Bundan yaklak alt asr nce Rus Ortodoks Kilisesi Rus Knezliklerinin Trk-slam devleti olan Altn Ordann

boyunduruundan kurtulup Moskova etrafnda birleerek Rus devletinin ortaya kmasnda byk rol oynamtr. Rus Kilisesi buna benzer bir rol bugn de stlenmi bulunmaktadr. Kilisenin Patrii II. Aleksiy, kendisini btn Bamsz Devletler Topluluu (BDT) corafyasnn Ortodoks lideri olarak grmekte ve Rusya Federasyonu, Beyaz Rusya ve Ukraynay birletirmenin yan sra dier eski Sovyet Cumhuriyetlerinde de Rusyann etkisinin devam etmesi iin aba gstermektedir. Bu balamda II. Aleksiy, Vatikan ile Ukraynann dousu Ortodoks ve Rus yanls, Bats Katolik ve Bat yanls olarak bilinmektedir. Nitekim Turuncu Devrim srasnda Bat ile Dou arasndaki mcadelede din unsuru da yer almtr. Ukraynada Katoliklerin artmas, ayn zamanda Ukrayna ve Beyaz Rusyann Rusya ile birleme sansn azaltmaktadr. nk ortaya kltrel farkllklar kacaktr. Birka devlet bir kilise ilkesini benimseyen Rus Ortodoks kilisesine gre Katolik Kilisesi, Ukraynann Rusyadan uzaklamas ve ynn Batya evirmesi iin almaktadr. Ancak Rusya ve Rus Ortodoks kilisesi buna kar kmakta ve buradaki Rus nfusunu destekleyici nitelikte kullanmaktadr. Ayrca zellikle Ortodoks kiliselerin bulunmad baz lkelerde Rusya bykelilerinin Ortodoks kilisesine verdii nemin altn izmektedir. Rusya bykelileri arazilerinde Ortodoks kiliselerinin inas bizlere Kiev Rusyas zamannda yabanc lkelerle yaplan antlamalar srasnda dini grevlilerin bulunmas ve antlamalar imzalanmadan nce halarn plmesi gibi adetleri hatrlatmaktadr.1 Bylece Rus Ortodoks Kilisesi yurt dnda da Rusya dileri ile sk irtibat iinde bulunarak, faaliyetlerine devam etmekte ve yukarda akladmz misyonunu yerine getirmeye gayret etmektedir. Sonu olarak, SSCBnin yklmas sonucu, kimlik sorunuyla kar karya kalan Ruslar, ok gemeden bu boluu doldurmaya alm ve bu srete dine byk nem vermilerdir. Rus Ortodoks Kilisesi, Rus kimliinin bir paras haline gelmi ve kendini hayatn her alannda gstermitir. Ayrca, Moskova Patrikhanesi, baz eski Sovyet Cumhuriyetlerinde de varln korumaya alrken, Rusya ile tamamen ban koparmak isteyen baz devletler, Rus yaylmaclnn bir unsuru olarak grdkleri patrikhaneyle yollarn ayrmak istemitir. Dolaysyla Rus Ortodoks kilisesi son zamanlarnda baka birok klie ile de sorun yaamaktadr. Dier taraftan Rus Ortodoks kilisesi eski Sovyet topraklar bata olmak zere misyonerlerini dnyann bir tarafna gnderen Vatikana kar da mcadele vermek zorundadr. Bu mcadele ve lke iindeki baz konularda kilise, arkasna devletin desteini alrken, devlet de klieyi kendi politikasnda bir ara olarak kullanmaktadr. Bununla birlikte Ortodoksluk, Ruslar iin bir dinden ziyade, milli kimliin bir paras olsa daRuslar Moskovann III. Roma olduuna ve ebediyen devam edeceine ve drdnc birRomadan sz ettirmeyecei iddialarna daha fazla inanmaya balamlardr. Nitekim daha nce Tanr, kutsal,inan gibi kavramlar dile getirmeye korkan Ruslarn yeni milli mar hem dini motifler iermekte hem de Rusyann ebediyen devam edeceine iaret etmektedir.2

lyas Kamalov, Hayalden Geree III. Roma Rus Ortodoks Kilisesi, Stratejik Analiz Dergisi, cilt:29, s.6567 2 lyas Kamalov, Hayalden Geree III. Roma Rus Ortodoks Kilisesi, Stratejik Analiz Dergisi, cilt:29, s.70