POLYTECHNIC UNIVERSITY OF THE PHILIPPINES College of Engineering Department of Computer Engineering Sta.

Mesa, Manila

Buhay, Gawain at mga Sinulat ni Rizal KABANATA 14: SI RIZAL SA LONDON

(Written Report)

MANRIQUE, Christine R. BS CoE II-1

Prof. Duque
cmanrique

KABANATA 14: Si Rizal sa London

I. Kadahilanan sa Pagpili sa London Makakadagdag ng kaalaman sa wikang Ingles Ang pangunahing lenggwahe sa London ay Ingles at kailangan niyang sanayin ang sarili na makipagusap sa mga taong nagsasalita nito. Makakapag-aral at mabibigyan ng anotasyong ang Sucesos de las Islas Filipinas (1609) ni Antonio Morga Ang Sucesos de las Islas Filipinas ay isang pambihirang sipi na tumatalakay sa mga pangyayari sa Pilipinas na matatagpuan lamang sa Museo ng Britanya. Makakapagpatuloy ng pakikipaglaban laban sa pang-aapi ng mga Espanyol sa Pilipinas Ang London ay ligtas na lugar. II. Pagtawid ng Atlantik Pagbiyahe mula New York patungong Liverpool Marami syang nakilalang bagong kaibigan sa loob ng barko na tinawag na City of Rome. Dahil sa pagkamaalam ni Rizal sa maraming wika, naging mas madali ang pakikipag-usap at siya naman ay natural na palakaibigan. Ang mga pasaherong Amerikano at Europeo ay aliw na aliw dahil sa kagalingan niya sa paggamit ng yo-yo bilang pananggalang. Pagtalakay ni Rizal sa suliraning panlipunan at pampulitika sa mga Amerikanong mamamahayag Nakarating si Rizal sa Liverpool, England noong Mayo 24, 1888 III. Buhay sa London Tumungo si Rizal sa London noong Mayo 25, 1888 Tumuloy siya bilang panauhin sa tahanan ni Dr. Antonio Ma. Regidor hanggang katapusan ng Nangupahan siya sa Pamilya Beckett at nakatagpo si Gertrude Beckett Nakilala ni Rizal si Dr. Reinhold Rost, bibliotekaryo ng Ministeryo ng Ugnayang Panlabas

cmanrique

IV.

Mga Balita sa Maynila Masasamang Balita Pag-uusig sa mga Pilipinong lumagda sa Petisyong 1888 Laban sa mga Prayle Pag-uusig sa mga taga-Calamba dahil sa paghiling ng repormang pang-agraryo Pagtuligsa kay Rizal nina Senador Salamanca at Vida sa Cortes ng Espanya sa mga pahayagang Espanyol Di-makatwirang pagpapatapon ni Gobernador Heneral Weyler kay Manuel Hidalgo. Pagkakulong ni Laureano Viado dahil ang isang sipi ng Noli ay nakita sa kanyang tahanan Mabubuting Balita Pagtatanggol ni Rev. Vicente Garcia sa Noli Me Tangere laban sa panunuligsa ng mga prayle. Lubos ang pasasalamat ni Rizal sa Pilipinong pari, sa katunayan, nagparating pa siya ng sulat

V.

Anotasyon sa Aklat ni Morga Antonio de Morga isang abogadong Espanyol at highranking official sa Pilipinas Sucesos de las Islas Filipinas (Mga Makasaysayang Pangyayari sa mga Isla ng Pilipinas) inilathala sa Mexico noong 1609 at itinuturing ni Rizal na pinakamagandang naisulat tungkol sa kasaysayan noong unang taon ng rehimeng Espanyol. Liham ni Rizal kay Blumentritt:
Ang gawa ni Morga ay mahusay at magandang aklat; masasabing si Morga ay isang makabagong iskolar at manlalakbay. Wala siyang pagkukunwari at hindi paglalabis sa katotohanan ang pag-uulat niya, isang bagay na karaniwang makikita sa mga isinulat ng mga Espanyol ngayon ......

Mariano Ponce kaibigan ni Rizal na naninirahan sa Barcelona, Spain. Hinikayat niya na maging patnugot ng isang pahayagang magtatanggol sa interes ng mga Pilipino laban sa pang-uusig ng mga Espanyol. Tinananggihan ni Rizal ang alok na ito dahil siya ay abalang abala sa pag-aaral ng mga manuskritong pangkasaysayan sa London. VI. Pagbisita sa Paris at Espanya Setyembre 1888 binisita ni Rizal ang Paris ng isang linggo upang makahanap ng iba pang materyal na pangkasaysayan sa Bibliotheque Nationale. Juan Luna at asawang si Paz Pardo de Tavera tinanggap si Rizal sa kanilang tahanan at ipinagmalaki ang kanilang batang anak na nagngangalang Andres. cmanrique

 Disyembre 11, 1888 binisita ni Rizal ang Madrid at Barcelona upang makipag-ugnayan sa mga kababayan at makapagsiyasat sa sitwasyong politikal na may kinalaman sa reporma para sa Pilipinas. Marcelo H. del Pilar at Mariano Ponce malaking kampeon sa Kilusang Propaganda Nangako si Rizal na makikiisa sa pakikipaglaban sa reporma VII. Pasko sa London Disyembre 24, 1888 nagbalik si Rizal sa London at doon nagdiwang ng Pasko at Bagong Taon kapiling ang pamilya Beckett.
Ngayon ay Noche Buena, ito ang pistang gustong gusto ko .... Isang tunay na henyo ang isinilang para palaganapin ang katotohanan at pagibig ..... Hindi ako makapaniwalang ginagamit ng ilang tao ang Kanyang Ngalan sa paggawa ng kasalanan.

