सेवाकार्यातील नैतिकता

नैतिकता का हवी?

... तरीपण तिच्यात म्हणजे देवाच्या घरात कसे वागले पाहिजे, हे तुला समजावे.....

१ तीमथी ३: १५

सेवाकार्य करणारे लोक प्रचंड तणावाखाली असतात. पैसा, कुटुंब, मानवी अपेक्षा ह्यांचे तणाव हे तर सेवाकार्य करण्यासाठी प्रचंड मागणी करतात. प्रभूच्या कार्यातील हेतणाव तर पाळक लोकांच्या अयोग्य वागणुकीला कारणीभूत बनतात.

सेवाकार्य करण्यात, अयोग्य वागणूक आपण सेवत कशासाठी उभे आहोत ह्याचे दुर्भाग्यानेगैरप्रदर्शन करतात. ख्रिस्तीत्वाच्या इतिहासात कधीही, पाळक वर्गाची वागणूक आणि जीवनशैली अशी तपासून पाहिलेली नाही. आपण, ज्यांना सेवेसाठी पाचारण करण्यात आले आहे ते कोणत्याही ठराविक दर्जांना आधार म्हणून बनवू शकत नाही. जग आपल्याकडे पाहत आहे अशी अपेक्षा करत की आपले काहीतरी चुकेल जेणेकरून आपला छळ मांडला जाऊ शकेल. म्हणूनच पौल म्हणतो की सेवाकार्य करणार्यांची चांगली वागणूक असावी जेणेकरून अविश्वासणाऱ्या लोकांमध्ये देखील त्यांच्याबद्दल चांगलाच अहवाल सादर होईल. 

त्याची निंदा होऊ नये व त्याने सैतानाच्या पाशात सापडू नये म्हणून त्याच्याविषयी बाहेरच्या लोकांनीही चांगली साक्ष दिलेली असावी.

१ तीमथी ३: ७

जेव्हा देव एखाद्या माणसाला पाचारण करतो, पहिल्यांदा त्याने अनुसरण करण्यास, आणि मग त्याच्याकडून शिकण्यास तो त्याला बोलावतो. शिकण्याचे आपण कधीही थांबवू नये. सेवाकार्य करणे हा तर सातत्याने शिक्षण घेण्याचा मोठा मार्ग आहे.पौलाने आपल्याला त्याच्याकडून एक गोष्ट जी शिकण्यास सांगितली ती म्हणजे त्याची जीवन पद्धत. दुसऱ्या शब्दात, एक सेवाकार्य करणारा म्हणून त्याच्या आयुष्यावर प्रभाव पाडणाऱ्या नैतिक तत्वांचे आपण देखील अनुसरण करावे. 

तू माझे शिक्षण, आचार, संकल्प, विश्वास, सहनशीलता, प्रीती, धीर, माझा झालेला छळ, माझ्यावर आलेली संकटे ही ओळखून आहेस…                                               

२ तीमथी ३:१०

म्हणूनच सेवाकार्यातील नैतिकता म्हणजे काय? हे तर दर्जे, तत्वे आणि विस्तारित मार्गदर्शिका आहेत ज्या आपण सेवाकार्य करत असताना पाळल्याच पाहिजे. नैतिक पद्धती तर सरळ, नीतिमान, भक्कम, आदरणीय, नैतिक, कायदेशीर, नेहमी ठळक रीतीने व्यक्त होणाऱ्या आणि सचोटीपूर्ण अशा असतात. 

अनिअतिक वर्तणूक तर, असभ्य, अरास्त, अयोग्य, अवमान करणारी, लबाड, अनिष्ठवान, किंवा तिरसट देखील असते. 

नैतिकतेत काय नसते 

नैतिक मार्गदर्शिका ह्या काही अंतिम नियमशास्त्र नाही. त्या काही देवाचे नियम नाहीत. नैतिकता म्हणजे शास्त्रवचने नाहीत जिथे तुम्हाला दिसेल की त्यातील काही सेवेतील विभिन्न ऋतूत त्या अव्यावहारिक देखील बनतात. तरीही, जे लोक प्रत्यक्ष सेवाकार्य करतात त्यांच्यासाठी त्या तर सहाय्यक मार्गदर्शिका बनतात. काही नैतीक्तेनुसार न जगणे म्हणजे आवश्यकच एक पाप असे नाही. सेवाक्राय करणार्यांनी ह्या पवित्र शास्त्रीय मार्गदर्शिका कसे जगावे आणि सुद्न्य बनावे ह्यासाठी मी तुम्हाला प्रस्तुत करत आहे.

माही अशी प्रार्थना आहे की ह्या पृष्ठांमध्ये , तुम्हाला नीतिमत्तेत काही फायदेशीर सूचना मिळाव्या-‘’ .... ह्यासाठी की, देवाचा भक्त पूर्ण होऊन प्रत्येक चांगल्या कामासाठी सज्ज व्हावा.’’ (२ तीमथी ३:१७).

अध्याय २ 

प्रमुखासाठी नैतिकता

भूतलावर मी एक अनिष्ट पाहिले, ते अधिपतीच्या चुकीने होते असे मला दिसले;

उपदेशक १०:५ 

कोणत्याही मंडळीत केवळ एकच व्यक्ती प्रमुख किंवा वरिष्ठ पाळक बनू शकते. चांगल्या गोष्टी प्रमुखाकडून येतात, पण तसेच चुका देखील त्या स्तरातून होऊ शकतात.

प्रमुख हा मंडळीचा दूरदर्शी पाहणारा असतो. अधिक फळ देण्यासाठी, प्रमुख एकटाच कार्य करू शकत नाह हे त्याने कबूल केले पाहिजे. त्याला एका लोकांच्या संघाच्या बरोबर काम करायचे असते. त्याच्या संघाच्या अस्तित्वामुळेच तो प्रमुख बनतो.  

प्रमुख बनण्याची कला म्हणजे एका संघाचे पुढारीपण करण्याची कला आहे. एका प्रभावी संघ विकसित करून त्याला परिणामकारक रीतीने चालवण्यासाठी, प्रमुखाने त्याचे सर्व सहकारी आणि कनिष्ठ कर्मचारी ह्यांच्याबरोबर जवळचे कामावरील नातेसंबंध तयार करावे. इतरांच्या बरोबर सेवेचे ओझे वाहून घ्या आणि तुम्ही तेणेकरून एक थोर आणि अधिक फळ देणारी व्यक्ती बनाल. 

एक यशस्वी प्रमुख बनणे म्हणजे तुमच्यावरील जी थोर जवाबदारी आहे ती विश्वासुपणे इतरांच्याबरोबर देखील वाटून घेणे. संघाचे पुढारी म्हणून मंडळयांचे प्रमुखबर्याच अनैतिक गोष्टी करत असतात. ह्या अनैतिक कृती संघ आणि मंडळया ह्यांना विस्कळीत करतात. 

जो संघ काही वर्षांनीच तुटतो तो खूप संख्यात्मक रीतीने वाढणार नाही. पाळकीय संघांचे विघटीकरण तर आधुनिक सेवाकार्यातील एक समस्या आहे. कदाचित, बंडखोरीची चाळीस टक्के कारणे तर