‫‪vÖb“ Ë XFM ¨ vLOý‬‬

‫ﻓ ـ ـ ـ ـ ـﺮاﻳﻨ ـﺪ ﺳ ـ ـ ـﺎﺧ ـﺘﻦ‬

‫ﻗ ـ ـ ـ ـ ـ ـﺮص در ﺻﻨﻌﺖ دارو‬
‫ﻋﺒﺎسﻋﻠﻰ زﻣﺎﻧﻰ و ﺑﻬﺰاد ﮔﻠﺸﻨﻰ‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬
‫در ﺻﻨﻌﺖ داروﺳـﺎزى‪ ،‬ﺑﺮاى ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒـﻮه داروﻫﺎى ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗـﺮص‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮادى ﺑﻰ'اﺛﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮاد ﻣـﺆﺛﺮ داروﻳﻰ‪ ،‬اﻓﺰوده ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰودن اﻳﻦ ﻣـﻮاد ﻧﻪ'ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺠﻢ ﻗـﺮص را ﺑﻪ اﻧـﺪازه'ى ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑـﺮاى‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در دﺳﺘﮕﺎه ﭘِِﺮس ﻣﻰ'رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ وﻳﮋﮔﻰ'ﻫﺎى ﻓﻴﺰﻳﻜﻰ ﻗﺮص را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻰ'ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬وﺟﻮد‬
‫ﻫﺮﻳـﻚ از اﻳـﻦ ﻣـﻮاد در ﻓـﺮﻣـﻮل'ﺑﻨـﺪى ﻗـﺮص‪ ،‬ﻧﻘـﺶ وﻳـﮋه'اى دارد ﭼﻨـﺎن'ﻛـﻪ‪ ،‬ﺑـﺮﺧﻰ از آن'ﻫـﺎ ﺑـﻪ'ﻋـﻨـﻮان‬
‫ﭘﺎﻳﺪارﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬رﻗﻴﻖ'ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ روان'ﻛﻨﻨﺪه ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ و ﺑﺮﺧﻰ دﻳﮕﺮ در ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ اﺛﺮ دارو ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎز ﺷﺪن آن در دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪±≥∏∑ÊU²“¨≤È Á—ULý¨ ÂËœ Ë XOÐ È Á—Ëœ‬‬

‫ﻛﻠﻴﺪ'واژه'ﻫﺎ‪ :‬ﻗﺮص'ﺳﺎزى‪ ،‬داروﺳﺎزى‪ ،‬ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮ داروﻳﻰ‪ ،‬دارو‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ اﻧﺴﺎن در داﻧﺶ و ﻓﻨـﺎورى‪ ،‬او را ﺑﻪ‬ ‫از ﮔﺬﺷﺘﻪﻫﺎى ﺑﺴﻴﺎر دور‪ ،‬ﺑﺸﺮ ﺑﻪ وﻳـﮋﮔﻰ ﺳﺤﺮآﻣﻴﺰ ﺑﺴﻴـﺎرى از‬
‫آرزوﻫﺎى دﻳﺮﻳﻨـﻪاش رﺳﺎﻧﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺳﺒﺐ ﺑﺮوز ﺑﻴﻤـﺎرىﻫﺎﻳﻰ ﺗـﺎزه‬ ‫ﮔﻴﺎﻫﺎن در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎ ﭘﻰ ﺑﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎنﭼﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آنﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ در‬ ‫واژهى دارو ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺰهى آن ﭼﺸﻴﺪه‬
‫‪٤١‬‬
‫رﻓﻊ ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨـﺪ ﺑﻪﺻﺮﻓﻪ ﺑﻮدن‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪارى ﻓﺮاورده‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪى راﺣﺖﺗﺮ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‬
‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺗـﻮﻟﻴﺪ ﺻﻨـﻌـﺘـﻰ آﺳﺎن در آن اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻰ ﻛﻪ در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻗﺮصﻫﺎ ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮ داروﻳﻰ را ﻫﻤﺮاﻫﻰ‬ ‫ﻣﻮاد داروﻳﻰ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪى ﻣـﻰﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪى اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻗــــــﺮص و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ و وﻇﻴﻔﻪى آنﻫﺎ در ﻗﺮص اﻧﺠﺎم ﻣﻰﮔﻴﺮد‪ .‬دﺳﺘﻪاى از‬
‫ﻛـــﭙـــﺴــــﻮل از اﻳﻦ ﻣـﻮاد ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒـﻮد وﻳﮋﮔﻰﻫﺎى ﻓﻴﺰﻳﻜـﻰ ﻗـﺮص ﻣﻰﺷـﻮﻧﺪ و ﻣﻮاد‬
‫ﻣﻌـﺮوفﺗﺮﻳـﻦ و رﻗﻴﻖﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﭼﺴﺒﺎﻧﻨﺪه و روانﻛﻨﻨﺪه را درﺑﺮﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﻪاى دﻳﮕﺮ‬
‫راﻳـــﺞﺗـــﺮﻳــــﻦ از ﻣـﻮاد اﻓـﺰودﻧـﻰ ﻣـﻮاد ﺑـﺎزﻛـﻨـﻨـﺪه‪ ،‬رﻧﮓدﻫـﻨـﺪه‪ ،‬ﻃـﻌـﻢدﻫـﻨـﺪه و‬
‫داروﻫﺎى ﺟﺎﻣـﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦﻛﻨﻨﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻻ ﻣﻘﺪار ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮ در ﻗﺮصﻫﺎ ﭼﻨﺎن ﻛﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮان‬
‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﺑــــﻪﺷــــﻤـــــﺎر‬
‫ﻣﻰروﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺮاى آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻰ در دﺳﺘﮕـﺎه ﭘـﺮس ﻗـﺮار داد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﺮاى اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒـﻮه اﻳﻦ داروﻫﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣـﻮاد ﺟﺎﻧﺒﻰ ﻳﺎ اﻓـﺰودﻧﻰ‪ ١‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣـﻮاد ﺣﺠﻢ ﻣﺎدهى ﻣـﺆﺛﺮ‪ ،‬ﻣﻮادى ﻫﻢﭼـﻮن دىﻛﻠﺴﻴﻢ ﻓﺴﻔﺎت‪ ،‬ﻛﻠﺴـﻴـﻢ‬
‫ﻣﺆﺛﺮ داروﻳﻰ را ﻫﻤﺮاﻫﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣـﻮاد اﻓﺰودﻧﻰ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺮدن ﺳﻮﻟﻔﺎت‪ ،‬ﻻﻛﺘﻮز‪ ،‬ﺳﻠـﻮﻟﻮز‪ ،‬ﻣﺎﻧﻴـﺘـﻮل‪ ،‬ﺳﺪﻳﻢ ﻛﻠﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎﺳﺘـﻪ‪،‬‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻰ و ﻇﺎﻫﺮ دارو‪ ،‬ﭘﺎﻳـﺪارى ﺑﻴﺶﺗﺮ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻋﺖ اﺛـﺮ‪ ،‬ﺷﻜﺮ و ﺳﻮرﺑﻴﺘﻮل ﺑﻪ آنﻫﺎ اﻓﺰوده ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮﻳﻚ از دو دﺳﺘﻪ ﻣـﻮاد‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﻞ ﺑﺎز ﺷﺪن و ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﻪ داروﻫﺎ اﻓﺰوده ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎدﺷﺪه وﻇﻴﻔﻪاى را ﺑﻪﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻮاد ﭼﺴﺒﺎﻧﻨﺪه ﻛﻪ‬
