Sejarah Tingkatan 5

TRANSPARENSI OVERHED
Noorhafizan Jamaludin Junaidah Salehudin
Percuma CD Disertakan dengan CD bagi kegunaan projektor LCD
SEJARAH TINGKATAN 5
SPM
PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H) 16, Jalan BS 7/17, Kawasan Perindustrian Bukit Serdang, 43300 Seri Kembangan, Selangor Darul Ehsan. Telefon : 03-8941 5636 (5 talian) Faks : 03-8941 5704 E-mail : pni.neuron@pd.jaring.my
ISBN 983 193 274 9 Transparensi Overhed Peta Minda Sejarah Tingkatan 5 Cetakan Pertama 2004 Cetakan Kedua 2004
PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)
PETA MINDA
PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H) Semua hak terpelihara. Sebarang bahagian dalam buku ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, atau dipindahkan dalam sebarang bentuk atau cara lain tanpa izin terlebih dahulu daripada PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)
Membantu Pelajar Menempuh Dunia Peperiksaan Dengan Lebih Efektif Untuk Mencapai Pencapaian Yang Cemerlang.
KANDUNGAN
Topik
Bab 1
Transparensi Overhed
Kemunculan Dan Perkembangan Nasionalisme Di Asia Tenggara 18
Bab 2
Nasionalisme Di Malaysia Sehingga Perang Dunia Kedua
917
Bab 3
Kesedaran Pembinaan Negara Dan Bangsa
1822
Bab 4
Pembinaan Negara Dan Bangsa Malaysia
2330
Bab 5
Pembinaan Negara Dan Bangsa Yang Merdeka
3136
Bab 6
Pengukuhan Negara Dan Bangsa Malaysia
3743
Bab 7
Sistem Pemerintahan Dan Pentadbiran Negara Malaysia
4452
Bab 8
Pembangunan dan Perpaduan Untuk Kesejahteraan
5363
Bab 9
Malaysia Dalam Kerjasama Antarabangsa
6472
BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA Imperialisme Barat Di Asia Tenggara
Sepanyol (Filipina) Imperialis Portugal Barat (Melaka, Timor-Timur)
Belanda (Indonesia)
Britain (Tanah Perancis Melayu, Borneo (Indochina) Utara dan Burma) Amerika Syarikat (Filipina)
Sistem Pengangkutan dan Perhubungan Penggunaan kapal berkuasa wap cepat dan boleh membawa muatan dan banyak. Pembukaan terusan Suez. Penciptaan telegraf Dapat memberi arahan dengan cepat dan berkesan Mudah berhubung Revolusi Perindustrian Urusan perniagaan lebih mudah Mengubah dasar imperialisme Barat di Kekayaan Bahan timur. Mentah Tujuan, mendapatkan barang dagangan (teh Negara Asia Faktordan rempah). Tenggara kaya faktor Memerlukan bekalan bahan mentah Imperiabahan mentah yang (bijih timah, lisme banyak dan berterusan. tanaman) Barat
4
Beban Orang Putih dan Tugas Menyebarkan Tamadun Orang Inggeris dan Amerika mendakwa mereka lebih bertamadun. Menyebarkan agama Kristian. Persaingan Kuasakuasa Barat Meningkatkan imej negara masing-masing. Persaingan menjadi kuasa besar.
AKRONIM
Faktor-faktor Imperialisme Barat Kekayaan Bahan Mentah Sistem Pengangkutan dan Perhubungan Revolusi Perindustrian Beban Orang Putih Persaingan kuasa Barat B P R B P
Peta negara jajahan Imperialis
Akronim BPR BP
KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA
BAB 1
Imperialisme Barat di Asia Tenggara

Kekayaan Bahan Mentah 1. Berbeza dengan India dan China, Asia Tenggara pula menjadi sasaran mereka untuk mendapatkan bekalan bahan mentah seperti bijih timah kerana Asia Tenggara sememangnya terkenal dengan kekayaan bahan mentahnya. Tanah Melayu, Indonesia dan Thailand kaya dengan sumber bijih timah yang diperlukan Imperialis Barat. Sistem Pengangkutan dan Perhubungan 1. Ia juga didorong oleh kemajuan sistem pengangkutan dan perhubungan yang dialami oleh Imperialis Barat. Penggunaan kapal berkuasa wap dapat mempercepatkan perjalanan antara Timur dan Barat. Selain itu barang juga dapat diangkut dengan lebih banyak. Pembukaan Terusan Suez juga pada 1869 juga turut memberi pengaruh yang besar dalam Imperialisme Barat ini kerana ia dapat memendekkan jarak dan masa untuk sampai ke Timur dari Barat. Penciptaan telegraf juga membawa era baru dalam sistem perhubungan. Ini kerana Imperialis Barat dapat memberikan arahan kepada pegawaipegawainya di tanah jajahan dengan lebih cepat dan mudah. Ia juga lebih memudahkan urusan perniagaan serta menggalakkan perdagangan antarabangsa yang lebih pesat. Persaingan Kuasa-kuasa Barat
IMPERIALISME BARAT DI ASIA TENGGARA 1. Imperialisme berasal daripada perkataan imperialste yang menggambarkan tentang kehebatan Empayar Napoleon. Konsep ini diperkenalkan di Perancis pada 1830-an. Imperialisme bermaksud dasar perluasan kuasa sesebuah negara dalam meluaskan pengaruh dan wilayahnya dengan menjajah negara lain untuk kepentingan tertentu. Ianya telah berlaku sejak Empayar Rom dan Yunani lagi. Imperialisme moden bermula sejak abad ke-15 apabila kuasa Barat menguasai wilayah-wilayah di Amerika Latin, Afrika dan Asia.
2.
2.
3. 4.
2. IMPERIALIS BARAT 1. Antara kuasa Barat yang terlibat dengan imperialisme di Asia Tenggara ialah Portugal, Sepanyol, Belanda, Perancis dan Amerika. Portugal adalah antara yang terawal sebagai imperialis Barat apabila berjaya menawan Melaka pada 1511. Pada mulanya, mereka bertujuan untuk menguasai kepentingan perdagangan rempah sahaja. Tetapi apabila tercetus Revolusi Perindustrian di Eropah, persaingan antara kuasa Barat semakin sengit dan perluasan kuasa politik secara langsung telah berlaku. Menjelang 1914, seluruh Asia Tenggara telah dijajah oleh Barat sepenuhnya kecuali Thailand . 3. 4.
2.
3.
5.
4.
6.
5.
FAKTOR-FAKTOR IMPERIALISME BARAT
1. 2.
Revolusi Perindustrian 1. 2. 3. Revolusi Perindustrian yang berlaku di Eropah telah mengubah dasar imperialisme Barat di Timur. Jika dahulu mereka bertujuan untuk mendapatkan barang dagangan seperti teh dan rempah sahaja. Apabila berlaku perkembangan yang pesat dalam sektor perindustrian di Barat pada kurun ke-17, telah berlaku pengeluaran hasil perkilangan secara besar-besaran. Ini menyebabkan mereka memerlukan bekalan bahan mentah yang banyak dan berterusan. Selain itu, mereka juga terpaksa mencari pasaran baru untuk memasarkan barangan mereka. Ini menyebabkan berlakunya perluasan imperialisme yang pesat di Timur terutama sekali di China, India dan Asia Tenggara. China dan India menjadi sasaran imperialisme Barat untuk menjadi pusat pasaran barangan mereka. 3.
Imperialisme pada masa itu juga merupakan cara untuk meningkatkan imej negara. Bagi mereka, semakin luas tanah jajahan semakin tinggi dan dihormati negara serta bangsa mereka. Oleh itu, negara-negara Barat berlumba-lumba untuk menjadi kuasa besar. Beban Orang Putih/ Tugas Menyebarkan Tamadun
1.
4. 5.
2.
3.
6.
4.
Slogan beban orang putih sering digunakan British dan Belanda untuk menjalankan imperialisme. Kedua-dua kuasa ini mendakwa mereka lebih maju dan bertamadun. Mereka berasa bertanggungjawab memimpin orang Timur ke arah kehidupan yang lebih sejahtera. Perancis berpegang kepada slogan tugas menyebarkan tamadun . Mereka berasa bertanggungjawab untuk mentamadunkan orang Timur. Mubaligh Kristian juga berpendapat mereka bertanggungjawab menyebarkan agama Kristian kepada penduduk tanah jajahan.
BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA Perubahan Sistem Politik
Pengenalan Sistem Birokrasi Barat Ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat
AKRONIM
Ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat 1. Kerajaan Pusat 2. Gabenor Jeneral 3. Biro 4. Ketua Biro Barat 5. Undang-undang Barat
Penubuhan kerajaan Pusat kesan penyatuan wilayahwilayah tanah jajahan Akronim KGB KU Pelaksanaan Pentadbiran tanah jajahan undang-undang 5 1 2 oleh Gabenor Jeneral 43 Barat Ketua biro dilantik dari kalangan pegawai Barat Penubuhan biro untuk melaksanakan pentadbiran
K G B K U
Sistem Birokrasi Barat FILIPINA 1 Pemerintahan Peringkat Pusat Gabenor Jeneral (Pemerintah Tertinggi) Ketua Datuk Bandar (Pentadbir Wilayah) Gabenor Kecil (Pentadbir Bandar) 2 Pemerintahan Peringkat Tempatan (Sistem Encomienda) Encomiendero Encomienda (Gabungan Barangay)
AKRONIM
Sistem Birokrasi Barat Indonesia 1. Pentadbiran Pusat 2. Pentadbiran Tempatan 3. Jabatan / Biro 4. Dewan Tempatan 5. Volksraad Akronim PTB TV
Sistem Birokrasi Barat Indonesia Ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat Gabenor Jeneral sebagai ketua
Berfungsi sebagai Majlis Rakyat ekoran Pentadbiran desakan Pusat Sarekat Volksraad Pentadbiran Islam Tempatan Sebagai penasihat pentadbiran Belanda tetapi tiada kuasa perundangan
P T B T V
n wa tan e D pa Jabatan/ Biro Tem
Ditadbir oleh pembesar tempatan dan diawasi oleh pegawai Belanda
Penubuhan jabatan seperti Jabatan Pelajaran dan sebagainya
BAB 1
Perubahan Sistem Politik
PERUBAHAN SISTEM POLITIK 1. 2. Sebelum kedatangan Imperialis Barat, negara-negara di Asia Tenggara mengamalkan sistem pemerintahan beraja. Imperialis Barat berpendapat penguasaan terhadap politik negara jajahan sekaligus dapat menguasai ekonomi negara-negara jajahan. Ini merupakan matlamat dasar Imperialisme Barat. PENGENALAN SISTEM BIROKRASI BARAT 1. Apabila kuasa-kuasa Barat mula menguasai Asia Tenggara, sistem birokrasi Barat telah diperkenalkan untuk menggantikan sistem pemerintahan beraja. Antara ciri-ciri umum sistem Birokrasi Barat yang diperkenalkan di negara-negara Asia Tenggara ialah: a) Penubuhan Kerajaan Pusat hasil penyatuan wilayah-wilayah di tanah jajahan. b) Pelantikan Gabenor Jeneral sebagai ketua pentadbir di tanah jajahan. Gabenor Jeneral sebagai pemerintah tertinggi di negara-negara jajahan yang bertanggungjawab terus kepada Kementerian Hal Ehwal Jajahan di negara masing-masing. c) Pelaksanaan pentadbiran melalui biro (jabatan). Urusan pentadbiran dijalankan melalui biro-biro (jabatan-jabatan) yang diketuai oleh pegawai-pegawai Barat. d) Pelantikan pegawai Barat sebagai ketua biro. e) Pengenalan undang-undang Barat. Menggantikan undang-undang tempatan dan bahasa Barat dijadikan bahasa rasmi. SISTEM BIROKRASI BARAT DI FILIPINA 1. Sebelum kedatangan Sepanyol, Filipina terdiri daripada daerah-daerah kecil dikenali sebagai barangay yang diperintah oleh golongan datu. Di bahagian selatan Kepulauan Filipina pula wujud kerajaan-kerajaan Islam. Setelah berjaya menguasai Filipina, Sepanyol kemudiannya memperkenalkan sistem pentadbiran berpusat dengan Gabenor Jeneral sebagai pemerintah tertinggi di peringkat pusat. Jawatan Ketua Datuk Bandar pula adalah
3.
2.
sebagai Pentadbir Wilayah dan Gabenor Kecil sebagai Pentadbir Bandar. 5. Manakala pentadbiran pada peringkat tempatan pula dilaksanakan di bawah Sistem Encomienda. 6. Pemerintah sistem Encomienda ialah Encomiendero. 7. Tugas Encomiendero ialah: (a) Menjaga keamanan. (b) Mengutip cukai. (c) Mengkristiankan penduduk barangay. 8. Sistem Encomienda dibenci oleh penduduk Filipina kerana sistem ini mengenakan cukai yang tinggi dan kerahan tenaga kepada mereka. 9. Encomienda ialah penyatuan barangaybarangay. 10. Penyatuan barangay telah menyebabkan kemerosotan terhadap sistem pemerintahan tradisional dan pengaruh golongan datu. SISTEM BIROKRASI BARAT DI INDONESIA 1. Sebelum kedatangan Belanda, Indonesia terdiri daripada beberapa buah kerajaan yang berasingan seperti kerajaan Mataram dan Bantam di Jawa. Kerajaan tersebut diketuai oleh raja dan dibantu oleh golongan pembesar. Pada peringkat pentadbiran tempatan pula ia diketuai oleh pembesar daerah atau bupati (di Jawa). Setelah Indonesia dikuasai, Belanda membahagikan pentadbiran kepada dua, iaitu pentadbiran pusat dan pentadbiran tempatan. Pentadbiran pusat diketuai oleh Gabenor Jeneral yang bertanggungjawab terhadap kerajaan Belanda. Pentadbiran tempatan merupakan pentadbiran peringkat rendah yang dijalankan oleh pembesar-pembesar tempatan di bawah pengawasan pegawaipegawai Belanda. Beberapa jabatan kerajaan ditubuhkan seperti Jabatan Pelajaran (1867) dan Jabatan Pertanian (1905). Dewan-dewan Tempatan telah ditubuhkan dengan diwakili oleh orang-orang Eropah, Indonesia, dan Cina . Dewan ini berfungsi sebagai penasihat pentadbiran Belanda tetapi tidak mempunyai kuasa perundangan. 1916, Volksraad (Majlis Rakyat) yang dianggap satu langkah ke arah kemerdekaan telah diperkenalkan. Kewujudannya adalah kesan daripada desakan Sarekat Islam iaitu sebuah parti politik yang sangat berpengaruh ketika itu.
2. 3. 4.
5. 6.
7. 8.
2. 3.
9.
4.
Sistem Birokrasi Barat Burma Sebelum Selepas
1 Pesuruhjaya Tinggi British (pemerintah tertinggi). Raja Hluttaw Wun Myothugyi Ahmudan Athi Sistem Pemerintahan Dinasti Konbaung 2 Sistem Pemerintahan Dinasti Konbaung dimansuhkan. 3 Pengenalan Akta Kampung Ulu Burma 1887 dan Akta Perkampungan Burma 1889. 4 Pentadbiran daerah dijalankan Myo-ok. 5 Pengenalan Sistem Undang-undang Barat. 6 Pengenalan Majlis Perundangan 7 Penubuhan Jabatan 8 Penubuhan balai polis dan kem tentera.
Sistem Birokrasi Barat di Tanah Melayu Seorang Residen/ Penasihat ditempatkan di setiap negeri. Pengenalan: (a)Undang-undang Barat (b)Sistem Kehakiman Barat (c)Sistem Pungutan Cukai (d)Pembahagian negeri kepada daerah (e)Penubuhan balai polis Negeri-negeri Selat Melaka, Pulau Pinang dan Singapura Gabenor (pemerintah tertinggi) Dibantu Residen Kaunselor Penghulu dikekalkan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. Sistem Penasihat Johor, Kedah, Kelantan, Terengganu, dan Perlis. Negeri-negeri Melayu Bersekutu Sistem Residen Pahang, Perak, Selangor dan Negeri Sembilan.
BAB 1
SISTEM BIROKRASI BARAT DI BURMA 1. Sebelum kedatangan British, Burma telah mengamalkan sistem pemerintahan beraja di bawah Dinasti Konbaung. 2. Kemenangan British dalam Perang Inggeris-Burma III pada 1886 menyebabkan penguasaan British sepenuhnya terhadap Burma dan menghapuskan sistem pemerintahan beraja tersebut. 3. Pesuruhja ya Tinggi British telah menjadi pemerintah ter tinggi di Burma. 4. Institusi Hluttaw (Majlis Diraja) telah hilang fungsi. Jawatan tradisi seperti wun, myothugyi, ahmudan, dan athi dimansuhkan. 5. Akta Kampung Ulu Burma 1887 dan Akta Perkampungan Burma 1889 telah me lenyap kan sistem pentadbiran tradisional di Burma. 6. Pentadbiran daerah diambil alih oleh Myo-Ok (pegawai bandaran). 7. Sistem undang-undang Barat diperkenalkan dan dijadikan undangundang utama. Undang-undang Barat mengambil alih fungsi raja sebagai penaung sami-sami Buddha. Ini menyebabkan kemerosotan pengaruh golongan agama. 8. Majlis Perundangan telah diperkenalkan dan jabatan-jabatan seperti kesihatan, perhutanan dan pelajaran diwujudkan. 9. Balai polis dan kem-kem tentera diwujudkan. SISTEM BIROKRASI BARAT DI TANAH MELAYU 1. Sebelum kedatangan Por tugis, Kesultanan Melayu Melaka mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan dan konsep ini telah menjadi ikutan negeri-negeri di Tanah Melayu.
2. Sayangnya, selepas Portugis berjaya menakluk Melaka, institusi beraja ini telah merosot sedikit demi sedikit. 3. Selepas itu, Belanda pula telah menakluk Melaka dan menyebabkan institusi beraja ini terus terhapus. 4. Apabila British memerintah, Negerinegeri Selat telah diwujudkan di mana Melaka, Pulau Pinang, dan Singapura telah digabungkan. Manakala, Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan telah digabungkan dan dikenali sebagai Negeri-negeri Melayu Bersekutu . Begitu juga dengan, Negeri-negeri Mela yu Tidak Bersekutu yang telah menggabungkan Kedah, Kelantan, Perlis, Terengganu dan Johor. 5. Pemerintah tertinggi bagi Negerinegeri Selat ialah Gabenor yang dibantu oleh residen kaunselor bagi ketiga-ketiga negeri tersebut. Manakala, pentadbiran di peringkat kampung yang diketuai oleh penghulu telah dikekalkan. 6. British telah memperkenalkan Sistem Residen bagi Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Sistem Penasihat bagi Negeri-negeri Mela yu Tidak Bersekutu. 7. Residen dan Penasihat ini di bawah Gabenor Negeri-negeri Selat. Tugas utama mereka ialah menasihati Sultan dalam semua perkara kecuali hal agama Islam dan adat istiadat Melayu. 8. British juga telah memperkenalkan perubahan lain seperti sistem kehakiman Barat, pelaksanaan sistem kutipan cukai, pembahagian negeri kepada beberapa daerah dan penubuhan balai polis. 9. Walaupun struktur pentadbiran di Negeri-negeri Melayu tidak berubah tetapi peranan raja dan pembesar Melayu telah terjejas.
Sistem Birokrasi Barat Thailand Diperkenalkan sendiri oleh Raja Mongkut dan Raja Chulalongkorn. Penasihat Kewangan Negara Britain Penasihat Kastam Negara Amerika Syarikat Penasihat Pelabuhan Negara Britain Penasihat Tentera Negara Perancis Penasihat Polis Negara Britain
Pengenalan Majlis Penasihat Rendah dan Majlis Mesyuarat Tertinggi Kabinet Menteri Kementerian Dalam Negeri Gabenor Jeneral SISTEM BIROKRASI BARAT INDOCHINA Leftenan Gabenor (Pemerintah wilayah jajahan/naungan) Residen Jeneral Residen Wilayah Kesan-kesan Pengenalan Sistem Birokrasi Barat
Mengambil alih peranan raja (Tanah Melayu dan Indonesia)
2 1
Penghapusan institusi raja (Melaka dan Burma) Mengambil alih peranan raja sebagai penaung agama Buddha (Burma)
3 Menghapuskan
Penyatuan wilayah 5 wilayah menjadi negara (Persekutuan Tanah Melayu, Filipina, IndoChina dan Indonesia)
sistem beraja berkuasa mutlak (Thailand) Menghapuskan pengaruh pembesarpembesar tradisional (golongan Mandarin dan Datu)
Pengenalan undangundang Barat
Menghapuskan sistem pemerintahan tradisional
9 10 Penubuhan balai
polis dan pasukan polis
Pengenalan sistem cukai baru (Tanah Melayu)
BAB 1
SISTEM BIROKRASI BARAT DI THAILAND Sistem birokrasi Barat di Thailand telah diperkenalkan sendiri oleh rajanya, iaitu Raja Mongkut dan Raja Chulalongkorn. 2. Raja Mongkut telah melantik 80 orang penasihat Barat untuk mengetuai jabatanjabatan yang ditubuhkan selain melatih pegawai-pegawai tempatan. 3. Penasihat kewangan, penasihat pelabuhan dan polis dibawa dari Britain. Manakala, penasihat kastam dan ketenteraan dibawa dari Amerika Syarikat dan Perancis. 4. Raja Chulalongkorn memperkenalkan Majlis Penasihat Rendah, Majlis Mesyuarat Tertinggi dan Kabinet Menteri. 5. Majlis Penasihat Rendah dan Majlis Mesyuarat Tertinggi merupakan badan penasihat raja dalam pentadbiran negara. 6. Kabinet Menteri pula terdiri daripada golongan bangsawan berpendidikan Barat yang mengetuai kementerian. 7. Bukan itu sahaja, juruaudit dari Britain juga telah dilantik untuk berkhidmat dalam perbendaharaan negara. 8. Kesan daripada itu, muncul golongan baru yang terdiri daripada pentadbir yang mempunyai kedudukan dalam birokrasi moden berdasarkan tahap pendidikan mereka. 9. 1932, sistem Raja Berperlembagaan sebagaimana di Barat telah diperkenalkan untuk menggantikan sistem raja berkuasa mutlak. 10. Perubahan yang dibuat ini telah mengurangkan pengaruh pembesar tradisional dan institusi raja. 11. Pemodenan pentadbiran yang dilakukan telah mengekalkan kemerdekaan Thailand sehingga kini di mana Thailand merupakan satu-satunya negara di Asia Tenggara yang tidak pernah dijajah oleh Imperialis Barat. 1. SISTEM BIROKRASI BARAT DI INDOCHINA 1. Sebelum Perancis datang ke Indochina, negeri-negeri di Indochina ditadbir oleh sebuah kerajaan pusat berkuasa mutlak yang memberikan kuasa penuh kepada pembesar tempatan.
2.
3. 4.
5. 6.
7.
8. 9.
Setiap birokrasi diketuai oleh golongan Mandarin . Golongan ini dipengaruhi oleh sistem pentadbiran Tanah Besar China. Mereka dipilih melalui peperiksaan dalam bidang bahasa dan kesusasteraan China. Selepas Perancis menguasai Indochina, pentadbiran di situ diketuai oleh seorang Gabenor Jeneral yang bertanggungjawab terus kepada Tanah Jajahan di Paris. Perancis telah membentuk kerajaan pusat dengan menubuhkan Union Indochinoise. Union Indochinoise 1887 itu merupakan Persekutuan Indochina yang terdiri daripada Vietnam dan Kemboja. Laos menyertainya pada tahun 1904. Ianya diketuai oleh Gabenor Jeneral dan Perancis menguasai keseluruhan pentadbiran. Semua undang-undang di negara itu diluluskan oleh Parlimen Perancis. Tetapi, pentadbiran kerajaan tempatan tidak dicampuri oleh kerajaan pusat, mereka hanya perlu membayar cukai dan menyediakan kerahan tenaga. KESAN-KESAN PENGENALAN SISTEM BIROKRASI BARAT
1. 2.
3.
4.
5.
6.
7. 8. 9.
Institusi Beraja telah terhapus sebagaimana yang berlaku kepada Melaka dan Burma. Peranan raja telah diambil alih oleh Imperialis Barat sebagaimana yang berlaku ke atas Tanah Melayu dan Indonesia. Sistem Beraja berkuasa mutlak seperti Thailand telah digantikan dengan sistem Raja Berperlembagaan Barat. Peranan raja sebagai penaung agama Buddha telah diambil alih sebagaimana yang berlaku di Burma. Wilayah-wilayah atau negeri-negeri telah disatukan menjadi sebuah negara seperti yang berlaku di Persekutuan Tanah Melayu, Filipina, Indochina dan Indonesia. Pengaruh pembesar-pembesar tradisional seperti golongan Mandarin di Indochina dan Datu di Filipina telah dihapuskan. Sistem undang-undang Barat telah diperkenalkan oleh Imperialis Barat. Sistem cukai yang baru diperkenalkan sebagaimana yang berlaku di Tanah Melayu. Balai polis dan pasukan polis telah ditubuhkan.
Faktor-faktor Kemunculan Nasionalisme
Sistem Pengangkutan dan Perhubungan
Timbul rasa tidak puas hati Rasa terancam Pembesar tempatan hilang kuasa Dasar Penjajahan Barat
Perjuangan negara lain seperti Jepun, China dan India menjadi inspirasi Pengaruh Luar Agama menyatukan rakyat Contoh Perang Jawa Pengaruh dan Peristiwa Agama kasut
Pembinaan jalan kereta api dan jalan raya serta kemudahan telefon dan telegraf memudahkan nasionalis berhubung merancang strategi.
Media Pengaruh menyatukan Media Masa rakyat Menyebarkan idea nasionalis Media menanam Kemunculan sifat anti Intelektual penjajahan. Golongan berpendidikan luar negara mula sedar bagaimana Barat meentadbir negara sendiri tidak seperti negara sendiri.
Alat melahirkan penderitaan, kekecewaan terhadap penindasan dan keperitan hidup. Sistem Karya Pendidikan Kesusasteraan Keengganan penjajah Barat menyediakan pendidikan untuk golongan bawahan. Pendidikan sekular dan mubaligh yang mengancam agama asal.
Nasionalisme: Perasaan cinta pada bangsa dan negara yang membawa kepada gerakan membebaskan tanah air dalam semua aspek (Politik, Ekonomi, dan Sosial)
AKRONIM
Faktor-faktor Kemunculan Nasionalisme Karya Kesusasteraan Kemunculan Intelektual Pengaruh Media massa Dasar Penjajahan Barat Pengaruh Agama Pengaruh Luar Sistem Pendidikan Sistem Pengangkutan dan Perhubungan Akronim KIMBAL 2P (K) (I) (M) (B) (A) (L) (P) (P)
BAB 1
Nasionalisme di Asia Tenggara

Sistem Pendidikan 1. Sikap penjajah yang pilih kasih semasa menyediakan kemudahan pendidikan seperti mengutamakan sekolah yang menggunakan bahasa penjajah sebagai bahasa pengantar adalah salah satu faktor pemangkin nasionalisme Asia Tenggara. Penjajah hanya memberikan pendidikan pada peringkat rendah dan terhad kepada golongan elit dan penduduk bandar. Di Indonesia contohnya, anak golongan priyayi diberi pendidikan yang tersendiri dan diasingkan daripada anak orang kebanyakan. Sikap ini telah memecahkan perpaduan rakyat tempatan. Di Burma pula, pendidikan sekular dan pendidikan mubaligh yang diperkenalkan telah mengancam sekolah Buddha. Manakala, di Tanah Melayu pula, lepasan sekolah vernakular sukar mendapat pekerjaan berbanding lepasan sekolah Inggeris. Kemunculan Golongan Intelektual 1. Golongan ini adalah golongan yang berpeluang melanjutkan pelajaran di Barat dan di Asia Barat serta didedahkan dengan idea falsafah Barat dan Islam. Pengalaman mereka telah menyedarkan mereka bahawa pihak penjajah tidak mentadbir tanah jajahan sebaik mentadbir negara mereka sendiri. Golongan ini telah memimpin gerakan nasionalisme selepas kembali ke tanah air yang pada mulanya hanya menuntut taraf hidup bangsa mereka dibela tetapi lama kelamaan berubah kepada meminta penjajah memerdekakan negara mereka. Pengaruh Media Massa 1. 2. Akhbar dan majalah menyebarkan idea-idea nasionalis dan menanamkan perasaan antipenjajah kepada rakyat jelata. Di Tanah Melayu, media massa seperti al-Ikhwan, Saudara, Warta Malaya dan Majlis adalah akhbar yang berpengaruh. Manakala, di Vietnam pula, akhbar yang berpengaruh adalah Tribune Indigene dan Cloche Felee. Pihak penjajah menganggap perkembangan ini sebagai ancaman terhadap kepentingan politik mereka di tanah jajahan dan sikap mereka ini bertentangan dengan kebebasan akhbar yang diamalkan oleh negara mereka sendiri. Sistem Perhubungan dan Pengangkutan 1. 2. 3. Dengan adanya perkhidmatan telefon dan telegraf, ianya telah memudahkan hubungan di kalangan nasionalis. Pembinaan jalan raya dan jalan kereta api dapat menghubungkan kawasan-kawasan yang sebelum itu terpisah. Hal ini telah memudahkan rakyat dan para pemimpin bertemu dan membincangkan idea-idea nasionalisme. Pengaruh Luar 1. Kejayaan Jepun mengalahkan China pada 1895 dan Rusia pada 1905 telah membuka mata para nasionalis di Asia Tenggara kerana keupayaan sebuah negara kecil mengalahkan negara besar. Perjuangan Mahatma Gandhi di India semasa menentang British juga telah memberikan para nasionalis satu inspirasi untuk menentang penjajah Barat.
NASIONALISME DI ASIA TENGGARA Nasionalisme bererti perasaan cintakan bangsa dan negara yang akan membawa kepada gerakan membebaskan tanah air tercinta dalam semua aspek sama ada politik, ekonomi atau sosial. FAKTOR-FAKTOR KEMUNCULAN NASIONALISME Dasar Penjajahan Barat 1. Sistem birokrasi Barat yang diperkenalkan tidak memberi peluang kepada rakyat tempatan dalam sistem pentadbiran moden di mana mereka terus kekal dalam ekonomi tradisional yang serba kekurangan. Sebagai contoh, Sistem Tanaman Paksa (Indonesia) dan Sistem Polo (Filipina) jelas menunjukkan penindasan terhadap penduduk peribumi. Sebagai contoh, penduduk tempatan di Indonesia ditindas dan dipaksa menjadi buruh oleh penjajah bagi menjalankan aktiviti pertanian menerusi Sistem Paksa. Penjajah juga mewujudkan jurang sosial dengan menganggap bahawa mereka berada dalam kelas mereka tersendiri. Mereka hanya layak bargaul dengan golongan elit tempatan yang terdiri daripada golongan bangsawan dan golongan pegawai kerajaan yang berpendidikan Barat. Manakala, dasar terbuka penjajah terhadap kemasukan imigran telah menimbulkan rasa tidak puas hati rakyat tempatan kerana penguasaan golongan terbabit dalam bidang ekonomi. Pengaruh Agama 1. 2. Faktor agama telah berjaya menyatukan rakyat tempatan untuk menghadapi penindasan, pengaruh budaya Barat dan agama Kristian. Penubuhan Gerakan Islah di Tanah Melayu dan Indonesia serta Persatuan Belia Buddha (1906) di Burma menunjukkan peranan agama sebagai alat perpaduan dan golongan agama sebagai pencetus nasionalisme pada peringkat awal nasionalisme di Asia Tenggara. Gerakan Islah memperjuangkan Pan-Islamisme (penyatuan dunia Islam menentang penjajah Barat). Agama Kristian yang diperkenalkan Sepanyol telah menyatupadukan penduduk peribumi untuk menentang kuasa tersebut. Perkara ini berlaku kerana penganut Kristian berbangsa Sepanyol menganggap penganut Kristian tempatan adalah penganut kelas kedua. Karya Kesusasteraan 1. Karya-karya yang dihasilkan menyampaikan mesej kesengsaraan dan kekecewaan terhadap penindasan penjajah yang akhirnya membangkitkan kesedaran rakyat dan cinta mereka kepada tanah air. Sebagai contoh, di Filipina novel Noli Me Tangere karya Jose Rizal telah mencetuskan gerakan nasionalisme dan menjadi inspirasi terhadap gerakan nasionalisme di Asia Tenggara. Manakala, di Indonesia pula cerpen Kerikil-kerikil Tajam dan Ke Makam Bonda karya Chairil Anuar begitu berpengaruh. Di Tanah Melayu pula, novel Putera Gunung Tahan karya Pak Sako adalah di antara novelnovel terkenal yang dapat membangkitkan semangat nasionalisme. 3.
2.
4. 5.
2. 3. 4.
2. 3.
5.
3. 4. 5.
3.
2.
3.
2.
BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA Nasionalisme di Asia Tenggara
Perkembangan Nasionalisme
TAHAP PERTAMA
Isu kebudayaan, Pemimpin agama, berpendidikan dan hak Barat/Asia peribumi Barat Tidak meminta Bersifat kemerdekaan setempat segera Tidak Penentangan berorganisasi secara terbuka Meminta taraf hidup Menekankan mereka kesedaran dipulihkan Menuntut politik kembali hak mereka
TAHAP KEDUA
Menuntut kemerdekaan
Penentangan lebih radikal
Berorganisasi
Matlamat Pemimpin untuk berpendidikan, membentuk berpengetahuan kerajaan luas dalam hal sendiri ehwal Barat
Gerakan Nasionalisme di Filipina TAHAP PERTAMA Gerakan Dakyah Oleh Jose Rizal. Menuntut Filipina dijadikan wilayah Sepanyol. Persamaan bangsa Sepanyol dengan Filipina. Kebebasan bersuara. Liga Filipina
TAHAP KEDUA Katipunan Oleh Andres Bonifacio (1892). Menyatukan bangsa Filipina. Mendapatkan kemerdekaan secara revolusi. Revolusi bersenjata Menggulingkan Sepanyol Parti-parti Sederhana Menuntut kemerdekaan dengan menjalinkan kerjasama dengan Amerika Syarikat.
Oleh Jose Rizal. Mendesak Sepanyol membuat pembaharuan dalam politik, ekonomi dan sosial.
BAB 1
Nasionalisme di Asia Tenggara Kerajaan Sepanyol yang berasa terancam dengan tindakan tersebut telah menangkap dan Jose Rizal dan dibuang negeri ke Dapitan di Mindanao. Jose Rizal kemudiannya dijatuhkan hukuman bunuh di atas tuduhan terlibat di dalam pemberontakan. Walaupun dakyah ini berakhir tetapi gerakan nasionalisme ini telah melancarkan gerakan yang lebih radikal pada tahap kedua. Gerakan nasionalisme pada tahap kedua pula telah bermula apabila Katipunan ditubuhkan. Katipunan telah ditubuhkan oleh Andres Bonifacio yang memulakan penentangan secara radikal ke atas Sepanyol. Matlamat perjuangan gerakan ini ialah menyatukan bangsa Filipina dan mencapai kemerdekaan melalui revolusi. Media cetak menjadi alat menyebarkan fahaman revolusi Katipunan kepada rakyat dan akhbar rasmi pertubuhan tersebut ialah Kalayan. Pada 1896, Katipunan telah melancarkan revolusi bersenjata menggulingkan pemerintahan Sepanyol tetapi gagal. Pada 1897, Katipunan semakin lemah selepas kematian Bonifacio yang dihukum mati oleh Emilio Aguinaldo selepas berlaku persengketaan antara keduanya. Emilio Aguinaldo merupakan anggota Katipunan yang sebelum itu telah dilantik sebagai Datuk Bandar di Cavite pada 1895. Pada 1897, Aguinaldo dilantik sebagai Presiden Kerajaan Revolusi Filipina. Pada 1898, A guinaldo telah mengadakan kerjasama dengan Amerika Syarikat dan berjaya mengusir Sepanyol daripada Filipina. Malangnya, pengusiran tersebut telah menyebabkan penguasaan Amerika Syarikat ke atas Filipina. 1899, Amerika tidak mengiktiraf pengisy tiharan kemerdekaan Filipina yang telah dibuat oleh Aguinaldo. Oleh itu, revolusi perjuangan yang sedia ada telah diteruskan oleh Aguinaldo sehinggalah beliau ditangkap pada 1901. Kerajaan Amerika terpaksa membenarkan penubuhan parti-parti politik sederhana. Pada 1907, Sergio Osmena dari Parti Nasional yang memenangi pilihan raya tahun itu telah dilantik untuk mengetuai Dewan Perhimpunan. Namun demikian, nasionalis Filipina hanya kembali menuntut kemerdekaan pada 1930-an melalui Perlembagaan apabila pucuk pimpinan Amerika Syarikat telah bertukar kepada yang lebih liberal.
PERKEMBANGAN NASIONALISME Umumnya perkembangan nasionalisme di Asia Tenggara terbahagi kepada dua tahap. 2. Tahap per tama merupakan penentangan penduduk tempatan secara terbuka tetapi bersifat setempat dan tidak berorganisasi. 3. Antara ciri-ciri lain ialah isu yang dibangkitkan ialah isu-isu kebudayaan, agama dan hak peribumi. 4. Pemimpin yang mengetuai pergerakan ini juga adalah golongan yang berpendidikan Barat dan Asia Barat. 5. Pemimpin-pemimpin ini lebih menekankan kesedaran politik daripada tindakan politik. 6. Mereka juga menuntut hak dan taraf hidup mereka dikembalikan serta dibaiki. 7. Mereka tidak menuntut kemerdekaan dengan segera. 8. Gerakan nasionalisme pada tahap kedua pula lebih radikal dan berorganisasi. Ini kerana gerakan nasionalisme pada tahap pertama tidak berjaya mencapai matlamatnya. 9. Pemimpin yang memimpin gerakan pada tahap kedua ini adalah orang yang berpendidikan dan berpengetahuan luas dalam hal kebudayaan dan ilmu pengetahuan Barat. 10. Pemimpin gerakan nasionalisme ketika itu menyedari perubahan yang diperkenalkan oleh penjajah serta kesannya terhadap bangsa dan negara mereka. 11. Menuntut kemerdekaan dan membentuk kerajaan sendiri yang berdaulat adalah matlamat perjuangan mereka. 1.
6.
7.
8.
9. 10.
11.
12.
13.
14.
15.
16. 17.
PERKEMBANGAN NASIONALISME 18. Gerakan Nasionalisme di Filipina 1. 2. 3. Gerakan nasionalisme di Filipina adalah yang terawal di Asia Tenggara. Tahap pertama gerakan ini merupakan gerakan dakyah. Ia dipimpin oleh Jose Rizal yang sangat berpengaruh dan disokong oleh golongan pertengahan yang berpendidikan Barat. Mereka menuntut supaya Filipina diberi hak yang sama seperti bangsa Sepanyol, menuntut Filipina dijadikan wilayah Sepanyol dan bangsa Filipina diberikan kebebasan bersuara. Apabila tuntutan mereka tidak mendapat perhatian dan tindakan sepenuhnya, Jose Rizal telah menubuhkan Liga Filipina pada 1892 untuk mendesak Sepanyol melakukan pembaharuan politik, ekonomi dan sosial. 19.
20.
21. 22.
4.
5.
23.
BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA Perkembangan Nasionalisme
Gerakan Nasionalisme di Indonesia Sarekat Islam TAHAP PERTAMA 2 Budi Utomo Oleh Dr. Wahidin Sudiro Usada. Mengembangkan pendidikan Barat. Memajukan kebudayaan dan ekonomi Indonesia. Kemerdekaan melalui kekerasan Mendesak penubuhan Volksraad
Raden Adjeng Kartini
3 Muhammadiyah Menyebarkan Islam. Menghindari sekularisme dan agama Kristian.
Parti Komunis Indonesia Menubuhkan kerajaan komunis secara revolusi
Berusaha memaju dan memperbaiki pendidikan kaum wanita.
Parti Nasional Indonesia Mencapai kemerdekaan melalui penyatuan parti-parti politik dengan cara tidak bekerjasama dengan Belanda.
TAHAP KEDUA
Gerakan Nasionalisme di Indochina Golongan bangsawan dan Mandarin . Pemulihan pemerintahan Dinasti Nguyen. . Mengembalikan sistem pentadbiran tradisional. Golongan menengah berpendidikan Barat . Menyingkirkan Perancis melalui pemodenan. Viet Nam Quang Phu Hoi (VNQPH) . Melancarkan beberapa pemberontakan. . Melancarkan gerakan dakyah. Viet Nam Quoc Dan Dang (VNQDD) . Menggulingkan Perancis dengan kekerasan. . Menubuhkan kerajaan Republik Vietnam.
T A H A P P E R T A M A
Parti Komunis Vietnam (PKV) . Menubuhkan negara Republik secara revolusi.
Maharaja Bao Dai . Bekerjasama dengan Perancis.
TAHAP KEDUA
BAB 1
Perkembangan Nasionalisme GERAKAN NASIONALISME DI INDOCHINA Gerakan nasionalisme tahap pertama di Indochina lebih tertumpu di Vietnam dan dipelopori oleh golongan bangsawan dan Mandarin. 2. Mereka cuba memulihkan pemerintahan Dinasti Nguyen dan berusaha mengembalikan sistem pentadbiran tradisional. 3. Selain itu, golongan menengah yang berpendidikan Barat pula, berusaha memperjuangkan pendidikan Barat di kalangan rakyat . 4. Seorang ketua gerakan ini iaitu Phan Boi Chau telah memimpin satu gerakan revolusi tetapi gagal dan akhirnya telah menubuhkan Viet Nam Quang Phu Hoi (VNQPH) dan melancarkan beberapa pemberontakan di Tongkin serta telah melancarkan gerakan dakyah di Vietnam. 5. Phan Boi Chau kemudiannya telah dipenjarakan dan gerakan yang ditubuhkannya telah diharamkan oleh Perancis . 6. Pada tahap kedua, gerakan nasionalisme yang ditubuhkan di Indochina lebih bersifat radikal kerana kegagalan parti-parti politik sederhana dalam mendapatkan kerjasama dengan Perancis. 7. Antara gerakan yang dimaksudkan ialah Viet Nam Quoc Dang Dang dan Par ti Komunis Vietnam. Parti ini cuba menggulingkan Perancis dengan cara kekerasan dan menubuhkan kerajaan Republik Vietnam. 8. Perancis tidak berdiam diri dan telah menangkap pemimpin-pemimpin Viet Nam Quoc Dang Dang dan juga telah membunuh Nguyen Thai Hoc. 9. Ho Chi Minh daripada Parti Komunis Vietnam telah menyambung perjuangan Viet Nam Quoc Dang Dang iaitu menubuhkan kerajaan Republik secara revolusi. 10. Perancis berjaya menyekat perjuangan mereka dan ini telah memaksa Ho Chi Minh melarikan diri ke Hong Kong. 11. Kegagalan kedua-dua parti tersebut telah membentuk gerakan nasionalisme bercorak sederhana di bawah pimpinan Maharaja Bao Dai pada 1932. 12. Usaha-usaha pembaharuan yang dibuat oleh Maharaja Bao Dai telah disekat dan baginda dilarang daripada terlibat dengan gerakan nasionalisme. 1.
GERAKAN NASIONALISME DI INDONESIA 1. Pada tahap pertama, gerakan nasionalis di Indonesia lebih menumpukan perhatian terhadap isu-isu pendidikan kerana mereka berpendapat hanya pendidikan sahaja yang dapat mengubah nasib rakyat Indonesia. Raden Adjeng Kartini adalah nasionalis yang berusaha memajukan pendidikan khusus untuk kaum wanita . Karyanya seperti Habis Gelap Terbitlah Terang dan Penulisan Seorang Puteri Jawa telah mendedahkan kemunduran rakyat Indonesia dan penindasan yang dilakukan oleh penjajah. Perjuangannya telah menjadi sumber inspirasi kepada para nasionalis selepasnya untuk menubuhkan pertubuhan yang lebih tersusun. Pada 1908, Dr. Wahidin Sudiro Usada telah menubuhkan Budi Utomo yang bertujuan untuk mengembangkan pendidikan Barat, memajukan kebudayaan dan ekonomi Indonesia. Antara pertubuhan penting lain pada tahap ini ialah Muhammadiyah yang ditubuhkan pada 1912 bermatlamat menyebarkan Islam yang sebenar, menghindari ancaman sekularisme Barat dan agama Kristian. Pertubuhan ini telah membina sekolah, klinik dan masjid untuk keperluan dan kepentingan penduduk tempatan. Pada tahap kedua pula, gerakan nasionalisme di Indonesia telah memperlihatkan perjuangan politik yang lebih radikal seperti Parti Komunis Indonesia (PKI), Sarekat Islam (SI), dan Parti Nasional Indonesia (PNI). Parti-parti politik pada tahap ini lantang menuntut kemerdekaan Indonesia sekalipun dengan cara kekerasan. Parti Nasional Indonesia pimpinan Soekarno begitu popular kerana perjuangannya mendapat perhatian dan berjaya mempengaruhi rakyat Indonesia. Belanda yang semakin tertekan telah menangkap pemimpin yang radikal termasuklah Soekarno dan mengharamkan Parti Nasional Indonesia. Soekarno telah menubuhkan Parti Nasionalis Indonesia pada tahun 1927. Beliau merupakan seorang pejuang yang radikal. Beliau telah dipenjarakan oleh Belanda pada 1929-1931. Beliau telah dibuang ke Flores (Indonesia) pada 1934. Beliau telah mengisy tiharkan kemerdekaan Indonesia pada 17 Ogos 1945 dan menjadi presiden pertama pada 1949.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11. 12. 13. 14. 15.
BAB 1
Perkembangan Nasionalisme
GERAKAN NASIONALISME DI BURMA 1. Pada tahap pertama, gerakan nasionalisme di Burma telah dijalankan oleh sami Buddha dan golongan elit berpendidikan Barat. Pada 1906, golongan sami Buddha tersebut telah menubuhkan Persatuan Belia Buddha. Penubuhannya bertujuan untuk mengekalkan tradisi Buddha dan memajukan pendidikan di kalangan rakyat Burma. Mereka menggunakan ISU K ASUT untuk membangkitkan semangat nasionalisme di kalangan rakyat. Isu ini berpunca daripada sikap orang Inggeris yang telah menyebabkan kemarahan orang Burma kerana memakai kasut semasa memasuki kuil Buddha di Burma. 1916, persatuan tersebut dipimpin pula oleh nasionalis yang radikal iaitu U Ba Pe dan ramai lagi. 1920 , pemimpin-pemimpin persatuan tersebut kemudiannya telah menubuhkan Majlis Persatuan Am Kesatuan-Kesatuan Burma. Pada tahap kedua pula gerakan nasionalisme muncul apabila Laporan Montagu-Chelsford menyatakan Burma masih belum bersedia untuk memerintah sendiri. 1920, Revolusi Pelajar tercetus apabila mereka menuntut penubuhan sebuah universiti untuk rakyat Burma. 1922, golongan Sami Buddha telah menubuhkan Majlis Am Sangha Sametggi yang mencetuskan Pemberontakan Saya San. Nama pemberontakan tersebut diambil sempena nama pemimpinnya iaitu Saya San seorang bekas pongyi dan pemimpin di Tharawaddy. 1930-an muncul pula Liga AntiPemisahan yang menganggap pemisahan dengan India hanya akan melambatkan proses kemerdekaan. Perlembagaan Burma 1935 telah membuka peluang Burma untuk berkerajaan sendiri. Pada 1935 juga golongan Thakin (siswazah universiti) menubuhkan Par ti Dobama Asiayone untuk menuntut kemerdekaan. Pemimpinnya terdiri daripada Aung San, U Nu dan Kyaw Nein (Tuan).
14. 1937, Dr. Ba Maw yang memenangi pilihan raya telah dilantik sebagai Perdana Menteri pertama. GERAKAN NASIONALISME DI THAILAND 1. Gerakan nasionalisme di Thailand berbeza dengan negara Asia Tenggara lain yang antipenjajah. Ia sebaliknya bersifat antiraja berkuasa mutlak. Sistem pendidikan Barat yang dipelajari telah mendedahkan mereka kepada fahaman liberal, sistem demokrasi, dan sistem raja berperlembagaan kepada golongan intelek di Thailand. Kelemahan sistem pentadbiran yang dijalankan oleh Raja Vajiravudh menyebabkan rakyat tidak berpuas hati. Akhirnya, pada 1932, Parti Rakyat telah ditubuhkan oleh Nai Pridi Panomyong dan Field Marshall Phibul Songram. Pada tahun itu juga, Parti Rakyat telah melancarkan Revolusi Thai yang telah menamatkan sistem raja berkuasa mutlak. Pada tahap kedua pula, gerakan nasionalisme disebabkan oleh rasa tidak puas hati rak yat terhadap penguasaan ekonomi oleh Kapitalis Barat dan orang Cina. Semasa Phibul Songram menjadi Perdana Menteri, beliau meluluskan undang-undang untuk menyekat kebebasan dan penguasaan ekonomi oleh orang Cina. Bukan itu sahaja, sekolah Cina dan akhbar Cina juga telah dibubarkan. Penduduk peribumi juga telah digalakkan bergiat aktif dalam aktiviti ekonomi. Jawatan tertinggi dalam kerajaan pula hanya untuk penganut agama Buddha. 1939, Phibul Songram telah menukar nama Siam kepada Thailand (Tanah Bebas). Hasil kerjasamanya dengan Jepun semasa Perang Dunia Kedua, Thailand berjaya mendapatkan semula wilayah-wilayahnya di Indochina dan Tanah Melayu.
2. 3.
4.
2. 3.
5.
4.
6.
5.
6.
7.
7.
8.
8.
9.
9. 10. 11. 12. 13.
10.
11.
12. 13.
BAB 2: NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British
Sebab-sebab Penentangan
Eksploitasi Ekonomi Dasar Penjajahan British British cuba mengukuhkan kedudukan politik Kehilangan Kuasa Pembesar Pemimpin tempatan hilang kuasa dan pengaruh apabila British menjajah kawasan mereka
(D) (R) (B) (A) (K) (E)
British cuba menguasai ekonomi tempatan
Pentadbiran British Memaksa penduduk tempatan menerima sistem pentadbiran British. Kesengsaraan Rakyat Perubahan menyebabkan rakyat tidak bebas dan pengenaan cukai yang dikenakan membebankan.
Campur Tangan Adat Tempatan British campur tangan dalam adat tempatan
AKRONIM
Sebab-sebab Penentangan Dasar penjajahan British Kesengsaraan Rakyat Pentadbiran British Campur tangan Adat Tempatan Kehilangan Kuasa Pembesar Eksploitasi Ekonomi Akronim DR BAKE
Peristiwa Penentangan Pemimpin Tempatan
P E N E N T A N G A N D I
1 2 3 4 5
Penentangan oleh Penghulu Dol Said. Penentangan terawal (1831-1833). Penentangan kerana tidak bersetuju dengan British yang meletakkan Naning sebagai sebahagian jajahan takluknya. Penghulu Dol Said menentang arahan British supaya menghantar ufti (1/10) kepada Melaka. 1831, British menghantar tenteranya menakluk Naning tetapi gagal kerana Naning mendapat bantuan ketenteraan. 1832, British sekali lagi menyerang Naning dan berjaya kerana Naning tidak dibantu oleh sesiapapun. Penghulu Dol Said terpaksa menyerah diri dan dibawa ke Melaka.
6
N A N I N G
Kawasan Naning
NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA
BAB 2
Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British
PERJUANGAN PEMIMPIN TEMPATAN MENENTANG BRITISH Penentangan terhadap British bermula sejak awal penjajahan lagi. Ia merupakan satu tindak balas penduduk setempat untuk memelihara dan menjaga maruah mereka daripada dicerobohi dan dikuasai oleh British. SEBAB-SEBAB PENENTANGAN 1. Dasar Penjajahan British (a) Dasar penjajahan British bertujuan untuk mengukuhkan kedudukan politiknya di Tanah Melayu. (b) Penguasaan politik yang luas akan menyebabkan kawasan jajahannya terikat dengan undang-undang dan peraturan yang dibuat. (c) Oleh sebab itu, akan lebih mudahlah untuk British berkuasa ke atas kawasan tersebut tanpa halangan banyak pihak. Eksploitasi Ekonomi (a) British juga berhasrat menguasai ekonomi tempatan untuk kepentingan mereka sendiri. (b) Ianya dilakukan dengan membuat perjanjian dengan pemimpin tempatan dengan tujuan membenarkan saudagar dari Negeri-negeri Selat untuk menjalankan aktiviti perlombongan dan perdagangan bijih timah yang begitu penting ketika itu. (c) Perkara ini telah menyebabkan kemarahan penduduk yang akhirnya mencetuskan penentangan. Pentadbiran British (a) British juga telah memaksa penduduk tempatan yang dijajah supaya menggunapakai sistem pentadbiran British. (b) British telah memperkenalkan sistem kutipan cukai, undang-undang dan peraturan tanah yang membebankan penduduk tempatan. Kesusahan Rakyat Perubahan yang dibuat oleh British bukan sahaja telah membebankan penduduk tempatan bahkan telah menyebabkan rakyat tidak bebas serta pengenaan cukai yang menyusahkan. Kehilangan Kuasa Pembesar (a) Pemimpin tempatan juga telah kehilangan kuasa dan pengaruh pentadbiran di kawasan mereka yang sebelum itu telah dilantik oleh Sultan untuk mentadbir sesuatu kawasan.
(b) Dan dalam sekelip mata pengaruh mereka terhakis dengan kedatangan British. (c) Ini telah menyebabkan pemimpin berasa tertekan dan dengan sokongan anak buah mereka, mereka telah menentang. 6. Campur Tangan Adat Tempatan Sikap British yang mencampuri urusan dan adat tempatan orang Melayu telah menyebabkan kemarahan penduduk tempatan sebagaimana yang telah dilakukan oleh J.W.W Birch yang telah memaksa mereka menerima nilai-nilai British yang berbeza dengan budaya masyarakat tempatan. PERISTIWA PENENTANGAN PEMIMPIN TEMPATAN Penentangan di Naning 1. Penentangan telah dimulakan oleh Penghulu Dol Said pada 1831-1833 dan merupakan penentangan paling awal dalam sejarah penentangan di Tanah Melayu. Sebab penentangannya ialah kerana tidak bersetuju dengan British yang meletakkan Naning di bawah jajahan takluknya. Sebagai bantahan Penghulu Dol Said telah mengabaikan arahan British supaya menghantar ufti sebanyak 1/10 kepada Melaka. Pada 1831, British telah menghantar tenteranya yang diketuai oleh Kapten Wylie untuk menakluk Naning (kawasan Taboh) tetapi tidak berjaya kerana Penghulu Dol Said mendapat bantuan ketenteraan daripada Yam Tuan Ali (Rembau), Syed Shaban, Penghulu Remai dan Rechat, Dato Kelana Sungai Ujong serta Penghulu Gemencheh dan berjaya mengalahkan seramai 150 orang tentera British. 1832, British dengan 1200 orang tentera sekali lagi telah menyerang Naning. British berjaya kerana Penghulu Dol Said tidak mendapat bantuan daripada manamana pihak. Akhirnya, Penghulu Dol Said terpaksa menyerah diri dan telah dibawa ke Melaka. Walaupun British berjaya menawan Naning tetapi British telah mengeluarkan belanja yang besar sebanyak 100,000.
2.
2. 3.
4.
3.
4.
5. 6. 7. 8.
5.
10
Penentangan di Sarawak
Rentap menentang James Brooke yang cuba menghapuskan orang Iban Sungai Skrang yang dianggap lanun. Rentap menyerang Kubu Negara Skrang dan dibalas James Brooke dengan membakar kampung mereka. Rentap berundur ke Bukit Sadok dan ditewaskan oleh James pada 1861. Rentap berundur ke Ulu Sungai Entabai.
1849 Linggir menyerang kapal Nemesis dekat Batang Lupar, tetapi tewas. 1857, Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Ghafur menentang James Brooke di Sungai Rajang. 1858, Syarif Masahor menyerang kubu James Brooke di Kanowit. Beliau dan Datu Patinggi Abdul Ghafur menyerang James Brooke di Kuching tetapi gagal. Syarif Masahor lari ke Brunei tetapi diserahkan oleh Sultan Brunei kepada British di Singapura. Datu Patinggi Abdul Ghafur lari ke Batawi tetapi berjaya ditahan Belanda dan diserah kepada James Brooke.
Peta kawasan penentangan dan Rentap
Linggir
Kawasan penentangan Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Gapur
Penentangan di Sabah
1 Mat Salleh menentang Syarikat Borneo Utara British (SBUB). 2
Puncanya, Mat Salleh tidak dilayan untuk berbincang tentang SBUB yang membuat kacau di kawasan Mat Salleh (1895). Sebaliknya, kampung Mat Salleh diserang dan dibakar. Mat Salleh melarikan diri.
4 1897, Mat Salleh menyerang secara mengejut kubu SBUB di Pulau Gaya. 5 SBUB menawarkan pelan damai tetapi
Kawasan penentangan Mat Salleh
dimungkiri SBUB dan Mat Salleh menyerang sekali lagi.

