6 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ÑOAØN TRUNG COØN LÖÔÏC TÖÏ

NGUYEÃN MINH TIEÁN (Ngu yeân va ên chö õ Ha ùn cu ûa sa moân Thích Pha ùp
Ha ûi ñ ôøi nha ø Ñö ôøn g soa ïn )
dòch vaø chuù giaûi

Ñ aïi Sö teân Hueä Naêng, cha hoï Lö, teân huùy laø
Haønh Thao. Ngöôøi meï hoï Lyù, sanh ra Sö nhaèm
giôø Tyù, ngaøy muøng taùm, thaùng hai, naêm Maäu Tuaát, nieân
hieäu Trinh Quaùn thöù 12.1 Khi aáy, haøo quang chieáu saùng
leân khoâng trung, muøi höông laï toûa lan ñaày nhaø. Ñeán

KINH taûng saùng, coù hai vò taêng laï maët ñeán vieáng, noùi vôùi
ngöôøi cha raèng: “Khuya nay oâng vöøa sanh quyù töû, chuùng
toâi ñeán ñaây laø ñeå ñaët teân cho chaùu beùù. OÂng neân ñaët

PHAÙP BAÛO ÑAØN

tröôùc laø chöõ Hueä (՛), sau laø chöõ Naêng (㓹).” Ngöôøi cha
hoûi: “Vì sao ñaët teân laø Hueä Naêng?” Hai vò taêng ñaùp:
“Hueä, nghóa laø ñem Phaùp maø boá thí cho chuùng sanh;
Naêng, nghóa laø ñuû söùc laøm neân Phaät söï.”
Hai ngöôøi noùi roài ra ñi, chaúng bieát ñi ñaâu.

HAÙN – VIEÄT Sö khoâng duøng söõa meï, ñeâm ñeâm coù thaàn nhaân nuoâi
baèng nöôùc cam-loä.2
Khi lôùn leân, tuoåi vöøa hai möôi boán, Ngaøi nghe kinh
Kim Cang maø ngoä ñaïo, môùi ñeán nuùi Hoaøng Mai3 caàu ñaïo,
ñöôïc Nguõ Toå nhaän cho laø ñöôïc. Nguõ Toå troïng taøi cuûa Sö,

1
Töùc laø naêm 638, ñôøi Ñöôøng Thaùi Toâng.
2
NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO Nöôùc ngoït vaø thôm cuûa caùc vò tieân nhaân, töông truyeàn laø coù theå giuùp ngöôøi
ñöôïc soáng laâu, khoâng beänh taät.
3
Taïi phía taây baéc huyeän Hoaøng Mai, tænh Hoà Baéc ngaøy nay, laø nôi Nguõ Toå Hoaèng
Nhaãn ñang giaûng phaùp.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 7 8 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1 1
trao y baùt vaø truyeàn phaùp, cho noái ngoâi Toå. Luùc aáy laø Löông, Trí Döôïc phaùp sö töø nöôùc Taây Truùc vöôït bieån
naêm ñaàu nieân hieäu Long Soùc.2 sang ñaây, mang theo moät caây Boà-ñeà beân xöù aáy maø troàng
keá beân ñaøn naøy, cuõng coù noùi raèng: “Veà sau, khoaûng 170
Ngaøi veà phöông Nam aån naùu trong 16 naêm, mang
naêm nöõa, 2 seõ coù vò Boà-taùt hieän thaân ngöôøi phaøm maø
hình töôùng cuûa ngöôøi theá tuïc. Qua naêm ñaàu nieân hieäu
Nghi Phuïng,3 nhaèm ngaøy muøng taùm thaùng gieâng, Ngaøi khai dieãn phaùp Thöôïng thöøa3 döôùi coäi caây naøy, ñoä cho voâ
gaëp phaùp sö AÁn Toâng cuøng luaän baøn nhöõng yù nghóa cao soá chuùng sanh, laø vò Phaùp chuû chaân truyeàn taâm aán cuûa
sieâu huyeàn dieäu. AÁn Toâng tænh ngoä, hôïp vôùi yù Ngaøi. Phaät vaäy.”
Ngaøy raèm thaùng aáy, phaùp sö AÁn Toâng nhoùm hoïp boán Trong phaùp hoäi naøy, Ngaøi chính thöùc caïo boû raâu toùc,
chuùng, 4 laøm leã xuoáng toùc cho Ngaøi. Ngaøy muøng taùm thoï giôùi tyø-kheo, vaø vì boán chuùng maø khai thò phaùp Ñaïi
thaùng hai, Phaùp sö laïi nhoùm hoïp caùc vò danh ñöùc, laøm leã thöøa Ñoán giaùo,4 moïi vieäc ñeàu y nhö nhöõng lôøi döï baùo töø
truyeàn giôùi cuï tuùc.5 Caùc vò truyeàn giôùi coù ngaøi Trí Quang tröôùc.
Luaät sö ôû Taây Kinh (Tröôøng An) laøm Thoï giôùi sö, ngaøi Muøa xuaân naêm sau, Ngaøi töø giaõ boán chuùng maø veà
Hueä Tónh Luaät sö ôû Toâ Chaâu laøm Yeát-ma, ngaøi Thoâng chuøa Baûo Laâm ôû Taøo Kheâ. AÁn Toâng phaùp sö vaø caû hai
ÖÙng Luaät sö ôû Kinh Chaâu laøm Giaùo Thoï, ngaøi Kyø-ña-la giôùi taêng tuïc theo tieãn chaân coù tôùi treân ngaøn ngöôøi,
Luaät sö ôû Trung Thieân Truùc6 laøm Thuyeát Giôùi, ngaøi Maät- thaúng ñeán taän Taøo Kheâ. Khi aáy, Thoâng ÖÙng Luaät sö ôû
ña Tam Taïng ôû nöôùc Taây Truùc 7 laøm Chöùng Giôùi. Giôùi Kinh Chaâu vôùi vaøi traêm ngöôøi tu hoïc cuøng veà nöông theo
ñaøn naøy laø do ngaøi Caàu-na Baït-ñaø-la Tam Taïng hoài Ngaøi. Ngaøi ñeán Baûo Laâm, Taøo Kheâ, thaáy nhaø cöûa thaáp
trieàu Löu Toáng8 saùng laäp, coù döïng bia ñeà raèng: “Sau naøy heïp, chaúng ñuû cho boán chuùng aên ôû. Muoán môû roäng ra,
seõ coù vò Boà-taùt hieän thaân ngöôøi phaøm9 maø thoï giôùi nôi Ngaøi lieàn ñeán gaëp moät ngöôøi trong laøng laø Traàn AÙ Tieân
ñaây”. Laïi nöõa, naêm ñaàu nieân hieäu Thieân Giaùm nhaø maø noùi raèng: “Laõo taêng muoán ñeán thí chuû,5 caàu xin moät
choã ñaát ñeå traûi caùi toïa cuï,6 khoâng bieát coù ñöôïc chaêng?” AÙ
Tieân hoûi: “Toïa cuï cuûa Hoøa thöôïng roäng chöøng naøo?” Toå
1 Sö ñöa toïa cuï ra cho xem. AÙ Tieân ñoàng yù. Toå Sö laáy toïa
Y baùt laø aùo maëc vaø bình baùt ñeå ñöïng côm cuûa ngöôøi tu haønh. Thieàn toâng laáy y
baùt laøm bieåu hieän cho söï noái phaùp giöõa thaày vaø troø. Y baùt ngaøy xöa ñöôïc chính
ñöùc Phaät truyeàn laïi cho ngaøi Ca-dieáp laøm Toå thöù nhaát ôû AÁn Ñoä. Ñeán Boà-ñeà Ñaït-
1
ma laø Toå thöù 28 thì sang Trung Hoa maø laøm Toå thöù nhaát cuûa Thieàn toâng Trung Töùc laø naêm 502, ñôøi vua Löông Voõ Ñeá.
2
Hoa, roài truyeàn ñeán Luïc Toå laø ñôøi thöù 6 thì thoâi khoâng truyeàn nöõa. Khoaûng thôøi gian tieân ñoaùn naøy laø töø naêm 502, öùng ñeán naêm 676 quaû ñuùng nhö
2
Töùc laø naêm 661, Taân Daäu, nhaèm ñôøi vua Ñöôøng Cao Toâng. thaät.
3 3
Töùc laø naêm 676, Bính Tyù, cuõng ñôøi vua Cao Toâng nhöng söûa ñoåi nieân hieäu. Phaùp Thöôïng thöøa, töùc laø phaùp Ñaïi thöøa. ÔÛ ñaây chæ cho phaùp moân Ñoán ngoä maø
4
Xuaát gia hai chuùng : tyø-kheo, tyø-kheo ni; taïi gia hai chuùng : cö só nam, cö só nöõ. Luïc Toå veà sau xieån döông.
5 4
Laø 250 giôùi cuûa vò tyø-kheo. Nguyeân vaên laø “giaùo ngoaïi bieät truyeàn”, töùc laø Phaùp chæ truyeàn rieâng beân ngoaøi
6
Trung Thieân Truùc töùc laø mieàn Trung AÁn Ñoä. phaàn vaên töï cuûa kinh ñieån.
7 5
Taây Truùc cuõng laø moät teân goïi khaùc cuûa AÁn Ñoä. Thí chuû: ngöôøi ñem taøi vaät maø boá thí cho keû khaùc. Thöôøng duøng ñeå chæ nhöõng
8
Töùc vua Toáng Löu Duï (420 – 478). ngöôøi cuùng döôøng cho Tam Baûo, coù nôi cuõng goïi laø ñaøn vieät.
9 6
Nguyeân vaên laø “nhuïc thaân Boà-taùt” Taám vaûi nhoû may laïi duøng ñeå ngoài thieàn, thaày taêng ñi ñaâu cuõng mang theo.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
cuï giuõ ra moät caùi, toûa roäng phuû heát caû vuøng Taøo Kheâ,
coù boán vò thieân vöông hieän thaân ngoài nôi boán goùc. Ngaøy
nay, ôû caûnh chuøa aáy coù nuùi Thieân Vöông, laø nhaân chuyeän
naøy maø ñaët teân. AÙ Tieân nhìn thaáy lieàn noùi: “Nay toâi
ñöôïc bieát phaùp löïc cuûa hoøa thöôïng thaät laø roäng lôùn; coù
ñieàu, moà maû toå tieân nhaø toâi töø tröôùc ñeán nay ñeàu ôû taïi
ñaát naøy. Neáu veà sau coù caát chuøa döïng thaùp, xin ñöøng huûy
hoaïi, coøn ngoaøi ra xin cuùng döôøng caû ñeå maõi maõi duøng
laøm ngoâi Tam Baûo. Nhöng ñaát naøy laø maïch ñeán cuûa
sanh long, baïch töôïng, 1 chæ coù theå laøm baèng beân treân,
chöùù khoâng neân laøm baèng phía döôùi.”2 Theo lôøi AÙ Tieân,
moïi söï kieán thieát, xaây döïng veà sau ñeàu tuaân thuû nhö vaäy.
Moät hoâm, Toå Sö ñi daïo chôi ñeán moät choã caûnh vaät
toát töôi, coù suoái nöôùc, non cao, lieàn döøng nghæ laïi ñoù, beøn
thaønh moät nôi lan-nhaõ, 3 coù caû thaûy 13 caûnh nhö vaäy,
ngaøy nay goïi laø Hoa Quaû Vieän. Coøn teân goïi ñaïo traøng
Baûo Laâm laø do tröôùc ñaây ngaøi Trí Döôïc Tam Taïng nöôùc
Taây Truùc, khi töø Nam haûi qua cöûa Taøo Kheâ, laáy tay voác
nöôùc maø uoáng thaáy thôm vaø ngon, laáy laøm laï maø baûo
moân ñoà cuûa mình raèng: “Nöôùc naøy vôùi nöôùc beân Taây
Thieân4 khoâng khaùc gì. Treân nguoàn suoái naøy aét coù thaéng
ñòa, caát chuøa leân raát toát”. Lieàn laàn theo doøng suoái maø ñi
leân nguoàn, thaáy boán beà non nöôùc quanh co, ñeøo ñoäng toát
laï, khen raèng: “Thaät khoâng khaùc gì nuùi Baûo Laâm beân
1
Chæ ñòa theá nuùi Nam Hoa, caùch phía Nam huyeän Khuùc Giang 60 daëm, chaïy daøi
ñeán Taøo Kheâ.
2
Nguyeân vaên laø chæ neân “bình thieân”, khoâng neân “bình ñòa”, nghóa laø caát nhaø löïa
theo theá nuùi: heã caát ôû choã cao thì laøm thaáp xuoáng, caát ôû choã thaáp thì laøm cao leân,
khieán cho noùc nhaø baèng nhau ôû phía treân trôøi; chôù khoâng xeû nuùi ñaùnh ñaù, cho
baèng nhau ôû phía döôùi ñaát ñöôïc, vì e hö long maïch cuûa nuùi.
3
Lan-nhaõ, phieân aâm tieáng Phaïn, vieát troïn chöõ laø A-lan-nhaõ (俫ULQ\D), cuõng vieát :
Lan thaát, töùc laø nôi yeân vaéng, thanh tònh, chæ caûnh chuøa chieàn noùi chung.
4 2
Taây Thieân, cuõng laø teân khaùc chæ AÁn Ñoä.
9 10 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Taây Thieân!” Lieàn noùi vôùi cö daân thoân Taøo Haàu raèng:
“Nôi ñaây neân caát moät ngoâi chuøa. Sau naøy chöøng moät
traêm baûy chuïc naêm nöõa, seõ coù phaùp baûo voâ thöôïng ñöôïc
dieãn giaûng ôû ñaây, keû ñaéc ñaïo nhieàu voâ keå, neân ñaët hieäu
laø Baûo Laâm.”1
Quan Muïc Thieàu Chaâu thuôû aáy laø Haàu Kính Trung
ñem lôøi aáy soaïn tôø bieåu taâu leân trieàu ñình, nhaø vua
chuaån lôøi xin, ban cho taám bieån ñeà laø Baûo Laâm, bôûi ñoù
maø thaønh moät ngoâi chuøa to lôùn. Vieäc aáy baét ñaàu töø naêm
thöù 3 nieân hieäu Thieân Giaùm.2
Tröôùc chuøa coù moät caùi hoà lôùn, thöôøng coù moät con
roàng noåi leân, thaân hình to lôùn quaán quanh, laøm haïi caây
coái trong röøng. Moät ngaøy kia, noù hieän hình raát lôùn, quaãy
ñaïp soùng daäy traøn leân, maây möa muø mòt, khieán taêng
chuùng ñeàu sôï haõi. Toå Sö ra naït con roàng raèng: “Ngöôi
chæ hieän ñöôïc hình lôùn, chaúng hieän ñöôïc hình nhoû. Neáu
laø roàng thaàn bieán hoùa ñöôïc, leõ ra neân töø nhoû thaønh lôùn,
töø lôùn thaønh nhoû ñöôïc môùi phaûi.” Ngaøi noùi xong, con
roàng aáy lieàn laën ngay xuoáng, giaây laâu hieän leân thaân
hình raát nhoû beù, nhaûy nhoùt treân maët hoà. Toå Sö môû bình
baùt ra, hoûi raèng: “Ngöôi coù daùm nhaûy vaøo caùi baùt cuûa laõo
taêng ñaây khoâng?”
Con roàng beøn löôïn quanh, roài chaäp chôøn ñeán tröôùc
Toå Sö, Ngaøi laáy caùi baùt uùp laïi, con roàng chaúng cöïa quaäy
gì ñöôïc nöõa. Sö lieàn mang baùt trôû leân chuøa, thuyeát phaùp
vôùi roàng. Roàng beøn thoaùt xaùc maø ñi, boû laïi boä xöông daøi
chöøng baûy taác; ñaàu, ñuoâi, söøng, chaân ñeàu ñuû caû, töông
truyeàn laø vaãn ñeå ôû cöûa chuøa. Sau naøy, Toå Sö sai laáy ñaát
ñaù laáp caùi hoà aáy, ngaøy nay ôû tröôùc ñeàn, phía beân traùi coù
caây thaùp saét, töùc laø choã ñoù vaäy.
1
Baûo Laâm: khu röøng quyù, yù noùi ngöôøi ñaéc ñaïo seõ nhieàu nhö caây trong röøng vaäy.
Töùc laø naêm 504, ñôøi vua Löông Voõ Ñeá.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 11
BAØI TÖÏA KINH PHAÙP BAÛO ÑAØN
(Baøi töïa naøy phaân laøm naêm ñoaïn: Ñoaïn thöù nhaát thuaät
vieäc Phaät toå truyeàn thöøa Chaùnh phaùp cho tôùi Toå Ñaït-ma, sang
laøm Sô Toå beân Trung Hoa. Ñoaïn thöù nhì thuaät töø Nhò Toå
truyeàn xuoáng tôùi Luïc Toå ñeå neâu roõ duyeân khôûi cuûa Kinh Phaùp
Baûo Ñaøn. Ñoaïn thöù ba thuaät vieäc moân ñeä noái phaùp cuûa Ñaïi sö
ñeàu do Kinh naøy maø ra. Ñoaïn thöù tö, thuaät choã huyeàn dieäu,
chaùnh tröïc cuûa Kinh naøy. Ñoaïn thöù naêm, thuaät caùi duyeân do
truyeàn roäng Kinh naøy ra khaép nôi. Chuùng toâi cho in baûn chöõ
Haùn keøm theo ñaây ñeå quyù vò tieän vieäc ñoái chieáu.)
ᕉਟʗ⁏⧐ỎᲢㇺџ
Luïc toå Ñaïi sö Phaùp Baûo Ñaøn Kinh töï
ៀえ⤁Ŕӓⷉ⏁
Coå Duaân Tyø-kheo Ñöùc Dò soaïn
ˋ䇝㤭࠷Ō់ԇ㵱Ⴓӣ㰁ӉⓃ⿺់ՁⓢႳ⑏œΓ
ᗢѯ⒦ʒ̴ᰯᘩႳ‫؀‬㝍⒦䡔ς▇ፃႳǷ‫ݏ‬㗁‫ݏ‬Nj
ӖᝌӖႳ㮤ᒨ᪶ጼ㖱㝈⋡䇞ਉႳ◗Ꮰ⢬᫺ढ़‫ب‬ƭ
Ӗ㮫Ԍ֦ȆႳ
Dieäu ñaïo hö huyeàn, baát khaû tö nghò, vong ngoân ñaéc chæ,
ñoan khaû ngoä minh. Coá, Theá Toân phaân toøa ö Ña Töû thaùp
tieàn, nieâm hoa ö Linh Sôn hoäi thöôïng, töï hoûa höng hoûa, dó
taâm aán taâm. Taây truyeàn töù thaát, chí Boà-ñeà Ñaït-ma, Ñoâng lai
thöû ñoä, tröïc chæ nhaân taâm, kieán taùnh thaønh Phaät.
▋់ʗ⁏㑁Ⴓଇ⒦㰁ፄՁᕁႳ▣ፃፂؐӉ୏Ⴓឳ
12 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
㫎ㆠਟ䛝䜳⢫͜Ⴓፂᒨ㑅㖱䱡⚫Ⴓ▇ţ୐ᓘጼ
वႳ՚㺍㖽ί᳆Ⴓጺɩᒨ㫎⯄ᕉljਟႳᜳ䇱᜝䥩
ёႳጺⓁNj䡟䤇牊ᚱŴ⟾Ⴓ㯻䛝ᝌ͜⢫ॸႳί᳆
ࢭ⓹ਤ䩡ळᲢႳ↼㽾䞊㏙⇓㰙Ⴓ䛝◗ς⧐䛒Ⴓ䢘
Ț៷ᡙ‫⽱ٿ‬㑁䑖ᕒ㲟Ⴓख़Ŵ╺⧐ỎᲢㇺႳ
Höõu Khaû Ñaïi sö giaû, thuû ö ngoân haï ngoä nhaäp, maïc thöôïng
tam baùi ñaéc tuûy, thoï y thieäu Toå, khai xieån chaùnh toâng. Tam
truyeàn nhi chí Hoaøng Mai, hoäi trung cao taêng thaát baù, duy
Phuï Thung cö só, nhaát keä truyeàn y vi luïc ñaïi Toå. Nam ñoän
thaäp dö nieân, nhaát ñaùn dó phi phong phan ñoäng chi cô, xuùc
khai AÁn Toâng chaùnh nhaõn, cö só do thò chuùc phaùt ñaêng ñaøn,
öùng Baït-ñaø-la huyeàn kyù, khai Ñoâng Sôn phaùp moân. Vi Söù
quaân maïng Haûi Thieàn giaû, luïc kyø nguõ muïc chi vieát Phaùp Baûo
Ñaøn Kinh.
ʗ⁏˜⒦Ɨ㏞ㆩ㖱▁ۭႳ㲫⧐ፂ᜝ጼёႳ䠭ࢠ䡇
ᡏᕁ㑼㽅ᖽ㑁㜕㰙ᕒ⑴ႳՁȆӖ͜㪿㯪फ़↼⯄ʗ
঩㵙㑁Ⴓ៩䂼ᒨⰺႳ՚ᜳ‌䡗᝻ᯒȠ▅ŰႳ⹌Ӊ
⯰ФధႳ⑏ᗖ䦹ਟর䣖Ⴓ⟾┮᫮ⓢ࠷䤇ʗ䠥Ⴓů
▋㖩⭒⪞ǐ▁⨌䠓䛒⧐ॸ㳹ᕈГ‫ޖ‬㑅ᗖႳ䇝ӓ㽅
㏱䛒Ѱ䟛ϯႳ᤻䆏㙽䡔㫜̴ᴗӢ㫋䜮Ⴓጺ䛒‫ڴ‬ᕁ
Ɨ٣៨‫ۦ‬Ⴓ⢴䇗㎭䑪㮬⟔₰ʗႳ᝻ᕒƗͱ㈘㮥⹌
ᗖᲢㇺႳ
Ñaïi sö thuûy ö Nguõ Döông, chung chí Taøo Kheâ thuyeát phaùp
tam thaäp thaát nieân, trieâm cam-loä vò, nhaäp thaùnh sieâu phaøm
giaû maïc kyù kyø soá. Ngoä Phaät taâm toâng, haønh giaûi töông öng
vi ñaïi tri thöùc giaû, danh taûi Truyeàn Ñaêng, duy Nam Nhaïc,
Thanh Nguyeân chaáp trì toái cöûu, taän ñaéc Voâ ba tî, coá xuaát Maõ
Toå, Thaïch Ñaàu, cô trí vieân minh, huyeàn phong ñaïi chaán, naõi
höõu Laâm Teá, Quy Ngöôõng, Taøo Ñoäng, Vaân Moân, Phaùp Nhaõn
chö coâng nguy nhieân nhi xuaát. Ñaïo ñöùc sieâu quaàn, moân ñình
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 13
hieåm tuaán, khaûi ñòch anh linh naïp töû, phaán chí xung quan,
nhaát moân thaâm nhaäp, nguõ phaùi ñoàng nguyeân, lòch bieán loâ
truy, quy moâ quaûng ñaïi. Nguyeân kyø nguõ gia cöông yeáu taän
xuaát Ñaøn Kinh.
ʚᲢㇺ㑁౤㰁パ㏶㹑࡞ⓢƏᒕ౤ᕓ㽦㳹Ȇ⯰䌡⧐
䛒Ⴓጺጺ⧐䛒ᕓ㽦⯰䌡ˋ㏶Ⴓጺጺˋ㏶⸫⋿㳹Ȇ
⯰䌡ˋ࡞౤ᝏ⃓ᚮ⟈䛵ţ౤ᝏ┤㻁⤈̷ţႳᥠᕁ
㑁౤ᝏ៨ᥠ㺎⒦ጺӯ䛥᫮⫖ᙻӓႳ㗁┤㻁〸㗁㳹Ȇ
〸Ⴓ
Phuø Ñaøn Kinh giaû, ngoân giaûn nghóa phong, lyù minh, söï bò, cuï
tuùc chö Phaät voâ löôïng phaùp moân. Nhaát nhaát phaùp moân cuï
tuùc voâ löôïng dieäu nghóa, nhaát nhaát dieäu nghóa phaùt huy chö
Phaät voâ löôïng dieäu lyù, töùc Di-laëc laâu caùc trung, töùc Phoå Hieàn
mao khoång trung. Thieän nhaäp giaû, töùc ñoàng Thieän Taøi, ö
nhaát nieäm gian vieân maõn coâng ñöùc, döõ Phoå Hieàn ñaúng, döõ
chö Phaät ñaúng.
՘ŷᲢㇺ⯄ӅƭりࣂʙʒႳŌ㮫ᕉਟʗᕄŴⓃႳ
ӓⷉіё᧲㮫ៀ▤Ⴓ㖫Ӆ䇗⥘ፂ᜝䥩䂼Ⴓ䅸Ӊ䆶
ፃƭỘᘌᕄ⑿Ⴓ䇑ᗦƒ᠏ţǠǠ⽱ѲႳ㗁㳹ᚹ᳆
៨ጺឳࢦႳ
Tích hoà Ñaøn Kinh vi haäu nhaân tieát löôïc thaùi ña, baát kieán Luïc
Toå ñaïi toaøn chi chæ. Ñöùc Dò aáu nieân thöôøng kieán coå baûn, töï
haäu bieán caàu tam thaäp dö taûi, caän ñaéc Thoâng Thöôïng nhaân
taàm ñaùo toaøn vaên, toaïi san vu Ngoâ trung Höu Höu Thieàn am,
döõ chö thaéng só ñoàng nhaát thoï duïng.
՚䣰䛝ᝓ㗃ख़ढ़ᕁʗ᫮㯅‫ٿ‬Ⴓ㋳Ȇਟօᡙ⯰⿘Ⴓ
⒝ȄӢ䣰⫖নႳ
Duy nguyeän khai quyeån cöû muïc tröïc nhaäp Ñaïi Vieân giaùc haûi,
tuïc Phaät Toå hueä maïng voâ cuøng, tö dö chí nguyeän maõn hyû.
14 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
㖱ᔴ౤Ɛ᜝ጼё౤Ѩ͹⢲౤ţ⓲Ⓚ
Chí Nguyeân nhò thaäp thaát nieân, Canh Daàn tueá, Trung Xuaân
nhaät.
⤁Ŕӓⷉ㴺⑜
Tyø-kheo Ñöùc Dò caån töï.
Dòch nghóa:
1. Ñaïo maàu nhieäm huyeàn dieäu chaúng theå nghó baøn,
chæ keû queân lôøi, ñöôïc yù, môùi hieåu ñöôïc roõ raøng. Cho neân
Theá Toân phaân hai choã ngoài ôû tröôùc thaùp Ña Töû 1 maø
môøi ñöùc Ca-dieáp ngoài, Ngaøi caàm ñoùa hoa ôû treân hoäi
Linh Sôn ñöa ra, duy chæ coù Ca-dieáp hieåu yù Ngaøi, ñoù
cuõng nhö laø löûa tieáp noái löûa, ñem taâm aán vaøo taâm. Ñaïo
Thieàn töø phöông Taây 2 truyeàn thöøa 28 ñôøi, 3 tôùi Boà-ñeà
Ñaït-ma qua phöông Ñoâng laøm Sô Toå, chæ thaúng vaøo taâm
ngöôøi, thaáy taùnh thaønh Phaät.4
2. Coù ngaøi Hueä Khaû Ñaïi sö,5 nghe phaùp cuûa Ñaït-ma
thôøi ngoä nhaäp, suïp laïy ba laïy, 6 ñaéc ñaïo thaâm saâu nhö
ñeán taän xöông tuûy, nhaän y baùt noái doøng laøm Toå thöù hai,
truyeàn laïi moái ñaïo cuûa Sô Toå, môû roäng chaùnh toâng, daàn
xuoáng tôùi Toå thöù ba laø Taêng Xaùn, Toå thöù tö laø Ñaïo Tín,
Toå thöù naêm laø Hoaèng Nhaãn.7 Trong chuùng hoäi theo Nguõ
Toå, soá cao taêng caû thaûy laø baûy traêm, duy coù vò cö só Phuï
1
Thaùp Ña Töû taïi thaønh Vöông-xaù, ngöôøi ta xaây ñeå kyû nieäm moät ngöôøi tröôûng
giaû ñoâng con (30 ñöùa con vöøa trai vöøa gaùi) nhöng boû gia ñình con caùi ñi tu,
thaønh Phaät Bích Chi.
2
ÔÛ ñaây chæ AÁn Ñoä.
3
4
Töø Toå Ca-dieáp truyeàn ñeán Toå Ñaït-ma laø 28 ñôøi.
“Tröïc chæ nhaân taâm, kieán taùnh thaønh Phaät”. Taùnh ôû ñaây laø töï taùnh, voán trong
saïch khoâng nhieãm oâ. Thaáy taùnh aáy thì thaønh Phaät, laø baäc giaùc ngoä.
5
Nhò toå laø ngaøi Hueä Khaû.
6
YÙ noùi caû ba nghieäp (thaân, mieäng vaø yù) ñeàu qui kính.
7
Ngaøi Hoaèng Nhaãn ôû nuùi Hoaøng Mai, neân cuõng goïi laø toå Hoaøng Mai.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 15
1 1
Thung nhaân moät baøi keä maø ñöôïc trao y baùt laøm Toå
ñôøi thöù saùu. Veà mieàn Nam aån daät trong möôøi maáy naêm,
moät ngaøy kia Toå Sö gaëp phaùp sö AÁn Toâng, nhaân thuyeát
lyù “chaúng phaûi gioù laøm chuyeån ñoäng laù phöôùn”,2 Toå Sö
môùi khai môû chaùnh kieán cho AÁn Toâng. Töø ñoù, Ngaøi caét
toùc, leân ñaøn, öùng lôøi huyeàn kyù cuûa Baït-ñaø-la,3 khai môû
phaùp moân taïi chuøa Ñoâng Sôn. Vi Söù quaân 4 nhôø Haûi
Thieàn5 sao luïc nhöõng lôøi cuûa ngaøi, laáy teân laø Phaùp Baûo
Ñaøn Kinh.
6
3. Ñaïi sö baét ñaàu giaûng phaùp ôû thaønh Nguõ Döông,
sau ñeán Taøo Kheâ, 7 ôû ñoù thuyeát phaùp trong 37 naêm. 8
Nhöõng keû thaám muøi cam-loä, nhaäp thaùnh sieâu phaøm
chaúng bieát bao nhieâu maø keå. Nhöõng keû ngoä Phaät taâm
toâng, 9 vieäc laøm vaø choã hieåu phuø hôïp vôùi nhau, 10 laøm
ngöôøi ñaïi tri thöùc, teân tuoåi ñöôïc ñöa vaøo Truyeàn Ñaêng
Luïc 11 thôøi coù Nam Nhaïc, 12 Thanh Nguyeân, 13 truyeàn laïi
1
Phuï (㺍) laø mang, vaùc, gaùnh naëng. Thung (㖽) laø nghieàn, giaõ cho naùt. Luïc toå
Hueä Naêng khi môùi vaøo chuøa ñaõ töøng vaùc ñaù, gaùnh cuûi, giaõ gaïo... neân nhaân ñoù maø
thaønh teân.
2
Chuyeän coù ghi ñuû trong Kinh naøy.
3 5
Töùc laø Caàu-na Baït-ñaø-la Tam Taïng. Xem baøi Löôïc töï tröôùc.
4
Chæ quan thöù söû Thieàu Chaâu hoï Vi, teân Cöù.
5 6
Ñuùng ra laø Phaùp Haûi Thieàn sö, ñeä töû cuûa Luïc toå.
6 7
Laø tænh Quaûng Ñoâng ngaøy nay.
7 8
Thuoäc phuû Thieàu Chaâu.
8
Töø nieân hieäu Nghi Phuïng thöù nhaát ñôøi nhaø Ñöôøng (676), cho ñeán nieân hieäu Tieân
Thieân thöù 2 (713).
9 9
Töùc laø Thieàn Toâng
10
Haønh giaûi töông öng, nghóa laø choã hieåu bieát vôùi choã mang ra thöïc haønh ñeàu
phuø hôïp vôùi nhau, khoâng coù gì maâu thuaãn.
11
Boä saùch ba möôi quyeån do Ngoâ Taêng Ñaïo bieân soaïn, cheùp teân 43 vò danh
taêng.
12
Nam Nhaïc Hoaøi Nhöôïng – ᜳ‌⇒㶔 (677-744) Töùc Nhöôïng Thieàn sö, hay Hoaøi
Nhöôïng Thieàn sö.
13
Thanh Nguyeân Haønh Tö – 䡗᝻㪿ԇ (660-740) Töùc laø Tö thieàn sö, theo haàu haï
Luïc Toå raát laâu, nhôø vaäy ñaéc troïn phaùp “Voâ ba tî” (nghóa laø khoâng coù hình tích,
nhö khoâng coù choùt muõi coù theå naém ñöôïc).
16 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
2
cho caùc ngaøi Maõ Toå, Thaïch Ñaàu, cô trí vieân minh,
huyeàn phong 3 daäy ñoäng, laïi truyeàn xuoáng caùc vò Laâm
Teá,4Quy Ngöôõng,5 Taøo Sôn,6 Ñoäng Sôn,7 Vaân Moân,8 Phaùp
Nhaõn9 hieån hieän cao voïi, ñaïo ñöùc toùt vôøi, moân ñinh cao
hieån, môû daãn anh linh naïp töû,10 phaán chí xung ñoäng cöûa
huyeàn, moät cöûa vaøo saâu, naêm phaùi ñoàng nguoàn, traûi
khaép loø ñe,11 quy moâ roäng lôùn. Nguyeân caùi cöông yeáu cuûa
naêm nhaø12 keå treân ñaây ñeàu do ôû Ñaøn Kinh maø ra.
4. Ñaøn Kinh laø lôøi giaûn yeáu maø nghóa roäng traûi, lyù
roõ raøng, vieäc töôøng taän, ñuû caû voâ löôïng phaùp moân chö
Phaät; moãi phaùp moân laïi ñuû caû voâ löôïng dieäu nghóa; moãi
dieäu nghóa laïi phaùt huy voâ löôïng dieäu lyù cuûa chö Phaät.
Töùc laø laàu caùc cuûa ñöùc Di-laëc,13 töùc laø loã chaân loâng cuûa
1
Maõ Toå Ñaïo Nhaát, 䦹ਟ䇝ጺ (709-788), ñeä töû ngaøi Nam Nhaïc Hoaøi Nhöôïng.
2
Thaïch Ñaàu Hy Thieân, র䣖Ю䇸 (700-790), ñeä töû ngaøi Thanh Nguyeân Haønh Tö.
Ngaøi caát am taïi ñaàu hoøn ñaù nôi phía ñoâng Chuøa Haønh Sôn.
3
Phong hoùa huyeàn dieäu.
4
Laâm Teá Nghóa Huyeàn 㖩 ⭒ ㏶ ࠷ (? – 866/867) Toå khai doøng thieàn Laâm Teá,
moân ñeä xuaát saéc nhaát cuûa Thieàn sö Hoaøng Baù Hi Vaän.
Töùc laø Quy Sôn Linh Höïu 潮 ς 䡔 ⽈ (771–853) vaø Ngöôõng Sôn Hueä Tòch ǐ ς
օ ͷ (807–883), hai vò khai saùng cuûa Quy Ngöôõng Toâng.
Taøo Sôn Baûn Tòch ▁ς▤ͷ (840-901), Toå thöù hai cuûa Toâng Taøo Ñoäng.
Ñoäng Sôn Löông Giôùi ⨌ς㘏Ǖ (807-869), Toå thöù nhaát Toâng Taøo Ñoäng.
Vaân Moân Vaên Yeån 䠓 䛒 ⑿ ɧ (864-949) Thieàn sö khai saùng toâng Vaân Moân.
Ngaøi laø ñeä töû cuûa Tuyeát Phong Nghóa Toàn vaø laø thaày cuûa nhieàu vò ñaït ñaïo nhö
Höông Laâm Tröøng Vieãn, Ñoäng Sôn Thuû Sô, Ba Laêng Haïo Giaùm v.v..
Phaùp Nhaõn Vaên Ích ⧐ ॸ ⑿ ो (885-958) Thieàn sö khai saùng toâng Phaùp Nhaõn.
Ngaøi laø ñeä töû cuûa Thieàn sö La Haùn Queá Saâm vaø laø thaày cuûa Quoác sö Thieân Thai
Ñöùc Thieàu vôùi 63 vò ñaït ñaïo khaùc.
10
Naïp töû: ngöôøi maëc aùo vaù, chæ keû tu haønh nhaø Phaät.
11
ÔÛ ñaây ví cöûa thieàn ñaøo luyeän nhaân taøi nhö loø löûa vôùi buùa ñe reøn ñuùc neân duïng
cuï.
12
Töùc laø naêm toâng phaùi vöøa keå: Laâm Teá, Quy Ngöôõng, Taøo Ñoäng, Vaân Moân,
Phaùp Nhaõn.
13
Ñöùc Di-laëc môû cöûa laàu caùc taïi vöôøn Ñaïi Trang Nghieâm cho Thieän Taøi Ñoàng töû
vaøo maø nhaäp ñaïo.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 17 18 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
ngaøi Phoå Hieàn. Ai kheùo vaøo, lieàn ñoàng vôùi Thieän Taøi,
trong moät giaây nghó maø coù troïn ñuû coâng ñöùc, ngang vôùi
Boà-taùt Phoå Hieàn, ñoàng vôùi chö Phaät.
5. Tieác moät ñieàu laø Ñaøn Kinh bò ngöôøi sau löôïc boû
quaù nhieàu, chaúng neâu ñöôïc yù ñaïi toaøn cuûa Luïc Toå. Ñöùc
Dò naøy khi tuoåi nhoû thöôøng ñöôïc thaáy baûn vaên xöa, töø
ñoù veà sau tìm kieám khaép nôi hôn ba möôi naêm maø
chaúng ñöôïc. Gaàn ñaây, nhôø ngaøi Thoâng Thöôïng nhaân2 tìm
thaáy toaøn vaên, beøn khaéc baûn in laïi taïi Höu Höu Thieàn
am beân nöôùc Ngoâ, vôùi caùc vò thaéng só 3 cuøng nhau söû
duïng.
Chæ öôùc mong chö vò môû saùch naøy ra, ñöa maét xem
lieàn thaúng ñeán bieån trí tueä Ñaïi Vieân giaùc, noái vôùi tueä
maïng voâ cuøng cuûa chö Phaät, Toå. Nhö vaäy laø chí nguyeän
cuûa toâi ñöôïc vieân maõn.

Thaùng hai naêm Canh Daàn

Nieân hieäu Chí Nguyeân thöù 274
Tyø-kheo Ñöùc Dò
Kính caån ñeà töïa.

1
Phoå Hieàn Boà-taùt thò hieän caùc loã chaân loâng trong cô theå toûa ra aùnh kim quang,
hoùa thaønh voâ löôïng Phaät, Boà-taùt, nhaân ñoù maø tieáp ñoä chuùng sanh.
2
Thöôïng nhaân: tieáng toân xöng ngöôøi tu haønh coù ñöùc trí vaø thaéng haïnh.
3
Danh xöng toân kính ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nghieâm trì giôùi luaät.
4
Ñôøi Nguyeân Thuûy Toå, naêm Canh Daàn nhaèm vaøo döông lòch laø naêm 1290.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 19 20 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

™ HAÙN VAÊN 㚋䞺౤К䞖٤ƒ ᜳ౤ȇ⒞ЖवˠႳ⢬䁞Ōѓ౤߅

ឤⓄƞ౤㐾⣼̓䇻Ⴓ੕Ꮰᜳ‫ٿ‬౤㘑䅎㺓Ÿ౤⒦Щ㻂
♂Ⴓ
㪿ࢭ mThieän tri thöùc! Thaû thính Hueä Naêng haønh do ñaéc Phaùp söï yù.
Hueä Naêng nghieâm phuï baûn quaùn Phaïm Döông, taû giaùng löu
ö Laõnh Nam, taùc Taân Chaâu baù taùnh. Thöû thaân baát haïnh, phuï
höïu taûo vong, laõo maãu coâ di. Di lai Nam Haûi, gian taân baàn
HAØNH DO phôïp, ö thò maïi saøi.

┅▋ጺͦ㺠♂౤ȚNJ䆢㖱ͦѦႳͦ⑅ភ,՛㓹Ӊ䑴౤
ᢝ〣ጺ ᝗ᗖ䛒ʐ౤㮫ጺͦ㲧ㇺႳ՛㓹ጺ㒁ㇺ㲟౤Ӗᝏ䛝
Pha åm ñ eä nha át Ձ౤䇑ᤫͦ㲧ȁㇺႳͦ╺౤䌣ᘷㇺႳ⃬ᤫ౤⃦ȁֽ
Ꮰ‫ئ‬⢬ㇺᕔႳͦƔ౤⃦֧㣮Ж䱡⚫㊊౤◗⽱΋ᏠႳ
ᕒ΋⓹ƗਟӜʗ⁏ᬃҺūᛲ౤䛒ƭጺᜟ▋䥩Ⴓ֧ᘌ
┅౤ʗ⁏㖱Ỏ◷౤ડЖ䢘ᘖ៎㗁͝ᓋᕁς౤㳌⁏ᗖ౤
Һţ⽵ؐ౤㒑ឳ⢬ㇺႳʗ⁏сᛔᓘȼ౤Ǻ‫ئ‬䌣ᘷㇺ
⒦ᮩţʗ⛒΋㴜ᯝ౤⯄⹱䛝㉊㲫⧐Ⴓ⁏䞢ѯ⡹౤ᘖ
ᝏ㖫㮫Ԍढ़ƌ֦ȆႳ
៎౤͝ᓋፂ᜝䥩ƭ౤ᔃ͜Ẍ᳆ፂ᜝䥩ƭ౤ᓘΨ䇝ȼ
mThôøi, höõu nhaát khaùch maõi saøi, söû linh toáng chí khaùch ñieám.
ጺᜟ䥩ƭ౤៨┅ȇ⽵౤䣰㒁⧐㮥Ⴓ Khaùch thaâu khöù, Hueä Naêng ñaéc tieàn, khöôùc xuaát moân ngoaïi,
Thôøi, Ñaïi sö chí Baûo Laâm, Thieàu Chaâu Vi Thöù söû döõ quan kieán nhaát khaùch tuïng kinh. Hueä Naêng nhaát vaên kinh ngöõ,
lieâu nhaäp sôn, thænh sö xuaát, ö thaønh trung Ñaïi Phaïm töï taâm töùc khai ngoä, toaïi vaán khaùch tuïng haø kinh. Khaùch vieát:
‘Kim Cang Kinh.’ Phuïc vaán: ‘Tuøng haø sôû lai tri thöû kinh
giaûng ñöôøng, vò chuùng khai duyeân thuyeát phaùp. Sö thaêng toïa
ñieån?’ Khaùch vaân: ‘Ngaõ tuøng Kyø Chaâu Hoaøng Mai huyeän,
thöù, Thöù söû, quan lieâu tam thaäp dö nhaân; nho toâng hoïc só
Ñoâng Thieàn töï lai. Kyø töï thò Nguõ Toå Nhaãn Ñaïi sö taïi bæ chuû
tam thaäp dö nhaân, taêng, ni, ñaïo, tuïc nhaát thieân dö nhaân, hoùa, moân nhaân nhaát thieân höõu dö. Ngaõ ñaùo bæ trung leã baùi,
ñoàng thôøi taùc leã, nguyeän vaên phaùp yeáu. thính thoï thöû Kinh. Ñaïi sö thöôøng khuyeán taêng tuïc, ñaûn trì
ʗ⁏ᠦ⹱╺Ⴓᥠ঩㵙Ⴓ㝈⋡㖫Ԍ▤Ꮰ‫⩚ں‬౤Ǻࢦ⢬ Kim Cang Kinh töùc töï kieán taùnh tröïc lieãu thaønh Phaät.’

Ӗढ़ƌ֦ȆႳ ՛㓹㒁㲫౤Ͷⓨ▋㉊౤ů㟌ጺͦឲ䏒᜝ᕅ㗁՛㓹౤
Ñaïi sö caùo chuùng vieát: mThieän tri thöùc! Boà-ñeà töï taùnh baûn lai NJᔶ㐾⣼㫎ㅒ౤⑝ȳһ䱡⚫ស⽵ƗਟႳ՛㓹͖㏇⣼
thanh tònh, ñaûn duïng thöû taâm, tröïc lieãu thaønh Phaät. ⷃ౤ᝏȳ䅠䇟ႳŌㇺፂ᜝䥩Ⓚ౤ȳ㖱䱡⚫౤⽵ؐƗ
ᥠ঩㵙Ⴓő㒑՛㓹㪿ࢭӉ⧐ƏղႳ՛㓹᪏߅▤㺗 ਟႳਟᤫ╺౤⥫ȁ⒤ƭ౤⢄⥘ȁߚႳ՛㓹Ớ╺౤Җ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 21 22 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

̴⓹ ᜳ⒞Жवˠ౤䇧Ꮰ⽵⁏౤՚⥘ȇȆ౤Ō⥘䥩 ՛㓹䆡㖱Ӆ䞥౤▋ጺ㪿㑁П՛㓹ৎ♂㿂৮Ⴓㇺᕇ
ߚႳ ▊䥩౤ਟጺⓀӲ㮫՛㓹╺Ⴓ᠚ԇ⥫Ŵ㮫់ࢦ౤ԛ▋
mHueä Naêng vaên thuyeát, tuùc tích höõu duyeân, naõi moâng nhaát ⅌ƭͮ⥫౤䇑Ō㗁⥫㰁౤⥫঩Ŵ᠂Ⴓ՛㓹╺౤Җ̴
khaùch thuû ngaân thaäp löôïng döõ Hueä Naêng, linh sung laõo maãu Ƣ঩⁏ղ౤Ō③㪿㖱ᯝᘩ౤NJƭŌ㯅Ⴓ
y löông, giaùo tieän vaõng Hoaøng Mai, tham leã Nguõ Toå. Hueä
Naêng an trí maãu taát, töùc tieän töø vi. Baát kinh tam thaäp dö nhaät, mHueä Naêng thoái chí haäu vieän, höõu nhaát haønh giaû sai Hueä
tieän chí Hoaøng Mai, leã baùi Nguõ Toå. Toå vaán vieát: ‘Nhöõ haø Naêng phaù saøi, ñaïp ñoái. Kinh baùt nguyeät dö, Toå nhaát nhaät hoát
phöông nhaân? Duïc caàu haø vaät?’ Hueä Naêng ñoái vieát: ‘Ñeä töû kieán Hueä Naêng vieát: ‘Ngoâ tö nhöõ chi kieán khaû duïng, khuûng
thò Laõnh Nam Taân Chaâu baù taùnh, vieãn lai leã Sö, duy caàu taùc höõu aùc nhaân haïi nhöõ, toaïi baát döõ nhöõ ngoân, nhöõ tri chi phuû?’
Phaät, baát caàu dö vaät.’ Hueä Naêng vieát: ‘Ñeä töû dieäc tri Sö yù, baát caûm haønh chí ñöôøng
tieàn, linh nhaân baát giaùc.’
ਟ㰁౤⥫⓹ ᜳƭ౤ឤ⓹ⳬ࠲౤㙳⯄ᰅȇȆႳ՛㓹
ਟጺⓀ᥶㳹䛒ƭ㊤ᏠႳ᠚៭⥫㲫౤œƭࢤ⢷Əʗ౤
╺౤ƭ䟾▋ᜳᛳ౤ȆԌ▤⯰ᜳᛳႳⳬ࠲䁞㗁ᡨΚŌ
⥫〸ㆩⓀំ⥘ਸ਼ࢬ౤Ō⥘ᗖ䠊ࢤ⢷㙴‫ٿ‬Ⴓ㖫Ԍ㙳
៨౤ȆԌ▋ȁПᘁႳ
䆘౤ਸ਼ȁ់⑖Ⴓ⥫〸០ភ౤㖫१┮օ౤ឲ㖫▤Ӗ㗛
mToå ngoân: ‘Nhöõ thò Laõnh Nam nhaân, höïu thò caùt lieâu, nhöôïc
vi kham taùc Phaät?’ Hueä Naêng vieát: ‘Nhaân tuy höõu Nam Baéc,
㙳ŴԌ౤០ȇጺɩ౤Ꮰᠤ᠚१Ⴓ㙳Ձʗղ౤ǃ⥫㫎
Phaät taùnh baûn voâ Nam Baéc. Caùt lieâu thaân döõ Hoøa thöôïng ⧐౤⯄〣ᕉljਟႳ‫ݏ‬Ԋ䆻ភ౤ŌӉ䇳⫋Ⴓԇ䌡ᝏŌ
baát ñoàng, Phaät taùnh höõu haø sai bieät?’ ţࢦႳ㮫ԌŴƭ౤㰁ፄ䢽㮫Ⴓ㙳ʿ⢬㑁౤㵭ʿ䃝ᗜ
Ɨਟ╽⢄㗁㲟౤ő㮫Ӈ⹱㊤ᬃК៏౤ůNJ䟙⹱ȇ ፃ䞦ႳƢӉ㮫ŴႳ
ᚵႳ՛㓹╺౤՛㓹᤻ᡨΚ౤Җ̴㖫Ӗсࢤ┮օ౤Ō mToå nhaát nhaät hoaùn chö moân nhaân toång lai: ‘Ngoâ höôùng nhöõ
䠊㖫Ԍ౤ᝏ⓹ਸ਼ࢬႳ▣ểᡨΚ⑝ȇȁᚵႳਟƔ౤䆵 thuyeát: Theá nhaân sanh töû söï ñaïi, nhöõ ñaúng chung nhaät chæ
caàu phöôùc ñieàn, baát caàu xuaát ly sanh töû khoå haûi. Töï taùnh
ⳬ࠲♲ԌʗᘅႳ⥫╽ᛛ㰁౤㞜➸₭ភႳ nhöôïc meâ, phöôùc haø khaû cöùu? Nhöõ ñaúng caùc khöù, töï khaùn
mNguõ Toå caùnh duïc döõ ngöõ, thaû kieán ñoà chuùng toång taïi taû höõu, trí tueä, thuû töï baûn taâm Baùt-nhaõ chi taùnh, caùc taùc nhaát keä, lai
naõi linh tuøy chuùng taùc vuï. Hueä Naêng vieát: ‘Hueä Naêng khaûi Hoøa trình ngoâ khaùn. Nhöôïc ngoä ñaïi yù, phoù nhöõ y phaùp, vi ñeä luïc
thöôïng: Ñeä töû töï taâm thöôøng sanh trí tueä,1 baát ly töï taùnh, töùc ñaïi Toå. Hoûa caáp toác khöù, baát ñaéc trì treä. Tö löông töùc baát
thò phöôùc ñieàn; vò thaåm Hoøa thöôïng giaùo taùc haø vuï?’ Toå vaân: truùng duïng. Kieán taùnh chi nhaân, ngoân haï tu kieán. Nhöôïc nhö
‘Giaù caùt lieâu caên taùnh ñaïi lôïi. Nhöõ caùnh vaät ngoân, tröôùc taøo thöû giaû, thí nhö luaân ñao thöôùng traän, dieäc ñaéc kieán chi.’
xöôûng khöù.’
⹱Ӊ㤩ᗢ౤䆡㑅䇦फ़㴃╺Ⴓ֧〸⹱ƭ౤Ō䢽ܰӖࢦ
ղȇɩ౤ỖᠤᡨΚ౤▋ȁֽोႳਥਿፃѯ౤ⴹ⯄⑝
1
Chöõ օ thöôøng ñoïc theo hai aâm: tueä vaø hueä. Chuùng toâi choïn aâm tueä ñeå traùnh ⊙⁏౤Ә⓹ǁӉႳ֧䃜㴿ȇɩ䢿౤◬ࢦӖᙷႳ䥩ƭ
nhaàm vôùi chöõ hueä ՛ trong teân cuûa Toå Sö, coù nghóa laø aân hueä.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 23 24 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㒁㲟౤㊤सԫӖ౤ᢔ㰁Ⴓ֧〸ТӅ౤Ȧ⢪ਿ⁏౤ȁ
ⰐȇɩႳ
mChuùng ñaéc xöû phaân, thoái nhi ñeä töông vò vieát: ‘Ngaõ ñaúng
chuùng nhaân, baát tu tröøng taâm duïng yù taùc keä, töông trình Hoøa
thöôïng, höõu haø sôû ích? Thaàn Tuù Thöôïng toïa, hieän vi Giaùo
thoï sö, taát thò tha ñaéc. Ngaõ boái maïn taùc keä tuïng, uoång duïng
taâm löïc!’ Dö nhaân vaên ngöõ, toång giai töùc taâm, haøm ngoân:
‘Ngaõ ñaúng dó haäu, y chæ Tuù sö, haø phieàn taùc keä?’
ਥਿԇ՚Ⴓ㳹ƭŌᠤɩ㑁౤⯄֧㗁ǁ⯄⑝⊙⁏Ⴓ֧
䢽ȇɩ౤ỖᠤᡨΚႳ㙳ŌᠤɩႳᡨΚʿȁ঩֧Ӗţ
㮫㯪‫⩤ڴ‬Ⴓ֧ᠤɩղ౤⥘⧐ᝏᥠ౤㮭ਟᝏ⅌౤᝗៨
ᖽӖᴓᕒ㑼ǻʴᘁႳ㙳Ōᠤɩ౤ㆩŌӉ⧐Ⴓʗ䠋Ⴓ
ʗ䠋Ⴓ
mThaàn Tuù tö duy ‘Chö nhaân baát trình keä giaû, vò ngaõ döõ tha vi
Giaùo thoï sö. Ngaõ tu taùc keä, töông trình Hoøa thöôïng. Nhöôïc
baát trình keä, Hoøa thöôïng nhö haø tri ngaõ taâm trung kieán giaûi
thaâm thieån? Ngaõ trình keä yù, caàu Phaùp töùc thieän, mòch Toå töùc
aùc, khöôùc ñoàng phaøm taâm ñoaït kyø thaùnh vò heà bieät? Nhöôïc
baát trình keä, chung baát ñaéc phaùp. Ñaïi nan! Ñaïi nan!’
phuïng Lö Traân hoïa Laêng-giaø kinh bieán töôùng caäp Nguõ Toå
huyeát maïch ñoà, löu truyeàn cuùng döôøng. Thaàn Tuù taùc keä
thaønh dó, soå ñoä duïc trình, haønh chí ñöôøng tieàn, taâm trung
hoaûng hoát, bieán thaân haõn löu, nghó trình baát ñaéc. Tieàn haäu
kinh töù nhaät, nhaát thaäp tam ñoä trình keä baát ñaéc! Tuù naõi tö
duy: ‘Baát nhö höôùng lang haï thö tröôùc, tuøng tha Hoøa thöôïng
khaùn kieán. Hoát nhöôïc ñaïo haûo, töùc xuaát leã baùi, vaân thò Tuù taùc.
Nhöôïc ñaïo baát kham, uoång höôùng sôn trung soå nieân, thoï nhaân
leã baùi, caùnh tu haø ñaïo?’ Thò daï tam canh, baát söû nhaân tri, töï
chaáp ñaêng, thö keä ö Nam lang bích gian, trình taâm sôû kieán.
Keä vieát:
䁞⓹㝈⋡⟡౤
Ӗʿⓢ䔳㖶Ⴓ
┅┅ᛀ‫ؚ׻‬౤
ᛛȚթ᱐ᮞႳ
Thaân thò Boà-ñeà thoï,
Taâm nhö minh kính ñaøi.
Thôøi thôøi caàn phaát thöùc,
Vaät söû nhaï traàn ai.

