Wadimir Antonow

SZTUKA BYCIA SZCZLIWYM

SYSTEM AUTOREGULACJI PSYCHICZNEJ OD WYDAWCY

Praca niniejsza stanowi podrcznik wprowadzajcy w sztuk autoregulacji psychicznej. Proponowany system zosta opracowany na pocztku lat osiemdziesitych w Leningradzie przez doktora biologii W. W. Antonowa. Metoda ta zawiera zarwno zaadaptowane zmodyfikowane sposoby, wypracowane w szkoach duchowych Indii, Chin, Bugarii, Meksyku, Rosji jak i szereg elementw powstaych po raz pierwszy. Obecnie istnieje wielu zwolennikw tej oryginalnej metody nie tylko w ZSRR, lecz i w innych krajach wiata. Rwnie w Polsce powstao Centrum Autoregulacji Psychicznej, Oddajemy Czytelnikowi prac, obejmujc I kurs systemu. Jestemy przekonani, ze bdzie ona pomocna dla tych, ktrzy s gotowi i drog samodoskonalenia w poszukiwaniu wewntrznego spokoju, harmonii i radoci ycia. Przygotowujcy pierwsze wydanie niniejszej pracy skada t drog serdeczne podzikowania wszystkim, ktrzy w ten czy inny sposb przyczynili si do jego powstania.

IRINA LEWANDOWSKA WSTP Czowiek czowiekowi przyjacielem, wspwdrowcem i bratem. C moe by ponad t zasad? Jednake spoeczestwo, mimo deklaracji nawet najszczytniejszych ideaw, samo przez si nie stanie si idealne. Wymaga to odpowiedniej nauki i pracy. Harmonijne stosunki w spoeczestwie zale od umiejtnoci kadego jego czonka gaszenia w sobie emocji negatywnych, ustpowania w tych sytuacjach konfliktowych, gdy zagroone s jego prywatne interesy, jak rwnie zdolnoci staego podtrzymywania w sobie i szczodrego darowania innym harmonii i radoci ycia i Mioci. Aby osign ten cel, trzeba dysponowa skutecznymi metodami samodoskonalenia. Nikt nie moe si sta doskonaym bez wasnego wysiku i wytrwaej pracy nad sob. Na przykad sport, bez wtpienia, daje ludziom bardzo wiele dla rozwoju siy fizycznej, zdrowia i urody. Sprzyja on rwnie rozwojowi siy woli i poczucia wsplnoty. S take dyscypliny sportowe, rozwijajce zdolnoci intelektualne. Turystyka z kolei ma uczy mioci do przyrody. To jednak za mao. Ani jedna dyscyplina sportowa nie jest specjalnie ukierunkowana na wyksztacenie umiejtnoci harmonijnego wspistnienia z innymi ludmi. T funkcj speniaj rne systemy autoregulacji psychicznej, w szczeglnoci za systemy treningu autogennego.

Systemy, o ktrych mowa, maj midzy innymi t ogromn przewag nad farmakologicznymi i psychoterapeutycznymi metodami oddziaywania na psychik, e moliwo ich zastosowania istnieje praktycznie zawsze. Nie trzeba w tym celu i do apteki lub po porad do lekarza. Ponadto jedynie i wanie samowychowanie, a nie okresowa ingerencja z zewntrz jest zdolne ostatecznie uksztatowa rzeczywicie harmonijn osobowo. Systemy autoregulacji psychicznej stwarzaj moliwo nauczenia si samodzielnego niwelowania napicia psychicznego, aktywnego wpywu na swj nastrj, prowadzc do wytworzenia i podtrzymywania tych lub innych emocji pozytywnych. Z drugiej strony w trakcie nauki dokonuje si znaczny rozwj intelektualny uczestnikw zaj, ktry pozwala znacznie lepiej pozna zarwno siebie, jak i innych ludzi. Opanowanie tych metod daje moliwo realnego niesienia okrelonych rodzajw pomocy psychologicznej innym ludziom. Z praktyki wynika, e racjonalne jest, aby w zajciach wedug proponowanego programu uczestniczyy osoby, ktre ukoczyy 13 rok ycia. Grupa uczestnikw moe liczy od 20 do 100 i wicej osb. W naszej dotychczasowej dziaalnoci doskonale sprawdzia si metoda prowadzenia zaj grupowych na sali gimnastycznej w przeciwiestwie do sali typu koncertowego. Sala gimnastyczna stwarza lepsze warunki dla psychicznego zblienia ludzi, a take pozwala na wprowadzenie do programu zaj dynamicznych wicze gimnastycznych koniecznych do pokonania skrpowania ruchowego. Ponadto zajcia w sali gimnastycznej umoliwiaj urozmaicenie pozycji, w ktrych realizowane s wiczenia koncentrujce i medytacyjne, dziki czemu proces uczenia si jest dla uczestnikw zaj bardziej zajmujcy. Wypada take wspomnie, e wiczenia gimnastyczne: przeprowadzane na pocztku kadych zaj, przynosz efekty sportowo-zdrowotne oraz sprzyjaj pozbyciu si niepodanych natrtnych myli. Przy takiej formie zaj konieczne jest, aby uczestnicy byli ubrani na sportowo oraz posiadali indywidualne koce, na ktrych mona siedzie i lee. Jeszcze lepiej, jeli sala bdzie wyoona dywanem lub cig warstw mat. Czonkowie grupy powinni by uprzedzeni, e nie wolno uczestniczy w zajciach w ubraniu z tkanin syntetycznych. Syntetyki wytwarzaj wok siebie pole elektryczne, ktre przenikajc w ciao zakca procesy elektrochemiczne zachodzce w komrkach oraz wzajemnie skoordynowana prac komrek. Sala moe by owietlona wiatem naturalnym lub arwkami. Zajcia prowadzone s raz w tygodniu. Czas trwania kadego spotkania okoo 4-5 godzin. ZAJCIA l Rozmowa wstpna. Na pocztku pierwszych zaj prowadzcy moe poinformowa grup o celach pracy, zwracajc szczegln uwag na oglne zadanie: kady powinien nauczy si harmonijnie uczestniczy w yciu spoecznoci. Drog do osignicia tego celu jest opanowanie wielkiej cechy - zdolnoci do Mioci. Mio matki do dziecka, mio dziecka do matki, mio maonkw, mio do krewnych i przyjaci, mio do wsptowarzyszy wsplnej sprawy, mio do ojczyzny, mio do wszystkich ludzi na Ziemi, mio do pracy, ktr suysz ludziom, mio do zwierzt i rolin, mio do wszystkiego co ywe i nieoywione, mio do caej planety, na ktrej yjemy, mio do caego Wszechwiata, mio jako czuo, jako oddanie, jako powicenie, wyrzeczenie si wasnych interesw dla dobra innych a do ofiarowania wasnego ycia ... - to jeszcze nie wszystkie aspekty tego wielkiego pojcia, ktre zwie si Mio. Dla wszystkich wymienionych aspektw Mioci istnieje jedno prawo: w Mioci nie ma egoizmu. Lecz jak si tego nauczy? Jak odnale harmoni ze wszystkimi ludmi i z kadym czowiekiem? Przecie z tym si czowiek nie rodzi. Std te, aby nauczy si naprawd kocha, trzeba gbiej pozna zarwno siebie, jak i obiekt swojej mioci. Proponowany cykl zaj stwarza takie moliwoci. Nastpnie wskazane jest zaznajomienie grupy z histori powstania systemw autoregulacji psychicznej. Midzy innymi naley wspomnie, e systemy te sigaj swoimi korzeniami staroytnych

Indii. Jednak proponowany system rni si od indyjskiej rada-jogi brakiem interpretacji religijnych oraz nie udowodnionych twierdzeZainteresowanie kultur indyjsk, ktrej nieodczn cz stanowi joga, jest znaczne rwnie w naszym kraju. Podkreli jednak naley, e czste s przypadki pasjonowania si jog na podstawie fragmentarycznej i znieksztaconej wiedzy, co prowadzi do opakanych skutkw, negatywnie odbijajc si na zdrowiu lub wykluczajc niektrych ludzi z ycia w spoecznoci. Dlatego bardzo wane jest odpowiednie ukierunkowanie zainteresowania jog, opierajc je na zdrowych zasadach wspycia spoecznego oraz pogldach etycznych czoowych przedstawicieli kultury Indii. Na kocu obecnych zaj rozpoczniemy krtki przegld gwnych zasad etycznych jogi. Teraz za siadamy na pitach z wyprostowanymi plecami i przeprowadzamy nastpujc medytacj: Zamykamy oczy. Odwracamy uwag od wszystkich trosk dnia. Witamy w mylach cay wiat. Witamy w mylach wspuczestnikw zaj. Czujemy sympati do wszystkich obecnych. Rozprzestrzeniamy to uczucie na wszystkich ludzi, zamieszkujcych Ziemi. czymy si z nimi w mylach w jedn cao, yczc im szczerze szczcia, harmonii, pokoju ... Nastpne zajcia rwnie rozpoczniemy od tego wiczenia. Stanowi ono wany element w naszej pracy. Rozgrzewka. wiczenia bdziemy wykonywa nie ruszajc si z miejsca. Gwn uwag w wiczeniach naley zwrci na rozwinicie zdolnoci swobodnego rozluniania mini, jak rwnie zwikszenie elastycznoci mini i wizade oraz gitkoci krgosupa. To ostatnie jest szczeglnie istotne jako przygotowanie do wicze przewidzianych w drugiej czci kursu. wiczenia rozgrzewkowe nie powinny by fizycznie mczce. Kade wiczenie naley wykonywa tak dugo, aby dobrze wej w jego rytm, a take odczu rado z jego wykonywania. Konieczne jest, aby wiczenia sprawiay wszystkim uczestnikom przyjemno, naley je wic wykonywa z pozytywnym nastawieniem emocjonalnym. Jasny, emocjonalnie pozytywny stan kadego uczestnika stanowi rkojmi postpw w zajciach caej grupy. Tak wic kady uczestnik zaj powinien mie wiadomo, e przez swj zy nastrj dziaa na szkod caej grupy, gdy wszystkich uczestnikw zaj czy wsplne biopole. Std te pozostawanie w zespole w zym nastroju stanowi przejaw egoizmu, gdy obowizkiem kadego czonka zespou jest stworzenie dla innych korzystnego rodowiska bioenergetycznego. Ujmujemy od gry nadgarstek prawej rki lew rk. Podnosimy j nad gow. Prawa rka jest zupenie rozluniona. Zwalniamy uchwyt palcw lewej rki. Prawa rka powinna opa zupenie swobodnie, bez oporu jej mini. Stanowi to kryterium skutecznoci rozlunienia tych ostatnich. Powtarzamy wiczenie kilkakrotnie a do osignicia zupenej relaksacji (rozlunienia) mini. Podobne wiczenia wykonujemy z drug rk. Midzy napiciem psychicznym (stresem) i odruchowym napiciem muskulatury istnieje niezaprzeczalny zwizek, tj. pojawienie si stresu pociga za sob odruchowe napicie mini. Jeeli jednak dooy si stara, aby zniwelowa tonus miniowy, to uda si w ten sposb zmniejszy lub pozby si stresu. Teraz stajemy na jednej nodze, a drug zginamy i przycigamy do miednicy. Zczamy palce rk pod stop i podwieszamy w ten sposb nog, rozluniamy j. Rozczamy palce. Noga powinna zupenie swobodnie, bez oporu mini opada w d. Opanowujemy to wiczenie dla obu ng. Przechylamy si w prawo tak, by prawa rka zwisaa nie dotykajc ciaa. Palce lekko zaciskamy w pi. Rozluniamy minie ramienia. Wyobraamy sobie, e prawa rka - to sznur z przywizanym na kocu kamieniem. Podkurczamy lekko nogi i wykonujc spryste ruchy ciaem zaczynamy koysa rk do przodu i do tyu, zwikszajc stopniowo amplitud waha. Nastpnie nadajemy rce ruch obrotowy. W wiczeniu tym minie rki uczestnicz aktywnie, gdy s w peni rozlunione. Teraz wymachujemy do tyu rozoonymi na boki wyprostowanymi rkoma, a nastpnie podniesionymi na rn wysoko. Opuszczamy gow na jedno rami i przetaczamy j dookoa (w przd, do drugiego ramienia, w ty i tak dalej).

Przyswoimy sobie bardzo wane wiczenie: przesuwanie pozostajcej w pionie gowy na boki i dookoa po okrgu wzgldem nieruchomych ramion. Podnosimy rce do gry z domi zwrconymi do siebie. Wykonujemy skony ciaa na boki zginajc grn cz krgosupa (ldwiowy odcinek ciaa pozostaje nieruchomy). Teraz wykonujemy skony ciaa zginajc si w talii. Opanujemy wiczenie z przesuniciem miednicy w prawo i w lewo (przy czym miednica nie ulega przechyom; przesunicie dokonuje si kosztem wygicia czci krgosupa poniej ppka w ksztacie litery S). Wykonujemy siad skrzyny. Zawieszamy praw nog na przedramieniu zgitej w okciu prawej rki (do od siebie). Nog podtrzymujemy pod ydk bliej stopy. Rozluniamy minie nogi. Lew rk intensywnie obracamy stop a do osignicia zupeniego rozlunienia misni podudzia i pojawienia si wraenia ciepa w stawie. Nastpnie kadziemy stop prawej nogi na udo lewej, odwracajc j stop do gry. Rk kilkakrotnie nachylamy kolano w d, przyciskajc je do podogi. (Jeeli wykonywaniu tego wiczenia towarzyszy uczucie blu wykonujemy je bardzo ostronie, aby nie uszkodzi wizada staww!). Identyczne wiczenie wykonujemy z drug nog. Takie jak poprzednie oraz podobne wiczenia bdziemy teraz wykonywa na kadych zajciach jak rwnie codziennie w domu obok innych wicze, ktre opanujemy. Lepiej nie zmienia kolejnoci wicze. Optymaln por dla przeprowadzenia samodzielnych zaj w domu jest wczesny ranek. Wieczorem mona powtarza szereg wicze relaksacyjnych, koncentrujcych i medytacyjnych. Wstawa najlepiej nieco wczeniej, za ka si spa o 10 wieczorem. Odpoczniemy po rozgrzewce w pozycji (asanie), ktra w Indiach nazywana jest pozycj pwia. Siadamy na pitach (czubki palcw ng zwrcone do tyu) i rozsuwamy kolana. Kadziemy na podog czoo, a take wycignite do przodu rce ze zoonymi domi. Rozluniamy cakowicie ciao i umys. Zauwaamy, e w miar pogbiania si rozlunienia coraz bardziej opada nam brzuch. Jest to doskonae wiczenie dla usunicia zmczenia fizycznego i umysowego. W takiej pozycji pozostajemy przez okoo 10 minut. S jeszcze dwie pozycje, w ktrych naley nauczy si siedzie bez napicia, swobodnie - co mona osign tylko przez trening. W pierwszej z nich - pozycji ucznia - trzeba po prostu usi na pity z wyprostowanymi plecami. Siedzie bdzie wygodniej, jeeli na pitach bd si opiera nie minie poladkw, a czci ciaa znajdujce si poniej. Rce kadziemy swobodnie na udach. Druga pozycja - pozycja ze skrzyowanymi nogami. Przyjmujc t pozycj rwnie naley zachowa proste plecy. U wielu ludzi bywaj takie okresy, gdy uwolnienie si od presji takich negatywnych emocji, jak obraza, potpienie, zazdro jest ponad ich siy. Wyczerpujce dialogi wewntrzne z przeciwnikiem mog trwa cae dnie i tygodnie ... A nie starcza si, aby przerwa ten stan, nawet gdy uwiadamia si sobie jego niestosowno. Kadziemy si na wznak i wstrzymujemy oddech na wdechu. Koncentrujemy si na biciu serca lub odruchowych ruchach klatki piersiowej. Sugerujemy sobie: Oddycha si nie chce! ... Oddycha si nie chce! ... Uduszenia nie naley si obawia - to nie moe si zdarzy. Gdy tylko pojawi si silna potrzeba oddychania - wykonujemy wydech. Po zakoczeniu wiczenia odczuwa si uwolnienie od natrtnych myli i emocji negatywnych. Pojawia si moliwo skierowania myli na inne tory. Powyszego wiczenia nie naley wykonywa systematycznie, a tylko wtedy gdy istnieje taka konieczno. Usidziemy. Uwiadomimy sobie, e obraanie si, rozdranienie oraz inne podobne wady, bazujce na skonnoci do osdzania (potpiania) innych wskazuj na wysoki stopie wasnego egocentryzmu, ktry ze swej strony wiadczy o jeszcze bardzo duej niedoskonaoci. Walk za o doskonao naley rozpocz od walki z wasnymi, a nie cudzymi wadami. Nie naley jednak myli wady osdzania (potpiania) z krytyczn ocen sytuacji i postpowania innych ludzi. To ostatnie jest niezbdne. Bez tego niemoliwe jest penowartociowe spenianie obowizku suby spoecznoci. Wada osdzania (potpiania) ma miejsce wwczas, gdy do obiektywnej oceny docza si emocja negatywna. Emocje negatywne nie s nam potrzebne. Nie przynosz one niczego dobrego ani nam, ani innym ludziom. Jednym z zada na drodze rozwoju duchowego jest zupene uwolnienie si od emocji negatywnych. Stay radosny nastrj i dzielenie si t radoci z innymi - to te jedna z form suenia ludziom. Teraz zapoznamy si z jednym z najwaniejszych wicze pocztkowego etapu naszego cyklu