Para kay Blumentritt, nagpadala si Rizal ng aginaldong Pamasko, ang busto ni Emperador Augustus Para kay Dr. Carlos Czepelak (isang iskolar na tagaPoland), iniregalo niya ang busto ni Julius Caesar. VIII. Asosacion La Solidaridad Isang samahan ng mga Pilipino sa Espanya na naglalayong makiisa sa krusada para sa pambansang reporma Pinasinayaan nina Galicano Apacible(pangulo), Graciano Lopez Jaena(pangalawang pangulo), Manuel Sta. Maria (kalihim), Mariano Ponce (ingat-yaman), Jose Ma. Panganiban (tagapagtuos) Naging pangulong pandangal si Rizal bilang pagkilala sa pagiging makabayan niya. Bilang lider ng mga kababayan sa Europa, sumulat ng pasasalamat si Rizal sa mga miyembro ng Asosacion La Solidaridad noong Enero 28, 1889. IX. La Solidaridad Opisyal na pahayagan ng Kilusang Propaganda na lumalabas tuwing makalawang linggo. Ang layunin nito ay (1)makapagtrabaho nang payapa para sa repormang panlipunan at pampolitikal (2) mailarawan ang mga kalunos-lunos na kalagayan ng Pilipinas (3) labanan ang masasamang puwersa ng reaksyonaryo at pagkasinauna (4) magtaguyod ng ideyang liberal at kaunlaran (5)maging kampeon ng mga lehitimong aspirasyon ng mga Pilipino Naghanda ng artikulo si Rizal upang mailathala sa pahayagang La Solidaridad Liham ni Rizal para kay Jaena at sa kasamahan: cmanrique

Maging maingat, huwag maglathala ng labis sa katotohanan o kasinungalingan o panggagaya sa iba... Kailangang maipakita natin sa ating mga kaaway na tayo ay karapat-dapat kaysa sa kanila, lalo pat kung pagbabatayan ay moralidad at pagiging tao. Kapag katotohanan lamang ang ating sinasabi, masasabing naipanalo na natin ang ating ipinaglalaban dahil ang katwiran at katarungan ay nasa ating panig. Hindi na kailangan ng panloloko

Los Agricultores Filipino (Mga Magsasakang Pilipino) unang artikulo ni Rizal na nailathala noong Marso 25, 1889 sa La Solidaridad. Inilarawan nito ang kalunus-lunos na kalagayan sa Pilipinas na siyang sanhi ng pagkaurong ng bansa. X. Mga Isinulat sa London Padre Rodriguez walang tigil sa panunuligsa sa kanyang Noli La Vision del Fray Rodriguez (Ang Pananaw ni Padre Rodriguez) polyetong isinulat ni Rizal upang ipagtanggol ang Noli at ang kanyang sarili sa ilalim ng sagisag-panulat na Dimasalang Liham sa mga Dalaga ng Malolos isinulat noong Pebrero 22, 1889 na naka-sulat sa Tagalog dahil sa kahilingan ni M.H. del Pilar para purihin ang kadalagahan ng Malolos Padre Felipe Garcia kura paroko ng Malolos na tumututol sa hiling ng mga kadalagahan sa pagtatatag ng paaralan kung saan mapag-aaralan ang wikang Espanyol Mga Kasabihan Ang lakiy sa layaw, karaniway hubad Hampas ng magulang ay nakatataba Ang nagsasabi ng tapos ay siyang kinakapos Ang naglalakad nang marahan, matinik may mababaw Ang maniwala sa sabiy walang bait sa sarili Sa bibig nahuhuli ang isda Mga Bugtong Isang butil ng palay, sikip sa buong bahay Sagot: Ilaw Matapang ako sa dalawa, duwag ako sa isa Sagot: Tulay na kawayan Dala ako niya, dala ko siya Sagot: Sapatos Isang balong malalim, puno ng patalim Sagot: Bibig XI. Pag-ibig kay Gertrude Gertrude Beckett pinakamatanda sa mga magkakapatid na babaeng Beckett na may palayaw na Gettie o Tottie. Siya cmanrique

ay may magandang pangangatawan, asul na mata, mapupulang pisngi at buhok na kulay kayumanggi. Iniibig ni Gertrude si Rizal at buong atensyon niyay para lamang kay Rizal. Tinutulungan niya si Rizal sa paghahalo ng mga kulay para sa pagpinta o paghahanda ng luwad para sa pag-eeskultura. Ang kanilang pagiging magkaibigan ay nauwi sa pagiibigan. XII. Ang Paglisan Bago pa lumalim ang kanilang samahan, naisip ni Rizal na hindi pa oras upang siya ay magpakasal dahil may misyon pa siyang dapat isakatuparan Tinapos niya ang kanyang eskultura -- Prometheus Bound, The Triumph of Death over Life at The Triumph of Science over Death (ibinigay kay Prof. Blumentritt sa Leitmeritz) at ang busto ng magkakapatid na babaing Beckett Marso 19, 1889 nagpaalam na si Rizal sa mga Beckett lalo na kay Gertrude Nilisan niya ang London upang magpunta sa Paris Malungkot niyang tinawid ang English Channel dahil sa naaalala niya ang masasayang araw sa London.

cmanrique