Professional Documents
Culture Documents
�
�ؤاﷺ� �ؼ َاه ۡئ َا َا
�ٓ َار ُمغ ۡيّ ُمك َا� ؤنػ َا ُم ُمل َا هّ َا َا
�ه َّص َاؤ َّص
نل ٰو
ُمگضؤرش
�
ُظؤر�ذيص�۽�نک�نک�ؽڪط�ؤم�س نق�پ ڪ�ح �حًٍِ�
م�کْ�غِڻْ�صّرئ�ؼط �ڪئْ�. ُم غڀ�ىشهّق�ک م�ؤٌػ
ۡي َا َا ۡي َا َا ۡي
�ؤاٌۡي َاػ َام� ۡياِلْ َا�ؤ ۡيذ َاػ اِلً� َال اِلّٓۡيواِل��.�سهل َاٍ اِل نلص
م�کْ�غِڻْ�صّرئ�۾� ًٍِ� ُم رلٔق�ؤغ م�سهلّٔ�ؤٌػ
ک م�غّؤِء�کٔع�نب س�۽�پطُٔظ�۽�ذؾيت�ح �هڳ �
پِطؤئْ�ڳ نِ ئڻ�حْ�بْ�بِ �ٌؽيت�بشؾْ�.ؤم�ک م�غّؤِء�
ؤس ق�۽�ٻًٔ�سّبًٔ�غ م�ى ا�ى ك�ڪطو�ؤؽطف�۽�
ؤ ضم�ڪّٔ�،هرو�ؤًٌِ�ذضطئ�ؤٌػ ًٌ�حْ�
آدىؾي روَء�ى م�ڪْ�پٔغيبط�ڪٔ ئًٔ�،ڪْ�ڪ ىم�۽�
ؼ ىم�ؤهنٔ َء�ڪٔ ئًٔ� َ�ڪْ�ؤصر بْ�َ �،ڪْ�درهٓؼ�
،بظرگ�۽�ىّىً�ڪٔ ئًٔ��.
�ٓ ۡي
ر َاظ ُمٌ ۡيّم�. �ُ ۡيو َا ف�ؼ َاه ۡئ اِلِ ۡيو َا
�ه َاا ُم َا �س ۡيّ
�ا َاا َا � َاؤانؤ َّصاِلم َا�ؤ ۡيهن َأ َا
َء�ؤ َا اِل
طحيّم �:سبطدؤر�سصؤ�حْ�هنًٔ�کْ�ٌَ�سّف�ٌُّصه�ٌَ�
غيگًٔ�ٌُّصؤ�.
ًُ�دٌٔ �حْ�ى ضْ�حْ�دۿر�۾�ؤا� ؽ ن܁�حْ�ٌّؤزٓم�
َء�ٿْ�گضرٓ �آًُ�ؤًٌِ� ُم ٌؽيتً�غ م�ڪٔتطؤئْ�ؤهنٔ
ؤهنٔ ئً�ى م�غ ئًٔ�ذضطئ�غشْ�غٔص�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ؽ َُ�ص ذب�رضّو���پڻ�ىؾِّر�ه�ىؽطهف��،ڪ ىم�۽�
ُم
ُء�آُْ�،حًٍِ�حّ�رهضّ�ىب رڪ�درگ َُ� ؼ ىم�ؤهنٔ
ص ذب�درٻ ر�ؽِط�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾�آُْ�.ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�
ؽِط�ضهػ�ٽٍڊه�ىريص�س م�غ م�نڳ�ُ �هڎو�ؤهنٔ َء�
ُم
ً�حْ�دؼ ئً�غ م�ؽِط�حْ� ڪطؤل�حْ�ٌّرو�ٌاِلگ ُمُ
آب دو�ىؾِّر�ه�ىؽطهف�بػتَْء�حّ�ىطڪظ�آُْ�ًُ�.
ؽِط�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾�ڪٔتطم�ئْ�ؤهنٔ ئً�حّم�پڻ�
درگ ُّم�آًُ�.ذضطئ�غ ئًٔ�غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�
ؽ َُ���حْ�درگ َُ�حْ�ڀط�۾�نڳّ�نڳ�ذضطئ�غ ئًٔ�
ىخضهإ��،ڪ ىم�ؼ ىم�ؤهنٔ ء�غٔص�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ���حْ�
پڻ�ؽ ٌصؤر�درگ َُ�آُْ��،حًٍِ�حّ�ؤبتصؤئْ� ؽئطؤ ْ�
�ح َاج��
ن�بش رو �رٽ ئطڊ�غٔؾً� َا ڪو�غ ئًٔ�ىريص�ذػً�ؽ ُم
ڪطؤّٓ�آُْ�،ٻٍِْ�درگ ًُ�حْ�ڀطغ م�نڳّ�نڳ�ُ �
ؽ ٌصؤر�ح ىػ�ىػخص�ؽطٓف�حّ�ؤبتصؤئْ�بٍٔ د�”ى ئْ�
سٔطو�ىطذّىَ“�حّ�رکٔم�آُْ�ىػخص�ؽطٓف�حّ�
د�ذػًٔ�ؽ َُ� ؽئطؤ ْ�ڪو�غ ئًٔ�بظرگ�غٔص�ؤرؽ ُم
ُمبش رو� ؽئط�ڪطؤّٓ�آُْ�،ٻٍِْ�ؤهنٔ ئً�حْ�زٓ رئ�
ُم
اِء�ؤا�هؤرؤ�بظرگ�ىّىً�۽�زٓ ر ً�اِء�آٓم�ىطٓص�
ؼلٔصئ�ىٍص�هڎو�ذهق�ه�ؽّق�غ م�رهذ ٌْ�حضبً�غ م�
رؤئ�ڎًٍِٓ�ؼًٔ�ؼب دئ�ڪطو� ٔض�غؽ دئ�حّ�ؽ م�
ؽطف�ى ڻْ�،رهذ ٌْ�كهبْ�ذڪط�حْ�كطإ�۾�ؤکڙًٓ �
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
2 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ى م�آإ�هُ ئْ�گٍِگ ر�دنًٔ�حْ�ؤص ة�حّ�غبق�،
ذ صم�ڪً�ٿ �.
ح ئظ�ڪو�اِء�۽� ٍصرغتَْء�اِء�آئٍصن�ؤىٔصم�حْ�
بَْء�اِء�دؼ ئّم�گِطٌصؤ�آًُ�۽�کًٔ�”ؤ ۡياِلُ اِلص� ُم ڪ ىٔ
ۡي
ؤط�ؤن ُمي ۡي
و“�رؤَُ�پڻ�ٌلٔب�ٿئْ�ٿْ�.ٻٍِْ� ػ َاتل ۡياِلٔ َا� ٌَا ّص
ؤنل َاط َا
درگ ًُ�۽�ىػخص�ؽطٓف�حّ�ًُ�هكت�سصىت�گ ر�
َُ�بش رو�آُْ�. د�ذػًٔ�ؽ ُم (ىتّنْ)�بظرگ�ؤرؽ ُم
حٍ إ�غ ئًٔ�غشْ�غٔص�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب��حً�
ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�۾�ڪڏًُ� �،ڪٔئً� ۽ڪِڙو�كصٓيْ�دۿر�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ� ُم ۾� ؾطٓف� طى �ٿٔ �،ؤُّ�ذڪط�غ
َُ�ؤهك�حٍِڊهنْ�ٻڌؤّٓ� َ�غ ئًٔ�غٔص�غشْ� ُم ب دؽ َُ�ؽ
ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�ؤصم�ٌلطپّر�ح �رُ ڪّ�ُئ �.
حتْ�ٌلطپّر�۾�غ ئًٔ�ىلطو�ؽ َُ�رضّو���حْ�
درگ َُ�پڻ�آُْ�.ؤٌَِْء�ى ضَْء�حْ�دۿر�۾�غٍڌ�
ڪّىت�ٌُّصو�ُئْ�،غ ئًٔ� ُم ُم
ْ�ىٔطم�حْ�ذ غڳّروَء�
ُمىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�چّٔ� َ�غ ئًٔ�
ىلطو�ؽ َُ�رضّو���حْ�س ٌصؤم�غ م�غ ئًٔ�غشْ�
ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب���حّ�رؽتّ�ىهٔم�آُْ�.ىٔطم�
ْ�ذڪّىت�هكت�غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁� ُم حْ�غٍڌ�
ُم
ئظ�ُئ �. ؽ َُ�ص ذب���حً�ڪًٍِ�هڎو�ؼِصو� ْ�
غ ئًٔ� عنڻ�ؽ َُ�ص ذب�پٍٍِخْ�هؤنص�ص ذب�ک ُم
م�ٻڌك�
ذلٔلت�ٻڌؤئْ�ٿّ� َ�”�غ ئًٔ�غٔص�غشْ�ىٔطؤنيط ض܁� ُم
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
3 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ئظ�ُئ � َ�ؤم�هكت� ُم ؽ َُ�ص ذب��حڏًُ�هڎو�ؼِصو� ْ�
ؽڪ ر�حْ�اِء�پٍٍِخً�ى ڻًِ�غ م�گڏ�ٌڪت �پِّء�حڏًُ�
غ ئًٔ�غٔص�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�� ٔط�
ڪي م�ى م�ڇڪْ�ٍُّٔ� َ�ؤُّ� ٔط�هڃْ�غ ئًٔ�ك ئو�
ؤنصًٓ�كهٍصر ُم�بڪٔطؤ�ؽطٓف�هؤرم�حْ�ؤڳٔ م�ڪطّٓ�،ؤم�
�
هكت�غ ئًٔ�ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصرب دؽ َُ��ُ �ٌٍڍڏو�ڪ ٺ�
ُم
ئْ�،ؤم� ُم
م�هؤڻٔم�ُ حْ�ىٍخْ�حٔڪ �ڊڀً�حْ�ٌّڏو�غ
ُم
ْ�هٓٺم�ُئ �،ؤٌَِْء�هكت�غ ئًٔ�ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصر���
ؤهنٔ َء�ڪطؤل�هٽ�غ ئًٔ�حْ�ذ ضطو�ح � لٔط�۽�ٻٔ �
�ُئ �،حٔڪْ�غ ئًٔ� ٻ ُطؤم�آٓم�درهٓؼ�ىّحّد�هٓٺ ُم
ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصر��ک م� ٔض�هآت�حْ�غؽ دئ�هؤره�
غبق�ذ صم�ڪطڻ�اِء�سصىت�ؤكصس�۾�ذ ضطو�ڎٓئْ�
�ُئ �.درهٓؼ�بظرگً�۽�غ ئًٔ�حْ� لٔطم��،هٓٺهً� رُٔ ُم
بَ� ٔط�ڎٺّ�ذٔطؤم�ٿْ�هٓ �،كب �غ ئًٔ� ُّ م�کْ� ٔط�
ُمىب رڪ�کڻْ�ڎّٓم�،پ ڻ� طى ٓ ئّم�ٌَ!�ؤ ْ�ؤاُْ�رإ�
ْ�ذڪو�غ م�حٍ إ�غ ئًٔ�غشْ� ُم ؤنؽ نئً�حْ�كصر
غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب��ؤٌصرهٌْ�ه�ب طٍْ�رؤز��،
رىظ�غ م�ىش طب�ٿْ�حٍ إ�ذضطئ�غ ئًٔ�كهٍصر�
ؤو�كٻڙو� ب دؽ َُ�ص ذب�ك ئو�ؤنصًٓ��کْ� طى ّٓ� َ�”� ُم
ٔط�ىب رڪ�ىٌّکْ�کڻْ�ڎو�حًٍِ� ْ� ُم ُم
ؤُّ�ىٍٍِخّ�
غ ئًٔ�ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصر�ب دؽ َُ�ص ذب�� طى ّٓ� َ�
ٔط�ىب رڪ�ط كت�ىٍص�،حطئت�ىٍص�،ُم ؤنريص�ؤا�ؤُّ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
4 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
حّش�هؤره� ُم ٍٍِخّ�ئْ� ّکْ�ُڻّم�ٿ �،ك ئو�ؤنصًٓ�
كهٍصر�ب دؽ َُ�ص ذب�� طى ّٓ� َ�غبر م�ؤا�!�غِڻ �
غٔص�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�رضّو�ؽ َُ�ص ذب�آئّم� َ�
ر�۾�ُئع�، ُم ٍٍِخْ�رهذ ٌْ�۽�ٌّرؤٌْ�ى ك ئ�اِء�ؤٌتغ
إ�ػبب�ؤاَاغب َا ُم ُم
ئ�حّ�ى ُم
ٔط�ىب رڪ�پٍٍِخْ�ى ك ُمكصر ْ�
آُْ�،ؤُّ�ب طٍْ�رهذ ٌْ�پع�ىٍغط�ٻٍِْ�ؤا�هؤرم�
ُم
ْ�رُبط�ىؽهو�ڪطؤىت�ُئْ��. ؼ ؽلً�حّ�كصر ْ�ى ك
ؤ ْ�حٍ إ�ذضطئ�ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصر�ب دؽ َُ�ص ذب��
حٍ إ�ذضطئ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب��کْ� �14رکٔم�
كصر ْ�ؤى ٌتّم�ڎٌّٔم�۽�پڻ�حٍ إ�ؤهك ه ؤنؽظل�ؤهنٔ َء�
ڪطؤل�ذضطئ�ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصر�ب دؽ َُ��پٍٍِخْ�
طط م�بَ�ؤڪٔچ ر�ؤى ٌتً�حّ�بْ�بِ �سظؤٌّ�ؼط �
ڪٔ ئٍٔع�۽� طى ٓ ئٍٔع� َ�ؤهُ م�حْ�آسطو�آرؤل�گ َُ�
ئٍٔصؤد�آُْ�،ؤ ْ�ئْ�ُئؾَ�اِء�ؤهُ م� ُم حّ�ىل ل�ٽٍڊه�غ
ڪو�آُْ�،ؤٌِْ�ىلصس� طى ًٌ� ُم ُم
ْ�ذ حْ�رُڻ�حّ�كصر
بؽص�غ ئًٔ�غشْ�غٔص�ؤنيط ض܁�ؽ َُ��حْ�طبٔؽت�
ُم
م�غيٍڊ�۾� خْ�كصرئ�ؤاُْ�ؼؾق�حْ�بْ�پ ُٓم اِلى اِلٽ
ىخضهإ�ٿْ�هٓئْ�.غٍصس�ؽڪ ر�هؤره�ؼيهّ�س ڀ�
هؤپع�ُهّٔ�هّٓ�۽�پ ڻ�غ ئًٔ�غٔص�غشْ�ؤنيط ض܁�
ؽ َُ���حً�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾� ؾطٓف� طى �ٿٔ �.ؤم�هكت�
غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب��کْ�كصر ْ�
ىهٔم�ڎؤ ًٌ�،ؽيتً�حْ�هغٔػ�ٌّؤزٓم�ٌّرؤٌْ�ٌگ ًُ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
5 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
غبب�رُ ئؼ�هؤرو�ؤٓطٓ �۾�هڎّٓم�هڎّٓم�ڪطؤىتّم�۽�
رهذ ٌْ�رؤز�ٌلٔب�ٿٔڻ�نڳ �.ؤم�هكت�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�
َُ�ؼطف� ُم ُم
ئًٔ�ذضطئ�ىرػً�ؼهْ�ؽ حْ�ؽِط�۾�غ
ُم
�هڎو�ُػتَْء�هؤره�بظرگ�ُّ�،حًٍِ� حٍِڊهنّ�ب دؽ َُ�
ص ذب� ي ل�دك�حْ�رهذ ٌٔت�حْ�ؼئق�گِطؤئًٔ�غ م�
غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�رضّو�ؽ َُ�ص ذب���ب هم �
ٌّرؤٌْ�سّبلّرئ�ب طٍْ�ڪٔفٔت�هؤر ّٓم�كصر ْ�
هڎّٓم�هڎّٓم�ڪطؤىتّم�رهبطه�ڎٺّٔم�حٔڪْ�
ڪطؤىتّم�هڎو�ؤُئت�رکٍصّٓم�ُّٔم�.ؤًٌِ�ڪطؤىتً�
َ�بڪٔطؤ�ؽطٓف�ک م� ى م�ُْ�ڪطؤىت�پڻ�ىؾِّر�آُْ� ُم
هٺْ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد� ئًٔ�ؤٌَِْء�هچ�۾�ىٍظك�ٓؽٍْ�
ڻِّ�کْ�حطئت�ڪ ٌَ� ُم حٔڪّ�ىف صهّ�آُْ��،ڪًٍِ�بَ�ى
ٌُّصو�ُئْ�حّ�ى ڏو�ٺِطؤئْ�غگِْ�.غ ئًٔ�ك ئو� ُم
ؤنصًٓ�كهٍصر�ب دؽ َُ�۽�غ ئًٔ�ىٔط�غشْ�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�
�ٻئْ�کْ�بڪٔطؤ�ک م�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد� ئًٔ�رهبطه� ُم ُ
ُم
�ٻئْ�کْ�ُطدل�هكت�ڎغٍصؤ�ُئ �، ڪچِطو�ڪطو�ُ
غ ئًٔ�ك ئو�ؤنصًٓ�كهٍصر�حّ�غٔص�غشْ�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�
ٌْ�ؼؾق�ٌُّصه�ُّ�،حٔػًٔ�ُ � ُم غ م� ي ل�گِڻّ�رهذ
َا
ڪّم�۽�كهبْ�� ُم
ٌْ�غ ُم
ٻئْ�کْ�ٌَ�ڎغٍصؤ�ُئ � ٔػًٔ�رهذ
ُم
كطؤر�هؤره�آرؤل�ٌَ�ؤٍٓصه�ُئً�.ڪطؤىتً�حْ�صرٔد�
هض ذتً�حْ� ط ٔب�هؤر�۽� ػهػم�حّ�ىّؤد�ٓؽٍْ�ًُ�
غيّرو�ڪت إ�حْ�نکت�ًُ�هكت�غ ئًٔ�ذضطئ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
6 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�حّم�ڪطؤىتّم�ُٔٺ�
نکخً�ٿّٔم�.