zaj - sawasan. Sawasana jest to cakowite rozlunienie ciaa i umysu w pozycji lecej na wznak. Kadziemy si na wznak. Upewniamy si, e ley si nam wygodnie. Nic nie powinno odwraca naszej uwagi. Rozluniamy ciao, rozpoczynajc od palcw ng. Wyobraamy sobie paszczyzn prostopad do osi ciaa i przesuwamy j przez cae ciao zaczynajc od palcw ng do gowy; poza paszczyzn nie pozostaj adne napicia. Traci si zupenie odczuwanie tych czci ciaa, ktre pozostay poza paszczyzn. Odcinamy si od nich, mwic sobie w mylach: To nie moje, to nie moje! .... Jeeli na jakimkolwiek odcinku ciaa, przez ktry przesza paszczyzna, odczucie znw si pojawia - przesuwamy paszczyzn przez niego jeszcze raz. Gdy przejdzie ona przez gow mog mie miejsce nastpujce gwne stany: Stan pierwszy: wiadomo (samowiadomo) znika. Zapadamy jak gdyby w gboki sen, lecz nie jest to sen. wiadomo wraca zwykle po upywie 18-20 minut. Czujemy si przy tym w peni wypoczci, jak po dugim gbokim nie. Stan - bogi. Nie bdziemy gwatownie wstawa, lecz nasycimy si t bogoci. Stan drugi: wiadomo pozostaje, lecz ogarnia nas zupeny spokj. Mona przeledzi wzrokiem wewntrznym swj organizm. Wchodzimy nim wewntrz ciaa. Przemieszczamy si jak gdyby w jasnej przestrzeni, w ktrej napotyka si cienie lub nawet czarne plamy. Kolor szary i czarny s to zakcenia bioenergetyczne, odpowiadajce czynnym lub czasowo ukrytym stadiom chorb. Postaramy si jak gdyby grabiami zgarn wszystko to co ciemne w kupy i wyrzuci poza granice ciaa. Sawasan jest doskona metod autoregulacji psychicznej. Koniecznie bdziemy j wykonywa codziennie rano na zakoczenie zestawu wicze. Wykonujemy j rwnie kadorazowo, gdy mamy potrzeb zniwelowania napicia, lub te po prostu odpoczynku. W przypadku trudnoci z zasypianiem mona poleci wykonanie sawasany przed snem w ku. Wwczas zasypia si bez kopotw. Poza tym przypadkiem wiczenie to lepiej jest wykonywa na kocu na pododze. Medytacja Krg. Utworzymy krg. Obejmiemy jeden drugiego za ramiona. Odczujemy wzajemn sympati do siebie. Jednoczy nas wsplny cel - poszukiwanie doskonaoci duchowej. Nasza wsplna praca bdzie moliwa jedynie wwczas gdy bdziemy znajdowa si w stanie szczerej mioci wzajemnej. Niechaj kadego z nas przeniknie do gbi myl: Kocham was wszystkich!, ycz wam wszystkim szczcia!, Wszystkim razem i kademu z osobna. A teraz rozprzestrzeniamy to uczucie na wszystkich ludzi Ziemi. Poczujemy si czonkami ogromnej rodziny, zamieszkujcej na planecie Ziemi. Cz teoretyczna. Zaczniemy omawia podstawowe zasady etyczne filozofii jogi. Pierwsz i gwn zasad tego systemu jest a h i m s a - nieczynienie za. Zasada ta brzmi: Nieczynienie za czynem, sowem i myl w miar moliwoci adnej istocie ywej. Wniknijmy gboko w kade sowo tej zasady. Co z tego, o czym ona mwi moe si wyda zrozumiae samo przez si, na pewno jednak pojawi si te wtpliwoci. Jest na przykad jasne, e nie naley zabija i powodowa kalectwo ludzi. Niedobrze jest sprawia im bl nie tylko czynem, lecz rwnie sowem. Dla wielu z nas, ktrzy rozwinli w sobie autentyczn sil woli i mdro, nie wyda si dziwne, e prawdziwa godno nie polega na tym, aby nastajcemu na nasz cze odda czynem lub sowem, lecz co jest o wiele lepsze, aby okaza mu wyrozumiao, wypywajc ze zrozumienia jego niedoskonaoci. Jak jednak zachowa si, jeeli niebezpieczestwo grozi nie nam osobicie, lecz naszej rodzinie, przyjacioom, a my, aby powstrzyma krzywdziciela, nie mamy innej moliwoci, ni zastosowanie przemocy? Albo te wemy takie straszne nieszczcie jak wojna. Czyby wszyscy, ktrzy pragn osign doskonao, musieli w przypadku napadu na swj kraj uchyla si od powoania do wojska? Podobnie te, czy naley sdzi, e naganna jest suba w organach ochrony porzdku publicznego? Nie, to nie tak. Wybitni teoretycy jogi, tacy na przykad jak Mahatma Gandhi, mwili o ahimsie kszatrija (wojownika) zobowizanego do beznamitnego, tzn. bez strachu, gniewu i innych emocji negatywnych sumiennego speniania swojego obowizku. Taka sama myl przewija si w jednym z fundamentalnych tekstw jogi - Bhagawadgicie, gdzie Kriszna poucza swojego ucznia Ardun, ktry zwtpi w celowo uczestnictwa w bitwie. Rwnie za bdne naley uzna wpajanie dzieciom idei bezkompromisowego niesprzeciwiania si si zu. Rzecz w tym, e absolutna ahimsa jest udziaem tylko ludzi silnych, natomiast zewntrzne przejawianie ulegoci wobec za przez czowieka sabego doprowadzi jedynie do rozwoju w nim tchrzostwa. Kady czowiek w trakcie rozwoju osobowego powinien koniecznie przej przez stadium

ksztatowania si siy woli. Std wanie, na przykad, Jogananda uczy w swoim aszramie dzieci sztuki walki. Lecz ma si rozumie nie tylko opanowanie sztuki walki rozwija si woli. Nie mniejsze, a raczej wiksze znaczenie ma opanowanie zdolnoci obrony swoich przekona, przeciwstawiania si nieprawdzie zawsze i wszdzie. Najwyszym za przejawem siy woli jest pogarda dla wasnego blu i wspczucie dla tego, kto go zadaje. Wyznawanie zasady ahimsy pociga za sob naturalnie kwesti ywienia. Wysokie wartoci moralne jogi wymagaj wspczujcego stosunku do wszystkiego co yje. Std te wan zasad jogw jest tzw. ywienie nieubojne rozumiane jako odstpienie od bezporedniego i poredniego udziau w zadawaniu jakichkolwiek cierpie wysokorozwinitym organizmom ywym. Wyjtki od tej zasady mog by brane pod uwag jedynie wwczas gdy innego poywienia brak lub te gdy nie moe ono cakowicie zaspokoi potrzeb organizmu. Nowoczesna nauka o ywieniu potwierdza penowartociowo i racjonalno ywienia nieubojnego (z koniecznym wczeniem w urozmaicone menu produktw mlecznych i jaj). Roliny przyjmowane przez nas jako poywienie rwnie s organizmami ywymi, cho jako stosunkowo nisko zorganizowane nie s zdolne do intensywnego przeywania blu i strachu na sposb czowieka i zwierzt. Tym niemniej, kady ziemniak, kade ziarno stanowi samodzielne ywe organizmy, zasugujce na szacunek i wspczucie. Ani jeden z takich organizmw nie powinien by przez nas zmarnowany. Na koniec, ostatnia kwestia, ktr naley poruszy w zwizku z zasada ahimsy - nieczynienie za myl. Wielu z nas nieraz zwrcio uwag, jak trudno czasem bywa przebywa w towarzystwie czowieka, ktry jest do nas le usposobiony (nawet gdy nie objawia tego adnym otwartym dziaaniem, lub nieprzyjemnym sowem). Jak przyjemnie natomiast i atwo jest obcowa z kim, kto emanuje radoci i mioci! Bierze si to std, e pole bioenergetyczne powstajce podczas przeywania tych lub innych emocji oddziauje na innych ludzi i wywiera na ich sfer emocjonaln odpowiedni wpyw. Ludzie wraliwi bez trudu rozpoznaj stan emocjonalny innych, odczuwajc rodzaj skierowanych na nich pl bioenergetycznych. Jednym z wanych kierunkw pracy nad samodoskonaleniem jest pokonywanie w sobie skonnoci do negatywnych reakcji emocjonalnych. Jednoczenie naley pielgnowa w sobie emocje pozytywne. Podejmujc te wysiki moemy przynie szczcie zarwno innym jak i sobie. Dobrze jest przy tym pamita, e wanie myl ley u podstaw wikszoci naszych czynw zarwno dobrych jak i zych. Tak wic jeeli nie uchwycisz w por niedobrej myli, nie odpdzisz jej - to nie zauwaysz jak ju trzeba aowa dokonanego czynu. Omawianie zasad etycznych jogi bdziemy kontynuowa na kolejnych zajciach. ZAJCIA 2 Medytacj wstpn mona przeprowadzi wedug nastpujcej formuy stosowanej na Wschodzie: Niech wszyscy bd zgodni! Niech wszyscy bd spokojni! Niech wszyscy bd szczliwi!. Te sowa wraz z fal emocjonaln, wysyan z piersi kieruje si przed siebie, nastpnie w prawo, do tylu, w lewo, w gr i w d. Rozgrzewka Relaksacja w pozycji pwia. A teraz zapoznamy si z wiczeniem oddechowym - pranajam. Wstaniemy. Lekko przechylimy si w prawo, tak aby prawa rka zwisaa, nie dotykajc ciaa. Dokadnie odczujemy j od ramienia do palcw. Teraz przy kadym oddechu wyobraamy sobie, e wdech i wydech przechodz przez rk. Gowy nie odczuwamy. Jest tylko pompa w klatce piersiowej i w do niej - rka. Powietrze wchodzi i wychodzi przez do i palce. Szczegln uwag zwrmy na wydech. Teraz odczujemy, e na wydechu

nastpuje jak gdyby wyduenie rki. Doprowadzimy do tego, aby odczu to wyranie. Oddychamy bezgonie. Takie same wiczenia przeprowadzimy z drug rk, a nastpnie z obiema nogami. Dana pranajam pozwala nie tylko przyswoi sobie pierwsze nawyki w koncentracji i odczuwaniu bioenergii wasnego organizmu, lecz rwnie skutecznie oczyszcza tak zwane meridiany akupunktury, odpowiadajce kanaom bioenergetycznym, na ktre oddziauj w szczeglny sposb lekarze leczcy akupunktur. Meridiany przechodz przez cae ciao, czc jego rne organy. Usunicie zakce w ich przewodnictwie za pomoc specjalnych oddziaywa poprzez aktywne biologicznie punkty skry, stanowice wyjcia meridianw na powierzchni ciaa jest jednym z celw, ktre stawiaj sobie metody leczenia akupunktur. Sawasan Medytacja Krg Cz teoretyczna. Bdziemy kontynuowa rozmow o etyce jogi. Drug zasad etyczn jogi jest s a t j a - prawdomwno. Nieprzestrzeganie tej zasady dopuszcza si jedynie w tych przypadkach, gdy wypowied prawdziwa mogaby doprowadzi do wyrzdzenia szkody innej osobie (nie sobie!), tzn. gdy satja powstaje w sprzecznoci z ahimsa. Trzecia zasada - asteja - wolno od podania rzeczy cudzych. Czwarta zasada - aparigraha - wolno od posiadania rzeczy zbytecznych (takich, ktre nie s niezbdne). Pita zasada -brahmaczarja - kontrola nad popdem pciowym. Ta ostatnia zasada nierzadko jest wsko traktowana jako wymg zupenej i staej wstrzemiliwoci pciowej. W rzeczywistoci za wstrzemiliwo pciowa. jeli to konieczne, moe by praktykowana wycznie jako rodek do wyzwolenia czowieka od dominacji przez podanie pciowe. Wwczas za gdy tak rozumiane wyzwolenie zostanie osignite pojawia si moliwo wykorzystania funkcji pciowej na wyszym ni pierwotnie poziomie. Tak wic wstrzemiliwo pciowa nie jest celem samym w sobie lecz rodkiem. Zastanwmy si, jakie s najczstsze motywy stosunkw pciowych midzy ludmi? Czy jest to pragnienie ofiarowania swojej mioci drugiej osobie, uczynienia jej szczliw, czy te poczcie nowego ycia lub raczej hodowanie egoistycznej namitnoci pciowej? Stosunki maeskie obnaaj altruizm czy te na odwrt egoizm. Std te przyczyna niemal wszystkich rozwodw ley w tym, e kady z partnerw oczekiwa jedynie wygd i przyjemnoci dla siebie. I tylko wwczas, gdy cz si ludzie, ktrych ycie przepenia pragnienie jedynie oddawania, a nie brania, gotowi do bezinteresownego powicenia si dla drugiego, wwczas ich zwizek bdzie w najwyszym stopniu harmonijny. Jeeli wiadomie, z tej pozycji podchodzi si do kwestii stosunkw pciowych, to mona tu znale due moliwoci do pracy nad sob. ZAJCIA 3 Przeprowadzimy medytacj wstpn, nastpnie rozgrzewk. Rozgrzewk uzupenimy o nastpujce: siedzc w pozycji ucznia pynnymi rytmicznymi ruchami bdziemy przesuwa z boku na bok oraz w przd i w ty pionowo uoon grn cz ciaa wzgldem nieruchomej czci dolnej. Jest to doskonae wiczenie dla ldwiowego odcinka krgosupa i miednicy. Odpoczniemy w pozycji pwia. Powtrzymy oddychanie przez rce i nogi. Opanujemy jeszcze jedno wiczenie relaksacyjne, za pomoc ktrego mona atwo usun zmczenie fizyczne i psychiczne. Jest to jeden z wariantw pozycji krokodyla. Kadziemy si na brzuchu. Opieramy okcie na pododze przed gow, za gow pooymy podbrdkiem na doniach. Rozluniamy wszystkie minie. Wyobraamy sobie, e leymy na play.

agodne, ciepe promienie soca wygrzewaj nam plecy. Poczujemy ich ciepo w krgosupie, zobaczymy jak napeni si on wiatem sonecznym. Pozostajemy w tym stanie przez 10-15 min. Usidziemy. Zamykamy oczy. Teraz w mylach kolejno dotykamy cian, sufitu i podogi sali, dokadnie wczuwamy si w jej ca objto. Wbijamy w ciany i inne przedmioty wzrok wyobrani, dotykamy je stworzon w wyobrani rk. Osigamy pen realno tych wrae. Przyda si to w przyszoci. Jeli komu nie udaje si z pocztku musi powiczy w domu: dotyka rzeczywicie przedmiotw, a nastpnie powtarza to samo w wyobrani. Mona rwnie przeprowadza w wyobrani manipulacje przedmiotami. Wyobrazi sobie na przykad pudeko zapaek, wyj z niego zapak, zapali j, odkrci gaz, zapali go od zapaki ... I tak dalej. A teraz przenikniemy promieniem oczu naszej wyobrani przez sufit w nieskoczon otcha kosmosu. Jestemy w nieograniczonej przestrzeni i milczeniu nieogarnionych przestworzy ... Rozlewamy si w nich wiadomoci ... Sycimy si panujcym tu spokojem. Sawasan Wstaniemy. Przeprowadzimy medytacj. Pomylmy o wionie. Wyobramy sobie jasny soneczny dzie, tajcy nieg, biegnce, szemrzce strumyczki, pierwsze odtajae miejsca ... I piew ptakw ... Oto na gazi siedzi ptak i piewa. Wsuchajmy si! Zapatrzymy si! Jak przy piewie otwiera dzibek, Jak w promieniach radosnego soca mieni mu si pirka! Jak dr w takt pieni jego skrzydeka! Suchamy! Patrzymy! O czym on piewa? On piewa o tej powszechnej radoci caej ywej Przyrody, ktra ogarnia cae budzce si wiosn ycie. Sprbujmy okreli uczucie, ktre powstao przy tej medytacji w okolicy tarczycy (dolna przednia cz szyi) oraz w piersi. Tu rozmieszczone s bardzo wane dla nas orodki refleksogenne, o ktrych bdziemy rozmawia na nastpnych zajciach, Rwnie w przyszoci odtwarzajcie sobie w pamici najprzyjemniejsze Wspomnienia oraz wyobraajcie sobie wiosenne dni, wschody i zachody soca, subtelno wieych pkw i aromat kwiatw, O naszej mioci do Przyrody bdziemy myle tak, aby ,,a dech zapierao! Wszystko to s skuteczne rodki autoregulacji sfery emocjonalnej. Prowadzcy zajcia powinien nie tylko recytowa tekst medytacji, lecz wywoywa w sobie z maksymaln wyrazistoci wszystkie odpowiadajce jej przeycia. Zapewni to powodzenie w pracy caej grupy. A teraz przebiegnijmy si w mylach lekkim radosnym biegiem troch odchylajc do tyu gow i ze szczliwym umiechem na ustach. Wyobramy sobie jasne soce nad nami, bkitne niebo i lekki orzewiajcy wietrzyk.

Medytacja Krg. Utworzymy krg. Obejmiemy jeden drugiego za ramiona. Odczujemy ramiona ssiadw. Odczujemy nierozerwaln wi caego krgu. Zlejemy si z krgiem, zatracajc w nim swoj indywidualno. Krg to jednolity duy ywy organizm. Niech rado bdzie na kadej twarzy! Niech rado stanie si wspln! yczymy szczcia wszystkim ludziom Ziemi! Cz teoretyczna. Omwimy jeszcze pi zasad jogi, wanych dla pomylnego dalszego rozwoju. W odrnieniu od pierwszych piciu (ogem nazywanych jama), dotycz one problemw higieny psychicznej, co pozostaje w niewtpliwym zwizku z rozwizywaniem problemw etycznych. Grupa ta nosi nazw ni jama. Siaucza - konieczno utrzymywania ciaa w czystoci. Joga poleca czste mycie ciaa midzy innymi dlatego, e zanieczyszczenie skry jej wydzielinami, ze wzgldu na powstawanie okrelonych zjawisk biofizycznych powoduje pogorszenie si samopoczucia oraz sprzyja rozwojowi stanw stresowych. Szczeglnie dotyczy to skry gowy. Wszyscy znamy to poczucie komfortu, jakie daje kpiel, jeeli przedtem nie myo si przez kilka dni. Tak wic kpa naley si tak czsto, aby cigle odczuwa ten komfort. Std niewystarczajca jest kpiel jeden raz na tydzie. Jeeli za bdziemy si kpa codziennie, to wyjdzie nam to tylko na korzy. Odnonie oblewania si zimn wod oraz zimnych kpieli, mona powiedzie rzecz nastpujc. S to zabiegi nader korzystne dla zahartowania i stonizowania organizmu. Ponadto wzmacniaj one si woli. Z drugiej jednak strony odradza si je tym osobom, ktrych kolejnym zadaniem bdzie uzyskanie spokoju i harmonii wewntrznej. W celu lepszego oprnienia jelit przy zaparciach dobrze jest rano (wkrtce po obudzeniu) wypi l-2 szklanki zimnej lub gorcej (dziaa jednakowo) wody. Naley mie na uwadze, e przy wystpowaniu w jelitach procesw gnilnych powstaj substancje trujce, ktre przenikaj do krwi i wywieraj zgubny wpyw na wtrob i inne narzdy. Procesy gnilne w przewodzie pokarmowym szczeglnie czsto maj miejsce przy spoywaniu nadmiernej iloci pokarmw biakowych, przede wszystkim na noc. Mitahara - czyste odywianie. Z przyjmowanego przez nas pokarmu budowane jest nasze ciao. W zalenoci od stosowanego budulca - pokarmu o dobrych lub zych waciwociach bdzie ono lepszej lub gorszej jakoci. Od tego midzy innymi zaley nasze zdrowie, w tym stan psychiczny. Std te joga zwraca du uwag na czysto odywiania. Na pierwszych zajciach poruszylimy ju problem ywienia nieubojnego. Bdnym byoby mniemanie, e przyjmowanie pokarmu ubojnego stanowi dla rozwoju duchowego przeszkod nie do pokonania. Z praktyki wynika jednak, e ci, ktrzy ywi si pokarmem ubojnym s niezdolni przyswoi sobie wielu skomplikowanych wicze z zakresu autoregulacji psychicznej. Rwnie badania medyczne wskazuj na zalety ywienia nieubojnego wynikajce z tego, e sole kwasu moczowego, powstajce w organizmie gwnie z biaka pochodzcego z misa i ryby, zanieczyszczaj rozmaite tkanki i narzdy ciaa, stajc si podoem szeregu schorze. Naley unika nadmiaru soli kuchennej. Najlepiej w ogle zrezygnowa z soli podczas przygotowywania potraw: tej iloci soli, ktra zawarta jest w produktach naturalnych (warzywa, owoce, mleko itd.) oraz w chlebie itd. zupenie wystarcza dla zaspokojenia fizjologicznych potrzeb organizmu. Sl spoywana w nadmiarze prowadzi do gromadzenia si w tkankach ciaa nadmiaru wody, co z kolei odbija si negatywnie na zdrowiu i samopoczuciu. Tak wic jedynym racjonalnym jest uycie soli do przygotowania przetworw zimowych (kapusty kiszonej, grzybw itp.). Nie naley podgrzewa tuszczw rolinnych. Podczas ich podgrzewaniu w obecnoci tlenu zachodz procesy utleniania z jednoczesnym tworzeniem si substancji toksycznych. Potrawy z produktw surowych i gotowanych s bardziej wskazane ni smaone. Obrbce termicznej ma sens poddawa tylko te produkty, ktre nie nadaj si do spoycia w stanie surowym. Najlepiej zrezygnowa ze zwyczaju systematycznego uywania mocnej herbaty i kawy. Dziki zawartej w nich kofeinie s to doskonae rodki tonizujce ukad nerwowy przy zmczeniu. Jednak systematyczne oraz bezzasadne uywanie jakiegokolwiek leku nie wychodzi, jak wiadomo, na dobre.