Ɨਟᯝᘩ▋⢭ѹፂ䛥౤⏽㳌ȥʪ⹐ࡐⷆ❅Ǹㇺ㶋
ਿ▀ɩƌ౤ȳ᝗⢵ּ౤ƭ㊤Ō঩Ⴓਿ⃬ԇ՚౤Ɨਟ
फ़౤ឦƗਟ㪷㔀᫱౤٤ᒨȥ䥝Ⴓਥਿȇɩ֦Т⑴Ѯ
ⓢⓀ㮫ɩ⢩᥸౤ᝏ֧㗁⧐▋㉊Ⴓ㙳㰁Ōᰅ౤㖫⓹֧
⢄ᠤႳ㪿㖱ᯝᘩ౤ӖţԚ՗౤䇗䁞⥧٤౤⏽ᠤŌӉႳ
䆘౤Ͷ❑䟓䌟౤Ō៤Ӊ⧐Ⴓ㑼ղ䠋⩰Ⴓּţԇզ౤
ᘩӅㇺ᪶Ⓚ౤ጺ᜝ፂѮᠤɩŌӉႳਿůԇ՚౤Ōʿ
ᬫ㖦Ō͖౤ढ़㖱Ɨ╽Ⴓ
៭ѹፄ▀㞜౤⃦ǁᡨΚ१㮫ႳӲ㙳䇝ʽ౤ᝏᗖ⽵
mTuù thô keä lieãu, tieän khöôùc quy phoøng, nhaân toång baát tri. Tuù
ؐ౤Ɣ⓹ਿȇႳ㙳䇝Ōᰅ౤◬៭ςţ⑴ё౤ឳƭ⽵ phuïc tö duy: ‘Nguõ Toå minh nhaät kieán keä hoan hyû, töùc ngaõ döõ
ؐ౤╽Ɋȁ䇝Ⴓ⓹ʓፂ╽౤ŌȚƭ঩౤㖫ᯒⰺ౤▀ɩ phaùp höõu duyeân. Nhöôïc ngoân baát kham, töï thò ngaõ meâ, tuùc
⒦ᜳѹᲜ䛥౤ᠤӖֽ㮫Ⴓɩ╺Ⴓ nghieäp chöôùng troïng, baát hôïp ñaéc phaùp. Thaùnh yù nan traéc!’
Phoøng trung tö töôûng, toïa ngoïa baát an, tröïc chí nguõ canh.
mNguõ Toå ñöôøng tieàn höõu boä lang tam gian, nghó thænh Cung
ਟТ঩ਥਿᕁ䛒▢Ӊ౤Ō㮫㖫ԌႳʘⓢ౤ਟ᥶⹐ȥ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 25 26 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ʪᏠ౤៭ᜳѹᲜ䛥㋑ⷆ᫱फ़ႳӲ㮫ᕒɩ౤ᰌ㰁Ⴓ mToå vieát: ‘Nhöõ taùc thöû keä, vò kieán baûn taùnh; chæ ñaùo moân
ngoaïi, vò nhaäp moân noäi. Nhö thöû kieán giaûi, mòch Voâ thöôïng
ȥʪ౤᝗Ōࢦⷆ౤ᚺⱰ䇧ᏠႳㇺƔ౤ᖽֽ▋फ़स⓹ Boà-ñeà, lieãu baát khaû ñaéc. Voâ thöôïng Boà-ñeà, tu ñaéc ngoân haï
㤭ˁႳǺࢾ⢬ɩ౤㗁ƭ㲧‫ئ‬ႳȦ⢬ɩɊ౤ᔾᲉ⅌ thöùc töï baûn taâm, kieán töï baûn taùnh, baát sanh baát dieät. Ö nhaát
thieát thôøi trung, nieäm nieäm töï kieán, vaïn phaùp voâ treä. Nhaát
䇝౤Ȧ⢬ɩɊ౤▋ʗᘅोႳNJ䛒ƭ‫ݭ‬ଊ⽵⑫౤⹌㲧 chaân, nhaát thieát chaân, vaïn caûnh töï nhö nhö. Nhö nhö chi
⢬ɩႳ䛒ƭ㲧ɩ౤स⢝౤ᥠᢥႳ taâm, töùc thò chaân thaät. Nhöôïc nhö thò kieán, töùc thò Voâ thöôïng
Boà-ñeà chi töï taùnh daõ. Nhöõ thaû khöù, nhaát löôõng nhaät tö duy,
mToå dó tri Thaàn Tuù nhaäp moân vò ñaéc, baát kieán töï taùnh. Thieân
caùnh taùc nhaát keä, töôùng lai ngoâ khaùn. Nhöõ keä nhöôïc nhaäp
minh, Toå hoaùn Lö Cung phuïng lai, höôùng Nam lang bích
ñaéc moân, phoù nhöõ y phaùp.’ Thaàn Tuù taùc leã nhi xuaát, höïu kinh
gian hoäi hoïa ñoà töôùng. Hoát kieán kyø keä, baùo ngoân: ‘Cung
soá nhaät, taùc keä baát thaønh. Taâm trung hoaûng hoát, thaàn töù baát
phuïng! Khöôùc baát duïng hoïa, lao nhó vieãn lai. Kinh vaân:
an, do nhö moäng trung, haønh toïa baát laïc.
“Phaøm sôû höõu töôùng giai thò hö voïng.” Ñaûn löu thöû keä, döõ
nhaân tuïng trì. Y thöû keä tu, mieãn ñoïa aùc ñaïo; y thöû keä tu, höõu ⃬ᕅⓀ౤▋ጺ⿵̴⒦৮ᬥ䇘౤ᤍ㲧ᕒɩႳ՛㓹ጺ
ñaïi lôïi ích.’ Linh moân nhaân chuù höông leã kính, taän tuïng thöû
㒁౤ȳ঩⢬ɩ▢㮫▤ԌႳ䟾▢㟌⑝⊙౤Ⓞ㵙ʗղႳ
keä. Moân nhaân tuïng keä, giai thaùn: ‘Thieän tai!’
䇑ᤫ⿵̴╺Ⴓ㲧㑁ȁɩႳ
ਟፂ╽᥶ਿᕁᯝ౤ᤫ╺౤ɩ⓹⥫ȇ᠂Ⴓਿ㰁౤ề⓹
mPhuïc löôõng nhaät, höõu nhaát ñoàng töû ö ñoái phöôøng quaù,
ਿȇ౤Ō③ˁ⥘ਟǻ౤▗ᡨΚսՋ౤१Җ̴▋Ε┮ xöôùng tuïng kyø keä. Hueä Naêng nhaát vaên, tieân tri thöû keä vò kieán
օ᠂Ⴓ baûn taùnh. Tuy vò moâng Giaùo thoï, taûo thöùc ñaïi yù. Toaïi vaán
ñoàng töû vieát: ‘Tuïng giaû haø keä?’
mToå tam canh hoaùn Tuù nhaäp ñöôøng, vaán vieát: ‘Keä thò nhöõ taùc
phuû?’ Tuù ngoân: ‘Thaät thò Tuù taùc, baát caûm voïng caàu Toå vò, ⿵̴╺౤Ɒ䆵ⳬ࠲Ō঩Ⴓʗ⁏㰁౤œƭࢤ⢷Əʗ౤
voïng Hoøa thöôïng töø bi, khaùn ñeä töû höõu thieåu trí tueä phuû?’
⢄Ӊᒨǃ㫎⧐౤NJ䛒ƭȇɩᏠ१Ⴓ㙳Ձʗղᝏǃ㫎
ਟ╺౤⥫ȇ⢬ɩ౤▢㮫▤ԌႳំᘌ䛒ʐ౤▢ᕁ䛒 ⧐౤⯄〣ᕉਟႳਥਿፃѯ౤⒦ᜳѹᲜፃ౤▀⯰फ़
ᕃႳʿ⢬㮫㯪౤㮭⯰ፃ㝈⋡౤ƌŌ់ӉႳ⯰ፃ㝈 ɩႳʗ⁏NJƭस㲧ႳȦ⢬ɩɊᔾᲉ⅌䇝౤Ȧ⢬ɩ
⋡౤䢽Ӊ㰁ፄ౤㵙㖫▤Ӗ౤㮫㖫▤ԌŌࢤŌ⪺౤⒦ጺ Ɋ౤▋ʗᘅोႳ՛㓹╺౤ፃƭ౤֧⢬㿂৮ᕇっ䥩▊౤
ᗣ┅ţ౤ӯӯ㖫㮫౤㝹⧐⯰⫋Ⴓጺ५ጺᗣ५౤㝹ᱞ ▢▃㪿ᘌᯝᘩ౤▗ፃƭҒ㖱ɩᘩ⽵ؐႳ
㖫ʿʿႳʿʿŴӖ౤ᝏ⓹५ềႳ㙳ʿ⓹㮫౤ᝏ⓹⯰ mÑoàng töû vieát: ‘Nhó giaù caùt lieâu baát tri. Ñaïi sö ngoân: Theá
ፃ㝈㢧Ŵ㖫ԌƃႳ⥫őភ౤ጺᕅⓀԇ՚౤╽ȇጺ nhaân sanh töû söï ñaïi, duïc ñaéc truyeàn phoù y phaùp, linh moân
ɩ౤ỖᏠ᠚१Ⴓ⥫ɩ㙳ᕁӉ䛒౤ǃ⥫㫎⧐Ⴓਥਿȇ nhaân taùc keä lai khaùn. Nhöôïc ngoä ñaïi yù, töùc phoù y phaùp, vi ñeä
luïc Toå. Thaàn Tuù Thöôïng toïa, ö Nam lang bích thöôïng, thö voâ
⽵㑅ᗖ౤ឤㇺ⑴Ⓚ౤ȇɩŌ֦ႳӖţԚ՗౤ਥԇŌ töôùng keä. Ñaïi sö linh nhaân giai tuïng: Y thöû keä tu, mieãn doïa
͖౤Ⳕʿᳮţ౤㪿ᬫŌ➽Ⴓ aùc ñaïo, y thöû keä tu, höõu ñaïi lôïi ích.’ Hueä Naêng vieát: ‘Thöôïng
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 27 28 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
nhaân! Ngaõ thöû ñaïp ñoái baùt caù dö nguyeät, vò taèng haønh ñaùo
ñöôøng tieàn. Voïng thöôïng nhaân daãn chi keä tieàn leã baùi.’ Boà-ñeà baûn voâ thuï,
⿵̴Ғ㖱ɩᘩ⽵ؐႳ՛㓹╺Ⴓ՛㓹Ō㵙̹Ⴓ㳌ፃ Minh kính dieäc phi ñaøi.
ƭ⯄㶁Ⴓ Baûn lai voâ nhaát vaät,
Haø xöù nhaï traàn ai?
mÑoàng töû daãn chí keä tieàn leã baùi. Hueä Naêng vieát: ‘Hueä Naêng
baát thöùc töï, thænh thöôïng nhaân vò ñoäc.’
▀⢬ɩТ౤Ӈ⹱㊤䨼౤⯰Ōᦻ㰞Ⴓ០फ़㴃㰁Ⴓʨ
┅౤▋⥭Жᘁ䧖౤ˠ⃈౤៩Ⓚࢦ౤ȳ୐㒊㶁Ⴓ՛㓹㒁
Т౤䇑㰁౤Ƣ▋ጺɩ౤▗ᘁ䧖⯄▀Ⴓᘁ䧖㰁౤⥫Ƣȇ ᢥ౤ŌӉNj㹽ឲƭႳȁӉʒ┅Țǁ㒛䁞㝈㢧Ⴓਟ㮫
ɩ౤ᕒƏЮ▋Ⴓ՛㓹៭ᘁ䧖㰁౤⢄Ẍ⯰ፃ㝈⋡౤Ō ⹱ƭ䨼ԏ౤ԛƭ⌞ͮ౤䇑Ỗઋ⏷ƌɩ౤╺ႳƢ▢㮫
Ӊ䃈⒦ᗹẌႳፄፄƭ▋ፃፃ┮౤ፃፃƭ▋⦗ղ┮Ⴓ ԌႳ⹱Nj⯄‫ޖ‬Ⴓ
㙳䃈ƭ౤ᝏ▋⯰䌡⯰䈊㏃Ⴓ mThö thöû keä dó, ñoà chuùng toång kinh, voâ baát ta nhaï. Caùc
mThôøi, höõu Giang Chaâu Bieät giaù, taùnh Tröông, danh Nhaät töông vò ngoân: ‘Kyø tai! Baát ñaéc dó maïo thuû nhaân! Haø ñaéc ña
Duïng, tieän cao thanh ñoäc. Hueä Naêng vaên dó, toaïi ngoân: ‘Dieäc thôøi söû tha nhuïc thaân Boà-taùt?’ Toå kieán chuùng nhaân kinh quaùi,
khuûng nhaân toån haïi, toaïi töông haøi saùt lieãu keä, vieát: ‘Dieäc vò
höõu nhaát keä, voïng Bieät giaù vò thö.’ Bieät giaù ngoân: ‘Nhöõ dieäc
kieán taùnh.’ Chuùng dó vi nhieân.
taùc keä, kyø söï hy höõu!’ Hueä Naêng höôùng Bieät giaù ngoân: ‘Duïc
hoïc Voâ thöôïng Boà-ñeà, baát khaû khinh ö sô hoïc. Haï haï nhaân ⡹Ⓚ౤ਟ⬆㖱৮ᬥ౤㮫㓹㕊র㖽ㄇ౤㲟╺Ⴓ⥘䇝Ŵ
höõu thöôïng thöôïng trí; thöôïng thöôïng nhaân höõu moät yù trí. ƭ౤⯄⧐ӣ䁳౤ⷊʿ⓹ŷႳůᤫ╺౤ㄇޭƃ▢Ⴓ՛
Nhöôïc khinh nhaân, töùc höõu voâ löôïng voâ bieân toäi.’ 㓹╺౤ㄇޭŰন౤Ⳕ⡸ォᬃႳਟNj◅⏛৮ፂፄ㑅
ᘁ䧖㰁౤⥫Ǻ㲧ɩ౤᠚⯄⥫▀Ⴓ⥫㙳Ӊ⧐౤ᔹ䢽Ѯ ភႳ
᠚౤ᛛӣ⢬㰁Ⴓ
mThöù nhaät, Toå tieàm chí ñoái phöôøng, kieán Naêng yeâu thaïch
mBieät giaù ngoân: ‘Nhöõ ñaûn tuïng keä, ngoâ vò nhöõ thô. Nhöõ thung meã, ngöù vieát: ‘Caàu ñaïo chi nhaân, vò Phaùp vong khu,
nhöôïc ñaéc Phaùp, tieân tu ñoä ngoâ, vaät vong thöû ngoân.’ ñöông nhö thò hoà?’ Naõi vaán vieát: ‘Meã thuïc daõ vò?’ Hueä Naêng
vieát: ‘Meã thuïc cöûu hyõ, du khieám si taïi.’ Toå dó tröôïng kích ñoái
՛㓹ɩ╺Ⴓ tam haù nhi khöù.
mHueä Naêng keä vieát:
՛㓹ᝏ▇ਟղ౤ፂఞᕁͨႳਟNj㫬㬫䇰᫨౤ŌNJƭ
㝈⋡▤⯰⟡౤ 㮫Ⴓ⯄㲫䌣ᘷㇺႳ㖱↼⯰ֽǽ㑅ࢤᕒӖ౤՛㓹㰁ፄ
ⓢ䔳Ƣ䡟㖶Ⴓ ʗՁႳጺᗣ㝹⧐Ō䠊㖫ԌႳ䇑᤻ਟ㰁౤ȁ▙㖫Ԍ▤
▤Ꮰ⯰ጺߚ౤ 㖫‫⩚ں‬Ⴓȁ▙㖫Ԍ▤Ōࢤ⪺Ⴓȁ▙㖫Ԍ▤㖫ᕓ
ȁ㤩թ᱐ᮞႳ 㽦Ⴓȁ▙㖫Ԍ▤⯰ᚱ⌧Ⴓȁ▙㖫Ԍ㓹ࢤ㝹⧐Ⴓ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 29 30 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
mHueä Naêng töùc hoäi Toå yù, tam coå nhaäp thaát. Toå dó caø-sa giaø 㫎౤Nj⯄Ƀ䩚౤ljljफ़‫ם‬Ⴓ⧐ᘣNjӖᒨӖ౤सNJ㖫
vi, baát linh nhaân kieán. Vò thuyeát Kim Cang Kinh, chí ‘Öng voâ
sôû truï nhi sanh kyø taâm.’ Hueä Naêng ngoân haï ñaïi ngoä. Nhaát
Ձ㖫㵊Ⴓ㖫ៀ౤ȆȆ՚ᒨ▤䩚౤⁏⁏ͺǃ▤ӖႳ㫎
thieát vaïn phaùp, baát ly töï taùnh. Toaïi khaûi Toå ngoân: ‘Haø kyø töï ⯄Ɱ⿺౤⢪⥫ᛛᒨႳ㙳ᒨ⢬㫎౤ᡙʿ⇓㇙Ⴓ⥫䢽䆻
taùnh baûn töï thanh tònh? Haø kyø töï taùnh baûn baát sanh dieät? Haø ភ౤ԛƭͮ⥫Ⴓ՛㓹᤻╺౤៭ࢢ㤩ភႳਟƔ౤䆾⇒
kyø töï taùnh baûn töï cuï tuùc? Haø kyø töï taùnh baûn voâ ñoäng dieâu?
Haø kyø töï taùnh naêng sanh vaïn phaùp?’ ᘣ⢪౤䇓▇ᘣ㣅Ⴓ
ਟ঩Ձ▤Ԍ౤㴃՛㓹╺ႳŌ㵙▤Ӗ౤Ẍ⧐⯰ोႳ㙳 mToå phuïc vieát: ‘Tích Ñaït-ma Ñaïi sö sô lai thöû ñoä, nhaân vò chi
tín, coá truyeàn thöû y, dó vi tín theå, ñaïi ñaïi töông thöøa. Phaùp taéc
㵙㖫▤Ӗ౤㮫㖫▤Ԍ౤ᝏ៩ፁʚ౤ʘƭ⁏౤ȆႳ dó taâm truyeàn taâm, giai linh töï ngoä, töï chöùng. Töï coå, Phaät
mToå tri ngoä baûn taùnh, vò Hueä Naêng vieát: ‘Baát thöùc baûn taâm, Phaät duy truyeàn baûn theå, sö sö maät phoù baûn taâm. Y vi tranh
hoïc phaùp voâ ích. Nhöôïc thöùc töï baûn taâm, kieán töï baûn taùnh, ñoan, chæ nhöõ vaät truyeàn. Nhöôïc truyeàn thöû y, maïng nhö
töùc danh Tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät.’ huyeàn tî. Nhöõ tu toác khöù, khuûng nhaân haïi nhöõ.’ Hueä Naêng
khaûi vieát: ‘Höôùng thaäm xöù khöù?’ Toå vaân: ‘Phuøng Hoaøi taéc chæ,
ፂ╽ឳ⧐౤ƭ⹌Ō঩Ⴓȳᒨ䣆⑝౤ឦ㫎㎡౤ƔႳ⥫ ngoä Hoäi taéc taøng.’
⯄〣ᕉljਟ౤ᥠ㖫㵸ӯ౤₰Ѯ▋Ր౤٤ЪỖᏠ౤⯰NJ ՛㓹ፂ╽䣉Ӊ㫎㎡౤ƔႳ㓹▤⓹ᜳţƭ౤ㆇŌ঩⢬
⒢ㆼႳ㒑᠚ɩ╺Ⴓ ς㾢౤ʿȁᗖӉ⥭ឿႳƗਟ㰁౤⥫Ō䢽↖౤᠚㖫䆢
mTam canh thoï phaùp, nhaân taän baát tri. Tieän truyeàn Ñoán giaùo, ⥫Ⴓ
caäp y baùt, vaân: ‘Nhöõ vi ñeä luïc ñaïi Toå, thieän töï hoä nieäm,
quaûng ñoä höõu tình, löu boá töông lai, voâ linh ñoaïn tuyeät. mHueä Naêng tam canh laõnh ñaéc y baùt, vaân: ‘Naêng baûn thò
Thính ngoâ keä vieát: Nam trung nhaân, toá baát tri thöû sôn loä, nhö haø xuaát ñaéc giang
khaåu?’ Nguõ Toå ngoân: ‘Nhöõ baát tu öu, ngoâ töï toáng nhöõ.’
▋ՐᏠፄ⾠౤
ਟफ़䆢ढ़㖱Ɓ⥭䨽䈊ႳਟNJፃ㗧౤Ɨਟ‫ס‬㘆౤㖫
᪻ᬋ◻䈅ࢤႳ
⌧Ⴓ՛㓹㰁౤㳌ᡨΚᬫ౤Җ̴៤⌧㘆ႳਟƔ౤៤⓹
⯰ՐⒿ⯰⾠౤
᠚‫⥫ۇ‬Ⴓ՛㓹╺౤䆘┅⁏Ѯ౤Ձƌ㖫ѮႳѮ៩䟾
⯰ԌƢ⯰ࢤႳ
Höõu tình lai haù chuûng,
ጺ౤ࢦ㤩Ō៨Ⴓ՛㓹ࢤᬃ䈊⒤౤㲟ટŌ⢫౤㟌⁏ᒨ
Nhaân ñòa, quaû hoaøn sanh; ⧐ႳƹТӉՁ౤ំ៤㖫Ձ㖫ѮႳ
Voâ tình kyù voâ chuûng, mToå töông toáng tröïc chí Cöûu Giang dòch bieân. Toå linh thöôùng
Voâ taùnh dieäc voâ sanh. thuyeàn, Nguõ Toå baû loã, töï dieâu. Hueä Naêng ngoân: ‘Thænh Hoøa
thöôïng toïa, ñeä töû hôïp dieâu loã.’ Toå vaân: ‘Hôïp thò ngoâ ñoä nhöõ.’
ਟ⃬╺Ⴓⓨ䇞ਉʗ⁏ᗹᏠ⢬᫺౤ƭ▢ŴɃ౤⑏ᒨ⢬ Hueä Naêng vieát: ‘Meâ thôøi Sö ñoä, ngoä lieãu töï ñoä. Ñoä danh tuy
nhaát, duïng xöù baát ñoàng. Hueä Naêng sanh taïi bieân phöông,
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 31 32 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
ngöõ aâm baát chaùnh, moâng Sö truyeàn phaùp. Kim dó ñaéc ngoä, ՛㓹␃ፄ㫎㎡⒦রፃ౤╺Ⴓ⢬㫎㫒ɃႳ់ᙷⱮ
chæ hôïp töï ngoä töï ñoä.’
㑦Ⴓ㓹䟟㛃㜣ţႳ՛ⓢ㖱౤⋡⊘ŌᚱႳů᥶Ɣ౤㪿
ਟƔႳʿ⓹౤ʿ⓹ႳNjӅȆ⧐ࢭ⥫ʗ㪿Ⴓ⥫ភፂ 㑁౤㪿㑁Ⴓ֧⯄⧐Ꮰ౤Ō⯄㫎ᏠႳ
ё౤᠚⒤䆹œႳ⥫ƹʽភ౤ᚆᙷ៭ᜳႳŌ͡䆻㲫౤
Ȇ⧐䠋㼽Ⴓ mHueä Naêng tròch haù y baùt ö thaïch thöôïng, vieát: ‘Thöû y bieåu
tín, khaû löïc tranh da?’ Naêng aån thaûo maõng trung; Hueä Minh
mToå vaân: ‘Nhö thò, nhö thò!… Dó haäu Phaät phaùp do nhöõ ñaïi chí, ñeà xuyeát baát ñoäng. Naõi hoaùn vaân: ‘Haønh giaû! Haønh giaû!
haønh. Nhöõ khöù tam nieân, ngoâ phöông theä theá. Nhöõ kim haûo Ngaõ vò phaùp lai, baát vò y lai.’
khöù, noã löïc höôùng Nam. Baát nghi toác thuyeát, Phaät phaùp nan
՛㓹䇑ᗖ౤ᬫ⹎রፃႳ՛ⓢȇ⽵౤ƔႳ▗㪿㑁⯄֧
khôûi.’
㲫⧐Ⴓ՛㓹Ɣ౤⥫Ⓙ⯄⧐㑅Ꮰ౤់εԫ㳹㉊౤ᛛࢤ
՛㓹䅠䇟ਟТ౤⸫㽦ᜳ㪿ႳƗਟ⢵౤⑴ⓀŌፃᯝႳ
⹱࣎౤㱱ᤫ╺ႳᡨΚΕ࣮Ε⅏᠂Ⴓ ጺӯ౤᠚⯄⥫㲫ⓢႳ㘏Ű౤՛㓹╺ႳŌԇᥠ౤Ōԇ
⅌౤⢫㗁䱞┅౤䈝っ⓹ⓢፃѯ▤Ꮰ䡢ख़Ⴓ
mHueä Naêng töø vi Toå dó, phaùt tuùc Nam haønh. Nguõ Toå quy, soå
nhaät baát thöôùng ñöôøng. Chuùng nghi caät vaán vieát: ‘Hoøa mHueä Naêng toaïi xuaát, toïa baøn thaïch thöôïng. Hueä Minh taùc leã
vaân: ‘Voïng haønh giaû vò ngaõ thuyeát Phaùp.’ Hueä Naêng vaân:
thöôïng thieåu beänh thieåu naõo phuû?’
‘Nhöõ kyù vò phaùp nhi lai, khaû bính töùc chö duyeân, vaät sanh
╺౤࣮ᝏ⯰౤㫎⧐ТᜳনႳ nhaát nieäm, ngoâ vò nhöõ thuyeát minh.’ Löông cöûu, Hueä Naêng
vieát: ‘Baát tö thieän, baát tö aùc, chính döõ ma thôøi, naù caù thò Minh
mVieát: ‘Beänh töùc voâ, y phaùp dó Nam hyõ.’
Thöôïng toïa baûn lai dieän muïc?’
ᤫ౤㲱ƭᒨ⊙Ⴓ
՛ⓢ㰁ፄʗՁ౤⃬ᤫƔႳፃᏠͺ㲟ͺղʐ౤䈅╽▋
mVaán: ‘Thuøy nhaân truyeàn thoï?’ ͺղ᠂Ⴓ՛㓹Ɣ౤㗁⥫㲫㑁౤ᝏ䡟ͺƃႳ⥫㙳䅻
╺౤㓹㑁ӉŴႳ ‫ޟ‬౤ͺᬃ⥫䈊Ⴓⓢ╺౤՛ⓢ䟾ᬃ䱡⚫౤ề▢ॢ㖫С
mVieát: ‘Naêng giaû ñaéc chi.’ 䡢ख़Ⴓƹ㟌‫ب‬ਕ౤ʿƭ䥅⥎౤ᖓ╁㖫঩Ⴓƹ㪿㑁ᝏ
⹱ů঩‫މ‬Ⴓ䆮Ӆ⑴वƭᏠ౤⢄ᴓ㫎㎡Ⴓጺᓘ౤ȼˠ ՛ⓢ⁏ƃႳ՛㓹╺౤⥫㙳ʿ⓹౤᠚㗁⥫៨⁏䱡⚫౤
䞳౤៩՛ⓢ౤ᔹ⓹᪶ᢝỖ䂀౤Ԍ㪿䱊ↆ౤❗ղសỘ౤ ᥠ㖫㵸‫ئ‬Ⴓⓢឤᤫ౤՛ⓢƹӅ៭ࢢ㤩ភႳ՛㓹╺౤
⯄⹱ƭᔹ౤ᕅ▊ţ䛥౤㖱ʗ₠ ౤㽃ឦ՛㓹Ⴓ 䆾㫧ᘣ⢪౤䇓㟌ᘣίႳⓢ⽵䅠Ⴓ
mChuùng naõi tri yeân. Truïc haäu soå baù nhaân lai, duïc ñoaït y baùt.
mHueä Minh ngoân haï ñaïi ngoä, phuïc vaán vaân: ‘Thöôïng lai maät
Nhaát taêng, tuïc taùnh Traàn, danh Hueä Minh, tieân thò töù phaåm ngöõ maät yù ngoaïi, hoaøn caùnh höõu maät yù phuû?’ Hueä Naêng vaân:
töôùng quaân, taùnh haïnh thoâ thaùo, cöïc yù tham taàm, vi chuùng ‘Döõ nhöõ thuyeát giaû, töùc phi maät daõ. Nhöõ nhöôïc phaûn chieáu,
nhaân tieân, löôõng nguyeät trung gian, chí Ñaïi Söu laõnh, saán maät taïi nhöõ bieân.’ Minh vieát: ‘Hueä Minh tuy taïi Hoaøng Mai,
caäp Hueä Naêng. thaät vò tænh töï kyû dieän muïc. Kim moâng chæ thò, nhö nhaân aåm
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 33
thuûy, laõnh noaõn töï tri. Kim haønh giaû töùc Hueä Minh sö daõ.’
Hueä Naêng vieát: ‘Nhöõ nhöôïc nhö thò, ngoâ döõ nhöõ ñoàng sö
Hoaøng Mai, thieän töï hoä trì.’ Minh höïu vaán: ‘Hueä Minh kim
haäu höôùng thaäm xöù khöù?’ Hueä Naêng vieát: ‘Phuøng Vieân taéc
chæ, ngoä Moâng taéc cö.’ Minh leã töø.
՛㓹Ӆ㖱▁ۭ౤ឤ㬅⅌ƭỘ䆮Ⴓů㖱᪶▇䈀䠋⳶ƭ
䟄ţ౤ᖽㇺጺ᜝Ɨ䂼౤┅㗁⳶ƭ䟙͡㲫⧐Ⴓ⳶ƭс
NJ͕㈙౤⣽㮫ࢤᡙ౤⹌⑋ŴႳ⣽㖱䥂┅౤Nj㜼͸‫ޡ‬
㒛䒝Ⴓ֪ᤫ౤ᘣỚ╺౤Ǻᦇ㒛䈊㜼Ⴓ
mHueä Naêng haäu chí Taøo Kheâ, höïu bò aùc nhaân taàm truïc. Naõi
chí Töù Hoäi tî naïn. Lieäp nhaân ñoäi trung, phaøm kinh nhaát thaäp
nguõ taûi, thôøi döõ lieäp nhaân tuøy nhi thuyeát phaùp. Lieäp nhaân
thöôøng linh thuû voõng, moãi kieán sanh maïng, taän phoùng chi.
Moãi chí phan thôøi, dó thaùi kyù chöõ nhuïc oa. Hoaëc vaán, taéc ñoái
vieát: ‘Ñaûn khieát nhuïc bieân thaùi.’
ጺⓀԇ՚౤┅ⷊҔ⧐౤Ō់ㆩ䇱Ⴓ䇑ᗖ㖱₰Ж౤⧐
Ԍ΋౤ɥᝌ͜⧐⁏㴜‫➔ڃ‬ㇺႳ┅౤▋Ɛᓘ㳗䤇牊
㏶Ⴓጺᓘ╺౤䤇ᚱႳጺᓘ╺౤牊ᚱႳ㵱㳗ŌТႳ՛
㓹䇆╺౤Ō⓹䤇ᚱ౤Ō⓹牊ᚱ౤Ʊ㑁ӖᚱႳጺ⹱䧧
‫ޖ‬Ⴓ
mNhaát nhaät tö duy, thôøi ñöông hoaèng Phaùp, baát khaû chung
ñoän. Toaïi xuaát chí Quaûng chaâu, Phaùp Taùnh töï, trò AÁn Toâng
Phaùp sö giaûng Nieát-baøn Kinh. Thôøi, höõu nhò taêng luaän phong
phan nghóa. Nhaát taêng vieát: ‘Phong ñoäng.’ Nhaát taêng vieát:
‘Phan ñoäng.’ Nghò luaän baát dó. Hueä Naêng taán vieát: ‘Baát thò
phong ñoäng, baát thò phan ñoäng, nhaân giaû taâm ñoäng.’ Nhaát
chuùng haõi nhieân.
ᝌ͜҂㖱ፃн౤Ӓ㱱ᴐ㏶౤㮫՛㓹㰁パ౤࡞ⷊ౤Ōࢭ
⑿̹Ⴓ͜Ɣ౤㪿㑁͟䡟сƭႳŰ㒁䱡⚫㫎⧐ᜳᏠ౤
㜕⓹㪿㑁᠂Ⴓ՛㓹╺౤Ō③Ⴓ͜⒦⓹ȇ⽵౤ᠦ㳌ᒨ
Ꮰ㫎㎡ᗖਕʗ⹱Ⴓ
mAÁn Toâng dieân chí thöôïng tòch, tröng caät aùo nghóa, kieán Hueä
34 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Naêng ngoân giaûn, lyù ñaùng, baát do vaên töï. Toâng vaân: ‘Haønh
giaû ñònh phi thöôøng nhaân. Cöûu vaên Hoaøng Mai Y, Phaùp Nam
lai, maïc thò haønh giaû phuû?’ Hueä Naêng vieát: ‘Baát caûm.’ Toâng ö
thò taùc leã, caùo thænh truyeàn lai y baùt xuaát thò ñaïi chuùng.
⃬͜ᤫ╺౤䱡⚫ǃ᪬౤ʿȁ‫⊙ب‬Ⴓ՛㓹╺౤‫⊙ب‬ᝏ
⯰౤՚㳗㮫Ԍ౤Ō㳗⽱͟㯪㔛Ⴓ͜╺౤ȁŌ㳗⽱͟
㯪㔛Ⴓ㓹╺౤⯄⓹Ɛ⧐Ō⓹Ȇ⧐౤Ȇ⧐⓹ŌƐŴ
⧐Ⴓ͜ឤᤫ౤ʿȁ⓹Ȇ⧐ŌƐŴ⧐Ⴓ՛㓹╺౤⧐⁏
㴜‫➔ڃ‬ㇺ౤ⓢȆԌ౤⓹Ȇ⧐ŌƐŴ⧐Ⴓʿ୐㺝ӓ࠺
㝈㢧ऴȆ㰁౤᪶߮䌟ਲ౤ȇƗ䆧㏃౤ឦጺ䜳⋡〸౤ⷊ
⒢ᥠ♲౤ȆԌ᠂ႳȆ㰁౤ᥠ♲▋Ɛ౤ጺ㑁с౤Ɛ㑁⯰
сႳȆԌ䡟с䡟⯰с౤⓹⑏Ō⒢౤៩⯄ŌƐႳጺ㑁
ᥠ౤Ɛ㑁ŌᥠႳȆԌ䡟ᥠ䡟Ōᥠ౤⓹៩ŌƐႳ㣳Ŵ
㗁ࢺ౤ᖽʚ㮫Ɛ౤┮㑁ƌ䇞ᕒԌ⯰ƐႳ⯰ƐŴԌ౤
ᝏ⓹ȆԌႳᝌ͜㒁㲫౤⢩᥸៤⊝౤㰁Ⴓ☣ࢮ㴜ㇺ౤
Ⳕʿ࢔⼶ႳƱ㑁㳗㏶౤Ⳕʿ५䌣Ⴓ
mToâng phuïc vaán vieát: ‘Hoaøng Mai phoù chuùc, nhö haø chæ thoï?’
Hueä Naêng vieát: ‘Chæ thoï töùc voâ, duy luaän kieán taùnh, baát luaän
thieàn ñònh giaûi thoaùt.’ Toâng vieát: ‘Haø baát luaän thieàn ñònh giaûi
thoaùt?’ Naêng vieát: ‘Vi thò nhò phaùp, baát thò Phaät phaùp. Phaät
phaùp thò baát nhò chi phaùp.’ Toâng höïu vaán: ‘Nhö haø thò Phaät
phaùp baát nhò chi phaùp.’ Hueä Naêng vieát: ‘Phaùp sö giaûng Nieát-
baøn Kinh, minh Phaät taùnh, thò Phaät phaùp baát nhò chi phaùp.
Nhö Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà-taùt baïch Phaät ngoân: “Phaïm töù
troïng caám, taùc nguõ nghòch toäi caäp nhaát-xieån-ñeà ñaúng, ñöông
ñoaïn thieän caên, Phaät taùnh phuû?” Phaät ngoân: “Thieän caên höõu
nhò: Nhaát giaû thöôøng, nhò giaû voâ thöôøng. Phaät taùnh phi
thöôøng, phi voâ thöôøng, thò coá baát ñoaïn.” Danh vi baát nhò:
nhaát giaû thieän, nhò giaû baát thieän. Phaät taùnh phi thieän phi baát
thieän, thò danh baát nhò. Uaån chi döõ giôùi, phaøm phu kieán nhò,
trí giaû lieãu ñaït kyø taùnh voâ nhò. Voâ nhò chi taùnh, töùc thò Phaät
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 35
taùnh.’ AÁn Toâng vaên thuyeát, hoan hyû hieäp chöôûng, ngoân:
‘Moã giaùp giaûng kinh, du nhö ngoõa lòch, nhaân giaû luaän nghóa,
du nhö chaân kim!’
⒦⓹⯄՛㓹ᘟ䩡౤䣰Ə⯄⁏Ⴓ՛㓹䇑⒦㝈⋡⟡ፄႳ
䛝◗ς⧐䛒Ⴓ
mÖ thò, vò Hueä Naêng theá phaùt, nguyeän söï vi Sö. Hueä Naêng
toaïi ö Boà-ñeà thoï haï khai Ñoâng Sôn Phaùp moân.
՛㓹⒦◗ςӉ⧐౤䅎㙴ឳ⹌౤ᡙǷ⇓㇙ႳƹⓀӉ㗁
Ț៷౤͝ᓋ౤ᓘΨ䇝ȼ౤៨⢬ጺ▇Ⴓ㜕䡟㆖ᚇŴ㉊౤
Ƣ⓹䇘ភࢤţȥ䥝㳹Ȇ౤៨⾠ᥠ♲౤⒤˜Ӊ㒁ʿፃ
䣆⑝Ӊ⧐Ŵ᪻Ⴓ
mHueä Naêng ö Ñoâng Sôn ñaéc phaùp, taân khoå thoï taän, maïng töï
huyeàn ty! Kim nhaät ñaéc döõ söù quaân, quan lieâu, taêng ni ñaïo
tuïc, ñoàng thöû nhaát hoäi. Maïc phi luõy kieáp chi duyeân, dieäc thò
quaù khöù sanh trung cuùng döôøng chö Phaät, ñoàng chuûng thieän
caên, phöông thuûy ñaéc vaên nhö thöôïng Ñoán giaùo ñaéc phaùp
chi nhaân?
⑝⓹ᔹ㑼ֽᒨ౤Ō⓹՛㓹㖫┮Ⴓ䣰㒁ᔹ㑼⑝㑁౤០
NJ⩚ӖႳ㒁ƌ౤០㖫䞧࣎౤ʿᔹlj㑼ƭ⯰ᘁႳ
mGiaùo thò tieân thaùnh sôû truyeàn, baát thò Hueä Naêng töï trí.
Nguyeän vaên tieân thaùnh giaùo giaû, caùc linh tònh taâm. Vaên lieãu,
caùc töï tröø nghi, nhö tieân ñaïi thaùnh nhaân voâ bieät.}
ጺ⹱㒁⧐౤⢩᥸౤ȇ⽵㑅䆡Ⴓ
Nhaát chuùng vaên Phaùp, hoan hyû, taùc leã nhi thoái.
36 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
™ VIEÄT VAÊN
PHAÅM THÖÙ I
NGUYEÂN DO HAØNH TRAÏNG
Thuôû aáy, Ñaïi sö ñeán chuøa Baûo Laâm,1 quan Thöù söû hoï
Vi ôû Thieàu Chaâu cuøng caùc thuoäc vieân vaøo nuùi thænh, Sö
lieàn khai duyeân thuyeát phaùp ôû giaûng ñöôøng nôi Chuøa
Ñaïi Phaïm trong thaønh. Sö leân toøa, quan Thöù söû vaø thuoäc
vieân hôn ba möôi ngöôøi; taêng ni, cö só, 2 ñaïo só, 3 hôn
ngaøn ngöôøi, ñoàng laøm leã, xin nghe ñieàu coát yeáu cuûa phaùp
Phaät. Ñaïi sö noùi vôùi chuùng raèng:
“Chö thieän tri thöùc! Töï taùnh Boà-ñeà voán thanh tònh,
chæ duøng taâm naøy laø ñuû thaønh Phaät.4
“Chö thieän tri thöùc! Haõy nghe nguyeân do ñaéc Phaùp
cuûa Hueä Naêng naøy. Cha Hueä Naêng queâ ôû Phaïm Döông,5
laøm quan bò giaùng, ñaøy ra xöù Laõnh Nam laøm daân thöôøng
ôû Taân Chaâu. Thaân phaän khoâng may, cha laïi maát sôùm,
meï giaø coâi cuùt. Meï con dôøi qua xöù Nam Haûi,6 ñaéng cay
ngheøo thieáu, baùn cuûi ôû chôï.
“Khi aáy coù moät ngöôøi khaùch mua cuûi, baûo mang ñeán
1
Töùc laø chuøa Nam Hoa ôû Taøo Kheâ.
2
Cö só: Nhöõng ngöôøi tu Phaät taïi gia.
3
Nhöõng ngöôøi theo Ñaïo giaùo, töùc laø Laõo giaùo.
4
Chaân taâm cuûa chuùng sanh vôùi taâm Phaät ñoàng theå nhö nhau, khoâng khaùc bieät.
Heát meâ laø Phaät, coøn meâ laø chuùng sanh.
5
Huyeän Phaïm Döông, ngaøy nay thuoäc tænh Tröïc Leä.
6
Quaän Nam Haûi, nay thuoäc tænh Quaûng Ñoâng.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 37
nhaø. Khaùch nhaän cuûi, Hueä Naêng ñöôïc tieàn, lui ra
ngoaøi cöûa, chôït nghe moät ngöôøi tuïng kinh. Hueä Naêng
thoaùng nghe lôøi kinh, taâm lieàn khai ngoä, beøn hoûi xem
khaùch tuïng kinh gì. Khaùch ñaùp: ‘Kinh Kim Cang.’ Laïi
hoûi: ‘Ngaøi hoïc Kinh aáy ôû ñaâu?’ Khaùch ñaùp raèng: ‘Toâi töø
chuøa Ñoâng Thieàn, huyeän Hoaøng Mai, Kyø Chaâu laïi ñaây.
Chuøa aáy laø nôi Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn Ñaïi sö ñang giaùo
hoùa, moân ñoà hôn ngaøn ngöôøi. Toâi ñeán ñoù leã baùi, nghe
giaûng vaø thoï trì Kinh naøy. Ñaïi sö vaãn thöôøng khuyeân
ngöôøi xuaát gia, taïi gia thoï trì Kinh naøy, seõ töï thaáy taùnh
thaønh Phaät.’ Hueä Naêng nghe lôøi aáy, laïi cuõng nhôø ñôøi
tröôùc coù duyeân, neân ñöôïc ngöôøi giuùp cho möôøi löôïng baïc,
baûo duøng caáp döôõng cho meï giaø, laïi khuyeân neân qua
huyeän Hoaøng Mai tham leã Nguõ Toå. Hueä Naêng saép ñaët
cho meï xong, lieàn töø giaõ maø ñi. Chöa ñaày moät thaùng ñaõ
ñeán Hoaøng Mai, leã baùi Nguõ Toå. Toå hoûi raèng: ‘Nhaø ngöôi
laø ngöôøi phöông naøo? Muoán caàu vieäc chi?’ Hueä Naêng
thöa: ‘Ñeä töû laø daân Taân Chaâu, Laõnh Nam. Ñöôøng xa ñeán
ñaây leã Toå, chæ caàu laøm Phaät chôù chaúng caàu chi khaùc.’
“Toå noùi: ‘Ngöôi daân Laõnh Nam, laïi laø thieåu soá
möôøng maùn, laøm Phaät sao ñöôïc?’ Hueä Naêng thöa: ‘Ngöôøi
coù keû Nam ngöôøi Baéc, Phaät taùnh voán khoâng Nam Baéc.
Thaân möôøng maùn naøy vôùi thaân Hoøa thöôïng tuy coù khaùc,
nhöng Phaät taùnh coù chi khaùc bieät?’
“Nguõ Toå coøn muoán noùi vôùi nöõa, nhöng thaáy ñoà
chuùng vaây quanh, lieàn baûo Hueä Naêng theo chuùng maø
laøm phaän söï. Hueä Naêng thöa: ‘Ñeä töû töï taâm thöôøng
sanh trí tueä, chaúng rôøi töï taùnh, töùc laø phöôùc ñieàn, 1
1
Phöôùc ñieàn: ruoäng phöôùc, duøng chæ ngöôøi xöùng ñaùng nhaän söï cuùng döôøng
cuûa ngöôøi khaùc.
38 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
chaúng hay Hoøa thöôïng daïy laøm vieäc chi?’ Toå noùi:
‘Teân moïi naøy caên taùnh lanh lôïi quaù! Thoâi ñöøng noùi nöõa,
haõy ñi xuoáng choã laøm vieäc ñi.’
“Hueä Naêng lui ra nhaø sau, coù ngöôøi sai böûa cuûi giaõ
gaïo, traûi qua hôn taùm thaùng. Ngaøy kia, Toå chôït thaáy
Hueä Naêng, baûo raèng: ‘Ta thaáy choã bieát cuûa ngöôi coù theå
duøng ñöôïc, nhöng e coù keû aùc haïi ngöôi, cho neân chaúng
noùi vôùi ngöôi, ngöôi coù bieát khoâng?’ Hueä Naêng baïch raèng:
‘Ñeä töû bieát yù Toå, neân chaúng daùm ra phía tröôùc, ñeå ngöôøi
ñöøng hay bieát.’
“Moät ngaøy kia, Toå goïi caùc moân ñoà laïi ñoâng ñuû maø
daïy raèng: ‘Caùc ngöôi nghe ta baûo ñaây. Ngöôøi ñôøi sanh töû
laø vieäc lôùn, caùc ngöôi suoát ngaøy chæ lo caàu vieäc phöôùc maø
chaúng caàu ra khoûi bieån khoå sanh töû. Taùnh mình neáu meâ,
phöôùc naøo cöùu ñaëng? Caùc ngöôi haõy lui ra, töï quan saùt
trí tueä, laáy taùnh Baùt-nhaõ nôi baûn taâm mình, moãi ngöôøi
laøm moät baøi keä ñem trình ta xem. Neáu ai ngoä ñaïo, ta seõ
truyeàn phaùp vaø y 1 cho laøm Toå thöù saùu. Phaûi nhanh
choùng leân, chaúng ñöôïc chaäm treã. Neáu coøn phaûi suy nghó
laø chaúng phaûi choã duøng ñöôïc. Neáu thaät ngöôøi thaáy taùnh,
vöøa nghe lôøi noùi lieàn phaûi thaáy ngay. Ngöôøi nhö vaäy, cho
duø coù vung ñao ra traän cuõng vaãn thaáy bieát.’
“Ñoà chuùng nghe lôøi, lui ra, baûo nhau raèng: ‘Boïn ta
chaúng caàn phaûi laéng loøng duïng yù vieát keä trình Hoøa
thöôïng laøm chi. Thöôïng toïa Thaàn Tuù hieän laø Giaùo thoï,
aét laø seõ ñöôïc. Boïn ta coù laøm keä cuõng chæ uoång taâm löïc
maø thoâi!’ Roài taát caû ñeàu buoâng xuoâi, töï nghó raèng: ‘Töø
1
Y vaø bình baùt cuûa chö Toå laø do ñöùc Phaät truyeàn laïi, ñöôïc xem laø bieåu töôïng cho
vieäc truyeàn noái Chaùnh phaùp. Ñeán Nguõ Toå laø ñaõ qua 32 ñôøi, truyeàn cho Luïc Toå laø
ñôøi thöù 33 roài thoâi khoâng truyeàn y baùt nöõa.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
ñaây veà sau, chuùng ta chæ caàn nöông theo Sö Thaàn Tuù,
coøn phaûi phieàn loøng laøm keä maø chi?’
“Thaàn Tuù thì laïi suy nghó: ‘Moïi ngöôøi chaúng laøm keä,
vì ta ñaây ñoái vôùi hoï laø thaày Giaùo thoï. Coøn nhö ta laïi caàn
phaûi laøm keä trình Hoøa thöôïng. Vì neáu chaúng trình keä,
Hoøa thöôïng laøm sao bieát choã hieåu bieát trong loøng ta saâu
caïn theá naøo? YÙ ta trình keä, vì caàu Phaùp töùc laø vieäc toát,
neáu vì caàu ngoâi Toå töùc laø vieäc xaáu, cuõng nhö taâm phaøm
phu muoán ñoaït ngoâi Thaùnh, coù khaùc gì nhau? Maø neáu
chaúng trình keä, roát cuoäc laïi chaúng ñöôïc Phaùp. Thaät laø
khoù laém, khoù laém!’
“Tröôùc phoøng Nguõ Toå coù ba gian maùi hieân, ngaøi ñònh
môøi quan Cung phuïng 1 laø Lö Traân veõ bieán töôùng kinh
Laêng-giaø vaø bieåu ñoà truyeàn thöøa naêm vò Toå ñeå löu
truyeàn cuùng döôøng. 2 Thaàn Tuù laøm keä xong, maáy phen
muoán ñem trình, cöù leân ñeán tröôùc theàm thì trong loøng
hoaûng hoát, moà hoâi ra khaép mình, muoán trình maø chaúng
ñöôïc. Traûi qua boán ngaøy, ñeán möôøi ba laàn nhö vaäy,
chaúng trình keä ñöôïc! Tuù beøn suy nghó: ‘Chi baèng vieát
vaøo vaùch döôùi maùi hieân, khieán cho Hoøa thöôïng xem thaáy.
Neáu Ngaøi baûo laø hay, thì ta ra leã baùi, nhaän laø mình laøm.
Coøn neáu Ngaøi baûo laø chaúng ñöôïc, thì thaät uoång coâng bao
naêm ôû nuùi, nhaän söï leã baùi cuûa ngöôøi, coøn tu haønh gì
nöõa?’
“Nghó vaäy, canh ba ñeâm aáy chaúng cho ai bieát, töï
mình caàm ñeøn ñeán vieát baøi keä leân vaùch maùi hieân phía
Nam, trình choã hieåu bieát trong taâm mình. Keä raèng:
1
Chöùc Haøn laâm Cung phuïng laø ñeå chæ haïng ngöôøi coù taøi kheùo leùo, ñöôïc vaøo trieàu
maø laøm vieäc cho vua.
2 1
Töùc laø bieåu ñoà truyeàn thöøa töø Ñaït-ma Sô Toå cho ñeán Nguõ Toå.
39 40 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Thaân laø caây Boà-ñeà,
Taâm nhö ñaøi göông saùng.
Thöôøng sieâng lau sieâng röûa,
Chôù ñeå baùm buïi nhô.
“Thaàn Tuù vieát keä roài, lui veà phoøng, khoâng ai hay
bieát. Laïi suy nghó raèng: ‘Ngaøy mai, Nguõ Toå thaáy keä maø
vui möøng, töùc laø ta coù duyeân vôùi Phaùp. Coøn neáu ngaøi baûo
chaúng ñöôïc, töùc laø ta ngu meâ, nghieäp chöôùng coøn naëng,
chaúng theå ñaéc Phaùp. YÙ Thaùnh thaät khoù löôøng!’ ÔÛ trong
phoøng suy töôûng maõi, naèm ngoài chaúng yeân, cho ñeán taän
canh naêm.
“Toå voán ñaõ bieát laø Thaàn Tuù chöa ñöôïc ñaïo, chaúng
thaáy töï taùnh.
“Saùng ra, Toå môøi quan Cung phuïng hoï Lö ñeán choã
vaùch töôøng maùi hieân phía Nam ñeå veõ bieåu ñoà. Chôït thaáy
baøi keä aáy, lieàn baûo raèng: ‘Quan Cung phuïng chaúng caàn
veõ nöõa. Thaät ñaõ laøm nhoïc ngaøi töø xa ñeán ñaây! Kinh noùi:
“Nhöõng gì coù hình töôùng ñeàu laø hö voïng.” Chæ caàn löu
laïi baøi keä naøy cho ngöôøi trì tuïng. Y theo keä naøy tu khoûi
ñoïa neûo aùc, y theo keä naøy tu, ñöôïc lôïi ích lôùn.’ Noùi roài
sai moân nhaân1 ñoát höông leã kính, baûo moïi ngöôøi ñeàu neân
tuïng keä naøy. Moân nhaân tuïng keä ñeàu khen: ‘Hay laém
thay!’
“Khoaûng canh ba, Toå goïi Thaàn Tuù vaøo phoøng, hoûi
raèng: ‘Keä cuûa ngöôi laøm phaûi khoâng?’ Thaàn Tuù noùi: ‘Thaät
laø Tuù naøy laøm, chaúng daùm voïng caàu ngoâi Toå, chæ mong
Hoøa thöôïng töø bi xem coi coù chuùt trí tueä naøo hay chaêng?’
Töùc laø ñoà ñeä, hoïc troø cuûa Toå, cuõng nhö moân ñeä.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 41
“Toå noùi: ‘Ngöôi laøm keä naøy chöa thaáy ñöôïc baûn
taùnh, chæ nhö ñeán ngoaøi cöûa, chöa vaøo ñöôïc trong. Nhö
ñem choã hieåu bieát aáy maø caàu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà thì
quyeát chaúng theå ñöôïc. Voâ thöôïng Boà-ñeà voán töï baûn taâm,
thaáy töï baûn taùnh, chaúng sanh chaúng dieät. Baát cöù luùc naøo,
nieäm töôûng naøo cuõng ñeàu töï thaáy bieát, muoân phaùp khoâng
ngaên ngaïi, moät phaùp chaân thaät thì heát thaûy phaùp ñeàu
chaân thaät, muoân caûnh töï nhö nhö. Taâm nhö nhö ñoù töùc
laø chaân thaät. Neáu thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy, töùc laø töï taùnh
Voâ thöôïng Boà-ñeà. Ngöôi neân lui veà suy nghó trong moät
hai ngaøy nöõa, laøm moät baøi keä khaùc trình ta xem. Neáu keä
cuûa ngöôi vaøo ñöôïc trong cöûa,1 ta seõ truyeàn phaùp vaø y.’
“Thaàn Tuù laøm leã lui ra. Laïi qua vaøi ngaøy, laøm keä
chaúng ñöôïc. Trong loøng hoaûng hoát, taâm thaàn chaúng yeân,
mô maøng nhö trong moäng, luùc ñi luùc ngoài ñeàu chaúng
ñöôïc vui.
“Hai hoâm sau, coù moät chuù tieåu ñi ngang qua choã giaõ
gaïo, tuïng baøi keä cuûa Thaàn Tuù. Hueä Naêng vöøa nghe qua,
bieát ngay baøi keä aáy chöa thaáy baûn taùnh. Tuy chöa ñöôïc
daïy doã giaùo phaùp, nhöng ñaõ sôùm bieát ñaïi yù. Lieàn hoûi chuù
tieåu raèng: ‘Ngöôøi tuïng keä gì vaäy?’
“Chuù tieåu noùi: ‘Gaõ möôøng maùn naøy, thaät khoâng bieát
gì sao? Ñaïi sö coù noùi: Ngöôøi ñôøi sanh töû laø vieäc lôùn.
Ngaøi muoán truyeàn phaùp vaø y, neân daïy moân ñoà laøm keä
trình. Neáu ai ngoä ñöôïc ñaïi yù, Ngaøi seõ trao y vaø phaùp,
cho laøm Toå thöù saùu. Thöôïng toïa Thaàn Tuù vieát baøi keä Voâ
töôùng treân vaùch töôøng hieân phía Nam. Ñaïi sö baûo moïi
ngöôøi ñeàu neân tuïng, tu theo keä aáy khoûi ñoïa neûo aùc, tu
theo keä aáy, coù lôïi ích lôùn.’
1 1
Laáy yù caâu treân, Toå baûo baøi keä cuûa Thaàn Tuù chæ “ñeán ngoaøi cöûa, chöa vaøo ñöôïc
trong”.
42 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
“Hueä Naêng noùi: ‘Naøy thöôïng nhaân! Toâi giaõ gaïo
nôi ñaây hôn taùm thaùng roài, chöa heà leân tôùi tröôùc chuøa.
Mong ñöôïc thöôïng nhaân daãn toâi tôùi tröôùc baøi keä ñoù ñeå leã
baùi.’
“Chuù tieåu daãn ñeán leã baùi tröôùc baøi keä. Hueä Naêng noùi:
‘Hueä Naêng khoâng bieát chöõ, xin thöôïng nhaân ñoïc giuøm
cho nghe.’
“Khi aáy, coù quan Bieät giaù 2 Giang Chaâu hoï Tröông,
teân Nhaät Duïng cao gioïng ñoïc leân. Hueä Naêng nghe roài
lieàn noùi: ‘Toâi cuõng coù moät baøi keä, mong ñöôïc quan Bieät
giaù vieát giuøm toâi.’
“Bieät giaù noùi: ‘Ngöôi cuõng laøm keä, thaät laø vieäc ít coù!’
“Hueä Naêng noùi vôùi quan Bieät giaù: ‘Muoán hoïc ñaïo Voâ
thöôïng Boà-ñeà, chaúng neân khinh ngöôøi môùi hoïc. Ngöôøi
thaáp heøn coù khi coù trí tueä cao thöôïng, ngöôøi cao thöôïng
coù khi khoâng trí tueä. Neáu khinh ngöôøi thì maéc toäi khoâng
keå xieát!’
“Bieät giaù noùi: ‘Ngöôøi chæ vieäc ñoïc keä ñi, ta vieát giuøm
cho. Neáu ngöôøi ñaéc Phaùp, neân tieáp ñoä ta tröôùc, chôù queân
lôøi.’ Hueä Naêng ñoïc keä raèng:
Boà-ñeà voán chaúng phaûi caây,
Göông saùng cuõng chaúng phaûi ñaøi.
Xöa nay voán khoâng moät vaät,
Choã naøo baùm ñöôïc buïi nhô ?
Thöôïng nhaân : lôøi toân xöng,
2
Bieät giaù : chöùc quan haàu theo quan Thöù söû.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 43
“Vieát baøi keä xong, ñoà chuùng ñeàu kinh haõi, ai naáy
söûng soát baûo nhau raèng: ‘Laï thay! Thaät laø khoâng theå laáy
veû ngoaøi ñeå xeùt ñoaùn ngöôøi! Sao laâu nay chuùng ta laïi
daùm sai khieán vò Boà-taùt xaùc phaøm naøy?’1
“Toå thaáy moïi ngöôøi kinh ñoäng, e coù keû laøm haïi Hueä
Naêng, beøn laáy chieác deùp chaø xoùa baøi keä ngay ñi vaø noùi
raèng: ‘Cuõng chöa thaáy taùnh.’ Ñoà chuùng ñeàu nghe vaäy.
“Hoâm sau, Toå ñeán choã giaõ gaïo, thaáy Hueä Naêng löng
ñeo ñaù, giaõ gaïo,2 baûo raèng: ‘Ngöôøi caàu ñaïo, vì phaùp queân
mình ñeán theá sao?’ Laïi hoûi: ‘Gaïo ñaõ traéng chöa?’ 3 Hueä
Naêng thöa: ‘Gaïo traéng ñaõ laâu, coøn thieáu caùi saøng gaïo.’4
Toå lieàn duøng gaäy goõ leân thaønh coái ba caùi roài ñi.5
“Hueä Naêng hieåu yù Toå, troáng canh ba vaøo thaát. Toå
laáy aùo caø-sa che quanh, chaúng cho ai troâng thaáy, roài
giaûng kinh Kim Cang cho nghe. Ñeán caâu ‘Neân sanh taâm
töø nôi choã chaúng truï vaøo ñaâu caû.’6 Hueä Naêng vöøa nghe
lieàn ñaïi ngoä, hieåu raèng heát thaûy muoân phaùp chaúng rôøi
töï taùnh. Lieàn baïch Toå raèng: ‘Ngôø ñaâu töï taùnh voán töï
thanh tònh. Ngôø ñaâu töï taùnh voán chaúng sanh dieät. Ngôø
ñaâu töï taùnh voán töï ñaày ñuû. Ngôø ñaâu töï taùnh voán chaúng
lay ñoäng. Ngôø ñaâu töï taùnh sanh ra muoân phaùp.’
“Toå bieát laø ñaõ ngoä baûn taùnh, neân baûo Hueä Naêng
raèng: ‘Chaúng bieát baûn taâm, hoïc phaùp voâ ích. Neáu töï bieát
1 ñaùp: ‘Ngöôi chaúng phaûi lo, ta töï ñöa ngöôi ñi.’
Luïc Toå trong thôøi gian môùi ñeán, chaáp taùc nôi nhaø sau, ñoà chuùng ai muoán sai
khieán vieäc gì cuõng ñöôïc.
2
Coái giaõ gaïo duøng chaøy ñaïp baèng chaân, ngöôøi giaõ phaûi ñeo theâm ñaù naëng treân
löng maø ñaïp leân chaøy cho maïnh.
3 1
YÙ Toå hoûi laø ñaïo haïnh cuûa Hueä Naêng ñaõ thaønh thuïc chöa.
4
Hueä Naêng cuõng nguï yù noùi ñaïo haïnh ñaõ thaønh thuïc roài, chæ coøn thieáu söï phaân
bieät tinh, thoâ maø thoâi, nhö vieäc saøng gaïo boû caùm.
5 2
YÙ Toå daën canh ba Hueä Naêng phaûi vaøo thaát cuûa ngaøi.
6 3
Nguyeân vaên: “Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm.”
44 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
baûn taâm, töï thaáy baûn taùnh, töùc laø baäc Tröôïng phu; laø
thaày cuûa haøng trôøi, ngöôøi; laø Phaät.’
“Thoï phaùp vaøo canh ba, chaúng ai hay bieát. Toå truyeàn
phaùp Ñoán giaùo1 vaø y baùt, baûo raèng: ‘Nhaø ngöôi laøm Toå
ñôøi thöù saùu, kheùo töï giöõ gìn, roäng ñoä chuùng sanh, löu
truyeàn ñaïo lyù cho ñôøi sau, ñöøng ñeå tuyeät maát. Haõy nghe
keä ta ñaây:
Tình khôûi neân gieo gioáng,
Voøng nhaân quaû loanh quanh.
Khoâng tình cuõng khoâng gioáng,
Khoâng taùnh cuõng khoâng sanh.’
“Toå laïi noùi: ‘Thuôû xöa, Ñaïi sö Ñaït-ma môùi ñeán ñaát
naøy, loøng ngöôøi chöa tin, neân truyeàn y naøy nhö vaät laøm
tin, ñôøi ñôøi truyeàn noái. Coøn truyeàn Phaùp taát phaûi laáy
taâm truyeàn taâm, khieán cho töï ngoä, töï chöùng. Töø xöa, chö
Phaät chæ truyeàn baûn theå, chö Toå ngaàm noái baûn taâm. Y laø
ñaàu moái sanh ra tranh ñoaït, ñeán ngöôi khoâng neân
truyeàn nöõa. Neáu truyeàn y naøy thì nguy ñeán tính maïng.
Ngöôi neân mau ñi ñi, keûo coù ngöôøi laøm haïi.’ Hueä Naêng
thöa hoûi: ‘Giôø bieát ñi ñaâu?’ Toå ñaùp: ‘Gaëp Hoaøi2 thì ngöøng;
gaëp Hoäi3 thì aån.’
“Hueä Naêng nhaän y baùt ñang luùc canh ba, thöa vôùi Toå
raèng: ‘Hueä Naêng ngöôøi mieàn Nam, khoâng thoâng thaïo
ñöôøng ñi ôû nuùi naøy, laøm sao ra ñöôïc ñeán cöûa soâng?’ Toå
Giaùo phaùp ñi thaúng ñeán giaûi thoaùt töùc thôøi, daønh cho baäc thöôïng caên, thöôïng trí.
Khaùc vôùi Tieäm giaùo laø giaùo phaùp daïy ngöôøi tu taäp daàn daàn, tröø boû aùc nghieäp maø
ngaøy caøng ñeán gaàn choã giaûi thoaùt hôn.
Sau naøy öùng laø huyeän Hoaøi Taäp, thuoäc tænh Quaûng Taây
Sau naøy öùng laø huyeän Töù Hoäi, thuoäc tænh Quaûng Ñoâng.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 45
“Toå ñöa ra ñeán beán Cöûu Giang, baûo Hueä Naêng leân
thuyeàn. Ngaøi töï caàm cheøo maø cheøo ñi. Hueä Naêng thöa:
‘Xin Hoøa thöôïng ngoài, ñeå ñeä töû cheøo.’ Toå noùi: ‘Ta neân ñoä
ngöôi sang soâng.’ Hueä Naêng thöa: ‘Khi meâ thaày ñoä, ngoä
roài thì töï ñoä. Ñoä tuy laø moät tieáng, maø choã duøng chaúng
gioáng nhau. Hueä Naêng sanh nôi bieân ñòa, gioïng noùi
khoâng chuaån, ñöôïc nhôø Thaày truyeàn phaùp, nay ñaõ ngoä
roài, chæ neân töï ñoä.’1
“Toå noùi: ‘Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Phaùp Phaät töø nay veà
sau do ngöôi maø roäng truyeàn. Ngöôi ñi roài, ba naêm sau
ta seõ boû coõi theá. Ngöôi ñi may maén, gaéng söùc veà
phöông Nam. Neân aån nhaãn, chôù voäi vaøng giaûng phaùp,
phaùp Phaät seõ khoù maø sanh khôûi.’
“Hueä Naêng töø bieät Toå, höôùng phöông Nam maø ñi.
Nguõ Toå quay veà, luoân maáy ngaøy chaúng leân giaûng ñöôøng.
Moân ñoà nghi hoaëc, gaën hoûi Ngaøi: ‘Chaúng hay Hoøa
thöôïng coù beänh hoaïn, saàu naõo gì chaêng?’
“Ngaøi ñaùp: ‘Ta khoâng beänh, nhöng y phaùp ñaõ veà
phöông Nam roài.’
“Chuùng ñeä töû laïi hoûi: ‘Ai ñöôïc truyeàn thoï?’
“Ngaøi ñaùp: ‘Hueä Naêng ñöôïc.’2
“Luùc aáy ñoà chuùng môùi bieát. Lieàn coù vaøi traêm ngöôøi
ñuoåi theo, muoán cöôùp y baùt. Trong soá ñoù coù moät vò taêng
teân Hueä Minh, hoï Traàn, tröôùc ñaây töøng giöõ chöùc quan voõ
haøng töù phaåm, taùnh tình thoâ baïo, heát söùc ñuoåi tìm. OÂng
1
Ñoaïn naøy khoâng theå dieãn heát yù trong Haùn vaên. Vì chöõ ñoä ( Ѯ ) mang caû hai
nghóa: moät nghóa laø ñöa sang soâng, moät nghóa laø cöùu ñoä. Nguõ Toå noùi moät caâu maø
chöõ ñoä ñöôïc hieåu theo caû hai nghóa. Hueä Naêng laõnh yù neân traû lôøi hôïp yù Toå.
2 2
Nguyeân vaên “Naêng giaû ñaéc chi” ñöôïc duøng theo hai nghóa: ngöôøi teân Naêng (Hueä
Naêng), maø cuõng laø “ngöôøi coù taøi naêng”.
46 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
naøy caàm ñaàu caû boïn, ñuoåi rieát trong hai thaùng, tôùi nuùi
Ñaïi Söu thì baét kòp.
“Hueä Naêng ñaët y baùt treân moät hoøn ñaù maø noùi raèng:
‘AÙo naøy laø vaät laøm tin, haù duøng söùc maø tranh ñöôïc sao?’
“Hueä Naêng aån vaøo coû raäm. Hueä Minh ñuoåi tôùi, ñöa
tay nhaët laáy y baùt, nhaác leân khoâng ñöôïc, lieàn keâu leân
raèng: ‘Haønh giaû, haønh giaû! Toâi thaät vì phaùp, chaúng phaûi
vì y maø ñeán ñaây.’
“Hueä Naêng böôùc ra, leân ngoài treân hoøn ñaù. Hueä
Minh leã baùi, noùi: ‘Mong ñöôïc ngaøi vì toâi maø thuyeát
phaùp.’ Hueä Naêng noùi: ‘Neáu oâng ñaõ vì phaùp maø ñeán ñaây,
vaäy neân döùt boû heát caùc duyeân, chôù sanh nieäm töôûng, ta
seõ vì oâng maø giaûng roõ.’ Moät luùc laâu sau, Hueä Naêng môùi
noùi: ‘Khoâng nghó thieän, khoâng nghó aùc, ngay trong luùc
aáy, maët muõi xöa nay cuûa Thöôïng toïa Minh laø gì?’
“Hueä Minh nghe qua ñaïi ngoä, laïi hoûi: ‘Ngoaøi lôøi kín
ñaùo, yù bí maät ñoù, coøn coù bí maät naøo khaùc nöõa chaêng?’
Hueä Naêng ñaùp: ‘Ñaõ noùi ra vôùi oâng, töùc chaúng phaûi bí
maät. Neáu oâng töï soi xeùt laïi mình, thì choã bí maät chính
ôû nôi oâng.’ Hueä Minh noùi: ‘Toâi tuy ôû choã Hoaøng Mai 1
nhöng thaät chöa töï nhaän ra maët muõi cuûa mình. Nay
nhôø ngaøi chæ daïy cho, nhö ngöôøi uoáng nöôùc, noùng laïnh
töï nhaän ra. Nay ngaøi chính laø thaày cuûa Hueä Minh naøy
vaäy.’ Hueä Naêng noùi: ‘Neáu oâng ñöôïc nhö vaäy, thì ta vôùi
oâng cuøng moät thaày laø Toå Hoaøng Mai, neân kheùo töï giöõ
gìn.’ Hueä Minh laïi hoûi: ‘Töø nay, Hueä Minh bieát ñi ñaâu?’
Hueä Naêng noùi: ‘Ñeán Vieân 2 thì döøng, gaëp Moâng3 thì ôû.’
Hueä Minh leã baùi töø bieät.
1
Töùc laø Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn, vì Toå giaûng phaùp ôû nuùi Hoaøng Mai.
Sau öùng laø Vieân Chaâu.
3
Sau öùng laø Moâng Sôn taïi Vieân Chaâu .
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 47
“Hueä Naêng sau ñeán Taøo Kheâ, laïi bò keû aùc ñuoåi
tìm, beøn laùnh naïn trong ñoaøn thôï saên nôi huyeän Töù
Hoäi, 1 traûi qua möôøi laêm naêm, thöôøng khi tuøy nghi
thuyeát phaùp vôùi boïn thôï saên. Thôï saên thöôøng sai giöõ
löôùi, moãi khi coù thuù vöôùng vaøo thì leùn thaû ra heát. Ñeán
böõa côm, chæ aên rau luoäc chung trong noài thòt. Hoaëc coù
keû hoûi, lieàn ñaùp raèng: ‘Chæ aên rau luoäc beân thòt ñöôïc
roài.’
“Moät ngaøy kia, töï nghó ñaõ ñeán luùc hoaèng phaùp,
khoâng neân aån laùnh nöõa. Lieàn ñi ra Quaûng Chaâu, ñeán
chuøa Phaùp Taùnh, gaëp luùc AÁn Toâng Phaùp sö ñang giaûng
Kinh Nieát-baøn. Khi aáy, trong chuùng coù hai vò taêng baøn
caõi chuyeän gioù vaø phöôùn. Moät vò noùi: ‘Gioù ñoäng.’ Vò kia
noùi: ‘Phöôùn ñoäng.’ Baøn caõi hoài laâu chaúng döùt, Hueä Naêng
böôùc ñeán noùi raèng: ‘Chaúng phaûi gioù ñoäng, chaúng phaûi
phöôùn ñoäng, aáy laø taâm caùc oâng ñoäng.’ Caû chuùng nghe
ñeàu kinh haõi.
“AÁn Toâng lieàn thænh ngoài treân, hoûi nghóa saâu kín.
Thaáy Hueä Naêng noùi lôøi giaûn dò maø lyù chaùnh ñaùng,
chaúng theo vaên töï, AÁn Toâng môùi noùi: ‘Ngaøi chaéc chaén
khoâng phaûi ngöôøi thöôøng! Töø laâu vaãn nghe y phaùp cuûa
Toå Hoaøng Mai ñaõ veà phöông Nam, chaéc laø ngaøi ñaây
chaêng?’
“Hueä Naêng noùi: ‘Khoâng daùm.’
“AÁn Toâng lieàn laøm leã, xin ñöa y baùt ra cho ñaïi chuùng
xem. AÁn Toâng laïi hoûi: ‘YÙ chæ truyeàn trao cuûa ngaøi Hoaøng
Mai nhö theá naøo?’ Hueä Naêng ñaùp: ‘Trao nhaän töùc laø
khoâng. Chæ luaän vieäc thaáy taùnh, khoâng luaän baøn thieàn
ñònh giaûi thoaùt.’
1 2
ÖÙng theo lôøi Nguõ Toå: “Gaëp Hoäi thì aån”.
48 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
“Toâng hoûi: ‘Sao chaúng luaän baøn thieàn ñònh giaûi
thoaùt?’
“Hueä Naêng ñaùp: ‘Vì laø phaùp phaân bieät ñoái ñaõi, chaúng
phaûi phaùp Phaät. Phaùp Phaät laø phaùp khoâng phaân bieät ñoái
ñaõi.’
“Toâng laïi hoûi: ‘Theá naøo laø phaùp Phaät khoâng phaân
bieät ñoái ñaõi?’ Hueä Naêng ñaùp: ‘Phaùp sö giaûng Kinh Nieát-
baøn, laøm roõ Phaät taùnh, aáy laø phaùp Phaät khoâng phaân bieät
ñoái ñaõi. Nhö khi Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà-taùt hoûi Phaät
raèng: “Nhöõng keû phaïm boán giôùi caám naëng, laøm naêm toäi
nghòch vaø boïn nhaát-xieån-ñeà coù döùt maát thieän caên, taùnh
Phaät hay khoâng?” Phaät ñaùp: “Thieän caên coù hai: moät laø
thöôøng, hai laø voâ thöôøng. Taùnh Phaät chaúng phaûi thöôøng,
chaúng phaûi voâ thöôøng, neân khoâng theå döùt maát.” Ñoù laø
khoâng phaân bieät ñoái ñaõi. Laïi nöõa, moät laø thieän, hai laø baát
thieän, taùnh Phaät chaúng phaûi thieän, chaúng phaûi baát thieän,
nhö vaäy laø khoâng phaân bieät ñoái ñaõi. Caùc uaån 1 vaø giôùi, 2
phaøm phu thaáy coù phaân bieät, keû trí hieåu roõ taùnh thaät
khoâng phaân bieät. Taùnh thaät khoâng phaân bieät aáy laø taùnh
Phaät.’ AÁn Toâng nghe giaûng giaûi, vui möøng chaép tay noùi
raèng: ‘Luõ chuùng toâi giaûng kinh döôøng nhö ngoùi, soûi; coøn
Ngaøi luaän nghóa thaät nhö vaøng roøng!’
“Lieàn ñoù, AÁn Toâng caïo toùc cho Hueä Naêng, nguyeän
thôø laøm thaày. Hueä Naêng döôùi caây Boà-ñeà nôi aáy maø khai
môû Phaùp moân Ñoâng Sôn.
“Hueä Naêng naøy ñaéc phaùp ôû Ñoâng Sôn, töøng chòu ñuû
muøi cay ñaéng, taùnh maïng mong manh nhö sôïi tô treo.
Ngaøy nay cuøng söù quaân vaø caùc quan vieân, taêng, ni, ñaïo,
1
Naêm uaån : saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, naêm moùn aáy hieäp laøm thaân ngöôøi.
Möôøi taùm giôùi : saùu caên, saùu traàn vaø saùu thöùc.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 49 50 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
tuïc ñoàng trong hoäi naøy. Neáu caùc vò chaúng nhôø duyeân ™ HAÙN VAÊN
laønh töø nhieàu kieáp xa xöa, töøng trong quaù khöù cuùng
döôøng chö Phaät, gieo troàng caên laønh, laøm sao laïi ñöôïc
nghe nhaân duyeân ñaéc phaùp Ñoán giaùo nhö ta vöøa keå?
“Giaùo phaùp laø do caùc vò Thaùnh tröôùc ñaây truyeàn laïi,
chaúng phaûi töï do trí Hueä Naêng bieát ñöôïc. Nguyeän cho 㗛 㙳
nhöõng ai nghe giaùo phaùp naøy, ñeàu ñöôïc thanh tònh trong

BAÙT - NHAÕ
taâm. Nghe roài, ñeàu töï döùt loøng nghi, ñoàng nhö Thaùnh
nhaân khoâng khaùc.”
Heát thaûy chuùng hoäi nghe Phaùp, thaûy ñeàu vui möøng,
laøm leã lui ra. ᢝ〣Ɛ
Pha åm ñ eä nhò

⡹Ⓚ౤䢘Ț៷㳌ोႳ⁏䞢ѯ౤ᠦʗ⹱╺Ⴓ㊤⩚Ӗӯ
⍺㰷㗛㙳⧛㏙㧊ʒႳ
Thöù nhaät, Vi söù quaân thænh ích. Sö thaêng toøa, caùo ñaïi chuùng
vieát: “Toång tònh taâm nieäm Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät-ña.”
⃬ƔႳᥠ঩㵙Ⴓ㝈⋡㗛㙳Ŵ┮౤œƭ▤㖫▋ŴႳំ
㉊Ӗ䆘౤Ō㓹㖫Ձ౤䢽ɨʗᥠ঩㵙౤ਕớ㮫ԌႳⷊ
঩մƭ౤┮ƭ౤ȆԌ▤⯰ПᘁႳំ㉊䆘ՁŌ៨౤ֽ
Nj▋մ౤▋┮Ⴓ᠚ƹ⯄㲫⍺㰷㗛㙳⧛㏙㧊⧐౤Ț⥫
〸០Ӊ┮օႳӢӖ㳧㒑౤᠚⯄⥫㲫Ⴓ
Phuïc vaân: “Thieän tri thöùc! Boà-ñeà Baùt-nhaõ chi trí, theá nhaân
baûn töï höõu chi. Chæ duyeân taâm meâ, baát naêng töï ngoä, tu giaû
ñaïi thieän tri thöùc thò ñaïo kieán taùnh. Ñöông tri ngu nhaân, trí
nhaân, Phaät taùnh baûn voâ sai bieät. Chæ duyeân meâ ngoä baát
ñoàng, sôû dó höõu ngu, höõu trí. Ngoâ kim vò thuyeát Ma-ha Baùt-
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 51 52 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
nhaõ Ba-la-maät phaùp, söû nhöõ ñaúng caùc ñaéc trí tueä. Chí taâm Theá nhaân dieäu taùnh baûn khoâng, voâ höõu nhaát phaùp khaû
ñeá thính, ngoâ vò nhöõ thuyeát. ñaéc. Töï taùnh chaân khoâng, dieäc phuïc nhö thò.

ᥠ঩㵙ႳœƭㆩⓀឿӯ㗛㙳ႳŌ㵙㖫Ԍ㗛㙳ႳⳔ
ʿ㲫૘Ō䥐ႳឿǺ㲫ੴႳ㝹ᚇŌӉ㮫ԌႳㆩ⯰▋
ोႳ
“Thieän tri thöùc! Theá nhaân chung nhaät khaåu nieäm Baùt-nhaõ, baát
thöùc töï taùnh Baùt-nhaõ, do nhö thuyeát thöïc baát baõo. Khaåu ñaûn
thuyeát khoâng, vaïn kieáp baát ñaéc kieán taùnh, chung voâ höõu ích.
ᥠ঩㵙Ⴓ⍺㰷㗛㙳⧛㏙㧊⓹⛒㲟౤⢬㰁ʗ┮օᘌҺ
ϟႳ⢬䢽Ӗ㪿౤ŌᬃឿӯႳឿӯ౤ӖŌ㪿౤ʿѕ౤ʿ
ᛲ౤ʿ䡇౤ʿ䠛Ⴓឿӯ౤Ӗ㪿౤ᘣӖឿफ़↼౤▤Ԍ⓹
ȆႳ䠊Ԍ⯰ᘁȆႳ
“Thieän tri thöùc! Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät thò Phaïn ngöõ,1 thöû
ngoân ‘Ñaïi trí tueä ñaùo bæ ngaïn’. Thöû tu taâm haønh, baát taïi khaåu
nieäm. Khaåu nieäm, taâm baát haønh; nhö huyeãn, nhö hoùa, nhö loä,
nhö ñieån. Khaåu nieäm, taâm haønh; taéc taâm, khaåu töông öùng,
baûn taùnh thò Phaät. Ly taùnh voâ bieät Phaät.
ȁ៩⍺㰷Ⴓ⍺㰷⓹ʗ౤Ӗ䌡₰ʗ౤Ⳕʿ㤭ੴ౤⯰▋
䈊ࢽ౤Ƣ⯰⒤᫮ʗΔ౤Ƣ䡟䡗䱡㼭ऴ౤Ƣ⯰ፃፄ䛉
ম౤Ƣ⯰⺒౤⯰᥸౤⯰⓹౤⯰䡟౤⯰ᥠ౤⯰⅌౤⯰▋䣖
ΪႳ㳹Ȇᘪ᫺⹌៨㤭ੴႳœƭˋԌ▤ੴ౤⯰▋ጺ⧐
់ӉႳ㖫Ԍ५ੴ౤Ƣ⃬ʿ⓹Ⴓ
“Haø danh Ma-ha? Ma-ha thò ñaïi, taâm löôïng quaûng ñaïi, do nhö
hö khoâng, voâ höõu bieân baïn, dieäc voâ phuông, vieân, ñaïi, tieåu;
dieäc phi thanh, hoaøng, xích, baïch; dieäc voâ thöôïng, haï,
tröôøng, ñoaûn; dieäc voâ saân, voâ hyû, voâ thò, voâ phi, voâ thieän, voâ
aùc, voâ höõu ñaàu, vó. Chö Phaät saùt ñoä, taän ñoàng hö khoâng.
1
Cuïm töø naøy trong tieáng Phaïn laø mahÃSUDM³ÃSÃUDPLWÃ
ᥠ঩㵙Ⴓ㜕㒁᠚㲫ੴ౤ȳᝏ㞜ੴႳ〣ጺ౤㜕㞜ੴႳ
㙳ੴӖ䡞ᬫ౤ᝏ㞜⯰㰙ੴႳᥠ঩㵙౤œࢺ㤭ੴ㓹᠇
㝹ߚ㘒ʄ౤Ⓚ▊౤⓭Ͷ౤ς⦲౤ʗᬋ౤⧆‫ۦ‬౤㹀⬧౤㛃
□౤ើ◷౤⅌ƭ౤ᥠƭ౤⅌⧐౤ᥠ⧐౤ʘᯝ౤ᬋⳛ౤ጺ
ᗣʗ‫ٿ‬౤䢽⃓㳹ς౤㊤ᬃੴţႳœƭԌੴ౤Ƣ⃬ʿ
⓹Ⴓ
“Thieän tri thöùc! Maïc vaên ngoâ thuyeát khoâng, tieän töùc tröôùc
khoâng. Ñeä nhaát, maïc tröôùc khoâng. Nhöôïc khoâng taâm tónh
toïa, töùc tröôùc voâ kyù khoâng. Thieän tri thöùc! Theá giôùi hö khoâng
naêng haøm vaïn vaät saéc töôïng, nhaät nguyeät, tinh tuù, sôn haø,
ñaïi ñòa, tuyeàn nguyeân, kheâ giaûn, thaûo moäc, tuøng laâm, aùc
nhaân, thieän nhaân, aùc phaùp, thieän phaùp, thieân ñöôøng, ñòa
nguïc, nhaát thieát ñaïi haûi, Tu-di chö sôn, toång taïi khoâng trung.
Theá nhaân taùnh khoâng, dieäc phuïc nhö thò.
ᥠ঩㵙Ⴓ㖫Ԍ㓹᠇㝹⧐⓹ʗႳ㝹⧐ᬃ㳹ƭԌţႳ
㙳㮫ጺᗣƭ⅌Ŵ㗁ᥠ౤⹌सŌឲŌ≽౤ƢŌ☦㞜౤
Ӗʿ㤭ੴ౤៩Ŵ⯄ʗ౤⑏╺⍺㰷Ⴓ
“Thieän tri thöùc! Töï taùnh naêng haøm vaïn phaùp thò ñaïi. Vaïn
phaùp taïi chö nhaân taùnh trung. Nhöôïc kieán nhaát thieát nhaân aùc
chi döõ thieän, taän giai baát thuû, baát xaû, dieäc baát nhieãm tröôùc,
taâm nhö hö khoâng, danh chi vi ñaïi, coá vieát Ma-ha.
ᥠ঩㵙Ⴓ䆘ƭឿ㲫౤┮㑁Ӗ㪿Ⴓឤ▋䆘ƭӖੴ䡞
ᬫ౤व⯰ֽԇ౤㖫⾣⯄ʗႳ⢬ጺ䃜ƭ౤Ō់㗁㲟౤⯄
䈡㮫⑏Ⴓ
“Thieän tri thöùc! Meâ nhaân khaåu thuyeát, trí giaû taâm haønh. Höïu
höõu meâ nhaân taâm khoâng tónh toïa, baù voâ sôû tö, töï xöng vi ñaïi.
Thöû nhaát boái nhaân, baát khaû döõ ngöù, vi taø kieán coá.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 53 54 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ᥠ঩㵙ႳӖ䌡₰ʗ౤䇗ᡄ⧐ࢺ౤ࢦᝏƌƌᗢⓢ౤↼ Nieäm nieäm thuyeát khoâng, baát thöùc chaân khoâng. Baùt-nhaõ
voâ hình töôùng, trí tueä taâm töùc thò. Nhöôïc taùc nhö thò giaûi, töùc
ࢦȳ঩ጺᗣႳጺᗣᝏጺ౤ጺᝏጺᗣ౤ភᏠ㖫ࢭႳӖ danh Baùt-nhaõ trí.
䩚⯰⫋౤ᝏ⓹㗛㙳Ⴓ ȁ៩⧛㏙㧊Ⴓ⢬⓹㮤᫦㲟౤ᣬ㰁ᘌҺϟ౤㯪㏶䠊ࢤ
“Thieän tri thöùc! Taâm löôïng quaûng ñaïi, bieán chaâu phaùp giôùi, ⪺Ⴓ㞜ᱞ౤ࢤ⪺㼽౤ʿ⥎▋⧛‫ٻ‬౤ᝏ៩⯄⢬ϟႳ䠊
duïng töùc lieãu lieãu phaân minh, öùng duïng tieän tri nhaát thieát.
Nhaát thieát töùc nhaát, nhaát töùc nhaát thieát, khöù lai töï do. Taâm ᱞ౤⯰ࢤ⪺౤ʿ⥎с䆶٤౤ᝏ៩⯄ҺϟႳ⑏㤰⧛㏙
theå voâ treä, töùc thò Baùt-nhaõ. 㧊Ⴓ
ᥠ঩㵙Ⴓጺᗣ㗛㙳┮स⃦㖫Ԍ㑅ࢤ౤Ō⃦ʐᕁႳ㜕 “Haø danh Ba-la-maät? Thöû thò Taây quoác ngöõ, Ñöôøng ngoân
䒁ࢦղ౤៩⯄५Ԍ㖫ࢦႳጺ५ጺᗣ५ႳӖ䌡ʗƏ౤ Ñaùo bæ ngaïn, giaûi nghóa ly sanh dieät. Tröôùc caûnh, sanh dieät
khôûi, nhö thuûy höõu ba laõng, töùc danh vi thöû ngaïn. Ly caûnh,
Ō㪿Δ䇝Ⴓឿ㜕ㆩⓀ㲫ੴ౤ӖţŌɊ⢬㪿౤ԬǷᖽ voâ sanh dieät, nhö thuûy thöôøng thoâng löu, töùc danh vi bæ ngaïn.
ƭ㖫⾣᫦࠺౤ㆩŌ់Ӊ౤䡟᠚Җ̴Ⴓ Coá hieäu Ba-la-maät.

“Thieän tri thöùc! Nhaát thieát Baùt-nhaõ trí giai tuøng töï taùnh nhi ᥠ঩㵙Ⴓ䆘ƭឿӯ౤ⷊӯŴ┅౤▋ˁ౤▋䡟Ⴓӯӯ
sanh, baát tuøng ngoaïi nhaäp. Maïc thaùc duïng yù, danh vi chaân 㙳㪿౤⓹៩५ԌႳՁ⢬⧐㑁౤⓹㗛㙳⧐ႳɊ⢬㪿
taùnh töï duïng. Nhaát chaân, nhaát thieát chaân. Taâm löôïng ñaïi söï,
baát haønh tieåu ñaïo. Khaåu maïc chung nhaät thuyeát khoâng, taâm 㑁౤⓹㗛㙳㪿ႳŌɊᝏᖽ౤ጺӯɊ㪿౤㖫䁞〸ȆႳ
trung baát tu thöû haïnh, khaùp töï phaøm nhaân töï xöng quoác “Thieän tri thöùc! Meâ nhaân khaåu nieäm, ñöông nieäm chi thôøi,
vöông, chung baát khaû ñaéc, phi ngoâ ñeä töû. höõu voïng, höõu phi. Nieäm nieäm nhöôïc haønh, thò danh chaân
ᥠ঩㵙Ⴓȁ៩㗛㙳Ⴓ㗛㙳㑁౤ᣬ㰁┮օƃႳጺᗣ㤩 taùnh. Ngoä thöû phaùp giaû, thò Baùt-nhaõ Phaùp. Tu thöû haïnh giaû,
thò Baùt-nhaõ haïnh. Baát tu töùc phaøm; nhaát nieäm tu haønh, töï
ֽ౤ጺᗣ┅ţ౤ӯӯŌմ౤с㪿┮օ౤ᝏ⓹㗛㙳㪿Ⴓ thaân ñaúng Phaät.
ጺӯմ౤ᝏ㗛㙳ㆼႳጺӯ┮౤ᝏ㗛㙳ࢤႳœƭմ ᥠ঩㵙ႳᖽʚᝏȆ౤Ⱀ⅏ᝏ㝈⋡Ⴓᘩӯ䆘౤ᝏᖽ
䆘౤Ō㮫㗛㙳Ⴓឿ㲫㗛㙳౤ӖţсմႳс㖫㰁౤֧ ʚႳӅӯՁ౤ᝏȆႳᘩӯ㞜ᱞ౤ᝏⰐ⅏ႳӅӯ䠊
Ɋ㗛㙳Ⴓӯӯ㲫ੴ౤Ō㵙५ੴႳ㗛㙳⯰ҭफ़౤┮օ ᱞ౤ᝏ㝈⋡Ⴓ
Ӗᝏ⓹Ⴓ㙳ȇʿ⓹㯪౤ᝏ៩㗛㙳┮Ⴓ
“Thieän tri thöùc! Phaøm phu töùc Phaät, phieàn naõo töùc Boà-ñeà.
“Thieän tri thöùc! Haø danh Baùt-nhaõ? Baùt-nhaõ giaû, Ñöôøng ngoân Tieàn nieäm meâ, töùc phaøm phu; haäu nieäm ngoä, töùc Phaät. Tieàn
trí tueä daõ. Nhaát thieát xöù sôû, nhaát thieát thôøi trung, nieäm nieäm nieäm tröôùc caûnh, töùc phieàn naõo; haäu nieäm ly caûnh, töùc Boà-ñeà.
baát ngu, thöôøng haønh trí tueä, töùc thò Baùt-nhaõ haïnh. Nhaát
nieäm ngu, töùc Baùt-nhaõ tuyeät. Nhaát nieäm trí, töùc Baùt-nhaõ sanh.
ᥠ঩㵙Ⴓ
Theá nhaân ngu meâ, baát kieán Baùt-nhaõ, khaåu thuyeát Baùt-nhaõ, “Thieän tri thöùc!
trung taâm thöôøng ngu. Thöôøng töï ngoân: Ngaõ tu Baùt-nhaõ.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 55 56 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

⍺㰷㗛㙳⧛㏙㧊౤ ᥠ঩㵙Ⴓ㙳⢄ᕁࢢ‫ࢺ⧐ڴ‬ឦ㗛㙳ፂ⓴㑁౤䢽Ɋ㗛
▅ፃ▅Γ▅〣ጺႳ 㙳㪿౤‫ئ‬㲧䌣ᘷ㗛㙳ㇺ౤ᝏӉ㮫ԌႳⷊ঩⢬ㇺᙻӓ
⯰ǽ⯰һƢ⯰Ꮰ౤ ⯰䌡⯰䈊Ⴓㇺţᗢⓢ㶛⢝౤㜕㓹ᕓ㲫Ⴓ⢬⧐䛒⓹▅
ፂœ㳹Ȇ⃦ţᗖႳ ፃž౤⯄ʗ┮ƭ㲫౤⯄ፃ♲ƭ㲫ႳΔ♲౤Δ┮ƭ㒁౤
ӖࢤŌɃႳ
Ma-ha Baùt-nhaõ ba-la-maät,
“Thieän tri thöùc! Nhöôïc duïc nhaäp thaäm thaâm phaùp giôùi caäp
Toái thöôïng, toái toân, toái ñeä nhaát. Baùt-nhaõ Tam-muoäi giaû, tu tu Baùt-nhaõ haïnh, trì tuïng Kim Cang
Voâ truï, voâ vaõng, dieäc voâ lai, Baùt-nhaõ Kinh, töùc ñaéc kieán taùnh. Ñöông tri thöû kinh coâng ñöùc
Tam theá chö Phaät tuøng trung xuaát. voâ löôïng, voâ bieân. Kinh trung phaân minh taùn thaùn, maïc naêng
cuï thuyeát. Thöû Phaùp moân thò toái thöôïng thöøa, vò ñaïi trí nhaân
ⷊࢦʗ┮օႳ‫׉‬ৎƗ㣳Ⱀ⅏᱐ᚺႳʿ⢬Ɋ㪿Ⴓ͟ thuyeát, vò thöôïng caên nhaân thuyeát. Tieåu-caên, tieåu trí nhaân
vaên, taâm sanh baát tín.
֦Ȇ䇝Ⴓ㶋ፂ⣿⯄֨͟օႳ
ȁNj⑏Ⴓ㵭ʿʘ䳑ፄ䠍⒦䜍‫⋡ټ‬౤ᮩ䈏౤㑾㞉౤Ը
“Ñöông duïng ñaïi trí tueä ñaõ phaù nguõ uaån phieàn naõo traàn lao.
Nhö thöû tu haønh, ñònh thaønh Phaät ñaïo, bieán tam ñoäc vi Giôùi स܎٤౤ʿ܎⛥㞒Ⴓ㙳䠍ʗ‫ٿ‬౤Ōᱹ౤Ō⩩Ⴓ㙳ʗ
Ñònh Tueä. žƭ౤㙳▅ፃžƭ౤㒁㲫䌣ᘷㇺ౤Ӗ䛝Ձ㯪౤⑏঩▤
ᥠ঩㵙Ⴓ֧⢬⧐䛒౤⃦ጺ㗛㙳ࢤᕇ㝹᪶ᜟ┮օႳȁ Ԍ㖫▋㗛㙳Ŵ┮౤㖫ࢦ┮օс㯉‫⑏ޟ‬౤Ōɨ⑿̹Ⴓ
Nj⑏Ⴓ⯄œƭ▋ᕇ㝹᪶ᜟ᱐ᚺႳ “Haø dó coá? Thí nhö thieân long haù vuõ ö Dieâm-phuø-ñeà, thaønh aáp,
tuï laïc taát giai phieâu löu, nhö phieâu taûo dieäp. Nhöôïc vuõ ñaïi
“Thieän tri thöùc! Ngaõ thöû Phaùp moân, tuøng nhaát Baùt-nhaõ, sanh
haûi, baát taêng, baát giaûm. Nhöôïc ñaïi thöøa nhaân, nhöôïc toái
baùt vaïn töù thieân trí tueä. Haø dó coá? Vò theá nhaân höõu baùt vaïn töù
thöôïng thöøa nhaân vaên thuyeát Kim Cang Kinh, taâm khai ngoä
thieân traàn lao.
giaûi, coá tri baûn taùnh töï höõu Baùt-nhaõ chi trí, töï duïng trí tueä
㙳⯰᱐ᚺ౤┮օсⴹ౤Ō䠊㖫ԌႳՁ⢬⧐㑁౤ᝏ⓹ thöôøng quaùn chieáu coá, baát giaû vaên töï.
⯰ӯ౤⯰↲⯰㞜ႳŌ㼽㲒ˁ౤ࢦ㖫५ʿԌႳNj┮օ 㵭ʿ䠍⥎౤Ō⃦ʘ▋౤ᔴ⓹䳑㓹㗂㖲౤NJጺᗣ⹱ࢤ౤
㯉‫ޟ‬౤⒦ጺᗣ⧐౤Ōឲ౤Ō≽౤ᝏ⓹㮫Ԍ౤֦Ȇ䇝Ⴓ ጺᗣ㛃□౤▋Ր౤⯰Ր౤Ըस㟌⬌౤वЕ⹱٤౤᝗ᕁ
“Nhöôïc voâ traàn lao, trí tueä thöôøng hieän, baát ly töï taùnh. Ngoä ʗ‫ٿ‬౤៤⯄ጺ䩚Ⴓ⹱ࢤ▤Ԍ㗛㙳Ŵ┮౤Ƣ⃬ʿ⓹Ⴓ
thöû phaùp giaû, töùc thò voâ nieäm, voâ öùc, voâ tröôùc. Baát khôûi
“Thí nhö vuõ thuûy, baát tuøng thieân höõu, nguyeân thò long naêng
cuoáng voïng, duïng töï chaân nhö taùnh. Dó trí tueä quaùn chieáu, ö
höng trí, linh nhaát thieát chuùng sanh, nhaát thieát thaûo moäc, höõu
nhaát thieát phaùp, baát thuû, baát xaû, töùc thò kieán taùnh, thaønh Phaät
tình, voâ tình, taát giai moâng nhuaän; baù xuyeân chuùng löu khöôùc
ñaïo.
nhaäp ñaïi haûi, hôïp vi nhaát theå. Chuùng sanh baûn taùnh Baùt-nhaõ
chi trí, dieäc phuïc nhö thò.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 57 58 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ᥠ঩㵙ႳΔ♲Ŵƭ㒁⢬䣆⑝౤Ⳕʿ㛃□♲ԌΔ ᗣ㝹⧐▤㖫Ō▋Ⴓ⑏঩㝹⧐▤㖫ƭ㗂౤ጺᗣㇺ▀
㑁౤㙳㬅ʗ䠍౤Ըस㖫ɔ౤Ō㓹ᱹ䛉ႳΔ♲Ŵƭ౤Ƣ ᪻ƭ㲫▋Ⴓ㉊ᕒƭţ▋մ౤▋┮Ⴓմ⯄Δƭ౤┮⯄
⃬ʿ⓹Ⴓᔴ▋㗛㙳Ŵ┮౤㗁ʗ┮ƭ╽⯰ПᘁႳ᪻ȁ ʗƭႳմ㑁ᤫ⒦┮ƭ౤┮㑁㗁մƭ㲫⧐ႳմƭӲ‫ޖ‬
㒁⧐Ō㖫䛝ՁႳ㉊䈡㮫䟓䌟౤Ⱀ⅏♲‫ڴ‬౤Ⳕʿʗ䠓 Ձ㯪౤Ӗ䛝౤ᝏ㗁┮ƭ⯰ᘁႳ
㮩㟴⒦Ⓚ౤ŌӉ䤇᠕౤ⓀᔺŌⴹႳ “Thieän tri thöùc! Nhaát thieát Tu-ña-la caäp chö vaên töï Ñaïi, Tieåu
nhò thöøa, Thaäp nhò boä kinh, giai nhaân nhaân trí, nhaân trí tueä
“Thieän tri thöùc! Tieåu caên chi nhaân vaên thöû Ñoán giaùo, du nhö
taùnh, phöông naêng kieán laäp. Nhöôïc voâ theá nhaân, nhaát thieát
thaûo moäc caên taùnh tieåu giaû, nhöôïc bò ñaïi vuõ, taát giai töï ñaûo,
vaïn phaùp, baûn töï baát höõu. Coá tri vaïn phaùp baûn töï nhaân höng;
baát naêng taêng tröôûng. Tieåu caên chi nhaân, dieäc phuïc nhö thò.
nhaát thieát kinh thö nhaân nhaân thuyeát höõu. Duyeân kyø nhaân
Nguyeân höõu Baùt-nhaõ chi trí, döõ ñaïi trí nhaân caùnh voâ sai bieät.
trung höõu ngu, höõu trí. Ngu vi tieåu nhaân, trí vi ñaïi nhaân. Ngu
Nhaân haø vaên phaùp baát töï khai ngoä? Duyeân taø kieán chöôùng
giaû vaán ö trí nhaân; trí giaû döõ ngu nhaân thuyeát phaùp. Ngu
troïng, phieàn naõo caên thaâm, du nhö ñaïi vaân phuù caùi ö nhaät,
nhaân hoát nhieân ngoä giaûi, taâm khai, töùc döõ trí nhaân voâ bieät.
baát ñaéc phong xuy, nhaät quang baát hieän.
㗛㙳Ŵ┮Ƣ⯰ʗΔ౤⯄ጺᗣ⹱ࢤ㖫Ӗ䆘ՁŌ៨Ⴓ䆘 ᥠ঩㵙ႳŌՁᝏȆ⓹⹱ࢤ౤ጺӯՁ┅౤⹱ࢤ⓹ȆႳ
Ӗʐ㮫౤Ɋ㪿㮭Ȇ౤▢Ձ㖫Ԍ౤ᝏ⓹Δ♲Ⴓ㙳䛝Ձ ⑏঩㝹⧐⹌ᬃ㖫ӖႳȁŌ⃦㖫Ӗţ䣆㮫५ʿ▤
䣆⑝౤ŌᯒʐɊ౤Ǻ⒦㖫Ӗс㼽⢫㮫౤Ⱀ⅏᱐ᚺс ԌႳ㝈㢧֨ㇺƔႳ֧▤ᔴ㖫Ԍ‫⩚ں‬Ⴓ㙳㵙㖫Ӗ㮫
Ō㓹☦౤ᝏ⓹㮫ԌႳ Ԍ౤स֦Ȇ䇝Ⴓ⩚៩ㇺƔႳᝏ┅㹂‫ޖ‬䈅Ӊ▤ӖႳ
“Thieän tri thöùc! Baát ngoä, töùc Phaät thò chuùng sanh; nhaát nieäm
“Baùt-nhaõ chi trí dieäc voâ ñaïi tieåu, vò nhaát thieát chuùng sanh töï
ngoä thôøi, chuùng sanh thò Phaät. Coá tri vaïn phaùp taän taïi töï taâm.
taâm meâ ngoä baát ñoàng. Meâ taâm ngoaïi kieán, tu haønh mòch
Haø baát tuøng töï taâm trung, ñoán kieán chaân nhö baûn taùnh? Boà-
Phaät, vò ngoä töï taùnh, töùc thò tieåu caên. Nhöôïc khai ngoä Ñoán
taùt Giôùi kinh vaân: ‘Ngaõ baûn nguyeân töï taùnh thanh tònh. Nhöôïc
giaùo, baát chaáp ngoaïi tu, ñaûn ö töï taâm thöôøng khôûi chaùnh
thöùc töï taâm kieán taùnh, giai thaønh Phaät ñaïo.’ Tònh Danh Kinh
kieán, phieàn naõo, traàn lao, thöôøng baát naêng nhieãm, töùc thò
vaân: ‘Töùc thôøi hoaùt nhieân hoaøn ñaéc baûn taâm.’
kieán taùnh.
ᥠ঩㵙ႳᕃʐŌǽ౤ភᏠ㖫ࢭ౤㓹䞧ᯒӖ౤䆶䇞⯰ ᥠ঩㵙Ⴓ֧⒦ӜᡨΚ㤩౤ጺ㒁㰁ፄȳՁ౤䣆㮫५ʿ
⼪Ⴓ㓹Ɋ⢬㪿౤㗁㗛㙳ㇺ౤▤⯰ПᘁႳ ▤ԌႳ⓹NjỖ⢬⑝⧐٤㪿౤NJẌ䇝㑁䣆Ձ㝈⋡Ⴓ០
㖫㯉Ӗ౤㖫㮫▤ԌႳ㙳㖫ŌՁ౤䢽㮭ʗᥠ঩㵙㯪▅
“Thieän tri thöùc! Noäi ngoaïi baát truï, khöù lai töï do, naêng tröø
chaáp taâm, thoâng ñaït voâ ngaïi. Naêng tu thöû haïnh, döõ Baùt-nhaõ ፃž⧐㑁౤ढ़ਕ⢫㾢Ⴓ
kinh, baûn voâ sai bieät. “Thieän tri thöùc! Ngaõ ö Nhaãn Hoøa thöôïng xöù, nhaát vaên ngoân
ᥠ঩㵙ႳጺᗣɊʒ㏙ឦ㳹⑿̹ʗ౤ΔƐž౤᜝Ɛ䉓 haï tieän ngoä, ñoán kieán chaân nhö baûn taùnh. Thò dó töông thöû
giaùo phaùp löu haønh, linh hoïc ñaïo giaû ñoán ngoä Boà-ñeà. Caùc töï
ㇺ౤स᪻ƭ㏇౤᪻┮օԌ౤⒤㓹҄⿫Ⴓ㙳⯰œƭ౤ጺ quaùn taâm, töï kieán baûn taùnh. Nhöôïc töï baát ngoä, tu mòch ñaïi
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 59 60 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
thieän tri thöùc giaûi toái thöôïng thöøa phaùp giaû, tröïc thò chaùnh töùc thò voâ nieäm.
loä.
ȁ៩⯰ӯႳ㙳㮫ጺᗣ⧐౤ӖŌ☦㞜౤⓹⯄⯰ӯႳࢦ
⓹ᥠ঩㵙▋ʗ᪻㉊౤ֽ㴃ᛲớ౤NJӉ㮫ԌႳጺᗣᥠ ᝏ䇗ጺᗣ㤩౤ƢŌ㞜ጺᗣ㤩ႳǺ⩚▤Ӗ౤Țᕉ㵙ᗖ
⧐᪻ᥠ঩㵙㓹⸫㼽⑏Ⴓፂœ㳹Ȇ౤᜝Ɛ䉓ㇺ౤ᬃƭ ᕉ䛒౤⒦ᕉ᱐ţ⯰☦౤⯰䠄ႳᏠភ㖫ࢭ౤䆶ࢦ⯰⫋౤
Ԍţ▤㖫ᕓ▋ႳŌ㓹㖫Ձ౤䢽⥘ᥠ঩㵙‫ب‬ਕ⒤㮫Ⴓ ᝏ⓹㗛㙳ፂ⓴Ⴓ㖫ᬃ㯪㔛౤៩⯰ӯ㪿Ⴓ㙳वߚŌ
㙳㖫Ձ㑁౤Ōɨʐ⥘Ⴓ㙳ጺ៭ᯒ౤㴃䢽ǁᥠ঩㵙౤ ԇ౤ⷊNJӯㆼ౤ᝏ⓹⧐㊂౤ᝏ៩䈊㮫Ⴓ
▗Ӊ㯪㔛㑁౤⯰▋⓹㤩Ⴓ “Haø danh voâ nieäm? Nhöôïc kieán nhaát thieát phaùp, taâm baát
“Thò thieän tri thöùc höõu ñaïi nhaân duyeân; sôû vò hoùa ñaïo, linh nhieãm tröôùc, thò vi voâ nieäm. Duïng töùc bieán nhaát thieát xöù, dieäc
ñaéc kieán taùnh. Nhaát thieát thieän phaùp, nhaân thieän tri thöùc baát tröôùc nhaát thieát xöù. Ñaûn tònh baûn taâm, söû luïc thöùc xuaát
naêng phaùt khôûi coá. Tam theá chö Phaät, thaäp nhò boä kinh taïi luïc moân, ö luïc traàn trung voâ nhieãm, voâ taïp. Lai khöù töï do,
nhaân taùnh trung baûn töï cuï höõu. Baát naêng töï ngoä, tu caàu thoâng duïng voâ treä, töùc thò Baùt-nhaõ Tam-muoäi. Töï taïi giaûi
thieän tri thöùc chæ thò phöông kieán. Nhöôïc töï ngoä giaû, baát giaû thoaùt, danh voâ nieäm haïnh. Nhöôïc baù vaät baát tö, thöôøng linh
ngoaïi caàu. Nhöôïc nhaát höôùng chaáp, vò tu tha thieän tri thöùc nieäm tuyeät, töùc thò phaùp phöôïc, töùc danh bieân kieán.
voïng ñaéc giaûi thoaùt giaû, voâ höõu thò xöù.
ᥠ঩㵙ႳՁ⯰ӯ⧐㑁౤㝹⧐⹌䆶ႳՁ⯰ӯ⧐㑁౤㮫
ȁNj⑏Ⴓ㖫Ӗᕃ▋঩㵙㖫ՁႳ㙳㼽䈡䆘౤ˁӯ䣳 㳹ȆᱞࢺႳՁ⯰ӯ⧐㑁౤㖱ȆᬋǻႳ
ɔ౤ʐᥠ঩㵙䟾▋⑝⊙౤⑖Ō់ӉႳ㙳㼽⢫५㗛㙳 “Thieän tri thöùc! Ngoä voâ nieäm phaùp giaû, vaïn phaùp taän thoâng.
㯉‫ޟ‬౤ጺᘪ䈝䛥౤ˁӯɌ⪺Ⴓ㙳㵙㖫Ԍ౤ጺՁ౤ᝏ㖱 Ngoä voâ nieäm phaùp giaû, kieán chö Phaät caûnh giôùi. Ngoä voâ
ȆᬋႳ nieäm phaùp giaû, chí Phaät ñòa vò.