6 Serangan dibalas oleh SBUB dengan
menyerang kubu Mat Salleh.

7
Mat Salleh tewas dan meninggal dunia pada 31 Januari 1900.
10
BAB 2
NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British
PENENTANGAN DI SARAWAK 1. Penentangan di Sarawak disebabkan oleh tindakan James Brooke yang cuba meluaskan pengaruhnya ke beberapa buah daerah di kawasan pedalaman pada 1842 sehingga menyebabkan kemarahan pemimpin tempatan. Mana-mana pemimpin yang enggan menyerahkan daerah mereka akan diserang oleh James Brooke. 1849, Linggir seorang ketua kaum Iban di Saribas telah menyerang kapal Nemesis dekat Batang Lupar. Bagaimanapun, Linggir dan pengikutnya telah tewas dalam serangan tersebut. 1853 pula, Rentap pemimpin kaum Iban telah menyerang pasukan James Brooke di kubu Nanga Skrang sebagai tindak balas terhadap serangan James Brooke di atas tindakan Brooke yang cuba menghapuskan orang Iban Sungai Skrang yang dianggap lanun. Rentap dan pengikutnya berjaya mengusir Brooke tetapi Brooke telah membalasnya dengan membakar kampung mereka. Rentap dan pengikutnya telah berundur ke Bukit Sadok dan telah diserang oleh Brooke. 1861, tentera James Brooke telah berjaya mengalahkan Rentap dan beliau terpaksa berundur ke Ulu Sungai Entabai dan serangannya makin lemah. 1857, berlaku penentangan orang Melayu di Sungai Rajang, Sarawak di bawah pimpinan Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Ghafur kerana menolak penguasaan James Brooke di wilayah mereka. Ini kerana mereka akan hilang kuasa memungut cukai dan pengaruh terhadap penduduk tempatan. 1858, Syarif Masahor telah menyerang kubu yang dibina James Brooke di Kanowit. Kemudian, beliau dan Datu Patinggi Abdul Ghafur telah menyerang James Brooke di Kuching dan penentangan tersebut telah
2.
gagal. 13. Syarif Masahor melarikan diri ke Brunei tetapi beliau telah diserahkan oleh kerajaan Brunei kepada British di Singapura. 14. Manakala, Datu Patinggi Abdul Ghafur pula telah melarikan diri ke Betawi dan berjaya ditahan oleh Belanda dan diserahkan kepada James Brooke. PENENTANGAN DI SABAH 1. Penentangan di Sabah oleh beberapa orang pemimpin tempatan terhadap Syarikat Borneo Utara British (SBUB) dan penentangan terbesar telah dilakukan oleh Mat Salleh. 2. Mat Salleh ialah seorang pemerintah daerah Tambunan dan Sungai Sugut. 3. Penentangan disebabkan oleh sikap pihak SBUB yang tidak menghormati dan menghiraukan kedudukan Mat Salleh. 4. Mereka telah menduduki kawasan dan pengaruh serta melaksanakan sistem cukai kepala dan surat perahu. 5. Bukan itu sahaja, mereka juga bertindak kasar dengan penduduk tempatan. 6. 1895, Mat Salleh telah ke Sandakan untuk berbincang dengan SBUB tetapi tidak dilayan. 7. Tetapi sebaliknya yang berlaku, Gabenor Beaufort telah bertindak menyerang dan membakar kampung Mat Salleh dan beliau terpaksa melarikan diri. 8. 1897, Mat Salleh dan pengikutnya telah menyerang secara mengejut kubu SBUB di Pulau Gaya. 9. Kesannya, SBUB telah menawarkan perjanjian damai kepada Mat Salleh dengan menyerahkan kembali Tambunan kepadanya. 10. Sayangnya SBUB telah mungkir janji dan menyebabkan Mat Salleh menyerang kubu SBUB sekali lagi. 11. SBUB telah membalas serangan tersebut dengan menyerang kubu Mat Salleh. 12. Mat Salleh tewas dan beliau telah meninggal dunia pada 31 Januari 1900.
3.
4. 5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
11
Penentangan di Perak
Residen tidak mematuhi haknya sebagai penasihat (Perjanjian Pangkor 1874) Pembesar menolak sistem cukai Pembesar menolak penguasaan British
20 Januari 1874 Sultan Abdullah dan Sir Andrew Clarke menandatangani Perjanjian Pangkor. Februari 1875 Bantahan terbuka Raja dan pembesar Melayu Perak terhadap campur tangan British. Dato Maharaja Lela membuat kubu di Pasir Salak. Penentangan berlaku terhadap campur tangan British di Perak. 21 Julai 1875 Pembesar Melayu dan Dato Maharaja Lela bermesyuarat di Durian Sebatang menentang undang-undang British. 12 September 1875 Dato Maharaja Lela bersetuju membunuh J.W.W. Birch semasa mesyuarat di Belanja. 31 Oktober 1875 Sultan Abdullah terpaksa menyerahkan Perak kepada British. 2 November 1875 J.W.W Birch dibunuh oleh Seputum, Pandak Lam dan lain-lain di Sungai Perak, Pasir Salak.
Sebab Penentangan
J.W.W Birch tidak menghormati sistem sosial tempatan dan tidak tahu berbahasa Melayu
Pembesar menolak campur tangan British dalam adat resam dan hal ehwal tempatan
Peta Kawasan Penentangan Dato Maharajelela
13 November Dato Maharaja Lela dan Dato Sagor lari ke Kota Lama.
20 November 1877 Dato Maharaja Lela, Dato Sagor, Pandak Lam, Seputum, dan Pandak Indut dihukum gantung.
11
BAB 2
PENENTANGAN DI PERAK 1. Penentangan di Perak telah menyaksikan pembunuhan J.W.W. Birch iaitu Residen Perak yang pertama dan dilakukan oleh Dato Maharaja Lela dan beberapa orang pemimpin serta pengikutnya yang lain. 2. Sebab-sebab penentangan di Perak ialah: (a) Residen melanggar fungsinya sebagai penasihat (Perjanjian Pangkor 1874). (b) Pembesar menolak sistem cukai yang menghapuskan hak mereka. (c) Pembesar menolak penguasaan British terhadap kawasan mereka. (d) Pembesar menolak campur tangan British dalam adat resam dan hal ehwal tempatan. (e) J.W.W. Birch tidak menghormati sistem sosial masyarakat tempatan dan tidak tahu berbahasa Melayu. 3. 20 Januari 1874, Sultan Abdullah dan Sir Andrew Clarke menandatangani Perjanjian Pangkor. 4. Februari 1875, Sultan Abdullah, Dato Maharajalela dan pembesar Melayu Perak lain membuat bantahan secara terbuka terhadap campur tangan British. Dato Maharajalela membuat kubu di Pasir Salak. 5. 21 Julai 1875, pembesar Melayu dan Dato Maharaja Lela bermesyuarat di Durian Sebatang menentang undang-undang British. 6. 12 September 1875, Dato Maharaja Lela setuju membunuh J.W.W. Birch semasa mesyuarat di Belanja. Sultan Abdullah memberitahu Sultan Ismail rancangan tersebut. 7. 31 Oktober 1875, walaupun Dato Maharaja Lela melakukan penentangan namun Sultan Abdullah terpaksa menyerahkan Perak kepada British. Mat Arshad yang menjadi orang suruhan British dibunuh ketika menampal poster cukai di Pasir Salak. 8. 2 November 1875, J.W.W. Birch dibunuh oleh oleh Seputum, Pandak Lam, dan ramai lagi atas arahan Dato Maharaja Lela di Sungai Perak, Pasir Salak. 9. 13 November 1876, 500 orang tentera British telah melancarkan serangan terhadap Pasir Salak dan kawasan-kawasan yang terlibat. Dato Maharaja Lela dan Dato Sagor melarikan diri ke Kota Lama. 10. 20 November 1877, perbicaraan kes pembunuhan J.W.W. Birch diadakan di Matang, Perak. Hakimnya ialah Raja Idris. Penasihat perbicaraannya ialah Frank Swettenham. Tertuduh: Dato Maharaja Lela, Dato Sagor, Pandak Lam, Seputum dan Pandak Indut. Hukuman: Hukuman gantung. Tertuduh lain: Sultan Abdullah, Menteri Ngah Ibrahim, Syahbandar dan Laksamana. Hukuman: Dibuang negeri ke Pulau Seychelles. 11. Kesannya, Perak berjaya dikuasai sepenuhnya oleh British.
12
Penentangan di Negeri Sembilan

Oleh Yam Tuan Antah Sri Menanti dan Abdullah Tunggal (Dato Syahbandar Sungai Ujong). 21 April 1874, Abdullah Tunggal enggan menandatangani perjanjian. Abdullah Tunggal menentang Dato Kelana Sungai Ujong yang mempelawa British campur tangan. Kedua-dua mereka berebutkan kawasan sempadan pengenaan cukai. Atas bantuan British, Dato Kelana (Syed Abdul Rahman) berjaya menguasai Sungai Ujong. Dato Syahbandar Abdullah Tunggal berundur ke Selangor. 10 November 1874, Dato Syahbandar menandatangani perjanjian dengan British dan bersetuju meletak jawatan serta berhijrah ke Singapura. Dato Kelana Syed Abdul Rahman dapat menguasai Sungai Ujong tetapi masih di bawah penguasaan British.
Penentangan di Pahang
1
1888, pembesar bersatu melawan penguasaan British. Residen Pahang pertama J.P. Rodgers. Dato Bahaman menolak pelaksanaan undang-undang British kerana ianya telah mengurangkan kuasanya sebagai Orang Kaya Setia Perkasa Pahlawan Semantan. Dato Bahaman bersatu dengan rakan-rakannya menentang British selama 5 tahun. 1890 Menentang pembinaan Balai Kawasan penentangan di Pahang. Polis Lubuk Terua. 1891 Menyerang British kerana menangkap anak buahnya. 1892 Menyerang dan menawan semula Lubuk Terua. 1894 Menguasai Kuala Tembeling dan Jeram Ampai. 1895 Dato Bahaman berundur ke Kelantan akibat tekanan British. 1896 Dato Bahaman berpindah ke Bangkok dan diberikan perlindungan politik oleh Raja Chulalongkorn. Beliau juga diberi wang sara hidup sebanyak 1 000 baht dan menetap di Chieng Mai serta meninggal dunia di sana.
12
BAB 2
PENENTANGAN DI NEGERI SEMBILAN 1. Penentangan di Negeri Sembilan pula dilakukan oleh pembesar tempatan iaitu Yamtuan Antah Sri Menanti dan Dato Syahbandar Sungai Ujong (Abdullah Tunggal). 2. Mereka menentang kemasukan British ke Sungai Ujong. 3. 21 April 1874, Abdullah Tunggal enggan menandatangani perjanjian dengan British. 4. Beliau juga menentang Dato Kelana Sungai Ujong (Syed Abdul Rahman) yang mempelawa British campur tangan dalam pertikaian mereka yang berebutkan kawasan sempadan untuk mengenakan cukai kepada pedagang bijih timah dari Negeri-negeri Selat. 5. Dengan kerjasama British, Syed Abdul Rahman berjaya mengalahkan Abdullah Tunggal untuk menguasai Sungai Ujong. 6. Abdullah Tunggal terpaksa berundur ke Selangor dan beliau kembali semula ke Sungai Ujong dan menandatangani perjanjian dengan British pada 10 November 1874. 7. Abdullah Tunggal setuju meletakkan jawatan dan berhijrah ke Singapura. 8. Kesannya, Syed Abdul Rahman dapat menguasai seluruh Sungai Ujong tetapi tertakluk di bawah penguasaan British. PENENTANGAN DI PAHANG 1. Penentangan di Pahang bermula pada 1888 apabila beberapa orang pembesar melawan penguasaan British. 2. Dato Bahaman telah menolak pelaksanaan undang-undang British yang bertentangan dengan adat resam dan sistem politik tempatan (sistem kehakiman, pemungutan hasil tanah, sistem cukai dan penubuhan pasukan polis luar). 3. Ini kerana pelaksanaan undang-undang tersebut telah menyebabkan kuasa dan pengaruh Dato Bahaman sebagai Orang Kaya Setia Perkasa Pahlawan Semantan semakin hilang. 4. 1890, Dato Bahaman dan rakan-rakannya seperti Tok Gajah dan Imam Rasul telah menentang pembinaan Balai Polis Lubuk Terua di kawasan pengaruhnya. 5. 1891, beliau menyerang British kerana menangkap anak buahnya. 6. 1892, beliau menyerang dan telah menawan semula Lubuk Terua. 7. 1894, Dato Bahaman telah menyerang dan menguasai Kuala Tembeling dan Jeram Ampai. 8. 1895, akibat tekanan British, Dato Bahaman telah berundur ke Kelantan. 9. Dato Bahaman dan sahabatnya yang lain mendapat perlindungan daripada penduduk dan pembesar Terengganu dan Kelantan. 10. Beliau menetap di Hulu Kelantan manakala Tok Gajah dan keluarganya menetap di Hulu Terengganu. 11. 1896, Dato Bahaman berpindah ke Bangkok dan Raja Chulalongkorn telah memberi perlindungan politik kepadanya. 12. Dato Bahaman telah menetap di Chieng Mai dan diberi wang sara hidup sebanyak 1000 baht dan meninggal dunia di sana.
13
Penentangan di Kelantan
1 2 3 4 5 6 1910, berlaku di Pasir Puteh apabila Sistem Penasihat British diperkenalkan. British memaksa penduduk tempatan menerimapakai sistem cukai yang baru. Tok Janggut membantah sistem tersebut dan enggan membayar cukai. Bantahan tidak dilayan bahkan Pegawai Daerah Pasir Puteh mengarahkan Tok Janggut ditangkap tetapi gagal. 1915, Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad dan ramai lagi berjaya menawan Pasir Puteh. Sebuah kerajaan dibentuk di mana Engku Besar Jeram sebagai Raja, Tok Janggut (Perdana Menteri) dan Che Ishak (Pengawai Daerah). British membawa masuk tentera dengan kapal perang H.M.S Cadmus yang mendarat di Tumpat atas nama Sultan Kelantan. Mei 1915, British menyerang di Saring dan berjaya melumpuhkan perjuangan Tok Janggut. Tok Janggut terkorban dan mayatnya diarak di seluruh pekan Kota Bharu serta digantung terbalik sebagai pengajaran dan amaran kepada sesiapa sahaja yang menentang British.
Nama sebenar Tok Janggut, Haji Mat Hassan bin Munas.
8 9
Kawasan penentangan Tok Janggut
Penentangan di Terengganu
Haji Abdul Rahman Limbong menentang kerana tidak berpuas hati dengan sistem cukai dan undangundang yang diperkenalkan British. Julai dan Ogos 1922, Haji Abdul Rahman mengetuai orang-orang kampung membersihkan tanah di Kuala Telemong.
Nama sebenar Haji Abdul Rahman Limbong ialah Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Hamid.
Mei 1925, penduduk kampung berkumpul dan membuka tanah milik Tengku Nik Maimunah ibn Sultan Zainal Abidin III yang meliputi kawasan dari Lubuk Batu hingga Kampung Pelam yang membimbangkan British dan meminta Tengku Nik Maimunah menyuraikan mereka. Mei 1928, kemarahan penduduk menyebabkan mereka melancarkan penentangan bersenjata dan berjaya menduduki bangunan kerajaan di Kuala Berang. Atas nama Sultan, British menghantar 3 orang pembesar untuk menawan semula Kuala Berang dan menangkap sesiapa yang menghalang. 11 orang tempatan terkorban dalam serangan polis (25 orang) di Kuala Telemong. Haji Abdul Rahman Limbong diserang oleh 50 orang polis Singapura dan berjaya ditangkap. Beliau dibuang negeri ke Makkah.
13
BAB 2
PENENTANGAN DI KELANTAN 1. Penentangan berlaku di Pasir Puteh pada 1910 apabila Sistem Penasihat British diperkenalkan. 2. British telah memaksa penduduk tempatan menerimapakai sistem cukai yang diperkenalkan. 3. Tok Janggut yang membantah pelaksanaan cukai tersebut enggan membayar cukai tersebut. 4. Bantahannya tidak dilayan dan polis telah diarahkan supaya menangkap beliau tetapi gagal. 5. 1915, beberapa orang pembesar seperti Engku Besar Jeram, Tuan Ahmad, Penghulu Adam, Haji Said, Che Ishak dan rakyat tempatan bersetuju menyerang Pasir Puteh dan berjaya mendudukinya. 6. Sebuah kerajaan telah dibentuk di mana Engku Besar Jeram (Raja), Tok Janggut (Perdana Menteri) dan Che Ishak (Pegawai Daerah) memegang jawatan baru mereka. 7. Atas nama Sultan Kelantan, British telah membawa masuk pasukan tentera dengan Kapal Perang H.M.S Cadmus yang mendarat di Tumpat. 8. Mei 1915, mereka memulakan serangan di Saring dan berjaya menumpaskan perjuangan Tok Janggut dan pengikutnya dengan penggunaan senjata moden dan tersusun. 9. Tok Janggut telah terkorban dan mayatnya telah diarak ke seluruh pekan Kota Bharu dengan kaki dan tangannya digantung secara terbalik sebelum digantung di pasar. 10. Ia menjadi amaran kepada penduduk tempatan yang cuba menentang British. PENENTANGAN DI TERENGGANU 1. Di Terengganu pula penentangan telah dilakukan oleh Haji Abdul Rahman Limbong yang menentang British kerana tidak puas hati dengan sistem cukai dan undangundang tanah British yang diperkenalkan. 2. Pada Julai dan Ogos 1922, Haji Abdul Rahman Limbong telah mengetuai gotongroyong membersihkan tanah di Kuala Telemong dan tidak mempedulikan undangundang British. 3. Mei 1925, kira-kira 300 orang penduduk kampung berkumpul dan membuka tanah milik Tengku Nik Maimunah ibn Sultan Zainal Abidin III. 4. Kawasan tersebut meliputi kawasan dari Lubuk Batu hingga Kampung Pelam. 5. Mereka telah disuraikan oleh Tengku Nik Maimunah yang melegakan hati pihak British. 6. Mei 1928, berlaku penentangan bersenjata oleh penduduk tempatan yang marah terhadap dasar British. Kumpulan tersebut telah menyerang bangunan kerajaan di Kuala Berang dan mendudukinya. 7. Manakala, kumpulan di Kuala Telemong pula bersiap sedia menunggu arahan menentang. 8. Sekali lagi British menggunakan nama orang yang berpengaruh iaitu Sultan Terengganu, mereka telah menghantar 3 orang pembesar yang membawa perintah Sultan untuk menawan semula Kuala Berang, menangkap dan memburu sesiapa sahaja yang menghalang. 9. Seramai 25 orang polis telah menyerang Kuala Telemong dan berjaya menumpaskan kebangkitan penduduk tempatan dan telah mengorbankan 11 orang. 10. Haji Abdul Rahman Limbong telah diserang oleh 50 orang polis Singapura dan beliau berjaya ditahan dan dibuang negeri ke Makkah.
14
BAB 2: Nasionalisme di Malaysia Sehingga Perang Dunia Kedua Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia kedua
Sistem pendidikan Inggeris dan vernakular Melayu yang diperkenalkan melahirkan intelektual Jepun berjanji Melayu. membebaskan Mereka menyedarkan Tanah Melayu Gerakan ini telah bangsa mereka dan daripada penjajah mempengaruhi menolak penjajahan. Barat. pemikiran Melayu Tetapi penderitaan untuk hidup dan Perkembangan memperbaiki kekejaman Jepun Sistem diri dan mendorong Pendidikan bersatu semangat padu. nasionalisme. Gerakan PanIslamisme Sedunia Pendudukan Jepun
Persamaan budaya dan geografi FAKTOR-FAKTOR Kesedaran memudahkan Kemunculan PEMANGKIN Politik pengaruh Mesin NASIONALISME Serantau nasionalisme Cetak diserap ke Tanah Pengenalan Melayu
Sistem Politik Barat Dasar British Penguasaan Parti Komunis Malaya (PKM)
Mesin cetak menjadi alat menghasilkan media yang menyampaikan mesej nasionalisme
Sistem politik Barat menyebabkan kedudukan Raja dan pembesar Melayu tergugat dan mendatangkan kemarahan orang Tanah Melayu
Dasar perdagangan bebas British akhirnya menyebabkan perbezaan taraf hidup penduduk tempatan dan imigran yang akhirnya membangkitkan nasionalisme.
PKM menyebarkan pengaruhnya dan membangkitkan semangat anti penjajahan.
AKROSTIK
Faktor-faktor Pemangkin Nasionalisme Gerakan Pan-Islamisme Sedunia (Guru) Pengenalan Sistem Politik Barat (Besar) Perkembangan Sistem Pendidikan (Pening) Penguasaan Parti Komunis Malaya (Kepala) Dasar British (Bila) Kesedaran Politik Serantau (Pelajar) Pendudukan Jepun (Jepun) Kemunculan Mesin Cetak (Masuk)
Akrostik Guru Besar Pening Kepala Bila Pelajar Jepun Masuk
14
BAB 2
NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia Kedua
FAKTOR-FAKTOR PEMANGKIN NASIONALISME 1. Pengenalan Sistem Politik Barat (a) 1874, berlaku penjajahan British melalui Sir Andrew Clarke yang telah memperkenalkan sistem politik Barat dan memusnahkan sistem politik tradisional tempatan. (b) Di mana, British telah meletakkan seorang Residen yang mengambil alih pentadbiran negeri daripada pembesar tempatan. (c) Tempat pembesar digantikan pegawai British dan mereka diberi pencen. (d) Perubahan ini telah menimbulkan rasa marah dan benci penduduk tempatan yang dirasakan telah menjatuhkan maruah dan amalan tradisi mereka selama ini. Perkembangan Sistem Pendidikan (a) Perkembangan sistem pendidikan Tanah Melayu yang telah memperkenalkan sistem pendidikan Inggeris dan sekolah vernakular Melayu telah menjadikan orang Melayu golongan intelek yang mampu berfikir tentang kemajuan bangsanya. (b) Mereka menyedari betapa perlunya sumbangan tenaga dan buah fikiran mereka untuk menyedarkan bangsa Melayu. (c) Mereka telah menggunakan idea baru bagaimana untuk memajukan diri dan bangsa serta menolak penjajahan British. Pendudukan Jepun (a) Konsep Kesemakmuran Asia yang dilaungkan oleh Jepun yang menekankan kebebasan negara-negara Asia dalam menentukan kemajuan masing-masing dan meningkatkan persaudaraan di kalangan negara tersebut. (b) Konsep ini menggalakkan orang tempatan bekerjasama dengan Jepun dan berjanji akan memerdekakan mereka. (c) Namun kesengsaraan hidup yang dialami penduduk tempatan akibat kekurangan makanan, ubat-ubatan, dan kekejaman pentadbiran Jepun telah menyebabkan kebanyakan penduduk tempatan membenci penjajahan kuasa sama ada Barat atau Timur. (d) Ini menyebabkan mereka berani menentang sesiapa saja untuk membebaskan diri daripada dijajah. Kemunculan Mesin Cetak (a) Kemunculan mesin cetak menyebabkan banyak akhbar, majalah, novel, kitab agama dan buku dihasilkan. (b) Bahan cetak tersebut telah menjadi bahan dalam menyebarkan idea dan semangat nasionalisme untuk memperjuangkan kemerdekaan tanah air daripada terus dijajah. Penguasaan Parti Komunis Malaya (PKM) (a) Selepas tentera Jepun menyerah kalah dan berundur daripada Tanah Melayu, Pa r ti Komunis Mala ya telah menguasai Tanah Melayu selama 14 hari.
6.
2.
3.
7.
8.
4.
5.
(b) Hal ini telah membangkitkan semangat untuk menentang penjajahan dan menyebarkan ideologi komunis. (c) PKM telah mengamalkan pemerintahan yang kejam dan mengambil alih balai-balai polis. (d) Sesiapa yang dipercayai menyokong Jepun akan ditangkap dan dibunuh. Akibatnya, berlaku masalah perkauman yang hebat. (e) Banyak rumah dan orang Melayu yang terkorban dan ini menyebabkan mereka bertindak balas dan berusaha mengelakkan diri daripada terus dijajah. Dasar British (a) Dasar British yang menggalakkan perdagangan bebas telah menyebabkan kedatangan ramai pelabur, peniaga, pedagang, dan pekerja asing ke Tanah Melayu. (b) Ini menyebabkan ramai imigran datang ke Tanah Melayu dan menyebabkan persaingan kepada ekonomi penduduk tempatan. (c) Mereka menguasai ekonomi Tanah Melayu terutamanya dalam bidang perlombongan bijih timah, perladangan getah, dan perniagaan. (d) Kesannya, wujud kawasan bandar baru dengan segala kemudahan tetapi masyarakat Melayu terus mundur dan menetap di kampungkampung. (e) Ini telah menyebabkan jurang perbezaan yang nyata antara penduduk tempatan dengan golongan imigran. Gerakan Pan Islamisme Sedunia (a) Gerakan Pan Islamisme ini dipelopori oleh Syeikh Muhammad Abduh, seorang pensyarah di Universiti Al-Azhar, Mesir. (b) Di dalam penulisannya, beliau menjelaskan tentang cara hidup Islam yang menekankan kepentingan di dunia dan di akhirat. (c) Pengaruh Syeikh Muhammad Abduh ini telah tersebar melalui majalah al-Manar dan juga pelajar-pelajar Mesir yang menuntut di Universiti Al-Azhar, Mesir. (d) Gerakan ini mempengaruhi pemikiran orangorang Melayu untuk memperbaiki diri dan bersatu padu dalam menepis kesan-kesan penjajahan yang kurang baik. Kesedaran Politik Serantau (a) Selain daripada itu, kesedaran nasionalisme juga didapati daripada gerakan nasionalisme di negara-negara Asia Tenggara khususnya Indonesia. (b) Persamaan buda ya dan geograf i telah memudahkan aliran pengaruh nasionalisme ke Tanah Melayu. (c) Karya-karya gerakan nasionalisme Indonesia telah mencetuskan kesedaran nasionalisme terutamanya bagi mereka yang berpendidikan vernakular Melayu. (d) Kehadiran pengaruh Indonesia mudah diterima oleh penduduk tempatan kerana persamaan rumpun bangsa, bahasa, dan budaya begitu juga dengan pengaruh nasionalisme.
15
BAB 2: NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia kedua
Gerakan Islah Dalam Meningkatkan Minda Bangsa
Dipelopori (1) Sheikh Tahir Gerakan Jalaludin Islah dalam (2) Syed Syeikh alMeningkatkan Hadi Minda (3) Dr. Burhanuddin Bangsa al-Helmy
Matlamat Perjuangan (1) Mengembalikan orang Melayu kepada agama Islam sebenar. (2) Berusaha menyematkan sikap mengkritik penjajah ke dalam fikiran orang Islam. Makna: Gerakan yang berusaha mendorong masyarakat Melayu memperbetulkan fahaman mereka terhadap Islam.
Cara Perjuangan (a) Akhbar/ Majalah (1) Menyebarkan idea pembaharuan Islam. (2) Menyediakan orang Melayu (3) Mengkritik penjajah, Raja dan pembesar Melayu. (b) Pendidikan (1) Mendirikan Madrasah (2) Memberi pendidikan ilmu akhirat dan moden (3) Memberi pelung pendidikan kepada wanita
Gerakan ini ditentang oleh Kaum Tua (golongan alim ulama) yang hanya menekankan perkara-perkara akhirat dan fardu ain sahaja. * Kaum Muda dapat bergerak bebas di Negeri-negeri Selat berbanding Negeri-negeri Melayu yang mempunyai sekatan penyebaran gerakan ini. * Gerakan ini tidak dapat disekat sepenuhnya dalam aspek pendidikan.
NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA
15
BAB 2
Gerakan Nasionalisme Sehingga Perang Dunia Kedua
GERAKAN ISLAH DALAM MENINGKATKAN MINDA BANGSA 1. Gerakan Islah bermaksud gerakan yang berusaha mendorong masyarakat Melayu memperbetulkan fahaman mereka tehadap Islam. 2. Gerakan ini telah dipelopori oleh Sheikh Tahir Jalaludin, Syed Syeikh Al-Hadi, Dr. Burhanuddin al-Helmy dan lain-lain lagi. 3. Gerakan ini juga dikenali sebagai Kaum Muda. 4. Matlamat perjuangan mereka ialah: Untuk mengembalikan orang-orang Melayu kepada agama Islam yang sebenar. Berusaha untuk menyematkan sikap mengkritik penjajah ke dalam fikiran orang lain. 5. Cara perjuangan mereka ialah: (a)Melalui akhbar dan majalah Menyebarkan idea-idea baru Islam Menyedarkan orang Melayu. Mengkritik penjajah, raja, dan pembesar Melayu. Antara akhbar yang digunakan oleh Gerakan Islah untuk menyebarkan idea-idea mereka ialah al-Imam, Idaran Zaman, Neracha, dan Pengasuh. (b)Melalui pendidikan Mendirikan madrasah (sekolah) sebagaimana sistem pendidikan Islam yang formal. Memberikan pendidikan ilmu akhirat dan ilmu moden seperti ilmu Hisab dan bahasa Inggeris. Memberi peluang pendidikan kepada kaum wanita. 6. Gerakan ini mendapat tentangan daripada Kaum Tua (golongan alim ulama). 7. Kaum Tua berfikiran konservatif dan hanya menekankan perkara-perkara berkaitan dengan akhirat dan fardu ain sahaja. 8. Kaum Muda dapat bergerak bebas di Negeri-Negeri Selat berbanding NegeriNegeri Melayu yang mempunyai sekatan penyebaran gerakan ini. Di NegeriNegeri Melayu, semua kegiatan dakwah perlu mendapat kebenaran Sultan dan undang-undang negeri itu juga tidak membenarkan risalah dan majalah Kaum Muda dibawa masuk ke dalam negeri tersebut. 9. Namun gerakan ini tidak dapat disekat sepenuhnya dalam aspek pendidikan.
16
Akhbar, Majalah Dan Novel : Penggerak Kesedaran Kebangsaan
Membincangkan persoalan sosial/ pendidikan, ekonomi dan politik.
Zaba
Warta Malaya Majlis Lembaga Malaya Utusan Negara Warta Negara Fajar Sarawak
Wanita digalakkan bersikap positif, memajukan diri dan bangsa.
Akhbar
Abdul Rahim Kajai
Novel Anak Mat Lela Gila Keris Melaka Melor Kuala Lumpur Putera Gunung Tahan
Majalah
Majalah Guru Bulan Melayu Pengasuh
Harun Aminurrashid
Membawa mesej tentang semangat kebangsaan yang perlu dimiliki generasi muda Melayu ketika itu.
Ishak Haji Muhamad
Persoalan memajukan bangsa dalam rencana dan puisi yang disiarkan
16
BAB 2
AKHBAR, MA JALAH DAN NOVEL: PENGGERAK KESEDARAN KEBANGSAAN 1. Kemunculan alat pencetak menjadi pencetus kesedaran kebangsaan apabila akhbar, majalah dan novel mula diterbitkan. Pada masa yang sama juga muncul wartawan yang bersemangat nasioanlisme untuk menyelamatkan bangsa dan negara daripada terus dijajah. Antara wartawan yang terkenal ketika itu ialah Zaba (Zainal Abidin bin Ahmad) (1920-an). 1930-an pula muncul wartawan seperti Dato Onn bin Jaafar dan Abdul Rahim Kajai. Mereka membangkitkan isu-isu kemunduran orang Melayu dalam aspek politik, ekonomi dan sosial. Antara akhbar dan isu yang dibangkitkan ialah: Akhbar Utusan Melayu Warta Malaya Majlis Warta Negara Fajar Sarawak Isu-isu yang dibangkitkan Pendidikan tinggi Melayu Pendidikan wanita Pendidikan bahasa Inggeris Taraf sekolah Melayu Martabat bahasa Melayu Kepentingan pendidikan Islam Nilai murni masyarakat Melayu Sikap buruk orang Melayu Amalan menabung Kemahiran tradisional Melayu Penubuhan syarikat kerjasama Kemasukan orang dagang Menggalakkan peniaga Melayu Larangan menjual Tanah Melayu Amalan berjimat cermat Perkampungan khas Melayu Pengurangan kuasa Raja Kepimpinan pembesar Melayu Kepimpinan Raja Melayu Sikap pilih kasih British Persatuan Melayu Tuntutan politik orang dagang Malays Administrative Service
Majalah
Isu yang dibangkitkan
2.
Pengasuh Persepsi Islam sebenar Pengarang: Dato Pendidikan orang Melayu Nik Mohamad Menuntut pelbagai ilmu Pentafsiran permasalahan Islam Menjauhkan sifat buruk Majalah Guru Pengarang: Muhamamad Dato Muda Linggi Yusuf Ahmad Mohd Sidin Rashid Bulan Melayu Pengarang: Zainon binti Sulaiman Pendidikan anak Melayu Perpaduan orang Melayu Semangat cintakan negara Penentangan terhadap penjajah Taraf hidup orang Melayu Bahasa dan sastera Perpaduan di kalangan guru
3. 4. 5.
6.
Perpaduan guru Pendidikan wanita Nilai-nilai Islam Budaya Timur Peranan wanita terhadap bangsa
10. Novel juga berperanan penting dan penulisannya bermula seawal abad ke-19 dan bertambah pesat pada 1930-an. 11. Secara keseluruhannya novel-novel yang dihasilkan bertemakan semangat kebangsaan, kemunduran orang-orang Melayu, antipenjajahan dan pembelaan terhadap nasib kaum wanita. 12. Antara novel yang popular ialah Hikayat Faridah Hanum, Keris Melaka, Anak Mat Lela Gila, Putera Gunung Tahan dan Melor Kuala Lumpur. Novel Isu yang Dibangkitkan
Keris Melaka Menentang penjajahan (Ahmad Bakhtiar) Sumbangan tokoh Melaka Kepentingan sejarah bangsa Anak Mat Lela Gila (Ishak Haji Muhammad) Menentang penjajahan Menghargai warisan bangsa Cintakan tanah air. Maruah bangsa. Semangat keperwiraan Maruah bangsa Cintakan tanah air Bangga kebolehan sendiri. Kebebasan wanita Pendidikan wanita Menghindari sikap negatif.
7.
8.
9.
Majalah juga berperanan dalam kesedaran kebangsaan. Antara isu yang dibangkitkan mempunyai kaitan dengan kemajuan bangsa dalam ekonomi, pendidikan, bahasa, sastera, antipenjajahan dan sebagainya. Antara majalah yang pernah menjadi penggerak kesedaran kebangsaan adalah seperti majalah Pengasuh (1918), majalah Guru (1924) dan Bulan Melayu (1930). Antara majalah dan isu yang pernah dibangkitkan adalah seperti berikut:
Putera Gunung Tahan (Ishak Haji Muhammad)
Melor Kuala Lumpur (Harun Aminurrashid)
17
Perjuangan Nasionalisme oleh Persatuan-Persatuan Melayu
Kesatuan Melayu Persatuan Sahabat Pena Di Kota Kinabalu, Labuan dan Tawan Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (1939)
Kongres
Kesatuan Melayu Singapura Persatuan Sahabat
Persatuan Melayu Sarawak
Persatuan-persatuan Negeri Persatuan Melayu
Gerakan Nasionalisme Semasa Pendudukan Jepun

1 19411945, berlaku pendudukan Jepun 2 Dasar Pemerintahan Tentera Jepun: (a) Mengharamkan semua akhbar. (b) Nama akhbar Utusan Melayu ditukar kepada Malai Shimbun. (c) Bahasa Jepun sebagai bahasa pengantar di sekolah dan nilai budaya Jepun diperkenalkan. 3 Pertubuhan yang menyokong Jepun aktif tetapi diawasi dengan ketat. 4 Barisan Pemuda pimpinan Ahmad Boestamam (Perak) menjadi tentera sukarela Jepun. 5 Lahir gerakan bawah tanah Parti Komunis Malaya menubuhkan Malayan Peoples Anti - Japanese Army (MPAJA) untuk menentang Jepun. British menyokong MPAJA dan memberi bantuan senjata. 6 Lahir Pasukan Bintang Tiga, Force 136, dan pasukan Wataniah menentang pendudukan Jepun. 7 Akhir pendudukan Jepun, KMM (Ibrahim Yaakob) berunding dengan Jepun membentuk Melayu Raya/Indonesia Raya. 8 Kesatuan Rakyat Indonesia Semenanjung (KRIS) ditubuhkan untuk menjalankan tugas tersebut dan Kongres Pemuda Kris akan diadakan di Kuala Lumpur. 9 Persidangan KRIS dibatalkan apabila Soekarno mengisytiharkan kemerdekaan awal (15 Ogos 1845) selepas Jepun kalah. 10 Kemerdekaan di bawah gagasan Melayu Raya/Indonesia Raya gagal.
11 September 1945, British menguasai semula Tanah Melayu.
17
BAB 2
4. Djenain. Objektif utama penubuhan Menggalakkan perpaduan di kalangan pemuda Melayu di seluruh Semenanjung. Meningkatkan taraf pendidikan orang Melayu. Disember 1940, kesatuan didaftarkan oleh Mustapha Husein. Akhir tahun 1940, atas cadangan Ibrahim Haji Yaakob, KMM telah bekerjasama dengan Jepun untuk menghalau British keluar dari Tanah Melayu. Antara yang dilakukan ialah: Menjadikan KMM salah satu propaganda Jepun. Membeli Warta Malaya untuk dijadikan alat propaganda anti-British. Mengelilingi Tanah Melayu untuk mendapatkan sokongan. Akhir 1941, Ibrahim Haji Yaakob, Ishak Haji Muhammad dan lebih 150 orang penyokong KMM ditangkap British dan dipenjarakan di Changi, Singapura. Kongres Melayu Pada 1939 dan 1940 Kongres Melayu diadakan. Isu yang dibincangkan ialah soal kemunduran orang Melayu dalam bidang pendidikan dan ekonomi serta layanan pilih kasih British kepada anak negeri. Kongres ini disokong golongan intelek dan akhbar-akhbar Melayu. Resolusi kongres ini mencerminkan perpaduan Melayu mengatasi masalah sosioekonomi dan politik yang lemah. Pertubuhan ini meningkatkan kesedaran rakyat betapa pentingnya membela kepentingan diri dan bangsa dalam semua bidang di negara sendiri.
PERJUANGAN NASIONALISME OLEH PERSATUAN-PERSATUAN MELAYU Kesatuan Melayu Singapura (KMS) 1. 2. 3. 4. 5. 6. Ditubuhkan pada 1926. Pengasasnya ialah Mohammad Eunos Abdullah, Tengku Kadir Ali dan Embok Suloh. Ia dipelopori oleh golongan yang berpendidikan Inggeris. Tujuan penubuhan menjaga kepentingan sosioekonomi orang Melayu di Singapura. Mohammad Eunos Abdullah menjadi wakil KMS semasa pentadbiran British. Beliau dilantik menjadi ahli Majlis Perundangan Negeri-Negeri Selat sebagai wakil orang Melayu. Keberkesanan perjuangan kesatuan itu telah mendorong penubuhan cawangannya di negeri-negeri lain pada 1930-an. Persatuan Sahabat Pena Malaya (PASPAM) 1. 2. Ditubuhkan pada 1934 dan dipimpin oleh S.M. Zainal Abidin B.A. Tujuan penubuhan untuk menggalakkan ahlinya berkenalan dan bertukar pendapat bagi memajukan diri sendiri dan bangsa. Organisasi PASPAM kemas dan mempunyai perlembagaannya sendiri mendapat sambutan terhadapnya amat menggalakkan. Ia tidak bersifat politik namun kegiatan sosialnya menjadi asas kesedaran perpaduan di kalangan orang Melayu. Persatuan Negeri 1. 2. 1930-an, muncul beberapa persatuan Melayu di Tanah Melayu kesan pengaruh KMS. Contohnya, Persatuan Melayu Perak (1937), Persatuan Melayu Pahang (1938), Persatuan Melayu Negeri Sembilan (1938), dan Persatuan Melayu Selangor (1938). Tujuan penubuhan untuk menggembleng tenaga intelektual Melayu dalam membincangkan nasib orang-orang Melayu baik dari semua aspek politik, sosial mahupun ekonomi. Persatuan-persatuan Melayu di Sarawak 1. 2. 3. 4. Antaranya ialah P ersatuan Melayu Miri (1936) dan Persatuan Melayu Sarawak (1939). Idea penubuhan ini bermula pada 1937 tetapi tidak dapat ditubuhkan kerana bantahan daripada James Brooke. Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak ditubuhkan hasil pengaruh persatuan-persatuan di Semenanjung. Pertubuhan ini pernah menghadiri Kongres Melayu di Singapura pada 1940 dan yang paling berjasa, ialah Datu Patinggi Abang Abdillah. Tujuan penubuhan persatuan ini ialah: Mengeratkan perpaduan Melayu Menggalakkan pendididkan Menjaga budaya dan maruah bangsa Menegakkan ajaran Islam Persatuan Sahabat Pena 1. 2. 3. Beberapa cawangan Persatuan Sahabat Pena di Jesselton (Kota Kinabalu), Labuan dan Tawau. Ahli-ahlinya terdiri daripada guru sekolah Melayu, dan pegawai rendah kerajaan. Pertubuhan ini tidak berkembang pesat kerana masalah taraf pendidikan dan kesulitan perhubungan ke kawasan pedalaman. Kesatuan Melayu Muda (KMM) 1. 2. 3. Ia ditubuhkan pada 1939 oleh Ibrahim Haji Yaakob. Ia persatuan separa politik. Ibrahim Haji Yaakob merupakan seorang wartawan akhbar Majlis, di Kuala Lumpur. Nama KMM diilhamkan pelarian politik Indonesia Sultan
5. 6.
7.
8.
3. 4.
Gerakan Nasionalisme Semasa Pendidikan Jepun 1. 2. 1941-1945 berlaku pendudukan Jepun dan ketika inilah telah timbul kesedaran kebangsaan Tanah Melayu. Perkara ini disebabkan dasar pemerintahan tentera Jepun yang telah: Mengharamkan semua akhbar. Menukar nama Utusan Melayu kepada Malai Shimbun. Memperkenalkan bahasa Jepun sebagai bahasa pengantar di sekolah dan nilai budaya Jepun. Pertubuhan yang menyokong Jepun sahaja dibenarkan bergerak aktif tetapi diawasi dengan ketat. Barisan Pemuda pimpinan Ahmad Boestamam menyatukan pemuda-pemuda Melayu menjadi tentera sukarela Jepun. Berlaku gerakan bawah tanah yang menentang Jepun. Parti Komunis Malaya telah menubuhkan Malayan Peoples Anti-Japanese Army (MPAJA) menentang Jepun. British memberikan bantuan senjata kepada MPAJA. Wujud juga Pasukan Wataniah di Pahang dan Force 136. Pasukan Wataniah Pahang terdiri daripada guru, pegawai tadbir kerajaan dan orang kampung. Mereka dengan sukarela menentang tentera Jepun. Anggota Force 136 terdiri daripada pegawai-pegawai tadbir Melayu yang bekerjasama British. Pada a k h i r p e n d u d u k a n J e p u n , p e m i m p i n K M M mencadangkan pembentukan Melayu Raya/Indonesia Raya. KRIS ditubuhkan bagi tujuan tersebut. Kongres Pemuda KRIS dianjurkan di Kuala Lumpur untuk membincangkan persediaan kemerdekaan dengan Indonesia. 15 Ogos 1945, Soekarno mengisytiharkan kemerdekaan lebih awal Indonesia daripada tarikh yang dicadangkan (17 Ogos 1945) selepas kekalahan Jepun. Persidangan yang dirancang terpaksa dibatalkan dan gagasan yang dicadangkan turut gagal. Ibrahim Haji Yaakob, isterinya dan orang kanannya berlindung di Indonesia. September 1945, British kembali menguasai Tanah Melayu.
3.
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
5.
10. 11. 12. 13. 14.
15. 16. 17.
18
Konsep Bangsa Malaysia
BAB 3: KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Latar Belakang Pembinaan Negara dan Bangsa
Sekumpulan manusia dalam satu ikatan ketatanegaraan/ warganegara sesebuah negara yang terdiri daripada masyarakat pelbagai kaum yang berbeza budaya, bahasa, kepercayaan dan sebagainya.
Pembinaan Negara dan Bangsa Konsep Negara Bangsa Bermula di Barat pada penghujung abad ke-18 dan ke-19. Muncul idea tentang hak rakyat, kerajaan berperlembagaan dan negara bangsa moden.
Dicetuskan dalam Revolusi Inggeris 1688, Perang Kemerdekaan Amerika 1776 dan Revolusi Perancis 1789.
Pembentukan sebuah negara moden berdasarkan sempadan rumpun bangsa. Peta penyatuan Itali
Antara negara bangsa yang berjaya dibentuk selepas pembahagian Empayar Turki dan Austria - Hungary ialah Czechoslovakia, Estonia, Finland, Latvia, Lithuania, Poland, dan Yugoslavia.
Itali dan Jerman dibentuk sebelum Perang Dunia Pertama. Peta penyatuan Jerman
Kerajaan Madinah dibina mengikut prinsip Islam. Perlembagaan Madinah digubal oleh Nabi Muhammad s.a.w. Penyatuan dibuat secara diplomasi, musyawarah dan permuafakatan.
Peta Madinah, kerajaan Islam Pertama
KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA
18
BAB 3
Latar Belak ang Pembinaan Negara dan Bangsa
LATAR BELAKANG PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Kerajaan Melayu tradisional wujud kerana adanya raja. 2. Raja bertanggungjawab memberi perlindungan politik kepada rakyat. 3. Sebagai balasannya, rakyat akan mengakui kekuasaan Raja. 4. Kesetiaan rak yat terhadap Raja menjadi penentu sempadan negeri raja. 5. Kerajaan yang kuat akan menaungi negara yang lemah. 6. Penjajahan British menukar konsep kerajaan Melayu Tradisional kepada konsep negeri. 7. British menentukan sempadan negeri dan pengenalan Malayan Union 1946 mengubah kerajaan kepada negara bangsa. 8. Perseku tuan Tanah Mela yu 1948 menggantikan Malayan Union menggabungkan negeri kepada sebuah kerajaan pusat. 9. 31 Ogos 1957, negara merdeka dan status raja bertukar kepada raja berperlembagaan. 10. Konsep negara dan bangsa yang merdeka daripada pelbagai kaum dan kepercayaan. PEMBINA AN BANGSA DAN NEGARA 1. Konsep negara bangsa merujuk kepada pembentukan negara bangsa moden di Eropah. Ia tercetus di Barat pada penghujung abad ke-18 dan ke-19 ekoran Revolusi Inggeris 1688, Perang Kemerdekaan Amerika 1776 dan Revolusi Perancis 1789. Ketika itu muncul idea tentang hak rakyat, kerajaan berperlembagaan dan negara bangsa moden. Pembentukan sebuah negara moden berdasarkan sempadan rumpun negara. Sejak zaman moden awal abad ke-16, persamaan rumpun bangsa dan bahasa telah menjadi isu membebaskan diri daripada empayar. Gerakan nasionalisme di Eropah membangkitkan isu tersebut untuk menyatukan wilayah-wilayah berdasarkan bangsa. Perjanjian Damai Paris 1918 (Perancis) berakhir dengan persetujuan Deklarasi 1.
8. 9. 10.
11. 12.
13.
14. 15.
16.
17.
2.
18.
19.
3.
4. 5.
20. 21.
22.
6.
23.
7.
Empat Belas Woodrow Wilson. Deklarasi menekankan nasib sesebuah negara ditentukan oleh rakyatnya sendiri. Akibatnya, empayar Turki dan Austria-Hungary dibahagi berdasarkan bangsa. Muncul 7 negara bangsa baru yang merdeka seperti Czechoslovakia, Estonia, Finland, Latvia, Lithuania, Poland, dan Yugoslavia. Itali dan Jerman, negara bangsa yang dibentuk sebelum Perang Dunia Pertama. Count Camillo Benso di Cavour bercita-cita menggabungkan seluruh Itali menggunakan konsep realpolitik. Konsep realpolitik membenarkan pemimpin melakukan apa sahaja cara seperti tipu helah, kekerasan, dan peperangan untuk mencapai matlamat politik. Beliau berjaya menyemarakkan sentimen anti-Austria. 1860, beliau berjaya mengambil wilayahwilayah yang dikuasai Austria dengan bantuan Perancis. 1866, wilayah Venetia dipulangkan kepada Itali sebagai balasan membantu Prusia menewaskan Austria. 1870, pengunduran Perancis daripada Rom telah digunakan sebaiknya oleh Count Camillo Benso di Cavour dengan menggabungkan Rom dengan wilayahwilayah lain untuk membentuk negara bangsa Itali. Jerman wujud hasil penyatuan wilayahwilayah bangsa Jerman oleh Otto Eduard Von Bismarck, 1871. Beliau menggunakan konsep realpolitik ditambah dengan politik darah dan besi untuk mencapai cita-citanya menyatukan Jerman. Penyatuan Jerman melibatkan peperangan dengan Denmark, Austria dan Perancis. Selain itu, kewujudan kerajaan Madinah merupakan pembinaan negara mengikut prinsip agama Islam. Pemimpinnya, Nabi Muhammad s.a.w. telah menggubal Perlembagaan Madinah untuk membentuk sebuah kerajaan Islam. Penyatuan pelbagai kaum seperti orang Arab dan Yahudi dibuat secara diplomasi, musyawarah dan permuafakatan.
19
BAB 3: KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Latar Belakang Pembinaan Negara dan Bangsa
CIRI-CIRI NEGARA DAN BANGSA
1. Institusi pemerintah yang bertanggungjawab menggubal dan melaksanakan dasar sesebuah negara. 2. Merangkumi semua badan yang membuat, mentafsir dan melaksanakan dasar-dasar tersebut. 3. Bertindak sebagai pengaman dan penentu arah kehidupan masyarakat sebuah negara. 4. 3 badan, Badan Perundangan, Badan Pelaksana, dan Badan Kehakiman. Kerajaan
1. Wilayah yang mempunyai penduduk, sempadan kawasan yang jelas, dan pemerintah yang berwibawa. 2. Terdiri daripada Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah. 3. Institusi pemerintahan yang tersusun yang bertanggungjawab membuat dan melaksanakan politik serta menguatkuasakan undang-undang dan peraturan kerajaan.
Negara
Bangsa
Perlembagaan
1. Sekumpulan manusia yang mendiami sebuah wilayah serta mempunyai persamaan dari segi bahasa, adat resam, kesenian, dan pengalaman sejarah. 2. Idea bangsa sering digunakan untuk melahirkan perasaan bersatu padu di kalangan rakyat berbilang kaum demi membentuk bangsa Malaysia yang kukuh.
1. Peraturan tertinggi bertulis atau tidak bertulis yang menjadi rujukan dan panduan bagi mentadbir atau memerintah sesebuah negara. 2. Di Malaysia, ia adalah peraturan bertulis tertinggi yang didokumenkan dan dijadikan rujukan untuk mentadbir negara. 3. Ia bertujuan memberikan jaminan perlindungan kepada rakyat negara ini.
AKRONIM
Ciri-ciri Negara dan Bangsa Kerajaan Perlembagaan Negara Bangsa K P N B
Akronim KPNB
KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA
19
BAB 3
Latar Belak ang Pembinaan Negara dan Bangsa
CIRI-CIRI NEGARA DAN BANGSA 1. Ciri-ciri negara dan bangsa terbahagi empat iaitu negara, perlembagaan, bangsa dan kerajaan. NEGARA 1. Negara merupakan wilayah yang mempunyai penduduk, sempadan kawasan yang jelas, dan pemerintah yang berwibawa. 2. Malaysia terdiri daripada Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah. 3. Negara kita mempunyai institusi pemerintahan yang menggubal dan melaksanakan sistem politik serta menguatkuasakan undang-undang dan peraturan kerajaan. KERAJAAN 1. Kerajaan merupakan institusi pemerintah yang bertanggungjawab menggubal dan melaksanakan dasar sesebuah negara. 2. Sesebuah kerajaan merangkumi semua badan yang membuat, mentafsir dan melaksanakan dasar-dasar tersebut. 3. Kerajaan bertindak sebagai pengaman dan penentu arah kehidupan bermasyarakat sebuah negara. 4. Di Malaysia, terdapat 3 buah badan yang menentukan hala tuju kerajaan kita iaitu Badan Perundangan, Badan Pelaksana, dan Badan Kehakiman. BANGSA 1. Bangsa merupakan sekumpulan manusia yang mendiami sebuah wilayah serta mempunyai persamaan dari segi bahasa, adat resam, kesenian, dan pengalaman sejarah. 2. Idea bangsa sering digunakan untuk melahirkan perasaan bersatu padu di kalangan rakyat berbilang kaum demi membentuk bangsa Malaysia yang kukuh. PERLEMBAGAAN 1. Perlembagaan merupakan peraturan tertinggi bertulis atau tidak bertulis yang menjadi rujukan atau panduan bagi mentadbir atau memerintah sesebuah negara. 2. Di Malaysia, ia adalah peraturan bertulis tertinggi yang didokumenkan dan dijadikan rujukan untuk mentadbir negara. 3. Tujuan perlembagaan digubal adalah untuk memberikan jaminan perlindungan kepada rakyat negara ini.
20
BAB 3: KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Kesultanan Melayu Melaka Asas Pembentukan Negara dan Bangsa
Sultan/Raja Keluarga dan Kerabat diRaja