‫از آنﺟﺎ ﻛﻪ ﻗﺮص و ﻛﭙﺴﻮل در دﺳﺘﮕﺎه ﮔـﻮارش ﺑﺎز ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﺮاﻧﻮلﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪى ﺳﺎﻟﻢﻣﺎﻧﺪن ﻗﺮصﻫﺎ و‬
‫اﺛﺮ داروﻳﻰ ﺧـﻮد را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻰﮔـﺬارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ در ﺗـﻮﻟﻴﺪ آنﻫﺎ ﺑـﻪ دو ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى از ﺧﺮد و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪن آنﻫـﺎ را ﺑﻪﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ‪،‬‬
‫ﻓﺮاﺳﻨﺞ ﻣﻬﻢ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ؛ ﻳﻜﻰ ﻧﻮع ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﻰ ﻛﻪ در ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻮادى ژﻻﺗﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻠﻰوﻳـﻨـﻴـﻞ ﭘـﻴـﺮوﻟﻴـﺪون و ﻗﻨﺪﻫﺎﻳـﻰ ﻫـﻢﭼـﻮن ﺳﺎﻛـﺎروز‪،‬‬
‫ﺑﻰاﺛﺮ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣـﻰرﺳﻨﺪ و دﻳﮕـﺮى روش ﺳﻨﺘﺰ دارو‪ .‬از ﺳـﻮى دﻳﮕـﺮ‪ ،‬ﮔﻠﻮﻛﻮز‪ ،‬ﻣﺎﻟﺘﻮز و ﻣﻼس از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى‬
‫از ﭼﺴﺒﻴﺪن ﮔﺮاﻧﻮل ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬از ﻣﻮاد‬ ‫ﺗﻬﻴﻪى ﻗﺮص و ﻛﭙﺴﻮل ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫دﻳﮕـﺮى ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣـﻨـﻴـﺰﻳـﻢ اﺳـﺘـﺌـﺎرات‪ ،‬ﻛﻠـﺴـﻴـﻢ‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻓـﺮﻣﻮل آنﻫﺎ ﻧﺒـﻮده‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣـﻮاد‬
‫اﺳﺘـﺌـﺎرات‪ ،‬ﺗﺎﻟﻚ و ﺳﺪﻳـﻢ ﻟـﻮرﻳـﻞ ﺳـﻮﻟﻔـﺎت‬ ‫اوﻟﻴـﻪ‪ ،‬ﺗـﺠـﻬـﻴـﺰات ﺗـﻮﻟﻴـﺪ‪ ،‬ﻧـﻴـﺮوى اﻧﺴـﺎﻧـﻰ‬
‫ﻣﻰﺗـﻮان ﺑـﻬـﺮه ﺟﺴـﺖ‪ .‬اﻓـﺰودن ﻳﻚ ﻣﺨـﻠـﻮط‬ ‫ورزﻳـﺪه‪ ،‬ﻣـﺮاﺣـﻞ و ﻋـﻤـﻠـﻴـﺎت ﻣـﻨــﺎﺳــﺐ‪،‬‬
‫‪١‬درﺻﺪى ﺷﺎﻣﻞ ﺳـﻴـﻠـﻴـﺴـﻴـﻢ دىاﻛـﺴـﻴـﺪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺎﺷـﻴـﻦآﻻت ﺗـﻮﻟﻴـﺪى ﻛـﺎرآﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺴـﺘـﻪﺑـﻨـﺪى‬
‫‪±≥∏∑ÊU²“ ¨≤È Á—ULý¨ ÂËœ Ë XOÐ È Á—Ëœ‬‬

‫ﮔﺮاﻧﻮل‪ ،‬ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪن آن را آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﻨﺘﺮلﻫﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﺑـﺮاى آنﻛﻪ ﺗـﺠـﺰﻳـﻪ و ﺑـﺎز ﺷـﺪن ﻗـﺮص در‬ ‫و ﭘﺲ از آن ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺘﮕﻰ دارد‪.‬‬
‫دﺳﺘﮕـﺎه ﮔـﻮارش ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪاى راﺣﺖﺗﺮ ﺻـﻮرت‬ ‫در ﺗﻬﻴﻪى ﻗﺮصﻫـﺎ از دو روش ﺗﺮاﻛﻤﻰ و‬