Podobnie uywanie herbaty i kawy bez powodu przyczynia si do powstawania chronicznego stanu stresowego. Uywanie alkoholu, nawet w najmniejszej iloci oraz palenie tytoniu nie pozwoli na osignicie znaczcych sukcesw w naszej pracy. Jednake cise przestrzeganie wszystkich zalece kursu uwolni was od chci palenia tytoniu i picia alkoholu. Przy wystpowaniu wzd brzucha w wyniku procesw fermentacyjnych, zachodzcych w jelitach, naley zwrci uwag na zestawienie produktw spoywanych w jednym posiku. Moe mianowicie powstawa niezgodno midzy cukrami (konfitury, mid, sodkie owoce itp.) a biakami i tuszczami. Wynika to std, e biaka i tuszcze przez duszy czas pozostaj w odku, cukry natomiast trawione s gwnie w jelitach. Jeeli za cukry musz przelee kilka godzin w odku razem z biakami i tuszczami przy stosunkowo wysokiej temperaturze, jak ma ciao, to mog zacz .fermentowa. Nieprzyjemnoci tego rodzaju szczeglnie czsto zdarzaj si przy zestawieniu wanie mleka z produktami wglowodanowymi (w przypadku twarogu i innych produktw mlecznych taka reakcja moe nie zachodzi). Jeeli jednak ukad trawienny bez problemw radzi sobie z podobnymi cikimi zestawieniami, to oczywicie nie ma podstaw do specjalnego zwracania na t kwesti uwagi. Ostatni, lecz nie mniej wan spraw zwizan z odywianiem, jest konieczno przyjmowania pokarmu w odpowiednim stanie emocjonalnym. Przed jedzeniem trzeba konieczne odsun od siebie myli pene trosk, nastawi si na spokojne, radosne spoywanie posiku. Podczas posiku nie naley rwnie porusza kwestii wymagajcych wikszego skupienia si na nich. Znaczy to, e rozmowa za stoem powinna by lekka i serdeczna. Temat ten bdziemy kontynuowa na kolejnych zajciach. ZAJCIA 4 Medytacja wstpna Zanim rozpoczniemy rozgrzewk zapoznamy si z wiczeniem, ktre przeznaczane jest nie dla wszystkich. S wrd nas ludzie stale apatyczni, ktrzy odczuwaj cige zmczenie. Taki stan da si atwo usun poprzez to wiczenie. Bdzie ono jednak surowo przeciwwskazane dla tych, ktrym na odwrt brakuje spokoju, jak rwnie tym, u ktrych jeszcze przewaaj emocje negatywne, wynikajce ze stosunkw z innymi ludmi. A zatem wstaniemy, nabierzemy nieco wicej powietrza w puca, zamkniemy jego wyjcie i kilkakrotnie wykonamy gwatowne sprenie tego powietrza przy pomocy mini klatki piersiowej i toczni brzusznej. Od razu odczuwamy ciepo w caym ciele, przypyw rzekoci i ch do ruszania si. Odczuwanie ciepa powstaje na skutek wyciskania krwi narzdw wewntrznych do skry caego ciaa, do gowy i ku koczynom. Rzeko za pojawia si dziki uaktywnieniu orodka refleksogennego, pooonego w okolicy splotu sonecznego (o czym szczegowo pomwimy sobie pniej). wiczenie to jest oczywicie przeciwwskazane rwnie dla osb cierpicych na schorzenia sercowo-naczyniowe. Po rozgrzewce; przyswoimy sobie seri wicze psychofizycznych, ktrych cech szczegln jest to, e skadnik fizyczny w sposb wyjtkowy sprzyja uzyskaniu podanego efektu psychicznego. Pierwsze z tych wicze nosi nazw przebudzenie. Czowiek budzi si z dugiego snu samoizolacji od harmonii, pikna i mioci otaczajcego go wiata. (Na stojco podnosimy rce do gry i przecigamy si jak po obudzeniu ze snu). Otwieramy si na wszystko wok nas co czyste, jasne, przepenione yciem. Czujemy jak strumie delikatnej wieoci poranka wlewa si w nas od gry. Napeniamy si nim, pozwalamy mu si napeni (rce opuszczamy na ramiona, jakby pomagajc temu napenieniu, nastpnie znowu podnosimy i opuszczamy je i tak kilkakrotnie). Drugie wiczenie - oddawanie. Rozkadamy rce szerokim gestem przed siebie i na boki: te comy sami otrzymali powinnimy oddawa innym; miar uduchowienia czowieka jest jego zdolno do oddawania. Przecie, aby napeni naczynie wie, czyst wod trzeba je najpierw oprni. Woda stojca zatcha. Kto nie oprnia si, oddajc co posiada - ten sam nie odnawia si, nie wzrasta duchowo. Powtarzamy to wiczenie raz i jeszcze raz, rozlewajc, rozdajc szczodrze, za darmo, bez chci otrzymania wynagrodzenia cae dobro, ktre sami zgromadzilimy. Trzecie wiczenie - pogodzenie. Podnosimy praw rk nad gow, skoncentrujemy si w doni.

Pynnie opuszczajc rk przed siebie, zakrelamy ni w przestrzeni sinusoid z pokresem okoo trzydziestu centymetrw. Do kierujemy krawdzi w przd zgodnie z ruchem rki. Odczuwamy przestrze, w ktrej porusza si rka jako swego rodzaju pole energetyczne, ktremu nadajemy now charakterystyk: pokj, harmoni, spokj. (Wyobramy sobie rne rodzaje ruchw tanecznych: gwatowne, szybkie, kanciaste lub na odwrt mikkie, pynne, wytworne. Kady z tych rodzajw taca w odpowiedni sposb nastraja i wykonawc i widza). Tak te ten prosty i mocny gest, symbolizujcy harmoni, po opanowaniu wiczenia (naley si w nie dobrze wczu) bdzie skutecznie pomaga wszystkim w kadej sytuacji nawet gdy wykona si go w mylach. Relaksacja w pozycji pwia. Siadamy. Zwracamy swj wewntrzny wzrok do przestrzeni wewntrz ciaa, podobnie jak robilimy to przy sawasanie. Wyobramy sobie, e powoka ciaa skada si z atwo rozcigalnej, bardzo monej bony. Zaczynamy j nadmuchiwa jak balon. Oto ciao powikszyo si dwukrotnie..., trzykrotnie..., oto jest ono wielkoci pokoju..., domu..., nadmuchujemy balon dalej w nieskoczono, rozprzestrzeniajc si na ca przestrze kosmosu. Odczuwamy swoj wspistno ze wszystkim ... Rozkoszujemy si tym stanem, uwiadamiamy sobie jego donioso. Wykonamy relaksacj na plecach przez okoo 10 minut Siadamy. Zamykamy oczy. Niech kady wyobrazi sobie, e stoi i szybko obraca si w miejscu. Powstaje lekki zawrt gowy, lecz nie naley doprowadza si do mdoci. Posiedzimy z zamknitymi oczyma, zapoznawajc si z tym planem przestrzeni, w ktrym si znalelimy. Jeli si to nie udao - pokrcimy si w kko nie w wyobrani, a realnie (lub po prostu pokrcimy gowa) po to, aby nauczy si to robi w wyobrani. To wiczenie jest przygotowaniem do czekajcej nas pracy nad orodkami refleksogennymi. Odpoczniemy w pozycji krokodyla. Siadamy na pododze jeden naprzeciw drugiego w odlegoci okoo trzech metrw od siebie. Zapamitujemy usytuowanie partnera. Zamykamy oczy. Teraz zadaniem kadego z nas bdzie, aby obej w mylach wok partnera, czule pogaska go rk po ramionach, po plecach, wyranie odczu swoj obecno za jego plecami i nastpnie powrci na swoje miejsce. Dotkniemy w mylach rk swojego nosa, pocigniemy si za ucho, podrapiemy si po gowie. Wyobraamy sobie jasno wiecce si biae koo, taki sam trjkt, kwadrat, jabko, gruszk ... Jeeli te wiczenia sprawiaj wam trudno - naley koniecznie si w nich wprawia. Bra do rk rne przedmioty, obmacywa je, a nastpnie odkada i wyobraa sobie. Wstajemy. Wyobraamy sobie soce na bezchmurnym bkicie nieba. Koniec maja. Przed chwil przesza ulewa. Powietrze jest krysztaowe i przepenione wieoci. Ze szczciem w oczach patrzymy w niebo, na gazki drzewa nad nami z modymi listkami. Na gaziach jeszcze lni krople deszczu. Dotykamy tych kropli wargami, czujemy ich smak. Jake chce si rozoy rce, odchyli do tyu gow i odbijajc si od ziemi ze miechem radoci i szczcia wzlecie nad mokr k! Wzlatujemy! ... I kpiemy si w agodnym wietle soca ... ... Ldujemy. Stajemy prosto. Nad nami - gstniejce wiato soneczne, obok iskrzcej si, zotej energii sonecznej, bardzo subtelnej, delikatnej, kochajcej. Niechaj zgstnieje ona jeszcze bardziej nad gow kadego z nas. Otwieramy si przed ni! Pragniemy ca swoj istot zla si z ni, pozwalamy jej napeni

nasze ciaa! Czujemy jak od gry wlewa si ona w gow, zstpujc i wypeniajc cae ciao! ... Odczuwamy niewypowiedzian rado z tego poczenia si z ni - yw, kochajc, dobroczynn si soneczn ... Sawasan Medytacje tego typu co ostatnia maj ogromne znaczenie dla prawidowego rozwoju sfery emocjonalnej czowieka. Ponadto wiczenia takie stanowi skuteczn metod pozytywnego samonastrojenia emocjonalnego. Lecz jednych te szczliwe, radosne medytacje wprawi w zachwyt, inni za pozostan na nie obojtni ... Sposobem na pokonanie tej trudnoci jest nauczenie wzruszania si. Naley poszukiwa tej sposobnoci: wzrusza si dziemi, ich naiwnymi zabawami i pytaniami, wierkaniem wrbla, gwizdem pocigu w oddali ... Sytuacji takich dostarcza nam zwyke ycie. Trzeba tylko uwanie patrze ... Medytacja Krg. Powtarzamy t medytacj jak na poprzednich zajciach. Nastpnie wyobraamy sobie nad rodkiem krgu soce, rozlewajce na kadego strumie swojej yciodajnej siy. Niech kady otworzy wierzchoek swojej gowy i wpuci go w siebie. Takie wiczenia ze wiatem sonecznym stanowi odmian latihanw. Cz teoretyczna. Kontynuujemy omawianie zasad nijamy. Santosza - utrzymywanie staego pozytywnego nastawienia emocjonalnego, niezalenie od okolicznoci zewntrznych. Gdy nie macie moliwoci zmieni na korzy zewntrznych niepomylnych okolicznoci, to najgorsze, co mona zrobi w takiej sytuacji - to popa w negatywny stan emocjonalny. Jeeli nie jestemy w stanie zmieni sytuacj - zmieniamy swj stosunek do niej. Pacz lub oburzenie nic nie zmieni. Jeli za popado si z kim w konflikt, najbardziej konstruktywnym dziaaniem jest odnalezienie przyczyny tego konfliktu w sobie oraz czynienie stara dla likwidacji skutkw swojego bdu. Taki bd musi istnie. Nie bdziemy si koncentrowa na bdach innych, gdy jest to dziaanie nieproduktywne. Za regu dla siebie przyjmujemy mylenie przede wszystkim o wasnych niedocigniciach i wadach i denie do ich poprawy. I jeszcze co si tyczy pracy: nauczmy si wykonywa swoj prac rzetelnie i z radoci. Jeeli praca z etycznego punktu widzenia jest bez zarzutu - zasuguje na to. Jeeli nie - lepiej j zostawi. Lecz pracowa powinnimy rzetelnie i z radoci - jest to nasz obowizek wobec tych, z ktrymi, i dla ktrych pracujemy. Jest to rwnie rkojmi naszego wasnego szczcia. Swadhjana - rozmylania filozoficzne, rozmowy, lektura, przyczyniajce si do uwiadomienia sobie sensu ycia i poznania drogi do doskonaoci. T a p a s - stawianie sobie jakichkolwiek ogranicze w celu walki ze swoimi wadami. Iszwarapranithana - ciga wiadomo, e ycie jest naszym Nauczycielem, ktry stale daje nam rnorodne lekcje Mioci i Mdroci, prowadzce nas do doskonaoci. W etyce jogi rwnie due znaczenie przywizuje si do rozwoju nastpujcych cech pozytywnych: k s z a m a - tolerancja wzgldem tych, ktrzy maj inne pogldy: d a i j a - miosierdzie, dobro; a r d a w a - prostota, niewynoszenie si nad innych; h r i - pokora: brak samochwalstwa za swoje rzekome (prno) lub rzeczywiste (duma) zalety (czowiek powinien stale widzie sw niedoskonao i dy do uwolnienia si od swoich wad, a nie pawi si w samouwielbieniu). ZAJCIA 5 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne. W uzupenieniu poznanych na poprzednich zajciach trzech wicze z tej serii nauczymy si jeszcze jednego. wiczenie to nosi nazw wnikanie.

Podnosimy rce z domi odwrconymi od siebie i raz za razem opuszczamy je na boki. Za kadym takim ruchem jak gdyby wykuwamy si z kolejnej powoki, stajc si coraz janiejszymi, czystszymi, wznoszc si coraz wyej ku rdu wiata i ycia - socu ... A oto ju ono blisko, oto jeszcze kilka ruchw i my osigamy je ... Wnikamy w nie, rozkoszujemy si obecnoci w tym skondensowanym jak gdyby do stanu ciekego subtelnym zocistym wietle ... ... Spywamy z powrotem na ziemi, lecz teraz ze socem w swojej piersi. Oto ju jestemy na ziemi ... I wiecimy na wszystkich ludzi i na wszystko co yje wiatem sonecznym ze swej piersi ... ... Zakoczymy to wiczenie, rozpoczynamy nastpne. Znowu soce nad nami. Zlewa na nas strumie swoich dobroczynnych promieni. Pozwalamy im wej w siebie, znajdujemy si jak gdyby pod wodospadem aski. Wok nas - aromat kwiatw i piew ptakw ... Absolutna harmonia ... Zlewamy si z ni ... Granice ciaa zatracaj si, rozpywajc si w tej rozkoszy ... Tutaj nie trzeba adnego wysiku, wystarczy tylko rozpyn si w harmonii, odda si jej. Oto ciao zaczyna samo koysa si, jak faluje w ciepej wodzie morza poudniowego wodorost, cakowicie poddajc si delikatnej fali lekkiego przypywu ... Ruchy staj si intensywniejsze, przypominajc taniec indyjski ... Wyswobodzimy rce podniesiemy je i zlejemy z harmoni przestrzeni ... Rozluniamy krgosup, nogi ... Nie planujemy ruchw, nie wyznaczamy ich sobie od umysu - jedynie obserwujemy je z boku - jak widzowie ... Ciao wchodzc w harmoni z przestrzeni, wypenion bogoci i nie bdc sterowane rozumem nie moe pozostawa nieruchome! Taczymy! ... Taniec ten zastpi nam rozgrzewk z poprzednich zaj. Na niego mona powici okoo 20 minut. Jeeli komu to wiczenie nie wychodzi za pierwszym razem, moe wykonywa wiczenia rozgrzewkowe w dowolnym ukadzie, nie planujc przy tym kolejnoci elementw: kady kolejny ruch powinien powstawa jak gdyby sam przez si. Nie naley jednak oczekiwa na powstanie ruchw, nadajmy ciau jak fal non koysania i zapomnijmy o nim, koncentrujc si na latihanie. Po rozgrzewce metod taca spontanicznego najbardziej korzystna jest relaksacja w pozycji pwia. Przyswoimy sobie nowy wariant pozycji krokodyla. Podstawowa pozycja taka sama jak w pierwszym wariancie, lecz donie rk nie podtrzymuj gowy, a le na pododze, obejmujc przedramiona; nie opieramy si na okciach: gowa i przednia cz tuowia podtrzymywane s dziki lekkiemu statycznemu napreniu mini plecw. Koncentracja - jak w wariancie pierwszym. W pozycji tej mona pozosta przez 10-20 minut. Jest to doskonae wiczenie dla likwidacji wady postawy (przygarbienia), gdy minie grnej czci plecw przystosowuj si do dugotrwaego naprenia statycznego. wiczenie to daje rwnie penowartociowy wypoczynek. Siadamy w pozycji ucznia. Zapoznamy si ze sposobem, pozwalajcym nauczy si o wiele lepszego odczuwania harmonii otoczenia. S wrd nas ludzie zdolni do rozlewania si wiadomoci na obiekty wiata zewntrznego, przede wszystkim przyrody oywionej, dostrajania si do nich emocjonalnie wchodzc w rezonans z ich stanem, sycenia si szczciem, radoci, ktr nastpnie atwo dziel si z innymi ludmi. Lecz s wrd nas i tacy, ktrzy cay czas pozostaj wiadomoci wewntrz siebie i na wiat zewntrzny patrz jak przez wsk szczelin, jak z czogu, nie bdc zdolni doznawa tych wzniosych stanw. Proponowane wiczenie pomoe tym ludziom pokona t barier samoizolacji. Skoncentrujemy si w przestrzeni wewntrz swego ciaa. Spojrzyjmy od wewntrz na powok, oddzielajc ciao od otaczajcego wiata. Rozupiemy j, tak jak kurcztko rozupuje skorup swego jajka! Jeeli w jakim miejscu si to nie udaje - mona wyobrazi sobie i uy do pomocy piy, siekiery, kleszczy lub inne narzdzia ... Dopilnujemy, aby powoka nie pozostawaa ani na gowie, ani na rkach, ani te na nogach. To wiczenie moe kosztowa wiele wysiku, lecz jak swobod odczuwa si po rozupaniu i zrzuceniu swojej skorupy! O ile blisze i drosze staj si i wieo wiatru, i powietrze przesycone sonecznym wiatem i przestrzenie przyrody ojczystej!

