KNC OTURUM Alma Saati:11.33 BAKAN: Nimet BA (stanbul) -----0----BAKAN Deerli milletvekilleri, Sayn Miras; Komisyonumuza ho geldiniz.

. Komisyonumuzun davetini kabul edip icabet ettiiniz iin tekrar tm yelerim adna teekkr ediyorum. Biraz sizi Komisyonumuz hakknda bilgilendirmek istiyorum. ncelikle, Komisyonumuz Mecliste grubu bulunan tm siyasi partilerin ayn dorultuda vermi olduklar nergelerin birletirilmesi suretiyle kurulmu, lkemizde demokrasiye mdahale eden, tm darbe ve muhtralarla ilevsiz klan, tm giriim ve srelerin tm boyutlaryla incelenerek alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacyla kurulmu bir aratrma komisyonudur. Her eyden nce, Mecliste kurulan aratrma komisyonlar Tzk erevesinde faaliyetlerini yrtrken yargsal bir yetki kullanmadklar gibi, yarg yetkisinin kullanm anlamna gelebilecek ifade ve tutumlardan da kanmaktadr. Bugne kadar yrttmz almalar bu dorultuda yrttk. Bir sorgulama ve bir soruturma deil bir bilgi alma, bilgi paylama ve bir dnemi deerlendirmek zere buradasnz. O dnemde temsil ettiiniz grev itibaryla nemli bir sivil toplum kuruluunun bandaydnz. Komisyon almalarmz srdrrken kurduumuz alt komisyonlar sz konusu. Bu komisyonlardan bir tanesi 1960 darbesi ve 71 muhtras, dieri 1980 darbesi ve daha sonra son darbe diye nitelendirdiimiz postmodern darbe sreci 28 ubat dnemi. Siz bu Komisyona, 28 ubat aratrmak zere kurulmu alt komisyonun davetlisi olarak buradasnz ve sorularmz bu konuda olmakla birlikte, dier dnemlere ilikin de bir genel bir deerlendirme yapmak ve bu dneme ilikin genel bir deerlendirme yapmak istemeniz durumunda bir sunu iin size nce ksa bir sz vereceim, daha sonra somut sorulara geeceiz. Size sz vermeden nce Komisyon yelerimizi size tantmak istiyorum. Sol tarafmda Yaar Karayel Bey AK PART Kayseri Milletvekili ve 28 ubat Alt Komisyon Bakan. dris ahin Bey ankr AK PART Milletvekili ve Komisyon szcmz. Feyzullah Kyklk Bey AK PART stanbul Milletvekili. Buyurun, sz sizin. FUAT MRAS Teekkr ediyorum Sayn Bakan, sayn milletvekilleri. Tabii 28 ubat olaylar, Trkiyenin genel panoramasna baktnz zaman, yaplmamas icap eden birtakm eylerin ortaya konulmasyla balad. Tabii biz o tarihlerde Trk ekonomisinin gidiatyla ilgili byk bir almann iine girdiimiz iin olaylar yakndan takip etmeye baladk ve grdmz yanllklar da ve sivil toplum rgt olarak bir araya gelmek suretiyle kamuoyuna duyurduk. O duyurumuzun iine baktnz zaman, orada hibir zaman ihtilale Evet. demedik, bilakis ihtilale kar geldik. Nitekim bu grmz kamuoyuyla paylatktan sonra Sayn Erbakann babakan olmas iin Tansu Hanm ve Mesut Ylmaz, bunlarn ikisi de birbirleriyle rekabet etmek suretiyle Mesut Bey Ben olacam. dedi, Tansu Hanm Ben babakanlk da istiyorum. dedi ama orada bir taviz verdi, Erbakanla hkmeti kurdu. Hkmet gayet iyi gidiyordu yani biz hepimiz ey yapyorduk. Hatta ben zaman zaman bu Hkmeti yani Erbakan ve bugn Mecliste nemli grevlerde bulunan milletvekillerini gittim ziyaret ettim, konutum. Erbakan beni yanna oturttu, dncelerimi syledim kendisine ama hibir zaman 28 ubat olaylaryla ilgili hibir dncemiz orada olmad nk o gnlerde 28 ubat olay yoktu. Sonradan bilahare

baz olaylar dolaysyla, baz yemek davetleri dolaysyla kamuoyunda birdenbire bir ey balad ve askerin dardan grdmz kadaryla Hkmete bir basks balad. Bu balaynca biz tabii Odalar Birlii olarak buna kar ktk. Sonra be sivil toplum rgt olarak bir araya geldik. Verdiimiz deklarasyonda, kamuoyuyla yaptmz eylerde Biz ihtilale evet demiyoruz. dedik, Biz ihtilale karyz. dedik. Biz bu iin Byk Millet Meclisinde hallolunmas icap edeceini ifade ettik kendilerine. Dolaysyla yani bu almalar o artlarla, o eylerle yapld. imdi ben bir ey syleyeceim, Bilican diye bir basnla ok yakndan ilgilenen bir arkadan, bilmiyorum tabii ki kitabn belki okudunuz, o kitapta da grdnz zaman oradaki olaylar Trkiye halkn tedirgin edecek olaylard. Biz halkmza destek verdik. Byle bir eye girmeyin. Bu, zaman iinde halledilecek. dedik. Nitekim o zaman iinde yaplan bir sr toplantlara davet edilmeme ramen gitmedim. Size sylemekte saknca duymadm, Byk Millet Meclisi de baz konular rendikten sonra iin yoku aa gittiini tespit ettik ve ben Sayn Genelkurmay Bakan Kvrkolu Paayla oturdum, saate yakn bir grme yaptm. O grmede bu iin BAKAN Hangi tarihte Fuat Bey? FUAT MRAS Vallahi, tarihi u anda aklmda deil nk kusura bakmayn yam seksene geldii iin baz eyleri unutuyorum. BAKAN MGK sonras m ncesi mi? FUAT MRAS Yok, 28 ubat olaylar devam ederken. Biliyorsunuz Karaday Paayd ondan evvel Genelkurmay Bakan, Karaday Paadan sonra bu arkada geldi yani Kvrkolu Paa geldi. Konumalarmn iinde ve onun konumalar iinde ben ihtilale en ufak bir ekilde ne gr grdm ne bana, ite Biz ihtilale gireceiz, asker bunu istiyor. falan diye bir ifade grdm. Bunu ak ve net sylyorum. Dolaysyla yani bu olay, 28 ubat olaylar Trkiye iin tabii ey olacak olaylar deil nk 28 ubat olaylar 1960, 1972, 1980 ihtilallerini de biz geirdik. 