Pelabuhan Melaka
Ulama istana/pembesar dan pentadbir Rakyat biasa yang bebas Rakyat yang merupakan hamba
Empayar Kesultanan Melayu Melaka
CIRI-CIRI NEGARA DAN BANGSA DALAM KESULTANAN MELAYU MELAKA Wilayah pengaruh Kawasan yang Kerajaan rakyatnya menerima Badan yang diberikan dan memperakui kuasa untuk pemerintahan Kedaulatan menguruskan seorang raja. Kekuasaan tertinggi pentadbiran, menjaga terhadap rakyat sesebuah keamanan, wilayah dan tidak boleh mempertahankan dihadkan oleh manakedaulatan negara, dan mana pihak. menjalinkan hubungan luar. Keunggulan undang-undang Cara formal untuk mengawal masyarakat melalui peraturan yang diwartakan. Lambang-lambang
AKRONIM
Ciri-ciri negara dan bangsa Kesultanan Melayu Melaka 1. Kerajaan K 2. Rakyat R 3. Undang-undang U 4. Kedaulatan K 5. Lambang L 6. Wilayah pengaruh Win
Rakyat Seluruh rakyat bagi sesebuah wilayah dan terikat kepada undangundang yang dikuatkuasakan dalam wilayah tersebut.
Akronim KRU KL Win
Simbol yang menjadi identiti sesebuah negara. Bahasa Melayu, bahasa kebangsaan. Sistem pemerintahan beraja. Adat istiadat Melayu. Bahasa Melayu. Agama Islam.
20
BAB 3
KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Kesultanan Melayu Melaka Asas Pembentuk an Negara dan Bangsa
KESULTANAN MELAYU MELAKA - ASAS PEMBENTUKAN NEGARA DAN BANGSA 1. Asas pembinaan negara dan bangsa Malaysia ialah Kesultanan Melayu Melaka yang bermula sejak awal abad ke-15. Kesultanan Melayu Melaka pernah mencapai tahap peradaban dan kenegaraan yang tinggi sehingga menjadi empayar terkuat, pusat perdagangan yang penting, pusat kebudayaan dan pusat penyebaran Islam. Kesultanan Melayu Melaka banyak meninggalkan warisan dalam pelbagai aspek dan menjadi contoh kepada kerajaankerajaan Melayu selepasnya. Ciri-ciri Negara dan Bangsa dalam Kesultanan Melayu Melaka. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai ciriciri yang sebuah negara bangsa moden seperti wilayah pengaruh, kerajaan, lambang-lambang, rakyat, keunggulan undang-undang dan kedaulatan. Wilayah Pengaruh 1. Wilayah pengaruh mempunyai sempadan yang diterima oleh umum di mana kawasan tersebut mempunyai rakyat yang menerima dan memperakui pemerintahan seorang raja. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai wilayah pengaruhnya yang luas di seluruh Semenanjung Tanah Melayu dan timur Sumatera. Kerajaan 1. Kerajaan merupakan badan yang diberikan kuasa untuk menguruskan pentadbiran, menjaga keamanan, mempertahankan kedaulatan negara, dan menjalinkan hubungan dengan negara luar. Konsep kerajaan semasa Kesultanan Melayu Melaka ialah kerajaan adalah raja dan raja adalah kerajaan. Raja Melaka adalah pemerintah tertinggi. Kerajaan ditadbir dengan bantuan empat orang pembesar yang dipanggil Sistem Pembesar Empat Lipatan. Lambang-lambang 1. 2. Lambang merupakan simbol yang menjadi identiti sesebuah negara. Bendera, jata negara, dan lagu kebangsaan merupakan lambang negara moden yang penting.
3.
Semasa Kesultanan Melayu Melaka, alat regalia, nobat, warna, bahasa, undang-undang, protokol dan adat istiadat istana melambangkan kedaulatan dan kebesaran raja yang memerintah. Rakyat
2.
1.
3.
2.
3.
Rakyat merupakan penduduk yang mendiami sesuatu wilayah dan rakyat terikat dengan undang-undang yang dikenakan oleh pemerintah wilayah. Rakyat bertanggungjawab memberi taat setia sepenuhnya kepada raja atau wakilnya yang memerintah wilayah yang didiami. Kesultanan Melayu Melaka mempunyai rakyat yang banyak. Semasa Kesultanan Melayu Melaka, rakyat diwajibkan memberi kesetiaan yang tidak berbelah bagi kepada raja. Keunggulan Undang-undang
1. 2.
3.
2.
4.
Keunggulan undang-undang membuktikan kedaulatan pemerintah. Keunggulan undang-undang juga dapat menentukan sistem pentadbiran sesebuah kerajaan bergerak lancar. Semasa Kesultanan Melayu Melaka, terdapat dua jenis undang-undang bertulis, iaitu Hukum Kanun Melaka dan UndangUndang Laut Melaka. Kedua-dua undang-undang ini dipengaruhi oleh hukum adat tempatan dan agama Islam. Kedaulatan
1.
2.
2.
3. 4.
3.
5.
Kedaulatan adalah kuasa tertinggi sesebuah negara atau pemerintah terhadap rakyat yang diperintah dan kekuasaan ini tidak dapat dicabar oleh sesiapa. Sesebuah negara yang berdaulat bebas daripada campur tangan dan penjajahan kuasa asing serta dihormati negara lain. Manakala raja yang berdaulat pula ialah raja yang berkuasa. Konsep kedaulatan Zaman Kesultanan Melayu Melaka dan berbeza dengan konsep kedaulatan moden. Konsep kedaulatan Zaman Kesultanan Melayu Melaka merujuk kepada raja yang memerintah di mana rak yat yang menderhaka kepada raja yang berdaulat akan mendapat kesan yang buruk sebagai hukuman daripada Tuhan.
21
BAB 3: KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Warisan Negeri-negeri Melayu
Johor Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor

1. 1895, Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor diperkenalkan Sultan Abu Bakar. 2. Tujuan Memoden dan memantapkan sistem pentadbiran Johor supaya dapat menghalang British menguasai Johor. 3. Antara perkara yang terdapat di dalamnya ialah: Keturunan Sultan sebagai pewaris takhta Pengiktirafan orang Melayu sebagai rakyat Johor. Agama Islam sebagai agama negeri. 4. Menurut undang-undang tersebut: Raja berbangsa Melayu Majlis Mesyuarat Kerajaan dibahagi 2: (a) Majlis Negeri (b) Jemaah Menteri Raja berhak memilih Menteri Besar, jawatan Naib Menteri Besar pula ditentukan Jemaah Menteri dengan perkenan Raja. Peta Johor Lelaki Beragama Islam
Waris pemerintah Johor
Raja, Menteri dan Jemaah Pangkuan Negeri dilarang menyerahkan negeri kepada kuasa/kerajaan lain.
Kelantan Sistem Jemaah Menteri
Sejak pemerintahan Sultan Muhamad I. (1801 1836) Melantik beberapa orang pembesar membantu pentadbiran.
Sultan Muhammad II (1836 1886) membentuk Sistem Jemaah Menteri 8 badan Jemaah Menteri, dianggotai 4 orang pembesar (satu badan). Sejak 1842, mengganti dan menyingkir kerabat diraja dengan pembesar (Nik dan Wan)
Jemaah Menteri Pentadbiran dan Mengimarahkan Negeri Jemaah Menteri Peperangan
Jemaah Penasihat Raja
Jemaah Menteri Istana Jemaah Menteri Keadilan Jemaah Menteri Dalam Negeri Jemaah Menteri Luar Peta Kelantan
Jemaah Menteri Perbendaharaan
21
BAB 3
KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Warisan Negeri-negeri Melayu
WARISAN NEGERI-NEGERI MELAYU 1. Kesultanan Melayu Melaka banyak meninggalkan warisan kepada negeri-negeri Melayu seperti sistem pemerintahan, adat istiadat Melayu, agama Islam, dan bahasa Melayu. Sebahagian daripada kerajaan-kerajaan Melayu di Tanah Melayu adalah di bawah empayar Kesultanan Melayu Melaka, contohnya kerajaan Johor, Perak, dan Pahang telah diasaskan oleh kerabat diraja Kesultanan Melayu Melaka. Kerajaan-kerajaan tersebut telah mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan seperti yang diamalkan oleh Kesultanan Melayu Melaka. Gelaran Sultan dan pewaris takhta mengikut jurai keturunan bapa menjadi ikutan kebanyakan kerajaan-kerajaan Melayu. Undang-undang pada zaman Kesultanan Melayu Melaka telah banyak mempengaruhi undangundang negeri-negeri Melayu lain seperti: JOHOR : UNDANG-UNDANG TUBUH KERAJAAN JOHOR 1. 2. 3. Unsur asas pembinaan sebuah negara dan bangsa ialah perlembagaan bertulis. 1895 , Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor diperkenalkan oleh Sultan Abu Bakar. Tujuan nya adalah untuk memodenkan dan memantapkan sistem pentadbiran Johor supaya dapat menghalang British menguasai negeri tersebut. Antara perkara yang terdapat di dalamnya ialah: Keturunan Sultan sebagai pewaris takhta. Pengiktirafan orang Melayu sebagai rakyat Johor. Agama Islam sebagai agama negeri. Perlembagaannya mengikut Perlembagaan Barat. Menurut undang-undang tersebut: i. Raja hendaklah berbangsa Melayu. ii. Lelaki iii. Beragama Islam iv. Waris pemerintah Johor. v. Raja, Menteri dan Jemaah Pangkuan Negeri dilarang menyerahkan negeri kepada kuasa atau kerajaan lain. vi. Raja berhak memilih Menteri Besar, manakala jawatan Naib Menteri Besar ditentukan Jemaah Menteri dengan perkenan Raja. vii. Majlis Mesyuarat Kerajaan dibahagi 2: (a) Majlis Negeri Dipengerusikan oleh Menteri Besar sebagai Yang Dipertua. Berfungsi membantu Raja dan Jemaah Menteri dalam mentadbir negeri dan rakyat (Fasal 49). (b) Jemaah Menteri Terdiri daripada 8-12 orang pegawai kanan kerajaan yang menjadi ahli Majlis Negeri. Mereka berbangsa Melayu dan merupakan rakyat Johor.
2.
7.
3.
Setiap pegawai yang dilantik mesti mengangkat sumpah dan memberi taat setia kepada raja dan kerajaan. Persidangan Jemaah Menteri diadakan sebulan sekali dan pada bila-bila masa sahaja apabila dikehendaki Raja atau Menteri Besar atau Naib Menteri Besar atau dengan permintaan 3 orang ahli Jemaah Menteri. Penggubalan perlembagaan didorong oleh keinginan pemerintah untuk membentuk kerajaan bercorak demokrasi bagi menggantikan pemerintahan raja berkuasa mutlak. KELANTAN: SISTEM JEMAAH MENTERI
4.
5.
1. 2. 3.
4.
5. 6.
Sistem Jemaah Menteri telah diamalkan sejak pemerintahan Sultan Muhammad I (1801-1836). Baginda telah melantik beberapa orang pembesar untuk membantu pentadbiran baginda. Sultan Muhammad II (1836-1886) membentuk Sistem Jemaah Menteri untuk melicinkan pentadbiran Kelantan. 8 badan Jemaah Menteri, setiap satu dianggotai 4 orang pembesar. Setiap Jemaah Menteri mempunyai bidang tugas masing-masing. Sejak 1842, berlaku perubahan dalam struktur pentadbiran Kelantan. Sultan Muhammad II menyingkirkan kerabat diraja dalam pertikaian merebut kuasa dan menggantikannya dengan golongan pembesar yang bergelar Nik dan Wan. Golongan ini membantu mengukuhkan kewibawaan Sultan Muhammad II dengan memberikan taat setia yang tidak berbelah bagi kepada baginda. Antara jawatan dan tugas yang diamanahkan kepada Jemaah Menteri ialah:
Tugas Menguruskan perkara dan urusan penting yang bukan rahsia. Menguruskan istiadat diraja dan istiadat rasmi di seluruh negeri Kelantan. Mengendalikan urusan penting tentang keadilan dan kehakiman. Menjaga keamanan negeri. Menguruskan dasar dan hal ehwal luar negeri. Mengendalikan harta benda dan hasil mahsul. Menguruskan pertahanan dan keamanan negeri. Menguruskan kemajuan dan pembangunan negeri.
Jawatan Jemaah Penasihat Raja
Jemaah Menteri Istana
Jemaah Menteri Keadilan dan Kehakiman Jemaah Menteri Dalam Negeri Jemaah Menteri Luar Jemaah Menteri Perbendaharaan Jemaah Menteri Peperangan Jemaah Menteri Pentadbiran dan Pengimarahan Negeri
22
BAB 3: KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Warisan Negeri-negeri Melayu
Undang-undang Tubuh Kerajaan Terengganu 1911, Sultan Zainal Abidin III meluluskan Undang-undang Tubuh Kerajaan Terengganu. Tujuan Menghalang British daripada meluaskan kuasanya di Terengganu. Undang-undang ini:
Agama Islam, agama negeri Raja beragama Islam, Melayu, lelaki dan waris Sultan
Mengekalkan sistem monarki
Pemerintahan Raja Berperlembagaan
Peta Terengganu
Negeri Sembilan Prinsip Demokrasi dan Konsep Persekutuan Pentadbirannya mirip seperti Persekutuan (menggabungkan 9 buah negerinya menjadi 1). Mengamalkan Adat Perpatih Kedaulatan di tangan rakyat. Hierarki Pemerintahan
Peta Negeri Sembilan
Yang Di Pertuan Besar Undang Lembaga Buapak Anak buah

22
BAB 3
KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA Warisan Negeri-negeri Melayu
TERENGGANU - UNDANG- UNDANG TUBUH KERAJAAN TERENGGANU 1. Sultan Zainal Abidin III ( 1881 -1918 ) memerintah selepas kebangkitan Sultan Ahmad Shah. 2. 1911, Sultan Zainal Abidin meluluskan Undangundang Tubuh Kerajaan Terengganu ( Ittiqan ilmuluk bi-tadil il-suluk ) bermaksud keyakinan kepada pemerintah berdasarkan keadilan. 3. Berdasarkan Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor 1895. 4. Tujuan- menghalang British yang sedang berusaha meluaskan kuasanya di Terengganu. 5. Undang- undang ini : Mengekalkan amalan sistem monarki Agama Islam, agama negeri Pemerintahan raja berperlembagaan Raja beragama Islam, Melayu, lelaki dan waris Sultan yang memerintah. 6. Sultan dibantu oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan dan Jemaah Menteri. 7. Menteri yang menganggotai Mesyuarat Kerajaan mestilah beragama Islam, Melayu, rakyat Terengganu, dan mengaku taat setia. 8. Majlis Mesyuarat Kerajaan diketuai Menteri Besar yang dilantik Sultan. 9. Jemaah Menteri pula berhak memilih Naib Menteri Besar setelah diperkenankan Sultan. 10. Ahli Mesyuarat Kerajaan bertanggungjawab membantu Sultan dan Jemaah Menteri untuk mentadbir negeri, menggubal undang-undang dan peraturan negeri, menjaga kebajikan rakyat, menjaga keamanan negeri dan menjalinkan hubungan persahabatan dengan negeri lain. 11. Perlembagaan ber tulis menggambarkan kebijaksanaan pemerintah Terengganu untuk meningkatkan kecekapan sistem pentadbiran dan sebagai tulang belakang untuk mengekalkan kedaulatan Terengganu. 12. Undang-undang Tubuh Kerajaan Terengganu mengandungi: Pelantikan Raja Syarat menjadi Raja Waris takhta Tertib Raja Zuriat Sultan Raja yang belum cukup umur Tegahan kepada Raja Sara hidup kerabat diRaja Menteri: Bilangan Menteri Kesetiaan Menteri Pelantikan menteri Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
Tanggungjawab pembesar Kedudukan agama Islam Ketaatan kepada pemerintah Kesalahan khianat kepada negeri Pemilihan Menteri Besar dan Naib Menteri Besar Kepentingan dan agenda mesyuarat kerajaan Mengadakan perjanjian Hubungan kerajaan dengan kerajaan lain. NEGERI SEMBILAN - PRINSIP DEMOKRASI DAN KONSEP PERSEKUTUAN 1. Negeri Sembilan merupakan gabungan sembilan buah negeri, iaitu Sungai Ujong, Rembau, Johol, Jelebu, Jempol, Seri Menanti, Inas, Terachi, dan Gunung Pasir. Abad ke-18, mempunyai raja sendiri iaitu Raja Melewar dan diberi gelaran Yamtuan Besar dan bersemayam di Seri Menanti. Negeri Melayu pertama yang bentuknya mirip kerajaan pesekutuan sebelum terbentuknya negeri-negeri Mela yu melalui Perjanjian Persekutuan 1896 oleh British. Negeri Sembilan mengamalkan Adat Perpatih iaitu kedaulatan berada di tangan rakyat. Pelantikan pembesar dilakukan oleh Undang, Lembaga, Buapak, dan Anak Buah. Setiap keputusan Yang Diper tuan Besar berdasarkan perundingan Baginda dengan Undang. Negeri Sembilan dibahagi kepada 4 luak utama (daerah): (i) Rembau (ii) Sungai Ujong (iii) Jelebu (iv) Johol Ketua setiap luak ialah Undang dan dipilih oleh Lembaga. Undang melantik Yang diPertuan Besar. Lembaga dilantik Buapak dan merupakan ketua suku anggota masyarakat. Setiap Lembaga bertanggungjawab terhadap suku masing-masing. Buapak merupakan Ketua Perut dan setiap anggota Perut dikenali Anak Buah. Buapak tempat merujuk setiap masalah terutamanya yang berkaitan dengan adat. Sistem ini menunjukkan unsur demokrasi di mana kuasa diagihkan kepada individu mengikut peringkat. Sistem ini melahirkan peraturan hidup, mementingkan permuafakatan dan semangat kerjasama antara suku.
2.
3.
4. 5. 6.
7.
8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
15.
23
BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Malayan Union
1 Diperkenalkan pada 1946. 2 Merupakan usaha British menghapuskan negara dan bangsa sejak Zaman Kesultanan Melayu Melaka. 3 British menarik balik Dasar Pra 1946. 4 Penubuhan dirancang sejak pendudukan Jepun oleh Pejabat Tanah Jajahan dan Pejabat Luar British. 5 Gagasan dibentang di House of Commons, London (1945). 6 Selepas lulus, Sir Harold MacMicheal ditugaskan mendapatkan persetujuan Raja-Raja Melayu. 7 Januari, 1946, MU diluluskan Parlimen England. 8 1 April, 1946 Mu diisytiharkan di Kings House, Kuala Lumpur. 9 Sir Edward Gent, gabenor pertama dan pentadbiran BMA berakhir.
AKRONIM
MALAYAN UNION
Selepas digabungkan, Tanah Melayu akan diberi latihan. berkerajaan sendiri Sesuai dengan Piagam Atlantik 1945. Persediaan Membentuk Kerajaan Sendiri Melahirkan Pentadbiran Yang Licin
Sebab-sebab pengenalan MU Sedia membentuk Kerajaan sendiri Membentuk Bangsa MU Jimat Kos pentadbiran Mengawal Kuasa ekonomi/ politik Melayu Pentadbiran yang lebih Licin Akronim KBK KL
K B K K L
Pentadbiran tidak seragam. Pembangunan tidak seimbang.
Sebabsebab pengenalan
Membentuk Bangsa Malayan Union
Mahu pendatang melupakan negara asal. Pendatang menumpukan kesetiaan kepada MU.
Penguasaan sumber yang berterusan. Kepentingan ekonomi British lebih terjamin.

Mengawal Kuasa Ekonomi/Politik Orang Melayu
Menjimatkan Kos Pentadbiran
Pentadbiran berasingan melibatkan kos yang tinggi.
23
BAB 4
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Malayan Union
MALAYAN UNION 1. Malayan Union diperkenalkan pada 1946. 2. Ia merupakan usaha British untuk menghapuskan negara dan bangsa sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka. 3. Dengan penubuhan Malayan Union, British telah menarik balik Dasar Pra-1946 yang telah diamalkan British sebelum ini. 4. Penubuhan Malayan Union telah dirancang sejak pendudukan Jepun oleh Pejabat Tanah Jajahan dan Pejabat Luar British. 5. Penubuhan tersebut telah dibentangkan di House of Commons, London (1945). 6. Selepas rancangan penubuhan tersebut diluluskan, Sir Harold MacMichael ditugaskan untuk mendapatkan persetujuan Raja-Raja Melayu. 7. Kemudian pada Januari 1946, Malayan Union telah diluluskan oleh Parlimen England. 8. Pada 1 April 1946, Malayan Union telah diisytiharkan secara rasmi di Kings House, Kuala Lumpur. 9. Sir Edward Gent telah dilantik sebagai gabenor pertama Malayan Union dan pentadbiran British Military Administration selama 7 bulan berakhir. SEBAB-SEBAB PENGENALAN MALAYAN UNION Membentuk Bangsa Malayan Union British mahu membentuk bangsa Malayan Union di mana mereka mahu pendatang asing melupakan negara asal mereka dan menumpukan kesetiaan mereka kepada Malayan Union. Menjimatkan Kos Pentadbiran Kos pentadbiran sebelum ini yang tinggi telah mendorong British menyatukan sistem pentadbiran sedia ada. Melahirkan Pentadbiran Yang Licin Justeru itu, kesan daripada pentadbiran yang tidak seragam antara tiga unit pentadbiran iaitu Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu dan Negeri-Negeri Selat telah menyebabkan pembangunan yang tidak seimbang antara negeri-negeri. Mengawal Kuasa Ekonomi dan Politik Orang Melayu British juga dapat memastikan sumber tenaga dan pelaburan yang berterusan untuk memastikan ekonomi Tanah Melayu terus maju dan tidak terbantut. Justeru itu, penguasaan sumber yang berterusan terhadap ekonomi Tanah Melayu turut menjamin penguasaan British terhadap kuasa politik Orang Melayu. Persediaan Membentuk Kerajaan Sendiri Selepas Tanah Melayu digabungkan, orang Tanah Melayu akan diberi latihan berkerajaan sendiri berikutan Piagam Atlantik 1945 yang menggalakkan masa depan sesebuah negara ditentukan rakyatnya sendiri.
24
Majlis Eksekutif dan Majlis Undangan diwujudkan sebagai badan pelaksana dan perundangan.
Sebuah negara kesatuan
Gabungan 11 negeri Negeri Melayu Bersekutu, Negeri Melayu Tidak Bersekutu dan 2 Negeri Selat.
Raja sebagai ahli Majlis Raja-Raja dan hanya membincangkan hal agama dan adat istiadat.
Ciri-ciri Perjanjian Malayan Union
Singapura menjadi Tanah Jajahan Mahkota.
Kerakyatan sama rata berdasarkan prinsip Jus Soli. Pesuruhjaya mengetuai negeri.
Malayan Union diketuai Gabenor.

AKRONIM
Ciri-ciri Perjanjian MU 1946 Negara kesatuan Gabungan II negeri Singapura Tanah Jajahan Mahkota Gabenor sebagai ketua Pesuruhjaya ketua negeri Kerakyatan Jus Soli Raja hanya membincangkan hal agama Majlis Eksekutif dan Majlis Undangan diwujudkan Akronim 2M 2G SPRJ S G M G P J R M
SISTEM PENTADBIRAN MALAYAN UNION PARLIMEN BRITISH
GABENOR MALAYAN UNION Majlis Eksekutif MU Majlis Undangan MU Majlis Raja-Raja Melayu
Pesuruhjaya Negeri di setiap negeri (i) (ii) Pulau Pinang Melaka (v) Negeri Sembilan (ix) Terengganu (x) Perlis (xi) Kelantan
(vi) Johor (vii) Pahang (viii) Kedah
(iii) Selangor
(iv) Perak
24
BAB 4
CIRI-CIRI PERJANJIAN MALAYAN UNION 1946 1. Semua Negeri-negeri Melayu Bersekutu, Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu, dan Negeri-negeri Selat digabungkan. 2. Gabungan negeri-negeri tersebut kemudiannya diletakkan di bawah satu kerajaan pusat. 3. Singapura diasingkan daripada negara kesatuan dan menjadi Tanah Jajahan Mahkota kerana kepentingannya sebagai pelabuhan bebas. 4. Malayan Union akan diketuai oleh seorang gabenor yang dilantik oleh Baginda Ratu England. 5. Seorang Pesuruhjaya Negeri akan dilantik bagi setiap negeri untuk mengetuai dan mentadbir negeri tersebut. 6. Kerakyatan sama rata akan diberi kepada semua penduduk dan pendatang berdasarkan prinsip jus soli sebagai asas kerakyatan Malayan Union. 7. Raja-Raja Melayu hanya akan menjadi ahli Majlis Raja-Raja Melayu dan hanya membincangkan hal agama dan adat istiadat. SISTEM PENTADBIRAN MALAYAN UNION 1. Parlimen British menjadi pemerintah tertinggi di dalam sistem pentadbiran dan di bawahnya Gabenor Malayan Union untuk mengetuai pentadbiran Malayan Union. 2. Untuk melicinkan pentadbiran sedia ada, sistem pentadbiran dibahagi kepada 3 bahagian iaitu, Majlis Eksekutif, Majlis Undangan dan Majlis Raja-Raja Melayu. 3. Majlis Eksekutif dan Majlis Undangan diwujudkan untuk membantu Gabenor Malayan Union. 4. Majlis Undangan menjadi badan perundangan yang membuat undang-undang manakala Majlis Eksekutif melaksanakan undang-undang sedia ada. 5. Kewujudan Majlis Raja-Raja Melayu tidak begitu penting kerana mereka tidak mempunyai kuasa perundangan. Majlis Raja-Raja Melayu hanya membincangkan hal ehwal agama Islam dan adat-istiadat orang Melayu dan dianggotai oleh Raja-Raja Melayu. 6. Di bawahnya pula ialah Pesuruhjaya Negeri bagi setiap Negeri yang disatukan.
25
Antara faktor penentangan orang Melayu ialah: Sultan tidak diberi cukup masa untuk Ada sultan yang berunding dengan menandatangani Majlis Mesyuarat perjanjian MU atas dasar Negeri. setia kawan kepada 2 British. 3 Keadaan selepas Perang Dunia Kedua tidak 4 sesuai untuk membuat pembaharuan politik. 5 6 Menentang penghakisan kuasa Raja-Raja Melayu dalam MU. Bimbang agama Islam terjejas.
R E A K S I
M A L A Y A T N E R U H N A I D O A N P
Membantah tindakan Sir Harold Mac Micheal yang mengugut Sultan yang enggan supaya turun takhta. 1 Bimbang warisan tamadun Melayu hilang. 8 7 Pemberian kerakyatan yang longgar.
Masalah Orang Melayu sekiranya Malayan Union dilaksanakan 1 Hak istimewa dan pertuanan Melayu ditarik.
Alasan Penyokong Malayan Union Penyatuan menjadikan pentadbiran politik lebih cekap. Pemansuhan Dasar Pra1946 adil. Mereka mendapat 2 kerakyatan. British akan memberi kemerdekaan. Sistem feudal Melayu wajar dihapuskan. British boleh memajukan Tanah Melayu. Kerajaan Republik lebih baik. Pentadbiran agama Islam dapat disatukan
Orang Dagang Kuasa RajaRaja Melayu dihapuskan. 2
Syarat kerakyatan yang longgar.
Raja Melayu Raja Melayu hilang bukan lagi ketua agama kewibawaan. Islam.
Radikal Melayu
25
BAB 4
REAKSI TERHADAP MALAYAN UNION Antara faktor-faktor penentangan orang Melayu ialah: 1. Orang Melayu membantah tindakan Sir Harold MacMichael yang mengugut Raja-Raja Melayu supaya bersetuju dengan gagasan Malayan Union dengan mengatakan bahawa Baginda yang enggan menerima Malayan Union akan diturunkan daripada takhta sebagaimana yang berlaku kepada Sultan Badlishah dari Kedah. Ada antara Sultan-Sultan tersebut yang tidak diberi masa yang cukup untuk berunding dengan Majlis Mesyuarat Negeri tentang Malayan Union tersebut seperti yang berlaku kepada Sultan Perak. Ada antara Sultan yang menandatangani perjanjian Malayan Union tersebut atas dasar setia kawan kepada British sebagaimana yang telah dilakukan oleh Sultan Selangor dan Sultan Johor. Orang Melayu juga berpendapat keadaan selepas Perang Dunia Kedua tidak sesuai untuk membuat pembaharuan politik. Orang Melayu juga menentang kerana dengan penubuhan Malayan Union juga kuasa Raja-Raja Melayu akan terhakis baik dari aspek takhta dan kredibiliti sebagai ketua orang Melayu. Raja-Raja Melayu juga hanya menjadi ahli majlis Raja-Raja Melayu tanpa sebarang kuasa. Orang Melayu juga bimbang kedudukan agama Islam juga akan turut tercabar. Pemberian kerakyatan yang longgar mengikut pinsip jus soli juga turut ditentang orang Melayu kerana ianya akan mengancam status quo orang Melayu sebagai peribumi Tanah Melayu. Orang Melayu bimbang warisan tamadun Melayu yang telah dibina sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka juga akan turut hilang. KEDUDUKAN ORANG MELAYU DALAM MALAYAN UNION Antara perkara-perkara yang berlaku kepada orang Melayu dalam perjanjian Malayan Union ialah: 1. Dasar Pra-1946 telah ditarik balik. Dasar Pra-1946 memberi kelebihan kepada orang Melayu sebelum ini telah ditarik balik di mana hak istimewa orang Melayu dan pertuanan Melayu telah dihapuskan. Kuasa Raja-Raja Melayu telah dihapuskan. Kuasa Raja-Raja Melayu akan terhapus apabila Pesuruhjaya Negeri menjadi ketua negeri dan Raja-Raja Melayu hanya akan 3.
4. 5.
menjadi ahli Majlis Raja-Raja Melayu sahaja. Raja Melayu hilang kewibawaan. Raja-Raja Melayu hilang kewibawaan sebagai ketua orang Melayu. Raja Melayu bukan lagi ketua agama Islam. Syarat kerakyatan dilonggarkan. Syarat kerakyatan yang dilonggarkan telah mengancam status quo orang-orang Melayu sebagai peribumi. ALASAN PENYOKONG MALAYAN UNION
2.
Namun begitu terdapat segelintir golongan yang menyokong gagasan Malayan Union yang dalam erti kata lain telah menguntungkan mereka. Antara golongan tersebut ialah: 1. Orang Dagang Orang Dagang berpendapat penyatuan politik negara di bawah satu pentadbiran akan menjadikannya lebih cekap dan stabil. Merek juga berpendapat pemansuhan Dasar Pra-1946 adalah lebih adil dan mereka menyokong dasar sama rata yang sekaligus menghapuskan hak perlindungan kepada orang Melayu. Mereka juga memperoleh manfaat darinya di mana mereka akan mendapat dua kerak yatan iaitu kerakyatan baru dan kerakyatan sebelum ini iaitu tempat asal mereka. Mereka juga percaya kepada janji British untuk memberikan kemerdekaan kepada Tanah Melayu. Radikal Melayu Golongan Radikal Melayu terdiri daripada Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM), Angkatan Pemuda Insaf (API), Angkatan Wanita Sedar (AWAS), dan Barisan Tani Malaya (BATAS) yang terpengaruh dengan sistem politik Barat. Mereka menolak sistem politik feudal dan melihat Indonesia sebagai inspirasi. Mereka juga menyokong penubuhan Melayu Raya dan bergabung dengan Indonesia Raya. Kebanyakan daripada mereka berasal daripada Indonesia. Mereka berpendapat sistem feudal Melayu wajar dihapuskan dan menganggap British boleh memajukan Tanah Melayu. Mereka juga berpendapat kerajaan Republik lebih baik kerana terpengaruh dengan sistem pentadbiran di Indonesia. Pentadbiran agama Islam dalam Malayan Union juga disokong kerana ianya dapat diselaraskan antara negeri-negeri Melayu.
3.
4.
5.
6. 7.
2.
8.
2.
26
Tindakan Orang Melayu Menentang Malayan Union Akhbar-akhbar Melayu seperti Utusan Melayu, Majlis dan Warta Negara secara berterusan. Bantahan melalui akhbar
Memulaukan Majlis Pengisytiharan Malayan Union Tidak menyokong MU
Berlaku di Kota Bharu, Kelantan dan Alor Setar, Kedah. Mengadakan demonstrasi damai semasa Sir Harold MacMicheal mendapatkan tandatangan RajaRaja Melayu. Menghidupkan semula persatuan-persatuan untuk menentang MU. Mereka menghantar telegram dan surat bantahan ke Pejabat Tanah Jajahan di London.
Mengadakan demonstrasi
Berkumpul di Kuala Kangsar pada 28 April 1946 untuk menyatakan bantahan kepada ahliahli parlimen tersebut.
Bantahan Raja-raja melayu Menubuhkan UMNO
Mengaktifkan Persatuan Melayu Mengadakan Kongres Melayu Mengadakan Rapat Umum
Kongres bersetuju menubuhkan UMNO (United Malays National Organization) untuk menentang Malayan Union.
AKRONIM
DatoOnn Jaafar menyeru orang Melayu berkongres dan menubuhkan United Di setiap bandar besar Malays Organization pada untuk menunjukkan 23 Januari 1946. bantahan mereka kepada ahli-ahli parlimen British iaitu L.D. Gammans dan David Reese Williams. Kesan-kesan Pelaksanaan Malayan Union Perubahan status Tanah Melayu daripada negeri naungan kepada jajahan. Kehilangan kuasa Raja-Raja Melayu. Kedudukan orang Melayu sama dengan orang dagang. Penyatuan politik seluruh Tanah Melayu buat pertama kalinya. Penyatuan orang Melayu untuk mempertahankan status quo mereka. Perpaduan kebangsaan mengatasi batasbatas kenegerian.
Tindakan orang Melayu Menentang Malayan Union Mengadakan Kongres Melayu (K) Bantahan melalui Akhbar (A) Mengadakan Demonstrasi (D) Mengaktifkan Persatuan Melayu (P) Menubuhkan UMNO (U) Mengadakan Rapat umum (R) Bantahan Raja-Raja Melayu (R) Akronim KAD PURR

Penubuhan UMNO yang menggabungkan 29 buah pertubuhan Melayu. Menyemarakkan gerakan semangat kebangsaan.
26
BAB 4
TINDAKAN ORANG MELAYU MENENTANG MALAYAN UNION 1. Bantahan Melalui Akhbar Penentangan melalui akhbar-akhbar Melayu merupakan cara penentangan orang-orang Melayu. Bantahan secara terbuka dibuat melalui akhbar-akhbar Melayu seperti Utusan Melayu, Majlis, dan Warta Negara secara berterusan. Mengadakan Demonstrasi Orang-orang Melayu juga mengadakan demonstrasi secara aman terhadap Sir MacMichael yang ditugaskan untuk mendapatkan persetujuan daripada RajaRaja Melayu. Antara yang pernah berlaku ialah di Kota Bharu, Kelantan dan Alor Setar, Kedah semasa Sir Harold MacMichael cuba mendapatkan tandatangan Raja Kelantan dan Raja Kedah. Mengaktifkan Persatuan Melayu Orang-orang Melayu telah menghidupkan semula persatuan-persatuan untuk menentang Malayan Union. Mereka juga menghantar telegram dan surat bantahan kepada Pejabat Tanah Jajahan di London untuk menyatakan bantahan mereka terhadap Malayan Union. Mangadakan Kongres Melayu Pada 23 Januari 1946, Dato Onn Jaafar telah menyeru orang Melayu berkongres dan menubuhkan United Malays Organization (U.M.O). Kongres Melayu telah diadakan sebanyak dua kali pada 1946 iaitu pada 1-4 Mac 1946 (Kongres Melayu Pertama) dan pada 30-31 Mac 1946 (Kongres Melayu Kedua). Menubuhkan United Malays National Organization (UMNO) Kongres Pertama telah menarik perhatian 41 buah persatuan seluruh negeri dan mereka telah bersetuju untuk menubuhkan United Malays National Organizations (UMNO) untuk menentang Malayan Union. Mengadakan Rapat Umum Pada Kongres Kedua pula mereka telah bersetuju untuk membantah
2.
pengisytiharan Malayan Union pada 1 April 1946 dan orang Melayu telah mengadakan rapat umum di setiap bandar besar untuk menunjukkan bantahan mereka kepada ahli-ahli Parlimen British, iaitu, L.D. Gammans dan David Reese Williams. 7. Bantahan Raja-Raja Melayu 28 April 1946, Raja-Raja Melayu telah berkumpul di Kuala Kangsar untuk menyatakan bantahan mereka kepada ahliahli Parlimen tersebut. 8. Memulaukan majlis pengisy tiharan Malayan Union. Sebagai kemuncak penentangan orang Melayu dan pengisytiharan Malayan Union, orang Melayu dan Raja-Raja Melayu telah memulaukan majlis pengisy tiharan Malayan Union yang telah berlangsung pada 1 April 1946. KESAN-KESAN PELAKSANAAN MALAYAN UNION Antara kesan pelaksanaan Malayan Union yang berlaku kepada orang-orang Melayu, Raja-Raja Melayu dan Tanah Melayu ialah: 1. Perubahan status Tanah Melayu daripada negeri naungan kepada negeri jajahan. 2. Raja-Raja Melayu kehilangan kuasa. 3. Kedudukan orang-orang Melayu setara dengan orang dagang. 4. Buat pertama kalinya, seluruh Tanah Melayu disatukan atas keperluan politik. 5. Orang Melayu bersatu untuk mempertahankan status quo mereka sebagaimana sebelum penubuhan Malayan Union. 6. Perpaduan seluruh negeri menampakkan perpaduan seluruh negara. 7. Penubuhan UMNO telah menggabungkan 29 buah pertubuhan Melayu. 8. Semangat kebangsaan yang ditunjukkan telah menyemarakkan gerakan yang dijalankan.
3.
4.
5.
6.
27
BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Persekutuan Tanah Melayu 1948
Persekutuan Tanah Melayu Dibentuk pada 1 Februari 1948 melalui Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu menggantikan Malayan Union. Perjanjian ini hasil desakan orang Melayu yang menuntut British supaya mempertimbangkan pendapat mereka dalam perubahan politik di Tanah Melayu. Ini menunjukkan kejayaan orang tempatan menentang penjajahan British di Tanah Melayu.
Bimbang pengaruh golongan radikal Melayu
Gesaan Piagam Atlantik 1945 Tidak menggalakkan penjajahan malah berharap negara kolonial memberi latihan berkerajaan sendiri kepada penduduk asal.
Ketegasan Orang Melayu membantah Malayan union

Pimpinan Dato Onn Jaafar.
Perpaduan orang Melayu daripada semua golongan

Mengatasi kaum lain yang menyokong Malayan Union.
UMNO tidak menuntut kemerdekaan Faktor yang mendorong British menerima pembentukan Persekutuan Tanah Melayu.
Faktor Pembentukan Persekutuan Tanah Melayu
Sokongan pegawai tinggi British

Seperti Sir Malcolm McDonald, Sir Edward Gent dan ramai lagi.
Sikap politik Melayu yang sederhana

Mendorong British menerima kehendak mereka. Orang tidak menggunakan kekerasan.
Sokongan bekas pegawai British
Seperti Sir Frank Swettenham, Sir George Maxwell, Sir R.O Winstedt dan ramai lagi.
27
BAB 4
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Persekutuan Tanah Melayu 1948
PERSEKUTUAN TANAH MELAYU Persekutuan Tanah Melayu telah dibentuk pada 1 Februari 1948 melalui Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu untuk menggantikan Malayan Union. 2. Perjanjian ini merupakan hasil desakan orang Melayu yang menuntut British supaya mempertimbangkan perubahan politik yang ingin dilakukan sebelum ini dengan menubuhkan Malayan Union di Tanah Melayu. 3. Perjanjian ini juga telah menunjukkan kejayaan orang Melayu dalam menentang penjajahan British di Tanah Melayu. 1. FAKTOR PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1. Ketegasan orang Melayu membantah Malayan Union Ketegasan orang Melayu di bawah pimpinan Dato Onn Jaafar menentang Malayan Union dapat mengatasi golongan yang menyokong Malayan Union. Perpaduan orang Melayu daripada semua golongan Perpaduan dan keupayaan orang-orang Melayu dan Raja-Raja Melayu dalam memujuk dan mendesak British untuk mewujudkan semula dasar perlindungan orang Melayu telah membantu mereka menolak Malayan Union. Sokongan pegawai tinggi British Sokongan pegawai tinggi British yang pernah berkhidmat di Tanah Melayu sebelum Perang Dunia Kedua juga membantu orang Melayu menggagalkan penubuhan Malayan Union. Antara pegawai -pegawai British yang membantu di dalam hal ini ialah Sir Frank Swettenham, Sir R.O. Winstedt, Sir George Maxwell, dan Sir Cecil Clementi. Pegawai-pegawai ini telah menolak dasar menakluk Tanah Melayu. Juga terdapat sokongan daripada pegawai lain seperti Sir Malcolm MacDonald, Sir Edward Gent dan L.D. Gammans dalam menggantikan Malayan Union kepada Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu. Sikap politik Melayu yang sederhana Sikap politik orang Melayu yang sederhana dengan membuat bantahan secara terbuka kepada akhbar, membuat demonstrasi, mengadakan kongres dan memujuk Raja-Raja Melayu menyokong penentangan terhadap Malayan Union juga telah mendorong British bertolak ansur dan menerima kehendak mereka. UMNO tidak menuntut kemerdekaan British juga telah memilih untuk bekerjasama dengan UMNO dan Raja-Raja Melayu kerana persatuan ini hanya menuntut untuk menolak Malayan Union dan bukannya untuk menuntut kemerdekaan. Faktor ini jugalah yang telah mendorong British menerima pembentukan Persekutuan Tanah Melayu. Bimbang pengaruh golongan Radikal Melayu British juga bimbang terhadap pengaruh yang mungkin akan berlaku kepada orang Melayu daripada golongan radikal seperti Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM), Angkatan Pemuda Insaf (API), Angkatan Wanita Sedar (AWAS) dan seangkatan dengannya. Gesaan Piagam Atlantik 1945 Gesaan Piagam Atlantik 1945 yang telah dikeluarkan oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu juga turut menjadi sebab pembentukan Persekutuan Tanah Melayu yang tidak menggalakkan penjajahan baru sebaliknya menyarankan negara-negara kolonial memberikan latihan kepada penduduk tempatan untuk berkerajaan sendiri.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
28
Langkah-langkah Pembentukan Persekutuan Tanah Melayu
1 Jawatankuasa Eksekutif ditubuhkan 2 Ahli jawatankuasa 12 orang (6 orang pegawai kanan British, 4 orang wakil Raja-Raja Melayu, 2 orang pemimpin UMNO dan seorang pengerusi)
3 Mesyuarat diadakan di Kings House, Kuala Lumpur. 4 5 tuntutan orang Melayu: (i) (ii) Raja-raja Melayu dan UMNO menolak semua prinsip Malayan Union. Mengkehendaki sebuah persekutuan (Negeri-negeri Melayu Bersekutu).
(iii) Menolak kerakyatan terbuka MU. (iv) Meminta dasar perlindungan terhadap negeri-negeri Melayu dan orang Melayu dipulihkan. (v) Menuntut supaya kewibawaan Raja-raja Melayu di Negeri-negeri Melayu diakui semula.
5 Orang dagang dan golongan Radikal Melayu pimpinan Dr. Burhanuddin al-Helmy menentang rundingan tersebut. 6 Awal 1947, Majlis Tindakan Bersama Seluruh Malaya (AMCJA) dan Pusat Tenaga Rakyat (PUTERA) ditubuhkan untuk menentang British dan UMNO. 7 Mereka telah mencadangkan Perlembagaan Rakyat 1947 sebagai alternatif perlembagaan yang dirangka Jawatankuasa Eksekutif. Perlembagaan Rakyat 1947
Kerakyatan Malaya Tanah Melayu + ditukar Melayu Singapura = 1 Hal ehwal luar tanggungjawab Sekolah Kerajaan British dan TM Pusat dipilih B. Melayu bahasa Kebangsaan Merah putih warna bendera Kerakyatan sama rata
Raja Melayu ada kuasa sebenar Hak istimewa orang Melayu dipulangkan Adat dan agama kawalan orang Melayu
28
BAB 4
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Persekutuan Tanah Melayu 1948
LANGKAH-LANGKAH PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1. British telah menubuhkan Jawatankuasa Eksekutif. 2. Ia dianggotai oleh 12 orang ahli iaitu 6 orang pegawai kanan British, 4 orang wakil Raja-Raja Melayu, 2 orang pemimpin UMNO dan seorang Pengerusi. 3. Mesyuarat tersebut telah diadakan di Kings House (Carcosa Seri Negara) di Kuala Lumpur. 4. Antara 5 tuntutan orang Melayu ialah: (i) Raja-Raja Melayu dan UMNO menolak semua prinsip Malayan Union dan minta ditukar. (ii) Mengehendaki Persekutuan yang akan ditubuhkan mengikut konsep sebuah persekutuan seperti Negeri-negeri Melayu Bersekutu. (iii) Menolak kerakyatan terbuka Malayan Union yang berdasarkan prinsip jus soli dan meminta supaya diperketatkan semula. (iv) Meminta dasar perlindungan terhadap Negeri-negeri Melayu dan orang Melayu dipulihkan. (v) Menuntut supaya kewibawaan Raja-Raja Melayu sebagai ketua di Negeri-negeri Melayu diakui semula. 5. Orang dagang dan golongan Radikal Melayu pimpinan Dr. Burhanuddin al-Helmy menentang rundingan tersebut berikutan rasa tidak puas hati terhadap penubuhan Jawatankuasa Eksekutif tersebut yang tidak memasukkan sekali penyertaan orang dagang. 6. Mereka mahukan kemerdekaan daripada British dan kerajaan yang bakal dibentuk perlu mengikut konsep negara Republik. 7. Pada awal 1947, Majlis Tindakan Bersama Seluruh Malaysia (AMCJA) dan Pusat Tenaga Rakyat (PUTERA) telah ditubuhkan untuk menentang British dan UMNO. 8. Kedua pertubuhan ini telah mengadakan demonstrasi, ceramah politik, dan mogok sebagai tanda bantahan. 9. Mereka juga telah mencadangkan Perlembagaan Rakyat 1947 sebagai alternatif perlembagaan yang dirangka Jawatankuasa Eksekutif. 10. Antara isi Perlembagaan rakyat 1947 yang dicadangkan ialah: Tanah Melayu disatukan dengan Singapura. Sebuah Kerajaan Pusat dan Majlis Negeri-Negeri dipilih. Raja-Raja Melayu mempunyai kuasa sebenar dan bertanggungjawab kepada rakyat. Hak istimewa orang Melayu akan dikembalikan. Agama Islam dan adat istiadat orang Melayu di bawah kawalan orang Melayu sendiri. Kerakyatan sama rata bagi penduduk Tanah Melayu. Warna putih dan merah sebagai latar belakang bendera Tanah Melayu. Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan. Hal ehwal luar negeri dan pertahanan negara adalah tanggungjawab bersama British dan Tanah Melayu. Kerakyatan Malaya ditukar kepada Melayu. 11. Kesan daripada itu, British telah bersetuju menubuhkan sebuah Jawatankuasa Perunding untuk mendapatkan pandangan mereka sebelum menyediakan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948.
29
BAB 4: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948
Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948
21 Januari 1948, Raja-Raja Melayu menandatangani Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu di Kings House, Kuala Lumpur. 1 Februari 1948, Persekutuan Tanah Melayu ditubuhkan secara rasmi.
Institusi Raja dikekalkan Ketuanan Melayu dikekalkan
11 buah negeri digabungkan 4 NNMB 5 NNMTB 2 NNS
Kerajaan pusat diketuai Pesuruhjaya Tinggi
Hak kerakyatan diperketatkan
CIRI-CIRI PERJANJIAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948
Negeri diketuai Sultan
Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri Raja Berperlembagaan
Kuasa dikongsi Pesuruhjaya Tinggi dan RajaRaja Melayu
Sistem Pentadbiran Persekutuan Tanah Melayu 1948 Pesuruhjaya Tinggi Majlis Eksekutif Persekutuan Tanah Melayu Majlis Raja-Raja Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu Sultan Negeri Menteri Besar Majlis Eksekutif Negeri Majlis Perundangan Negeri
29
BAB 4
KESEDARAN PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Persekutuan Tanah Melayu 1948
PERJANJIAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948 1. Pada 21 Januari 1948, Raja-Raja Melayu telah menandatangani Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu di Kings House, Kuala Lumpur. 2. 1 Februari 1948, secara rasminya diisytiharkan penubuhan Persekutuan Tanah Melayu. 3. Antara ciri-ciri perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 yang telah dipersetujui ialah: i. Pengenalan 11 buah negeri yang digabungkan iaitu 4 buah Negeri-negeri Melayu Bersekutu, 5 buah Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu dan 2 buah Negeri-negeri Selat.
ii. Kerajaan Pusat diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi dangan dibantu oleh 2 badan kerajaan iaitu Majlis Eksekutif dan Majlis Perundangan. iii. Negeri diketuai oleh Sultan dan jawatan Menteri Besar diwujudkan sebagai pentadbir negeri. iv. Pesuruhjaya Tinggi dan Majlis Raja-Raja berkongsi kuasa di peringkat pusat. Begitu juga kerajaan Pusat dan kerajaan Negeri. v. Konsep Raja Berperlembagaan diwujudkan di mana bidang kuasa raja ditentukan oleh Perlembagaan.
vi. Wujud Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri sebagai panduan di mana Senarai Persekutuan adalah senarai tanggungjawab kerajaan pusat dan Senarai Negeri merujuk kepada senarai tanggungjawab kerajaan negeri. vii. Sistem kerakyatan diperketatkan dan kerakyatan jus soli hanya untuk rakyat Raja Melayu dan rakyat British. Rakyat Raja Melayu ialah orang Melayu yang lahir di sesebuah negeri Melayu dan menjadi rakyat negeri itu secara automatik dan Rakyat British pula ialah mereka yang tinggal dan lahir di Pulau Pinang dan Melaka. viii. British mengiktiraf semula ketuanan Melayu yang diperakui sejak Perjanjian Pangkor. ix. Institusi Raja dikekalkan di mana bidang kuasa dan kedudukannya jelas dalam pentadbiran. Setiap negeri Melayu mengadakan perjanjian dan perlembagaan bertulis dengan British. Perlembagaan itu juga dikenali sebagai Undang-undang Tubuh Negeri yang digunakan sehingga hari ini.
30
Tokoh Penggerak Persekutuan Tanah Melayu

AKRONIM
Tokoh Penggerak Persekutuan Tanah Melayu Sultan Abdul Aziz A Sultan Badlishah B Sultan Ibrahim I Dato Onn Jaafar O Dato Nik Ahmed Kamil N Akronim ABI ON
Sultan Abdul Aziz (Perak) Raja Melayu yang aktif Sultan Badlishah (Kedah) Dato Onn bin Jaafar Menteri Besar Johor Yang diPertuan UMNO
Sultan Ibrahim (Johor)
Dato Nik Ahmed Kamil Menteri Besar Kelantan
Pergerakan Politik di Sarawak dan Sabah Sarawak

Penentangan pemimpin dan persatuan kaum tempatan terhadap Vyner Brooke yang menyerahkan Sarawak kepada British. 1 Julai 1946, apabila Sarawak diisytihar sebagai Tanah Jajahan Mahkota ia ditentang Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak dan lain-lain lagi secara terbuka. Kaum Ibu turut mengadakan demonstrasi dan menghantar surat bantahan. Surat Pekeliling Bil. 9 dikeluarkan British sebagai amaran kepada kakitangan kerajaan. 338 orang kakitangan meletak jawatan sebagai tanda bantahan. Wujud kumpulan Rukun Tiga Belas menentang penyerahan Sarawak. 3 Disember 1949, Rosli Dhobi membunuh Gabenor Sarawak (Sir Duncan Stewart). Beliau dan 3 rakannya dihukum gantung Usahanya tidak berjaya kerana pemimpin Sarawak tidak bersatu.
Sabah
Pergerakan politik sangat perlahan. Persatuan yang ada ialah persatuan sosioekonomi. Persatuan bersifat sederhana dan berpecah belah. 1951, persatuanpersatuan lenyap begitu sahaja.