�
�
�
�
ڪطؤىت�ٌيبط�(�)1
ُم
ذب�حً�ذلّ� ي ل� غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص
ُم
گِڻّ�پٔئٍصؤ�ُئ �ؤم�هكت�غ ئًٔ�حً�هٽ�ذ ضطوَء�حّ��
سصىت�گضؤر�غ ل�غ ٌّڻ� لٔط�پڻ�رٍُصه�ُّ� ُ�، ُم
ڎًٍِٓ� ي ل�زهردؤر�بطغ ئ�پئْ�بطغ ئ�بِٔڻ�ک م�پِّء�
غ ئًٔ�غ ٌّڻ� لٔط�کْ�ڳّٺ�ڎؤًٌِ�ىّڪهّٔ� َ�ڪٿ م�
ُم
ّٓم�،ذڪو�ىّحب� ُم
لْ�حْ�ٽّپْ�دک ٽ ٌڊه�کڻْ�آ� ُم
َ�ذ
غ ٌّڻ� لٔط�غڄّ�ڳّٺ�گِئّ�پط�غشت�بطغ ئ�غبب�
ڪٿْ�بَ�ٽ ٌڊو�غ ُم
م�چهَِ�ٻطٓم�ٌغط�ٌَ�آئْ!�غ ٌّڻ�
لٔط�ڪ ڪ�ؤڌ�ک م�پِّء�ىّٽْ�آّٓ�،ڎغْ� َ�ڇ �ڎغْ؟�
ُم
ئًٔ�حً�حْ�ذلْ�حْ�ٽّپَْء� ْ�ُ �هڎه�ڪّئهّ� َ�غ
ٽ ٌڊو�حّ�پّٔ�ٻطو!� ُمؤ ْ�غ ٌّڻ� لٔط�دك�۾�غّچّٔ� َ�
ُْ�ٽ ٌڊه�ڪٿ م�آّٓ�آُْ�.ؤ ْ�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ؽ َُ�ص ذب�حً�غ ٌّڻ� لٔط�کْ�چّٔ� َ�ٍُصهغت م�
ْ�ڀڳڙؤ�پچ ئْ�رُْ� حْ�ؽِط�دُهَْء�۾�ُ �ى ئْ�ب َُ� ُم
ُمُئْ�ؤم�حْ�ؤڳٔ م�ٽّپْ�رکْ�غّم�حًٍِ�ى ئْ�ُڪڙه��
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
7 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
هڎه�ڪّئهْ�هؤره�ٻطٌصڏ�ٽ ٌڊه�ٽّپَْء� ْ�رکّٔ�ؤُّ�
ٽ ٌڊه�ى ئْ�هٓچ روَء�ڎٌّ�آُْ�،حٔڪ �دُهْ�ؽِط�۾�
رُْ�ٿْ�.غ ٌّڻ� لٔط�ذٔطؤم�ٿْ�دك�۾�غّچّٔ� َ�
ڪٿْ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد� َ�ڪٿْ�ٍُصهغت م�۽�دُهْ!؟�دك�
ُم
َ�غشْ��،غبر م�ؤا�!�� ۾�چٔ ئًٔ�
ڪطؤىت�ٌيبط�(�)2
ذٔصرآب د�ؽِط�حْ�ؤٓطٓ �غطزىًٔ�ٽٍڊهٺّڏُّ�۾�رٍُصڏ�
ىطزؤئً�حّ�ڳّٺ�آُْ�ىطزؤ� طٓصهم�بٔگ�کْ�ؤهاد�ٌَ�
ٿٍٔصه�ُّ�.ىطزؤ� طٓصهم�بٔگ�ذٔصرآب د�ک م�ٽٍڊه�
ئًٔ�غِڻْ�غشْ�حْ�درٻ ر�۾�زٓ رئ� ُم غ ئٍٔصؤد�غ
ڪطڻ�اِء�ؼلٔصئ�ىٍصوَء�غ م�پِتّ�،زٓ رئ�ڪطڻ�ک م�
پِّء�ؼطض�ڪٔ ئًٔ� َ�”�كب �غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ُم
ىٌّکْ�ؤهاد�ٌَ�آُْ�دؼ �ڪطّٓ� َ�ىٌّکْ� ص ذب“�
ٌٔ �ص ند�غڪٍصرو� شت� ٔطهزو�بشت�هؤره�
سدهره �ؤهاد�ٌلٔب�ٿئْ�.غ ئًٔ�غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�
َ�سصؤهٌص� م�دؼ �ڪٔع� ُم ؽ َُ�ص ذب� ي ل�گِڻَْء�دك�غ ُم
َا
�بشت� ٽ�ٌّٔکْ�غت�پ َا
ُم ڪطٓو�ىطزؤ� طٓصهم�بٔگ�!�
۽�ص ند�ٌلٔب�ڪٍصه�.ىطزؤ� طٓصهم�بٔگ�چّٔ� َ�
طٓصهم�بٔگ�دؼ �بؽص� ي ل�گِڻْ�ؼ حظوَء� ُم آىًٔ��.ىطزؤ�
غ م�ؼطض�ڪّٔ� َ�كب �ىطؽص�ڪطٓو�حڏًُ�ىٌّکْ�
غت�پٽ�ٿٍٔصؤ�ؤم�ک م�پِّء�آئّم�ذٔصرآب د�ک م�ٽٍڊه�ُم
غ ئٍٔصؤد� ئًٔ�پٔ دك�پٔطًٓ��پٍڌ�ڪطو� ُّ م�حْ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
8 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ص ذب�درٻ ر�۾�ذ ضط�ٿْ�ذ ضطو�ڀطٍٓصس�،ؤنريص�
ئًٔ�غشَْء�حْ�دؼ �غ م�ىطزؤ� طٓصهم�بٔگ�کْ� ُم ؤا�غ
ُم
م�ُڪڙه�پٽ�ىطزؤ� ُم
ؤًٌِ�غتً�پٽً�ىٍخِ ُم
غت�پٽ�ىهٔ �.
كهٔچ�بٔگ�بَ�پڻ�آُْ�.ىطزؤ�كهٔچ�بٔگ�غ ئًٔ�غشَْء�
م�دؼ �غ م�غٍڌ�غڳّروَء�۾�ؤؼه܁� حْ�ؼغٔو�ؤنؾ ُم
ؽهٔو�ذ صم�ڪئْ�۽�غٍڌوَء�ٻّنَْء�ح �ٌثط�۽�ٌغو�حْ�
صّرئ�۾�هڎؤ�هڎؤ�ڪت إ� لٍٔف��ڪٔ �۽�ؤم�هكت�حّ�
ُم
غتً�پٽً�ىهڻ�بؽص� ُم
ؼط�بَ�ٿْ�گضرّٓ�آُْ�. پڻ�هڎه�ؽ
ىطزؤ� طٓصهم�بٔگ�ذٔصرآب د�ک م�پٔ دك�پٔطًٓ�پٍڌ�
ڪطو�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾�غ ئًٔ�غٔص�غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�
ر�۾�پِت ٌٔ�.زىٍصوَء�ُم ؽ َُ�ص ذب�حً�حْ�ص ذب�درٻ
ُم
ٔض�بطڪت�حْ�دؼ ئً�حّ��حٍتْ� غ م�زٓ رئ�ڪطو�
ئًٔ�ؤم�پطسهّص�ؼلٔصو�بؽص�ىطزؤ� ُم سظؤٌّ�ذ صم�ڪٔ
طٓصهم�بٔگ�ص ذب�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�
ص ذب�حً�حْ�سصىت�ؤكصس�۾� ي ل�گِڻّ�ؤچڻ�هڃڻ�
نڳ �.
ٽٍڊو�ٺّڏُْ�۾�ُ �هڎو�ؤٓطؤضَْء�هؤره�پ ٽ�غ ئًٔ�
غشَْء�حْ�ٌ نْ�ڪٔ ئّم�،حٔڪّ�پ ٽ�ؤڄ� ئًٔ�غشْ�
پ ٽ�حْ�ٌ نْ�غ م�ىؾِّر�آُْ�.حًٍِ�پ ٽ�۾�ىطزؤ�
طٓصهم�حْ��پٽً��،پّٽً�،پڙ�پّٽً�ح �هڎؤ�هڎؤ�بٍگ � ُم
آًُ���.
�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
9 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
�
�
ڪطؤىت�ٌيبط�(�)3
ذضطئ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�ُ �
ڎًٍِٓ�پٍٍِخْ�ذ ضطوَء�هؤرو� لٔط�غ ٌّڻ�کْ� طى ّٓ�
َ�ًُ�پٍٍِخْ�رُ ئؼ�گ َُ�هؤرو�ؤٓطٓ �پ ڪ�ٌّرؤٌْ� ُم
غطزىًٔ�حْ�چئّططف� ي ل�سّبلّرئ�صف ئْ�
ڪطو�ڇڏ�،هرو�غ ٌّڻ� لٔط�کْ� طى ٓ ئّم� َ�ؽِٔص�
ڪطب �ؤى ل�ؼ نْ�ىل ل��کْ��دؼّئ�ڎٌْ�ؤٿئّم�حّ�
پ ڻ�هٽ�رؤئ�حّ� ؾطٓف� طى �ٿٍٔصؤ�،پِّء�رؤئ�حّ�
لٔط�ؤنٍِصو�ططف�ڎٺّ� َ�ُ �هڎه�پهٍگ� ُم غ ٌّڻ�
سّبلّرئ�ٌّرؤٌْ�ٌّر�حْ� خهًٔ�غ م�غٍٔگ رٓم�
حهّٓصؤر�پٔم�آُْ�،غ ٌّڻ� لٔط�چّٔ� َ�ىّم�ڎٺّ� َ�
ٌّرؤٌْ�پهٍگ�حْ�ٌّر�حّم� خهّٔم�،کٍّڻ�حْ� خهًٔ�
هؤٌگط�آغي م�ططف�آًُ�،ؤُّ�ٌّرؤٌْ�ٌغ ره�ڎغْ�
ُم
َ�ؤُڙه�غِڻّ�پهٍگ�ُاِل َاً�ک م�ؤڳ�ىّم� ذٔطؤم�ٿْ�هٓع�
ڪڏًُ�بَ�ٌَ�ڎٺّ�آُْ�،ؤٌَِْء�ک م�پِّء�ٿّرو�دٓط�ٿْ� َ�
ُ �گِّڏو�غّؤر� ي ل�ذػًٔ�حئم�سّبلّرئ�
ٌّرؤٌْ�چِطو�هؤره� ؾطٓف� طى �ٿّٔ�،غٍصس�گِّڏو�
حّم�هؤڳّم�كب �ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�پ ڻ�
حِهّٔم�۽�پِّء�غ ئًٔ�حً�گِّڏو� م�نٿ �بػو�ؤا�
ىطذب �،صص�ىطذب �چئْ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
10 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
غطڪ ر�ؤؼغو�
کْ�پهٍگ�حٍت�بِؾتْ� ْ�هِٓ رٓ ئّم�،غ ٌّڻ� لٔط�
َ�ؤم�هكت�ىّم�آغي م�ڎؤًٌِ�ٌِ رّٓ�،ڎٺو� َ� چّٔ� ُم
پهٍگ�حٍت�ؤنفطدهس�حْ�غطُ َاڻ�غ م�غٍٔگ رٓم�آُْ�.
