Professional Documents
Culture Documents
دراسة فولت
ذنة مامؤستايةكى ئةمريكيية ثسثؤرِة لةبوارى فةلسةفةو ناوى (مارى
ثارك)ة ( )1933 – 1868لة ليَكؤلَينةوةكانى جةختى كردووةتةوة لةسةر
طروثة بضووكةكانء طرنطيء كاريطةريان لةسةر ئةنجامدانى كار
لةناو كارطةو دامةزراوة ،مارى ثارك وردبؤتةوة لةمانة -:
/1بنةماى ضارةسةركردنى ململنييةكان لة ريَطةى دؤزينةوةى
بةرذةوةندى تةواو لة هةموو روويةكةوة (متكامل ) .
/2ملدان بؤ ئةو ياساو ضالكىء راسثاردانةى كة هةلومةرجةكة
دةيسةثيَنآ .
/3نظرية دوكلس مايكركور (تيَؤرةى دؤطلس مايطرطؤر) -:
نظرية Xوالتقليدية : Y
أ) نظرية .. Xثيَيواية كة مرؤظ بة سروشت كةسيَكى تةمبةلَةو
كارء بةرثرسياريَتى وةرطرتنى خؤشناويَت ،ئةطةر نةترسيَنريَتء
هةرِةشةى سزادانى نةدريَت ،بؤية ثيَويستة كارةكةى ثيَبكريَت نةك
سةركردة بيَت ..
ب) نظرية .. Yثيَيواية كة مرؤظ ثيَى باشة تواناى خؤى بخاتة
طةرِء كار بكات لة ثيَناو تيَركردنى ثيَويستييةكانى نةك سزا بدريَت
بكريَت ،هةروةها ضاوديَريكردنى ئامرازةكانى يةكةكة بؤ هيَنانة دى
ئامانجةكانى مرؤظيش بة فيَربوونء وةرطرتنى بةرثرسياريَتى ناو
دةبريَت .
/4مدخل ادارة النظم Open system
سالَى 1960دةروازةى ئيدارةى سيستةمةكان دةركةوت ،كة ثيَويستة
ثيَش هةموو شتيَك ئاماذة بة نووسةرةكةى (بايردنارد) بكةين)......( ،
دامةزراوةى تةواو كؤمةليةتيية كة ثيَكديَت لة ضةندان بةشى
ثةيوةستدار بة يةكء طونجاو لة طةل يةكتردا ،ئةم تيؤرة فكرية ثشتى
بة ضةمكى سيستةم لة زانستة سروشتييةكان بةستووة ،سيستةم
هةموو ريَكخةرى يةكةيةكة كة لة ضةندان بةشى ثةيوةنديدار بة
ثةيوةنديية كارليَكء ئالَوطؤرِةكان ثيَكهاتووةو بة كؤكردنةوةيان لةطةل
يةكترى ثيَكهاتةيةكى طشتى دروست دةكةن وةكو سيستةمى بةشى
سيستةم ( وةكو سيستةمى بةشيَكى دياريكراوى دامةزراوة با بلَيَين
سيستةمى كارى بةشى ذميَريارى لةناو كؤى سيستةمى كار ثيَكراوى
خودى دامةزراوةكة )..يان كةرتى سيستةمى زانستى ء سيستةمى
كؤمةلَطةى سيستةمى .
ويشمل نظام المنتوج -:
/1المدخلت ( [ )In Putئةوةى ديَتة ناو دامةزراوةكةوة] -:
دامةزراوةكة ئةو شتانةى كة دةيهيَنيَت لة ذينطةى دةرةوة
asowahab …..2009
2 الدارة
وةريدةطريَت لةوانةش ( كةرةستةى خاو – سةرضاوة مرؤييةكان –
زانيارىء وزة ) .
/2العمليات ( )Processثرؤسةكان :ثرؤسةى بةرفراوانبوونء
بازارِطةرِى (تسويق) ء سياسةتء ئامانجةكانء شتى تريش
دةطريَتةوة بؤ طؤرِينى ئةوةى ديَتة ناو دامةزراوةكةوة ( مدخلت ) بؤ
ئةو شتانةى كة لة دامةزراوةكةوة دةردةضن (مخرجات ) .
asowahab …..2009
3 الدارة
/2نظرية – Zوليام أوجى :بةهؤى ئةو سةركةوتنانةى كة دامةزراوة
ذاثونييةكان لة سالنى هةشتاء نةوةدةكانى سةدةى رابردوو لةهةموو
بوارةكاندا بةدةستيانهيَنا ،ئةوا زؤريَك لةنووسةرانء ليَكؤلَةران هةستان
بة ليَكؤلَينةوةكردن لة بارةى ئةزموونى ذاثونى لة بوارى ئيدارةو
ريَكخستندا ،لةسةرةتاى هةشتاكانى سةدةى رابردوويش كتيَبيك
بةناونيشانى تيَؤرةى Zدةرضوو كة وليام ئؤجى دايناوةو ية تيَؤرةى
(قوفية) بؤ نموونةى ذاثونى دادةنريَت .