1960 ihtilalinde nn Babakand biliyorsunuz, ben de o eyde stanbul Sanayi ve Tatbikat Dairesi Reisiydim. Beni Sleyman Beyden sonra ikinci sraya oturttular, dncelerimi sordular. Ben de dedim ki: Sayn Babakan. Sayn Demirel yeni daha Adalet Partisinin bana geti ama bu ihtilale biz Sanayi Odas tatbikat yesi olmama ramen ben O zaman yam ok genti tabii yani olaylar yayoruz, halkn iinde bulunuyoruz, bakyoruz, ediyoruz, genliimiz var nk. Orada da unu grdm: Hepsi bu ihtilalden tedirgin ve nitekim bu ihtilalin ne kadar srdn siz de biliyorsunuz biz de biliyoruz. imdi, bu olaylar Trkiyenin gndemini igal ettii iin zaman zaman bu olaylar ey yaptk ama ok yerden teklif gelmesine ramen, ben siyasetin iine girmedim. Kanunu deitirdik yani Odalar Birlii kanununu deitirdik. O kanunda da Deniz Ticaret Odasn yeni kurmutum, Deniz Ticaret Odasn kurduktan sonra da o kanunda Odalar Birlii Genel Kurulunda tek delege olarak ben gittim, seim eyi yaptlar. Yani kusura bakmayn, bunlar size anlatmak, belki zamannz alyorum ama yaadm birtakm eyleri sizinle paylamak istiyorum. Odalar Birliine Bakan Vekili oldum, on be sene Bakan Vekillii yaptm, ondan sonra da alt buuk sene Bakanlk yaptm, alt buuk senenin eyinde de baz eyler dolaysyla istifa ettim. stiyorsanz o istifa sebebini de syleyebilirim yani bugn Odalar Birlii Bakan Rifat Hisarcklolu Bakanlk yapyor, ona da sorabilirsiniz. Orada Eximbanka nk borta devraldm bir Odalar Birliini Trkiyede en gl sivil toplum rgt haline getirdim. Eximbanka, ihracaty tevik anlamnda Odalar Birlii btesinden 100 milyon dolar ey koydurdum. Bu almalardan sonra Trkiyenin her tarafnda benim

dnemimde, bundan sonra gelen bakann dneminde dhil biz ok byk Anadoluya hizmet ettik. imdi siyasetiler Odalar Birlii Bakan olarak tabii Meclisteki siyasetilerle zaman zaman kavga ettik, zaman zaman baz dncelerimizi syledik ama kurulan Refah Partisi Hkmetiyle ilgili daha ondan evvelki dnemlerde bunu sylememde bir saknca yok- ben onlarla hibir zaman ey yapmadm. Her zaman bir araya geldim, hatta Erbakan ayrldktan sonra Partinin bana geen Recai Kutanla da ok yakn bir dostluumuz vard. imdi, byle bir eye uram bir partinin aleyhinde Bakarsnz, sivil toplum rgtleri olarak hibir ey sylemediimiz gibi, zaman zaman kamuoyuna Biz ihtilale karyz. dedik, Yaplan yanllklar Meclis iinde dzeltilsin, Meclis buna karar versin. dedik. Nitekim sonunda da Meclis karar verdi. Teekkr ediyorum. BAKAN Sorulara geiyoruz. lk soru, Yaar Karayel Beyin. FUAT MRAS Pardon Bakanm, u yazm size takdim edeyim. BAKAN Tamam, alalm. YAAR KARAYEL (Kayseri) Sayn Miras ho geldiniz. FUAT MRAS Teekkr ederim. YAAR KARAYEL (Kayseri) Terifiniz iin teekkr ediyorum. Biz, burada, gelecek nesillere, gemite yaadmz -bu on be yllk zaman diliminde- Trkiye'nin iinde bulunduu artlar ve o zamanki bu ii yaayanlar ve tanklk edenler ve sz sahibi olanlar bu ie katk salayanlar veya kar duranlar -kim varsa- bunlarla burada hep birlikte onlarn grlerini dinliyoruz ve gelecek nesillere de salkl bir rapor hazrlamaya gayret ediyoruz. Bu dorultuda baktmzda, sizin, zellikle banda bulunduunuz dnemlerde 1 Nisan 97de Hrriyet gazetesinde manet var TOBB: Hkmet hemen bitmeli Burada belki sizde olmayabilir ama yani grmeniz asndan da srmanet Hrriyette var. imdi, sizin hem genelkurmaydaki yapm olduunuz temaslar hem de bu balklar o dnemki mevcut iktidara kar bir kamuoyu olumasn salad. Kamuoyunda, her ne kadar Erbakann ahsndan kaynaklandn ima ederek, sylenerek ama bir tarafyla da Erbakann temsil etmi olduu siyasi gr kmseyen, aalayan ve onun iinde bulunduu artlar Trkiye'nin gerekleriyle uyumad iin hkmetten gitmesini salamak iin bu beli inisiyatif grubu ve bununla birlikte dier sivil toplum kurulular bir kampanya balattlar. Bu kampanyalarn balamasnda silahl kuvvetlerin etkisi ne oldu? Siz, byle bir baln atlmasna gereke olarak neyi