ُم
ُم
ئْ�ڇڏّٓ�،پِّء�ىٍٍِخْ� ُم
م�ڪٍڌ�ُٔٺ�حِڪ ىّم�ؤدإ�غ
�غِطؤ�ٻڌؤ �،ي ل�ڪ ْ�ٽ ئٔو� ُم ٻٍِْ�ڪًٍ�غّز�،غ �ح
رهة�پطهر�رُ ڻ�ٿْ�،پِّء�ؤؼه܁�۽�ؤ ضم�حٍتْ�بِؾتْ�
طؽ ىً�حّ�ؤٌتغ ل�ٿْ�هّٓ�،ؽِٔص�ڪطب �ؤى ل�ؼ نْ�
ىل ل�حً�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب��حً�
بَ�ى ٌْ�گڏک ڌو�،ى ٌْ�ک ئڻ�ک م�پِّء�بَ�رهذ ٌْ�
رُ ڻّٔم�ٿّٔم�.ؽِٔص�ڪطب �ؤى ل�ؼ نْ�ىل ل�ک م�
غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب���کْ�ؽف ؼت�
حْ�دؼ ئً�ح � ُم رف �ىهٔ �،ؤم�بؽص�ڪطب �ح �اك�حٍت� ُم
َا
�غطدؤر�هڃڻ�اِء�ؤغِٔ �۽�غ ئًٔ� حْ�ٌّحّؤًٌ�ح
ذضطئ�غشْ�حً�پٍٍِخْ�پٔ رو�ىِي م�کْ�ؤدإ�۽�
ؤذتطؤل�غ م�گِّڏو� ْ�غّؤر�ڪطؤئْ�آسطًٓ�ذضطئ�
ىت�حْ�اِء� ىريص�رغّك�ؤا�ﷺ�حْ�گٍِگ ر�ٌي ڻ ُم
ْ�ؤ َا اِل اِل
آسطو�دؼ �هؤرو�ؽف ؼت�حْ�اِء�ُٔڻْ�ذ ك�غ م�طهب� ُم
ڪٔ ئّم�.ؼطض�ڪٔ ئّم� َ�آك ِء�ٌ ىصؤر�ذضطئ�ىريص�
ى
ل�ڪبٔطؤ� ىت�حّ�ذ ك� ي ُم
حْ�آسطًٓ�ؤ َا ىلطف܁�ﷺ�
ُمگٍ ًُ�حْ�ڪطو�ُٔڻّ�ٿْ�هّٓ�آُْ�.غطڪ اِلر�ده�ؼ نو�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
11 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ُم
ٍٍِخْ�ؤ َا
ىت�حّ� ﷺ�دًٓ�حّ�ٻٔڙه�ُّرٓ م�ُ ئجُ �،م
ُٔڻّ�ذ ك�آُْ�.پ ڻ�ؽِٔص�ڪطب �ؤى ُم
ل�ذػًٔ��ؼ نْ�
ُم
ْ�غّؤر�ُئ � َ�پ ڻ� طى ٓ ئّم� َ�ؤغ م� ىل ل�گِّڏو�
حْ�صصكْ�ٌ ٌ �
ذضطئ�ىريص�ىلطف܁�ﷺ �
ىت�ح �آسطًٓ�ؽف ؼت�،آسطًٓ�ؽف ؼت��، ر�ؤ َاحْ�گٍِگ ُم
آسطًٓ�ؽف ؼت�غ م�ٻٔڙؤ�پ ر�ٿْ�هٍٓصؤ� ٌ ٌ�.ص ذب�حْ�
غيّرو�ؤىت�حٍت�۽�بِؾتً�ح �ىظؤ�ى ڻٍٔصو�ؤم�هكت� ُم
غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب���آىًٔ�ثو�
آىًٔ�ح �نفظ�چئْ�چيْ�ؤکًٔ�ىب رڪً� ْ�رکٔ ُ �.مدؼ �
ڪطڻ�بؽص�ؽِٔص�ڪطب �ذضطئ�ؤى ُم
ل�ذػًٔ�ؼهَٔ�
هغ ل�حً��غ ئًٔ�غِڻْ�غشْ�غٔص�ک م�ىّڪ ئْ�
رهؤٌَ�ٿْ�هٓ �،ؤم�بؽص�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�
ص ذب���پٍٍِخْ�ٌّڪط�غ ٌّڻ� لٔط�ک م�پڇّٔ� َ� ّ�
ر�کْ�غڃ ّ�؟�غ ٌّڻ� لٔط�ُٔڻْ�ذ ك�غ م�� ُم غطڪ
زؤره�زؤر�رهئْ�ڎڪْ�ڎڪْ�ؤدإ�هؤذتطؤل�۽�ڪيظهر�
آهؤز�غ م�ُٔ اِلڻْ�ٌاِلي ڻاِلْ�ؤنتخ �ڪئْ� َ�كب �غ ئًٔ�ىٔط�
ىط ض܁�غشْ�ؽ َُ�ص ذب�ؤٌَِْء�پ ڪ�غطڪ ر�حً�
ك�ٌّرؤٌْ� َ�سّبلّرئ�ذػًٔ�هحئم��،حي ُم
اِل حّ�ؤٓڏه�
ُم
ػً�ذؾيت�هؤره�چِطهىب رڪ�ُّ�حّ�ڪٍڌ�کڻْ� ُمذ
آئّم�ىٿْ�ٌِ رو�ٌٿْ�غگِٔع� َ�ذضطئ�غ ئًٔ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
12 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
غطڪ ر�حً�ڪٔط�آًُ؟��.ؤُ �سبط�سّؽر ك�ؤهُ م�کْ�
ئْ�آُْ� َ�غطڪ ر�حً�ڪٔط�آًُ�پِّء�غ ئًٔ� طى ّٓ� َ�
لٔط�غبر م�ؤا�ؤُّ�ؼ ؽق�ؤا� ؽ ن܁�حْ� ُم غ ٌّڻ�
ُم
م�ئْ�ُتْ�ىٍٍِخْ�دؼّئ�كبّك� ذب�درب ر�ى
ص اِل
طى ئْ�كطإ�ح �كصل�ڀطو�ىّم�ؼ حظ�حْ�ؤڱڻ�ؤٓطٓ �کْ�
ُمدؼ ئّم�ڪٔ ئّم� َ�غشْ� ُم ٍٍِخْ�ؤڱڻ�ؤٓطٓ �هؤرو�
غطزىًٔ�کْ�ؤا� ؽ ن܁�پٍٍِخْ� ضم�هڪطل�غ م�
ىڪَ�ىؽغو�۽�ىصٍَٓ�ىٍّرن�حْ�ؤٓطؤضَْء�هؤرو�
غطزىًٔ�حّ�ؽ م�ؽطف��،ر بّ�۽�ؤؼظؤز�ؼط � طى ئْ�
ڇڏّٓ�آُْ�.ؤنريص�ا�.آىًٔ��.چٔو�.غ ئًٔ�ذضطئ�
غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ���هڌٓ � طى ّٓ� َ�غ ٌّڻ� لٔط�
ُم
ڪً�کّنْ�ٻڌ�ُ�ُْ�،ػتْ�پ ڻ�هٽ�آٓم�ىٺڙه�ىِي م�
ؤا�حّ�پٔ رم�ک م�هڌٓ �پٔ ره�دهغت�ذضطئ�ؤى ل�
ُم
ًُ�ُػتْ�ىّم�کْ�پِطّٓم� ُمذػًٔ�ؼهَٔ�هؤنػ ل�ُّ�.
ُم رفّ��
غ ۡئو � ا َا
�ؤنؽ اِل ٖ�غ ۡيب َا
ر َام�ؤ اِل ر ۡيي اِلصہ ُم
�هباِل َا ُمغ ۡيب َا
ر َام َا
�ؤا َا
�۽�دٍْٓ�هرثْ�۾�كطآم�پ ڪ�ڎٌَّ �.اؤنۡي َا
ر ۡيي ُمص اِل
ا�آىًٔ�چٔو�.
ُم
ل�ىّم�کْ� ل�ذػًٔ�ؼهَٔ�هؤنػ ًُ�ُػتْ�ذضطئ�ؤى ُم
�ىر ّصيص�ىلطف܁�ﷺ�حْ�دًٓ�ؤغ ل�حّ� طى ّٓ� َ�ٌ ٌ ُم
ن܁�ىّم�کْ�ٌئًٔ�دًٓ�حّ� ُم ؤصهْ�ؼبصٓت�ک م�ؤا� ؽ
دؤئيْ�كٔ ىت� ئًٔ�هؤرا�ىلطر�ڪطو�ڇڏّٓ�آُْ�.
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
13 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
�ىر ّصيص�ىلطف܁�ﷺ�حْ�دًٓ�کْ� ؤاِلٌَِْء�حْ�ڪطو�ٌ ٌ ُم
بچ ئڻ�اِء�ذف عت�۾�ىرفّظ�دؤئو�ك ئو�رُڻ�اِء�كطآم�
ُم
عت�اِء�ىّم�کْ�پٍٍِخْ�ٽّٽم� ڪطٓو�حْ�ُئؾَ�ذف
س ٌصؤم�غئت�كضّٔ�ڪطب �حْ�ؽِ دئ�”ح ىػ�ؽِ دئ�
ُم
آئّم�ذػًٔ� ُم
�ٿٔم�ُئْ��. ؤا� ؽ ن܁�حْ�طط م�ؼط
ؼهَٔ�ؤنػ ل�ؤهك�ؤهك�ؤا� ؽ ن܁�حْ�ئْ�ب ُيْ�
رض ىٍصو�غ م�ٌ ٌ �حْ�دًٓ�کْ�ُئؾَ�هؤغطْ�غطسطه�
بٍ ئڻ�اِء�ؽِ دئ�كبّنْ۽ؤٌَِْء�دًٓ�حْ�ؤبتصؤئْ�ٌلؾْ�
حّغطبطؤن�۽�ؤٌخٍٔئط�بَ�آُٔ م �هڌٓ � طى ٓ ئّم� َ�ٌ ٌ �
حْ�دًٓ�حْ�ىضبّط�ؼي رئ�حّم�پڪّٔم�غطهم�ٌ ٌ �
حْ�ؤىت�آُْ� ٌ ٌ�.حْ�ؤغ ىْ�ىضبّط�ؼي رئ�ح � ُم
پٔهط�ؤهنٔ َء�ڪطؤل�آًُ��،حٔئً�دٍْٓ�ؼي رئ�حْ�
ؤهغ رو�حّم�غطهم�ٓڪيؾت�آًُ�۽�غٔيٍٽ�غ م�
ىضبّط�پٌّٔص�پّٔغتَ�پهػتط�ٿٔم�آًُ�.ؤُڙو َء�ططة�
ىت�کْ�ٓڪيؾت�ٿٔڻ�گِطحْ�.حٔئً� ُم ُم
�حْ�ؤ غ م�ئْ�ٌ ٌ
ىػتلبم�۾�ؼ نو�ؤغ ل�حّ�د ع�ڪطو�غگِخْ�
آىًٔ�.ثو�آىًٔ��.
�
�
ڪطؤىت�ٌيبط�(�)4
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
14 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ى ضَْء�حْ�دۿر�حّ�بظرگ�ؤهنٔ ُء�صّ ْ�ؽ َُ�ؼٍ ٓت�
ؽِٔص��حِّڪ�ؽطٓف�۾�غ ئًٔ�حً�حْ�ؼغٔو�ؤنؾ م� �
ُم
رهة�پطهر�ص ذب�درگ َُ�آُْ��.ؤٌَِْء�دۿر�۾�غٔص�
ص دق�ؽ َُ�پٍٍِخْ�ؤب ڻْ�ڳّٺ�ک م�پٍٍِخْ�ىطؽص�
ڪطٓو�صّ ْ�ؽ َُ�ؼٍ ٓت�ؽِٔص���حْ�زٓ رئ�اِء�
حِّڪ�ؽطٓف�پِتّ�،غٔص�ص دق�ؽ َُ�صّ ْ�ؽ َُ�
ؼٍ ٓت�ؽِٔص���هؤرم�حّىؽتلص�ىطٓص�ُّ�.حٍ إ�غ ئًٔ�
غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�هٽ�پطو�پطو�ک م�
يٍص�ذبصؤر�ؤهنٔ َء�ؤا�ح �زٓ رئ�حْ� ُم ىؽتلص�ىطٓص�ؼلٔص
ُم
ٔض�اِءؤٍٓصؤ�ُئ �.غٔص�ص دق�ؽ َُ��صّ ْ�ؽ َُ�ؼٍ ٓت�
ُم
رئ�ڪئْ�،ؤم� ْ�غٍصم�ىطؽص� ؽِٔص��حً�حْ�زٓ
�
ڪطٓيً� طى ٓع� َ�ص دق�ؽ َُ�ُت م�غڌه�ص ذب�درٻ ر�
غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁��ىٔط�كهٍصر�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�حْ�
درگ َُ� ْ�ؤدإ�۽�ؼ حظوَء�غ م�ذ ضط�ٿْ�ذ ضطو�حّ�
ُم
ٍٍِخّم�دؼ ئّم�۽�غ ل� ُم
صم�ڪط��،ى رهذ ٌْ� ٔض�ذ
غٍصس�ئْ�ؽٍِؾ �ن�ؤؼغو�حْ�درٻ ر�حْ�د تط�۾�
َُ�ؤ م�ئْ� ّکْ� ؼطض�رکخئًٔ�.ؤىٔص� َ�ص دق�ؽ ُم
غٔص�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�ک م�هآت�حْ�ب دؽ ُْ��،
ٔض�،ؽفلت�،غؽ دئ�،ؼًٔ�ؼب دئ�،ؼؾق�ؼب دئ�،
ؤى ٌت�،ؤهنٔ َء�ڪطؤل�كٔ دئ�پڻ�ٌلٔب�ٿٔڻْ�آُْ�۽�
ٿٍٔصو�.
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
15 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
�دؼ �بؽص�ص دق�ؽ َُ�حِّڪ�ک م�ٽٍڊه� ؤٌَِْء�ٌٔ ُم
غ ئٍٔصؤد�غ ئًٔ�غشْ�غٔص�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حْ�
درگ َُ� ْ�ص ذب�درٻ ر�۾�پِتُّ�.ٿ�ؤدإ�ح �ٻڌو�
غٍصس�ىطؽص�ڪطٓو�ؽ َُ�ؼٍ ٓت�ؽِٔص���ح �غ ل� ُم
ؼطض�رکٔ ئًٔ��.غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���
ىً�دؼ ئً� ُم طى ّٓ� َ� ُّ م�حْ�پِچڻ�ک م�ؤڳ�ئْ�غ
هؤره�دٓصؤر�ٌلٔب�ٿّٔ�آُْ��.
ُمؤم�بؽص�غ ئًٔ�ص دق�ؽ َُ�غٔص� ي ل�ؤدبً�۽�ؤذتطؤىً�۽�
�دؼ �ؼ حظوَء�غ م�ُٿ�ٻڌو�ؼطض�ڪٔ ئًٔ� َ�كب ُم
ڪطّٓ�ؤ ْ�غ ئًٔ�غشْ�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�ؤؽِص�آڱط�
ىٿْ�کٍئْ�۽�چٔ ئٌّع� َ�هٓخِ �ؤچْ�هِّٓ�.ؤ ْ�هرو�
بَ� ي ل�ؼ حظو�ٌٔ زو�غ م�غ ئًٔ�ص دق�ؽ َُ�غٔص�
ٌي ڻّ�ؼطض�ڪّٔ� َ�كب �غ ئًٔ�ؤا� ؽ ن܁�حْ�ىهٔم�
ُم
�ڪطّٓ�،ؤ ْ� ُم
ٌتً�هؤرو�حطئت�ىٍص�دؼ كصر ْ�بْ�بِ �ؤى
غ ئًٔ�غٔص�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�كهٍصر�
طى ٓع� َ�ؽ ب س�ؤٿٔئْ� ّ�هڎو�ىرٍت�غ م�ڪي ئْ�
ڪئْ�آَُْ �.ارإ�۽�رغّك�کْ�رٓخِ ئْ�رؤضْ�ڪّٔ�
ؤٿئْ ُ�.ڻْ�هڃ�ص دق�ب دؽ َُ�ٻٔڙؤ�ئْ�پ ر�ؤٿئْ�.پِّء�
غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���ک م�ص دق�ؽ َُ�ىّڪ ئْ�
پٍٍِخْ�ڳّٺ�ؼيط�ڪّٽ�رهؤٌّ�ٿْ�هّٓ�.حتْ�غٍصس�
درگ َُ�ص ذب�درٻ ر�پڻ�ىّحّد�آُْ�.
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
16 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
حًٍِ�ىِم�ص دق�ؽ َُ�ص ذب�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���
م�دؼ �حْ�طهب�ڪئْ� َ�كب �غ ئًٔ�دؼ �ڪطّٓ� َ� ک ُم
غ ئًٔ� ُّ م�ىٿْ�آڱط�کٍئُْ �.مؤم�ىِم�ؤغًٔ�هٓٺم�
ؼخب�۾�پئخْ�هٓ غّم�،ؤغ م�کْ�غيخِ ّٓ� َ�ؤُ �
ڪِڙو�رؤز�حْ�ذلٔلت�آُْ؟��
غ ئًٔ� طى ّٓ� َ�دؼ �گِطٌصڏ�ص دق�ؽ َُ�غ ئًٔ�کْ�
ُم
ن܁�۽�ؤم�حْ� آڱط�ىٿْ�هؤره�ؤاِلؽ ره� َ�ُ �ؤا� ؽ
رغّك�ﷺ� ًٍِ�حْ�ؼيهً�حْ�ڀطپّر�ىرٍت�هؤرو�
ڪي ئْ�کْ�كبّك� طى ئْ�ڇڏّٓ�آُّْ �.م�هآت�حْ�
ُم
ڻڻ�حّ�ذبصؤر�ذلصؤر�آًُٔ�. غؽ دئ�ى
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ڪطؤىت�ٌيبط�(�)5
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
17 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
�ؤا�!�ؤا� ؽ ن܁��حْ�كصرئ�غ م�ؤا� ؽ ن܁� ر َام َا ُمغ ۡيب َا
حْ�پٔ رم�دهغتً�ؤهنٔ َء�ڪطؤىً� ْ� ي ل�گِڻ �
درهٓؼ�،ى܂ىً�ىؽتلص�ؼلٔص يٍص��،ىطٓص��،س دل��بؽضْ�
بؽضْ�هڎو�ؤحتي ع�حْ�ؤٌصؤز�غ م�ؤا�هؤرم�ؤهنٔ ئًٔ�
بق�دؼ ئً�هٺڻ�اِء�گڏ�ٿٍٔصؤ�آًُ� ُ�. ُم حْ�ئْ�ذڪو�ىط ُم
ڎًٍِٓ�ؤُڙه�ٿّٔ�حّ�ذضطئ�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���
حً�حْ�ذڪو�ىّحب�غٍصس�ص ذب�درگ َُ�درٻ ر۾� ُم
ُم
�بظرگ�درهٓؼ�،ىطٓص�۽�س دل�كهبْ�،رهذ ٌْ� ي ل�گِڻ
ٔض�حْ�دؼ ئً�ذ صم�ڪطڻ�اِء�پِچْ�هٓ ُ �.مگِطؤٓم� ُم
ؤحتي ع�۾�حٍ إ�غ ئًٔ�غشْ�ى هنْ�ب دؽ َُ�ؤهنٔ َء�حً�
پًٍِ�حْ�ڳّٺ�ٽٍڊو� ضم�ک م�ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�پٍٍِخْ�
ڪ ٺ�حْ�گِّڏو� ْ�غّؤر�ٿْ�غ ئًٔ�غشْ�
�حْ�ذڪو � ْ �پِتّ�.پط�غ ئًٔ�ى � ُم ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ��
هنْ�غشْ�ب دؽ َُ�حڏًُ�بَ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ؽ َُ�ص ذب�حْ�زٓ رئ�اِء�ؤٍٓصه�ُّ� َ�ڪ ٺ�حْ�
گِّڏو� ْ�چڙُْ�پِچٍصه�ُّ�.غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�
ؤنيط ض܁�ؽ َُ���ذ ضطو�هؤرو�ٌّڪط�غ ٌّڻ� لٔط�کْ�
طى ئٍٔصه�ُّ� َ�غ ئًٔ�غشْ�ى هنْ�ب دؽ َُ�حً�حْ�
گِّڏوَء� حْ� ؤڳٔ ڏو�۽�پڇ ڏو�ٻڌُ �.مؤم�ک ٌپِّء�غ ٌّڻ�
لٔط�کْ�ذڪو�� طى ئٍٔصه�ُّ� َ�حّئط�حْ�گ َُ�حّ� ُم
م�ڪٍڊ�۾�حٔڪّ�پّٔ�آُْ�غّ�کڻْ� ُم غ ئّ�گڏه�پطٓ
گِّڏو�کْ�ڎو� َ�ک ئْ�ُ �.مؤُ �ىّغو�حّئط�حْ�گ َُ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
18 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
لٔط�هڃْ�ڪٍڊ�ُم ٌَ�ُئْ�.غ ٌّڻ� حْ�ٌُّصو�ئْ�ڪ ُم ُم
ڎغْ� َ� زه�غ ئّ�حّئط�حْ�گ َُ�حّ�ح ٌيطد�گڏه�پّٔ�
لٔط�ؤ م�کڻْ�كب �ذضطئ�غ ئًٔ� ُم آُْ�.حّ�غ ٌّڻ�
ى هنْ�ب دؽ َُ�حْ�ڪ ٺ�هؤرو�گِّڏو�کْ�ڎٍٓصه�ُّ�.