Sawasan Cz teoretyczna. Materia teoretyczny poprzednich zaj powinien by da kademu wiele do mylenia odnonie swojej niedoskonaoci etycznej, walki ze swymi wadami. Oglnie rzecz biorc wszystkie wady mona podzieli na dwie podstawowe grupy: a) istnienie cech negatywnych i b) brak cech pozytywnych. Pozbycie si i tych i tamtych jest praktycznie cise powizane. Tak wic wada zostaa wykryta. Jake teraz z ni walczy? Z ca pewnoci trzeba przede wszystkim pozby si egoistycznego podejcia: ,,Co chc - to robi, gwid na wszystkich! .... Trzeba nauczy si stawia interesy innych ludzi wyej od swoich osobistych. Jeli za patrze szerzej - to w ogle y nie dla siebie, a dla innych. Aby pozna prawdziw Mio trzeba nauczy si ofiarowa - a nie walczy, oddawa - a nie da dla siebie. Mio - to nie konfrontacja, a powicenie. A wic obok wykrycia wady pojawia si ch pozbycia si jej. Teraz postaramy si pamita o niej jak najduej. Niech przez jaki czas pomcz nas wyrzuty sumienia. Warto przeledzi rozwj kadej wady wanie od chwili jej powstania, by moe od dziecistwa: jak si ona rozwijaa, jakie konkretne czyny byy przejawem tej wady. Bardzo dobrym sposobem jest przemylenie od nowa, lecz ju inaczej - prawidowo - tych sytuacji - w ktrych popeniao si bdy. Naley przemyle take wszelkie moliwe sytuacje na przyszo, w ktrych te same bdy mog si zdarzy znowu. I zachowa czujno. Nie polecabym natomiast tego, co czasami kto moe radzi: cae ycie paka i kaja si z powodu popenionego kiedy ,,grzechu. Przecie Sens skruchy polega nie na tym, aby wyprosi przebaczenie, lecz na tym, aby nauczy si nie powtarza swoich bdw. Nie wolno oddawa si przygnbieniu. Moliwo suenia ludziom maksymalnie przejawia si tylko w stanie radoci. Rado jest koniecznym atrybutem Mioci. Paczc za jedynie nad grzechem, zamykajc si w sobie, odgradzajc si przy tym od ludzi, zapominamy, e najgwniejsz wad jest wanie obojtno wobec innych i mylenie tylko o sobie. Na nastpnych zajciach zapoznamy si z innymi sposobami oczyszczenia si od wad. Na razie jednak trzeba utrwali ju przerobiony materia. ZAJCIA 6 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny. Uzupenienie do medytacji latihan: wyobramy sobie, e otwieramy wszystkie pory ciaa, stajemy si jak sito. pozwalajc strumieniowi wiata sonecznego swobodnie przepywa przez nasze ciaa. Niechaj ten strumie oczyci je od wszystkiego, co sprzeczne jest z sadami Czystoci, wiata, Mioci! Relaitsacja w pozycji pwia, a nastpnie w drugim wariancie pozycji krokodyla. Obecnie wykonamy wiczenie przeznaczone w szczeglnoci do opanowania i rozwoju ukadw kompensacyjnych organizmu, pozwalajcych w jakim stopniu uzupeni braki wzroku. Nie naley oczekiwa, e omawiana zdolno ujawni si od razu u wszystkich w podanym stopniu: obecnie opanujemy tylko sam sposb, a dalszy rozwj funkcji bdzie zaleny od wasnych wysikw kadego oraz pomocy wzajemnej. Rzecz dotyczy zdolnoci naszego narzdu wzrokowego, podobnej do wychwytywania promieniowania podczerwonego. Zdolno t, jak naley przypuszcza, posiadaj potencjalnie wszyscy ludzie, jednak w zwykym yciu nie jest ona wykorzystywana, a nawet zauwaana. Zasad t wykorzystuje si w przyrzdach do obserwacji w ciemnoci - noktowizorach, jak rwnie, stosowanych w medycynie przyrzdach termowizyjnych, pozwalajcych widzie na ekranie jasn sylwetk pacjenta i w

postaci ciemnych plam - ogniska chorb. W ten sam sposb, lecz bez przyrzdw, moe oglda innych ludzi rwnie ekstrasens, ktry opanowa t zdolno. Tak wic, usidziemy naprzeciw siebie parami w odlegoci okoo 2 metrw. Owietlenie sali nie powinno by zbyt jasne. wiato od okien nie powinno pada prosto w oczy. Niech kady skoncentruje si na partnerze, dobrze zapamitujc pooenie jego ciaa. Zamkniemy oczy i bdziemy przeglda partnerw wzrokiem wyobrani. Zobaczymy ich jasne sylwetki, w ktrych mona rozrni ciemne wtrcenia - ogniska rnych zakce bioenergetycznych. Bardziej dokadn diagnoz mona postawi przybliajc si do partnera i biorc odcinek jego ciaa, w ktrym widzimy zakcenia, midzy swoje donie. Przeprowadzone wiczenie znacznie rozwija zdolno koncentracji, lecz jego podstawow wartoci w stosunku do naszej pracy, o czym ju bya mowa, jest rozwj ukadw kompensacyjnych wzroku. Tym sposobem mona nauczy si widzie sylwetki nie tylko ludzi i zwierzt, lecz rwnie wszystkie nagrzane przedmioty, typu cian domw itd, Sawasan A teraz usidziemy w koo i urzdzimy wsplny st - uczt. Zamykamy oczy. Wyobraamy sobie porodku koa due naczynie napenione dopiero co ugotowanymi aromatycznymi ziemniakami. W zasigu rki kadego z nas stoj miseczki ze mietan. Bierzemy ziemniaki rkami, maczamy je w mietanie i jemy. Takie jedzenie jest bardzo smaczne! Jemy do syta! Teraz niechaj w naszym kole pojawi si kosze z owocami. Wybieramy kady wedug swego gustu. Biorc do rki, ogldamy, zachwycamy si widokiem, uzyskujemy wraenie penej realnoci. Odgryzajc po kawaku nie poykamy od razu: ujemy powoli, lubujc si wspaniaym smakiem i wdychajc aromat. Kto chce niech naleje sobie gorcej kawy zboowej. Prosz uwaa, aby si nie oparzy! Pijemy, rozkoszujc si, przegryzamy sodkimi ciasteczkami, czujemy jak gorcy pyn pynie przez przeyk do odka i po caym ciele rozchodzi si przyjemne ciepo. Ta medytacja - zabawa doskonale rozwija zdolno do obrazowego mylenia. Pniej, przestawiajc si w mylach na dowolne przyjemne obrazy, atwo uwolnimy si od emocji negatywnych. Lecz ta medytacja ma jeszcze jedno cenne zastosowanie. Wyobramy sobie: przyjd do nas gocie, sadzamy ich za stoem i zaczynamy przyrzdza rne smakoyki, takie jakich nie ma nawet w sklepach ... (Oczywicie potem trzeba bdzie nakarmi goci prawdziwym jedzeniem). Cz teoretyczna. Rozpoczynamy nowy temat - moliwo wykorzystania pewnych orodkw refleksogennych organizmu w autoregulacji psychicznej. Co to s orodki refleksogenne? S to sektory na powierzchni lub wewntrz ciaa, przy specyficznym oddziaywaniu, na ktre powstaj okrelone reakcje ruchowe, wegetatywne lub psychiczne (odruchy). Na przykad swdzenie w nosie wywouje kichanie, askotanie stopy - jej odsuwanie, uderzenie w cigno pod rzepk kolanow - drgnienie nogi itd. Okady gorczycowe i baki stawia si na z gry okrelone odcinki skry: tylko w takim przypadku wywiera to podany wpyw na zaognione narzdy wewntrzne. Do orodkw refleksogennych nale rwnie aktywne biologicznie punkty skry, na ktre odziaywuje si metodami akupunktury oraz innymi podobnymi metodami, co daje okrelony efekt leczniczy w narzdach wewntrznych, nierzadko znacznie oddalonych od tych punktw. My jednak obecnie zajmiemy si bezporednio inn grup orodkw refleksogennych, zwanych czakrami. Czakry (po chisku tan tien'y) s to struktury istniejce mniej wicej na tych samych poziomach wewntrznej budowy organizmu, co i meridiany akupunktury. Jedn z gwnych funkcji spenianych przez czakry jest gromadzenie, przemiana i rozdzielanie bioenergii. Razem czakr jest siedem (niektrzy autorzy wymieniaj inn liczb; jest to wynikiem bd nieporozumienia, bd te zaliczenia do czakr innych struktur o innych funkcjach). Kada czakra peni w organizmie okrelon rol, o czym bdzie jeszcze mowa. Obecnie za naley podkreli, e koncentracja wiadomoci w kadej z czakr powoduje okrelone zmiany w sferze emocjonalnej czowieka. Pozwala to na wyjtkowo korzystne spoytkowanie pracy nad tymi orodkami dla przyswojenia sobie sposobw autoregulacji psychicznej. Rozmieszczenie przestrzenne czakr w organizmie jest nastpujce: Sahasrara - czakra o ksztacie tarczy, znajduje si pod koci ciemieniow. Ma rednic okoo 12 cm, wysoko - okoo 5 cm. Obejmuje obszar pkul przodomzgowia.

Adna - dua czakra, rozmieszczona w rodku gowy. Jej punkt centralny, patrzc od przodu, znajduje si nad nasad nosa, troch powyej linii brwi; patrzc z boku - okoo 2 cm w przd i w gr od maowiny usznej. Obszar, ktry obejmuje ta czakra, pokrywa si z centralnymi sektorami mzgowia (rdmzgowie, midzymzgowie, most). Wiszudha - czakra, rozmieszczona w dolnej czci szyi i obejmujca obszar od krgosupa do tarczycy wcznie. Anahata - czakra, zajmujca obszar w okolicy piersi. Dobrze rozwinita anahata zajmuje wiksz cz klatki piersiowej. Manipura - czakra, zajmujca grn poow brzucha. Swadhistana - czakra, zajmujca doln poow brzucha. Muladhara - czakra, zajmujca grn poow brzucha. nicy od koci ogonowej do koci onowej. Stopie rozwoju poszczeglnych czakr pokrywa si z cechami psychiki konkretnego czowieka. Tak przy dobrze rozwinitej sahasrarze zauwaa si dobrze wyartykuowan zdolno do mylenia strategicznego, tj. objcia myl caej sytuacji ogem ,,jednym spojrzeniem', ,,z gry, co pozwala tego typu ludziom by przeoonymi o szerokim horyzoncie mylenia; adnie - zdolno do mylenia taktycznego, ktra pozwala na pomylne rowizywanie wskich, szczegowych problemw w nauce, przemyle i yciu powszednim; wiszudhi - zdolno do postrzegania estetycznego: dobrzy malarze, muzycy oraz inni twrcy dzie sztuki to ludzie o dobrze rozwinitej wiszudhi; anahacie - zdolno do mioci emocjonalnej (mio nie od rozumu, a od serca); manipurze - zdolno do energicznych dziaa, ale rwnie czsto take skonno do cigego pozostawania pod wpywem emocji negatywnych typu irytacji i gniewu; swadhistanie - dobrze wyartykuowana funkcja rozrodcza; muladharze - odporno psychiczna we wszelkich sytuacjach yciowych. Kady z nas mia okazj w swoim yciu spotka si z przejawami aktywnoci tej lub innej swojej czakry. Na przykad przy zmczeniu umysowym odczuwa si ciar w okolicy adny lub sahasrary. Za przy postrzeganiu czego bardzo harmonijnego czasami zapiera dech ze szczcia - to daje zna o sobie wiszudha. A oto odwrotna sytuacja - i co ciska w gardle - to reakcja tej samej czakry na nieharmonijno sytuacji (na przykad poczucie krzywdy w obliczu niesprawiedliwoci lub wasny bd, ktry doprowadzi do stanu ja nie wiem, co mam teraz zrobi). Anahata daje zna o sobie w pewnych chwilach mioci pozbawionej egoizmu. S te ludzie, ktrych serce (anahata) emanuje Mioci cigle na wszystkich i w kadej sytuacji. O takich ludziach mwi si o wielkim sercu lub te ludzie serdeczni. Takimi wanie powinnimy sta si wszyscy. Manipura odczuwana jest zwykle jedynie przy doznawaniu emocji negatywnych, stwarzajc wstrtne ssce i mice uczucie lub nawet wraenie skrcajcych si i bulgoccych w niej nieprzyjemnych energii. Moliwo odczucia swadhistany szczeglnie wyranie pojawia si przy niezaspokojonym popdzie pciowym. Te nieprzyjemne wraenia w dolnej poowie brzucha oraz odpowiednim odcinku krgosupa (objawy te wystpuj dalece nie u wszystkich) s wynikiem przepenienia czakry specjalnym rodzajem bioenergii - udan, ktra powinna bya wyla si z czakry, doprowadzajc do orgazmu. Wyzwolona w normie udana poprzez narzdy pciowe przedostaje si do muladhary partnera i nastpnie ulega przemianie (sublimacji) w energi tej lub innej czakry. W analogiczny sposb moe by sublimowana take wasna udana przy jej nadmiarze lub wstrzemiliwoci pciowej. (Jednake przy dugotrwaej wstrzemiliwoci oraz braku seksualnej stymulacji emocjonalnej wytwarzanie udany obnia si). Spoytkowania udany dokonuje pracujca w danej chwili czakra (tj. w zalenoci od rodzaju dziaalnoci czowieka) lub te ta czakra, ktra jest specjalnie trenowana. Zapamitajcie rozmieszczenie czakr. Sprbujcie okreli wedug objaww zewntrznych, ktre z waszych czakr, a take czakr waszych znajomych s dobrze rozwinite, a ktre na odwrt wymagaj rozwoju. Ze wzgldu na dominacj tej lub innej czakry mona podzieli ludzi na typy psychiczne (na przykad anahatniczny, adniczny i inne). Na nastpnych zajciach rozpoczniemy prac nad czakrami. Pracy tej nie mona pogodzi ze spoyciem nawet najmniejszej iloci alkoholu. To wymaganie musi by kategorycznie przestrzegane pod rygorem zagroenia zdrowia. Do produktw zawierajcych alkohol, oprcz napojw spirytusowych,

zalicza si kwas chlebowy, kefir, acydofilina, kumy s, jak rwnie niektre rodzaje tortw (zsiade mleko nie zawiera alkoholu).

ZAJCIA 7 Medytacja wstpna Cwiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Istniej okrelone zestawienia dwikw (rodzaj mantr), ktrych wymawianie gosem, dziki powstaniu rezonansowych wibracji bioenergetycznych sprzyja rozwojowi czakr. S to nastpujce mantry: dla sahasrary - am, dla adny - wom, dla wiszudhi - ham, dla anahaty - jam, dla manipury - ram, dla swadhistany - wam, dla muladhary - lam. Bdziemy chrem, przecigle, delikatnie, na stosunkowo wysokiej czstotliwoci gosu (orientujc si wysokoci na gosy eskie) niegono piewa mantry, koncentrujc si w tym samym czasie w odpowiednich czakrach. Przy przechodzeniu z jednej do drugiej czakry wchodzimy do niej od tyu, od plecw, jak gdyby wnikajc do komrek lub wnk. Powtrzymy cay cykl mantr kilkakrotnie. Osigniemy wyrane odczucie wibracji rezonansowych we wszystkich czakrach. Obowizkowo kadego dnia bdziemy wprawia si w tym wiczeniu. Jeeli nie ma moliwoci piewania mantr na gos - mona je piewa w mylach, lecz dopiero po dokadnym opanowaniu piewu na gos. Najwicej uwagi, tak obecnie jak i pniej, naley powici pracy z anahata i ju tylko przez to nasze ycie stanie si bardziej jasne i radosne. Sawasan Wstaniemy. Zamkniemy oczy. Przeprowadzimy medytacje. By moe mamy jakie przykroci? Nie moemy z kim poprawi stosunkw? A moe nie moemy kogo o co si doprosi? Czy moe kto z naszego punktu widzenia zachowuje si nagannie? Wysyamy w mylach promie do gry, w nieskoczono. Wraz z nim udajemy si w nieskoczon przestrze kosmosu ... Jestemy w kosmosie ... Przed nami rozpociera si bezmiar przestrzeni Wszechwiata ... Patrzymy na mnstwo galaktyk, widzianych jako mgawice, a w kadej z nich byszcz miliony gwiazd ... Gwiazdy ... Dookoa kadej - planety ... Jak ich duo! Ile rnorodnych warunkw dla istnienia ycia! Jakie niezliczone mnstwo jego form ewolucyjnych! ... Swoj agodn Mioci obejmujemy wszystko co yje ... A oto jedna z galaktyk, zwana Drog Mleczn ...

Oto maleka gwiazdka w niej - Soce. Maleki kawaeczek Wszechwiata. Dookoa tej gwiazdki pord innych planet kry jeszcze mniejsza Ziemia. Przypatrzmy si jej bliej. Zblimy si do jej powierzchni. Ponad cztery miliardy ludzikw - oto widzimy ich z gry, od strony gw - chodz, biegaj po jej powierzchni, krztaj si, co robi, o czym myl, czym zatroskani, niektrzy z nich uwaaj si za najwaniejszych i swoje zdanie maj za najwaniejsze ... Patrzymy na nich z kosmosu z mioci i zrozumieniem dla ich naiwnoci, z lekka miejc si z ich powagi i zatroskania, ktre przywizuj do swych zabaw. I oto wrd nich Kto, kto doszed do takiego stopnia zarozumialstwa, e pozwala sobie rozkazywa innym, zachowuje si jak awanturnik i do tego jeszcze wymaga, aby go szanowano ... A wic, c z nim zrobimy? Pogaskamy go swoj du czul doni po gwce: Ach ty mj malutki! ... Ale rozrabiasz! .... ... I oto okazuje si, e napicie opado, niech do kogo zamienia si w czue zrozumienie ... Ta medytacja obrazuje optymaln zasad rozwizywania wszystkich konfliktw: patrze na sytuacj nie ze swojego wntrza, a z zewntrz sytuacji, chociaby z kosmosu, z gry. (Dana medytacja ma oczywicie nie wiatopogldowe, a sensu stricte psychoterapeutyczne znaczenie). Medytacja Uczta. Jako uzupenienie poprzednich wicze obecnie nie tylko sami bdziemy je, lecz rwnie karmi si nawzajem. Prosz uwaa, aby nie okaza komu antypatii, nie czstujc go! Przeciwnie, najbardziej akome kski oddajemy temu. kogo na razie jeszcze z jakich powodw omijamy swoj mioci. Cz teoretyczna. Aby w jeszcze o wiele wikszym stopniu nacieszy si prawdziwym szczciem oraz nauczy si je dawa innym, postaramy si wykorzystywa wszystkie moliwoci dla usubtelnienia siebie. Teraz najwaniejsze jest pozbycie si ordynarnych) stanw emocjonalnych i nauczenie si staego przebywania w subtelnych, zrywajc zaleno swojego wewntrznego wiata emocjonalnego od zewntrznych ordynarnych wpyww. Decydujc rol w tym procesie usubtelnienia odegra rozpoczta praca z czakrami, a nastpnie take z innymi najsubtelniejszymi strukturami organizmu. Najpierw jednak opanujemy wyjtkowo wan metod nastrojenia si na subtelne stany wiata zewntrznego. Nauczymy si odnajdywa to co subtelne w otaczajcym yciu i odrnia to od ordynarnego. Porwnajmy, na przykad, biesiad z pijack kompani w zadymionym pokoju i, z drugiej strony, wschodzce poprzez oboczek porannej mgy soce, namiot i zapach ogniska ... Przypomnijmy sobie rozchylajce si wiosn zielone pczki na gaziach, piew ptakw i pluskanie drobnych rybek w sitowiu ... Mielimy ju moliwo odczuwania w medytacjach najsubtelniejszej siy wiata sonecznego. Teraz przyjrzyjmy si socu w cigu dnia. Wczesnym rankiem otrzymujemy od niego najbardziej subtelne spektrum promieniowania - jest ono delikatne, pieszczotliwe, mikkie, lejce si. W letnie poudnie docierajce do nas promieniowanie jest o wiele mniej subtelne. Wieczorem, po upalnym dniu, nasiknita wilgoci przez opary dzienne atmosfera Ziemi podobnie jak w dzie nie przepuszcza najbardziej subtelnych promieni. Tymczasem wiosn i jesieni w pnocnych szerokociach geograficznych, gdy oparw z powierzchni Ziemi w dzie jest mao, wiato soneczne jest tak samo mikkie i kochajce w cigu caego dnia. Ciekawe, e w epoce masowego upadku kultury w Europie Zachodniej w okresie inkwizycji, gdy bodaj najbardziej ostro w caej historii chrzecijastwa przejawio si wypaczenie podstaw idei chrzecijaskich - malarze--pejzayci przestali malowa soce. Porwnajmy powstae w tym okresie obrazy z emanujcymi radoci i czuoci obrazami takich mistrzw, jak na przykad Szyszkin. Sprbujmy oceni wedug skali subtelnoci-ordynarnoci rne utwory muzyczne. Nauczmy si widzie subtelne i ordynarne w ludziach. Zauwamy w szczeglnoci rnic midzy najsubtelniejsz czuoci o zabarwieniu seksualnym a ordynarnym rozpasaniem namitnoci seksualnych. Teraz na wszystko co nas otacza bdziemy patrze pod tym ktem. Nie po to jednak, aby