gsterdiniz? Ekonomi mi ktye gidiyordu? Trkiyede blnme mi vard? Yani, iyi veya kt bir benimsense de benimsenmese de bir iktidar var ve Trkiyeyi idare ediyorlard. Siviller kendi aralarnda bu ii zemiyorlar myd da asker bir mdahaleyle sizler inisiyatif sahibi olan, beli inisiyatifle birlikte askerlerin oluturduu kamuoyuna destek verdiniz? Yani bunlar Bir de, bu 28 ubat dnemi sizin anzdan -banda da sylediniz doru deildi diye- gerekten bu lkenin gelimesine, insanlarmzn refahna, zgrlne, sosyal hayatmza ne gibi katklar oldu? Olmadysa, byle bir sreci niye desteklediniz? Yani bunlarla ilgili fikirlerinizi paylarsanz memnun olurum. Buyurun efendim. FUAT MRAS Sayn Milletvekilim, bir defa, biz o istifa eyini sylediimiz zaman askere destek vermek iin sylemedik, bunun bilinmesi lazm. Biz o istifa eden olay Tansu Hanmla Erbakan arasndaki ekimelerden -belki siz onlar duymadnz- koltuk kavgasndan -onu da syleyeyim- dolay tedirgin olduk ve acaba bu yaplan olaylar, bu yaplan Trkiyedeki askerin Kzlayda yrmesi, Sincanda

yrmesi, tanklarn gemesi -ihtilali yaayan bir arkadanz, btn ihtilalleri yaayan bir arkadanz olarak sylyorum- biz bunun acsn ok ektik. YAAR KARAYEL (Kayseri) Psikolojik bir korku mu olutu sizde? FUAT MRAS Evet, o korku Korktuk asker tekrar ihtilal yapacak, Trk ekonomisi batacak, millet tekrar perian olacak diye korktuk ve o korkumu da, biraz evvel Kvrkolu Paayla yaptm grmede de ifade ettim Brakn, Meclis kendi iinde halletsin. dedim. O istifa, tabii dier arkadalarmz da, yani sivil toplum rgtnde toplantlarda bulunan arkadalarmzla olaya ayn grle baktk ve ihtilal iin Sayn Erbakana en ufak bir ekilde bizim eyimiz olmad. Ben, Erbakan, 1955ten beri tanyorum, Fatihte zaman zaman biz geliimizde bir araya gelirdik, baz eyler yapardk. Gm Motorda Genel Mdrd, yaptklar su pompalarnn ithaline msaade etmedik, ithal edilmesine, dardan ithal edilmesine msaade etmedik ve srf Gm Motora bu yetkiyi verdik ve Rahmetli Erbakann Odalar Birliinde Sanayi Dairesi Yardmcs olmasna da katk saladk ve ou zaman biz Sayn Erbakanla bir araya geldik. imdi, o tr dncemizi hkmetle paylatmz, o gnk hkmetle paylatmz kimse syleyemez. Biz o dncemizi paylamadk. Biz ihtilale hayr dedik, Byk Millet Meclisinde halledilmek isteniyorsa halledilsin, hkmet istifa etmelidir.dedik, bu kadar, bunu syledik. Bunun dnda en ufak bir ey sylemedik. YAAR KARAYEL (Kayseri) Bu arada Erbakanla Tansu Hanm arasnda bir kavga var. dediniz ama pek ekonomik gstergeler ve o dnemki srece baktmzda ve bir uyum iinde alan bir hkmet gibi gzkyordu. Yani bu pompalama ve kamuoyu oluturma, arkadan tazyiklerin perde arkas tamamen askerlere ynelik bir talep miydi? FUAT MRAS Tabii, evet. Yani, evet, ikisinin o ekilde davranmas, askerleri tedirgin etti. Bizi tedirgin etmedi, ben kendilerine de askerler, kendisini arp konumalar veya baz eyler olmalarna ramen, ben gene ynetim kurulumu alarak Sayn Erbakan ziyaret ettim ve orada hibir zaman ona istifa et demedim. imdi, btn bunlar, tabii ok detayl olduu iin ounu, inann, aradan bu kadar zaman gemi, unuttum yani isimlerini bile unuttum. Bir tek aklmda kalan Kvrkolu Paaya arkadalar derdi ki: Bir git, dncelerimizi kendisine ilet, o dnceleri ilettikten sonra da gel bize bilgi ver. Sylediim ey u: Sayn Genelkurmay Bakanmz, biz ihtilale karyz. dedik. Gld, hibir ekilde ey yapmadan ve msaade istedim kendisinden, arkam svazlad ve beni yolcu etti yani olay bu. Btn basn mensuplar da oradayd. Aa yukar 150ye yakn basn mensubu, o da tesadfen, ben basn mensuplar orada diye dnmedim. Ben, Kvrkolu Paayla ba baa konumak zere dndm. Fakat yannda Mill Savunma Bakanl olduu iin oraya yabanc birisi geliyormu, basn mensuplar orada grdler beni, arabam geiyordu, nk yan yana binalar. Orada grdler ve oradan ktm, odalar birliine geldim, ynetim kuruluna bilgi verdim, benim bundan sonra grtm hibir subay yok, bulamazsnz, yok, konumadm. YAAR KARAYEL (Kayseri) Fuat Bey, burada, askerler de o dnemki etkili ve yetkili komutanlardan birisinin gazete manetlerine yansyan u beyan var, Bu defa ii silahsz kuvvetler halletsin. diyor. Yani bylece bu beli inisiyatif silahsz kuvvetler olarak m iba yapt? FUAT MRAS Evet. Bizim 5li arkada, 5 tane kurumlarnn bandaki arkadalarm da, bu beyanata u cevap verildi: Biz Trkiyede ihtilale hayr diyoruz, ihtilale evet demiyoruz. Onun iin sizinle yaknlamamz da mmkn deil. Bunu kendilerine telefonla ifade ettik.