پِّء�غ ئًٔ�غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ���غ ئًٔ�غشْ�
ى هنْ�ب دؽ َُ�حْ�ڪ ٺ�هؤرو�گِّڏو�کْ�غڄّ�گڏه�
گ َُ�حّ�ک رؤئْ�ڇڏٍٓصه�ُّ�.غ ئًٔ�ى هنْ�ب دؽ َُ� ٔض�
بطڪت�حّم�دؼ ئّم�۽�زٓ ر ّم�ڪطو�هرو�ڪ ٺ�
ُم
�هٍٓصؤ�ُئ ��. هؤرو�گِّڏو� ْ�چڙُْ�ٽٍڊو� ضم�ُهٔ
ؤُ �هڎو�ڪطؤىت�حّ�غ ئًٔ�غشْ�ى �هنْ�ب دؽ َُ�
چڙُْ�ؤٍٓصؤ�ُئ �۽�ڪ ٺ�حْ� ُم ڪ ٺ�حْ�گِّڏو� ْ�
گِّڏو�کْ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ىط ض܁�ؽ َُ���غڄّ�گڏه�
گ َُ�حّ�ک رؤئْ�ڇڏٍٓصه�ُّ�.غ ئًٔ�غشْ�ى هنْ��ؤُّ�
درهٓؼ�ُّ�حّ�ڎًُٔ�ىرطل�ؽطٓف�حّ�پٍٍِخّ�گِط�
ُمنٽ ئٍٔصه�ُّ��.غ ئًٔ�پٍٍِخْ�گِطم�ى م�پ ڪ�ڪڍو�
ٍٍِخْ�ذػًٔ�ؼهَٔ� ُم ُم
َ�ؤڄ�ى پِّء�ىػهي ًٌ�کْ�چٌّصه�ُّ� ُم
ل�حّ�گِط�ىػهي ًٌ�نٽّٔ�،ؤڄ�ى هنْ�حّ�گِط�بَ� ُم ؤنػ
ُم
ٽٍٔصؤ�ُئ �. ُم
َُ�حّ�گِط�ن نٽّٔ��.پِّء�ى ڻِّ�ى هنْ�ب دؽ
ُم
�ڪک�بَ�ڪٌَّ�ڇڏٍٓصؤ�ُئ �.پط�در�درّٓم� حڳَُ�۾ �ُ
ُم
ئٍٔصه�ُّ�ُئَ�ُئَ�ذػًٔ� ُم
بَ�ڪڍو�کڻْ�هٍٓصؤ�ُئ �.طى
ٍٍِخْ�ؽخ ؼت�ُ �،م ٍٍِخْ�بِ دروٍٍِ �،خْ�ط كت��،
ؽِ دئ�ٍٍِ �،خْ�ٌ ٌ �ىريص�ىلطف܁�ﷺ�حْ�ؤغ ل�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
19 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
دًٓ�کْ�ڎًٍِٓ�كٔ ىت� ئًٔ�دؤئو�ك ئو�ڪطو�ڇڏّٓ�
آُْ�.زٌصن�آُْ�۽�زٌصَُ�رٍُصه(.آىًٔ)�.
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ڪطؤىت�ٌيبط(�)6
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
20 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
حٍ إ�ذضطئ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ب دؽ َُ���
ىخضهإ�ٌُّصؤ�ُئ �ُْ�.حٔڪّ�ىچ�آُْ�حًٍِ�کْ�پ ڻ� ُم
ُم
آڏؤَُ�ىچ�چٌّصؤ�ُئ �.پ ڻ�غشْ�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ئٍٔصؤ�ُئ � َ�حهْ�حٔڪْ�ٻًٔ�کْ�کْ� ُم ؽ َُ���حً� طى
پتٍگ �ٿًٔ�ٿ �.هڌٓ � ئصه�ڎًٓ�ٿ �،نکًٔ�گِّر�
ُم
س�ڎَُ�ڎَُ�ڀٔط�ڎکً�کْ� َ�غکً�ک م�ؽ ب ئٍٔصؤ�ُئ � ُم ُم طى
ُم�
ض܁�ىٔط�چّٔ�ن ول�ُئؾَ�پ س�،ىٍخِْ� �،ىٍظك�۾�ىط
ٍص�ىٔ س�،حْ�غّرم�غٌِّپ�ٌَ�“�ُٿ�ڪ رغ م��،دك� ُمُ ُم
ٓ ر�غ م�،گِ ر�غِڻْ�هٽ�غصؤ�،ٻّٔ�غڀ�ڦٽّ�
ُم
ٌَْء�رو�حصؤ�:ٻّٔ�غڀ�ڦٽّ�ڪط� َا
رڪو�،رَُ�ل�ح ڪطڪ
ڪ ر�ڪو��،ڪ رڪو�دٌٔ �غٍصه�آُْ� ضانت�۽�زٓ م��،
غچ�چّڻ�غچْ�حْ�غّؤ�ٻّٔ�غڀ�ڦٽّ�ڪط�ڪ رڪو�،
ؤُْ�غبق�پ ڻ� طى ٓ ئّم�ٌ�،لٔرت�۽�ُصؤٓت�هؤرؤ�آًُ�،
ئٍٔصؤ�ُئ � َ�آئّم�غشْ� َ�آُٔ ُم
م�،ؤىٔص� َ� ُم پ ڻ� طى
ىٍٍِخْ�غش هئ�،ڎًٍِٓ�كٔ ىت� ئًٔ�ُهٍصو�رٍُصو�.
غٍصس�ڪهًِ�ىب رڪً� م�ڪ ٌگ�ُط�رهز�گّؽت�
ُم
ٍٍِڪطو�غٍصس�ڪهًِ�۾�هڎؤ�کڏؤ� ُم
ئٍٔصؤ�ُئ ��. پٽْ�ک
�ُئ �كصرئ�ؤا�حْ�ُ �ڎًٍِٓ�غ ئًٔ�غشْ� پئخْ�هٓ ُم
ىٔط�ىط ض܁�ؽ َُ���هؤئ�ى م�حٔڪْ�گگ�هُْ�ٿْ��،
ُم
م�گگ�ڪًٍِ�بَ�ڦٽ�ڦطڏو�،ڦٽٔم�،زسئم�بٔي ر� غ
َ�ؤُّ�ٓڪصل�چڱّ�ڀهّ�ٿْ� کْ�بػو�ؤا�ڪطو�ُڻٍصؤ� ُم
هٍٓصه�۽�ط كتيٍص�صرتيٍص�ٿْ�هٍٓصهُّ��،ؤُ �ڳ نَِ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
21 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
غ ئًٔ�حْ�غڀٍْ� لٔطم�ٻڌو �.لٔطم�پ ڻ�۾ص ة�
ڪئْ� َ�ىٔط�ىط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�حً�کْ�ڪهًِ�۾�
هڎؤ�ڦٽ�آًُ�.پِّء�ؤُ �گگ�غ ئًٔ�حً�کْ�ڇّ�ٌَ�ُڻّم�.
�ڪّٔ�حّ�ؤُ �گگ�کڻْ�غ ئًٔ�حً�حْ�ُم آسط� لٔطم�ڇ
ئّم�ؤٌِْ�ئْ�ىِم�ڦٽ� ُم ڦٽً�کْ�بػو�ؤا�ڪطو�ٍُٔ
�۽�ڪهِ �ڪهًِ�حِڙؤ�ٿْ�هٓ �.پِّء�ٿّرو� ُم ستو�ٿْ�هٓ
دٓط�۾�ڪ ٌگً� ي ل�هڎه�ؽّر�ڪّٔ��.غ ئًٔ�ىٔط�
ؤنيط ض܁�ؽ َُ��� لٔطم�ک م�پڇّٔ� َ�ب ب �ُْ�ڪ ٌگ�
پکْ�ڇّ� ي ل�ؽّر�پٔ �ڪً�،غبب�ڪِڙه�آُْ؟�
لٔطم�ؼطض�ڪّٔ� َ�كب �غ ئًٔ�ؤهُ م�هؤرو�ؽف �
هؤرو�گگ�ؤهُ م�حْ�ڪهًِ�حْ�ڦٽً�کْ�بػو�ؤا�
ڪطو�ٍُئْ�غّم� َ�ڦٽ�ؤٌَِْء�ىِم�ئْ�ستو�ٿْ�هٓ �
ڪهِ �ڪهًِ�حِڙؤ�ئْ�صرتيٍص�ٿْ�هٓ �.پِّء�غ ئًٔ�
غشْ�ب دؽ َُ� لٔطم�کْ�چّٔ� َ�ڪًٍِ�حْ�رهزو�بٍص�
ٌَ�ڪطُّٓ �ُّ�.لٔط�ڀهْ�پٔ �ک ئًٔ�ُ �.پِّء� لٔطم�هرو�
ؤُّ�ڪو�ڪڏًُ�ڪٌَّ�ڪّٔ�.۽�ڪ ٌگ�رهز�غ ئًٔ�
ئٍٔصؤ�ُئ �.غ ئًٔ�غشْ�حً�حْ�ؤُ �ؤُو� ُم حً�کْ�پٔ �ک
�ؤنلب اِلطٓۡيً�.هؤرو�ڪطؤىت�ٌي ٓ م�
�ى َاػ ٰ ڪطؤىت�ؤ َّصاِلم َا
�ؤا َا
ي ل�هڎو� ٔض�ؽف ؼت�هؤرو�پڻ�آُْ�.
�
�
�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
22 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
�
ڪطؤىت�ٌيبط(�)7
�حً�ذ ّصلّ� ي ل�
ُم حٍ إ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ��
گِڻّ�پٔئٍصؤ�ُئ � ُ�،ڎًٍِٓ� ي ڪ�کٽْ�هّٓ�،ٽٍڊو� ُم
ىريص�س م�۾�غ ئًٔ�حً�پٍٍِخ �ى ڻِّ�ىّڪهٔ � َ�
ي ڪ�هٺْ�ؤچّ��،حت م�غ ئًٔ�ح �ى ڻِّ� ي ڪ�هٺڻ�هٓ �
ُمؤُّ�دهڪ م�هؤڻئْ�حّ�ُُّ �.مؤٌَِْء�ئْ�هؤڻئْ�هؤرو�
دهڪ م� ْ� ي ڪ�هٺڻ�اِء�غ ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�
ُم
ڻِّ�بَ�آٓم�ُئ �.ؤم�هكت�غ ئًٔ� حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�ح �ى
ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنّ�ب دؽ َُ�حً�ٽٍڊو�ىريص�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنّ� ُم ُم
م�۾�رٍُصؤ�ُئ �.غ س
ب دؽ َُ�حٍ إ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب���
حً�ڀ ڻٔخّ�ُّ�،غ ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ �حْ�ى ڻًِ �
چّٔ� َ�پِطًٓ� ي ڪ�ؤغ م�کْ�ڎو�.هؤڻئْ�هٓچ رو�ڊپ�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حْ�ى ڻًِ� ُم ک م�پِطًٓ� ي ڪ�غ
کْ�ڎٌّ�.پِّء�غ ئًٔ�غشْ�حْ�ى ڻًِ�کْ�ڎٌّ�،حڏًُ�
غ ئًٔ�غشْ�ح �ى ڻِّ� ي ڪ�هٺْ�ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�آٓ �،
غ ئًٔ�حً�پِّء�چّٔ� َ�ؤڄ�دٓط�ڪطو�ڇڏو�ؤٿئّ!�پِّء�
ُمؤًٌِ�ى ڻًِ�ؼطض�ڪّٔ� َ�كب �غ ئًٔ�هؤڻئْ�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ� ُم دهڪ ٌصؤر�کْ�غ
ب دؽ َُ�حْ�ى ڻًِ�چّٔ� َ�پِطًٓ� ي ڪ�ؤغ م�کْ�ڎو�،
حْ�پِطًٓ�ؤغ م�کْ� ي ڪ�ٌَ�ڎٍٓصًٓ� َ� ٍٍِخْ�غشت�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
23 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
بْ�ؼظ ْ�ڪٍصؤغًٔ�.هؤڻّٔ�ڊٌّ�،ڊپ�۾�پِطٓ ئًٔ� ي ڪ�
غ ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حْ�ى ڻًِ�کْ�ڎٌ ئًٔ�ؤٌِْ�
ک م�پِّء�دٓط�غ م�ؤغ م�کْ�بَ� ي ڪ�ڎٌ ئًٔ�.ؤاِلٌَِْء�
غبب�حْ�ڪطو�دٓط�غ م�پِت �آُّٔم!�پِّء�غشْ�
ُم
َُ�كهٍصر�ٓڪصل�ذڪو�ڎٌّ�.ڄ ل� لٔط�۽�ٻّٔ�بَ� ب دؽ
ٻٍِْ�کْ�ذڪو�ًُ� ُم ُ � لٔط�ڄ ل� لٔط�غ م�گڏ�ُّ�.
ٌيٌّْ�غ م�ڪٔ ئًٔ��،ڄ ل� لٔط�حْ�ٌ نْ�غ م�ىل ل�
غڏبّ�آُْ�حٔڪّ�ىل ل�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�حْ�ؤغڪّك�
حْ�ڀطغ م�آُْ�ؤُّئْ�درهٓؼ�غ ئًٔ�غشْ�ب دؽ َُ���
حْ�ص ذب�درٻ ر�حّئْ�ڄ ل� لٔط�آُُْ �.مذڪو�غشتَْء�
غ م�ٿٔم�ُّ َ� ُّ م�ٻئْ� لٔط�ٽٍڊو�ىريص�س م�حهصو�
حهصو�هڃّ�،حًٍِ�حڳَِ� ْ�حٍِڊهنّ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�
ُم
هٓٺم�آُْ�،ؤٌَِْء�حڳَِ�کْ�ب َُ�ڎٓئْ�غ ى م�غڀ�
ت�هٺاِلْ� غ ڏو�ؤچّس� ٌ�.۾�ٌّڏو�حْ�ٌٿ�هحِْ�ُاِل اِل
ؤچّس �.لٔطؤٌَِْء�ىِم�هٺْ�ڀڳ �.غ ى م�غڀ�غ ڏو�
پِّء�غ ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ�کْ�ٌ �۾�
ٌّڏو�حْ�ٌٿ�ُڻْ�غ ئًٔ�هٽ�هٺْ�آٓ �.پِّء�غ ئًٔ�
غشْ�ؤكلر ض܁�ىٔط�كهٍصر���حً�پٍٍِخْ�ڀ ڻٔخْ�غ ئًٔ�
ُم
َُ�ڎؤًٌِ�ڎغْ�ذڪو� ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ�ب دؽ
طى ٓ ئًٔ� َ�ًُ�کْ�هؤرو �حْ �دڏم�پط�هڎم�دڏم�۾�
رؤئ�ڎًٍِٓ�ؤ ْ�رُْ�ڀهْ�پچْ�رؤس� ُم ڇڏو�ؤچّس�.