“Haø dó coá? Töï taâm noäi höõu tri thöùc töï ngoä. Nhöôïc khôûi taø meâ, ᥠ঩㵙ႳӅljӉ᠚⧐㑁౤Ỗ⢬䣆⑝⧐䛒౤⒦៨㮫౤
voïng nieäm ñieân ñaûo, ngoaïi thieän tri thöùc tuy höõu giaùo thoï, ៨㪿౤⸫䣰ឳ‫ئ‬౤ʿƏȆ⑏౤ㆩ䁞㑅Ō䆡㑁౤͟ᕁ㑼
cöùu baát khaû ñaéc. Nhöôïc khôûi chaùnh chaân Baùt-nhaõ quaùn
chieáu, nhaát saùt-na gian, voïng nieäm caâu dieät. Nhöôïc thöùc töï
ǻႳ‫ޖ‬౤䢽ᒨ⊙⃦ፃNjᏠ౤ఊᒨᗢǃ౤ŌӉ᜛ᕒ⢫
taùnh, nhaát ngoä, töùc chí Phaät ñòa. ⧐Ⴓ
ᥠ঩㵙Ⴓ┮օ㯉‫ޟ‬౤ᕃʐⓢ⃲౤㵙㖫▤ӖႳ㙳㵙▤ “Thieän tri thöùc! Haäu ñaïi ñaéc ngoâ phaùp giaû, töông thöû Ñoán
giaùo phaùp moân, ö ñoàng kieán, ñoàng haïnh, phaùt nguyeän thoï trì,
Ӗ౤ᝏ▤㯪㔛Ⴓ㙳Ӊ㯪㔛౤ᝏ⓹㗛㙳ፂ⓴Ⴓ㗛㙳ፂ nhö söï Phaät coá, chung thaân nhi baát thoái giaû, ñònh nhaäp thaùnh
⓴౤ᝏ⓹⯰ӯႳ vò. Nhieân, tu truyeàn thoï tuøng thöôïng dó lai, maëc truyeàn phaân
phoù, baát ñaéc naëc kyø Chaùnh phaùp.
“Thieän tri thöùc! Trí tueä quaùn chieáu, noäi ngoaïi minh trieät, thöùc
töï baûn taâm. Nhöôïc thöùc baûn taâm, töùc baûn giaûi thoaùt. Nhöôïc 㙳Ō៨㮫౤៨㪿౤ᬃᘁ⧐ţŌӉᒨǃ౤⌞Һᘩƭ౤ੰ
ñaéc giaûi thoaùt, töùc thò Baùt-nhaõ Tam-muoäi. Baùt-nhaõ Tam-muoäi,
⿱⯰ोႳԛմƭŌ㯪౤㴘⢬⧐䛒౤वᚇ౤ᜟࢤ౤⒢Ȇ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 61 62 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

⾠ԌႳ 㲫ᝏ䟾㝹㗛౤
“Nhöôïc baát ñoàng kieán, ñoàng haïnh, taïi bieät phaùp trung baát ៤࡞䈅⢵ጺႳ
ñaéc truyeàn phoù, toån bæ tieàn nhaân, cöùu caùnh voâ ích. Khuûng Ⱀ⅏䜙͓ţ౤
ngu nhaân baát giaûi, baùng thöû phaùp moân, baù kieáp, thieân sanh,
ñoaïn Phaät chuûng taùnh.
с䢽ࢤօⓀႳ
Thuyeát töùc tuy vaïn ban,
ᥠ঩㵙Ⴓ᠚▋ጺ⯰फ़䢿౤០䢽㲧ឲႳᬃͱ౤ᗖͱ౤ Hôïp lyù hoaøn quy nhaát.
ǺȦ⢬ɊႳ㙳Ō㖫Ɋ౤՚㰙᠚㰁౤Ƣ⯰▋ोႳ㒑᠚ Phieàn naõo aùm traïch trung,
䢿╺Ⴓ Thöôøng tu sanh tueä nhaät.

“Thieän tri thöùc! Ngoâ höõu nhaát voâ töôùng tuïng, caùc tu tuïng thuû.
䈡ᏠⰐ⅏㖱౤
Taïi gia, xuaát gia ñaûn y thöû tu. Nhöôïc baát töï tu, duy kyù ngoâ ⢫ᏠⰐ⅏䞧Ⴓ
ngoân, dieäc voâ höõu ích. Thính ngoâ tuïng vieát: 䈡⢫ɌŌࢦ౤
‫⩚ں‬㖱⯰䥩Ⴓ
㲫䆶ឦӖ䆶౤ Taø lai, phieàn naõo chí;
ʿⓀ㤩㤭ੴႳ Chaùnh lai, phieàn naõo tröø.
Taø, chaùnh caâu baát duïng,
ᤋᒨ㮫Ԍ⧐౤
Thanh tònh chí voâ dö.
ᗖœৎ䈡͜Ⴓ
㝈⋡▤㖫Ԍ౤
Thuyeát thoâng caäp taâm thoâng,
Nhö nhaät xöû hö khoâng.
㼽Ӗᝏ⓹ˁႳ
Duy truyeàn kieán taùnh phaùp, ⩚Ӗᬃˁţ౤
Xuaát theá phaù taø toâng. Ǻ⢫⯰ፂ䟓Ⴓ
⧐ᝏ⯰䣆⫳౤ Boà-ñeà baûn töï taùnh,
䆘Ձ▋䇳࣪Ⴓ Khôûi taâm töùc thò voïng.
Tònh taâm taïi voïng trung,
ំ⢬㮫Ԍ䛒౤
Ñaûn chaùnh, voâ tam chöôùng.
մƭŌ់ԸႳ
œƭ㙳Ɋ䇝౤
Phaùp töùc voâ ñoán, tieäm,
Meâ, ngoä höõu trì, taät.
ጺᗣ⹌ŌːႳ
Chæ thöû kieán taùnh moân, с㖫㮫С䇘౤
Ngu nhaân baát khaû taát. 㗁䇝ᝏफ़ⷊႳ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 63 64 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Theá nhaân nhöôïc tu ñaïo, 㖫䡟᝗⓹КႳ
Nhaát thieát taän baát phöông. ǁ䡟֧Ō䡟౤
Thöôøng töï kieán kyû quaù,
֧䡟㖫▋䇘Ⴓ
Döõ ñaïo töùc töông ñöông.
Nhöôïc kieán tha nhaân phi,
㘒䣶㖫▋䇝౤ Töï phi khöôùc thò taû.
០Ōफ़ː⅏Ⴓ Tha phi, ngaõ baát phi,
䠊䇝ᘁ㮭䇝౤ Ngaõ phi töï höõu quaù
ㆩ䁞Ō㮫䇝Ⴓ Ǻ㖫᝗䡟Ӗ౤
Saéc loaïi töï höõu ñaïo, ‫׉‬䞧Ⱀ⅏ৎႳ
Caùc baát töông phöông naõo. ֋ⅣŌ䜮Ӗ౤
Ly ñaïo bieät mòch ñaïo.
䛉ǵᕅ㕍㖦Ⴓ
Chung thaân baát kieán ñaïo.
Ñaûn töï khöôùc phi taâm,
⧛⧛Ѯጺࢤ౤ Ñaû tröø phieàn naõo phaù.
ᘌ䣖䈅㖫֖Ⴓ Taéng, aùi baát quan taâm,
⢄Ӊ㮫५䇝౤ Tröôøng thaân löôõng cöôùc ngoïa.
㪿⢫ᝏ⓹䇝Ⴓ ⢄⏽ᛲǁƭ౤
Ba ba ñoä nhaát sanh, 㖫䢽▋⒤ȳႳ
Ñaùo ñaàu hoaøn töï aùo! ᛛNJҺ▋࣎౤
Duïc ñaéc kieán chaân ñaïo,
ᝏ⓹㖫ԌⴹႳ
Haønh chaùnh töùc thò ñaïo.
Duïc nghó hoùa tha nhaân,
㖫㙳⯰䇝Ӗ౤ Töï tu höõu phöông tieän.
䜙㪿Ō㮫䇝Ⴓ Vaät linh bæ höõu nghi,
㙳५Ɋ䇝ƭ౤ Töùc thò töï taùnh hieän.
Ō㮫œ䛥䇘Ⴓ Ȇ⧐ᬃœ䛥
Töï nhöôïc voâ ñaïo taâm, Ō䠊œ䛥㯅
AÙm haønh baát kieán ñaïo. 䠊œ㮭㝈⋡
Nhöôïc chaân tu ñaïo nhaân,
Ԭʿ⥘燽㯙
Baát kieán theá gian quaù.
Phaät phaùp taïi theá gian,
㙳㮫ǁƭ䡟౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 65 66 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Baát ly theá gian giaùc. ™ VIEÄT VAÊN
Ly theá mòch Boà-ñeà, PHAÅM THÖÙ II
Khaùp nhö caàu thoá giaùc.
⢫㮫៩ᗖœ౤
䈡㮫⓹œ䛥Ⴓ BAÙT - NHAÕ
䈡⢫⹌‫׉‬᝗౤
㝈⋡Ԍ͠‫ޖ‬Ⴓ Hoâm sau, Vi söù quaân laïi thænh thuyeát phaùp nöõa. Sö
Chaùnh kieán danh xuaát theá, leân toøa, baûo ñaïi chuùng: “Moïi ngöôøi neân tònh taâm nieäm
Taø kieán thò theá gian. caâu: Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät-ña.”1
Taø, chaùnh taän ñaû khöôùc,
Roài Sö daïy raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc!2 Trí Baùt-nhaõ
Boà-ñeà taùnh uyeån nhieân.
Boà-ñeà, ngöôøi ñôøi voán töï coùù. Chæ bôûi taâm meâ, khoâng theå
⢬䢿⓹䣆⑝౤ töï thaáy, neân phaûi nhôø baäc ñaïi thieän tri thöùc chæ ra môùi
Ƣ៩ʗ⧐㗧Ⴓ thaáy taùnh. Neân bieát raèng, ngöôøi ngu keû trí ñeàu saün coù
䆘㒁ㇺ㆖ᚇ౤ taùnh Phaät, chaúng khaùc chi nhau. Chæ bôûi meâ, ngoä3 chaúng
Ձᘣᘪ䈝䛥Ⴓ ñoàng nhau, cho neân môùi coù ngöôøi ngu, keû trí. Nay ta vì
chö vò giaûng phaùp Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät, khieán cho
Thöû tuïng thò Ñoán giaùo,
moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc trí tueä. Haõy chuù taâm nghe cho kyõ!
Dieäc danh Ñaïi Phaùp thuyeàn.
Meâ vaên kinh luõy kieáp, “Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi ñôøi caû ngaøy mieäng
Ngoä taéc saùt-na gian. nieäm Baùt-nhaõ maø chaúng bieát Baùt-nhaõ laø töï taùnh cuûa
⁏⃬╺Ⴓƹ⒦ʗ⛒΋౤㲫⢬䣆⑝౤┤䣰⧐ࢺ⹱ࢤ౤ mình. Cuõng nhö chæ noùi aên, thaät chaúng ñöôïc no. Mieäng
chæ noùi leõ khoâng, muoân kieáp chaúng ñöôïc thaáy taùnh, roát
㰁ፄ㮫Ԍ֦ȆႳ
thaät chaúng ích lôïi gì.
“Sö phuïc vieát: ‘Kim ö Ñaïi Phaïm töï, thuyeát thöû Ñoán giaùo, phoå
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät laø
nguyeän phaùp giôùi chuùng sanh, ngoân haï kieán taùnh thaønh
Phaät.’ ” tieáng Phaïn, nghóa laø Trí tueä lôùn tôùi bôø beân kia. Vieäc aáy
do nôi thöïc haønh ôû taâm, chaúng do mieäng nieäm. Mieäng
┅౤䢘Ț៷㗁͝ᓋ౤䇝ȼ౤㒁⁏ֽ㲫౤⯰ŌॢՁႳጺ
┅ȇ⽵౤स⢝Ⴓᥠᢥ౤ȁ▙ ᜳ▋ȆᗖœႳ 1
Ñaây laø moät caâu phieân aâm tieáng Phaïn, trong kinh Baùt-nhaõ. Theo Haùn dòch laø
Thôøi, Vi Söù quaân döõ quan lieâu, ñaïo tuïc, vaên Sö sôû thuyeát, voâ “Ñaïi trí tueä ñaùo bæ ngaïn.” Vieät dòch laø “Trí tueä lôùn tôùi ñöôïc bôø beân kia.”
2
baát tænh ngoä, nhaát thôøi taùc leã, giai thaùn: “Thieän tai! Haø kyø Thieän tri thöùc: Baïn toát, ngöôøi coù hieåu bieát. Ñaïi thieän tri thöùc, tieáng toân xöng
ngöôøi coù trí tueä vaø ñöùc ñoä lôùn.
Laõnh Nam höõu Phaät xuaát theá!” 3
Meâ thì Phaät laø chuùng sanh, ngoä thì chuùng sanh laø Phaät.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 67
nieäm maø taâm chaúng thöïc haønh, cuõng nhö huyeãn hoùa,
nhö söông moùc, ñieän chôùp. Mieäng nieäm, taâm thöïc haønh,
taát nhieân taâm vôùi mieäng hôïp nhau; baûn taùnh laø Phaät,
lìa taùnh ra khoâng coù Phaät naøo khaùc.
“Sao goïi laø Ma-ha? Ma-ha nghóa laø lôùn. Taâm löôïng
roäng lôùn nhö hö khoâng, khoâng bôø beán. Cuõng khoâng
vuoâng troøn, lôùn nhoû, khoâng xanh vaøng ñoû traéng. Cuõng
khoâng treân döôùi, ngaén daøi. Cuõng khoâng giaän, möøng,
phaûi, quaáy; khoâng laønh döõ, khoâng ñaàu ñuoâi, cho ñeán caùc
coõi theá giôùi chö Phaät ñeàu laø hö khoâng. Taùnh linh dieäu
cuûa ngöôøi ñôøi voán laø khoâng, khoâng moät phaùp naøo coù theå
ñaéc. Töï taùnh cuûa chaân khoâng, laïi cuõng nhö vaäy.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Cuõng ñöøng nghe ta thuyeát
khoâng maø lieàn chaáp laáy leõ khoâng. Ñaây laø ñieàu quan
troïng nhaát. Neáu laáy taâm khoâng maø ngoài thieàn, töùc
vöôùng maéc vaøo choã taâm khoâng khoâng nghó nhôù.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Coõi theá giôùi hö khoâng bao
haøm theå saéc, hình töôïng muoân vaät: maët trôøi, maët traêng,
tinh tuù, nuùi soâng, ñaát ñai, suoái nguoàn, khe raïch, coû caây,
röøng raäm, keû aùc, ngöôøi hieàn, phaùp laønh, phaùp döõ, thieân
ñöôøng, ñòa nguïc, heát thaûy bieån caû, nuùi non... thaûy ñeàu
naèm trong hö khoâng. Taùnh khoâng cuûa ngöôøi ñôøi laïi cuõng
nhö vaäy.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Töï taùnh bao haøm muoân phaùp,
neân goïi laø lôùn. Muoân phaùp ôû trong taùnh ngöôøi. Neáu thaáy
heát thaûy keû aùc ngöôøi hieàn maø loøng khoâng vöôùng maéc,
cuõng chaúng cheâ boû, cuõng chaúng ñaém nhieãm, taâm nhö hö
khoâng, nhö vaäy laø lôùn, neân noùi laø Ma-ha.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi meâ chæ noùi mieäng,
ngöôøi trí taâm thöïc haønh. Laïi coù ngöôøi meâ giöõ taâm khoâng
68 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
maø ngoài thieàn, ñoái vôùi traêm vieäc ñeàu khoâng nghó ñeán,
töï xöng laø lôùn. Nhöõng ngöôøi nhö theá, chaúng theå cuøng
luaän baøn, vì hoï ñaõ rôi vaøo taø kieán.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Taâm löôïng roäng lôùn, bieán
khaép Phaùp giôùi. Duøng ñeán thì raønh reõ phaân minh, öùng
duïng lieàn bieát heát thaûy. Heát thaûy laø moät, moät laø heát
thaûy. Ñeán ñi töï do. Taâm khoâng ngaên ngaïi, töùc laø Baùt-
nhaõ.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Heát thaûy trí Baùt-nhaõ ñeàu do
töï taùnh sanh ra, chaúng töø ngoaøi vaøo, chôù neân hieåu sai.
Nhö vaäy goïi laø töï öùng duïng chaân taùnh. Moät leõ chaân thaät,
heát thaûy moïi leõ ñeàu chaân thaät. Taâm löôïng roäng lôùn
chaúng laøm vieäc nhoû nhen. Ñöøng neân suoát ngaøy mieäng
noùi leõ khoâng maø trong taâm chaúng tu haïnh naøy, khaùc naøo
daân thöôøng töï xöng mình laø vua, roát cuøng chaúng theå
ñöôïc. Ngöôøi nhö vaäy chaúng phaûi ñeä töû ta.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Sao goïi laø Baùt-nhaõ? Baùt-nhaõ
nghóa laø trí tueä. ÔÛ moïi nôi, moïi luùc, trong moïi nieäm
töôûng ñeàu chaúng ngu meâ, thöôøng saùng trí tueä, töùc laø
haïnh Baùt-nhaõ. Moät nieäm ngu meâ thì Baùt-nhaõ döùt maát,
moät nieäm trí tueä töùc Baùt-nhaõ sanh. Ngöôøi ñôøi ngu meâ,
chaúng hieåu Baùt-nhaõ. Mieäng noùi Baùt-nhaõ maø trong taâm
thöôøng ngu meâ. Mieäng thöôøng noùi: “Ta tu Baùt-nhaõ.”
Moãi nieäm ñeàu noùi leõ khoâng, maø chaúng thaät hieåu chaân
khoâng. Baùt-nhaõ khoâng coù hình töôùng, chính laø taâm trí
tueä. Neáu hieåu ñöôïc nhö vaäy töùc laø trí Baùt-nhaõ.
“Sao goïi laø Ba-la-maät? Ñoù laø tieáng Phaïn, nghóa laø
ñeán bôø beân kia, phaûi neân hieåu laø lìa khoûi sanh dieät. Taâm
vöôùng maéc nôi caûnh thì sanh dieät khôûi, nhö nöôùc cuoän
noåi soùng, töùc laø bôø beân naøy. Taâm lìa khoûi caûnh thì
khoâng sanh dieät, nhö nöôùc thöôøng chaûy thoâng, töùc laø bôø
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
beân kia, neân goïi laø Ba-la-maät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi meâ mieäng nieäm, maø
ngay trong luùc nieäm vaãn coù ñieàu hö voïng, sai traùi. Moãi
nieäm ñeàu thöïc haønh, goïi laø chaân taùnh. Ngöôøi ngoä ñöôïc
phaùp naøy chính laø phaùp Baùt-nhaõ, ngöôøi tu theo haïnh
naøy, chính laø haïnh Baùt-nhaõ. Chaúng tu töùc laø keû phaøm,
moät nieäm tu haønh lieàn töï mình khoâng thua keùm Phaät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaøm phu chính laø Phaät,
phieàn naõo chính laø Boà-ñeà. Nieäm tröôùc coøn meâ laø phaøm
phu, nieäm sau thöùc tænh laø Phaät. Nieäm tröôùc coøn vöôùng
maéc nôi caûnh laø phieàn naõo, nieäm sau lìa caûnh laø Boà-ñeà.
“Naøy thieän tri thöùc!
Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät,
Cao nhaát, quyù nhaát, phaùp ñeä nhaát.
Khoâng truï, khoâng qua cuõng khoâng laïi,
Ba ñôøi chö Phaät töø ñoù sanh.
“Phaûi duøng trí tueä saùng suoát maø phaù vôõ khoái phieàn
naõo traàn lao naêm uaån. Tu haønh nhö vaäy chaéc chaén
thaønh Phaät. Chuyeån hoùa ba ñoäc1 thaønh Giôùi, Ñònh, Tueä.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp moân naøy töø moät Baùt-
nhaõ sanh ra taùm muoân boán ngaøn trí tueä. Vì sao vaäy? Vì
ngöôøi ñôøi coù taùm muoân boán ngaøn traàn lao.
“Neáu khoâng traàn lao, trí tueä thöôøng hieån hieän,
chaúng lìa töï taùnh. Ngöôøi ngoä Phaùp naøy, töùc khoâng nieäm
töôûng, khoâng nghó nhôù, khoâng vöôùng maéc. Chaúng khôûi
taâm laàm laãn, hö voïng, öùng duïng töï taùnh chaân nhö. Duøng
1 maët trôøi taát khoâng hieän ra ñöôïc. Trí Baùt-nhaõ laïi cuõng
Ba ñoäc laø: tham, saân, si.
69 70 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
trí tueä quaùn xeùt caùc phaùp, chaúng laáy, chaúng boû, töùc laø
thaáy taùnh, thaønh Phaät ñaïo.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Neáu ngöôøi naøo muoán vaøo saâu
taän coäi nguoàn Phaùp giôùi, cuøng laø Baùt-nhaõ Tam-muoäi,
thì neân tu haïnh Baùt-nhaõ. Trì tuïng Kinh Kim Cang Baùt-
nhaõ, taát seõ thaáy taùnh. Phaûi bieát raèng coâng ñöùc cuûa
Kinh naøy voâ löôïng voâ bieân. Trong Kinh coù taùn thaùn roõ
raøng, thaät chaúng theå noùi heát. Phaùp moân naøy laø Toái
thöôïng thöøa, vì ngöôøi ñaïi trí maø thuyeát, vì ngöôøi
thöôïng caên maø thuyeát. Ngöôøi trí thoâ, caên thaáp nghe roài
sanh loøng nghi ngôø. Vì sao vaäy? Nhö khi möa luõ lôùn,
thaønh aáp, xoùm laøng ñeàu troâi daït heát, nhö laù taùo troâi.
Nhöng neáu möa xuoáng bieån caû, thì nöôùc ôû ñoù chaúng
theâm chaúng bôùt. Baäc ñaïi thöøa, toái thöôïng thöøa nghe
giaûng Kinh Kim Cang, taâm lieàn khai ngoä, hieåu roõ raèng
baûn taùnh töï coù trí Baùt-nhaõ, nhôø töï duøng trí tueä thöôøng
quaùn xeùt, chaúng do vaên töï.
“Ví nhö nöôùc möa, chaúng phaûi töï nhieân maø coù, chính
laø ñeå laøm cho heát thaûy coû caây, gioáng höõu tình, gioáng voâ
tình ñeàu ñöôïc thaám nhuaàn. Traêm soâng, muoân doøng ñeàu
chaûy vaøo bieån caû, hôïp laøm moät theå. Trí Baùt-nhaõ cuûa töï
taùnh chuùng sanh laïi cuõng nhö vaäy.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Nhöõng ngöôøi caên cô thaáp,
nghe phaùp ñoán ngoä naøy, cuõng nhö coû caây nhoû beù ít reã,
neáu bò möa lôùn ñeàu nghieâng ngaõ heát, khoâng theå lôùn leân.
Nhöng ngöôøi caên cô duø thaáp, voán cuõng coù trí Baùt-nhaõ
nhö baäc ñaïi trí khoâng khaùc; vaäy vì sao nghe phaùp laïi
chaúng töï khai ngoä? Ñoù laø do taø kieán naëng neà che laáp,
goác phieàn naõo saâu. Nhö ñaùm maây lôùn che khuaát maët
trôøi, neáu khoâng coù côn gioù maïnh thoåi tan ñi, aùnh saùng
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 71
khoâng coù lôùn nhoû sai khaùc, chæ vì taát caû chuùng sanh
töï taâm meâ ngoä chaúng ñoàng. Taâm meâ höôùng choã thaáy
bieát ra beân ngoaøi maø tu haønh caàu tìm Phaät, chöa thaáy
ñöôïc töï taùnh, töùc laø haøng caên cô thaáp. Neáu ngoä roõ phaùp
Ñoán giaùo naøy, chaúng vöôùng maéc vieäc tu haønh ngoaøi
taâm, chæ töï trong taâm thöôøng khôûi thaáy bieát chaân
chaùnh, phieàn naõo traàn lao chaúng theå laøm cho oâ nhieãm,
ñoù töùc laø thaáy taùnh.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Trong ngoaøi chaúng truï, qua
laïi töï do, tröø ñöôïc taâm chaáp tröôùc, thoâng ñaït khoâng ngaïi,
tu ñöôïc haïnh aáy, so vôùi Kinh Baùt-nhaõ khoâng sai khaùc gì
nhau.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Heát thaûy kinh saùch, vaên töï
hai thöøa Ñaïi, Tieåu, möôøi hai boä kinh ñeàu do trí ngöôøi
ñaët ra, nhaân taùnh trí tueä maø kieán laäp. Neáu khoâng coù
ngöôøi ñôøi, heát thaûy muoân phaùp voán töï chaúng coù. Cho
neân bieát raèng muoân phaùp voán do ngöôøi maø khôûi leân, heát
thaûy kinh saùch voán do ngöôøi thuyeát maø coù. Bôûi ngöôøi coù
ngu, coù trí, neân keû ngu laøm thaân thaáp heøn, ngöôøi trí laøm
baäc cao quyù. Keû ngu hoûi nôi ngöôøi trí; ngöôøi trí thuyeát
phaùp vôùi keû ngu. Keû ngu chôït ngoä, hieåu roõ, taâm trí khai
môû lieàn khoâng khaùc gì ngöôøi trí.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Khoâng ngoä thì Phaät laø chuùng
sanh, moät nieäm ngoä roài chuùng sanh laø Phaät. Cho neân
bieát raèng muoân phaùp ñeàu ôû nôi töï taâm. Vaäy sao chaúng töï
trong taâm mình tröïc nhaän ra baûn taùnh chaân nhö? Boà-taùt
Giôùi Kinh noùi: ‘Töï taùnh cuûa ta voán töï thanh tònh. Neáu
bieát töï taâm, thaáy baûn taùnh, heát thaûy ñeàu thaønh Phaät
72 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
ñaïo.’ Tònh Danh Kinh noùi: ‘Hoaùt nhieân chôït nhaän laïi
ñöôïc baûn taâm.’
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ta ôû nôi Hoøa thöôïng Hoaèng
Nhaãn, vöøa nghe phaùp lieàn ngoä, nhìn thaúng ra baûn taùnh
chaân nhö. Bôûi vaäy neân mang giaùo phaùp naøy löu haønh,
giuùp cho keû hoïc ñaïo tröïc nhaän Boà-ñeà. Moïi ngöôøi neân töï
quaùn xeùt taâm, töï thaáy baûn taùnh. Neáu töï mình chaúng ngoä,
neân tìm caàu baäc ñaïi thieän tri thöùc giaûng phaùp Toái
thöôïng thöøa, chæ thaúng ñöôøng ngay cho. Phaûi laø baäc
thieän tri thöùc coù nhaân duyeân lôùn, daïy doã, daét daãn, khieán
cho ñöôïc thaáy taùnh. Taát caû phaùp laønh nhôø nôi thieän tri
thöùc maø phaùt khôûi. Chö Phaät ba ñôøi, möôøi hai boä kinh,
voán saün coù ñuû trong taùnh ngöôøi. Neáu khoâng töï ngoä ñöôïc,
neân caàu thieän tri thöùc chæ ra cho thaáy. Neáu töï ngoä ñöôïc,
chaúng caàn tìm caàu beân ngoaøi. Neáu cöù coá chaáp raèng
khoâng ngöôøi khai ngoä thì khoâng giaûi thoaùt, thaät khoâng
ñuùng leõ. Vì sao vaäy? Töï trong taâm coù tri thöùc töï ngoä.
Neáu khôûi taø meâ, voïng nieäm ñieân ñaûo, duø coù thieän tri
thöùc beân ngoaøi daïy doã, cuõng chaúng cöùu ñöôïc. Neáu khôûi
trí Baùt-nhaõ chaân chaùnh quaùn xeùt, töùc thôøi caùc voïng
nieäm ñeàu dieät maát. Neáu bieát töï taùnh, moät khi ngoä roài
lieàn ñeán ngay coõi Phaät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Trí tueä quaùn xeùt, trong ngoaøi
saùng roõ, bieát töï baûn taâm. Neáu bieát baûn taâm töùc laø goác
giaûi thoaùt. Neáu ñöôïc giaûi thoaùt, töùc laø Baùt-nhaõ Tam-
muoäi. Baùt-nhaõ Tam-muoäi, töùc laø khoâng nieäm.
“Sao goïi laø khoâng nieäm? Neáu thaáy taát caû caùc phaùp
maø taâm khoâng ñaém nhieãm, ñoù laø khoâng nieäm. ÖÙng
1
Tònh Danh Kinh: teân khaùc cuûa Duy-ma-caät Sôû thuyeát Kinh, hay goïi taét laø Duy-
ma Kinh.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 73 74 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
duïng lieàn bieán khaép heát moïi nôi, cuõng chaúng vöôùng Thuyeát thoâng taâm cuõng thoâng,
maéc heát thaûy moïi nôi. Chæ giöõ taâm thanh tònh, khieán Nhö maët nhaät treân khoâng.
saùu thöùc1 ra khoûi saùu cöûa,2 ôû giöõa saùu traàn 3 maø khoâng Chæ truyeàn phaùp thaáy Taùnh,
nhieãm taïp. Ñeán ñi töï taïi, öùng duïng löu thoâng khoâng Ra ñôøi phaù taø toâng.
ngaên ngaïi, töùc laø Baùt-nhaõ Tam-muoäi. Töï taïi giaûi thoaùt,
goïi laø haïnh khoâng nieäm. Neáu traêm vieäc ñeàu thoâi khoâng Phaùp voán khoâng ñoán, tieäm,
nghó ñeán, döùt moïi taâm nieäm, töùc bò phaùp troùi buoäc, goïi Meâ ngoä coù chaäm, mau.
laø kieán giaûi sai leäch. Chæ phaùp thaáy Taùnh naøy,
Ngöôøi ngu khoâng theå hieåu.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi ngoä phaùp khoâng nieäm,
muoân phaùp ñeàu thoâng hieåu, nhìn thaáy caûnh giôùi chö
Giaûng thuyeát tuy muoân ñöôøng,
Phaät, ñeán ñöôïc ñòa vò cuûa Phaät.
Lyù hôïp laïi thaønh moät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Veà sau coù ai hieåu ñöôïc phaùp Trong nhaø toái phieàn naõo,
Ñoán giaùo naøy, laïi cuøng vôùi ngöôøi ñoàng kieán giaûi, ñaïo Maët trôøi tueä neân soi.
haïnh phaùt nguyeän thoï trì nhö phuïng thôø Phaät, ngöôøi aáy
suoát ñôøi chaúng coøn thoái chuyeån, quyeát chöùng thaùnh quaû. Taø ñeán, phieàn naõo ñeán,
Vaäy neân caàn phaûi truyeàn trao noái tieáp phaùp giaùo xöa nay, Chaùnh khôûi, phieàn naõo tröø.
chaúng ñöôïc giaáu gieám chaùnh phaùp. Neáu gaëp ngöôøi chaúng Chaùnh, taø ñeàu chaúng duïng.
ñoàng kieán giaûi, ñaïo haïnh, rieâng phaùp naøy chaúng ñöôïc Thanh tònh ñeánVoâ dö.
truyeàn trao, chæ laøm toån haïi, roát cuøng voâ ích. Vì e raèng
keû ngu chaúng hieåu, cheâ bai phaùp moân naøy, roài traêm kieáp Boà-ñeà voán töï taùnh,
ngaøn ñôøi phaûi ñoaïn döùt haït gioáng taùnh Phaät. Khôûi taâm töùc laø voïng.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ta coù moät baøi tuïng Voâ töôùng, Taâm tònh trong choã voïng,
moïi ngöôøi ñeàu neân tuïng. Ngöôøi taïi gia, xuaát gia cuõng Chaân chaùnh, tröø ba chöôùng.
chæ caàn y theo ñaây maø tu. Neáu chaúng töï tu, chæ nhôù lôøi
ta noùi cuõng chaúng ích gì. Haõy nghe baøi tuïng ñaây: Ngöôøi ñôøi neáu tu ñaïo,
Heát thaûy chaúng gaây haïi.
Thöôøng töï xeùt loãi mình,
Laø vôùi ñaïo hôïp nhau.
1
Nhaõn thöùc, nhó thöùc, tyû thöùc, thieät thöùc, thaân thöùc, yù thöùc (söï thaáy, söï nghe, söï
ngöûi, söï neám, söï bieát veà xuùc ñoäng, söï bieát veà taâm yù).
2
Saéc loaøi töï coù ñaïo,
Naêm cöûa ngoaøi laø maét, tai, muõi , löôõi, thaân; moät cöûa trong laø yù.
3
Saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp.
Chôù laøm naõo haïi nhau.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
Lìa ñaïo, rieâng tìm ñaïo,
Troïn ñôøi chaúng thaáy ñaïo.
Lao ñao troïn moät ñôøi,
Roát cuøng vaãn phieàn naõo!
Muoán thaáy Ñaïo chaân chaùnh,
Laøm vieäc ñuùng, laø Ñaïo.
Töï mình khoâng taâm Ñaïo,
AÙm muoäi, sao thaáy Ñaïo?
Neáu ngöôøi thaät tu haønh,
Chaúng noùi loãi theá gian,
Neáu baøn loãi ngöôøi khaùc,
Töï mình loãi, khoâng khaùc.
Ngöôøi quaáy, ta khoâng quaáy,
Ta quaáy, loãi taïi ta.
Chæ töï tröø taâm quaáy,
Tröø saïch, heát phieàn naõo.
75 76 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Chaùnh kieán laø thoaùt tuïc,
Taø kieán laø theá gian.
Chaùnh, taø ñeàu döùt saïch,
Taùnh Boà-ñeà hieån loä.
Tuïng naøy laø Ñoán giaùo,
Cuõng goïi: Ñaïi Phaùp Thuyeàn.1
Meâ nghe Kinh nhieàu kieáp,
Ngoä chæ saùt-na thaønh.”
Sö laïi noùi: “Nay taïi chuøa Ñaïi Phaïm giaûng phaùp Ñoán
giaùo naøy, nguyeän cho taát caû chuùng sanh vöøa nghe lieàn
ñöôïc thaáy Taùnh, thaønh Phaät.”
Khi aáy, Vi Söù quaân cuøng caùc vò quan lieâu vaø ngöôøi
ñaïo, keû tuïc nghe lôøi thuyeát giaûng cuûa Sö roài, heát thaûy
ñeàu tænh ngoä, ñoàng thôøi laøm leã, xöng taùn raèng: “Hay
thay! Ngôø ñaâu xöù Laõnh Nam naøy coù Phaät ra ñôøi!”

Gheùt, yeâu chaúng baän loøng,

Duoãi chaân daøi thanh thaûn.

Loøng muoán ñoä keû khaùc,

Neân töï bieát phöông tieän.
Kheùo tröø saïch nghi ngôø,
Töï taùnh töï hieån hieän.

Phaùp Phaät töø coõi theá,

Khoâng lìa theá tænh giaùc.
Boû theá tìm Boà-ñeà,
Nhö keû tìm söøng thoû! 1
Con thuyeàn Phaùp lôùn, yù noùi cöùu ñoä ñöôïc nhieàu ngöôøi.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 77 78 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

™ HAÙN VAÊN ⁏╺Ⴓ⓹Ⴓ

Sö vieát: “Thò.”

࣎ᤫ ᕈ╺ႳҖ̴㒁䇞ਉᗹᛲ⚨⢮к౤кᤫƔႳ▔ጺࢤ䆼
΋౤Ѯᓘ౤Ъ⒧౤㰮䲤౤▋ȁᙻӓႳ䇞ਉ㰁Ⴓề⯰ᙻ
ӓႳҖ̴▢䇞⢬࡞౤䣰ᡨΚ⯄㲫Ⴓ
NGHI VAÁN Coâng vieát: “Ñeä töû vaên Ñaït-ma sô hoùa Löông Voõ Ñeá, Ñeá vaán
vaân: ‘Traãm nhaát sanh taïo töï, ñoä taêng, boá thí, thieát trai, höõu
〣ፂ haø coâng ñöùc?’ Ñaït-ma ngoân: ‘Thaät voâ coâng ñöùc.’ Ñeä töû vò ñaït
thöû lyù, nguyeän Hoøa thöôïng vò thuyeát.”

Pha åm ñ eä ta m ⁏╺Ⴓề⯰ᙻӓႳᛛ࣎ᔹ㑼Ŵ㰁Ⴓ⢮кӖ䈡౤Ō঩
⢫⧐Ⴓ䆼΋౤Ѯᓘ౤Ъ⒧౤㰮䲤౤៩⯄⥘ਸ਼ႳŌ់Ỗ
ਸ਼ȳ⯄ᙻӓႳᙻӓᬃ⧐䁞ţ౤ŌᬃɊਸ਼Ⴓ
ጺⓀႳ䢘ᘖ៎⯄⁏㰮ʗ▇䲤Ⴓ䲤㰗౤ᘖ៎㳌⁏䞢 Sö vieát: “Thaät voâ coâng ñöùc. Vaät nghi tieân thaùnh chi ngoân. Voõ
ѯ౤៨͝ᓋ౤᳆ѳ౤㒘ͳᕩؐႳᤫ╺Ⴓ Ñeá taâm taø, baát tri Chaùnh phaùp. Taïo töï, ñoä taêng, boá thí, thieát
trai, danh vi caàu phöôùc, baát khaû töông phöôùc tieän vi coâng
Nhaát nhaät, Vi Thöù söû vò Sö thieát ñaïi hoäi trai. Trai ngaät, Thöù
ñöùc. Coâng ñöùc taïi Phaùp thaân trung, baát taïi tu phöôùc.”
söû thænh Sö thaêng toøa, ñoàng quan lieâu, só thöù tuùc dong taùi baùi,
vaán vieát: ⁏ឤ╺Ⴓ㮫Ԍ⓹ᙻ౤ѐ〸⓹ӓႳӯӯ⯰⫋౤с㮫▤
Җ̴㒁ᡨΚ㲫⧐౤ềŌ់ԇ㵱Ⴓƹ▋Ε࣎౤䣰ʗս Ԍ౤५ềˋࢦ౤៩⯄ᙻӓႳᕃӖ㴚ፄ⓹ᙻ౤ʐ㪿⒦
Ջ౤ߟ⯄㯪㲫Ⴓ ⽵⓹ӓႳ㖫Ԍ҄⿫㝹⧐⓹ᙻ౤Ӗ䩚䠊ӯ⓹ӓႳŌ䠊
“Ñeä töû vaên Hoøa thöôïng thuyeát phaùp, thaät baát khaû tö nghò. 㖫Ԍ⓹ᙻ౤↼ࢦ⯰☦⓹ӓႳ㙳㮭ᙻӓ⧐䁞౤ǺȦ⢬
Kim höõu thieåu nghi, nguyeän ñaïi töø bi, ñaëc vò giaûi thuyeát.” ȇႳ⓹५ᙻӓႳ㙳ɊᙻӓŴƭ౤ӖᝏŌ䃈౤с㪿┤
⁏╺Ⴓ▋࣎ᝏᤫ౤᠚ⷊ⯄㲫Ⴓ ⑫ႳӖс䃈ƭ౤᠚֧Ō⒢౤ᝏ㖫⯰ᙻႳ㖫Ԍ㤭ˁŌ
Sö vieát: “Höõu nghi töùc vaán, ngoâ ñöông vò thuyeát.” ề౤ᝏ㖫⯰ӓႳ⯄᠚֧㖫ʗ౤с䃈ጺᗣ⑏Ⴓ
䢘ᕈ╺ႳᡨΚֽ㲫౤់Ō⓹䇞ਉʗ⁏͜ⓃŷႳ Sö höïu vieát: “Kieán taùnh thò coâng, bình ñaúng thò ñöùc. Nieäm
nieäm voâ treä, thöôøng kieán baûn taùnh, chaân thaät dieäu duïng,
Vi coâng vieát: “Hoøa thöôïng sôû thuyeát, khaû baát thò Ñaït-ma Ñaïi danh vi coâng ñöùc. Noäi taâm khieâm haï thò coâng, ngoaïi haønh ö
sö toâng chæ hoà?” leã thò ñöùc. Töï taùnh kieán laäp vaïn phaùp thò coâng, taâm theå ly
nieäm thò ñöùc. Baát ly töï taùnh thò coâng, öùng döïng voâ nhieãm thò
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 79 80 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
ñöùc. Nhöôïc mòch coâng ñöùc Phaùp thaân, ñaûn y thöû taùc, thò ᕒӖ⩚ᝏȆ᫺⩚ႳȚ៷Ⴓ◗⒤ƭǺӖ⩚ᝏ⯰㏃Ⴓ
chaân coâng ñöùc. Nhöôïc tu coâng ñöùc chi nhaân, taâm töùc baát
khinh, thöôøng haønh phoå kính. Taâm thöôøng khinh nhaân, ngoâ
䟾㮤⒤ƭ౤ӖŌ⩚Ƣ▋խႳ◗⒤ƭ䆼㏃౤ӯȆ⥘ࢤ
ngaõ baát ñoaïn, töùc töï voâ coâng, töï taùnh hö voïng baát thaät, töùc 㮤⒤Ⴓ㮤⒤ƭ䆼㏃౤ӯȆ⥘ࢤȁ᫦ႳᖽմŌƌ㖫
töï voâ ñöùc. Vò ngoâ ngaõ töï ñaïi, thöôøng khinh nhaát thieát coá. Ԍ౤Ō㵙䁞ţ⩚᫺౤䣰◗䣰㮤ႳՁƭᬃ㤩ጺ㗛Ⴓֽ
ᥠ঩㵙Ⴓӯӯ⯰䛥⓹ᙻ౤Ӗ㪿ѐढ़⓹ӓႳ㖫ɊԌ⓹ NjȆ㰁౤䟙ֽǽ㤩Ԝ͖➽ႳȚ៷ႳӖᬋǺ⯰Ōᥠ౤
ᙻ౤㖫Ɋ䁞⓹ӓႳ 㮤⒤ភ⢬Ō䇢Ⴓ㙳⇒ŌᥠŴӖ౤ӯȆһࢤ䠋ᘌႳ
“Thieän tri thöùc! Nieäm nieäm voâ giaùn thò coâng; taâm haønh bình “Theá Toân taïi Xaù-xeä thaønh trung, thuyeát Taây phöông daãn hoùa,
tröïc thò ñöùc. Töï tu taùnh thò coâng, töï tu thaân thò ñöùc. kinh vaên phaân minh khöù thöû baát vieãn. Nhöôïc luaän töông
thuyeát lyù soá höõu thaäp vaïn öùc saùt, töùc thaân trung thaäp aùc
ᥠ঩㵙Ⴓᙻӓ䢽㖫Ԍᕃ㮫౤Ō⓹Ъ⒧౤ȥ䥝Ŵֽ⥘
ñaúng chöôùng, tieän thò thuyeát vieãn. Thuyeát vieãn, vò kyø haï caên;
ƃႳ⓹Njਸ਼ӓ㗁ᙻӓᘁႳ⢮кŌ㵙५࡞౤䡟֧ਟ⁏ thuyeát caän, vò kyø thöôïng trí. Nhaân höõu löôõng chuûng, phaùp voâ
▋䇘Ⴓ löôõng ban. Meâ ngoä höõu thuø, kieán höõu trì, taät. Meâ nhaân nieäm
Phaät caàu sanh ö bæ; ngoä nhaân töï tònh kyø taâm. Sôû dó Phaät
“Thieän tri thöùc! Coâng ñöùc tu töï taùnh noäi kieán, baát thò boá thí, ngoân: ‘Tuøy kyø taâm tònh, töùc Phaät-ñoä tònh.’ Söù quaân! Ñoâng
cuùng döôøng chi sôû caàu daõ. Thò dó phöôùc ñöùc döõ coâng ñöùc phöông nhaân ñaûn taâm tònh töùc voâ toäi. Tuy Taây phöông nhaân,
bieät. Voõ Ñeá baát thöùc chaân lyù, phi ngaõ Toå Sö höõu quaù.” taâm baát tònh dieäc höõu khieân. Ñoâng phöông nhaân taïo toäi,
ᘖ៎ឤᤫ╺ႳҖ̴с㮫ᓘȼӯ䞉⃓䞊Ȇ౤䣰ࢤ㮤 nieäm Phaät caàu sanh Taây phöông; Taây phöông nhaân taïo toäi,
nieäm Phaät caàu sanh haø quoác? Phaøm ngu baát lieãu töï taùnh,
⒤౤㳌ᡨΚ㲫ӉࢤҺ᠂Ⴓ䣰⯄ৎ࣎Ⴓ baát thöùc thaân trung Tònh ñoä, nguyeän Ñoâng, nguyeän Taây. Ngoä
Thöù söû höïu vaán vieát: “Ñeä töû thöôøng kieán taêng tuïc nieäm A-Di- nhaân taïi xöù nhaát ban, Sôû dó Phaät ngoân: ‘Tuøy sôû truï xöù haèng
ñaø Phaät, nguyeän sanh Taây phöông, thænh Hoøa thöôïng thuyeát an laïc.’ Söù quaân! Taâm ñòa ñaûn voâ baát thieän, Taây phöông khöù
ñaéc sanh bæ phuû? Nguyeän vò phaù nghi.” thöû baát dieâu. Nhöôïc hoaøi baát thieän chi taâm, nieäm Phaät vaõng
sanh nan ñaùo.
⁏㰁ႳȚ៷ᥠ㒑Ⴓ՛㓹㗁㲫Ⴓ
ƹᛔᥠ঩㵙Ⴓᔹ䞧᜝⅌౤ᝏ㪿᜝㝹ᓵᘪ౤ᝏ䞧᜝⅌
Sö ngoân: “Söù quaân thieän thính, Hueä Naêng döõ thuyeát.
〸䟓Ⴓӯӯ㮫Ԍ౤с㪿ѐढ़౤ᘌʿ⃏‫ب‬౤ȳউ⃓
œΓᬃ㗇㫊ᮩţ౤㲫㮤⒤ҒᛲႳㇺ⑿ᗢⓢភ⢬Ō 䞊ႳȚ៷ႳǺ㪿᜝ᥠ౤ȁ䢽╽䣰һࢤႳŌ⒢᜝⅌Ŵ
䇧Ⴓ㙳㳗फ़㲫䌞⑴౤▋᜝㝹ᓵᘪႳᝏ䁞ţ᜝⅌〸 Ӗ౤ȁȆᝏᏠ䅶㳌Ⴓ㙳Ձ⯰ࢤ䣆⧐౤㮫㮤⒤ំᬃᘪ
䟓౤ȳ⓹㲫䇧Ⴓ㲫䇧౤⯄ᕒፄ♲Ⴓ㲫䅸౤⯄ᕒፃ 䈝ႳŌՁ౤ӯȆ⥘ࢤ౤㾢䇢ʿȁӉ䇞Ⴓ՛㓹㗁㳹ƭ
┮Ⴓƭ▋ᕅ⾠౤⧐⯰ᕅ㗛Ⴓ䆘Ձ▋⣄౤㮫▋䇳࣪Ⴓ ੕㮤⒤⒦ᘪ䈝䛥౤ख़ᘩȳ㮫Ⴓ០䣰㮫᠂Ⴓ
䆘ƭӯȆ⥘ࢤ⒦Һ౤Ձƭ㖫⩚ᕒӖႳֽNjȆ㰁౤䟙 “Kim khuyeán thieän tri thöùc: Tieân tröø thaäp aùc, töùc haønh thaäp
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 81
vaïn öùc saùt, töùc tröø thaäp aùc ñaúng chöôùng. Nieäm nieäm kieán
taùnh, thöôøng haønh bình tröïc, ñaùo nhö ñaøn chæ, tieän ñoå Di-ñaø.
Söù quaân! Ñaûn haønh thaäp thieän, haø tu caùnh nguyeän vaõng
sanh? Baát ñoaïn thaäp aùc chi taâm, haø Phaät töùc lai nghinh thænh?
Nhöôïc ngoä voâ sanh Ñoán phaùp, kieán Taây phöông chæ taïi saùt-
na. Baát ngoä, nieäm Phaät caàu sanh, loä dieâu nhö haø ñaéc ñaït?
Hueä Naêng döõ chö nhaân di Taây phöông ö saùt-na gian, muïc
tieàn tieän kieán. Caùc nguyeän kieán phuû?”
⹱स䢷⽵ƔႳ㙳⢬㤩㮫౤ȁ䢽╽䣰һࢤႳ䣰ᡨΚս
Ջ౤ȳⴹ㮤⒤౤┤NJӉ㮫Ⴓ
Chuùng giai ñænh leã vaân: “Nhöôïc thöû xöù kieán, haø tu caùnh
nguyeän vaõng sanh? Nguyeän Hoøa thöôïng töø bi, tieän hieän Taây
phöông, phoå linh ñaéc kieán.”
⁏㰁Ⴓʗ⹱Ⴓœƭ㖫㘒䁞⓹ᮩ౤ॸ㑣ధ㗆⓹䛒Ⴓʐ
▋Ɨ䛒౤ᕃ▋ղ䛒ႳӖ⓹ᬋ౤Ԍ⓹࠺Ⴓ࠺ίӖᬋ
ፃႳԌᬃ౤࠺ᬃႳԌភ౤࠺⯰ႳԌᬃ౤䁞Ӗ̺ႳԌ
ភ౤䁞ӖᲹႳȆ៭Ԍţȇ౤㜕៭䁞ʐ⥘Ⴓ
Sö ngoân: “Ñaïi chuùng! Theá nhaân töï saéc thaân thò thaønh, nhaõn,
nhó, tyû, thieät thò moân. Ngoaïi höõu nguõ moân, noäi höõu yù moân.
Taâm thò ñòa, taùnh thò vöông. Vöông cö taâm ñòa thöôïng. Taùnh
taïi, vöông taïi; taùnh khöù, vöông voâ. Taùnh taïi, thaân taâm toàn;
taùnh khöù, thaân taâm hoaïi. Phaät höôùng taùnh trung taùc, maïc
höôùng thaân ngoaïi caàu.
㖫Ԍ䆘౤ᝏ⓹⹱ࢤႳ㖫Ԍ㯅౤ᝏ⓹ȆႳսՋᝏ⓹㯉
ટႳ᥸≽៩⯄ᚾ㖱Ⴓ㓹⩚ᝏ䌝䆌Ⴓѐढ़ᝏ⃓䞊Ⴓ
ƭ֧⓹䢽⃓Ⴓ䈡Ӗ⓹‫⥎ٿ‬ႳⰐ⅏⓹⧛‫ٻ‬Ⴓ⣿ͮ⓹
⅌䳑Ⴓ㤭ˁ⓹ୢਥႳ᱐ᚺ⓹䪜䬭Ⴓ㺖⺒⓹ᬋⳛႳ
մ⸜⓹ࣁࢤႳ
“Töï Taùnh meâ, töùc thò chuùng sanh: töï taùnh giaùc, töùc thò Phaät.
Töø bi töùc thò Quan-AÂm, hyû xaû danh vi Theá Chí. Naêng tònh töùc
82 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Thích-ca. Bình tröïc töùc Di-ñaø. Nhaân ngaõ thò Tu-di. Taø taâm
thò haûi thuûy. Phieàn naõo thò ba laõng. Ñoäc haïi thò aùc long. Hö
voïng thò quyû thaàn. Traàn lao thò ngö bieát. Tham saân thò ñòa
nguïc. Ngu si thò suùc sanh.
ᥠ঩㵙Ⴓс㪿᜝ᥠ౤ʘᯝȳ㖱Ⴓ䞧ƭ֧౤䢽⃓ɔႳ
ភ䈡Ӗ౤‫⿸⥎ٿ‬ႳⰐ⅏⯰౤⧛‫⪺ٻ‬Ⴓ⣿ͮƞ౤䪜䳑
ㆼႳ㖫Ӗᬋፃ౤㯅ԌʿᏠ⑋ʗᔺⓢ౤ʐ‫ޟ‬ᕉ䛒‫ں‬
⩚Ⴓ㓹ৎᕉ⢄㳹ʘႳ㖫Ԍᕃ‫ޟ‬౤ፂ⣿ᝏ䞧Ⴓᬋⳛ〸
㏃౤ጺ┅䐉⪺Ⴓᕃʐⓢ⃲౤Ōⷉ㮤⒤ႳŌȇ⢬Ɋ౤
ʿȁᘌҺႳ
“Thieän tri thöùc! Thöôøng haønh thaäp thieän, thieân ñöôøng tieän chí.
Tröø nhaân ngaõ, Tu-di ñaûo. Khöû taø taâm, haûi thuûy kieät. Phieàn
naõo voâ, ba laõng dieät. Ñoäc haïi vong, ngö long tuyeät. Töï taâm
ñòa thöôïng, giaùc taùnh Nhö Lai phoùng ñaïi quang minh, ngoaïi
chieáu luïc moân thanh tònh, naêng phaù luïc duïc chö thieân. Töï
taùnh noäi chieáu, tam ñoäc töùc tröø. Ñòa nguïc ñaúng toäi, nhaát thôøi
tieâu dieät. Noäi ngoaïi minh trieät, baát dò Taây phöông. Baát taùc thöû
tu, nhö haø ñaùo bæ?”
ʗ⹱㒁㲫ƌ‫ޖ‬㮫Ԍ౤Ըस⽵ؐ౤Ɍ⢝ႳᥠᢥႳᤍ
㰁Ⴓ┤䣰⧐ࢺ⹱ࢤ㒁㑁ጺ┅Ձ㯪Ⴓ
Ñaïi chuùng vaên thuyeát lieãu nhieân kieán taùnh, taát giai leã baùi,
caâu thaùn: “Thieän tai!” Xöôùng ngoân: “Phoå nguyeän phaùp giôùi
chuùng sanh vaên giaû nhaát thôøi ngoä giaûi.”
⁏㰁Ⴓᥠ঩㵙Ⴓ㙳⢄Ɋ㪿౤ᬃͱƢӉ౤Ōࢭᬃ΋Ⴓ
ᬃͱ㓹㪿౤ʿ◗⒤ƭӖᥠႳᬃ΋ŌɊ౤ʿ㮤⒤ƭӖ
⅌ႳǺӖ‫⩚ں‬౤ᝏ⓹㖫Ԍ㮤⒤Ⴓ
Sö ngoân: “Thieän tri thöùc! Nhöôïc duïc tu haønh, taïi gia dieäc ñaéc,
baát do taïi töï. Taïi gia naêng haønh, nhö Ñoâng phöông nhaân taâm
thieän. Taïi töï baát tu, nhö Taây phöông nhaân taâm aùc. Ñaûn taâm
thanh tònh, töùc thò töï taùnh Taây phöông.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 83 84 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

䢘ᕈឤᤫႳᬃͱʿȁɊ㪿Ⴓ䣰⯄⑝⊙Ⴓ 㙴ឿष⓹㘏㣗౤
Vi coâng höïu vaán: “Taïi gia nhö haø tu haønh? Nguyeän vi giaùo 䆧㑣Ә⓹Ӧ㰁Ⴓ
thoï.” ⑈䇘Әࢤ┮օ౤
⁏㰁Ⴓ᠚㗁ʗ⹱㲫⯰फ़䢿ႳǺȦ⢬Ɋ౤с㗁᠚៨㤩 㵸মӖᕃ䡟㻁Ⴓ
⯰ᘁႳ㙳Ōȇ⢬Ɋ౤ᘟ䩡ᗖͱ౤⒦䇝ȁोႳ Khoå khaåu ñích thò löông döôïc,
Nghòch nhó taát thò trung ngoân.
Sö ngoân: “Ngoâ döõ ñaïi chuùng thuyeát ‘Voâ töôùng tuïng’. Ñaûn y
Caûi quaù, taát sanh trí tueä,
thöû tu, thöôøng döõ ngoâ ñoàng xöù voâ bieät. Nhöôïc baát taùc thöû tu,
theá phaùt xuaát gia, ö ñaïo haø ích?” Hoä ñoaûn, taâm noäi phi hieàn.
Ⓚࢦс㪿䦢ो౤
䢿╺Ⴓ
֦䇝䡟ࢭ⒧䑴Ⴓ
Tuïng vieát:
㝈⋡ំ៭Ӗ㮭౤
Ӗѐȁᚺ‫֨ئ‬Ⴓ ȁᚺ៭ʐ⥘࠷Ⴓ
㪿ढ़ȁࢦɊ⽱Ⴓ Nhaät duïng thöôøng haønh nhieâu ích,
Ԧᘣ̿䥝߅⣼Ⴓ Thaønh ñaïo phi do thí tieàn.
㏶ᘣፃፄफ़䆿Ⴓ Boà-ñeà chæ höôùng taâm mòch,
Haø lao höôùng ngoaïi caàu huyeàn?
Taâm bình, haø lao trì giôùi:
Haønh tröïc, haø duïng tu thieàn? 㒑㲫Ȧ⢬Ɋ㪿౤
AÂn taéc hieáu döôõng phuï maãu, ʘᯝំᬃख़ᘩႳ
Nghóa taéc thöôïng haï töông lieân. Thính thuyeát, y thöû tu haønh,
㶔ᘣΓᜭᡨঅႳ Thieân ñöôøng chæ taïi muïc tieàn.
Ӝᘣ⹱⅌⯰㳡Ⴓ
㙳㓹䗏□ឲ‫ݏ‬Ⴓ ⁏⃬╺Ⴓᥠ঩㵙Ⴓ㊤䢽ȦɩɊ㪿౤㮫ឲ㖫Ԍ౤ढ़֦
‫ࢤ͟⧝گ‬ㅬ㠍Ⴓ Ȇ䇝Ⴓ⧐Ōफ़ҿႳ
Nhöôïng taéc toân ty hoøa muïc; Sö phuïc vieát: “Thieän tri thöùc! Toång tu y keä tu haønh, kieán thuû
Nhaãn taéc chuùng aùc voâ huyeân. töï taùnh, tröïc thaønh Phaät ñaïo. Phaùp baát töông ñaõi.
Nhöôïc naêng toaøn moäc thuû hoûa, ⹱ƭő④౤᠚⢵▁ۭႳ⹱㙳▋࣎౤᝗Ꮰफ़ᤫႳ
ÖÙ neâ ñònh sanh hoàng lieân.
“Chuùng nhaân thaû taùn, ngoâ quy Taøo Kheâ. Chuùng nhöôïc höõu
nghi, khöôùc lai töông vaán.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 85 86 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

┅ᘖ៎͝ᓋႳᬃ▇ᥠࢱɃʸႳ០Ӊ䛝ՁႳɃឳʪ
㪿Ⴓ ™ VIEÄT VAÊN
PHAÅM THÖÙ III
Thôøi, Thöù söû, quan lieâu, taïi hoäi thieän nam, tín nöõ caùc ñaéc
khai ngoä, tín thoï, phuïng haønh.

NGHI VAÁN

Moät ngaøy kia, Vi Thöù söû thieát laäp hoäi trai cuùng
döôøng Sö. Thoï trai xong, Thöù söû thænh Sö leân toøa, roài
cuøng caùc vò quan lieâu vaø só thöù nghieâm trang leã baùi maø
thöa hoûi raèng: “Ñeä töû nghe Hoøa thöôïng thuyeát phaùp,
thaät chaúng theå nghó baøn. Nay coù chuùt loøng nghi, xin Hoøa
thöôïng ñaïi töø bi vì chuùng ñeä töû maø giaûng giaûi.”
Sö noùi: “Coù ñieàu nghi cöù hoûi, ta seõ giaûng thuyeát cho.”
Vi coâng thöa: “Giaùo thuyeát cuûa Hoøa thöôïng coù phaûi
laø toâng chæ cuûa Ñaït-ma Ñaïi sö chaêng?” Sö ñaùp: “Ñuùng
vaäy.”
Vi coâng noùi: “Ñeä töû nghe chuyeän Ñaït-ma thuôû xöa
giaùo hoùa cho Löông Voõ Ñeá. Vua hoûi: ‘Moät ñôøi traãm caát
chuøa, cuùng döôøng taêng, boá thí, laøm chay, coù coâng ñöùc gì
khoâng?’ Ñaït-ma ñaùp: ‘Thaät khoâng coâng ñöùc gì.’ Ñeä töû
chöa hieåu leõ aáy, xin Hoøa thöôïng giaûng giaûi cho.”
Sö ñaùp: “Thaät khoâng coù coâng ñöùc. Ñöøng nghi ngôø lôøi
cuûa baäc Thaùnh ñôøi tröôùc. Voõ Ñeá loøng meâ, chaúng roõ phaùp
chaùnh. Caát chuøa, cuùng döôøng taêng, boá thí, laøm chay, goïi
laø caàu phöôùc. Khoâng theå laáy phöôùc aáy maø xem laø coâng
ñöùc. Coâng ñöùc ôû nôi Phaùp thaân, chaúng phaûi ôû söï tu phöôùc.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 87
Sö laïi noùi: “Thaáy taùnh laø coâng, bình ñaúng laø ñöùc.
Moãi nieäm töôûng khoâng ngaên ngaïi, thöôøng thaáy baûn taùnh,
chaân thaät dieäu duïng, goïi laø coâng ñöùc. Trong loøng khieâm
nhöôïng laø coâng, vieäc laøm theo leã laø ñöùc. Töï taùnh sanh
ra muoân phaùp laø coâng, taâm lìa voïng nieäm laø ñöùc. Chaúng
rôøi töï taùnh laø coâng, öùng duïng maø khoâng ñaém nhieãm laø
ñöùc. Muoán tìm Phaùp thaân coâng ñöùc, cöù nöông theo ñoù
maø laøm, aáy laø coâng ñöùc chaân thaät. Neáu ngöôøi tu coâng
ñöùc thì loøng chaúng khinh maïn, thöôøng cung kính heát thaûy.
Loøng hay khinh ngöôøi, taùnh töï toân chaúng döùt laø töï mình
khoâng coù coâng, taùnh hö voïng chaúng thaät laø töï mình
khoâng coù ñöùc. Vì taùnh töï ñaïi töï toân, neân thöôøng khinh
heát thaûy.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Chaùnh nieäm khoâng giaùn ñoaïn
laø coâng; trong taâm coâng bình, chaùnh tröïc laø ñöùc. Töï tu
taùnh mình laø coâng, töï tu thaân laø ñöùc.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Coâng ñöùc neân nhìn töø trong
töï taùnh, khoâng phaûi do boá thí, cuùng döôøng maø caàu ñöôïc.
Bôûi vaäy, phöôùc ñöùc vôùi coâng ñöùc khaùc nhau. Voõ Ñeá
chaúng bieát chaân lyù, khoâng phaûi loãi nôi Toå Sö ta.”
Quan Thöù söû laïi hoûi: “Ñeä töû thöôøng thaáy ngöôøi xuaát
gia, taïi gia nieäm Phaät A-di-ñaø, caàu sanh Taây phöông.
Xin Hoøa thöôïng vì tröø choã nghi ngôø maø giaûng cho vieäc
coù ñöôïc sanh veà nôi aáy hay khoâng.”
Sö noùi: “Söù quaân haõy laéng nghe Hueä Naêng giaûng
giaûi vieäc aáy. Ñöùc Theá Toân nôi thaønh Xaù-veä thuyeát vieäc
sanh veà Taây phöông, Kinh noùi roõ raøng ñeán ñoù khoâng xa.
Neáu theo caùch noùi veà hình töôùng, thì soá daëm laø qua
möôøi muoân öùc coõi, chính laø noùi möôøi ñieàu aùc ngaên trôû
trong thaân ngöôøi, neân noùi laø xa. Noùi xa, laø vôùi nhöõng
keû caên cô thaáp keùm. Noùi gaàn, laø vôùi nhöõng baäc thöôïng
88 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
trí.
“Ngöôøi coù hai loaïi, phaùp khoâng hai ñöôøng. Meâ, ngoä
khaùc nhau, choã hieåu bieát coù mau, chaäm. Ngöôøi meâ nieäm
Phaät caàu sanh Taây phöông, ngöôøi ngoä chæ töï laøm taâm
tònh. Cho neân Phaät noùi: ‘Tuøy taâm mình tònh, töùc coõi
Phaät tònh.’ Söù quaân! Ngöôøi phöông Ñoâng, chæ caàn taâm
tònh töùc laø khoâng coù toäi. Duø laø ngöôøi phöông Taây 1 maø
taâm chaúng tònh cuõng coù loãi. Ngöôøi phöông Ñoâng taïo toäi,
nieäm Phaät caàu sanh phöông Taây. Ngöôøi phöông Taây taïo
toäi, bieát nieäm Phaät caàu sanh coõi naøo? Ngöôøi ngu chaúng
hieåu töï taùnh, khoâng bieát coù coõi Tònh ñoä trong thaân, môùi
nguyeän Ñoâng, nguyeän Taây. Ngöôøi ngoä duø ôû ñaâu cuõng vaäy.
Cho neân Phaät noùi: ‘Tuøy choã mình ôû maø thöôøng an vui.’
Söù quaân! Chæ caàn taâm thieän thì Taây phöông chaúng xa.
Neáu giöõ hoaøi taâm baát thieän, nieäm Phaät cuõng khoù vaõng
sanh.
“Nay khuyeân caùc vò thieän tri thöùc: Tröôùc tröø möôøi
ñieàu aùc, töùc laø qua ñöôïc möôøi muoân coõi nöôùc, tröø ñöôïc
möôøi söï aùc chöôùng ngaên che. Moãi nieäm thöôøng thaáy
taùnh, thöôøng laøm chuyeän coâng baèng, chaùnh tröïc, thì ñeán
nôi nhö buùng moùng tay, lieàn thaáy Phaät Di-ñaø. Söù quaân!
Chæ caàn laøm möôøi ñieàu laønh, caàn gì phaûi nguyeän vaõng
sanh? Neáu taâm chaúng döùt möôøi ñieàu aùc, Phaät naøo ñeán
röôùc? Neáu ngoä phaùp Voâ sanh Ñoán giaùo, thì thaáy Taây
phöông ngay trong giaây laùt. Chaúng ngoä, nieäm Phaät caàu
sanh, ñöôøng xa laøm sao maø ñeán? Hueä Naêng seõ vì chö vò,
dôøi Taây phöông veà tröôùc maét trong giaây laùt. Moïi ngöôøi
muoán thaáy hay chaêng?”
1
Phöông Ñoâng laø chæ coõi Ta-baø naøy, phöông Taây laø chæ coõi Cöïc Laïc cuûa Phaät A-
di-ñaø.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 89 90 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Moïi ngöôøi ñeàu ñaûnh leã, baïch raèng: “Neáu taïi ñaây ñöôïc nôi ñoù?”
ñöôïc thaáy, caàn chi phaûi nguyeän vaõng sanh. Xin Hoøa Ñaïi chuùng nghe giaûng thuyeát, roõ raøng thaáy taùnh,
thöôïng töø bi hieän coõi Taây phöông cho chuùng toâi ñöôïc cuøng nhau leã baùi, xöng taùn, nguyeän raèng: “Laønh thay!
thaáy.” Nguyeän cho heát thaûy chuùng sanh nghe ñöôïc phaùp naøy
Sö noùi: “Naøy ñaïi chuùng! Ngöôøi ñôøi, saéc thaân laø ñeàu töùc thôøi toû ngoä.”
thaønh quaùch, maét, tai, muõi, löôõi ñeàu laø cöûa. Ngoaøi coù Sö noùi: “Caùc vò thieän tri thöùc! Neáu muoán tu haønh, taïi
naêm cöûa, trong coù cöûa yù. Taâm laø coõi ñaát, taùnh laø vua. gia cuõng tu ñöôïc, khoâng nhaát thieát phaûi ñeán ôû chuøa. Taïi
Vua ôû treân ñaát taâm. Taùnh coøn thì vua coøn, taùnh ñi thì gia thöôøng tu haønh, nhö ngöôøi phöông Ñoâng maø taâm
vua maát. Taùnh coøn thì thaân taâm coøn, taùnh ñi thì thaân thieän. ÔÛ chuøa chaúng tu haønh, nhö ngöôøi phöông Taây maø
taâm hoaïi. Phaät do trong taùnh khôûi leân, ñöøng caàu tìm ôû taâm aùc. Chæ giöõ taâm thanh tònh, töùc laø töï taùnh Taây
beân ngoaøi. phöông.”
“Töï taùnh ngu meâ laø chuùng sanh, töï taùnh giaùc ngoä laø Vi coâng laïi hoûi: “Taïi gia tu haønh nhö theá naøo? Xin
Phaät. Töø bi laø Quaùn AÂm. Hyû xaû laø Theá Chí. Thöôøng tònh Ñaïi sö chæ daïy cho bieát.”
töùc Thích-ca. Bình tröïc laø Di-ñaø. Taâm chaáp ngaõ laø nuùi
Sö ñaùp: “Ta thuyeát vôùi ñaïi chuùng baøi tuïng ‘Voâ töôùng’.
Tu-di, taâm taø laø bieån caû. Phieàn naõo laø soùng cuoän. Ñoäc
Chæ theo ñoù maø tu, nhö thöôøng ôû beân ta. Neáu chaúng theo
haïi laø roàng döõ. Hö voïng laø quæ thaàn. Traàn lao laø caù
ñoù maø tu, daàu caïo toùc xuaát gia, coù ích gì cho ñaïo?”
traïnh. Tham saân laø ñòa nguïc, ngu si laø suùc sanh.
Tuïng raèng:
“Caùc vò thieän tri thöùc! Thöôøng laøm möôøi ñieàu laønh
thì thieân ñöôøng töï ñeán. Tröø taâm chaáp ngaõ thì laøm ñoå Taâm bình ñaúng caàn chi trì giôùi?
nuùi Tu-di. Boû taâm taø thì bieån caû khoâ caïn. Phieàn naõo Haïnh chaùnh tröïc haù ñôïi tu thieàn?
khoâng coøn thì soùng cuoän phaûi yeân, ñoäc haïi queân ñi thì AÂn thôøi hieáu döôõng meï cha,
caù, roàng phaûi dieät. Töï trong taâm ñòa laø taùnh giaùc Nhö Nghóa thôøi kính treân, nhöôøng döôùi.
Lai, phoùng aùnh ñaïi quang minh, chieáu ra saùu cöûa ñeàu
thanh tònh, phaù ñöôïc caùc coõi trôøi Luïc duïc.1 Töï taùnh soi Nhöôøng nhòn, treân döôùi thuaän hoøa,
chieáu beân trong, ba ñoäc2 lieàn tröø, caùc toäi ñòa nguïc ñoàng Nhaãn nhuïc, chuyeän döõ laéng yeân.
thôøi tieâu dieät. Trong ngoaøi saùng rôõ chaúng khaùc Taây Neáu bieát laáy löûa ôû caây,1
phöông. Coøn neáu khoâng tu haønh nhö vaäy, laøm sao tôùi Buøn nhô nôû ñoùa sen hoàng.1

1
Luïc duïc chö thieân: Saùu caûnh trôøi thuoäc trong coõi Duïc giôùi: Töù thieân vöông thieân,
1
Ñao-lî thieân (cuõng goïi laø Tam thaäp tam thieân), Daï-ma thieân, Ñaâu-suaát thieân, Laïc Muoán laáy löûa ôû caây thì phaûi coï hai khuùc caây moät caùch maïnh meõ, khoâng
bieán hoùa thieân, Tha hoùa töï taïi thieân. ngöøng nghæ, cho tôùi chöøng ñöôïc löûa môùi thoâi. Tu haønh cuõng nhö theá, phaûi tinh taán
2
Ba ñoäc: tham, saân, si. maõi maø dieät caùc sôû duïc thì môùi ñaéc quaû.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 91 92 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
™ HAÙN VAÊN
Ñaéng mieäng môùi laø thuoác toát,
Lôøi ngay aét phaûi chöôùng tai. ͟օ
Söûa loãi, trí tueä taát sanh,
Ñieàu xaáu giaáu che chaúng toát.
Haèng ngaøy laøm vieäc lôïi ích, ÑÒNH TUEÄ
Ñaïo thaønh chaúng do thí tieàn.
Boà-ñeà chæ töï trong taâm, ᢝ〣᪶
Nhoïc chi höôùng ngoaïi caàu tìm?
Pha åm ñ eä tö ù
Nghe thuyeát, y vaäy tu haønh,
Thieân ñöôøng hieän ngay tröôùc maét.
⁏ਕ⹱ƔႳᥠ঩㵙Ⴓ֧⢬⧐䛒Nj͟օ⯄▤Ⴓʗ
Sö laïi noùi: “Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôøi neân y ⹱Ⴓᛛ䆘㰁͟օᘁႳ͟օጺ䩚౤Ō⓹ƐႳ͟⓹օ
theo keä aáy maø tu, seõ thaáy ñöôïc töï taùnh, thaúng ñeán quaû
Phaät. Caùc phaùp chaúng chôø ñôïi nhau. Caùc ngöôi neân giaûi
䩚౤օ⓹͟ࢦႳᝏօŴ┅౤͟ᬃօႳᝏ͟Ŵ┅౤օ
taùn ñi, ta veà Taøo Kheâ. Neáu coù ñieàu chi nghi ngôø, cöù ñeán ᬃ͟Ⴓ㙳㵙⢬㏶౤ᝏ⓹͟օ〸ẌႳ㳹Ẍ䇝ƭႳ㜕㰁
ñoù hoûi.” ᔹ͟⸫օ౤ᔹօ⸫͟౤០ᘁႳȇ⢬㮫㑁౤⧐▋Ɛफ़౤
Khi aáy, Thöù söû vaø quan lieâu, thieän nam, tín nöõ taïi ឿ㲫ᥠ㲟౤ӖţŌᥠ౤ੴ▋͟օ౤͟օŌ〸Ⴓ㙳Ӗ
hoäi ñeàu ñöôïc khai ngoä, tin laõnh giaùo thuyeát, kính caån ឿɌᥠ౤ᕃʐጺ⾠Ⴓ͟օᝏ〸Ⴓ㖫ՁɊ㪿౤Ōᬃ⒦
theo ñoù thöïc haønh.
㳎Ⴓ㙳㳎ᔹӅ౤ᝏ៨䆘ƭႳŌ⒢ᚹ㺍౤᝗ᱹ֧⧐౤
Ō䠊᪶फ़Ⴓ
Sö thò chuùng vaân: “Thieän tri thöùc! Ngaõ thöû Phaùp moân dó ñònh
tueä vi baûn. Ñaïi chuùng! Vaät meâ ngoân ñònh tueä bieät. Ñònh tueä
nhaát theå, baát thò nhò. Ñònh thò tueä theå, tueä thò ñònh duïng. Töùc
tueä chi thôøi, ñònh taïi tueä. Töùc ñònh chi thôøi, tueä taïi ñònh.
Nhöôïc thöùc thöû nghóa, töùc thò ñònh tueä ñaúng hoïc. Chö hoïc
ñaïo nhaân! Maïc ngoân: Tieân ñònh phaùt tueä, tieân tueä phaùt ñònh,
caùc bieät. Taùc thöû kieán giaû, phaùp höõu nhò töôùng: khaåu thuyeát
1
Sen tuy töø döôùi buøn sình maø moïc leân, nhöng khoâng oâ nhieãm; ngöôøi tu thaønh thieän ngöõ, taâm trung baát thieän, khoâng höõu ñònh tueä, ñònh tueä
ñaïo cuõng töø trong coõi aùc tröôïc maø thoaùt ra.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 93 94 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
baát ñaúng. Nhöôïc taâm khaåu caâu thieän, noäi ngoaïi nhaát ngoân: ‘Toïa baát ñoäng, voïng baát khôûi taâm, töùc thò Nhaát haïnh
chuûng, ñònh tueä töùc ñaúng. Töï ngoä tu haønh, baát taïi ö traùnh. Tam-muoäi.’ Taùc thöû giaûi giaû, töùc ñoàng voâ tình, khöôùc thò
Nhöôïc traùnh tieân haäu, töùc ñoàng meâ nhaân, baát ñoaùn thaéng chöôùng ñaïo nhaân duyeân.
phuï, khöôùc taêng ngaõ phaùp, baát ly töù töôùng. ᥠ঩㵙Ⴓ䇝䢽䆶٤౤ȁNj᝗⫋ႳӖŌǽ⧐౤䇝ᝏ䆶
ᥠ঩㵙Ⴓ͟օⳔʿȁ〸ႳⳔʿⰺᔺ౤▋ⰺᝏᔺ౤⯰ ٤ႳӖ㙳ǽ⧐౤៩⯄㖫㊂Ⴓ
ⰺᝏ䜙Ⴓⰺ⓹ᔺŴ䩚౤ᔺ⓹ⰺŴࢦႳ៩䟾▋Ɛ౤䩚 “Thieän tri thöùc! Ñaïo tu löu thoâng, haø dó khöôùc treä? Taâm baát
▤៨ጺႳ⢬͟օ⧐౤Ƣ⃬ʿ⓹Ⴓ truï phaùp, ñaïo töùc löu thoâng. Taâm nhöôïc truï phaùp, danh vi töï
phöôïc.
“Thieän tri thöùc! Ñònh, tueä du nhö haø ñaúng? Du nhö ñaêng,
quang: höõu ñaêng töùc quang, voâ ñaêng töùc aùm. Ñaêng thò 㙳㰁ᬫŌᚱ⓹౤ំʿ㗇ᘅғͯᬫ◷ţ౤᝗㬅㈔⍺㱱
quang chi theå, quang thò ñaêng chi duïng. Danh tuy höõu nhò, 㰷Ⴓ
theå baûn ñoàng nhaát. Thöû ñònh tueä phaùp, dieäc phuïc nhö thò.”
“Nhöôïc ngoân toïa baát ñoäng thò, chæ nhö Xaù-lî-phaát yeán toïa
laâm trung, khöôùc bò Duy-ma-caät ha.