nauczy si osdza, pogardza lub nienawidzie ludzi ,,ordynarnych! Lecz po to, aby odsuwajc si od tego co ordynarne i przywierajc do subtelnego, krystalizujc subtelne w sobie, przesun si na skali subtelne-ordynarne w jej subteln cz. Zawsze radoni i kochajcy, na nikogo nie gniewajcy si ludzie - jake przyjemnie si z nimi spotyka! Jak z nimi jest lekko! I nie dlatego s oni radoni, e s gupi i nie dostrzegaj trudnoci ycia, a dlatego, e nauczyli si odnosi do tych trudnoci inaczej. A take nauczyli si prawdziwej Mioci. W tym tkwi mdro. Teraz wraenia, otrzymywane przez nas ze wiata zewntrznego bdziemy uwaa za prawdziwy pokarm, z ktrego budowane s okrelone struktury naszego jestestwa. Jako gorsza lub lepsza tych struktur zaley wic od jakoci tego pokarmu. Bdziemy wszdzie szuka tego co subtelne. Bdziemy wchodzi z nim w rezonans, dostraja si do niego. Bdziemy ,,przyzwyczaja swoj wiadomo do pozostawania stale w stanie subtelnym. ZAJCIA 8 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Mantry dla czakr A teraz zapoznamy si z jeszcze jedn metod, pozwalajc by ponad kad sytuacj, nie da si sprowadzi przez ni do roli pasywnego uczestnika i nie ulega niepodanym emocjom. To wiczenie nosi nazw peryskop''. Wstajemy. Koncentrujemy si w przestrzeni mniej wicej metr nad gow. Bdziemy utrzymywa tam koncentracj, uwiadamia siebie tam, a nie w ciele. Stamtd, w mylach obserwujemy to co si dzieje. W miar wprawiania si w wiczeniu przychodzi pewno siebie i uczucie jakby wsparcia ze strony caego kosmosu. Najwaniejsze, to nauczy si przebywa tam cay czas dopki jest to konieczne. Bardzo wygodnie jest wprawia si w tym wiczeniu podczas spaceru. Jaki czas po rozpoczciu tego typu treningw mog pojawi si ble gowy, towarzyszce procesowi przebudowy czakry sahasrary (zaproponowane wiczenie sprzyja jej rozwojowi). Dopki bl nie zniknie, mona zmniejszy wysiki podejmowane w celu opanowania wiczenia. Opanowawszy je, bdziemy si czu znacznie pewniej w wielu skomplikowanych sytuacjach, a co najwaniejsze, bdziemy robi mniej bdw etycznych. W miar opanowywania wiczenia stwierdzimy, e stworzya si u nas jakby teleskopowa antena z peryskopem, ktr w potrzebnym momencie z atwoci wysuwamy nad gow. Od tej chwili praktyczne zastosowanie tego sposobu nie bdzie ju wymagao adnego wysiku. Sawasan Cz teoretyczna. Opanowalimy ju wiele metod praktycznej pracy nad sob, zdobylimy duo wiedzy. I otrzymamy jeszcze wicej. Lecz eby rzeczywicie pomylnie posuwa si ku doskonaoci, naley postawi tam rozwojowi w sobie prnoci i dumy z powodu rzekomych i rzeczywistych sukcesw. Postaramy si zawsze pamita dwie mdre sentencje: Ocean znajduje si poniej wszystkich rzek, dlatego te wszystkie rzeki wpadaj do niego (Lao Tsy) i Dla osignicia doskonaoci trzeba miedzy innymi cakowicie wyzby si mniemania o wasnym znaczeniu.

Opanowanie wiedzy oraz jakiejkolwiek umiejtnoci nie stanowi podstawy do samozadowolenia. Przeciwnie, im kto mdrzejszy, tym lepiej widzi wasne wady. I wszystkimi siami stara si od nich uwolni. Pewien mdrzec, zapytany czy jest, jak o nim mwi, jasnowidzem odpowiedzia z pokor: Tak, jestem jasnowidzem, istotnie bardzo dobrze widz swoj niedoskonao. Bdziemy y dalej, pamitajc o tym i skromnie suy ludziom tym, co posiadamy najlepszego. ZAJCIA 9 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Mantry dla czakr Opanujemy jeszcze jeden sposb dla rozwoju czakr. Stworzymy sobie obraz biaej wieccej si figury przestrzennej, utworzonej z czterech trjktw poczonych bokami. Taka figura nosi nazw tetraedr. Bdziemy wprowadza ten tetraedr z tyu do kadej czakry kolejno jednym ktem skierowanym wprzd (oprcz sahasrary i muladhary) i szybko obraca je dookoa poziomej osi przechodzcej z przodu do tyu w kierunku przeciwnym do ruchu wskazwek zegara, jeeli patrze od tylu. Dla grnej i dolnej czakry obrt tetraedru naley wykonywa dookoa osi pionowej, przy tym powinien on by skierowany, dla sahasrary - jednym z ktw do gry, a dla muladhary - jednym z ktw w d (kierunek obrotw - przeciwny do ruchu wskazwek zegara, jeeli patrze z ciaa). Wykonywanie wiczenia stanie si atwiejsze, jeeli poczy si go jak gdyby z wdmuchiwaniem do czakry odpowiedniej mantry. Po tym wiczeniu trzeba koniecznie wykona sawasan. Cz teoretyczna. W dotychczasowej praktyce na tych zajciach demonstrowalimy na ekranie kolorowe slajdy z obrazami pejzay i obiektw przyrody ywej. Slajdy byy dobierane tak, by pokaza moliwo emocjonalnego dostrajania si do odbieranych subtelnych wrae. Najwiksz uwag zwracano na pokazanie w rnych ujciach wiata wschodzcego soca - padajcego bezporednio lub odbitego na rnych przedmiotach. ZAJCIA 10 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne. Poczwszy od biecych zaj, bdziemy wykonywa nastpujce wiczenia psychofizyczne: ,,pogodzenie, oddawanie, przebudzenie, po czym bezporednio przechodzimy do medytacji latihan i taca spontanicznego. Relaksacja Mantry dla czakr wiczenia z tetraedrami Sawasan

Wstajemy. Z pprzymknitymi, lecz skierowanymi nieskoncentrowanie w d oczyma skoncentrujemy si w okolicy gaek ocznych i na poziomic brwi wewntrz czaszki. Nastpnie skoncentrujemy wiadomo w tylno-dolnej czci gowy, tam, gdzie rozmieszczony jest rdze przeduony. Wykonamy wielokrotne przejcie koncentracji po linii prostej midzy tymi dwoma orodkami. Nastpnie dokadnie odczujemy swj stan w kadym z tych orodkw. Nieprawda, e w pierwszym przypadku pojawia si ostry sztywny, nieprzyjemny stan, w drugim za - mikki, rozlewajcy si, subtelny? (Jest to najprostszy sposb, aby zdj napicie z oczu i da im odpocz). Teraz opucimy te oczy, za pomoc ktrych przegldalimy z wewntrz swoje ciao, (t j. narzd ,;wzroku wewntrznego) z okolicy rdzenia przeduonego (orodek rdzeniowy) w d wzdu suszumny do anahaty. (Suszumna - jest to gwny meridian, biegncy od tyu gowy w d po krgosupie do koci ogonowej; rednica suszumny odpowiada w przyblieniu rednicy krgosupa). Patrzymy przed siebie z anahaty. Powinno pojawi si wraenie, e patrzymy jednoczenie z dwch miejsc: z oczu i z anahaty. Podkreli naley, e jak na razie, mamy na uwadze w zasadzie nie ..widzenie, a ,,patrzenie, chocia, o czym bya mowa wczeniej, widzenie poprzez czakry te jest moliwe. S wrd nas tacy, ktrym to wiczenie nie sprawi trudnoci: oni i tak przedtem umieli patrze na wiat z anahaty. Lecz dla ludzi o innym typie psychicznym, szczeglnie adnicznym, opanowanie go moe wymaga bardzo duego wysiku. Mona rwnie popeni w danym wiczeniu bd, a mianowicie patrze nie z anahaty, a do anahaty z adny. Wwczas jednak patrzenie z anahaty nie uda si. Bdziemy teraz wprawia si w tym wiczeniu przy kadej okazji, podczas spaceru, jazdy rodkami komunikacji itd., lecz szczeglnie - przy kadym kontakcie z ludmi. Teraz przed kadym kontaktem z ludmi, ju to nawet przy okazji pjcia do sklepu, czy wchodzenia do przepenionego autobusu, nie mwic ju o wizycie u przyjaci lub przyjciu goci u siebie w domu, koniecznie wchodzimy do anahaty. A przy spotkaniu - wymawiamy w duchu ustami znajdujcymi si rwnie w anahacie Pokj wam!. W miar opanowywania wiczenia bardzo szybko zrozumiecie, e przez anahat wszystko wida w cakiem innym wietle: te same zdarzenia, ktre przedtem wywoyway napady gniewu, rozdranienia, obraz - teraz wydaj si nie mie wikszego znaczenia, czy te s nawet zabawne. I jeszcze odczujecie o ile blisi, bardziej kochani i milsi stali si dla nas wszyscy ludne, wczajc w to i tak najukochaszych. Na twarzy teraz znacznie czciej bdzie nam si pojawia umiech. I poniewa przestaniemy osdza innych, a dominujca anahata bdzie emanowa o wiele bardziej harmonijnym i subtelnym biopolem (w porwnaniu z adn i manipur), to staniemy si o wiele bardziej pocigajcy dla otoczenia. I ono na mio zacznie odpowiada mioci. Nawet najbardziej ordynarny i bezwzgldny czowiek stanie si agodniejszy i lepszy pod wpywem skierowanej na niego szczerej serdecznej Mioci. A teraz - jeszcze jedno wiczenie, prowadzce do tego samego celu. Opucimy w wyobrani ca gow do klatki piersiowej. Usta, nos, oczy teraz znajduj si na piersiach. Poruszajmy tymi wargami, powiedzmy co w duchu. I bdziemy wprawia si w patrzeniu z piersi oczyma. Nie posiadajc w penej mierze danej zdolnoci niemoliwe jest nauczenie si Mioci doskonaej. Te wiczenia s najwaniejsze w caym proponowanym kursie. Medytacja Krg. Utworzymy krg i nastrajajc si na wspln harmoni i sympati bdziemy patrze jeden na drugiego z anahaty. Postaramy si odczu powstae wsplne biopole. Cz teoretyczna. Nasz wasny nastrj, i co za tym idzie rwnie rodzaj naszego oddziaywania na sfer emocjonaln innych ludzi pozostaj w bezporednim zwizku z tym, z ktrej czakry patrzymy na wiat. Std, najtrudniejszym typem psychicznym pod wzldem socjalno-psychologicznym s przedstawiciele adniczno-manipurnicznego typu, tj. ci, ktrzy pozostaj stale skupieni w adnie, a ich emocje negatywne s podtrzymywane przez funkcjonujc patologicznie manipur. Ci natomiast, ktrzy przebywaj stale w anahacie - sami s szczliwi i szczodrze dziel si

swoim szczciem z innymi. Jak ju wskazywano radykalnym rozwizaniem problemu autoregulacji psychicznej jest wanie opanowanie zdolnoci swobodnego przenoszenia koncentracji z czakry do czakry w zalenoci od praktycznej koniecznoci w kadej chwili. Przejdmy teraz do metody samoobserwacji, inaczej zwanej metod samo-pamitania. Idzie tutaj o to, e czowiek powinien stale pamita siebie, tj. cay czas mie kontrol nad tym, w jakim stanie emocjonalnym znajduje si w kadej chwili, lub, inaczej, w jakiej czakrze ma miejsce koncentracja jego wiadomoci. Nawet w przypadku gdy nagle pojawi si u nas emocja negatywna, nie naley ,,utosamia si z ni i pozwala si jej opanowa. Pamitajmy, e nie mamy prawa do emocji negatywnych. Jeli jednak mimo wszystko co takiego si zdarzy - naley jak najszybciej opamita si i zaobserwowa swoj emocj jakby z boku. Popatrze i powiedzie samemu sobie o niej: Co za paskudztwo! Jak wstrtnie jest by z ni!. A nastpnie trzeba bdzie uy wszystkich znanych metod autoregulacji psychicznej, aby powrci sobie jasny, radosny stan. Przyjmiemy sobie tward regu: nie obcowa z innymi ludmi, dopki nie poradzimy sobie ze swoj emocj negatywna. Tylko o czowieku, ktry opanowa metod samoobserwacji, mona mwi, e prowadzi on w pewnym sensie tego sowa ycie wiadome (tj. stale uwiadamia sobie siebie) w odrnieniu od tych, ktrzy pyn z prdem odruchowych emocji i namitnoci. Zacznijmy praktykowa samoobserwacj ju od zaraz. ZAJCIA 11 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Mantry dla czakr Popracujemy jeszcze nad jedn mantra nazywan ,,om lub aum. Ta rnica w nazwach spowodowana jest tym, e w jzykach europejskich nie ma litery oddajcej dwik poredni pomidzy o i au. Tak wic, z zamknitymi oczyma piewamy przecigle, cicho, delikatnie, wysokim gosem zlewajce si dwiki ,.aoum. Zauwaamy, jak jasna fala tej wibracji napywa na nas z daleka od tyu lekko z dou. Ona przepywa przez ciao zmywajc na swojej drodze wszystko co ordynarne i zostawiajc po sobie spokojn i subteln harmoni. Powtarzamy chrem mantr kilka razy. Obserwujemy, jak nasze ciaa janiej wewntrz, a stan emocjonalny subtelnieje i harmonizuje si. Opanowawszy t metod w przyszoci bdzie mona piewa mantr bezgonie. wiczenie z tetraedrami Sawasan wiczenie z poprzednich zaj z anahata Cz teoretyczna. Na tych zajciach proponowalimy uczestnikom utwory muzyczne, ktre mogyby by zastosowane do samonastrojenia emocjonalnego. Byy to radosne wystpy solowe indyjskich piewakw przy akompaniamencie instrumentw ludowych. Zwracano uwag na to, e wykonawcy piewali anahata. Korzystnie jest, jeeli prowadzcy zajcia od razu zademonstruje, e koncentracja w rnych czakrach przy rozmowie lub piewaniu zmienia barw gosu. Mona mwi anahata, mwi adn lub innymi czakrami. Od tego zaley percepcja suchaczy i ich stan emocjonalny, poniewa przy tym rezonuj ich wasne jednoimienne czakry. Te wiadomoci mogyby znacznie uatwi ustawienie gosu u piewakw, recytatorw, oratorw. Nigdy nie naley mwi i

piewa z adny: jest to nieprzyjemne dla suchaczy. Starajcie si zawsze mwi lub piewa, przebywajc koncentracj w anahacie. Na pocztek wyobracie sobie, e caa wasza gonia jest umieszczona w piersi i dwik gosu wychodzi wanie stamtd. Okraszajcie swoj mow naturalnym umiechem. A o efekcie nawet nie trzeba mwi - sami zobaczycie. Podczas suchania muzyki wszystkim proponowano uczestnictwo w tacu spontanicznym. ZAJCIA 12 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny. Zakoczmy taniec ..spontaniczny latihanem stojc w bezruchu. Nastpnie od razu relaksacja przez okoo 20 minut w pozycji lecej na plecach. Dobrze bdzie podoy pod gow co w rodzaju poduszki (na przykad zawczasu przygotowan zwinit odzie). Wchodzimy w stan pprzytomnoci, przebywajc koncentracj w przedniej czci anahaty. Ci, ktrzy uczyli si efektywnie, bd mogli osign zadziwiajcy w swojej nowoci stan bogoci w anahacie. Mantry dla czakr Kontynuujemy prac z czakrami. Na stojco bdziemy przemieszcza koncentracj wiadomoci kolejno do wszystkich czakr poczynajc od gry. Wchodzimy do kadej czakry od strony plecw - z suszumny. W kadej czakrze trafiamy w specjaln zamknit przestrze. Rozejrzymy si w niej. Jeeli widzimy co ciemnego - usuwamy to na zewntrz przez okno czakry. Okna wszystkich czakr oprcz skrajnych (grnej i dolnej) wychodz na przd, a sahasrary - w gr i muladhary - w d. Ciemne ento-i egzogenne wtrcenia energetyczne utrudniaj prac czakr. Przy wejciu do muladhary dostrzegamy nowe zjawisko - znaczne obnienie czstotliwoci oddechw oraz zmniejszenie potrzeby oddychania. Cakowicie zanurzajc si w muladhar, przestajemy odczuwa niekorzystne dla organizmu bodce, cznie z blem. Od tego momentu naley wprawia si w przebywaniu w czakrach. Szczeglnie wygodnie jest wykonywa te wiczenia podczas spaceru. Wanie taki trening moe doprowadzi do zdolnoci widzenia przedmiotw zewntrznych poprzez czakry zamiast oczu. Jeeli bdziemy chodzi, koncentrujc si wskazanym sposobem w jednej z dwch dolnych czakr, to chd stanie si harmonijny i bdziemy si mniej mczy. Sawasan Cz teoretyczna. Na tych zajciach mona przedstawi uczestnikom inne utwory muzyczne, odpowiadajce tym samym wymaganiom. ZAJCIA 13 Medytacja wstpna Nauczymy si dwch nowych asan. Siadamy na pododze. Opieramy si rkoma o podog z tylu. Odrywamy miednic od podogi, prostujemy ciao. Ciao i gow ukadamy w jednej linii. Koncentracja w suszumnie - jednoczenie na caej dugoci. Gdy zmczymy si, odpoczniemy, lec na plecach. Druga asana. Opieramy si na rkach twarz w d, majc ciao wycignite w linii prostej. Koncentracja po przedniej stronie ciaa od czoa, przez twarz, szyj i dalej do koci ogonowej. Rwnie w tym przypadku koncentrujemy si na caej linii jednoczenie: tutaj przechodzi jeden z najwaniejszych

meridianw ciaa - przedni kana jen mo. wiczenia te maj za zadanie zaktywizowa wskazane kanay, o ktrych bardziej szczegowo pomwimy na nastpnych zajciach. wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Mantry dla czakr wiczenie z koncentracj we wszystkich czakrach i patrzeniem z czakr. Uzupeniamy wiczenie o nastpujcy element. Bdziemy wielokrotnie szybko przemieszcza koncentracj wiadomoci wzdu suszumny pomidzy skrajnymi czakrami. Pozwoli to na lepsze udronienie kanau i dokadne odczucie przemieszczajcej si struktury (buddhi). Sawasan Cz teoretyczna. Ciekawym i pouczajcym przeyciem dla uczestnikw bdzie przesuchanie tam magnetofonowych lub pyt z nagraniem gosw ptakw. Dla piewu kadego gatunku ptakw mona przydzieli odpowiednie miejsce na skali subtelnoci-ordynarnoci. piew niektrych gatunkw moe posuy za doskonay wzorzec dla emocjonalnego samonastrojenia si. Do najbardziej interesujcych pod tym wzgldem gatunkw zaliczy naley drozdy (piewak, paszkot, kos) oraz pokrzewk czarnobist, lecz w szczeglnoci rudzika. Znajomo gosw ptakw kraju ojczystego oraz umiejtno ich suchania bdzie sprzyja pogbieniu wizi z przyrod, uczy gbszego przeywania jej pikna, rozwija zmys estetyczny, wzbogaca zasb najsubtelniejszych prze y.