ٿئْ�.پِّء� لٔطم�ٓڪصل�غ ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ ن�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
24 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�کْ�هؤروَء�حْ�هڎم�دڏم�ل�ڇڏو�آٓ �.
پِّء�ڪٔتطؤئْ�غ ك�غ ئًٔ�حٍِڊهنّ�ؽ َُ�هؤروَء�حْ�
غشت�دڏم�۾�ذڪو�ىّحب�ؼب دئ�ڪئْ�.پ ڻ�غشْ� ُم
ئٔصؤ�ُئ � َ��:ــ� ُم لورؤنيط ض܀�ؽ َُ���حً� طى
تَْء�ٿڌوَء�ڪ َُ�،ڪ ٌِْ�هٓم�هِٓڻ�حْ�.
ىت م�ٿئْ�ؤهٌصؤَُ�پٔط��ٌَ�نًِٔ����پطًٓ�حّ�.
ّم�رٓخِ هًٓ�ُ � َ�حٍت�هچ�پٍٔگِ م� �ڪ ۡي غّ َاك ُم �ر ۡي �ر َّص
إ َا َا
پ هًٓ�ُ ُ �.م ّم�بٍصؤ�� َ�رذيٰوً�دؤ�،آکٔ �ٌَ�ىً�ؽٔط م�دؤ�.
طؽص��،ىطؽص�پڪڙ�ڎٓکًٔ �.م�چؼ� ُم ُم
ىم�ى ىٺ �ڪ ىم�ؼ
آهو�.ؤا�دؤ�ٌ ا�دك�حْ�هچ�پڪ �ڎٓکًٔ� م�چؼ�آهو�.
ُمؤُْ�نفظ�ىب رڪ�غ ئًٔ�غشْ�حً�پٍٍِخْ� لٔطم�کْ�
�۽�ؤًٌِ�ُصؤٓت�هؤرم�نفغً� ْ�غشتْ�غ م� ڌؤئٍٔصؤ�ُئ ُم
ُم ُمٻ
ي ل�ىرٍت�غ م�ٓڪػ م�ڪٔتطؤئْ�غ ك�پٍٍِخْ�
ٌگ َُ�ڪطل�حْ�ٌّؤزش�غ م�غهّڪت�ح �غبق�ڎٓئْ�
ُم
م�هٺٍصؤ�ُئ � ؼيم�ٓڪػ م�ؼيم�نڳ ر�ىرٍت�بؽص�ؤىتر
َ�ُْ� لٔط�ٓ �ىطٓص�ڪچّ�آُْ�ٓ �پڪّ�آُْ�.
ُمؤٌِْ�ڪ ْ�ؼطصْ�حْ�ڪي ئْ�بؽص�كب نَ�ذضطئ�
غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ����حً�
َّص ۡي
�ؤاَا ۡيؼ َاي َاك�باِل ؤنٍَّص َأ َا
ئ�� �������������������� �ؤاِلٌي
گطدم�،ىطٓصم�کْ�ٌگ َُ�ڪطل�غ م� ُم حّ�غبق� لٔطم�،ؽ
م�هٺٍصؤ�ُئ � َ�ڪچّ�آُْ�ٓ �پڪّ� ُم ذم�ڪطؤئْ�ؤىتر
آُُْ �!.مؤٌَِْء�ڪ ْ�ؼطصْ�حْ�ڪي ئْ�بؽص� ٍ � اِلْ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
25 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ؤنؾ ۡئ َاز�حْ� طبٔت�حّ�ڪّرس�غ نً�ح �غ ك�ٌگ َُ� َّص
ُم
م�هٺٍصؤ�ُئ � ڪطل�حْ�ٌّؤزش�غ م�ذم�ٿٔڻ�بؽص�ؤىتر
َ�ڪچّ�آُْ�ٓ �پڪّ�آُْ�.
�ؤا�حْ�ُمؤم�ڪ ْ�ؼطصْ�حْ�ڪي ئْ�بؽص� َاٍَّص � ۡياِلْ َا
ُم
طبٔت�حّ�ڪّرس�ٓؽٍْ�ؤا�حْ�ؼؾق�۾�ىع ئغطق�
ٿْ�هڃڻ�حّ�غبق�،غ ئْ م �غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���
پٍٍِخْ�ٌگ َُ�ڪطل�حْ�ٌّؤزش�غ م�ڪ ْ�ؼطصْ�
نہ�حْ� ّذٔص��، حْ�ٓڪػ م�ڀطپّر�ڪي ئْ�بؽص�حم�ح ُم
هذصؤٌٔت�،هڎؤئْ�حْ�صفت��،ثٍ �،هؤک ڻ��،غ رؤَُ�،
ّك�ؤا� �غبق�۽�ر ُمغ ُم
َا ُٔڪڙؤئْ�ذ َّصق�حْ�پ ڪ�هحّد�حَا
ئ��،رغ نت�،ىربت�۽�ؤى ل� ﷺ�ڪطٓيً�حْ�ٌَا ُمب َاّ َّص
ُمذػًٔ�ؼهٔہ�ؤنػ ل�حْ�ؽِ دئ��،دًٓ�حْ�سصىت�.
ٌْ�حٍگ� ُم حٍ إ�پٔط�دل�دل�دغتگٔط�غٔص�ؼبصؤنل در�حٔ
حْ�ذ ضطو�ح �غبق� َِ�ٿٔڻ�بؽص�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�
م�هٺٍصؤ�ُئ �ُْ�َ �.لٔط� ُم ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�ؤىتر
ڪٔم�ڪي ئْ�۾�ڪچّ�آُْ�ٓ �پڪّ�ٿْ�پچْ�رؤس�
ٿّٔ�آُْ�.
ؤاِلٌَِْء�ؼيهْ�ؼب دئ�حْ�ڪي ئْ�حْ�ؤىتر ًٌ�۾�پ س�
ٿٔڻ�بؽص�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�كهٍصر�
ڪبطٓ ِء� َا َاٍ � ْ�ؤنّحّد�حْ� طبٔت�هؤو�ؼؾق�حْ�غيٍڊ�
حّ�آسطو�ڪّرس�ٓؽٍْ�ؤا�حْ�ؼؾق�۾�ىػت�ى ۡي
ر َاّ� َا
ضل�ٿْ�هڃڻ�حّ�درس�ىخٔص�غ ئًٔ�غشْ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
26 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ�كهٍصر�ڪبطٓ �حً�ُط�هكت� طى ئٍٔصؤ�
ُمُئ � َ�غ ئًٔ�غچم�غطىػت�درؤزؤ�ؽطٓف�ص ذب�
درگ َُ�ؼ نَٔ�درٻ ر�حًٍِ�ىِم�ؤاُْ�ؼئق�ؼؾق�حْ�
غيٍڊ�حّ�ىخضهإ�ذ نت�ٌغ ره�پػْ�دك�حّ�دك�۾�
چٌّصؤ�ُئ � َ�آُٔ م�پ ڻ�ؤا�پط�ؼؾق�ڪٍ م�ٿّ�ؼبص� ُم
ر َام�ؤا�� ُ�،ڎًٍِٓ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط� غڏؤٓ مُ �.مغ ۡيب َا
ؤنيط ض܁�ؽ َُ�كهٍصر�ڪبطٓ ِء�پٍٍِخْ� لٔطم�کْ�
ُمذڪو�ڪّٔ� َ�ُ ڻْ�غٔص�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِصهنّ�
ٌّ�هؤروَء�حْ�دڏم�۾�رُْ�غهّڪت� اِل ب دؽ َُ�ڪ ْ�زى
ح �غبق�ڪ ْ� َِ�ڪٔ �آًُ�.هٺْ�ؤچّس� َ�ؤىتر م�
لٔط�ؤٌَِْء�ىِم�ئْ�هٓ �غ ئًٔ�ىرػً�ؼهْ� ُم هٺٌّع�
َُ�کْ�هؤروَء�حْ�دڏم�ى م�هٺْ�اِل ؽ َُ�حٍِڊهنْ�ب دؽ
آٓ �.پِّء�غ ئًٔ�غشْ�ؤنيط ض܁�ىٔط�كهٍصر�ڪبطٓ ُم
َء�ؤم�
ڎؤًٌِ�ڎٺّ�پ ڻ�غشْ�غ ئًٔ�حً� طى ّٓ� َ��ؤڃ م�
ُمىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�ڪي ئْ�۾�ڪچّ�آُْ�.هرو�
ْ�ؼطصّ�ىرػً�ؼهْ� ُم غشْ�غ ئًٔ�حً� طى ّٓ� َ�ڪ
ؽ َُ�ب دؽ َُ�کْ�ٌ ر�۾�هُ ّٓسُ �.مذڪو�ىّحب�
ڪٔتطؤئْ�غ ك�رؤئ�ڎًٍِٓ�ٌ ر�۾�پئْ�هُٔ �.آسط�
حٍِڊهنْ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�حْ�ڪٔم�ڪي ئْ�ك در�كبّك�
طى ئْ�ىخضهإ�ب دؽ َُ�بڻخْ�هٓ �.
ُم
ئٍٔصؤ�ُئ � َ�بَ� کٔع�رؤئ�ڎًٍِٓ�ڪ ٌگ�پٽْ�پٔ �ک
ڪ ٌگ�ڪٌَّ�ُڪهٔ ئّم�.رإ�حْ�ؤغطؤر�هؤرو�رض �
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
27 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ْ�ث بت�كصل�رُْ�غصؤئًٔ�صبط�۾�رُٔ ُ �.مؤم�هكت�
غ ئًٔ�غشْ�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ���پٍٍِخْ�ذ ضطوَء�حْ�
ُم
ڻٔخْ�غٔص�ىرػً� ُم
لٔطم�کْ�ذڪو�ڎٌّ� ُم
َ�ىٍِخْ�ڀ
ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�کْ�ٌ ر� م�ىّم�هٽ�هٺْ�
ؤچّ��.غ ئًٔ�ح � لٔط�ٓڪصل�ٌ ر� ْ�هٓ �کٔع�غ ئًٔ�
غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�كهٍصر�ڪبطٓ ِء�حْ�
ص ذب�درٻ ر�۾�هٺْ�آٓ �.غ ئًٔ�حً�حْ�ؤڳٔ م�ؤچْ�
بٔٺ �.غ ئًٔ�غشْ�ب دؽ َُ�حً� طى ّٓ� َ�ُ ڻْ�پچْ�
رؤس�ٿْ�هٓ �آُّٔ�.پِّء�غشْ�ىٔط�ىط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�
ُم
َُ�حْ�پٺَْء� ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ�ب دؽ ُم ��غ
ْ�چڙُْ�پ ڻ� طى ٓ ئّم� َ�ىرػً� ُمىئّ�،غشْ�ڄ ئُّ �.مؤم�
بؽص�كهٍصر�ڪبطٓ َء�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ىط ض܁�ؽ َُ�
ص ذب�پٍٍِخْ�هآت�غؽ دئ�هؤره�رهذ ٌْ�كصر ْ�
ٔض�۽�ڪم�ؤى ٌتّم�،حٍت��،بِؾت�حّم� ُم ؤاِلاُْ��،
�ىتبطڪ� ُم رف �ؤاُْ�ؤُْ�غڀ�حّم�غڀ� بؾ ر ّم�۽�ٻٔ ُم
ؤهك�ؤنؽغٔو�ؤا�۽�كطآم�پ ڪ�حٌّؽيتّم�پٍٍِخْ�
ڀ ڻٔخْ�حٍِڊهنْ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�کْ�ؼط �ڪّٔم�.غ ئًٔ�
غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ب ؽ َُ�حً�غ ئًٔ�غشْ�
ُمىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�کْ�هصٔت�ٌ ىْ�۾� طى ّٓ�
يٍص�ىطٓص�آًُ�. ُم َ�ب ب �ىٍٍِخْ�درگ َُ�ح �حٔڪْ�ؼلٔص
ُم
ُّ�ٌضرؤٌّ�ىٍٍِخً� ُم
م�حٔڪّ�بَ�ٌضرؤٌّ�ىهْ�ؤ ُمؤًٌِ�ک
ٻً�ڀ ئٽًٔ� ٌٔ�،ڻًٔ�کْ�ڎحُّ �.مىٍٍِخْ�درگ َُ�بَ�ؤُْ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
28 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ئْ�ٌٔ ڻّٔم�غٍڀ نٍٔصّٓم�۽�ؤهُ م�حْ�درگ َُ�ؤهُ م�حّ�
ئْ�ؤهاد�غٍڀ نٍٔصه�ًُ�.هصٔت�ک م�پِّء�غ ئًٔ�
حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�غشْ�هؤرم�ڪڏًُٔ�بَ�غ ئًٔ�غشْ�
ىٔط�ؤنيط ض܁�كهٍصر�ؽ َُ�ص ذب�حً�حْ�ص ذب�
بَ�ذخت�ٌَ�ڪئْ�آُْ�.ڪخَِ�هكت� درگ َُ�۾�ڪ ُم
ک ٌپِّء�ًُ�بْ�بل � ٌْ�دٌٔ �ى م�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�
ؤنيط ض܁�ؽ َُ����8ىرطل�ُ�1269خطو�۾�ؤنّدؤؼْ�ه ئ�
ڪطو�بطكؽّ�ىٽ ئْ�هٓ ��.
ىّئ�کْ�ى رٓ ئّم�،ىّئ�ٌَ�ى رٓ �ڪ پڙو�.
ڪخَِ�هكت�گضرڻ�بؽص�بطٽؼ�ؤٌگطٓظم�حْ�ذڪّىت� ُم
حْ�دۿر�ح �ى ڻِّ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���
ُم
رئ�ڪطڻ�بؽص�ؤًٌِ� حْ�ص ذب�درٻ ر�درگ َُ� ْ�آٓ �.زٓ
م�پڇّٔ� َ�غشْ�ىٔط� غ ئًٔ�حٍِڊهنْ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�ک ُم
ؤنيط ض܁�ؽ َُ���ڪ �هؤرا�ڪّم�ُُْ �.مؤ ْ�حٍِڊهنْ�
ؽ َُ�ب دؽ َُ�ص ذب� طى ّٓ� َ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ُم
ُّ�ؤئًٔ�ئْ�پڇٍصؤ�رُٔ �۽� ص ذب�ُي رؤ�هؤرا�ُْ�.
غ ئًٔ�حٍِڊهنّ�ب دؽ َُ�ؤُّئْ�حّؤإ�ڎٍٓصه�رُُّٔ �.مؤم�
بؽص�ُّ�ىّڪ ئْ�رهؤٌ �ٿْ�هٓ �.
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ� ُم ُم
ڪخَِ�هكت�گضرڻ�بؽص�غ
حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�حً�هٽ�ٌلطپّر�ؽِط�ک م�غٍصم�
ڪخَِ�هكت�پٍٍِخْ� ڀ ڻٔخّ�غٔص�پطٓم�ؤى ل�ؽ َُ�آُّٓ �.م
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
29 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�ص ذب�حْ�سصىت� ُم ى ىْ�غ
هؤرو�غ ىْ�۾�رُْ�هآت�حْ�غبلً�حْ�غکٔ �
ذ صم�ڪطو�ؼيهْ�ؼيم�پڪ �ڪطو�ؤىتر م� ۾�پ س�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ� ُم ٿْ�پڪّ�ٿُّٔ �.مؤٌِْ�ک م�پِّء�غ
حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�هٽ�حٔڪْ�بَ�غ ئًٔ�غشْ�
ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�حّم�ڎٌم�هآت�هؤرّٓم�
ّٔم�ؤُْ�غڀ�حّم�غڀ�۽�پٍٍِخْ�طط م� ُم ُم
ٌتّم�ُ ؤى
ُم
ّٔم�ؤُْ�غڀ�پٍٍِخْ� ُم
ٌتّمٌ�،ؽيتّم�ُ حٔڪْ�ؤى
ڀ ڻٔخْ�غٔص�پطٓم�ؤى ل�ص ذب�حْ�ذّؤنْ�ڪٔ ئّمُ .مؤم�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�حٍِڊهنْ�ب دؽ َُ�ًُ� ُم بؽص�غ
�دٌٔ �ى م�رذهت� طى ئْ�هّٓ�.حًٍِ�حْ� ٌْ�بْ���بل ُم
ص ذب�درٻ ر�درگ َُ�ؽطٓف�ؤڄ�بَ�ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�۾�
ئًٔ�غٔص�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�ب دؽ َُ�حْ� ُم آُْ�.حٔڪ �غ
ٌ نْ�غ م�غڏحْ�ٿْ�.