ᥠ঩㵙Ⴓឤ▋ƭ⑝ᬫ౤१Ӗ㯉䡞౤Ōᚱ౤Ō㼽౤⃦⢬

㏇ᙻႳ䆘ƭŌ▇౤ȳᯒ֦䣳Ⴓʿ⢬㑁⹱Ⴓʿ⓹फ़
⑝౤⑏঩ʗ䒁Ⴓ
⁏ਕ⹱ƔႳᥠ঩㵙Ⴓጺ㪿ፂ⓴㑁౤⒦ጺᗣ㤩౤㪿ǽ
“Thieän tri thöùc! Höïu höõu nhaân giaùo toïa, khaùn taâm quaùn tónh,
ᬫ㖦౤с㪿ጺႳढ़Ӗ⓹ƃႳʿ⩚៩ㇺƔႳढ़Ӗ⓹䇝 baát ñoäng, baát khôûi, tuøng thöû trí coâng. Meâ nhaân baát hoäi, tieän
ᰏႳढ़Ӗ⓹⩚᫺Ⴓ㜕Ӗ㪿㳃╻౤ឿǺ㲫ढ़Ⴓឿ㲫ጺ chaáp thaønh ñieân. Nhö thöû giaû chuùng. Nhö thò töông giaùo, coá
㪿ፂ⓴౤Ō㪿ढ़ӖႳǺ㪿ढ़Ӗ౤⒦ጺᗣ⧐౤ᛛ▋ᯒ tri ñaïi thaùc.”

㞜Ⴓ䆘ƭ㞜⧐फ़౤ᯒጺ㪿ፂ⓴Ⴓढ़㰁ႳᬫŌᚱ౤ˁ

Ō㼽Ӗ౤ᝏ⓹ጺ㪿ፂ⓴Ⴓȇ⢬㯪㑁౤ᝏ៨⯰Ր౤᝗
⓹䟓䇝᪻㉊Ⴓ
⁏ਕ⹱ƔႳᥠ঩㵙౤▤Ꮰ⢫⑝౤⯰▋䣆⫳ႳƭԌ㖫
Sö thò chuùng vaân: “Thieän tri thöùc! Nhaát haïnh tam muoäi giaû: ö
nhaát thieát xöù, haønh truï toïa ngoïa thöôøng haønh nhaát. Tröïc taâm ▋ᘅ䍟Ⴓ䆘ƭ⫳Ɋ౤Ձƭ䣆ʮႳ㖫㵙▤Ӗ౤㖫㮫▤
thò daõ. Nhö Tònh Danh kinh vaân: ‘Tröïc taâm thò Ñaïo-traøng, tröïc Ԍ౤ᝏ⯰ПᘁႳֽNj⿫䣆⫳Ŵɨ៩Ⴓ
taâm thò Tònh ñoä.’ Maïc taâm haønh sieåm khuùc, khaåu ñaûn thuyeát
tröïc. Khaåu thuyeát Nhaát haïnh Tam-muoäi, baát haønh tröïc taâm. Sö thò chuùng vaân: “Thieän tri thöùc! Baûn lai chaùnh giaùo, voâ höõu
Ñaûn haønh tröïc taâm, ö nhaát thieát phaùp, vaät höõu chaáp tröôùc. ñoán tieäm. Nhaân taùnh töï höõu lôïi ñoän, Meâ nhaân tieäm tu, ngoä
Meâ nhaân tröôùc phaùp töôùng, chaáp Nhaát haïnh Tam-muoäi, tröïc nhaân ñoán kheá. Töï thöùc baûn taâm, töï kieán baûn taùnh, töùc voâ sai
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 95 96 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
bieät. Sôû dó laäp ñoán tieäm chi giaû danh. 㴘ȆㇺႳֽNj⿫⯰ӯ⯄͜Ⴓ
ᥠ঩㵙Ⴓ֧⢬⧐䛒౤⃦ፃNjᏠ౤ᔹ⿫⯰ӯ⯄͜౤⯰ “Thieän tri thöùc! Ö chö caûnh thöôïng taâm baát nhieãm, vieát voâ
फ़⯄䩚౤⯰ǽ⯄▤Ⴓ⯰फ़㑁౤⒦फ़㑅䠊फ़Ⴓ⯰ӯ nieäm. Ö töï nieäm thöôïng thöôøng ly chö caûnh, baát ö caûnh
thöôïng sanh taâm. Nhöôïc chæ baù vaät baát tö, nieäm taän tröø
㑁౤⒦ӯ㑅⯰ӯႳ⯰ǽ㑁౤ƭŴ▤Ԍ౤⒦œ䛥ᥠ⅌౤ khöôùc. Nhaát nieäm tuyeät töùc töû, bieät xöù thoï sanh, thò vi ñaïi
ʽ䋷౤ů㖱ᖀŴ㗁㮼౤㰁㲟౤㯻ᘖ౤⢋ⱮŴ┅౤ፌỖ thaùc. Hoïc ñaïo giaû tö chi. Nhöôïc baát thöùc phaùp yù, töï thaùc du
khaû, caùnh khuyeán tha nhaân! Töï meâ baát kieán, höïu baùng Phaät
⯄ੴ౤Ōԇ䋋ͮႳ
kinh. Sôû dó laäp voâ nieäm vi toâng.
“Thieän tri thöùc! Ngaõ thöû Phaùp moân, tuøng thöôïng dó lai, tieân
laäp voâ nieäm vi toâng, voâ töôùng vi theå, voâ truï vi baûn. Voâ töôùng
ᥠ঩㵙ႳƔȁ⿫⯰ӯ⯄͜Ⴓំ㉊ឿ㲫㮫Ԍ౤䆘ƭ⒦
giaû, ö töôùng nhi ly töôùng. Voâ nieäm giaû, ö nieäm nhi voâ nieäm. ᱞፃ▋ӯ౤ӯፃȳ㼽䈡㮫Ⴓጺᗣ᱐ᚺˁզ⃦⢬㑅
Voâ truï giaû, nhaân chi baûn taùnh, ö theá gian thieän aùc, haûo xuù, ࢤႳ㖫Ԍ▤⯰ጺ⧐់ӉႳ㙳▋ֽӉ౤ˁ㲫⽟ਸ਼౤ᝏ
naõi chí oan chi döõ thaân, ngoân ngöõ, xuùc thích, khi tranh chi
thôøi, tònh töông vi khoâng, baát tö thuø haïi. ⓹᱐ᚺ䈡㮫Ⴓ⑏⢬⧐䛒⿫⯰ӯ⯄͜Ⴓ
ӯӯŴţ౤ŌԇᘩᱞႳ㙳ᘩӯ౤ƹӯ౤Ӆӯ౤ӯӯफ़ “Thieän tri thöùc! Vaân haø laäp voâ nieäm vi toâng? Chæ duyeân khaåu
thuyeát kieán taùnh, meâ nhaân ö caûnh thöôïng höõu nieäm, nieäm
㋳Ō⒢౤៩⯄㋒㊂Ⴓ⒦㳹⧐ፃ౤ӯӯŌǽ౤ᝏ⯰㊂ thöôïng tieän khôûi taø kieán. Nhaát thieát traàn lao voïng töôûng tuøng
ƃႳ⢬⓹Nj⯰ǽ⯄▤Ⴓ thöû nhi sanh. Töï taùnh baûn voâ nhaát phaùp khaû ñaéc. Nhöôïc höõu
sôû ñaéc, voïng thuyeát hoïa phöôùc, töùc thò traàn lao taø kieán. Coá
“Nieäm nieäm chi trung, baát tö tieàn caûnh. Nhöôïc tieàn nieäm, kim thöû Phaùp moân laäp voâ nieäm vi toâng.
nieäm, haäu nieäm, nieäm nieäm töông tuïc baát ñoaïn, danh vi heä
phöôïc. Ö chö phaùp thöôïng, nieäm nieäm baát truï, töùc voâ phöôïc ᥠ঩㵙Ⴓ⯰㑁౤⯰ȁƏႳӯ㑁౤ӯȁߚႳ⯰㑁౤⯰
giaû. Thöû thò dó voâ truï vi boån. Ɛफ़Ⴓ⯰㳹᱐ᚺŴӖႳӯ㑁౤ӯ५ʿ▤ԌႳ५ʿᝏ
ᥠ঩㵙Ⴓʐ䠊ጺᗣफ़౤៩⯄⯰फ़Ⴓ㓹䠊⒦फ़౤ᘣ⧐ ⓹ӯŴ䩚Ⴓӯᝏ⓹५ʿŴࢦႳ५ʿ㖫Ԍ㼽ӯ౤䡟ॸ
䩚‫⩚ں‬Ⴓ⢬⓹Nj⯰फ़⯄䩚Ⴓ 㑣ధ㗆㓹ӯႳ५ʿ▋Ԍ౤ֽNj㼽ӯႳ५ʿ㙳⯰Ⴓॸ
“Thieän tri thöùc! Ngoaïi ly nhaát thieát töôùng, danh vi voâ töôùng. 㑣㘒㒊ⷊ┅ᝏᲹႳ
Naêng ly ö töôùng, taéc phaùp theå thanh tònh. Thöû thò dó voâ töôùng
“Thieän tri thöùc! Voâ giaû, voâ haø söï? Nieäm giaû, nieäm haø vaät? Voâ
vi theå.
giaû, voâ nhò töôùng, voâ chö traàn lao chi Taâm. Nieäm giaû, nieäm
ᥠ঩㵙Ⴓ⒦㳹ᱞፃӖŌ☦౤╺⯰ӯႳ⒦㖫ӯፃс䠊 chaân nhö baûn Taùnh. Chaân nhö töùc thò nieäm chi theå. Nieäm töùc
thò chaân nhö chi duïng. Chaân nhö töï taùnh khôûi nieäm, phi nhaõn,
㳹ᱞ౤Ō⒦ᱞፃࢤӖႳ㙳ំवߚŌԇ౤ӯ⹌䞧᝗Ⴓ
nhó, tyû, thieät naêng nieäm. Chaân nhö höõu taùnh, sôû dó khôûi nieäm.
ጺӯㆼᝏ⢷౤ᘁ㤩ឳࢤ౤⓹⯄ʗ䒁ႳẌ䇝㑁ԇŴႳ Chaân nhö nhöôïc voâ, nhaõn, nhó, saéc, thinh ñöông thôøi töùc
㙳Ō㵙⧐ղ౤㖫䒁Ⳕ់౤╽㲥ǁƭႳ㖫䆘Ō㮫౤ឤ hoaïi.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 97 98 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ᥠ঩㵙Ⴓ५ʿ㖫Ԍ㼽ӯ౤ᕉ♲䟾▋㮫㒁㯅঩౤Ō
™ VIEÄT VAÊN
☦㝹ᱞ౤㑅५Ԍс㖫ᬃႳ⑏ㇺƔႳ㓹ᥠᗢᘁ㳹⧐
PHAÅM THÖÙ IV
फ़౤⒦〣ጺ㏶㑅ŌᚱႳ
“Thieän tri thöùc! Chaân nhö töï taùnh khôûi nieäm, luïc caên tuy höõu
kieán, vaên, giaùc, tri, baát nhieãm vaïn caûnh, nhi chaân taùnh thöôøng
töï-taïi. Coá Kinh vaân: ‘Naêng thieän phaân bieät chö phaùp töôùng, ö
ÑÒNH VAØ TUEÄ
ñeä nhaát nghóa nhi baát ñoäng.’”

Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp moân

naøy cuûa ta laáy ñònh vaø tueä laøm goác. Ñaïi chuùng ñöøng meâ
laàm cho raèng ñònh vaø tueä khaùc nhau. Ñònh vaø tueä laø moät
theå, chaúng hai. Ñònh laø theå taùnh cuûa tueä. Tueä laø choã
duïng cuûa ñònh. Trong luùc coù tueä thì ñònh ôû nôi tueä, trong
luùc coù ñònh thì tueä ôû nôi ñònh. Roõ ñöôïc nghóa aáy, töùc laø
vieäc tu taäp ñònh tueä ñeàu nhö nhau. Ngöôøi hoïc ñaïo chôù
noùi coù tu thieàn ñònh tröôùc roài môùi phaùt ra trí tueä, hoaëc
tröôùc coù trí tueä roài sau môùi tu ñöôïc thieàn ñònh, cho laø
hai thöù khaùc nhau. Hieåu theo caùch ñoù thì phaùp coù hai
töôùng, mieäng noùi thieän, trong taâm baát thieän, khoâng coù
ñònh tueä, hoaëc ñònh tueä chaúng bình ñaúng nhö nhau. Coøn
neáu taâm vaø mieäng ñeàu thieän, trong ngoaøi nhö moät, thì
ñònh tueä töùc thì bình ñaúng nhö nhau. Töï hieåu ñaïo maø tu
haønh, chaúng ôû choã tranh bieän. Neáu tranh bieän tröôùc sau1
laø ñoàng vôùi ngöôøi meâ, chaúng theå quyeát ñoaùn hôn thua,
chæ taêng theâm ngaõ chaáp,2 chaúng rôøi khoûi boán töôùng.3
“Caùc vò thieän tri thöùc! Laáy gì so saùnh töông quan

1
Töùc laø tranh bieän vieäc ñònh coù tröôùc hay tueä coù tröôùc, theo yù nhö treân.
2
Ngaõ chaáp: coá chaáp cho raèng coù moät baûn ngaõ cuûa rieâng mình, töø ñoù naûy sinh söï
baûo veä, ñeà cao baûn ngaõ khoâng thaät ñoù maø sinh ra ñoái nghòch vôùi vaïn phaùp.
3
Ngaõ töôùng, nhaân töôùng, chuùng sanh töôùng, thoï giaû töôùng.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 99
giöõa ñònh vaø tueä? Coù theå so saùnh nhö ngoïn ñeøn vaø
aùnh saùng vaäy. Coù ñeøn thì saùng, khoâng ñeøn thì toái. Ñeøn
laø theå taùnh cuûa saùng, saùng laø choã duïng cuûa ñeøn. Teân goïi
tuy hai maø theå voán laø moät. Noùi veà phaùp ñònh tueä cuõng
gioáng nhö vaäy.”
Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Nhaát
haïnh Tam-muoäi nghóa laø baát kyø ôû nôi ñaâu, ñi ñöùng naèm
ngoài ñeàu thöôøng haønh taâm chuyeân nhaát chaùnh tröïc.
Kinh Tònh Danh noùi: ‘Loøng ngay thaúng laø ñaïo traøng,
loøng ngay thaúng laø Tònh ñoä.’ Chôù neân trong loøng taø vaïy
maø ngoaøi mieäng noùi lôøi chaùnh tröïc, hoaëc mieäng noùi
Nhaát haïnh Tam-muoäi maø loøng khoâng chaùnh tröïc. Chæ
chuyeân giöõ moät loøng ngay thaúng, ñoái vôùi caùc phaùp ñöøng
neân chaáp tröôùc. Ngöôøi meâ chaáp tröôùc phaùp töôùng, chaáp
caû Nhaát haïnh Tam-muoäi, neân noùi: ‘Ngoài yeân chaúng ñoäng,
hö voïng chaúng khôûi trong taâm laø Nhaát-haïnh Tam-muoäi.’
Keû hieåu nhö vaäy cuõng ñoàng nhö vaät voâ tình, chính laø
nguyeân do chöôùng ñaïo.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ñaïo neân löu thoâng, vì sao laïi
ngaên treä? Taâm chaúng truï nôi phaùp, ñaïo lieàn löu thoâng.
Taâm truï nôi phaùp, aáy laø töï troùi laáy mình.
“Neáu noùi ngoài yeân chaúng ñoäng laø ñuùng, aáy chæ nhö
Xaù-lî-phaát ngoài yeân trong röøng bò Duy-ma-caät cheâ
1
traùch.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Laïi coù ngöôøi daïy ngoài xem
1
Kinh Tònh Danh coù ghi chuyeän Xaù-lî-phaát ngoài thieàn trong röøng, cö só Duy-ma-
caät ñeán, nhaân ñoù maø thuyeát veà yù nghóa ngoài thieàn cuûa ñaïi thöøa.
100 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
taâm, quaùn tónh, chaúng ñoäng, chaúng khôûi, coi ñoù laø
coâng phu. Ngöôøi meâ chaúng hieåu, thöïc haønh theo maø
thaønh ñieân ñaûo. Nhieàu ngöôøi baét chöôùc nhö vaäy, roài
truyeàn daïy nhau, thaät laø laàm to.”
Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Chaùnh
giaùo xöa nay voán khoâng ñoán, tieäm. Taùnh ngöôøi töï coù
lanh lôïi, khôø khaïo. Ngöôøi meâ tu theo phaùp tieäm, ngöôøi
tænh hôïp vôùi pheùp ñoán. Töï bieát ñöôïc baûn taâm, thaáy ñöôïc
baûn taùnh, töùc khoâng sai khaùc chi nhau. Vì theá, laäp ra
ñoán, tieäm chæ laø teân goïi giaû taïm.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp moân naøy xöa nay tröôùc
laäp khoâng nieäm laøm toâng, khoâng töôùng laøm theå, khoâng
truï laøm goác. Khoâng töôùng laø ôû nôi töôùng maø lìa töôùng.
Khoâng nieäm laø trong choã nghó töôûng maø khoâng nghó
töôûng. Khoâng truï laø baûn taùnh cuûa ngöôøi ñoái vôùi nhöõng
ñieàu laønh döõ, toát xaáu ôû theá gian, cho ñeán vôùi keû oaùn,
ngöôøi thaân, nhöõng luùc noùi naêng, ñuïng chaïm, chaâm choïc,
khinh khi, tranh giaønh ñeàu xem nhö khoâng, chaúng nghó
chuyeän thuø haïi.
“Trong moãi nieäm töôûng, chaúng suy nghó chuyeän qua
roài. Neáu nhö nieäm töôûng ñaõ qua, nieäm töôûng baây giôø vaø
nieäm töôûng saép ñeán cöù noái nhau chaúng döùt, aáy goïi laø
troùi buoäc. Ñoái vôùi caùc phaùp, nieäm töôûng chaúng truï vaøo
ñaâu caû, töùc laø khoâng troùi buoäc. Ñoù laø laáy khoâng truï laøm
goác.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Lìa heát thaûy hình töôùng, goïi laø
khoâng töôùng. Lìa ñöôïc hình töôùng, Phaùp theå taát nhieân
thanh tònh. Ñoù laø laáy khoâng töôùng laøm theå.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 101 102 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ñoái vôùi caûnh taâm khoâng ™ HAÙN VAÊN
ñaém nhieãm laø khoâng nieäm. Trong moïi nieäm töôûng
thöôøng lìa khoûi caûnh, khoâng ñoái caûnh maø sanh taâm. Neáu
chæ döùt nghó töôûng ñeán muoân vaät, tröø cho taän heát tö
töôûng; tö töôûng vöøa döùt töùc thôøi maïng döùt, thoï sanh nôi
ᬫ ⽱
khaùc, aáy laø laàm to. Keû hoïc ñaïo neân suy xeùt choã ñoù. Neáu
chaúng roõ yù phaùp, ñaõ töï mình sai laàm, sau laïi coøn daét
daãn ngöôøi khaùc. Töï mình ngu meâ chaúng thaáy, laïi cheâ bai TOÏA THIEÀN
kinh Phaät. Ñoù laø laäp khoâng nieäm laøm toâng.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Vì sao laäp khoâng nieäm laøm 〣Ɨ
toâng? Chæ bôûi ngöôøi meâ mieäng noùi thaáy taùnh, maø khi ñoái
caûnh lieàn khôûi nieäm, töø nieäm aáy khôûi ra taø kieán. Heát Pha åm ñ eä ngu õ
thaûy traàn lao voïng töôûng ñeàu do vaäy maø sanh. Töï taùnh
voán khoâng moät phaùp coù theå ñaéc. Neáu coù choã ñaéc, hö doái
luaän chuyeän hoïa phöôùc, chính laø traàn lao taø kieán. Vì vaäy ⁏ਕ⹱ƔႳ⢬䛒ᬫ⽱౤ᔴŌ㞜Ӗ౤ƢŌ㞜⩚౤ƢŌ
neân laäp khoâng nieäm laøm toâng.
⓹ŌᚱႳ㙳㰁㞜Ӗ౤Ӗᔴ⓹ˁႳ঩Ӗʿѕ౤⑏⯰ֽ
“Caùc vò thieän tri thöùc! Noùi khoâng ñoù, laø khoâng
nhöõng gì? Nieäm, laø nieäm vieäc gì? Khoâng laø khoâng coù hai
㞜ƃႳ㙳㰁㞜⩚౤ƭԌ▤⩚Ⴓࢭˁӯ⑏౤㟴㮩५
töôùng, khoâng coù taâm traàn lao. Nieäm laø nieäm baûn taùnh ʿႳǺ⯰ˁզ౤Ԍ㖫‫⩚ں‬Ⴓ㼽Ӗ㞜⩚౤᝗ࢤ⩚ˁႳ
chaân nhö. Chaân nhö laø theå cuûa nieäm. Nieäm laø duïng cuûa ˁ⯰㤩ֽ౤㞜㑁⓹ˁႳ⩚⯰ҭफ़౤᝗⿫⩚फ़౤㰁⓹
chaân nhö. Töï taùnh chaân nhö khôûi ra nieäm, chaúng phaûi
ЙʚႳȇ⢬㮫㑁౤䟓㖫▤Ԍ౤᝗㬅⩚㊂Ⴓ
maét, tai, muõi, löôõi coù theå nieäm ñöôïc. Chaân nhö coù taùnh
neân khôûi ra nieäm. Neáu khoâng coù chaân nhö, thì tai maét, Sö thò chuùng vaân: “Thöû moân toïa thieàn, nguyeân baát tröôùc taâm,
maøu saéc, aâm thanh töùc thôøi hoaïi maát. dieäc baát tröôùc tònh, dieäc baát thò baát ñoäng. Nhöôïc ngoân tröôùc
taâm, taâm nguyeân thò voïng. Tri taâm nhö huyeãn, coá voâ sôû
“Caùc vò thieän tri thöùc! Töï taùnh chaân nhö khôûi ra tröôùc daõ. Nhöôïc ngoân tröôùc tònh, nhaân taùnh baûn tònh. Do
nieäm. Saùu caên tuy coù thaáy, nghe, nhaän bieát, maø khoâng voïng nieäm coá, phuù caùi chaân nhö. Ñaûn voâ voïng töôûng, taùnh
ñaém nhieãm nôi caûnh, chaân taùnh thöôøng töï taïi. Cho töï thanh tònh. Khôûi taâm tröôùc tònh, khöôùc sanh tònh voïng.
neân Kinh noùi: ‘Kheùo bieát phaân bieät taát caû caùc phaùp, Voïng voâ xöù sôû, tröôùc giaû thò voïng. Tònh voâ hình töôùng, khöôùc
vôùi nghóa chaân thaät chaúng heà lay ñoäng.’” 1 laäp tònh töôùng, ngoân thò coâng phu. Taùc thöû kieán giaû, chöôùng
töï baûn taùnh, khöôùc bò tònh phöôïc.
ᥠ঩㵙Ⴓ㙳ɊŌᚱ㑁౤Ǻ㮫ጺᗣƭ┅౤Ō㮫ƭŴ⓹
1
Caâu naøy daãn Kinh Duy-ma: “Naêng thieän phaân bieät chö phaùp töôùng, ö ñeä nhaát 䡟౤ᥠ⅌౤䇘Ճ౤ᝏ⓹㖫ԌŌᚱႳ
nghóa nhi baát ñoäng.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 103 104 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
“Thieän tri thöùc! Nhöôïc tu baát ñoäng giaû, ñaûn kieán nhaát ㇺƔႳ֧▤ᔴ㖫Ԍ‫⩚ں‬Ⴓ
thieát nhaân thôøi, baát kieán nhaân chi thò phi, thieän aùc, quaù hoaïn,
töùc thò töï taùnh baát ñoäng. “Thieän tri thöùc! Ngoaïi ly töôùng töùc thieàn; noäi baát loaïn töùc ñònh.
Ngoaïi thieàn, noäi ñònh, thò vi thieàn ñònh. Boà-taùt Giôùi Kinh vaân:
ᥠ঩㵙Ⴓ䆘ƭ䁞䟾Ōᚱ౤䛝ឿȳ㲫ǁƭ⓹䡟౤䛉 ‘Ngaõ baûn nguyeân töï taùnh thanh tònh.’
ম౤ʽ⅌౤㗁䇝䇟㓎Ⴓ㙳㞜Ӗ౤㞜⩚౤ᝏ䟓䇝ƃႳ ᥠ঩㵙Ⴓ⒦ӯӯţ౤㖫㮫▤Ԍ‫⩚ں‬Ⴓ㖫Ɋ౤㖫㪿౤
“Thieän tri thöùc! Meâ nhaân thaân tuy baát ñoäng, khai khaåu tieän 㖫֦Ȇ䇝Ⴓ
thuyeát tha nhaân thò phi, tröôøng ñoaûn, haûo aùc, döõ ñaïo vi boäi.
Nhöôïc tröôùc taâm, tröôùc tònh, töùc chöôùng ñaïo daõ.” “Thieän tri thöùc! Ö nieäm nieäm trung, töï kieán baûn taùnh thanh
tònh. Töï tu, töï haønh, töï thaønh Phaät ñaïo.”


⁏ਕ⹱ƔႳᥠ঩㵙Ⴓȁ៩ᬫ⽱Ⴓ⢬⧐䛒ţ౤⯰䟓⯰
⼪Ⴓʐ⒦ጺᗣᥠ⅌ᱞࢺ౤ӖӯŌ㼽౤៩⯄ᬫႳᕃ㮫
㖫ԌŌᚱ౤៩⯄⽱Ⴓ
Sö thò chuùng vaân: “Thieän tri thöùc! Haø danh toïa thieàn? Thöû
phaùp moân trung, voâ chöôùng, voâ ngaïi. Ngoaïi ö nhaát thieát
thieän, aùc caûnh giôùi, taâm nieäm baát khôûi, danh vi toïa. Noäi kieán
töï taùnh baát ñoäng, danh vi thieàn.
ᥠ঩㵙Ⴓȁ៩⽱͟Ⴓʐ䠊फ़⯄⽱ႳᕃŌ፳⯄͟Ⴓ
ʐ㙳㞜फ़౤ᕃӖᝏ፳Ⴓʐ㙳䠊फ़౤ӖᝏŌ፳Ⴓ▤Ԍ
㖫⩚㖫͟౤ំ⯄㮫ᱞԇᱞᝏ፳Ⴓ㙳㮫㳹ᱞӖŌ፳
㑁౤⓹५͟ƃႳ
“Thieän tri thöùc! Haø danh thieàn ñònh? Ngoaïi ly töôùng vi thieàn.
Noäi baát loaïn vi ñònh. Ngoaïi nhöôïc tröôùc töôùng, noäi taâm töùc
loaïn. Ngoaïi nhöôïc ly töôùng, taâm töùc baát loaïn. Baûn Taùnh töï
tònh töï ñònh; chæ vò kieán caûnh tö caûnh töùc loaïn. Nhöôïc kieán
chö caûnh taâm baát loaïn giaû, thò chaân ñònh daõ.
ᥠ঩㵙Ⴓʐ䠊फ़ᝏ⽱ႳᕃŌ፳ᝏ͟Ⴓʐ⽱౤ᕃ͟౤
⓹⯄⽱͟Ⴓ⩚៩ƔႳᝏ┅㹂‫ޖ‬䈅Ӊ▤ӖႳ㝈㢧֨
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 105 106 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

™ VIEÄT VAÊN laø ngoài thieàn? Trong phaùp moân naøy, khoâng coù söï
che laáp, ngaên trôû. Ñoái vôùi heát thaûy caùc vieäc laønh döõ,
taâm chaúng khôûi ra ñieàu nghó, goïi laø ngoài. Trong taâm
PHAÅM THÖÙ V
thaáy taùnh cuûa mình chaúng ñoäng, goïi laø thieàn.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Sao goïi laø thieàn ñònh? Lìa

NGOÀI THIEÀN khoûi töôùng laø thieàn. Trong taâm chaúng loaïn laø ñònh.
Neáu vöôùng maéc nôi töôùng, taâm taát roái loaïn. Neáu lìa
khoûi töôùng, taâm lieàn chaúng loaïn. Taùnh voán töï tònh, töï
ñònh, chæ vì thaáy caûnh roài nghó ñeán caûnh maø roái loaïn.
Sö daïy chuùng raèng: “Moân ngoài thieàn naøy, nguyeân chaúng
Neáu ngöôøi thaáy caûnh maø taâm chaúng loaïn, ñoù môùi thaät
chaáp tröôùc nôi taâm, cuõng chaúng chaáp tröôùc söï yeân tònh,
laø ñònh.
cuõng chaúng phaûi chaúng ñoäng. Neáu noùi laø chaáp tröôùc
taâm, thì taâm nguyeân laø voïng. Bieát taâm huyeãn hoùa, neân “Caùc vò thieän tri thöùc! Lìa khoûi töôùng, töùc laø thieàn.
khoâng coù gì ñeå chaáp tröôùc. Neáu noùi laø chaáp tröôùc tònh, Trong taâm chaúng loaïn, töùc laø ñònh. Ngoaøi thieàn, trong
thì taùnh ngöôøi voán tònh. Chæ do voïng nieäm che laáp ñònh, ñoù laø thieàn ñònh. Kinh Boà-taùt Giôùi noùi: ‘Baûn taùnh
chaân nhö. Chæ khoâng voïng nieäm thì taùnh töï thanh tònh. cuûa ta voán töï thanh tònh.’
Khôûi taâm chaáp tröôùc tònh, chæ sanh choã tònh khoâng “Caùc vò thieän tri thöùc! Trong moãi nieäm töôûng töï thaáy
thaät. Hö voïng khoâng xöù sôû, chaáp tröôùc cuõng laø voïng. baûn taùnh thanh tònh. Töï mình tu haønh, töï mình thaønh
Tònh khoâng coù hình töôùng, laïi laäp ra töôùng yeân tònh, Phaät ñaïo.”
baûo laø coâng phu. Hieåu bieát nhö theá, töï che laáp baûn
taùnh cuûa mình, bò söï yeân tònh troùi buoäc.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi tu pheùp chaúng ñoäng,
trong khi nhìn ngöôøi, chaúng nhìn nhöõng söï phaûi quaáy,
laønh döõ, laàm loãi cuûa ngöôøi. Ñoù laø töï taùnh chaúng ñoäng.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi meâ tuy thaân chaúng ñoäng
maø mieäng thöôøng noùi nhöõng ñieàu phaûi quaáy, daøi ngaén, toát
xaáu cuûa ngöôøi khaùc, traùi ngöôïc vôùi Ñaïo. Neáu chaáp tröôùc nôi
taâm, nôi tònh, töùc laø che laáp moái Ñaïo vaäy.”


Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Sao goïi
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 107 108 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

™ HAÙN VAÊN Chuùng hoà quò. Sö vieát:

ጺ౤֨ଊ౤ᝏ㖫Ӗţ⯰䡟౤⯰⅌౤⯰̟ˇ౤⯰㺖⺒౤

⇕ Լ ⯰ᚇͮ౤៩֨ଊႳƐ౤͟ଊ౤ᝏউ㳹ᥠ⅌ᱞफ़౤㖫Ӗ
Ō፳౤៩͟ଊႳፂ౤օଊ౤㖫Ӗ⯰⼪౤сNj┮օ㯉‫ޟ‬
㖫Ԍ౤Ō䆼㳹⅌౤䟾Ɋ⹱ᥠ౤ӖŌᯒ㞜౤⑫ፃ౤ӯ
SAÙM HOÁI ፄ౤দԣ̓㺓౤៩օଊႳ᪶౤㯪㔛ଊ౤ᝏ㖫Ӗ⯰ֽ␑
㉊౤Ōԇᥠ౤Ōԇ⅌౤㖫ᬃ⯰⼪౤៩㯪㔛ଊႳƗ౤㯪
ᢝ〣ᕉ 㔛঩㮫ଊ౤㖫ӖⒿ⯰ֽ␑㉊ᥠ⅌౤Ō់⦎ੴ͕ͷ౤
ᝏ䢽₰Ẍʒ㒁౤㵙㖫▤Ӗ౤䇞㳹Ȇ࡞౤ᡨᔺ⊶ߚ౤⯰
Pha åm ñ eä lu ïc ֧⯰ƭ౤ढ़㖱㝈⋡౤५ԌŌⓧ౤៩㯪㔛঩㮫ଊႳᥠ
঩㵙Ⴓ⢬ଊ០㖫ᕃީ౤㜕៭ʐ㮭Ⴓ
┅౤ʗ⁏㮫₰౤ડ⨀᪶⒤᳆ѳ౤䧟䟰ςţ㒑⧐౤⒦⓹ “Nhaát, giôùi höông, töùc töï taâm trung voâ phi, voâ oá, voâ taät ñoá, voâ
䞢ѯ౤ᠦ⹱╺Ⴓ tham saân, voâ kieáp haïi, danh giôùi höông. Nhò, ñònh höông, töùc
ñoå chö thieän aùc caûnh töôùng, töï taâm baát loaïn, danh ñònh
Thôøi, Ñaïi Sö kieán Quaûng, Thieàu kî töù phöông só thöù, bieàn höông. Tam, tueä höông, töï taâm voâ ngaïi, thöôøng dó trí tueä
taäp sôn trung thính Phaùp, ö thò thaêng toøa, caùo chuùng vieát: quaùn chieáu töï taùnh, baát taïo chö aùc; tuy tu chuùng thieän, taâm
baát chaáp tröôùc, kính thöôïng, nieäm haï, caêng tuaát coâ baàn,
Ꮰ౤㳹ᥠ঩㵙Ⴓ⢬Ə䢽⃦㖫Əţ㼽Ⴓ⒦ጺᗣ┅౤ӯ danh tueä höông. Töù, giaûi thoaùt höông, töùc töï taâm voâ sôû phan
ӯ㖫⩚ᕒӖ౤㖫Ɋ౤㖫㪿౤㮫㖫С⧐䁞౤㮫㖫ӖȆ౤ duyeân, baát tö thieän, baát tö aùc, töï taïi, voâ ngaïi, danh giaûi thoaùt
㖫Ѯ౤㖫֨˜Ӊ౤Ōɨᘌ⢬ႳⒿ⃦䇧Ꮰ౤ጺ▇ƒ⢬౤ höông. Nguõ, giaûi thoaùt tri kieán höông, töï taâm kyù voâ sôû phan
duyeân thieän aùc, baát khaû traàm khoâng thuû tòch; töùc tu quaûng
सᕍ▋㉊Ⴓƹ់០០㓠㾝Ⴓᔹ⯄ᒨ㖫ԌƗᗢ⧐䁞 hoïc, ña vaên, thöùc töï baûn taâm, ñaït chö Phaät lyù, hoøa quang
ଊ౤⡹⊙⯰फ़⇕ԼႳ tieáp vaät, voâ ngaõ, voâ nhaân, tröïc chí Boà-ñeà, chaân taùnh baát dòch.
danh giaûi thoaùt tri kieán höông. Thieän tri thöùc! Thöû höông caùc
“Lai, chö Thieän tri thöùc! Thöû söï tu tuøng töï taùnh trung khôûi. Ö töï noäi huaân, maïc höôùng ngoaïi mòch.
nhaát thieát thôøi, nieäm nieäm töï tònh kyø taâm, töï tu, töï haønh, kieán
töï kyû phaùp thaân, kieán töï taâm Phaät, töï ñoä, töï giôùi thuûy ñaéc, ƹ㗁⥫〸⊙⯰फ़⇕Լ౤⪺ፂœ㏃౤NJӉፂ❑‫⩚ں‬Ⴓ
baát giaû ñaùo thöû. Kyù tuøng vieãn lai, nhaát hoäi ö thöû, giai coïng ᥠ঩㵙Ⴓ០䟙֧㲟౤ጺ┅䇝Ⴓ
höõu duyeân; kim khaû caùc caùc hoà quò. Tieân vò truyeàn Töï taùnh
nguõ phaàn Phaùp thaân höông, thöù thoï Voâ töôùng saùm hoái.” “Kim döõ nhöõ ñaúng thoï Voâ töôùng saùm hoái, dieät tam theá toäi,
linh ñaéc tam nghieäp thanh tònh. Thieän tri thöùc! Caùc tuøy ngaõ
⹱㓠㾝Ⴓ⁏╺Ⴓ ngöõ, nhaát thôøi ñaïo:
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 109 110 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Җ̴〸౤⃦ᘩӯ౤ƹӯឦӅӯ౤ӯӯŌ㬅մ䆘 ⪺౤Ӆ䇘⃬ឤࢤ౤ȁ៩⇕ԼႳ
☦Ⴓ⃦ᘩֽ▋⅌❑մ䆘〸㏃౤Ըस⇕ԼႳ䣰ጺ┅䐉 “Thieän tri thöùc! Dó thöôïng thò vi Voâ töôùng saùm hoái. Vaân haø
⪺౤⥑Ō⃬㼽Ⴓ danh saùm? Vaân haø danh hoái? Saùm giaû, saùm kyø tieàn khieân.
Tuøng tieàn, sôû höõu aùc nghieäp: ngu meâ, kieâu cuoáng, taät ñoá
“Ñeä töû ñaúng, tuøng tieàn nieäm, kim nieäm caäp haäu nieäm, nieäm ñaúng toäi, taát giai taän saùm, vónh baát phuïc khôûi, thò danh vi
nieäm baát bò ngu meâ nhieãm. Tuøng tieàn sôû höõu aùc nghieäp ngu saùm. Hoái giaû, hoái kyø haäu quaù. Tuøng kim dó haäu, sôû höõu aùc
meâ ñaúng toäi, taát giai saùm hoái, nguyeän nhaát thôøi tieâu dieät, nghieäp: ngu meâ, kieâu cuoáng, taät ñoá ñaúng toäi, kim dó giaùc ngoä,
vónh baát phuïc khôûi. taát giai vónh ñoaïn, caùnh baát phuïc taùc, thò danh vi hoái. Coá
xöng saùm hoái. Phaøm phu ngu meâ chæ tri saùm kyø tieàn khieân,
Җ̴〸౤⃦ᘩӯ౤ƹӯឦӅӯ౤ӯӯŌ㬅↛㲒☦Ⴓ baát tri hoái kyø haäu quaù. Dó baát hoái coá, tieàn khieân baát dieät, haäu
⃦ᘩֽ▋⅌❑↛㲒〸㏃౤Ըस⇕ԼႳ䣰ጺ┅䐉⪺౤ quaù höïu sanh. Tieàn khieân kyù baát dieät, haäu quaù phuïc höïu
⥑Ō⃬㼽Ⴓ sanh, haø danh saùm hoái?

“Ñeä töû ñaúng, tuøng tieàn nieäm, kim nieäm caäp haäu nieäm, nieäm ᥠ঩㵙ႳⒿ⇕ԼТ౤㗁ᥠ঩㵙⸫᪶Ҕ㲔䣰౤០䢽ࢦ
nieäm baát bò kieâu cuoáng nhieãm. Tuøng tieàn sôû höõu aùc nghieäp Ӗ⢫㒑Ⴓ㖫Ӗ⹱ࢤ⯰䈊㲔䣰ѮႳ㖫ӖⰐ⅏⯰䈊㲔
kieâu cuoáng ñaúng toäi, taát giai saùm hoái, nguyeän nhaát thôøi tieâu
dieät, vónh baát phuïc khôûi.
䣰⒢Ⴓ㖫Ԍ⧐䛒⯰⹌㲔䣰ẌႳ㖫Ԍ⯰ፃȆ䇝㲔䣰
֦Ⴓ
Җ̴〸౤⃦ᘩӯ౤ƹӯឦӅӯ౤ӯӯŌ㬅̟ˇ☦Ⴓ
“Thieän tri thöùc! Kyù saùm hoái dó, döõ thieän tri thöùc phaùt Töù
⃦ᘩֽ▋⅌❑̟ˇ〸㏃౤Ըस⇕ԼႳ䣰ጺ┅䐉⪺౤ hoaèng theä nguyeän, caùc tu duïng taâm chaùnh thính: Töï taâm
⥑Ō⃬㼽Ⴓ chuùng sanh voâ bieân, theä nguyeän ñoä. Töï taâm phieàn naõo voâ
bieân, theä nguyeän ñoaïn. Töï taùnh phaùp moân voâ taän, theä
“Ñeä töû ñaúng, tuøng tieàn nieäm, kim nieäm caäp haäu nieäm, nieäm
nguyeän hoïc. Töï taùnh voâ thöôïng Phaät ñaïo, theä nguyeän thaønh.
nieäm baát bò taät ñoá nhieãm. Tuøng tieàn sôû höõu aùc nghieäp taät ñoá
ñaúng toäi, taát giai saùm hoái, nguyeän nhaát thôøi tieâu dieät, vónh ᥠ঩㵙Ⴓʗͱ㹉Ō䇝౤⹱ࢤ⯰䈊㲔䣰ѮႳԖ䱞䇝౤
baát phuïc khôûi.
őŌ⓹՛㓹ѮႳ
ᥠ঩㵙ႳТፃ⓹⯄⯰फ़⇕ԼႳƔȁ៩⇕౤Ɣȁ៩ “Thieän tri thöùc! Ñaïi gia khôûi baát ñaïo: chuùng sanh voâ bieân theä
ԼႳ⇕㑁౤⇕ᕒᘩխႳ⃦ᘩֽ▋⅌❑౤մ䆘౤↛㲒౤ nguyeän ñoä. Nhaãm ma ñaïo: Thaû baát thò Hueä Naêng ñoä.
̟ˇ〸㏃౤Ըस⹌⇕౤⥑Ō⃬㼽౤⓹៩⯄⇕ႳԼ㑁౤ ᥠ঩㵙ႳӖţ⹱ࢤ౤ֽ㴃䈡䆘Ӗ౤㲒ˁӖ౤ŌᥠӖ౤
ԼᕒӅ䇘Ⴓ⃦ƹNjӅֽ▋⅌❑౤մ䆘౤↛㲒౤̟ˇ ̟ˇӖ౤⅌⣿ӖႳʿ⓹〸Ӗ౤⹌⓹⹱ࢤႳ០䢽㖫Ԍ
〸㏃౤ƹТ㯅Ձ౤Ըस⥑⒢౤╽Ō⃬ȇ౤⓹៩⯄ԼႳ 㖫Ѯ౤⓹៩५ѮႳȁ៩㖫Ԍ㖫ѮႳᝏ㖫Ӗţ౤䈡
⑏⾣⇕ԼႳᖽʚմ䆘ំ঩⇕ᕒᘩխ౤Ō঩ԼᕒӅ 㮫౤Ⱀ⅏౤մ⸜⹱ࢤ౤Ỗ⢫㮫ѮႳⒿ▋⢫㮫౤Ț㗛㙳
䇘ႳNjŌԼ⑏౤ᘩխŌ⪺౤Ӆ䇘ឤࢤႳᘩխⒿŌ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 111 112 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

┮‫׉‬ৎմ⸜䆘ˁ⹱ࢤ౤០០㖫ѮႳ䈡Ꮰ⢫Ѯ౤䆘 ⩚౤⹱ţΓႳ⃦ƹⓀភ౤⾣㯅⯄⁏౤╽Ō⢵Ȧ䈡
ᏠՁѮ౤մᏠ┮Ѯ౤⅌ᏠᥠѮႳʿ⓹Ѯ㑁౤៩⯄५ ୮ʐ䇝ႳNj㖫ԌፂỎс㖫㵊ⓢႳᛔᥠ঩㵙⢵Ȧ㖫
ѮႳ ԌፂỎႳȆ㑁౤㯅ƃႳ⧐㑁౤⢫ƃႳᓘ㑁౤⩚ƃႳ
“Thieän tri thöùc! Taâm trung chuùng sanh, sôû vò taø meâ taâm, “Thieän tri thöùc! Quy y giaùc, Löôõng tuùc Toân. Quy y chaùnh, Ly
cuoáng voïng taâm, baát thieän taâm, taät ñoá taâm, aùc ñoäc taâm. Nhö duïc Toân. Quy y tònh, Chuùng trung Toân. Tuøng kim nhaät khöù,
thò ñaúng taâm, taän thò chuùng sanh. Caùc tu töï taùnh töï ñoä, thò xöng giaùc vi sö, caùnh baát quy y taø ma, ngoaïi ñaïo. Dó töï taùnh
danh chaân ñoä. Haø danh töï taùnh töï ñoä? Töùc töï taâm trung, taø Tam Baûo thöôøng töï chöùng minh. Khuyeán thieän tri thöùc quy y
kieán, phieàn naõo, ngu si chuùng sanh, töông chaùnh kieán ñoä. töï taùnh Tam Baûo: Phaät giaû, giaùc daõ. Phaùp giaû, chaùnh daõ.
Kyù höõu chaùnh kieán, söû Baùt-nhaõ trí ñaû phaù ngu si meâ voïng Taêng giaû, tònh daõ.
chuùng sanh, caùc caùc töï ñoä. Taø lai chaùnh ñoä, meâ lai ngoä ñoä,
ngu lai trí ñoä, aùc lai thieän ñoä. Nhö thò ñoä giaû, danh vi chaân
㖫Ӗ⢵Ȧ㯅౤䈡䆘Ōࢤ౤Ε⢄౤঩㽦౤㓹䠊㺎㘒౤៩
ñoä. ᕅ㽦ΓႳ
ឤ౤Ⱀ⅏⯰䈊㲔䣰⒢౤Ỗ㖫Ԍ㗛㙳┮౤䞧᝗㤭ˁԇ “Töï taâm quy y giaùc, taø meâ baát sanh, thieåu duïc, tri tuùc, naêng
ly taøi saéc, danh Löôõng tuùc Toân.
զӖ⓹ƃႳឤ౤⧐䛒⯰⹌㲔䣰Ẍ౤䢽㖫㮫Ԍ౤с㪿
⢫⧐౤⓹៩५ẌႳឤ౤⯰ፃȆ䇝㲔䣰֦౤Ⓙс㓹ፄ 㖫Ӗ⢵Ȧ⢫౤ӯӯ⯰䈡㮫ႳNj⯰䈡㮫⑏౤ᝏ⯰ƭ
Ӗ౤㪿⒦५⢫౤䠊䆘౤䠊㯅౤сࢤ㗛㙳౤䞧५౤䞧ˁ౤ ֧౤㺏୐౤㺖Ⅳ౤ᯒ㞜౤៩䠊⢄ΓႳ
ᝏ㮫ȆԌႳᝏ㰁ፄȆ䇝֦౤сӯɊ㪿౤⓹䣰ᙷ⧐Ⴓ “Töï taâm quy y chaùnh, nieäm nieäm voâ taø kieán. Dó voâ taø kieán coá,
töùc voâ nhaân ngaõ, coáng cao, tham aùi, chaáp tröôùc, danh Ly duïc
“Höïu, phieàn naõo voâ bieân, theä nguyeän ñoaïn, töông töï taùnh Toân.
Baùt-nhaõ trí, tröø khöôùc hö voïng tö töôûng taâm thò daõ. Höïu,
phaùp moân voâ taän, theä nguyeän hoïc, tu töï kieán taùnh, thöôøng 㖫Ӗ⢵Ȧ⩚౤ጺᗣ᱐ᚺⅣ⢄ᱞࢺ౤㖫ԌसŌ☦㞜౤
haønh chaùnh phaùp, thò danh chaân hoïc. Höïu, Voâ thöôïng Phaät ៩⹱ţΓႳ
ñaïo, theä nguyeän thaønh, kyù thöôøng naêng haù taâm, haønh ö chaân
chaùnh, ly meâ, ly giaùc, thöôøng sanh Baùt-nhaõ; tröø chaân, tröø “Töï taâm quy y tònh, nhaát thieát traàn lao aùi duïc caûnh giôùi, töï
voïng, töùc kieán Phaät taùnh. Töùc ngoân haï Phaät ñaïo thaønh, taùnh giai baát nhieãm tröôùc, danh Chuùng trung Toân.
thöôøng nieäm tu haønh thò nguyeän löïc phaùp. 㙳Ɋ⢬㪿౤⓹㖫⢵ȦႳᖽʚŌ▇౤⃦Ⓚ㖱ʓឳፂ⢵
ᥠ঩㵙Ⴓƹ⸫᪶Ҕ䣰ƌ౤╽㗁ᥠ঩㵙⊙⯰फ़ፂ⢵Ȧ ֨Ⴓ㙳㰁⢵ȦȆ౤Ȇᬃȁ㤩Ⴓ㙳Ō㮫Ȇ౤↝ȁֽ
֨Ⴓ ⢵Ⴓ㰁᝗֦ˁႳ
“Thieän tri thöùc! Kim phaùt Töù hoaèng nguyeän lieãu, caùnh döõ “Nhöôïc tu thöû haïnh, thò töï quy y. Phaøm phu baát hoäi, tuøng
thieän tri thöùc thoï Voâ töôùng tam quy y giôùi, nhaät chí daï thoï Tam quy giôùi. Nhöôïc ngoân quy y Phaät, Phaät
ᥠ঩㵙Ⴓ⢵Ȧ㯅౤ᕅ㽦ΓႳ⢵Ȧ⢫౤䠊⢄ΓႳ⢵Ȧ taïi haø xöù? Nhöôïc baát kieán Phaät, baèng haø sôû quy? Ngoân
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 113 114 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
khöôùc thaønh voïng. 䁞Ȇ⃦㖫Ԍࢤ౤Ō⃦ʐӉႳ
ᥠ঩㵙Ⴓ០㖫㯉΂౤㜕䒁ࢦӖႳㇺ⑿ᗢⓢ㰁౤㖫⢵ “Nhöõ ñaúng thính thuyeát, linh nhöõ ñaúng ö töï thaân trung kieán
ȦȆႳŌ㰁౤⢵ȦǁȆႳ㖫ȆŌ⢵౤⯰ֽȦ㤩Ⴓƹ töï taùnh höõu Tam thaân Phaät. Thöû Tam thaân Phaät tuøng töï taùnh
sanh, baát tuøng ngoaïi ñaéc.
Ⓙ㖫Ձ౤០䢽⢵Ȧ㖫ӖፂỎႳᕃ㳀ӖԌ౤ʐ⑫ǁ
ƭ౤⓹㖫⢵ȦƃႳ ȁ៩‫⧐⩚ں‬䁞ȆႳœƭԌ▤‫⩚ں‬౤㝹⧐⃦㖫ԌࢤႳ
ԇ䌡ጺᗣ⅌Ə౤ᝏࢤ⅌㪿Ⴓԇ䌡ጺᗣᥠƏ౤ᝏࢤᥠ
“Thieän tri thöùc! Caùc töï quan saùt, maïc thaùc duïng taâm. Kinh
vaên phaân minh ngoân Töï quy y Phaät, baát ngoân Quy y tha Phaät. 㪿Ⴓʿ⓹㳹⧐ᬃ㖫ԌţႳʿʘс‫ں‬౤Ⓚ▊сⓢ౤⯄
Töï Phaät baát quy, voâ sôû y xöù. Kim kyù töï ngoä, caùc tu quy y töï ‫ټ‬䠓㟴㮩౤ፃⓢፄ╂ႳӲ䇓䤇᠕䠓④౤ፃፄɌⓢ౤
taâm Tam Baûo. Noäi ñieàu taâm taùnh, ngoaïi kính tha nhaân, thò töï
quy y daõ.
㝹㹝सⴹႳœƭԌс‫ۑټ‬ʿҺʘ䠓Ⴓ
“Haø danh Thanh tònh Phaùp thaân Phaät? Theá nhaân taùnh baûn
ᥠ঩㵙ႳⒿ⢵Ȧ㖫ӖፂỎ⿱౤០០ӢӖ౤᠚㗁㲫ጺ
thanh tònh, vaïn phaùp tuøng töï taùnh sanh. Tö löông nhaát thieát
䩚ፂ䁞㖫ԌȆ౤NJ⥫〸㮫ፂ䁞౤ƌ‫ޖ‬㖫Ձ㖫Ԍ౤㊤ aùc söï, töùc sanh aùc haïnh; tö löông nhaát thieát thieän söï, töùc
䟙֧䇝Ⴓ⒦㖫㘒䁞౤⢵Ȧ‫⧐⩚ں‬䁞ȆႳ⒦㖫㘒䁞౤ sanh thieän haïnh. Nhö thò chö phaùp taïi töï taùnh trung. Nhö
thieân thöôøng thanh, nhaät nguyeät thöôøng minh, vi phuø vaân caùi
⢵Ȧ᫮⫖ᰌ䁞ȆႳ⒦㖫㘒䁞౤⢵Ȧᜟवᓵᛲ䁞ȆႳ phuù, thöôïng minh, haï aùm. Hoát ngoä phong xuy vaân taùn,
“Thieän tri thöùc! Kyù quy y töï taâm Tam Baûo caùnh, caùc caùc chí thöôïng haï caâu minh, vaïn töôïng giai hieän. Theá nhaân taùnh
taâm, ngoâ döõ thuyeát nhaát theå tam thaân Töï taùnh Phaät, linh nhöõ thöôøng phuø du nhö bæ thieân vaân.
ñaúng kieán tam thaân, lieãu nhieân töï ngoä töï taùnh, toång tuøy ngaõ ᥠ঩㵙Ⴓ┮ʿⓀ౤օʿ▊Ⴓ┮օсⓢ౤⒦ʐ㞜ᱞ㬅
ñaïo. Ö töï saéc thaân, quy y Thanh tònh Phaùp thaân Phaät. Ö töï
saéc thaân, quy y Vieân maõn Baùo thaân Phaät. Ö töï saéc thaân, quy ˁӯ‫ټ‬䠓㟴㮩㖫Ԍ౤ŌӉⓢ▕Ⴓ㙳䇓ᥠ঩㵙౤㒁५
y Thieân baù öùc Hoùa thaân Phaät. ⢫⧐౤㖫䞧䆘ˁ౤ᕃʐⓢ⃲౤⒦㖫Ԍţ㝹⧐सⴹႳ
ᥠ঩㵙Ⴓ㘒䁞⓹㗇͓౤Ō់㰁⢵Ⴓ៭㑁ፂ䁞Ȇ౤ᬃ “Thieän tri thöùc! Trí nhö nhaät, tueä nhö nguyeät. Trí tueä thöôøng
㖫Ԍţ౤œƭ㊤▋Ⴓ⯄㖫Ӗ䆘Ō㮫ᕃԌႳʐ㮭ፂ䁞 minh, ö ngoaïi tröôùc caûnh bò voïng nieäm phuø vaân caùi phuù töï
taùnh, baát ñaéc minh laõng. Nhöôïc ngoä thieän tri thöùc, vaên chaân
ʿᏠ౤Ō㮫㖫䁞ţ▋ፂ䁞ȆႳ chaùnh phaùp, töï tröø meâ voïng, noäi ngoaïi minh trieät, ö töï taùnh
“Thieän tri thöùc! Saéc thaân thò xaù traïch, baát khaû ngoân quy. trung vaïn phaùp giai hieän.
Höôùng giaû Tam thaân Phaät taïi töï taùnh trung, theá nhaân toång 㮫ԌŴƭƢ⃬ʿ⓹Ⴓ⢬៩‫⧐⩚ں‬䁞ȆႳ
höõu. Vò töï taâm meâ, baát kieán noäi taùnh. Ngoaïi mòch Tam thaân
Nhö Lai, baát kieán töï thaân trung höõu Tam thaân Phaät. “Kieán taùnh chi nhaân dieäc phuïc nhö thò. Thöû danh Thanh tònh
Phaùp thaân Phaät.
⥫〸㒑㲫౤NJ⥫〸⒦㖫䁞ţ㮫㖫Ԍ▋ፂ䁞ȆႳ⢬ፂ
ᥠ঩㵙Ⴓ㖫Ӗ⢵Ȧ㖫Ԍ౤⓹⢵Ȧ५ȆႳ㖫⢵Ȧ㑁౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 115 116 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

䞧᝗㖫ԌţŌᥠӖ౤̟ˇӖ౤㳃╻Ӗ౤᠚֧Ӗ౤㲒
ˁӖ౤䃈ƭӖ౤քǁӖ౤䈡㮫Ӗ౤㺏୐Ӗ౤ឦጺᗣ┅
ţŌᥠŴ㪿Ⴓс㖫㮫С䇘౤Ō㲫ǁƭʽ⅌౤⓹㖫⢵
ȦႳс䢽ፄӖ౤┤㪿Ԫ⑫౤ᝏ⓹㮫Ԍ䆶䇞౤╽⯰⫋
⼪౤⓹㖫⢵ȦႳ
“Thieän tri thöùc! Töï taâm quy y töï taùnh, thò quy y chaân Phaät. Töï
quy y giaû, tröø khöôùc töï taùnh trung baát thieän taâm, taät ñoá taâm,
sieåm khuùc taâm, ngoâ ngaõ taâm, cuoáng voïng taâm, khinh nhaân
taâm, maïn tha taâm, taø kieán taâm, coáng cao taâm, caäp nhaát thieát
thôøi trung baát thieän chi haïnh. Thöôøng töï kieán kyû quaù, baát
thuyeát tha nhaân haûo aùc, thò töï quy y. Thöôøng tu haù taâm, phoå
haønh cung kính, töùc thò kieán taùnh thoâng ñaït, caùnh voâ treä ngaïi,
thò töï quy y.
ȁ៩᫮⫖ᰌ䁞Ⴓ㵭ʿጺⰺ㓹䞧ᜟё䜙౤ጺ┮㓹⪺㝹
ȁ៩ᜟवᓵᛲ䁞Ⴓ㙳Ōԇ㝹⧐౤Ԍ▤ʿੴႳጺ
ӯԇ䌡౤៩⯄㶋ᛲႳԇ䌡⅌Əᛲ⯄ᬋⳛႳԇ䌡ᥠƏ
ᛲ⯄ʘᯝႳ⣿ͮᛲ⯄䳑㦄ႳսՋᛲ⯄㝈㢧Ⴓ┮օ
ᛲ⯄ፃࢺႳմ⸜ᛲ⯄ፄ⒤Ⴓ㖫Ԍ㶋ᛲࢢʒ౤䆘ƭŌ
㓹ॢ㯅Ⴓӯӯ㼽⅌౤с㪿⅌䇝Ⴓ䆕ጺӯᥠ౤┮օᝏ
ࢤႳ⢬៩㖫Ԍᛲ䁞ȆႳ
“Haø danh Thieân baù öùc Hoùa thaân? Nhöôïc baát tö vaïn phaùp,
taùnh baûn nhö khoâng. Nhaát nieäm tö löông, danh vi bieán hoùa.
Tö löông aùc söï hoùa vi ñòa nguïc. Tö löông thieän söï, hoùa vi
thieân ñöôøng. Ñoäc haïi hoùa vi long xaø. Töø bi hoùa vi Boà-taùt. Trí
tueä hoùa vi thöôïng giôùi. Ngu si hoùa vi haï phöông. Töï taùnh
bieán hoùa thaäm ña, Meâ nhaân baát naêng tænh giaùc. Nieäm nieäm
khôûi aùc, thöôøng haønh aùc ñaïo. Hoài nhaát thieän nieäm, trí tueä töùc
sanh. Thöû danh töï taùnh Hoùa thaân Phaät.

ёմႳ㜕ԇ៭ᘩС䇘౤Ō់ӉႳсԇ⒦Ӆ౤ӯӯ᫮
ⓢ౤㖫㮫▤ԌႳᥠ⅌䟾⣄౤▤Ԍ⯰ƐႳ⯰ƐŴԌ౤
៩⯄ềԌႳ⒦ềԌţ౤Ō☦ᥠ⅌Ⴓ⢬៩᫮⫖ᰌ䁞
ȆႳ㖫Ԍ㼽ጺӯ⅌౤⪺㝹ᚇᥠ᪻Ⴓ㖫Ԍ㼽ጺӯᥠ౤
ӉԜ⦝⅌⹌౤ढ़㖱⯰ፃ㝈⋡Ⴓӯӯ㖫㮫౤Ōʞ▤
ӯ౤៩⯄ᰌ䁞Ⴓ
“Haø danh Vieân maõn Baùo thaân? Thí nhö nhaát ñaêng naêng tröø
thieân nieân aùm, nhaát trí naêng dieät vaïn nieân ngu. Maïc tö
höôùng tieàn kyû quaù, baát khaû ñaéc. Thöôøng tö ö haäu, nieäm
nieäm vieân minh, töï kieán baûn taùnh. Thieän aùc tuy thuø, baûn taùnh
voâ nhò. Voâ nhò chi taùnh, danh vi thaät taùnh. Ö thaät taùnh trung,
baát nhieãm thieän aùc. Thöû danh Vieân maõn Baùo thaân Phaät. Töï
taùnh khôûi nhaát nieäm aùc, dieät vaïn kieáp thieän nhaân. Töï taùnh
khôûi nhaát nieäm thieän, ñaéc Haèng-sa aùc taän, tröïc chí Voâ
thöôïng Boà-ñeà. Nieäm nieäm töï kieán, baát thaát baûn nieäm, danh vi
Baùo thaân.
ᥠ঩㵙Ⴓ⧐䁞▤ᕓ౤ӯӯ㖫Ԍ㖫㮫౤ᝏ⓹ᰌ䁞ȆႳ
⃦ᰌ䁞ԇ䌡౤ᝏ⓹ᛲ䁞ȆႳ㖫Ձ౤㖫Ɋ㖫Ԍᙻӓ౤
⓹५⢵ȦႳू㒛⓹㘒䁞౤㘒䁞⓹㗇͓౤Ō㰁⢵Ȧ
ƃႳǺՁ㖫Ԍፂ䁞౤ᝏ㵙㖫ԌȆႳ
“Thieän tri thöùc! Phaùp thaân baûn cuï, nieäm nieäm töï taùnh töï kieán,
töùc thò Baùo thaân Phaät. Tuøng Baùo thaân tö löông, töùc thò Hoùa
thaân Phaät. Töï ngoä, töï tu töï taùnh coâng ñöùc, thò chaân quy y. Bì
nhuïc thò saéc thaân, saéc thaân thò xaù traïch, baát ngoân quy y daõ.
Ñaûn ngoä töï taùnh tam thaân, töùc thöùc töï taùnh Phaät.
᠚▋ጺ⯰फ़䢿౤㙳㓹㲧‫ئ‬౤㰁ፄNJ⥫⾫ᚇ䆘㏃ጺ┅
䐉⪺Ⴓ
“Ngoâ höõu nhaát Voâ töôùng tuïng, nhöôïc naêng tuïng trì, ngoân haï
linh nhöõ tích kieáp meâ toäi nhaát thôøi tieâu dieät.”
䢿╺Ⴓ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 117 118 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Tuïng vieát: 㙳⢄ⷊᏠ㮭⧐䁞౤
䠊㳹⧐फ़Ӗţ⨆Ⴓ
䆘ƭɊਸ਼ŌɊ䇝౤ Ngoâ Toå duy truyeàn thöû Ñoán phaùp,
ំ㰁Ɋਸ਼ȳ⓹䇝Ⴓ Phoå nguyeän kieán taùnh ñoàng nhaát theå.
Nhöôïc duïc ñöông lai mòch Phaùp thaân,
Ъ⒧ȥ䥝ਸ਼⯰䈊౤
Ly chö phaùp-töôùng Taâm trung taåy.
Ӗţፂ⅌ᔴᏠ䆼Ⴓ ᚆᙷ㖫㮫㜕ՂՂ౤
Meâ nhaân tu phöôùc, baát tu Ñaïo,
ӅӯӲㆼጺœǠႳ
Chæ ngoân tu phöôùc tieän thò Ñaïo.
Boá thí, cuøng döôøng, phöôùc voâ bieân, 㙳ՁʗžӉ㮫Ԍ౤
Taâm trung tam aùc nguyeân lai taïo. 㤨Ԫ៤⊝㖱Ӗ⥘Ⴓ
⏽ỖɊਸ਼⢄⪺㏃౤ Noã löïc töï kieán, maïc du du,
ӅœӉਸ਼㏃䈅ᬃႳ Haäu nieäm hoát tuyeät nhaát theá höu.
Nhöôïc ngoä ñaïi thöøa ñaéc kieán taùnh,
Ǻ៭Ӗţ䞧㏃㉊౤
Kieàn cung hôïp chöôûng chí taâm caàu.
៩㖫Ԍţ५⇕ԼႳ
Nghó töông tu phöôùc duïc dieät toäi, ⁏㰁Ⴓᥠ঩㵙౤㊤䢽㲧ឲႳȦ⢬Ɋ㪿Ⴓ㰁ፄ㮫Ԍ౤
Haäu theá ñaéc phöôùc, toäi hoaøn taïi.
䟾ភ᠚ᜟ䌞౤ʿсᬃ᠚䈊Ⴓ⒦⢬㰁ፄŌՁ౤ᝏỚ䡢
Ñaûn höôùng taâm trung tröø toäi duyeân,
Caùc töï taùnh trung chaân saùm hoái. ᜟ䌞౤ȁᛀ䇧ᏠႳࡐ䌟ʽភႳ
ӲՁʗž५⇕Լ౤ Sö ngoân: “Thieän tri thöùc! Toång tu tuïng thuû, y thöû tu haønh.
Ngoân haï kieán taùnh, tuy khöù ngoâ thieân lyù, nhö thöôøng taïi ngoâ
䞧䈡㪿⢫ᝏ⯰㏃Ⴓ
bieân. Ö thöû ngoân haï baát ngoä, töùc ñoái dieän thieân lyù, haø caàu
Ẍ䇝с⒦㖫Ԍ㯉౤ vieãn lai? Traân troïng haûo khöù!”
ᝏ㗁㳹Ȇ៨ጺ䣶Ⴓ ጺ⹱㒁⧐Ⴓ䡡Ō䛝ՁႳ⢩᥸ʪ㪿Ⴓ
Hoát ngoä ñaïi thöøa chaân saùm hoái,
Nhaát chuùng vaên Phaùp, mî baát khai ngoä, hoan hyû phuïng
Tröø taø, haønh chaùnh, töùc voâ toäi.
haønh.
Hoïc Ñaïo thöôøng ö töï taùnh quaùn,
Töùc döõ chö Phaät ñoàng nhaát loaïi.
᠚ਟ՚ᒨ⢬䣆⧐౤
┤䣰㮫Ԍ៨ጺ䩚Ⴓ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 119
™ VIEÄT VAÊN
PHAÅM THÖÙ VI
SAÙM HOÁI
Luùc aáy, Ñaïi sö thaáy caùc vò nhaân só, daân chuùng
Quaûng Chaâu, Thieàu Chaâu vaø taát caû boán phöông ñeàu tuï
hoäi veà ñeå nghe Phaùp, Ngaøi beøn leân toøa, noùi vôùi moïi
ngöôøi raèng: “Haõy ñeán ñaây, caùc vò thieän tri thöùc! Ñieàu ta
thuyeát ñaây caàn phaûi töø trong töï taùnh khôûi leân. Luoân
luoân trong moãi nieäm töôûng, ñeàu phaûi tònh laáy taâm mình,
töï mình tu haønh, töï thaáy phaùp thaân mình, thaáy Phaät ôû
töï taâm; töï cöùu laáy mình, raên giöõ laáy mình môùi ñöôïc,
chaúng caàn phaûi ñeán ñaây. Nhöng ñaõ töø phöông xa ñeán,
ñoàng hoäi nôi ñaây, ñeàu laø coù duyeân. Vaäy nay moïi ngöôøi
haõy quì xuoáng. Tröôùc tieân, ta vì chö vò maø truyeàn cho
naêm phaàn höông phaùp thaân cuûa töï taùnh. Keá ñoù, seõ
truyeàn pheùp Saùm hoái Voâ töôùng.”
Moïi ngöôøi ñeàu quì moïp. Sö noùi: “Moät laø Giôùi höông.
Trong taâm mình khoâng cheâ boû, khoâng ganh gheùt, khoâng
tham giaän, khoâng cöôùp haïi, goïi laø Giôùi höông.
“Hai laø Ñònh höông. Nhìn thaáy caùc caûnh laønh döõ,
taâm mình chaúng loaïn, goïi laø Ñònh höông.
“Ba laø Tueä höông. Töï taâm khoâng ngaên ngaïi, thöôøng
duøng trí tueä quaùn xeùt taùnh mình, khoâng laøm vieäc aùc; tuy
tu caùc vieäc laønh, maø taâm khoâng chaáp tröôùc; kính ngöôøi
treân, thöông keû döôùi, thöông xoùt keû coâi cuùt, ngheøo khoù,
goïi laø Tueä höông.
120 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
“Boán laø Giaûi thoaùt höông. Taâm khoâng vöôùng maéc,
nöông theo baát cöù ñieàu gì; chaúng nghó thieän, chaúng nghó
aùc, töï taïi, khoâng ngaên ngaïi, goïi laø Giaûi thoaùt höông.
“Naêm laø Giaûi thoaùt tri kieán höông. Taâm ñaõ khoâng
vöôùng maéc, chaïy theo nhöõng ñieàu laønh, ñieàu döõ, cuõng
khoâng theå chìm vaøo choã troáng khoâng chaáp laáy söï vaéng
laëng; nghóa laø neân hoïc roäng, nghe nhieàu, töï bieát roõ baûn
taâm, ñaït tôùi lyù leõ cuûa chö Phaät; laáy söï hoøa ñoàng maø tieáp
caän cuøng muoân vaät, khoâng vöôùng maéc chuyeän coù mình,
coù ngöôøi; thaúng ñaït Boà-ñeà, chaân taùnh vaãn khoâng ñoåi, goïi
laø Giaûi thoaùt tri kieán höông.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Nhöõng thöù höông aáy ñeàu toûa
leân töï trong taâm mình, ñöøng tìm kieám ôû ngoaøi.
“Baây giôø, ta seõ cuøng chö vò thoï pheùp Saùm hoái Voâ
töôùng, dieät heát toäi ba ñôøi, khieán cho ba nghieäp ñeàu
thanh tònh.1
“Caùc vò thieän tri thöùc! Chö vò haõy cuøng laäp laïi theo
nhö lôøi ta:
“Ñeä töû chuùng con, töø bao nieäm tröôùc, ñeán nieäm baây
giôø, cho ñeán nhöõng nieäm veà sau, moãi nieäm chaúng bò ngu
meâ laøm oâ nhieãm. Töø tröôùc ñeán nay, nhöõng toäi aùc do ngu
meâ thaûy ñeàu xin saùm hoái, nguyeän ñoàng thôøi dieät heát,
maõi maõi chaúng coøn khôûi laïi nöõa.
“Ñeä töû chuùng con, töø bao nieäm tröôùc, ñeán nieäm baây
giôø, cho ñeán nhöõng nieäm veà sau, moãi nieäm chaúng bò kieâu
caêng, doái traù laøm oâ nhieãm. Töø tröôùc ñeán nay, nhöõng toäi
aùc do kieâu caêng, doái traù thaûy ñeàu xin saùm hoái, nguyeän
ñoàng thôøi dieät heát, maõi maõi chaúng coøn khôûi laïi nöõa.
1
Ba nghieäp laø nghieäp thaân, nghieäp khaåu, nghieäp yù.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 121
“Ñeä töû chuùng con, töø bao nieäm tröôùc, ñeán nieäm
baây giôø, cho ñeán nhöõng nieäm veà sau, moãi nieäm chaúng bò
söï ganh gheùt laøm oâ nhieãm. Töø tröôùc ñeán nay, nhöõng toäi
aùc do söï ganh gheùt thaûy ñeàu xin saùm hoái, nguyeän ñoàng
thôøi dieät heát, maõi maõi chaúng coøn khôûi laïi nöõa.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Treân ñaây laø pheùp Saùm hoái Voâ
töôùng. Sao goïi laø saùm? Sao goïi laø hoái? Saùm laø aên naên
nhöõng loãi ñaõ qua. Töø tröôùc, coù nhöõng toäi aùc do nôi ngu
meâ, kieâu caêng, doái traù, ganh gheùt, thaûy ñeàu aên naên heát,
maõi maõi veà sau chaúng coøn khôûi ra nöõa; ñoù goïi laø saùm.
Hoái laø töï ngaên ngöøa nhöõng loãi veà sau cuûa mình. Töø nay
veà sau, coù nhöõng toäi aùc do nôi ngu meâ, kieâu caêng, doái traù,
ganh gheùt, nay ñaõ giaùc ngoä, taát nhieân vónh vieãn döùt heát,
chaúng maéc phaûi nöõa; ñoù goïi laø hoái. Vì theá cho neân goïi laø
saùm hoái. Keû phaøm phu ngu meâ chæ bieát aên naên nhöõng loãi
ñaõ qua, maø chaúng bieát ngaên ngöøa nhöõng loãi veà sau. Bôûi
khoâng bieát hoái, neân toäi tröôùc chaúng dieät, loãi sau laïi sanh.
Toäi tröôùc ñaõ chaúng dieät, loãi sau laïi tieáp sanh ra, laøm sao
goïi laø saùm hoái?
“Caùc vò thieän tri thöùc? Nay ñaõ saùm hoái roài, ta seõ
cuøng chö thieän tri thöùc phaùt khôûi Boán theä nguyeän roäng
lôùn. Chö vò haõy laéng tai, duøng taâm chaân chaùnh maø nghe
ñaây:
Voâ bieân chuùng sanh nôi töï taâm, theä nguyeän cöùu ñoä.
Voâ bieân phieàn naõo nôi töï taâm, theä nguyeän döùt boû.
Voâ taän phaùp moân trong töï taùnh, theä nguyeän hoïc hoûi.
Phaät ñaïo voâ thöôïng trong töï taùnh, theä nguyeän tu
thaønh.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôøi ai cuõng noùi: voâ
bieân chuùng sanh theä nguyeän cöùu ñoä. Nhöng maáy ai bieát
122 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
ñöôïc nghóa: thaät chaúng phaûi Hueä Naêng naøy ñoä.1
“Caùc vò thieän tri thöùc! Chuùng sanh ôû trong taâm, aáy
laø: taâm taø meâ, taâm cuoáng voïng, taâm baát thieän, taâm
ganh gheùt, taâm aùc ñoäc. Nhöõng taâm nieäm nhö theá, ñeàu laø
chuùng sanh. Moïi ngöôøi neân töø töï taùnh töï ñoä laáy mình. Ñoù
goïi laø cöùu ñoä chaân thaät. Sao goïi laø töø töï taùnh töï ñoä laáy
mình? Töï trong taâm mình coù nhöõng chuùng sanh taø kieán,
phieàn naõo, ngu si, haõy duøng chaùnh kieán2 maø cöùu ñoä. Coù
chaùnh kieán roài, lieàn duøng trí Baùt-nhaõ choáng phaù chuùng
sanh ngu si, meâ voïng. Cöù nhö vaäy maø ai ai cuõng ñeàu töï ñoä
laáy mình. Vôùi taø vaïy, duøng chaân chaùnh maø ñoä; vôùi meâ
muoäi, duøng giaùc ngoä ñoä; vôùi ngu si, duøng trí tueä ñoä; vôùi aùc
ñoäc, duøng taâm thieän ñoä. Cöùu ñoä ñöôïc nhö vaäy, goïi laø cöùu
ñoä chaân thaät.
“Voâ bieân phieàn naõo theä nguyeän döùt boû, nghóa laø
duøng trí Baùt-nhaõ nôi töï taùnh phaù tröø ñi taâm doái traù hö
voïng.
“Voâ taän phaùp moân theä nguyeän hoïc hoûi, laø neân töï
mình thaáy taùnh, thöôøng haønh chaùnh phaùp, ñoù goïi laø hoïc
hoûi chaân chaùnh.
“Phaät ñaïo voâ thöôïng theä nguyeän tu thaønh, laø thöôøng
hay nhuùn nhöôøng, laøm theo leõ chaân chaùnh, lìa meâ lìa
giaùc, thöôøng sanh Baùt-nhaõ; tröø chaân tröø voïng, lieàn thaáy
taùnh Phaät. Vöøa ñöôïc nghe qua 3 lieàn thaønh Phaät ñaïo,
taâm thöôøng nghó vieäc tu haønh, chính laø phaùp nguyeän löïc.
“Chö thieän tri thöùc! Nay ñaõ phaùt Boán nguyeän roäng
lôùn roài, ta cuøng chö vò thoï Ba giôùi quy y voâ töôùng.
1
2
YÙ Toå sö ôû ñaây nhaán maïnh vaøo choã töï nguyeän, töï ñoä.
Chaùnh kieán: söï thaáy bieát, kieán giaûi chaân chaùnh, ñuùng chaùnh phaùp.
3
Töùc laø nghe lôøi noùi khai ngoä cuûa baäc ñaïi thieän tri thöùc.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 123
“Caùc vò thieän tri thöùc! Quy y vôùi giaùc ngoä laø baäc
phöôùc hueä ñaày ñuû,1 Quy y vôùi chaân chaùnh laø baäc lìa xa
caùc duïc. 2 Quy y vôùi thanh tònh laø baäc cao quyù trong
chuùng hoäi. 3 Töø nay nhaän giaùc ngoä laø thaày, chaúng coøn
quy y theo taø ma, ngoaïi ñaïo. Caàu Tam Baûo trong töï taùnh
mình thöôøng chöùng minh. Nay khuyeân caùc vò thieän tri
thöùc quy y vôùi Tam Baûo trong töï taùnh mình: giaùc ngoä,
ñoù laø Phaät; chaân chaùnh, ñoù laø Phaùp; thanh tònh, ñoù laø
Taêng.
“Töï taâm quy y giaùc ngoä, taø meâ chaúng sanh, ít ham muoán,
bieát ñuû,4 coù theå lìa boû cuûa caûi, nhan saéc, goïi laø Löôõng tuùc
Toân.
“Töï taâm quy y chaân chaùnh, moãi nieäm chaúng coù taø
kieán. Chaúng coù taø kieán, neân chaúng chaáp vieäc coù ta, coù
ngöôøi, khoâng coáng cao, tham aùi, chaáp tröôùc, goïi laø Ly
duïc Toân.
“Töï taâm quy y thanh tònh, töï taùnh chaúng oâ nhieãm
nôi heát thaûy caùc caûnh traàn lao, aùi duïc, goïi laø Chuùng
trung Toân.
“Neáu tu haïnh naøy laø töï quy y chính mình. Keû phaøm
phu chaúng hieåu, ngaøy ñeâm thoï giôùi Tam Quy.5 Neáu noùi
Quy y Phaät, hoûi Phaät ôû ñaâu? Neáu chaúng thaáy Phaät, thì
nöông vaøo ñaâu maø quy? Noùi vaäy thaønh ra hö voïng.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôøi neân töï suy xeùt,
ñöøng duïng taâm sai laàm. Trong Kinh6 noùi roõ laø “Töï quy y
1
Löôõng tuùc Toân
2
3
Ly duïc Toân
Chuùng trung Toân
4
Thieåu duïc tri tuùc
5
Ñaây noùi caùch hieåu cuûa haøng Tieåu thöøa.
6 1
ÔÛ ñaây laø daãn Kinh Hoa Nghieâm.
124 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Phaät”, chaúng noùi “Quy y vôùi Phaät khaùc”. Phaät nôi töï
taâm maø chaúng quy y, khoâng coøn coù choã naøo khaùc maø
nöông döïa. Nay ñaõ töï tænh ngoä, moïi ngöôøi neân quy y vôùi
Tam Baûo nôi töï taâm mình. Trong thì ñieàu phuïc taâm taùnh,
ngoaøi thì kính troïng ngöôøi khaùc, ñoù chính laø töï quy y.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Ñaõ quy y vôùi töï taâm Tam Baûo
roài, moïi ngöôøi haõy chí taâm, ta seõ giaûng giaûi veà moät theå
ba thaân cuûa töï taùnh Phaät, khieán cho chö vò ñeàu ñöôïc
thaáy ba thaân, töï mình toû roõ töï taùnh. Moïi ngöôøi haõy laäp
laïi theo nhö lôøi ta:
“Vôùi thaân xaùc thòt naøy, xin quy y vôùi Thanh tònh
Phaùp thaân Phaät.
“Vôùi thaân xaùc thòt naøy, xin quy y vôùi Vieân maõn Baùo
thaân Phaät.
“Vôùi thaân xaùc thòt naøy, xin quy y vôùi Thieân baù öùc
Hoùa thaân Phaät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Thaân xaùc thòt naøy laø nhaø troï,
chaúng theå noùi laø quy y noù ñöôïc. Ba thaân Phaät1 töï trong
töï taùnh, ai ai cuõng saün coù. Chæ vì taâm meâ, chaúng thaáy töï
taùnh beân trong, maõi tìm caàu Ba thaân Phaät ôû ngoaøi,
chaúng thaáy töï mình coù Ba thaân Phaät. Moïi ngöôøi haõy
laéng nghe, ta seõ giuùp cho ai naáy töï trong thaân mình
thaáy ñöôïc töï taùnh coù Ba thaân Phaät. Ba thaân Phaät aáy töø
nôi töï taùnh sanh, chaúng phaûi töø beân ngoaøi maø coù ñöôïc.
“Sao goïi laø Thanh tònh Phaùp thaân Phaät? Ngöôøi ñôøi
taùnh voán thanh tònh, muoân phaùp ñeàu do nôi töï taùnh
sanh. Taâm nghó caùc ñieàu aùc, lieàn sanh ra haïnh aùc; taâm
nghó caùc vieäc laønh, lieàn sanh ra haïnh laønh. Nhö vaäy, caùc
Ba thaân Phaät: Phaùp thaân, Hoùa thaân vaø Baùo thaân.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 125
phaùp ñeàu ôû trong töï taùnh. Nhö baàu trôøi trong, maët
trôøi maët traêng thöôøng saùng, coù ñaùm maây che phuû thaønh
ra treân saùng döôùi toái. Boãng gaëp gioù thoåi tan maây, treân
döôùi ñeàu saùng, muoân caûnh hieän ra. Ngöôøi ñôøi taùnh
thöôøng troâi noåi, cuõng gioáng nhö ñaùm maây treân trôøi ñoù
vaäy.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Trí nhö maët trôøi, tueä nhö maët
traêng. Trí tueä thöôøng saùng suoát, do vöôùng maéc nôi ngoaïi
caûnh maø bò ñaùm maây voïng nieäm laáp che töï taùnh, neân
chaúng ñöôïc saùng suoát. Neáu gaëp ñöôïc baäc thieän tri thöùc,
nghe phaùp chaân chaùnh, tröø ñieàu meâ voïng nôi mình, thì
trong ngoaøi saùng suoát, trong töï taùnh muoân phaùp ñeàu
hieän ra. Ngöôøi thaáy taùnh laïi cuõng nhö vaäy. Ñoù goïi laø
Thanh tònh Phaùp thaân Phaät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Töï taâm quy y vôùi töï taùnh, aáy
laø quy y vôùi ñöùc Phaät chaân thaät. Ngöôøi töï quy y thì tröø
döùt ñi nhöõng taâm baát thieän, ganh gheùt, taø vaïy, chaáp ngaõ,
doái traù, khinh ngöôøi, ngaïo maïn, taø kieán, coáng cao, vaø
heát thaûy nhöõng haïnh chaúng laønh trong moïi luùc. Thöôøng
töï thaáy loãi mình, chaúng noùi ñieàu toát xaáu cuûa keû khaùc.
Nhö vaäy goïi laø töï quy y. Thöôøng neân nhuùn nhöôøng, cung
kính heát thaûy, töùc nhieân thaáy taùnh thoâng ñaït, khoâng
coøn ngaên ngaïi. Nhö vaäy goïi laø töï quy y.
“Sao goïi laø Vieân maõn Baùo thaân? Ví nhö moät ngoïn
ñeøn tröø ñöôïc söï toái ngaøn naêm, moät nieäm trí khôûi dieät
ñöôïc söï ngu muoäi muoân naêm. Ñöøng nghó tôùi loãi laàm ñaõ
qua, vì chaúng theå thay ñoåi ñöôïc. Thöôøng nghó vieäc saép
ñeán, moãi nieäm töôûng ñeàu troøn ñaày, saùng rôõ, töï thaáy baûn
taùnh. Thieän, aùc tuy laø khaùc, baûn taùnh voán khoâng phaân
bieät. Taùnh khoâng phaân bieät aáy goïi laø thaät taùnh. Töø
trong thaät taùnh, chaúng ñaém nhieãm caùc vieäc thieän aùc. Ñoù
126 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
goïi laø Vieân maõn Baùo thaân Phaät. Töï taùnh khôûi moät
nieäm aùc, dieät maát nhaân duyeân laønh muoân kieáp. Töï taùnh
khôûi moät nieäm thieän, döùt ñöôïc vieäc aùc nhieàu nhö caùt
soâng Haèng, thaúng ñeán quaû voâ thöôïng Boà-ñeà. Trong moãi
nieäm töôûng ñeàu töï thaáy bieát, chaúng maát ñi baûn nieäm,
goïi laø Baùo thaân.
“Sao goïi laø Thieân baù öùc Hoùa thaân? Neáu chaúng nghó
ñeán muoân phaùp, taùnh voán nhö khoâng. Moät nieäm suy
nghó, goïi laø bieán hoùa. Suy nghó vieäc aùc, hoùa ra ñòa nguïc.
Suy nghó vieäc thieän, hoùa ra thieân ñöôøng. Taâm ñoäc haïi
hoùa ra roàng, raén. Taâm töø bi hoùa ra Boà-taùt. Trí tueä hoùa ra
thöôïng giôùi,1 ngu si hoùa laøm coõi döôùi.2 Töï Taùnh bieán hoùa
raát nhieàu, ngöôøi meâ chaúng theå bieát ñöôïc. Moãi nieäm sanh
loøng aùc, thöôøng laøm theo ñöôøng aùc. Quay veà moät nieäm
laønh, trí tueä lieàn sanh ra. Ñoù goïi laø Töï taùnh Hoùa thaân
Phaät.
“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp thaân voán töï ñaày ñuû. Luùc
naøo töï taùnh cuõng töï thaáy bieát, töùc laø Baùo thaân Phaät. Töø
nôi Baùo thaân khôûi neân suy nghó, töùc laø Hoùa thaân Phaät.
Töï mình giaùc ngoä, tu coâng ñöùc nôi töï taùnh, aáy laø quy y
chaân chaùnh. Da thòt naøy laø saéc thaân,3 saéc thaân laø nhaø
troï,4 chaúng noùi laø quy y nôi ñoù ñöôïc. Chæ caàn nhaän roõ Ba
thaân nôi töï taùnh, lieàn bieát ñöôïc Phaät trong töï taùnh.
“Ta coù moät baøi tuïng Voâ töôùng. Neáu trì tuïng ñöôïc coù
theå khieán cho toäi meâ trong nhieàu kieáp ñeàu dieät saïch.”
Tuïng raèng:
1
Chæ caùc coõi trôøi.
2
3
Töùc caûnh giôùi tam ñoà.
Saéc thaân: thaân hình saéc, thaân xaùc thòt naøy.
4
Vì chæ giaû hôïp taïm bôï trong kieáp ngöôøi neân goïi laø nhaø troï.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 127 128 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
tuïng, theo ñoù maø tu haønh. Nghe qua roài thaáy taùnh,
thì duø caùch ta ngaøn daëm, cuõng nhö thöôøng ôû beân ta! Coøn
Ngöôøi meâ tu phöôùc, chaúng tu ñaïo,
neáu nghe roài maø chaúng tænh ra, thì duø ñoái maët nhau
Töôûng raèng tu phöôùc töùc laø Ñaïo.
cuõng nhö ngoaøi ngaøn daëm. Ñaâu caàn laën loäi töø xa ñeán ñaây?
Boá thí, cuùng döôøng, daãu nhieàu phöôùc, Thoâi, neân traân troïng maø giaûi taùn.”
Trong taâm Ba aùc1 nhö tröôùc taïo.
Ñaïi chuùng nghe Phaùp, ai ai cuõng ñöôïc toû ngoä, vui
möøng kính caån laøm theo.
Ñem loøng tu phöôùc muoán dieät toäi,
Ñôøi sau ñöôïc phöôùc, vaãn coøn toäi.
Chæ töï trong taâm tröø toäi duyeân,2
Ñeàu trong töï taùnh thaät saùm hoái.