ZAJCIA 14 Medytacja wstpna Asany dla kanaw przedniego i tylnych wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny. Taniec spontaniczny bdziemy kontynuowa w pozycji ucznia, zwracajc szczegln uwag na rozgrzewk krgosupa. Nastpnie na stojco nawietlamy wyobraonym wiatem sonecznym suszumn uzupeniajc to wiczenie lekkim, falujcym koysaniem krgosupa na wszystkich jego poziomach. Wyobrazimy sobie, e wkadamy do suszumny lejek (lejek umieszcza si w tylnej czci sahasrary), poprzez ktry do kanau mknie z szemraniem strumie wiata sonecznego. Relaksacja Mantry dla czakr wiczenie z koncentracj we wszystkich czakrach i patrzeniem z czakr Sawasan

Usidziemy. Teraz troch teorii, a nastpnie przeprowadzimy jeszcze jedno wiczenie. Pomwimy sobie szerzej o niektrych meridianach, nad ktrymi bdziemy jeszcze pracowa w trakcie naszego kursu. Wszystkie czakry s poczone przez kilka wielkich meridianw przechodzcych wzdu krgosupa, wzdu przedniej cianki ciaa oraz przez jego rodek. Wszystkie one przewodz bioenergi o rnym stopniu subtelnoci.

ZAJCIA 15 Medytacja wstpna Asany dla kanaw przedniego i tylnych wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Mantry dla czakr wiczenie z koncentracj we wszystkich czakrach i patrzeniem z czakr Sawasan Wstajemy. Przeprowadzimy medytacj. Zczymy si w krg, kadc rce jeden drugiemu na ramiona, domi do gry. Ciepe morze poudniowe. Jasne soce. Bkit nieba. Gry. Stoimy po szyj w ciepej, czuej morskiej wodzie. Lekkie fale przypywu delikatnie napywaj i odpywaj, koyszc nasze ciaa. Nie stawiamy im oporu. Poddajemy si wsplnemu rytmowi koysania. Rozkoszujemy si stanem niewakoci, spokoju, harmonii ... ... Kierujemy wzrok do gry. Lataj tam z krzykiem biae mewy, uganiaj si z piskiem jerzyki ... Widzimy tam ncc przejrzysto przepenionego sonecznym wiatem powietrza. To radosne przestworze wzywa by zanurzy si w nie ... ... Wszyscy razem, jak stoimy w koo, wznosimy si nad powierzchni wody, wzlatujemy nad morzem. Wznosimy si wci wyej i wyej - w bkit nieba ... Przenosimy si nad szczyty grskie, opadamy na zaronita gst delikatn traw polank na wierzchoku gry. Jestemy na przytulnej polance. Nad nami - na wysokoci mniej wicej piciu metrw - urzdzenie, z ktrego spywaj na nas mikkie, gaskajce, mocne fale dwikw ... Aa - aa - aa - aa - aa - ... spywa na nas, roztapiajc nasze ciaa ... Oto znikaj, rozpuszczaj si gowa, ramiona, piersi, cay tuw, nogi ... Nie ma ju ciaa. Pozostaa tylko wiadomo! Czysta wiadomo w wiecznym spokoju i bogoci najsubtelniejszej przestrzeni ... ... Nie wychodzc z osignitego stanu, rozpoczynamy prac nad itrini. Skoncentrujemy si nad gow, nastpnie schodzimy w jasny kana, zaczynajcy si dokadnie nad grn krawdzi koci potylicznej. Bdziemy schodzi tym kanaem w d potylicy wzdu koci wewntrz czaszki i dalej zgodnie 7. kierunkiem itrini. Czasem trzeba bdzie dooy stara, aby oczyci niektre odcinki kanau, analogicznie jak przy oczyszczaniu czakr. Gdy ju nam si uda przenikn do odcinka kanau, przebiegajcego przez tuw, upewnimy si, czy nie zboczylimy z itrini do mniej subtelnego kanau wadrini. W tym celu sprawdzimy, czy z tyu

kanau, w ktrym si znajdujemy, nie ma innego - jeszcze bardziej subtelnego pod wzgldem poziomu energetycznego. Pniej wchodzenie do itrini ju nie bdzie sprawiao trudnoci. Teraz bdziemy wprawia si w tym wiczeniu samodzielnie, za pomoc opanowanych wczeniej sposobw nastrajajc si uprzednio na najbardziej subtelny plan emocjonalny. ZAJCIA 16 Medytacja wstpna Asany dla kanaw przedniego i tylnych wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny. Pod koniec wiczenia umieszczamy koncentracj w itrini. Nastpnie, zatrzymawszy si rozprzestrzeniamy plan energetyczny itrini na ca anahat, jak gdyby wtaczajc przedni ciank kanau w jam czakry do przedniej czci klatki piersiowej. Anahata posiada pewien zakres poziomw energetycznych, w ktrym funkcjonuje. Naley ,,wprawi j w pracy na wyszym dla niej planie - planie itrini. Rozprzestrzeniamy plan itrini kolejno na wszystkie czakry, nastpnie na cae ciao. Nacieszymy si przebywaniem w tym subtelnym stanie. Ciao moe samo zacz si koysa - pozwalamy mu na to ... Odpoczywamy w pozycji krokodyla. Wstajemy. Opanujemy jeszcze jedn pranajam. Bdziemy wykonywa wdechy przez grny koniec itrini i ,,wydechy przez wszystkie czakry po kolei. Jest to najbardziej skuteczne wiczenie dla oczyszczenia rozwinitych czakr. Naley je opanowa na tyle, aby czakry oczyszczay si za jednym ,,wydechem. Kontynuujemy prac z meridianami. Ukad czakr komutuje si rwnie kanaem przednim. Zaczyna si on od grnego koca suszumny, oplata po bokach sahasrar dwiema gaziami, ktre cz si w okolicy czoa, nastpnie rozdzielajc si ponownie na kilka kanalikw biegnie w d wzdu twarzy i czy si w rejonie wiszudhi. Jeszcze jedna ga kanau biegnie w d porodku gowy, przez podniebienie wychodzi na podbrdek i na szyi docza si do innych odgazie. Nastpnie kana szerokim (okoo 5 cm) pasmem przebiega w d wzdu przedniej strony ciaa, odgaziajc si do wszystkich czakr, przechodzi przez ko onow i wzdu krocza, koczc si w koci ogonowej. Nas szczeglnie bdzie interesowa grna cz kanau, czca w funkcjonalny blok cztery czakry tak zwanego orodka emocjonalnego: adn, wiszudh. anahat i manipur. W tym zespole rol wiodc peni oczywicie anahata i wiszudha. Od manipury zaley w pewnym stopniu intensywno emocji, za adn realizuje midzy innymi wspprac z zespoem podwzgrzowo-przysadkowym, odgrywajcym waniejsz rol w koordynacji, poprzez ukad wewntrzwydzielniczy reakcji emocjonalnych i zachowa caego organizmu. Tylko tym, ktrzy maj rozwinity przedni kana, oraz umiej si nim posugiwa obcowanie z innymi ludmi, przyrod dostarczao naprawd wielkich emocji pozytywnych. Takich jednak ludzi jest wyjtkowo mao - jeden na tysic. Przedni kana bardzo rzadko bywa rozwinity bez specjalnych zabiegw. Postaramy si odkry go w sobie. Utworzymy krg. Tak jak zwykle nastroimy si na szczer sympati i wzajemn yczliwo. Szczeglnie wyrnimy emocje czuoci. U szczytu powstaego stanu emocjonalnego, gdy wydaje si, e serca rw si z piersi, aby zla si w jedno, odczujemy przedni cz czterech czakr orodka emocjonalnego i drog przebiegu kanau. Wyobraamy sobie zapach wieego siana, tak jakbymy wtulali si w nie twarz i z rozkosz wdychamy aromat (zapach siana i niektre zapachy kwiatowe, jak rwnie zapachy niektrych perfum

s specyficznymi bodcami aktywnoci bioenergetycznej danego meridianu). Wchodzimy do muladhary, podnosimy jej energi wzdu suszumny do gowy i stamtd skierujemy j na d przez kana przedni do swadhistany i muladhary. Wywoamy jeszcze raz w sobie emocj czuoci i znowu odczujemy kana. Komu si to uda - ten dowiadczy przy tym uczucia gwatownej rozkoszy. A teraz rozproszymy krg i bdziemy podchodzi jeden do drugiego, stykajc si polami przednich kanaw. Biopole kadego z nas bdzie wzmaga aktywno przedniego kanau partnera. Sia wrae wzrasta przy tym kilkakrotnie. Sawasan. ZAJCIA 17 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne Medytacja latihan i taniec spontaniczny Relaksacja Patrzenie przez czakry wiczenia z itrini wiczenia z kanaem przednim Przyswoimy sobie kolejn pranajam. Wczeniej wprawimy si w wykonywaniu oddechw nie poprzez rozszerzanie i podnoszenie klatki piersiowej, a poprzez opuszczanie przepony i wypicie dolnej czci brzucha. Teraz bdziemy przy kadym wdechu wchodzi z tyu koncentracj do swadhistany, a podczas kadorazowego wydechu - wyprowadza z czakry kolejn porcj energii, unosi j wzdu wadrini do okolicy rdzeniowej i od niej wprzd do dolnej czci czoa (taki jest przebieg grnego koca wadrini), a nastpnie w d wzdu kanau przedniego. Powtarzamy pranajam kilkakrotnie, odczuwajc przypyw bogoci przy kadym przemieszczeniu energii w d. I jeszcze jedna pranajam. Za kadym wdechem unosimy wzdu suszumny porcj energii z muladhary, a przy wydechu opuszczamy j wzdu kanau przedniego przecigajc j przedtem przez gr gowy na twarz. Na pocztek nie naley wykonywa tej pranajamy wicej ni cztery razy z rzdu. Przemieszczona w d przez przedni kana bioenergia ponownie wraca do dwch dolnych czakr, lecz teraz bdc ju przemieniona. W jodze chiskiej ta droga przepywu energii nazywa si orbit mikrokosmiczn. Przez obieg po orbicie mikrokosmicznej dokonuje si jeden z etapw usubtelniajcej przemiany bioenergii w organizmie. Jego celem jest wytworzenie i nagromadzenie zotego eliksiru - tak w dawnej alchemii nazywano otrzyman drog przemiany najsubtelniejsz bioenergi. Bioenergia, dostarczona organizmowi wraz z pokarmem najpierw koncentruje si w manipurze (idzie tutaj wanie o swobodn energi, a nie o t, ktra akumuluje si w postaci zwizkw makroergicznych). Ta swobodna bioenergia manipury nazywa si saman. Samana bywa rna, w zalenoci od tego, jakie produkty spoywamy. wiee owoce, zielenina dostarczaj najbardziej subtelnych odmian samany, za poywienie ubojne najbardziej ordynarnych. Samana moe by wykorzystywana bezporednio przez inne czakry, lepiej jednak, jeeli zostanie ona przemieniona w bardziej subteln energi swadhistany - udane. Nadmiar tej ostatniej moe by magazynowany w muladharze. Przy transformacji samany w udane nastpuje pierwszy etap usubtelniajcej przemiany. (Funkcjonowanie pozostaych czakr odbywa si kosztem bioenergii czakr

dolnych). Drugi etap dokonuje si przy przemieszczeniu energii swadhistany lub muladhary przez kana przedni. Tak zmian jakoci bioenergii moe bezporednio odczu kady, kto opanowa podane sposoby. Niech teraz praca z orbit mikrokosmiczn stanie si naszym gwnym wiczeniem. Dziki wspomnianym przemianom bioenergetycznym i bardzo silnemu efektowi emocjonalnemu zmienia ono caego czowieka, czynic go penym radoci ycia, ofiarujcym innym ludziom swoj szczer, serdeczn mio. Podobnie jak na poprzednich zajciach bdziemy kontaktowa si ze sob polami przednich kanaw. Cz teoretyczna. Naturaln i w najwyszym stopniu godn pochway cech kadego prawdziwie kochajcego czowieka jest denie do podzielenia si z innymi swoj radoci, swoim szczciem. Czsto jednak, gdy kto ze swoj szczer bezporednioci rzuca si, aby opowiedzie ludziom o swoim szczciu poznania jakiej prawdy, nagle z oszoomieniem stwierdza, e tylko nieliczni rozumiej go, za pozostaych to w ogle nie interesuje, niektrzy nawet reaguj wrogoci ... W czyme tu rzecz? Rzecz w tym, e ludzie s rni i z pewn przesad mona powiedzie, e z kadym naley porozumiewa si w szczeglnym, tylko jemu waciwym jzyku. Nie rozumiej si doroli i dzieci. Nie rozumiej si mczyni i kobiety. Rnice psychologii wieku i pci s olbrzymie, lecz wikszo nie przywizuje do tego wagi, std te masa cierpie. Nie rozumiej si ludzie o rnych dominujcych czakrach. I tylko rzeczywicie mdry czowiek potrafi zrozumie jzyk kadego i rozmawia z nim w jego jzyku. Teraz bardzo krtko zapoznamy si z jeszcze jednym - bardziej penym - systemem typizacji psychicznej ludzi. Pomoe nam on w jeszcze lepszym poznaniu zarwno siebie jak i innych. Rozumienie za innych stanowi mocn podstaw Mioci. W swojej onto- i psychogenezie czowiek przechodzi kolejno szereg stadiw rozwoju. Pierwszym stadium, ktre wikszo ludzi przechodzi w pierwszych latach ycia, jest stadium socjalizacji. W tym czasie dziecko opanowuje pierwsze stopnie Mioci do ludzi. Aby to stadium zostao pomylnie zakoczone, s potrzebne midzy innymi okrelone warunki zewntrzne, a mianowicie: a) istnienie od poowy pierwszego roku ycia do dwch - trzech lat nieprzerwanego na duszy czas kontaktu z matk (lub osob j zastpujc) - przy czym matka potrzebna jest przede wszystkim jako obiekt pocztkowej socjalizacji dziecka, za ten, kto je bdzie karmi odgrywa pod tym wzgldem rol drugorzdn; b) istnienie dostatecznego kontaktu z rwienikami przez okres nastpnych kilku lat; c) dobry, peen mioci stosunek do dziecka ze strony otaczajcych je ludzi, szczeglnie czonkw jego rodziny. Jeeli te warunki nie zostan spenione, to dziecko nie przechodzi penowartociowego stadium socjalizacji i w przyszoci pozostaje w tym lub innym stopniu aspoeczne. Kady z nas zaobserwowa dorosych ludzi odnoszcych si do wszystkich innych jak do swoich wrogw. Na ich twarzy my nie zauwaymy umiechu, skierowanego do nieznajomego czowieka, mao tego, nawet znajomym jest z nimi ciko ... Lecz przecie sami oni cierpi jeszcze bardziej! Wyobramy sobie ich samopoczucie, jeeli wszyscy w ich otoczeniu wywouj w nich strach lub rozdranienie! ... Wanie ci nieszcznicy stanowi duy procent przestpcw oraz tych, ktrzy w pijackim zapomnieniu szukaj ucieczki przed otaczajcym ich koszmarem. Wszystko, co moemy zrobi dla nich dobrego - to sprbowa pokierowa nimi do oyska socjalizacji, wykorzystujc ich poziom rozumienia stosunkw spoecznych. Niekiedy niektre defekty socjalizacyjne mog mie miejsce take pod wpywem wychowania przez aspoecznych ludzi. Taktowne, nie natarczywe, nacechowane mioci traktowanie pozwala atwo wyeliminowa indywidualne defekty tego typu. Ci, ktrzy pomylnie przeszli stadium socjalizacji lecz na razie jeszcze nie posunli si dalej, stanowi mas zwyczajnych'' ludzi, nigdzie nie ,,rwcych si, ani do niczego specjalnie wielkiego nie dcych, lecz koniecznie - yczliwych. O pozostaych stadiach bdziemy rozmawia na kolejnych zajciach.

ZAJCIA 18 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne. Wykonamy pogodzenie i obudzenie. Drugie wiczenie wykonamy w trzech fazach. Najpierw wysyamy fal wiata przez cae ciao do palcw stp, nastpnie - tylko wzdu suszumny (wykorzystujc lejek). Potem zobaczymy, jak na nas leje si z nieba najdrobniejszy, delikatny, czuy zocisty deszcz wiata. Wpadamy pod nim w bogo. Niech on przenika przez cae ciao. Podniesiemy w gr donie i postawimy na nie w mylach naczynie typu miednicy. Niech ona napeni si tym deszczem. A teraz wylejemy j sobie na twarz i niech strumie niebiaskiej rosy przepynie przez przedni kana. Powtarzamy ten element, doznajemy przypywu gbokiej bogoci. Na wszystkich kolejnych zajciach bdziemy wykonywa wiczenia psychofizyczne i taniec spontaniczny wanie w tym wariancie. Znowu koncentrujemy si na padajcym na nas zotym deszczu. Rozpucimy si w tym spadajcym wietle. Przechodzimy w stan taca spontanicznego. Relaksacja Patrzenie przez czakry wiczenia z itrini Przeprowadzimy medytacj. Zamykamy oczy. Wyobraamy sobie jasny soneczny poranek. Wszystko napenia jaskrawo-biae, wpadajce w zocisty odcie wiato soneczne. To wiato staje si coraz janiejsze wok nas. Rozpuszczamy si w nim. Wczujemy si w jego olniewajc czysto. To - jedno z najsubtelniejszych zjawisk przyrody. Poczynajc od gowy napeniamy nim swoje ciao ... Teraz ciao skada si ze wiata sonecznego ... ... Utwierdzamy si w tym stanie. Nasycamy si nim ... Opanujemy jeszcze jedno nowe wiczenie majce du warto praktyczn. Bdziemy patrze w przd przy otwartych oczach jednoczenie z anahaty i sahasrary. W tym celu czakry cz si jak gdyby ukiem przez itrini w jednolity kompleks. Takie spojrzenie obiektywnej yczliwoci i spokoju szczeglnie przyda si przy obcowaniu z grupami ludzi, na przykad podczas nauczania, prowadzenia wykadw. wiczenie z orbit mikrokosmiczn. Kontynuujemy obieg po orbicie mikrokosmicznej dopki nie pojawi si wyrane wraenie ciepa w swadhistanie i anahacie. Cz teoretyczna. Drugie stadium rozwoju czowieka mona okreli jako stadium oddania i naladownictwa. W ontogenezie dziecka jest to okres mniej wicej od trzech lat do wczesnego wieku szkolnego. Dziecko jeszcze pozostaje w cakowitej zalenoci od rodzicw i jest im oddane. Najbardziej interesujc cech tego wieku jest atwe przyswajanie nawykw zachowania na bazie naladownictwa. Jeeli pozbawi dziecko w tym okresie obiektu do naladowania, to jego zachowanie nie bdzie ksztatowao si prawidowo. W psychogenezie jest to nastpne stadium ksztatowania mioci. Wielu ludzi wszystkich krajw zgodnie z waciwociami swojej psychogenezy pozostaje w tym stadium przez cae ycie. S to przede wszystkim rnego rodzaju fanatycy. Na drog za wchodz oni tak samo atwo, jak na drog dobra, w zalenoci od tego, dokd poprowadz ich przywdcy- Stawianie oporu ich fanatycznym niedobrym deniom wywouje z ich strony tylko wzmoon aktywno pod