ُمؤم�ک ٌپِّء�پطٓم�ؤى ل�ؽ َُ�ص ذب�کْ�ُ � طزٌص�ٿّٔ�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�رکٔ ئًٔ�آسٔط�۾� ُم حٍٍِخّ�ٌ نّ�غ
غ ئًٔ�پطٓم�ؤى ل�ؽ َُ�ص ذب�هٽ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�
ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�كهٍصر�ڪبطٓ ِء�حْ�هآت�
هؤرّٓم�ىٍتلم�ٿْ�ىهٔم�غيّرّٓم�حٔڪْ�بَ�ؤى ٌتّم�
ُمُّٔم�غْ�غڀ�حّم�غڀ�غ ئًٔ�پطٓم�ؤى ل�ؽ َُ�
ٽ�غٔص�ىرػً�ؼهْ� ُم ُم
م�پٍٍِخْ�پ ص ذب�پٍِخْ�طط
�دٌٔ �ى م� ؽ َُ�حْ�ذّؤنْ�ڪّٔم�۽�پ ڻ�ًُ� ٌْ�بْ�بل ُم
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
30 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ئْ�دٌٔ �دؤرؤنبل �۾�آسطًٓ�آرؤل�گ َُ� ُم ُمبطكؽّ�ىٽ
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ�ص ذب�کْ�ٻَ� ُم ى ڻٔ ئّم�.هرو�غ
طزٌص�ٿٔ �ُ �حّ�ٌ نّ�غ ئًٔ�س م�ىريص�ؽ َُ�ص ذب�
ىػت�ب دؽ َُ�ُّ�.ٻئْ� طزٌص�حّ�ٌ نّ�غ ئًٔ�غٔص�ؼهڻ�
ئًٔ�ىرػً�ؼهْ�ؽ َُ� ُم ؽ َُ�ب دؽ َُ�ُّ�.حٍ إ�غ
ٌُّصٓئْ��،غ ئًٔ�س م�ىريص�ؽ َُ�ىػت�ًُ�بْ�بل �
م�بطكؽّ�ى َاٽ ئْ�هٓ ��.
َا ٌْ�دٌٔ �ى
�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�حْ�ص ذب�درٻ ر�۾�
ُ �ىطٓص�س دل�رهزؤٌّ�ذ ضطو�ڀطو�زٓ رئ�حّ�ؽ م�
ُم
حٔڪّ�ؤم�هكت� رهذ ٌْ� ٔض�ذ صم�ڪٍصه�ُّ�.
ُم
غطهس�گّرٌيٍٽ��ى زل�هڎو�ؼِصو� ْ� ئظ�ُّ�.
رهزىطن�غ ئًٔ�غشْ�ؤنيط ض܁�ىٔط�حْ�رهذ ٌْ�
�گِطو�،گِّڏو� رئ�ڪطو��،دؼ ُم
ُم هكهبْ�ؼلٔصو�غ م�زٓ
ْ�چڙُْ�ڊّٓٽْ�ؤٽٍٔڊ�ڪطڻ�هٍٓصه�ُّ�.كصرئ�ؤا�
ؽ ن܁�حْ�ُ �ڎًٍِٓ�ڇ �هؤكؽّ�ٿّٔ�حّ؟�غ ئًٔ�غشْ�
ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حّ�ىطٓص�غ ئًٔ�حً�حْ�زٓ رئ�
ڪطو�دؼ �گِط و�حّ�حٔئً�گِّڏو� ْ�غّؤر�ٿّٔ�، ُم
ٔئً�ُڪصل�گِّڏو�غّؤر�کْ�هٺْ�ىٿْ�ؤڇهّٔ�۽�
غّؤر�ُٔٺ�ڪطو�پّٔ�۽�ىطو�هّٓ�.ؤُّ�هؤكؽّ�غطزىًٔ�
ْ�ڎغْ�ى ڻِّ�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���هٽ�ڊهڏو�
آٓ �،چٔ ئّم� َ�غشْ�غ ئًٔ� ُّ م�حّ�ىطٓص� لٔط�
گِّڏو� م�ڪطو�پّٔ�۽�ىطو�هّٓ�آُْ�.غ ئًٔ�ىٔط�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
31 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
غشْ�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���ط كتيٍص��،ذؾيت�ڪطؤىت�غ م�
غ ٌّڻ� لٔط�کْ�ذٔصرو�ُڪم�ڪطو� طى ٓ ئًٔ� َ�ؤُّ�
؟�ؤم�بؽص� ُم
لٔط�هرو�ڪٔئً�گضؤرو�هٍٓصهُ .م ُم
ٍٍِخّ�ىطٓص� ُمى
غ ئًٔ�غشْ���حً�غطزىًٔ� ْ� ؾطٓف� طى �ٿْ�
ُمؤنٍِصو�ططف�ڎغْ�۽�ىٿْ�آغي م�ططف�ڎغْ�ؤا�حم�
�حْ�ذڪو�غ م�ُ �د ؽّ�ُڪم�ڪئْ�.هرو� ُم ح ُم
نہ
ٻّٔ�د ؽّ�ُڪم�ڪئْ�آسطو�ٽّٔم�د ؽّ�ُ �ذٔصرو�
حًٍِ�بؽص�ىخ ُص�ڪهيّم�ؽطٓف�� ُم كطؤر�هؤرو� طى ٓ ئًٔ�.
ڀطو�ؤٿْ�بٔٺّ�۽�پٍٍِخ �ىٽَْء�هؤرؤ�ڪپڙؤ�پ ڻ�ڇٍڊٓ ئًٔ� ُم
۽�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ����حْ�كصىً� ْ�
ڪطو�دؼ �گِطٓ ئًٔ��.غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ� ُم
م�پڇ� َ�ب دؽ َُ�غ ٌّڻ� لٔط�کْ� طى ّٓ� َ� لٔط�ک ُم
ٌّڻ�ؤم� لٔط�ک م�پڇّٔ� َ�ؤدؤ�ٿّم� ُم ڪٿْ�ُئًٔ �.لٔط�غ
ڪٿْ�ُئًٔ �.لٔط�ؼطض�ڪّٔ� َ�ؤو�غ ٌّڻ� لٔط� ُم
حًٍِ�ىِم�ىٍٍِخْ�گِّڏو�زهردؤر�ط كت�غ م�ىّم� ُم
ُم
م�ڪطٓع�،ؤٌَِْء� کْ�ىٿْ�ؤڇهّٔ�۽�ُٔٺ�ؤچْ�زهر�غ
ٍٍِخْ�رهة�کْ�کٍّٔ�پْ�هّٓ�پِّء� ُم ُم
ئْ�ىِم�ؼظرؤئٔم�ى
َ�ؤ ْ�چّٿًٔ�آغي م� حڏًُٔ�چّٿًٔ�آغي م� ْ�پِتّ� ُم
ْ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�� ُم�ؤم�ؼظرؤئٔم�کْ� طى ّٓ�
َ�ىٍٍِخْ� لٔط�حْ�رهة�کْ�ڪٔڏؤًٌِ�کڻّٔ�پّٔ� ُم
هڃًٔ�؟�پِّء�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�� ُم�ؤم�ک م�
ُم
ٍٍِخّ�كبض�ٿٔم�رهة�هٺْ�ىٍٍِخْ�حػو�۾�دؤسم�ُمى
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
32 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ُم
م�بؽص�آئّم�ڪهيّم�ؽطٓف�ڀطو�ؤٿْ�هِْٓ� ُم
ڪّٔ�ؤ
ُم
رُٔع�هرو�ؤٿْ�بٔٺع�۽�ىٽَْء�۾�ڀطٓم�ڪپڙؤ�ڇٍڊٓو�
۽�ىطؽص�ڪطٓو�حْ�كصىً� ْ�ڪطو�دؼ ُم
�گِطٓوُ ��.مٻڌ�
غ ٌّڻ� لٔط�ؤُّ�كصر ْ�ٌغ ره�كصر ْ�ڪطؤىت�غشْ�
ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حْ�آُْ�.
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ڪطؤىت�ٌيبط(�)9
حٍ إ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�هٽ�ُ �ڎًٍِٓ�
ُمىطٓصم�حّ�هڎه�ؤحتي ع�ُُّ �.مؤم�ؤحتي ع�۾�ُ �ىٔط�
رئ�۽�دؼ �اِء�آٓم�ُّ�.ىٔط�ص ذب�ڪ ْ� ُم ص ذب�بَ�زٓ
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
33 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
دٓط� ئًٔ�هٓٺّ�رُّٔ�.ىٔط�ص ذب�دك�۾�غّچّٔ� َ�
ضرو�چڪّ�آُْ�۽�ؤحتي ع�۾�ىطٓص�س دل� ُم ُم
ئٔو�گ ڪ ْ�ٽ
ي ل�گِڻ �آًُُٔ�.تطو�غ رو�حّ � سٔط�ٿْ�آُْ�.ٿْ�
غگِْ�ٿّ�ىطؽص�ڪطٓو�ىٔط�غشْ�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�
پٍٍِخْ�دهغت�پٔ رو�پ نڻِ رحْ�ؼؾق�۾�ڪٍڌ�ُٔٺ�
�ُئ �. ڪطّٓ�هٓٺ ُم
ىٔط�ص ذب�حٔئً�حّ�ؤُّ�ؤرؤده�پٍٍِخْ�دك�۾�غّچّٔ�
َ�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�� ُم�ؤٌَِْء�ىِم�ئْ�ڪٍڌ�
ُمىب رڪ�ىٿْ�کڻْ�دك�۾�غّچٍٔصڏ�ىٔط�ص ذب�کْ�
ُم
ٍٍِخْ�ؤچڻ�حْ�ىّم�کْ�سبط�ڪ ٌِْ؟�. طىٔ ّٓ� َ�ڇ �
ىٔط�ص ذب� ُم ّم�گِطؤم�ئْ�ؤُّئْ�پڪّ�پَِ�ص ف�ٌٔت�
هؤره�ؤرؤده�ڪطو�ٌڪتًٔ� َ�ؤڄ�ُ �ؤا�حْ�پٔ رم�
ک م�هڌٓ �پٔ رو�دهغت�حٍ إ�ذضطئ�غشْ�ىٔط�
ؤنيط ض܁�ؽ َُ���حْ�ص ذب�درٻ ر�۾�ؤدإ�۽�ؤذتطؤل�
صبط�۽� ريم�غ م�ذ ضطو�ڀطو� غ م�پِچْ�صبط�غ م� ُم
رئ�۽�دؼ �حّ�رهذ ٌْ�ؽطف�ؽف ؼت�هؤره�ذ صم� ُم زٓ
ڪٍصس��.ىٔط�ص ذب� ُم ًٍِ�حْ�دك�حْ�ؤرؤدو�حْ�سبط�
ُمىّم�کْ�ُت�پٔئْ�.ىٔط�ص ذب�حٔڪْ�ُاِلت�سبط�آُْ�
�ُت�سبط�آُْ�.ؤ ْ�ىٔط�ص ذب�غڄْ�رهذ ٌٔت� غ ُم
ذلٔلت�حْ�رؤز�کْ�غيخِْ�هّٓ�.۽�ىطؽص�ڪطٓو�
ىٔطؤنيط ض܁�ؽ َُ���حً�حْ�كصىً� ْ�ڪطو�پّٔ�.ٿٔم�
هُو�هؤرو�غهطَْء�حْ�ىؽ ْ�هر ئًُٔ �.مىطؽص�ڪطٓو�
ُم
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
34 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
حْ�زٓ رئ�ڪطو�دؼ ئً�۽�ُصؤٓتً�ح �حٍتْ�۽�بِؾتْ�
سظؤٌ �ذ صم�ڪطو�پٍِخْ�ڳّٺ�رهؤٌّ�ٿْ�هّٓ�.
حٍ إ�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ َُ�ص ذب�حْ�
ئْ�ؤٌِْ�کْ�ذ حْ� �چّڪٍڊو�ڪچْ�ٺِٔم�ُ ُم
ُم حٔڪ
ؤبطّٓ�هنص�کٻڙ�ى ة�ٽٍڊو�غ أ وٌصؤد�هؤره� ًٍِ�غ ئًٔ�
غٔص�ؤنِم�بشؼ�ؽ َُ�غ م�ىؾّره�ڪطو�ؤح زئ�هٺْ�
پِّء�چّڪٍڊو�ؽِٔص�ڪطؤئْ�ذ حْ�ؤاِلبطئْ�ى ة�۽�ؤنِّ�
بشؼ�ؽ َُ�ث ٌْ�حً�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ض܁�
ب دؽ َُ�حً�حّ�ىلبطه�رؤزو�ىريص�بچم�ى ة�ک م�
ُم
نً�گضرڻ�بؽص�هرو� ڪخَِ�غُمىڪيم� ؽئط�ڪطؤُّٓ �.م
ُمؤٌَِْء�ىلبطو�حّ�رُٔم�ڪو�حًٍِ�۾�ٽّٽم�چٍْٔ�،
ى ربم�،ىٍٔ ڪ رو�،ؽٔؾَ�۽�غخ هٽ�حّ�ڪو�ىڪيم�
ؽئط�ڪطؤٓم��،ؤُّ�ىلبطو�حْ�غٍٔگ ر�حّ�غڀ�ڪو�
د�ذػًٔ�ؽ َُ�هنص�غ ئًٔ�ؼبصؤنيخٔص� غ ئًٔ�غٔص�ؤرؽ ُم
َُ�بش رو�رة�حً�ٺِطؤئْ�ىڪيم�غڀ�بخهَْء� ؽ ُم
ىلبطو�ؤٌصر�كطآم�پ ڪ�حْ�غّر ً�۽�صهّؤ ً�حْ�پڻ�
سّبلّرئ�ٌلؼ�ڪ رو�غئت� ئٍم�ڪطؤّٓ�آُْ�.
غ ئًٔ�غشْ�ىلبطو�حْ�سّبلّرئ�غخ هٽ�ٺِٔم�
آُْ�.درگ َُ�حّ�هڎه�ىًٔ�گٔٽ�ؤُّ�بَ�غ ئًٔ�ؤرؽ د�
ذػًٔ�ؽ َُ�حً�ٺِطؤّٓ�آُْ�،حًٍِ�۾� ي ل�چٍْٔ�
ٺْ�غِڻْ�ٌيٌّْ�غ م�نڳطؤئْ�ىًٔ�گٔٽ�کْ� ُم ُمغ
سّبلّرئ�بٍ ّٓهّٓ�آُْ�.
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
35 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
حٍ إ�غ ئًٔ�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ�ؤهنٔ َء���حً�حّ�ؤذّؤك�:
حٍ إ�غ ئًٔ�ىٔط�ىط ض܁�ؽ َُ���حً�حْ�درگ َُ�ڀطغ م�
َُ�ىب رڪ� غ ئًٔ�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ�ؤهنٔ َء���حً�حْ�درگ ُم
پڻ�آُْ�.غ ئًٔ�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ���حً�پڻ�ڪ ىم�ؼ ىم�
ىخضهإ�ؤهنٔ َء�آًُ�.
پ ڻ� طى ّٓ�ؤٿً� َ�غًّٓ�غڪٍصر�ٿٔ �،دؤرؤ�حً� شت�
حّڏٓ �ُظؤرؤ�،هَُ�هَُ�هڄ ئْ�هٓ �هؤرؤ��.س ڪ�ڇڏو�هٓ �
غڀ� ٌْ��،ڪط�ڌٓ م�دٌٔ �آُْ� ٌْ�.ڪًٍِ�غ م�ٌَ�
ٌب ُْ�ٓ ر�ح ٌْ��.
ُم
�حْ�ىظؤر�ىب رڪ� غ ئًٔ�ذضطئ�غٔص�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ��
طٓص��س دل�ؤچْ�ٌضرؤٌَ� رئ�اِء�رهزؤٌْ�غًّٓ�ى َا
ُم حْ�زٓ
ؼلٔصئ�سطؤب�ؼلٔصئ�حْ�ؼلٔصو�غ م�زٓ رئ�ؤنلهّإ�
زٓ رئ�ڪطو�رهذ ٌْ� ٔض�ذ صم�ڪً�ٿ �.غ ئًٔ�
بظرگ�ىخضهإ�ؤهنٔ َء�ڪطؤل�ُْ�بطگظٓصن�ؤهنٔ َء�ؤا�
ؽ ن܁�حْ�ؼؾق�غ م�ىػتغطق�آُْ�.ذضطئ�غ ئًٔ�
غٔص�ؼبصؤنفت ة���حْ�طط م�هآت�حّم�ؼغٔو�ؤنؾ م�
ط كتيٍص�ؤى ٌتّم�ؼط �ٿٔم�آًُ�.ؤهنٔ َء�ڪطؤىً�۾�
رڪ�ؤه انؽظل�آُْ�.غٍصس�ڪطؤىتّم� ُم غٍصس�ؽ ُم
م�ىب
ىؾِّره�ىؽطهف�آًُ��.غٍصس� ٔض�حْ�دؼ ئً��،
ٌّرو�ٌگ ًُ�ٌ�،گ َُ�ڪطل�ٌّؤزؽً�غ م�بٔي ر�ىً�
حّم�ىطؤدهم�۽�ح ئظ�ڪٔتطؤئْ�ڪ رب ر�ڪو �،طكْ� ُم
ؼهو�هؤدإ��،ؤٓي م��،ؤس ق�حّم�ؤىصؤدهم�،ؼلٔصو�غ م�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
36 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ٓؽٍْ�رُ ڻ�ڪٍصڏم�ح �غڀ�ح ئظ�ڪو�غطؤٌخ ل�ٿًٔ�ٿ �.
