Νουρανός

Ο Νουρανός «γράφτηκε» ανάμεσα στις 27 Νοεμβρίου 2014 και τις 24 Φεβρουαρίου 2015. Η τελική του μορφή αποκρυσταλλώθηκε τον αμέσως επόμενο μήνα.

Τόσα χρόνια που γράφω κατά κύριο λόγο στα Αγγλικά, πάντοτε με ενοχλούσε το πόσοι άνθρωποι έπαιρναν ποιήματα ανάκατα και νοηματικώς ορφανά, διάλεγαν έναν τίτλο (συχνότατα παντελώς άσχετο, ή από ένα συγκεκριμένο ποίημα και μόνο, ως umbrella term) και...αυτό ήταν. Είχαν μια ποιητική συλλογή.

Ο Νουρανός δεν είναι ένα συνονθύλευμα άσχετων ποιημάτων, αλλά λέει μια ιστορία. (Η οποία όμως δεν λειτουργεί εντελώς γραμμικά, δεδομένου ότι και ο Χρόνος είναι κάτι ρευστό - όπως κι οι συνειδήσεις, η μνήμη, οι μύθοι - και ναι, η ποίηση - που παίζουν [όλα τους] σημαντικότατο ρόλο σε αυτό το πόνημα.) Είναι μια ιστορία που ξεκίνησε όταν μια δαιμονισμένη λάμψη του Διονύσιου Σολωμού με έβαλε να γράψω τους πρώτους-πρώτους θραυσματικούς στίχους που διάβασα σε μια ποιητική εκδήλωση.

Κάποια στιγμή, αρκετά νωρίς στο βιβλίο, τίθεται ένα ερώτημα. Προκειμένου να απαντηθεί (;) ή μάλλον για να δείξουμε ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ αυτό το ερώτημα μέσα σε αυτό το βιβλίο (και απέξω του λιγάκι, όσο πατάει το σύμπαν), ακολουθήθηκε το μονοπάτι της μεταποίησης.

Συνεπώς, οφείλω πολλά και μεγάλα «ευχαριστώ» σε 34 ποιητικές φωνές, το έργο των οποίων με ενέπνευσε και στάθηκε εφαλτήριο για ένα μεγάλο κομμάτι του Νουρανού. 34 φωνές που έγραψαν ή γράφουν στα Ελληνικά, 17 ανδρικές και 17 γυναικείες. Τα ποιήματα που συνετέθησαν αποτελούν ένα ιδιότυπο προσωπικό και μεταποιητικό φόρο τιμής σε όλες αυτές τις φωνές και στη συνέχεια του ποιητικού λόγου στη γλώσσα μας. Για «ιδεατούς» και αφηγηματικούς λόγους, όλες αυτές οι φωνές είχαν ημερομηνία γέννησης πριν το 1950. Οι δημιουργοί αυτοί, με απόλυτη αλφαβητική σειρά, είναι οι:

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Μανόλης Αναγνωστάκης, Ελένη Βακαλό, Όλγα Βότση, Κατερίνα Γώγου, Ζέφη Δαράκη, Κική Δημουλά, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Γιώργος Θέμελης, Κωνσταντίνος Καβάφης, Νίκος Καββαδίας, Ζωή Καρέλλη, Νίκος Καρούζος, Κώστας Καρυωτάκης, Μιχάλης Κατσαρός, Γιάννης Κοντός, Μαρία Λαϊνά, Τάσος Λειβαδίτης, Τζένη Μαστοράκη, Μελισσάνθη, Παυλίνα Παμπούδη, Αθηνά Παπαδάκη, Τίτος Πατρίκιος, Γιάννης Ρίτσος, Σαπφώ, Μίλτος Σαχτούρης, Γιώργος Σεφέρης, Διονύσιος Σολωμός, Αμαλία Τσακνιά, Άντεια Φραντζή, Μάτση Χατζηλαζάρου, Νατάσα Χατζιδάκι.

Μια μεταποιητική ιστορία λοιπόν. Με εκατοντάδες νοηματικές γέφυρες πολλαπλών επιπέδων ανάμεσα στα μέλη της. Ποιήματα που στέκονται και μόνα τους αλλά έχουν και την ανάγκη των αδελφών τους για να κατισχύσουν. Ποιήματα με παράδοξους, δίδυμους ακρογωνιαίους λίθους την ελληνική ποιητική και λαογραφική παράδοση από τη μια, και την «εναλλακτική λογοτεχνία» (ΕΦ, φαντασία και ο,τι άλλο αντιληφθείτε) από την άλλη. Ποιήματα που – καλώς ή κακώς – θέτουν πολλές φορές σε δεύτερη μοίρα την υπερσυμπύκνωση της γλώσσας, αμφιταλαντευόμενα ανάμεσα σε άλλα ποιήματα που τους έδωσαν ζωή, και στην αδυσώπητη ροή της ιστορίας που θέλουν να πούνε. Ποιήματα που χτίστηκαν έτσι ώστε να ανταμείβουν με κάτι καινούριο κάθε φορά και που ίσως ξενίσουν τον επιπόλαιο αναγνώστη. Ποιήματα που για πολλούς δεν θα είναι καν πραγματικά ποιήματα.

