Η συμφιλίωση του Μελμόθ

Η συμφιλίωση του Μελμόθ

ΟΝΟΡΕ ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ

Μετάφραση: Δέσποινα Μαντοπούλου

Εκδόσεις Bookstars-Γιωγγαράς

Τίτλος πρωτοτύπου: Melmoth réconcilié

ISBN 978-618-5015-60-2

Copyright © 2009

Εκδόσεις BOOKSTARS – ΓΙΩΓΓΑΡΑΣ

Ελαιών 34, 14564, Ν. Κηφiσιά

www.bookstars.gr

Τηλ: 2108072643

Email: info@bookstars.gr

Published by Bookstars at Smashwords

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΡΙΑ

Η Συμφιλίωση του Μελμόθ μια από τις νουβέλες του Μπαλζάκ, ανήκει στην ενότητα Φιλοσοφικές μελέτες και είναι μια φανταστική ιστορία. Γράφτηκε την εποχή της βιομηχανικής ανάπτυξης που πυροδοτήθηκε από την ανθρώπινη εφευρετικότητα. Χυτήρια, ανθρακωρυχεία, εργοστάσια μηχανών, σιδηρόδρομοι, εισαγωγές, εξαγωγές, όλη αυτή η δραστηριότητα που χαρακτήρισε τα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης, απαιτούσε τεράστια οικονομικά κεφάλαια. Όμως τα μετρητά ήταν ελάχιστα, δύσκολο να επενδυθούν, δεν υπήρχε οργανωμένο πιστωτικό σύστημα και το νομισματικό σύστημα νοσούσε. Οι συναλλαγές γίνονταν με μεταλλικά νομίσματα (χάλκινα, ασημένια, χρυσά), που όμως ήταν ανεπαρκή σε ποσότητα και σε αξία. Έτσι δημιουργήθηκαν τα χαρτονομίσματα, τα αξιόγραφα, οι συναλλαγματικές, οι μετοχές, τα δάνεια και επομένως η τοκογλυφία, οι προβληματικές εταιρείες, η κερδοσκοπία. Στις αρχές του 19ου αιώνα σχηματίστηκε μια ομάδα από είκοσι περίπου τραπεζίτες, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Εβραίοι και προτεστάντες. Έχοντας υποστεί διωγμούς σε όλο τον Ευρωαϊκό χώρο, προτεστάντες και Εβραίοι είχαν δημιουργήσει θρησκευτικούς και οικογενειακούς δεσμούς αρκετά ισχυρούς, που ευνόησαν τις επιχειρήσεις αφού είχαν αναπτύξει τις τραπεζικές πρακτικές και είχαν βαθιά γνώση των οικονομικών συναλλαγών. Κατάφεραν να παραγκωνίσουν τους Γάλλους μεγαλέμπορους-τραπεζίτες εξασφαλίζοντας ισχυρές θέσεις στην οικονομική και πολιτική ζωή.

Ο Καστανιέ, καταφέρνει να κλέψει ένα τεράστιο χρηματικό ποσό από την τράπεζα όπου εργάζεται σαν ταμίας. Τη στιγμή που ετοιμάζεται να δραπετεύσει στο εξωτερικό όπου θα απολαύσει τα πλούτη για όλη την υπόλοιπη ζωή του, συμβαίνει η μοιραία συνάντηση με το Μελμόθ, ο οποίος έχει πουλήσει την ψυχή του στο Διάβολο, σε αντάλλαγμα για τις δαιμονικές δυνάμεις που εκείνος του προσφέρει. Χρησιμοποιώντας την υπερφυσική του δύναμη, φανερώνει στον Καστανιέ ότι η απάτη του έχει αποκαλυφθεί. Του προτείνει σαν μοναδική λύση σωτηρίας, να του μεταβιβάσει τη διαβολική εξουσία σε αντάλλαγμα με τη θέση του στον Παράδεισο. Ο ταμίας δέχεται, και αποκτά την ικανότητα να ικανοποιεί κάθε του υλική επιθυμία. Όμως καταλήγει να επιθυμεί αυτό που δεν μπορεί να αποκτήσει: Να βρεθεί δίπλα στο Θεό στην αιώνια ζωή. Ο Μελμόθ πεθαίνει εξαγνισμένος και ο Καστανιέ συνταραγμένος αποφασίζει να μεταβιβάσει με τη σειρά του το συμβόλαιο, προκειμένου τελικά, να απαλλαγεί από την κατάρα. Η διαβολική δύναμη περνάει από το Χρηματιστήριο, αλλάζει κατόχους, η αξία της συνεχώς μειώνεται, μέχρι που χάνεται στα χέρια ενός βοηθού συμβολαιογράφου, που τα σεξουαλικά όργια τον οδηγούν στο θάνατο.