ٍٍِڪطو�غ ئًٔ�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ���حً�حّ�ٌ نّ�غ رو�
دٌٔ �۾بهڪَ�غٍڌ�صّبْ�پ ڪػت م�۾�پڻ�ىؾِّر�
ىؽطهف�آُْ.ذضطئ�غ ئًٔ�ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ��� ؽهٔو��
طبٔت��،ؽطٓؽت�،ططٓلت�،صصؤكت�،ىؽط ت�،ذلٔلت�
ح �ىؽهو�آًُ�.ؤا� ؽ ن܁�حْ�درٻ ر�۾�ؤا� ؽ ن܁�حْ�
پٔ رم�دهغتً�۾�غٍصس�ٌ نّ�غط ِطغت�آُْ�.
ؤذص��،ؤذيص�پ ڻ�۾�هچ م�ىٔو� طق�
آُْ�ىػتغطق�ؼ نو�ؤٌَِْء�ڳ نَِ�۾�
�ڀٽ ئُْ �.مغبر م�ؤا��.ذضطئ�غ ئًٔ�غٔص�ؤهنٔ َء�ڪطؤل�
ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ���ؤا� ؽ ن܁�حْ�ؤهٌِْ�غيٍڊ�هؤرو�
ؼؾق�۾�ٽٻّٔم�ُڻْ�ٌٔ �ؼؾق�ؼب دئ�غ نً�ح �غ ك�
ڪطو�هڎو�ڪي ئْ�ڪئْ�آُْ�.حًٍِ�ڪطو�پٍٍِخْ�
ٌفع�هؤرو�طيػ�کْ�حٔئطو�ستو�ڪطو�ڇڏٓ ئًٔ�.ؤا�
ؽ ن܁�حْ�ؼؾق�۾�ؤا� ؽ ن܁�حْ�ڪي ك�كصرئ��،ثٍ �،
صفت�،غ رؤَُ�هؤک ڻ�ُٔ�،ڪڙؤئْ��،هڎؤئْ�ؤاُْ�كصر ْ�
�ذػً�ح �ٌيٌّ ّ �،ذٔص�،هذصؤٌٔت��ح � �غِڻ ُم
غ �ح ُم
ُم
�ٿٔم�غبق�غٍصس�ئْ�غٍْٔ�ىب رڪ�۾�غي ٓم� پڪ
غخ ٓم�آًُ�.پ ڻ� طى ّٓؤٿً� َ�”�زى ٌْ�۾�ڪئًٔ�
ُم
م�،ذػً�ح �ٌيٌّ �،ڇ کّم�ٌَ�ٌڀ ٍُٔصًٓ� ڎغٍصه�ٿّ�ه
ىّم�غ م�ع نو�زى ٌَ�.ؤم�ک م�ؼ هن�پ ڻ� طى ّٓ�ؤٿً� َ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
37 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
هو�ذػً�حْ�ؼؾق�کْ�ب طٍْ�ؼؾق� ُطو�د م ُمُم� ؤغ م�ع
م�ڎٺ�آُْ�.
ه حْ�ؼهو�غ
غٍصس�ه ئ�ک ٌپِّء�غٍصس�ئْ�ىلبطو�حْ�سّبلّرئ�
ؽئطؤ ْ�ڪو�غ ئًٔ�غٔص�ذػً�ؽ َُ�هنص�ؼبصؤنيخٔص�
ؽ َُ�ىڪيم�۽� ئٍم�ڪطؤّٓ�آُْ�.ىلبطو�ؤٌصر�
دّٓؤرم۽�درم�درهؤزم�کْ�سّبلّرئ�ٌيٌّْ�غ م�
غٍٔگ رّٓ�هّٓ�آُْ��.
ىلبطو�حْ �ؤٌصرئًٔ�پ غْ�ؤا� ب رڪ� ؽ ن܁�حْ�كطآم�
ىخٔص�حّم�غّر ّم��،چ ر�كم�ؽطٓف�،آٓت�ؤنڪطغْ�،
ذضّر�ؤڪطل�ﷺ�حً�ح �۽�ذضطئ�ؤبطؤُٔو�ؼهَٔ�
ؤنػ ل�هؤره�درهد�ؽطٓف�پڻ�غخ هٽ��،نک هئ�حْ�
ذػ إ�غ م�ذػًٔ�هحئم�سّبلّر َْء�غ م�ٺِٔم�
آُْ�.ؤم�ک م�ؼ هن�ىڪَ�ىؽغو�۽��ذضّر�ؤڪطلﷺ�
ُم
حً�حْ�رهضْ�ىب رڪ�حّم� لّٓطهم�پڻ�ٺِٔم�آًُ�.
ؤًٌِ�حْ�چٽػ نَْء�کْ�ڪ رٓگطم�پٍٍِخْ� ً�حْ�
ك بهٔت�غ م�غٍٔگ رّٓ�آُْ�.ىلبطو�ؽطٓف�۾�دؤسم�
ٿٔڻ�ىِم�ئْ�رهذ ٌْ�غڪّم�۽�آرؤل�ٌلٔب�ٿئْ�ٿّ�.
محْ�درٻ ر ۽�درگ َُ�۾� ُم
َ�ُتْ�ىٍَ پ ڻ� طى ئًٔ�ٿ �
ُم
�غڀ�ڪٔم�گٍ َُ�صغٔطؤ� ُمىٍٍِخْ�زٓ رئ�ڪٍصڏم�ح
ڪبٔطؤ�ىٔٽخْ�هڃً�ٿ �.رإ�ؤنؽظئ��،غفّر�رذٔو�
ىٍٍِخْ�ص ذب�درٻ ر�درگ َُ�کْ�حٍت�ؤنفطدهس�۾�
ؤؼه܁�۽�ؤ ضم�ؤؼظؤزو�ىل ل�ؼط � طى ّٓ�آُْ�.غ ئًٔ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
38 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ؼبصؤنفت ة�ؽ َُ�ىػت���حً�ٽٍڊه�ىريص�س م ۾� رٓز� �4
رحب�ؤنيطحب�غً� ُ1321خطو�بيط بق�ؼٔػّو�غً�
1903ع�۾�پٔصؤ�ٿٔ �.غٍصم�هؤنص�ص ذب�حً�حّ�ٌ نّ�
ذضطئ�غٔص�غ ل�ىريص�ؽ ُم
َُ�بش رو�آُْ�حًٍِ�حّ�
ىظؤر�غٍصس�ىلبطو�حْ�ٻ ُطؤم�نڳ� ي ل�هٓخِّ�آُْ�.
ل�غِڻْ�ٌيٌّْ�غ م�پڪّ�ڪطؤٓم�ُم ۽�ؤُّ�ىظؤر� ي
آُْ�.
�����
��
�
�
�
�
�
�
�
�
ڪطؤىت�11
ُاِلً�ىّحّدن�هكت�۾�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�حّ�رٍُصڏ�
رُّؤغْ�،آىّم�ى ة�هنص�ذ حْ�ؤبطّٓ�سهٔفّ�ى ة�
چّو�ٿّ� َ�ىٍٍِخْ�س ٌصؤم�ح �،ى ضْ�دهر�هؤرؤ�ڎؤڎؤ�،
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
39 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
پڙڎؤڎؤ�ب ب �ص ذب�حً�ک م�ؤغ م�ٻڌه� َ�:
ڳّٺ�ذػًٔ�س م�نغ رو�حّ�ُ �ىطٓض�بصرو�
بٔي ر�کْ�ڪپڙو�حْ�حِّنْ�۾�هحِْ�،ؤم�حِّنْ�
ُم
م�ڪهِ � ىٍخِ م�ڪ ٺْ�آرپ ر�ؤڪ رو�ٻٍِْ�پ غً�ک
ڎٓئْ�بصرو�حڏڏو�کْ�ؽف ؼت�،چڱڀ ئْ�اِء�غ ئًٔ�
ضْ�كهٍصر�ڪبطٓ �هٽ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾� غشْ�ىٔط�ؤنيط ٰو
هٺْ�آٓ �.غ ئًٔ�غشْ�حْ�ڀط�۾�ىطٓض�کْ�کڻْ�آٓم�
ى ڻِّ�بَ�ؤدإ�غ م�هِْٓ�رُٔ �.ؤم�هكت�گٌّْ�هؤَُ�
ُم
ڪْ�پئْ�ُئْ�. ٓؽٍْ�ڦهٔهْ�هؤَُ�۾�پ ڻْ�ڪٌَّ�ُُّ �.مغ
غ ئًٔ�غشْ�ىطٓض�بصرو�بٔي ر�کْ�ڎغْ�آڱط�ىٿْ�
کڻْ�ُ �ُٔبتٍ ڪ�ُڪم�ڪئْ�،هٓٺم�ى ڻِّ�
ُٔبتمؤڪ�ُڪم�حّ�ڊپ�بطدؤؽت�ٌَ�ڪطو�غگِٔ �،ڊپ�
ک م�هٺْ�گٌّْ�ص دق�هؤَُ�پٍٍِخْ�ڳّٺ�ذػًٔ�نغ رو�
ڎؤًٌِ�ڀڳ �.غ ئًٔ�غشْ�حْ�ُٔبتٍ ڪ�ُڪم�غ م�
گڏهگڏ�ىطٓض�بصرو�کْ� ٍصرغتْ�ىهْ�.غ ئًٔ�غشْ�
کّ�ڀڄ.حٔئً� ٍٍِخً�ُيطؤًُ� َا حً� طى ٓع� َ� ي ل�
ک م�ؤڳْ�گٌّْ�هؤَُ�پ ر�ڪطو�.پٍٍِخْ�ڳّٺ�ذػًٔ�
س م�نغ رو�۾�پِچ�.بصرو�ىطٓض�غڀٍْ�ک م�ؤڳْ�گٌّْ�
هؤَُ�ؤڪطو�ڳّٺ�پِتّ�.غڀئْ�ذٔطؤم�ٿْ�بصرو�ىطٓض� ُم
ک م�پڇڻ�نڳ � َ�ؤغ م�چڱً�ڀهً�ک م�ؤڳ�ڳّٺ�ڪٔئً�
پِچْ�هًٓ�.بصرو�ىطٓض�ؤًٌِ�کْ�چّٔ� َ�ٍُٔئط�ىّم�
۾�صرت� ۽�ط كت�ؤٓتطو�آُْ�حّ�آئّم�ٌّحّؤم�ٿْ�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
40 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
هّٓ�آُٔ م�.ؤهًُٔ� َ�ڊٌ �.ىّم�کْ�ؤڪٔهّ�ڇڏو�ڀڄْ�
هٓ �.پِّء�غشْ�غ ئًٔ�حْ�ٌگ َُ�ڪطل�غ م�آٌء�ؤٿٔع�.
طى ٓ ئّم� َ� ي ل� کّ�ڀڄٍٍِ �.خً�ُيطؤًُ�ک م�ؤڳ�
ڳّٺ�ذػًٔ�س م�نغ رو�پِچ�.ؤن ؤ�غشْ�غ ئًٔ�حْ�
ُٔبتٍ ڪ�ُڪم�حّ�ىؽخظه�ڎغْ�ذػًٔ�س م�نغ رو�
ڳّٺ�ح �ى ڻِّ�غشْ�غ ئًٔ�ح �ىطٓص�ٿٔ ��.
�
ًُ�ىّحّدن�هكت�۾�پٔطغً�ىريص�ذػً�ى ة�
رٍُصڏ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�ٻڌؤئْ�ٿّ� َ�آئّم�ٌّرؤئْ�ؽطٓف�
۾�درهٓؼ�پٔط�ؼهْ�ك غو�ؽ َُ�هٽ� 1950ع�۾�ذ ضطو�
حّ��ٌّڪط�ُّس�.درهٓؼ�پٔط�ؼهْ�ك غو�ؽ َُ�چٌّصه�
ُّ� َ�ىٍٍِخْ�ڎؤڎو�حّ�ٌ نّ�بچم�ؽ َُ�آُْ�.حٍٍِج و�
ىظؤر�ٌّرؤئْ�ؽطٓف�۾�آٌُّْ�.رؤئْ�ؽطٓف�۾�غٍصس�
ڪئْم�ىطٓص�زٓ رئ�اِء�ؤٍٓصؤ�آًُ�.پٔط�ؼهْ�ك غو�ؽ َُ�
چّٔ� َ�ڎؤڎه�ُئؾَ�ذب�غ م�ٌّرؤئْ�ک م�غُّٔڻ� ئًٔ�
ڊگِْ�ىٍظك�هؤره�غفط�ڪطو�ؼثي م�ىطهٌصو�ؽِب ز�
كهٍصر�ڪبطٓ ِء�ص ذب�حْ�درٻ ر�۾�پِچْ�،رهذ ٌْ�
ٔض�هآت�حْ�غبلً�اِء�ڪ ْ�زٓ رئ�ڪٍصه�ُّ�.
ي ل�گِڻّٔم�زٓ ر ّم�ڪٔ ئًٔ�.غبق�پڪ �ڪٔ ئًٔ�.
درهٓؼ�پٔط�ؼهْ�ك غو�ؽ َُ�چّو�ٿّ� َ�ُ �
د ؽْ�ىٍٍِخْ�ڎؤڎو�پٔط�بچم�ؽ َُ�کْ�ؼثي م�ىطهٌصو�
كهٍصر�ڪبطٓ ِء�غُّٔڻ�ؽطٓف�هؤرو� طى ّٓ� َ� ّم� ي ل�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
41 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
گِڻّ�غفط�ڪطو�ُاِلتْ�ىٍٍِخْ�زٓ رئ�اِء�ؤچًٔ�ٿّ�.پط�
ُ ڻْ�ًُ�ک م�پِّء�كهٍصر�ڪبطٓ ِء�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�غشْ�
ضْ�ؽ َُ�حْ�زٓ رئ�اِء�هٍٓصه�ڪط ُّ �.م� ىٔط�ؤنيط ٰو
حّ�ڳّٺ�ؽطٓف�ٌّرؤئْ�،ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�کْ� ي ل�
هٓخَ ه�آُْ�.ب كْ�هآت�ح �رُٔم�غبق�ؤ ْ�پڪ �ڪط�
۽�ؤ ْ�ؽ گطد�ٿْ�رَُ ُ�.ڻ�ؤ م�ئْ�غبق�پڪ �ڪطو�.
ذ صم�ڪط� پط� ؤىتر م�ڎٓئْ�،هآت�حْ�غؽ دئ�
ٌّرؤئْ�ؽطٓف�ک م�ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�زٓ رئ�اِء�هڃًٔ� َ�
ڳّٺ�ک م�گِّڏو� ْ�چڙُْ�هڃج أًٓ�.پط�حڏًُٔ�ىٔط� �
هؤَُ�هٽ�پِچًٔ� َ�گِّڏو� م�نِج أًٓ�.گِّڏو�کْ�
و�حتْ�اُْ�ُٿ�۾�حِهج أًٓ�ؤدإ�۽�ؤذتطؤل� ؤ ْ� ٻڌ ُم
غ م�پٔ دك�ؤچْ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�پِچْ�ىٔط�غشْ�
ضْ�كهٍصر�ڪبطٓ ِء�حْ�زٓ رئ�ڪجأًٓ�.حت م� ّم� ؤنيط ٰو
ضْ�كهٍصر�ڪبطٓ ِء�
گِّڏو� م�نِْ�ىٔط�غشْ�ؤنيط ٰو
حْ�زٓ رئ�اِء�ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�پِچٍصًٓ�.ؤٌَِْء�هچ�۾�
حٔڪّ�ىف صهّ�آُْ�ًٍِ �.کْ�حً ئو�غ نٔچ �هڇ ٓم�
آًُ�.ؤٌَِْء�ڪطو� ّکْ�ذڪٔو�ٿّ�ڪخْ� َ�حتْ�
اُْ�ُٿ�۾�حِهج أًٓ�ڇّ� َ�حڏًُ�ؤا�هؤره�ؤا�
نْ�ح �ى ئ �هچ�۾� هؤرو�ڎؤًٌِ�هڃْ�ٿّ� َ�ؤا� ؽ ٰو
ىف صهْ�۾�گهو�غ نٔچ �هڇ ئً�ٿ �.