Όπως και ο ουρανός που πραγματεύονται μοιάζει να μην είναι ο πραγματικός.

Επιμύθιο

(γιατί δεν υπάρχει τέλος ή αρχή)

Μουσών Σκόνη /Σκιές

Μέσα στην αίθουσα (που) κρυμμένοι αετοί

σιωπηλά ουρλιάζουν,

οι Μούσες, να, που κάθισαν, μάρμαρα να γυαλίσουν.

Βγάζουν κρυστάλλινα φτερά,

από ημερολόγια κρυφά,

και ιστορίες θαμπώνουν! οι λέξεις, να, ασχήμυναν,

το νόημα εχάθη,

δεν έχουμε Αλεξάνδρειες πια,

ή της Βαβέλ το χώμα·

τα λόγια είναι άχρηστα

κι οι πένες, να, πεθαίνουν·

τις κάψαμε και τις ιτιές,

(και) τις δώσαμε στις βόμβες

γιατί όλα είναι πια ναπάλμ,

ομίχλες και δρεπάνια

για να θερίζουν οι Μούσες βλοσυρά κομματιασμένα χέρια·

και οι αετοί, σιωπηλά, πάντοτε (θε) να κλαίνε,

γιατί έχασε και το κερί το δίκιο να δακρύζει,

(γιατί) ο κόσμος έγινε φτερά ενός κρυστάλλου

κι οι Μούσες δεν ξέρουν τίποτε πια

απ’ το να λαμπυρίζουν,

και των νεκρών θεών τα μάρμαρα,

πάντα να ξεσκονίζουν.

Σαν έφυγαν οι ύαινες (ή το θραύσμα που γέννησε τους κόσμους αυτούς )

Σαν έφυγαν οι ύαινες

κι’ ήρθαν τα χελιδόνια,

έκοψα το μαχαίρι μου

με ουρλιαχτό που λάμπει

και έζωσα τα φίδια μου με ελπίδα νια αγία,

και έκοψα της κολάσεως φεγγοβολών κεφάλι

να υφάνω, τα νοσταλγικά και τρομερά, δόντια του δράκου εκείνου,

στη σιωπή της θύμησης που γδέρνει τα χορτάρια

γιατί είπανε ψέματα, οι ύαινες, πως φύγαν,

γιατί ποτέ δεν ήρθανε αυτά τα χελιδόνια,

γιατί είναι όλα τους εραστές από άγνωστες σελήνες,

κρυμμένα, όλα, ανάμεσα, σε σελίδες που γυρνάνε,

εξόριστοι ποιήματος που χτίζει τα σκοτάδια·

Κι αν όνειρα (ποτέ) δεν πιάσω με το λάσο,

Κι αν δηλητήριο πετιμέζι δεν γενεί με μία νια αγία,

Και αν δεν πιω πικρό κρασί από φεγγοβολών κεφάλι,

Τότε

άδικα μαχαίρι έσπασα,

Με ουρλιαχτό που λάμπει,

και ύφανα στα όνειρα κυνόδοντες του δράκου

και έψαξα νύχτες πολλές για υαινοχελιδόνια,

που αποδημώντας, κυνηγούν, στου Νουρανού τα βάθη.

Ι Ο Κονδυλοφόρος

Από (εξω)σκελετό και σάρκα καμωμένος,

ο κονδυλοφόρος χολής μελάνι στάζει

ανθρώπινης χοάνης ιστία να φέρει·

σ’ έναν ουρανό άδειο από συνείδησης κατάρτια ή δέντρα,

πίσω μακριά, στην αθάλασσα που γέννησε εφήμερη Νοομέρα,

πανί του αυχένα, γιατί δεν είσαι αρκετό;

Απόχη από αστέρια θερίζει τη Γη·

ο ‘άνθρωπος’ επιζήτητος, ήρα στο στάρι της ζωής,

ψάχνει Λήθης λειμώνα και, Μουσοτραφής,

κολυμπά στο κώνειο, ηνίοχος θανάτου

και δρεπανόφερής

μνημοσυλλέκτης και βροντοκλαδευτής,

επιστόμιο της αλήθειας και της βδελυγμίας του κόσμου,

ελατόψυχος, (μα) πνιγμένος στις στάχτες της αποστροφής·

κι όμως κυνηγά δεήσεις, δαφνόφυλλα και