asowahab …..2009
4 الدارة
(بةرهةمهيَنان بيَت يان خزمةتطوزارى ،بةتةواوةتى ئةم كةسانة
بةريَوةبةر نين ،بةلَم ئةمانة ضةندان ناويان ليَنراوة وةك (سةرؤكى
ِ
بةش سةرثةرشتيار ،سةرؤكى يةكة ،بةرِيَوبةرى ئؤفيس) .
مستويات الدارية :
بريارى ئيدارى):
صنع القرارات الدارية (دروستكردنى ِ
َ َ
بريارى ئيدارى رِؤليَكى ناوةندية لة رِؤلةكانءكردارى دروستكردنى ِ
بةريَوةبةر لةهةر دامةزراوةيةكى حكةمى يان تايبةت بيَت ، ِ ئةركةكانى
ئيدى ئةو دامةزراوةية ثيشةسازى بيَت يلن بازركانى يان
خزمةتطوزارى.
مفهوم القرار وصنع القرار:
جياكاريكردن لةنيًَوان برِياردانء كردارى دروستكردنى ِ
بريار شتيَكى
بةسوودة( .برِيار ئةو رِةفتارو مامةلَةكردنة بةئاطايةية لةنيًَو هةموو
رِةفتارو مامةلَةكردنة جيَطيرةوةكانى تردا) يان هةلَبذاردنى بةئاطايانة
لةنيَو دوو جيَطرةوةى يةكتر يان زياتر رِاظة كراوة ء كرداريَك يان
بةشيَك بةدوايدا ديَت بؤ جيَبةجيَكردنى ئةو هةلَبذاردنة.....بةلَم كردارى
بريار ئةوا زنجيرةيةك هةنطاوى ثةيوةست بةيةك لةخؤ دروستكردنى ِ
بريارةو
بريارء جيَبةجيَكردنى ئةم ِ
دةطريَت و رِيَطةخؤشكةرة بؤ ِ
بةدواداضون بؤي.
بريارى ئيدارى ثؤليَن دةكةن بة دوو جؤر: تصنيف القرارات :زؤريَك ِ
-بريارة بةرنامة بؤ دارِيَذراوةكان (القرارات المبرمجة)
ِ 1
دانةريَذراوةكان (القرارات الغير المبرمجة)
ِ بريارة بةرنامة بؤ
ِ -2
asowahab …..2009
5 الدارة
دياريكراو نييةو ثةيوةستة بةو كيَشةو حالَةتء هةلَويَستة تازانةى كة
سةر هةلَدةدةن ،دووبارة نةبوونةتةوةو رؤتينى نين ،هةروةها
هةلَويَستيَكى ثيَشوةخت ئامادة نةكراوة بؤ ضارةسةركردنى كيَشةى
لةم جؤرة ،ضونكة ئالَؤزةو زؤر طرنطة .
ظروف صنع القرار :
بريارة لة
ئةو هةلومةرجةى كة لة دةورووبةرى كردارى دروستكردنى ِ
برياريَك جياوازةو ئةمةش لة رووى ثلةى جةختكردنةوة برياريَكةوة بؤ ِ
ِ
لةسةر ئةو هةلومةرجة بؤية دةكريَت هةلومةرجةكان ثؤليَن بكةين بؤ
سآ جؤر :
/1هةلومةرجى جةختكردنةوة (ظروف التأكد).
/2هةلومةرجى دانانى لةبةردةم مةترسى (ظروف المخاطرة) .
/3هةلومةرجى جةخت نةكردنةوة (ظروف عدم التأكد ).
ظروف التأكد :جيَطرةوةكانى ضارةسةركردنى كيَشةكة
لةبةردةستدان ،هةروةها داهاتء تيَضوونى هةموويان زانراوو
ئاشكراية ..
بريار دةكريَتةوة لة
ظروف المخاطرة :جةخت لة دروستكردنى ِ
هةلومةرجيَكى مةترسيداردا ،لةم كاتةدا جيَطرةوةكان لةبةردةستدانء
زانراوو ئاشكران هةروةها ئةطةرة كانى روودانى ..
بةريَوةبةر جؤنكة
ِ ظروف عدم التأكد :لة جؤرةكانى تر طرانترة بؤ
جيَطرةوةكان زانراو نيين هةروةها ئةطةرةكانى روودانىء دةستكةوتة
ثيَشبينيكراوةكان هةر جيَطرةوةيةك
asowahab …..2009