Gaëp phaùp ñaïi thöøa chaân saùm hoái,

Boû taø, laøm chaùnh, lieàn döùt toäi.
Hoïc ñaïo thöôøng xem nôi töï taùnh,
Lieàn cuøng chö Phaät khoâng sai khaùc.

Toå ta3 chæ truyeàn phaùp thaúng taét,

Nguyeän khaép thaáy taùnh ñoàng moät theå.
Neáu muoán veà sau tìm Phaùp thaân,
Lìa caùc phaùp töôùng, taâm trong saïch.
Gaéng söùc töï thaáy, chôù nuùng nao,
Chæ moät nieäm döùt, maïng coøn ñaâu?
Neáu ngoä ñaïi thöøa, ñöôïc thaáy taùnh,
Chaép tay cung kính chí taâm caàu!

Sö noùi: “Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôøi neân trì

1
Ba aùc laø: tham, saân, si.
2
Toäi duyeân: duyeân do, nguyeân nhaân sinh ra toäi loãi.
3
Töùc laø Sô Toå Ñaït-ma.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 129 130 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

™ HAÙN VAÊN Ψ䨼ⷉŴႳ䇗ᠦ䌞ţ㑂ӓƔႳ⢬⓹▋䇝Ŵ᳆౤

͡㳌ȥ䥝Ⴓ

⟾㉊ Ni kinh dò chi, bieán caùo lyù trung kyø ñöùc vaân: “Thöû thò höõu ñaïo
chi só, nghi thænh cuùng döôøng.”
▋୬⢮ȱ࠷Ẅ▁ឰ㘏౤ឦί⤱⿻Ꮰঠ⽵Ⴓ┅౤Ỏ◷
CÔ DUYEÂN ៀ΋㖫䟅▣ᕑ‫ݏ‬Т₯Ⴓ䇑⒦⑏ᯕ䌟҄⛒͔౤҂⁏ί
Ŵ౤ȵ֦ỎᬥႳ⁏ǽƁ▊䥩Ⓚ౤ឤ⯄⅌䱭Ộ䆮Ⴓ⁏
ᢝ〣ጼ ů䇱⒦ᘩςႳ㬅ᕒ㊘‫ޑݏ‬㛃□౤⁏䟟䁞‫ع‬ᕁরţӉ
ᔾႳরƹ▋⁏㽭ᬫ౤㕭ࣶឦ㫎ЪŴㅲ౤᪻៩䈀䠋
Pha åm ñ eä tha át রႳ⁏↲Ɨਟ⇒▇⢪㣅Ŵ᪬౤䇑㪿䟟⒦Ɛ䈏‫މ‬Ⴓ
Höõu Nguïy Voõ Haàu huyeàn toân Taøo Thuùc Löông caäp cö daân
⁏㖫䱡⚫Ӊ⧐౤᪹㖱ડЖ౤▁ȱ◂౤ƭ⯰঩㑁Ⴓ┅ caïnh lai chieâm leã. Thôøi, Baûo Laâm coå töï, töï Tuøy maït binh hoûa
dó pheá, toaïi ö coá cô truøng kieán Phaïm voõ, dieân Sö cö chi, nga
▋ᔃ᳆ᙥӢࣂ౤⽵䇓ࢢ᝶ႳӢࣂ▋˞⯄Ψ౤៩⯰⹌ thaønh Baûo phöôøng. Sö truï cöûu nguyeät dö nhaät, höïu vi aùc
㣅౤с㲧ʗ‫➔ڃ‬ㇺႳ⁏╎㒑౤ᝏ঩ˋ㏶౤䇑⯄㯪 ñaûng taàm truïc. Sö naõi ñoän ö tieàn sôn. Bò kyø tuùng hoûa phaàn
thaûo moäc, Sö aån thaân ai nhaäp thaïch trung ñaéc mieãn. Thaïch
㲫ႳΨůᯒᝓᤫ̹Ⴓ kim höõu Sö phu toøa, taát ngaán caäp y boá chi vaên, nhaân danh
Sö töï Hoaøng Mai ñaéc Phaùp, hoài chí Thieàu Chaâu Taøo-haàu Tî naïn thaïch. Sö öùc Nguõ Toå ‘Hoaøi, Hoäi chæ, taøng’ chi chuùc,
thoân, nhaân voâ tri giaû. Thôøi, höõu nho só Löu Chí Löôïc leã ngoä toaïi haønh aån ö nhò aáp yeân.
thaâm haäu. Chí Löôïc höõu coâ vi ni, danh Voâ Taän Taïng, thöôøng
tuïng Ñaïi Nieát-baøn Kinh. Sö taïm thính, töùc tri dieäu nghóa, toaïi

vò giaûi thuyeát. Ni naõi chaáp quyeån vaán töï.
⁏╺Ⴓ̹ᝏŌ㵙౤㏶ᝏ㳌ᤫႳ
ᓘ⧐‫ٿ‬ႳડЖ౤╻⥭ƭƃႳᗹសਟ⁏ᤫ╺ႳᝏӖᝏ
Sö vieát: “Töï töùc baát thöùc, nghóa töùc thænh vaán.”
ȆႳ䣰᭝‫ب‬㳮Ⴓ
Ψ╺Ⴓ̹ΚŌ㵙౤‫މ‬㓹▇㏶Ⴓ
Taêng Phaùp Haûi, Thieàu Chaâu, Khuùc Giang nhaân daõ. Sô tham
Ni vieát: “Töï thöôïng baát thöùc, yeân naêng hoäi nghóa?” Toå Sö vaán vieát: “Töùc taâm töùc Phaät, nguyeän thuøy chæ duï.”
⁏╺Ⴓ㳹Ȇˋ࡞౤䡟䜮⑿̹Ⴓ ⁏╺ႳᘩӯŌࢤᝏӖ౤ӅӯŌ⪺ᝏȆႳ֦ጺᗣफ़ᝏ
Sö vieát: “Chö Phaät dieäu lyù, phi quan vaên töï.” Ӗ౤䠊ጺᗣफ़ᝏȆႳ᠚㙳ᕓ㲫౤⿘ᚇŌ⹌Ⴓ㒑᠚ɩ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 131 132 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

╺Ⴓ Töùc taâm nguyeân thò Phaät,

Baát ngoä nhi töï khuaát.
Sö vieát: “Tieàn nieäm baát sanh töùc taâm, haäu nieäm baát dieät töùc
Ngaõ tri ñònh, tueä nhaân,
Phaät. Thaønh nhaát thieát töôùng töùc taâm, ly nhaát thieát töôùng töùc
Phaät. Ngoâ nhöôïc cuï thuyeát, cuøng kieáp baát taän. Thính ngoâ keä Song tu ly chö vaät.
vieát:

ᝏӖ៩օႳ
ᝏȆů͟Ⴓ
͟օ〸‫ئ‬౤
ᓘ⧐䇞Ⴓ٘ЖƭႳጼ⢲ᗖͱႳс㲧⧐㝍ㇺႳᏠ⽵
ղţ‫⩚ں‬Ⴓ
ਟ⁏Ⴓ䣖Ō㖱ᬋႳਟ㰷╺Ⴓ⽵Ō‫ץ‬ᬋႳȁʿŌ
Töùc taâm danh tueä,
Töùc Phaät naõi ñònh.
⽵Ⴓ⥫ӖţӘ▋ጺߚႳ㣳㐘ȁƏ㑦Ⴓ
Ñònh, tueä ñaúng trì, Taêng Phaùp Ñaït, Hoàng Chaâu nhaân, thaát tueá xuaát gia, thöôøng
YÙ trung thanh tònh. tuïng Phaùp Hoa Kinh. Lai leã Toå Sö, ñaàu baát chí ñòa. Toå ha
vieát: “Leã baát ñaàu ñòa, haø nhö baát leã. Nhöõ taâm trung taát höõu
Ձ⢬⧐䛒౤
nhaát vaät, uaån taäp haø söï da?”
ࢭ⥫㐘ԌႳ
╺Ⴓӯ⧐㝍ㇺТឦፂᜟ䉓Ⴓ
ࢦ▤⯰ࢤ౤
Vieát: “Nieäm Phaùp Hoa Kinh dó caäp tam thieân boä.”
䠁Ɋ⓹⢫Ⴓ
Ngoä thöû Phaùp moân, ⁏╺Ⴓ⥫㙳ӯ㖱㝹䉓౤Ӊᕒㇺղ౤ŌNj⯄ᚹ౤ᘣ㗁
Do nhöõ taäp taùnh. ᠚ɭ㪿Ⴓ⥫ƹ㺍⢬Ə❑౤䉥Ō঩䇘Ⴓ㒑᠚ɩ╺Ⴓ
Duïng baûn voâ sanh,
Toå vieát: “Nhöõ nhöôïc nieäm chi vaïn boä, ñaéc kyø kinh yù, baát dó vi
Song tu thò chaùnh. thaéng, taéc döõ ngoâ giai haønh. Nhöõ kim phuï thöû söï nghieäp, ñoâ
baát tri quaù. Thính ngoâ keä vieát:
⧐‫ٿ‬㰁ፄʗՁ౤Njɩ㶛╺Ⴓ
Phaùp Haûi ngoân haï ñaïi ngoä, dó keä taùn vieát: ⽵▤‫ר‬քю౤
ᝏӖᔴ⓹Ȇ౤ 䣖ʴŌ㖱ᬋႳ
ŌՁ㑅㖫ΰႳ ▋֧㏃ᝏࢤ౤
֧঩͟օ᪻౤ ƞᙻਸ਼⯰⤁Ⴓ
䠁Ɋ䠊㳹ߚႳ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
Leã baûn chieát maïn traøng,
Ñaàu heà baát chí ñòa?
Höõu ngaõ, toäi töùc sanh.
Vong coâng, phöôùc voâ tyû.
⁏ឤ╺Ⴓ⥫៩ư䱞Ⴓ
Sö höïu vieát: “Nhöõ danh thaäp ma?”
╺Ⴓ⧐䇞Ⴓ
Vieát: “Phaùp Ñaït.”
⁏╺Ⴓ⥫៩⧐䇞Ⴓȁ▃䇞⧐Ⴓ
Sö vieát: “Nhöõ danh Phaùp Ñaït, haø taèng ñaït phaùp?”
⃬㲫ɩ╺Ⴓ
Phuïc thuyeát keä vieát:
⥫ƹ៩⧐䇞౤
ᛀ㲧▢Ǡ⢖Ⴓ
ੴ㲧Ǻӏ㒊౤
ⓢӖ㤰㝈㢧Ⴓ
Nhöõ kim danh Phaùp Ñaït,
Caàn tuïng vò höu yeát.
Khoâng tuïng ñaûn tuaàn thinh,
Minh taâm hieäu Boà-taùt.
⥫ƹ▋㉊⑏౤
᠚ƹ⯄⥫㲫Ⴓ
ǺɃȆ⯰㰁౤
㠍㝍⃦ឿ⸫Ⴓ
133 134 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Nhöõ kim höõu duyeân coá,
Ngoâ kim vò nhöõ thuyeát:
Ñaûn tín Phaät voâ ngoân,
Lieân hoa tuøng khaåu phaùt.
䇞㒁ɩ౤Լ㴞╺Ⴓ㑅ƹŴӅ౤ⷊ㴚ԪጺᗣႳҖ̴㲧
⧐㝍ㇺ౤▢㯪ㇺ㏶౤Ӗс▋࣎ႳᡨΚ┮օ₰ʗ౤䣰
ࣂ㲫ㇺţ㏶࡞Ⴓ
Ñaït vaên keä, hoái taï vieát: “Nhi kim chi haäu, ñöông khieâm cung
nhaát thieát. Ñeä töû tuïng Phaùp Hoa Kinh, vò giaûi kinh nghóa, taâm
thöôøng höõu nghi. Hoøa thöôïng trí tueä quaûng ñaïi, nguyeän löôïc
thuyeát kinh trung nghóa lyù.”
⁏╺Ⴓ⧐䇞Ⴓ⧐ᝏࢢ䇞Ⴓ⥫ӖŌ䇞Ⴓㇺ▤⯰࣎Ⴓ
⥫Ӗ㖫࣎Ⴓ⥫ӯ⢬ㇺႳNjȁ⯄͜Ⴓ
Sö vieát: “Phaùp Ñaït! Phaùp töùc thaäm ñaït, nhöõ taâm baát ñaït.
Kinh baûn voâ nghi, nhöõ taâm töï nghi. Nhöõ nieäm thöû kinh, dó haø
vi toâng?”
䇞╺ႳẌƭ♲Ԍ䜙䍟౤⃦ᏠǺȦ⑿㲧ӯ౤㹉঩͜
㽚Ⴓ
Ñaït vieát: “Hoïc-nhaân caên taùnh aùm ñoän, tuøng lai ñaûn y vaên
tuïng nieäm, khôûi tri toâng thuù?”
⁏╺Ⴓ᠚Ō㵙⑿̹Ⴓ⥫㱧ឲㇺ㲧ጺ䇗౤᠚ⷊ⯄⥫㯪
㲫Ⴓ
Sö vieát: “Ngoâ baát thöùc vaên töï. Nhöõ thí thuû kinh tuïng nhaát
bieán, ngoâ ñöông vò nhöõ giaûi thuyeát.”
⧐䇞ᝏ୐㒊ӯㇺႳ㖱㵭ᦗᢝႳ
Phaùp Ñaït töùc cao thanh nieäm kinh chí Thí Duï phaåm.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 135 136 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

⁏╺Ⴓ⢪Ⴓ⢬ㇺᔴᏠNj᪻㉊ᗖœ⯄͜Ⴓ㊘㲫ʒ Ӗ䈡౤մ䆘䆼㏃ႳឿᥠӖ⅌౤㺖⺒̟ˇ౤㳃ȉ֧
⾠㵭ᦗ౤Ƣ⯰㽇⒦⢬Ⴓȁ㑁᪻㉊ႳㇺƔႳ㳹ȆœΓ ք౤Ȳƭͮߚ౤㖫䛝⹱ࢤ঩㮫Ⴓ㙳㓹⢫Ӗ౤сࢤ┮
ᤋNjጺʗƏ᪻㉊ᗖⴹ⒦œႳጺʗƏ㑁౤ȆŴ঩㮫 օ౤㯉‫ޟ‬㖫Ӗ౤⢪⅌㪿ᥠ౤⓹㖫䛝ȆŴ঩㮫Ⴓ⥫䢽
ƃႳœƭʐ䆘㞜फ़౤ᕃ䆘㞜ੴႳ㙳㓹⒦फ़䠊फ़౤⒦ ӯӯ䛝Ȇ঩㮫౤ᛛ䛝⹱ࢤ঩㮫Ⴓ䛝Ȇ঩㮫౤ᝏ⓹ᗖ
ੴ䠊ੴ౤ᝏ⓹ᕃʐŌ䆘Ⴓ㙳Ձ⢬⧐౤ጺӯӖ䛝౤⓹ œႳ䛝⹱ࢤ঩㮫౤ᝏ⓹œ䛥Ⴓ⥫㙳Ǻᚺᚺᯒӯ౤Nj
⯄䛝Ȇ঩㮫ႳȆ౤Ⳕ㯅ƃႳᗢ⯄᪶䛒౤䛝㯅঩㮫౤ ⯄ᙻ㲳㑁౤ȁⷉⲘߓⅣΪႳ
ਕ㯅঩㮫౤Ձ㯅঩㮫౤ᕁ㯅঩㮫Ⴓ㙳㒁䛝ਕ౤ȳ㓹 “Nhöôïc taùc thöû giaûi, naõi thò baùng kinh, huûy Phaät daõ. Bæ kyù thò
Ձᕁ౤ᝏ㯅঩㮫౤▤Ꮰ५Ԍ㑅ӉᗖⴹႳ⥫րᛛ䒁㯪 Phaät, dó cuï tri kieán, haø duïng caùnh khai? Nhöõ kim ñöông tín
Phaät tri kieán giaû, chæ nhöõ töï taâm, caùnh voâ bieät Phaät. Caùi vò
ㇺղႳ㮫ǁ䇝౤䛝ਕՁᕁ౤㖫⓹ȆŴ঩㮫౤֧䃜⯰ nhaát thieát chuùng sanh töï teá quang minh, tham aùi traàn caûnh,
ᗢႳ ngoaïi duyeân, noäi nhieãu, cam thoï khu trì, tieän lao tha Theá Toân
tuøng Tam-muoäi khôûi, chuûng chuûng khoå khaåu, khuyeán linh
Sö vieát: “Chæ. Thöû kinh nguyeân lai dó nhaân duyeân xuaát theá vi taåm töùc. Maïc höôùng ngoaïi caàu, döõ Phaät voâ nhò. Coá vaân: khai
toâng. Tuùng thuyeát ña chuûng thí duï, dieäc voâ vieät ö thöû. Haø giaû Phaät tri kieán. Ngoâ dieäc khuyeán nhaát thieát nhaân, ö töï taâm
nhaân duyeân? Kinh vaân: ‘Chö Phaät Theá Toân duy dó nhaát ñaïi söï trung, thöôøng khai Phaät chi tri kieán. Theá nhaân taâm taø, ngu
nhaân duyeân coá xuaát hieän ö theá.’ Nhaát ñaïi söï giaû, Phaät chi tri meâ taïo toäi. Khaåu thieän taâm aùc, tham saân taät ñoá, sieåm nònh
kieán daõ. Theá nhaân ngoaïi meâ tröôùc töôùng, noäi meâ tröôùc ngaõ maïn, xaâm nhaân haïi vaät, töï khai chuùng sanh tri kieán.
khoâng. Nhöôïc naêng ö töôùng ly töôùng, ö khoâng ly khoâng, töùc Nhöôïc naêng chaùnh taâm, thöôøng sanh trí tueä, quaùn chieáu töï
thò noäi ngoaïi baát meâ. Nhöôïc ngoä thöû phaùp, nhaát nieäm taâm taâm, chæ aùc haønh thieän, thò töï khai Phaät chi tri kieán. Nhöõ tu
khai, thò vi khai Phaät tri kieán. Phaät, du giaùc daõ. Phaân vi töù nieäm nieäm khai Phaät tri kieán, vaät khai chuùng sanh tri kieán.
moân: khai Giaùc tri kieán, thò Giaùc tri kieán, ngoä Giaùc tri kieán, Khai Phaät tri kieán, töùc thò xuaát theá. Khai chuùng sanh tri kieán,
nhaäp Giaùc tri kieán. Nhöôïc vaên khai thò, tieän naêng ngoä nhaäp, töùc thò theá gian. Nhöõ nhöôïc ñaûn lao lao chaáp nieäm, dó vi
töùc Giaùc tri kieán, baûn lai chaân taùnh nhi ñaéc xuaát hieän. Nhöõ coâng khoùa giaû, haø dò ly ngöu aùi vó?”
thaän vaät thaùc giaûi kinh yù: Kieán tha ñaïo khai, thò, ngoä, nhaäp,
töï thò Phaät chi tri kieán, ngaõ boái voâ phaàn. 䇞╺Ⴓ㙳‫ޖ‬㑁౤ǺӉ㯪㏶౤Ōᚺ㲧ㇺ㑦Ⴓ
㙳ȇ⢬㯪౤ů⓹㴘ㇺ౤⣯ȆƃႳҺⒿ⓹Ȇ౤Тᕓ঩ Ñaït vieát: “Nhöôïc nhieân giaû, ñaûn ñaéc giaûi nghóa, baát lao tuïng
kinh da?”
㮫౤ȁࢦ╽䛝Ⴓ⥫ƹⷊɃȆ঩㮫㑁౤ំ⥫㖫Ӗ౤╽
⯰ᘁȆႳ㟴⯄ጺᗣ⹱ࢤ㖫㡎ᔺⓢ౤㺖Ⅳ᱐ᱞ౤ʐ ⁏╺Ⴓㇺ▋ȁ䇘౤㹉䟓⥫ӯႳំ⯄䆘Ձᬃƭ౤⌞ो
㉊౤ᕃ␏౤ࢠឳ䨫䧀౤ȳᚺǁœΓ⃦ፂ⓴㼽౤⾠⾠㙴 ࢭСႳឿ㲧Ӗ㪿౤ᝏ⓹䃼ㇺႳឿ㲧ӖŌ㪿౤ᝏ⓹㬅
ឿႳᛔNJếԫႳ㜕៭ʐ⥘㗁Ȇ⯰ƐႳ⑏Ɣ౤䛝Ȇ঩ ㇺ䃼Ⴓ㒑᠚ɩ╺Ⴓ
㮫Ⴓ᠚Ƣᛔጺᗣƭ౤⒦㖫Ӗţс䛝ȆŴ঩㮫Ⴓœƭ Sö vieát: “Kinh höõu haø quaù, khôûi chöôùng nhöõ nieäm? Chæ vò meâ,
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 137 138 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
ngoä taïi nhaân; toån, ích do kyû. Khaåu tuïng, taâm haønh, töùc thò Taùi khaûi vieát: “Kinh vaân: ‘Chö ñaïi Thanh vaên naõi chí Boà-
chuyeån Kinh, Khaåu tuïng, taâm baát haønh, töùc thò bò Kinh taùt giai taän tö coäng ñaïc löôïng, baát naêng traéc Phaät trí.’ Kim
chuyeån. Thính ngoâ Keä vieát: linh phaøm phu ñaûn ngoä töï taâm, tieän danh Phaät chi tri kieán, töï
phi thöôïng caên, vò mieãn nghi baùng?
Ӗ䆘⧐㝍䃼౤
ӖՁ䃼⧐㝍Ⴓ ឤ౤ㇺ㲫ፂ䁽౤㏞௴ߓ䁽౤㗁ऴߓŴ䁽౤ʿȁ᜜ᘁႳ
㲧ㇺŰŌⓢ౤ 䣰ᡨΚᕩ᭝䛝ਕႳ
㗁㏶ȇ㶏ͱႳ “Höïu, kinh thuyeát tam xa: döông, loäc, ngöu xa döõ baïch ngöu
chi xa, nhö haø khu bieät? Nguyeän Hoøa thöôïng taùi thuøy khai
Taâm meâ, Phaùp Hoa chuyeån; thò.”
Taâm ngoä, chuyeån Phaùp Hoa.
Tuïng kinh cöûu baát minh; ⁏╺Ⴓㇺղᗢⓢ౤⥫㖫䆘㓎Ⴓ㳹ፂžƭŌ㓹⩰Ȇ┮
Döõ nghóa taùc thuø gia. 㑁౤ՃᬃѮ䌡ƃႳ䦢Ǜ⹌ԇᕍ⊹౤䃼ᙼ⇓䇧ႳȆ▤
⯰ӯӯᝏ⢫౤ ⯄ᖽʚ㲫౤Ō⯄Ȇ㲫Ⴓ⢬࡞㙳Ō㒷Ƀ㑁౤⃦ǁ䆡
▋ӯӯ֦䈡Ⴓ нႳ⣄Ō঩ᬫ᝗ऴߓ䁽౤╽⒦䛒ʐ㮭ፂ䁽Ⴓ
▋⯰ɌŌ㰉౤ Sö vieát: “Kinh yù phaân minh, nhöõ töï meâ boäi. Chö tam thöøa
䛉Ӎऴߓ䁽Ⴓ nhaân baát naêng traéc Phaät trí giaû, hoaïn taïi ñaïc löôïng daõ.
Voâ nieäm, nieäm töùc chaùnh, Nhieâu y taän tö coäng suy, chuyeån gia huyeàn vieãn. Phaät baûn vò
phaøm phu thuyeát, baát vò Phaät thuyeát. Thöû lyù nhöôïc baát
Höõu nieäm, nieäm thaønh taø.
khaúng tín giaû, tuøng tha thoái tòch. Thuø baát tri toïa khöôùc baïch
Höõu voâ, caâu baát keá, ngöu xa, caùnh ö moân ngoaïi mòch tam xa.
Tröôøng ngöï baïch ngöu xa.
⦿ㇺ⑿ⓢ៭⥫䇝౤ᤋጺȆž౤⯰▋䥩ž౤㙳Ɛ౤㙳
䇞㒁ɩႳŌ㯅Ջ⧜Ⴓ㰁ፄʗՁႳ㑅ᠦ⁏╺Ⴓ⧐䇞 ፂ౤ů㖱⯰⑴⒤ȳ౤⾠⾠᪻㉊౤㵭ᦗ㰁㱟౤⓹⧐स⯄
⃦ⓨТᏠ౤ề▢▃䃼⧐㝍౤ů㬅⧐㝍䃼Ⴓ ጺȆž⑏Ⴓ⥫ȁŌॢႳፂ䁽⓹ɨ౤⯄ⓨ┅⑏Ⴓጺž
Ñaït vaên keä, baát giaùc bi khaáp; ngoân haï, ñaïi ngoä, nhi caùo Sö
⓹ề౤⯄ƹ┅⑏Ⴓំ⑝⥫ភɨ౤⢵ềႳ⢵ềŴӅ౤
vieát: “Phaùp Ñaït tuøng tích dó lai, thaät vò taèng chuyeån Phaùp Hoa, ềƢ⯰៩Ⴓ
naõi bò Phaùp Hoa chuyeån!”
“Huoáng kinh vaên minh höôùng nhöõ ñaïo: Duy nhaát Phaät thöøa,
ᕩ᤻╺ႳㇺƔႳ㳹ʗ㒊㒁ů㖱㝈㢧स⹌ԇᕍѮ䌡౤ voâ höõu dö thöøa, nhöôïc nhò, nhöôïc tam, naõi chí voâ soá phöông
tieän, chuûng chuûng nhaân duyeân, thí duï ngoân töø; thò Phaùp giai
Ō㓹⩰Ȇ┮ႳƹNJᖽʚǺՁ㖫Ӗ౤ȳ៩ȆŴ঩㮫౤
vi nhaát Phaät thöøa coá. Nhöõ haø baát tænh? Tam xa thò giaû, vò tích
㖫䡟ፃ♲౤▢ᔾ࣎㴘Ⴓ thôøi coá. Nhaát thöøa thò thaät, vò kim thôøi coá. Chæ giaùo nhöõ khöû
giaû, quy thaät. Quy thaät chi haäu, thaät dieäc voâ danh.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 139 140 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

↼঩ֽ▋ࡐ㺎౤⹌Ἅ⒦⥫౤ࢭ⥫ឳࢦႳ╽Ōȇ߅
զ౤ƢŌȇ̴զ౤Ƣ⯰ࢦզ౤⓹៩‫⧐ئ‬㝍ㇺႳ⃦ᚇ ⁏╺Ⴓ⥫ƹӅ౤⒤់៩ӯㇺᓘƃႳ
㖱ᚇ౤‫׃‬Ō䌝ᝓႳ⃦┙㖱ʓ౤⯰Ōӯ┅ƃႳ
Sö vieát: Nhöõ kim haäu, phöông khaû danh nieäm kinh taêng daõ.
“Öng tri sôû höõu traân taøi, taän thuoäc ö nhöõ, do nhöõ thoï duïng.
Caùnh baát taùc phuï töôûng, dieäc baát taùc töû töôûng, dieäc voâ duïng 䇞⃦⢬䣉࠷Ⓝ౤ƢŌ䃒㲧ㇺႳ
töôûng. Thò danh trì Phaùp Hoa Kinh. Tuøng kieáp chí kieáp, thuû Ñaït tuøng thöû laõnh huyeàn chæ, dieäc baát xuyeát tuïng kinh.
baát thích quyeån. Tuøng truù chí daï, voâ baát nieäm thôøi daõ.”
䇞㟌᤻⸫Ⴓ㾽䁀⢩᥸ႳNjɩ㶛╺Ⴓ ™
™™
Ñaït moâng khaûi phaùt, duõng döôïc hoan hyû, dó keä taùn vieát:

ᓘ┮䆶౤᳕Ж౤͖㹑ƭ౤ᗹ१❅Ǹㇺ౤ㅫᜟ䥩䇗౤㑅
ㇺ㲧ፂᜟ䉓౤
Ō▇ፂ䁞౤᪶┮Ⴓ⽵⁏⥘㯪ᕒ㏶Ⴓ
▁ۭጺេƞႳ
▢ⓢᗖœⓃ౤ Taêng Trí Thoâng, Thoï Chaân, An Phong nhaân, sô khaùn Laêng-
giaø Kinh, öôùc thieân dö bieán, nhi baát hoäi tam thaân, töù trí. Leã
Ể⢖㆖ࢤ߶Ⴓ Sö caàu giaûi kyø nghóa.
Kinh tuïng tam thieân boä,
⁏╺Ⴓፂ䁞㑁౤‫⧐⩚ں‬䁞౤⥫ŴԌƃ౤᫮⫖ᰌ䁞౤⥫
Taøo Kheâ nhaát cuù vong!
Vò minh xuaát theá chæ, Ŵ┮ƃ౤ᜟवᓵᛲ䁞౤⥫Ŵ㪿ƃႳ
Ninh yeát luõy sanh cuoàng. Sö vieát: “Tam thaân giaû: Thanh tònh Phaùp thaân, nhöõ chi taùnh
㏞௴ߓ⡫㰮౤ daõ; Vieân maõn Baùo thaân, nhöõ chi trí daõ; Thieân baù öùc Hoùa
thaân, nhöõ chi haïnh daõ.
ᗹţӅᥠ⋫Ⴓ
㲱঩‫͓ݏ‬ᕃ౤ 㙳䠊▤Ԍ౤ᘁ㲫ፂ䁞౤ᝏ៩▋䁞⯰┮Ⴓ㙳Ձፂ䁞⯰
ᔴ⓹⧐ţ࠺Ⴓ ▋㖫Ԍ౤ᝏ៩᪶┮㝈⋡Ⴓ㒑᠚ɩ╺Ⴓ
Döông, loäc, ngöu quyeàn thieát, “Nhöôïc ly baûn taùnh, bieät thuyeát tam thaân, töùc danh höõu thaân
Sô, trung, haäu thieän döông. voâ trí. Nhöôïc ngoä tam thaân voâ höõu töï taùnh, töùc danh töù trí
Thuøy trí hoûa traïch noäi, Boà-ñeà. Thính ngoä keä vieát:
Nguyeân thò Phaùp trung vöông. 㖫Ԍᕓፂ䁞౤
⸫ⓢ֦᪶┮Ⴓ
Ō䠊㮫㒁㉊౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 141 142 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㽅‫ޖ‬ळȆᬋႳ
Töï taùnh cuï Tam thaân, Ñaïi vieân kính Trí: Taùnh thanh tònh.
Phaùt minh thaønh Töù trí. Bình ñaúng taùnh Trí: Taâm voâ beänh.
Baát ly kieán vaên duyeân, Dieäu quan saùt Trí: kieán phi coâng.
Sieâu nhieân ñaêng Phaät ñòa. Thaønh sôû taùc Trí: ñoàng vieân kính.
᠚ƹ⯄⥫㲫౤ Ɨᕇᕉጼ◻᪻䃼౤
㳧Ƀ⥑⯰䆘Ⴓ Ǻࢦ៩㰁⯰ềԌႳ
㜕Ẍ䧀⥘㑁౤ 㙳⒦䃼㤩ŌࢾՐ౤
ㆩⓀ㲫㝈⋡Ⴓ ㊨㗂⥑㤩䈝Ǹ͟Ⴓ
Ngoâ kim vò nhöõ thuyeát, Nguõ, baùt, luïc, thaát quaû nhaân chuyeån,
Ñeá tín, vónh voâ meâ. Ñaûn duïng danh ngoân, voâ thaät taùnh.
Maïc hoïc trì caàu giaû, Nhöôïc ö chuyeån xöù baát löu tình,
Chung nhaät thuyeát Boà-ñeà. Phieàn höng vónh xöû Na-giaø ñònh.

䆶ᕩ᤻╺Ⴓ᪶┮Ŵ㏶౤់Ӊ㒁ŷႳ 䆶䣆ՁԌ┮Ⴓ䇑ᠤɩ╺Ⴓ
Thoâng taùi khaûi vieát: “Töù trí chi nghóa, khaû ñaéc vaên hoà?” Thoâng ñoán ngoä taùnh trí, toaïi trình keä vieát:

⁏╺ႳⒿ▇ፂ䁞౤ȳⓢ᪶┮౤ȁ╽ᤫ㑦Ⴓ㙳䠊ፂ
䁞౤ᘁ㳈᪶┮౤⢬៩▋┮⯰䁞౤ᝏ⢬▋┮䈅֦⯰ ፂ䁞ᔴ֧䩚౤
┮Ⴓ⃬㲫ɩ╺Ⴓ ᪶┮▤ӖⓢႳ
䁞┮㨩⯰⼪౤
Sö vieát: “Kyù hoäi tam thaân, tieän minh töù trí, haø caùnh vaán da?
Nhöôïc ly tam thaân, bieät ñaøm töù trí, thöû danh höõu trí voâ thaân. ↼ߚǖ䟙ҭႳ
Töùc thöû höõu trí hoaøn thaønh voâ trí. Phuïc thuyeát keä vieát: Tam thaân nguyeân ngaõ theå,
Töù trí baûn taâm minh.
Thaân, trí dung voâ ngaïi,
ʗ᫮䔳┮Ԍ‫⩚ں‬Ⴓ ÖÙng vaät nhaäm tuøy hình.
ѐ〸Ԍ┮Ӗ⯰࣮Ⴓ 㼽Ɋसˁᚱ౤
ˋ㯉΂┮㮫䡟ᙻႳ ͕ǽᜆ५ㄹႳ
ֽ֦ȇ┮៨᫮䔳Ⴓ ˋⓃ᪻⁏╢౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 143 144 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ㆩƞ☦⥯៩Ⴓ ߚ់঩౤⓹៩५঩Ⴓ⯰▋䡗䱡䛉ম౤Ǻ㮫▤‫ںۦ‬
Khôûi tu giai voïng ñoäng, ⩚౤㯅䩚᫮ⓢ౤ᝏ៩㮫Ԍ֦Ȇ౤Ƣ៩ʿᏠ঩㮫ႳẌ
Thuû truï phæ chaân tinh. ƭ䟾㒁⢬㲫౤Ⳕ▢⦂ƌႳƂᡨΚ䛝ਕႳ
Dieäu chæ nhaân Sö hieåu,
Vieát: “Trí Thöôøng ñaùo bæ, phaøm kinh tam nguyeät, vò moâng thò
Chung vong nhieãm oâ danh.
hoái. Vò Phaùp thieát coá, nhaát tòch ñoäc nhaäp tröôïng thaát, thænh
™ vaán: ‘Nhö haø thò moã giaùp baûn taâm baûn taùnh?’ Ñaïi Thoâng naõi
™™ vieát: ‘Nhöõ kieán hö khoâng phuû?’ Ñoái vieát: ‘Kieán.’ Bæ vieát: ‘Nhöõ
kieán hö khoâng höõu töôùng maïo phuû?’ Ñoái vieát: ‘Hö khoâng voâ
hình, höõu haø töôùng maïo.’ Bæ vieát: ‘Nhöõ chi baûn taùnh du nhö
ᓘ┮с౤ɃЖ౤㺝ۭƭ౤୔ёᗖͱ౤Ӣ⥘㮫ԌႳጺⓀ hö khoâng, lieãu voâ nhaát vaät khaû kieán, thò danh chaùnh kieán; voâ
nhaát vaät khaû tri, thò danh chaân tri. Voâ höõu thanh hoaøng,
ស⽵౤⁏ᤫ╺Ⴓ⥫⃦ȁᏠႳ⢄⥘ȁƏႳ tröôøng ñoaûn. Ñaûn kieán baûn nguyeân thanh tònh, giaùc theå vieân
Taêng Trí Thöôøng, Tín Chaâu, Quyù Kheâ nhaân, thieàu nieân xuaát minh, töùc danh kieán taùnh thaønh Phaät, dieäc danh Nhö Lai tri
gia, chí caàu kieán taùnh. Nhaát nhaät tham leã, Sö vaán vieát: “Nhöõ kieán.’ Hoïc nhaân tuy vaên thöû thuyeát, du vò quyeát lieãu. Khaát
tuøng haø lai? Duïc caàu haø söï?” Hoøa thöôïng khai thò.”

╺ႳẌƭ䅸һ٘Ж౤ऴϮς౤⽵ʗ䆶ᡨΚ౤㟌ਕ㮫 ⁏╺ႳҺ⁏ֽ㲫Ⳕ̺㮫঩౤⑏NJ⥫▢ƌႳ᠚ƹਕ⥫
Ԍ֦ȆŴ㏶౤▢⦂߼࣎Ⴓ䇧Ꮰ‫⽵ץ‬౤Ǟ▗ᡨΚսՋ ጺɩႳ
‫ب‬ਕႳ Sö vieát: “Bæ sö sôû thuyeát du toàn kieán, tri, coá linh nhöõ vò lieãu.
Ngoâ kim thò nhöõ nhaát keä:
Vieát: “Hoïc nhaân caän vaõng Hoàng Chaâu, Baïch Phong sôn, leã
Ñaïi Thoâng Hoøa thöôïng, moâng thò “Kieán Taùnh thaønh Phaät” chi Ō㮫ጺ⧐̺⯰㮫౤
nghóa, vò quyeát hoà nghi. Vieãn lai ñaàu leã, phuïc voïng Hoøa
ʗǷ‫ټ‬䠓䇰Ⓚ䡢Ⴓ
thöôïng töø bi chæ thò.”
Ō঩ጺ⧐͕ੴ঩౤
⁏╺ႳҺ▋ȁ㰁េ౤⥫㱧㗃१Ⴓ
䈅ʿʙ㤭ࢤ䛕䠛Ⴓ
Sö vieát: “Bæ höõu haø ngoân cuù? Nhöõ thí cöû khaùn.” Baát kieán nhaát phaùp toàn voâ kieán,
╺Ⴓ┮сᘌҺ౤ᖽㇺፂ▊౤▢㟌ਕ㲩Ⴓ⯄⧐ᗣ⑏౤ Ñaïi töï phuø vaân giaø nhaät dieän;
ጺʏⳮᕁፁͨ౤㳌ᤫႳʿȁ⓹☣ࢮ▤Ӗ▤ԌႳʗ䆶 Baát tri nhaát phaùp thuû khoâng tri,
Hoaøn nhö thaùi hö sanh thieåm ñieän.
ů╺Ⴓ⥫㮫㤭ੴ᠂ႳỚ╺Ⴓ㮫ႳҺ╺Ⴓ⥫㮫㤭ੴ
⢬Ŵ঩㮫ঘ‫ޖ‬㗂౤
▋फ़㹽᠂ႳỚ╺Ⴓ㤭ੴ⯰ҭ౤▋ȁफ़㹽ႳҺ╺Ⴓ⥫
䒁㲎ȁ▃㯪⒤ȳႳ
Ŵ▤ԌⳔʿ㤭ੴႳƌ⯰ጺߚ់㮫౤⓹៩⢫㮫Ⴓ⯰ጺ
⥫ⷊጺӯ㖫঩䡟౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 145 146 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㖫С䡔ᔺс䤁ⴹႳ Trí Thöôøng nhaát nhaät vaán Sö vieát: “Phaät thuyeát Tam thöøa
phaùp, höïu ngoân: Toái thöôïng thöøa. Ñeä töû vò giaûi, nguyeän vò
Thöû chi tri kieán mieát nhieân höng, giaùo thoï.”
Thaùc nhaän haø taèng giaûi phöông tieän.
Nhöõ ñöông nhaát nieäm töï tri phi, ⁏╺Ⴓ⥫㯉㖫▤Ӗ౤㜕㞜ʐ⧐फ़Ⴓ⧐⯰᪶ž౤ƭӖ
Töï kyû linh quang thöôøng hieån hieän. 㖫▋〸ПႳ㮫㒁䃼㲧⓹ΔžႳՁ⧐㯪㏶⓹ţžႳ
Ȧ⧐Ɋ㪿⓹ʗžႳ㝹⧐⹌䆶౤㝹⧐Ɍᒕ౤ጺᗣŌ
с㒁ɩТ౤Ӗղ㹂‫ޖ‬Ⴓů䆓ɩ╺Ⴓ ☦౤䠊㳹⧐फ़౤ጺ⯰ֽӉ౤៩▅ፃžႳž⓹㪿㏶౤Ō
Thöôøng vaên keä dó, taâm yù khoaùt nhieân, naõi thuaät keä vieát: ᬃឿⱮႳ⥫䢽㖫Ɋ౤㜕ᤫ᠚ƃႳጺᗣ┅ţ౤㖫Ԍ㖫
ʿႳ
⯰⿺㼽঩㮫౤ Sö vieát: “Nhöõ quaùn töï baûn taâm, maïc tröôùc ngoaïi phaùp töôùng.
㞜फ़⥘㝈⋡Ⴓ Phaùp voâ töù thöøa, nhaân taâm töï höõu ñaúng sai. Kieán, vaên,
chuyeån tuïng thò Tieåu thöøa. Ngoä Phaùp, giaûi nghóa, thò Trung
Ր̺ጺӯՁ౤ thöøa. Y Phaùp tu haønh, thò Ñaïi thöøa.Vaïn phaùp taän thoâng, vaïn
Ể㽇ⓨ┅䆘Ⴓ phaùp cuï bò, nhaát thieát baát nhieãm, ly chö phaùp töôùng, nhaát voâ
sôû ñaéc, danh Toái thöôïng thöøa. Thöøa thò haønh nghóa, baát taïi
Voâ ñoan khôûi tri kieán,
khaåu tranh. Nhöõ tu töï tu, maïc vaán ngoâ daõ. Nhaát thieát thôøi
Tröôùc töôùng caàu Boà-ñeà. trung, töï taùnh töï nhö.”
Tinh toàn nhaát nieäm ngoä,
Ninh vieät tích thôøi meâ. с⽵㴞౤ᯒȠㆩ⁏ŴœႳ
㖫Ԍ㯅‫ۦ‬䩚౤ Thöôøng leã taï, chaáp thò chung Sö chi theá.
䟙‫◬ޟ‬䇸٤Ⴓ ™
Ōᕁਟ⁏ͨ౤ ™™

㚩‫ޖ‬㽚ᕅ䣖Ⴓ
Töï taùnh giaùc nguyeân theå,
ᓘӢ䇝Ⴓ₰Ж౤ᜳ‫ٿ‬ƭƃႳ㳌ो╺ႳẌƭ㖫ᗖͱ౤
Tuøy chieáu uoång thieân löu.
Baát nhaäp Toå Sö thaát, 㯆‫➔ڃ‬ㇺ᜝䂼▋䥩౤▢ⓢʗղႳ䣰ᡨΚ᭝㲩Ⴓ
Mang nhieân thuù löôõng ñaàu! Taêng Chí Ñaïo, Quaûng Chaâu, Nam Haûi nhaân daõ. Thænh ích
vieát: “Hoïc nhaân töï xuaát gia, laõm Nieát-baøn Kinh thaäp taûi höõu
dö, vò minh ñaïi yù. Nguyeän Hoøa thöôïng thuøy hoái.”
┮сጺⓀᤫ⁏╺ႳȆ㲫ፂž⧐౤ឤ㰁▅ፃžႳҖ̴
▢㯪౤䣰⯄⑝⊙Ⴓ ⁏╺Ⴓ⥫ȁ㤩▢ⓢႳ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 147 148 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Sö vieát: “Nhöõ haø xöù vò minh?” thính caùnh sanh, töùc höõu tình chi loaïi, baát ñoaïn, baát dieät.
Nhöôïc baát thính caùnh sanh, taéc vónh quy tòch dieät, ñoàng ö voâ
╺Ⴓ㳹㪿⯰с౤⓹ࢤ⪺⧐Ⴓࢤ⪺⪺Т౤ͷ⪺⯄➽Ⴓ tình chi vaät. Nhö thò, taéc nhaát thieát chö phaùp bò Nieát-baøn chi
⒦⢬࣎ՔႳ sôû caám phuïc, thöôïng baát ñaéc sanh, haø laïc chi höõu?”

Vieát: “Chö haønh voâ thöôøng, thò sanh dieät phaùp. Sanh dieät dieät ⁏╺Ⴓ⥫⓹䌝̴౤ȁ㐘ʐ䇝⒢с䈡㮫㑅㵱▅ፃž
dó, tòch dieät vi laïc. Ö thöû nghi hoaëc.” ⧐Ⴓ
⁏╺Ⴓ⥫ȇ䱞ࢤ࣎Ⴓ Sö vieát: “Nhöõ thò Thích töû, haø taäp ngoaïi ñaïo ñoaïn thöôøng taø
Sö vieát: “Nhöõ taùc ma sanh nghi?” kieán nhi nghò toái thöôïng thöøa phaùp?

╺Ⴓጺᗣ⹱ࢤस▋Ɛ䁞౤㘒䁞⧐䁞ƃႳ㘒䁞⯰с౤ ⏫⥫ֽ㲫౤ᝏ㘒䁞ʐᘁ▋⧐䁞౤䠊ࢤ⪺⥘⒦ͷ⪺Ⴓ
▋ࢤ▋⪺Ⴓ⧐䁞▋с౤⯰঩⯰㯅ႳㇺƔႳࢤ⪺⪺ ឤ౤⊹‫➔ڃ‬с➽౤㰁▋䁞ឳࢦႳ⒝ůᯒ៹ࢤ⢷౤㑫
Т౤ͷ⪺⯄➽㑁ႳŌểȁ䁞ͷ⪺౤ȁ䁞ឳ➽Ⴓ㙳㘒 㞜œ➽Ⴓ⥫ƹⷊ঩౤Ȇ⯄ጺᗣ䆘ƭ౤㲎Ɨ㣳ᡨ៤⯄
䁞㑁౤㘒䁞⪺┅౤᪶ʗᗢ④౤ᕄ‫⓹ޖ‬㙴Ⴓ㙴Ō់㰁 㖫䩚फ़౤ᗢᘁጺᗣ⧐⯄ʐ᱐फ़౤ʽࢤ⅌⢷౤ӯӯ䇸
➽Ⴓ㙳⧐䁞ͷ⪺౤ᝏ៨㛃□౤࢔র౤㲱ⷊឳ➽Ⴓ ٤౤Ō঩ᳮѕ㤭ɨ౤◬ឳ䃝䆕౤Njс➽‫➔ڃ‬㐸⯄㙴
Vieát: “Nhaát thieát chuùng sanh giai höõu nhò thaân: Saéc thaân,
फ़౤ㆩⓀ䧀⥘Ⴓ
Phaùp thaân daõ. Saéc thaân voâ thöôøng: höõu sanh, höõu dieät. “Cöù nhöõ sôû thuyeát, töùc saéc thaân ngoaïi bieät höõu Phaùp thaân,
Phaùp thaân höõu thöôøng: voâ tri, voâ giaùc. Kinh vaân: “Sanh dieät ly sanh dieät, caàu ö tòch dieät. Höïu, suy Nieát-baøn thöôøng laïc,
dieät dó, tòch dieät vi laïc” giaû, baát thaåm haø thaân tòch dieät? Haø ngoân höõu thaân thoï duïng. Tö naõi chaáp laän sanh töû, ñam tröôùc
thaân thoï laïc? Nhöôïc Saéc thaân giaû, Saéc thaân dieät thôøi, töù ñaïi theá laïc. Nhöõ kim ñöông tri: Phaät vò nhaát thieát meâ nhaân, nhaän
phaân taùn, toaøn nhieân thò khoå. Khoå, baát khaû ngoân laïc. Nhöôïc nguõ uaån hoøa hieäp vi töï theå töôùng, phaân bieät nhaát thieát phaùp
Phaùp thaân tòch dieät, töùc ñoàng thaûo moäc, ngoaõ thaïch, thuøy vi ngoaïi traàn töôùng, haùo sanh oá töû, nieäm nieäm thieân löu, baát
ñöông thoï laïc? tri moäng huyeãn hö giaû, uoång thoï luaân hoài, dó thöôøng laïc Nieát-
baøn phieân vi khoå töôùng, chung nhaät trì caàu!
ឤ౤⧐Ԍ⓹ࢤ⪺Ŵ䩚౤Ɨ㣳⓹ࢤ⪺ŴࢦႳጺ䩚౤Ɨ
ࢦ౤ࢤ⪺⓹сႳࢤ౤ᘣ⃦䩚㼽ࢦႳ⪺౤ᘣ␮ࢦ⢵ Ȇհ⢬⑏౤ůਕ‫➔ڃ‬५➽౤ᘪ䈝⯰▋ࢤफ़౤ᘪ䈝⯰
䩚Ⴓ㙳㒑╽ࢤ౤ᝏ▋ՐŴ䣶౤Ō⒢౤Ō⪺Ⴓ㙳Ō㒑 ▋⪺फ़౤╽⯰ࢤ⪺់⪺౤⓹ᘣͷ⪺ⴹᘩႳⷊⴹᘩ
╽ࢤ౤ᘣ⥑⢵ͷ⪺౤៨⒦⯰ՐŴߚႳʿ⓹౤ᘣጺᗣ ┅౤Ƣ⯰ⴹᘩŴ䌡౤ů㴃с➽Ⴓ⢬➽⯰▋ឳ㑁౤Ƣ
㳹⧐㬅‫➔ڃ‬ŴֽਲǞ౤ΚŌӉࢤ౤ȁ➽Ŵ▋Ⴓ ⯰Ōឳ㑁౤㹉▋ጺ䩚ƗࢦŴ៩Ⴓȁ⦿╽㰁‫➔ڃ‬ਲǞ
“Höïu, phaùp taùnh thò sanh dieät chi theå, nguõ uaån thò sanh dieät
㳹⧐౤NJ⥑ŌࢤႳ⒝ů㴘Ȇ⣯⧐Ⴓ㒑᠚ɩ╺Ⴓ
chi duïng. Nhaát theå, nguõ duïng, sanh dieät thò thöôøng. Sanh taéc “Phaät maãn thöû coá, naõi thò Nieát-baøn chaân laïc, saùt-na voâ höõu
tuøng theå khôûi duïng, dieät taéc nhieáp duïng quy theå. Nhöôïc sanh töôùng, saùt-na voâ höõu dieät töôùng, caùnh voâ sanh dieät khaû
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 149 150 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
dieät, thò taéc tòch dieät hieän tieàn. Ñöông hieän tieàn thôøi, dieäc Duy höõu quaù löôïng nhaân,
voâ hieän tieàn chi löôïng, naõi vò thöôøng laïc. Thöû laïc voâ höõu thoï Thoâng ñaït voâ thuû xaû.
giaû, dieäc voâ baát thoï giaû, khôûi höõu “nhaát theå nguõ duïng” chi
Nj঩Ɨ㣳⧐౤
danh? Haø huoáng caùnh ngoân Nieát-baøn caám phuïc chö phaùp,
linh vónh baát sanh? Tö naõi baùng Phaät, huûy Phaùp. Thính ngoâ ឦNj㣳ţ֧Ⴓ
keä vieát: ʐⴹ⹱㘒㹝౤
ጺጺટ㒊फ़Ⴓ
⯰ፃʗ‫➔ڃ‬౤ Dó tri nguõ uaån phaùp.
᫮ⓢсͷ‫ޟ‬Ⴓ Caäp dó uaån trung ngaõ.
Ngoaïi hieän chuùng saéc töôïng,
ᖽմ㴃Ŵ⢷౤ Nhaát nhaát aâm thanh töôùng.
ʐ䇝ᯒ⯄⒢Ⴓ ѐ〸ʿᳮѕ౤
Voâ thöôïng Ñaïi Nieát-baøn,
Ō㼽ᖽ㑼㮫౤
Vieân minh thöôøng tòch chieáu.
Phaøm ngu vò chi töû, Ōȇ‫➔ڃ‬㯪౤
Ngoaïi ñaïo chaáp vi ñoaïn; Ɛ䈊ፂ䟒⒢Ⴓ
㳹⥘Ɛžƭ౤ Bình ñaúng nhö moäng huyeãn,
ख़Nj⯄⯰ȇႳ Baát khôûi phaøm thaùnh kieán.
Baát taùc Nieát-baøn giaûi,
⹌ἍՐֽ㰉౤ Nhò bieân, tam teá ñoaïn.
ᕉ᜝Ɛ㮫▤Ⴓ с↼㳹♲ࢦ౤
Chö caàu Nhò thöøa nhaân,
㑅Ō㼽ࢦզႳ
Muïc dó vi voâ taùc.
Taän thuoäc tình sôû keá, ᗢᘁጺᗣ⧐౤
Luïc thaäp nhò kieán baûn. Ō㼽ᗢᘁզႳ
ˁ⿫㤭ɨ៩౤ Thöôøng öùng chö caên duïng,
ȁ⯄५ề㏶Ⴓ Nhi baát khôûi duïng töôûng.
Phaân bieät nhaát thieát phaùp,
՚▋䇘䌡ƭ౤ Baát khôûi phaân bieät töôûng.
䆶䇞⯰ឲ≽Ⴓ ᚇ‫ٿⱀݏ‬Ѥ౤
Voïng laäp hö giaû danh,
䤇ఞςफ़⏛౤
Haø vi chaân thaät nghóa?
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 151 152 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

५сͷ⪺➽౤ ╺Ⴓ㑼㳧ƢŌ⯄Ⴓ
‫➔ڃ‬फ़ʿ⓹Ⴓ Vieát: “Thaùnh ñeá dieäc baát vi.”
Kieáp hoûa thieâu haûi ñeå, ⁏╺Ⴓ㞉ȁ䟇ㆁႳ
Phong coå sôn töông kích.
Chaân, thöôøng, tòch dieät, laïc, Sö vieát: “Laïc haø giai caáp?”
Nieát-baøn töôùng nhö thò. ╺Ⴓ㑼㳧ΚŌ⯄Ⴓȁ䟇ㆁŴ▋Ⴓ
᠚ƹ⃑㰁㲫౤ Vieát: “Thaùnh ñeá thöôïng baát vi, haø giai caáp chi höõu?”
NJ⥫≽䈡㮫Ⴓ
⁏‫ڴ‬ᩃŴ౤NJԇଇ⹱ႳጺⓀ౤⁏㴃╺Ⴓ⥫ⷊᗢᛲጺ
⥫ᛛ䟙㰁㯪౤
⒤Ⴓ⯰NJ⒢ㆼႳ
㰲⥫঩ΕᗢႳ
Sö thaâm khí chi, linh Tö thuû chuùng. Nhaát nhaät, Sö vò vieát:
Ngoâ kim cöôõng ngoân thuyeát.
“Nhöõ ñöông phaân hoùa nhaát phöông, voâ linh ñoaïn tuyeät.”
Linh nhöõ xaû taø kieán.
Nhöõ vaät tuøy ngoân giaûi, ԇⒿӉ⧐౤䇑᪹៥Ж౤䡗᝻ς౤Ҕ⧐ㆠᛲ౤㳢Ҕ⭒⽱
Höùa nhöõ tri thieåu phaän. ⁏Ⴓ
Tö kyù ñaéc Phaùp, toaïi hoài Caùt Chaâu, Thanh Nguyeân sôn,
Ӣ䇝㒁ɩʗՁ౤㾽䁀ȇ⽵㑅䆡Ⴓ hoaèng phaùp thieäu hoùa. Thuïy Hoaèng Teá Thieàn sö.
Chí Ñaïo vaên keä ñaïi ngoä, duõng döôïc taùc leã nhi thoái. ™
™™
™
™™

⇒㶔⽱⁏౤䌣Ж౤◉⤯̴ƃႳᗹ㴂Љς͖᫦⁏౤͖
㪿ԇ⽱⁏౤ࢤ៥Ж౤͖ᮩ౤ᙥ⤯Ⴓ㒁▁ۭ⧐нॖᛲ౤ ⸫Ŵ▁ۭស‫׍‬Ⴓ㶔㖱⽵ؐႳ
⃣Ꮰស⽵౤䇑ᤫ╺Ⴓⷊȁֽᚵ౤ᝏŌ㞉䟇ㆁႳ Hoaøi Nhöôïng Thieàn sö, Kim Chaâu, Ñoã thò töû daõ. Sô yeát Tung
Haønh Tö Thieàn sö, sanh Caùt Chaâu, An Thaønh, Löu thò. Vaên sôn An quoác sö, An phaùt chi Taøo Kheâ tham khaáu. Nhöôïng
Taøo Kheâ phaùp tòch thaïnh hoùa, kinh lai tham leã, toaïi vaán vieát: chí leã baùi.
“Ñöông haø sôû vuï, töùc baát laïc giai caáp?” ⁏╺Ⴓࢢ㤩ᏠႳ
⁏╺Ⴓ⥫▃ȇư䱞ᏠႳ Sö vieát: “Thaäm xöù lai?”
Sö vieát: “Nhöõ taèng taùc thaäp ma lai?” ╺ႳЉςႳ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 153 154 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Vieát: “Tung sôn.”
⁏╺Ⴓư䱞ߚ౤Ԗ䱞ᏠႳ Vónh Gia Huyeàn Giaùc Thieàn sö, OÂn Chaâu, Ñaùi thò töû. Thieáu
taäp kinh luaän, tinh Thieân Thai Chæ Quaùn phaùp moân. Nhaân
Sö vieát: “Thaäp ma vaät, nhaãm ma lai?” khaùn Duy-ma Kinh, phaùt minh taâm ñòa. Ngaãu, Sö ñeä töû
╺Ⴓ㲫ǷጺߚᝏŌţႳ Huyeàn Saùch töông phoùng, döõ kyø kòch ñaøm, xuaát ngoân aùm
hôïp chö Toå.
Vieát: “Thuyeát töï nhaát vaät töùc baát truùng.”
ぃƔႳƱ㑁Ӊ⧐⁏㲱Ⴓ
⁏╺Ⴓ䈅់Ɋ㵊᠂Ⴓ
Saùch vaân: “Nhaân giaû ñaéc phaùp sö thuøy?”
Sö vieát: “Hoaøn khaû tu chöùng phuû?”
╺Ⴓ֧㒑⒤〸ㇺ㳗౤០▋⁏‫ם‬ႳӅ⒦㈔⍺ㇺՁȆӖ
╺ႳɊ㵊ᝏŌ⯰౤⥯☦ᝏŌӉႳ
͜౤▢▋㵊ⓢ㑁Ⴓ
Vieát: “Tu chöùng töùc baát voâ, oâ nhieãm töùc baát ñaéc.”
Vieát: “Ngaõ thính Phöông ñaúng kinh luaän, caùc höõu sö thöøa.
⁏╺Ⴓំ⢬Ō⥯☦౤㳹ȆŴֽ㵸ӯႳ⥫Ⓙʿ⓹౤᠚ Haäu ö Duy-ma Kinh ngoä Phaät taâm toâng, vò höõu chöùng minh
Ƣʿ⓹Ⴓ㮤ʘ㗛㙳ʒ㏙㶗Ⴓ⥫㽦ፄᗖጺ䦹䧓౤㿂⣫ giaû.”

ʘፄƭႳ↼ᬃ⥫Ӗ౤Ō䢽䆻㲫Ⴓ ぃƔႳˮટ࠺ТᘩᝏӉႳˮટ࠺ТӅ౤⯰⁏㖫Ձ౤
Sö vieát: “Chæ thöû baát oâ nhieãm, chö Phaät chi sôû hoä nieäm. Nhöõ ⹌⓹ʘ‫ޖ‬ʐ䇝Ⴓ
kyù nhö thò, ngoâ dieäc nhö thò. Taây Thieân Baùt-nhaõ Ña-la saám: Saùch vaân: “Oai AÂm Vöông dó tieàn töùc ñaéc. Oai AÂm Vöông dó
‘Nhöõ tuùc haï xuaát nhaát maõ caâu, ñaïp saùt thieân haï nhaân.’ ÖÙng haäu, voâ sö töï ngoä, taän thò thieân nhieân ngoaïi ñaïo.”
taïi nhöõ taâm, baát tu toác thuyeát.”
╺Ⴓ䣰Ʊ㑁⯄֧㵊⏫Ⴓ
㶔㹂‫ޖ‬ʮ▇Ⴓ䇑ᯒȠК៏ጺ᜝Ɨ䂼౤Ⓚ㖷࠷ᴐႳӅ
Vieát: “Nguyeän nhaân giaû vò ngaõ chöùng cöù.”
һᜳ‌౤ʗ䜳⽱͜Ⴓ⑙㳢ʗօ⽱⁏Ⴓ
ぃƔႳ֧㰁䃈Ⴓ▁ۭ▋ᕉਟʗ⁏౤᪶⒤䠓䟰౤ፌ⓹
Nhöôïng khoaùt nhieân kheá hoäi. Toaïi chaáp thò taû, höõu nhaát thaäp
nguõ taûi, nhaät traên huyeàn aùo. Haäu vaõng Nam Nhaïc, ñaïi xieån ឳ⧐㑁Ⴓ㙳ភ౤ᘣ㗁ɭ㪿Ⴓ
Thieàn toâng. Saéc thuïy Ñaïi Hueä Thieàn sö. Saùch vaân: “Ngaõ ngoân khinh. Taøo Kheâ höõu Luïc Toå Ñaïi sö, töù
⥑᧤࠷㯅⽱⁏౤⪯Ж౤ָ⤯̴ႳΕ㐘ㇺ㳗౤ㄹʘ៌ phöông vaân taäp, tònh thò thoï phaùp giaû. Nhöôïc khöù, taéc döõ giai
haønh.”
⢪㯉⧐䛒Ⴓ᪻१㈔⍺ㇺ౤⸫ⓢӖᬋႳɲ౤⁏Җ̴࠷
ぃफ़㰫౤㗁ᕒᙣ㳈౤ᗖ㰁╂៤㳹ਟႳ 㯅䇑៨ぃᏠស౤㋅⁏ፂ‹౤‫ؼ‬䑽㑅⿫Ⴓ
Giaùc toaïi ñoàng Saùch lai tham, nhieãu Sö tam taùp, chaán tích
nhi laäp.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 155 156 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

⁏╺Ⴓʚ౤⦝䛒㑁౤ᕓፂᜟˮᓱ౤ᕇ㝹㆗㪿Ⴓʗ Sö vieát: “Nhöõ thaäm ñaéc voâ sanh chi yù.”

ӓ㖫ȁ⒤㑅Ꮰ౤ࢤʗ֧քႳ ╺Ⴓ⯰ࢤ㹉▋ղ㑦Ⴓ
Sö vieát: “Phuø, sa-moân giaû, cuï tam thieân oai nghi, baùt vaïn teá Vieát: “Voâ sanh khôûi höõu yù da?”
haïnh. Ñaïi ñöùc töï haø phöông nhi lai, sanh ñaïi ngaõ maïn?” ⁏╺Ⴓ⯰ղ౤㲱ⷊᗢᘁႳ
㯅╺Ⴓࢤ⢷Əʗ౤⯰с䅯䆻Ⴓ Sö vieát: “Voâ yù, thuøy ñöông phaân bieät?”
Giaùc vieát: “Sanh töû söï ñaïi, voâ thöôøng taán toác.” ╺ႳᗢᘁƢ䡟ղႳ
⁏╺ႳȁŌ䩚ឲ⯰ࢤ౤ƌ⯰䆻ŷႳ Vieát: “Phaân bieät dieäc phi yù.”
Sö vieát: “Haø baát theå thuû voâ sanh, lieãu voâ toác hoà?” ⁏╺ႳᥠᢥႳ
╺Ⴓ䩚ᝏ⯰ࢤ౤ƌ▤⯰䆻Ⴓ Sö vieát: “Thieän tai!”
Vieát: “Theå töùc voâ sanh, lieãu baûn voâ toác.” ΕࢾጺͶႳ┅㴃ጺͶ㯅ႳӅ㞜㵊䇝⢛౤ॖ㪿⒦œႳ
⁏╺Ⴓʿ⓹౤ʿ⓹Ⴓ 㳢╺⯰फ़ʗ⁏౤┅⾣⯄५㯅‫މ‬Ⴓ
Sö vieát: “Nhö thò, nhö thò.” Thieån löu nhaát tuùc. Thôøi vò “Nhaát tuùc giaùc”. Haäu, tröôùc Chöùng
࠷㯅⒤ᕓˮᓱ⽵ؐ౤䢽㖹ᠦ䅠Ⴓ ñaïo ca, thaïnh haønh ö theá. Thuïy vieát Voâ Töôùng Ñaïi sö, thôøi
xöng vi Chaân Giaùc yeân.
Huyeàn Giaùc phöông cuï oai nghi leã baùi, tu du caùo töø.
⁏╺Ⴓ䅻ʙ䆻ŷႳ
Sö vieát: “Phaûn thaùi toác hoà?”
╺Ⴓ▤㖫䡟ᚱ౤㹉▋䆻㑦Ⴓ ⽱㑁┮䟆౤ᗹសƗਟ౤㖫㴃ТӉ⢫ឳႳ㝒ί䛉ᬫ౤
Vieát: “Baûn töï phi ñoäng, khôûi höõu toác da?” ⾫Ɛ᜝ёႳ⁏Җ̴࠷ぃ౤‫ۑ‬⒤㖱⦲▓౤㒁䟆Ŵ៩౤
ↆ㝒ᤫƔႳ⥫ᬃ⢬ȇư䱞Ⴓ
⁏╺Ⴓ㲱঩䡟ᚱႳ
Thieàn giaû Trí Hoaøng, sô tham Nguõ Toå, töï vò dó ñaéc chaùnh thoï.
Sö vieát: “Thuøy tri phi ñoäng?”
Am cö tröôøng toïa, tích nhò thaäp nieân. Sö ñeä töû Huyeàn Saùch,
╺ႳƱ㑁㖫ࢤᗢᘁႳ du phöông chí Haø Soùc, vaên Hoaøng chi danh, thaùo am vaán
vaân: “Nhöõ taïi thöû taùc thaäp ma?”
Vieát: “Nhaân giaû töï sanh phaân bieät.”
䟆╺Ⴓᕁ͟Ⴓ
⁏╺Ⴓ⥫ࢢӉ⯰ࢤŴղႳ
Hoaøng vieát: “Nhaäp ñònh.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 157 158 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ぃƔႳ⥫Ɣᕁ͟౤⯄▋Ӗᕁ㑦౤⯰Ӗᕁ㑦Ⴓ㙳⯰ nhö nhö. Nguõ aám baûn khoâng, luïc traàn phi höõu; baát xuaát,
baát nhaäp, baát ñònh, baát loaïn. Thieàn taùnh voâ truï, ly truï thieàn
Ӗᕁ㑁౤ጺᗣ⯰Ր㛃□౤࢔র౤↼៤Ӊ͟Ⴓ㙳▋Ӗ tòch. Thieàn taùnh voâ sanh, ly sanh thieàn töôûng. Taâm nhö hö
ᕁ㑁౤ጺᗣ▋Ր᠇㵙Ŵ٤౤Ƣ↼Ӊ͟Ⴓ khoâng, dieäc voâ hö khoâng chi löôïng.”

Saùch vaân: “Nhöõ vaân ‘Nhaäp ñònh,’ vi höõu taâm nhaäp da? Voâ 䟆㒁⓹㲫Ⴓ⃣Ꮰ㴂⁏Ⴓ
taâm nhaäp da? Nhöôïc voâ taâm nhaäp giaû, nhaát thieát voâ tình Hoaøng vaên thò thuyeát, kinh lai yeát Sö.
thaûo moäc, ngoõa thaïch, öng hôïp ñaéc ñònh. Nhöôïc höõu taâm
nhaäp giaû, nhaát thieát höõu tình haøm thöùc chi löu, dieäc öng ñaéc ⁏ᤫƔႳƱ㑁ȁᏠႳ䟆ᕓ䆓ᘩ㉊Ⴓ
ñònh.”
Sö vaán vaân: “Nhaân giaû haø lai?” Hoaøng cuï thuaät tieàn duyeân.
䟆╺Ⴓ֧⢫ᕁ͟┅౤Ō㮫▋▋⯰ŴӖႳ
⁏ƔႳ㲡ʿֽ㰁Ⴓ⥫ǺӖʿ㤭ੴ౤Ō㞜ੴ㮫౤↼ࢦ
Hoaøng vieát: “Ngaõ chaùnh nhaäp ñònh thôøi, baát kieán höõu höõu voâ ⯰⼪౤ᚱ䡞⯰Ӗ౤ᖽ㑼Րӣ౤㓹ֽɌ⧦౤Ԍफ़ʿʿ౤
chi taâm.”
⯰Ō͟┅ƃႳ
ぃƔႳŌ㮫▋▋⯰ŴӖ౤ᝏ⓹с͟౤ȁ▋ᗖᕁႳ㙳
Sö vaân: “Thaønh nhö sôû ngoân. Nhöõ ñaûn taâm nhö hö khoâng,
▋ᗖᕁ౤ᝏ䡟ʗ͟Ⴓ baát tröôùc khoâng kieán, öùng duïng voâ ngaïi, ñoäng tónh voâ taâm,
Saùch vaân: “Baát kieán höõu höõu voâ chi taâm, töùc thò thöôøng ñònh, phaøm thaùnh tình vong, naêng sôû caâu daãn, taùnh töôùng nhö nhö;
haø höõu xuaát nhaäp? Nhöôïc höõu xuaát nhaäp, töùc phi ñaïi ñònh.” voâ baát ñònh thôøi daõ.”

䟆⯰ỚႳ㘏Ű౤ᤫ╺Ⴓ⁏ᦿ㲱㑦Ⴓ 䟆⒦⓹ʗՁႳƐ᜝ёֽӉӖ౤䉥⯰ҵ䢴Ⴓᕒʓ౤⦲
Hoaøng voâ ñoái. Löông cöûu, vaán vieát: “Sö töï thuøy da?” ᛳ᳆ѳ㒁ੴţ▋㒊ƔႳ䟆⽱⁏ƹⓀӉ䇝Ⴓ
ぃƔႳ֧⁏▁ۭᕉਟႳ Hoaøng ö thò ñaïi ngoä. Nhò thaäp nieân sôû ñaéc taâm, ñoâ voâ aûnh
höôûng. Kyø daï, Haø Baéc só thöù vaên khoâng trung höõu thinh vaân:
Saùch vaân: “Ngaõ Sö Taøo Kheâ Luïc Toå.” “Hoaøng Thieàn sö kim nhaät ñaéc Ñaïo.”
䟆ƔႳᕉਟNjȁ⯄⽱͟Ⴓ 䟆Ӆ⽵䅠Ⴓ⃬⢵⦲ᛳႳ䛝ᛲ᪶⹱Ⴓ
Hoaøng vaân: “Luïc Toå dó haø vi thieàn ñònh?” Hoaøng haäu leã töø; phuïc quy Haø Baéc, khai hoùa töù chuùng.
ぃƔႳ֧⁏ֽ㲫౤ˋۛ౤᫮ͷ౤䩚ࢦʿʿႳƗ䞰▤ ™
™™
ੴ౤ᕉ᱐䡟▋౤ŌᗖŌᕁ౤Ō͟Ō፳Ⴓ⽱Ԍ⯰ǽ౤䠊
ǽ⽱ͷႳ⽱Ԍ⯰ࢤ౤䠊ࢤ⽱զႳӖʿ㤭ੴ౤Ƣ⯰㤭
ੴŴ䌡Ⴓ ጺᓘᤫ⁏౤ƔႳ䱡⚫ղⓃ౤ࢢ䱞ƭӉႳ
Saùch vaân: “Ngaõ Sö sôû thuyeát, dieäu traïm, vieân tòch, theå duïng Nhaát taêng vaán Sö, vaân: “Hoaøng Mai yù chæ, thaäm ma nhaân
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 159 160 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
ñaéc?” ⁏ůᗖਕႳ⡹ᤫ౤ፃƭ⑉ȁƏ❑Ⴓ
⁏ƔႳ▇Ȇ⧐ƭӉႳ Sö naõi xuaát thò, thöù vaán: “Thöôïng nhaân coâng haø söï nghieäp?”
Sö vaân: “Hoäi Phaät phaùp nhaân ñaéc.” ╺ႳᥠᰬႳ⁏⢫㘒౤╺Ⴓ⥫㱧ᰬ१Ⴓ
ᓘƔႳᡨΚ䈅Ӊ᠂Ⴓ Vieát: “Thieän toá.” Sö chaùnh saéc, vieát: “Nhöõ thí toá khaùn.”
Taêng vaân: “Hoøa thöôïng hoaøn ñaéc phuû?” 䅢㎰⊻Ⴓ䇘⑴Ⓚ౤ᰬ΢५फ़౤់୐ጼΉ౤╻⹌ᕒ
⁏ƔႳ֧Ō▇Ȇ⧐Ⴓ ˋႳ
Sö vaân: “Ngaõ baát hoäi Phaät phaùp.” Bieän voõng thoá. Quaù soå nhaät, toá töïu chaân töôùng, khaû cao thaát
thoán, khuùc taän kyø dieäu.
™
™™ ⁏』╺Ⴓ⥫ំ㯪ᰬԌ౤Ō㯪ȆԌႳ
Sö tieáu vieát: “Nhöõ chæ giaûi toá taùnh, baát giaûi Phaät taùnh.”