30
BAB 4
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Persekutuan Tanah Melayu
TOKOH-TOKOH PENGGERAK PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1. Sultan Abdul Aziz dari Perak, seorang Raja Melayu yang aktif dan lantang menyuarakan ketuanan Melayu, menuntut kuasa Raja-Raja Melayu dikembalikan dan perlindungan kepada orang Melayu dipulihkan. Sultan Badlishah dari Kedah juga menuntut perkara yang sama dengan Sultan Abdul Aziz. Begitu juga dengan Sultan dari Johor iaitu Sultan Ibrahim. Dato Onn bin Jaafar adalah tokoh orang Melayu terpenting dalam mewakili rakyat. Beliau merupakan Menteri Besar Negeri Johor dan Yang Dipertua UMNO. Beliau telah mengetuai UMNO dalam rundingan Persekutuan Tanah Melayu dan merupakan Penasihat Raja Johor. Seorang lagi tokoh ialah Dato Nik Ahmed Kamil yang juga merupakan Menteri Besar Kelantan. PERGERAKAN POLITIK DI SARAWAK DAN SABAH Sarawak 1. 2. Perkembangan politik di Sarawak agak berbeza dengan Tanah Melayu. Selepas tentera Jepun berundur daripada Tanah Melayu, Vyner Brooke telah menyerahkan negeri tersebut kepada British atas alasan tiada lagi pengganti yang layak untuk mentadbir Sarawak. Vyner Brooke telah menghantar wakilnya, Gerald MacBr yan untuk mendapatkan persetujuan penyerahan Sarawak kepada British daripada pembesar-pembesar Sarawak. Penyerahan tersebut kemudiannya telah diisy tiharkan oleh Vyner Brooke pada 8 Februari 1946 dan penyerahan ini telah mendapat tentangan daripada pemimpin dan persatuan kaum tempatan. Antaranya ialah Datu Patinggi Abang Haji Abdillah, Persatuan Melayu Sarawak, dan Persatuan Dayak Sarawak. Penentangan berlaku kerana Vyner Brooke tidak berbincang terlebih dahulu kepada pemimpin-pemimpin tempatan dan 12.
6.
2.
7.
3.
8.
9.
10.
4.
11.
13.
penyerahan tersebut juga telah bercanggah dengan Perlembagaan 1941 yang menjanjikan Sarawak akan berkerajaan sendiri atas persetujuan Vyner Brooke. 1 Julai 1946, apabila Sarawak diisy tihar sebagai Tanah Jajahan Mahkota, ia ditentang Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak dan lain-lain persatuan secara terbuka. Kaum Ibu turut mengadakan demonstrasi dan menghantar surat bantahan kepada Kerajaan British. British kemudiannya telah mengeluarkan Surat Pekeliling Bil. 9 sebagai amaran kepada kakitangan kerajaan yang terlibat. Kesannya seramai 338 orang kakitangan awam telah meletakkan jawatan sebagai tanda bantahan. Kemudian wujud kumpulan Rukun Tiga Belas hasil daripada pakatan sulit antara kaum terpelajar dengan orang muda Sarawak sebagai tindak balas terhadap tekanan politik British. 3 Disember 1949, Rosli Dhobi telah membunuh Sir Duncan Stewart iaitu Gabenor Sarawak yang baru semasa beliau sedang melawat Sibu. Rosli Dhobi dan 3 orang rakannya terlibat dalam kejadian tersebut dan dikenakan hukuman gantung. Sayangnya, pengorbanan Rosli Dhobi tidak mendatangkan hasil kerana para pemimpin Sarawak tidak bersatu. Sabah
3.
4.
5.
Pergerakan politik di Sabah pula amat perlahan, tidak berkesan dan berpecah belah. Persatuan yang ada di Sabah juga kebanyakan nya adalah persatuan yang berbentuk sosioekonomi dan bersifat sederhana. Antaranya ialah Persatuan Kebangsaan Melayu Labuan, Persatuan Melayu Jesselton dan Barisan Pemuda. Semasa Sabah dijadikan jajahan takluk British pada 1946, tidak terdapat tentangan terbuka dan jelas daripada penduduk tempatan malahan persatuan-persatuan ini terkubur begitu sahaja pada 1951.
31
BAB 5: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA Sistem Ahli
SISTEM AHLI Idea Dato Onn bin Jaafar sewaktu berbincang dengan Sir Henry Gurney.
Sistem yang melatih penduduk tempatan dan kaum lain mentadbir Tanah Melayu. Sir Henry Gurney menjemput beberapa wakil dan mereka semua bersetuju dengan Sistem Ahli. Februari 1950, Sistem Ahli dibincangkan antara British wakil penduduk Tanah Melayu.
Sir Henry Gurney mencadangkan model Kenya dilaksanakan selaras hasrat British menjalankan dasar Dekolonisasi. Dekolonisasi Dasar pemberian bantuan ke arah kerajaan sendiri secara beransuransur terhadap tanah jajahan. Sistem Ahli diharap dapat mengurangkan tekanan daripada PKM.
2 1 8 7 6
3 4 5
Februari 1950, Sistem Ahli dipersetujui Majlis Raja-Raja Melayu.
Ciri-ciri Sistem Ahli Dilaksanakan pada Januari 1951 hingga Jun 1955, iaitu sebelum pilihan raya Majlis Perundangan Persekutuan (MPP) dijalankan pada Julai 1955.
Sistem Kabinet Bayangan Terdiri daripada beberapa orang pegawai tadbir dan tokoh masyarakat untuk memegang jawatan yang dibentuk. Anggota Sistem Ahli dikenali Ahli-ahli diletakkan di bawah sebagai Ahli. kuasa Pesuruhjaya Tinggi Contoh, Ahli Hal Ehwal dalam British. Negeri. Ahli terdiri daripada 9 orang anggota: 5 orang penduduk Tanah Melayu (3 daripadanya orang Melayu, Cina, dan India). 4 orang pegawai Inggeris.
Pelantikan Ahli dibuat oleh Pesuruhjaya Tinggi British dengan persetujuan Majlis Raja-Raja Melayu.
31
BAB 5
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA Sistem Ahli
SISTEM AHLI 1. Sistem Ahli ialah sistem yang melatih penduduk tempatan dan kaum lain menerajui pentadbiran Tanah Melayu. 2. Idea penubuhan dicetuskan oleh Dato Onn bin Jaafar semasa berbincang dengan Sir Henry Gurney di Kuala Lumpur. 3. Sir Henry Gurney mencadangkan agar model negara Kenya dan Rhodesia Utara dilaksanakan di Tanah Melayu selaras dengan hasrat British untuk menjalankan dasar dekolonisasi. 4. Dekolonisasi adalah dasar pemberian bantuan ke arah berkerajaan sendiri secara beransur-ansur kepada tanah jajahan. 5. British berpendapat Sistem Ahli akan mengurangkan tekanan daripada pihak Parti Komunis Malaya. 6. Pada Februari 1950, Sistem Ahli dibincangkan dan dipersetujui dalam mesyuarat Majlis Raja-Raja Melayu. 7. Pada Julai 1950, rundingan antara British dengan wakil penduduk Tanah Melayu diadakan di Kings House, Kuala Lumpur. 8. Sir Henry Gurney telah menjemput: (a) Dato Onn Jaafar (Yang Dipertua UMNO) (b) Dato Hamzah Abdullah (Menteri Besar Selangor) (c) Raja Uda (mewakili UMNO dan orang Melayu) (d) Dato Nik Ahmad Kamil (mewakili UMNO dan orang Melayu) (e) Dato E.E.C. Thuraisingam (mewakili kaum India) (f) Encik Yong Shook Lin (mewakili kaum Cina) (g) Dr. Lee Tiang Keng (mewakili kaum Cina) 9. Mereka semua bersetuju dengan Sistem Ahli. CIRI- CIRI SISTEM AHLI Sistem ini dilaksanakan pada Januari 1951 hingga Jun 1955, iaitu sebelum pilihanraya Majlis Perundangan Persekutuan (MPP) yang dijalankan pada Julai 1955. Sistem Ahli mempunyai beberapa ciri iaitu: Sistem Kabinet Bayangan yang terdiri daripada beberapa orang pegawai tadbir dan tokoh masyarakat untuk memegang jawatan yang dibentuk. Anggota Sistem Ahli dikenali sebagai Ahli. Contohnya, Ahli Hal-Ehwal Dalam Negeri. Perlantikan Ahli dibuat oleh Pesuruhjaya Tinggi British dengan persetujuan Majlis Raja-Raja Melayu. Ahlinya terdiri daripada 9 orang anggota iaitu 5 orang penduduk Tanah Melayu (3 daripadanya orang Melayu, orang Cina dan India) dan 4 orang lagi terdiri daripada pegawai Inggeris. Ahli-ahli diletakkan di bawah kuasa Pesuruhjaya Tinggi British.
1. 2. 3. 4.
5.
32
Proses Pelaksanaan Dan Kepentingan Sistem Ahli
Proses Pelaksanaan
Ahli yang dilantik diberi satu tugas portfolio yang mempunyai beberapa buah jabatan kerajaan. Cadangan tersebut adalah pendirian pentadbiran British. 1 5 4 Pesuruhjaya Tinggi memberi arahan dan persetujuan dalam hal tersebut. 3 Bertanggungjawab mencadangkan undangundang berkaitan dengan jabatan untuk dibentangkan dalam MPP. 2 Mereka menguruskan pentadbiran harian jabatan mengikut dasar yang sedia ada.
Kepentingan
1 Asas penting melatih pemimpin tempatan berkerajaan sendiri.

AKRONIM
Kepentingan 1. Melatih pemimpin tempatan 2. Memulakan perpaduan kaum 3. Menentukan kemerdekaan 4. Mengajar penduduk cara mentadbir Akronim 4M
M M M M
2 Memulakan proses perpaduan kaum di Persekutuan Tanah Melayu. 3 Pemimpin pelbagai kaum sebagai ahli, asas penting menentukan kemerdekaan. 4 Mengajar penduduk tempatan cara mentadbir kerajaan dengan baik walaupun dikuasai British.
32
BAB 5
PROSES PELAKSANAAN DAN KEPENTINGAN SISTEM AHLI 1. Ahli-ahli yang dilantik akan diberi tugas menjaga satu portfolio yang mengandungi beberapa buah jabatan kerajaan. 2. Mereka menguruskan pentadbiran harian jabatan tersebut mengikut dasardasar yang sedia ada. 3. Mereka bertanggungjawab mencadangkan undang-undang yang berkaitan dengan jabatan nya untuk dibentangkan dalam Majlis Perundangan Persekutuan. Di mana ahli akan berbincang dengan pegawai-pegawai kanan British untuk mendapatkan persetujuan bersama. 4. Pesuruhjaya Tinggi juga memberikan arahan dan persetujuan dalam perkara tersebut. 5. Selalunya cadangan undang-undang itu merupakan pendirian pentadbiran British. Keanggotaan Sistem Ahli Pada Peringkat Awal Bil. 1. 2. 3. Nama Ahli Dato Onn b. Jaafar O.A. Spencer Tunku Yaakob ibni Sultan Abdul Hamid 4. Dr. Lee Tiang Keng 5. Dato E.E.C. Thuraisingam 6. J.D. Hodgkinson 7. J.D. Mead 8. Dato Mahmud Mat Portfolio Ahli Dalam Negeri Ahli Ekonomi Ahli Pertanian dan Perhutanan Ahli Kesihatan Ahli Pelajaran Ahli Perindustrian dan Hubungan Sosial Ahli Perumahan dan Kerja Raya Ahli Tanah, Perlombongan dan Perhubungan
6. Sistem ini menjadi asas penting melatih orang tempatan untuk berkerajaan sendiri. 7. Sistem ini juga memulakan proses perpaduan kaum di Persekutuan Tanah Melayu. 8. Ahli-ahlinya merupakan gabungan pemimpin pelbagai kaum di negara ini. 9. Perkara ini menjadi asas penting menentukan kemerdekaan yang bakal dicapai mendapat sokongan seluruh penduduk Persekutuan Tanah Melayu. 10. Kesimpulannya, Sistem Ahli ini memberikan pendedahan baik kepada penduduk tempatan untuk mentadbir dan menerajui kerajaan walaupun dikuasai British.
33
Pakatan murni Usaha semua kaum di Tanah Melayu bekerjasama dan bertolak ansur melalui rundingan. PAKATAN MURNI PRA PERIKATAN Beberapa usaha dilakukan sebelum tertubuhnya Perikatan oleh penduduk Persekutuan Tanah Melayu.
Penubuhan Jawatankuasa Hubungan Antara kaum (CLC) Pada Jan 1949, Pulau Pinang 2 kaum, Melayu (UMNO) dan Cina (MCA) Ogos 1949 dianggotai kaum lain. Hasilnya: (a) Oktober 1950, RIDA ditubuhkan (b) Kerakyatan Negeri 1951 (c) Pilihan raya Keahlian terbuka UMNO kepada bukan Melayu Pada 1951. DatoOnn dikecam hebat DatoOnn keluar daripada UMNO
Langkah Penubuhan Pertama Parti Perikatan Oleh Langkah Langkah Tunku Kedua Kelima Abdul Rahman
Langkah Langkah Keempat Ketiga

Penubuhan Persidangan Kebangsaan Pada Februari 1953 Oleh Sir Malcom MacDonald Di Kings House, Kuala Lumpur Tujuan: Kerjasama politik untuk mengurangkan perkauman Diisytihar April 1953 di DBKL
Penubuhan IMP Oleh Dato Onn b. Jaafar Dasar IMP Kerjasama kaum dalam parti Gagal mendapat sambutan kaum bukan Melayu
AKRONIM
Pakatan Murni Pra Perikatan Penubuhan CLC Keahlian terbuka UMNO Penubuhan IMP Penubuhan Persidangan Kebangsaan Penubuhan Parti Perikatan
C U I P P
Akronim CUI 2P
33
BAB 5
PAKATAN MURNI Pakatan Murni merupakan usaha semua kaum di Tanah Melayu untuk menghasilkan satu kerjasama dan tolak ansur politik melalui rundingan. Ia merupakan jalan penyelesaian untuk menyatupadukan pelbagai kaum di negara ini. Pakatan Murni Pra Perikatan 1. Sebelum Perikatan ditubuhkan, terdapat beberapa usaha mengadakan pakatan murni di kalangan penduduk Persekutuan Tanah Melayu. Langkah Pertama: Penubuhan Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum atau Communities Liaison Committee (CLC) pada Januari 1949 di Pulau Pinang. i. Pada mulanya CLC dianggotai oleh 2 kaum terbesar di Tanah Melayu iaitu Melayu dan Cina. ii. Orang Melayu dinaungi UMNO dan diketuai oleh Dato Onn b. Jaafar. iii. Orang Cina dinaungi Persatuan Cina Malaya (MCA) dan diketuai oleh Tan Cheng Lock. iv. Ogos 1949, CLC dianggotai oleh 6 orang pemimpin Melayu, 6 orang pemimpin Cina dan seorang wakil daripada kaum India, Sri Lanka, Serani dan Eropah. v. Penubuhan CLC merupakan titik permulaan kerjasama kaum di Persekutuan Tanah Melayu. vi. Ia merupakan perubahan terbesar dasar UMNO kerana kesanggupannya berunding dengan kaum lain untuk kepentingan masa depan negara. vii. Menurut Dato Onn Jaafar, perpaduan antara kaum patut menjadi asas kemerdekaan yang akan dicapai. viii.Hasil rundingan UMNO-CLC, beberapa perkara telah dipersetujui. Antaranya ialah: Penubuhan Lembaga Pembangunan Industri Desa (RIDA) pada Oktober 1950. Ianya ber tujuan untuk memajukan ekonomi dan pendidikan masyarakat luar bandar terutama kaum Melayu. Ianya telah dipengerusikan oleh Dato Onn Jaafar. Kerakyatan Negeri 1951 diberi kepada imigran yang lahir di Persekutuan Tanah Melayu dengan syarat ibu atau bapanya telah menjadi rakyat Tanah Melayu. Pilihan raya diadakan pada masa sesuai di peringkat perbandaran,
negeri dan Majlis Perundangan Persekutuan (MPP). 3. Langkah Kedua: Pembukaan keahlian UMNO kepada bukan Melayu seperti cadangan Dato Onn Jaafar pada 1951. Bagaimanapun beliau dikecam hebat kerana masyarakat Melayu enggan berkompromi mengubah struktur UMNO. Beliau kemudiannya meninggalkan UMNO. Langkah Ketiga: Penubuhan Par ti Kemerdekaan Melayu (IMP). Dasar IMP menurut Dato Onn Jaafar menggunakan konsep kerjasama kaum dalam sebuah parti. IMP terbuka kepada semua kaum yang mahu bekerjasama mencapai kemerdekaan. Dato Onn Jaafar sedar perubahan politik ketika itu. Kerakyatan Negeri 1951 tidak lagi menjadikan orang Melayu sebagai rakyat tunggal Tanah Melayu kerana orang bukan Melayu juga akan menjadi rakayat Tanah Melayu. IMP gagal mendapat sambutan kaum Cina, India dan lain-lain kaum di Tanah Melayu. Ini kerana mereka tidak merasakan bahawa mereka adalah satu bangsa Tanah Melayu. Langkah seterusnya: Penubuhan Persidangan Kebangsaan pada Februari 1953 oleh Sir Malcolm MacDonald (Gabenor Jeneral Asia Tenggara), di Kings House, Kuala Lumpur. Tujuan penubuhan tersebut adalah untuk mencapai kerjasama politik bagi mengurangkan perasaan perkauman di kalangan penduduk Persekutuan Tanah Melayu. Penubuhan persidangan Kebangsaan tersebut diisytiharkan pada April 1953 di Dewan Bandaraya Kuala Lumpur. Dato Panglima Bukit Gantang sebagai pengerusi dan disokong oleh beberapa orang Menteri Besar. Pada masa yang sama juga, Tunku Abdul Rahman (pemimpin UMNO) menganjurkan Konvensyen Kebangsaan bersama-sama MCA. Konvensyen ini disertai pelbagai parti dan persatuan politik lain dan telah menghasilkan pembentukan Parti Perikatan.
4.
2.
5.
34
BAB 5: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA SISTEM AHLI Pakatan Murni
Pilihan Raya Perbandaran Kuala Lumpur 1 Februari 1952, kerjasama UMNO Kuala Lumpur MCA Selangor dibentuk apabila British mahu mengadakan pilihan raya Majlis Perbandaran Kuala Pilihan Raya Negeri 1954 Lumpur. 2 Antara Dato Abdul Razak (UMNO) dan 1 Parti Perikatan menang 226 Ong Yoke Lin (MCA). daripada 268 kerusi. 3 Telah memenangi 9 daripada 12 kerusi 2 Kemenangan menunjukkan yang dipertandingkan. muafakat antara kaum 4 Dalam pilihan raya bandaran di diterima penduduk. beberapa bandar utama, 3 Parti Perikatan memenangi 26 daripda 37 kerusi. Perikatan, Pilihan disertai MIC pada Raya Bandaran, 1955. Negeri dan Majlis Pilihan Raya Majlis Perundangan Parti Perikatan Perundangan Persekutuan Persekutuan 1955 (MPP) 1955 1 1954, British menubuhkan Jawatan kuasa Pilihan Raya 1 27 Julai 1955, Parti Perikatan (MPP). menyertai pilihan raya MPP. 2 Dianggotai pemimpin parti 2 Memenangi 51 daripada 52 kerusi. politik dan pegawai tinggi 3 Tunku Abdul Rahman selaku ketua British. parti menjadi Ketua Menteri dan 3 Jawatan kuasa mencadangkan membentuk Kabinet. 52 kerusi dipilih melalui pilihan 4 Anggota Kabinet terdiri daripada raya dan 48 ahli MPP dilantik pelbagai kaum. Pesuruhjaya Tinggi British.
PERIKATAN DAN PAKATAN MURNI KE ARAH KEMERDEKAAN

Bila berlaku? Februari 1956 Rundingan berlangsung 18 Januari 8 Februari 1956 Apakah hasil rundingan tersebut? Apa yang berlaku? Rundingan kemerdekaan Siapa terlibat? 1 Tunku Abdul Rahman (ketua) 2 Dr. Ismail Abdul Razak Hussein 3 Dato Abdul Rahman 4 Kolonel H.S. Lee Di mana berlaku? London Siapakah pengerusi rundingan? Lord Lennox Boyd (setiausaha Tanah Jajahan British) Pengisytiharan Kemerdekaan dibuat oleh Tunku Abdul Rahman di Bandar Hilir, Melaka.
(a) Sebuah Suruhjaya Bebas dibentuk untuk mengkaji (b) British setuju memerdekakan Persekutuan perlembagaan. Tanah Melayu (31 Ogos 1957).
4 orang wakil Sultan: 1 Dato Panglima Bukit Gantang (ketua) 2 Dato Nik Ahmed Kamil 3 En. Abdul Aziz Majid 4 Dato Mohd Seth
34
BAB 5
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA Pak atan Murni
Perikatan dan Pilihan Raya Bandaran Negeri dan Majlis Perundangan Persekutuan 1955 Pilihan Raya Perbandaran Kuala Lumpur Kerjasama UMNO-MCA dibentuk apabila British ingin mengadakan pilihan raya Majlis Perbandaran Kuala Lumpur pada Februari 1952. Kerjsama UMNO Kuala Lumpur dengan MCA Selangor diadakan oleh Dato Abdul Razak Yahya dan Ong Yoke Lin. Gabungan UMNO-MCA memenangi 9 daripada 12 kerusi yang dipertandingkan dalam pilihan raya tersebut. Dalam pilihan raya bandaran di beberapa bandar utama, gabungan tersebut memenangi 26 daripada 37 kerusi yang dipertandingkan. 2. Pilihan Raya Negeri 1954 Berlaku Pilihan Raya Negeri. Par ti Perikatan memenangi 226 daripada 268 kerusi. Kemenangan menunjukkan permuafakatan kaum dalam parti dapat diterima oleh penduduk Persekutuan Tanah Melayu. Kerjasama UMNO-MCA yang mengasaskan penubuhan Par ti Perikatan kemudiannya disertai oleh MIC pada 1955. 3. Pilihan Ra ya Majlis Perundangan Persekutuan (MPP) 1955 1954, British menubuhkan sebuah Jawatankuasa Pilihan Raya dalam MPP. Ia dianggotai pemimpin parti politik seperti Parti Negara, UMNO, MCA, MIC, dan pegawai-pegawai tinggi British. Jawatankuasa tersebut mencadangkan 52 kerusi dipilih melalui pilihan raya dan 48 ahli MPP dilantik oleh Pesuruhjaya Tinggi British. 4. Parti Perikatan Parti Perikatan menyertai pilihan raya MPP yang diadakan pada 27 Julai 1955. Manifesto Parti Perikatan ialah:
1.
i. Untuk mencapai kemerdekaan dalam masa 4 tahun ii. Mewajibkan pendidikan iii. Menjadikan perkhidmatan awam bercorak tempatan iv. Menjaga hak asasi manusia v. Melindungi hak Raja-Raja Melayu sebagai Raja Berperlembagaan Par ti Perikatan memenangi 51 daripada 52 kerusi yang dipertandingkan. Kemenangan tersebut membolehkan Tunku Abdul Rahman selaku Ketua Parti Perikatan menjadi Ketua Menteri. Pembahagian anggota kabinetnya terdiri daripada pelbagai kaum dan berfungsi sehingga kemerdekaan dicapai. Selepas merdeka, terdapat sedikit perubahan dari segi keanggotaan ahli kabinet. Perikatan Dan Pakatan Murni Ke Arah Kemerdekaan 1. Februari 1956, Tunku Abdul Rahman mengetuai rombongan rundingan kemerdekaan ke London. 2. Antara yang menyertainya ialah Dr. Ismail Abdul Rahman, Dato Abdul Razak Hussein dan Kolonel H.S. Lee. 3. 4 orang wakil Sultan ialah Dato Panglima Bukit Gantang (Ketua), Dato Nik Ahmed Kamil, En. Abdul Aziz Majid dan Dato Mohd. Seth. 4. Rundingan dipengerusikan oleh Lord Lennox-Boyd (setiausaha Tanah Jajahan British). 5. Rundingan berlangsung dari 18 Januari hingga 8 Februari 1956. 6. Hasil rundingan tersebut: Sebuah Suruhanjaya Bebas untuk mengkaji perlembagaan dibentuk. Pihak British bersetuju memberi kemerdekaan kepada Persekutuan Tanah Melayu pada 31 Ogos 1957. 7. Tunku Abdul Rahman membuat pengisytiharan tarikh kemerdekaan itu di Bandar Hilir, Melaka.
35
BAB 5: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA SISTEM AHLI Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957
Suruhanjaya Reid
Bila dibentuk Mac 1956
Siapakah ahli jawatankuasanya? 1 Sir Ivor Jennings (England) 2 Sir William Mc 3 Kell (Bekas Gabenor Jeneral Australia) 4
Apa tujuan pembentukan? Membincang dan menyusun perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka. Tuan B. Malik (Hakim Mahkamah Tinggi India) Tuan Abdul Hamid (Pakistan)
Siapakah yang mengetuai Suruhanjaya Reid? Lord Reid (Hakim British)
Apakah tugas Suruhanjaya? Merangka perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka.
Tarikh penting lain: Februari 1957, cadangan Suruhanjaya diterbitkan. Mei 1957, Parlimen British menerima cadangan tersebut. 17 Ogos 1957, Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu mengesahkannya, maka wujud Perlembagaan Merdeka 1957.
Apakah isu yang dijadikan panduan suruhanjaya? 1 Pembentukan kerajaan Persekutuan yang kuat. 2 Memberi kuasa autonomi kepada negeri dalam bidang tertentu. 3 Kedudukan Raja-Raja Melayu dan hak istimewa orang Melayu. 4 Pewujudan satu bangsa. 5 Isu kerakyatan Jus Soli. Tidak diterima orang Melayu Diterima selepas rundingan dengan syarat orang bukan Melayu mengiktiraf istimewa orang Melayu.
ISU-ISU PENTING PERJANJIAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1957

10 Pentadbiran negara 9 Yang Dipertuan bersifat Bahasa Agong, demokrasi berparlimen. Melayu, ketua bahasa negara. kebangsaan. 11 Di peringkat negeri, Menteri Besar sebagai pelaksana pentadbiran dan dibantu oleh DUN dan EXCO. 1 Pembentukan sebuah kerajaan persekutuan.
7 6
Tanah Simpanan Melayu dikekalkan. Agama Islam, agama rasmi Persekutuan.
Pemisahan kuasa Persekutuan dengan kuasa Negeri. Melalui senarai Persekutuan dan senarai Negeri.
Kedudukan istimewa orang Melayu dikekalkan.
Tiga jenis kerakyatan diwujudkan, iaitu kuat kuasa undang-undang, permohonan dan Naturalisasi. Prinsip jus soli diterima.
Institusi Raja dijadikan Raja Berperlembagaan peringkat negeri dan negara.
35
BAB 5
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA Perjanjiaan Persekutuan Tanah Melayu 1957
PERJANJIAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1957 Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957 penting sebagai simbol persetujuan British untuk memberi kemerdekaan kepada Persekutuan Tanah Melayu. Kemerdekaan ini ialah kemuncak perjuangan nasionalisme yang berlaku sejak pertengahan abad ke-19. Suruhanjaya Reid Suruhanjaya Reid dibentuk pada Mac 1956. Ia bertujuan untuk membincang dan menyusun Perlembagaan Tanah Melayu yang merdeka. 3. Suruhanjaya ini diketuai oleh Lord Reid (Hakim British) sebagai pengerusi. 4. Antara ahli lain ialah: i. Sir Ivor Jennings (England) ii. Sir William McKell (Bekas Gabenor Jeneral Australia) iii. Tuan B. Malik (Hakim Mahkamah Tinggi India) iv. Tuan Abdul Hamid (Pakistan) 5. Tugas suruhanjaya tersebut ialah merangka sebuah perlembagaan bagi Persekutuan Tanah Melayu yang akan merdeka. 6. Isu yang dijadikan panduan suruhanjaya ini ialah: a) Pembentukan sebuah kerajaan Persekutuan yang kuat. b) Pemberian kuasa autonomi kepada negeri dalam bidang tertentu. c) Kedudukan Raja-Raja Melayu dan hak istimewa orang Melayu. d) Pewujudan satu bangsa Persekutuan Tanah Melayu. 7. Suruhanjaya ini telah menerima sebanyak 131 memorandum daripada pelbagai pihak seperti Raja-Raja Melayu, orang perseorangan dan pertubuhan politik. 8. Cadangan Pa r ti Perikatan lebih diberi perhatian. 9. Februari 1957, cadangan-cadangan Suruhanjaya Reid telah diterbitkan. 10. Mei 1957, Parlimen British menerima cadangan tersebut. 11. 17 Ogos 1957, Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu mengesahkannya, maka wujudlah Perlembagaan Merdeka 1957. 12. Isu kerakyatan jus soli yang menjadi tuntutan orang dagang tidak dapat diterima orang
Melayu. 13. Prinsip yang memberikan hak sama rata kepada semua kaum ini dianggap boleh melemahkan kedudukan istimewa orang Melayu dalam Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu. 14. Tolak ansur menyebabkan terbinanya pakatan murni antara kaum. 15. Perkara lain yang dipersetujui ialah agama Islam sebagai agama rasmi Persekutuan Tanah Melayu dan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. Isi-isi Penting Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957 1. Perjanjian Perseku tuan Tanah Mela yu ditandatangani oleh Raja-Raja Melayu dan British pada 15 Ogos 1957. Perjanjian melahirkan Perlembagaan Perseku tuan Tanah Mela yu 1957 yang berasaskan perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948. Antara isi pentingnya ialah: i. Pembentukan sebuah Kerajaan Persekutuan. ii. Pemisahan antara kuasa Persekutuan dengan kuasa Negeri melalui Senarai Persekutuan dan Senarai Negeri. iii. Institusi Raja dijadikan Raja Berperlembagaan pada peringkat negeri dan negara. iv. Tiga jenis kerakyatan diwujudkan iaitu kerakyatan kuatkuasa undang-undang, kerakyatan permohonan dan naturalisasi. Prinsip jus soli diterima. v. Kedudukan istimewa orang Melayu dikekalkan. vi. Agama Islam sebagai agama rasmi Persekutuan. vii. Tanah Simpanan Melayu dikekalkan. viii.Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. ix. Yang Diper tuan Agong sebagai ketua negara. x. Pentadbiran negara bersifat demokrasi berparlimen. Prinsip-prinsip ini adalah penerusan kepada pembinaan negara dan bangsa yang kukuh, sistematik dan berperundangan. Unsur Kesultanan Melayu digabungkan dengan sistem birokrasi Barat untuk membentuk identiti negara dan bangsa Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka.
1. 2.
2.
3.
4.
5.
36
BAB 5: PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA SISTEM AHLI Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957
Kepentingan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957

Membolehkan sebuah kerajaan demokrasi dengan konsep Raja berperlembagaan dibentuk.
2
Mewujudkan perpaduan kaum yang jitu antara kaum di Persekutuan Tanah Melayu. Keharmonian kaum dapat dicapai tanpa pertumpahan darah.
Perbezaan warna kulit, agama, bahasa, dan bangsa diketepikan.
Melahirkan identiti masyarakat yang merdeka.
Memberikan hak mutlak kepada penduduk tempatan untuk mentadbir negara yang berdaulat dan merdeka mengikut acuan sendiri.
Peranan Tokoh-tokoh Kemerdekaan

1 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj Jawatan, Presiden UMNO, ketua Parti Perikatan dan Perdana Menteri pertama. Gelaran, Bapa Kemerdekaan.
Tan Cheng Lock Presiden Dewan Perniagaan Cina Malaya dan Presiden MCA pertama. Presiden MCA yang menyokong Tunku Abdul Rahman mendapatkan kemerdekaan. 3 4 Tun V.T. Sambathan Mendapat pendidikan di Universiti Annamalai, India Menjadi Presiden MIC dan beberapa jawatan menteri lain Menyokong kerjasama kaum Menyeru kaum India setia kepada negara ini.
Tun H. S. Lee Mendapat pendidikan di China Tokoh MCA yang memulakan kerjasama kaum Menteri Kewangan pertama Persekutuan Tanah Melayu.
Tun Abdul Razak Berkelulusan Undangundang Timbalan Presiden UMNO Perunding dalam tuntutan kemerdekaan di London, 1956 Perunding dalam menyiapkan Perlembagaan Merdeka 1957 Pengerusi Jawatankuasa Penyata Pendidikan 1956 (Penyata Razak 1957).
36
BAB 5
PEMBINAAN NEGARA DAN BANGSA YANG MERDEKA Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1957
KEPENTINGAN PERJANJIAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1957 1. Membolehkan sebuah kerajaan demokrasi dengan konsep Raja Berperlembagaan dibentuk. 2. Mewujudkan perpaduan kaum yang jitu antara kaum di Persekutuan Tanah Melayu. 3. Keharmonian kaum dapat dicapai tanpa menumpahkan darah. 4. Memberikan hak mutlak kepada penduduk tempatan untuk mentadbir negara yang berdaulat dan merdeka mengikut acuan sendiri. 5. Melahirkan identiti masyarakat yang merdeka. 6. Perbezaan warna kulit, agama, bahasa, dan bangsa diketepikan demi mencapai matlamat negara merdeka bersama. PERANAN TOKOH-TOKOH KEMERDEKAAN TUNKU ABDUL RAHMAN PUTRA AL-HAJ Beliau memegang jawatan sebagai Presiden UMNO, ketua Parti Perikatan dan Perdana Menteri pertama Malaysia. Beliau mendapat gelaran sebagai Bapa Kemerdekaan di atas usaha dan jasanya dalam mendapatkan kemerdekaan untuk Tanah Melayu. TUN ABDUL RAZAK Beliau mempunyai kelulusan dalam bidang undang-undang dan merupakan Timbalan Presiden UMNO. Beliau juga merupakan perunding yang turut serta dalam Tuntutan Kemerdekaan di London pada 1956. Beliau juga merupakan perunding dalam menyiapkan Perlembagaan Merdeka 1957. Beliau telah menjadi pengerusi Jawatankuasa Penyata Pendidikan 1956 (Penyata Razak 1957). TUN H.S. LEE Beliau telah mendapat pendidikan di China. Juga merupakan tokoh MCA yang memulakan kerjasama kaum dan telah menjadi Menteri Kewangan yang pertama bagi Persekutuan Tanah Melayu. TUN V.T. SAMBATHAN Beliau telah mendapat pendidikan di Universiti Annamalai, India dan telah menjadi Presiden MIC serta beberapa jawatan Menteri yang lain. Beliau menyokong kerjasama kaum dan telah menyeru kaum India supaya setia kepada negara ini. TAN CHENG LOCK Beliau merupakan seorang Presiden Dewan Perniagaan Cina Malaya dan Presiden MCA yang pertama. Presiden MCA juga telah menyokong Tunku Abdul Rahman dalam mendapatkan kemerdekaan.
37
BAB 6: PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Cadangan ke Arah Pembentukan Malaysia
Cadangan Ke arah Pembentukan Malaysia 1887, Lord Brassey mencadangkan penggabungan Sabah, Sarawak, Negeri-negeri Melayu dan Negeri-negeri Selat. 1948, Sir Malcom MacDonald mencadangkan penggabungan Sarawak, Sabah, Singapura, Brunei dan Persekutuan Tanah Melayu. 1956, Dato Onn Jaafar mencadangkan nama baru (Malaysia) kerana berpendapat British akan menggabungkan Sarawak, Sabah, Brunei, Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu. 1959, Lee Kuan Yew mendesak British berunding dengan Tunku Abdul Rahman menggabungkan Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu sahaja tetapi tidak dipersetujui. 27 Mei 1961, Tunku Abdul Rahman mencadangkan pembentukannya semasa majlis makan tengah hari anjuran Persatuan Wartawan Negeri di Hotel Adelphi, Singapura. Faktor-faktor Pembentukan Malaysia
Malaysia berpengalaman menangani masalah komunis sebagaimana yang berlaku di Singapura dan Sarawak. Dapat menghalang pengaruh komunis. Akan mempercepatkan Ancaman komunis kemerdekaan Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei yang belum mampu berkerajaan sendiri. Kemerdekaan
Lee Kuan Yew bimbang pengaruh Barisan Sosialis akan merosakkan rancangan British memerdekakan Singapura. Barisan Sosialis
Politik Sosial
Kependudukan Dapat mengimbangkan jumlah dan kadar pertumbuhan kaum di negerinegeri anggota.
Dekolonisasi Ia merupakan proses British Kerjasama melepaskan Ekonomi tanah jajahan Akan mewujudkan iaitu negerisatu pasaran yang negeri kecil lebih luas untuk yang belum menggalakkan membangun. pelaburan dan perkembangan pertanian. Ekonomi
37
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Cadangan ke Arah Pembentuk an Malaysia
CADANGAN KE ARAH PEMBENTUKAN MALAYSIA Sejak awal abad ke-19, idea pembentukan Malaysia telah dikemukakan. 2. 1887, cadangan pertama dikemukakan oleh Lord Brassey (Pengarah Syarikat Borneo Utara). 3. Beliau telah mencadangkan British supaya menggabungkan Sarawak dan Sabah (Borneo Utara) dengan Negeri-negeri Melayu dan Negeri-negeri Selat. 4. 1948, Sir Malcolm MacDonald (Gabenor Jeneral Asia, 1949-1952) mencadangkan Sarawak, Sabah, Singapura, Brunei dan Persekutuan Tanah Melayu digabungkan. 5. Terdapat juga cadangan daripada pemimpin Singapura, Lim Yew Hock diikuti oleh David Marshall pada 1955. 6. 1956, Dato Onn Jaafar mencadangkan Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka dinamakan sebagai Malaysia kerana berpendapat satu masa nanti British akan menggabungkan Sarawak, Sabah, Brunei dan Singapura dengan Persekutuan Tanah Melayu. 7. 1959, Lee Kuan Yew pula telah mendesak British berunding dengan Tunku Abdul Rahman supaya menggabungkan Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu sahaja. 8. Ia tidak dipersetujui oleh Tunku Abdul Rahman kerana akan berlaku ketidakseimbangan penduduk. 9. Namun pada 27 Mei 1961, Tunku Abdul Rahman menyetujui penubuhan Malaysia dan mencadangkan pembentukannya dalam majlis makan tengah hari anjuran Persatuan Wartawan Luar Negeri di Hotel Adelphi, Singapura. 10. Beliau menyatakan harapannya supaya Malaysia dapat dibentuk bagi menjamin satu kedudukan politik yang lebih kukuh dan disegani di rantau ini. 11. Menurutnya lagi, pembentukan Malaysia memerlukan kerjasama British dan rakyat tempatan. 1. FAKTOR-FAKTOR PEMBENTUKAN MALAYSIA Faktor Politik 1. Barisan Sosialis (i) Lee Kuan Yew berminat bergabung dengan Malaysia kerana perkembangan pengaruh Barisan Sosialis yang memenangi pilihan raya Hong Lim di Singapura pada April 1961 dikhuatiri akan melemahkan parti pimpinan Lee Kuan Yew (Parti Tindakan Rakyat). (ii) Perkembangan ini membimbangkan kerana akan menggugat rancangan British untuk memberikan Singapura kemerdekaan. (iii) Lee Kuan Yew menganggap Barisan Sosialis sebagai gerakan berhaluan kiri. Ancaman Komunis (i) Lee Kuan Yew mendesak British menggunakan alasan ini untuk menggabungkan Malaysia dan
3.
4.
Singapura. (ii) Lagipun Persekutuan Tanah Melayu mempunyai pengalaman dalam membanteras pengaruh Parti Komunis Malaya sepanjang tempoh darurat (19481960). (iii) Ancaman komunis juga wujud di Sarawak yang diperjuangkan oleh Clandestine Communist Organization (CCO) yang bermatlamat menjadikan Sarawak negara komunis. (iv) Ini merupakan faktor terpenting mengapa Tunku Abdul Rahman mengemukakan idea pembentukan Malaysia. Kemerdekaan (i) Penubuhan Malaysia akan mempercepatkan kemerdekaan Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei yang ketika itu belum mampu berkerajaan sendiri. (ii) Mereka juga dapat menikmati pembangunan sosial, ekonomi, dan politik. Dekolonisasi (i) Penubuhan Malaysia adalah proses dekolonisasi British terhadap negeri-negeri kecil yang belum membangun. (ii) Dalam Perhimpunan Agung Pertubuhan BangsaBangsa Bersatu (PBB) pada 1960 timbul usul supaya tanah-tanah jajahan dimerdekakan. (iii) British berharap pembentukan Malaysia dapat menghalang penyebaran pengaruh komunis di Singapura dan wilayah-wilayah Borneo. FAKTOR EKONOMI
1.
2.
Penubuhan Malaysia akan mewujudkan satu pasaran yang lebih luas bagi menggalakkan pelaburan dan perkembangan industri pertanian. Kerjasama serantau dalam ekonomi dapat memanfaatkan keistimewaan dan sumber-sumber yang ada di negeri-negeri ini seperti Tanah Melayu yang kaya dengan bahan mentah (getah dan bijih timah), Sarawak dan Sabah mempunyai sumber balak, manakala Brunei kaya dengan sumber minyak. FAKTOR SOSIAL
1.
2.
3.
2.
Pembentukan Malaysia adalah untuk mengimbangkan jumlah dan kadar pertumbuhan kaum di kalangan negeri anggota dengan memasukkan Sarawak, Sabah, dan Brunei ke dalam gabungan itu. Pada keseluruhannya, ia juga bertujuan untuk menyegerakan kemerdekaan bagi negeri-negeri anggota disamping memajukan negeri-negeri yang belum membangun seperti Sarawak dan Sabah. Pembentukan ini juga memperlihatkan kesepakatan dan semangat setia kawan antara Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak, Sabah, dan Singapura untuk memajukan negeri masing-masing demi kepentingan bersama.
38
BAB 6: PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Cadangan ke Arah Pembentukan Malaysia
Reaksi Terhadap Pembentukan Malaysia
Rakyat menganggap penubuhan Malaysia satu usaha murni membantu dan memimpin Negeri-negeri Melayu. Pengalaman Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka menjadi aset memajukan Malaysia yang akan ditubuhkan. Kebanyakan parti politik menyokong idea penubuhan tetapi berbeza pendapat tentang pelaksanaannya.
Persekutuan Tanah Melayu Singapura Brunei
Sultan Omar Ali Saifuddin menyokong penubuhan Malaysia. Sebuah Suruhanjaya dibentuk untuk meninjau pendapat rakyat Brunei. Parti Rakyat Brunei (PRB) menentang pembentukan Malaysia. Kerana menganggap ia satu bentuk neokolonialisme. A.M. Azahari melancarkan pemberotakan semasa Majlis Mesyuarat Undangan Negara Brunei diadakan. 7 Disember 1962, pemberontakan Brunei dipatahkan tetapi A.M. Azahari tidak dapat ditangkap.
Lee Kuan Yew dan parti PAP menyokong usaha ini kerana bimbang dengan pengaruh parti berhaluan kiri yang kuat dan bimbang kedudukannya tergugat. Disember 1961, Majlis Undangan Negeri Singapura meluluskan usul penggabungan tersebut. Barisan Sosialis menentang penggabungan dan berpendapat ia satu neokolonalisme. Pendapat ini disokong Parti Buruh dan Parti Rakyat Bersatu. 1 September 1962, referendum tentang persoalan dan syarat penggabungan diadakan. Hasilnya, penggabungan menjadi pilihan.
38
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Cadangan ke Arah Pembentuk an Malaysia
REAKSI TERHADAP PEMBENTUKAN MALAYSIA Reaksi Dalam Negeri 1. Persekutuan Tanah Melayu (i) Rakyat Persekutuan Tanah Melayu melihat penubuhan Malaysia sebagai usaha murni untuk membantu dan memimpin negeri-negeri anggota. (ii) Pengalaman Perseku tuan Tanah Melayu sebagai sebuah negara yang merdeka menjadi aset yang boleh digunakan untuk memajukan Malaysia yang akan ditubuhkan. (iii) Kebanyakan parti politik di sini ketika itu menyokong idea tersebut tetapi terdapat perbezaan pendapat tentang pelaksanaannya. (iv) Sebagai contoh, Parti Islam Se-Tanah Melayu (PAS) meminta supaya idea ini dirundingkan terlebih dahulu di kalangan penduduk Persekutuan Tanah Melayu manakala UMNO menyetujui penggabungan dengan Sarawak, Sabah, dan Brunei tanpa Singapura. 2. Singapura (i) Singapura berhasrat bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu sejak 1950-an lagi. (ii) Lee Kuan Yew dan partinya (PAP) menyokong usaha ini kerana bimbang dengan pengaruh parti berhaluan kiri yang kuat dan beliau sendiri ingin mempertahankan kedudukannya. (iii) Disember 1961, Majlis Undangan Negeri Singapura meluluskan usul penggabungan ini. (iv) Barisan Sosialis menentang idea ini dan mengatakan pembentukan Malaysia merupakan satu penjajahan bentuk baru. (v) Mereka menuntut supaya pandangan rakyat Singapura diambil kira terlebih dahulu sebelum Singapura menyertai gabungan ini. (vi) Pandangan mereka disokong oleh Parti Buruh pimpinan David Marshall dan Parti Rakyat Bersatu atau United Peoples Party pimpinan Ong Eng Guan yang menggesa kerajaan Singapura
mendapatkan pandangan rakyat. (vii) Satu referendum berhubung dengan persoalan dan syarat penggabungan telah diadakan pada 1 September 1962. (viii) Dalam referendum tersebut, pengundipengundi Singapura memilih penggabungan diadakan mengikut cadangan kerajaan Singapura seperti yang dipersetujui dengan kerajaan Persekutuan Tanah Melayu pada November 1961. 3. Brunei (i) Pada awalnya Sultan Brunei iaitu Sultan Omar Ali Saifuddin menyokong penubuhan Malaysia dan telah membentuk sebuah suruhanjaya bagi meninjau pendapat rakyat Brunei. (ii) Tetapi , Parti Rakyat Brunei (PRB) pimpinan A. M. Azahari menentang pembentukan Malaysia kerana matlamat parti itu adalah untuk menubuhkan Persekutuan Borneo, iaitu kerajaan Kalimantan Utara yang terdiri daripada Sarawak, Sabah, dan Brunei. (iii) Anggota PRB menganggap pembentukan Malaysia sebagai satu bentuk neokolonialisme. (iv) A.M. A zahari telah melancarkan pemberontakan di bawah pasukan Tentera Nasional Kalimantan Utara (TNKU) yang ditubuhkan di beberapa buah bandar di Sarawak, Sabah, dan Brunei. (v) Pemberontakan ini dilancarkan apabila Majlis Mesyuarat Undangan Negeri Brunei dan Sultan Brunei menangguhkan keputusan tersebut. (vi) A.M. A zahari dan penyokongnya mendapat bantuan dan sokongan daripada Indonesia dan Filipina. (vii) Pemberontakan Brunei yang berlaku pada 7 Disember 1962 dapat dipatahkan oleh tentera British tetapi A.M. Azahari yang berada di Manila tidak dapat ditangkap. (viii) Beliau kemudiannya mendapat perlindungan politik di Indonesia.
39
BAB 6: PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Reaksi Terhadap Pembentukan Malaysia
Tentang
Sarawak : Parti Politik di Sarawak