hasem walki o czyje prawa lub obrony jaki wysokich idei. Typowe przykady - cakowite wypaczenie pierwotnej idei pod wpywem autorytetu przywdcw w kampaniach okrutnych przeladowa heretykw i innowiercw okresowo poruszajcych chrzecijaski wiat. Ma si rozumie, e ludzie o tym typie psychicznym s zdolni nie tylko do zych, lecz i do dobrych czynw. Nie s oni jednak zdolni do istnienia bez lepego naladownictwa pogldw i postpowania osb, bdcych dla nich autorytetem. Pomc im mona nie drog odcigania lub grb (grb mog si oni nie ba, gdy w swoim przekonaniu s przecie bojownikami o prawd!), lecz drog taktownego przesunicia pod wpyw innego lidera. Zapamitajmy: bez lidera tego typu ludzie y nie mog. Trzecie stadium - konkretna wiedza. W ontogenezie dziecka to wiek mniej wicej od 6-7 lat do 13-15 lat, do pocztku dojrzewania pciowego (ssiednie stadia mog czciowo zachodzi na siebie). Jest to okres zdobywania elementarnych wiadomoci o otaczajcym wiecie przez zapamitywanie, eksperymentowanie oraz elementy twrczoci. Pord ludzi dorosych przebywajcych w tym stadium - masa dobrych pracownikw wykonawcw w rnych specjalnociach. Ich zainteresowaniem jest zdobywanie wiedzy. I pozytywn wiedz naley im przekazywa, pomagajc im rozszerza horyzonty. Jeeli na skutek braku wiadomoci poszli oni faszyw drog, atwo jest to skorygowa, dajc im brakujc konkretn wiedz. Czwarte stadium - harmonia. Dzieci w tym wieku zaczynaj intensywnie szuka harmonijnych sytuacji spoecznych. Jest to platoniczne zakochanie si i niemiae okazywanie dorosej czuoci. Ale rwnie silne, chorobliwe postrzeganie nieharmonijnoi, niesprawiedliwoci doprowadzajce a do prb samobjstwa. To pierwsze powane zwrcenie wielu do sztuki. To szukajcy harmonii i mioci, lecz niedowiadczeni i przewraliwieni dziewczta i chopcy. Jeeli w poprzednim stadium obserwowalimy przejaw aktywnego rozwoju adny, to w omawianym obecnie obserwujemy rozwj anahaty i wiszudhi. U dorosych znajdujcych si w tym stadium widzimy bardzo podobn sytuacj psychologiczna: subtelno postrzegania i gboka potrzeba mioci (kocha i by kochanym), pasjonowanie si sztuk i czsto wysoka wraliwo psychologiczna. Ludzie tego typu pragn harmonii i mioci - naley im je da, ile tylko da mona. Lecz nie naley wymaga od nich energicznoci i mdroci: s to cechy, ktre zdobd oni pniej. Nastpne stadium - sil woli. W tym stadium poprzez rozwj siy woli nastpuje utrwalenie wszystkich cech nabytych wczeniej. Podobnie jak na innych etapach drogi yciowej, tutaj rwnie mog nastpi odchylenia od prawidowej linii. Jeeli jednak udaje si ich unikn, to czowiek bdzie doskonali si w obronie zasad Sprawiedliwoci, Harmonii, Mioci. Pomoc dla tych, ktrzy znajduj si na faszywej drodze samoutwierdzenia, moe by wskazanie im prawdziwych ideaw, o ktre naley walczy. Pite stadium - to stadium wojownikw w najlepszym sensie tego sowa - ludzi mnych, beznamitnych, bezinteresownych, sprawiedliwych, penych samozaparcia, silnych. W tym stadium aktywnie rozwija si manipur. Szste stadium - aktywny rozum. To dojrzali ludzie o szerokich horyzontach i czsto dobrych zdolnociach organizacyjnych (w odrnieniu od przedstawicieli poprzedniego stadium, ktrym brak szerokoci mylenia nie pozwala pomylnie radzi sobie z dziaaniem tego typu). Szeroko mylenia stanowi rezultat rozwoju sahasrary, a ten lub inny stopie energicznoci odzwierciedla aktywno manipury. Zadaniem ludzi tego typu psychicznego jest maksymalne wykorzystanie swoich wielkich moliwoci dla dobra ludzi oraz pozostajce w cakowitej zgodnoci z zasadami etycznymi, doskonalenie swoich zdolnoci organizacyjnych, poszerzanie horyzontw, rozwj swojego orodka emocjonalnego. Aktywna praca nad ostatnim punktem przypieszy ich przejcie w nastpne stadium. Sidme stadium - Mio i Mdro. Zdolno czowieka do Mioci rozwija si stopniowo doskonalc si na poszczeglnych stadiach. Mona mwi o rozwinitej Mioci ju u osb, ktre pomylnie opanoway stadium harmonii. Jednake Mdro stanowi osignicie dopiero ostatniego, sidmego stadium. Mimo to omin poprzednich - nie mona. Mio i Mdro - to jest zdolno kochania i zrozumienia kadego czowieka oraz niesienia bezbdnie tego rodzaju pomocy, jakiej on potrzebuje wanie w danym momencie swojego rozwoju. A w tym celu naley: nauczy si widzie problemy ludzi ich oczyma; nauczy si kocha czowieka takim, jaki on jest teraz - jest to konieczna platforma do niesienia

mu pomocy; przyzwyczai si do zaniechania daremnych prb przerobienia czowieka od razu zgodnie ze swoim ideaem, a tylko podpowiada mu kady nastpny krok i podtrzymywa przez pewien czas na nowym stopniu; opanowywa samemu to, co moe przyda si uczniom: niemoliwe jest nauczenie kogo tego. czym samemu si nie wada; oraz wiele innych rzeczy. Prawdziwa Mdro jest nierozerwalnie zwizana z prawdziw Mioci. Prawdziw za Mioci odznacza si ten, kto zawsze patrzy na wiat sercem, a nie tylko rozumem i nigdy, w adnych okolicznociach nie traci tego stanu. Mdro polega rwnie na tym, e widzi si wasn niedoskonao, aby uwiadamia sobie, jak duga jest jeszcze Droga. I w tym jeszcze jest Mdro, e nigdy nie poprzestaje si na tym, co si osigno, a do ostatniego tchnienia stara si zrobi jeszcze jeden krok, i jeszcze, i jeszcze ... Mdro - to uwiadomienie sobie swojej jednoci ze wszystkim. I jeszcze w wielu rzeczach Mdro ... ZAJCIA 19 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne i taniec spontaniczny Relaksacja Patrzenie przez czakry wiczenia z itrini wiczenie z orbit mikrokosmiczn. W procesie wykonywania tych wicze zobaczymy zocist wiecc si kul na podobiestwo malekiego Soca przed twarz. Od niej pynie ciepo, czuo. Powinno si; j widzie rwnie przy otwartych oczach, lecz koncentrowa na niej wzroku nie trzeba. Przemiecimy ten skrzep wiata do swadhistany, nastpn porcj do muladhary, nastpnie do innych czakr. Pniej to wiato bdzie samorzutnie powstawa w czakrach przy wiczeniach z orbit mikrokosmiczn. W Chinach nazywaj je tai chi. Sawasan Cz teoretyczna. Materia teoretyczny dwch poprzednich zaj da nam wiele pokarmu do rozmyla. Po pierwsze, kady mg sprbowa okreli swoje stadium. Metodyka jest przy tym nastpujca: wyodrbnia si cechy odpowiadajce kademu stadium zaczynajc od pierwszego i uczciwie zapytuje si samego siebie: Czy to opanowaem?'', a to?, ..a to? ... Czasami bywa, e pomimo przejcia ogem caego stadium pozostay jakie niedocignicia, dugi. Wtedy trzeba przedsiwzi rodki celem ich usunicia. Ewentualnie, moe pora ju by pomyle o rozpoczciu aktywnego opanowywania nastpnego stadium. By moe potrzeba w tym celu zacz si uczy (odpowiednio wybierajc kierunek), lub zaj si wychowaniem dzieci (macierzystwo wyjtkowo sprzyja nabyciu wielu bardzo wartociowych cech), lub dobra prac w niezbdnej dla dalszego rozwoju specjalnoci? By moe, komu 'bobrze bdzie popracowa na budowie lub pokopa opat ziemi na wsi, komis zbliy si dc wiata sztuki, komu innemu pj wykada lub zaj si dziaalnoci administracyjn? Nie bdziemy si jednak zamartwia, jeeli znalelimy si nie w sidmym stadium! Zrozumienie prawidowoci rozwoju duchowego w poczeniu ze specjalnymi sposobami samodoskonalenia pozwala czowiekowi pokona jedno stadium za drugim w cigu niewielu lat lub nawet. miesicy. Byle tylko chcie... Bardzo duo dadz nam te wiadomoci dla zrozumienia

otaczajcych ludzi. Nie tylko dla tego s oni tu potrzebni, aby po prostu nauczy si kocha ludzi, lecz rwnie po to, aby dokadniej dobiera dla nich odpowiedni rodzaj pomocy. Zapewne nie wzbudzi ju teraz naszej wtpliwoci twierdzenie, e dla ludzi, na przykad, drugiej i czwartej lub czwartej i pitej grupy potrzebne s niekiedy rodki zupenie przeciwne. I bieda, jeeli czowieka czwartego stadium kto zacznie wychowywa wedug metodyki przydatnej tylko dla drugiego lub pitego stadium lub bdzie wymaga od niego zdolnoci szstego! ... Jeszcze jedna bardzo wana prawda zrozumiaa dalece nie dla wszystkich zawiera si w tym, e pozytywnie rozwijaj si waciwie wszyscy ludzie, nie liczc do rzadkich wyjtkw. Po prostu kto zdy zrobi wicej, kto mniej, kto idzie szybciej, a kto wolniej ... Lecz kady moe i szybko. Byle tylko chcie ... Byle tylko chcie ... Przyjrzyjmy si teraz, co zmusza niektrych ludzi do dokonywania wysikw i nadzwyczajnych wysikw, zmierzajcych do samodoskonalenia, zamiast tego, aby po prostu ,,pyn z prdem. Okazuje si, e dla kadego stadium motywy tego typu dziaania s rne. Tak, dla tych, ktrzy nie przebrnli przez pierwsze stadium, wewntrznym bodcem do zapocztkowania intensywnego rozwoju moe by rozpacz: Tak wicej y nie mog! Musi by jakie wyjcie! .... I jeeli w por przyjdzie oczekiwana pomoc - taki czowiek moe zrobi bardzo duo zapocztkowujc oktaw swojej Drogi duchowej. I pierwsze trzy nuty tej oktawy mog zosta wzite do pynnie. Jednak ju, aby przej w czwarte stadium, znowu bd potrzebne nadzwyczajne wysiki i pomoc z zewntrz. Na przykad silny pd do wiedzy doprowadza do spotkania z odpowiednimi ksikami, ludmi, ideami ... Opanowanie czwartego stadium musi by sprzone z intensywnym rozwojem zespou czakr orodka emocjonalnego, przede wszystkim anahaty. Moe to zosta osignite zarwno drog naturaln, na przykad, przez mio do wasnego dziecka, lub te dziki specjalnym sposobom przypieszonego rozwoju, takim, jakim posugujemy si w trakcie naszego kursu. Jeszcze jeden punkt krytyczny Drogi - to jest przejcie z szstego stadium w sidme. Jest on uwarunkowany tym, e ludzie, ktrzy osignli sukcesy pod wzgldem spoecznym atwo mog si znale w niewoli takich namitnoci jak duma i prno, pogo za pienidzmi i saw. W takim przypadku tylko rozpacz wynikajca z uwiadomienia sobie iluzorycznoci celw swoich namitnoci i pragnienie zyskania Harmonii i Mioci doprowadzaj do poszukwania wyjcia z tej lepej uliczki. Pomoc wwczas z zewntrz powinna doprowadzi jakby do powtrnego i szybkiego przejcia stadium harmonii, bez czego niemoliwe jest wejcie w sidmy stopie. Innym motywem dla rozwoju bdzie by moe pragnienie stania si silnym fizycznie i duchowo. Jeszcze innym - denie do jeszcze lepszego pomagania ludziom ... Nie ma uniwersalnych motyww i nie ma uniwersalnych konkretnych metod doskonalenia dla wszystkich ludzi. Trzeba wic dobrze si w tym orientowa, aby nasza pomoc bya skuteczna. ZAJCIA 20 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne i taniec spontaniczny Relaksacja Patrzenie przez czakry wiczenia z itrini Skoncentrujemy si w anahacie i nastpnie w swadhistanie, odczujemy wewntrzny stan bioenergetyczny tych czakr. Nastpnie to samo wykonamy z obydwiema czakrami naraz i poczymy je ze sob tak, aby ich energie zlay si (poczenia dokonuje si nic poprzez te kanay, ktrymimy si

zajmowali a bezporednio: czakry jak gdyby wycigaj si ku sobie). Odczuwamy zupenie nowy dawico-bogi stan. Wykonamy to samo wiczenie z inn par czakr: Sahasrara i muladhar. nastpnie z anahata i wiszudha. Wzniose stany emocjonalne bd przy tych zestawieniach cakiem rne. Po krtkim odpoczynku przeprowadzimy wiczenia z orbit mikrokosmiczn i tai chi. Rozmiecimy tai chi we wszystkich czakrach, a nastpnie zbierze my wiato ze wszystkich czakr w adnie. Powtarzajc to wiczenie w przyszoci naley koncentrowa wiato tai chi w tych czakrach, ktre s rozwinite najsabiej. Teraz pooymy do na piersi naprzeciw anahaty. Troch odsuniemy j od ciaa. Bdziemy oglda linie na skrze doni i palcw patrzc z anahaty. I jeszcze jedno nowe wiczenie. Odczujemy jednolity zesp czakr orodka emocjonalnego. Wywoamy w sobie emocje czuoci i odczujemy przedni kana. Umiecimy sobie wewntrz ciaa due Naczynie w ksztacie czary o rozmiarach od manipury do wiszudhi napenione Pynem najsubtelniejszej i najczystszej natury, najdoskonalsz Mioci. Naczynie jest pene prawie po brzegi. Aby tylko nie uroni ni kropli! Czy czujecie, jak rozkosz daje sama tylko obecno tego Naczynia w waszej piersi? Teraz przyblimy si do naszych przyjaci i pochylajc w mylach Naczynie wlewamy im jego zawarto do anahaty. Medytacja Krg. Utworzymy krg i wszyscy pluniemy' w prawo ze swoich Naczy w anahaty swoich przyjaci. Teraz - w Iowo. Te wiczenia daj intensywne uczucie rozkoszy wszystkim przygotowanym uczestnikom. Cz teoretyczna. ycie czowieka nie moe by w peni szczliwe, jeeli ma on nie rozwizane problemy w sferze seksualnej. Problemy te mog powstawa midzy innymi z powodu braku naleytej wiedzy medyczno-biologicznej, obcie rnych tradycji, jak rwnie odchyle w indywidualnej konstytucji pciowej itd. Bardzo wielu ludzi nie moe uzyska z tego powodu naleytej harmonii wewntrznej, co w szczeglnoci negatywnie odbija si na ich uczestnictwie w yciu spoecznym. Stosunki pciowe - to nie tylko rodek dla utrzymania gatunku ludzkiego oraz uzyskania zadowolenia. Jest to skomplikowana, badawcza, twrcza praca zmierzajca do wsplnego doskonalenia si. Uczc si harmonii midzyosobowych kontaktw w rodzinie, czowiek stopniowo rozwija w sobie wielk zdolno harmonijnego wspycia z wieloma i z wszystkimi. Rozumie si jednak, e nie wypada mwi o twrczym poszukiwaniu i doskonaleniu duchowym w tych przypadkach, kiedy maonkowie usiuj samoutwierdza si przez ordynarno, przymus. Prawdziw harmoni osiga si nic drog konfrontacji, a przez powicenie. Oczywicie wic, poaowania godni s ci, ktrzy zawieraj zwizek maeski tylko z racji poszukiwania przyjemnoci seksualnej. Harmoni ycia maeskiego osigaj ci, ktrych cz wsplne cele duchowe i to w taki sposb, e ich zwizek maeski pomaga kademu z maonkw w jego osobistym rozwoju i w sueniu ludziom. Kontakt seksualny w takich przypadkach midzy innymi upiksza, umacnia zwizek. ycie rodzinne to take rozwj sfery emocjonalnej tak bezporednio - w procesie emocjonalnego obcowania pciowego - jak i przy wychowaniu dzieci. Zdolno do subtelnych i najsubtelniejszych pozytywnych reakcji emocjonalnych jest konieczn cecha na drodze rozwoju duchowego. Doskona moliwo w zakresie jej uzyskania stwarza seksualna sfera wzajemnych stosunkw. Stosunki seksualne pomagaj w socjalizacji (uspoecznieniu) ludziom aspoecznym rozwijajc pozytywne emocje spoeczne w zwizku z yciem rodzinnym w procesie doskonalenia w drugim stadium psychogenezy. One te sprzyjaj rozwojowi w caej peni sfery emocjonalnej w stadium harmonia, pomagaj przej z szstego stadium w sidme. Mam nadziej, e moje sowa nie zostan jednak zrozumiane jako goszenie tego, co artem nazywane jest seksualdemokracj, tj. penej swobody niczym nie ograniczonych kontaktw pciowych. Naley si przecie liczy z istnieniem chorb wenerycznych, z moliwoci niepodanej w danym momencie ciy oraz z koniecznoci szanowania opinii ludzi mylcych inaczej i wieloma innymi

problemami. Rwnie z pozycji drogi duchowej trzeba pamita o tym, e wanie trwaa rodzina stwarza optymalne warunki ksztatowania osobowoci dla wielu ludzi (przejcie w drugie stadium psychogenezy i rozwj w nim). A dla wszystkich (i szczeglnie dla przedstawicieli pitego stadium) aktualne s wysiki zmierzajce do kontroli nad swoimi emocjami wczajc w to emocje seksualne. (Powtrz, e zasada brahmaczarij nie ma na myli obowizkowej wstrzemiliwoci pciowej. Przecie bohater Mahabharaty Kriszna goszcy brahmaczarj sam mia mnstwo on i dzieci). Najbardziej harmonijne rozwizanie niektrych poruszonych tu spraw mona znale w kulturze ycia pciowego w krajach Wschodu, gdzie problemy seksualne nie byy tumione fanatyzmem religijnym. Celowym zapewne bdzie opowiedzie o tym nieco bardziej szczegowo. Pod wpywem pogldw niektrych wschodnich szk tantrycznych, akt pciowy rozpatrywany by przez ich zwolennikw jako pewien rytua religijny. (Podo filozoficzne takiego podejcia opiera si na micie o tym, e wszystko, co dzieje si we Wszechwiecie, zasilane jest energi i jest skutkiem wspdziaania pciowego na poziomie boskim; std i odpowiedni powany, filozoficznie pojmowany stosunek do kwestii ycia pciowego na poziomie ziemskim). Zgodnie z t tradycj rytua seksualny nie powinien odbywa si noc, kiedy wskutek zmczenia i innych przyczyn nie ma ju moliwoci dla maksymalnego rozwoju subtelnych emocji pozytywnych. Pomieszczenie, gdzie on si odbywa, powinno by czyste, jasne, napenione wonnociami palcych si trociczek. Partnerzy pocztkowo przeprowadzaj wsplne medytacje, piewaj mantry (nastrojenie si na uroczysto, uduchowienie tego, co si dzieje). Nastpnie obnaywszy si przystpuj do wsplnej uczty (zwrmy uwag na ten element: dziki temu niweluje si midzy innymi nadmierne podniecenie, eliminuje si przejawianie prymitywnych namitnoci). Koniecznym elementem uczty jest karmienie siebie nawzajem (i ten symboliczny akt jest bardzo wany: uczestnicy nastrajaj si na trosk o drugiego, a nie o siebie). Nastpnie partnerzy siadaj naprzeciwko siebie i specjalnie nastrajaj si na emocje czuoci. Dopiero potem nastpuje zblienie, lecz wspdziaanie pciowe odbywa si w wariancie statycznym i moe trwa godzinami z doczeniem wsplnych medytacji itd. Wanym zadaniem takiego kontaktu jest rwnie wzajemna stabilizacja w sferze subtelnych stanw emocjonalnych oraz uzyskanie penej oboplnej harmonii. Takie wspdziaanie nie osabia uczestnikw, a przeciwnie znacznie podnosi ich potencja bioenergetyczny, dziki wytwarzaniu znacznego nadmiaru udany (ktr za pomoc siy woli mona aktywnie pokierowa na wykonanie okrelonej pracy). Nadmiar udany ulega pniej sublimowaniu. Jak wida, celem takiego obcowania pciowego nie jest osignicie orgazmu. W razie potrzeby moe on oczywicie mie miejsce na kocu rytuau. Nieprawda, e to wszystko jest bardzo niepodobne do formy stosunkw pciowych przyjtej w naszym otoczeniu? Nawiasem mwic, wedug danych amerykaskich dotyczcych polowy naszego wieku w USA redni czas trwania aktu pciowego wynosi mniej ni 2 minuty. Co mona odczu za ten czas? Czy mona tu mwi o jakiejkolwiek .subtelnoci przey? C dobrego mona za ten czas przekaza ukochanemu? Czy nie zmczenie, nie wzajemn obco nios te chorobliwe wybuchy prymitywnych namitnoci? Mniej wicej takie same cyfry mogyby by otrzymane prawdopodobnie rwnie dla wszystkich innych rozwinitych pod wzgldem technicznym krajw, gdzie brak jest kultury ycia pciowego. Czyby wanie nie dla tego tak trudno jest znale czowieka zadowolonego ze swojego ycia pciowego? Czy nie z tego powodu rodzi si pogardliwe potpienie go przez tych, ktrzy poznali tylko prymitywn, zwierzc jego stron? W czowieku zakodowana jest pewna wrodzona forma aktu pciowego podobna do formy tego samego typu zachowa u innych przedstawicieli gromady ssakw. Polega ona na wysokiej dynamice intensywnego mechanicznego pobudzenia genitalnych stref erogennych w celu szybszego osignicia orgazmu. Przy tym kady z partnerw myli tylko o sobie. Wanie takie s pierwsze dowiadczenia pciowe wikszoci ludzi. Pniej ci, u krrych dokonuje si wzrost duchowy, zaczynaj poszukiwa metod sprawienia przyjemnoci partnerowi. Lecz ile lat lub dziesicioleci upynie na tych poszukiwaniach tym, ktrzy szukaj w pojedynk, bez skorzystania z dowiadczenia innych? Ile za ten czas moe wydarzy si tragedii?

