‫روش ‪MAP‬‬

‫يكي از مهم ترين چالش هاي جهان امروز انرژي است كه بسياري از جنگ ها و‬
‫منازعات جهاني براي كسب منابع انرژي اتفاق مي افتد‪ .‬بنابراين داراي ارزش زيادي‬
‫است و بايد در هنگام تولید‪ ،‬انتقال و مصرف حاملهای انرژي استانداردها و قوانين‬
‫رعايت شود تا انرژي هدر نرود‪ .‬در واحدهاي توليدي صنعتی‪ ،‬هزینه انرژي سهم زيادي‬
‫از هزينه هاي مستقیم توليد را شامل ميشود‪ .‬بههمين دليل همواره بايد مصرف آن‬
‫مورد پايش قرار گيرد و از اتلف آن جلوگيري كرد‪ .‬روشهاي مختلفي براي پايش‬
‫انرژي وجود دارد‪ .‬يكي از اين روش ها روش ‪ MAP‬است‪ .‬مبناي اين روش مهندسي‬
‫صنايع‪ ،‬مهندسي ارزش و كنترل كيفيت است‪.‬‬
‫در اين روش‪ ،‬فعاليت پايش به گروههاي كوچكي تقسيم و هر يك از اينگروهها‬
‫مسئول بررسي تجهیز‪ ،‬فرآيند يا واحد یک مجتمع ميشوند‪ .‬هر يك از اين گروه ها براي‬
‫قسمت مربوط به خود يكسري جداول را تهيه و تكمیل ميكنند كه به این جداول ‪MAP‬‬
‫‪ Chart‬ميگويند‪ .‬اعضاي گروه با بررسي اين جداول و استفاده از دانش فني‪ ،‬فرصتهاي‬
‫تجهیزات و مکانهایی كه اتلف در آنها رخ ميدهد را‬ ‫صرفهجويي مصرف انرژي‪،‬‬
‫شناسايي ميكنند‪ .‬در ادامه‪ ،‬اعضاي گروه با تحلیل مطالب جمع آوري یا اندازه گیری‬
‫شده‪ ،‬راهکارهای بهبود و نحوه صرفهجوييها را بهصورت امكان پذير و عملي در قالب‬
‫طرح‪ ،‬انتخاب و برای اجرا با دقت برنامهريزي ميكنند‪.‬‬
‫جداول ‪MAP‬‬
‫( ‪)RESOURCE‬‬ ‫جدول منابع‬
‫در اين جدول در محور افقي هدف فرآيند‪ ،‬تجهیز يا واحد صنعتي مشخص مي ‪-‬‬
‫شود‪ .‬سپس تمام حاملهای انرژي مصرفي را مشخص و در محور عمودي اين جدول‬
‫قرار میگیرد‪ .‬با مشخصشدن محور افقي و عمودي جدول حال با توجه به فرآيند مورد‬
‫بررسي‪ ،‬مقدار مصرف انرژي براي هر يك از زير فرآيند ها به صورت هزينه مقدار‬
‫مصرفي مشخص و در ستون مربوطه نوشته میشود‪ .‬با استفاده از اين جدول‪ ،‬يك‬
‫سري اطلعات درباره مقدار‪ ،‬نوع و هزينه مصرف انرژي در واحد را میتوان بدست‬
‫آورد‪ .‬در ادامه يك نمونه از جدول خام آمده است‪.‬‬
‫( ‪)EXPLORATION‬‬ ‫جدول پايش‬
‫پس از تکمیل جدول منابع و با استفاده از اطلعات جمع آوري شده اعضاي هر‬
‫گروه بايد جدول ديگري بهنام جدول پايش را تکمیل نمایند‪ .‬در اين جدول در محور‬
‫افقي توليدات هر قسمت و در محور عمودي راهحلهاي احتمالي ممكن براي هر‬
‫قسمت قرار ميگيرند‪ .‬ستون ها نيز محل علمت گذاري هستند‪.‬‬
‫خط راهنما‬
‫تذكرات بههم پيوسته براي پايش گونههاي مربوط به صرفه جويي در قيمت‬
‫انرژي و مشخص كردن مصرف انرژي سيستم را خط راهنما گويند‪.‬‬
‫انرژي را بر اساس نوع مصرف آن به دو نوع انرژي حرارتی و الکتریکی تقسيم مي كنند‬
‫كه براي هر نوع بايد جدول پايش جداگانه تشكيل شود‪ .‬مقدار مصرف انرژي براساس‬
‫قيمت آن بررسي ميشود‪ .‬پايش زير سيستمها با ضرب مقدار انرژي ورودي در قيمت‬
‫واحد آن بدست ميآيد‪ .‬در اين قسمت هدف‪ ،‬كاهش قيمت واحد يا كاهش مقدار‬
‫مصرف قسمت هاي مختلف يا هر دو ميباشد‪.‬‬
‫جدول ثبت فرآيند هاي زرد و قرمز‬
‫در اين جدول با استفادهاز اطلعات بدست آمده از جدول پايش و جدول منابع‬
‫فرآيندهايي را كه داراي مشكل مصرف انرژي هستند شناسايي و در اين جدول ثبت‬
‫ميشوند‪ .‬در ادامه رنگ هاي سبز‪ ،‬زرد و قرمز توضيح داده خواهند شد‪.‬‬
‫جدول راهكار‬
‫در اين جدول فرآيند یا تجهیز یا واحد داراي مشكل‪ ،‬راهكار مورد نظر‪ ،‬فرمول‪-‬‬
‫هاي مربوطه و میزان صرفهجويي ناشي از اين راهكار قرار ميگيرند‪.‬در پایان نيز‬
‫ليست راهكارهاي ارایه شده تهيه ميشود‪.‬‬
‫رنگ ها‬
‫رن گ سبز‪ ::‬فرآيندي كه از لحاظ مصرف انرژي در حالت مطلوب قرار دارد و در‬
‫شرايط مناسب كار ميكند را با رنگ سبز مشخص ميكنند‪.‬‬
‫رنگ زرد ‪ :‬فرآيندي داراي مشكل مصرف بهینه انرژی است يا احتمال مشكل در آن‬
‫وجود دارد را با رنگ زرد مشخص ميكنند كه نشان ميدهد اين فرآيند بايد به دقت مورد‬
‫بررسي قرار گيرد و در صورت امكان‪ ،‬راهكار مناسب براي رفع مشكل آن ارایه‬
‫گردد‪.‬‬
‫رنگ قرمز ‪ :‬فرآيندي كه داراي مشكل مصرف بهینه انرژی است (رنگ زرد) و براي‬
‫آن راهكار مناسب جهت رفع مشكل ارايه شده است‪ ،‬با رنگ قرمز مشخص ميشود‪.‬‬
‫اين رنگ نشان دهنده اين است كه راهكار عملی ارايه شده را میتوان براي فرآيند‬
‫اجرا كرد‪ .‬در هنگام اجراي هر راهكار براي فرآيند بايد توجه داشت كه تمامي جزييات‬
‫مربوط به آن فرآيند و مشكل آن و نیز راهكار ارائه شده نيز مورد توجه قرار گيرد‪.‬‬