⁏ጺⓀ⢄ֽ݅⊙Ŵ㫎౤㑅⯰㏢⧆Ⴓ᪻㖱΋ӅƗ䌞 ⁏㗊‫׃‬⍺⒤䅢䢷౤╺Ⴓ⥑⯄ƭʘਸ਼ࢬႳ
㰲౤㮫ς◷䪋㚊౤ࡹ⤿⹎⒯Ⴓ⁏‫ؼ‬䑽ᜯᬋ౤⧆↼‫׃‬ Sö thö thuû ma Phöông Bieän ñænh, vieát: “Vónh vi nhaân thieân
phöôùc ñieàn.”
㑅ᗖ౤⾫Nj⯄⥮Ⴓů㕭㾝‫ٸ‬㫎রፃႳ
Sö nhaát nhaät duïc traïc sôû thoï chi y, nhi voâ myõ tuyeàn. Nhaân
⁏ƻNj㫎䋋ŴႳ䅢ឲ㫎ᗢ⯄ፂ౤ጺ‫ײ‬ᰬʄ౤ጺ㖫
chí töï haäu nguõ lyù höû, kieán sôn laâm uaát maäu, thuïy khí baøn ࢾ౤ጺࢦ熣㬿⸄ᬋţႳ㲔╺౤ӅӉ⢬㫎౤ů᠚ᗖœ౤
tuyeàn. Sö chaán tích traùc ñòa, tuyeàn öùng thuû nhi xuaát, tích dó vi ǽ‫ئ‬⒦⢬Ⴓ
trì. Naõi taát quò caùn y thaïch thöôïng.
Sö nhöng dó y thuø chi. Bieän thuû y phaân vi tam: nhaát phi toá
Ӳ▋ጺᓘᏠ⽵ؐ౤ƔႳ⒤䅢⓹㮤㦲ƭႳ⓵⒦ᜳʘ⿾ töôïng, nhaát töï löu, nhaát duïng toâng khoûa yù ñòa trung, theä vieát
᫦౤㮫䇞ਉʗ⁏౤᪬⒤䅢Ⴓ䆻һᣬ᫺౤᠚ᒨʗ䆌㞒 “Haäu ñaéc thöû y, naõi ngoâ xuaát theá, truï trì ö thöû”.
⢫⧐ॸ㣅ឦᓘǸ⛅౤㮫ᒨᕉlj⒦ડЖ▁ۭႳ⥫ភঠ 䌟҄⣮͔Ⴓ͗᧤⽈ᕇёႳ▋ᓘ՚ᔹႳɊ⣮⊩ᬋႳ
⽵Ⴓ⒤䅢䇧ᏠႳ䣰㮫֧⁏ᒨᏠ㫎㎡Ⴓ Ӊ㫎ʿ⒞Ⴓʄᬃ୐⧆΋Ⴓਜ⽷䃅↼Ⴓ
Hoát höõu nhaát taêng lai leã baùi, vaân: “Phöông Bieän thò Taây Thuïc Truøng kieán ñieän voõ, Toáng Gia Höïu baùt nieân, höõu taêng Duy
nhaân. Taïc ö Nam Thieân Truùc quoác, kieán Ñaït-ma Ñaïi sö, Tieân, tu ñieän quaät ñòa, ñaéc y nhö taân, töôïng taïi Cao Tuyeàn töï,
chuùc Phöông Bieän ‘Toác vaõng Ñöôøng thoå, ngoâ truyeàn Ñaïi Ca- kyø ñaûo trieáp öùng.
dieáp Chaùnh phaùp nhaõn taïng caäp Taêng-giaø-leâ, kieán truyeàn luïc
ñaïi ö Thieàu Chaâu Taøo Kheâ. Nhöõ khöù chieâm leã.’ Phöông Bieän ™
vieãn lai, nguyeän kieán ngaõ sö truyeàn lai y baùt.” ™™
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 161 162 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
™ VIEÄT VAÊN
PHAÅM THÖÙ VII
▋ᓘ㗃㖦䃝⽱⁏ɩƔႳ
Höõu taêng cöû Ngoïa Luaân Thieàn sö keä vaân:
㖦䃝▋ǝᐬ౤ CÔ DUYEÂN
㓹⒢वԇզႳ
ỚᱞӖŌ㼽౤
㝈⋡ⓀⓀ䛉Ⴓ Töø khi Sö ñaéc phaùp taïi Hoaøng Mai, ñeán sau veà thoân
Ngoïa Luaân höõu kyõ löôõng, Taøo Haàu nôi Thieàu Chaâu, khoâng ai hay bieát. Khi aáy, coù
Naêng ñoaïn baù tö töôûng. ngöôøi nho só laø Löu Chí Löôïc laáy leã nghi maø ñaõi ngoä raát
Ñoái caûnh, taâm baát khôûi, haäu. Chí Löôïc coù ngöôøi coâ xuaát gia, teân Voâ Taän Taïng,
Boà-ñeà nhaät nhaät tröôûng. thöôøng tuïng kinh Ñaïi Nieát-baøn. Sö nghe qua, lieàn bieát
nghóa maàu nhieäm, beøn giaûi thuyeát cho nghe. Vò ni sö
⁏㒁ŴႳ╺Ⴓ⢬ɩ▢ⓢӖᬋႳ㙳Ȧ㑅㪿ŴႳ⓹ᙼ naøy môùi caàm quyeån kinh maø hoûi chöõ.
㋒㊂Ⴓ᪻ਕጺɩ╺Ⴓ Sö noùi: “Chöõ thì khoâng bieát, nhöng nghóa xin cöù
Sö vaên chi, vieát: “Thöû keä vò minh taâm ñòa, nhöôïc y nhi haønh hoûi.”
chi, thò gia heä phöôïc.” Nhaân thò nhaát keä vieát: Ni sö noùi: “Chöõ coøn chaúng bieát, sao hieåu ñöôïc nghóa?”
Sö noùi: “Lyù maàu nhieäm cuûa chö Phaät chaúng quan heä
՛㓹⦗ǝᐬ౤ vôùi vaên töï.”
Ō⒢वԇզႳ Ni sö laáy laøm laï laém, môùi noùi vôùi caùc vò kyø ñöùc
trong thoân raèng: “AÁy quaû laø baäc coù ñaïo, neân thænh maø
ỚᱞӖ⑴㼽౤
cuùng döôøng.”
㝈⋡ȇ䱞䛉Ⴓ
Coù ngöôøi chaùu naêm ñôøi cuûa Nguïy Voõ Haàu 1 laø Taøo
Hueä Naêng moät kyõ löôõng,
Thuùc Löông cuøng vôùi cö daân ñua nhau ñeán leã baùi. Khi aáy,
Baát ñoaïn baù tö töôûng.
ngoâi chuøa coå Baûo Laâm vì naïn binh löûa töø cuoái ñôøi Tuøy
Ñoái caûnh taâm saùc khôûi,
ñaõ hö ñoå, ngöôøi ta beøn caát laïi treân neàn cuõ ngoâi chuøa môùi,
Boà-ñeà taùc ma tröôûng?

1
Töùc laø Nguïy Vöông Taøo Thaùo, sau khi con laø Taøo Phi cöôùp ngoâi nhaø Haùn, truy
toân thuïy hieäu laø Thaùi Toå Voõ Hoaøng ñeá.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 163 164 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
thænh Sö ôû ñoù, khoâng bao laâu thaønh moät ngoâi chuøa
lôùn. Sö ôû ñoù ñöôïc hôn chín thaùng, laïi bò ñaûng hung aùc
tìm ñeán. Sö môùi laùnh vaøo vuøng nuùi phía tröôùc. Boïn aùc Ngoä Phaùp moân naøy,
ñaûng lieàn phoùng hoûa ñoát coû caây, Sö aån mình trong moät Do taäp taùnh ngöôi.
hoøn ñaù maø thoaùt naïn. Hoøn ñaù aáy ngaøy nay coøn coù daáu Duïng voán khoâng sanh.
goái ngoài kieát giaø loõm vaøo1 vaø nhöõng laèn aùo vaûi cuûa Sö, Song tu1 laø ñuùng.
nhaân ñoù goïi laø Tî naïn thaïch.2 Sö nhôù laïi lôøi daën xöa cuûa
Nguõ Toå,3 beøn ñeán aån ôû hai nôi aáy.4 Phaùp Haûi nghe xong tænh ngoä, ñoïc keä khen raèng:

Töùc taâm nguyeân laø Phaät,

Chaúng ngoä maø töï khuaát.
Hieåu ra nhôø ñònh tueä,
Song tu lìa muoân vaät.
Coù vò taêng hieäu Phaùp Haûi, ngöôøi Khuùc Giang, Thieàu
Chaâu, laàn ñaàu tham baùi Toå Sö, hoûi raèng: “Theá naøo laø
nghóa Töùc taâm töùc Phaät? Xin ngaøi chæ daïy.”

Sö ñaùp: “Nieäm tröôùc chaúng sanh laø taâm, nieäm sau
chaúng dieät laø Phaät.5 Thaønh töïu heát thaûy caùc töôùng töùc laø
taâm, lìa heát thaûy caùc töôùng töùc laø Phaät. Neáu noùi ra cho
Phaùp Ñaït, ngöôøi Hoàng Chaâu, baûy tuoåi xuaát gia,
ñuû, troïn kieáp cuõng khoâng heát ñöôïc. Haõy nghe baøi keä naøy:
thöôøng tuïng Kinh Phaùp Hoa. Khi ñeán leã Toå Sö, ñaàu
chaúng saùt ñaát. Toå quôû raèng: “Laøm leã maø ñaàu khoâng saùt
Töùc Taâm laø tueä, ñaát, chi baèng ñöøng leã. Trong taâm ngöôi haún coù ñieàu gì
Töùc Phaät aáy ñònh. chaát chöùa, noùi ra xem?”
Ñònh, Tueä cuøng trì, Thöa raèng: “Toâi nieäm Kinh Phaùp Hoa ñaõ tôùi ba ngaøn
YÙ ñöôïc thanh tònh. boä.”
Sö noùi: “Neáu nhaø ngöôi nieäm ñeán muoân boä, hieåu
ñöôïc yù kinh, nhöng chaúng cho ñoù laø hôn ngöôøi, thì cuøng
1
2
Sö ngoài kieát giaø tham thieàn beân trong hoøn ñaù môùi khoûi naïn cheát chaùy. ñi moät ñöôøng vôùi ta. Nay nhaø ngöôi yû vaøo vieäc tuïng kinh,
Tî naïn thaïch: hoøn ñaù tî naïn.
3
“Gaëp Hoaøi thì ngöøng, gaëp Hoäi thì aån.”
4
Hai huyeän: Hoaøi Taäp, ôû Quaûng Taây vaø Töù Hoäi ôû Quaûng Ñoâng.
5 1
Nieäm tröôùc töùc laø nieäm ñaõ qua, nieäm sau laø nieäm chöa ñeán. Tu caû Ñònh vaø Tueä.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 165 166 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
neân chaúng bieát loãi. Haõy nghe keä ñaây: taâm ngöôi chaúng ñaït. Kinh voán khoâng nghi, taâm
ngöôi töï nghi. Ngöôi nieäm kinh naøy, laáy chi laøm toâng?
Phaùp Ñaït thöa : “Ñeä töû naøy caên taùnh toái taêm ngu
Leã voán dieät kieâu maïn,
doát, xöa nay chæ cöù y theo vaên maø tuïng nieäm, ñaâu bieát
Sao ñaàu chaúng saùt ñaát?
ñöôïc toâng thuù cuûa kinh.”
Chaáp ngaõ, toäi lieàn sanh,
Queân coâng, phöôùc cao ngaát.” Sö noùi: “Ta khoâng bieát chöõ, ngöôi cöù theo kinh tuïng
qua moät laàn, ta seõ giaûng giaûi cho nghe.”
Sö laïi hoûi: “Ngöôi teân chi?” Thöa: “Phaùp Ñaït.” Sö noùi: Phaùp Ñaït lôùn tieáng nieäm kinh, ñeán phaåm Thí Duï.
“Ngöôi teân Phaùp Ñaït, ñaõ ñaït phaùp bao giôø?” Ngaøi lieàn
thuyeát keä raèng: Sö baûo: “Thoâi, kinh naøy nguyeân lai laáy nhaân duyeân
xuaát theá laøm toâng. Duø thuyeát bao nhieâu thí duï, cuõng
khoâng ra ngoaøi leõ aáy.

Ngöôi nay teân Phaùp Ñaït, “Theá naøo laø nhaân duyeân? Kinh noùi : “Chö Phaät Theá
Toân chæ vì nhaân duyeân moät vieäc lôùn maø xuaát hieän ôû
Sieâng tuïng chöa ngöøng nghæ.
ñôøi.” Moät vieäc lôùn, ñoù laø tri kieán Phaät vaäy. Ngöôøi ñôøi
Chæ theo aâm thanh tuïng,
ngoaøi meâ chaáp maéc nôi töôùng, trong meâ chaáp maéc leõ
Taâm saùng môùi Boà-taùt.
khoâng. Neáu coù theå ôû nôi töôùng lìa ñöôïc töôùng, ôû nôi
khoâng lìa ñöôïc khoâng, töùc laø trong ngoaøi chaúng meâ.
Ngöôi nay thaät coù duyeân, Neáu ngoä phaùp aáy, moät nieäm taâm lieàn khai môû. Ñoù laø
Ta vì ngöôi giaûng thuyeát: khai ngoä tri kieán Phaät.
Chæ tin Phaät khoâng noùi,1
“Phaät nghóa laø giaùc. Phaân ra boán moân: Khai môû tri
Hoa sen töø mieäng nôû.
kieán giaùc, chæ roõ tri kieán giaùc, nhaän ra tri kieán giaùc, vaø
nhaäp vaøo tri kieán giaùc. Neáu nghe lôøi khai môû, chæ roõ,
Phaùp Ñaït nghe keä, hoái loãi maø taï raèng: “Töø nay veà
lieàn ñöôïc nhaän ra, nhaäp vaøo, chính laø tri kieán giaùc, chaân
sau xin khieâm cung vôùi taát caû. Ñeä töû naøy tuïng Kinh
taùnh xöa nay lieàn ñöôïc xuaát hieän. Ngöôi phaûi caån thaän
Phaùp Hoa, chöa hieåu nghóa kinh, loøng thöôøng coù choã
ñöøng hieåu sai yù kinh: Nghe giaûng nhöõng caùch khai môû,
nghi. Hoøa thöôïng trí tueä quaûng ñaïi, xin löôïc thuyeát
chæ roõ, nhaän ra, nhaäp vaøo maø cho ñoù chæ laø tri kieán cuûa
nghóa lyù trong kinh.”
Phaät, coøn mình khoâng coù phaàn.
Sö noùi: “Phaùp Ñaït! Phaùp töï nhieân thoâng ñaït, chæ
“Neáu hieåu nhö vaäy, töùc laø baùng boå kinh, cheâ bai
1
Phaät. Neáu ñaõ laø Phaät, coù ñuû tri kieán, caàn gì khai môû?
Ñöùc Phaät vì muoán phaù söï coá chaáp nôi kinh vaên neân coù noùi: “Ta 49 naêm chöa
töøng noùi moät lôøi.”
Ngöôi neân tin tri kieán Phaät chæ laø töï taâm ngöôi, khoâng
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
coù Phaät naøo khaùc nöõa. Chæ vì heát thaûy chuùng sanh
töï mình che khuaát söï quang minh, tham ñaém caûnh traàn,
gaëp duyeân beân ngoaøi thì trong taâm roái loaïn, cam chòu
söï xoâ ñaåy troâi laên, môùi phaûi nhoïc coâng ñöùc Theá Toân töø
chaùnh ñònh khôûi leân, duøng khoâng bieát bao nhieâu
phöông tieän daãn duï giaûi thuyeát maø khuyeân baûo cho töï
laéng dòu ñi. Chæ thoâi caàu tìm ôû beân ngoaøi laø ñoàng vôùi
Phaät. Cho neân noùi: khai môû tri kieán Phaät. Ta cuõng
khuyeân heát thaûy moïi ngöôøi, töï trong taâm mình thöôøng
khai môû tri kieán Phaät.
“Ngöôøi ñôøi taâm taø, ngu meâ taïo toäi. Mieäng laønh, taâm
döõ, tham giaän, ganh gheùt, taø vaïy, cao ngaïo, haïi ngöôøi
toån vaät, töï khai môû tri kieán chuùng sanh. Neáu bieát chaùnh
taâm, thöôøng sanh trí tueä, quaùn xeùt töï taâm, thoâi vieäc aùc,
laøm vieäc laønh, aáy laø töï mình khai môû tri kieán Phaät.
Ngöôi neân moãi nieäm thöôøng khai môû tri kieán Phaät, ñöøng
khai môû tri kieán chuùng sanh. Khai môû tri kieán Phaät töùc
laø xuaát theá. Khai môû tri kieán chuùng sanh töùc laø theá gian.
Neáu ngöôi chæ khoå coâng theo vieäc nieäm kinh, laáy rieâng
ñoù laøm choã coâng phu, coù khaùc chi con boø ñen quyù caùi
ñuoâi mình?”1
Phaùp Ñaït thöa: “Neáu vaäy thì chæ caàn hieåu nghóa,
chaúng caàn tuïng kinh sao?”
Sö noùi: “Kinh coù loãi gì maø ngaên caûn ngöôi tuïng nieäm?
Chæ vì meâ hay ngoä, lôïi hay haïi cuõng do nôi ngöôi. Mieäng
tuïng, taâm thöïc haønh, töùc chuyeån ñöôïc kinh. Mieäng tuïng,
taâm chaúng thöïc haønh, töùc laø bò kinh chuyeån. Haõy nghe
baøi keä naøy:
1 5
Con boø coù caùi ñuoâi daøi vaø lôùn, ñeïp. Noù cho ñoù laø quyù nhaát.
167 168 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Taâm meâ, Phaùp Hoa chuyeån;
Taâm ngoä, chuyeån Phaùp Hoa.
Tuïng kinh laâu chaúng roõ,1
Vôùi nghóa thaønh oan gia.2
Khoâng nieäm, nieäm laø chaùnh,3
Coù nieäm, nieäm thaønh taø.
Coù, khoâng ñeàu queân saïch,
Boø traéng côõi chôi xa.4
Phaùp Ñaït nghe keä, baát giaùc öùa leä, ñaïi ngoä, baïch vôùi
Sö raèng: “Phaùp Ñaït naøy töø tröôùc ñeán nay thaät chöa töøng
chuyeån ñöôïc Kinh Phaùp Hoa, chæ bò Kinh Phaùp Hoa
chuyeån.”
Laïi hoûi raèng: “Trong kinh noùi: 5 ‘Caùc vò ñaïi Thanh
vaên cho ñeán chö vò Boà-taùt daãu coù taän löïc cuøng nhau suy
nghó, cuõng chaúng ño löôøng noåi trí tueä cuûa Phaät.’ Nay daïy
cho phaøm phu chæ caàn tænh ngoä töï taâm, lieàn goïi laø tri
kieán Phaät; töï mình chaúng phaûi baäc thöôïng caên, sôï chöa
khoûi toäi hoaøi nghi, baùng boå? Laïi nöõa, trong kinh noùi ñeán
ba thöù xe: xe deâ, xe nai, xe traâu, vôùi xe boø traéng phaân
bieät khaùc nhau theá naøo? Xin Hoøa thöôïng chæ daïy theâm
cho.”
1
Chaúng roõ dieäu lyù, yù chæ trong kinh.
2
3
Vì khoâng hieåu cho neân ñoái vôùi nghóa lyù trong kinh mình laïi laøm traùi ngöôïc laïi.
Voâ nieäm, voâ taùc aáy laø nieäm Kinh, chaùnh taâm nieäm Kinh.
4
Xe thaéng baèng boø traéng chæ cho Phaät thöøa hay Nhaát thöøa; toát ñeïp, loäng laãy
hôn ba loaïi xe khaùc: döông xa (xe deâ) töùc laø Thanh vaên thöøa, loäc xa (xe nai) töùc
laø Duyeân giaùc thöøa, ngöu xa (xe traâu) töùc laø Boà-taùt thöøa. (Kinh Phaùp Hoa)
Phaåm Phöông tieän trong Kinh Phaùp Hoa.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 169 170 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Sö daïy raèng: “YÙ kinh vaãn roõ, chæ töï ngöôi meâ cho Qua bao kieáp meâ cuoàng.
neân traùi ñi. Ngöôøi trong ba thöøa chaúng löôøng ñöôïc Phaät
trí, laø do nôi trí ño löôøng vaäy. Cho duø coù taän löïc cuøng Deâ, nai, traâu, giaû laäp,
nhau maø suy löôøng, laïi chæ caøng theâm xa caùch. Phaät voán Tröôùc sau, kheùo giaûi baøy.
vì phaøm phu maø thuyeát, chaúng phaûi vì Phaät maø thuyeát. Ai hay trong nhaø löûa,
Leõ aáy, neáu ai chaúng tin ñöôïc, thì ñaønh theo keû khaùc maø Voán thaät Phaùp trung vöông.
thoái lui. Khoâng töï bieát mình ñang ngoài treân xe boø traéng,
laïi ra ngoaøi cöûa tìm kieám ba thöù xe khaùc! Huoáng chi Sö noùi: “Töø nay coù theå goïi ngöôi laø vò taêng nieäm
trong kinh noùi roõ vôùi ngöôi raèng: Chæ coù moät Phaät thöøa, kinh.”
chôù khoâng coù thöøa naøo khaùc. Neáu noùi hai thöøa, ba thöøa, Phaùp Ñaït töø ñoù laõnh ñöôïc yù huyeàn dieäu, nhöng cuõng
cho ñeán voâ soá phöông tieän, nhaân duyeân, thí duï cuõng ñeàu khoâng thoâi tuïng kinh.
laø vì coù moät Phaät thöøa. Sao nhaø ngöôi chaúng suy xeùt? Ba
loaïi xe laø giaû taïm, vì chuyeän thuôû xöa. Nhaát thöøa laø ™
chaân thaät, vì chuyeän baây giôø. Chæ daïy ngöôi boû vaät giaû ™™
taïm, quay veà chaân thaät. Veà chaân thaät roài, chaân thaät Coù vò taêng hieäu Trí Thoâng, ngöôøi huyeän An Phong,
cuõng khoâng coù teân. Thoï Chaâu, tröôùc xem Kinh Laêng-giaø coù hôn ngaøn löôït
“Phaûi bieát raèng nhöõng cuûa baùu ngöôi coù, ñeàu thuoäc maø chaúng hieåu nghóa Ba thaân, Boán trí, 1 ñeán leã baùi Sö
veà ngöôi, do ngöôi thoï duïng, chaúng töôûng laø cuûa cha, 1 caàu giaûi nghóa.
chaúng töôûng laø cuûa con,2 cuõng chaúng töôûng ñeán vieäc söû Sö daïy raèng: “Moät laø Thanh tònh Phaùp thaân, töùc laø
duïng.3 AÁy goïi laø trì Kinh Phaùp Hoa, kieáp naøy sang kieáp taùnh cuûa ngöôi. Hai laø Vieân maõn Baùo thaân, töùc laø trí cuûa
khaùc, tay chaúng rôøi kinh, ngaøy ñeâm khoâng luùc naøo ngöôi. Ba laø Thieân baù öùc Hoùa thaân, töùc laø haïnh cuûa
chaúng nieäm vaäy.” ngöôi. Neáu lìa baûn taùnh rieâng thuyeát Ba thaân, töùc laø coù
Phaùp Ñaït ñoäi ôn khai ngoä, vui möøng khoân xieát, ñoïc thaân maø khoâng coù trí. Neáu nhaän ñöôïc Ba thaân khoâng coù
keä xöng taùn raèng: töï taùnh, töùc laø Boán trí Boà-ñeà. Haõy nghe baøi keä naøy:
Tuïng ba ngaøn boä kinh, Töï Taùnh ñuû Ba thaân,
Taøo Kheâ moät caâu maát. Phaùt minh thaønh Boán trí.
Chöa roõ leõ xuaát theá, Chaúng lìa duyeân thaáy nghe,

1
Cha chæ laø ngöôøi treân tröôùc mình, ví duï vôùi chö Phaät Nhö-lai.
2 1
Con chæ laø caùc ngöôøi ngheøo cuøng, ví duï vôùi taát caû chuùng sanh. Ba thaân: Phaùp thaân, Baùo thaân, Hoùa thaân. Boán trí: 1. Tri ñaïi vieân kinh 2.
3
Cuõng chaúng töôûng ñeán söï xaây duøng rieâng vaøo thaân mình. Vaäy laø ba töôûng Tri bình ñaúng taùnh, 3. Tri dieäu quan saùt, 4. Tri thaønh sôû taùc. Xem phaåm Saùm
tieâu tröø heát thaûy. Hoái .
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 171 172 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Vöôït leân quaû vò Phaät,
Ba thaân nguyeân baûn theå,
Nay ta vì ngöôi thuyeát, Boán trí taâm saùng soi.
Kheùo tin, döùt loøng meâ. Thaân trí, khoâng ngaên ngaïi,
Chôù hoïc keû tìm caàu, Tuøy vaät hieän theo hình.
Suoát ngaøy luaän Boà-ñeà.1
Trí Thoâng laïi hoûi: “Coøn nghóa Boán trí coù theå ñöôïc Khôûi tu laø voïng ñoäng,
nghe chaêng?” Chaáp truï chaúng phaûi chaân.
Sö daïy: “Ñaõ hieåu Ba thaân, töùc roõ nghóa Boán trí, sao Lyù maàu nhôø Thaày daïy,
coøn phaûi hoûi? Neáu lìa Ba Thaân rieâng baøn Boán trí, aáy goïi Queân saïch danh nhieãm oâ.
laø coù trí khoâng thaân. Cho duø coù trí cuõng thaønh voâ trí.”
Lieàn thuyeát keä raèng: ™
™™
Ñaïi vieân kính trí: taùnh thanh tònh.
Bình ñaúng taùnh trí: taâm khoâng beänh. Coù vò taêng hieäu Trí Thöôøng, ngöôøi huyeän Quyù Kheâ,
Dieäu quan saùt trí: chaúng thaáy coâng. Tín Chaâu, xuaát gia töø thuôû nhoû, laäp chí caàu thaáy taùnh.
Thaønh sôû taùc trí: nhö göông troøn. Moät ngaøy kia ñeán tham leã, Sö hoûi: “Ngöôi töø ñaâu ñeán?
Muoán caàu vieäc chi?" Ñaùp raèng: “Keû hoïc ñaïo naøy gaàn ñaây
Naêm, taùm, saùu, baûy chuyeån quaû, nhaân.2 qua Hoàng Chaâu, ñeán nuùi Baïch Phong, leã Ñaïi Thoâng Hoøa
Chæ laø teân goïi, khoâng taùnh thaät. thöôïng, mong ñöôïc nghe giaûng nghóa thaáy taùnh thaønh
Neáu trong luaân chuyeån, tình chaúng vöôùng, Phaät, nhöng vaãn chöa döùt loøng nghi. Nay laën loäi ñöôøng
Khôûi töø phieàn nhieãu, Na-giaø ñònh. xa ñeán ñaây leã baùi, cuùi xin Hoøa thöôïng töø bi chæ baûo.”
Sö hoûi: “Hoøa thöôïng Ñaïi Thoâng noùi nhöõng gì, ngöôi
Trí Thoâng böøng ngoä taùnh trí, trình keä raèng: thöû nhaéc ta nghe xem.”
Trí Thöôøng thöa: “Ñeä töû ñeán ñoù, traûi qua ba thaùng
1
Chæ luaän thuyeát maø khoâng tröïc ngoä. chöa ñöôïc chæ daïy ñieàu chi. Bôûi quaù thieát tha caàu phaùp,
2
Naêm laø naêm thöùc: maét, tai, muõi, löôõi, thaân. Taùm laø thöùc thöù taùm, goïi laø neân ñeâm kia môùi moät mình vaøo phöông tröôïng, thöa hoûi
Taêng thöùc hay A-laïi-da thöùc, bao nhieâu chuûng töû taùc nghieäp ñeàu haøm chöùa nôi
ñaây, neân goïi laø taøng (chaát chöùa). Naêm thöùc vöøa keå vaø Taøng thöùc ñeàu thuoäc veà raèng: ‘Theá naøo laø baûn taâm, baûn taùnh cuûa Trí Thöôøng?’
quaû. Saùu laø thöùc thöù saùu, töùc laø yù thöùc. Baûy laø thöùc thöù baûy, goïi laø Ngaõ kieán Sö Ñaïi Thoâng hoûi laïi: ‘Ngöôi coù thaáy hö khoâng hay
thöùc hay Maït-na thöùc. Vì thöùc naøy chaáp chaët laáy baûn ngaõ maø sinh khôûi caùc
phaùp, neân goïi laø ngaõ kieán (thaáy coù töï ngaõ). Hai thöùc noùi sau naøy thuoäc veà nhaân. chaêng?’ Ñaùp raèng: ‘Coù thaáy.’ Sö hoûi: ‘Ngöôi thaáy hö khoâng
Taát caû caùc thöùc naøy hôïp vôùi nhau maø chuyeån dòch, vaän haønh voøng nhaân quaû coù töôùng maïo gì chaêng?’ Thöa raèng: ‘Hö khoâng khoâng coù
cuûa töï thaân moãi chuùng sanh.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 173
hình daïng, sao coù töôùng maïo?’ Sö noùi: ‘Baûn taùnh cuûa
ngöôi cuõng nhö hö khoâng vaäy, thaûy khoâng moät vaät gì coù
theå thaáy, goïi laø chaùnh kieán; khoâng moät vaät gì coù theå
nhaän bieát, goïi laø chaân trí. Khoâng coù xanh vaøng, daøi
ngaén, chæ thaáy goác nguoàn trong saïch, theå giaùc troøn saùng,
goïi laø thaáy taùnh thaønh Phaät, cuõng goïi laø tri kieán Nhö
Lai.’ Keû hoïc ñaïo naøy tuy nghe giaûng vaäy, vaãn coøn chöa
roõ heát. Xin Hoøa thöôïng chæ baûo cho.”
Sö noùi: “Hoøa thöôïng aáy thuyeát vaãn coøn giöõ laáy choã
thaáy, bieát, cho neân khieán ngöôi chöa hieåu. Nay ta cho
ngöôi nghe baøi keä naøy:
Chaúng phaùp naøo thaáy, coøn ‘khoâng thaáy’,
Nhö maây u aùm che maët trôøi.
Chaúng phaùp naøo bieát, giöõ ‘khoâng bieát’,
Laïi nhö tia chôùp sanh löng trôøi.
Choã thaáy bieát aáy, boãng döng hieän,
Nhaän laàm roài, phöông tieän hieåu ñaâu?
Ngöôi neân moãi nieäm, töï bieát quaáy,
Töï thaân linh quang thöôøng chieáu roïi.
Trí Thöôøng nghe keä, taâm yù saùng roõ, thuaät keä raèng:
Khoâng döng khôûi thaáy bieát,
Chaáp töôùng caàu Boà-ñeà.
Coøn giöõ moät nieäm ‘ngoä’,
Chöa vöôït nhieàu kieáp meâ.
Töï taùnh giaùc nguyeân theå,
ÖÙng hieän uoång troâi laên.
Chaúng vaøo thaát Toå Sö ,
174 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
Ngu meâ theo hai ñaàu.
Moät ngaøy kia, Trí Thöôøng hoûi Sö raèng: “Phaät thuyeát
Ba thöøa, laïi noùi Toái thöôïng thöøa. Ñeä töû naøy chöa hieåu,
xin Thaày daïy cho.”
Sö noùi: “Ngöôi töï quaùn xeùt baûn taâm, ñöøng vöôùng maéc
phaùp töôùng beân ngoaøi. Phaùp khoâng coù boán thöøa, chæ taâm
ngöôøi töï coù sai bieät: Thaáy, nghe, chuyeån tuïng, aáy laø baäc
Tieåu thöøa. Ngoä Phaùp, hieåu nghóa, aáy laø baäc Trung thöøa.
Y phaùp tu haønh, aáy laø baäc Ñaïi thöøa. Muoân phaùp ñeàu
thoâng heát, muoân phaùp ñuû caû, ñoái vôùi heát thaûy ñeàu chaúng
ñaém nhieãm, lìa caùc phaùp töôùng, khoâng coù choã sôû ñaéc, goïi
laø Toái thöôïng thöøa. Thöøa laø nghóa thöïc haønh, chaúng
phaûi tranh bieän ôû mieäng. Ngöôi neân töï tu haønh, ñöøng
hoûi ta vaäy. Baát cöù luùc naøo töï taùnh vaãn töï nhö nhö.”
Trí Thöôøng leã taï, theo haàu Sö ñeán troïn ñôøi.
™
™™
Coù vò taêng hieäu Chí Ñaïo, ngöôøi huyeän Nam Haûi,
Quaûng Chaâu, thöa hoûi raèng: “Keû hoïc ñaïo naøy töø khi xuaát
gia, xem Kinh Nieát-baøn coù hôn möôøi naêm nhöng chöa roõ
ñaïi yù. Xin Hoøa thöôïng daïy cho.”
Sö hoûi: “Ngöôi chöa roõ choã naøo?” Chí Ñaïo thöa: “Caùc
haønh voâ thöôøng, laø phaùp sanh dieät. Sanh dieät dieät roài,
1
Khoâng ñaït ñeán choã vieân dung, coøn baùm víu choã thaáy bieát hoaëc khoâng thaáy bieát.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 175 176 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1 bieát raèng: Phaät vì heát thaûy ngöôøi meâ nhaän naêm uaån
tòch dieät laø vui. Ñeä töû coøn nghi hoaëc ôû choã aáy.”
hoøa hieäp laøm töôùng töï theå, phaân bieät heát thaûy caùc phaùp
Sö hoûi: “Ngöôi nghi hoaëc theá naøo?” Thöa raèng:
laøm töôùng ngoaïi traàn, tham soáng sôï cheát, nieäm nieäm
“Chuùng sanh ñeàu coù hai thaân: saéc thaân vaø phaùp thaân.
troâi laên, chaúng bieát voán laø moäng huyeãn hö doái, uoång chòu
Saéc thaân laø voâ thöôøng, coù sanh, coù dieät. Phaùp thaân laø
kieáp luaân hoài, laáy caûnh Nieát-baøn thöôøng, vui hoùa laøm
thöôøng: khoâng tri, khoâng giaùc. Trong Kinh 2 noùi raèng:
töôùng khoå suoát ngaøy rong ruoåi tìm kieám. Vì Phaät thöông
Sanh, dieät, dieät roài, tòch dieät laø vui. Chaúng roõ thaân naøo
nhöõng chuùng sanh aáy, môùi chæ ra cho caûnh vui chaân thaät
tòch dieät? Thaân naøo höôûng vui? Neáu laø saéc thaân, thôøi luùc
cuûa Nieát-baøn, khoâng moät saùt-na naøo coù töôùng sanh,
saéc thaân dieät ñi, töù ñaïi phaân taùn, toaøn laø khoå caû. Khoå,
khoâng moät saùt-na naøo coù töôùng dieät; laïi cuõng khoâng coù
chaúng theå noùi laø vui. Neáu laø phaùp thaân tòch dieät, lieàn
söï sanh dieät coù theå dieät ñöôïc. AÁy laø caûnh tòch dieät hieän
ñoàng vôùi coû caây, gaïch ñaù, vaäy caùi gì seõ höôûng söï vui? Laïi
tieàn. Ñöông luùc hieän ra nôi hieän tieàn, cuõng khoâng coù caùi
nöõa, Phaùp taùnh laø theå cuûa sanh dieät, naêm uaån laø duïng
haïn löôïng nôi hieän tieàn, môùi goïi laø caûnh thöôøng, vui.
cuûa sanh dieät. Moät theå, naêm duïng, sanh dieät laø thöôøng.
Caûnh vui aáy khoâng coù ngöôøi thoï laáy, cuõng khoâng coù ai
Sanh töùc do theå khôûi duïng, dieät töùc thaâu duïng veà theå.
khoâng thoï caû, laøm sao laïi coù caùi teân goïi laø moät theå naêm
Neáu cho noù sanh, töùc laø loaøi höõu tình, chaúng ñoaïn,
duïng? Huoáng chi laïi noùi raèng Nieát-baøn ngaên chaën caùc
chaúng dieät. Neáu chaúng cho noù sanh, töùc theo veà tòch dieät,
phaùp khieán cho maõi maõi chaúng sanh? Ñoù töùc laø baùng boå
ñoàng vôùi loaøi voâ tình. Nhö vaäy, heát thaûy caùc phaùp ñeàu bò
Phaät, cheâ bai Phaùp. Haõy nghe baøi keä naøy:
Nieát-baøn ngaên chaën, coøn chaúng ñaëng sanh, coù vui gì
ñaâu?”
Sö noùi: “Ngöôi laø con nhaø hoï Thích,3 sao taäp laáy caùi Ñaïi Nieát-baøn treân heát,
taø kieán ñoaïn, thöôøng cuûa ngoaïi ñaïo maø baøn phaùp Toái Troøn saùng thöôøng laëng chieáu.
thöôïng thöøa? Phaøm ngu cho laø cheát,
“Cöù nhö thuyeát cuûa ngöôi, töùc laø ngoaøi saéc thaân, Ngoaïi ñaïo chaáp döùt ñoaïn.
rieâng coù phaùp thaân, rôøi khoûi sanh dieät, caàu nôi tòch dieät.
Laïi suy raèng caûnh Nieát-baøn laø thöôøng toàn vaø vui, neân Nhöõng ngöôøi caàu Nhò thöøa,1
noùi coù thaân thoï duïng. Ñoù töùc laø baùm laáy caùi yù tham tieác Cho laø khoâng taïo taùc.
chuyeän soáng cheát, say ñaém cuoäc vui ôû ñôøi. Nay ngöôi neân Thaûy ñeàu thuoäc tình si.
Goác ôû saùu hai kieán.2
1
Baøi keä trong Kinh Nieát-baøn: “Chö haønh voâ thöôøng, thò sanh dieät phaùp. Sanh dieät
dieät dó, tòch dieät vi laïc.”
2 1
Ñaây daãn Phaåm Thaùnh haïnh, Kinh Nieát-baøn. Hai thöøa Thanh vaên vaø Duyeân giaùc.
3 2
Phaät xöa laø Thích-ca. Ngöôøi xuaát gia laáy phaùp hieäu hoï Thích, theo nhö hoï Phaät, 62 kieán, tröôùc keå “Saéc uaån höõu thöôøng” coù boán caùch kieán giaûi: 1. Saéc laø
töï xem mình nhö con trong doøng Phaät. thöôøng; 2. Saéc laø voâ thöôøng; 3. Saéc laø thöôøng maø voâ thöôøng 4. Saéc laø chaúng phaûi
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 177 178 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Phaân bieät heát thaûy phaùp,
Hö voïng giaû laäp teân, Chaúng khôûi phaân bieät töôûng.
Naøo coù nghóa chaân thaät?
Chæ coù ngöôøi cao vöôït, Kieáp hoûa thieâu ñaùy bieån,
Thoâng ñaït chaúng laáy boû. Gioù chuyeån nuùi ñoå non.
Chaân thöôøng, vui, tòch dieät,
Roõ bieát phaùp nguõ uaån, Nieát-baøn töôùng vaãn vaäy.
Vôùi thaân ta trong ñoù.
Ngoaøi hieän bao saéc töôïng, Nay ta göôïng giaûi thuyeát,
Moãi moãi töôùng aâm thanh. Khieán ngöôi boû taø kieán.
Chôù chaïy theo lôøi noùi,
Bình ñaúng nhö moäng huyeãn, May bieát ñöôïc ñoâi chuùt.
Chaúng khôûi thaáy thaùnh, phaøm.
Khoâng luaän giaûi Nieát-baøn, Chí Ñaïo nghe keä roài ñaïi ngoä, vui möøng laøm leã lui ra.
Hai beân, ba thuôû döùt.1
™
™™
Thöôøng öùng duïng caùc caên,
Nhöng chaúng khôûi duïng töôûng.
Haïnh Tö Thieàn sö, hoï Löu, ngöôøi huyeän An Thaønh,
thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng. Caû naêm uaån (saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc) ñeàu
Caùt Chaâu, nghe danh Taøo Kheâ giaùo phaùp thaïnh hoùa, ñi
hieåu nhö vaäy, hieäp laïi laøm 20 kieán giaûi, ñoù laø keå ra naêm uaån quaù khöù. – Laïi boán ñöôøng taét ñeán tham leã, hoûi raèng: “Neân laøm vieäc gì ñeå
kieán giaûi veà “Saéc coù höõu bieân, voâ bieân” 1. Keå saéc laø höõu bieân. 2. Keå saéc laø voâ
bieân. 3. Keå saéc laø höõu bieân, voâ bieân. 4. Keå saéc laø chaúng phaûi höõu bieân, chaúng
khoâng rôi vaøo giai caáp?”
phaûi voâ bieân. Caû naêm uaån ñeàu hieåu nhö vaäy, hieäp laøm 20 kieán giaûi. Ñoù laø ñoái vôùi Sö hoûi: “Xöa nay ngöôi ñaõ töøng laøm gì?”
caùi sôû chaáp cuûa naêm uaån hieän taïi. – Laïi boán kieán giaûi veà saéc coù nhöõng nghóa nhö
ñi, chaúng nhö ñi : 1. Keå saéc laø nhö ñi, nghóa laø ngöôøi ta laïi maø sanh vaøo khoaûng Thöa raèng: “Thaùnh ñeá1 cuõng chaúng laøm.”
ñoù, ñi maø ñeán tôùi ñôøi sau cuõng nhö theá. 2. Keå saéc laø chaúng nhö ñi, nghóa laø: quaù
khöù khoâng coù choã töø ñaâu maø laïi, vò lai cuõng khoâng coù choã ñi ñaâu; 3. Keå saéc laø Sö hoûi: “Vaäy thì rôi vaøo giai caáp naøo?”
nhö ñi, nhö chaúng ñi, nghóa laø thaân theå vôùi tinh thaàn hoøa hieäp maø laøm ngöôøi, sau
khi cheát tinh thaàn ñi maø thaân theå chaúng ñi; 4. Keå saéc laø chaúng phaûi nhö ñi, chaúng Thöa raèng: “Ñeán nhö Thaùnh ñeá coøn chaúng laøm, laøm
phaûi chaúng nhö ñi, nghóa laø ñoái nghòch vôùi kieán giaûi thöù ba vöøa noùi. Ñoái vôùi naêm
uaån ñeàu hieåu theo caùch nhö vaäy, hieäp laøm 20 kieán giaûi. Ñoù laø ñoái vôùi sôû kieán cuûa
sao coù giai caáp?”
naêm uaån vò lai. Ba ñôøi vöøa keå: quaù khöù, hieän taïi, vò lai, hieäp laïi thaønh 60 kieán giaûi.
Laïi keå theâm hai caùch hieåu Ñoaïn kieán (thaáy moïi söï ñöùt ñoaïn) vaø Thöôøng kieán
(thaáy moïi söï thöôøng toàn) maø thaønh 62 kieán.
1 1
Hai beân laø chaáp coù vaø chaáp khoâng. Ba thuôû laø quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai. Thaùnh ñeá : Chaân lyù cuûa Phaät, töùc laø Töù Dieäu Ñeá.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 179 180 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Sö raát traân troïng, baûo Haønh Tö daét daãn ñoà Hoaøi Nhöôïng thoaït nhieân coù choã kheá hôïp, beøn
chuùng. Moät ngaøy kia, Sö baûo Haønh Tö: “Ngöôi neân ñi giöõ leã haàu haï beân Sö ñeán möôøi laêm naêm, ngaøy caøng ñi
giaûng hoùa ôû moät phöông, chôù ñeå ñoaïn tuyeät.”1 saâu vaøo choã huyeàn dieäu, thaâm aùo. Sau veà Nam Nhaïc môû
roäng Thieàn toâng, ñöôïc saéc phong thuïy hieäu laø Ñaïi Hueä
Haønh Tö ñaõ ñaéc Phaùp, beøn veà nuùi Thanh Nguyeân
Thieàn sö.
nôi Caùt Chaâu, môû roäng Phaät phaùp, noái beà giaùo hoùa. Sau
ñöôïc vua ban thuïy hieäu laø Hoaèng Teá Thieàn sö. ™
™™
™
™™

Hoaøi Nhöôïng Thieàn sö, hoï Ñoã, ngöôøi Kim Chaâu. Thieàn sö Vónh Gia Huyeàn Giaùc, hoï Ñaùi, ngöôøi OÂn
Thoaït tieân ra maét An Quoác sö taïi Tung Sôn. Quoác sö sai Chaâu. Thuôû nhoû, hoïc taäp kinh luaän, tinh thoâng phaùp
tôùi Taøo Kheâ tham leã hoïc hoûi. Hoaøi Nhöôïng lieàn ñeán leã moân Chæ quaùn cuûa phaùi Thieân Thai. Nhaân ñoïc Kinh Duy-
baùi. ma, taâm ñòa böøng saùng. Tình côø coù ñeä töû cuûa Luïc Toå laø
Sö hoûi raèng: “Töø ñaâu ñeán ñaây?” Huyeàn Saùch, cuøng nhau ñaøm luaän nhieàu leõ. Huyeàn Giaùc
noùi ra moïi ñieàu ñeàu ngaàm hôïp vôùi yù Toå. Huyeàn Saùch môùi
Thöa raèng: “Töø Tung Sôn ñeán.”
hoûi: “Chaúng hay nhaân giaû ñaéc phaùp vôùi ai?”
Sö hoûi: “Mang vaät gì ñeán ñoù?”
Ñaùp raèng: “Toâi hoïc theo kinh luaän Phöông ñaúng, ñeàu
Ñaùp: “Noùi tôï nhö moät vaät töùc laø chaúng truùng roài.” laø coù truyeàn thöøa. Sau do nôi Kinh Duy-ma ngoä ñöôïc
Sö hoûi: “Vaäy coù theå tu chöùng chaêng?” toâng chæ nôi taâm Phaät, nhöng chöa coù ai chöùng minh.”
Ñaùp: “Tu chöùng töùc chaúng khoâng, oâ nhieãm töùc chaúng Huyeàn Saùch noùi: “Töø ñôøi Phaät Oai AÂm Vöông trôû veà
ñöôïc.” tröôùc thì ñöôïc, coøn töø ñôøi Phaät Oai AÂm Vöông veà sau,
Sö noùi: “Chæ moät ñieàu chaúng oâ nhieãm aáy, laø choã chö neáu khoâng coù thaày maø töï ngoä, haàu heát ñeàu laø ngoaïi ñaïo.”
Phaät hoä nieäm. Ngöôi ñaõ nhö vaäy, ta cuõng nhö vaäy. Ngaøi Huyeàn Giaùc noùi: “Nguyeän nhaân giaû chöùng minh cho
Baùt-nhaõ Ña-la 2 beân Taây Thieân coù lôøi ñoaùn tröôùc raèng: toâi.”
“Döôùi chaân ngöôi nhaûy ra con ngöïa con,3 ñaù gieát ngöôøi Huyeàn Saùch ñaùp: “Lôøi cuûa toâi chaúng xöùng ñaùng. Nay
trong thieân haï.”4 Lôøi aáy öùng ôû taâm nhaø ngöôi, chaúng neân taïi Taøo Kheâ coù Luïc Toå Ñaïi sö, boán phöông ñeàu nhoùm veà
voäi noùi. thoï Phaùp. Neáu ngaøi muoán ñi thì toâi seõ cuøng ñi.”
Huyeàn Giaùc beøn theo Huyeàn Saùch ñeán tham leã. Ñeán
1
Chæ vieäc truyeàn baù Ñaïo phaùp cho ngöôøi sau. nôi, ñi quanh Sö ba voøng, choáng caây tích tröôïng maø ñöùng.
2
Laø Toå Sö thöù 27.
3
4
ÖÙng veà vieäc Maõ Toå thoï taâm aán cuûa Hoaøi Nhöôïng Thieàn sö sau naøy. Sö noùi: “Phaøm baäc sa-moân phaûi ñuû ba ngaøn oai nghi,
YÙ noùi doïc ngang chaúng ai ñöông noåi.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 181
taùm muoân teá haïnh. Ñaïi ñöùc töø phöông naøo laïi maø cao
ngaïo ñeán theá?”
Huyeàn Giaùc noùi: “Sanh töû laø vieäc lôùn, voâ thöôøng mau
choùng laém.”
Sö noùi: “Sao chaúng nhaän laáy lyù voâ sanh, hieåu choã
khoâng mau choùng?”
Ñaùp: “Theå töùc voâ sanh, hieåu voán laø khoâng mau
choùng.”
Sö noùi: “Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy.”
Huyeàn Giaùc baáy giôø môùi chænh ñoán oai nghi maø leã
baùi. Giaây laùt caùo töø.
Sö noùi: “Veà choùng theá sao?”
Thöa raèng: “Töï mình chaúng phaûi ñoäng, laïi coù mau
choùng sao?”
Sö noùi: “Ai bieát chaúng phaûi ñoäng?”
Ñaùp: “Nhaân giaû töï sanh phaân bieät.”
Sö noùi: “Ngöôi thaät hieåu saâu yù voâ sanh.”
Thöa: “Voâ sanh laïi coù yù sao?”
Sö noùi: “Khoâng coù yù thì ai phaân bieät?”
Thöa raèng: “Phaân bieät cuõng chaúng phaûi laø yù.”
Sö noùi: “Hay laém thay!”
Sö löu Huyeàn Giaùc laïi moät ñeâm. Hoài aáy, ngöôøi ta
nhaân ñoù maø goïi Huyeàn Giaùc laø Nhaát tuùc giaùc (moät ñeâm
giaùc ngoä). Sau Huyeàn Giaùc coù vieát Chöùng ñaïo ca löu
haønh roäng raõi trong ñôøi. Thuïy hieäu laø Voâ töôùng Ñaïi sö,
ngöôøi ñöông thôøi xöng laø Chaân Giaùc.
™
™™
182 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Thieàn sö Trí Hoaøng, tröôùc tham leã Nguõ Toå, töï cho laø
mình ñaõ ñöôïc chaùnh thoï, 1 ngoài luoân trong am ñeán hai
möôi naêm. Ñeä töû cuûa Luïc Toå laø Huyeàn Saùch ñi du
phöông ñeán ñaát Haø Soùc,2 nghe danh Trí Hoaøng, tìm ñeán
am hoûi raèng: “Ngaøi ôû ñaây laøm gì?”
Trí Hoaøng ñaùp: “Nhaäp ñònh.”
Huyeàn Saùch hoûi: “Ngaøi noùi nhaäp ñònh laø höõu taâm maø
nhaäp hay voâ taâm maø nhaäp? Neáu laø voâ taâm maø nhaäp, thì
heát thaûy nhöõng vaät voâ tình nhö coû caây, gaïch ñaù, leõ ra cuõng
ñöôïc ñònh. Coøn neáu laø höõu taâm maø nhaäp, thì heát thaûy
nhöõng loaøi höõu tình coù taâm thöùc cuõng ñeàu ñöôïc ñònh.”
Trí Hoaøng noùi: “Ta ñang luùc nhaäp ñònh chaúng thaáy
coù taâm höõu, voâ.”
Huyeàn Saùch noùi: “Chaúng thaáy coù taâm höõu voâ, ñoù laø
thöôøng ñònh, sao coøn coù xuaát nhaäp? Neáu coù xuaát nhaäp,
töùc chaúng phaûi ñaïi ñònh.”
Trí Hoaøng khoâng ñaùp laïi ñöôïc. Hoài laâu môùi hoûi raèng:
“Thaày cuûa ngöôi laø ai?”
Huyeàn Saùch ñaùp: “Thaày toâi laø Luïc Toå ôû Taøo Kheâ.”
Trí Hoaøng hoûi: “Luïc Toå laáy chi laøm thieàn ñònh?”
Huyeàn Saùch ñaùp: “Thaày toâi daïy choã maàu nhieäm,
roãng rang, troøn ñaày, vaéng laëng, theå vaø duïng nhö nhö.
Naêm aám voán khoâng, saùu traàn chaúng coù, chaúng xuaát
chaúng nhaäp, chaúng ñònh chaúng loaïn. Taùnh thieàn khoâng
truï, lìa choã truï nôi thieàn vaéng laëng. Taùnh thieàn khoâng
sanh, lìa tö töôûng sanh nôi coõi thieàn. Taâm nhö hö
1
Quaû vò Thieàn ñònh.
2
Thuoäc tænh Haø Baéc
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 183
khoâng, cuõng khoâng coù caû caùi haïn löôïng cuûa hö
khoâng.”
Trí Hoaøng nghe thuyeát vaäy, lieàn theo ñöôøng taét ñeán
ra maét Toå Sö. Sö hoûi: “Nhaân giaû töø ñaâu ñeán ñaây?” Trí
Hoaøng thuaät laïi lôøi Huyeàn Saùch.
Sö noùi: “Ñuùng nhö lôøi aáy. Ngöôi chæ caàn taâm nhö hö
khoâng, cuõng chaúng maéc vaøo choã thaáy caùi khoâng, öùng
duïng khoâng ngaên ngaïi, ñoäng tónh ñeàu voâ taâm, choã tình
töôûng phaøm thaùnh ñeàu queân caû, naêng sôû1 ñeàu maát, taùnh
töôùng nhö nhö, thì khoâng luùc naøo laø chaúng ñònh.”
Trí Hoaøng nghe xong ñaïi ngoä, choã sôû ñaéc cuûa taâm
trong hai möôi naêm qua thaät chaúng coù aûnh höôûng gì.
Ñeâm hoâm aáy, só thöù ñaát Haø Baéc nghe treân khoâng trung
coù tieáng noùi raèng: “Hoâm nay Hoaøng Thieàn sö ñaéc ñaïo.”
Sau ñoù Trí Hoaøng laøm leã töø bieät, trôû veà Haø Baéc khai
hoùa boán chuùng.
™
™™
Moät vò taêng hoûi Sö raèng: “YÙ chæ cuûa ngaøi Hoaøng Mai
ngöôøi naøo ñöôïc?”
Sö ñaùp: “Ngöôøi hieåu phaùp Phaät thì ñöôïc.”
Vò taêng laïi hoûi: “Hoøa thöôïng coù ñöôïc chaêng?”
Sö ñaùp: “Ta chaúng hieåu phaùp Phaät.”
1
Khi hai phaùp ñoái nhau, phaùp töï ñoäng laø naêng, phaùp baát ñoäng laø sôû, nhö saùu
thöùc coù theå töï khôûi leân tình caûm thì goïi laø naêng, luïc traàn voán baát ñoäng nhöng coù
söùc thu huùt caùc tình caûm thì goïi laø sôû. Naêng sôû bao haøm söï vaän ñoäng, duyeân
sanh phaân bieät.
184 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
™
™™
Moät ngaøy kia Sö muoán giaët taám y cuûa Nguõ Toå truyeàn
cho maø khoâng gaëp choã nöôùc suoái trong. Nhaân ñeán phía
sau chuøa chöøng naêm daëm, thaáy nuùi röøng raäm raïp ñeïp ñeõ,
khí laønh bao quanh, Sö lieàn caém tích tröôïng xuoáng ñaát,
suoái lieàn theo ñoù chaûy ra, ñoïng laïi thaønh ao, beøn quì goái
giaët y treân moät hoøn ñaù. Chôït coù moät vò taêng ñeán leã baùi
noùi raèng: “Phöông Bieän naøy laø ngöôøi Taây Thuïc.1 Tröôùc
ôû mieàn Nam nöôùc Thieân Truùc gaëp Ñaït-ma Ñaïi sö, baûo
raèng: ‘Mau qua ñaát Ñöôøng,2 Chaùnh phaùp nhaõn taïng cuûa
ngaøi Ñaïi Ca-dieáp vaø taám y Taêng-giaø-leâ do ta truyeàn, ñaõ
qua saùu ñôøi, giôø ñang ôû Taøo Kheâ nôi Thieàu Chaâu. Ngöôi
tôùi ñoù maø chieâm leã.’ Vaäy neân Phöông Bieän töø xa ñeán
ñaây, nguyeän ñöôïc thaáy y baùt Toå truyeàn.”3
Sö beøn laáy ra cho xem, roài hoûi: “Thöôïng nhaân
chuyeân ngheà nghieäp gì?” Thöa raèng: “Kheùo ñaép töôïng.”
Sö nghieâm saéc maët, noùi: “Ngöôøi thöû ñaép töôïng ta
ñaây xem.”
Phöông Bieän khoâng töø choái. Qua maáy hoâm sau ñaép
xong chaân töôùng, cao chöøng baûy taác, kheùo leùo tuyeät xaûo.
Sö cöôøi noùi: “Ngöôøi chæ ñaép ñöôïc hình töôùng, chaúng ñaép
ñöôïc taùnh Phaät.”
Sö ñöa tay xoa ñaàu Phöông Bieän, noùi raèng: “Maõi maõi
1
Phía Taây tænh Töù xuyeân ngaøy nay.
2
Töùc laø Trung Quoác, vì vaøo ñôøi nhaø Ñöôøng neân goïi laø Ñöôøng thoå (ñaát nhaø
Ñöôøng).
3
Sau khi Toå Ñaït Ma vieân tòch, vaãn coù truyeàn thuyeát veà vieäc nhieàu ngöôøi
gaëp Toå trôû veà Thieân Truùc (AÁn Ñoä). Ñoaïn naøy cuõng noùi Phöông Bieän gaëp Toå
ôû Nam Thieân Truùc. Söï hieån linh naøy cuõn g phuø hôïp nhö truyeàn thuyeát chaên g?
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 185 186 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
laø ruoäng phöôùc cho coõi ngöôøi vaø coõi trôøi.” Sö nhaân ñoù ™ HAÙN VAÊN
laáy moät taám y maø ñeàn coâng. Phöông Bieän nhaän y chia
laøm ba phaàn: moät phaàn ñaép leân töôïng, moät phaàn ñeå laïi
cho mình, moät phaàn duøng caây goã toâng bao laïi, choân
䣆⫳
xuoáng ñaát, laäp lôøi theà raèng: “Veà sau neáu coù ngöôøi ñöôïc y
naøy, chính laø ta luùc ñoù ra ñôøi, truï trì1 ôû ñaây.” ÑOÁN TIEÄM
Veà sau, khi xaây caát laïi chuøa vaøo naêm Gia Höïu thöù
taùm ñôøi nhaø Toáng, coù vò taêng teân laø Duy Tieân khi ñaøo
ñaát ñöôïc maûnh y naøy, vaãn coøn môùi nguyeân, lieàn mang veà
ᢝ〣ᕇ
thôø nôi chuøa Cao Tuyeàn, moãi khi coù caàu khaån ñieàu chi Pha åm ñ eä ba ùt
ñeàu ñöôïc linh öùng.
™
™™ ┅Ⴓਟ⁏ί▁ۭ౤Ỏ◷Ⴓਥਿʗ⁏ᬃ㛄ᜳ౤࠹⧆
΋Ⴓ⒦┅౤ᕅ͜ॖᛲ౤ƭस⾣ᜳ㓹౤ᛳਿ౤⑏▋ᜳᛳ
Coù vò taêng ñoïc baøi keä cuûa Thieàn sö Ngoïa Luaân raèng: Ɛ͜౤䣆⫳Ŵᗢ౤㑅Ẍ㑁㜕঩͜㽚Ⴓ
Ngoïa Luaân raát hay kheùo, Thôøi, Toå Sö cö Taøo Kheâ, Baûo Laâm. Thaàn Tuù Ñaïi sö taïi Kinh
Döùt ñöôïc traêm tö töôûng. Nam, Ngoïc Tuyeàn töï. Ö thôøi, löôõng toâng thaïnh hoùa, nhaân
giai xöng Nam Naêng, Baéc Tuù, coá höõu Nam, Baéc nhò toâng,
Ñoái caûnh, taâm chaúng khôûi,
Ñoán, Tieäm chi phaân. Nhi hoïc giaû maïc tri toâng thuù.
Boà-ñeà ngaøy theâm lôùn.
⁏㴃⹱╺Ⴓ⧐▤ጺ͜౤ƭ▋ᜳᛳႳ⧐ᝏጺ⾠౤㮫▋
Sö nghe, daïy raèng: “Baøi keä aáy chöa roõ taâm ñòa, neáu 䇳࣪Ⴓȁ៩䣆⫳Ⴓ⧐⯰䣆⫳Ⴓƭ▋ᘅ䍟౤⑏៩䣆
y theo ñoù maø laøm caøng theâm troùi buoäc.” Nhaân ñoù, Sö ⫳Ⴓ
khai thò baèng baøi keä naøy:
Sö vò chuùng vieát: “Phaùp baûn nhaát toâng, nhaân höõu Nam Baéc.
Hueä Naêng chaúng hay kheùo, Phaùp töùc nhaát chuûng, kieán höõu trì taät. Haø danh Ñoán, Tieäm?
Chaúng döùt traêm tö töôûng. Phaùp voâ Ñoán, Tieäm. Nhaân höõu lôïi ñoän, coá danh Ñoán, Tieäm.”
Ñoái caûnh, taâm thöôøng khôûi, ‫ޖ‬౤ਿŴӇ⹱һһ㵐ᜳ͜ਟ⁏౤Ō㵙ጺ̹▋ȁֽ
Boà-ñeà nuoâi lôùn gì?
䛉Ⴓ
Nhieân, Tuù chi ñoà chuùng vaõng vaõng cô Nam toâng Toå Sö, baát
1 thöùc nhaát töï höõu haø sôû tröôøng?
Truï trì : Laøm chuû moät ngoâi chuøa.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 187 188 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ਿ╺ႳǁӉ⯰⁏Ŵ┮౤‫ڴ‬Ձፃž౤᠚ŌʿƃႳ ⁏╺ႳȁӉŌ⓹Ⴓ
ő౤᠚⁏Ɨਟ㮼ᒨ㫎⧐౤㹉Ӈ‫ޖ‬ᢥႳ᠚ԥŌ㓹䇧ភ Sö vieát: “Haø ñaéc baát thò?”
㮼䅸౤㤭ឳ᫦ԦႳ⥫〸㳹ƭ⣺⫋⒦⢬౤់һ▁ۭស Ớ╺Ⴓ▢㲫ᝏ⓹౤㲫ƌŌ⓹Ⴓ
⦂Ⴓ Ñoái vieát: “Vò thuyeát töùc thò, thuyeát lieãu baát thò.”
Tuù vieát: “Tha ñaéc voâ sö chi trí, thaâm ngoä thöôïng thöøa, ngoâ
⁏╺Ⴓ⥫⁏㙳⯄ਕ⹱Ⴓ
baát nhö daõ. Thaû, ngoâ sö Nguõ Toå thaân truyeàn y phaùp, khôûi ñoà
nhieân tai? Ngoâ haän baát naêng vieãn khöù thaân caän, hö thoï quoác Sö vieát: “Nhöõ sö nhöôïc vi thò chuùng?”
aân! Nhöõ ñaúng chö nhaân voâ treä ö thöû, khaû vaõng Taøo Kheâ
tham quyeát.” Ớ╺Ⴓс‫ب‬㲩ʗ⹱ႳǽӖ㯉䡞౤䛉ᬫŌ㖦Ⴓ
ጺⓀ౤ᡙ䛒ƭӢ㲡╺Ⴓ⥫㒈ⓢʒ┮౤់⯄᠚ᘌ▁ۭ Ñoái vieát: “Thöôøng chæ hoái ñaïi chuùng: Truï taâm quaùn tónh,
tröôøng toïa baát ngoïa.”
㒑⧐Ⴓ㙳▋ֽ㒁౤⹌Ӗ㰙ឲ౤䈅⯄᠚㲫Ⴓ
⁏╺ႳǽӖ㯉䡞౤⓹࣮䡟⽱Ⴓ䛉ᬫ،䁞౤⒦࡞ȁ
Nhaát nhaät, maïng moân nhaân Chí Thaønh vieát: “Nhöõ thoâng
minh ña trí, khaû vò ngoâ ñaùo Taøo Kheâ thính phaùp. Nhöôïc höõu ोႳ㒑᠚ɩ╺Ⴓ
sôû vaên, taän taâm kyù thuû, hoaøn vò ngoâ thuyeát.” Sö vieát: “Truï taâm quaùn tónh, thò beänh phi thieàn. Tröôøng toïa
Ӣ㲡⾛ᡙ㖱▁ۭ౤䟙⹱ស㳌౤Ō㰁Ꮰ㤩Ⴓ caâu thaân, ö lyù haø ích? Thính ngoâ keä vieát:

Chí Thaønh baåm maïng chí Taøo Kheâ, tuøy chuùng tham thænh,
baát ngoân lai xöù. ࢤᏠᬫŌ㖦౤
┅ਟ⁏ᠦ⹱╺Ⴓƹ▋⹉⧐ŴƭႳ⬆ᬃ⢬▇Ⴓ ⢷ភ㖦ŌᬫႳ
Thôøi, Toå Sö caùo chuùng vieát: “Kim höõu ñaïo phaùp chi nhaân,
ጺᕓ㖭ୀ䣖౤
tieàm taïi thöû hoäi.” ȁ⯄⿫ᙻ㲳Ⴓ
Ӣ㲡ᝏᗖ⽵ؐ౤ᕓ䞳ᕒƏႳ Sanh lai toïa baát ngoïa;
Töû khöù ngoïa baát toïa.
Chí Thaønh töùc xuaát leã baùi, cuï traàn kyø söï. Nhaát cuï xuù coát ñaàu.
⁏╺Ⴓ⥫⃦࠹⧆Ꮰ౤↼⓹㆗ȇႳ Haø vi laäp coâng khoùa?

Sö vieát: “Nhöõ tuøng Ngoïc Tuyeàn lai, öùng thò teá taùc?”
Ӣ㲡ᕩؐ౤╺ႳҖ̴ᬃਿʗ⁏㤩౤Ẍ䇝Ɓё౤ŌӉ
Ớ╺ႳŌ⓹Ⴓ ʮՁႳƹ㒁ᡨΚጺ㲫౤ȳʮ▤ӖႳҖ̴ࢤ⢷Əʗ౤
Ñoái vieát: “Baát thò.” ᡨΚʗս╽⯄⑝ਕႳ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 189 190 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Chí Thaønh taùi baùi, vieát: “Ñeä töû taïi Tuù Ñaïi sö xöù, hoïc ñaïo ᠂Ⴓ᠚ֽ㲫⧐౤Ō䠊㖫ԌႳ䠊䩚㲫⧐౤៩⯄फ़㲫౤
cöûu nieân, baát ñaéc kheá ngoä. Kim vaên Hoøa thöôïng nhaát thuyeát,
tieän kheá baûn taâm. Ñeä töû sanh töû söï ñaïi, Hoøa thöôïng ñaïi töø
㖫Ԍс䆘Ⴓ䢽঩ጺᗣ㝹⧐स⃦㖫Ԍ㼽ࢦ౤⓹५֨͟
caùnh vò giaùo thò.” օ⧐Ⴓ㒑᠚ɩ╺Ⴓ
⁏╺Ⴓ᠚㒁⥫⁏⑝ਕẌƭ֨͟օ⧐౤▢ể⥫⁏㲫֨ Sö vieát: “Nhöõ sö Giôùi, Ñònh, Tueä tieáp ñaïi thöøa nhaân; ngoâ Giôùi
Ñònh Tueä tieáp Toái thöôïng thöøa nhaân. Ngoä, giaûi baát ñoàng;
͟օ㪿फ़ʿȁႳ㗁᠚㲫१Ⴓ
kieán höõu trì taät. Nhöõ thính ngoâ thuyeát, döõ bæ ñoàng phuû? Ngoâ
Sö vieát: “Ngoâ vaên nhöõ sö giaùo thò hoïc nhaân Giôùi Ñònh Tueä sôû thuyeát phaùp, baát ly töï taùnh. Ly theå thuyeát phaùp, danh vi
phaùp, vò thaåm nhöõ sö thuyeát Giôùi Ñònh Tueä haïnh töôùng nhö töôùng thuyeát, töï taùnh thöôøng meâ. Tu tri nhaát thieát vaïn phaùp
haø? Döõ ngoâ thuyeát khaùn.” giai tuøng töï taùnh khôûi duïng, thò chaân Giôùi Ñònh Tueä phaùp.
Thính ngoâ keä vieát:
㲡╺Ⴓਿʗ⁏㲫Ⴓ㳹⅌㜕ȇ៩⯄֨Ⴓ㳹ᥠʪ㪿៩
⯄օႳ㖫⩚ᕒղ៩⯄͟ႳҺ㲫ʿ⢬Ⴓ▢ểᡨΚNj Ӗᬋ⯰䡟㖫Ԍ֨Ⴓ
ȁ⧐㲩ƭႳ Ӗᬋ⯰⸜㖫ԌօႳ
Ӗᬋ⯰፳㖫Ԍ͟Ⴓ
Thaønh vieát: “Tuù Ñaïi sö thuyeát: Chö aùc maïc taùc, danh vi giôùi.
Chö thieän phuïng haønh, danh vi tueä. Töï tònh kyø yù, danh vi ñònh. ŌᱹŌ⩩㖫䌣ᘷႳ
Bæ thuyeát nhö thöû, vò thaåm Hoøa thöôïng dó haø phaùp hoái 䁞ភ䁞Ꮰ▤ፂ⓴Ⴓ
nhaân?”
Taâm ñòa voâ phi, töï taùnh Giôùi;
⁏╺Ⴓ᠚㙳㰁▋⧐㗁ƭ౤ᝏ⯄㲒⥫ႳǺő䟙⒤㯪 Taâm ñòa voâ si, töï taùnh Tueä;
㊂౤ɨ៩ፂ⓴Ⴓʿ⥫⁏ֽ㲫֨͟օ౤ềŌ់ԇ㵱 Taâm ñòa voâ loaïn, töï taùnh Ñònh.
Baát taêng, baát giaûm, töï kim cang,
ƃႳ᠚ֽ㮫֨͟օឤᘁႳ
Thaân khöù, thaân lai, baûn Tam-muoäi.
Sö vieát: “Ngoâ nhöôïc ngoân höõu phaùp döõ nhaân, töùc vi cuoáng
nhöõ. Ñaûn thaû tuøy phöông giaûi phöôïc, giaû danh Tam-muoäi.
Nhö nhöõ sö sôû thuyeát Giôùi Ñònh Tueä, thaät baát khaû tö nghò daõ.
㲡㒁ɩ౤Լ㴞Ⴓůᠤጺɩ╺Ⴓ
Ngoâ sôû kieán Giôùi Ñònh Tueä höïu bieät.” Thaønh vaên keä, hoái taï. Naõi trình nhaát keä vieát:
Ӣ㲡╺Ⴓ֨͟օំ៤ጺ⾠Ⴓʿȁ╽ᘁႳ
Chí Thaønh vieát: “Giôùi Ñònh Tueä chæ hôïp nhaát chuûng, nhö haø Ɨ㣳ѕ䁞౤
caùnh bieät?” ѕȁੰ⿱Ⴓ
⁏╺Ⴓ⥫⁏֨͟օ౤⊶ʗžƭႳ᠚֨͟օ౤⊶▅ፃ 䆕㽚५ʿ౤
žƭႳՁ㯪Ō៨౤㮫▋䇳࣪Ⴓ⥫㒑᠚㲫౤㗁Һ៨ ⧐䈅Ō⩚Ⴓ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 191 192 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Nguõ uaån huyeãn thaân, Ձ౤䣆Ձ䣆Ɋ౤Ƣ⯰⫳⡹౤ֽNjŌ⿫ጺᗣ⧐Ⴓ㳹
Huyeãn haø cöùu caùnh? ⧐ͷ⪺౤▋ȁ⡹〣Ⴓ
Hoài thuù chaân nhö,
Sö vieát: “Töï taùnh voâ phi, voâ si, voâ loaïn. Nieäm nieäm Baùt-nhaõ
Phaùp hoaøn baát tònh.
quaùn chieáu, thöôøng ly phaùp töôùng, töï do töï taïi, tung hoaønh
taän ñaéc, höõu haø khaû laäp? Töï taùnh töï ngoä, ñoán ngoä ñoán tu,
⁏‫ޖ‬Ŵ౤⃬㲟㲡╺Ⴓ⥫⁏֨͟օᛔΔ♲┮ƭႳ᠚֨ dieäc voâ tieäm thöù, sôû dó baát laäp nhaát thieát phaùp. Chö phaùp
͟օᛔʗ♲┮ƭႳ㙳Ձ㖫Ԍ౤ƢŌ⿫㝈⋡‫➔ڃ‬ႳƢ tòch dieät, höõu haø thöù ñeä?”

Ō⿫㯪㔛঩㮫Ⴓ Ӣ㲡⽵ؐ౤䣰⯄ᯒȠ౤▘ʏŌ֕Ⴓ
Sö nhieân chi, phuïc ngöù Thaønh vieát: “Nhöõ sö Giôùi Ñònh Hueä Chí Thaønh leã baùi, nguyeän vi chaáp thi, trieâu tòch baát giaûi.
khuyeán tieåu caên trí nhaân; ngoâ Giôùi Ñònh Hueä khuyeán ñaïi caên
™
trí nhaân. Nhöôïc ngoä töï taùnh, dieäc baát laäp Boà-ñeà Nieát-baøn,
™ ™
dieäc baát laäp giaûi thoaùt tri kieán.
⯰ጺ⧐់Ӊ౤⒤㓹҄⿫㝹⧐Ⴓ㙳㯪⢬ղ౤Ƣ៩Ȇ
䁞౤Ƣ៩㝈⋡‫➔ڃ‬౤Ƣ៩㯪㔛঩㮫Ⴓ㮫ԌŴƭ౤⿫ ᓘӢ⃲౤⥭㮤ƭ౤▤ˠ⃈౤៩㪿ⓠ౤ΕǖᐔႳ㖫ᜳᛳ
ƢӉ౤Ō⿫ƢӉ౤ភᏠ㖫ࢭ౤⯰⫋⯰⼪Ⴓ↼ࢦ䟙ȇ౤ ᗢᛲ౤Ɛ͜ū䟾ƞҺ֧౤㑅Ӈᏺ⿻㼽Ⅳ֋Ⴓ
↼㲟䟙あ౤┤㮫ᛲ䁞౤Ō䠊㖫Ԍ౤ᝏӉ㖫ᬃਥ䆶‫ۑ‬ Taêng Chí Trieät, Giang Taây nhaân, baûn taùnh Tröông, danh
⇩ፂ⓴౤⓹៩㮫ԌႳ Haønh Xöông, thieáu nhieäm hieäp. Töï Nam Baéc phaân hoùa, nhò
toâng chuû tuy voâ bæ ngaõ, nhi ñoà löõ caïnh khôûi aùi taéng.
“Voâ nhaát phaùp khaû ñaéc, phöông naêng kieán laäp vaïn phaùp.
Nhöôïc giaûi thöû yù, dieäc danh Phaät thaân, dieäc danh Boà-ñeà ┅౤ᛳ͜䛒ƭ㖫⿫ਿ⁏⯄〣ᕉਟ౤㑅ӛਟ⁏ᒨ㫎⯄
Nieát-baøn, dieäc danh giaûi thoaùt tri kieán. Kieán taùnh chi nhaân, ʘፄ㒁Ⴓů᪬㪿ⓠᏠᘖ⁏Ⴓ⁏Ӗ䆶౤䣃঩ᕒƏ౤ᝏ
laäp dieäc ñaéc, baát laäp dieäc ñaéc, khöù lai töï do, voâ treä, voâ ngaïi.
ÖÙng duïng tuøy taùc, öùng ngöõ tuøy ñaùp, phoå kieán hoùa thaân, baát
㏇䌣᜝ᕅ⒦ѯ䛥Ⴓ┅౤ʓ╏౤㪿ⓠᕁਟͨ౤Ỗ⢄ᙼ
ly töï taùnh, töùc ñaéc töï taïi thaàn thoâng du hyù Tam-muoäi, thò ͮႳ⁏㗊䣜΢ŴႳ㪿ⓠ⋿ᗟ㑁ፂ౤Ը⯰ֽ⌞Ⴓ
danh kieán taùnh.”
Thôøi, Baéc toâng moân nhaân töï laäp Tuù sö vi ñeä luïc Toå, nhi kî
Ӣ㲡ᕩ᤻⁏౤╺Ⴓʿȁ⓹Ō⿫㏶Ⴓ Toå Sö truyeàn y vi thieân haï vaên. Naõi chuùc Haønh Xöông lai
thích Sö. Sö taâm thoâng, döï tri kyø söï, töùc trí kim thaäp löôïng ö
Chí Thaønh taùi khaûi Sö, vieát: “Nhö haø thò baát laäp nghóa?” toïa gian. Thôøi, daï moä, Haønh Xöông nhaäp Toå thaát, töông duïc
⁏╺Ⴓ㖫Ԍ⯰䡟౤⯰⸜౤⯰፳Ⴓӯӯ㗛㙳㯉‫ޟ‬౤с gia haïi. Sö thö caûnh töïu chi. Haønh Xöông huy nhaän giaû tam,
taát voâ sôû toån.
䠊⧐फ़౤㖫ࢭ㖫ᬃ౤㊘⠉⹌Ӊ౤▋ȁ់⿫Ⴓ㖫Ԍ㖫
⁏╺Ⴓ⢫ᙩŌ䈡౤䈡ᙩŌ⢫Ⴓំ㺍⥫䌣౤Ō㺍⥫
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 193 194 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ᡙႳ ╺ႳᡨΚֽ㲫౤ʗ䇟ㇺ⑿Ⴓ
Sö vieát: “Chaùnh kieám baát taø, taø kieám baát chaùnh, chæ phuï nhöõ Vieát: “Hoøa thöôïng sôû thuyeát, ñaïi vi kinh vaên.”
kim, baát phuï nhöõ maïng.”
⁏╺Ⴓ᠚ᒨȆӖᝌ౤͖③䇟⒦ȆㇺႳ
㪿ⓠ䨼ƶ౤Ű㑅⒤㣱౤⥘ᢜԼ䇘౤ᝏ䣰ᗖͱႳ⁏䇑 Sö vieát: “Ngoâ truyeàn Phaät taâm aán, an caûm vi ö Phaät kinh?”
㗁䌣౤㰁Ⴓ⥫őភ౤ԛӇ⹱㐸ͮ⒦⥫Ⴓ⥫់ǁⓀⓧ
╺Ⴓㇺ㲫ȆԌ⓹с౤ᡨΚ᝗㰁⯰сႳᥠ⅌㳹⧐ů㖱
ҭ㑅Ꮰ౤᠚ⷊ␮ឳႳ
㝈⋡Ӗस⓹⯰с౤ᡨΚ᝗㰁⓹сႳ⢬ᝏफ़䇟౤NJẌ
Haønh Xöông kinh phoù, cöûu nhi phöông toâ, caàu ai hoái quaù,
töùc nguyeän xuaát gia. Sö toaïi döõ kim, ngoân: “Nhöõ thaû khöù,
ƭ䃼ᙼ࣎ՔႳ
khuûng ñoà chuùng phieân haïi ö nhöõ. Nhöõ khaû tha nhaät dòch hình Vieát: “Kinh thuyeát Phaät taùnh thò thöôøng, Hoøa thöôïng khöôùc
nhi lai, ngoâ ñöông nhieáp thoï.” ngoân voâ thöôøng. Thieän aùc chö phaùp naõi chí Boà-ñeà taâm giai
thò voâ thöôøng, Hoøa thöôïng khöôùc ngoân thò thöôøng. Thöû töùc
㪿ⓠ⾛ⓃͰ䇐ႳӅ‫ץ‬ᓘᗖͱႳᕓ֨ㄹ䇆ႳጺⓀႳ töông vi, linh hoïc nhaân chuyeån gia nghi hoaëc.”
↲⁏Ŵ㰁Ⴓ䇧Ꮰ⽵㯁Ⴓ
⁏╺Ⴓ‫➔ڃ‬ㇺ౤᠚ⓨ㒑Ψ⯰⹌㣅㶁㲧ጺ䇗౤ȳ⯄㴜
Haønh Xöông baåm chi tieâu ñoän. Haäu, ñaàu taêng xuaát gia, cuï
giôùi tinh taán. Nhaát nhaät, öùc Sö chi ngoân, vieãn lai leã caän.
㲫౤⯰ጺ̹౤ጺ㏶Ō៤ㇺ⑿Ⴓů㖱⯄⥫౤ㆩ⯰Ɛ
㲫Ⴓ
⁏╺Ⴓ᠚Űӯ⥫౤⥫Ꮰȁ┖Ⴓ
Sö vieát: “Nieát-baøn Kinh, ngoâ tích thính ni Voâ Taän Taïng ñoäc
Sö vieát: “Ngoâ cöûu nieäm nhöõ, nhöõ lai haø vaõn?” tuïng nhaát bieán, tieän vò giaûng thuyeát, voâ nhaát töï, nhaát nghóa
╺Ⴓ⓵㟌ᡨΚ≽㏃౤ƹ䟾ᗖͱ㙴㪿౤ㆩ䠋ᰌӓႳᕒ baát hôïp kinh vaên. Naõi chí vò nhöõ, chung voâ nhò thuyeát.”