Parti Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP) Parti Negara Sarawak (PANAS) Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP) Barisan Rakyat Jati Sarawak (BERJASA) Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) Sarawak Chinese Association (SCA) Tarikh Jun 1959 April 1960 April 1961 Disember 1961 Pemimpin Ong Kee Hui Dato Bandar Abang Haji Mustapha Stephen Kalong Ningkan (i) Abdul Rahman Yaakub (ii) Abdul Taib Mahmud Temenggung Jugah Anak Barieng Ahli
Sokong
Orang Cina (majoriti) Orang Melayu (minoriti) Orang Melayu (majoriti) Orang Iban Orang Melayu dan orang Melanau (majoriti), orang Iban dan orang Bidayuh (minoriti) Majoriti orang Cina Majoriti orang Cina
Ogos 1962 Julai 1962
Sabah: Parti Politik di Sabah Parti Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO) Pasok Momogun Parti Bersatu Parti Demokratik Tarikh Ogos 1961 Disember 1961 Jun 1962 Pemimpin Donald Stephens Datu Mustapha Datu Harun G.S. Sundang Khoo Siak Chew Peter Chin
Sokong
Ahli Orang Kadazan Orang Islam Sabah Orang Dusun / Kadazan Orang Cina Orang Cina
Tuntutan perkara 20
1 Perkara 20 antara perkara yang dituntut oleh Sabah diikuti Sarawak. 2 Tujuan, melindungi hak dan kepentingan penduduk Sarawak dan Sabah. 3 Hak wilayah asingan: Wilayah yang ditadbir oleh pihak tertentu dengan kuasa kehakiman dan pentadbiran sendiri. Perbezaan Sabah dan Sarawak dengan negeri Melayu lain. Kedudukan Istimewa Penduduk Asal dan Hal Ehwal Imigresen Kerakyatan Bahasa Kebangsaan Agama Islam Peruntukan Kewangan Pelajaran Ketua Negeri
4 Isu yang disentuh:

39
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Reaksi Terhadap Pembentuk an Malaysia
SARAWAK DAN SABAH 1. Reaksi segera timbul selepas cadangan pembentukan ini iaitu menolak pembentukan Malaysia. 2. Kedua-dua negeri yang lama diperintah oleh British (Sarawak melebihi satu abad dan Sabah 60 tahun) berasa tidak yakin mentadbir kerajaan sendiri. 3. Ini kerana peluang mereka dalam politik adalah terhad. 4. Sarawak (i) Parti politik di Sarawak sebelum penubuhan Malaysia seperti di transparensi. (ii) Kesemua parti akhirnya menyokong penubuhan Malaysia hanya SUPP yang menentang. (iii) Oktober 1962, PANAS, SNAP, BERJASA, SCA, PESAKA membentuk Parti Perikatan Sarawak dan berjuang menyokong penubuhan Malaysia dan menyekat pengaruh SUPP. 5. Sabah (i) Parti-parti politik di Sabah seperti di transparensi. (ii) September 1961, kelima-lima parti UNKO, USNO dan parti Pasok Momogun, Parti Bersatu dan Parti Demokratik bergabung membentuk Parti Perikatan Sabah. (iii) Kesemuanya menyokong penubuhan Malaysia. 6. Parti Perikatan Sabah telah mengemukakan Perkara 20. Ia kemudiannya telah diterima Sarawak. 7. Perkara 20 ini menyenaraikan tuntutan Sabah dan Sarawak untuk dimasukkan ke dalam Perlembagaan Malaysia oleh Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK) sebagai asas pembentukan Perlembagaan Malaysia yang baru. 8. Perbezaan pembahagian kuasa bagi Sarawak dan Sabah dengan negeri-negeri Melayu lain dipanggil hak wilayah asingan. 9. Tuntutan tersebut dapat melindungi hak dan kepentingan penduduk Sarawak dan Sabah. 10.Antara perkara yang disentuh ialah: (i) Ketua negeri (ii) Bahasa kebangsaan (iii) Agama Islam (iv) Kedudukan istimewa penduduk asal negeri dan hal ehwal imigresen (v) Kerakyatan (vi) Peruntukan kewangan (vii) Pelajaran 11. Akhir 1961, ramai pemimpin serta penduduk Sabah dan Sarawak menyokong penubuhan Malaysia. 12.Semangat perpaduan dan toleransi yang diperlihatkan pemimpin dari Tanah Melayu juga telah membantu perubahan sikap ini.
40
BAB 6: PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Reaksi Terhadap Pembentukan Malaysia
Reaksi Negara Luar
I N D O N E S I A
Penentangan bermula akhir tahun 1962. Presiden Soekarno (Parti Komunis Indonesia) berpendapat pembentukan Malaysia, satu neokolonialisme baru. 20 Januari 1963, Dasar Konfrontasi diumumkan dengan konsep Ganyang Malaysia. Cara penentangan: 1 Serangan terhadap kapal-kapal nelayan dan pencerobohan udara Tanah Melayu. 2 Melancarkan serangan ke atas Malaysia melalui Johor, Sarawak dan Sabah. 3 Memburukkan nama Malaysia di negara Afro-Asia dan negara Dunia Ketiga. Tindakan yang diambil Malaysia: 1 Serangan pertama, tiada tindakan diambil. 2 Serangan kedua, meminta bantuan negara Komanwel. 3 Tentangan ketiga, Tun Abdul Razak melawat ke negara Afrika untuk menjelaskan masalah hubungan diplomatik Malaysia - Indonesia. September 1965, berlaku pemberontakan senjata di Indonesia, di mana Jeneral Soeharto menggulingkan Presiden Soekarno. Adam Malik telah dihantar untuk memulihara hubungan diplomatik Indonesia Malaysia dan berakhirlah konfronfasi Indonesia Malaysia pada Ogos 1966. Jun 1962, Presiden Macapagal telah menuntut hak ke atas Sabah kerana mendakwa Sabah milik Kesultanan Sulu. Ia berdasarkan perjanjian antara Sultan Jamalul Alam dan Baron Von Overbeck pada 22 Januari 1878. Baron Von Overbeck telah menjualkan haknya kepada Alfred Dent (SBUB) dan memerintah Sabah sehingga kedatangan Jepun. 1946, SBUB menyerahkan Sabah kepada British. Pajakan Sabah diisytiharkan tamat oleh Sultan Esmail Ikram pada 22 Januari 1958. Jun 1966, Filipina mengiktiraf penubuhan Malaysia dan hubungan diperbaiki melalui MAPHILINDO.
F I L I P I N A
40
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Reaksi Terhadap Pembentuk an Malaysia
REAKSI NEGARA LUAR Indonesia 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Indonesia membantah pembentukan Malaysia. Pada awalnya, Indonesia tidak menunjukkan sebarang reaksi. Tentangan hanya muncul pada akhir tahun 1962. Indonesia berpendapat pembentukan tersebut merupakan satu bentuk neokolonialisme yang akan mengancam Indonesia. Pandangan ini disuarakan oleh Parti Komunis Indonesia yang akhirnya telah mempengaruhi Presiden Soekarno untuk mengisytiharkan Dasar Konfrontasi. Dasar Konfrontasi dari segi ekonomi dan kemasyarakatan dengan konsep Ganyang Malaysia telah diumumkan pada 20 Januari 1963. Pada mulanya, berlaku serangan terhadap kapal-kapal nelayan Tanah Melayu dan pencerobohan udara tetapi tiada tindakan diambil oleh Malaysia. Tetapi apabila tentera Indonesia mula melancarkan serangan terhadap Malaysia melalui Johor, Sarawak dan Sabah, Malaysia telah bertindak balas dengan bantuan tentera Komanwel seperti Britain, Australia, New Zealand dan Kanada. Tunku Abdul Rahman mengambil tindakan menghantar bantahan rasmi kepada Setiausaha Agung Bangsa-Bangsa Bersatu berhubung pencerobohan tersebut. Bagaimanapun, ancaman Indonesia untuk menekan Tanah Melayu dari segi ekonomi tidak berlaku kerana ianya hanya akan menjejaskan Indonesia sendiri. Malaysia terpaksa mengambil langkah memelihara kedaulatan negara dan rakyatnya apabila Indonesia bertindak memburukkan nama Malaysia di negara Afro-Asia dan negara Dunia Ketiga. Tun Abdul Razak telah mengetuai perwakilan dalam lawatan ke beberapa buah negara Afrika untuk menjelaskan masalah hubungan diplomatik antara Indonesia dan Malaysia. Hubungan tegang ini berpanjangan sehingga September 1965 apabila berlaku pemberontakan bersenjata di Indonesia. Jeneral Soeharto telah menggulingkan Presiden Soekarno. Presiden Soeharto kemudiannya telah menghantar Menteri Luar Indonesia, Adam Malik bagi memulihara hubungan diplomatik Malaysia-Indonesia. Ogos 1966, maka berakhirlah Konfrontasi Indonesia terhadap Malaysia. Filipina 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Jun 1962, Presiden Macapagal yang menjadi pemimpin Filipina telah membuat pengumuman rasmi menuntut hak terhadap Sabah. Filipina mendakwa Sabah merupakan sebahagian daripada milik Kesultanan Sulu. Tuntutan ini berdasarkan perjanjian yang ditandatangani pada 22 Januari 1878 antara Sultan Jamalul Alam dengan Baron Von Overbeck. Kemudian Baron Von Overbeck telah menjualkan haknya kepada Alfred Dent yang telah menubuhkan syarikat perdagangan yang berjaya memperoleh Piagam Diraja daripada British. 1881, syarikat tersebut dikenali sebagai Syarikat British Utara Borneo (SBUB). Syarikat inilah yang memerintah Sabah sehingga kedatangan Jepun. 1946, SBUB menyerahkan pemerintahan Sabah kepada kerajaan British. Walaubagaimanapun, pajakan ini telah diisytiharkan tamat oleh waris Sultan Sulu terakhir iaitu Sultan Ismail Ekram pada 22 Januari 1958. Januari 1966, Filipina mengiktiraf penubuhan Malaysia. Pengiktirafan ini diberikan menerusi usaha memperbaiki hubungan antara kedua-dua negara melalui MAPHILINDO (Malaysia, Filipina dan Indonesia).
41
BAB 6: PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Langkah-langkah Pembentukan Malaysia
Langkah-langkah Pembentukan Malaysia
Lawatan Tunku Abdul Rahman Akhir Mei 1961, Tunku Abdul Rahman berucap di Singapura. Jun 1961, melawat Sabah dan Sarawak. Julai 1961, melawat Brunei. Tujuan, menerangkan konsep, tujuan dan matlamat penubuhan Malaysia. Hasilnya, lahir Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Kaum (JPPK).
Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum (JPPK) Julai 1961, JPPK ditubuhkan di Singapura dan dipengerusikan Donald Stephens. Peranan JPPK: (a) Menerangkan kepada orang ramai (b) Mengumpulkan pandangan penduduk (c) Menggalakkan kegiatan ke arah pembentukan Malaysia Mesyuarat JPPK berlangsung sebanyak 4 kali. Jesselton (Sabah), Kuching (Sarawak), Kuala Lumpur (Persekutuan Tanah Melayu) dan Singapura. Februari 1962, dalam mesyuarat terakhir ahli-ahlinya sepakat mengemukakan memorandum kepada Suruhanjaya Cobbold yang mengandungi pendapat Sabah dan Sarawak untuk dimasukkan dalam perlembagaan baru.
Suruhanjaya Cobbold
Ahli terlibat: (i) Lord Cobbold (ii) Sir Anthony Abell (iii) Sir David Watherson Rakyat tempatan yang terlibat: (i) Dato Wong Pow Nee (ii) Tan Sri Ghazali Shafie Tujuan penubuhan : (i) Meninjau pendapat rakyat Sarawak dan Sabah tentang Gagasan Malaysia. (ii) Membuat penilaian (iii) Mengemukakan cadangan kepada pihak British Bertugas dari Februari April 1962. Mengemukakan laporan kepada British Jun 1962.
Isi laporan yang dikemukakan: (a) 1/3 penduduk Sarawak dan Sabah menyokong tanpa syarat. (b) 1/3 penduduk menyokong dengan syarat. (c) 1/3 menginginkan kemerdekaan sebelum menyertai Malaysia.
1 2 3 4 5 6
Antara cadangan yang dikemukakan: Perlembagaan Malaysia yang baru mesti berasaskan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957. Sarawak/Sabah diberi kuasa menentukan dasar imigresennya. Nama Malaysia untuk negara baru yang dibentuk. Jaminan hak dan kedudukan istimewa penduduk Sabah dan Sarawak. Penentuan tarikh penubuhan Malaysia. Bahasa Melayu bahasa kebangsaan. Cadangan telah diperincikan oleh Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK).
41
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Langk ah-langk ah Pembentuk an Malaysia
LANGKAH-LANGKAH PEMBENTUKAN MALAYSIA Lawatan Tunku Abdul Rahman 1. Akhir Mei 1961, Tunku Abdul Rahman berucap di Singapura. 2. Jun 1961, beliau telah mengadakan lawatan ke Sarawak dan Sabah, manakala Brunei pada Julai 1961 untuk menerangkan konsep, tujuan, dan matlamat penubuhan Malaysia. 3. Rundingan juga telah diadakan antara pegawai-pegawai British dari Sarawak, Sabah, dan Singapura. 4. Hasilnya, Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Kaum (JPPK) ditubuhkan. Jawatankuasa Perunding Perpaduan Kaum (JPPK) 1. Ditubuhkan di Singapura pada Julai 1961 yang dipengerusikan oleh Donald Stephens. 2. Ia berperanan menerangkan kepada orang ramai tentang penubuhan Malaysia, mengumpulkan pandangan penduduk dan menggalakkan kegiatan ke arah pembentukan Malaysia. 3. Mesyuarat telah berlangsung sebanyak 4 kali, di Jesselton (Sabah), Kuching (Sarawak), Kuala Lumpur (Persekutuan Tanah Melayu) dan Singapura. 4. Brunei telah menghantar pemerhatinya menghadiri 3 mesyuarat terakhir. 5. Dalam mesyuarat terakhir di Singapura pada Februari 1962, ahli-ahlinya bersepakat mengemukakan satu memorandum kepada Suruhanjaya Cobbold yang dibentuk kerajaan British. 6. Memorandum mengandungi perkara penting yang memberikan pertimbangan kepada pandangan dan pendapat Sarawak dan Sabah untuk dimasukkan ke perlembagaan baru. Suruhanjaya Cobbold 1. 2. 3. 4. 5. 6. Disertai oleh 3 orang pegawai British, Lord Cobbold, Sir Anthony Abell dan Sir David Watherston. Rakyat tempatan yang menyertai suruhanjaya ini ialah Dato Wong Pow Nee dan Tan Sri Ghazali Shafie. Ia ditubuhkan untuk meninjau pendapat rakyat Sarawak dan Sabah tentang penubuhan Malaysia, membuat penilaian dan mengemukakan cadangan kepada pihak British. Pada masa yang sama, suruhanjaya ini menerima memorandum yang mengemukakan pelbagai pertuduhan. Mereka memulakan tugas dari Februari hingga April 1962 dan mengemukakan laporan kepada kerajaan British pada Jun 1962. Menurut laporan tersebut, 1/3 daripada penduduk Sarawak dan Sabah menyokong pembentukan Malaysia tanpa syarat, 1/3 lagi menyokong dengan syarat iaitu kepentingan mereka harus dilindungi dan 1/3 lagi menginginkan kemerdekaan sebelum menyertai Malaysia. Antara cadangan yang telah dikemukakan ialah: i. Perlembagaan Malaysia yang baru mestilah berasaskan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957. ii. Sarawak dan Sabah diberikan kuasa menentukan dasar imigresennya. iii. Jaminan terhadap hak dan kedudukan bumiputera Sarawak dan Sabah. iv. Menamakan negara baru yang akan dibentuk sebagai Malaysia. v. Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. Cadangan Suruhanjaya ini diperincikan oleh Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK).
7.
8.
42
BAB 6: PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Langkah-langkah Pembentukan Malaysia
Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK)

Sidang kemuncak ketua-ketua negara di Manila pada 30 Julai 5 Ogos 1963 mewujudkan MAPHILINDO
5
Disember 1962, keempat-empat negara yang digabungkan setuju 31 Ogos 1963, hari pembentukan Malaysia. Bermesyuarat 24 kali membincang dan mewajarkan kemasukan Sabah dan Sarawak.
JAK ditubuhkan pada Ogos 1962.
Dianggotai oleh: (i) Wakil Persekutuan Tanah Melayu (ii) Wakil Britain (iii) Wakil Sarawak (iv) Wakil Sabah
Dipengerusikan oleh Lord Landsdowne dibantu oleh Tun Abdul Razak.
P E R T U B U H A N B A N G S A -
B A N G S A B E R S A T U
Perwakilan PBB ke Malaysia dibentuk Setiausaha Agung PBB (U Thant)
Brunei menarik diri pada saat-saat akhir.
1 5 4 3 2
Menghantar Lawrence Michaelmore (Amerika Syarikat) dan 7 orang wakil dari negara lain meninjau pendapat rakyat Sabah dan Sarawak tentang pembentukan Malaysia.
Tarikh pembentukan Malaysia ditunda pada 16 September 1963.
Mereka mendapati majoriti rakyat Sabah dan Sarawak setuju dan lebih suka menganggotai Malaysia.
42
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Langk ah-langk ah Pembentuk an Malaysia
JAWATANKUASA ANTARA KERAJAAN (JAK) 1. 2. JAK ditubuhkan pada Ogos 1962 dan dianggotai oleh wakil-wakil dari Persekutuan Tanah Melayu, Britain, Sarawak dan Sabah. Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord Landsdowne (Menteri Negara bagi Tanah Jajahan) dan dibantu oleh Timbalan Perdana Menteri bagi Persekutuan Tanah Melayu, Tun Abdul Razak. Kedua-duanya mengunjungi Sarawak dan Sabah bagi menerangkan penubuhan Malaysia. Jawatankuasa ini bermesyuarat sebanyak 24 kali bagi mewajarkan kemasukan Sarawak dan Sabah ke dalam Persekutuan Malaysia. Mereka turut membincangkan hak dan kepentingan penduduk Sarawak dan Sabah. Disember 1962, Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak dan Sabah bersetuju pembentukan Malaysia pada 31 Ogos 1963. Namun tentangan daripada Indonesia dan Filipina menyukarkan pembentukan Malaysia. Untuk mengurangkan ketegangan, perjumpaan antara Malaysia, Filipina, dan Indonesia telah diadakan. Sidang kemuncak antara ketua-ketua kerajaan tersebut telah diadakan di Manila pada 30 Julai hingga 5 Ogos 1963. Hasilnya, MAPHILINDO telah ditubuhkan dan ketiga-tiganya bersetuju mencari jalan penyelesaian dengan bantuan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB). PERTUBUHAN BANGSA-BANGSA BERSATU (PBB) 1. Perwakilan PBB ke Malaysia telah dibentuk oleh Setiausaha Agung PBB iaitu U Thant. 2. Beliau telah menghantar wakilnya Lawrence Michaelmore dari Amerika Syarikat bersamasama 7 orang wakil dari Chezhoslovakia, Argentina, Brazil, Ceylon, Pakistan, Jepun dan Republik Arab Bersatu bagi meninjau sekali lagi pendapat rakyat Sarawak dan Sabah. 3. Dalam tinjauan tersebut, mereka mendapati majoriti rakyat Sarawak dan Sabah sememangnya bersetuju menyertai Persekutuan Malaysia. 4. Ini kerana, semasa lawatan tersebut majoriti rakyat Sarawak dan Sabah mengubah fikiran mereka berbanding semasa tinjauan Suruhanjaya Cobbold. 5. Perubahan ini berpunca daripada usaha Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu dan Parti Perikatan membentuk parti yang menyokong pembentukan Malaysia yang akhirnya memenangi pilihan raya. 6. Penduduk Sarawak dan Sabah juga lebih suka menganggotai Persekutuan Tanah Melayu berbanding Indonesia dan Filipina. 7. Walaubagaimanapun, tarikh pembentukan Malaysia tepaksa ditunda pada 16 September 1963. 8. Ini kerana laporan PBB tidak dapat disiapkan serta halangan daripada Indonesia dan Filipina yang berterusan. 9. Brunei menarik diri pada saat-saat akhir. Kejayaan pembentukan Malaysia memperlihatkan ciri-ciri kepimpinan tokoh politik di Tanah Melayu, Sarawak, Sabah, dan Singapura. Tekanan komunis dan tentangan Filipina serta Indonesia dapat ditangkis melalui diplomasi politik yang dijalankan Persekutuan Tanah Melayu dan British. Pembentukan Malaysia adalah hasil kerjasama serantau dan antarabangsa.
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
43
BAB 6: Pengukuhan Negara dan Bangsa Malaysia Perjanjian Malaysia 1963
P E R J A N J I A 1 N 9 6 3
M A L A Y S I A
9 Julai 1963, ditandatangani di London. 16 September 1963, Malaysia ditubuhkan dengan rasmi. Ratu Elizabeth II memperkenankan Akta Malaysia.
26 Ogos 1963, YDPA memperkenankan Akta Malaysia.
Akta Malaysia memperuntukkan penggabungan Malaysia.
6 Rakyat bumiputera Sabah dan Sarawak mendapat taraf sama dengan orang Melayu Persekutuan Tanah Melayu.
Urusan hal ehwal luar, tanggungjawab kerajaan Persekutuan. 2 Agama Islam, agama Persekutuan kecuali Sabah dan Sarawak. Agama lain bebas diamalkan. Bahasa Melayu, bahasa kebangsaan. (Sabah dan Sarawak bahasa Inggeris bahasa rasmi sehingga 10 tahun selepas hari Malaysia). 3
Inti Pati Perjanjian Malaysia 1963
Perwakilan Parlimen, Sarawak 24 kerusi, Sabah 16 dan Singapura 15 kerusi. 5
4 Kuasa imigresen dan perkhidmatan awam diserah kepada Sabah dan Sarawak sendiri.
43
BAB 6
PENGUKUHAN NEGARA DAN BANGSA MALAYSIA Perjanjian Malaysia 1963
PERJANJIAN MALAYSIA 1963 1. Perjanjian Malaysia ditandatangani di London pada 9 Julai 1963. 2. Sepanjang Ogos 1963, berlaku beberapa peristiwa penting ke arah pembentukan Malaysia. 3. Ratu Elizabeth II memperkenankan Akta Malaysia yang diluluskan oleh Parlimen Britain. 4. Akta Malaysia ialah akta yang memperuntukkan penggabungan negerinegeri berkenaan yang seterusnya dinamakan Malaysia. 5. Ia disusuli dengan kelulusan Perjanjian Malaysia oleh Parlimen Tanah Melayu, Dewan Perhimpunan Singapura, Majlis Undangan Sarawak dan Majlis Undangan Sabah. 6. Pada 26 Ogos 1963 pula, Yang di-Pertuan Agong telah memperkenankan Akta Malaysia. 7. Pada 16 September 1963, Malaysia ditubuhkan secara rasmi merangkumi Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak, dan Sabah. INTI PATI PERJANJIAN MALAYSIA 1963 1. Semua urusan hal-ehwal luar adalah tanggungjawab kerajaan Persekutuan. 2. Agama Islam sebagai agama persekutuan kecuali Sarawak dan Sabah tetapi agama lain bebas diamalkan. 3. Bahasa Melayu, bahasa kebangsaan tetapi bahasa lain boleh digunakan. Bagi Sarawak dan Sabah, bahasa rasmi ialah bahasa Inggeris sehingga 10 tahun selepas Hari Malaysia. 4. Sarawak dan Sabah diberikan kuasa mengawal hal ehwal imigresen dan perkhidmatan awam. 5. Sarawak memperoleh 24 kerusi, Sabah 16 kerusi dan Singapura 15 kerusi bagi perwakilan Parlimen. 6. Rakyat Bumiputera Sarawak dan Sabah mendapat taraf yang sama dengan orang Melayu di Persekutuan Tanah Melayu.
44
BAB 7: SISTEM PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN NEGARA MALAYSIA Ciri-ciri Demokrasi Berparlimen
Kebebasan Asasi Raja Berperlembagaan
Perlembagaan
C I R I C I R I
Parlimen Parti-parti politik Kuasa Pemerintahan Pilihan raya
D E M O K R A S I
B E R P A R L I M E N
AKRONIM
Ciri-ciri Demokrasi Berparlimen Perlembagaan (P) Parlimen (P) Pilihan Raya (P) Parti-parti Politik (P) Kebebasan asasi (K) Kuasa pemerintahan (K) Raja berperlembagaan (R) Akronim 4P 2K 1R
Perlembagaan Undang-undang tertinggi yang menjadi asas pembentukan sesebuah kerajaan.
CARA PINDAAN DIBUAT

Keluhuran Perlembagaan Keagungan dan ketertinggian perlembagaan itu sendiri. Prinsip Rukun Negara ke-3. Undang-undang Negeri yang bertentangan dengannya terbatal dengan sendirinya.
1 2
Persetujuan majoriti lebih suara 2/3 Dewan Parlimen dan persetujuan Majlis Raja-Raja. Persetujuan majoriti lebih suara 2/3 Dewan Parlimen dan kelulusan Yang Dipertua Negeri Sarawak dan Sabah.
3
Pindaan Perlembagaan Tujuan melindungi kepentingan rakyat, menjaga keselamatan negara dan melicinkan pentadbiran negara. Dipinda supaya relevan dengan keadaan semasa. Kepentingan Perlembagaan 1 Menjamin kestabilan negara. 2 Menjamin keberkesanan pentadbiran kerajaan. 3 Menjamin taat setia rakyat kepada negara. 4 Menjamin hak asasi dan kebebasan rakyat. 5 Menjamin kerjasama dan kepentingan bersama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri. 6 Menjamin kedudukan hak istimewa orang Melayu dan Bumiputera (Sabah dan Sarawak).
Persetujuan lebih suara 2/3 Dewan Parlimen. Persetujuan lebih suara Dewan Parlimen.
44
BAB 7
SISTEM PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN NEGARA MALAYSIA Ciri-ciri Demokrasi Berparlimen

menentukan rangka dan bentuk pentadbirannya. Membantu dalam menjamin kecekapan, kejujuran, keadilan, ketelusan dan keadilan dalam pemerintahan juga pentadbiran sesebuah kerajaan. Menjamin taat setia rakyat yang tidak berbelah bagi kepada negara. Menjamin hak asasi dan kebebasan rakyat di negara ini. Menjamin kerjasama, keadilan dan kepentingan bersama antara Kerajaan Perseku tuan dengan Kerajaan Negeri. Menjamin kedudukan hak istimewa orang Melayu dan bumiputera di Sarawak dan Sabah tidak dipersoalkan. PINDA AN PERLEMBAGA AN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Perlembagaan Malaysia telah dipinda beberapa kali. Ia bertujuan untuk melindungi kepentingan rakyat, menjaga keselamatan negara dan melicinkan urusan pentadbiran negara. Ia perlu dipinda supaya sentiasa relevan dan sesuai dengan keperluan semasa. Ia juga menjadikan Perlembagaan sebagai undangundang yang munasabah dan kandungannya dipatuhi oleh rakyat dengan rela hati. Tujuan lain dilakukan pindaan ialah untuk mengelakkan isu sensitif dipersoalkan secara terbuka. Antara perkara sensitif yang tidak boleh dipersoalkan ialah pemerintahan beraja, agama Islam, kedudukan bahasa Melayu dan hak istimewa orang Melayu. Pindaan Akta Hasu tan 1970 telah dipinda bagi mengehadkan seorang individu daripada bercakap sewenang-wenangnya sehingga menyentuh perkara sensitif serta boleh menimbulkan perbalahan antara kaum. Antara pindaan besar yang pernah dilakukan ialah pemansuhan imuniti bagi Yang di-Pertuan Agong dan Raja memerintah negeri daripada kesalahan jenayah. CARA PINDA AN DIBUAT Langkah Pertama: * Persetujuan majoriti lebih suara 2/3 Dewan Parlimen dan persetujuan Majlis Raja-Raja. *Perkara yang boleh dipinda ialah: Kedaulatan Raja-Raja Melayu Kewarganegaraan Kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera Sarawak dan Sabah Perubahan sempadan negeri Langkah Kedua: * Persetujuan majoriti lebih suara 2/3 Dewan Parlimen dan kelulusan Yang Dipertua Negeri Sarawak dan Sabah. Perkara yang boleh dipinda ialah: Kepentingan Sarawak dan Sabah Akta Imigresen 1961 Perkara perundangan dan pemerintahan kuasa negeri, agama, bahasa, dan hak istimewa orang Melayu dan bumiputera di Sarawak dan Sabah. Langkah Ketiga: Persetujuan lebih suara 2/3 Dewan Parlimen. * Perkara yang boleh dipinda ialah perkara-perkara yang tidak disebut dalam mana-mana tiga kaedah pindaan. Langkah Keempat: Persetujuan lebih suara Dewan Parlimen * Perkara yang boleh dipinda ialah: Jadual 2, 6 dan 7 dalam Bahagian III Perlembagaan Perkara 74 (Senarai Persekutuan) dan Perkara 76 (Senarai Bersama) dalam Perlembagaan.
CIRI-CIRI DEMOKRASI BERPARLIMEN Negara demokrasi lahir daripada perjuangan berasaskan kedaulatan rakyat. 2. Umumnya terdapat 2 corak pemerintahan negara demokrasi iaitu sistem Raja Berperlembagaan dan sistem Republik. 3. Sistem Raja Berperlembagaan merupakan sistem pemerintahan yang mengekalkan raja sebagai pemerintah tertinggi negara dan negeri. 4. Pemerintah dibantu oleh Perdana Menteri. 5. Sistem Republik pula menolak institusi beraja. 6. Kerajaan ini diketuai oleh presiden yang dipilih oleh rakyat melalui pilihan raya. 7. Sejak 1957, Malaysia memilih dan mengamalkan sistem pemerintahan Demokrasi Berparlimen dan Raja Berperlembagaan. 8. D e m o k r a s i B e r p a r l i m e n i a l a h d i m a n a r a k ya t melibatkan diri dalam sistem pemerintahan negara manakala Raja-Raja Melayu menjadi lambang taat setia rakyat. 9. Sistem ini memberi rakyat peluang membentuk kerajaan sendiri dan rakyat bebas memilih wakil mereka melalui pilihan raya. 10. Mereka berhak menyokong, mengekalkan atau menukar kerajaan yang sedia ada melalui pilihan raya. 11. Perlembagaan Malaysia pula menjadi garis panduan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen di negara kita. 12. Pindaan perlembagaan dibuat untuk menyesuaikan sistem pentadbiran dengan perkembangan politik semasa. 1. PERLEMBAGA AN 1. 2. 3. 4. Ia merupakan undang-undang tertinggi yang menjadi asas pembentukan sesebuah kerajaan. Ia dijadikan dokumen rasmi yang mengandungi segala peraturan dan prinsip sebagai panduan kerajaan untuk melaksanakan kuasanya dan mentadbir negara. 16 S e p t e m b e r 19 6 3 , Pe r l e m b a g a a n M a l a y s i a diperkenalkan dan mengandungi 183 perkara. Ia mengandungi pelbagai peruntukan seperti: i. Senarai Kerajaan Perseku tuan dan Kerajaan Negeri ii. Institusi Yang DiPertuan Agong iii. Parlimen iv. Jemaah Menteri v. Badan Kehakiman Perlembagaan Malaysia membahagikan kuasa antara K e r a j a a n Pe r s e k u t u a n d a n K e r a j a a n N e g e r i s e b a g a i m a n a yang terdapat d a l a m S e n a r a i Persekutuan, Senarai Negeri dan Senarai Bersama. Negeri-negeri yang bergabung dalam Persekutuan Malaysia diberikan hak, kuasa dan tanggungjawab seperti yang diperuntukkan dalam Perlembagaan Malaysia. KELUHURAN PERLEMBAGA AN 1. 2. 3. 4. 5. 6. Ia merupakan prinsip Rukun Negara yang ketiga. Ia b e r m a k s u d k e a g u n g a n d a n k e t e r t i n g g i a n perlembagaan itu sendiri. Ia mengatasi Yang di-Pertuan Agong, Parlimen, Jemaah Menteri dan Mahkamah. Semua undang-undang yang bercanggah dengannya adalah tidak sah. Undang-undang negeri juga perlu selaras dengan Perlembagaan Persekutuan jika tidak ianya akan terbatal dengan sendirinya. Mahkamah berkuasa menentukan kesahihan setiap undang-undang yang digubal bagi menjamin keluhuran dan ketertinggian Perlembagaan Malaysia. KEPENTINGAN PERLEMBAGAAN 1. Untuk menjamin kestabilan sesebuah negara dengan 8. 2. 3. 4. 5. 6.
5.
6.
45
Raja Berperlembagaan
Sistem pemerintahan beraja mengikut peruntukan Perlembagaan Malaysia
Yang Di Pertuan Agong pemerintah tertinggi, Menjalankan tugas berdasarkan Perlembagaan dan nasihat Perdana Menteri.
B I D A N G K U A S A Y D P A
Berhak melantik ahli suruhanjaya dan perkhidmatan kehakiman. Menjaga hak istimewa orang Melayu. Boleh mengisytiharkan undang-undang X.
Ketua 3 badan kerajaan.
Ada kuasa memanggil dan membubarkan Parlimen.
1 8 2 3 6 5 4
Ketua Tertinggi Angkatan Bersenjata Ketua agama Islam bagi negeri yang tiada Raja.
Ada kuasa melantik dan melucut Jemaah Menteri.
K R I T E R I A Y D P A
P E M I L I H A N
Boleh dipecat Majlis Raja-Raja.
Dibuat mengikut peruntukan Perlembagaan Malaysia.
Dipilih daripada kalangan Raja-Raja Melayu secara giliran. Boleh meletakkan jawatan sebelum tamat tempoh perkhidmatan.
1 7 6 5
Dibuat secara sulit 3 dalam mesyuarat Raja-Raja.
4
Memegang jawatan selama 5 tahun.
Raja-Raja berpeluang menjadi YDPA.
45
BAB 7
RA JA BERPERLEMBAGA AN 1. Ia bermaksud sistem pemerintahan beraja mengikut peruntukan dalam Perlembagaan Malaysia. 2. Yang di-Pertuan Agong bertindak mengikut Perlembagaan Malaysia dan nasihat Perdana Menteri. 3. Semasa menjalankan tugas, baginda tidak boleh bertindak sendirian kecuali dalam perkara tertentu yang memerlukan budi bicara baginda untuk membuat keputusan. 4. Yang di-Pertuan Agong dipilih daripada kalangan 9 orang Raja-Raja Melayu secara bergilir-gilir. 5. Ini dapat memberikan peluang kepada setiap Raja Melayu yang berkelayakan memegang jawatan Yang di-Pertuan Agong. 6. Jawatan ini selama 5 tahun. 7. Yang di-Pertuan Agong boleh meletakkan jawatan sebelum tamat tempoh perkhidmatannya 8. Baginda juga boleh dipecat daripada jawatannya oleh Majlis Raja-Raja. 9. Pemilihan Yang di-Pertuan Agong dibuat mengikut peruntukan Perlembagaan Malaysia. 10. Jawatan ini dipegang sejak 1957. 11. Ia menjadi tonggak negara dan Ketua Utama Negara. 12. Majlis Raja-Raja Melayu pula bebas daripada perundangan persekutuan dan negeri serta badan-badan eksekutif kerajaan. 13. Antara bidang kuasa Yang di-Pertuan Agong ialah: i. Mengetuai 3 badan kerajaan, Badan Perundangan, Badan Pelaksana dan Badan Kehakiman. ii. Mempunyai kuasa memanggil dan membubarkan Parlimen. iii. Berkuasa mengampunkan dan menangguhkan hukuman terhadap kesalahan yang dibicarakan di Mahkamah Tentera. iv. Bertanggungjawab memelihara dan menjaga kedudukan dan hak istimewa Raja-Raja Melayu. v. Menjadi ketua agama Islam bagi negeri baginda sendiri, Pulau Pinang, Melaka, Wilayah Persekutuan, Sarawak dan Sabah. vi. Mempunyai kuasa budi bicara untuk melantik Perdana Menteri. Juga melantik dan melucut jawatan Jemaah Menteri dan Timbalan Menteri setelah mendapat nasihat Perdana Menteri. vii. Boleh mengisytiharkan Undang-undang X jika mendapati keselamatan negara terancam. viii. Bertanggungjawab melantik Pengerusi dan 3 orang ahli Suruhanjaya Pilihan Raya, ahli Perkhidmatan Kehakiman, Pengerusi dan Timbalan Pengerusi Suruhanjaya Perkhidmatan Awam, Peguam Negara dan seorang Ketua Audit Negara bagi Persekutuan. ix. Baginda juga mempunyai kuasa untuk mentauliahkan duta-duta negara kita.
46
Kuasa Pemerintahan
Konsep Pengasingan Kuasa. Tujuan Mengelakkan pembolotan kuasa Parlimen Badan perundangan yang bertanggungjawab menggubal undang-undang. Terdiri daripada YDPA, Dewan Negara, dan Dewan Rakyat. Akta Undang-undang Parlimen Enakmen Undang-undang DUN Ordinan Undang-undang Sabah dan Sarawak. Badan Kehakiman (Judisiari) Badan Perundangan (Legislatif) Badan Pelaksana (Eksekutif)
Badan Perundangan (Legislatif)
Dewan Negara
1 Dewan Tertinggi. 2 69 orang ahli (a) 26 orang, 2 orang dari setiap negeri. (b) 2 orang dari Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur. (c) 1 orang dari Wilayah Persekutuan Labuan. (d) 40 orang daripada individu cemerlang dalam pelbagai bidang tertentu. 3 Ahli digelar Senator. 4 Taraf Senator = Ahli Parlimen. 5 Boleh dilantik sebagai Ahli Jemaah Menteri. 6 Keahlian dilantik YDPA. 7 Ahli berumur sekurang-kurangnya 30 tahun. 8 Tempoh jawatan 3 tahun.
Dewan Rakyat
1 Dewan terpenting. 2 Ahli dipilih dalam pilihan raya umum oleh rakyat. 3 219 ahli mewakili kawasan pilihan raya seluruh negara. 4 Tempoh jawatan 5 tahun. 5 Tugas Menggubal undang-undang pada peringkat Dewan Rakyat.
Proses Meluluskan Undangundang di Parlimen PEWARTAAN

YDPA DEWAN NEGARA D E W A N R A K Y A T
PENGESAHAN PEMBENTANGAN PEMBACAAN KETIGA PERBINCANGAN PEMBACAAN KEDUA PEMBACAAN PERTAMA PENGGUBALAN CADANGAN
46
BAB 7
KUASA PEMERINTAHAN 1. Malaysia adalah sebuah negara Demokrasi Berparlimen yang mengamalkan konsep pengasingan kuasa. Menurut konsep ini, kuasa pemerintahan dibahagikan kepada tiga cabang iaitu badan perundangan, badan pelaksana dan badan kehakiman. Ketiga-tiga badan ini harus dipegang oleh pihak yang berasingan untuk mengelakkan pembolotan kuasa. BADAN PERUNDANGAN (LEGISLATIF) 1. Perundangan bermaksud undang-undang yang digubal oleh badan perundangan yang dipertanggungjawabkan oleh Perlembagaan. Fungsi badan ini ialah menggubal undangundang bagi menjamin keadilan dan kesejahteraan rakyat. Parlimen merupakan badan perundangan yang bertanggungjawab menggubal undangundang di negara kita. Parlimen terdiri daripada Yang di-Pertuan Agong, Dewan Negara dan Dewan Rakyat. DEWAN NEGARA 1. Dewan Negara atau Senat merupakan dewan tertinggi dalam sistem pemerintahan negara kita. Dewan Negara mempunyai 69 orang ahli. Ahli Dewan Negara juga digelar Senator mewakili setiap negeri dan mereka dilantik tanpa melalui pertandingan dalam pilihan raya. 26 orang ahli dipilih daripada 13 buah negeri iaitu 2 orang setiap negeri. Ahli ini dipilih oleh Dewan Undangan Negeri daripada bukan kalangan ahli Dewan Undangan Negeri. 2 orang ahli dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong untuk mewakili Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan seorang ahli mewakili Wilayah Persekutuan Labuan. 40 orang ahli dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong yang terdiri daripada individu yang telah berjasa dan cemerlang dalam bidang profesional seperti perkhidmatan awam, perniagaan, perusahaan, pertanian, kesenian, kebajikan atau mewakili sekumpulan kaum minoriti seperti Orang Asli.
2.
Seorang Senator akan memegang jawatan bagi tempoh 3 tahun. 9. Mereka juga mestilah berumur sekurangkurangnya 30 tahun. 10. Taraf Senator sama dengan Ahli Parlimen. Mereka juga boleh dilantik sebagai ahli Jemaah Menteri. 8. DEWAN RAKYAT 1. Ia juga merupakan dewan terpenting dalam Parlimen kerana ahlinya dipilih oleh rakyat dalam pilihan raya umum. Ia mempunyai 219 orang ahli yang mewakili semua kawasan pilihan raya di seluruh negara. Tempoh jawatan bagi ahli Dewan Rakyat ialah 5 tahun. Tugas utama Dewan ini ialah menggubal undang-undang pada peringkat Dewan Rakyat. PROSES MELULUSKAN UNDANGUNDANG DI PARLIMEN 1. 2. 3. Cadangan oleh pihak Kementerian atau Wakil Rakyat. Penggubalan rang undang-undang oleh Peguam Negara. Pembacaan Per tama di Dewan Rakyat sebagai pengenalan atau pembacaan tajuk sahaja. Pembacaan Kedua di Dewan Rakyat dan rang undang-undang ini dibahaskan dari segi dasar sahaja. Perbincangan secara terperinci tentang rang undang-undang ini pada peringkat jawatankuasa di Dewan Rakyat. Pembacaan Ketiga di Dewan Rakyat. Rang undang-undang ini dibahaskan semula dengan pindaan terperinci oleh Jawatankuasa Dewan Rakyat. Pembentangan di Dewan Negara. Proses yang sama seperti di Dewan Rakyat diulangi. Penyerahan rang undang-undang yang diluluskan oleh Dewan Negara kepada DYMM Yang di-Per tuan A gong untuk diperkenankan atau disahkan dan diturunkan cap Mohor Negara. Pewartaan atau pemberitahuan undangundang ini dalam Warta Kerajaan.
3.
2.
3. 4.
2.
3.
4.
2. 3.
4.
5.
4. 5.
6.
6.
7. 8.
7.
9.
47
Badan Pelaksana (Eksekutif)

1 Badan pelaksana dasar kerajaan. 2 Pembuat dasar tertinggi. 3 Ketua: Perdana Menteri
1 Ditubuhkan untuk mengendalikan urusan pelantikan, kenaikan pangkat dan pemantauan disiplin kakitangan perkhidmatan awam.
1 Tugas menggubal dasar kerajaan, merancang dan menyelaras program pembangunan sosio (Kabinet) ekonomi. Jemaah 2 Diketuai Menteri dengan Menteri bantuan Timbalan Menteri, Setiausaha Parlimen dan Suruhanjaya Kementerian Setiausaha Politik.
Badan Perkhidmatan 1 Badan separuh kerajaan Berkanun Awam yang mempunyai kuasa autonomi tertentu. 1 Jabatan 2 Mempunyai peruntukan Kerajaan kewangan sendiri. 2 3 Ditadbir Lembaga Pengarah. 1 Diketuai Ketua Pengarah. 3 4 Tugas: mempercepat 2 Kementerian biasanya pentadbiran dan mempunyai jabatan pada program pembangunan. peringkat pusat, negeri dan daerah.
Diketuai Setiausaha Negara. Tugas : Mengawasi jabatan kerajaan. Di peringkat kementerian diketahui Ketua Setiausaha Kementerian.
Tugas Badan Kehakiman 1 Ada kuasa mendengar dan menentukan perkara sivil dan jenayah. 2 Menentukan kesahihan undangundang. 3 Mentafsir Perlembagaan dan mengisytiharkan undang-undang bertulis Persekutuan dan Negeri. 4 Berkuasa mengisytihar tindakan kerajaan yang tidak sah di sisi undang-undang. Hakim 1 Dilantik oleh YDPA. 2 Tidak boleh dipecat sesuka hati. 3 Tidak boleh menyertai politik.
Hierarki
Mahkamah Persekutuan Mahkamah Rayuan
B A N D A R K E H A K I M A N
J U D I S I A R I
Mahkamah Mahkamah Tinggi Sarawak/ Tinggi Sabah Malaya Mahkamah Tinggi Sarawak / Sabah Mahkamah Sesyen Mahkamah Majistret Peguam Negara: 1 Penasihat Undang-undang kerajaan. 2 Menjadi Peguam Bela/ Pendakwa Raya Kerajaan.
47
BAB 7
SISTEM PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN NEGARA MALAYSIA Ciri-ciir Demokrasi Berparlimen pangkat dan pemantauan disiplin kakitangan perkhidmatan awam. Antaranya termasuklah Suruhanjaya Perkhidmatan Awam , Suruhanjaya Perkhidmatan Pendidikan, Suruhanjaya Perkhidmatan Undang-undang dan Kehakiman, Suruhanjaya Pasukan Polis dan Majlis Angkatan Tentera. BADAN KEHAKIMAN (JUDISIARI) 1. Badan kehakiman mempunyai kuasa mendengar dan menentukan perkara sivil dan jenayah. Perkara sivil ada kaitan dengan saman dan biasanya memerlukan afidavit. Perkara jenayah pula melibatkan kanun keseksaan. Tugas Badan Kehakiman juga ialah menentukan kesahihan undang-undang yang dibuat oleh badan perundangan dan badan pelaksana. Badan kehakiman juga mentafsir Perlembagaan Persekutuan dan Perlembagaan Negeri. SISTEM MAHKAMAH 1. Tujuan sistem mahkamah diwujudkan di Malaysia oleh Perlembagaan adalah untuk melaksanakan tugas kehakiman di negara ini. Mahkamah mempunyai kuasa: i. Mentafsirkan perlembagaan negara ii. Mentafsir undang-undang iii. Mengisytiharkan undang-undang bertulis kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri iv. Mengisytiharkan sesuatu tindakan kerajaan yang tidak sah di sisi undang-undang Mahkamah tidak boleh meminda undang-undang k e r a n a perkara itu merupakan kuasa badan perundangan (Parlimen). Sistem mahkamah di Malaysia disusun mengikut hierarki piramid. Dengan sistem ini, individu atau kumpulan yang tidak berpuas hati dengan keputusan perjalanan mahkamah tidak boleh membuat rayuan ke mahkamah yang lebih tinggi. HAKIM 1. 2. Semua hakim dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong dengan nasihat Perdana Menteri. Urusan perlantikan, kenaikan pangkat dan perlucutan jawatan juga terletak di bawah kuasa Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong. Seseorang hakim tidak boleh dipecat dengan sesuka hati tanpa sebarang sebab yang munasabah. Hakim tidak dibenarkan mengambil bahagian dalam politik dengan tujuan supaya hakim dilindungi daripada pengaruh politik untuk menjamin keadilan dan kesaksamaan undang-undang. PEGUAM NEGARA 1. 2. 3. Peguam Negara merupakan penasihat undang-undang kerajaan. Peguam Negara akan menjadi Pendakwa Raya atau Peguam Bela bagi kerajaan. Peguam Negara akan dibantu oleh Pegawai Perkhidmatan Undang-undang dan Kehakiman.
BADAN PELAKSANA (EKSEKUTIF) JEMAAH MENTERI 1. 2. 3. 4. Jemaah Menteri (Kabinet) merupakan badan pelaksana dasar-dasar kerajaan. Kabinet merupakan pembuat dasar tertinggi negara. Tugas Kabinet ialah menggubal dasar-dasar kerajaan dalam semua perkara. Perdana Menteri merupakan Ketua Jemaah Menteri. KEMENTERIAN 1. Biasanya Perdana Menteri atau Timbalan Perdana Menteri juga mengetuai sesebuah atau beberapa kementerian. Setiap Kementerian bertanggungjawab menggubal dasar-dasar kerajaan, merancang serta menyelaras program pembangunan ekonomi dan sosial di negara kita. Pada masa ini, terdapat 26 buah kementerian yang bertanggungjawab dalam semua perkara. Setiap kementerian diketuai oleh seorang Menteri dan dibantu oleh Timbalan Menteri, Setiausaha Parlimen dan Setiausaha Politik. Menteri yang tidak diberikan tugas dalam kementerian tertentu dikenali sebagai Menteri Tak Berportfolio. Beliau akan diberikan tugas-tugas tertentu oleh Perdana Menteri. PERKHIDMATAN AWAM 1. 2. 3. 4. 5. Perkhidmatan Awam di Malaysia diketuai oleh Setiausaha Negara. Beliau bertanggungjawab mengawasi perjalanan kementerian dan jabatan kerajaan. Pada peringkat kementerian, pentadbirannya diketuai oleh Ketua Setiausaha Kementerian. Beliau dibantu oleh kakitangan kerajaan yang dikenali sebagai kumpulan pegawai perkhidmatan awam. Semua kakitangan bertanggungjawab melaksanakan dasar dan tugas yang ditetapkan oleh Kerajaan. JABATAN KERAJAAN 1. 2. 3. Jabatan Kerajaan pula diketuai oleh Ketua Jabatan yang dikenali sebagai Ketua Pengarah. Sesebuah kementerian biasanya mempunyai jabatan pada peringkat pusat, negeri dan daerah. Terdapat juga badan-badan kerajaan yang dikenali sebagai badan berkanun. BADAN BERKANUN 1. 2. 3. 4. Badan Berkanun merupakan badan separuh kerajaan yang mempunyai kuasa autonomi tertentu. Badan Berkanun mempunyai peruntukan kewangan tersendiri. Badan ini ditadbir oleh sebuah Lembaga Pengarah yang bertangungjawab kepada Menteri yang berkenaan. Badan Berkanun ini mempunyai pelbagai tugas dan tanggungjawab yang besar untuk mempercepat pentadbiran dan program pembangunan di bawah rancangan 5 tahun kerajaan. SURUHANJAYA 1. Beberapa suruhanjaya telah ditubuhkan di negara kita untuk mengendalikan urusan pelantikan, kenaikan 3. 2. 3. 4. 2.
2.
5.
3. 4.
5.
2.
4. 5.
3. 4.
48
Pilihan Raya * Proses memilih wakil rakyat untuk memerintah di peringkat Negeri atau Persekutuan.
Pilihan Raya Umum / Kecil 1 Untuk memilih ahli Dewan Rakyat dan ahli DUN serentak di seluruh Semenanjung. 2 Bagi Sabah dan Sarawak, pilihan raya umum bagi Dewan Rakyat dan DUN dibuat berasingan. 3 Pilihan raya kecil dibuat apabila berlaku kekosongan di mana-mana kawasan Parlimen / DUN atas sebab kematian, perletakan atau perlucutan jawatan. 4 Ia perlu diadakan dalam tempoh 60 hari bagi Semenanjung Malaysia dan 90 hari bagi Sabah dan Sarawak. Dibenarkan berkempen 7 15 hari sahaja.
Proses Pemilihan 1 Pemilihan dibuat secara sulit menggunakan prosedur yang teratur dan telus. 2 Pengiraan undi dibuat secara terbuka dan keputusan direkodkan. 3 Calon dengan undi terbanyak dikira menang. 4 Sistem dikenali sistem majoriti mudah.
Sejarah Pilihan Raya 1 Ciri penting sistem Demokrasi Berparlimen Malaysia. 2 Dijalankan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR). 3 Keanggotaan SPR dilantik YDPA selepas berunding dengan Majlis Raja-Raja Melayu. 4 Tujuan penubuhan : Menjamin pilihan raya adil dan bebas tanpa tekanan mana-mana parti. Fungsi SPR
Syarat menjadi calon Pilihan Raya 1 2 3 4 5 6 Warganegara Malaysia Berumur 21 tahun Bermastautin di Malaysia Sempurna akal Tidak muflis Tidak memegang jawatan dalam perkhidmatan awam. 7 Tidak disabitkan kesalahan oleh mahkamah. Hilang kelayakan jika dihukum penjara tidak kurang daripada 12 bulan atau didenda tidak kurang RM2 000 dan belum mendapat pengampunan.
1 2 3 4
1 Menentukan sempadan bahagian pilihan raya. 2 Menjalankan pendaftaran pemilih. Syarat Pengundi 3 Mengendalikan pilihan raya umum atau kecil. SPR menubuhkan Urus Warganegara Setia untuk berumur 21 tahun. memastikan pilihan Bermastautin atau raya berjalan dengan tidak. efektif dan adil. Tinggal di mana-mana kawasan pilihan raya. Boleh mengundi dalam sebuah pilihan raya sahaja. Undi pos juga diterima dengan syarat mendaftar sebagai pengundi.
48
BAB 7
PILIHAN RAYA Pilihan raya merupakan proses memilih wakil rakyat untuk memerintah sama ada pada peringkat Negeri atau Persekutuan. CARA PEMILIHAN 1. 2. 3. 4. Pemilihan dilakukan secara sulit dengan menggunakan prosedur yang teratur dan telus. Kemudian, pengiraan undi dibuat secara terbuka dan keputusannya direkodkan. Calon yang mendapat undi terbanyak dikira menang. Sistem ini dikenali dengan sistem majoriti mudah. PILIHAN RAYA 1. 2. Pilihan raya merupakan ciri penting sistem Demokrasi Berparlimen di Malaysia. Keanggotaannya dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong selepas berunding dengan Majlis Raja-Raja Melayu. 5. SURUHANJAYA PILIHAN RAYA (SPR) Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) ditubuhkan untuk menjamin pilihan raya yang adil dan bebas tanpa tekanan parti pemerintah atau pembangkang. 2. 3 fungsi utama SPR ialah: (i) Menentukan sempadan bahagian-bahagian pilihan raya. (ii) Menjalankan pendaftaran pemilih. (iii) Mengendalikan pilihan raya sama ada pilihan raya umum atau pilihan raya kecil. 3. Pilihan raya umum diadakan untuk memilih ahli Dewan Rakyat dan ahli Dewan Undangan Negeri secara serentak di seluruh Semenanjung Malaysia. 4. Manakala bagi negeri Sabah dan Sarawak pula, pilihan raya umum bagi Dewan Rakyat dan Dewan Undanagn Negeri dijalankan secara berasingan. 5. Pilihan raya kecil diadakan apabila berlaku kekosongan kerusi di mana-mana kawasan Parlimen atau Dewan Undangan Negeri. 6. Kekosongan berlaku mungkin disebabkan hal-hal tertentu seperti kematian, perletakan jawatan dan perlucutan jawatan. 7. Pilihan raya kecil mesti diadakan dalam tempoh 60 hari bagi Semenanjung Malaysia dan 90 hari bagi Sarawak dan Sabah selepas kekosongan itu. 8. SPR telah menubuhkan urus setia yang diketuai oleh seorang setiausaha yang berperanan sebagai Ketua Eksekutif dan Ketua Pentadbir Urus Setia. 9. Mereka dibantu oleh sekumpulan kakitangan awam. 10. Urus setia SPR diwajibkan mengikuti garis panduan dan dasar SPR. 11. Tujuannya untuk memastikan pilihan raya dijalankan dalam sistem pemerintahan demokrasi. 1. CALON PILIHAN RAYA 1. Warganegara Mala ysia bebas memilih dan menganggotai mana-mana parti politik yang mereka 6. 7. 4. 2. 3.
gemari. Mereka boleh menjadi calon dan bebas untuk bertanding dalam pilihan raya. Seseorang yang ingin menjadi calon dalam pilihan raya mestilah: (i) Warganegara Malaysia (ii) Berumur 21 tahun (iii) Bermastautin di Malaysia (iv) Sempurna akal (v) Bukan orang yang muflis (vi) Tidak memegang jawatan dalam perkhidmatan awam (vii) Tidak disabitkan dengan sesuatu kesalahan oleh mahkamah Seseorang warganegara akan hilang kelayakannya sebagai ahli Parlimen atau ahli Dewan Undangan Negeri jika dihukum penjara tidak kurang daripada 12 bulan atau didenda tidak kurang daripada RM2000 dan belum mendapat pengampunan. Calon -calon dalam sesuatu pilihan raya boleh bertanding atas nama parti atau atas nama individu sebagai calon bebas. Mereka harus mengemukakan kertas penamaan calon pada hari penamaan calon. Di negara ini, sebelum pengundian dijalankan (pilihan raya umum atau pilihan raya kecil) calon daripada pelbagai parti yang bertanding dibenarkan berkempen dalam tempoh antara 7-15 hari sahaja. PENGUNDI PILIHAN RAYA
1.
2.
3. 4.
Seseorang pengundi yang berkelayakan boleh mengundi jika namanya didaftarkan dalam Senarai Daftar Pemilih. Menurut Perkara 119 Perlembagaan Malaysia, seseorang warganegara yang berumur 21 tahun, bermastautin atau tidak bermastautin, tinggal di mana-mana kawasan Pilihan Raya Dewan Rakyat atau Dewan Undangan Negeri boleh mengundi dalam pilihan raya tersebut. Seseorang pengundi hanya boleh mengundi dalam sebuah pilihan raya sahaja. Perlembagaan membenarkan anggota pasukan keselamatan, pelajar di luar negara dan pegawai kerajaan yang bertugas di luar negara mengundi melalui pos dengan syarat nama mereka berdaftar sebagai pengundi. Pilihan raya penting kepada semua warganegara dalam sistem pemerintahan demokrasi. Setiap warganegara perlu bertanggungjawab mengambil tahu perkembangan politik semasa. Mereka harus melibatkan diri dalam proses memilih pemimpin negara serta menentukan bentuk kerajaan dan corak pemerintahan demokrasi melalui pilihan raya.
49
Parti-parti Di Malaysia Sehingga 1963 Parti-parti Politik di Tanah Melayu