‫ﮔﻴـﺮد‪ ،‬از ﻣـﻮاد ﺑـﺎزﻛﻨﻨـﺪه ﻧـﻴـﺰ در ﻓـﺮﻣﻮلﺑـﻨـﺪى‬ ‫ﻗﺎﻟﺒﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰﺷـﻮد‪ .‬روش ﺗﺮاﻛﻤﻰ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﻗـﺮصﻫﺎ اﺳـﺘـﻔـﺎده ﻣـﻰﺷـﻮد‪ .‬ﺳﺪﻳـﻢ اﺳـﺘـﺎرچ‬ ‫ﺑﻪ روش ﻗﺎﻟﺒﻰ از ﺑـﺮﺗﺮىﻫﺎﻳﻰ ﺑـﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‬
‫ﮔـﻠـﻴــﻜــﻮﻻت‪ ،‬ﮔــﻮار‪ ،‬ﻧـﺸـﺎﺳــﺘــﻪى ذرت و‬ ‫ﻛـﻪ از آن ﺟـﻤـﻠـﻪ ﻣـﻰﺗـﻮان ﺑـﻪ آﺳـﺎﻧـﻰِ روش‪،‬‬
‫‪٤٢‬‬
 ‫ﻣـﺨـﺘـﻠـ‪ p‬ﺗــﻮﻟـﻴـﺪ ﺗـﻮﺳـﻂ‬ ‫رﻳـﺰﺑـﻠـﻮرﻫـﺎى ﺳـﻠـﻮﻟـﻮز از‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣـﺮﻛﺰى ﺷﻴﻤﻰ و‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻴﻜﺮوﺑﻰ ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﺑـﺎ اﻳـﺠـﺎد ﮔـﺎز ﻛــﺮﺑــﻦ‬
‫ﻣـﻰﺷــﻮد‪ .‬ﻧــﻮع و ﻣـﻘــﺪار‬ ‫دىاﻛـﺴـﻴـﺪ ﻧـﻴـﺰ ﻣـﻰﺗــﻮان‬
‫ﻫﺮﻳﻚ از اﻳـﻦ وﻳـﮋﮔﻰﻫﺎ ﺑـﺎ‬ ‫ﺑﺎزﻛـﺮدن ﻗﺮصﻫـﺎ را اﻧﺠـﺎم‬
‫ﺗـﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧـﻮع ﻗـﺮص و دارو‬ ‫داد‪ .‬اﻳــــــــــــــﻦ روش در‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻗـﺮصﻫـﺎى ﺟـﻮﺷـﺎن ﻣـﻮرد‬
‫ﭘـﺲ از اﻧـﺠـﺎم دﻗــﻴــﻖ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣﻰﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫آزﻣــﻮنﻫــﺎى ﻣــﺮﺑـــﻮط ﺑــﻪ‬ ‫ﻗﺮصﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺨﻠﻮﻃﻰ از‬
‫اﺳـﺘـﺎﻧـﺪاردﻫﺎى ﺟـﻬـﺎﻧـﻰ‪،‬‬ ‫ﺳﺪﻳﻢ ﺑـﻰﻛـﺮﺑـﻨـﺎت و ﻳـﻚ‬
‫ﺑﺴﺘﻪﺑـﻨـﺪى ﻓـﺮاورده اﻧـﺠـﺎم‬ ‫اﺳﻴﺪ آﻟﻰ ﻣﺎﻧـﻨـﺪ ﺗـﺎرﺗﺎرﻳـﻚ‬
‫ﻣﻰﮔـﻴـﺮد‪ .‬اﻧﺠـﺎم آزﻣـﺎﻳـﺶ‬ ‫اﺳﻴـﺪ ﻳـﺎ ﺳـﻴـﺘـﺮﻳـﻚ اﺳـﻴـﺪ‬
‫ﺣﺘﻰ ﭘﺲ از راه ﻳﺎﻓﺘﻦ آن ﺑﻪ ﺑﺎزار اداﻣﻪ ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت دورهاى‪،‬‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﻠﻮل ﻗﺮص ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻨﺜﻰ‬
‫در زﻣﺎنﻫﺎى ﻣﺸﺨﺼﻰ ﭘﺲ از ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﻘﻀﺎى دارو ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑﻪ‬ ‫ﻳﺎ ﻛﻤﻰ اﺳﻴﺪى داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آن ﺛﺒﺖ ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘـﺮل ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻗـﺮصﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻮاد رﻧﮕﻰ‬
‫ﺑﻨﺎﺑـﺮاﻳﻦ در ﻫﻤﻪى ﻣﺮاﺣﻞ ﺗـﻮﻟﻴﺪ دارو‪ ،‬داﻧﺶ ﺷﻴﻤﻰ ﺑﺮ اﻋﺘـﺒـﺎر‬ ‫ﻧﻴﺰ اﻓﺰوده ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻰاﻓﺰاﻳﺪ و ﺑﺮرﺳﻰ ﺧﻠﻮص و ﺳﺎزوﻛﺎر ﻋﻤﻠﻜﺮد دارو ﺑﺪون آن‬ ‫ﺑـﺮاى ﻧﻤـﻮﻧﻪ‪ ،‬اﺟـﺰاى ﺗﺸﻜـﻴـﻞدﻫـﻨـﺪهى ﻗـﺮص ﭘﺎراﺳﺘـﺎﻣـﻮل ﻳـﺎ‬
‫‪٢‬‬

‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬داروﺳﺎزى ﻫﻨﺮ اﺳﺘﻔﺎده از داﻧﺶ ﺷﻴﻤﻰ‬ ‫اﺳﺘﺎﻣﻴﻨـﻮﻓـﻦ ‪ ٥٠٠mg‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬اﺳﺘﺎﻣﻴـﻨـﻮﻓﻦ‪ ،‬ﺳﻠـﻮﻟﻮز‪ ،‬ﭘﺘﺎﺳﻴـﻢ‬