YAAR KARAYEL (Kayseri) Sizi niye silahsz kuvvetler olarak grd Genelkurmay? FUAT MRAS imdi, bizi, 5li ete gren de var, silahsz kuvvetler olarak gren de var yani bize yle bir ey ortaya attlar ki, imdi, yazdm, Sayn Bakana verdiim yazda da onu ifade ettim. 5li ete olarak ne yaptk, basnn onu aklamas lazm. YAAR KARAYEL (Kayseri) Sokaklara ktnz, kamuoyu oluturdunuz, milleti hkmete kar kkrttnz. FUAT MRAS Sokaklara kmadk efendim, sokaklara kmadk, toplant yaptk. Hibir kimse o 5 arkadan sokaklara kp da propaganda yaptn syleyemez. YAAR KARAYEL (Kayseri) Bu, belki siz yoktunuz ama sizin de ayr toplantlarnz, salon toplantlarnz oldu, dier sendikalarn meydanlara karak hkmetin gitmesiyle ilgili bir inisiyatif aldn da gazete manetlerinden o zamann ahitleri olarak biliyoruz. FUAT MRAS imdi, onlar eer aldlarsa, benim haberim yok nk ben onlarla yalnz biz Trkiye iin iyi olan nedir? i yapabilmek iin bir araya geldik, yoksa onlar dedikodu yapm, onlar unu yapm, onlar bunu yapm, onlara hi inann ey vermedik, imkn vermedik. Yani toplantlarmza baktnz zaman, bizim toplantlarmzda bu konuyla ilgili en ufak bir gr gremezsiniz yaptmz deklarasyonlarda. YAAR KARAYEL (Kayseri) Peki, teekkr ederim. FUAT MRAS Ben teekkr ederim. BAKAN Feyzullah Bey, buyurun. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ho geldiniz Beyefendi. FUAT MRAS Teekkr ederim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Benim de baz sorularm olacak. imdi, yani yam seksen diyorsunuz, biz de epey yalandk, epey eyler de grdk. Ancak, bu toplumun bu olaylar yeniden grmemesi iin, yeniden, durmadan byle tecrbelerden gemememiz iin btn partiler topland ve bu sreleri bir masaya yatralm, fotorafn ekelim, bir daha da o gnlere geri gelinmesin istendi, sizleri de bunun iin ardk. Yani benim sizden istediim u: Dediniz ki 28 ubatta hkmet veya Refah Partisi yaplmamas gereken eyleri yapt ve sre 28 ubat getirdi. Size gre kelimeyle veya cmleyle yaplmamas gereken ve yaptklar eyler nelerdi? Birinci sorum bu. kincisi: Dediniz ki: Sincanda, Sultanbeylide ve televizyonlarda, gazetelerde ordunun bir hareketlilii grld ve bizler bundan ekindik. Peki, yani, be byk kurulu bir araya geldiniz -nasl geldiniz onu bilmiyorum, onu da ayr bir soru olarak soracam- ama geldiiniz zaman hkmetten o srada memurlar memnun, iiler memnun, belediyeler memnun -ben belediye bakanydm mesela stanbulda, memnundular- sizler memnun deildiniz ve askerler memnun deildi. Hkmete byle bir, ikide bir demeleriniz olduu gibi, ne olur toplandnzda bu 5 kiilik be sivil toplum kuruluu -ete demeyeyim ben- 5 gzel insann topland bu topluluk bir de askere Ne yapyorsunuz siz? Siz grevlerinizi yapp, onlarla urasanz. diye de mesela gazetelere byle verdiiniz demeler gibi demeler veremez miydiniz? kinci sorum bu, niye byle bir ey verme ihtiyac hissetmediniz? Bir demeciniz bir yayn organnda kmt o devirde 28 ubattan sonra ve ubat ncesinde hkmetin ekilmesi esnasnda, askerlerin mdahalesine iki gn kalmt, biz de btn lkede retimi durduracak ve hayat da bylece durduracak, elektrik ve suyu da kesilecek, hkmet de mecburen ekilecekti, ekilmeseydi bile biz