1 2 3 4 5 6 7 8 9 Malayan Democratic Union (MDU) Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) Malayan Indian Congress (MIC) Majlis Tindakan Bersama Tanah Melayu (AMCJA) Hizbul Muslimin Malayan Chinese Association (MCA) Parti Kemerdekaan Tanah Melayu (IMP) Parti Islam Se-Tanah Melayu (PAS) Parti Buruh Se-Tanah Melayu Disember 1945 11 Mei 1946 Ogos 1946 September 1946 1948 awal 1950-an 1949 September 1951 24 November 1951 1952 Februari 1954 Golongan profesional Cina Dato Onn b. Jaafar John Thivy Pengerusi, Tan Cheng Lock Haji Abu Bakar al-Baqir Tan Cheng Lock, H.S. Lee dan lain-lain Dato Onn Jaafar Haji Ahmad Fuad Hassan Mohammad Sopiee Ibrahim Dato Onn Jaafar
10 Parti Negara
Parti Politik di Sabah 1 Parti Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) Ogos 1961 Oleh Donald Stephens 2 Parti Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO) Disember 1961 Oleh Tun Datu Mustapha Datu Harun
Parti Politik Di Sarawak

1 Parti Kebangsaan Melayu Sarawak Awal 1940-an 2 Parti Bersatu Rakyat Sarawak 12 Jun 1959 3 Parti Kebangsaan Sarawak 10 April 1961 4 Barisan Rakyat Jati Sarawak 1961 5 Parti Cina Sarawak Julai 1962
4 Parti Cina Sabah (SCA) Oleh Khoo Siak Chiew dan Peter Chin.
3 Parti Pasok Momogun 1962 Oleh G.S. Sundang dan O.K.K. Sedomon
6 Parti Pesaka Anak Sarawak Julai 1962 7 Parti Negara Sarawak Oleh Datu Bandar Abang Haji Mustapha
49
BAB 7
PARTI POLITIK DI MALAYSIA SEHINGGA TAHUN 1963 1. 2. 3. 4. 5. Parti politik ialah sekumpulan individu yang mempunyai ideologi politik yang sama untuk mencapai matlamat bersama. Parti-parti politik ini berjuang untuk mendapatkan kuasa. Ahli-ahlinya membayar yuran keahlian dan selalunya memberikan kesetiaan dan komitmen terhadap perjuangan parti. Selain ideologi politik, sikap perkauman juga menjadi asas pembentukan dan penyatuan ahliahli parti. Contohnya, Parti Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO), Parti Cina Se-Tanah Melayu (MCA) dan Kongres India Tanah Melayu (MIC) di negara kita. Parti-parti ini ditubuhkan dengan matlamat untuk menyatukan dan memelihara kepentingan kaum masing-masing. PARTI-PARTI POLITIK DI TANAH MELAYU Malayan Democratic Union (MDU) ditubuhkan untuk menentang penubuhan Malayan Union. 2. MDU adalah pertubuhan bukan Melayu yang menentang Malayan Union kerana dianggap tidak demokratik. 3. Per tubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) ditubuhkan atas tujuan menyatukan orang Melayu yang menentang Malayan Union, melindungi dan menjaga kepentingan orang Melayu untuk mencapai kemerdekaan. 4. UMNO kemudiannya telah bekerjasama dengan parti MCA dan MIC dengan menubuhkan Parti Perikatan. 5. MIC ditubuhkan untuk menjaga kepentingan orang India di Tanah Melayu dan memperjuangkan kemajuan politik bersamasama kaum lain. 6. Majlis Tindakan Bersama Tanah Mela yu (AMCJA) ditubuhkan untuk menentang Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu, menyatukan Singapura dengan Tanah Melayu dan menuntut kewarganegaraan yang sama. 7. Hizbul Muslimin ditubuhkan atas tujuan untuk menubuhkan sebuah kerajaan Islam di Tanah Melayu yang merdeka. 8. Malayan Chinese Association (MCA) pula ditubuhkan untuk menjaga kepentingan politik kaum Cina di Tanah Melayu dan bekerjasama menentang keganasan komunis di Tanah Melayu. 9. Pa r ti Kemerdekaan Tanah Mela yu (IMP) ditubuhkan untuk menuntut supaya pilihan raya diadakan pada 1955 dan parti tersebut juga mahukan Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada 1961. 10. Parti Islam Se-Tanah Melayu (PAS) ditubuhkan untuk menubuhkan sebuah negara Islam di Tanah Melayu dan menjadikan Islam sebagai agama rasmi negara. 1.
11. Parti Buruh Se-Tanah Melayu ditubuhkan untuk menentang keganasan komunis dan merancang kemerdekaan Tanah Melayu. 12. Pa r ti Negara pula ditubuhkan untuk mendapatkan kemerdekaan Tanah Melayu dalam tempoh 5 tahun dan memperjuangkan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. PARTI-PARTI POLITIK DI SARAWAK 1. 2. Parti Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS) ditubuhkan untuk memupuk kesetiaan dan perpaduan di kalangan semua kaum. Pa r ti Bersatu Rak yat Sarawak (SUPP) ditubuhkan untuk melahirkan kesetiaan, menyatukan kaum-kaum di Sarawak dan mendapatkan kemerdekaan Sarawak. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP) ditubuhkan untuk mendapatkan kemerdekaan bagi Sarawak. Barisan Rak yat Jati Sarawak (BERJASA) ditubuhkan untuk membantu orang Dayak mencapai perpaduan dan menjaga hak mereka dalam perlembagaan serta meninggikan taraf hidup rakyat Sarawak. Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) pula ditubuhkan untuk menjaga hak dan kepentingan orang Dayak di Sarawak. Parti Cina Sarawak (PCS) ditubuhkan untuk menyatukan orang Cina dan menyokong penubuhan Malaysia serta berusaha ke arah perpaduan. Par ti Negara Sarawak (PANAS) ditubuhkan untuk melindungi kaum bumiputera dan melindungi kedudukan mereka dalam bidang ekonomi, politik dan sosial. PANAS tidak mendapat sokongan segolongan orang Melayu yang menentang penyerahan Sarawak. PARTI-PARTI POLITIK DI SABAH 1. 2. Pa r ti Pasok Momogun ditubuhkan untuk melindungi hak kaum bumiputera di pedalaman. Parti Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) bertujuan untuk menyatukan dan mengeratkan hubungan antara orang Kadazan Dusun agar mereka dapat berjuang bagi meningkatkan citacita mereka dalam bidang politik, ekonomi dan sosial. Par ti Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO) ditubuhkan bertujuan untuk menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, memperjuangkan agama Islam sebagai agama rasmi dan menukarkan nama Borneo Utara kepada Sabah. Parti ini mendapat sokongan kuat daripada kaum Sulu, Bajau, Kedayan dan Melayu Brunei. Par ti Cina Sabah (SCA) ditubuhkan untuk memelihara kepentingan masyarakat Cina di Sabah. SCA merupakan gabungan antara Parti Bersatu dan Parti Demokrat.
6.
3. 4.
5. 6.
7.
3.
4.
50
Negara Persekutuan
Persekutuan Penyatuan beberapa buah negeri yang mempunyai sebuah kerajaan Persekutuan serta beberapa buah kerajaan Negeri. Mempunyai tugas berdasarkan kuasa yang diperuntukkan Perlembagaan Malaysia.
Senarai Persekutuan Bidang kuasa Persekutuan Hanya Kerajaan Persekutuan mempunyai kuasa terhadapnya. Hal ehwal luar negeri (hubungan luar) Pertahanan Keselamatan dalam negeri Pentadbiran dan keadilan Kerakyatan negara Pilihan raya negara Kewangan Perniagaan, perdagangan dan perusahaan Perkapalan, pelayaran dan pengangkutan Jabatan ukur, dan penyelidikan Kerja raya dan tenaga pusat Pelajaran Kesihatan Keselamatan buruh dan sosial Orang Asli Hal-hal lain
Senarai Negeri Bidang kuasa Negeri Hanya kerajaan Negeri ada kuasa terhadapnya.
Senarai Bersama Bidang kuasa keduadua kerajaan Kedua-dua kerajaan ada kuasa terhadapnya. Kebajikan sosial Biasiswa Taman Negara Perancangan bandar dan wilayah Penjagaan haiwan Kesihatan dan kebersihan awam Parit dan tali air Pemulihan Hiburan awam Perhubungan
Undang-undang Islam Tanah Pertanian dan perhutanan Kerajaan tempatan Perkhidmatan tempatan Kerajaan negeri Hari cuti negeri Undang-undang negeri
KERAJAAN PERSEKUTUAN 1 Kuasa Eksekutif Kerajaan Persekutuan terletak pada Yang Di Pertuan Agong. 2 Kabinet (Jemaah Menteri) badan yang menjalankan kuasa eksekutif YDPA. 3 Perdana Menteri Ketua Jemaah Menteri. 4 Tugas badan Pelaksana menjalankan kuasa eksekutif mengikut Perlembagaan dan undangundang sedia ada. KERAJAAN NEGERI
1 Kuasa Eksekutif di tangan Raja / Sultan Yang Dipertua Negeri. 2 Menteri Besar / Ketua Menteri dilantik mengikut kepercayaan majoriti ahli DUN. 3 Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (EXCO) di Semenanjung Malaysia, Majlis Tertinggi di Sarawak dan Kabinet di Sabah mempunyai sebilangan ahli DUN serta 3 orang ex-officio (Setiausaha Kerajaan Negeri, Pegawai Kewangan Negeri dan Penasihat Undang-undang Negeri) untuk menjalankan pentadbiran.
50
BAB 7
NEGARA PERSEKUTUAN 1. Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan. 2. Persekutuan bermaksud penyatuan beberapa buah negeri yang mempunyai sebuah kerajaan Persekutuan serta beberapa buah kerajaan Negeri. 3. Kedua-dua kerajaan ini menjalankan tugas berdasarkan kuasa yang diperuntukkan dalam Perlembagaan Malaysia. 4. Senarai Persekutuan memuatkan bidang kuasa Persekutuan, iaitu hanya Kerajaan Persekutuan mempunyai kuasa terhadapnya. 5. Senarai Negeri mengandungi bidang kuasa yang diperuntukkan kepada negeri iaitu Kerajaan Negeri sahaja mempunyai kuasa terhadapnya. 6. Persekutuan merupakan satu kaedah menyatupadukan pelbagai wilayah yang dahulunya wujud berasingan. 7. Dalam hal ini, hubungan baik antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri mesti dipelihara. 8. Ini bukan sahaja dapat membentuk Kerajaan Persekutuan yang stabil dan berwibawa malah membantu mengurangkan perbalahan antara etnik. 9. Hubungan baik antara kedua-duanya perlu sentiasa dipupuk untuk menjamin keharmonian. 10. Pemimpin atau rakyat mestilah sentiasa mengamalkan toleransi untuk kepentingan bersama. Kerajaan Persekutuan 1. Perlembagaan Persekutuan memberi kuasa yang luas kepada Kerajaan Persekutuan dalam mentadbir negara. 2. Ia meliputi semua aspek perkhidmatan sama ada ekonomi, sosial, keselamatan, pendidikan dan sebagainya. 3. Badan Pelaksana (Eksekutif) mempunyai tugas menjalankan kuasa-kuasa eksekutif mengikut Perlembagaan dan undang-undang sedia ada. 4. Mengikut Perlembagaan Persekutuan, kuasa eksekutif bagi Kerajaan Persekutuan terletak pada Yang di-Pertuan Agong. 5. Jemaah Menteri ini diketuai oleh Perdana Menteri di kalangan ahli Dewan Rakyat. Kerajaan Negeri 1. Perlembagaan Malaysia memperuntukkan kuasa eksekutif kepada setiap negeri. 2. Kuasa eksekutif ini terletak pada Raja/ Sultan/ Yang Dipertua Negeri. 3. Menteri Besar/ Ketua Menteri dilantik oleh Raja/ Yang Dipertua Negeri di kalangan ahli Dewan Undangan Negeri (DUN) yang mendapat kepercayaan majoriti ahli dewan tersebut. 4. Urusan pentadbiran negeri pula terletak pada Perlembagaan Negeri yang diperuntukkan oleh Perlembagaan Malaysia. 5. Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (EXCO) di Semenanjung Malaysia, Majlis Tertinggi di Sarawak dan Kabinet di Sabah mengandungi sebilangan ahli DUN serta 3 orang pegawai kerajaan (ex-officio), iaitu Setiausaha Kerajaan Negeri, Pegawai Kerajaan Negeri dan Penasihat Undang-undang Negeri yang menjalankan dasar pentadbiran negara pada peringkat negeri.
51
Lambang-lambang Negara JATA NEGARA Bintang dan anak bulan lambang agama rasmi negara Lima keris mewakili lima buah bekas Negerinegeri Melayu Tidak Bersekutu (Johor, Kedah, Kelantan, Perlis, Terengganu) Pokok Pinang lambang negeri Pulau Pinang Jata negeri Sabah lambang negeri Sabah Cogan kata negara Bintang pecah 14 menandakan 13 buah negeri dan sebuah wilayah yang membentuk Persekutuan Malaysia. Dua ekor harimau lambang keberanian dan kekuatan. Empat warna di tengahtengah mewakili bekas, dikenali Negeri-negeri Melayu Bersekutu (Pahang, Perak, Selangor, dan Negeri Sembilan). Pokok Melaka lambang negeri Melaka. Jata negeri Sarawak lambang negeri Sarawak Bunga raya, bunga kebangsaan Malaysia mewakili Kerajaan Persekutuan. Warna kuning lambang warna diraja
Lagu Kebangsaan
Negaraku, Tanah tumpahnya darahku, Rakyat hidup bersatu dan maju, Rahmat bahagia, Tuhan kurniakan,
Raja kita selamat bertakhta, Rahmat bahagia, Tuhan kurniakan, Raja kita selamat bertakhta.
51
BAB 7
LAMBANG-LAMBANG NEGARA Setiap rakyat perlu menunjukkan kesetiaan, kesanggupan untuk berkorban dan kecintaan terhadap tanah air. 2. Untuk melahirkan perasaan tersebut, lambang negara telah diwujudkan. 3. Tujuannya supaya rakyat sentiasa bersemangat, bersatu padu dan sanggup berkorban demi mempertahankan kedaulatan negara Malaysia. 4. Antara lambang tersebut ialah: 1. Jata Negara 1. Setiap negara mempunyai jata negara. 2. Jata negara Malaysia menjadi lambang kemegahan penduduk negara ini. 3. Setiap lambang pada jata negara mempunyai maksud tertentu. (a) Empat jalur warna di tengah-tengah perisai merujuk kepada negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang yang dahulunya dikenali sebagai Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Warna hitam dan putih lambang negeri Pahang. Warna merah dan kuning lambang negeri Selangor. Warna hitam, pu tih dan kuning lambang negeri Perak. Warna merah, hitam dan kuning lambang Negeri Sembilan. (b) Lima bilah keris pada perisai pula melambangkan negeri Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor yang dulu dikenali sebagai Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. (c) Di bahagian kanan perisai, pokok Melaka menjadi lambang negeri Melaka. (d) Di bahagian kiri perisai pula, pokok pinang pula menjadi lambang negeri Pulau Pinang. (e) Negeri Sarawak dan Sabah pula dilambangkan dengan jata negeri tersebut dan di tengah-tengah antara jata tersebut terdapat bunga raya
yang melambangkan bunga kebangsaan negara kita. (f) Bulan sabit berwarna kuning yang terdapat di atas perisai bermaksud agama Islam sebagai agama rasmi Malaysia dan bintang pecah 14 pula melambangkan gabungan 14 buah negeri dalam Persekutuan Malaysia. (g) Cogan kata (Bersekutu Bertambah Mutu) yang terletak di bawah perisai pula bermaksud semangat permuafakatan akan mengeratkan lagi perpaduan antara negeri di Malaysia. (h) Dua ekor harimau yang mengapit perisai itu pula bermaksud keberanian. Lagu Kebangsaan 1. Sebelum kemerdekaan, lagu kebangsaan negara Malaysia ialah lagu kebangsaan British iaitu God Save the Queen. 2. Lagu kebangsaan negara kita berjudul Negaraku. 3. Ia dicipta pada tahun 1957. 4. Pemilihan lagu ini dibuat oleh Tunku Abdul Rahman yang mengetuai sekumpulan jemaah hakim di Dewan Polis Depoh, Kuala Lumpur. 5. Pasukan Pancaragam Polis Diraja memperkenalkan 4 buah lagu. 6. Lagu Terang Bulan (lagu kebangsaan Perak) dipilih kerana ada unsur kemelayuan. 7. Majlis Raja-Raja Melayu memperkenankan keputusan jemaah hakim tersebut. 8. Lirik lagu kebangsaan ini telah digubah semula oleh En. Saiful Bahri berdasarkan lagu Terang Bulan. 9. Lirik lagu ini menggambarkan kesetiaan rakyat yang tidak berbelah bagi kepada tanah air. 10. Ia menuntut kita supaya bersyukur, taat kepada raja dan sanggup berkorban demi mempertahankan negara. 11. Lagu Kebangsaan ini juga turut membangkitkan semangat patriotik dan cintakan tanah air.
52
Bendera Kebangsaan
Warna biru lambang perpaduan rakyat berbilang kaum di Malaysia Warna merah lambang keberanian rakyat Malaysia
Warna kuning lambang kedaulatan Raja-Raja
14 jalur lambang 14 buah negeri
Bulan sabit lambang agama Islam sebagai agama rasmi Malaysia
Bintang Pecah 14 lambang gabungan 14 buah negeri di Malaysia
Warna putih lambang kesucian
Sejarah Bendera Kebangsaan
1949 Penubuhan jawatankuasa untuk mereka bentuk bendera Persekutuan Tanah Melayu. Pertandingan diadakan 373 orang mengambil bahagian, 3 orang masuk peringkat akhir. Orang ramai diminta beri pendapat. 28 November 1949 The Malay Mail menyiarkan keputusan. Reka bentuk En. Mohammad Hamzah (arkitek kerajaan) terpilih. 22 & 23 Februari 1950 Beberapa pindaan dibuat atas reka bentuk bendera tersebut. 9 April 1950 MPP meluluskan reka bentuk bendera tersebut. 19 Mei 1950 King George VI memperkenankan bendera tersebut. 26 Mei 1950 Pertama kali berkibar di perkarangan Istana Sultan Selangor.
52
BAB 7
Bendera Kebangsaan 1. Bendera Kebangsaan berfungsi untuk membangkitkan semangat perjuangan. 2. Bendera Kebangsaan berkibar megah di negara kita sebaik sahaja bendera Union Jack diturunkan pada tengah malam 31 Ogos 1957. 3. Sebelum itu, pada 1949, sebuah jawatankuasa ditubuhkan untuk membuat perakuan berhubung dengan reka bentuk bendera Persekutuan Tanah Melayu. 4. Majlis Perundangan Persekutuan mengadakan pertandingan pada peringkat kebangsaan bagi memilih bendera Persekutuan Tanah Melayu yang baru. 5. Seramai 373 orang pereka bentuk telah mengambil bahagian dan 3 reka bentuk bendera dipilih ke peringkat akhir. 6. Majlis Perundangan Persekutuan dan akhbar The Malay Mail menjemput orang ramai memberikan pendapat tentang reka bentuk bendera tersebut. 7. 28 November 1949, The Malay Mail menyiarkan keputusan majoriti orang ramai. 8. Reka bentuk ciptaan Encik Mohamad Hamzah, seorang arkitek kerajaan di Johor, telah terpilih. 9. Pada 22 dan 23 Februari 1950, beberapa pindaan telah dibuat terhadap reka bentuk tersebut sebelum diluluskan oleh Majlis Perundangan Persekutuan pada 19 April 1950. 10. Pada 19 Mei 1950, King George VI telah memperkenankan reka bentuk bendera Persekutuan Tanah Melayu yang baru. 11 . Ia berkibar buat pertama kali pada 26 Mei 1950 di Perkarangan Istana Sultan Selangor dengan dihadiri oleh DYMM Raja-Raja Melayu dan pegawai-pegawai King George VI. 12 . Bendera Kebangsaan negara kita juga dikenali dengan nama Jalur Gemilang dan setiap lambang yang terdapat pada bendera tersebut mempunyai maksud tertentu. 13 . Bendera Kebangsaan juga menimbulkan rasa bangga terhadap negara. 14. Ia sentiasa dikibarkan dalam majlis dan adat istiadat rasmi. Contohnya, pada Hari Kebangsaan dan Hari Keputeraan Duli Yang Maha Mulia Yang di-Pertuan Agong. 15. Jalur Gemilang dikibarkan di semua bangunan kerajaan dan premis persendirian sebagai tanda ketaatan kepada raja dan negara.
53
BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK KESEJAHTERAAN Pembangunan Ekonomi
Rancangan Pembangunan Lima Tahun Dasar Ekonomi Baru Tujuan: (i) Membasmi kemiskinan. (ii)Menyusun semula masyarakat tanpa mengira kaum.
Dasar Pembangunan Nasional
DEB tamat, disambung oleh DPN sehingga tahun 2000.
RIDA Tujuan : membangunkan masyarakat luar bandar. FELDA Tujuan: (i) Meningkatkan taraf hidup masyarakat luar bandar. (ii)Meningkatkan hasil pertanian negara. Agensi
1 Membangunkan kawasan luar bandar. 2 Mempelbagaikan aktiviti ekonomi. 3 Mempelbagaikan sumber pendapatan negara. Matlamat
RANCANGAN MALAYA PERTAMA
1 Tanah-tanah dibuka untuk kawasan pertanian baru. 2 Penanaman semula getah pekebun kecil dan ladang digalakkan. 3 Hasil keluaran pertanian dipelbagaikan. 4 Perusahaan perlombongan bijih timah digiatkan. Rancangan Ekonomi
Menyediakan infrastruktur seperti balai polis, kem tentera, pejabat pos, mahkamah, dan rumah kakitangan kerajaan. Rancangan Awam
Menyediakan pelbagai perkhidmatan sosial seperti kemudahan kesihatan, perhubungan dan pendidikan. Rancangan Sosial
53
BAB 8
PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK KESEJAHTERAAN Pembangunan Ekonomi
PEMBANGUNAN EKONOMI 1. Selepas Tanah Melayu mencapai kemerdekaan, semua kepincangan tinggalan penjajah terpaksa digalas oleh kerajaan yang memerintah untuk membangunkan sosioekonomi demi kesejahteraan rakyatnya. Program pembangunan tersebut dilaksanakan melalui Rancangan Pembangunan 5 Tahun yang dimulakan oleh kerajaan Parti Perikatan sejak sebelum merdeka lagi. Pada awalnya, rancangan tersebut memberi tumpuan terhadap pembangunan kawasan luar Bandar. Dasar Ekonomi Baru (DEB) pula diperkenalkan untuk membasmi kemiskinan dan menyusun semula masyarakat tanpa mengira kaum. DEB dilaksanakan melalui Rancangan Pembangunan Lima Tahun. Apabila ia tamat pada 1990, ia telah disambung pula oleh Dasar Pembangunan Sosial (DPN) sehingga tahun 2000. Dalam pelaksanaan rancangan Pembangunan 5 tahun menerusi DEB dan DPN, banyak dasar pembangunan dan agensi kerajaan diwujudkan secara bersepadu untuk memastikan kejayaan pembangunan ekonomi negara. Rancangan pembangunan 5 tahun ini dilaksanakan dalam 2 tahap: (i) Tahap Pertama (1956-1970) (ii) Tahap Kedua (1971-1990) Rancangan Pembangunan 5 Tahun Tahap Kedua ini juga dikenali Rangka Rancangan Jangka Panjang 1 (RRJPI) dan dilaksanakan di bawah Dasar Ekonomi Baru. TAHAP PERTAMA Rancangan Malaya Pertama 1. 2. Diperkenalkan sejak sebelum merdeka lagi. Matlamat nya adalah untuk membangunkan kawasan luar bandar supaya jurang perbezaan antara penduduk luar bandar dengan penduduk bandar dapat dirapatkan. Ia juga untuk mempelbagaikan aktiviti ekonomi dan sumber pendapatan negara supaya negara tidak terlalu bergantung pada getah dan bijih timah. Ia juga merupakan rancangan pembangunan bersepadu yang menekankan sektor ekonomi, sosial dan awam. Dari aspek ekonomi, tanah-tanah baru dibuka untuk dijadikan kawasan pertanian baru. Penanaman semula getah pekebun kecil dan ladang digalakkan. Hasil keluaran pertanian dipelbagaikan dan perusahaan perlombongan bijih timah digiatkan. Dari aspek sosial pula, pelbagai perkhidmatan sosial disediakan seperti kemudahan kesihatan, perhubungan, dan pendidikan.
9.
10.
2.
11. 12. 13.
3. 4. 5. 6. 7.
14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.
8.
9.
3.
23. 24. 25. 26.
4. 5. 6. 7. 8.
27.
Dari aspek awam pula, infrastruktur seperti balai polis, kem tentera, pejabat pos, mahkamah, dan rumah kakitangan kerajaan disediakan. Agensi-agensi utama kerajaan yang memainkan peranan penting ialah Lembaga Pembangunan Industri Desa (RIDA) dan Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA). RIDA telah ditubuhkan pada tahun 1950. Matlamat utamanya adalah untuk membangunkan masyarakat kawasan luar bandar. Ia berperanan untuk memberikan pinjaman kepada pengusaha pertanian kecil, membantu pemasaran hasil keluaran pertanian dan menggalakkan penyertaan orang-orang Melayu dalam sektor perniagaan. Peranan RIDA ini berterusan sehingga selepas merdeka dengan membangunkan dan memajukan masyarakat luar bandar. FELDA pula telah ditubuhkan pada 1956 sebagai sebuah badan berkanun. Peranannya adalah untuk meningkatkan taraf hidup masyarakat luar bandar dan meningkatkan hasil pertanian negara. Antara usaha FELDA tersebut ialah membuka tanah-tanah baru secara besar-besaran untuk tujuan pertanian dan petempatan baru. Petempatan baru tersebut dilengkapi dengan kemudahan asas seperti bekalan elektrik, air paip, klinik, sekolah, dan jalan raya. Penduduk luar bandar yang miskin juga dipindahkan ke petempatan baru dan menjadi petani moden. Antara jenis tanaman yang diberikan tumpuan dalam usaha FELDA ini ialah getah, kelapa sawit, tebu dan koko. Setiap rancangan FELDA dalam Rancangan Malaya Pertama meliputi kawasan seluas 1,600 hingga 2,000 hektar persegi. Keprihatinan pihak kerajaan dapat dilihat dengan tertubuhnya Kementerian Pembangunan Negara dan Luar Bandar terhadap pembangunan kawasan luar bandar pada 1959. Ia diketuai oleh Dato Abdul Razak bin Dato Hussein iaitu Timbalan Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu ketika itu. Ia diberi peranan untuk menyelaraskan dan menjayakan segala program pembangunan luar bandar. RIDA dan FELDA kemudian diletakkan di bawah kementerian ini. Pencapaian Rancangan Mala ya Pe r tama kurang menggalakkan kerana ancaman komunis pada zaman darurat menyebabkan perbelanjaan negara dialihkan kepada keselamatan negara. Ia juga berlaku kerana kejatuhan harga pasaran dunia bagi komoditi getah dan bijih timah.
54
Rancangan Malaya Kedua

1
TUJUAN Merapatkan jurang perbezaan pendapatan antara penduduk luar bandar dengan penduduk bandar Mengurangkan kadar kemiskinan Meningkatkan taraf hidup rakyat
* Kesinambungan Rancangan Malaya Pertama iaitu membangunkan penduduk kawasan luar bandar
2 3
Menyediakan peluang pekerjaan Mewujudkan Bilik Gerakan Negara Kuala Lumpur
Pembukaan tanah FELDA digiatkan
7 6 5 5
1 2 3
Mempelbagaikan jenis tanaman 1965, FAMA ditubuhkan
Menyediakan kemudahan infrastruktur sosial
Memperkenalkan Buku Merah yang mengandungi program, pelaksanaan, dan kaedah mengesan tahap pencapaian.
RANCANGAN MALAYSIA PERTAMA 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Merupakan rancangan 5 tahun pertama selepas penubuhan Malaysia (1963) merangkumi Sabah dan Sarawak.
RIDA digantikan dengan MARA. Integrasi nasional. Pembukaan tanah FELDA semakin pesat. Pada tahun 1969, Akta Pelaburan diluluskan. Bank Bumiputera ditubuhkan untuk menggalakkan penyertaan bumiputera dalam sektor perusahaan dan perdagangan. FELCRA ditubuhkan untuk membantu FELDA menjalankan pembangunan ekonomi di kawasan luar bandar. Pada tahun 1967, MIDA dan Lembaga Penasihat Tarif ditubuhkan. PERNAS dan MARDI ditubuhkan pada 1969. Projek Tiga Segi Jengka, Johor Tenggara, dan Pahang Tenggara.
54
BAB 8
RANCANGAN MALAYA KEDUA 1. Ia merupakan kesinambungan Rancangan Mala ya Per tama kerana ia masih menekankan pembangunan penduduk luar bandar. Tujuannya adalah untuk: Merapatkan jurang perbezaan pendapatan antara penduduk luar bandar dan penduduk di bandar. Mengurangkan kadar kemiskinan. Meningkatkan taraf hidup rakyat. Antara usaha yang dijalankan ialah: (a) Program pembukaan tanah di bawah FELDA digiatkan. (b) Usaha mempelbagaikan jenis tanaman untuk meningkatkan pengeluaran hasil pertanian negara bagi mengurangkan pergantungan negara terhadap getah dan juga bahan makanan import. (c) 1965, Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan (FAMA) ditubuhkan untuk membantu petani mengatasi masalah pemasaran hasil pertanian dan seterusnya meningkatkan pendapatan mereka. RMK-2 juga memberikan tumpuan terhadap penyediaan infrastruktur sosial seperti pelajaran, kesihatan dan perumahan. Usaha menyediakan peluang pekerjaan juga turut diberikan perhatian. Kementerian Pembangunan Luar Bandar juga telah mewujudkan Bilik Gerakan Negara Kuala Lumpur pada peringkat negeri, daerah dan kampung. Dengan itu, Buku Merah telah diperkenalkan yang mengandungi program, pelaksanaan dan kaedah mengesan tahap pencapaian. RANCANGAN MALAYSIA PERTAMA 1. Ia merupakan rancangan 5 tahun yang pertama setelah penubuhan Malaysia pada 1963 yang merangkumi Sarawak dan Sabah. Integrasi nasional menjadi tumpuan utama dengan memastikan semua program pembangunan yang memfokuskan kesejahteraan rakyat. Ia bersifat sepadu dan merangkumi semua bidang ekonomi dengan mempelbagaikan kegiatan ekonomi dalam sektor pertanian dan perindustrian. Pembukaan tanah FELDA semakin pesat. Ini membawa kepada kemunculan pelbagai projek seperti Tiga Segi Jengka, Johor Tenggara dan Pahang Tenggara.
6.
2.
7.
3.
8. 9. 10.
11.
12.
4. 5. 6.
13.
14.
7.
15.
16.
2.
17.
3.
18.
4. 5.
19.
Lembaga Pemulihan dan Penyatuan Tanah Negara (FELCRA) ditubuhkan pada 1965 untuk membantu FELDA menjalankan pembangunan ekonomi di kawasan luar bandar. 1966, RIDA digantikan dengan Majlis Amanah Rakyat (MARA) sementara Bank Bumiputera ditubuhkan untuk menggalakkan penyertaan bumiputera dalam sektor perusahaan dan perdagangan. MARA ditubuhkan pada 1 Mac 1966. Matlamatnya untuk membantu bumiputera dalam perdagangan dan perindustrian. Antara strategi yang dilakukan MARA ialah: (i) Membantu usahawan bumiputera. (ii) Menambah guna tenaga bumiputera (iii) Meningkatkan ekuiti bumiputera (iv) Menyediakan kemudahan asas kepada bumiputera 1969, Perbadanan Nasional Berhad (PERNAS) bertujuan untuk menggiatkan lagi penyertaan bumiputera dalam bidang tersebut. Pada tahun itu juga, Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian (MARDI) telah ditubuhkan. Ia bertanggungjawab untuk menjalankan penyelidikan dan memperkenalkan teknologi bagi meningkatkan hasil keluaran pertanian kecuali getah. Pembangunan sektor perindustrian dapat dilihat dengan penubuhan beberapa agensi berkaitan seperti Lembaga Kemajuan Perindustrian Malaysia (MIDA) pada tahun 1967 dan Lembaga Penasihat Tarif. Akta Pelaburan diluluskan pada 1969 dan bertujuan untuk menggalakkan kemunculan industri baru. Apabila berlaku peristiwa 13 Mei 1969, peningkatan pertumbuhan ekonomi negara yang memberangsangkan semasa pelaksanaan Rancangan Malaysia Pertama telah terbantut. Jelas bahawa segala program pembangunan ekonomi selama ini belum dapat membendung masalah perpaduan kerana jurang perbezaan pendapatan antara kaum masih ketara. Ekoran itu, DEB telah diperkenalkan sebagai perancangan pembangunan negara jangka panjang. Matlamat akhirnya adalah untuk mencapai perpaduan dan kesejahteraan rakyat.
55
RANCANGAN MALAYSIA KEDUA Merupakan rancangan pembangunan 5 tahun pertama di bawah DEB. Matlamat Untuk menyelesaikan masalah ekonomi dan sosial antara kaum, kawasan dan wilayah. Menumpukan usaha membasmi kemiskinan tanpa mengira kaum. Meneruskan program pembangunan kawasan luar bandar Beberapa agensi di bawah Kementerian Tanah dan Kemajuan Wilayah ditubuhkan.
Agensi-agensi kerajaan yang ditubuhkan ialah Lembaga Beras dan Padi Negara (LPN) 1971 Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM) 1971 Perbadanan Pembangunan Bandar (UDA) 1971 Pihak Berkuasa Kemajuan Pekebun Kecil Perusahaan Getah (RISDA) 1973 Lembaga Pertubuhan Peladang (LPP) 1973 Petroleum Nasional Berhad (PETRONAS) 1974 Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri
RANCANGAN MALAYSIA KETIGA
1 Lanjutan rancangan RMK-2. 6 Matlamat: (a)Membasmi kemiskinan. (b)Menyusun semula masyarakat. 2 Program Pembangunan Pertanian dan Perindustrian diteruskan.
5 Peranan semua 3 Pembukaan tanah agensi secara besar-besaran pembangunan di bawah program wilayah pembangunan wilayah diperluas. oleh agensi KEJORA, 4 KESEDAR KETENGAH, dan tertumpu kepada DARA. penanaman getah dan kelapa sawit untuk eksport.
55
BAB 8
TAHAP KEDUA Rancangan Malaysia Kedua 1. Ia merupakan rancangan pembangunan 5 tahun pertama di bawah DEB. 2. Matlamatnya adalah untuk menyelesaikan masalah ekonomi dan sosial antara kaum, kawasan dan wilayah. 3. Tumpuan diberikan terhadap: Usaha membasmi kemiskinan tanpa mengira kaum dengan menambahkan pendapatan Menyediakan peluang pekerjaan bagi merapatkan jurang ekonomi. Menghapuskan identiti kaum mengikut fungsi ekonomi. 4. Program pembangunan kawasan luar bandar diteruskan. 5. Beberapa agensi di bawah Kementerian Tanah dan Kemajuan Wilayah ditubuhkan untuk melaksanakan program pembangunan wilayah. 6. Agensi lain juga ditubuhkan untuk : Membantu golongan petani. Menggalakkan perkembangan perusahaan dan perdagangan. Memajukan bandar. 7. Beberapa agensi kerajaan telah ditubuhkan dalam Rancangan Pembangunan Malaysia Kedua yang berperanan berikut: Lembaga Padi Beras Negara (LPN) 1971 berfungsi untuk menstabilkan harga padi. Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM) 1971 berfungsi untuk membangunkan dan memodenkan industri perikanan serta meningkatkan taraf hidup nelayan. Perbadanan Pembangunan Bandar (UDA) 1971 berfungsi untuk membangunkan bandar. Pihak Berkuasa Kemajuan Pekebun Kecil Perusahaan Getah (RISDA) 1973 berfungsi untuk membantu pekebun kecil getah dari segi penyelidikan dan penanaman semula getah. Lembaga Pertubuhan Peladang (LPP) 1973 berfungsi untuk membantu golongan petani melibatkan diri dalam kegiatan koperasi. Petroleum Nasional Berhad (PETRONAS) 1974 berfungsi untuk memajukan sektor perindustrian dan perniagaan yang berkaitan dengan petroleum. Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negara berfungsi untuk menggalakkan perindustrian dan perdagangan dengan menyediakan tapak perindustrian, perumahan, ruang pejabat dan kedai. Rancangan Malaysia Ketiga 1. Ianya merupakan lanjutan Rancangan Malaysia Kedua yang menyokong aspirasi DEB. 2. Usaha membasmi kemiskinan dan menyusun semula masyarakat terus menjadi matlamat segala program pembangunan ekonomi ini. 3. Program pembangunan pertanian dan perindustrian diteruskan untuk: Meningkatkan produktiviti Membuka peluang pekerjaan Meningkatkan taraf hidup 4. Pembukaan tanah secara besar-besaran dilaksanakan di bawah program pembangunan wilayah oleh agensi-agensinya seperti Lembaga Kemajuan Johor Tenggara (KEJORA), Lembaga Kemajuan Pahang Tenggara (DARA) dan Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan (KESEDAR). 5. Tumpuan diberikan terhadap penanaman getah dan kelapa sawit kerana keperluan eksport. 6. Agensi pembangunan wilayah diluaskan peranannya dalam sektor pembangunan industri dan pembangunan bandar baru.
56
R A N C A N G A K N E -4 M A L A Y S I A
Dasar Pertanian Negara Dibentuk pada 1984 Matlamat: Memoden dan menggiatkan semula pertanian secara bersepadu dengan penyediaan infrastruktur dan khidmat sokongan.
1 Dilancarkan semasa kelembapan ekonomi dunia. 2 Meneruskan program pembangunan RMK-3.
1 6 2
1 Tumpuan perkembangan perusahaan berat berasaskan pelaburan modal, penggunaan teknologi tinggi dan keperluan tenaga pekerja mahir. 1 Penubuhan HICOM akhir 1980. Tujuan: mengenal pasti, memula dan menguruskan projek industri berat. Langkah: (i) Menggalakkan pelaburan asing. (ii) Mewujudkan zon perdagangan bebas.
Pengenalan 5 3 1 Dasar Penswastaan 2 Dasar Persyarikatan 4 Malaysia Tertubuhnya PNB dan ASN pada 1981 Pelancaran 1 Kajian Dasar Perindustrian Malaysia 2 Pelan Induk Perindustrian
RANCANGAN RANCANGAN MALAYSIA MALAYSIAKE-5 KE-5

Meningkatkan sektor perindustrian (a) Pelonggaran peraturan mengawal hak milik syarikat dan perlesenan sektor swasta. (b) Pelonggaran syarat pelaburan modal asing. (c) Meningkatkan kecekapan pengurusan kerajaan.
Rancangan 5 tahun terakhir DEB (20 tahun)
Pembangunan luar bandar (a) Penggunaan tanah yang lebih cekap. (b) Industri desa digalakkan. (c) Kemudahan kredit dan intensif.
Usaha R & D Tujuan, meningkatkan keupayaan dan kecekapan guna tenaga tempatan.
Sektor pelancongan diusahakan Penubuhan Perbadanan Pelancongan Malaysia
56
BAB 8
RANCANGAN MALAYSIA KEEMPAT 1. 2. 3. 4. Ia juga mendukung aspirasi DEB. Ia dilancarkan semasa dunia mengalami kelembapan ekonomi. Ia tetap meneruskan program pembangunan ekonomi dalam Rancangan Malaysia Ketiga. Ia mula memberikan tumpuan kepada perkembangan perusahaan berat yang berasaskan pelaburan modal dan penggunaan teknologi tinggi serta keperluan tenaga pekerja mahir. Kerajaan juga telah menubuhkan Perbadanan Industri Berat Malaysia (HICOM) pada akhir tahun 1980. Penubuhan HICOM adalah untuk mengenal pasti, memulakan dan menguruskan projek industri berat dengan cekap seperti yang dikendalikan oleh sektor swasta. Bagi menggiatkan peridustrian dan menggalakkan pelaburan modal asing, perusahaan baru telah dibuka seperti di Skudai (Johor), Senawang (Negeri Sembilan), Bintulu (Sarawak) serta di Menggatal dan Likas (Sabah). Di samping itu, zon perdagangan bebas telah diperkenalkan di Bayan Lepas (Pulau Pinang) dan Sungai Way (Selangor). Untuk memastikan keberkesanan projek perindustrian, 2 program telah dilancarkan pada 1983 iaitu: Kajian Dasar Perindustrian Malaysia dengan tujuan mengenal pasti kelemahan dalam struktur perindustrian negara. Pelan Induk Perindustrian dengan tujuan menyediakan hala tuju pembangunan industri dan strategi pelaksanaannya. Pengenalan Dasar Penswastaan dan Dasar Pensyarikatan Malaysia merupakan perkembangan baru dalam Rancangan Malaysia Keempat kerana melibatkan sektor swasta dalam menjana pembangunan ekonomi negara. Penglibatan sektor swasta dapat mengurangkan bebanan kewangan yang ditanggung oleh kerajaan. Bagi mengimbangi pemilikan harta dan saham perindustrian antara kaum bumiputera dan kaum bukan bumiputera maka tertubuhlah Permodalan Nasional Berhad (PNB) dan pelancaran Skim Amanah Saham Nasional (ASN) pada 1981. Menerusi Dasar Pertanian Negara (DPN), sektor pertanian juga turut diberikan perhatian. DPN dibentuk pada 1984 yang bermatlamatkan untuk memodenkan dan menggiatkan semula sektor pertanian secara bersepadu dengan menyediakan infrastruktur dan perkhidmatan sokongan. Secara keseluruhannya, Rancangan Malaysia Keempat mencatatkan perkembangan KDNK pada kadar 5.8% setahun. Pendapatan per kapita meningkat pada kadar 4.4% setahun menjadikan 4000 juta pada 1985. 1.
RANCANGAN MALAYSIA KELIMA Ia merupakan rancangan 5 tahun ekonomi yang terakhir untuk merealisasikan aspirasi DEB yang genap 20 tahun pada 1990. 2. Ia menekankan peningkatan sektor perindustrian dengan: (a) Melonggarkan peraturan mengawal hak milik syarikat dan pelesenan dalam sektor swasta. (b) Syarat pelaburan modal asing dilonggarkan untuk meningkatkan pelaburan sektor perindustrian berorientasikan eksport. (c) Kerajaan berusaha meningkatkan kecekapan pengurusan agensinya supaya dapat bekerjasama dengan sektor swasta dengan lebih berkesan. 3. Pembangunan kawasan luar bandar juga turut diberi perhatian. (a) Penggunaan tanah dengan lebih cekap dititikberatkan supaya dapat menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi negara. (b) Industri desa yang berpotensi seperti kraf tangan digalakkan. (c) Kemudahan kredit dan intensif diperluaskan melalui Bank Pertanian Malaysia, Skim Pinjaman Khas Pertanian dan Amanah Ikhtiar Malaysia. 4. Sektor pelancongan juga menjadi perusahaan penting dalam tempoh ini. (a) Perbadanan Pelancongan Malaysia ditubuhkan untuk menggalakkan perkembangan industri pelancongan di Malaysia sebagaimana pelancaran Tahun Melawat Malaysia pada 1990. 5. Bidang penyelidikan dan pembangunan (R&D) juga turut diberikan penekanan. 6. Bidang ini dimajukan untuk meningkatkan keupayaan dan kecekapan guna tenaga tempatan untuk meningkatkan produktiviti negara. 7. Secara menyeluruh,walaupun pada awalnya rancangan pembangunan ini menunjukkan kemajuan tetapi oleh kerana rasa tidak puas hati antara kaum masih wujud maka telah berlaku peristiwa 13 Mei 1969. 8. Tetapi pada tahap kedua pelaksanaan DEB berjaya merapatkan jurang antara kaum serta wilayah. 9. Kadar kemiskinan menurun manakala KDNK, pendapatan per kapita dan hak milik modal saham kaum bumiputera meningkat. 10. Walaupun hak milik modal saham bumiputera meningkat tetapi ia masih kurang daripada yang disasarkan, sedangkan hak milik modal saham kaum bukan bumiputera meningkat melebihi jumlah yang disasarkan. 11. Ini bermakna DEB memberikan manfaat kepada semua kaum. Apa yang penting peningkatan hak milik modal saham kedua-duanya telah mengurangkan hak milik modal saham orang asing kepada 33.5%.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
57
DASAR PEMBANGUNAN EKONOMI 12 Januari 1984
Bertujuan untuk memenuhi keperluan ekonomi moden berteraskan perindustrian
Dasar Pertanian Negara dilancarkan. Matlamat Meningkatkan pendapatan sektor pertanian Memaksimumkan pendapatan pekebun kecil Beberapa strategi yang dilaksanakan: Menggalakkan pembukaan tanah-tanah baru Memperkenalkan program pembangunan in-situ Penglibatan sektor swasta dalam projek penswastaan pertanian
DASAR PENSYARIKATAN MALAYSIA
Diperkenalkan pada 25 Februari 1983
Matlamat Untuk merangsang penglibatan sektor swasta secara aktif dan berkesan dalam pembangunan negara. DASAR PENSWASTAAN
Telah dilancarkan oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad pada Mac 1983. Kerajaan telah memindahkan perkhidmatan, perusahaan, kepentingan, pelaburan, dan kuasa tertentu kepada sektor swasta.
Matlamat Mengurangkan beban kewangan kerajaan
Unit Perancangan Ekonomi (UPE) bertindak sebagai jawatankuasa penswastaan yang memberikan garis panduan kepada sesebuah kementerian atau jabatan. Penswastaan boleh dilaksanakan secara keseluruhan atau sebahagian. Kerajaan dapat mengurangkan beban kewangan dan memberi tumpuan kepada pembangunan sektor lain.
Meningkatkan produktiviti dan kualiti perkhidmatan atau barangan
57
BAB 8
DASAR PEMBANGUNAN EKONOMI 1. Ia diperkenalkan untuk memenuhi keperluan ekonomi moden berteraskan perindustrian. DASAR PERTANIAN NEGARA (DPN) 1. 12 Januari 1984, Dasar Pertanian Negara (DPN) dilancarkan dengan matlamat: Meningkatkan pendapatan sektor per tanian ke tahap maksimum menerusi pengurusan sumber ekonomi negara yang cekap dan berkesan. Memaksimumkan pendapatan pekebun kecil di samping memajukan komoditi utama yang berpotensi untuk dieksport. 2. Beberapa strategi telah dilaksanakan iaitu: (i) Menggalakkan pembukaan tanahtanah baru di bawah rancangan FELDA, agensi pembangunan wilayah dan kerajaan negeri. (ii) Program pembangunan in-situ diperkenalkan untuk memulihkan kawasan yang berproduktiviti rendah. Ia dilaksanakan dengan menyediakan perkhidmatan sokongan pertanian seperti pemasaran, kredit, subsidi dan penyelidikan. (iii) Penglibatan sektor swasta dalam projek penswastaan pertanian di bawah Kementerian Pertanian juga diperkenalkan. DASAR PENSYARIKATAN MALAYSIA 1. Ia diperkenalkan pada 25 Februari 1983. 2. Matlamatnya adalah untuk merangsang penglibatan sektor swasta secara aktif dan berkesan dalam pembangunan negara. 3. Melalui dasar ini, Malaysia dianggap sebagai sebuah syarikat yang dimiliki secara bersama oleh kerajaan dan sektor swasta. 4. Semua kakitangan kerajaan dan swasta merupakan pemilik saham dan pekerja yang dipertanggungjawabkan untuk memajukan syarikat.
5. Bagi melaksanakannya, sebuah panel perunding antara kerajaan dan sektor swasta ditubuhkan. 6. Pegawai kerajaan ditempatkan di syarikat swasta untuk menjalin hubungan dan berkongsi kepakaran. 7. Sektor swasta perlu memahami dasar kerajaan dan mengutamakan kepentingan nasional dalam aktiviti ekonomi di samping mendapatkan keuntungan maksimum. 8. Pihak kerajaan pula bertindak memberikan perkhidmatan sokongan bagi memudahkan operasi sektor swasta. DASAR PENSWASTAAN 1. Ia dilancarkan oleh Perdana Menteri Dato Seri Dr. Mahathir Mohamad pada Mac 1983. 2. Menerusi dasar ini, kerajaan memindahkan perkhidmatan, perusahaan, kepentingan, pelaburan, dan kuasa tertentu kepada sektor swasta. 3. Antara matlamat dasar ini ialah: Mengurangkan beban kewangan kerajaan. Meningkatkan produktiviti serta kualiti perkhidmatan atau barangan kerana sektor swasta dianggap lebih cekap daripada sektor awam. 4. Dasar ini diyakini dapat mempercepat pembangunan ekonomi negara melalui pelaburan modal oleh sektor swasta. 5. Unit Perancangan Ekonomi (UPE) ber tindak sebagai jawatankuasa penswastaan yang memberikan garis panduan kepada sesebuah kementerian atau jabatan yang ingin menjalankan penswastaan. 6. Berdasarkan garis panduan yang disediakan, penswastaan boleh dilaksanakan secara keseluruhan ataupun sebahagian. 7. Menerusi dasar ini, kerajaan dapat mengurangkan beban kewangan dan mengalihkan tumpuan terhadap pembangunan sektor lain.
58
DASAR HALA TUJU BARU
Untuk meningkatkan pendapatan golongan petani dan pekerja desa melalui penglibatan mereka dalam sektor pelaburan.
3 Strategi (i) Mengelompokkan kampung-kampung menjadi petempatan besar dengan penyediaan kemudahan yang lebih ekonomik. (ii) Meningkatkan pendapatan petani dan pekerja desa melalui program usahawan desa (pembuatan barangan) (iii) Pelaksanaan projek pembangunan oleh agensi kerajaan untuk meningkatkan pendapatan luar bandar.
DASAR PENINGKATAN DAYA PENGELUARAN NEGARA (DPDPN) Strategi: (a) Membaiki sistem pengurusan operasi (b) Membaiki struktur organisasi (c) Membaiki penggunaan teknologi terkini (d) Penerapan nilai dan etika kerja murni DASAR KEPENDUDUKAN
MATLAMAT: (i) Mencapai kadar pertumbuhan ekonomi yang berterusan. (ii) Memastikan penggunaan sumber negara di tahap maksimum untuk mengelak pembaziran. (iii) Memastikan perindustrian dapat bersaing di peringkat antarabangsa.
Dikemukakan oleh Perdana Menteri pada 29 Mac 1984.