՚ᒨ⧐ѮࢤŷႳҖ̴с㯆‫➔ڃ‬ㇺ౤▢╢с౤⯰с ╺ႳẌƭ㵙䌡⩤⓴౤䣰ᡨΚˡ╻䛝ਕႳ
㏶ႳƂᡨΚսՋ౤ࣂ⯄㯪㲫Ⴓ Vieát: “Hoïc nhaân thöùc löôïng thieån muoäi, nguyeän Hoøa thöôïng
uûy khuùc khai thò.”
Vieát: “Taïc moâng Hoøa thöôïng xaû toäi, kim tuy xuaát gia khoå
haïnh, chung nan baùo ñöùc. Kyø duy truyeàn phaùp ñoä sanh hoà, ⁏╺Ⴓ⥫঩᠂ႳȆԌ㙳с౤╽㲫ư䱞ᥠ⅌㳹⧐౤ů
ñeä töû thöôøng laõm Nieát-baøn Kinh, vò hieåu thöôøng, voâ thöôøng
nghóa. Khaát Hoøa thöôïng töø bi, löôïc vò giaûi thuyeát.”
㖱⿘ᚇ౤⯰▋ጺƭ⸫㝈⋡Ӗ㑁Ⴓ⑏᠚㲫⯰с౤⢫⓹
Ȇ㲫५сŴ䇝ƃႳឤ౤ጺᗣ㳹⧐㙳⯰с㑁౤ᝏߚߚ
⁏╺Ⴓ⯰с㑁౤ᝏȆԌƃႳ▋с㑁౤ᝏጺᗣᥠ⅌㳹
स▋㖫Ԍ౤ͳឳࢤ⢷౤㑅५сԌ▋Ō䇗Ŵ㤩Ⴓ⑏᠚
⧐ᗢᘁӖƃႳ
㲫с㑁౤⢫⓹Ȇ㲫५⯰с㏶Ⴓ
Sö vieát: “Voâ thöôøng giaû, töùc Phaät taùnh giaû. Höõu thöôøng daõ,
töùc nhaát thieát thieän aùc chö phaùp phaân bieät taâm daõ.” Sö vieát: “Nhöõ tri phuû? Phaät taùnh nhöôïc thöôøng, caùnh thuyeát
thaäp ma thieän aùc chö phaùp, naõi chí cuøng kieáp, voâ höõu nhaát
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 195 196 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
nhaân phaùt Boà-ñeà taâm giaû. Coá ngoâ thuyeát voâ thöôøng, ȆԌ㑅ⴹᘩႳ
chaùnh thò Phaät thuyeát chaân thöôøng chi ñaïo daõ. Höïu, nhaát
thieát chö phaùp nhöôïc voâ thöôøng giaû, töùc vaät vaät giai höõu töï
䡟⁏फ़⊙㗁౤
taùnh, dung thoï sanh töû, nhi chaân thöôøng taùnh höõu baát bieán ֧Ƣ⯰ֽӉႳ
chi xöù.Coá ngoâ thuyeát thöôøng giaû, chaùnh thò Phaät thuyeát chaân Ngaõ kim baát thi coâng,
voâ thöôøng nghóa. Phaät taùnh nhi hieän tieàn.
Ȇ⤁⯄ᖽʚ౤ʐ䇝ᯒ⒦䈡с౤㳹Ɛžƭ⒦с㰉⯰ Phi Sö töông thoï döõ,
с౤ᕍ֦ᕇɔ౤⑏⒦‫➔ڃ‬ƌ㏶⑝ţ౤ৎҺɬ㮫౤㑅䤁 Ngaõ dieäc voâ sôû ñaéc.

㲫५с౤५➽౤५֧౤५⩚Ⴓ⥫ƹȦ㰁౤㓎㏶౤Nj⒢
⁏╺Ⴓ⥫ƹ⃲ƃ౤͡៩Ӣ⃲Ⴓ⃲⽵㴞㑅䆡Ⴓ
⪺⯰сឦ⻿͟⢷с౤㑅䒁㯪ȆŴ᫮ˋ▅Ӆӑ㰁౤㊘
Sö vieát: “Nhöõ kim trieät daõ, nghi danh Chí Trieät.” Trieät leã taï nhi
㯆ᜟ䇗౤▋ȁֽोႳ thoái.
“Phaät tî vò phaøm phu, ngoaïi ñaïo chaáp ö taø thöôøng, chö nhò
™
thöøa nhaân ö thöôøng keá voâ thöôøng, coäng thaønh baùt ñaûo, coá ö
™ ™
Nieát-baøn lieãu nghóa giaùo trung, phaù bæ thieân kieán, nhi hieån
thuyeát chaân thöôøng, chaân laïc, chaân ngaõ, chaân tònh. Nhöõ kim
y ngoân, boäi nghóa, dó ñoaïn dieät voâ thöôøng caäp saùc ñònh töû
thöôøng, nhi thaùc giaûi Phaät chi vieân dieäu toái haäu vi ngoân, tuùng ▋ጺ⿵̴៩ਥ▇౤㭹䞺౤୐⤯̴౤ё᜝ፂ౤㖫࠹⧆
laõm thieân bieán, höõu haø sôû ích?” Ꮰ౤ស⽵Ⴓ
㪿ⓠӲ‫ޖ‬ʗՁႳ㲫ɩ╺Ⴓ Höõu nhaát ñoàng töû danh Thaàn Hoäi, Töông Döông, Cao thò töû,
Haønh Xöông hoát nhieân ñaïi ngoä, thuyeát keä vieát: nieân thaäp tam, töï Ngoïc Tuyeàn lai, tham leã.

͕᪻⯰сӖ౤ ⁏╺Ⴓ঩㵙䇧Ꮰ㘑䅎౤䈅ỖӉ▤Ꮰ᠂Ⴓ㙳▋▤౤ᘣ
Ȇ㲫▋сԌႳ ៤㵙ūႳ㱧㲫१Ⴓ
Ō঩⒤ȳ㑁౤ Sö vieát: “Tri thöùc vieãn lai gian taân, hoaøn töông ñaéc baûn lai
phuû? Nhöôïc höõu baûn, taéc hôïp thöùc chuû. Thí thuyeát khaùn.”
Ⳕ⓲⥮‫⼶ؤ‬Ⴓ
Nhaân thuû voâ thöôøng taâm, ▇╺ႳNj⯰ǽ⯄▤౤㮫ᝏ⓹ūႳ
Phaät thuyeát höõu thöôøng taùnh. Hoäi vieát: “Dó voâ truï vi baûn, kieán töùc thò chuû.”
Baát tri phöông tieän giaû,
Du xuaân trì thaäp lòch.
⁏╺Ⴓ䆵⦝⃓Ɱ៤ឲ⡹㲟Ⴓ
֧ƹŌ⒧ᙻ౤ Sö vieát: “Giaù sa-di tranh hôïp thuû thöù ngöõ.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 197 198 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

▇ůᤫ╺ႳᡨΚᬫ⽱౤䈅㮫౤Ō㮫Ⴓ ⁏ឤ╺Ⴓ⥫㙳Ӗ䆘Ō㮫౤ᤫᥠ঩㵙㮭㾢Ⴓ⥫㙳
Hoäi naõi vaán vieát: “Hoøa thöôïng toïa thieàn, hoaøn kieán, baát ӖՁ౤ᝏ㖫㮫Ԍ౤Ȧ⧐Ɋ㪿Ⴓ⥫㖫䆘౤Ō㮫㖫Ӗ౤᝗
kieán?” Ꮰᤫ᠚㮫㗁Ō㮫Ⴓ᠚㮫㖫঩౤㹉lj⥫䆘Ⴓ⥫㙳㖫
⁏Nj☿◅‫׉‬ፂፄ౤ƔႳ᠚‫ࣹ⓹⥫׉‬౤ŌࣹႳ 㮫౤ƢŌlj᠚䆘ႳȁŌ㖫঩㖫㮫౤ůᤫ᠚㮫㗁Ō
Sö dó truï tröôïng ñaû tam haï, vaân: “Ngoâ ñaû nhöõ, thò thoáng, baát 㮫Ⴓ
thoáng?” Sö höïu vieát: “Nhöõ nhöôïc taâm meâ baát kieán, vaán thieän tri thöùc
Ớ╺ႳƢࣹ౤ƢŌࣹႳ tròch loä. Nhöõ nhöôïc taâm ngoä, töùc töï kieán taùnh, y phaùp tu
haønh. Nhöõ töï meâ, baát kieán töï taâm, khöôùc lai vaán ngoâ kieán döõ
Ñoái vieát: “Dieäc thoáng, dieäc baát thoáng.” baát kieán. Ngoâ kieán töï tri, khôûi ñaïi nhöõ meâ? Nhöõ nhöôïc töï
kieán, dieäc baát ñaïi ngoâ meâ. Haø baát töï tri töï kieán, naõi vaán ngoâ
⁏╺Ⴓ᠚Ƣ㮫౤ƢŌ㮫Ⴓ
kieán döõ baát kieán?”
Sö vieát: “Ngoâ dieäc kieán, dieäc baát kieán.”
ਥ▇ᕩ⽵व䥩ؐ౤⥘㴞䇘խ౤▎ᛀ㇍Ƞ౤Ō䠊К
ਥ▇ᤫႳʿȁ⓹Ƣ㮫౤ƢŌ㮫Ⴓ ៏Ⴓ
Thaàn Hoäi vaán: “Nhö haø thò dieäc kieán, dieäc baát kieán? ” Thaàn Hoäi taùi leã baù dö baùi, caàu taï quaù khieân, phuïc caàn caáp
⁏ƔႳ᠚Ŵֽ㮫౤с㮫㖫Ӗ䇘խ౤Ō㮫ǁƭ⓹䡟౤ thò, baát ly taû höõu.

ʽ⅌Ⴓ⓹NjƢ㮫౤ƢŌ㮫Ⴓ⥫㰁Ƣࣹ౤ƢŌࣹʿ ጺⓀႳ⁏ᠦ⹱╺Ⴓ᠚▋ጺߚ౤⯰䣖౤⯰Ϊ౤⯰៩౤⯰
ȁႳ⥫㙳Ōࣹ౤៨ᕒ□রႳ㙳ࣹ౤ᘣ៨ᖽʚ౤ᝏ㼽 ̹౤⯰㓎౤⯰䡢Ⴓ㳹ƭ䈅㵙᠂Ⴓ
ԟԥႳ⥫៭ᘩ㮫౤Ō㮫⓹Ɛ䈊Ⴓࣹ౤Ōࣹ⓹ࢤ⪺Ⴓ Nhaát nhaät, Sö caùo chuùng vieát: “Ngoâ höõu nhaát vaät, voâ ñaàu, voâ
⥫㖫ԌőŌ㮫౤③ⱰҋƭႳ vó, voâ danh, voâ töï, voâ boái, voâ dieän. Chö nhaân hoaøn thöùc
phuû?”
Sö vaân: “Ngoâ chi sôû kieán, thöôøng kieán töï taâm quaù khieân, baát
kieán tha nhaân thò, phi, haûo, aùc. Thò dó dieäc kieán, dieäc baát kieán. ਥ▇ᗖ╺Ⴓ⓹㳹ȆŴ▤‫ۦ‬౤ਥ▇ŴȆԌႳ
Nhöõ ngoân Dieäc thoáng, dieäc baát thoáng nhö haø? Nhöõ nhöôïc Thaàn Hoäi xuaát vieát: “Thò chö Phaät chi baûn nguyeân, Thaàn Hoäi
baát thoáng, ñoàng kyø moäc thaïch. Nhöôïc thoáng, taéc ñoàng phaøm chi Phaät taùnh.”
phu, töùc khôûi nhueá haän. Nhöõ höôùng tieàn kieán, baát kieán thò
nhò bieân. Thoáng, baát thoáng thò sanh dieät. Nhöõ töï taùnh thaû baát ⁏╺Ⴓ៭⥫䇝⯰៩౤⯰̹Ⴓ⥫ȳ᥶ȇ▤‫ۦ‬ȆԌႳ⥫
kieán, caûm nhó loäng nhaân?” ៭ភ▋‫ס‬㚎㟴䣖Ⴓƃំ֦っ঩㯪͜ӇႳ
ਥ▇⽵ؐԼ㴞Ⴓ Sö vieát: “Höôùng nhöõ ñaïo voâ danh, voâ töï, nhöõ tieän hoaùn taùc
Thaàn Hoäi leã baùi hoái taï. baûn nguyeân, Phaät taùnh. Nhöõ höôùng khöù höõu baû maõo caùi ñaàu,
daõ chæ thaønh caù tri giaûi toâng ñoà!”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 199 200 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ਟ⁏⪺Ӆ౤▇ᕁƧ⨊౤ʗҔ▁ۭ䣆⑝౤㞜䤁͜㰙౤
ॖ㪿⒦œႳ⓹⯄㛨⬬⽱⁏Ⴓ
™ VIEÄT VAÊN
Toå Sö dieät haäu, Hoäi nhaäp Kinh Laïc, ñaïi hoaèng Taøo Kheâ Ñoán
PHAÅM THÖÙ VIII
giaùo, tröù Hieån toâng kyù, thaïnh haønh ö theá. Thò vi Haø Traïch
Thieàn sö.

PHAÙP ÑOÁN VAØ TIEÄM

™
™ ™

™ Tuù”, cho neân coù söï phaân ra hai phaùp Ñoán vaø Tieäm cuûa
™ ™
⁏㮫㳹͜䠋ᤫ౤ᢔ㼽⅌Ӗ౤ʒ䟰ѯፄ౤հ㑅㴃╺Ⴓ
Ẍ䇝ŴƭႳጺᗣᥠӯ⅌ӯႳ↼ⷊ⹌䞧Ⴓ⯰៩់
៩Ⴓ៩⒦㖫ԌႳ⯰ƐŴԌႳ⓹៩ềԌႳ⒦ềԌፃ
҄⿫ጺᗣ⑝䛒Ⴓ㰁ፄȳ䢽㖫㮫Ⴓ
Sö kieán chö toâng naïn vaán, haøm khôûi aùc taâm, ña taäp toïa haï,
maãn nhi vò vieát: Hoïc ñaïo chi nhaân, nhaát thieát thieän nieäm, aùc
nieäm, öng ñöông taän tröø. Voâ danh khaû danh, danh ö töï taùnh:
Voâ nhò chi taùnh, thò danh thaät taùnh. Ö thaät taùnh thöôïng, kieán
laäp nhaát thieát giaùo moân; ngoân haï, tieän tu töï kieán.
㳹ƭ㒁㲫౤㊤सȇ⽵౤㳌Ə⯄⁏Ⴓ
Chö nhaân vaên thuyeát, toång giai taùc leã, thænh söï vi sö.
Baáy giôø, Toå Sö ôû chuøa Baûo Laâm nôi Taøo Kheâ, Thaàn
Tuù Ñaïi sö ôû chuøa Ngoïc Tuyeàn nôi Kinh Nam. Luùc aáy, hai
toâng ñeàu thaïnh hoùa. Ngöôøi ñôøi goïi laø “Nam Naêng, Baéc
hai toâng Nam Baéc, laøm cho ngöôøi hoïc chaúng bieát theo veà
ñaâu. Sö vì moïi ngöôøi maø noùi raèng:
“Phaùp voán chæ moät toâng, ngöôøi coù Nam Baéc. Phaùp
töùc laø moät loaïi, choã thaáy bieát coù chaäm mau. Sao goïi laø
Ñoán, Tieäm? Phaùp khoâng coù Ñoán Tieäm, chæ vì ngöôøi ta coù
lanh lôïi, chaäm luït khaùc nhau, cho neân goïi laø Ñoán Tieäm
ñoù thoâi.”
Nhöng moân ñoà cuûa sö Thaàn Tuù thöôøng cheâ Toå Sö
phía Nam raèng: Chaúng bieát moät chöõ, coù chi laø gioûi?
Sö Thaàn Tuù noùi raèng: “Vò aáy ñöôïc trí voâ sö,1 ngoä saâu
pheùp Thöôïng thöøa, ta chaúng baèng ñöôïc. Vaû laïi, Thaày ta
laø Nguõ Toå ñích thaân truyeàn phaùp vaø y, naøo phaûi voâ côù
sao? Ta vaãn aân haän raèng chaúng theå vöôït ñöôøng xa ñeán
ñoù thaân caän ñöôïc vôùi vò aáy, ôû ñaây luoáng thoï ôn nöôùc.2

1
Voâ sö trí: trí tueä töï thaáy bieát khoâng caàn thaày daïy.
2
Noùi vieäc thaùi haäu Voõ Taéc Thieân toân suøng, toân hieäu laø Quoác Sö.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 201
Caùc ngöôi ñöøng trì treä maõi ôû ñaây, neân tôùi Taøo Kheâ
tham yeát maø hoïc hoûi.”
Ngaøy kia, sö Thaàn Tuù baûo moân ñoà laø Chí Thaønh
raèng: “Nhaø ngöôi thoâng minh taøi trí, neân vì ta ñeán Taøo
Kheâ nghe Phaùp. Neáu nghe ñöôïc ñieàu chi, heát loøng nhôù
laáy, trôû veà noùi cho ta nghe.”
Chí Thaønh vaâng lôøi ñeán Taøo Kheâ, theo chuùng tham
hoïc, nhöng chaúng noùi laø töø ñaâu ñeán. Khi aáy, Toå Sö baûo
chuùng raèng: “Nay coù keû troäm phaùp laån trong Hoäi naøy.”
Chí Thaønh lieàn böôùc ra leã baùi, noùi roõ chuyeän mình.
Sö noùi: “Ngöôi töø chuøa Ngoïc Tuyeàn ñeán ñaây ñeå leùn
luùt doø xeùt, phaûi khoâng?” Ñaùp raèng: “Khoâng phaûi.” Sö noùi:
“Sao khoâng phaûi ñöôïc?” Thöa raèng: “Chöa noùi ra laø phaûi,
ñaõ noùi ra roài neân khoâng phaûi.”
Sö hoûi: “Thaày ngöôi daïy chuùng theá naøo?”
Ñaùp: “Thaày toâi thöôøng daïy chuùng raèng: Truï taâm
quaùn söï yeân tónh, ngoài hoaøi chaúng naèm.”
Sö noùi: “Truï taâm quaùn söï yeân tónh, ñoù laø beänh chöù
chaúng phaûi thieàn. Ngoài maõi laø giam mình, theo lyù coù ích
gì? Haõy nghe baøi keä naøy:
Luùc soáng ngoài chaúng naèm;
Cheát ñi naèm chaúng ngoài.
Moät boä xöông hoâi thoái,
Sao laáy ñoù laäp coâng?”
Chí Thaønh laïi laøm leã, thöa raèng: “Ñeä töû naøy ôû nôi
Ñaïi sö Thaàn Tuù, hoïc ñaïo chín naêm, chaúng ñöôïc tænh ngoä.
Nay vöøa nghe Hoøa thöôïng thuyeát qua lieàn kheá hôïp baûn
taâm. Sanh töû laø vieäc lôùn, xin Hoøa thöôïng ñaïi töø chæ
daïy.”
202 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Sö noùi: “Ta nghe thaày ngöôi daïy phaùp Giôùi Ñònh
Tueä, chöa roõ thaày ngöôi giaûng thuyeát haïnh, töôùng Giôùi
Ñònh Tueä theá naøo? Ngöôi thöû noùi ta nghe xem.”
Chí Thaønh noùi: “Ñaïi sö Thaàn Tuù noùi: ‘Moïi ñieàu döõ
ñöøng khôûi leân, goïi laø Giôùi. Moïi ñieàu laønh vaâng laøm theo,
goïi laø Tueä. Tònh laáy yù cuûa mình, goïi laø Ñònh.’ Chöa roõ ôû
ñaây Hoøa thöôïng duøng phaùp gì daïy ngöôøi?”
Sö noùi: “Neáu ta noùi coù phaùp daïy ngöôøi, hoùa ra noùi
doái ngöôi. Chæ tuøy phöông tieän maø môû troùi, taïm goïi laø
Tam-muoäi. Nhö nghóa Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi
thuyeát, thaät chaúng theå nghó baøn ñöôïc. Choã kieán giaûi cuûa
ta veà Giôùi Ñònh Tueä laïi khaùc.”
Chí Thaønh hoûi: “Giôùi Ñònh Tueä leõ ra chæ moät, sao laïi
coù khaùc?”
Sö noùi: “Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi daïy ngöôøi Ñaïi
thöøa. Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta daïy ngöôøi Toái thöôïng thöøa.
Choã ngoä, giaûi chaúng ñoàng nhau; choã thaáy bieát coù mau, coù
chaäm. Ngöôi haõy nghe ta thuyeát, xem coù gioáng thaày
ngöôi chaêng? Choã thuyeát phaùp cuûa ta chaúng rôøi khoûi töï
taùnh. Neáu rôøi khoûi theå töï taùnh maø thuyeát phaùp, goïi laø
töôùng thuyeát, töï taùnh thöôøng meâ. Neân bieát raèng heát
thaûy muoân phaùp ñeàu töø töï taùnh khôûi duïng, aáy laø phaùp
Giôùi Ñònh Tueä chaân thaät. Haõy nghe baøi keä naøy:
Taâm khoâng sai quaáy, töï taùnh Giôùi,
Taâm khoâng ngu si, töï taùnh Tueä,
Taâm khoâng taùn loaïn, töï taùnh Ñònh.
Chaúng theâm, chaúng bôùt, nhö kim cang,
Thaân duø qua laïi, thöôøng trong ñònh.”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 203
Thaønh nghe keä, aên naên caûm taï, lieàn trình keä
raèng:
Naêm uaån huyeãn hình,
Huyeãn sao cöùu caùnh?
Quaøy ñuoåi chaân nhö,
Phaùp thaønh chaúng tònh.
Sö nhaän cho laø ñöôïc. Laïi noùi vôùi Chí Thaønh: “Giôùi
Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi khuyeân ngöôøi trí nhoû caên thaáp,
Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta khuyeân ngöôøi trí tueä ñaïi caên. Neáu
ngoä töï taùnh, laïi chaúng laäp Boà-ñeà Nieát-baøn, cuõng chaúng
laäp Giaûi thoaùt tri kieán.1
“Khoâng moät phaùp coù theå ñaéc, môùi kieán laäp ñöôïc
muoân phaùp. Neáu hieåu roõ yù aáy, cuõng goïi laø Phaät thaân,
cuõng goïi laø Boà-ñeà Nieát-baøn, cuõng goïi laø Giaûi thoaùt tri
kieán. Ngöôøi thaáy taùnh, laäp cuõng ñöôïc, chaúng laäp cuõng
ñöôïc, qua laïi töï do, khoâng trì treä, ngaên ngaïi. ÖÙng duïng
tuøy vieäc laøm, theo lôøi maø ñaùp, thaáy khaép hoùa thaân,
chaúng lìa töï taùnh, töùc ñöôïc thaàn thoâng töï taïi du hyù
Tam-muoäi, ñoù goïi laø thaáy taùnh.”
Chí Thaønh laïi hoûi Sö raèng: “Theá naøo laø nghóa chaúng
laäp?”
Sö ñaùp: “Töï taùnh khoâng sai quaáy, ngu si, taùn loaïn.
Taùnh Baùt-nhaõ thöôøng luoân quaùn chieáu, lìa khoûi phaùp
töôùng, töï do töï taïi, doïc ngang ñeàu ñöôïc, coù chi laäp ñöôïc?
Taùnh mình töï ngoä, töùc thôøi giaùc ngoä, töùc thôøi tu trì,
chaúng coù laàn löôït thöù lôùp, vaäy neân chaúng laäp phaùp naøo
heát thaûy. Caùc phaùp ñeàu tòch dieät, coù thöù lôùp gì ñaâu?”
1
Phaùp thaân coù naêm phaàn: giôùi, ñònh, tueä laø theo nhaân maø coù teân, giaûi thoaùt,
giaûi thoaùt tri kieán laø theo quaû maø coù teân.
204 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Chí Thaønh leã baùi, nguyeän theo laøm keû haàu haï
sôùm chieàu.
™
™ ™
Coù vò taêng hieäu Chí Trieät, ngöôøi Giang Taây, voán
tröôùc laø hoï Tröông, teân Haønh Xöông. Thuôû nhoû taùnh
tình hung haêng.
Töø khi Nam toâng, Baéc toâng phaân nhau maø hoùa ñoä,
hai vò toâng chuû tuy chaúng ñoá kî nhau, maø moân ñoà
thöôøng khôûi loøng yeâu, gheùt.
Thuôû aáy, moân nhaân Baéc toâng töï laäp Ñaïi sö Thaàn Tuù
laøm Toå thöù saùu, laïi sôï vieäc Toå Sö ñöôïc truyeàn y thieân haï
ñeàu nghe, beøn caäy Haønh Xöông ñeán haønh thích. Taâm Sö
thoâng tueäï, bieát tröôùc vieäc aáy, lieàn saép ñaët möôøi löôïng
vaøng nôi choã ngoài. Ñeâm toái, Haønh Xöông vaøo thaát Toå Sö,
muoán ra tay laøm haïi. Sö vöôn coå ñöa ra cho cheùm, maø
Haønh Xöông vung ñao ba laàn ñeàu khoâng toån haïi ñeán
ngaøi.
Sö noùi: “Göôm chaùnh chaúng taø, göôm taø chaúng
chaùnh. Chæ nôï ngöôi vaøng, chaúng nôï ngöôi maïng.”
Haønh Xöông hoaûng vía, laên ra baát tænh. Hoài laâu
hoaøn hoàn, caàu xin hoái loãi, nguyeän xuaát gia töùc thôøi. Sö
ñöa vaøng cho maø baûo raèng: “Ngöôi neân ñi nhanh, keûo ñoà
chuùng hay ñöôïc seõ haïi ngöôi. Ngaøy sau caûi daïng ñeán ñaây,
ta seõ thaâu nhaän.”
Haønh Xöông vaâng lôøi troán ñi. Veà sau xuaát gia, thoï
ñuû giôùi luaät tinh taán. Ngaøy kia, nhôù lôøi Sö daën môùi töø xa
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 205
ñeán leã. Sö noùi: “Ta nghó ñeán ngöôi ñaõ laâu, sao ñeán treã
vaäy?”
Thöa raèng: “Ngaøy tröôùc ñoäi ôn Hoøa thöôïng xaù toäi,
nay tuy xuaát gia khoå haïnh, roát laïi cuõng khoù ñaùp ñeàn.
Chæ bieát coá gaéng truyeàn phaùp ñoä sanh thoâi. Ñeä töû thöôøng
xem Kinh Nieát-baøn, chöa hieåu nghóa thöôøng, voâ thöôøng.
Xin Hoøa thöôïng töø bi löôïc thuyeát cho.”
Sö ñaùp: “Voâ thöôøng töùc laø Phaät taùnh, höõu thöôøng töùc
laø taâm phaân bieät heát thaûy caùc phaùp thieän aùc.”
Thöa raèng: “Hoøa thöôïng thuyeát nhö vaäy traùi haún vôùi
kinh vaên.”
Sö noùi: “Ta truyeàn taâm aán Phaät, sao daùm traùi vôùi
kinh Phaät?”
Thöa raèng: “Trong kinh noùi Phaät taùnh laø thöôøng. Hoøa
thöôïng laïi noùi voâ thöôøng. Caùc phaùp thieän aùc, cho ñeán caû
taâm Boà-ñeà ñeàu laø voâ thöôøng, Hoøa thöôïng laïi noùi laø
thöôøng. Ñoù laø traùi nhau, khieán ñeä töû caøng theâm nghi
hoaëc.”
Sö noùi: “Kinh Nieát-baøn, tröôùc ñaây ta coù nghe ni sö
Voâ Taäân Taïng tuïng qua moät löôït, lieàn vì baø aáy maø giaûng
thuyeát, khoâng moät chöõ, moät nghóa naøo chaúng hôïp kinh.
Ñeán nay vì ngöôi maø thuyeát, vaãn khoâng sai khaùc.”
Thöa raèng: “Keû hoïc ñaïo naøy kieán thöùc noâng caïn, toái
taêm. Nguyeän Hoøa thöôïng chæ daïy cho caën keõ.”
Sö noùi: “Ngöôi neân bieát, Phaät taùnh neáu thöôøng, thì
thuyeát laøm gì caùc phaùp thieän aùc, cho tôùi cuøng kieáp cuõng
khoâng coù laáy moät ngöôøi phaùt taâm Boà-ñeà. Cho neân ta noùi
voâ thöôøng chính laø caùi ñaïo chaân thöôøng cuûa Phaät thuyeát
vaäy. Laïi nöõa, heát thaûy caùc phaùp neáu nhö voâ thöôøng, töùc
206 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
nhieân moïi vaät ñeàu rieâng coù töï taùnh, dung naïp vaø thoï
laáy söï soáng cheát, vaäy laø taùnh chaân thöôøng coøn coù choã
chöa bao quaùt. Cho neân ta noùi thöôøng, laø caùi nghóa chaân
voâ thöôøng cuûa Phaät thuyeát. Phaät vì keû phaøm phu ngoaïi
ñaïo chaáp leõ taø thöôøng, vì haøng Nhò thöøa chaáp thöôøng laø
voâ thöôøng, hôïp thaønh taùm thöù ñieân ñaûo, cho neân trong
giaùo phaùp Nieát-baøn roát raùo môùi phaù boû nhöõng choã kieán
giaûi thieân leäch ñoù maø noùi roõ nghóa chaân thöôøng, chaân
laïc, chaân ngaõ, chaân tònh. Nay ngöôi laïi chaáp theo lôøi,
hieåu traùi vôùi nghóa, laáy choã voâ thöôøng coù ñoaïn dieät vaø
choã thöôøng chaéc chaén döùt maát maø giaûi laàm lôøi vieân dieäu
sau cuøng cuûa Phaät, duø xem kinh ñeán ngaøn löôït phoûng coù
ích gì?”1
Haønh Xöông boãng nhieân ñaïi ngoä, thuyeát keä raèng:
Ngöôøi chaáp taâm voâ thöôøng,
Phaät thuyeát taùnh höõu thöôøng.
Khoâng hieåu roõ phöông tieän.
Nhö ao xuaân nhaët soûi.
Ta nay chaúng toán coâng,
Maø Phaät taùnh hieän tieàn.
Chaúng phaûi Thaày truyeàn trao,
Cuõng chaúng coù choã ñaéc.
1
Taùm ñieân ñaûo:
a) Boán ñieân ñaûo cuûa phaøm phu, ngoaïi ñaïo: 1. Thöôøng : Caùc phaùp trong theá gian
ñeàu voâ thöôøng, maø cho laø thöôøng. 2. Laïc: Caùc phaùp trong theá gian ñeàu khoå, maø
cho laø vui. 3. Ngaõ: Caùc phaùp trong theá gian ñeàu voâ ngaõ maø cho laø höõu ngaõ. 4.
Tònh: Caùc phaùp trong theá gian ñeàu baát tònh maø cho laø tònh.
b) Boán ñieân ñaûo cuûa haøng nhò thöøa: 1. Voâ thöôøng: Ñoái vôùi Nieát-baøn laø thöôøng, keå
laø voâ thöôøng. 2 Voâ laïc: Ñoái vôùi Nieát-baøn laø vui, keå laø Voâ laïc. 3. Voâ ngaõ: Ñoái vôùi
Nieát-baøn laø chaân ngaõ, keå cho laø voâ ngaõ. 4. Voâ tònh: Ñoái vôùi Nieát-baøn laø thanh tònh,
keå cho laø voâ tònh.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 207
Sö noùi: “Nay ngöôi thaät ñaõ thaät thaáu trieät, neân
laáy teân laø Chí Trieät.” Chí Trieät leã taï maø lui ra.
™
™ ™
Coù moät ñoàng töû möôøi ba tuoåi, teân Thaàn Hoäi, con nhaø
1 neáu taâm meâ chaúng thaáy, neân hoûi baäc thieän tri thöùc chæ
hoï Cao taïi huyeän Töông Döông, töø chuøa Ngoïc Tuyeàn
ñeán tham leã Sö.
Sö hoûi: “Baäc tri thöùc töø xa khoù nhoïc ñeán, vaäy ñaõ
ñöôïc choã coäi goác ban sô hay chöa? Neáu ñöôïc, haún phaûi
bieát chuû. Thöû noùi ra xem.”
Thaàn Hoäi noùi: “Laáy voâ truï laøm goác, thaáy töùc laø chuû.”
Sö noùi: “Chuù sa-di nhoû naøy tranh giöõ laáy caâu thöù
yeáu.”
Thaàn Hoäi beøn hoûi: “Hoøa thöôïng ngoài thieàn, thaáy hay
chaúng thaáy?”
Sö laáy gaäy ñaùnh ba caùi, hoûi raèng: “Ta ñaùnh nhaø
ngöôi, ñau hay khoâng ñau?”
Thöa raèng: “Cuõng ñau, cuõng khoâng ñau.”
Sö noùi: “Ta cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy.”
Thaàn Hoäi hoûi: “Theá naøo laø cuõng thaáy, cuõng chaúng
thaáy?”
1 2
Chuøa Ngoïc Tuyeàn do ñaïi sö Thaàn Tuù truï trì.
208 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Sö noùi: “Choã ta thaáy, thöôøng thaáy ñieàu laàm loãi
trong taâm mình, chaúng thaáy ñieàu phaûi quaáy, toát xaáu cuûa
ngöôøi khaùc. Bôûi vaäy cho neân cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy.
Coøn ngöôi noùi ‘Cuõng ñau, cuõng chaúng ñau.’ laø theá naøo?
Ngöôi neáu chaúng ñau, töùc ñoàng vôùi caây ñaù. Neáu ñau, töùc
ñoàng vôùi keû phaøm phu, lieàn khôûi oaùn giaän. Ngöôi töø
tröôùc thaáy vaø chaúng thaáy laø hai beân; ñau vaø chaúng ñau
laø sanh dieät. Töï taùnh cuûa ngöôi, ngöôi coøn chaúng thaáy,
sao daùm ñuøa ngöôøi?”
Thaàn Hoäi leã baùi, aên naên taï loãi. Sö laïi noùi: “Ngöôi
ñöôøng cho. Neáu taâm ngoä, töùc töï thaáy taùnh, lieàn y theo
phaùp maø tu haønh. Nay ngöôi meâ chaúng thaáy töï taâm, laïi
ñeán ñaây hoûi ta thaáy vôùi chaúng thaáy. Ta thaáy, ta töï bieát,
leõ ñaâu meâ thay cho ngöôi? Ngöôi neáu töï thaáy, cuõng
chaúng meâ thay cho ta. Sao chaúng töï bieát töï thaáy, laïi hoûi
ta thaáy vôùi chaúng thaáy?”
Thaàn Hoäi laïi laïy hôn traêm laïy, caàu taï loãi laàm. Töø ñoù
sieâng naêng haàu haï beân Sö chaúng rôøi.
Moät ngaøy kia. Sö baûo chuùng raèng: “Ta coù moät vaät
khoâng ñaàu khoâng ñuoâi, khoâng danh khoâng töï, khoâng
löng1 khoâng maët.2 Caùc ngöôøi coù bieát laø gì chaêng?”
Thaàn Hoäi böôùc ra noùi: “Ñoù laø nguoàn goác cuûa chö
Phaät, Phaät taùnh cuûa Thaàn Hoäi.”
Sö noùi: “Vöøa noùi vôùi ngöôi khoâng danh khoâng töï,
ngöôi laïi ñaët ngay ra laø nguoàn goác, Phaät taùnh. Ngöôi veà
1
Löng: beà traùi
Maët: beà maët
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 209 210 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
sau coù ôû choán am tranh, cuõng chæ thaønh toâng ñoà cuûa ™ HAÙN VAÊN
boïn tri giaûi.”
Sau khi Toå Sö dieät ñoä, Thaàn Hoäi vaøo Kinh Laïc, môû
roäng Ñoán giaùo Taøo Kheâ, soaïn boä saùch Hieån Toâng Kyù löu 㵸 ⧐
haønh roäng raõi trong ñôøi, laáy hieäu laø Haø Traïch Thieàn sö.

 HOÄ PHAÙP
 
™
ᢝ〣Ɓ
™ ™
Pha åm ñ eä cö ûu

Sö thaáy caùc toâng phaùi vaán naïn, thaûy ñeàu khôûi taâm
aùc, Ngaøi thöông tình môùi nhoùm ñoà chuùng laïi maø daïy ਥ䳑ᔴёፃᔴⓀႳᘣʘ౦ţ͜㱕ƔႳ
raèng: “Ngöôøi hoïc ñaïo, heát thaûy taâm thieän aùc ñeàu neân döùt
Thaàn Long nguyeân nieân, thöôïng nguyeân nhaät, Taéc Thieân,
saïch. Khoâng teân naøo coù theå goïi, teân ôû töï taùnh. Taùnh Trung Toâng chieáu vaân:
khoâng phaân bieät, goïi laø thaät taùnh. Töø treân thaät taùnh,
kieán laäp ra heát thaûy giaùo moân: vöøa nghe qua lieàn tu ▔㳌͖౤ਿƐ⁏౤Ảţȥ䥝౤㝹⟾Ŵ┶౤⣽ੰጺžႳ
haønh töï thaáy.” Ɛ⁏⊹㶔౤ƔႳᜳ⒤▋㓹⽱⁏౤ͺ⊙Ӝʗ⁏㫎⧐౤
Moïi ngöôøi nghe giaûng, thaûy ñeàu leã baùi, nguyeän thôø laøm ᒨȆӖᝌ౤់㳌ҺᤫႳƹ䇩ᕃȠ㢚パ䧀㱕㳌䅶Ⴓ䣰
thaày. ⁏սӯ౤䆻㼺ፃƧႳ
“Traãm thænh An, Tuù nhò sö cung trung cuùng döôøng, vaïn cô
chi haï, moãi cöùu Nhaát thöøa. Nhò sö thoâi nhöôïng, vaân: ‘Nam
phöông höõu Naêng Thieàn sö, maät thoï Nhaãn Ñaïi sö y phaùp,
truyeàn Phaät taâm aán, khaû thænh bæ vaán.’ Kim khieån Noäi thò Tieát
Giaûn trì chieáu thænh nghinh. Nguyeän Sö töø nieäm, toác phoù
Thöôïng kinh.”
⁏ፃ㫒䅠࣪౤䣰ㆩ◷௺Ⴓ
Sö thöôùng bieåu töø taät, nguyeän chung laâm loäc.
1
Nguyeân vaên: “baû maõo caùi ñaàu”, laáy coû tranh che ñaàu. ÔÛ ñaây yù noùi ngöôøi ñi tu,
ôû nôi am coû thanh ñaïm.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 211 212 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㢚パ╺ႳƧᮩ⽱ӓसƔႳ⢄Ӊ▇䇝౤Ә䢽ᬫ⽱ Danh Kinh vaân: Phaùp voâ höõu tyû, voâ töông ñaõi coá.”

㐘͟Ⴓ㙳Ō᪻⽱͟㑅Ӊ㯪㔛㑁౤▢Ŵ▋ƃႳ▢ể⁏ パ╺Ⴓⓢᦗ┮օ౤╂ᦗⰐ⅏ႳɊ䇝ŴƭɖŌNj┮օ
ֽ㲫⧐ʿȁႳ ‫ޟ‬ৎⰐ⅏౤⯰˜ࢤ⢷↝ȁᗖ䠊Ⴓ
Tieát Giaûn vieát: “Kinh thaønh thieàn ñöùc giai vaân: ‘Duïc ñaéc hoäi Giaûn vieát: “Minh duï trí tueä, aùm duï phieàn naõo. Tu ñaïo chi
Ñaïo, taát tu toïa thieàn taäp ñònh. Nhöôïc baát nhaân thieàn ñònh nhi nhaân thaûng baát dó trí tueä chieáu phaù phieàn naõo, voâ thuûy sanh
ñaéc giaûi thoaùt giaû, vò chi höõu daõ.’ Vò thaåm Sö sôû thuyeát phaùp töû baèng haø xuaát ly?”
nhö haø?” ⁏╺ႳⰐ⅏ᝏ⓹㝈⋡౤⯰Ɛ⯰ᘁႳ㙳Nj┮օ‫ޟ‬ৎⰐ
⁏╺Ⴓ䇝ࢭӖՁ౤㹉ᬃᬫƃႳㇺƔႳ㙳㰁ʿᏠ㙳 ⅏㑁౤⢬⓹Ɛž㮫㯪౤㏞௴〸⟾Ⴓፃ┮ʗ♲ԸŌʿ
ᬫ౤㙳㖦౤⓹㪿䈡䇝Ⴓȁ⑏Ⴓ⯰⃦ֽᏠ౤Ƣ⯰ֽ ⓹Ⴓ
ភႳ⯰ࢤ⯰⪺౤⓹ʿᏠ‫⽱⩚ں‬Ⴓ㳹⧐ੴͷ౤⓹ʿᏠ Sö vieát: “Phieàn naõo töùc thò Boà-ñeà, voâ nhò voâ bieät. Nhöôïc dó trí
‫⩚ں‬ᬫႳੰ⿱⯰㵊౤㹉⦿ᬫ㑦Ⴓ tueä chieáu phaù phieàn naõo giaû, thöû thò nhò thöøa kieán giaûi,
döông loäc ñaúng cô. Thöôïng trí ñaïi caên taát baát nhö thò.”
Sö vieát: “Ñaïo do taâm ngoä, khôûi taïi toïa daõ? Kinh vaân: ‘Nhöôïc
ngoân Nhö Lai nhöôïc toïa, nhöôïc ngoaï, thò haønh taø ñaïo.’ Haø coá? パ╺Ⴓʿȁ⓹ʗž㮫㯪Ⴓ
Voâ sôû tuøng lai, dieäc voâ sôû khöù. Voâ sanh voâ dieät, thò Nhö Lai
Giaûn vieát: “Nhö haø thò ñaïi thöøa kieán giaûi?”
thanh tònh thieàn. Chö phaùp khoâng tòch, thò Nhö Lai thanh tònh
toïa. Cöùu caùnh voâ chöùng, khôûi huoáng toïa da?” ⁏╺Ⴓⓢ㗁⯰ⓢ౤ᖽʚ㮫Ɛ౤┮㑁ƌ䇞ᕒԌ⯰ƐႳ
パ╺ႳҖ̴᪹Ƨ౤ūፃӘᤫႳ䣰⁏սՋ౤‫ب‬ਕӖ ⯰ƐŴԌ౤ᝏ⓹ềԌႳềԌ㑁౤㤩ᖽմ㑅Ō⩩౤ᬃ
㮥౤ᒨʭᕅẢឦƧᮩẌ䇝㑁Ⴓ㵭ʿጺⰺ‫ޖ‬वᜟⰺ౤ 㻁㑼㑅Ōᱹ౤ǽⰐ⅏㑅Ō፳౤ί⽱͟㑅Ōͷ౤Ō⒢
ᖁ㑁सⓢ౤ⓢⓢ⯰⹌Ⴓ Ōс౤ŌᏠŌភ౤Ōᬃţ䛥ឦᕒᕃʐႳŌࢤŌ⪺౤
Giaûn vieát: “Ñeä töû hoài kinh, Chuùa thöôïng taát vaán. Nguyeän Sö Ԍफ़ʿʿ౤сǽŌ䇸౤៩Ŵ╺䇝Ⴓ
töø bi, chæ thò taâm yeáu, truyeàn taáu löôõng cung caäp kinh thaønh Sö vieát: “Minh döõ voâ minh, phaøm phu kieán nhò, trí giaû lieãu ñaït
hoïc ñaïo giaû. Thí nhö nhaát ñaêng nhieân baù thieân ñaêng, minh kyø taùnh voâ nhò. Voâ nhò chi taùnh, töùc thò thaät taùnh. Thaät taùnh
giaû giai minh, minh minh voâ taän.” giaû, xöû phaøm ngu nhi baát giaûm, taïi hieàn thaùnh nhi baát taêng,
⁏ƔႳ䇝⯰ⓢ╂Ⴓⓢ╂⓹lj㴞Ŵ㏶Ⴓⓢⓢ⯰⹌౤Ƣ truï phieàn naõo nhi baát loaïn, cö thieàn ñònh nhi baát tòch, baát
ñoaïn, baát thöôøng, baát lai, baát khöù, baát taïi trung gian caäp kyø
⓹▋⹌Ⴓफ़ҿ⿫៩౤⑏⩚៩ㇺƔႳ⧐⯰▋⤁౤⯰फ़ noäi, ngoaïi. Baát sanh baát dieät, taùnh töôùng nhö nhö, thöôøng truï
ҿ⑏Ⴓ baát thieân, danh chi vieát ñaïo.”
Sö vaân: “Ñaïo voâ minh aùm. Minh aùm thò ñaïi taï chi nghóa. Minh パ╺Ⴓ⁏㲫ŌࢤŌ⪺౤ȁⷉʐ䇝Ⴓ
minh voâ taän, dieäc thò höõu taän. Töông ñaõi laäp danh, coá Tònh
Giaûn vieát: “Sö thuyeát baát sanh, baát dieät, haø dò ngoaïi ñaïo?”
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 213 214 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

⁏╺Ⴓʐ䇝ֽ㲫ŌࢤŌ⪺㑁౤Ỗ⪺⢪ࢤ౤Njࢤ䤁
⪺౤⪺ⳔŌ⪺౤ࢤ㲫ŌࢤႳ֧㲫ŌࢤŌ⪺㑁౤▤㖫
⯰ࢤ౤ƹƢŌ⪺౤ֽNjŌ៨ʐ䇝Ⴓ⥫㙳⢄঩Ӗ㮥౤
Ǻጺᗣᥠ⅌䉥㜕ԇ䌡౤㖫‫ޖ‬Ӊᕁ‫⩚ں‬Ӗ䩚౤ۛ‫ޖ‬с
ͷ౤ˋࢦԜ⦝Ⴓ
Sö vieát: “Ngoaïi ñaïo sôû thuyeát baát sanh, baát dieät giaû, töông
dieät chæ sanh, dó sanh hieån dieät, dieät du baát dieät, sanh thuyeát
baát sanh. Ngaõ thuyeát baát sanh, baát dieät giaû, baûn töï voâ sanh,
kim dieäc baát dieät, sôû dó baát ñoàng ngoaïi ñaïo. Nhöõ nhöôïc duïc
trì taâm yeáu, ñaûn nhaát thieát thieän aùc ñoâ maïc tö löôïng, töï
nhieân ñaéc nhaäp thanh tònh taâm theå, traïm nhieân thöôøng tòch,
dieäu duïng Haèng sa.”
パ㟌‫⑝ب‬౤㹂‫ޖ‬ʗՁႳ⽵䅠⢵䜧౤㫒ʭ⁏㲟Ⴓᕒё
Ɓ▊ፂⓀ౤▋㱕Ⳡ㳮⁏╺Ⴓ
Giaûn moâng chæ giaùo, hoaùt nhieân ñaïi ngoä. Leã töø quy khuyeát,
bieåu taáu Sö ngöõ. Kyø nieân cöûu nguyeät tam nhaät, höõu chieáu
töôûng duï Sö vieát:
⁏䅠㐾࣪౤⯄▔Ɋ䇝౤᫦Ŵਸ਼ࢬႳ⁏㙳⩚៩‫⤅࣪׋‬
㑦䜳⋫ʗž౤ᒨ㳹ȆӖ౤㳈ŌƐ⧐Ⴓ㢚パᒨ⁏‫⊙ب‬
ʿᏠ঩㮫౤▔⾫ᥠ䥩←౤Ͷ⾠ᥠ♲౤ɥ⁏ᗖœ౤䣆Ձ
ፃž౤յ㛨⁏Ԧ౤䢷ָ⯰ТႳђʪਉ㫜㫬㬫ឦ⥎┪
㎡౤⑙ડЖᘨ៎Ɋ䥑΋͔౤㺻⁏㗄ί⯄᫦Ԧ΋‫މ‬Ⴓ
“Sö töø laõo taät, vò traãm tu ñaïo, quoác chi phöôùc ñieàn. Sö nhöôïc
Tònh Danh thaùc taät Tyø-da, xieån döông ñaïi thöøa, truyeàn chö
Phaät taâm, ñaøm baát nhò phaùp. Tieát Giaûn truyeàn Sö chæ thoï
Nhö Lai tri kieán, traãm tích thieän dö khaùnh, tuùc chuûng thieän
caên, trò Sö xuaát theá, ñoán ngoä thöôïng thöøa, caûm haø Sö aân,
ñænh ñaùi voâ dó? Tinh phuïng ma naïp caø-sa caäp thuûy tinh baùt,
saéc Thieàu Chaâu Thöù söû tu söùc töï voõ, töù Sö cöïu cö vi Quoác
AÂn töï yeân.”
™ VIEÄT VAÊN
PHAÅM THÖÙ IX
UÛNG HOÄ PHAÄT PHAÙP
Ngaøy tieát thöôïng nguyeân1 trong naêm ñaàu nieân hieäu
Thaàn Long,2 Taéc Thieân Thaùi haäu vaø Trung Toâng Hoaøng
ñeá ban chieáu raèng:
“Traãm thænh hai vò sö Hueä An3 vaø Thaàn Tuù vaøo cung
cuùng döôøng, ñeå khi vieäc nöôùc raûnh rang coù theå tham hoïc
giaùo phaùp Nhaát thöøa. Hai sö töø choái, noùi raèng: ‘Phöông
Nam coù Hueä Naêng Thieàn sö ñöôïc Hoaèng Nhaãn Ñaïi sö
maät truyeàn y phaùp, hieän truyeàn taâm aán Phaät, neân thænh
vò aáy maø hoûi.’ Nay sai noäi thò laø Tieát Giaûn mang chieáu
chæ ñeán thænh röôùc. Mong sö môû nieäm töø, mau ñeán kinh
thaønh.”
Sö daâng bieåu caùo laø coù bònh, xin ñöôïc troïn ñôøi ôû nôi
röøng nuùi. Tieát Giaûn thöa raèng:
“Caùc vò thieàn ñöùc taïi kinh thaønh ñeàu noùi raèng:
‘Muoán ñöôïc hieåu ñaïo, phaûi ngoài thieàn taäp ñònh. Nhö
chaúng nhôø thieàn ñònh maø ñöôïc giaûi thoaùt, thaät laø chöa
1
Raèm thaùng gieâng.
2
Töùc laø naêm 684, ñôøi vua ÑöôøngTrung Toâng.
3
Töùc Quoác sö Hueä An.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 215
coù.’ Chaúng hay yù thuyeát phaùp cuûa Ngaøi nhö theá naøo?”
Sö ñaùp: “Ñaïo do taâm ngoä, coù phaûi ôû choã taäp ngoài ñoù
sao? Kinh noùi: ‘Neáu baûo Nhö Lai ngoài hoaëc naèm, aáy laø
haønh ñaïo taø.’1 Côù sao vaäy? Vì khoâng do choã naøo maø laïi,
cuõng khoâng ñi ñeán choã naøo, khoâng sanh khoâng dieät, aáy
laø pheùp thieàn thanh tònh cuûa Nhö Lai. Caùc phaùp ñeàu nhö
hö khoâng tòch tónh, aáy laø pheùp ngoài thanh tònh cuûa Nhö
Lai. Roát cuoäc coøn khoâng coù choã chöùng ñaéc, huoáng laïi
phaûi ngoài sao?”
Tieát Giaûn thöa raèng: “Ñeä töû veà kinh, Chuùa thöôïng aét
phaûi hoûi. Nguyeän sö töø bi, chæ baûo cho choã taâm yeáu ñeå
taâu leân hai cung2 vaø truyeàn laïi vôùi nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo
nôi kinh thaønh. Ví nhö moät ngoïn ñeøn noái qua traêm ngaøn
ngoïn ñeøn, caùc choã toái ñeàu saùng, saùng hoaøi khoâng döùt.”
Sö noùi: “Ñaïo khoâng coù saùng toái. Saùng toái laø nghóa
thay ñoåi noái tieáp nhau. Saùng hoaøi khoâng heát, cuõng nghóa
laø coù heát. Ñoái ñaõi nhau maø thaønh teân, 3 cho neân Kinh
Tònh Danh noùi: Phaùp khoâng coù so saùnh, khoâng coù ñoái
ñaõi.”
Tieát Giaûn noùi: “Saùng ví cho trí tueä, toái ví cho phieàn
naõo. Ngöôøi tu haønh neáu chaúng ñem trí tueä chieáu phaù
phieàn naõo thì voøng sanh töû töø voâ thuûy ñeán nay nhôø ñaâu
maø ra khoûi?”
Sö noùi: “Phieàn naõo töùc Boà-ñeà, khoâng hai, khoâng
khaùc. Neáu ñem trí tueä chieáu phaù phieàn naõo, ñoù laø kieán
1
ÔÛ ñaây daãn Kinh Kim Cang.
2 3
Töùc laø Vua vaø Thaùi haäu.
3 4
Do coù saùng, môùi goïi choã khoâng saùng laø toái, vaø ngöôïc laïi. Taát caû caùc phaùp ñoái
ñaõi ñeàu nhö vaäy. Xem phaåm Phoù Chuùc.
216 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
giaûi cuûa haøng nhò thöøa, laø caên cô cuûa haïng xe deâ, xe
höôu.2 Haøng ñaïi caên, thöôïng trí chaúng phaûi nhö vaäy.”
Tieát Giaûn hoûi: “Theá naøo laø kieán giaûi cuûa ñaïi thöøa?”
Sö ñaùp: “Saùng vôùi khoâng saùng, keû phaøm phu thaáy laø
hai. Ngöôøi trí giaû lieãu ñaït thaáy taùnh cuûa saùng toái voán
chaúng coù hai. Taùnh khoâng hai ñoù laø taùnh thaät. Taùnh
thaät ôû ngöôøi phaøm phu chaúng bôùt; choã baäc hieàn thaùnh
cuõng chaúng theâm; truï nôi phieàn naõo maø chaúng taùn loaïn;
ôû nôi thieàn ñònh cuõng chaúng vaéng laëng, chaúng döùt maát,
chaúng thöôøng coøn, chaúng laïi, chaúng qua; chaúng ôû khoaûng
giöõa cuøng laø trong ngoaøi, chaúng sanh ra, chaúng dieät maát,
taùnh töôùng ñeàu nhö nhö, thöôøng truï chaúng chuyeån dôøi,
ñoù goïi laø Ñaïo.”
Tieát Giaûn hoûi: “Sö noùi chaúng sanh chaúng dieät, coù
khaùc gì ngoaïi ñaïo?”
Sö ñaùp: “Ngoaïi ñaïo noùi chaúng sanh chaúng dieät, ñoù laø
laáy choã dieät maø döøng choã sanh; laáy choã sanh maø baøy roõ
choã dieät.3 Choã dieät, hoï noùi thaønh chaúng dieät; choã sanh,
hoï noùi laø chaúng sanh. Ta noùi chaúng sanh chaúng dieät ñaây
laø voán xöa khoâng sanh, nay cuõng chaúng dieät, cho neân
chaúng ñoàng vôùi ngoaïi ñaïo. Ngöôi neáu muoán bieát choã taâm
yeáu, chæ caàn ñoái vôùi heát thaûy vieäc thieän aùc ñeàu khoâng
suy löôøng,4 töï nhieân seõ ñöôïc taâm theå thanh tònh, saùng toû
thöôøng tòch, choã dieäu duïng nhieàu nhö caùt soâng Haèng.”
Tieát Giaûn nhôø ôn chæ daïy, hoaùt nhieân ñaïi ngoä. Leã baùi
1
Thöøa Thanh vaên vaø thöøa Duyeân giaùc.
2
Caùc ví duï duøng trong Kinh Phaùp Hoa, chæ hai thöøa Thanh vaên vaø Duyeân giaùc.
Xem phaåm Cô Duyeân.
Choã naøy rôi vaøo phaùp ñoái ñaõi.
Toå Sö khai ngoä cho Hueä Minh cuõng noùi: “Khoâng nghó thieän, khoâng nghó aùc...”
Xem phaåm Haønh Do.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 217 218 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
töø bieät veà trieàu, daâng bieåu taâu leân lôøi noùi cuûa Sö. Ngaøy ™ HAÙN VAÊN
muøng ba thaùng chín naêm aáy,1 coù chieáu duï ban khen Sö
raèng:
“Sö laáy côù giaø yeáu, vì traãm maø lo tu ñaïo, aáy laø ruoäng ǃ᪬
phöôùc 2 cuûa caû nöôùc. Sö cuõng nhö ngaøi Tònh Danh 3 caùo
bònh ôû thaønh Tyø-da 4, xieån döông ñaïi thöøa, truyeàn taâm
cuûa chö Phaät, luaän phaùp baát nhò. Tieát Giaûn coù truyeàn laïi PHOÙ CHUÙC
lôøi Sö chæ roõ tri kieán Nhö Lai, Traãm nhôø chaát chöùa nhaân
laønh, troàng saün thieän caên, neân môùi gaëp luùc Sö ra ñôøi, ᢝ〣᜝
ñoán ngoä phaùp thöôïng thöøa, caûm ñoäi ôn Sö maõi maõi
khoâng heát! Nay xin daâng taám aùo caø-sa Ma-naïp vaø bình Pha åm ñ eä tha äp
baùt thuûy tinh. Leänh cho quan Thöù söû Thieàu Chaâu söûa
sang laïi caûnh chuøa, vaø ban hieäu cho choã ôû cuõ cuûa Sö laø
Chuøa Quoác AÂn.” ⁏ጺⓀ᥶䛒ƭ⧐‫ٿ‬౤Ӣ㲡౤⧐䇞౤ਥ▇౤┮с౤┮
䆶౤Ӣ⃲౤Ӣ䇝౤⧐ࡐ౤⧐ʿ〸౤╺Ⴓ
Sö nhaát nhaät hoaùn moân nhaân: Phaùp Haûi, Chí Thaønh, Phaùp
Ñaït, Thaàn Hoäi, Trí Thöôøng, Trí Thoâng, Chí Trieät, Chí Ñaïo,
Phaùp Traân, Phaùp Nhö ñaúng, vieát:
⥫〸Ō៨䥩ƭႳ᠚⪺ѮӅ౤០⯄ጺ⒤⁏Ⴓ᠚ƹ⑝⥫
㲫⧐౤Ōʞ▤͜Ⴓ
“Nhöõ ñaúng baát ñoàng dö nhaân. Ngoâ dieät ñoä haäu, caùc vi nhaát
phöông sö. Ngoâ kim giaùo nhöõ thuyeát phaùp, baát thaát baûn toâng.
ᔹ䢽㗃ፂ੆⧐䛒౤ᚱࢦፂ᜝ᕉỚႳᗖ⦗ᝏ䠊ᕅ䈊౤
㲫ጺᗣ⧐౤㜕䠊㖫ԌႳӲ▋ƭᤫ⥫⧐౤ᗖ㲟⹌䠁౤
1
सឲỚ⧐౤Ꮰភफ़᪻Ⴓੰ⿱Ɛ⧐⹌䞧౤╽⯰ភ㤩Ⴓ
Töùc cuøng trong naêm 684.
2
Töùc laø nôi moïi ngöôøi coù theå gieo haït gioáng phöôùc ñöùc vaøo ñeå ñöôïc höôûng “Tieân tu cöû tam khoa phaùp moân, ñoäng duïng tam thaäp luïc ñoái.
quaû toát ñeïp veà sau. Xuaát moät töùc ly löôõng bieân, thuyeát nhaát thieát phaùp, maïc ly töï
3
Töùc laø ngaøi Duy-ma-caät, vò Boà-taùt hieän thaân cö só thuyeát phaùp trong kinh Tònh
Danh, cuõng goïi laø kinh Duy-ma-caät sôû thuyeát. taùnh. Hoát höõu nhaân vaán nhöõ phaùp, xuaát ngöõ taän song, giai
4
Töùc laø thaønh Tyø-da-ly, hay Tyø-xaù-ly, chöõ Phaïn, dòch nghóa laø Quaûng Nghieâm, thuû ñoái phaùp, lai khöù töông nhaân. Cöùu caùnh nhò phaùp taän tröø,
laø nôi ngaøi Duy-ma-caät thuyeát phaùp.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 219 220 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
caùnh voâ khöù xöù. ñoái daõ. Phaùp töôùng, ngöõ ngoân thaäp nhò ñoái: ngöõ döõ phaùp
ñoái, höõu döõ voâ ñoái, höõu saéc döõ voâ saéc ñoái, höõu töôùng döõ voâ
ፂ੆⧐䛒㑁Ⴓ䞰ࢺᕁƃႳ䞰౤⓹Ɨ䞰౤㘒౤ឳ౤զ౤ töôùng ñoái, höõu laäu döõ voâ laäu ñoái, saéc döõ khoâng ñoái, ñoäng döõ
㪿౤㵙⓹ƃႳᕁ౤⓹᜝Ɛᕁ౤ʐᕉ᱐㘒౤㒊౤ଊ౤ᡏ౤ tónh ñoái, thanh döõ tröôïc ñoái, phaøm döõ thaùnh ñoái, taêng döõ tuïc
ñoái, laõo döõ thieáu ñoái, ñaïi döõ tieåu ñoái. Thöû thò thaäp nhò ñoái daõ.
㯻౤⧐Ⴓᕃᕉ䛒ॸ౤㑣౤ధ౤㗆౤䁞౤ղ⓹ƃႳࢺ౤⓹
᜝ᕇࢺ౤ᕉ᱐౤ᕉ䛒౤ᕉ㵙⓹ƃႳ㖫Ԍ㓹᠇㝹⧐౤៩ 㖫Ԍ㼽ࢦ᜝ƁỚ౤䛉㗁মỚ౤䈡㗁⢫Ớ౤⸜㗁օỚ౤
᠇㣅㵙Ⴓ㙳㼽ԇ䌡౤ᝏ⓹䃼㵙Ⴓࢤᕉ㵙౤ᗖᕉ䛒౤ մ㗁┮Ớ౤፳㗁͟Ớ౤ս㗁⣿Ớ౤֨㗁䡟Ớ౤ढ़㗁╻
㮫ᕉ᱐౤ʿ⓹ጺ᜝ᕇࢺ౤स⃦㖫Ԍ㼽ࢦႳ㖫Ԍ㙳 Ớ౤ề㗁㤭Ớ౤䟛㗁ѐỚ౤Ⱀ⅏㗁㝈⋡Ớ౤с㗁⯰с
䈡౤㼽᜝ᕇ䈡Ⴓ㖫Ԍ㙳⢫౤㼽᜝ᕇ⢫Ⴓ㙳⅌ࢦ౤ᝏ Ớ౤Ջ㗁ͮỚ౤᥸㗁⺒Ớ౤≽㗁↎Ớ౤䇆㗁䆡Ớ౤ࢤ
⹱ࢤࢦႳᥠࢦ౤ᝏȆࢦႳ 㗁⪺Ớ౤⧐䁞㗁㘒䁞Ớ౤ᛲ䁞㗁ᰌ䁞ỚႳ⢬⓹᜝Ɓ
“Tam khoa phaùp moân giaû: aám, giôùi, nhaäp daõ. AÁm, thò nguõ aám:
ỚƃႳ
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thò daõ. Nhaäp, thò thaäp nhò nhaäp, “Töï taùnh khôûi duïng thaäp cöûu ñoái: tröôøng döõ ñoaûn ñoái, taø döõ
ngoaïi luïc traàn: saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp; noäi luïc moân: chaùnh ñoái, si döõ tueä ñoái, ngu döõ trí ñoái, loaïn döõ ñònh ñoái, töø
nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù thò daõ. Giôùi, thò thaäp baùt giôùi: luïc döõ ñoäc ñoái, giôùi döõ phi ñoái, tröïc döõ khuùc ñoái, thaät döõ hö ñoái,
traàn, luïc moân, luïc thöùc thò daõ. Töï taùnh naêng haøm vaïn phaùp, hieåm döõ bình ñoái, phieàn naõo döõ Boà-ñeà ñoái, thöôøng döõ voâ
danh Haøm taøng thöùc. Nhöôïc khôûi tö löôïng, töùc thò chuyeån thöôøng ñoái, bi döõ haïi ñoái, hyû döõ saân ñoái, xaû döõ kieân ñoái, taán
thöùc. Sanh luïc thöùc, xuaát luïc moân, kieán luïc traàn, nhö thò nhaát döõ thoái ñoái, sanh döõ dieät ñoái, phaùp thaân döõ saéc thaân ñoái, hoùa
thaäp baùt giôùi giai tuøng töï taùnh khôûi duïng. Töï taùnh nhöôïc taø, thaân döõ baùo thaân ñoái. Thöû thò thaäp cöûu ñoái daõ.”
khôûi thaäp baùt taø. Töï taùnh nhöôïc chaùnh, khôûi thaäp baùt chaùnh.
Nhöôïc aùc duïng, töùc chuùng sanh duïng. Thieän duïng, töùc Phaät ⁏㰁Ⴓ⢬ፂ᜝ᕉỚ⧐౤㙳㯪ࢦ౤ᝏ䇝㺗ጺᗣㇺ⧐౤
duïng. ᗖᕁᝏ䠊ᕅ䈊Ⴓ㖫Ԍᚱࢦ౤ᕍƭ㰁㲟Ⴓʐ⒦फ़䠊
ࢦࢭȁ〸Ⴓࢭ㖫Ԍ▋౤Ớ⧐ʐᱞႳ⯰ՐƗỚ౤ʘ㗁 फ़౤ᕃ⒦ੴ䠊ੴႳ㙳ᕄ㞜फ़౤ᝏ䛉䈡㮫Ⴓ㙳ᕄᯒ
ᬋỚ౤Ⓚ㗁▊Ớ౤ⓢ㗁╂Ớ౤䞰㗁䞺Ớ౤⥎㗁‫ݏ‬ỚႳ ੴ౤ᝏ䛉⯰ⓢႳᯒੴŴƭ▋㴘ㇺढ़㰁Ōࢦ⑿̹ႳⒿ
⢬⓹ƗỚƃႳ⧐फ़౤㲟㰁᜝ƐỚ౤㲟㗁⧐Ớ౤▋㗁 ƔŌࢦ⑿̹౤ƭƢŌ៤㲟㰁Ⴓំ⢬㲟㰁౤ȳ⓹⑿̹
⯰Ớ౤▋㘒㗁⯰㘒Ớ౤▋फ़㗁⯰फ़Ớ౤▋ܑ㗁⯰ܑ Ŵफ़ႳឤƔႳढ़䇝Ō⿫⑿̹౤ᝏ⢬Ō⿫ᕅ̹Ƣ⓹⑿
Ớ౤㘒㗁ੴỚ౤ᚱ㗁䡞Ớ౤‫ں‬㗁⭀Ớ౤ᖽ㗁㑼Ớ౤ᓘ ̹Ⴓ㮫ƭֽ㲫౤ȳᝏ㴘ǁ౤㰁㞜⑿̹Ⴓ⥫〸䢽঩౤
㗁ȼỚ౤㐾㗁ΕỚ౤ʗ㗁ΔỚႳ⢬⓹᜝ƐỚƃႳ 㖫䆘Ⳕ់౤ឤ㴘ȆㇺႳŌ㮥㴘ㇺ㏃䟓⯰⑴Ⴓ
“Duïng do haø ñaúng? Do töï taùnh höõu, ñoái phaùp ngoaïi caûnh. Sö ngoân: “Thöû tam thaäp luïc ñoái phaùp, nhöôïc giaûi duïng, töùc
Voâ tình nguõ ñoái: thieân döõ ñòa ñoái, nhaät döõ nguyeät ñoái, minh ñaïo quaùn nhaát thieát kinh, phaùp. Xuaát, nhaäp töùc ly löôõng bieân.
döõ aùm ñoái, aâm döõ döông ñoái, thuûy döõ hoûa ñoái. Thöû thò nguõ Töï taùnh ñoäng duïng, coäng nhaân ngoân ngöõ. Ngoaïi ö töôùng ly
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 221 222 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
töôùng, noäi ö khoâng ly khoâng. Nhöôïc toaøn tröôùc töôùng, töùc thaùnh, dó phaøm ñoái; vaán phaøm, dó thaùnh ñoái. Nhò ñaïo
tröôûng taø kieán. Nhöôïc toaøn chaáp khoâng, töùc tröôûng voâ minh. töông nhaân, sanh trung ñaïo nghóa. Nhö nhaát vaán, nhaát ñoái;
Chaáp khoâng chi nhaân höõu baùng kinh tröïc ngoân baát duïng vaên dö vaán, nhaát y thöû taùc, töùc baát thaát lyù daõ. Thieát höõu nhaân
töï. Kyù vaân baát duïng vaên töï, nhaân dieäc baát hôïp ngöõ ngoân. vaán: ‘Haø danh vi aùm?’ Ñaùp vaân: ‘Minh thò nhaân, aùm thò duyeân,
Chæ thöû ngöõ ngoân, tieän thò vaên töï chi töôùng. Höïu vaân: Tröïc minh moät töùc aùm.’ Dó minh hieån aùm, dó aùm hieån minh. Lai,
ñaïo baát laäp vaên töï, töùc thöû baát laäp löôõng töï dieäc thò vaên töï. khöù töông nhaân, thaønh trung ñaïo nghóa. Dö vaán, taát giai nhö
Kieán nhaân sôû thuyeát, tieän töùc baùng tha, ngoân tröôùc vaên töï. thöû. Nhöõ ñaúng ö haäu truyeàn phaùp, y thöû chuyeån töông giaùo
Nhöõ ñaúng tu tri, töï meâ du khaû, höïu baùng Phaät kinh. Baát yeáu thoï, vaät thaát toâng chæ.”
baùng kinh toäi chöôùng voâ soá.
⁏⒦ʙ❗ᔴё౤᳇̴౤҂ᡨጼ▊౤ᡙ䛒ƭһ⒞Ж౤᫦
㙳㞜फ़⒦ʐ౤㑅ȇ⧐⥘५౤֪₰⿫䇝ᰏ౤㲫▋⯰Ŵ Ԧ΋҄ᰯ౤ƻNJȴЙ౤⡹ёʍ▣㞉֦Ⴓጼ▊ጺⓀႳ
䇘ՃႳʿ⓹Ŵƭ౤㆖ᚇŌ់㮫ԌႳǺ㒑Ȧ⧐Ɋ㪿౤ 䟰Ӈ⹱౤╺Ⴓ
ឤ㜕वߚŌԇ౤㑅⒦䇝Ԍ੾⼪Ⴓ㙳㒑㲫ŌɊ౤NJƭ Sö ö Thaùi Cöïc nguyeân nieân, Nhaâm Tyù, Dieân Hoøa thaát nguyeät,
ឩࢤ䈡ӯႳǺȦ⧐Ɋ㪿౤⯰ǽफ़⧐⒧Ⴓ maïng moân nhaân vaõng Taân Chaâu, Quoác AÂn töï kieán thaùp,
nhöng linh xuùc coâng, thöù nieân haï maït laïc thaønh. Thaát nguyeät
“Nhöôïc tröôùc töôùng ö ngoaïi, nhi taùc phaùp caàu chaân, hoaëc
nhaát nhaät, taäp ñoà chuùng, vieát:
quaûng laäp ñaïo traøng, thuyeát höõu voâ chi quaù hoaïn. Nhö thò
chi nhaân luõy kieáp baát khaû kieán taùnh. Ñaûn thính y phaùp tu ᠚㖱ᕇ▊౤⢄䠊œ䛥Ⴓ⥫〸▋࣎౤Ⓞ䢽फ़ᤫႳ⯄⥫
haønh, höïu maïc baù vaät baát tö, nhi ö ñaïo taùnh traát ngaïi.
Nhöôïc thính thuyeát baát tu, linh nhaân phaûn sanh taø nieäm. Ñaûn
ৎ࣎౤NJ⥫䆘⹌Ⴓ᠚㙳ភӅ౤⯰ƭ⑝⥫Ⴓ
y phaùp tu haønh, voâ truï töôùng phaùp thí. “Ngoâ chí baùt nguyeät, duïc ly theá gian. Nhöõ ñaúng höõu nghi, taûo
tu töông vaán. Vò nhöõ phaù nghi, linh nhöõ meâ taän. Ngoâ nhöôïc
⥫〸㙳Ձ౤Ȧ⢬㲫౤Ȧ⢬ࢦ౤Ȧ⢬㪿౤Ȧ⢬ȇ౤ᝏŌ khöù haäu, voâ nhaân giaùo nhöõ.”
ʞ▤͜Ⴓ㙳▋ƭᤫ⥫㏶౤ᤫ▋Ỗ⯰Ớ౤ᤫ⯰Ỗ▋
⧐‫ٿ‬〸㒁ႳԸस‫⧜ڋ‬Ⴓ՚▋ਥ▇ႳਥՐŌᚱႳƢ
Ớ౤ᤫ㑼NjᖽỚ౤ᤫᖽNj㑼ỚႳƐ䇝फ़᪻౤ࢤţ䇝
⯰‫⧜ڋ‬Ⴓ
㏶ႳʿጺᤫጺỚ౤䥩ᤫ౤ጺȦ⢬ȇ౤ᝏŌʞ࡞ƃႳ
Phaùp Haûi ñaúng vaân, taát giai theá khaáp. Duy höõu Thaàn Hoäi,
㰮▋ƭᤫ౤ȁ៩⯄䜙ႳあƔႳⓢ⓹᪻౤䜙⓹㉊౤ⓢ thaàn-tình baát ñoäng, dieäc voâ theá khaáp.
⦗ᝏ䜙ႳNjⓢ䤁䜙౤Nj䜙䤁ⓢႳᏠភफ़᪻౤֦ţ䇝
⁏ƔႳਥ▇Δ⁏᝗ӉᥠŌᥠ〸౤⣯㵾Ōᚱ౤ᢜ➽Ō
㏶Ⴓ䥩ᤫ౤Ըसʿ⢬Ⴓ⥫〸⒦Ӆᒨ⧐౤Ȧ⢬䃼फ़⑝
ࢤ౤䥩㑁ŌӉႳ⑴ёςţ౤⿱Ɋȁ䇝Ⴓ⥫ƹՋ⧜౤
⊙౤ᛛʞ͜ⓃႳ
⯄↖䞉㲱Ⴓ㙳↖᠚Ō঩ភ㤩౤᠚㖫঩ភ㤩Ⴓ᠚㙳Ō
“Nhöõ ñaúng nhöôïc ngoä, y thöû thuyeát, y thöû duïng, y thöû haønh,
঩ភ㤩౤ㆩŌ䣃ᰌ⒦⥫Ⴓ⥫〸Ջ⧜౤㟴⯄Ō঩᠚ភ
y thöû taùc, töùc baát thaát boån toâng. Nhöôïc höõu nhaân vaán nhöõ
nghóa: vaán höõu, töông voâ ñoái; vaán voâ, töông höõu ñoái; vaán 㤩Ⴓ㙳঩᠚ភ㤩౤ᝏŌ៤Ջ⧜Ⴓ⧐Ԍ▤⯰ࢤ⪺ភ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 223 224 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ᏠႳ⥫〸⹌ᬫ౤᠚㗁⥫㲫ጺɩ౤៩╺५ɨᚱ䡞 Töï taâm baát ly giaû,

Voâ chaân, haù xöù chaân?
ɩႳ⥫〸㲧ឲ⢬ɩ౤㗁᠚៨ղႳȦ⢬Ɋ㪿౤Ōʞ͜
▋Րᝏ㯪ᚱ౤
ⓃႳ
⯰ՐᝏŌᚱႳ
Sö vaân: “Thaàn Hoäi tieåu sö khöôùc ñaéc thieän baát thieän ñaúng,
huûy döï baát ñoäng, ai laïc baát sanh, dö giaû baát ñaéc. Soå nieân
㙳ɊŌᚱ㪿౤
sôn trung, caùnh tu haø ñaïo? Nhöõ kim bæ khaáp, vò öu a thuøy? ៨⯰ՐŌᚱႳ
Nhöôïc öu ngoâ baát tri khöù xöù, ngoâ töï tri khöù xöù. Nhöôïc ngoâ Höõu tình töùc giaûi ñoäng,
baát tri khöù xöù, chung baát döï baùo ö nhöõ. Nhöõ ñaúng bi khaáp, Voâ tình töùc baát ñoäng.
caùi vò baát tri ngoâ khöù xöù. Nhöôïc tri ngoâ khöù xöù, töùc baát hôïp
Nhöôïc tu baát ñoäng haønh,
bi khaáp. Phaùp taùnh baûn voâ sanh dieät khöù lai. Nhöõ ñaúng taän
toïa, ngoâ döõ nhöõ thuyeát nhaát keä, danh vieát Chaân giaû ñoäng Ñoàng voâ tình baát ñoäng.
tónh keä. Nhöõ ñaúng tuïng thuû thöû keä, döõ ngoâ ñoàng yù. Y thöû tu 㙳㮭५Ōᚱ౤
haønh, baát thaát toâng chæ.” ᚱፃ▋ŌᚱႳ
⹱ᓘȇ⽵Ⴓ㳌⁏㲫ɩႳɩ╺Ⴓ Ōᚱ⓹Ōᚱ౤
Chuùng taêng taùc leã, thænh Sö taùc keä. Keä vieát: ⯰Ր⯰Ȇ⾠Ⴓ
ጺᗣ⯰▋५౤ Nhöôïc mòch chaân baát ñoäng,
Ñoäng thöôïng höõu baát ñoäng.
ŌNj㮫⒦५Ⴓ
Baát ñoäng thò baát ñoäng,
㙳㮫⒦५㑁౤ Voâ tình voâ Phaät chuûng.
⓹㮫⹌䡟५Ⴓ 㓹ᥠᗢᘁफ़౤
Nhaát thieát voâ höõu chaân, 〣ጺ㏶ŌᚱႳ
Baát dó kieán ö chaân.
Ǻȇʿ⢬㮫౤
Nhöôïc kieán ö chaân giaû,
Thò kieán taän phi chaân. ᝏ⓹५ʿࢦႳ
㙳㓹㖫▋५౤ Naêng thieän phaân bieät töôùng,
Ñeä nhaát nghóa baát ñoäng.
䠊ɨᝏӖ५Ⴓ
Ñaûn taùc nhö thöû kieán,
㖫ӖŌ䠊ɨ౤ Töùc thò chaân nhö duïng.
⯰५ȁ㤩५Ⴓ ᰌ㳹Ẍ䇝ƭ౤
Nhöôïc naêng töï höõu chaân, ᚆᙷ䢽ࢦղႳ
Ly giaû töùc taâm chaân.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 225 226 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㜕⒦ʗž䛒౤ yù, caùc caùc nhieáp taâm, y phaùp tu haønh, caùnh baát caûm
tranh. Naõi tri Ñaïi sö baát cöûu truï theá. Phaùp Haûi thöôùng toøa, taùi
᝗ᯒࢤ⢷┮Ⴓ baùi vaán vieát: “Hoøa thöôïng nhaäp dieät chi haäu, y phaùp ñöông
Baùo chö hoïc ñaïo nhaân: phoù haø nhaân?”
Noã löïc tu duïng yù. ⁏╺Ⴓ᠚⒦ʗ⛒΋㲫⧐౤Nj㖱⒦ƹ౤‫ן‬䑖٤㪿౤ख़
Maïc ö ñaïi thöøa moân,
Khöôùc chaáp sanh töû trí.
╺⧐ỎᲢㇺႳ⥫〸͕㵸౤䇦फ़ᒨ⊙౤Ѯ㳹㏱ࢤႳǺ
㙳㰁ፄफ़↼౤ Ȧ⢬㲫౤⓹៩⢫⧐Ⴓƹ⯄⥫〸㲫⧐౤Ōǃᕒ㫎Ⴓ㟴
ᝏᕍ㳗Ȇ㏶Ⴓ ⯄⥫〸Ƀ♲‫ޭڵ‬౤⦂͟⯰࣎౤ᰅǖʗƏႳ‫⏫ޖ‬ᔹਟ
㙳ềŌफ़↼౤ 䇞ਉʗ⁏ǃ⊙ɩղ౤㫎Ō៤ᒨႳɩ╺Ⴓ
៤⊝NJ⢩᥸Ⴓ Sö vieát: “Ngoâ ö Ñaïi Phaïm töï thuyeát phaùp౤dó chí ö kim, sao-
luïc löu haønh, muïc vieát Phaùp Baûo Ñaøn Kinh. Nhöõ ñaúng thuû hoä,
Nhöôïc ngoân haï töông öùng,
ñeä töông truyeàn thoï, ñoä chö quaàn sanh. Ñaûn y thöû thuyeát, thò
Töùc coäng luaän Phaät nghóa. danh chaùnh phaùp. Kim vò nhöõ ñaúng thuyeát phaùp, baát phoù kyø
Nhöôïc thaät baát töông öùng, y. Caùi vò nhöõ ñaúng tín caên thuaàn thuïc, quyeát ñònh voâ nghi,
Hieäp chöôûng linh hoan hyû. kham nhaäm ñaïi söï. Nhieân cöù tieân toå Ñaït-ma Ñaïi sö phoù thoï
⢬͜▤⯰㳎౤ keä yù, y baát hôïp truyeàn. Keä vieát:
㳎ᝏʞ䇝ղႳ
ᯒ䆧㳎⧐䛒౤ ᠚▤Ꮰ㚮᫺౤
㖫Ԍᕁࢤ⢷Ⴓ ᒨ⧐⑖䆘ՐႳ
Thöû toâng baûn voâ tranh, ጺ㝍䛝Ɨ㞒౤
Tranh töùc thaát ñaïo yù. ㆷ◻㖫‫֦ޖ‬Ⴓ
Chaáp nghòch tranh phaùp moân,
Ngoâ baûn lai tö thoå,
Töï taùnh nhaäp sanh töû.
Truyeàn Phaùp cöùu meâ tình.
Nhaát hoa khai nguõ dieäp,
┅౤Ӈ⹱㒁㲫ɩТ౤┤सȇ⽵Ⴓፌ䩚⁏ղ౤០០␮ Keát quaû töï nhieân thaønh.”
Ӗ౤Ȧ⧐Ɋ㪿౤╽Ō③㳎Ⴓů঩ʗ⁏ŌŰǽœႳ⧐
‫ٿ‬ፃѯ౤ᕩؐᤫ╺ႳᡨΚᕁ⪺ŴӅႳ㫎⧐ⷊǃȁ ⁏⃬╺Ⴓ㳹ᥠ঩㵙Ⴓ⥫〸០០⩚Ӗ౤㒑᠚㲫⧐Ⴓ
ƭႳ Sö phuïc vieát: “Chö thieän tri thöùc! Nhöõ ñaúng caùc caùc tònh taâm,
thính ngoâ thuyeát phaùp:
Thôøi, ñoà chuùng vaên thuyeát keä dó, phoå giai taùc leã. Tònh theå Sö
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 227 228 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㙳⢄֦΢⾠┮౤䢽䇞ጺफ़ፂ⓴౤ጺ㪿ፂ⓴Ⴓ㙳⒦ Phoå vuõ taát giai manh,

Ñoán ngoä hoa tình dó,
ጺᗣ㤩㑅Ōǽफ़౤⒦Һफ़ţŌࢤ֋Ⅳ౤Ƣ⯰ឲ≽౤
Boà-ñeà quaû töï thaønh.”
Ōӯᘅो֦Ჹ〸Ə౤͖䛤౤ԩ䡞౤㤭㨩౤ܻ⧇౤⢬៩
ጺफ़ፂ⓴Ⴓ ⁏㲫ɩТ౤╺Ⴓᕒ⧐⯰Ɛ౤ᕒӖƢ‫ޖ‬Ⴓᕒ䇝‫⩚ں‬౤
“Nhöôïc duïc thaønh töïu chuûng trí, tu ñaït Nhaát töôùng Tam-muoäi, Ƣ⯰㳹फ़Ⴓ⥫〸րᛛ㯉䡞ឦੴᕒӖႳ⢬Ӗ▤⩚౤⯰
Nhaát haïnh Tam-muoäi. Nhöôïc ö nhaát thieát xöù nhi baát truï
töôùng, ö bæ töôùng trung baát sanh taéng aùi, dieäc voâ thuû xaû, baát ់ឲ≽Ⴓ០㖫ᚆᙷ౤䟙㉊ʽភႳ
nieäm lôïi ích, thaønh hoaïi ñaúng söï, an nhaøn, ñieàm tónh, hö Sö thuyeát keä dó, vieát: “Kyø phaùp voâ nhò, kyø taâm dieäc nhieân. Kyø
dung, ñaïm baïc, thöû danh Nhaát töôùng tam muoäi. ñaïo thanh tònh, dieäc voâ chö töôùng. Nhöõ ñaúng thaän vaät quaùn
㙳⒦ጺᗣ㤩౤㪿ǽᬫ㖦౤ㅻጺढ़Ӗ౤Ōᚱ䇝ᰏ౤५֦ tónh caäp khoâng kyø taâm. Thöû taâm baûn tònh, voâ khaû thuû xaû.
Caùc töï noã löïc, tuøy duyeân haûo khöù.”
⩚᫺౤⢬៩ጺ㪿ፂ⓴Ⴓ㙳ƭᕓƐፂ⓴౤ʿᬋ▋⾠౤
Ɒ┅౤Ӈ⹱ȇ⽵㑅䆡Ⴓ
᠇㣅౤䛉䥝౤֦ޭᕒềႳጺफ़ጺ㪿౤Ƣ⃬ʿ⓹Ⴓ֧
ƹ㲫⧐౤Ⳕʿ┅䠍౤┤⬌ʗᬋႳ⥫〸ȆԌ㵭㳹⾠ Nhó thôøi, ñoà chuùng taùc leã nhi thoái.

