Goree

ADAM SMALL

GOREE

vertaal deur Daniel Hugo

TAFELBERG

Met liefde opgedra

aan my reeds lank ontslape ouers

en aan my kinders

John en Leon, Zaidee en Peter

Die heel eerste opvoering van The Orange Earth vind reeds in 1978 plaas in die Baxter-teater, Kaapstad, onder spelleiding van Jo Dunstan, met Bill Curry as Johnny Adams.

In die Engels is dié stuk as vollengte-radiodrama deur die BBC uitgesaai, met Yvonne Bryceland as Babie en ook aangebied as verhoogstuk in Atlanta (Georgia, VSA) en Knoxville (Tennessee, VSA). ’n Verkorte weergawe is in Desember 1996 deur RSG uitgesaai.

Die Afrikaanse weergawe van Goree moet nog opgevoer word. Die vertaler het heelwat korter as die Engelse BBC-teks gegaan. ’n Goeie regisseur sal natuurlik die tekste

met mekaar in verband bring.

Die tydsgewrig van Goree is die diep, donker dae van rassistiese Apartheid, ’n siek bestel van onderdrukking wat bitterheid en woede by bruin- en swartmense in die hand gewerk het. Goree probeer ’n blik gee op hierdie werklikheid van die sestigs en sewentigs veral.

KARAKTERS

• Johnny Adams

• John (Jan) Adams, vader van Johnny

• Babie¹ Adams

• Bokkie Visagie (tronkbewaarder)

1 Spreek verkieslik uit soos op Engels: Baby.

Die spel begin met die ontploffing van ’n kragtige tuis­gemaakte bom en die warboel daarna op ’n straat in die middestad.

(PANIEK EN VERWARRING OP STRAAT)

VERSLAGGEWER: O my God, wat het . . . het . . . hier gebeur? (POUSE) Kan u . . . Kan julle sê wat hier gebeur het?

VROU: Daar oorkant. Ek het daar oorkant gestaan . . .

VERSLAGGEWER: Wáár? Dáár?

VROU: Toe . . . gebeur dit . . . Dit het geklink soos . . . Ag, Here tog . . . Ek het geskree, en geskree . . . Dit het geklink soos . . . ek weet nie wat nie . . . soos . . . (SY GIL)

(TERSELFDERTYD – IN ’N TERUGFLITS – VIND DIE ONT­­PLOFFING PLAAS. DIE TUISGEMAAKTE BOM ONT­PLOF IN ’N BESIGE WINKELSENTRUM IN DIE MIDDE­STAD)

VROU: Ag, Here . . .

MOEDER: Deirdre! Deirdre!

VROU: Ek het . . . geskree . . .

Dogtertjie: (BESEER EN BEANGS) Mammie! Mammie-e-e . . .

Sekuriteitswag: Dit is Multimarket Sekuriteit hier . . . Dit is die Sekuriteitsafdeling wat praat . . . Mense, asse­blief . . . sal julle asseblief kalm bly en die gebou dadelik verlaat, onmiddellik. Maar bly net kalm. Dit is Multimarket Sekuriteit hier . . . ons vra u om die gebou onmiddellik te verlaat, asseblief. Ek herhaal . . .

(SY STEM WORD GEDOOF DEUR ’N VROU SE SNIKKE)

STEM: Wat het hier gebeur?

STEM: Liewe God! Wat de . . .

STEM: Die polisie . . . sal iemand asseblief die polisie roep . . .

STEM: Hulle kom . . .

STEM: . . . en die ambulans . . .

STEM: Ja.

STEM: Oukei.

STEM: Ag, Here tog! Kyk! Kyk! Nee, néé . . .

(SIRENES VAN AMBULANSE EN POLISIEVOERTUIE. BANDE SKREE TOT STILSTAND, MOTORDEURE OOP EN TOE)

POLISIEMAN: Almal, staan trug! Staan terug, asseblief! Trug, trug, asseblief . . . (HY PRAAT MET HOMSELF) Stedelike donnerse terrorisme!

(’N ERNSTIG BESEERDE VROU KERM)

Ek sal hier kyk, Sakkie! Praat jy met die mense. Gebruik die luidspreker, Sakkie! Kry net al die mense hier weg! (HY PRAAT VOORT TERWYL SY KOLLEGA DIE SKARE TOESPREEK. HY PRAAT EINTLIK MET HOMSELF) Donnerse terroriste! Waar het die bom ontplof?

SAKKIE: (OOR LUIDSPREKER) Dit is die polisie wat praat. Sal almal asseblief dadelik die gebou verlaat. Ter wille van u eie veiligheid.

POLISIEMAN: Donnerse terroriste!

VERSLAGGEWER: Sersant, dink u dit was ’n daad van . . . stedelike geweld?

POLISIEMAN: Wat?!

VERSLAGGEWER: Ek bedoel, was dit ’n terroriste-aanval?

POLISIEMAN: Skryf wat jy wil, man! Kom net uit my pad, asseblief! Ons het nie nou tyd om te mors nie, hier’s werk wat gedoen moet word! (VIR ’N ANDER POLISIEMAN) Hennie! Kom help my hier!