123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678 123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
Matlamat: Mencapai sasaran 70 juta penduduk menjelang 2100
Menitikberatkan keselarasan kadar pertumbuhan penduduk dan kadar pembangunan sosioekonomi negara.
58
BAB 8
DASAR HALA TUJU BARU 1. Dasar ini merupakan dasar kerajaan untuk membangunkan kawasan luar bandar. 2. Dasar ini merupakan pendekatan baru kerajaan membangunkan kawasan tersebut. 3. Matlamat utama dasar ini ialah untuk meningkatkan pendapatan golongan petani dan pekerja desa melalui penglibatan mereka dalam sektor pelaburan. 4. Ia dilaksanakan melalui 3 strategi iaitu: (i) Mengelompokkan kampung-kampung menjadi petempatan yang lebih besar supaya segala kemudahan dapat disediakan dengan lebih ekonomik. (ii) Meningkatkan pendapatan golongan petani dan pekerja desa melalui program usahawan desa yang terlibat dengan industri pembuatan barangan. (iii) Pelaksanaan projek pembangunan oleh agensi kerajaan untuk meningkatkan pendapatan penduduk luar bandar. DASAR PENINGKATAN DAYA PENGELUARAN NEGARA (DPDPN) 1. Matlamat dasar ini ialah: (i) Mencapai kadar pertumbuhan ekonomi yang berterusan walaupun negara menghadapi pelbagai cabaran. Peningkatan hasil pendapatan negara penting untuk meningkatkan kadar pertumbuhan ekonomi yang lebih tinggi. (ii) Memastikan penggunaan sumber negara pada tahap maksimum bagi mengelakkan sebarang pembaziran. (iii) Memastikan sektor perindustrian dapat bersaing pada peringkat antarabangsa. 2. Antara strategi yang dijalankan ialah: (i) Membaiki sistem pengurusan operasi (ii) Membaiki struktur organisasi (iii) Membaiki penggunaan teknologi terkini (iv) Penerapan nilai dan etika kerja yang murni. DASAR KEPENDUDUKAN 1. Dasar ini dikemukakan oleh Perdana Menteri pada 29 Mac 1984. 2. Matlamat dasar ini ialah mencapai sasaran 70 juta penduduk menjelang tahun 2100. 3. Pertambahan penduduk dalam jangka masa panjang akan memberikan kesan positif terhadap bekalan tenaga kerja, peningkatan produktiviti dan perluasan pasaran. 4. Jumlah penduduk yang besar juga turut menyumbang ke arah kekuatan politik dan keselamatan negara. 5. Ia menitikberatkan keselarasan antara kadar pertumbuhan penduduk dengan kadar pembangunan sosioekonomi negara khususnya yang berkaitan dengan kemudahan pendidikan, perumahan, kesihatan dan peluang pekerjaan. 6. Oleh sebab itu, segala program pembangunan negara didasarkan pada unjuran jumlah penduduk untuk memastikan pertambahan jumlah penduduk tidak mendatangkan masalah kepada negara. Pelancaran dasar-dasar pembangunan ekonomi ini jelas memberikan sumbangan kepada pembangunan ekonomi jangka panjang. Walaupun pada dasarnya ianya turut melibatkan kerajaan dan swasta tetapi hasrat kerajaan tetap terpelihara. Sektor awam dan swasta saling memahami dan kerjasama terjalin erat. Kefahaman rakyat dapat mempengaruhi keberkesanan segala dasar yang diperkenalkan oleh kerajaan.
59
BAB 8: PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK KESEJAHTERAAN Pembangunan dan Perpaduan Bangsa
RUKUN NEGARA . 31 Ogos 1970 Pembentukannya Majlis berlaku selepas Perundangan Tragedi 13 Matlamat: Negara Mei 1969 (a) Mengukuhkan perpaduan. mengisytiharkan (b) Memelihara corak Rukun Negara hidup demokratik. Kesopanan dan (c) Membentuk masyarakat kesusilaan yang adil. Menuntut rakyat (d) Menjamin sikap liberal. bersopan dan (e) Membina masyarakat bertata susila. progresif. Kedaulatan undangundang Menuntut rakyat mematuhi undangundang dan tidak melakukan kesalahan. Keluhuran Perlembagaan Perlembagaan undangundang utama negara. Kepercayaan kepada Tuhan Agama pegangan utama rakyat. Kesetiaan kepada Raja dan Negara Menuntut kesetiaan rakyat.
D A S A K R E B K A E N B G U S D A A A Y N A A N
Untuk menjadi panduan dalam membentuk dan mengekalkan identiti Malaysia. Objektif: (1) Untuk memperkukuh perpaduan melalui kebudayaan. (2) Untuk memupuk dan memelihara keperibadian kebangsaan. (3) Memperkaya dan meningkatkan kualiti kehidupan dari segi kemanusiaan dan kerohanian seimbang dengan pembangunan sosioekonomi. 3 prinsip utama: (i) Kebudayaan asal Melayu sebagai tunjang. (ii) Unsur-unsur kebudayaan lain yang wajar dan sesuai boleh diterima.
59
BAB 8
PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK KESEJAHTERAAN Pembangunan dan Perpaduan Bangsa
PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN BANGSA 1. Pembangunan sosial juga sangat penting dalam pembangunan dan perpaduan negara selain pembangunan ekonomi. Ia juga sering melengkapi antara satu sama lain. Dasar Pembangunan Sosial dilaksanakan dalam bentuk pendidikan dan penglibatan aktiviti sosial. Antaranya ialah Rukun Negara, Dasar Kebudayaan Kebangsaan dan Sukan Untuk Semua. RUKUN NEGARA 1. Pembentukan Rukun Negara berlaku selepas tragedi 13 Mei 1969 yang telah mengancam keselamatan, ketenteraman dan keamanan negara. Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) telah ditubuhkan selepas itu dan berperanan untuk mengembalikan keamanan, melicinkan pentadbiran dan mengembalikan keharmonian kaum. Pentadbiran MAGERAN berjalan selama 21 bulan. MAGERAN dipertanggungjawabkan mengambil alih pentadbiran negara dan tempoh masa pentadbirannya adalah selama 21 bulan dan mereka telah menubuhkan Majlis Perundangan Negara (MPN) untuk membincangkan dan menilai isu perpaduan negara. MPN menekankan pembentukan ideologi negara yang dikenal sebagai Rukun Negara dan diisytiharkan pada 31 Ogos 1970. Matlamat Rukun Negara ini ialah: (i) Mengukuhkan perpaduan (ii) Memelihara corak hidup demokratik (iii) Mencipta sebuah masyarakat yang adil (iv) Menjamin sikap liberal terhadap tradisi kebudayaan yang pelbagai. (v) Membina masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi. Prinsip Rukun Negara ialah: (a) Kepercayaan kepada Tuhan Ia menunjukkan bahawa agama merupakan pegangan paling utama rakyat Malaysia. Rakyat yang beragama mudah diurus, menjadi warganegara yang baik dan bertanggungjawab. Perlembagaan Malaysia 1963 menetapkan Islam ialah agama rasmi tetapi agama lain bebas diamalkan. (b) Kesetiaan kepada Raja dan Negara Ia menuntut semua rakyat Malaysia memberikan kesetiaan kepada Raja dan negara. Yang di-Pertuan Agong menjadi ketua
2.
3.
2.
3. 4.
5.
negara dan Raja Melayu sebagai ketua negeri. Raja sebagai simbol penyatuan rakyat dan pelindung hak istimewa peribumi. Penderhakaan kepada Raja bermaksud penderhakaan kepada negara. (c) Keluhuran Perlembagaan Perlembagaan merupakan undangundang utama bagi sesebuah negara dan dianggap luhur, unggul serta suci. Ia menuntut semua rakyat menerima, mematuhi, menyanjung dan mempertahankannya. (d) Kedaulatan Undang-undang Prinsip ini menuntut rakyat Malaysia menghormati uandang-undang dengan tidak melakukan kesalahan di sisi undang-undang. Semua rakyat akan dapat hidup dengan aman damai apabila kedaulatan undangundang terpelihara. Sebagai rakyat, kita bertanggungjawab memastikan undang-undang negara sentiasa didaulatkan dan tidak dicabar oleh mana-mana pihak. (e) Kesopanan dan Kesusilaan Prinsip ini menuntut semua rakyat Malaysia bersopan dan bertatasusila. Kesopanan dan kesusilaan merupakan nilai-nilai murni yang melambangkan keperibadian seseorang individu. Ia menjamin kehidupan masyarakat yang penyayang, harmoni dan saling menghormati. DASAR KEBUDAYAAN KEBANGSAAN 1. Dasar Kebudayaan Kebangsaan lahir daripada gagasan kongres Kebudayaan Kebangsaan anjuran Kementerian Kebudayaan, Belia dan Sukan pada 1971. Ia digubal untuk menjadi panduan dalam membentuk dan mengekalkan identiti negara Malaysia. Objektif: (i) Untuk memperkukuhkan perpaduan melalui kebudayaan. (ii) Untuk memupuk dan memelihara keperibadian kebangsaan. (iii) Memperkaya dan mempertingkatkan kualiti kehidupan dari aspek kemanusiaan dan kerohanian seimbang dengan pembangunan sosial ekonomi. 3 prinsip utama Dasar Kebudayaan Kebangsaan: (i) Kebudayaan rak yat asal rantau Melayu sebagai tunjang. (ii) Unsur-unsur kebudayaan lain yang wajar dan sesuai boleh diterima. (iii) Islam sebagai unsur terpenting.
6.
2.
7.
3.
4.
60
AKTA BAHASA KEBANGSAAN
+ Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 menetapkan kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa Kebangsaan. + Langkah-langkah memajukan bahasa Melayu: 1956, Dewan Bahasa dan Pustaka ditubuhkan. Pelancaran Minggu Bahasa dan Bulan Bahasa. 1960, pelancaran slogan Bahasa Jiwa Bangsa. Penubuhan sekolah menengah yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. 1970, bahasa pengantar di sekolah Inggeris ditukar. 1977 UKM ditubuhkan. 1982, bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di semua sekolah. 1990, bahasa Melayu digunakan di mahkamah.
SUKAN UNTUK PERPADUAN
+ Sukan sebagai alat perpaduan tanpa mengira ideologi dan dapat menyemarakkan semangat patriotik di kalangan rakyat. + Aktiviti sukan membuka peluang seluas-luasnya kepada mereka yang berminat. + Di sekolah, sukan menjadi aktiviti kokurikulum. + Majlis Sukan Sekolah-Sekolah ditubuhkan di peringkat daerah, negeri, dan kebangsaan. + Temasya Sukan Malaysia (SUKMA) diadakan 2 tahun sekali.
60
BAB 8
AKTA BAHASA KEBANGSAAN. 1. Perkara 152 menetapkan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 menetapkan kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. 2. Penetapan tersebut bukan sahaja memartabatkan bahasa Melayu tetapi juga menjamin perpaduan rakyat di Tanah Melayu. 3. Langkah-langkah memajukan bahasa Melayu: (a) Penubuhan Dewan Bahasa dan Pustaka (1956). (b) Pelancaran Minggu Bahasa dan Bulan Bahasa sebagai usaha menggalakkan penggunaan bahasa Melayu. (c) Pelancaran slogan Bahasa Jiwa Bangsa pada 1960. (d) Penubuhan sekolah menengah yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Contoh, Sekolah Alam Shah, Sekolah Sri Puteri dan Sekolah Sultan Abdul Halim. (e) Pada 1970, bahasa pengantar di sekolah rendah Inggeris telah ditukarkan kepada bahasa Kebangsaan secara berperingkat-peringkat. (f) Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia pada 1977 membuktikan bahasa Melayu mampu menjadi bahasa ilmu. (g) Bermula tahun 1982, bahasa Melayu menggantikan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar di semua sekolah. (h) 1990, bahasa Melayu mula digunakan di mahkamah. SUKAN UNTUK PERPADUAN 1. Sukan berperanan sebagai alat perpaduan tanpa mengira ideologi dan dapat menyemarakkan semangat patriotik di kalangan rakyat. 2. Aktiviti sukan tidak mengehadkan penyertaan kepada sesuatu kaum sahaja, ia juga membuka peluang seluas-luasnya bagi mereka yang berminat. 3. Pada peringkat sekolah, sukan menjadi aktiviti kokurikulum yang sangat digalakkan. 4. Majlis Sukan Sekolah-Sekolah telah ditubuhkan pada peringkat daerah, negeri dan kebangsaan untuk menggalakkan aktiviti sukan. 5. Temasya Sukan Malaysia (SUKMA) yang diadakan 2 tahun sekali berperanan mengeratkan perpaduan kaum dan hubungan antara negeri. 6. Dasar pembangunan dan perpaduan bangsa menuntut pemahaman kita untuk melibatkan diri secara aktif dalam usaha-usaha memupuk perpaduan nasional.
61
Laporan Barnes 1950 1 Cadangan: Semua sekolah vernakular Melayu, Cina dan Tamil dibubarkan. Diganti dengan satu sekolah sahaja (Sekolah Kebangsaan). 2 Cadangan ditentang orang Cina kerana khuatir bahasa ibunda mereka tergugat.
Laporan Fenn-Wu 1951 1 Laporan ini mewakili masyarakat Cina. 2 Cadangan: Sekolah vernakular Cina dikekalkan. Bersetuju dengan sistem pendidikan Kebangsaan.
Ordinan Pelajaran 1952
Dasar Pendidikan Kebangsaan dan Falsafah Pendidikan Kebangsaan
1 Gabungan 2 laporan sebelum ini. 2 Cadangan: (a) 2 sistem persekolahan menggunakan 2 bahasa pengantar (Melayu & Inggeris) (b) Pengajaran bahasa Cina dan Tamil disediakan atas permintaan sahaja. (c) Bahasa Melayu diwajibkan di sekolah Inggeris. (d) Bahasa Inggeris diwajibkan di sekolah Melayu. 3 Ordinan terbantut kerana: (a) Tentangan orang Cina dan India. (b) Kekurangan kewangan. (c) Ancaman pengganas komunis ketika itu.
Penyata Razak 1956
1 Tun Abdul Razak mengemukakan 2 elemen penting. (a) Sistem persekolahan sama bagi semua penduduk. (b) Penyeragaman kurikulum bercorak kebangsaan. 2 Cadangan: (i) Penubuhan sekolah umum (rendah) guna bahasa Melayu (bahasa pengantar). (ii) Penubuhan sekolah umum (rendah) guna bahasa Inggeris, Cina dan Tamil (bahasa pengantar). (iii) Sekolah Menengah Melayu guna bahasa Melayu (bahasa pengantar). (iv) Sekolah Menengah Inggeris guna bahasa Inggeris (bahasa pengantar). (v) Bahasa Melayu dan bahasa Inggeris diwajibkan diajar di semua sekolah.
61
BAB 8
DASAR PENDIDIKAN KEBANGSAAN DAN FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN 1. 2. 3. Dasar Pendidikan Kebangsaan (DPK) bermula sejak kemerdekaan lagi apabila British memperkenalkan Sistem Ahli. Laporan Barnes 1950 mencadangkan semua sekolah vernakular Melayu, Cina dan Tamil dibubarkan serta diganti dengan satu sekolah sahaja, iaitu sekolah kebangsaan. Sekolah kebangsaan yang dicadangkan ini menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar pada peringkat sekolah rendah serta bahasa Inggeris pada peringkat sekolah menengah dan peringkat tinggi. Cadangan ini ditentang masyarakat Cina kerana menganggap bahasa ibunda mereka akan tergugat. Laporan Fenn-Wu 1951 yang mewakili masyarakat Cina mencadangkan sekolah vernakular Cina terus kekal walaupun bersetuju dengan sistem pendidikan kebangsaan. Ordinan Pelajaran 1952 kemudian diperkenalkan dengan mengambil kira Laporan Barnes dan Laporan Fenn-Wu. Ordinan Pelajaran 1952 mencadangkan : (a) 2 sistem persekolahan yang menggunakan 2 bahasa pengantar (bahasa Inggeris dan bahasa Melayu). (b) Pengajaran bahasa Cina dan Tamil disediakan sekiranya ada permintaan daripada ibu dan bapa. (c) Bahasa Melayu wajib diajar di sekolah Inggeris. (d) Bahasa Inggeris wajib diajar di sekolah Melayu. Walaubagaimanapun, ordinan ini tidak dapat dijalankan kerana : (i) Terdapat tentangan masyarakat India dan Cina. (ii) Kekurangan kewangan. (iii) Ancaman pengganas komunis ketika itu. 1955, Kerajaan Perikatan telah membentuk sebuah Jawatankuasa Pelajaran yang dipengerusikan oleh Dato Abdul Razak Hussein sebagai Menteri Pelajaran ketika itu. Penyata Razak 1956 telah mengemukakan 2 elemen penting dalam dasar pendidikan iaitu: (i) Sistem persekolahan yang sama bagi semua penduduk. (Ii) Penyeragaman kurikulum yang bercorak kebangsaan. Cadangan Penyata Razak, antaranya ialah : (i) Penubuhan sekolah umum (rendah) yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. (ii) Penubuhan sekolah jenis umum (rendah) yang menggunakan bahasa Inggeris, Cina dan Tamil sebagai bahasa pengantar. (iii) Sekolah Menengah Melayu menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. (iv) Sekolah Menengah Inggeris menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar. (iv) Bahasa Melayu dan bahasa Inggeris diwajibkan diajar di semua sekolah. Penyata Razak yang dianggap dapat menyuburkan semangat perpaduan negara kemudiannya telah dijadikan Ordinan Pelajaran 1957. Ia telah mengemukakan cadangan penting bagi pembentukan bangsa yang bersatu padu melalui satu dasar pendidikan yang menggambarkan perasaan dan harapan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu.
4. 5. 6. 7.
8.
9. 10.
11.
12. 13.
62
Laporan Rahman Talib 1960

Cadangan baru: (a) Sekolah umum jadi sekolah kebangsaan. (b) Sekolah jenis umum jadi sekolah jenis kebangsaan. (c) Pelajaran percuma untuk pelajar sekolah rendah kerajaan tanpa mengira keturunan dan agama. (d) Sekolah rendah yang menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar ditukar kepada bahasa Melayu. (e) Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di sekolah menengah. (f) Subjek agama Islam diajar di sekolah bantuan penuh kerajaan (tidak kurang 15 pelajar Islam). (g) Bahasa Cina dan Tamil diajar di sekolah kebangsaan (sekurangkurangnya 15 orang pelajar). (h) Semua peperiksaan awam dibuat dalam bahasa kebangsaan.
Laporan Aminuddin Baki 1965 Matlamat: (i) Mengatasi masalah pelajar yang gagal memasuki sekolah menengah akademik. (ii) Menyediakan pelajaran peringkat menengah rendah sehingga berumur 15 tahun. Langkah: Memberi pelbagai kursus kemahiran untuk menjadi tenaga kerja mahir dalam pasaran kerja. Pelaksanan: Sistem persekolahan aneka jurusan dan kursus kemahiran pilihan diperkenalkan.
JAWATAN KUASA KABINET 1974

Objektif: (i) Menilai pelaksanaan dasar kebangsaan sedia ada mampu melahirkan sumber tenaga manusia yang diperlukan negara atau tidak. (ii) Mengenal pasti adakah dasar pelajaran tersebut mampu melahirkan masyarakat terlatih dan berdisplin atau tidak. Isi laporan: (i) Penekanan penguasaan 3M. (ii) Kenaikan darjah automatik. (iii) Penekanan terhadap sekolah vokasional. (iv) Sukatan pelajaran sekolah swasta. (v) Bahasa Melayu subjek wajib peperiksaan. (vi) Penekanan terhadap kokurikulum dan disiplin.
Laporan Jawatankuasa Kabinet 1979 Pelaksanaan: 1982, KBSR dilaksanakan. 1988, KBSM dilaksanakan. Penekanan: Perkembangan diri pelajar dari segi jasmani, emosi, rohani dan intelek. Falsafah Pendidikan Kebangsaan menunjukkan hala tuju sistem pendidikan negara.
62
BAB 8
LAPORAN RAHMAN TALIB 1960 1. 1960, sebuah jawatankuasa yang dipengerusikan oleh Encik Abdul Rahman Haji Talib (Menteri Pelajaran) telah ditubuhkan untuk mengkaji Ordinan Pelajaran 1960. Abdul Rahman Haji Talib menjadi Menteri Pelajaran Ketiga pada 1960-1962 dan 19641965. Laporan jawatankuasa yang dipengerusikan oleh Abdul Rahman Haji Talib telah dinamakan Laporan Rahman Talib 1960. Beberapa syor baru telah ditambah dan dicadangkan untuk menguatkan Penyata Razak bagi memupuk semangat perpaduan: (a) Sekolah umum dijadikan sekolah kebangsaan. (b) Sekolah jenis umum dijadikan sekolah jenis kebangsaan. (c) Pelajaran percuma diberi kepada semua pelajar sekolah rendah kerajaan tanpa mengira keturunan dan agama. (d) Sekolah rendah yang menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar ditukar kepada bahasa Melayu. (e) Bahasa Melayu dijadikan bahasa pengantar di semua sekolah menengah. (f) Pelajaran agama Islam diajarkan di semua sekolah bantuan penuh kerajaan yang mempunyai tidak kurang 15 pelajar Islam. (g) Bahasa Cina dan bahasa Tamil akan diajar di sekolah kebangsaan sekiranya terdapat sekurang-kurangnya 15 orang pelajar. (h) Semua peperiksaan awam akan diadakan dalam bahasa kebangsaan. Syor-syor ini telah diterima dan digubal menjadi Akta Pelajaran 1961. 1965, wujud Laporan Aminuddin Baki yang menperkenalkan sistem persekolahan aneka jurusan. Matlamatnya adalah : (i) Untuk mengatasi masalah pelajar-pelajar yang gagal memasuki sekolah menengah akademik. (ii) Menyediakan pelajaran pada peringkat menengah rendah sehingga berumur 15 tahun. Strategi yang dilaksanakan adalah dengan memberikan pelbagai kursus kemahiran untuk melahirkan tenaga kerja yang mahir dan sebagai persediaan untuk pasaran kerja. Ia dilaksanakan dengan pengenalan sistem persekolahan aneka jurusan dan memperkenalkan kursus kemahiran seperti perdagangan, sains rumah tangga, seni
2.
3.
4.
5. 6.
perusahaan dan sains pertanian. 10. Jawatankuasa Kabinet 1974 telah dibentuk untuk mengkaji semula pelaksanaan sistem pelajaran kebangsaan. 11. Objektif : (i) Untuk menilai sejauh mana pelaksanaan dasar kebangsaan yang sedia ada dapat melahirkan sumber tenaga manusia yang diperlukan oleh negara. (ii) Mengenal pasti sejauh mana dasar pelajaran kebangsaan dapat melahirkan masyarakat yang bersatu padu, berdisiplin dan terlatih. 12. Antara isi kandungan laporan tersebut ialah: (a) Penekanan terhadap penguasaan dalam kemahiran membaca, menulis dan mengira (3M) (b) Kenaikan darjah secara automatik. (c) Penekanan terhadap sekolah vokasional. (d) Sukatan pelajaran sekolah swasta. (e) Bahasa Melayu sebagai mata pelajaran wajib dalam peperiksaan. (f) Penekanan terhadap kokurikulum dan disiplin sebagai asas perpaduan. 13. Melalui laporan Jawatankuasa Kabinet 1979, Kementerian Pendidikan telah melaksanakan Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR) pada 1982 dan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM) pada 1988. 14. Kurikulum ini menekankan perkembangan diri pelajar dari segi jasmani, emosi, rohani dan intelek. 15. Kewujudan Falsafah Pendidikan Kebangsaan menjadi pelengkap kepada Dasar Pendidikan Kebangsaan. 16. Falsafah Pendidikan Kebangsaan tersebut jelas menunjukkan hala tuju sistem pendidikan negara ini. FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah lebih memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi, dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan warganegara Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketerampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga, masyarakat dan negara.
7.
8.
9.
63
Cabaran Pertama Membina bangsa Malaysia yang bersatu padu
Cabaran Kedua Membina masyarakat berjiwa bebas, tenteram dan Cabaran berkeyaKetiga kinan. Memupuk dan membina masyarakat demokratik yang matang.
Cetusan Idea Tun Dr. Mahathir Mohamad pada 28 Februari 1991. Matlamat: Menjadikan Malaysia negara maju yang setanding dengan negara maju di dunia.
Cabaran Kesembilan Memupuk dan membina masyarakat makmur.
Sembilan Cabaran Wawasan 2020
Cabaran Keempat Mewujud masyarakat bermoral dan beretika.
Cabaran Kelapan Menjamin masyarakat adil dan saksama ekonominya.
Cabaran Kelima Mewujudkan masyarakat matang, liberal dan bertoleransi.
Cabaran Ketujuh Mewujudkan masyarakat berbudaya penyayang.
Cabaran Keenam Membina masyarakat maju dan saintifik
63
BAB 8
PEMBANGUNAN DAN PERPADUAN UNTUK KESEJAHTERAAN Pembangunan dan Perpaduan Bangsa pendidikan dan keunggulan institusi kekeluargaan merupakan sumber pembinaan masyarakat bermoral dan beretika. Falsafah Pendidikan Kebangsaan contohnya menekankan usaha melahirkan insan berilmu, berakhlak, dan seimbang. Cabaran Kelima ialah mewujudkan masyarakat yang matang, liberal dan bertoleransi. Masyarakat yang matang dapat berfikir secara rasional dan tidak bertindak secara melulu. Masyarakat liberal dapat membebaskan diri daripada fahaman sempit dan berfikiran terbuka sebagai persediaan menerima perubahan dan pandangan orang lain. Langkah ini dapat dilihat melalui perlembagaan negara, pengamalan sistem demokrasi, kewujudan parti politik gabungan pelbagai kaum dan sebagainya. Cabaran Keenam ialah membina masyarakat yang maju dan saintifik. Masyarakat maju adalah masyarakat yang progresif serta dapat menyerap segala perubahan di sekelilingnya untuk membina kecemerlangan. Masyarakat maju tidak dapat dipisahkan daripada masyarakat saintifik. Penguasaan masyarakat terhadap ilmu sains dan teknologi sering menjadi ukuran kemajuan sesuatu bangsa. Masyarakat maju dan saintifik mempunyai budaya ilmu yang menjana produktiviti dan amalan kreatif dan inovatif. Cabaran Ketujuh ialah mewujudkan masyarakat berbudaya penyayang. Kehidupan masyarakat yang bermuafakat, saling memahami dan manghormati, bekerjasama dan saling membantu merupakan ciri-ciri masyarakat penyayang. Masyarakat penyayang meletakkan kepentingan masyarakat lebih daripada kepentingan diri sendiri. Cabaran Kelapan ialah menjamin masyarakat yang adil dan saksama ekonominya. Kemajuan sesebuah negara yang hanya dikuasai oleh pihak tertentu hanya akan menimbulkan rasa tidak puas hati dan akhirnya akan mencetuskan rusuhan sebagaimana yang berlaku dalam tragedi 13 Mei 1969. Kerajaan telah melaksanakan pelbagai dasar untuk menjamin keadilan ekonomi dan meningkatkan taraf hidup rakyat. Cabaran Kesembilan ialah memupuk dan membina masyarakat yang makmur. Masyarakat yang hidup dalam kemewahan dan mempunyai taraf hidup tinggi adalah ciri-ciri masyarakat makmur. Pada masa yang sama tiada masyarakat yang hidup melarat dan miskin. Pendapatan isi rumah dan negara juga berada pada tahap yang tinggi. Wawasan 2020 hanya akan menjadi realiti apabila kesemua 9 cabaran utama ini dapat diatasi oleh rakyat Malaysia dengan baik.
MALAYSIA KE ARAH NEGARA MAJU 1. 2. 3. Wawasan 2020 adalah gagasan negara untuk menjadi sebuah negara maju menjelang tahun 2020. Ia adalah idea bekas perdana Menteri, Tun Dr. Mahathir Mohamad pada 28 Februari 1991. Matlamatnya adalah untuk menjadikan Malaysia sebuah negara industri maju dengan cara tersendiri setanding dengan negara maju di dunia. Malaysia diharapkan mencapai kemajuan bersepadu yang berteraskan: (i) Perpaduan rakyat (ii) Kestabilan politik (iii) Ketinggian taraf hidup (iv) Kekukuhan nilai moral dan etika (v) Kekukuhan sistem kerajaan (vi) Ketinggian maruah bangsa (vii) Semangat yakin diri bangsanya Menurut Dr. Mahathir Mohamad, Malaysia tidak akan maju sepenuhnya jika rakyat Malaysia tidak dapat mengatasi 9 cabaran yang wujud sejak negara kita merdeka. Cabaran Pertama ialah membina bangsa Malaysia yang bersatu padu. Perpaduan menjadi asas kekuatan sesebuah negara. Ia dapat dicapai melalui dasar-dasar kerajaan yang telah dibentuk. Kesemua dasar tersebut memberi sumbangan besar ke arah mewujudkan hubungan antara kaum yang sihat. Oleh itu, rakyat yang beridentitikan Malaysia dapat diwujudkan. Cabaran Kedua ialah membina masyarakat berjiwa bebas, tenteram dan berkeyakinan. Masyarakat Malaysia perlu berjiwa bebas, berperasaan tenteram, bersifat terbuka, berkeyakinan diri, bangga dengan apa yang dicapai dan berani berdepan dengan pelbagai masalah. Bangsa yang kuat dapat memajukan negara dan sekaligus mengangkat martabat bangsa dan negara di persada dunia. Musuh negara juga dapat dielakkan. Cabaran Ketiga ialah memupuk dan membina masyarakat demokratik yang matang. Masyarakat yang demokratik perlu dipupuk dan dibina. Mereka memiliki kebebasan memilih kerajaan. Rakyat yang berfikiran matang akan menggunakan hak-hak demokrasinya dengan betul. Segala rasa tidak puas hati kepada kerajaan dan pemimpin perlu disalurkan melalui saluran-saluran tertentu dalam suasana mesra dan bersifat membina. Cabaran Keempat ialah mewujudkan masyarakat yang bermoral dan beretika. Masyarakat yang bermoral dan beretika perlu diseimbangkan dengan kemajuan fizikal dalam membentuk masyarakat berbudaya unggul. Kepatuhan kepada agama, pengamalan budaya dan tradisi yang cemerlang, keberkesanan sistem
10.
4.
5.
11.
6.
12.
7.
13.
8.
14.
9.
15.
PERANG DUNIA PERTAMA (19141918)
Faktor
Ekonomi
64
Imperialisme kuasa-kuasa Barat (a) Mendapatkan bahan mentah (b) Memasarkan produk Kesan
Politik
Politik
1 2
1 Kemunculan nasionalisme Nasionalisme yang kuat menyebabkan kuasakuasa besar ini sanggup berperang untuk membuktikan kuasa masing-masing.
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Konflik Antarabangsa
Menamatkan pemerintahan beraja di Eropah. Terbentuk Perjanjian Versaill es yang mengubah peta Eropah dan pembentukan negara baru. Pembentukan Liga Bangsa Untuk menggalakkan keamanan dan kerjasama keselamatan bersama.
2 (a) Sistem pakatan negara Eropah Perikatan Kuasa Tengah (Triple Alliance). Dibentuk pada 1882. Dianggotai Jerman, Austria-Hungary dan Itali. Kemudian disertai Itali dan Jepun. (b) Pakatan Bertiga (Triple Entente) Dibentuk pada 1907. Dianggotai Britain, Perancis dan Rusia. Kemudian disertai Itali dan Jepun.
1
Ekonomi
Ekonomi
j
3 Pembunuhan Archduke Franz Ferdinand, pewaris takhta Austria Hungary, 28 Jun 1914 oleh pengganas Serbia.
Negara yang berperang mengalami inflasi dan hutang tinggi. Pasaran dunia diambil alih oleh Amerika Syarikat dan Jepun.
Ramai rakyat yang kehilangan nyawa.
64
BAB 9
MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Konflik Antarabangsa
KONFLIK ANTARABANGSA PERANG DUNIA PERTAMA (1914-1918) Perang Dunia Pertama berlaku disebabkan oleh faktor politik dan ekonomi. 2. Faktor politik: Kemunculan nasionalisme Sistem pakatan negara-negara Eropah iaitu Perikatan Kuasa Tengah dan Pakatan Bertiga. Perikatan Kuasa Tengah (Triple Alliance) dibentuk pada 1882 dan dianggotai oleh Jerman, Austria-Hungary dan Itali. Perikatan ini kemudiannya disertai oleh Turki dan Bulgaria. Pakatan Ber tiga (Triple Entente) terdiri daripada Britain, Perancis dan Rusia yang dibentuk pada 1907, pakatan ini kemudiannya disertai oleh Itali dan Jepun. 3. Faktor ekonomi juga melibatkan persaingan kuasa-kuasa besar merebut peluang ekonomi. 4. Pada penghujung abad ke-19, negara-negara kecil di Eropah telah bersatu dan membentuk sebuah negara bangsa yang lebih besar Contohnya, Jerman dan Itali. 5. Kedua-dua negara ini menyertai kuasa besar Eropah yang lain seperti Britain, Perancis, Austria-Hungary dan Rusia dalam usaha mendapatkan tanah jajahan. 6. Nasionalisme yang kuat menyebabkan kuasakuasa besar ini sanggup berperang bagi membuktikan kuasa masing-masing. 7. Menjelang penghujung abad ke-19 dan awal abad ke-20, persaingan sengit ini berlaku di kalangan kuasa Eropah ini akibat Imperialisme Baru. 8. Kuasa besar mula bersaing bagi membentuk lingkungan pengaruh masing-masing untuk mendapat bahan mentah dan untuk memasarkan produk mereka. 9. Menjelang abad ke-20, negara Eropah mempunyai 2 pakatan, iaitu Perikatan Kuasa Tengah dan Pakatan Bertiga. 10. Persaingan antara kedua-duanya mula mengancam perimbangan kuasa dunia yang wujud ketika itu. 11. Faktor segera yang mencetuskan Perang Dunia Pertama ialah pembunuhan Archduke Franz Ferdinand, pewaris takhta Austria-Hungary dan isterinya oleh seorang pengganas Serbia pada 28 Jun 1914. 12. Kemudian pada 28 Julai 1914, Austria dengan sokongan Jerman telah mengisy tiharkan perang terhadap Serbia. 1.
13. Serbia pula disokong oleh sekutunya Rusia dan Perancis. 14. Serangan Jerman terhadap Perancis melalui negara berkecuali (Belgium) telah menimbulkan kemarahan Britain. 15. Britain yang memang bermusuhan dengan Jerman turut campur tangan dalam peperangan ini. 16. Britain kemudiannya meminta bantuan Amerika Syarikat. 17. Serangan Jerman terhadap kapal dagang Amerika Syarikat turut melibatkan negara tersebut dalam peperangan tersebut. 18. Kesan politik : Perang Dunia Pertama telah menamatkan pemerintahan beraja di Eropah. Persidangan Damai pada Jun 1919 membawa kepada pemeteraian Perjanjian Versailles di mana ia telah mengubah peta Eropah dan membentuk beberapa buah negara baru. Perjanjian tersebut juga telah membentuk Liga Bangsa pada 1919. Matlamat nya adalah untuk menggalakkan keamanan dan kerjasama antarabangsa disamping menjamin keselamatan bersama. Keahlian liga ini termasuk negara-negara bersekutu (kecuali Amerika Syarikat) dan negaranegara berkecuali. Tetapi liga ini gagal menghalang kuasa besar daripada melakukan pencerobohan. Ia akhirnya dibubarkan pada April 1945. 19. Kesan ekonomi : Negara-negara yang berkembang mengalami inflasi dan hutang peperangan yang tinggi disebabkan perbelanjaan perang yang terlalu besar. Pada akhir peperangan, Pakatan Bertiga telah membelanjakan US$125 bilion manakala Perikatan Kuasa Tengah membelanjakan US$ 60 bilion. Ini membawa kepada masalah inflasi dan pengangguran. Pasaran dunia mula diambil alih oleh Amerika Syarikat dan Jepun. Ini dirasakan oleh negara-negara Eropah terutamanya Britain, yang sebelum ini sebuah negara industri yang menguasai peratus perdagangan dunia terbesar. Britain telah kehilangan 1/3 daripada perdagangan dunia luarnya. 20. Kesan sosial : Begitu ramai rakyat yang kehilangan nyawa akibat peperangan tersebut.
Perang Dunia Kedua (19391945)
65
Faktor
Politik Ekonomi
(a) Kemelesetan ekonomi dunia Bermula di Amerika Syarikat dan merebak ke negara lain.
Kesan
1.
(a) Kegagalan Perjanjian Versailles Timbul rasa tidak puas hati di kalangan pemimpin negara terutamanya Jerman.
Kronologi Perang Dunia Kedua

1 2 3 4 5 6 7
2. 3. 4.
Memecahbelahkan negara Eropah. (Jerman 2) Jerman Timur dan Jerman Barat. Sistem Imperialisme runtuh. Menubuhkan negara baru yang merdeka. Berlaku Perang Dingin.
Politik Sosial Ekonomi
1.
2.
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA KONFLIK ANTARABANGSA Konflik Antarabangsa
(b) Perubahan politik di Jerman, Soviet Union, Itali dan Jepun. Di Rusia, berlaku perang saudara. Di Itali, Benito Mussolini menjajah Ethiopia dan menceroboh Perancis. Jepun menguasai negara di Timur.
Jerman dan USSR menyerang Poland. Britain dan Perancis mengisytiharkan perang terhadap Jerman kerana serangan tersebut. 7 Disember 1941, Jepun menyerang Pearl Harbour, Hawaii. September 1942, Jepun menduduki Tanah Melayu dan Singapura. Muncul Pakatan Berasingan (Kuasa Bersekutu dan Kuasa Paksi) Mei 1945, Jerman dikalahkan. Kuasa Bersekutu mengalih perhatian kepada Jepun. 6 Ogos 1945, Harry Truman mengarahkan bom atom digugurkan di Hiroshima dan Nagasaki.
3.
Jumlah nyawa yang terkorban tinggi. Timbul kesedaran pentingnya kedamaian dunia. Tertubuhnya PBB pada Oktober 1945.
Negara baru perlu menangani dan membangunkan semula ekonomi masing-masing
65
BAB 9
PERANG DUNIA KEDUA (1939-1945) (1) Punca berlakunya Perang Dunia Kedua: (a) Faktor politik Kegagalan Perjanjian Versailles menyelesaikan masalah Perang Dunia Pertama. Perjanjian Versailles telah menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan beberapa orang pemimpin negara terutamanya Jerman kerana: (a) Jerman kehilangan tanah jajahannya. (b) Terpaksa membayar pampasan perang yang tinggi. (c) Diarah mengurangkan saiz angkatan tentera nya. (d) Muncul pemimpin baru, Adolf Hitler yang berjaya menguasai Jerman menerusi partinya National Socialist. Hitler kemudiannya telah mengingkari Perjanjian Versailles apabila beliau membina sebuah angkatan tentera yang besar. Perubahan politik yang berlaku di Jerman, Soviet Union, Itali dan Jepun. Di Rusia, berlaku perang saudara. Pihak komunis berjaya mengalahkan pihak lawan yang dibantu oleh tentera Amerika Syarikat, Britain, Perancis dan Jepun. Vladimir Lenin telah mengukuhkan ideologi komunis di Rusia yang kemudiannya dikenali sebagai Kesatuan Republik Sosialis Soviet (USSR) pada 1922. 1924, Vladimir Lenin meninggal dunia dan digantikan oleh Joseph Stalin. Di Itali, Benito Mussolini telah menjajah Habsyah (Ethiopia) dan telah menceroboh Perancis pada 1940. Jepun telah menguasai negara-negara di Timur dan berasa bertanggungjawab membebaskan negaranegara ini daripada penjajahan Barat. Faktor Ekonomi Perang kemelesetan yang berlaku pada awal 1930an. (a) Pada 1929 , berlaku kemelesetan ekonomi yang melanda Amerika Syarikat dan seterusnya merebak ke bahagian lain di dunia. (b) Amerika Syarikat tidak mampu lagi menyediakan pinjaman untuk Jerman. Ini menyebabkan Jerman tidak berupaya membayar hutang peperangan. (c) Masalah ekonomi yang melanda telah menyebabkan negara seperti Britain, Perancis, dan Itali mengurangkan peruntukan ketenteraan. (d) Sebaliknya, Jerman telah bertindak mengukuhkan ketenteraan dan menjalankan perluasan kuasa bagi mengalih perhatian rakyatnya daripada masalah ekonomi. (e) Di Jepun juga berlaku perkara yang sama: Pengukuhan kuasa tentera dalam kerajaan Jepun dan aspirasi Jepun merangsang aktiviti perluasan kuasa pada 1930-an. Pada 1931, Jepun menakluki Manchuria. 1937, Jepun menguasai bahagian utara China dan menguasai bandar Nanking. Apabila Jerman menduduki Perancis, Jepun mengambil kesempatan menduduki Indo china (negara jajahan Perancis pada 1941).
2.
(b)
3.
1.
Kronologi Perang Dunia Kedua: (i) Perang Dunia Kedua meletus apabila Jerman menyerang Poland dari barat. (ii) USSR pula menyerang Poland dari timur. (iii) Serangan ini menyebabkan Britain dan Perancis mengisytiharkan perang terhadap Jerman. (iv) Pada 7 Disember 1941, Jepun melancarkan serangan mengejut ke atas Pearl Harbour, Hawaii. Mereka berjaya memusnahkan angkatan perang Amerika Syarikat di Lautan Pasifik. (v) September 1942, pihak Jepun menduduki Tanah Melayu dan Singapura setelah berjaya mengalahkan Britain. (vi) Muncul pakatan berasingan, Kuasa Bersekutu (Britain, Perancis dan Soviet Union) dan Kuasa Paksi (Jerman, Itali dan Jepun). Amerika Syarikat menyertai Kuasa Bersekutu. (vii) Mei 1945, Kuasa Berseku tu berja ya menyelesaikan masalah di Eropah apabila Jerman dikalahkan. (viii) Selepas kekalahan Jerman, Kuasa Bersekutu mengalihkan perhatian kepada Jepun di Asia. (ix) Walaupun Amerika Syarikat menang dalam beberapa peperangan dengan Jepun tetapi Jepun masih bersemangat dalam perjuangan mereka. (x) 6 Ogos 1945, atas alasan ingin mengelakkan tempoh peperangan yang lama dan kehilangan nyawa yang ramai, Presiden Amerika Syarikat Harry Truman, mengarahkan bom atom pertama digugurkan di Hiroshima dan 2 hari kemudian, bom kedua pula dijatuhkan di Nagasaki. Dalam sekelip mata sahaja, kedua-dua bandar itu musnah. Kesan Perang Dunia Kedua: 1. Kesan Politik Memecahbelahkan negara-negara di Eropah. Jerman terbahagi kepada 2, Jerman Barat dan Jerman Timur. Meruntuhkan sistem imperialisme. Menubuhkan negara-negara yang merdeka. Kemerdekaan diberi kepada tanah jajahan daripada kuasa-kuasa besar di Eropah. (a) Amerika Syarikat memerdekakan Filipina. (b) Belanda memerdekakan Indonesia. (c) Britain memerdekakan India dan Tanah Melayu. Menyebabkan perang dingin. (a) Berpunca dari perlumbaan bersenjata di kalangan kuasa-kuasa besar. (b) Perang dingin ini akhirnya telah membahagikan dunia kepada 2 blok (Dunia Bi-Polar). 2. Kesan Ekonomi Negara-negara baru perlu menangani semula masalah yang timbul daripada warisan ekonomi penjajah dan membangunkan ekonomi masingmasing. 3. Kesan Sosial Menyebabkan jumlah korban yang tinggi. Menimbulkan kesedaran tentang pentingnya kesejahteraan dan kedamaian dunia. Terbentuknya Per tubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu pada Oktober 1945 menggantikan Liga Bangsa.
66
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Konflik Antarabangsa
Kemunculan Blok Dunia dan Perang Dingin
Blok Dunia: Negara-negara yang sehaluan untuk bersatu dan bertindak secara bersama untuk menjaga kepentingan ahli Blok Komunis Politik Pemerintahan diktator Parti Komunis sahaja yang diiktiraf. Perniagaan dimiliki dan diuruskan oleh kerajaan sahaja. Kebebasan individu dilindungi dan dikawal.
Blok Kapitalis Negara Demokratik Pemilihan kerajaan melalui pilihan raya Peluang perniagaan dan pemilikan persendirian Kebebasan individu sepenuhnya
Ekonomi
Sosial
7 Negara Dunia Ketiga mengamalkan sikap berkecuali. 6 Cuba mempengaruhi Negara Dunia Ketiga.
1 Berlaku sejak tamat Perang Dunia Kedua sehingga 1989. 2 Disebabkan ideologi dan fahaman politik berbeza. 3 Antara Blok Kapitalis dan Blok Komunis
Perang Dingin
5 Menggunakan: (a) Propaganda (b) Bantuan ekonomi (c) Ketenteraan Untuk menyebarkan pengaruh
4 Perang Dingin kerana tidak berlaku konflik bersenjata.
Pembentukan Blok Dunia Perlumbaan Senjata Penubuhan NATO
Kesan Perang Dingin