bunu salayacak bir yayn organ sizinle ilgili bir yaz yaynlad. Burada, hakikaten o dnemde bir tekzip gndermediniz ama burada duymak istiyoruz, byle bir sz sylediniz mi? nc sorumuz da buydu. Ben teekkr ediyorum ama ancak teekkr ederken bu be kii, be sivil toplum kuruluunun bir araya gelmesini bu kurululardan birisi mi istedi, yoksa bu kurululardan birinden daha etkili, yetkili makamlar m istedi? Bunu sormak istiyorum. Teekkr ederim. Sa olun. FUAT MRAS ok teekkr ederim. imdi, bir defa bu son sylediiniz ey bizimle hi ilgisi olmayan, basnn kendi dncesini ifade etmesidir. Biz, basnla bu konuyla ilgili en ufak bir ekilde grmedik. Ben grmedim ama dier arkadalarn grp grmediini onlara soracaksnz, bana deil. Ben nk bu olaylarn iinde deilim ve byle bir ey de grmedim. Yani ne basnda bu yazy okudum ne de getirip nme bu yazy koydular, grmedim. Eer dier arkadalar yapmsa gnah ve vebal onlarn boynuna olmas lazm, benim deil. Ben, bunu her zaman ynetim kurulumla beraber size ispat emekle o gnk ynetim kuruluna diyorum tabii- ykmlym. Dolaysyla, yani o konu onlarn, olduysa. nk en ufak bir ekilde o bakanlar da bana Biz byle bir ey yaptk. demediler. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Size ait bir sz. FUAT MRAS - Bunlarn iinde en ey olarak bakan Trk-, Trkiye verenler Sendikas Bakan Refik Baydur. Refik Baydur da zaman zaman kendi dncelerini basnla paylat ama onu, onlara soracaksnz. BAKAN Sorduk, dn itibariyle buradayd. FUAT MRAS Onlara sorun, yani baka kimseye deil. BAKAN Tamam m? FUAT MRAS imdi, dier konularla ilgili, biz askere hibir zaman destek vermedik, bunu szlerimin banda da syledim. O gnk kumandanlar oradadr. Ben onlarn altnda bir kiiyle konumadm. Benim, bir tek 28 ubatta konutuum kii Kvrkolu Paadr. Kendisinden aldm bilgilere baktm zaman bunlarn iinde mevcut hkmeti rahatsz edecek en ufak bir ey bana intikal etmedi. ntikal etseydi zaten, 1960dan beri arkadalk yaptm rahmetli Erbakana gider anlatrdm. Yaplan ilerin yanl olduunu syleyebilirdim. nk biz sivil toplum rgtleri olarak ihtilale girseydik ne olacakt? Biz ne kazanacaktk? Biz her eyi kaybedecektik. nk yaadmz o ihtilallerde biz olaylar ok yakn grdk, ok zlerek takip ettik ve zaman zaman da onlarla yaptmz grmelerde kendileri de Yaplan ihtilallerin yanl olduunu. sylediler. Yani bizim onun dnda yaptmz en ufak bir ey yok. Hkmetin istifa konusunda tedirgin olduk. nk niye tedirgin olduk? Cumaya kadar istifa gelmezse pazar gn kapnn zili alacak. denildi. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Kim dedi? FUAT MRAS Askerden byle bir ey aldk ama kimin dediini FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Sylemeyeceksiniz. FUAT MRAS - inann ki bilmiyorum, bilsem sylerim. imdi, itham etmek baka ey, bilmeden o ithamn iine katlmak baka ey. Onun iin kusura bakmayn. Bizim her eyimiz odalar birliinde ak ve nettir. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Bir soru kald. Yaplmamas gereken eyleri yaptklar iin. Bu neydi, Erbakann ve Hkmetin ve Refah Partisinin yapt yaplmamas gereken eyler? FUAT MRAS imdi, tabii biz olay basndan takip ettiimiz iin sylyorum. Bir defa Sincanda Nakibendilerin, eylerin yrmesi. BAKAN Aczimendiler.