... W dalszym cigu danej rozmowy celowe jest poruszenie nastpujcych kwestii: a) prawidowoci dojrzewania i rozwoju funkcji pciowej oraz pochodzenie odchyle w zachowaniach pciowych (znajomo tego zagadnienia jest szczeglnie wana dla obecnych i przyszych rodzicw), b) moliwe zaburzenia funkcjonalne sfery pciowej u mczyzn i kobiet oraz metody ich korekcji. W skrtowej formie przedstawimy niektre najwaniejsze momenty wymienionych punktw. Dojrzewanie ukadu pciowego czowieka nie dokonuje si w jednej chwili. Przeciwnie, oddzielne jego czci skadowe przejawiaj swoj dojrzao w kilkuletnich odstpach. Tak, na przykad, napenienie krwi cia jamistych narzdw pciowych moe mie miejsce ju w pierwszym roku ycia dziecka. Jednak w tym wieku erekcji nie towarzysz jeszcze przeycia emocjonalne o zabarwieniu seksualnym. Nastpne stadium dojrzewania pciowego przypada na wiek od 12 do 18 lat. Ten okres nazywa si okresem niezrnicowanej. seksualnoci modzieczej, majc na uwadze to, e mimo nastpienia anatomiczno-fizjologicznej dojrzaoci pciowej, jeszcze brak jest ukierunkowania pciowego na adekwatny obiekt (dojrzaego pciowo czowieka pci przeciwnej). Ze wzgldu na tak waciwo wiek ten jest niebezpieczny w sensie moliwoci ksztatowania na podou odruchw warunkowych patologicznego ukierunkowania pciowego, takiego jak pocig do zwierzt, przedmiotw nieoywionych, osobnikw swoje pci itd. W celu uniknicia takich odchyle dziecko nie powinno by midzy innymi pozbawione moliwoci obcowania z rwienikami obojga pci, oraz powinno by we waciwym czasie informowane w dostpnej dla jego wieku formie o normalnych stosunkach pciowych ludzi dorosych. W tym wieku charakterystyczn manifestacj rozwijajcej si funkcji pciowej jest onanizm. Dane zjawisko okazuje si by powszechne wrd wszystkich zbadanych pod tym wzgldem ssakw. Jak wynika z wypowiedzi ankietowych wystpuje ono rwnie u przytaczajcej wikszoci ludzi (czciej mczyzn). Onanizm nie jest zjawiskiem chorobowym (za wyjtkiem przypadkw tak zwanego nadmiernego onanizmu) lub przejawem zego przyzwyczajenia i jako taki nie pociga za sob rozwoju jakichkolwiek schorze, jak to byo utrzymywane pod wpywem doktryny kocielnej przez lekarzy minionych wiekw. Przeciwnie, wanie straszenie dziecka niezdolnego oprze si pocigowi do masturbacji rzekomymi strasznymi nastpstwami, stosowanie wobec niego grb i kar czsto doprowadza do stanw nerwicowych i zaburze psychicznych. Mimo wszystko jednak lepiej nie puszcza na ywio wskazanego przejawu funkcji pciowej dziecka. Z pozycji bioenergetyki, zbyt czste niepotrzebne usunicia z organizmu udany jest niepodane, poniewa ta bioenergia mogaby by wykorzystana przez sublimacje dla rozwoju intelektualnej, fizycznej oraz innych funkcji organizmu. Korekcja zachowania dziecka pod tym wzgldem powinna jednak by dokonywana w bardzo taktownej formie, na przykad przez zachcenie go do zaj w sekcjach sportowych, kkach zainteresowa itd. Wkrtce po nastpieniu anatomiczno-fizjologicznej dojrzaoci pciowej u niektrych dziewczynek zaczynaj ujawnia si cechy psychogenetycznego stadium harmonia, o czym bya mowa wyej. Rodzice mog myli to z przedwczenie obudzon seksualnoci i reagowa bezpodstawnymi represjami. W istocie pocig w postaci denia do aktu pciowego pojawia si dopiero kilka lat pniej. Tak, e mdre postpowanie rodzicw w tej sytuacji bdzie polega na delikatnej korekcji zachowania ich dziecka z uwzgldnieniem przebiegu jego psychogenezy. Ostateczne dojrzewanie pciowe u czowieka nastpuje dopiero z pojawieniem adekwatnego ukierunkowania pciowego, opierajcego si na specjalnych mechanizmach, o ktrych mona przeczyta w literaturze specjalistycznej. W dalszym cigu zaj mona poda informacj na temat orodkw erogennych, a nastpnie przej do najbardziej czstych zakce czynnociowych funkcji pciowej. Zalicza si do nich u kobiet anorgazmi, u mczyzn - impotencj i przedwczesn (nastpujc szybko i w sposb niekontrolowany) ejakulacj. Anorgazmia u kobiet wystpuje najczciej z dwch powodw. Pierwszym powodem jest nieadekwatny sposb odbywania aktu pciowego, przy ktrym, w szczeglnoci, moe mie miejsce brak oddziaywania na podstawowe strefy erogenne. Drugi powd - niezdolno do rozlunienia psychicznego. Takie rozlunienie atwo osiga si przy przejciu koncentracj z adny do anahaty. Teraz z pewnoci dla wszystkich stanie si jasne, e przy obcowaniu pciowym ani jeden z partnerw nie powinien znajdowa si koncentracj w adnie, gdy wyklucza to moliwo osignicia harmonii i subtelnoci emocjonalnej dla obojga.

Osabienie funkcji pciowej u mczyzn nastpuje najczciej wskutek przemczenia umysowego lub fizycznego lub te stresu psychicznego. Przy przemczeniu udana sublimuje si w energi innych czakr, jest zuywana i nie wystarcza jej dla zapewnienia wypeniania funkcji pciowej. Inn przyczyn moe by adniczny stan przy prbach obcowania pciowego. Oprcz ju znanych wskazwek w tym zakresie mona w tym przypadku poradzi rwnie, aby nie wspy wieczorem lub noc, szczeglnie po mczcym dniu pracy. Przed stosunkiem seksualnym naley co zje, aby zwikszy wytwarzanie udany. Nie naley rwnie zapomnie wskaza na dwa tradycyjne bdy popeniane przez mczyzn przy prbach stymulacji swojego osabionego ukadu pciowego: idzie tutaj o uycie produktw zawierajcych kofein i pokarmu misnego. O mechanizmach ich dziaania bya mowa wyej. Odpowiadajc na ewentualne pytanie o przerywaniu ciy, naley pamita, e macierzystwo jest midzy innymi sprzyjajcym czynnikiem dla wasnego doskonalenia duchowego pozwalajc naby i rozwin w sobie bardzo wartociowe cechy (oczywicie przy odpowiednim stosunku do niego). Po urodzeniu dziecka trzeba mie na uwadze rzecz nastpujc. Niemowl ma jeszcze saby mechanizm wytwarzania wasnych bioenergii. Jego organizm po urodzeniu jeszcze przez dugi czas powinien nadal zasila si bioenergiami ciaa matki. Zasilanie takie ma miejsce przy przebywaniu dziecka w kontakcie z ciaem matki. Jeeli niemowl przez dugi okres jest pozbawione takiego -zasilania ono sabnie, zaczyna krzycze. Rozwijajcy si przy tym stres z gwatownymi negatywnymi emocjami prowadzi do jeszcze wikszych strat bioenergetycznych. Nastpujce osabienie potencjau energetycznego dziecka prowadzi do obnienia odpornoci jego organizmu i podwyszenia jego podatnoci na rne choroby. Std te, po pierwsze, absolutnie niedopuszczalne jest dugotrwae oderwanie noworodka od matki po porodzie (zwyke ogrzewanie ciaa noworodka, jak teraz staje si oczywiste, jest niewystarczajce). Po drugie, jeeli dziecko le pi noc, matka powinna bra je do siebie do ka. Zapewnia to spokj obojgu (a take otaczajcych ludzi). Nie naley ywi obaw, e u dziecka rozwinie si przyzwyczajenie do spania z matk: gdy jego wasne biopole stanie si silne zapotrzebowanie na jego zasilanie dodatkowe odpadnie samo przez si. Szczeglnie wany jest dla dziecka kontakt bioenergetyczny z matk, gdy jest ono chore. Naturalne jest take, e przy kontakcie ze swoim malcem (podobnie, jak i przy obcowaniu z kadym innym czowiekiem) kada matka powinna si stara zawsze znajdowa w stanie anahatnicznym. Usunie on rwnie wszystkie komplikacje powstajce czasami z laktacj. Zapamitajmy, e od przestrzegania tych prostych i naturalnych regu zaley zdrowie naszych dzieci. ZAJCIA 21 Medytacja wstpna wiczenia psychofizyczne i taniec spontaniczny Relaksacja Patrzenie przez czakry wiczenia z itrini wiczenia z orbit mikrokosmiczn i tai chi Napenijmy wszystkie czakry najsubtelniejszym zocistym wiatem. Niech rozwietli si nim cae ciao. Wyemanujmy to wiato na ca otaczajc przestrze i rozpumy si w nim, jak kryszta soli rozpuszcza si w oceanie ... Sawasan

Cz teoretyczna Porozmawiamy o metodach osignicia wzniosych emocjonalnie - pozytywnych stanw. Istnieje kilka terminw dla okrelenia tych zjawisk. Tak, sowem hal okrela si te stany ekstatycznej rozkoszy, ktre wielokrotnie osigalimy przy pracy nad strukturami orodka emocjonalnego oraz podczas pewnych medytacji. Jako satori-24 okrela si stan powstajcy przy czystej pracy narzdu ruchu organizmu, tj. bez nawarstwienia negatywnych emocji i intelektualnych ,,naprowadze. Satori-24 moe by osigane przy radosnej nie mczcej pracy fizycznej, koniecznie monotonnej, wykonywanej automatycznie. Taki sam .tan osiga si za pomoc taca, szczeglnie rytmicznego. Wanie dlatego tace rytmiczne stay si tak bardzo popularne wrd uczcej si modziey: powstajce stany radosnej bezmylnoci, ktrym ulega si pod wpywem rytmu odczuwane s jako w wysokim stopniu rozkoszne po przecieniach umysowych (przy czym muzyka powinna by koniecznie radosna). Satori-24 byoby bardzo duym krokiem naprzd dla tych, ktrzy stale yj w sferze emocji negatywnych. Bardziej wzniosy stan ,,satori-12 powstaje przy gbokim nastrojeniu si na plan seksualnie zabarwionej czuoci lub u matki, przy niczym nie zmconym kontakcie z jej malcem, czy te przy emocjonalnym zjednoczeniu si z budzca si wiosn Przyrod. Ten za wzniosy stan, ktry powstawa u nas przy utosamianiu si ze wiatem sonecznym, mona okreli jako satori-6. Interesujce zjawiska powstaj przy odpowiednim nastrojeniu czakr gowy. Przykadowo, stanowi przy odczuwaniu wspistotnoci z caym wiatem najbardziej odpowiada jedno z poj, pod ktrymi rozumie si nirwana. Konieczn przesank dla osignicia najwyszych Samadhi (synonim Fana) Jest konsekwentne wprawianie wiadomoci do przebywania na coraz bar-dziej i bardziej subtelnych planach nastrojenia si. Samadhi jest osigalne po opanowaniu planu itrini. Powstaje ono pod warunkiem przejcia wiadomoci o jeszcze jeden stopie wyej od planu itrini. Wyjcie z Samadhi dokonuje si zupenie swobodnie i czowiek powraca do zwyczajnego ycia, lecz po powrocie jeszcze dugo znajduje si pod wraeniem nieskoczonej siy poznanej przez niego Mioci. Na zakoczenie tej rozmowy posuchamy, co mwi nam o Samadhi fundamentalny tekst jogi Bhagawadgita: 5.24. Kto szczliwy jest wewntrz, raduje si wewntrz, kto take rozjania si od wewntrz (tj. pod wpywem nie zewntrznych, a wewntrznych przyczyn), ten jogin osiga istot Brahmana (tj. doskonaoci), Brahmanirwan. 5.25. Osigaj Brahmanirwan riszy (mdrcy - nauczyciele), ktrzy unicestwili grzechy (tj. oczycili si od wad), rozerwali dualizm (poznali prawdziwy sens i cel ycia oraz zrzucili kajdany niewolnictwa namitnoci i przywiza), posiedli wadz nad sob, radujcy si dobrem wszystkich. 5.26. Dla tych, ktrzy uwolnili si od podliwoci (namitnych, niemoralnych pragnie) i gniewu, ktrzy angauj si (dokonuj czynw samodoskonalenia duchowego i suenia ludziom), okieznali myli (zyskali wewntrzn harmoni, cisz, spokj; tylko w tym stanie moliwa Jest doskonaa autoregulacja psychiczna, doskonaa praca umysowa, doskonae mdre suenie ludziom), poznali Atmana (najwyszy, najsubtelniejszy plan wielowymiarowego wiata w granicach ciaa czowieka), blisko jest Brahmanirwana. 6.18. Gdy uspokojona wiadomo jest w Atmanie staa, wwczas ten, kto wolny jest od wszelkich poda, mianuje si wspistotnym. 6.20. Gdzie uspokaja si myl okieznana przez wiczenia jogi, gdzie ogldajc Atmana w sobie czowiek raduje si Atmanem, 6.21. tam poznaje si najwysz bogo odczuwan przez buddhi przewyszajc uczucia (tj. zwyczajne, ziemskie uciechy, pozytywne odczucia, ktre rodz si dziki dopywowi informacji poprzez narzdy zmysw); przebywajcy w niej nie uchyla si od rzeczywistoci (tj. Samadhi nie ma nic wsplnego z autyzmem i tendencj do samoizolacji od wszystkich ludzi: przeciwnie, ten kto pozna najwysze emocjonalnie pozytywne stany, dy do podzielenia si nimi z innymi; take i bezporednio podczas Samadhi, mimo penego oderwania si od przejaww ordynarnych poziomw, czowiek zachowuje zdolno do aktywnego i mdrego oddziaywania na nie): 6.22. po osigniciu jego czowiek pojmuje, e nie ma niczego najwyszego, co mgby osign ...

6.27. Gdy takiego jogina z uciszonym manasem (ktry uwolni si spod wadzy wichrw adnicznych myli, osign spokj wewntrzny, cisz), z uspokojonym radasem (namitnociami), upodobni si do Brahmana (Brahman w tym kontekcie oznacza og ludzi, ktrzy osignli absolutn doskonao, najwyszy ewolucyjny poziom doskonaoci duchowej), bezgrzesznego obejmuje najwysza bogo). wiczenia i zalecenia przedstawione w danej ksice prowadziy nas po tej drodze. Popatrzmy na siebie: o ile zbliylimy si do celu? Ot dobieg koca cykl naszych zaj. Kady wynis z nich tyle, ile po pierwsze chcia, po drugie - mg, na skutek rnego rodzaju przyczyn, wzi. Kady wynis to co chcia i mg wynie. Jeeli kto pozosta nieusatysfakcjonowany niechaj mi wybaczy! U wielu, ktrzy wynieli duo lub wszystko, teraz powstaje problem: co robi dalej? Dlatego te, aby nie zdarzyo si przykre zatrzymanie si na Drodze, zapamitajmy nastpujce prawo Ruchu: Pomylnie posuwa si tylko ten, kto pracuje jednoczenie w trzech kierunkach: a) bezporednio doskonali siebie; b) aktywnie uczestniczy w yciu tej grupy ludzi, z ktrymi wsplnie idzie do wytyczonego celu i c) przekazuje w miar swoich moliwoci otrzyman wiedz, dowiadczenie innym. Std ani jeden nowy duy stopie nie zostanie przez nas pokonany, jeeli poprzednio nie pomoemy innym wstpi na ten stopie, ktry chcemy opuci. I jeszcze jedno prawo Ruchu: rozwj duchowy przebiega po krzywej sinusoidalnej. Za kadym wzlotem, dziki nabyciu nowych wiadomoci i nawykw, k o n i e c z n i e bdzie nastpowa cienie ku upadkowi, ktry jest etapem prby na wytrwao nowonabytego. Przy czym, prbie poddawana jest nie sia mini lub wytrzymao koci, lecz wanie etyczny komponent rozwoju. Bdziemy stale pamita o tym, aby nie stacza si po opadajcej czci sinusoidy do wyjciowych pozycji, aby nowe wejcie kadorazowo zaczynao si jak najszybciej, aeby krzywa naszej Drogi staa si wznoszca. Zapamitajmy na zawsze: nie moe by szczliwym ten, kto szuka szczcia dla siebie. Szczcie zyskuje si tylko poprzez sub. Prby znalezienia zewntrznych warunkw, ktre jakoby powinny uczyni nas szczliwymi, to iluzja, to pocig za horyzontem. Rzeczywiste szczcie moe osign tylko ten, kto nauczy si cieszy szczciem innych, nauczy si suy ludziom, niosc im szczcie. Utworzymy jeszcze raz krg. yczmy wszystkim ludziom i sobie nawzajem pokoju, spokoju, szczcia! WYBRANA LITERATURA 1. Bach R., Mewa Jonathan Livingston. 2. Bhagawadgita, czyli Pie Pana, Przekad Joanna Sachse, Wrocaw 1988, Ossolineum. 3. De Mello A. S. J., Sadhana, cieka do Pana Boga, Warszawa 1989, Verbinum. 4. Gandi M. K., Autobiografia, Warszawa 1958. 5. Jogananda P., Autobiografia joga. 6. Rama-Czaraka Jogi, Rada joga, Warszawa 1925. 7. Teoria i metodyka wicze relaksowo-koncentrujcych pod red. S. Grochmala, Warszawa 1986, PZWL. 8. Vivekananda S., Karma joga, Madras 1962, Biblioteka Polsko-Indyjska. 9. Vivekananda S., Raj joga, New Jork 1955. 10. Winiewska-Roszkowska K., Wegetarianizm, Warszawa 1987, Wiedza Powszechna.