Penubuhan Penubuhan Pakatan SEATO Warsaw
66
BAB 9
KEMUNCULAN BLOK DUNIA DAN PERANG DINGIN 1. 2. Penyelesaian Perang Dunia Kedua dicapai dalam beberapa sesi persidangan. Ketidaksefahaman dalam persidangan ini telah menampakkan kesan keberantakan dan akhirnya menyebabkan kemunculan blok Dunia dan Perang Dingin. BLOK DUNIA 1. Ia merujuk kepada negara-negara yang sehaluan untuk bersatu dan bertindak secara bersama bagi menjaga kepentingan ahli. Blok ini tampil dalam pelbagai bentuk, sama ada dari segi politik, ekonomi atau geografi. Blok Dunia yang terbentuk ketika itu berasaskan geopolitik. Terdapat 2 blok Dunia iaitu Blok Kapitalis dan Blok Komunis. Blok Kapitalis ialah negara demokratik di mana pemilihan kerajaan melalui pilihanraya. Dari segi ekonomi pula, peluang perniagaan dan pemilikan secara persendirian. Dari segi sosial pula kebebasan individu adalah hak individu sepenuhnya. Blok Komunis pula ialah pemerintahan secara diktator dan hanya parti Komunis sahaja diiktiraf. Dari segi ekonomi pula perniagaan dimiliki dan diuruskan sepenuhnya oleh kerajaan. Dari segi sosial pula kebebasan individu dilindungi dan dikawal. PERANG DINGIN 1. Perang Dingin berlaku sejak tamatnya Perang Dunia Kedua sehingga tahun 1989 apabila musnahnya sistem komunis Soviet Union. Perang Dingin berlaku disebabkan ideologi dan fahaman politik yang berbeza. Perang Dingin merupakan persaingan yang berlaku antara blok Kapitalis yang diketuai Amerika Syarikat dan blok Komunis yang diketuai oleh Soviet Union. Ia dikenali dengan nama Perang Dingin kerana tidak berlaku sebarang konflik bersenjata secara langsung antara kedua-dua blok. Tetapi kedua-duanya ingin membuktikan kekuatan masing-masing. Mereka berusaha menyebarkan pengaruh dan memajukan kepentingan masing-masing di Eropah dan Asia melalui propaganda, bantuan ekonomi dan ketenteraan.
2. 3. 4. 5. 6.
7.
8. 9.
2. 3.
4.
Negara-negara Dunia Ketiga tidak bersekongkol dengan mana-mana blok dan mengamalkan sikap berkecuali. 7. Semasa Perang Dingin kedua-dua blok berusaha mempengaruhi negara-negara tersebut dengan menawarkan bantuan pertahanan dan ekonomi. 8. Negara-negara Dunia Ketiga menjadi rebutan Amerika Syarikat dan Soviet Union yang kemudiannya disertai oleh China. 9. Kesan Perang Dingin: (i) Pembentukan Blok Dunia (Blok Kapitalis dan Blok Komunis) (ii) Penubuhan NATO (iii) Penubuhan Pakatan Warsaw (iv) Penubuhan Pertubuhan Perjanjian Asia Tenggara (SEATO) Ia merupakan pakatan yang disusun Amerika Syarikat pada 1954 di bawah Perjanjian Pertahanan Bersama Asia Tenggara. SEATO diwakili Austria, Perancis, Britain, New Zealand, Pakistan, Filipina, Thailand dan Amerika Syarikat. Ia diwujudkan apabila Perancis menarik diri dari Indochina dan bertujuan membendung komunis di Asia Tenggara. Masa depan pertubuhan ini dipersoalkan apabila SEATO gagal campur tangan di Laos atau Vietnam pada 1973 dan dibubarkan 1977. (v) Perlumbaan Senjata Berlaku antara Amerika Syarikat dan Soviet Union. 1949, Soviet Union memiliki bom atom. 1952, Amerika Syarikat berjaya menguji bom hidrogen, begitu juga Soviet Union pada 1955. 1957, Soviet Union berjaya melancarkan Satelit Sputnik I dan Explorer I pada 1958 bermula persaingan dalam penjelajahan angkasa lepas dan teknologi peluru berpandu. 10. Konflik antarabangsa telah memberi kesan politik, ekonomi, dan sosial kepada negaranegara lain 11. Perubahan ini memberi peluang dan cabaran kepada negara baru membentuk identiti sendiri seperti Malaysia. 12. Peluang dan cabaran perlu ditangani dengan baik melalui hubungan antarabangsa dan serantau bagi menjamin kepentingan bersama.
6.
5.
67
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan Dan Sumbangan Malaysia Dalam Pertubuhan Antara Bangsa
Dasar luar Malaysia Berbaik-baik dengan semua negara
Bentuk hubungan: 1 Hubungan bilateral Hubungan secara terus dengan negara tertentu. Contoh, negara jiran, negara Asia lain, Amerika Latin, Afrika, Asia dan negara maju. 2 Hubungan Multilateral Hubungan dalam bentuk kumpulan dan pertubuhan seperti ASEAN, OIC, NAM dan sebagainya.
Kepentingan 1 Menjamin keselamatan rakyat/ negara. 2 Memelihara kepentingan nasional. 3 Mengekalkan kedaulatan negara. 4 Menggalakkan pembangunan dan kemajuan ekonomi. 5 Mengekalkan keamanan sejagat melalui kerjasama antarabangsa. 6 Menjadi warga global prihatin dan bertanggungjawab terhadap kesejahteraan dunia.
ASAS-ASAS PENGGUBALAN DASAR LUAR MALAYSIA
Faktor kepelbagaian kaum turut diambil kira dalam penggubalan dasar luar Malaysia. Contoh, Malaysia tidak mengadakan hubungan diplomatik dengan Israel yang menindas Palestin.
Telah wujud hubungan dengan negara luar sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka. Bergantung kepada kuasa Barat dalam hal pertahanan.
Faktor Sejarah Faktor Demokratik Faktor Ekonomi
Faktor Faktor Geografi Politik
Untuk memajukan ekonomi. Menggalakkan pelaburan asing baik dari segi modal dan pasaran.
Keselamatan serantau akan turut memberi kesan kepada keselamatan Malaysia.
Pendirian Malaysia yang berpegang kepada keamanan sejagat.
67
BAB 9
MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan dan Sumbangan Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa 4. 5. 6. 7. 8. Selepas merdeka, Malaysia masih mengharapkan modal dan pasaran dari negara-negara tersebut. Beberapa langkah telah diambil bagi menggalakkan pelaburan asing. Ia bukan sahaja dapat meningkatkan pendapatan negara malah menyediakan peluang pekerjaan. Menjelang 1980-an melalui Dasar Pandang ke Timur, pelaburan asing juga digalakkan dari negara-negara di Timur terutamanya Jepun dan Korea. Malaysia juga telah menjalin hubungan baik dengan negara-negara sedang membangun dan negara-negara Islam bagi meningkatkan pasaran barangan keluaran Malaysia di samping mengadakan pelaburan di negara berkenaan. Faktor Politik 1. Malaysia sebagai negara yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi berparlimen berhak menentukan hala tuju masa depannya berdasarkan prinsip-prinsip keamanan sejagat. Ia dapat dilihat dalam dasar luar Malaysia yang menekankan pemeliharaan kedaulatan negara-negara lain. Contohnya, dasar Malaysia yang menyokong Palestin bagi mewujudkan keamanan di rantau Asia Barat. Malaysia berpegang teguh pada prinsip dan piagam PBB bagi memelihara keamanan dunia. Faktor Geografi 1. Malaysia yang berkedudukan strategik di Asia Tenggara dan bersempadan dengan kebanyakan negara di rantau ini seperti Singapura, Thailand, Indonesia, Filipina dan Brunei. Perairannya menjadi laluan utama kapal-kapal perdagangan di dunia. Dengan itu, keselamatan serantau akan mempengaruhi dan meninggalkan kesan terhadap keselamatan Malaysia. Faktor Demografi 1. 2. 3. Malaysia telah menjalinkan hubungan diplomatik yang baik dengan negara-negara Islam sejajar dengan penduduknya yang majoriti beragama Islam. Malaysia tidak mengadakan hubungan diplomatik Israel disebabkan dasar negara berkenaan yang menceroboh dan menindas bumi Palestin. Rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai kaum dan agama juga diberi kebebasan sepenuhnya mengamalkan budaya hidup dan agama masingmasing. Amalan konsep perpaduan dan sikap komited terhadap hak asasi manusia menyebabkan Malaysia menentang Dasar Aparteid yang diamalkan di Afrika Selatan. Dasar Aparteid ialah dasar kerajaan Afrika Selatan yang membezakan taraf penduduk Afrika Selatan mengikut warna kulit. Orang kulit putih diberikan banyak keistimewaan manakala orang kulit hitam atau kulit berwarna dianggap rendah dan tidak diberikan hak politik dan kemasyarakatan yang sama. Malaysia juga tidak mengamalkan sebarang hubungan diplomatik dengan negara berkenaan hinggalah dasar Aparteid tersebut dihapuskan. Oleh itu, faktor pelbagai kaum juga amat mempengaruhi penggubalan dasar luar Malaysia.
PERANAN DAN SUMBANGAN MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA 1. 2. Malaysia mengamalkan dasar luar iaitu berbaik-baik dengan semua negara. Antara matlamat dasar luar Malaysia ialah: (i) Menjamin keselamatan rakyat dan negara. (ii) Memelihara kepentingan nasional. (iii) Mengekalkan kedaulatan negara. (iv) Menggalakkan pembangunan dan kemajuan ekonomi. (v) Mengekalkan keamanan sejagat melalui kerjasama antarabangsa. (vi) Menjadi warga global yang bertanggungjawab dan peka terhadap usaha memupuk kesejahteraan dunia. 2 bentuk hubungan luar dengan negara-negara lain yang dilaksanakan Malaysia: (a) Hubungan bilateral Hubungan secara terus dengan negara-negara tertentu. Contoh, hubungan Malaysia dengan negara-negara jiran (Singapura, Indonesia, Thailand dan Vietnam). Hubungan luar juga diadakan dengan negara Asia yang lain, Amerika Latin, Afrika, Asia Barat serta negara maju seperti Britain dan Amerika Syarikat. (b) Hubungan multilateral Hubungan dalam bentuk kumpulan dan pertubuhan seperti Persatuan Negara-Negara Asia Tenggara (ASEAN), KOMANWEL, Pertubuhan Islam Antarabangsa (OIC), Pergerakan Negara-Negara Berkecuali (NAM) dan sebagainya. DASAR-DASAR LUAR MALAYSIA
3.
2. 3. 4.
2. Asas-asas Penggubalan Dasar Luar Malaysia 1. Penggubalan dasar luar Malaysia dipengaruhi oleh beberapa faktor iaitu: Faktor sejarah Sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka telah wujud hubungan dengan negara luar seperti China, Arab, Siam dan negeri-negeri Kepulauan Melayu. Ia lebih kepada hubungan berbentuk perdagangan. Pada masa ini telah terjalin hubungan Melayu serumpun di Kepulauan Melayu (Indonesia, Brunei, Singapura dan Malaysia). Selepas merdeka, Malaysia menyertai Komanwel dan meneruskan hubungan diplomatik dengan Britain dan negara Komanwel lain. Ketika itu Malaysia diancam oleh fahaman komunis yang disebarkan oleh Parti Komunis Malaya (PKM). Hal ini telah menggugat keselamatan Malaysia dan ini telah mendorong Malaysia mengamalkan dasar luar yang Pro-barat dan antikomunis. Pada masa yang sama, Malaysia masih bergantung kepada kuasa Barat kerana tidak berkeupayaan dalam hal pertahanan. Faktor Ekonomi 1. 2. 3. Malaysia mengamalkan ekonomi pasaran bebas dan menjalin hubungan baik dengan negara lain di dunia untuk memajukan ekonomi. Sejak zaman penjajahan British lagi, Malaysia antara pengeluar bijih timah dan getah utama di dunia. Ketika itu telah terjalin hubungan ekonominya dengan Britain dan Amerika Syarikat. 7. 8. 3.
4. 5. 6.
68
Tahap Pertama Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj (19571970) Dasar yang dilaksanakan: (a) Dasar pro-Barat yang antikomunis. (b) Dasar berbaik-baik dengan negara jiran dan KOMANWEL.
Faktor Politik 1 Disebabkan ancaman komunis di Asia Tenggara Memerlukan bantuan pertahanan negara KOMANWEL lain. 2 Timbul krisis dengan negara jiran (Indonesia, Filipina dan Singapura). Usaha yang dilakukan: Menandatangani Perjanjian ASA (1961), MAPHILINDO (1962) dan ASEAN (1967) Faktor Ekonomi Malaysia bergantung kepada Britain dalam hal ekonomi Untuk mengurangkan pergantungan, Malaysia mengadakan hubungan dagang dengan negara lain.
Tahap Kedua Tun Abdul Razak (19721976) dan Tun Hussein Onn (19761981) Dasar yang dilaksanakan: (i) Dasar berkecuali (ii)Dasar berbaik-baik dengan semua negara Perubahan berlaku kerana: (a) Peranan AMDA kurang (b) Pengaruh Britain di Timur kurang (c) Berlaku pengolakan di Vietnam (Amerika Syarikat dan China)
Antara usaha yang dilakukan: (i) Mengisytiharkan konsep ZOPFAN. (ii)Menjalin hubungan diplomatik dengan negara berfahaman komunis.
Tahap Ketiga Tun Dr. Mahathir Mohamad (19812003)

Masih mengekalkan dasar tahap kedua tetapi mementingkan ekonomi negara
Usaha yang dilaksanakan: (i) Mengadakan hubungan erat dengan negara ASEAN (ii) Memperkenalkan Dasar Pandang ke Timur (1982) Jepun dan Korea Selatan sebagai model membangunkan negara (iii) Meningkatkan hubungan 2 hala dengan mengadakan lawatan Perdana Menteri Misi perdagangan juga turut serta dan menandatangani perjanjian perdagangan 2 hala.
68
1.
BAB 9
MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan dan Sumbangan Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa rangkaian perdagangan dengan negara-negara lain seperti Amerika Syarikat, Jepun, Singapura dan Jerman Barat bagi mengurangkan pergantungan kepada Britain dan mencari pasaran baru. Tahap Kedua: Tun Abdul Razak (1972-1976) dan Tun Hussein Onn (1976-1981) i. Dasar yang dilaksanakan: Dasar berkecuali Dasar berbaik-baik dengan semua negara ii. Perubahan disebabkan: Kurangnya peranan yang dimainkan oleh AMDA Kurangnya pengaruh Britain di Timur Berlaku pergolakan di Vietnam yang melibatkan 2 kuasa besar (Amerika Syarikat dan China). iii. Antara usaha yang dilakukan untuk mencapai matlamat dasar luar Malaysia iaitu: (a) Mengisytiharkan konsep Zon Aman, Bebas dan berkecuali (ZOPFAN) bersama-sama dengan anggota negara ASEAN. (b) Malaysia telah menjalin hubungan diplomatik dengan negara berfahaman komunis (China, Jerman Timur, Korea Utara, Vietnam Utara, dan Mongolia). (c) Keinginan Malaysia menjalin persahabatan dengan semua negara khususnya negara jiran dapat dilihat apabila Malaysia mengadakan hubungan diplomatik dengan Vietnam pada 1976. Masalah pelarian Vietnam di Malaysia dapat diatasi dengan kerjasama negara-negara jiran. Tahap Ketiga: Tun Dr. Mahathir Mohamad (1981-2003) 1. Masih mengekalkan dasar-dasar tahap kedua tetapi menekankan kepentingan ekonomi negara. 2. Kepentingan ini berkaitan dengan isu-isu perdagangan,pelaburan, dan pembangunan terutama di kalangan negara membangun. 3. Usaha yang dilaksanakan untuk mencapai matlamat dasar tersebut ialah: (a) Mengadakan hubungan lebih erat dengan negaranegara ASEAN. Contohnya, menyelesaikan krisis Vietnam dan Kampuchea. (b) Memperkenalkan Dasar Pandang ke Timur pada 1982 menggunakan Jepun dan Korea Selatan sebagai model untuk membangunkan negara Malaysia. Dasar Pandang ke Timur bertujuan menggalakkan rakyatnya mengambil dan menerima pakai nilainiali murni yang baik seperti semangat mencintai negara, kesungguhan dalam pekerjaan dan etika pengurusan yang baik. (a) Mempertingkatkan hubungan 2 hala dengan negara-negara lain menerusi lawatan oleh Perdana Menteri ke Afrika, Amerika Selatan, Caribbean, dan Pasifik Sealatan. Misi perdagangan juga akan turut serta dan menandatangani perjanjian perdagangan 2 hala yang menguntungkan kedua-dua pihak.
PERKEMBANGAN DASAR LUAR MALAYSIA Sejak mencapai kemerdekaan, dasar luar Malaysia sentiasa berubah mengikut peredaran masa dan perkembangan dunia. Dalam menentukan dasar luar negara, perkembangan semasa memainkan peranan penting. Perkembangan dasar luar negara Malaysia dapat dibahagikan kepada 3 tahap: Tahap Pertama: Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj (1957-1970) i. Dasar yang dilaksanakan: Dasar pro-barat yang antikomunis. Dasar berbaik-baik dengan negara jiran dan KOMANWEL. ii. Ia dilaksanakan atas faktor politik, ekonomi dan sosial. (a) Faktor politik Ini di sebabkan oleh ancaman komunis di negaranegara Asia Tenggara dan melalui Parti Komunis Malaya di dalam negeri. Oleh sebab itu, Malaysia memerlukan bantuan pertahanan daripada negara Komanwel seperti Britain, Australia dan New Zealand. Untuk menyekat perkembangan pengaruh komunis, Malaysia telah menandatangani Perjanjian Pertahanan Inggeris-Tanah Melayu (AMDA) pada 1956. Menurut perjanjian ini, British akan memberi bantuan kepada Malaysia sekiranya diserang oleh mana-mana negara. Ini disebabkan timbulnya krisis dengan negara jiran terutama selepas Malaysia mencapai kemerdekaan seperti: Konfrontasi Malaysia-Indonesia (1963-1965) Terputusnya hubungan dengan Filipina (19631965) Keluarnya Singapura daripada Malaysia (1965) Usaha untuk memperbaiki hubungan dengan negara jiran ini terbukti melalui beberapa perjanjian: Menandatangani perjanjian menubuhkan Persatuan Asia Tenggara (ASA) pada 1961 bersama-sama Thailand dan Filipina. MAPHILINDO pada 1962 bersama-sama Indonesia dan Filipina. ASEAN pada 1967 bersama-sama Thailand, Indonesia, Filipina dan Singapura. (b) Faktor ekonomi Menunjukkan pergantungan kepada Britain dalam menjaga kepentingan ekonomi negara. Ini kerana Malaysia merupakan anggota blok sterling yang menjalankan urusan perdagangan dalam nilai mata wang paun sterling. Malaysia masih memberikan tumpuan kepada 2 hasil utamanya iaitu bijih timah dan getah dengan mengharapkan sepenuhnya permintaan daripada negara Barat termasuk Britain. Pelabur Britain masih menguasai peratus yang besar dalam ekonomi Malaysia terutama dalam bidang perladangan dan perindustrian. Bagi mengurangkan pergantungan ini, Malaysia yang mengamalkan pasaran bebas mula membina
2. 3.
69
Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa PBB

Sumbangan Malaysia Penubuhan PBB 1 Ditubuhkan pada 1945. 2 1946, ibu pejabatnya berpindah ke New York. Piagam PBB 1 Menjalin keamanan. 2 Menggalakkan hubungan baik antara negara anggota. 3 Bekerjasama menyelesaikan masalah antarabangsa dan melindungi hak asasi manusia. 4 Menjadi pusat mengharmoni tindakan negara anggota. Anggota PBB 1 Pada awalnya 51 buah negara. 2 Sehingga 2002, 189 buah negara. 3 Malaysia menjadi Peranan Malaysia anggota PBB selepas dalam PBB kemerdekaan (1957). Menjadi pasukan pendamai, pengaman dan pemerhati dalam beberapa pergolakan negara. Menentang dasar Apartheid. Menyaran Benua Antartika menjadi warisan dunia.
Tan Sri Razali Ismail sebagai Pengerusi Perhimpunan Malaysia Agung PBB. ` Pernah dilantik wakil khas PBB menyelesaikan konflik politik Myanmar. Agensi lain yang disertai (i) FAO (ii) WHO (iii) UNESCO (iv) Ahli Majlis Keselamatan PBB
Ekonomi
Malaysia, ahli Bank Dunia yang ditubuhkan pada Disember 1945. Malaysia pernah mendapatkan bantuan Bank Dunia untuk menjayakan rancangan FELDA
Carta Organisasi PBB Majlis Keselamatan Mengekal keamanan dan keselamatan antara bangsa. Anggota : 15 negara 5 ahli tetap (kuasa veto) US, China, Britain, Perancis dan Rusia. 10 ahli dipilih secara undi. Tempoh ahli: 2 tahun Majlis Perhimpunan Agung Sebagai Parlimen Dunia Setiap negara satu undi Sekretariat Membuat kerja pentadbiran sebagaimana diarahkan. Diketuai Setiausaha Agung. Majlis Ekonomi dan Sosial 54 ahli dilantik untuk tempoh 3 tahun. Mengurus hal ehwal ekonomi dan sosial negara anggota.
Majlis Amanah Mengawasi dan menyediakan pemerintahan sendiri bagi II buah wilayah yang diamanahkan.
Mahkamah Keadilan Antarabangsa Mahkamah Dunia. Menyelesaikan pertelingkahan antara negara.
69
BAB 9
MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan dan Sumbangan Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa
MALAYSIA DALAM PERTUBUHAN ANTARABANGSA 1. Selepas merdeka, Malaysia menyertai dan aktif dalam beberapa pertubuhan seperti: (a) Komanwel (b) Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (c) Pertubuhan Negara-Negara Berkecuali (d) Kumpulan selatan-selatan (e) Pertubuhan Negara-Negara Islam Pertubuhan antarabangsa ialah pertubuhan atau kesatuan yang dibentuk sekumpulan negara di dunia tanpa mengira kedudukan geografi dan sistem politik negara berkenaan. Tujuannya adalah untuk memelihara kepentingan negara-negara anggotanya. PERTUBUHAN BANGSA-BANGSA BERSATU 1. PBB ditubuhkan pada 1945 , iaitu selepas Perang Dunia Kedua apabila Liga Bangsa dibubarkan setelah gagal menghalang tercetusnya Perang Dunia Kedua. 1946, ibu pejabat PBB di San Francisco berpindah ke New York. Piagam PBB adalah untuk mencapai matlamat: (a) Menjalin keamanan. (b) Menggalakkan hubungan berbaik-baik antara negara-negara anggota. (c) Bekerjasama menyelesaikan masalah antarabangsa dan melindungi hak asasi manusia tanpa mengira bangsa, agama, dan warna kulit. (d) Menjadi pusat mengharmonikan tindakan negara-negara anggota. Negara-negara anggota perlu akur dengan piagam PBB. Pada awal penubuhan keanggotaan adalah sebanyak 51 buah negara. Sehingga 2002, jumlahnya sebanyak 189 buah negara. Malaysia menjadi anggota PBB selepas mencapai kemerdekaan (1957) Antara peranan Malaysia dalam PBB dalam menyelesaikan konflik antarabangsa ialah: (i) Sejak 1960, Malaysia terpilih menyertai pasukan pendamai di bawah panji PBB untuk menamatkan perang saudara di Congo (Zaire). (ii) 1989, Malaysia dipilih mewakili pasukan pengaman PBB ke Namibia untuk membantu negara tersebut mencapai kemerdekaan. (iii) 1990-an, Malaysia menghantar pasukan pemerhati ke sempadan Iran-Iraq dan Kampuchea serta menghantar pasukan
8.
2.
3.
2. 3.
9.
10.
4. 5.
11.
6. 7.
12. 13.
pengaman ke Bosnia. (iv) Malaysia lantang bersuara di PBB menentang dasar Aparteid di Afrika Selatan. (v) Malaysia juga menyarankan benua Antartika menjadi warisan dunia yang diletakkan di bawah hak milik atau kuasa semua negara. Dari segi ekonomi, Malaysia adalah ahli Bank Dunia , iaitu bank antarabangsa yang ditubuhkan PBB pada Disember 1945. (a) Matlamat penubuhan Bank Dunia adalah membantu negara-negara ahli yang sedang membangun dari segi kewangan dalam menyusun semula dan membangunkan ekonomi negara-negara tersebut. (b) Malaysia mendapat faedah daripada kemasukan pelaburan asing yang diharapkan dapat membasmi kemiskinan di luar bandar serta menyediakan peluang pekerjaan. (c) Malaysia mendapatkan bantuan Bank Dunia untuk menjayakan rancangan Lembaga Kemajuan Tanah Persekutuan (FELDA) dan membangunkan kemudahan pendidikan dan penyelidikan. Satu persidangan antarabangsa diadakan di Vienna, Austria pada 1987 selepas Malaysia mengemukakan usul terhadap usaha-usaha memerangi gejala penyalahgunaan dadah. Perdana Menteri Malaysia menjadi Yang Dipertua persidangan tersebut. Malaysia juga pernah berpendirian tegas mendesak PBB menjalankan usaha menyelesaikan masalah Palestin dengan menganjurkan Persidangan Antarabangsa tentang Palestin di Kuala Lumpur. Malaysia juga bekerjasama dan menyertai beberapa agensi di bawah PBB, antaranya ialah: (a) Dalam bidang pengeluaran makanan di bawah agensi Pertubuhan Makanan dan Pertanian (FAO). (b) Dalam bidang kesihatan dan perubatan di bawah Pertubuhan Kesihatan Dunia (WHO). (c) Dalam bidang sains dan teknologi di bawah Pertubuhan Pendidikan, Saintifik dan Budaya Bangsa-Bangsa Bersatu (UNESCO). Malaysia pernah dipilih menjadi ahli Majlis Keselamatan PBB pada 1965, 1989 dan 1999. Wakil Malaysia ke PBB ialah Tan Sri Rahim Razali sebagai Pengerusi Perhimpunan Agung PBB dan pernah dilantik sebagai wakil khas PBB untuk menyelesaikan konflik politik negara Myanmar.
70
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan Dan Sumbangan Malaysia Dalam Pertubuhan Antarabangsa
Komanwel
1 Ditubuhkan 1931. 2 Anggota: negara bekas jajahan British yang merdeka. 3 1965, sekretariat ditubuh. Ibu pejabat London. Matlamat: 1 Mewujudkan semangat setia kawan negara anggota. 2 Mewujudkan kerjasama dalam pelbagai bidang.
Manfaat Komanwel 1 Membantu memelihara keamanan negara. 2 Perjanjian pertahanan menjanjikan bantuan sekiranya Malaysia diserang. 3 Mendapat kerjasama pertahanan.
Mesyuarat CHOGM diadakan setiap 2 tahun. Tujuan : membincangkan hal-hal kepentingan bersama.
1989 Deklarasi Langkawi diisytihar berhubung tanggungjawab negara anggota mengawal pencemaran. Malaysia lantang menentang dasar Aparteid. Eksport Malaysia ke negara Komanwel (Britain khasnya) dikenakan cukai yang rendah. Tetapi ditarik balik apabila Britain menjadi anggota EU. Rancangan Colombo menyediakan bantuan teknikal dan biasiswa dalam pendidikan. 1998, Malaysia menganjurkan Sukan Komanwel.
Pergerakan Negara-negara Berkecuali (NAM)

1 2 Ditubuhkan pada September 1961. Ahli: negara-negara membangun di Asia, Afrika dan Amerika Selatan. Anggota: 113 negara, 16 negara pemerhati dan 28 negara tetamu jemputan.
1970 Malaysia menganggotai NAM Berlaku perubahan dasar luar Malaysia Sidang kemuncak ke-7 (New Delhi), Malaysia mengemukakan usul isu Palestin, ekonomi dan isu Benua Antartika Sidang kemuncak ke-8 (Harare, Zimbabwe), Malaysia cadangkan penghapusan dasar Aparteid Malaysia sebagai Naib Presiden dalam sidang Kemuncak NAM di Belgrade, Yugoslavia. Malaysia menjadi ahli kumpulan 16 Malaysia tuan rumah sidang Kemuncak NAM ke-13 Rekod tertinggi penyertaan negara ahli, ketua negara dan ketua kerajaan. 2 anggota baru NAM, Timur Leste dan Pulau Catalina Juga berlangsung mesyuarat tidak rasmi OIC.
1987
Prinsip perjuangan NAM: (a) Elak campur tangan asing. (b) Hormat kedaulatan negara lain. (c) Penyelesaian pertelingkahan melalui rundingan dan persefahaman. (d) Hormat hak asasi manusia. Matlamat penubuhan Mengekalkan keamanan dunia tanpa menyokong blok Barat atau blok Komunis
1989
2003
3
70
BAB 9
KOMANWEL Komanwel dibentuk pada 1931 dan keanggotaannya terdiri daripada negara bekas jajahan British yang telah merdeka. 2. Ahlinya, 54 buah negara sedang membangun. 3. 1965, Sekretariat Komanwel ditubuhkan dan beribu pejabat di London. 4. Matlamat penubuhannya ialah: Membina semangat setia kawan di antara negara-negara anggotanya. Mewujudkan kerjasama dalam pelbagai bidang. 5. Manfaat Komanwel kepada Malaysia ialah: (i) Membantu Malaysia memelihara keamanan dan kedaulatan negara dalam menyekat perjuangan Parti Komunis Malaya. (ii) Perjanjian pertahanan antara Malaysia dengan Britain, Australia, dan New Zealand menjanjikan bantuan sekiranya Malaysia diserang oleh mana-mana pihak semasa konfrontasi MalaysiaIndonesia. (iii) Mendapat kerjasama pertahanan. 6. Mesyuarat Ketua-ketua Kerajaan Komanwel (CHOGM) diadakan di kalangan negara anggota setiap 2 tahun. 7. Tujuan mesyuarat ini adalah untuk membincangkan hal-hal kepentingan bersama. 8. Deklarasi Langkawi telah diisy tiharkan semasa mesyuarat CHOGM di Malaysia pada 1989 berhubung dengan tanggungjawab negara-negara Komanwel dalam mengawal masalah pencemaran. 9. Malaysia juga lantang bersuara menentang dasar Aparteid. 10. Begitu juga dari segi perdagangan, eksport Malaysia ke negara-negara Komanwel terutamanya Britain dikenakan cukai yang rendah. Tetapi keistimewaan ini ditarik balik apabila Britain menjadi anggota pertubuhan Kesatuan Eropah (EU). 11. Rancangan Colombo pula menyediakan bantuan teknikal dan biasiswa dalam pendidikan. 12. Dalam bidang sukan, Malaysia berjaya menganjurkan Sukan Komanwel pada 1998. 1. PERGERAKAN NEGARA-NEGARA BERKECUALI (NAM) 1. NAM ditubuhkan pada September 1961 semasa kemuncak Perang Dingin.
2. 3.
4. 5.
6.
7.
8.
9.
10. 11.
12. 13.
14.
15.
Ahlinya merupakan negara-negara membangun di Asia, Afrika, dan Amerika Selatan. Ia dianggotai 113 buah negara, 16 buah negara sebagai pemerhati dan 28 buah negara sebagai tetamu jemputan. Matlamat utama penubuhannya adalah untuk mengekalkan keamanan dunia tanpa menyokong blok Barat atau blok Komunis. Prinsip perjuangan NAM ialah: (a) Mengelakkan campur tangan asing dalam hal ehwal sesebuah negara. (b) Menghormati kedaulatan sesebuah negara. (c) Menyelesaikan pertelingkahan antara negara melalui rundingan dan persefahaman. (d) Menghormati hak asasi manusia. Malaysia menganggotai NAM pada 1970 setelah berlakunya pertukaran dasar Luar Malaysia daripada dasar pro-Barat dan antikomunis kepada dasar berkecuali dan berbaik-baik kepada semua negara. 1987, semasa Sidang Kemuncak Ketujuh di New Delhi, Malaysia membuat beberapa usul bagi membela kepentingan negara-negara sedang membangun. Antaranya, isu Palestin, kerjasama ekonomi dan isu benua Antartika. Semasa Sidang Kemuncak Kelapan di Harare (Zimbabwe), Malaysia mengemukakan cadangan untuk menghapuskan dasar Aparteid di Afrika Selatan. 1989, Malaysia diberi penghormatan apabila dipilih sebagai Naib Presiden dalam Sidang Kemuncak NAM di Belgrade, Yugoslavia. Malaysia juga dilantik sebagai ahli Kumpulan 16 yang membincangkan isu kerjasama politik negara anggota. 2003, Malaysia juga telah berjaya menjadi tuan rumah kepada Sidang kemuncak NAM ke-13. Ia merekodkan penyertaan tertinggi dengan kehadiran 63 negara ahli, iaitu 31 ketua negara dan 32 ketua kerajaan. Semasa sidang kemuncak tersebut, 2 negara baru iaitu Timur Leste (Timor Timur) dan Pulau Catalina didaftarkan sebagai anggota baru NAM. Pada masa yang sama juga, sidang ini berjaya menganjurkan satu mesyuarat tidak rasmi OIC. Deklarasi Kuala Lumpur menekankan usaha menghidupkan kembali NAM dan pernyataan bersama telah dikeluarkan tentang kedudukan Palestin dan serangan Amerika Syarikat terhadap Iraq.
71
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan dan Sumbangan Malaysia Dalam Pertubuhan Antarabangsa
Negara-negara Selatan
Antara projek yang dirancang (a) Kerjasama bidang sains dan teknologi (b) Penubuhan SITTDEC di Kuala Lumpur (c) Penubuhan GSTP (d) Penubuhan kemudahan kredit dan mekanisme kewangan pembiayaan perdagangan
1 Idea penubuhan bekas Perdana Menteri Malaysia semasa sidang kemuncak NAM di Zimbabwe (1987).
Dikenali sebagai Negaranegara Dunia Ketiga. Persamaan dari segi: (a) Latar belakang ekonomi (b) Pernah dijajah kuasa Barat
Strategi: Menubuhkan G-15 pada 1989. Pertama kali diadakan di Kuala Lumpur pada 1990.
Matlamat penubuhan (i) Untuk mengatasi harga eksport bahan mentah (ii) Meningkatkan kerjasama teknikal dan ekonomi di antara negara anggota.
Pertubuhan Persidangan Islam 1 Ditubuhkan pada 1971. 2 Idea Tunku Abdul Rahman. 3 Ibu pejabat di Jeddah, Arab Saudi. Sumbangan Malaysia OIC
Ahli: 57 negara dan 3 negara pemerhati
Matlamat: (a) Mengeratkan hubungan sesama negara Islam. (b) Satu suara untuk kepentingan umat Islam. (c) Mewujudkan perdamainan antara negara yang bersengketa. (d) Memastikan tempat suci Islam dihormati dan tidak dicemari.
Sumbangan OIC: (a) Memberi bantuan kepada negara Islam bermasalah. (b) Memberi bantuan kewangan kepada negara kurang maju. (c) Menubuhkan Bank Pembangunan Islam.
1 Tunku Abdul Rahman, setiausaha agung OIC pertama. 2 Perantara antara Iran-lraq dan menghantar bantuan lain. 3 Menyokong perjuangan Palestin menentang Isreal. 4 Tuan rumah persidangan OIC 1974 dan 2003 serta penganjur persidangan menentang pengganas di kalangan negara Islam (2002). 5 Menawarkan biasiswa kepada pelajar OIC di UIAM. 6 Mengesyorkan penggunaan dinar emas.
71
BAB 9
MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan dan Sumbangan Malaysia Dalam Pertubuhan Antarabangsa
NEGARA-NEGARA SELATAN 1. 2. Negara-Negara Selatan juga dikenali sebagai Negara-Negara Dunia Ketiga. Negara-negara ini mempunyai persamaan dari segi: (i) Latar belakang ekonomi (ii) Pernah dijajah kuasa Barat Negara ini masih bergantung pada negara maju dalam pemasaran bahan mentah disebabkan tidak mempunyai modal dan kepakaran untuk memproses bahan mentah menjadi barangan siap. Pergantungan ini membawa kepada syarat perdagangan yang tidak adil seperti: (i) Kawalan terhadap harga bahan mentah. (ii) Kadar faedah yang tinggi dikenakan terhadap pinjaman yang diberikan. Oleh itu, matlamat penubuhannya adalah : (i) Untuk mengatasi harga eksport bahanbahan mentah. (ii) Meningkatkan kerjasama ekonomi dan teknikal di kalangan negara anggota tanpa bergantung kepada negara-negara maju. Malaysia memainkan peranan penting dalam menubuhkan Suruhanjaya Selatan-Selatan kerana idea penubuhan tersebut datang daripada bekas Perdana Menteri Malaysia semasa sidang kemuncak NAM di Zimbabwe tahun 1987. Strateginya adalah menubuhkan Kumpulan 15 atau G-15 tahun 1989. Sidang kemuncak pertama G-15 diadakan di Kuala Lumpur tahun 1990. Antara projek yang dirancang ialah: (i) Kerjasama dalam bidang sains dan teknologi. (ii) Penubuhan Pusat Pertukaran Data Pelaburan dan Teknologi Selatan (SITTDEC) di Kuala Lumpur. (iii) Penubuhan Sistem Keistimewaan Perdagangan Global (GSTP). (iv) Penubuhan Kemudahan Kredit dan mekanisme kewangan pembiayaan perdagangan. PERTUBUHAN PERSIDANGAN ISLAM (OIC) 1. Pertubuhan Negara-negara Islam (OIC) ditubuhkan pada 1971 daripada idea Tunku Abdul Rahman. Ia beribu pejabat di Jeddah, Arab Saudi. Keahliannya terdiri daripada 57 buah negara termasuk 3 buah negara sebagai pemerhati.
4.
3.
5.
4.
5.
6.
6.
7. 8. 9.
7.
8.
2. 3.
Matlamat OIC ialah: (i) Mengeratkan hubungan sesama negara Islam dalam segala bidang. (ii) Bersuara dalam satu nada bagi kepentingan umat Islam. (iii) Mewujudkan perdamaian dalam persengketaan antara negara Islam. (iv) Bersama-sama memastikan tempattempat suci Islam dihormati dan tidak dicemari. Sumbangan OIC: (i) Memberi bantuan kepada negara-negara Islam yang menghadapi masalah seperti menghantar pasukan perubatan ke Lubnan, Bosnia dan Afghanistan. (ii) Memberi bantuan kewangan kepada negara-negara Islam yang kurang maju seperti Sudan, Nigeria dan Chad. (iii) Menubuhkan Bank Pembangunan Islam bagi memberikan perkhidmatan kewangan kepada negara anggota. Sumbangan Malaysia kepada OIC: (i) Malaysia memainkan peranan apabila Tunku Abdul Rahman diberi penghormatan menjadi Setiausaha Agung OIC yang pertama. (ii) Malaysia menjadi perantara dalam penyelesaian peperangan Iran-Iraq serta menghantar bantuan pakaian, perubatan dan makanan. (iii) Malaysia memberi sokongan kepada perjuangan rak yat Palestin untuk mendapatkan kembali tanah air mereka daripada Israel. (iv) Malaysia menjadi tuan rumah Persidangan OIC tahun 1974 dan 2003 serta menganjurkan persidangan menentang pengganas di kalangan negara-negara Islam tahun 2002. (v) Malaysia menawarkan biasiswa kepada pelajar-pelajar negara OIC untuk belajar di Universiti Islam Antarabangsa (UIAM). (vi) Malaysia mengesyorkan penggunaan dinar emas di kalangan negara Islam untuk urusan perdagangan dan kegiatan ekonomi lain. Malaysia mendapat penghormatan negara Islam yang lain kerana keseriusan dalam memperjuangkan hak dan kebajikan negaranegara Islam. Dasar Luar Malaysia yang mementingkan kesejahteraan meninggalkan kesan positif terhadap Malaysia. Ketokohan pemimpinnya juga terserlah dengan dasar yang diamalkan.
72
BAB 9: MALAYSIA DALAM KERJASAMA ANTARABANGSA Peranan dan Sumbangan Malaysia dalam Pertubuhan Antarabangsa
ASA
Ditubuhkan 31 Julai 1961. Idea Tunku Abdul Rahman. Antara Malaysia, Filipina , Indonesia
Tujuan penubuhan: (a) Meningkatkan hubungan persahabatan. (b) Menyelesaikan pertelingkahan Malaysia Filipina dan Indonesia. Punca kegagalan Filipina dan Indonesia tidak berpuas hati dengan keputusan Sabah dan Sarawak yang menyokong penubuhan Malaysia.
Matlamat (i) Menjalin kerjasama. (ii) Memberi/menyedia. kemudahan latihan dan penyelidikan S & T. (iii) Mengekal keselamatan serantau.
Faktor kegagalan ASA: (a) Kurang kerjasama (b) Dianggap pertubuhan anti pemerintahan Sukarno (c) Wujud kesangsian perjanjian ketenteraan (d) Pertelingkahan Malaysia Filipina
MAPHILINDO
ASEAN
Deklarasi Bangkok pada 8 Ogos 1967 mewujudkan ASEAN. Anggota 10 negara: 1 Malaysia 4 Filipina 7 Myanmar 10 Kampuchea 2 5 8 Singapura Indonesia Laos 3 6 9 Thailand Vietnam Brunei
Matlamat: (a) Mengekalkan kestabilan politik Asia Tenggara. (b) Membantu satu sama lain. (c) Meningkatkan taraf hidup melalui kerjasama. (d) Memberi kerjasama dalam bentuk latihan dan penyelidikan. (e) Mengadakan hubungan erat serantau dan antarabangsa melalui pertubuhan.
10 tangkai padi diikat = 10 negara yang diikat persahabatan/ perpaduan Bulatan = Semangat bersatu padu ASEAN
Struktur Pentadbiran Persidangan Menteri menteri Luar ASEAN (setahun sekali) Mesyuarat Menteri menteri Ekonomi ASEAN (setahun 2 kali) Sidang Kemuncak ASEAN (mengikut keperluan) Sekretariat Tetap ASEAN (Ibu pejabat di Jakarta) Jawatankuasa Tetap Sosial Jawatankuasa Tetap Ekonomi Globalisasi Cabaran Masa Depan ICT MSC K-Ekonomi K-Masyarakat
P e r a n a n A s e a n
1 Konsep ZOPFAN 2 Konsep Zon Bebas Senjata Nuklear 3 Kerjasama ekonomi AFTA EAEC ASEAN + 3 4 Kerjasama pendidikan Penubuhan SEAMEO 5 Kerjasama kebudayaan Tabung kebudayaan ASEAN Sukan SEA Tahun Melawat ASEAN (1992)
72
BAB 9
(i) Mengekalkan kestabilan politik di rantau Asia Tenggara. (ii) Membantu antara satu sama lain dalam bidang ekonomi, sosial dan kebudayaan. (iii) Meningkatkan taraf hidup penduduk melalui kerjasama dalam bidang pertanian, perdagangan dan perindustrian. (iv) Memberikan kerjasama dan bantuan dalam bentuk latihan dan penyelidikan. (v) Mengadakan hubungan erat dengan pertubuhan serantau atau antarabangsa. 5. Moto ASEAN ialah keamanan, kestabilan, kegigihan, kedinamikan, kesucian dan kemakmuran. PERANAN DAN SUMBANGAN MALAYSIA DALAM ASEAN 1. Sejak penubuhannya, banyak rancangan berjaya dilaksanakan demi kebaikan bersama. 2. Konsep ZOPFAN November 1971 , Deklarasi Kuala Lumpur sepakat mengisytiharkan ASEAN sebagai Zon Aman, Bebas, dan Berkecuali (ZOPFAN). Tujuannya: Untuk mewujudkan keamanan dan kestabilan politik di rantau Asia Tenggara. Tidak bersekongkol dengan mana-mana blok Barat atau blok Timur bagi mengelakkan campur tangan kuasa besar. 1978, Vietnam menceroboh Kampuchea dan menjatuhkan kerajaan Khmer Rouge. ASEAN berusaha mengatasinya dengan mengadakan mesyuarat membentuk kerajaan Demokratik Campuran Kampuchea di bawah pimpinan Norodom Sihanouk. Vietnam bersetuju dan mesyuarat diadakan di Kuala Lumpur pada 1982. 3. Konsep Zon Bebas Senjata Nuklear 1984, mesyuarat antara Menteri-menteri Luar ASEAN memutuskan ASEAN Zon Bebas Senjata Nuklear. Bermakna ASEAN tidak akan membenarkan mana-mana kapal menggunakan perairan dan kemudahan pelabuhan untuk mengangkat bahan atau senjata nuklear. 4. Kerjasama ekonomi Bekerjasama dalam projek perindustrian Projek Baja Urea di Bintulu (Sarawak) dan Acheh (Indonesia). 1992, mewujudkan Zon Kawasan Perdagangan Bebas ASEAN (AFTA) semasa Sidang Kemuncak ASEAN di Singapura. Mewujudkan Perundingan Ekonomi Asia Timur (EAEC) bersama China, Jepun dan Korea Selatan tetapi mendapat tentangan dari Amerika Syarikat dan digantikan dengan ASEAN + 3. 5. Kerjasama Pendidikan Penubuhan Pertubuhan Menteri-Menteri Pelajaran ASEAN (SEAMEO) Contohnya, pembinaan Pusat Serantau untuk Sains dan Matematik (RESCAM) di Pulau Pinang, Malaysia. 6. Kerjasama Kebudayaan Menubuhkan Tabung Kebudayaan ASEAN Pertukaran rancangan tv dan radio Mengadakan Sukan SEA Mengadakan Tahun Melawat ASEAN 1992. CABARAN MASA DEPAN 1. Globalisasi iaitu perubahan yang menjadikan dunia tanpa sempadan disebabkan kepesatan perkembangan teknologi maklumat. 2. Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT) ialah kaedah dan peralatan yang membolehkan proses komunikasi berlaku dengan pantas, mudah, dan berkesan tanpa mengira sempadan. 3. Koridor Raya Multimedia (MSC) ialah sebuah kawasan yang mencakupi Kuala Lumpur City Center (KLCC) sehingga Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur (KLIA) ia bertujuan untuk memanfaatkan sepenuhnya perkembangan teknologi maklumat dan multimedia global seterusnya melahirkan masyarakat yang bermaklumat. 4. K-Ekonomi ialah ekonomi berlandaskan pengetahuan iaitu keupayaan seseorang menggunakan ilmu pengetahuan bagi mencipta satu nilai baru yang dapat membawa kemajuan. 5. K-Masyarakat ialah masyarakat yang sentiasa berusaha memperbaiki dan memperkaya diri dengan pengetahuan supaya dapat bersaing.
MALAYSIA DALAM PERTUBUHAN SERANTAU Pertubuhan serantau ialah satu pertubuhan yang anggotanya terdiri daripada negara-negara yang berjiran antara satu sama lain bagi tujuan politik, ekonomi dan sosial. Terdapat 3 pertubuhan serantau yang dibentuk dan disertai Malaysia sejak kemerdekaan iaitu: Persatuan Asia Tenggara (ASA) tahun 1961 MAPHILINDO tahun 1963 Persatuan Negara-negara Asia Tenggara (ASEAN) tahun 1967 PERSATUAN ASIA TENGGARA (ASA) Setelah merdeka, Malaysia dan negara-negara serantau diancam oleh pengaruh komunis. Di Malaysia, Parti Komunis Malaya (PKM) menyebarkan fahaman komunis kepada rakyat. PKM diharamkan kerajaan dan ahliahlinya melancarkan gerakan gerila untuk menjatuhkan kerajaan. Ancaman ini turut berlaku di negara jiran seperti Thailand yang bersempadan dengan Malaysia. PKM menggunakan sempadan Malaysia-Thailand sebagai pengkalan gerakan gerila. Ini menyukarkan usaha negara untuk menghapuskan gerakan komunis. Filipina turut diancam pengaruh komunis Malysia berharap pengaruh dan pergerakan PKM dapat dibendung dengan kerjasama antara negara serantau. Oleh itu, Tuanku Abdul Rahman telah mencadangkan penubuhan ASA dapat: Melindungi negara-negara anggota daripada ancaman komunis. Menjalinkan kerjasama ekonomi dan sosial. Pada 31 Julai 1961, ASA ditubuhkan hasil mesyuarat di antara Malaysia, Thailand dan Filipina. Matlamat penubuhan ASA: (a) Menjalinkan kerjasama di kalangan negara anggota dalam bidang ekonomi, sains dan sosial. (b) Memberi dan menyediakan kemudahan latihan dan penyelidikan sains dan teknologi. (c) Mengekalkan dan menjamin keselamatan serta kestabilan politik negara-negara serantau. Kegagalan ASA disebabkan oleh: (i) Matlamat ASA tidak banyak dicapai kerana kerjasama longgar. (ii) ASA dianggap pertubuhan antipemerintahan Presiden Sukarno. (iii) Kesangsian wujud kesan perjanjian ketenteraan yang berbeza. (iv) Pertelingkahan antara Malaysia-Filipina tentang penubuhan gagasan Malaysia 1963 telah membawa kepada pembubaran ASA tahun 1963. MAPHILINDO 1. Tujuan penubuhan ialah: (a) Meningkatkan perhubungan persahabatan (b) Menyelesaikan pertelingkahan antara Malaysia-Filipina dan Indonesia. 2. Sebagai langkah penyelesaian, Malaysia mengadakan rundingan dengan kedua-dua negara dan mencapai kata sepakat memohon bantuan PBB mendapatkan pandangan rakyat Sarawak dan Sabah tentang penubuhan Malaysia. 3. 1963, PBB menghantar wakil yang diketuai Lawrence V. Michael More meninjau pandangan rakyat Sarawak dan Sabah. 4. Hasilnya, majoriti rakyat kedua-dua negeri tersebut bersetuju penubuhan Malaysia. 5. Indonesia dan Filipina tidak puas hati dengan keputusan tersebut terus menentang pembentukan Malaysia. 6. Pertelingkahan berterusan menyebabkan MAPHILINDO tidak berperanan lagi. PERSATUAN NEGARA-NEGARA ASIA TENGGARA (ASEAN) 1. 8 Ogos 1967, termeterai Deklarasi Bangkok yang mewujudkan Persatuan Negara-negara Asia Tenggara (ASEAN). 2. Ia dianggotai 10 buah negara iaitu Malaysia, Indonesia, Singapura, Thailand, Filipina, Vietnam, Myanmar, Brunei, Laos dan Kampuchea. 3. Papua New Guinea pula sebagai negara pemerhati. 4. Matlamat pembentukan ASEAN ialah:

Sejarah Tingkatan 5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sejarah Tingkatan 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRANSPARENSI OVERHED

Noorhafizan Jamaludin Junaidah Salehudin

Percuma CD Disertakan dengan CD bagi kegunaan projektor LCD

Nasionalisme Di Malaysia Sehingga Perang Dunia Kedua

Kesedaran Pembinaan Negara Dan Bangsa

Pembinaan Negara Dan Bangsa Malaysia

Pembinaan Negara Dan Bangsa Yang Merdeka

Pengukuhan Negara Dan Bangsa Malaysia

Sistem Pemerintahan Dan Pentadbiran Negara Malaysia

Pembangunan dan Perpaduan Untuk Kesejahteraan

Malaysia Dalam Kerjasama Antarabangsa

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Sepanyol (Filipina) Imperialis Portugal Barat (Melaka, Timor-Timur)

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Peta negara jajahan Imperialis

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Imperialisme Barat di Asia Tenggara

FAKTOR-FAKTOR IMPERIALISME BARAT

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Pengenalan Sistem Birokrasi Barat Ciri-ciri Umum Sistem Birokrasi Barat

n wa tan e D pa Jabatan/ Biro Tem

Ditadbir oleh pembesar tempatan dan diawasi oleh pegawai Belanda

Penubuhan jabatan seperti Jabatan Pelajaran dan sebagainya

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Perubahan Sistem Politik

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Sistem Birokrasi Barat Burma Sebelum Selepas

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Perubahan Sistem Politik

Pengenalan undangundang Barat

Menghapuskan sistem pemerintahan tradisional

Pengenalan sistem cukai baru (Tanah Melayu)

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Perubahan Sistem Politik

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Faktor-faktor Kemunculan Nasionalisme

Sistem Pengangkutan dan Perhubungan

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

Nasionalisme di Asia Tenggara

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Penentangan lebih radikal

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

BAB 1: KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA Perkembangan Nasionalisme

Raden Adjeng Kartini

3 Muhammadiyah Menyebarkan Islam. Menghindari sekularisme dan agama Kristian.

Parti Komunis Indonesia Menubuhkan kerajaan komunis secara revolusi

Berusaha memaju dan memperbaiki pendidikan kaum wanita.

Parti Komunis Vietnam (PKV) . Menubuhkan negara Republik secara revolusi.

Maharaja Bao Dai . Bekerjasama dengan Perancis.

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

11. 12. 13. 14. 15.

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA

9. 10. 11. 12. 13.

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

British cuba menguasai ekonomi tempatan

Peristiwa Penentangan Pemimpin Tempatan

NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA

Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British

PNI Neuron (M) Sdn. Bhd. (554690-H)

Kawasan penentangan Syarif Masahor dan Datu Patinggi Abdul Gapur