̴౤䇓㚮䠭٢౤ԸӉ⸫ࢤႳ‫ם‬᠚Ⓝ㑁౤⦂⳴㝈⋡Ⴓ
Ȧ᠚㪿㑁౤͟㵊ˋ◻Ⴓ㒑᠚ɩ╺Ⴓ ™
™ ™
“Nhöôïc ö nhaát thieát xöù, haønh truï toïa ngoïa, thuaàn nhaát tröïc
taâm, baát ñoäng ñaïo traøng, chaân thaønh tònh ñoä, thöû danh Nhaát
haïnh Tam-muoäi. Nhöôïc nhaân caâu nhò Tam-muoäi, nhö ñòa höõu
chuûng, haøm taøng, tröôûng döôõng, thaønh thuïc kyø thaät. Nhaát
ʗ⁏౤ጼ▊ᕇⓀ౤Ӳ㴃䛒ƭ╺Ⴓ᠚⢄⢵⒞Ж౤⥫〸
töôùng, nhaát haïnh, dieäc phuïc nhö thò. Ngaõ kim thuyeát phaùp, 䆻࡞㗒❏Ⴓʗ⹱ᢜࢾࢢᯠႳ
du nhö thôøi vuõ, phoå nhuaän ñaïi ñòa. Nhöõ ñaúng Phaät taùnh thí
Ñaïi sö, thaát nguyeät baùt nhaät, hoát vò moân nhaân vieát: Ngoâ duïc
nhö chuûng töû, ngoä tö chieâm hôïp, taát giai phaùt sanh.Thöøa ngoâ
quy Taân Chaâu, nhöõ ñaúng toác lyù chaâu tieáp. Ñaïi chuùng ai löu
chæ giaû, quyeát hoaïch Boà-ñeà. Y ngoâ haïnh giaû, ñònh chöùng
thaäm kieân.
dieäu quaû. Thính ngoâ keä vieát:
Ӗᬋ᠇㳹⾠౤ ⁏╺Ⴓ㳹Ȇᗖⴹ౤Ⳕਕ‫➔ڃ‬Ⴓ▋ᏠӘភ౤࡞Ƣс
┤䠍Ըस㝥Ⴓ ‫ޖ‬Ⴓ᠚⢬ҭ୅౤⢵Ә▋ֽႳ
䣆Ձ㝍ՐТ౤ Sö vieát: “Chö Phaät xuaát hieän, du thò Nieát-baøn. Höõu lai taát khöù,
lyù dieäc ñöông nhieân. Ngoâ thöû hình haøi, quy taát höõu sôû.”
㝈⋡◻㖫֦Ⴓ
Taâm ñòa haøm chö chuûng, ⹱╺Ⴓ⁏⃦⢬ភ౤Ⓞ┖់᪹Ⴓ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 229 230 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Chuùng vieát: “Sö tuøng thöû khöù, taûo vaõn khaû hoài.” ⧐ᦿႳ
⁏╺Ⴓ㞒㞉⢵♲ႳᏠ┅⯰ឿႳ Höïu vaân: “Ngoâ khöù thaát thaäp nieân, höõu nhò Boà-taùt tuøng Ñoâng
phöông lai, nhaát xuaát gia, nhaát taïi gia, ñoàng thôøi höng hoùa,
Sö vieát: “Dieäp laïc quy caên.” Lai thôøi voâ khaåu.
kieán laäp ngoâ toâng, ñeá taäp Giaø-lam, xöông long Phaùp töï.”
ឤᤫ╺Ⴓ⢫⧐ॸ㣅ᒨǃȁƭႳ
ᤫ╺Ⴓ▢঩⃦ፃȆਟ↼ⴹТᏠ౤ᒨ⊙₆ljႳ䣰᭝䛝
Höïu vaán vieát: “Chaùnh phaùp nhaõn taïng truyeàn phoù haø nhaân?” ਕႳ
⁏╺Ⴓ▋䇝㑁Ӊ౤⯰Ӗ㑁䆶Ⴓ Vaán vieát: “Vò tri tuøng thöôïng Phaät toå öùng hieän dó lai, truyeàn
Sö vieát: “Höõu ñaïo giaû ñaéc, voâ taâm giaû thoâng.” thoï kyû ñaïi? Nguyeän thuøy khai thò.”

ឤᤫႳ⢬Ӆ㜕▋䠋᠂Ⴓ ⁏ƔႳៀȆ↼œТ⯰⑴䌡౤Ō់㰉ƃႳƹNjጼȆ⯄
Höïu vaán: “Thöû haäu maïc höõu naïn phuû?” ˜Ⴓ䇘ភ㛷᪏ᚇ౤⤅̆ΤȆ౤Τ⛕Ȇ౤⤅㗇‫ټ‬ȆႳ
ƹ㻁ᚇ౤،ࢾẄȆ౤،䈝᠇ߕΨȆ౤䆌㞒Ȇ౤䌝䆌⑿
⁏╺Ⴓ᠚⪺ӅƗᕉё౤ⷊ▋ጺƭᏠឲ᠚ଇႳ㒑᠚㶗
ȆႳ⓹⯄ጼȆႳ
╺Ⴓ
Sö vaân: “Coå Phaät öùng theá dó voâ soá löôïng, baát khaû keá daõ. Kim
Sö vieát: “Ngoâ dieät haäu nguõ luïc nieân, ñöông höõu nhaát nhaân lai
dó thaát Phaät vi thuûy. Quaù khöù Trang nghieâm Kieáp,Tyø-baø-thi
thuû ngoâ thuû. Thính ngoâ saám vieát:
Phaät, Thi-khí Phaät, Tyø-xaù-phuø Phaät. Kim Hieàn Kieáp, Caâu-
löu-toân Phaät, Caâu-na-haøm Maâu-ni Phaät, Ca-dieáp Phaät, Thích-
ca Vaên Phaät. Thò vi thaát Phaät.
䣖ፃ䥝㮼౤
ឿ㬝䢽૜Ⴓ 䌝䆌⑿Ȇଇᒨ⍺㰷䆌㞒Γ㑁Ⴓ
䇓⫖Ŵ䠋౤ “Thích-ca Vaên Phaät thuû truyeàn Ma-ha Ca-dieáp Toân giaû.

✴♁⯄͝Ⴓ 〣Ɛ౤䞉䠋Γ㑁౤〣ፂ౤ᤢ䈝ᡨɊΓ㑁౤〣᪶౤ᔛ⧛
Ñaàu thöôïng döôõng thaân, ઑʒΓ㑁౤〣Ɨ⋡ʒ䆌Γ㑁౤〣ᕉ౤⃓䇰䆌Γ㑁౤
Khaåu lyù tu xan. 〣ጼ౤̆䢽㧊ʒΓ㑁౤〣ᕇ౤Ȇ䦾䠋⋡Γ㑁౤〣Ɓ
Ngoä Maõng chi naïn,
Ǟ䦾㧊ʒΓ㑁౤〣᜝౤㓾Γ㑁౤᜝ጺ౤ͼ䈝ʓʶΓ
Döông, Lieãu vi quan.”
㑁౤᜝Ɛ౤䦹䭖ʗ᳆౤᜝ፂ౤䆌⤅⍺㏙Γ㑁౤᜝᪶౤
䳑⟡ʗ᳆౤᜝Ɨ౤䆌䈝⋡̆Γ㑁౤᜝ᕉ౤㏙⺊㏙ʒ
ឤƔႳ᠚ភጼ᜝ё౤▋Ɛ㝈㢧⃦◗⒤ᏠႳጺᗖͱ౤ Γ㑁౤᜝ጼ౤ᓘǸ䠋⋡Γ㑁౤᜝ᕇ౤Ǹ㑦㗇ʒΓ㑁౤
ጺᬃͱႳ៨┅㗂ᛲႳ҄⿫᠚͜Ⴓ㉇㉄Ǹ㣃Ⴓⓠ䟀 ᜝Ɓ౤䭐⍺㏙ʒΓ㑁౤Ɛ᜝౤䜟㑦ʒΓ㑁౤Ɛ᜝ጺ౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 231 232 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

̆Ɋ⹎䣖Γ㑁౤Ɛ᜝Ɛ౤⍺∲㏙Γ㑁౤Ɛ᜝ፂ౤
䯛ᚮ䈝Γ㑁౤Ɛ᜝᪶౤⁏̴Γ㑁౤Ɛ᜝Ɨ౤̆㗇⒝ʒ ™
Γ㑁౤Ɛ᜝ᕉ౤Ōʿ㧊ʒΓ㑁౤Ɛ᜝ጼ౤㗛㙳ʒ㏙ ™ ™

Γ㑁౤Ɛ᜝ᕇ౤㝈⋡䇞ਉΓ㑁౤Ɛ᜝Ɓ౤օ់ʗ⁏౤ ʗ⁏౤ᔹʘƐё౤लŏ⢲౤ᕇ▊ᗹፂⓀ౤⒦᫦Ԧ΋䲤
ፂ᜝౤ᓘࢊʗ⁏౤ፂ᜝ጺ౤䇝Ƀʗ⁏౤ፂ᜝Ɛ౤ҔӜ ㏏౤㴃㳹Ӈ⹱╺Ⴓ⥫〸០Ȧǻᬫ౤᠚㗁⥫ᘁႳ
ʗ⁏Ⴓ՛㓹⓹⯄ፂ᜝ፂਟႳ Ñaïi sö, Tieân Thieân nhò nieân, Quí Söûu tueá, baùt nguyeät sô tam
“Ñeä nhò, A-nan Toân giaû; ñeä tam, Thöông-na Hoøa-tu Toân giaû; nhaät, ö Quoác AÂn töï trai baõi, vò chö ñoà chuùng vieát: “Nhöõ ñaúng
ñeä töù, Öu-ba-cuùc-ña Toân giaû; ñeä nguõ, Ñeà-ña-ca Toân giaû; ñeä caùc y vò toïa, ngoâ döõ nhöõ bieät.”
luïc Di-giaø-ca Toân giaû; ñeä thaát, Baø-tu-maät-ña Toân giaû; ñeä baùt, ⧐‫ٿ‬ऴ㰁ႳᡨΚࢾȁ⑝⧐౤NJӅlj䆘ƭӉ㮫ȆԌႳ
Phaät-ñaø Nan-ñeà Toân giaû; ñeä cöûu, Phuïc-ñaø Maät-ña Toân giaû;
ñeä thaäp, Hieáp Toân giaû; thaäp nhaát, Phuù-na Daï-xa Toân giaû; Phaùp Haûi baïch ngoân: “Hoøa thöôïng löu haø giaùo phaùp, linh
thaäp nhò, Maõ Minh Ñaïi só; thaäp tam, Ca-tyø Ma-la Toân giaû; haäu ñaïi meâ nhaân ñaéc kieán Phaät taùnh?”
thaäp töù, Long Thoï Ñaïi só; thaäp nguõ, Ca-na-ñeà-baø Toân giaû;
thaäp luïc, La-haàu-la-ña Toân giaû; thaäp thaát, Taêng-giaø Nan-ñeà
⁏㰁Ⴓ⥫〸㳧㒑ႳӅlj䆘ƭ㙳㵙⹱ࢤ౤ᝏ⓹ȆԌႳ
Toân giaû; thaäp baùt, Giaø-da Xaù-ña Toân giaû; thaäp cöûu, Cöu-ma- 㙳Ō㵙⹱ࢤ౤㝹ᚇ㮭Ȇ䠋䆾Ⴓ᠚ƹ⑝⥫㵙㖫Ӗ⹱
la-ña Toân giaû; nhò thaäp, Xaø-da-ña Toân giaû; nhò thaäp nhaát, Baø- ࢤ౤㮫㖫ӖȆԌႳ⢄⥘㮫Ȇ౤Ǻ㵙⹱ࢤႳំ⯄⹱ࢤ
tu Baøn-ñaàu Toân giaû; nhò thaäp nhò, Ma-noâ-la Toân giaû; nhò thaäp
tam, Haïc-laëc-na Toân giaû; nhò thaäp töù, Sö Töû Toân giaû; nhò 䆘Ȇ౤䡟⓹Ȇ䆘⹱ࢤႳ㖫Ԍ㙳Ձ౤⹱ࢤ⓹ȆႳ㖫Ԍ
thaäp nguõ, Baø-xaù Tö-ña Toân giaû; nhò thaäp luïc, Baát-nhö Maät-ña 㙳䆘౤Ȇ⓹⹱ࢤႳ㖫Ԍѐ〸౤⹱ࢤ⓹ȆႳ㖫Ԍ䈡
Toân giaû; nhò thaäp thaát, Baùt-nhaõ Ña-la Toân giaû; nhò thaäp baùt,
Boà-ñeà Ñaït-ma Toân giaû; nhò thaäp cöûu, Hueä Khaû Ñaïi sö; tam
䟛౤Ȇ⓹⹱ࢤႳ
thaäp, Taêng Xaùn Ñaïi sö; tam thaäp nhaát, Ñaïo Tín Ñaïi sö; tam Sö ngoân: “Nhöõ ñaúng ñeá thính: Haäu ñaïi meâ nhaân nhöôïc thöùc
thaäp nhò, Hoaèng Nhaãn Ñaïi sö. Hueä Naêng thò vi Tam thaäp tam chuùng sanh, töùc thò Phaät taùnh. Nhöôïc baát thöùc chuùng sanh,
Toå. vaïn kieáp mòch Phaät nan phuøng. Ngoâ kim giaùo nhöõ thöùc töï
taâm chuùng sanh, kieán töï taâm Phaät taùnh. Duïc caàu kieán Phaät,
⃦ፃ㳹ਟ౤០▋⾛‫ם‬Ⴓ⥫〸៭Ӆ౤䇦lj٤ᒨ౤⣺NJ ñaûn thöùc chuùng sanh. Chæ vò chuùng sanh meâ Phaät, phi thò
Ž㲥Ⴓ Phaät meâ chuùng sanh. Töï taùnh nhöôïc ngoä, chuùng sanh thò
Phaät; töï taùnh nhöôïc meâ, Phaät thò chuùng sanh. Töï taùnh bình
“Tuøng thöôïng chö Toå, caùc höõu baåm thöøa. Nhöõ ñaúng höôùng
ñaúng, chuùng sanh thò Phaät; töï taùnh taø hieåm, Phaät thò chuùng
haäu, ñeä ñaïi löu truyeàn, voâ linh quai ngoä.”
sanh.
⹱㒁Ƀឳ౤ȇ⽵㑅䆡Ⴓ ⥫〸Ӗ㙳䟛╻౤ᝏȆᬃ⹱ࢤţႳጺӯѐढ़౤ᝏ⓹⹱
Chuùng vaên tín thoï, taùc leã nhi thoái. ࢤ֦ȆႳ֧Ӗ㖫▋ȆႳ㖫Ȇ⓹५ȆႳ㖫㙳⯰ȆӖ౤
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 233 234 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ȁ㤩⥘५ȆႳ⥫〸㖫Ӗ⓹Ȇ౤╽㜕߼࣎Ⴓʐ⯰ Chaùnh kieán töï tröø tam ñoäc taâm,

Ma bieán thaønh Phaät chaân voâ giaû!
ጺߚ㑅㓹҄⿫Ⴓस⓹▤Ӗࢤ㝹⾠⧐Ⴓ
⧐䁞ᰌ䁞ឦᛲ䁞౤
“Nhöõ ñaúng taâm nhöôïc hieåm khuùc, töùc Phaät taïi chuùng sanh
trung. Nhaát nieäm bình tröïc, töùc thò chuùng sanh thaønh Phaät.
ፂ䁞▤Ꮰ⓹ጺ䁞Ⴓ
Ngaõ taâm töï höõu Phaät. Töï Phaät thò chaân Phaät. Töï nhöôïc voâ 㙳៭Ԍţ㓹㖫㮫౤
Phaät taâm, haø xöù caàu chaân Phaät? Nhöõ ñaúng töï taâm thò Phaät, ᝏ⓹֦Ȇ㝈⋡᪻Ⴓ
caùnh maïc hoà nghi. Ngoaïi voâ nhaát vaät nhi naêng kieán laäp, giai
thò baûn taâm sanh vaïn chuûng phaùp. Phaùp thaân, Baùo thaân caäp Hoùa thaân,
Tam thaân baûn lai thò Nhaát thaân.
⑏ㇺƔႳӖࢤ⾠⾠⧐ࢤ౤Ӗ⪺⾠⾠⧐⪺Ⴓ᠚ƹࢾጺ Nhöôïc höôùng taùnh trung naêng töï kieán,
ɩ౤㗁⥫〸ᘁ౤៩㖫Ԍ५ȆɩႳӅljŴƭ㵙⢬ɩ Töùc thò thaønh Phaät Boà-ñeà nhaân.
ղ౤㖫㮫▤Ӗ౤㖫֦Ȇ䇝Ⴓɩ╺Ⴓ ▤⃦ᛲ䁞ࢤ⩚Ԍ౤
“Coá Kinh vaân: ‘Taâm sanh, chuûng chuûng phaùp sanh; taâm dieät, ⩚Ԍсᬃᛲ䁞ţႳ
chuûng chuûng phaùp dieät.’ Ngoâ kim löu nhaát keä, döõ nhöõ ñaúng ԌȚᛲ䁞㪿⢫䇝౤
bieät, danh Töï taùnh chaân Phaät Keä. Haäu ñaïi chi nhaân thöùc thöû
keä yù, töï kieán baûn taâm, töï thaønh Phaät ñaïo.” Keä vieát:
ⷊᏠ᫮⫖५⯰⿘Ⴓ
Baûn tuøng Hoùa thaân sanh Tònh taùnh,
५ʿ㖫Ԍ⓹५Ȇ౤ Tònh taùnh thöôøng taïi Hoùa thaân trung.
䈡㮫ፂ⣿⓹୮࠺Ⴓ Taùnh söû Hoùa thaân haønh chaùnh ñaïo,
䈡䆘Ŵ┅୮ᬃ㗇౤ Ñöông lai vieân maõn chaân voâ cuøng.
⢫㮫Ŵ┅ȆᬃᯝႳ ᶿԌ▤⓹⩚Ԍ᪻౤
Chaân nhö töï taùnh thò chaân Phaät, 䞧ᶿᝏ⓹⩚Ԍ䁞Ⴓ
Taø kieán tam ñoäc thò ma vöông. Ԍţ០㖫䠊Ɨ⢄౤
Taø meâ chi thôøi, ma taïi xaù. 㮫Ԍᘪ䈝ᝏ⓹५Ⴓ
Chaùnh kieán chi thôøi, Phaät taïi ñöôøng.
Daâm taùnh baûn thò tònh taùnh nhaân,
Ԍţ䈡㮫ፂ⣿ࢤ౤ Tröø daâm töùc thò tònh taùnh thaân.
ᝏ⓹୮࠺Ꮰǽ㗇Ⴓ Taùnh trung caùc töï ly nguõ duïc,
⢫㮫㖫䞧ፂ⣿Ӗ౤ Kieán taùnh saùt-na töùc thò chaân.
୮㶋֦Ȇ५⯰ɨႳ ƹࢤ㙳䇓䣆⑝䛒౤
Taùnh trung taø kieán, tam ñoäc sanh, ӲՁ㖫Ԍ㮫œΓႳ
Töùc thò ma vöông lai truï xaù.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 235 236 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

㙳⢄Ɋ㪿㮭ȇȆ౤ Ɋ㪿౤ʿ᠚ᬃⓀႳ㙳䇟᠚⑝౤㊘᠚ᬃœ౤Ƣ⯰▋
Ō঩ȁ㤩⏽⥘५Ⴓ ोႳ⃬㲫ɩ╺Ⴓ
Kim sanh nhöôïc ngoä Ñoán giaùo moân, Sö thuyeát keä dó, caùo vieát: “Nhöõ ñaúng haûo truï! Ngoâ dieät ñoä
Hoát ngoä töï taùnh, kieán Theá Toân. haäu, maïc taùc theá tình bi khaáp voõ leä, thoï nhaân ñieáu vaán. Thaân
Nhöôïc duïc tu haønh mòch taùc Phaät, tröôùc hieáu phuïc, phi ngoâ ñeä töû, dieäc phi Chaùnh phaùp. Ñaûn
Baát tri haø xöù nghó caàu chaân. thöùc töï baûn taâm, kieán töï baûn taùnh, voâ ñoäng voâ tónh, voâ sanh
voâ dieät, voâ khöù voâ lai, voâ thò voâ phi, voâ truï voâ vaõng. Khuûng
㙳㓹Ӗţ㖫㮫५౤ nhöõ ñaúng taâm meâ, baát hoäi ngoâ yù. Kim taùi chuùc nhöõ, linh nhöõ
▋५ᝏ⓹֦Ȇ᪻Ⴓ kieán taùnh. Ngoâ dieät ñoä haäu, y thöû tu haønh, nhö ngoâ taïi nhaät.
Ō㮫㖫Ԍʐ㮭Ȇ౤ Nhöôïc vi ngoâ giaùo, tuùng ngoâ taïi theá, dieäc voâ höõu ích.” Phuïc
thuyeát Keä vieát:
㼽Ӗ㊤⓹ʗ⸜ƭႳ
Nhöôïc naêng taâm trung töï kieán chaân, ᔱᔱŌɊᥠ౤
Höõu chaân töùc thò thaønh Phaät nhaân. 䨙䨙Ō䆼⅌Ⴓ
Baát kieán töï taùnh ngoaïi mòch Phaät, ͷͷ⒢㮫㒁౤
Khôûi taâm toång thò ñaïi si nhaân. 㡰㡰Ӗ⯰㞜Ⴓ
䣆⑝⧐䛒ƹТࢾ౤ Ngoät ngoät baát tu thieän:
⑖Ѯœƭ䢽㖫ɊႳ Ñaèng ñaèng baát taïo aùc.
ᰌ⥫ⷊᏠẌ䇝㑁౤ Tòch tòch ñoaïn kieán vaên,
Ōȇ⢬㮫ʗՂՂႳ Ñaõng ñaõng taâm voâ tröôùc.
Ñoán giaùo phaùp moân kim dó löu,
Cöùu ñoä theá nhaân tu töï tu. ⁏㲫ɩТ౤⿺ᬫ㖱ፂ╽౤Ӳ㴃䛒ƭ╺Ⴓ᠚㪿নႳʧ
Baùo nhöõ ñöông lai hoïc ñaïo giaû: ‫ޖ‬䇸ᛲႳ⒦┅౤ⷉଊ⫖ͨ౤ऴ㥄Ἅᬋ౤◷□㶋ऴ౤਽
Baát taùc thöû kieán ñaïi du du. ⳹ᢜ䭖Ⴓ
Sö thuyeát Keä dó, ñoan toïa chí tam canh, hoát vò moân nhaân vieát:
⁏㲫ɩТ౤ᠦ╺Ⴓ⥫〸ʽǽႳ᠚⪺ѮӅ౤㜕ȇœՐ “Ngoâ haønh hyõ.” Yeâm nhieân thieân hoùa. Ö thôøi, dò höông maõn
Ջ⧜䠍⩓౤ឳƭ₾ᤫႳ䁞㞜̿▎౤䡟᠚Җ̴౤Ƣ䡟 thaát, baïch hoàng thuoäc ñòa, laâm moäc bieán baïch, caàm thuù ai
minh!
⢫⧐ႳǺ㵙㖫▤Ӗ౤㮫㖫▤Ԍ౤⯰ᚱ⯰䡞౤⯰ࢤ⯰
⪺౤⯰ភ⯰Ꮰ౤⯰⓹⯰䡟౤⯰ǽ⯰һႳԛ⥫〸Ӗ䆘౤ ᜝ጺ▊౤₰౤ડ౤⒞ፂ䉌͝ᓋ⨀䛒ƭᓘȼⱮ䅶५䁞౤
Ō▇᠚ղႳƹᕩ᪬⥫౤NJ⥫㮫ԌႳ᠚⪺ѮӅ౤Ȧ⢬ 㜕⦂ֽŴႳů‫ޑ‬ଊ⽷╺౤ଊⰇ‫ب‬㤩౤⁏ֽ⢵‫މ‬Ⴓ
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
┅౤ଊⰇढ़㺗▁ۭႳ᜝ጺ▊౤᜝ፂⓀ౤䇸ਥ䳙Ꮦ
ֽᒨ㫎㎡㑅᪹Ⴓ⡹ё౤ጼ▊౤Ɛ᜝ƗⓀ౤ᗖ䳙ႳҖ̴
⒤䅢Njଊ⧝ፃŴႳ䛒ƭ↲ӯឲଇŴ㰙Ⴓ䇑ᔹNj䖇
㞒܏Ъ౤᫕㵸⁏䣜ᕁᰯႳӲ⒦ᰯᕃऴᔺᗖⴹ౤ढ़ፃ
㫋ʘ౤ፂⓀ˜④ႳડЖʭ㒁౤ʪ⑙⿫৭౤ㅧ⁏䇝
㪿Ⴓ
Thaäp nhaát nguyeät, Quaûng, Thieàu, Taân tam quaän quan lieâu kî
moân nhaân taêng tuïc tranh nghinh chaân thaân, maïc quyeát sôû
chi. Naõi phaàn höông ñaûo vieát: “Höông yeân chæ xöù, Sö sôû quy
yeân”. Thôøi höông yeân tröïc quaùn Taøo Kheâ. Thaäp nhaát nguyeät,
thaäp tam nhaät, thieân thaàn khaùm tính sôû truyeàn y baùt nhi hoài.
Thöù nieân, thaát nguyeät, nhò thaäp nguõ nhaät, xuaát khaùm. Ñeä töû
Phöông Bieän dó höông neâ thöôùng chi. Moân nhaân öùc nieäm
“thuû thuû ” chi kyù, toaïi tieân dó thieát dieäp taát boá, coá hoä Sö caûnh
nhaäp thaùp. Hoát ö thaùp noäi, baïch quang xuaát hieän, tröïc
thöôùng xung thieân, tam nhaät thuûy taùn. Thieàu Chaâu taáu vaên,
phuïng saéc laäp bi, kyû Sö ñaïo haïnh.
⁏⓲੄ጼ᜝▋ᕉႳёƐ᜝᪶ᒨ㫎౤ፂ᜝Ɓਤ䩡Ⴓ㲫
⧐ᘅࢤፂ᜝ጼ䂼ႳӉⓃᦿ⧐㑁᪶᜝ፂƭႳՁ䇝㽅
ᖽ㑁㜕঩ᕒ⑴Ⴓ䇞ਉֽᒨɃ㫎౤ţ͜㺻ਉ㫜Ỏ㎡౤
ឦ⒤䅢ᰬ⁏५फ़౤ђ䇝ᕓ〸౤ūᰯȠ㑁⒧Ŵ౤⥑䔀
Ỏ◷䇝ᰏႳࢾᒨᲢㇺ౤Nj䤁͜ⓃႳ⢬स㗂䟀ፂỎ౤
┤ᘅ㏱ࢤ㑁Ⴓ
Sö xuaân thu thaát thaäp höõu luïc. Nieân nhò thaäp töù truyeàn y, tam
thaäp cöûu chuùc phaùt. Thuyeát phaùp lôïi sanh tam thaäp thaát taûi.
Ñaéc chæ töï phaùp giaû töù thaäp tam nhaân. Ngoä ñaïo sieâu phaøm
giaû maïc tri kyø soá. Ñaït-ma sôû truyeàn tín y, Trung Toâng töù ma
naïp, baûo baùt, caäp Phöông Bieän toá Sö chaân töôùng, tinh ñaïo
cuï ñaúng, chuû thaùp thò giaû thi chi, vónh traán Baûo Laâm Ñaïo
traøng. Löu truyeàn Ñaøn Kinh, dó hieån toâng chæ. Thöû giai höng
long Tam Baûo, phoå lôïi quaàn sanh giaû.
237 238 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
™ VIEÄT VAÊN
PHAÅM THÖÙ X
DAËN DOØ
Moät ngaøy kia, Sö goïi heát moân ñoà nhö caùc vò Phaùp
Haûi, Chí Thaønh, Phaùp Ñaït, Thaàn Hoäi, Trí Thöôøng, Trí
Thoâng, Chí Trieät, Chí Ñaïo, Phaùp Traân, Phaùp Nhö... maø
daïy raèng:
“Caùc ngöôi chaúng gioáng nhö ngöôøi khaùc, sau khi ta
dieät ñoä moãi ngöôøi ñeàu laøm thaày moät phöông. Vaäy ta daïy
caùc ngöôi caùch thuyeát phaùp chaúng maát baûn toâng.
“Tröôùc heát neân ñöa ra Phaùp moân ba khoa, choã ñoäng
choã duïng goàm ba möôi saùu phaùp ñoái. Ra vaøo lìa caû hai
beân, thuyeát taát caû phaùp chaúng lìa töï taùnh. Chôït coù ngöôøi
ñeán hoûi phaùp, noùi ra lôøi naøo ñeàu neâu thaønh caëp, ñeàu laáy
phaùp ñoái, choã ñeán choã ñi laøm nhaân cho nhau. Cöùu caùnh
thì hai phaùp ñeàu tröø heát, khoâng coù caû nôi ñi nöõa.
“Phaùp moân ba khoa ñoù laø: aám, giôùi, nhaäp. AÁm laø
naêm aám: saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc. Nhaäp laø möôøi hai
nhaäp, goàm coù beân ngoaøi saùu traàn: saéc, thanh, höông, vò,
xuùc, phaùp; beân trong saùu cöûa:1 nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân,
yù. Giôùi laø möôøi taùm giôùi, goàm saùu traàn, saùu cöûa vaø saùu
1
Thöôøng vaãn goïi laø saùu caên.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 239
thöùc. Töï taùnh haøm chöùa ñöôïc muoân phaùp, goïi laø
Haøm taøng thöùc. Neáu khôûi söï suy löôøng, töùc lieàn chuyeån
thöùc, sanh saùu thöùc, ra saùu cöûa, thaáy saùu traàn, nhö vaäy
taát caû möôøi taùm giôùi ñeàu do töï taùnh khôûi duïng. Töï
taùnh neáu taø, khôûi neân möôøi taùm phaùp taø; töï taùnh neáu
chaùnh, khôûi neân möôøi taùm phaùp chaùnh. Neáu choã duïng
aùc, töùc choã duïng cuûa chuùng sanh; neáu choã duïng thieän,
töùc laø choã duïng cuûa Phaät.
“Choã duïng ñoù do nôi ñaâu? Do töï taùnh maø coù caùc
phaùp ñoái nôi ngoaïi caûnh. Voâ tình coù naêm caëp ñoái: trôøi
ñoái vôùi ñaát, maët trôøi ñoái vôùi maët traêng, saùng ñoái vôùi
toái, aâm ñoái vôùi döông, nöôùc ñoái vôùi löûa. Ñoù laø naêm caëp
ñoái nhau.
“Phaùp töôùng vaø ngoân ngöõ coù möôøi hai caëp ñoái nhau:
lôøi noùi ñoái vôùi phaùp, coù ñoái vôùi khoâng, saéc ñoái vôùi khoâng
saéc, töôùng ñoái vôùi khoâng töôùng, höõu laäu ñoái vôùi voâ laäu,
saéc ñoái vôùi khoâng, ñoäng ñoái vôùi tónh, trong ñoái vôùi ñuïc,
phaøm ñoái vôùi thaùnh, taêng ñoái vôùi tuïc, giaø ñoái vôùi treû, lôùn
ñoái vôùi nhoû. Ñoù laø möôøi hai caëp ñoái nhau.
“Töï taùnh khôûi duïng möôøi chín caëp ñoái nhau: daøi ñoái
vôùi ngaén, taø ñoái vôùi chaùnh, si ñoái vôùi tueä, ngu ñoái vôùi
trí, loaïn ñoái vôùi ñònh, töø ñoái vôùi ñoäc, trì giôùi ñoái vôùi sai
quaáy, chaùnh tröïc ñoái vôùi taø vaïy, thaät ñoái vôùi hö, hieåm
ñoái vôùi bình, phieàn naõo ñoái vôùi Boà-ñeà, thöôøng ñoái vôùi
voâ thöôøng, bi ñoái vôùi haïi, möøng ñoái vôùi giaän, boá thí ñoái
vôùi buûn xæn, tôùi ñoái vôùi lui, sanh ñoái vôùi dieät, phaùp
thaân ñoái vôùi saéc thaân, hoùa thaân ñoái vôùi baùo thaân. Ñoù laø
möôøi chín caëp ñoái nhau.
“Ba möôi saùu phaùp ñoái aáy, neáu hieåu caùch duøng, töùc
noùi ñöôïc thoâng suoát heát thaûy kinh phaùp; ra vaøo lìa khoûi
hai beân. Töï taùnh ñoäng duïng, cuøng ngöôøi noùi naêng. Beân
240 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
ngoaøi ôû nôi töôùng lìa khoûi töôùng, beân trong ôû nôi
khoâng lìa khoûi khoâng. Neáu troïn vöôùng maéc vaøo töôùng,
töùc laø taêng theâm taø kieán. Neáu troïn chaáp laáy khoâng, töùc
laø taêng theâm voâ minh. Nhöõng ngöôøi chaáp khoâng huûy
baùng kinh ñieån, lieàn noùi thaúng laø chaúng duøng vaên töï.
Neáu ñaõ noùi chaúng duøng vaên töï, ngöôøi ta leõ ra chaúng caàn
ñeán ngoân ngöõ. Chæ lôøi noùi aáy, cuõng laø töôùng vaên töï. Laïi
noùi raèng, chæ thaúng chaúng laäp vaên töï. Töùc nhieân hai chöõ
chaúng laäp cuõng laø vaên töï roài. Thaáy ngöôøi thuyeát phaùp
lieàn cheâ bai, baûo laø maéc vaøo vaên töï. Caùc ngöôi neân bieát
raèng, töï mình ngu meâ coøn nheï, laïi ñi huûy baùng kinh
Phaät! Chaúng suy xeùt raèng huûy baùng kinh ñieån, toäi
chöôùng khoâng noùi heát!
“Neáu vöôùng maéc laáy töôùng ôû ngoaøi laøm phaùp caàu
chaân, hoaëc roäng môû ñaïo traøng thuyeát nhöõng leõ coù khoâng
laàm laïc, nhöõng ngöôøi nhö vaäy daãu qua nhieàu kieáp cuõng
chaúng theå thaáy taùnh. Chæ nghe roài y theo phaùp maø tu
haønh, ñöøng neân coá döùt cho heát traêm moái nghó maø ñoái
vôùi ñaïo phaûi bò che chöôùng. Neáu nghe thuyeát maø chaúng
tu, khieán cho ngöôøi ngöôïc laïi sanh ra taø nieäm. Chæ y nhö
phaùp maø tu haønh, laø boá thí phaùp khoâng truï nôi töôùng.
“Caùc ngöôi neáu ñaõ ngoä ñaïo, haõy y theo ñoù maø thuyeát,
y theo ñoù maø duøng, y theo ñoù maø haønh, y theo ñoù maø
laøm, töùc laø chaúng maát baûn toâng. Neáu coù ngöôøi hoûi nghóa,
khi hoûi coù thì duøng khoâng maø ñaùp; hoûi khoâng duøng coù
maø ñaùp; hoûi thaùnh duøng phaøm maø ñaùp; hoûi phaøm duøng
thaùnh maø ñaùp. Hai beân laøm nhaân cho nhau, sanh ra
nghóa trung ñaïo. Cöù theá, moät hoûi thì moät ñaùp, duø coù hoûi
nhieàu caâu khaùc cuõng cöù y theo caùch aáy maø ñaùp, töùc
khoâng thaát lyù. Giaû nhö coù ngöôøi hoûi raèng: ‘Theá naøo goïi
laø toái?’ Ñaùp raèng: ‘Saùng laø nhaân, toái laø duyeân. Saùng heát
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 241 242 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
thôøi toái.’ Ñem leõ saùng laøm roõ leõ toái, ñem leõ toái laøm roõ yù. Y theo ñoù maø tu haønh, seõ chaúng maát toâng chæ.”
leõ saùng. Qua laïi laøm nhaân cho nhau, thaønh nghóa trung Chuùng taêng laøm leã, thænh Sö noùi keä:
ñaïo. Duø hoûi theâm nöõa, cuõng ñeàu nhö theá maø ñaùp. Caùc
ngöôi veà sau naøy truyeàn phaùp, y theo caùch aáy maø truyeàn
Heát thaûy khoâng coù chaân,1
trao daïy doã, ñöøng boû maát toâng chæ.”
Ñöøng xem ñoù laø chaân.
Thaùng baûy naêm Nhaâm Tyù,1 Sö baûo moân ñoà qua chuøa Neáu thaáy leõ chaân thaät,
Thaáy taát caû khoâng chaân.
Quoác AÂn taïi Taân Chaâu xaây thaùp, 2 hoái thuùc thôï laøm
nhanh, qua cuoái muøa haï naêm sau laøm leã khaùnh thaønh.
Neáu töï mình coù chaân,
Muøng moät thaùng baûy, 3 Sö nhoùm ñoà chuùng, daïy Lìa giaû, töùc taâm chaân.
raèng: “Ñeán thaùng taùm naøy, ta muoán lìa khoûi theá gian. Töï taâm chaúng lìa giaû,
Caùc ngöôi coù ñieàu nghi neân hoûi sôùm ñi, ta phaù nghi cho, Khoâng chaân, choán naøo chaân?
khieán caùc ngöôi heát meâ. Sau khi ta ñi roài, khoâng coù
ngöôøi daïy caùc ngöôi.” Coù tình lieàn bieát ñoäng,
Phaùp Haûi cuøng caùc moân ñoà nghe lôøi naøy thaûy ñeàu sa Khoâng tình lieàn chaúng ñoäng.
nöôùc maét khoùc. Duy chæ coù Thaàn Hoäi laø thaàn saéc khoâng Neáu tu theo chaúng ñoäng,
thay ñoåi, chaúng khoùc. Sö noùi: “Tieåu sö Thaàn Hoäi ñaït ñöôïc Ñoàng voâ tình chaúng ñoäng.
choã thieän, baát thieän nhö nhau, cheâ khen chaúng ñoäng,
buoàn vui chaúng sanh; coøn nhöõng ngöôøi khaùc chaúng ñöôïc gì Neáu tìm thaät chaúng ñoäng,
caû. Vaäy bao naêm nay ôû chuøa, caùc ngöôi tu phaùp chi? Nay Nôi ñoäng coù chaúng ñoäng.
caùc ngöôi bi luïy, aáy laø vì ai maø lo? Neáu lo vì ta chaúng bieát Chaúng ñoäng laø chaúng ñoäng,
nôi ñi, thì ta töï bieát nôi ñi. Neáu ta chaúng bieát nôi ñi, thì Voâ tình khoâng maàm Phaät.
ñaõ chaúng baùo tröôùc vôùi caùc ngöôi. Caùc ngöôi bi luïy, thaät laø
vì chaúng bieát choã ta ñi. Neáu bieát choã ta ñi, aét chaúng neân Kheùo phaân bieät ñöôïc töôùng,
bi luïy. Phaùp taùnh voán khoâng coù sanh dieät, ñeán ñi. Taát caû Nghóa ñeä nhaát chaúng ñoäng.2
haõy ngoài laïi ñaây nghe ta thuyeát moät baøi keä, goïi laø Keä Chæ nhìn theo caùch aáy,
Chaân Giaû Ñoäng Tónh. Tuïng baøi keä naøy laø vôùi ta cuøng moät Töùc laø chaân nhö duïng.

1
Töùc laø naêm 712, naêm ñaàu nieân hieäu Thaùi Cöïc, ñôøi vua Ñöôøng Dueä Toâng.
Cuõng trong naêm aáy laïi ñoåi nieân hieäu laø Dieân Hoøa.
2 1
Chuaån bò cho söï vieân tòch cuûa Sö. Chaân ôû ñaây laø chaân thaät.
3 2
Moàng moät thaùng baûy naêm Quyù Söûu (713). Hai caâu naøy daãn yù trong phaåm Phaät quoác, kinh Duy-ma.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 243 244 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Khuyeân nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo: Truyeàn Phaùp cöùu ngöôøi meâ.
Gaéng söùc neân duïng yù. Moät hoa nôû naêm caùnh,1
Ñöøng ñeán choã Ñaïi thöøa, Keát quaû töï nhieân thaønh.
Chaáp giöõ trí sanh töû.
Sö laïi daïy raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Haõy tònh taâm
Neáu nghe qua töông öùng, nghe ta thuyeát phaùp: Neáu muoán thaønh töïu trí tueä, phaûi
Lieàn cuøng baøn nghóa Phaät. ñaït ñöôïc Nhaát töôùng Tam-muoäi vaø Nhaát haïnh Tam-muoäi.
Neáu thaät chaúng töông öùng,
“Nhö ôû khaép moïi nôi maø chaúng truï nôi töôùng, ôû
Chaép tay, tuøy hoan hyû.
trong töôùng aáy chaúng sanh loøng yeâu gheùt, cuõng khoâng
laáy boû, chaúng nghó nhöõng söï lôïi ích, thaønh hoaïi, trong
Toâng naøy voán khoâng tranh,
taâm an nhaøn, ñieàm tónh, roãng rang, ñaïm baïc; ñoù goïi laø
Tranh lieàn maát ñaïo yù.
Nhaát töôùng Tam-muoäi.
Vöôùng maéc choã nghòch tranh,
Töï taùnh vaøo sanh, töû. “Nhö ôû khaép moïi nôi, trong khi ñi ñöùng naèm ngoài,
Khi aáy, ñoà chuùng nghe thuyeát keä roài, taát caû ñeàu laøm thuaàn moät loøng ngay thaúng, chaúng ñoäng ñaïo traøng, thaät
leã. Theå theo yù Sö, thaûy ñeàu thaâu nhieáp taâm, y theo phaùp thaønh töïu Tònh ñoä, ñoù goïi laø Nhaát haïnh Tam-muoäi.
maø tu haønh, chaúng tranh luaän nöõa. Bieát laø Ñaïi sö chaúng “Neáu ngöôøi naøo ñuû hai loaïi Tam-muoäi aáy, nhö ñaát coù
coøn truï laâu ôû ñôøi, Phaùp Haûi lieàn leân toøa, laïy hai laïy, hoûi saün maàm gioáng, haøm chöùa, nuoâi döôõng cho lôùn ñeå thaønh
raèng: thuïc keát quaû. Nhaát töôùng Tam-muoäi, Nhaát haïnh Tam-
“Sau khi Hoøa thöôïng nhaäp dieät, y phaùp neân truyeàn muoäi cuõng gioáng nhö vaäy. Nay ta thuyeát phaùp nhö möa
cho ngöôøi naøo?” ñuùng muøa, thaám nhuaàn khaép maët ñaát. Phaät taùnh cuûa caùc
ngöôi nhö nhöõng haït gioáng gaëp möa, thaûy ñeàu phaùt sanh.
Sö ñaùp raèng: “Nhöõng ñieàu ta thuyeát giaûng töø khi ôû
Theo lôøi chæ baûo cuûa ta, quyeát seõ ñöôïc Boà-ñeà; theo nhö
chuøa Ñaïi Phaïm cho tôùi nay, haõy ghi cheùp laïi maø cho löu
haïnh cuûa ta, nhaát ñònh chöùng dieäu quaû. Haõy nghe baøi keä
haønh, ñeà töïa laø Kinh Phaùp Baûo Ñaøn. Caùc ngöôi haõy giöõ
naøy:
gìn, truyeàn trao cho nhau, ñoä khaép quaàn sanh. Chæ y
theo ñoù, goïi laø chaùnh phaùp. Nay ta vì moïi ngöôøi maø Ñaát taâm saün gioáng laønh,
thuyeát phaùp, chöù chaúng truyeàn y. Vì loøng tin cuûa caùc Gaëp möa, naûy maàm sanh.
ngöôi ñaõ thuaàn thuïc, quyeát ñònh khoâng coøn nghi ngôø, coù Böøng ngoä tình hoa roài,
theå nhaän noåi vieäc lôùn. Laïi theo yù Toå Ñaït-ma truyeàn keä,
thì y chaúng neân truyeàn. Keä nhö theá naøy:
1
Ñaït Ma Sô Toå (moät hoa) truyeàn phaùp qua naêm ñôøi laø naêm vò Toå (naêm caùnh),
Ta voán ñeán nôi naøy, töø Nhò toå cho ñeán Luïc toå.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
Quaû Boà-ñeà töï thaønh.”
Sö thuyeát keä roài, laïi noùi raèng: “Phaùp chaúng phaân hai,
taâm cuõng nhö vaäy. Ñaïo voán thanh tònh, cuõng khoâng coù
caùc töôùng. Caùc ngöôi caån thaän, chôù rôi vaøo choã quaùn tònh
hoaëc coá laøm troáng khoâng taâm mình. Taâm naøy voán tònh,
khoâng theå laáy, khoâng theå boû. Moãi ngöôøi neân töï mình
gaéng söùc, kheùo tuøy duyeân maø ñi ñi.”
Khi aáy, ñoà chuùng ñeàu laøm leã vaø lui ra.
Ngaøy muøng taùm thaùng baûy, Ñaïi sö thình lình baûo
chuùng moân ñoà raèng: “Ta muoán veà Taân Chaâu, caùc ngöôi
mau chuaån bò thuyeàn.”
Ñaïi chuùng buoàn thaûm, thieát tha caàm laïi. Sö noùi:
“Chö Phaät ra ñôøi coøn thò hieän nhaäp Nieát-baøn. Coù
ñeán taát coù ñi, cuõng laø leõ ñöông nhieân. Hình haøi naøy cuûa
ta aét coù choã veà.”
Ñaïi chuùng thöa hoûi: “Töø ñaây Sö ñi, sôùm muoän roài coù
trôû veà chaêng?”
Sö noùi: “Laù ruïng veà coäi.”1
Ngaøy veà khoâng noùi.
Chuùng laïi hoûi raèng: “Chaùnh phaùp nhaõn taïng2 truyeàn
1
Cuõng nhö laù ruïng veà coäi, Sö ñònh trôû veà queâ quaùn laø xöù Taân Chaâu maø vieân
tòch.
2
Chaùnh phaùp nhaõn taïng: choã bí yeáu trong chaùnh phaùp, nhö con maét laø choã
quan yeáu nhaát cuûa thaân ngöôøi.
245 246 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
cho ai?”
Sö ñaùp: “Ai coù ñaïo thì ñöôïc, ai voâ taâm thì thoâng
hieåu.”
Chuùng laïi hoûi: “Veà sau khoâng coù naïn gì chaêng?”
Sö ñaùp raèng: “Sau khi ta tòch dieät chöøng naêm, saùu
naêm, seõ coù moät ngöôøi ñeán laáy ñaàu ta. Haõy nghe lôøi saám
naøy:
Ñaàu thôø cha meï,
Mieäng caàn mieáng aên.
Gaëp naïn teân Maõn,
Döông, Lieãu laø quan.1
Sö laïi noùi: “Sau khi ta ñi baûy möôi naêm, coù hai vò
Boà-taùt töø phöông Ñoâng laïi, moät vò xuaát gia, moät vò taïi
gia, ñoàng thôøi chaán höng, giaùo hoùa, gaây döïng laïi toâng
phaùi, xaây döïng laïi caûnh chuøa, laøm cho thaïnh vöôïng ñaïo
phaùp.”
Chuùng laïi hoûi: “Töø Phaät toå öùng hieän ñeán nay truyeàn
trao ñaõ maáy ñôøi, xin chæ baûo cho bieát.”
Sö ñaùp: “Phaät xöa öùng theá nhieàu voâ soá, khoâng theå
tính ñeám, keå heát. Nay chæ laáy baûy vò laøm ñaàu. Ñôøi quaù
khöù Trang nghieâm Kieáp coù Phaät Tyø-baø-thi, Phaät Thi-khí,
Phaät Tyø-xaù-phuø. Veà Hieàn Kieáp naøy coù Phaät Caâu-löu-toân,
Phaät Caâu na-haøm Maâu-ni, Phaät Ca-dieáp vaø Phaät Thích-
ca. Ñoù laø baûy vò Phaät.
“Phaät Thích-ca baét ñaàu truyeàn cho Toân giaû Ma-ha
1
Sau naøy öùng vieäc Tröông Tònh Maõn nhaän tieàn cuûa Kim Ñaïi Bi, ñeán laáy troäm
ñaàu Luïc Toå, nhaèm luùc Döông Khaûn laøm Huyeän leänh, Lieãu Voâ Thieåm laøm Thöù söû.
Xem phuï luïc: Chuyeän keå cuûa ngöôøi giöõ thaùp.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 247
Ca-dieáp laø Toå thöù nhaát.
“Toå thöù hai laø Toân giaû A-nan, Toå thöù ba laø Toân giaû
Thöông-na Hoøa-tu, Toå thöù tö laø Toân giaû Öu-ba-cuùc-ña,
Toå thöù naêm laø Toân giaû Ñeà-ña-ca, Toå thöù saùu laø Toân giaû
Di-giaø-ca, Toå thöù baûy laø Toân giaû Baø-tu-maät-ña, Toå thöù
taùm laø Toân giaû Phaät-ñaø Nan-ñeà, Toå thöù chín laø Toân giaû
Phuïc-ñaø Maät-ña, Toå thöù möôøi laø Toân giaû Hieáp,1 Toå thöù
möôøi moät laø Toân giaû Phuù-na Daï-xa, Toå thöù möôøi hai laø
Ñaïi só Maõ Minh, Toå thöù möôøi ba laø Toân giaû Ca-tyø Ma-la,
Toå thöù möôøi boán laø Ñaïi só Long-thoï, Toå thöù möôøi laêm laø
Toân giaû Ca-na-ñeà-baø, Toå thöù möôøi saùu laø Toân giaû La-
haàu-la-ña, Toå thöù möôøi baûy laø Toân giaû Taêng-giaø Nan-ñeà,
Toå thöù möôøi taùm laø Toân giaû Giaø-da Xaù-ña, Toå thöù möôøi
chín laø Toân giaû Cöu-ma-la-ña, Toå thöù hai möôi laø Toân
giaû Xaø-da-ña, Toå thöù hai möôi moát laø Toân giaû Baø-tu
Baøn-ñaàu, Toå thöù hai möôi hai laø Toân giaû Ma-noâ-la, Toå
thöù hai möôi ba laø Toân giaû Haïc-laëc-na, Toå thöù hai möôi
boán laø Toân giaû Sö Töû,2 Toå thöù hai möôi laêm laø Toân giaû
Baø-xaù Tö-ña, Toå thöù hai möôi saùu laø Toân giaû Baát-nhö
Maät-ña, Toå thöù hai möôi baûy laø Toân giaû Baùt-nhaõ Ña-la,
Toå thöù hai möôi taùm laø Toân giaû Boà-ñeà Ñaït-ma,3 Toå thöù
hai möôi chín laø Ñaïi sö Hueä Khaû, Toå thöù ba möôi laø Ñaïi
sö Taêng Xaùn, Toå thöù ba möôi moát laø Ñaïi sö Ñaïo Tín, Toå
thöù ba möôi hai laø Ñaïi sö Hoaèng Nhaãn. Hueä Naêng naøy
laø Toå thöù ba möôi ba.
1
Hieáp Toân giaû ( 㓾Γ㑁) cuõng coù teân laø Baø-laät Thaáp-baø (̆♚⭍̆ )
2
Cuõng coù teân laø Sö Töû Boà-ñeà ( ⁏̴㝈⋡ ).
3
Toå Boà-ñeà Ñaït-ma sang Trung Hoa truyeàn baù Thieàn toâng ñaàu tieân neân laø Sô
Toå cuûa Thieàn Trung Hoa. Theo ñoù maø truyeàn thöøa thì ngaøi Hueä Naêng laø Toå thöù
saùu. Ñieàu ñaëc bieät laø sau khi Ñaït-ma sang Trung Hoa, khoâng thaáy ghi cheùp gì veà
söï truyeàn noái tieáp nöõa ôû AÁn Ñoä.
248 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
“Caùc vò Toå treân ñaây ñeàu coù söï truyeàn noái roõ
1
raøng. Caùc ngöôi veà sau, ñôøi naøy löu truyeàn ñôøi kia, cuõng
ñöøng ñeå cho laàm laïc.”
Ñaïi chuùng nghe xong, tin nhaän lôøi Toå, laøm leã lui ra.
Ngaøy muøng 3 thaùng 8 naêm Quí Söûu, 2 Ñaïi sö duøng
böõa ôû chuøa Quoác AÂn xong roài, baûo ñoà chuùng raèng:
“Caùc ngöôi theo thöù töï maø ngoài, ta töø bieät caùc
ngöôi.”
Phaùp Haûi baïch raèng: “Hoøa thöôïng löu laïi giaùo phaùp
chi, khieán cho ngöôøi meâ ñôøi sau thaáy ñöôïc Phaät taùnh?”
Sö noùi: “Caùc ngöôi haõy laéng nghe ñaây. Ngöôøi meâ ñôøi
sau neáu nhaän bieát chuùng sanh, töùc laø Phaät taùnh. Neáu
chaúng nhaän bieát chuùng sanh, duø muoân kieáp tìm Phaät
cuõng khoù gaëp. Nay ta daïy caùc ngöôi nhaän bieát chuùng
sanh nôi töï taâm, thaáy taùnh Phaät nôi töï taâm. Muoán caàu
thaáy Phaät, chæ caàn nhaän bieát chuùng sanh. Chæ vì chuùng
sanh laøm meâ taùnh Phaät, chaúng phaûi taùnh Phaät laøm meâ
chuùng sanh. Töï taùnh giaùc ngoä, chuùng sanh laø Phaät; töï
taùnh ngu meâ, Phaät laø chuùng sanh. Töï taùnh bình ñaúng,
chuùng sanh laø Phaät; töï taùnh taø hieåm, Phaät laø chuùng sanh.
Caùc ngöôi neáu trong taâm hieåm saâu taø vaïy, töùc laø Phaät che
laáp trong chuùng sanh. Moät nieäm coâng baèng chaùnh tröïc,
töùc chuùng sanh thaønh Phaät. Trong taâm ta töï coù Phaät.
1
Töø Sô Toå laø Ca-dieáp cho ñeán ngaøi Hueä Naêng laø Toå thöù ba möôi ba, ñeàu giöõ leä
truyeàn y baùt.
2
Töùc laø naêm 713 nieân hieäu Tieân Thieân thöù 2, Ñöôøng Huyeàn Toâng.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh
Phaät töï taâm môùi thaät laø Phaät. Neáu töï mình khoâng coù
taâm Phaät, thì caàu Phaät ôû ñaâu? Töï taâm cuûa caùc ngöôi laø
Phaät, ñöøng hoà nghi nöõa. Beân ngoaøi khoâng moät vaät gì coù
theå kieán laäp ñöôïc, chæ ñeàu laø töï baûn taâm sanh ra muoân
phaùp. Cho neân kinh noùi raèng: ‘Taâm sanh, caùc phaùp ñeàu
sanh; taâm dieät, caùc phaùp ñeàu dieät.’ Nay ta löu laïi moät
baøi keä ñeå töø bieät caùc ngöôi, goïi laø Keä Töï taùnh chaân Phaät.
Ngöôøi ñôøi sau hieåu ñöôïc yù keä thì töï thaáy baûn taâm, töï
thaønh Phaät ñaïo.” Keä raèng:
Chaân nhö töï taùnh laø chaân Phaät,
Ba ñoäc,1 taø kieán2 aáy vua ma.
Trong luùc taø meâ, ma ñeán cöûa,
Nhöõng khi chaùnh kieán, Phaät trong nhaø.
249 250 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
Taùnh daâm voán laø nhaân taùnh tònh,
Tröø daâm, töùc laøm saïch taùnh thaân.
Trong taùnh ñeàu töï boû naêm duïc,
Ngay khi thaáy taùnh, töùc laø chaân.
Ñôøi naøy neáu gaëp phaùp Ñoán giaùo,
Chôït ngoä töï taùnh, thaáy Nhö Lai.
Neáu muoán tu haønh caàu laøm Phaät,
Chaúng bieát nôi ñaâu caàu ñöôïc chaân.
Neáu töï trong taâm thaáy ñöôïc chaân,
Chaân aáy chính laø nhaân thaønh Phaät.
Chaúng thaáy töï taùnh, ngoaøi tìm Phaät,
Sanh taâm ñeàu laø haïng ngu ñaàn.

Phaùp moân Ñoán giaùo nay ñaõ truyeàn,

Trong taùnh taø kieán, ba ñoäc sanh,
Cöùu ñoä ngöôøi ñôøi, neân töï tu.
AÁy laø vua ma laïi ñeán vieáng.
Nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo veà sau naøy,
Chaùnh kieán trong taâm tröø ba ñoäc,
Khoâng choã thaáy aáy, thaáy theânh thang.
Ma hoùa laøm Phaät, thaät khoâng giaû.
Sö thuyeát Keä roài, baûo raèng: “Caùc ngöôi neân kheùo giöõ
Phaùp thaân, Baùo thaân vaø Hoùa thaân,
gìn. Sau khi ta dieät ñoä, chôù theo thöôøng tình theá tuïc bi
Ba thaân xöa nay laø Moät thaân.
luïy khoùc loùc, maëc ñoà tang, baøy chuyeän ñieáu vaõn. Laøm
Quay nhìn trong taùnh, töï thaáy ñöôïc,
nhö vaäy chaúng phaûi ñeä töû ta, cuõng chaúng hôïp chaùnh
Chính laø nhaân thaønh Phaät Boà-ñeà.
phaùp. Chæ töï nhaän bieát baûn taâm, töï thaáy baûn taùnh,
khoâng ñoäng khoâng tónh, khoâng sanh khoâng dieät, khoâng
Voán töø Hoùa thaân sanh taùnh tònh,
qua khoâng laïi, khoâng phaûi khoâng quaáy, khoâng truï khoâng
Taùnh tònh laïi thöôøng trong Hoùa thaân.
ñi. Sôï raèng caùc ngöôi taâm meâ chaúng hieåu yù ta, nay daën
Do taùnh, Hoùa thaân haønh ñaïo chaùnh,
doø laïi caùc ngöôi laàn nöõa, khieán cho ñöôïc thaáy taùnh. Sau
Ngaøy sau vieân maõn thaät voâ cuøng.
khi ta dieät ñoä, y nhö vaäy tu haønh, nhö ta vaãn coøn. Neáu
traùi lôøi daïy cuûa ta, thì daàu ta coøn taïi theá cuõng chaúng ích
gì.” Laïi thuyeát keä raèng:
1
Ba ñoäc : tham, saân, si.
2 Söøng söõng chaúng tu laønh,
Taø kieán: nhöõng kieán giaûi sai laàm.
Phaùp Baûo Ñaøn Kinh 251 252 LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ
1
Trô trô khoâng taïo aùc. y laøm tin töø Toå Ñaït-ma truyeàn laïi, caø-sa ma-naïp vôùi
Laëng laëng döùt thaáy nghe, bình baùt quyù cuûa vua Trung Toâng daâng cuùng, vaø töôïng
Laøu laøu taâm voâ tröôùc. cuûa Sö do Phöông Bieän ñaép, cuøng caùc ñoà ñaïo cuï khaùc,
Sö thuyeát keä roài, ngoài ngay ngaén cho tôùi canh ba, ñeàu giao cho vò thò giaû chuû thaùp troâng coi, giöõ hoaøi ôû ñaïo
thình lình baûo moân nhaân raèng: “Ta ñi ñaây”. Roài an traøng Baûo Laâm. Laïi löu truyeàn boä Ñaøn Kinh naøy ñeå noùi
nhieân maø tòch.1 Luùc ñoù, muøi höông laï ñaày nhaø, caàu voàng roõ toâng chæ. Heát thaûy moïi vieäc trong ñôøi Sö ñeàu laø ñeå
maøu traéng noái töø trôøi xuoáng ñaát, caây röøng bieán ra maøu laøm cho höng long Tam Baûo, lôïi ích khaép quaàn sanh vaäy.
traéng, chim muoâng keâu tieáng thaûm thöông.
Ñeán thaùng möôøi moät, quan laïi vaø moân nhaân, keû – HEÁT –
taêng, ngöôøi tuïc ôû ba quaän Quaûng Chaâu, Thieàu Chaâu vaø
Taân Chaâu ñeàu tranh nhau röôùc chaân thaân, khoâng giaûi
quyeát ñöôïc. Moïi ngöôøi beøn ñoát höông maø khaán raèng:
“Khoùi höông bay höôùng naøo laø Sö veà nôi ñoù.” Khaán xong,
khoùi höông bay veà höôùng Taøo Kheâ.
Ngaøy möôøi ba thaùng möôøi moät, dôøi linh cöûu vaø y baùt
cuûa Toå truyeàn laïi, röôùc veà Taøo Kheâ. Ngaøy hai möôi laêm
thaùng baûy naêm sau, môû aùo quan ra. Ñeä töû laø Phöông
Bieän duøng boät höông nhaõo pheát leân cuùng döôøng. Moân
nhaân nhôù laïi lôøi saám “laáy ñaàu”, beøn duøng laù saét, vaûi sôn
bao quanh coå Sö, roài môùi röôùc vaøo thaùp. Thình lình,
trong thaùp coù haøo quang maøu traéng hieän ra, xoâng thaúng
leân trôøi, ba ngaøy sau môùi tan. Quan Thieàu Chaâu taâu vieäc
aáy leân trieàu ñình. Vua ban chieáu sai laäp bia ghi ñaïo
haïnh cuûa Sö.
Sö thoï 76 tuoåi,2 naêm 24 tuoåi ñöôïc truyeàn y, 39 tuoåi
xuoáng toùc. Thuyeát phaùp laøm lôïi cho chuùng sanh 37 naêm.
Keû naém ñöôïc toâng chæ noái phaùp Sö coù 43 ngöôøi, coøn keû
ngoä ñaïo sieâu phaøm thì chaúng bieát bao nhieâu maø keå. Taám

1 1
Qua ñôøi, chæ nghóa laø dôøi ñi, giaùo hoùa phöông khaùc. Vì Toå Ñaït-ma ñöôïc truyeàn thöøa töø Toå Ca-dieáp xuoáng (ñôøi thöù 28), neân taám y
2
Ngaøi sanh naêm Trinh Quaùn thöù 12 (638), tòch naêm Tieân Thieân thöù 2 (713). naøy cuõng chính laø y do Ñöùc Phaät truyeàn laïi.
 253 254 PHUÏ LUÏC 1

Phu ï lu ïc 1: Chu yeän keå cu ûa ngö ôøi giö õ thaùp
™ Nguyeân vaên chöõ Haùn
⁏ᕁᰯӅ౤㖱䛝ᔴ᜝ё౤᳇֢౤ᕇ▊ፂⓀ౤ʓᜦӲ㒁
ᰯţʿ‫أ‬䖇ㆉ㒊Ⴓ⹱ᓘ䨼㼽౤㮫ጺ̴⃦̿ᰯţ㼷
ᗖႳỘ㮫⁏䣜▋ᒬႳᕓNj㺱Ə㒁⒦Ж㊊Ⴓ㊊NJ✴
ț౤ᘖ៎♁⯰ӥӉߐ౤ᗣᙼ⏣‫م‬ႳƗⓀ౤⒦র㯙◂౤
ٌӉ㺱ƭ౤䆢ડЖઑᤫႳƔ౤ˠ⃈౤៩⩚⫖౤⥫Ж౤
⚨㊊ƭႳ⒦٘Ж䛝ᔴ΋౤ឳ⒞㏙ᓘ䌣ʗՋ䑴Ɛ᜝
ᜟ౤NJឲᕉਟʗ⁏ଇ౤⢵‫◗ٿ‬ȥ䥝Ⴓ
Sö nhaäp thaùp haäu, chí Khai Nguyeân thaäp nieân, Nhaâm Tuaát,
baùt nguyeät, tam nhaät, daï baùn hoát vaên thaùp trung nhö dueä
thieát saùch thinh. Chuùng taêng kinh khôûi, kieán nhaát hieáu töû
tuøng thaùp trung taåu xuaát. Taàm kieán sö caûnh höõu thöông. Cuï
dó taëc söï vaên ö chaâu huyeän. Huyeän lònh Döông Khaûn, Thöù söû
Lieãu Voâ Thieåm ñaéc ñieäp, thieát gia caàm troùc. Nguõ nhaät, ö
Thaïch Giaùc thoân, boä ñaéc taëc nhaân, toáng Thieàu Chaâu cuùc
vaán. Vaân: “Taùnh Tröông, danh Tònh Maõn, Nhöõ Chaâu, Löông
Huyeän nhaân. Ö Hoàng Chaâu, Khai Nguyeân töï, thoï Taân-la taêng
Kim Ñaïi Bi tieàn nhò thaäp thieân, linh thuû Luïc Toå Ñaïi Sö thuû,
quy Haûi Ñoâng cuùng döôøng.”
♁͕㒁Ⲫ౤▢ᝏᙼᗭႳů䁟㖱▁ۭ౤ᤫ⁏ፃ㽦NJ
䢥౤╺Ⴓʿȁ㤩⒢Ⴓ
Lieãu thuû vaên traïng, vò töùc gia hình. Naõi cung chí Taøo Kheâ,
vaán Sö thöôïng tuùc Lònh Thao౤vieát: “Nhö haø xöû ñoaùn?”
䢥╺Ⴓ㙳Nj᫦⧐㳗౤࡞䢽㲆ʠႳǺNjȆ⑝սՋ౤ᖀ
㮼ѐ〸౤⦿Һ⥘⢄ȥ䥝౤㏃់ԝনႳ
Thao vieát: “Nhöôïc dó quoác phaùp luaän, lyù tu tru di. Ñaûn dó
Phaät giaùo töø bi, oaùn thaân bình ñaúng. Huoáng bæ caàu duïc cuùng
döôøng, toäi khaû thöù hyõ.”
♁͕ᙼ⢝╺Ⴓ˜঩Ȇ䛒₰ʗႳ䇑㼮ŴႳ
Lieãu Thuù gia thaùn vieát: “Thuûy tri Phaät moân quaûng ñaïi! Toaïi
xaù chi.”
ፃᔴᔴё౤㒘͜䇩Ț΢㳌⁏㫎㎡౤⢵ᕃȥ䥝Ⴓ㖱⥑
⧧ᔴё౤Ɨ▊ƗⓀ౤lj͜ᳮᕉਟʗ⁏㳌㫎㎡Ⴓጼ
Ⓚ౤⑙ᘖ៎✴㈿ƔႳ▔ᳮյ㓹⽱⁏౤㳌ᒨ㫎㫬㬫౤
᝗⢵▁ۭႳƹ䇩䔀᫦ʗỖ䂀ᙥϳ┥౤䢷ָ㑅䆢Ⴓ▔
㴃Ŵ᫦Ỏ౤᝛់⒦▤΋ʿ⧐͖㏇౤ỗNJᓘ⹱㮼‫͜ם‬
Ⓝ㑁౤᪏ᙼ͕㵸౤ᛛNJ䇻ᱷႳ
Thöôïng Nguyeân nguyeân nieân, Tuùc Toâng khieån söù töïu thænh
Sö y baùt, quy noäi cuùng döôøng. Chí Vónh Thaùi nguyeân nieân,
nguõ nguyeät, nguõ nhaät, Ñaïi Toâng moäng Luïc Toå Ñaïi Sö thænh y
baùt. Thaát nhaät, saéc Thöù söû Döông Giam vaân: “Traãm moäng
caûm Naêng Thieàn sö, thænh truyeàn y, caø-sa, khöôùc quy Taøo
Kheâ. Kim khieån Traán Quoác Ñaïi töôùng quaân Löu Suøng Caûnh,
ñænh ñaùi nhi toáng. Traãm vò chi quoác baûo, khanh khaû ö baûn töï
nhö phaùp an trí, chuyeân linh taêng chuùng thaân thöøa toâng chæ
giaû, nghieâm gia thuû hoä, vaät linh di truïy”.
Ӆ֪⯄ƭɳ⿪౤सŌ䇧㑅⳴Ⴓʿ⓹㑁⑴᪶Ⴓ
Haäu hoaëc vi nhaân thaâu thieát, giai baát vieãn nhi hoaïch. Nhö thò
giaû soå töù.
↮͜㳢ʗ䖤⽱⁏Ⴓᰯ╺ᔴᡨ䡔‫ޟ‬Ⴓᕒ䥩Ə䀒౤ᐅ
䂼ᣬΚ▀࠺㈔౤ᘖ៎♁͜ᔴ౤ᘖ៎ᙥ਺䑽〸৭Ⴓ
Hieán Toâng thuïy Ñaïi Giaùm Thieàn sö, Thaùp vieát: Nguyeân Hoøa
Linh Chieáu. Kyø dö söï tích, heä taùi Ñöôøng Thöôïng thö Vöông
Duy, Thöù söû Lieãu Toâng Nguyeân, Thöù söû Löu Vuõ Tích ñaúng bi.
͕ ᰯ ⦝ 䛒NJ 䢥 䑖
Thuû thaùp Sa-moân LÒNH THAO luïc
Chuyeän keå cuûa ngöôøi giöõ thaùp 255 256 PHUÏ LUÏC 1

™ Dòch nghóa döôøng. Qua naêm ñaàu nieân hieäu Vónh Thaùi, 1 ngaøy
Sau khi Sö nhaäp thaùp, tôùi naêm Khai Nguyeân thöù moàng naêm thaùng naêm, vua Ñaïi Toâng naèm moäng thaáy
1 Luïc Toå Ñaïi sö ñeán thænh y baùt. Ngaøy muøng baûy, vua
10, nhaèm nöûa ñeâm ngaøy muøng ba thaùng taùm, thình lình
nghe trong thaùp nhö coù tieáng keùo daây saét. Chuùng taêng giaùng saéc cho vieân Thöù söû Döông Giam raèng: “Traãm
giöït mình thöùc daäy, ngoù thaáy moät ngöôøi maëc ñoà tang2 töø moäng thaáy Naêng Thieàn sö xin ñem truyeàn y, caø-sa trôû
trong thaùp chaïy ra. Tìm thaáy coù veát thöông nôi coå Sö. veà Taøo Kheâ. Nay sai Traán quoác Ñaïi töôùng quaân Löu
Lieàn ñem chuyeän keû troäm trình leân chaâu, huyeän. Quan Suøng Caûnh ñoäi ñaàu maø ñöa ñeán. Traãm xem laø ñoà quoác
Huyeän leänh laø Döông Khaûn, quan Thöù söû laø Lieãu Voâ baûo. Nhaø ngöôi neân theo nhö pheùp taéc, ñaët yeân taïi
Thieåm nhaän ñöôïc tin, sai quaân ñi taàm naõ raát khaån. chuøa aáy, chuyeân khieán cho taêng chuùng thaân thöøa toâng
Ngaøy thöù naêm, baét ñöôïc toäi phaïm taïi thoân Thaïch Giaùc, chæ, thuû hoä nghieâm nhaët, ñöøng ñeå maát ñi.”
giaûi veà Thieàu Chaâu tra hoûi. Lôøi khai raèng: “Hoï Tröông, Veà sau, cuõng coù khi bò ngöôøi laáy troäm, ñeàu tìm kieám
teân Tònh Maõn, ngöôøi huyeän Löông thuoäc Nhöõ Chaâu. Taïi chaúng xa maø baét laïi ñöôïc. Nhö vaäy coù ñeán ba boán laàn.
chuøa Khai Nguyeân nôi Hoàng Chaâu coù nhaän hai chuïc
Vua Hieán Toâng2 ban thuïy hieäu laø Ñaïi Giaùm Thieàn sö,
ngaøn quan tieàn cuûa moät vò taêng xöù Taân La3 laø Kim Ñaïi
ñeà teân thaùp laø Nguyeân Hoøa Linh Chieáu. Coøn nhöõng söï
Bi ñeå laáy ñaàu cuûa Luïc Toå Ñaïi sö, ñöa cho vò aáy ñem veà
tích khaùc, hieän cheùp taïi caùc baøi vaên bia cuûa quan
xöù Haûi Ñoâng cuùng döôøng.” Quan Thuù hoï Lieãu nghe lôøi
Thöôïng thö Vöông Duy, quan Thöù söû Lieãu Toâng Nguyeân,
khai, chöa voäi gia hình. Beøn ñích thaân ñeán Taøo Kheâ, hoûi
quan Thöù söû Löu Vuõ Tích ñôøi nhaø Ñöôøng.
moân ñoà baäc cao cuûa Sö laø Lònh Thao raèng: “Vieäc naøy xöû
ñoaùn theá naøo?”
Keû giöõ thaùp laø Sa-moân LÒNH THAO ghi
Thao ñaùp: “Neáu luaän theo pheùp nöôùc, thôøi leõ neân
gieát. Nhöng laáy nghóa töø bi cuûa Phaät giaùo, thì coi oaùn
thuø vôùi thaân thích nhö nhau. Huoáng chi keû kia muoán caàu
ñeå cuùng döôøng, neân thöù toäi ñi.”
Quan Thuù hoï Lieãu khen raèng: “Môùi hay cöûa Phaät
quaûng ñaïi!” Lieàn tha toäi cho.
Naêm ñaàu nieân hieäu Thöôïng Nguyeân,4 vua Tuùc Toâng
sai söù tôùi thænh y baùt cuûa Sö ñem veà noäi cung cuùng

1
Töùc laø naêm Nhaâm Tuaát (722), ñôøi vua Ñöôøng Huyeàn Toâng.
2
Ñoà traéng, nhö ngöôøi chòu tang.
3 1
Xöù Taân La thuoäc veà Haøn Quoác (cuõng goïi Trieàu Tieân, Cao Ly) Laø naêm 763.
4 2
Laø naêm 756. Trò vì töø naêm 806 ñeán naêm 820.
 257 258

MUÏC LUÏC

LÖÔÏC TÖÏ................................................................................................................ 5
ÑAØN KINH TÖÏ .................................................................................................... 5

I. HAØNH DO ........................................... 19
NGUYEÂN DO HAØNH TRAÏNG.......................... 36
II. BAÙT - NHAÕ........................................ 50
BAÙT - NHAÕ ........................................................ 66
III. NGHI VAÁN ...................................... 77
NGHI VAÁN ......................................................... 86
IV. ÑÒNH TUEÄ ....................................... 92
ÑÒNH VAØ TUEÄ .................................................. 98
V. TOÏA THIEÀN .................................... 102
NGOÀI THIEÀN .................................................. 105
VI. SAÙM HOÁI ....................................... 107
SAÙM HOÁI ......................................................... 119
VII. CÔ DUYEÂN ................................. 129
CÔ DUYEÂN ...................................................... 162
VIII. ÑOÁN TIEÄM ................................ 186
PHAÙP ÑOÁN VAØ TIEÄM ................................... 200
IX. HOÄ PHAÙP....................................... 210
UÛNG HOÄ PHAÄT PHAÙP ................................... 214
X. PHOÙ CHUÙC ..................................... 218
DAËN DOØ ........................................................... 238