Fillimet e artit figurativ n truallin e Shqiperis jan t hershme. Gjurmt e para i prkasin periudhs s neolitit.

Nprmjet zbulimeve t shumta arkeologjike, n zona t ndryshme t vendit, jan gjetur qindra e mijra qeramika, terakota, zbukurime ne metal etj., q u prkisnin fiseve ilire, paraardhsve t drejtprdrejt t shqiptarve t sotm.

Prodhimet m t hershme jan t thjeshta, pr prdorim praktik, por n to shfaqen edhe vlera artistike si n format zoomorfe t enve ashtu edhe n dekoracionin, gdhendjet dhe elemente t tjer. Nga shekulli i gjasht deri n shekullin e trete p.e.s n qeramika vizatohen linja dhe figura gjeometrike ; forma ndrtohet me siluet m elegant dhe pasurohet me element plastik.

N qytetet ilire mori zhvillim m t madh skulptura e rrumbullakt si dhe relievi q lidhej me ndrtimin e monumenteve. N fillim skulptura u zhvillua duke prvetsuar element t artit helen, sidomos nga tradita korintike dhe korkyrase. M von, nga shekulli VI p.e.r., krahas lidhjes me traditn helene, arti ilir fiton veori te reja, t dallueshme, brenda kuadrit helenistik. Apolonia dhe Durrahu q u bn qendrat m t rndsishme t artit n ato vite, kishin mjeshtrit e shquar vendas q gdhendnin dhe skalisnin n nj stil me tipare t veanta kundrejt veprave t importuara prej qytetrimit helen.

Pushtimi romak q shkaktoi rnien ekonomike t qyteteve ilire, la gjurm t dukshme edhe n art. Ndonse Roma pushtuese u pushtua vet prej artit helen, prsri ndikoi n qytetet ilire me tipare t kulturs s saj provinciale romake. U duk m qart ndikimi n skulptur, ku prgjithsisht u ndoq realizmi tipik i kohs, por ndjehet gjithashtu fryma klasike q mbshtetet n traditn qindravjeare.

N vitet e pushtimit romak prej artit zyrtar shkputet arti i trevave fshatare, ku pasqyrohen motive nga jeta e prditshme. Me pranin e elementve t thjesht artistik, q dallojn nga veprat e mparshme, si dhe me skalitjen e veshjeve dhe emrave ilire, veprimtaria e ktyre viteve mund t vlersohet edhe si nj qndres ndaj asimilimit prej pushtuesve m t fuqishm t kohs.

N t njjtn periudh me artin e trevave fshatare, n truallin e Shqipris arriti zhvillimin m t madh edhe arti i mozaikut. M i hershmi sht gjetur n Durrs. I prket shekullit IV p.e.r. dhe sht i punuar me gur zalli shumngjyrsh. Ka vlera t rralla artistike q shquhen n gjith veprimtarin e ksaj gjinie. Shquhet Bukuroshja e Durresit dhe mund t cilsohet si bukuroshja e gjith mozaikve q jan zbuluar deri tani n truallin shqiptar, pr hijeshin e figurs dhe mjeshtrin e realizimit artistik.

Gjat mesjets, arkitektura dhe piktura n Shqipri bashkjetuan n nj unitet t plot stilistik. Muret e trash e masiv t shumics s tempujve kristian e humbasin prshtypjen e peshs reale nga zbukurimet e sajuara prej kombinimit me fantazi t motiveve t ndryshme prej tulle. Si nj qilim i endur me mozaik duken p.sh. muret e kishs n Mesopotam t Delvins, margaritarit t riviers shqiptare, afr Sarands. Nj si qilim tjetr, akoma edhe m madhshtor me piktura vesh tejmban pjest e brendshme t tempujve.

Gjat shekullit XVI-t,ndonse ende nn pushtimin osman, u realizuan vepra t reja artistike n piktur, n stilin pasbizantin. Personaliteti m i shquar i ksaj periudhe sht Onufri (shekulli XVI).

Pikturat e tij dallohen pr ngjyra t pasura dhe nuanca dekorative, pr realizimin e tipave interesant me gjendje tragjike, si dhe pr futjen e disa elementve etnografik kombtar q do ti shohim m qart edhe te pasardhsit e tij; i biri Nikolla (shek. XVI-t) si dhe te piktort e shquar David Selanicasi (shek XVIII-t), Kostantin Shpataraku (shek. XVIII-t), dhe te t m vonshmit vllezrit Kostandin dhe Athanas Zografi (shek.XVIII-t), familja Katro (shek. XVIII-t) etj., q zbukuruan mjaft kisha n Shqipri dhe n vendet fqinj.

N shekujt XIII-XIV n vendin ton u krijuan vepra t shumta artistike, ndr t cilat dallohen veanrisht freskat e manastirit t Apollonis e t Rubikut, t kishs s Vaut t Dejs, Maligradit n liqenin e Presps, e shum kishave t kalas s Beratit, e t tjera.

Me vlera t larta artistike jan prgjithsisht dhe ikonat e ksaj periudhe. Ka midis tyre ikona me prmasa t mdha t trajtuara n mnyr t gjer q tregojn pr ndikimin e pikturs monumentale. Por nga fundi i ksaj periudhe vem re t kundrtn. Ky fenomen u duk n sistemin e copzuar dekorativ t pikturave murale q i ngjajn m shum nj ansambli t prbr nga ikona t vendosura pran e pran.