FUAT MRAS Aczimendilerin yrmesi. ki, Babakanlkta verdii bir yemek ziyafeti. Bizim kulaklarmza gelen buydu ama bu kulaklarmza geldikten sonra toplandklar zaman yani Babakan, babakan yardmclar falan hepsi toplandklar zaman Cumhurbakan toplandklar Zaten orada grtler, orada dncelerini sylediler. Biz sylemedik, o sylenenlere ramen biz onlara kar ktk. Kusura bakmayn yani, ben ou eyi unutmama ramen hatrladklarm sylemekle mkellefim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Teekkr ederim. FUAT MRAS Ben teekkr ederim. BAKAN dris ahin Bey, buyurun. DRS AHN (ankr) Sayn Miras ho geldiniz. Ben zellikle, basnda ok fazlasyla yer alyor, o dnemi aratrdmz zaman srecin ierisinde de olayn muhataplarn dinlediimizde byle bir toplantnn varln da kabul ediyorlar. Sizin de iinde bulunduunuz bu beli sivil toplum kuruluu temsilcisi, Hilton Otelinde Sayn Tansu iller tarafndan kabul edildii ve burada, zellikle bu kabul esnasnda da sizlerin gidiattan memnun olmadnz ve hkmetten ayrlmas noktasnda Tansu illere bir telkinde bulunduunuz ifade ediliyor. Byle bir telkin ve grme gerekleti mi? ncelikle bunu renmek istiyorum, devamnda da byle bir telkin yaptnz ve karlnda Sayn Tansu illerden olumsuz cevap almanz nedeniyle TOBBun kongresine katlan Tansu illeri zellikle, konumasn yapt esnada ve sonrasnda istifaya davet etmi olmanz, zellikle yelerinizin cokulu tezahratlaryla bir istifa eklinde ve onu protesto etmek eklinde bir istifaya davet ettiiniz syleniyor. Acaba, burada daha nceden kurgulanm bir durum mu sz konusu idi, yoksa o anki konuma esnasnda spontane gelien bir tepki miydi? Bunu, zellikle renmek istiyorum. Bir de Sayn Miras, konumanzda asker olarak bir tek Sayn Kvrkoluyla grtnz ifade ediyorsunuz. Elimizdeki kaytlarda Sayn Kvrkolunun 1998 yl itibaryla Genelkurmay Bakan olduunu gsteriyor, oysaki btn tehdit alglar 28 ubat evvelinde gerekleen hadiseler. Yani Refahyol ktidarnn demin de ifade ettiiniz gibi-Sincanda Aczimendilerin yrm olmas, Babakanlkta tarikat eyhlerine yemek verilmi olmas Refahyol ktidarnn o gnlerde zellikle, demokrasiyi askya alacak veyahut da irtica tehlikesini ortaya karacak diye tabir ettiiniz grnt ekilleri. Bunun zerinden yani 28 ubatn zerinden yaklak bir buuk yl getikten sonra Kvrkoluna hangi gerekeyle Biz ihtilal istemiyoruz. gibi bir talepte bulundunuz. Yani 98 ylnda da yani o gnn artlarnda muhtemelen, ya Anasol-D Hkmeti tam tarihini sizde net olarak bildirmediiniz iin- veyahut da Ecevitin bakanlndaki Hkmet iktidarda. O gnk artlarda hangi tehdit algs vard da Kvrkoluna byle bir beyanda bulunma ihtiyacn hissettiniz? Ben onu zellikle renmek istiyorum. Bir dier sualim de Sayn Miras, ok ciddi anlamda, z gemiinizi okuduumuzda byk abalarla, byk gayretlerle bir yere geldii geldiinizi ve Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Bakanlndan da ayrlnzda ok dramatik bir ekilde maalesef, yakn arkadalarnzn size yapm olduu, bana gre demokrasi d bir ksm davranlar nedeniyle grevinizden ayrldnz da biliyoruz. Orada, konumanz aktarrken, Odalar Birlii Bakanlndan ayrlmn nedeni Eximbanka aktardmz bir ksm destekle alakaldr. gibi bir sz sylemitiniz. FUAT MRAS Evet. DRS AHN (ankr) Eximbank ok nemli, zellikle Anadolu sermayesini kullanan orta lekli KOBler iin yapm olduu ihracatlar nedeniyle kendisine bir ksm imknlar tannan ve Anadolu sermayesinin nn aan bir banka

bildiim kadaryla, kullandrd krediler itibaryla. Bunu biraz daha aar msnz? Yani biraz st kapal getiniz. Bu Eximbanka aktarm olduunuz desteklerin mahiyeti nedir, burada sizin karnzda duranlar kimlerdir? Bunu renmek istiyorum. Teekkr ederim. FUAT MRAS - Ben teekkr ederim. Sondan balayaym, Eximbanka atmz krediler, yalnz ihracatlarn kullanabilecei kredilerdir. imdi, ynetim kurulu yani 11 kii setiimiz ve 10 kiiyle ey yaptmz ynetim kurulu bu konu geldii zaman -sizden ekinecek en ufak bir eyim yok, saklamaya da ihtiyacm yok- oradaki baz arkadalar Biz bu Eximbank kredisine karyz. dediler. Sebebini izah edin. dedim, sebebini yle sylediler: Sizin ortak olduunuz bir irket buradan aslan pay alacak. dediler. Ben de affedersiniz- Eer bunu ispat edemezseniz siz erefsizsiniz. dedim. imdi o 100 milyon dolara baktnz zaman, biz bunun kk ve orta boy iletmelerin yapt ihracata katk salasn diye Eximbanka verdik. O gnk genel mdr ap, arp syleyebilirsiniz. Tabii aramzda olduu iin, ynetim kurulu olarak aramzda olduu iin, yorulduum iin -on be sene bakan vekillii, alt buuk sene bakanlk yaptm-Ben sizlerle yola devam etmek istemiyorum. dedim, istifa ettim. stifam baz arkadalar tarafndan kabul edilmedi ama baz arkadalar da oturdular, istifay