‫در ﭘﺰﺷﻜﻰ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎنﻛﻪ در ﻫﻤﻪى ﺷـﺮﻛﺖﻫﺎى داروﻳﻰ ﺟﻬﺎن‪،‬‬ ‫ﺳﻮرﺑﺎت‪ ،‬ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ اﺳﺘـﺌـﺎرات‪ ،‬ﻧﺸﺎﺳﺘﻪ و ﺳﻴﻠﻴﺴﻴﻢ دى اﻛﺴـﻴـﺪ‪ .‬در‬
‫ﺷﻴﻤﻰدانﻫﺎ در ﻛﻨـﺎر داروﺳﺎزان در ﻫﻤﻪى ﻣـﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‪ ،‬از ورود‬ ‫ﻗﺮص آﺳﻜﻮرﺑﻴﻚ اﺳـﻴـﺪ ‪ ٥٠mg‬ﻧﻴﺰ ﻣـﻮاد اﻓـﺰودﻧﻰ ﺷﺎﻣﻞ ﻻﻛـﺘـﻮز‪،‬‬
‫ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﺗﺎ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪى ﻓﺮاورده ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﺮاوردهﻫﺎﻳﻰ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬ ‫ﻧﺸﺎﺳﺘـﻪ‪ ،‬اﺗـﻴـﻞﺳـﻠـﻮﻟﻮز‪ ،‬ﺗﺎﻟﻚ و ﻛﻠـﺴـﻴـﻢ اﺳـﺘـﺌـﺎرات ﻫﺴﺘـﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫آﺳﻜﻮرﺑﻴﻚاﺳﻴﺪ را‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺎدهى ﻣﺆﺛﺮ ﻗﺮص را ﻫﻤﺮاﻫﻰ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮل ﻳﻚ ﻗﺮص‪ ،‬ﻣﻘﺪارى از آن در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮرﺳﻰ‬
‫‪1. additive‬‬ ‫ﻣﻰﺷﻮد ﺗﺎ در زﻣﺎنﻫﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن درﺳﺘﻰ ﻓﺮﻣﻮل آن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار‬
‫‪±≥∏∑ÊU²“¨≤È Á—ULý¨ ÂËœ Ë XOÐ È Á—Ëœ‬‬

‫‪2. paracetamol‬‬ ‫ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻓـﺮﻣﻮل‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪى دارو در ﻣﻘﻴﺎس ﺑﻴﺶﺗـﺮ ﺑـﻪ واﺣﺪ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻔﺎرش داده ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺲ از آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎى ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪1. Rote Liste 2001, ECV, Edito Cantor Verlag. Aulendorf, 05156.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺮاورده و ﻛﺴﺐ ﭘﺮواﻧﻪى ﺗﻮﻟﻴﺪ از وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫‪2. USP (United Standard pharmacopeia’s) 29- NF24.‬‬ ‫دارو آﻏﺎز ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬وﻳﮋﮔﻰﻫﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﻄﺮ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ‪،‬‬
‫‪ .٣‬داروﺳﺎزى ﺻﻨﻌﺘﻰ‪ ،‬دﻛﺘﺮ اﻣﻴﺮﻣﻬﺪىزاده‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺷﺮﻛﺖ اﻟﺒﺮز دارو‪ ،‬ﺑﻬﺎر ‪.١٣٧٤‬‬ ‫ﺷـﻜــﻞ‪ ،‬وزن‪ ،‬ﺳـﺨـﺘـﻰ‪ ،‬زﻣـﺎن ﺑـﺎزﺷـﺪن در دﺳـﺘـﮕــﺎه ﮔــﻮارش‪،‬‬
‫‪ .٤‬روزﻧﺎﻣﻪى ﺷﺮق‪ ٣١ ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪.١٣٨٣‬‬ ‫اﻧﺤﻼلﭘﺬﻳﺮى‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار‪ ،‬ﻳﻚﻧﻮاﺧﺘﻰ وزن و ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫‪٤٣‬‬