FAYLAR TRKYEDEK FAY SSTEMLER TRKYENN DEPRESELL

Prof.Dr. Sabah YILMAZ AHN Mays-2011

Fay nedir?
Yerkabuundaki deformasyon enerjisinin artmas sonucunda, kaya ktlelerinin bir krlma dzlemi boyunca yerlerinden kaymas ile ortaya kan krktr. Veya, Yerkabuunu oluturan kayalarn bir yzey boyunca krlmas ve oluan iki parann birbirine gre greceli olarak yer deitirmesidir.

Eer bir krn iki tarafndaki kayalar birbirlerine gre gzle grlr miktarda hareket etmilerse (atm gelimi ise) bu kra fay ad verilir. Faylarn boyutlar birka cmden birkayz hatta bin kmye, atm miktarlar ise birka cmden onlarca hatta bazen yzlerce km ye kadar deimektedir. Faylarn boyu depremin bykl ile logaritmik olarak oranldr. Byk ve s depremlerde yeryznde gzlenen fayn boyu yzlerce kmye eriebilmektedir. rnein 1939 Erzincan depreminde oluan fayn boyu 360 km olup zerindeki en byk yer deitirme (atm) ise 750 cm'dir. Faylar segmentler (birbirinin devam eklindeki fay paralar) eklinde olabilirler.

Faylanmaya neden olan hareketler

Bir fayn oluumundan nce blgede bir gerilme geliir, blge deforme olur. Gerilme kayalarn kaldramayaca seviyeye gelince kayalar krlr.

Normal Fay

Ters Fay

Dorultu Atml Faylar

knt (Graben)

Ykselti (Horst)

Tipik Basin and Range toporafyas

Krlan fay zerinde o zamana kadar biriken enerji boalr. Deprem gerekleir. Bloklar duruluncaya kadar art depremler oluur. Bunlar daima ana oktan kktr.

Blgenin krlmas ile ve fayn iki taraf birbirine gre belli bir miktar atlr. 17 Austos depreminde bu atm 5 metreye yakndr.

TRKYEDEK FAY SSTEMLER

Dorultu Atml Faylar Eim Atml Faylar Bindirmeler Grabenler Diri Faylar ve bunlara bal Depremsellik

TRKYEDEK FAY SSTEMLER

Kuzey Anadolu Fay Kuzey Dou Anadolu Fay Zonu Dou Anadolu Fay Ecemi Fay Ege Graben sistemi Dou Anadolu skma blgesi l Deniz Fay

Kuzey Anadolu Faynn Ya Orta-st Miyosen (11 MY) olup, en gen hareketi Pleistosenden (1.6 MY) daha gentir.

KAF batya doru genlemekte ve bu blgede oluan basenlerle birlik oluturmaktadr.

KAF 11 MY nce douda Erzincan civarnda olumaya balam ve batya doru hareketi 11 cm/yl olup, batya doru daha da artarak devam etmitir.

KAF batda Marmara denizi iine doru ulaabilmektedir.

Jeolojik veriler, KAFdaki toplam atmn 20-25 km den 85 kmye kadar deitiini ileri srmerktedirler.

KAF-Kprba

Dou Anadolu Faynn Ya, Atm Miktar (Okay and Tysz, 2005)

Jeolojik veriler kullanlarak, DAFZda sol yanal yer deitirmenin 3.5-15 km ile 15-27 km olduu, GPS verilerine gre atmn 11+2 mm/yl olduu ileri srlmektedir. DAF iin farkl yalarn nerildii; st Pliyosen (yaklak 3 MY) st Pliyosen (yaklak 1.8 MY)

Ege Graben sistemi

Trkiyenin depremsellii (Sismotektonii)

TRKYE TEKTONK AIDAN DNYANIN EN AKTF BLGELERNDEN BRDR

1963-1988 DEPREM ODAKLARININ DAILIMI

KUZEY ANADOLU FAYI ZERNDE 1939 DA BALAYAN ve BATIYA GEN BR DEPREMLER DZS OLUMAKTADIR