kabul ettiler, bunlarn says be veya altyd. imdi, orada Hatta o gnk Eximbank Genel Mdrne de sorabilirsiniz. Bugn grevde olan arkadalar Odalar birliini daha geni kapsaml bir almann iindeler ve ok da baarl alyorlar. Yani bana bu ekilde tepki gsteren arkadalarma ben baarlarndan dolay tebrik ediyorum. Dolaysyla Eximbanktaki olay budur ve bu kredilerin kime verildiini Eximbanka sorarsanz. Ortak diye beni ifade eden irketin Diler Demir-elik Sanayidir. Banda rahmetli, benim evladm kadar sevdiim, aileyi bana teslim eden babasnn eyiyle ben onu yanma aldm. Ben orada ortak deilim, benim bir tek ortaklm gemi sanayinde, bugn, ocuklarmla rahmetli Recep Beyin hanm beraber alyorlar ama bizim o irketlerle zaten Ben kendisine bana teklif ettiine ramen, Ortak ol bize. demesine ramen Babanzn size emanet ettii varla -bir daha duymayacambeni ortak yapamazszsnz. dedim. imdi, birinci, o son konuma bu. imdi birinciyi okuyun ltfen bir daha hatrlayalm. DRS AHN (ankr) Hseyin Kvrkolu 98 ylnda Genelkurmay Bakan olmu bir insan. Demokrasiye mdahaleler noktasnda veyahut da toplumu geren davranlarn olduu ifade edilen olay grubu da siz, Sincandaki Aczimendilerin yry, ite, tanklarn orada yrtlmesi ve Babakanlkta verilen yemek olarak deerlendirmitiniz ve bu ekliye bir alg olutuunu ifade etmitiniz. Oysa, 1998 ylnda Refahyol Hkmeti artk ortadan kalkm, 28 ubatta bu bildiri yaynladktan alt ay sonra gibi bir sre ierisinde Hkmet dm, sonrasnda Anasol-D Hkmeti veyahut da Ecevitin kurmu olduu aznlk hkmeti var. 98de bu tr bir alg nereden olutu da siz Kvrkoluna byle bir ey sylediniz. FUAT MRAS imdi, bir defa Hkmet istifa etmiti. Yani biz Kvrkolu Paayla aramba gn -istifann aramba gn- biz oturduk, konutuk, Kvrkolu Paann olaylara eilmesi dolaysyla DRS AHN (ankr) O zaman Kara Kuvvetleri Komutan olabilir mi o dnemde, Genelkurmay Bakan deil de? BAKAN imdi, Fuat Bey zannediyorum kartryorsunuz, tarihler olarak konutuunuz Kara Kuvvetleri Komutanyla grmsnzdr. Genelkurmay Bakan smail Hakk Karadayyd.

FUAT MRAS Hayr BAKAN - Eer Hkmet henz istifa etmemise, tarihlerle ilgili bir hatrlatma yapyorum. FUAT MRAS imdi, bizim BAKAN Siz Kvrkoluyla grtnzde Genelkurmay Bakan myd? FUAT MRAS Genelkurmay Bakanyd. Benim grtm tarihte, aramba gnyd ihtilal, istifa cuma gn oldu. DRS AHN (ankr) O zaman Genelkurmay Bakan deil. BAKAN Deildi. DRS AHN (ankr) Kesin deil yani BAKAN Yani, 1997 DRS AHN (ankr) - 1998de Kvrkolu YAAR KARAYEL (Kayseri) simleri tashih edelim diye BAKAN Yani, hem tarihler doru gesin diye FUAT MRAS Olabilir, olabilir. DRS AHN (ankr) O zaman, sizin sylediinize gre Kara Kuvvetleri Komutanyken Hseyin Kvrkoluyla yapm olduunuz bir grme. FUAT MRAS Herhlde yani, o tarihlerde o olabilir. DRS AHN (ankr) Dier sorum da eyle alakalyd. Sayn Tansu illerle Hilton Otelinde 5li grup olarak grp istifasn istediiniz FUAT MRAS imdi, bunca, bu kadar nemli grevlere gelen Tansu iller o eyi verdiyse zldm. Ben yle bir grme yapmadm kendisiyle. Bir Babakan gelip de Hilton Otelinde Odalar Birlii Bakanyla grmez. Onun altnda bir ey aramak lazm. BAKAN Kendisi yle bir grme yaptm. demedi zaten. DRS AHN (ankr) Hayr, o kendisi sylemedi ama Yalm Ereze pardon ok zr diliyorum Bakanm- eye sorduumuz Trk- Bakan Bayram Merale sorduumuz suale, Dorudur, byle bir toplant vard, onu ikna etmek iin, hatta, bizi ikna etmek iin geldi ama anlaamadk, geri gitti. gibi bir beyan oldu. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Benimle Tansu illeri bartrmak iin DRS AHN (ankr) Bartrmak iin yan yana getirildik ama bu gereklemedi. Bizzat kendi beyan. FUAT MRAS imdi, o grme yaplm olabilir ama ben Hiltonda yapldn hatrlamyorum. DRS AHN (ankr) Evet. Tansu Hanmla beni bartrmak iin bir toplant yaptlar ancak bunu baaramadlar. diyor, bu 5li grupla alakal. FUAT MRAS Tansu illerle zaman zaman grme yaptk ama bu ekilde deil. Hkmeti brak. falan diye byle bir lafm olmad. DRS AHN (ankr) Peki, Trkiye Odalar Borsalar Birliinin kongresinde yaanlan hadiseler FUAT MRAS Onu da ifade edeyim. Tansu Hanm kongreye tedirgin geldi. Kendisini arladm, karladm, yannda oturdum fakat benim konumam esnasnda baz satamalar oldu. O satamalar neticesinde o konumay alabilirsiniz, nk benim yaptm bir konuma- Tansu Hanma kar genel kurulda byk bir tepki oldu. Ben arkadalar yattrmaya Hatta gidiyordu Tansu Hanm, geriye evirttik, geldi, oturdu. Onun dnda herhangi bir ey olmad. Ayn ey Tansu Hanmn bana eyden geldi, Esnaf Sanatkrlar genel kurulundan da baz tepkiler geldi, ben de orada oturuyordum. DRS AHN (ankr) Deerli Bakanm, isterseniz o kongre konumanzla alakal bir paragraf size okuyabilir miyim?