Η Συμφιλίωση του Μελμόθ εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Βιβλίο των παραμυθάδων τον Ιούνιο του 1835. Τη νουβέλα ακολουθούσε ένα σημείωμα του Μπαλζάκ, που θεωρείται απαραίτητο για την καλύτερη κατανόηση του έργου:

«[...] Αυτός ο μύθος είναι σχεδόν ακατανόητος για εκείνους που δε γνωρίζουν το μυθιστόρημα του Ρεβεράν Ματυρέν, Ιρλανδού ιερέα, με τον τίτλο ΜΕΛΜΟΘ ή Ο Περιπλανώμενος που μεταφράστηκε από τον Μ. Κοέν. Αυτό το μυθιστόρημα βασίστηκε στην αρχική ιδέα στην οποία ήδη οφείλουμε το δράμα του Φάουστ και το οποίο επεξεργάστηκε ο λόρδος Βύρωνας στο Μάνφρεντ. Το έργο του Ματυρέν δεν υστερεί σε δύναμη από εκείνο του Γκαίτε, γιατί βασίζεται σε μια πιο δραματική ίσως αλήθεια, στην έννοια της προϋπάρχουσας συναισθηματικής διαφθοράς και σε έναν όρο του συμβολαίου που αφήνει μια ελπίδα στον καταραμένο. Μπορεί να κερδίσει τη σωτηρία αρκεί να βρει έναν αντικαταστάτη, τεχνικός όρος που μεταφράζει επιγραμματικά το νόημα του κρυφού άρθρου του συμβολαίου. Ο Μελμόθ περνά τη ζωή του και ασκεί τη δύναμή του βυθίζοντας τους ανθρώπους στις πιο φρικτές δυστυχίες, χωρίς να καταφέρνει να συναντήσει έναν που να θέλει να ανταλλάξει τη θέση του. Ο Ματυρέν αποδεικνύεται λογικός και δε φέρνει τον ήρωά του στο Παρίσι. Όμως είναι εκπληκτικό το γεγονός, ότι αυτός ο κατά το ήμισι δαίμονας δε γνωρίζει ότι μπορεί να πάει εκεί, όπου θα έβρισκε χιλιάδες ανθρώπους που θα δέχονταν τη δύναμή του. Είναι επίσης μοναδικό το ότι δε μας δείχνει το Μελμόθ να προσπαθεί να αποκτήσει την ευλογία, αυτό που η τυραννία του αρνείται. Έτσι το έργο του Ιρλανδού συγγραφέα παρουσιάζει ελλείψεις σε πολλά σημεία, αν και έχει εκπληκτικές λεπτομέρειες [...]».

Η συμφιλίωση του Μελμόθ και του Καστανιέ με το Θεό επιτυγχάνεται, και αφού η δαιμονική δύναμη σβήνει, αυτό που απομένει στον άνθρωπο είναι η συμφιλίωση με την ίδια του την ύπαρξη, την επίγεια ζωή, την πραγματικότητα. Ο Μπαλζάκ ολοκληρώνει τις φανταστικές του ιστορίες και καταπιάνεται με τη Μελέτη των ηθών, της πραγματικότητας του αιώνα του.

Η συμφιλίωση του Μελμόθ

ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΒΑΡΟΝΟ ΝΤΕ ΠΟΜΕΡΕΛ

Σε ανάμνηση της σταθερής φιλίας που ένωσε τους πατεράδες μας και συνεχίζει να υπάρχει ανάμεσα στους γιους.

ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ.

Υπάρχει ένα είδος ανθρώπου, που ο Πολιτισμός καλλιεργεί μέσα στο Κοινωνικό Βασίλειο όπως κάνουν οι ανθοκόμοι στο Φυτικό βασίλειο, αναπτύσσοντας μέσα σε θερμοκήπιο ένα υβριδικό είδος που δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί ούτε με φυτώριο ούτε με μόσχευμα. Αυτός ο άνθρωπος είναι ένας ταμίας, αληθινό αθρωπόμορφο προϊόν, που ποτίζεται με θρησκευτικές ιδέες, συντηρείται με τη λαιμητόμο, κλαδεύεται από τη διαφθορά και φυτρώνει στο τρίτο επίπεδο πλούτου, ανάμεσα σε μια αξιόλογη σύζυγο και ενοχλητικά παιδιά. Το πλήθος των ανθρώπων που εργάζονται σαν ταμίες στο Παρίσι, θα είναι πάντα ένα πρόβλημα για το