ؤٌَِْء�ُصؤٓت�ک م�پِّء�ؤهنٔ َء�پٔط�بچم�ؽ َُ�
ضْ�ؽ َُ� ٌّرؤئْ�ؽطٓف�هؤره�غ ئًٔ�غشْ�ىٔط�ؤنيط ٰو
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
42 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
ص ذب�حْ�ذ ضطو�۾�رُْ�هآت�غؽ دئ�ذ صم�
ڪئْ�.
ًُ�ىّحّدن�هكت�۾�رٍُصڏ�آىّم�ى ة�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�
هؤره� ٻڌؤئْ�ٿّ� َ �ى ضْ َء� حْ� دهر�۾�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾�
سططٌ ڪ�بٔي رو�ٌ زك�ٿْ�.بٔي رو�۾�رهزؤٌَ� ي ل�
گِڻ �ى ڻِّ�ىطٌصؤ�ُئ �.حً�کْ�د ً�ڪطو�ؤٍٓصؤ�ُئ � َ�
ؤٌَِْء�هچ�۾�ٻٔ �ى ڻِّ�ىطو�هٍٓصؤ�ُئ �.ڪ ْ�ڎًٍِٓ�
ؤُّ�غهػهّ�ُهٌّٔٔ�.ٺ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�ح �ى ڻِّ�دؼ �اِء�
غ ئًٔ�غشْ�هٽ�آٓ �.غ ئًٔ�غشْ�حً� طى ّٓ� َ�ٽٍڊه�
غ ئٍٔصؤد�حْ�ى ڻًِ�ى م�حٔڪّ�حٔئطو�ئْ�پٍٍِخّ�
غ َُ�ؤا�حْ�رؤَُ�۾�كطب م�ڪطو� َ�ٓڪصل�سٔط�ٿْ�
هٍٓصه�.ؤم�هكت�غ ئًٔ�غشْ�حْ�ذ ضطو�۾�ى ئْ�
ُم
طؤم�ذؤئ�گطڏؤ�ٍُصه�رٍُصه�ُئْ�حٔڪ �غ ئًٔ�غشْ� ُاِل َأ
حْ�سهٔفٔ ڻْ�ُئْ�.ى ئْ�ُٔطؤم�ذ ضطو� هؤرو�ؼطصْ�
دهرؤم�غ ئًٔ�غشْ�حْ� ي ل�گِڻْ�سصىت�ڪئْ�ُئْ�.
غ ئًٔ�غشْ�حْ�دؼ ئً�غ م�ٌّؤزٓم�ى ئْ�ُٔطؤم�
ىطٓصٓ ڻْ�ُئْ�.حًٍِ�ُٿ�ؤدإ�ح �ٻڌو�غشْ�غ ئًٔ�
کْ�ؼطض�ڪّٔ� َ� ٍٍِخْ�ذڪو�ىّحب�ڪّبَ�ٽٍڊو�
غ ئٍٔصؤد�ى م�پٍٍِخّ�غ َُ�ؤا�حْ�رؤَُ�۾�كطب م�ٌٿّ�
ضْ�آئّم�
ڪطو�.پط�ىٍٍِخ �ىطؽص�ڪطٓو�ىٔط�ؤنيط ٰو
ُٔطؤم�گطڏو�پٍٍِخّ�غ َُ� ٍٍِخْ�ذڪو�ىّحب�ُم
كطب م�ٿْ�ڪطٓ م�.ىٍٍِخْ�غ َُ�حْ�كطب ٌْ�كبّك�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
43 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
طى ّٓ�.غشْ�غ ئًٔ�حً� طى ٓع� َ�هٍُخْ�غٍِخْ�
ص ف�غٿطؤ�ڪپڙؤ�پ ئْ�غيَِ�۽�ىٿ م�ڪپڙه�هحَِ�.
ى ئْ�ُٔطؤم�ىطؽص�ڪطٓو�حْ�ذڪو�حْ�دك�ه�ح م�
غ م�بخ �آهرو�ڪئْ�.غ ئًٔ�غشْ�حً�سٔط�۽�
چڱڀ ئْ�حْ�دؼ �گِطو�.دؼ �گِطڻ�بؽص�ڎغً� َ�ى ئْ�
ُٔطؤم�حٔئطو�غ َُ�كطب م�ڪطو� ّئ�ٿْ�هٓئْ�.حٔڪ �
ًُ�هكت�ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�۾�د ً�آُْ �.ى ئْ�ُٔطؤم�کْ�
ُم
ً�ڪطڻ�بؽص�ڪم�سٔط�ٿْ�هّٓ�.بٔي رو�حّ�ذيهّ� د
طئ�ئْ�ستو�ٿْ�هّٓ�۽�حٔڪْ�بٔي ر�ُئ �،غْ�غڀ�
چڱ �ڀ �ٿْ�هٓ �.ى ئْ�ُٔطؤم�غشْ�غ ئًٔ�حْ�دؼ �غ م�
پ رس�بٍخْ�هٓئْ�حًٍِ�حْ�ىظؤر� ْ�ؤڄ�بَ�ڪٔتطؤئْ�
ٍُصه�زٓ رئ�اِء�ؤٍٓصؤ�آًُ�۽�ؽف ؼت�چڱڀ ئْ�حّم�
غؽ د ّم�ذ صم�ڪطو�هٍٓصؤ�آًُ.
�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
44 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
صّ ْ�ططز�ؼيم�هغٔهْ�ذق�۽�ب طم�حْ�غڃ ڻپ�
ڪطؤئْ�غ ڃ َُ�حْ �غّچ�هرُ ئٍٔصؤ�آٓ �آًُ�.ؤُڙم�
صّ ْ�درهٓؼ�صفت�ؤٌػ ًٌ�ى م�ذضطئ�غٔص�
ُم
نّ�بَ�ؤ و�آُْ�ًُ�.بظرگ� ؼبصؤنفت ة�ؽ ُم
َُ�بش رو�حّ�ٌ
ُػتْ�حّ�حٍو� �4رحب�بطهز�ڇٍڇط� ُ�1321خطو�ىط بق�
1905ع �۾�ٽٍڊه�ىريص�س م�ؽِط�۾�غٔص�غ ل�
ىريص �ؽ َُ�حْ�گِط�۾�ٿّٔ�.غتً�غ نً�حْ�ؼيط�۾�
غٍصس�هؤنصن�ى حصن�ؤٌتل ك�ڪطو�هئْ� َ�غٍصم�پطهرش�
ُم
غٍصس�پڦَْء�حْ�غط� ْ�آئْ�.ؽ َُ�ص ذب�ؤٌَِْء�ؼيط�
۾�ُّ� َ�غٍصس�هؤنص�بَ� 1912ع�۾�ُْ�حِ م�ڇڏو�هّٓ�.
حًٍِ�ک م�پِّء�غٍصس�غ ر�غٍڀ ك�حّ�ب ر�غٍصس�چ چْ�
غٔص�ؼبصؤا�ؽ َُ� ْ�آّٓ�.پ ڻ�ىّنّو�سٔط�ىريص�هٽ�
كطآم�ؽطٓف�۽� رغْ�حْ� ؽهٔو�ذ صم�ڪطڻ�ک ٌپِّء�
غٍڌو�پڙُڻ�اِءؤغڪّك�۾�هٓٺّ�.حت م�غٍڌو� ئٍم�حّ�
ؤىتر م�پ س�ڪطو�پطؤئيطو�ى غتط�ىلطر�ٿّٔ�.غٍصس�
هڎؤ�بش رؤ�ى م�ُخطئ�ڪطو�آٓ �ُئ �۽�پ ڻ�چؾتْ�
ططٓلْ�غ م�ىٍػه �ُئ �،غٍصم�س ٌصؤٌْ�غهػهّذڪٔو�
ؼبصؤنفت ة�ىڪًٔ�غ م�ىهْ�ٿّ�.حٔڪّ�ٍُصغت م�حْ�
”طب بت�حّ�ؤبّ“�غڏّٓ�هٍٓصه�ُّ�.ؽ َُ�ص ذب�حْ�
س ٌصؤم�هٽ� �9غئّ�ُخطو�حْ�كهيْ�ڪت بً�حّ�هڎه�
ذسٔطه�ىّحّد�آُْ�،حًٍِ�ى م�ث بت�آُْ� َ�کًٔ�ؼهو۽�
ؤدإ�غ م�بَ�هڎه�چ َُ�ُّ�.پ ڻ�ؤڪثط�رؤئ�حّ�گِطؤم�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
45 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
م�حْ�ڪٍڊ�هڃْ�هغ ئٍٔصؤ�ُئ �. ُم ٌڪطو�ڪًٍِ�كبطغت
ىػهػم�ڇًِ�ىًٍِٔ� ئًٔ�غٍصم�ؤُ �ذ نت�رُْ�حّ�
ک ڌو�پٔتْ�،۽�ڪپڙو�نٽْ�حّ�ڪّ�بَ�ؤهٌّڪٌَّ�ُئً�.
آسط�ڪ ر�ٽٍڊه�ىريص�س م�نڳ�ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾�غٍصم�
ُم
ّٔم�گضؤرڻ� ڎؤڎو�غشْ�ىط ض܁�ؽ َُ�حْ�كبط� ْ�رؤ
نڳ �.حت م�ؼؾق�ىخ زوَء�ى م�ؼؾق�ذلٔلْ�حّ�غهػهّ�
ؽطهع�ٿْ�هّٓ.ؤُڙو�رٓت�پِّء�ذٔ ْ�حّ�غيّره�
ؼطصّ�صّ ٔ ٌَ�رىظ�۾�رُٔ �.پ ڻ�صّ ٔ ڻْ�رؤڳ�ح �
ڻّ�ُئ �.ؤم�ؽّق�۾�پ ڻ�ڪ ّٔم�۽�ڪ ل�بَ�چٔ � ُم ُمغٺ �ڄ
ؤٿع�،غٍصم�آهؤز�بَ�ڎؤڍه�ىٺّ�ُّ1924 .ع�۾�غٍصم�چ چْ�
ؼبصؤا�ؽ َُ�حْ�ه ئ�ک م�پِّء�پ ڻ�گِڻّ�هكت�گِط�
ؤٌصر�پٍٔگِْ�۾�پّٔ�نڏٌصه�ُّ�.ٻَ�ٻَ�،ٽْ�ٽْ�ڎًٍِٓ�
ُم
ِطٌصؤ�ڪٌَّ�ُئ .درهٓؾَْء� ُم
َ�بَ�گ ُم
ٌْ�ٌَ�ىهٍصو�ُئْ� ى
حّ�ؼ نو�ؤُّ�ُّ� َ�ڪّ�هؤكف�ٓ �ؤڻ�هؤكف�ى ڻِّ�ؤٍٓصه�
نّ�پڪ رو�چٌّصؤ�ُئ � َ� ڻ ّ �،م� ڻْ� ُّ� َ�غٍصم�ٌ ُم
ُم
رڪ�ُئؾَ�ؤنٍِصو� ُم
ڪو�اِء�آّٓ�آًُٔ�،غٍصم�ىًٍِ�ىب
ع�غٍصم�پڦْ�حْ�ه ئ�غٍصم�دك� ُم ططف�ٌُّصه�ُّ1926 .
ْ�هڎه�ؤثط�ڪّٔ�۽�پ ڻ�ُ �ڪّٺَْء�۾�ىٍخَْء� ْ�
هِْٓ�رُٔ �۽�ٻَ�غ ك�ؤٌَِْء�ڪّٺَْء�۾�بٍص�رُٔ �.
درهٓؼ�صف ئ�سّبًٔ�غبب�نکًٔ�ى ڻِّ�غٍصم�دٓصؤر�
اِءپطو�پطو�ک م�غّؤنْ�بٍخْ�ؤٍٓصؤ�ُئ �،حٔڪْ�
ىٺ ّٓم�،ىّٔؤ�،ک ڌو�پٔتْ�حّم�ؽّٔم�۽�ٻّٔ�غ ى م�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
46 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
کڻْ�ؤٍٓصؤ�ُئ �پط�ُْ�درهٓؼ�صفت�ؤٌػ م�ؤًٌِ�ک م�
ڪخَِ�بَ�ٌَ�هٺٍصه�ُّ.غٍصس�ڪطؤىتً�ح �ُظؤرًٓ�ىث ك�
ىهً�ٿ ٍٍِ �،ڪطو�غٍصس�ىطٓصم�۽�ؼلٔص يٍصم�حّ�
ؽصؤد�بَ�نکً�۾�آُْ ٌ�ًُ�.ىّر�بظرگ�ُػتْ� �3رحب�
ُ�1398خطو�بطهز�ڇٍڇط�ىط بق� �10حّم� �ًُ�ْ �1978
حِ م�ى م�بطكؽّ�ىٽ ُّٓ�.ط�غ ك�ؤٌَِْء� رٓز� ْ�ىظؤر�
ٽٍڊه�غ ئٍٔصؤد�۾�غٍصم�ڎُ ڏه�ؼلٔصئ�۽�ؤذتطؤل�غ م�
ىهِ ّٓ�هٍٓصه�آُْ�.ؤٌَِْء�ڎًٍِٓ�ٽٍڊهىريص�س م�ؽِط�
ى م�ىٍٔصًٓ�ح �حهّس�ٌڪطٌصؤ�آًُ�۽�صّ ٔ ڻْ�رؤڳ�
حْ�ىرفم�پڻ�ىٍؽلص�ٿٍٔصو�آُْ�.
رطٓط��:ؤؼغو�ڀٽْ�
بؾڪطَٓ��www.hakimmohdyousif.com
�
�
�
گضؤرش�
غڀٍْ�ٽٍڊه�ىريص�س م�حْ�رُّؤغًٔ۽�ؤغ م�حْ�بظرگ�
غٔص�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ ن�حْ�ىطٓصم�۽�ؼلٔصئ�ىٍصم�کْ�
گضؤرش�آُْ� َ�ىّم�ٌ چٔظ�ُْ� رفّ�ؤهُ م�حْ�آڎه�
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
47 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������
آٌصه�آُْ.ؤىٔص� َ�ؤم�کْ�پڙُْ��ٌَ�صطف�پٍٍِخّ�ؤٓي م�
زه�ڪٍصؤ�پطٻًٔ�کْ�بَ�ُْ�ڪت إ�پڙُڻ�اِء�ڎٍٓصؤ� َ�
حٔئً�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ ن�حْ� ٔض�ٓ بْ�۽�
ڪطؤىتً�ک م�ُطُ �هؤكف�ٿئْ�۽�غٍصس�ٌلؼ�كصل�
ْ�ُهْ�دًٓ�ه�دٌٔ �۾�ڪ ىطؤٌْ�ذ صم�ڪً��ُْ�.
ىشتلط� ض�ڪطه�آُْ.حٔڪّ�ؼلصئ�ىٍصم�ک م�نکطؤئْ�
ؽ ٓػ�ڪّٔ�هّٓ�آُْ�.ىّم�کْ�ؤىٔص�آُْ� َ�ىطٓص�۽�
ؼلٔصئ�ىٍص�ُْ�ڪت إ�پڙُْ�ىٍِخْ�ذق�۾�بَ�دؼ �
ڪٍصؤ� َ�حٔئً�آئّم�غ ئًٔ�ىٔط�ؤنيط ض܁�ؽ ن�۽�
ىخضهإ�درهٓؼ�غ ئًٔ�ؼبصؤنفت ة�ؽ ن�حْ�حٔػت ئًٔ�
ذٔ ْ�آُْ� َ�سصىت�ڪٍصه�رُ م��.
�
�
������������� سصىت�گ ر��
��غٔص�ؤرؽ د�ذػًٔ�ؽ ن�بش رو��
�����ٽٍڊه�ىريص�س م��������������������������������4:2:2009
ن�رة��������������������ٽٍڊو�غ ئٍٔصؤد�هؤره������
48 غشْ�غٔص�ىٔطؤنيط ض܁�ؽ
�����������������������