FUAT MRAS Tabii DRS AHN (ankr) Bakn, siz diyorsunuz ki orada: Hkmete ar eletiriler yneltiyorsunuz. Geen kongrede TOBBu siyasete sokmayacaklar konusunda yemin ettiklerini hatrlatan Miras, imdi bu yeminlerinden dnmek zorunda kaldklarn belirterek gerekesini yle aklyor: Biz bu yemini verirken Trkiyede rejimi tartyor hle getiren insanlar yoktu ya da vard da su yzne kmamlard. nsanlarn din zgrln Allahla kul arasnda olmaktan kararak fiziki grnme nem verdiren tarikatlar, cppeciler, takkeciler, tekkeciler, kendilerini bu denli nasl yasal sanarak ilevlerini yrtmyorlard. imdi, bu szleri siz sylyorsunuz, bunun zerine de oradaki kalabalk, cokulu bir ekilde, illere kar Bu lkeyi Orta a zihniyetine, hatta feodal toplum yapsna dndrecek dnceye geit vermemek iin sesimizi ykseltiyor ve bu dnceye dur diyoruz. diyorsunuz. zel sektr ve basn topluma hedef gsterenleri knyoruz. diyerek siz konuma yapyorsunuz ve bunun zerine byk bir alk alyorsunuz ve iller de burada yuhalanyor ve ok ciddi bir tepkiye maruz kalyor. Sizce normal bir TOBB kongresinde bu tr bir konuma yapmak doal bir davran m? Bugn olsa bu tr bir davran gerekletirir misiniz? FUAT MRAS imdi, bugn olsa bu trl davrana girebilir miyiz? Bu, o gnk artlarda ortaya kan bir tablodur. O gnk artlara baktnz zaman, ak sylyorum -okumusunuz mademki- Bilican bunlar net bir ekilde ortaya koydu. Bakn, Bilicann nk, Tansu illere de basn danmanl yapyordu o dnemde. imdi, btn bunlar grdnz zaman, bizim sylediimiz, askeri stabilize etmek, hkmetin gittii yolun doru bir ekilde gitmesi iin bir bask unsuru olabilir bu konuma. imdi, siz de yaadnz, o gnk artlar, benimle beraber sizler de yaadnz. Sizler, ortaya konan o tablo karsnda Bravo, aferin, hkmet denen ey budur. diye syleyebilir misiniz? DRS AHN (ankr) imdi, bize bu noktada yorum yaptrrsanz farkl bir noktaya geliriz nk biz o noktada sanal gndemlerin yaratldn dnyoruz. Baknz, bugn bahsettiiniz, sizin iki tehdit olarak algladnz FUAT MRAS Biz tehdit etmedik. DRS AHN (ankr) Tarikat eyhlerine verilen yemekle alakal, bugn, ana muhalefet partisinin lideri veriyor, Cumhuriyet Halk Partisinin lideri tarikat mensuplarna yemek verebiliyor ve Sincandaki Aczimendilerin yrynn de bir ekliyle farkl gler tarafndan ynlendirilen ve toplumu maniple eden davranlar olduu da bugn ortaya kyor. Bunlar ktktan sonra, o gnk bu konumalar ve yaptnz davranlarla alakal Acaba biz kullandrldk m? gibi bir his uyanyor mu sizde? Bunu reneyim, baka bir ey sormayacam. FUAT MRAS Olabilir de Yalnz, ben kendimi o zaman biraz daha syleyeyim. Benim annem 14 defa hacca gitti, rahmetli annem, ben 2 defa gittim ve genliimde ve ocukluumda camiden dar kmadm, annemle beraber gittim. ki: stanbul Hukuk Fakltesinde BAKAN Fuat Bey, herhangi bir ekilde sizin inancnz ve din eyleriniz sorgulanmyor. FUAT MRAS Yani, bu BAKAN Bu minvalde bir anlatma hi gerek yok yani sadece FUAT MRAS Teekkr ederim. BAKAN Sadece biz, o erevede yaratlan birok hadisenin, Aczimendiler olaynn da, basna yansyan dier ve o gn oluturan kritik hadiselerin birounun, aradan geen zaman ierisinde, birounun gerek olmadn, aslnda oluturulduunu rendik. Tabii ki btn bunlarn nda, daha ok, meselenin

aydnland bir dnemdeki deerlendirmeleriniz bu adan nemliydi. Dolaysyla, inansz bir insan da olabilirsiniz, mesele bu deil. Bak as itibaryla burada bizim renmek istediimiz, akla kavuturmak istediimiz olaylar, bir demokratik lkede siyasal iktidarn hangi yntemlerle ve yollarla, arka kaplarda ve karanlk odalarda ve baka planlarla, demokratik bir lkeye yakmayacak ekilde ileyip ilememesiyle ilgiliydi. Sorularmza verdiiniz cevaplar iin itenlikle teekkr ediyorum, katlmnz iin de teekkr ediyorum. FUAT MRAS Ben teekkr ediyorum. BAKAN Hayrl gnler diliyorum, sa olun. FUAT MRAS Sa olun, ok teekkr ederim efendim, baarlar diliyorum. Kapanma Saati: 12.24