14.11.

2011

20.YZYIL TRK RESM SANATI

ELF OKUR TOLUN Week 8

20.YY TRK RESM SANATI

ada Trk Resim tarihine baktmzda 100 yl zor bulan bir gemile karlayoruz. Trk resminin 19.yy.dan nceki rneklerinin genellikle el yazmas kitap resmine dayandn biliyoruz. Bunlar daha cok minyatr ad verilen 500 yl aan zengin bir tarihe sahiptir. Ancak bat anlamnda peinture sfatyla ilgili sanatmzn gemii ok da uzak deildir. Minyatrlerimizde, dramatik, kiisel anlatm heyecan yanstan bireyci bir biimleme niyeti ve giriimi yoktur. Uygulamada, slplam, geleneki bir figr,mekan ve manzara biimlenmesiyle,tek bir boyama tekniine bal kalnmtr.

14.11.2011

14.11.2011

Batda resim sanatnn geliimine din kurumlarnn byk katks olurken,bizde yle bir gelime olmamtr. Batda kiliselerin de istei ile kitap resimlerinden byk boyutlu fresklere,tuval resimlerine geilirken bizde minyatrlerden uzaklalmam. Uzaklalmad gibi minyatr resmide belli kurallara oturtulmutur. rnein teknik olarak bir eit guaj tempera karm bir boya kullanlmtr. Amalar metnin resimlendirmesi konu anlatmn glendirici bir tasvirdir.

Ancak Osmanl mp.nun batya ynelii ile terketmeyi gze ald geleneksel kltrnn bir paras minyatr resim anlay olmu.

14.11.2011

19.yyda minyatr resmine bat resim yntemleri girmeye balam. Bat teknikleri minyatrlerde gerek anlamda kullanlmaya balanmtr. nce fra vurularyla ve pastel renkleriyle dikkat eken resimde k glge kullanm ve perspektif kullanm kusursuzdur. Bu manzaralar artk minyatrden ok duvar resmi gibidir. Yneticiler artk bat bilim ve tekniklerinin lkede yerlemesi iin aba sarfediyorlard. rnein stanbulda matbaa kurulmutu. Artk kitaplara gereksinim azalmt. Minyatr sanat giderek etkinliini yitiriyordu. Ve yerini duvar resimlerine brakmt.

14.11.2011

Sanatmzda batllamann ilk evresini oluturan 18 ve 19. yy Avrupa etkileriyle mimaride yeni biimler denenmitir. 17 ve 18.yy Avrupa mimarisinde yaygn olan barok ve rokoko sluplar 18.yy 2. yarsnda lkemize ulamtr. zellikle de i mimariyi etkilemitir. Bu yeni batl biimlerin Osmanl mimarisine girmesiyle duvar resmi diyeceimiz bir resim tr gelimitir.

Bunlar kuru sva zerine tutkal veya su ile kartrlarak toprak boyalarla yaplan resimlerdir.
Bylece resim kitaplardan duvara ve i mekanlara tanmtr.

14.11.2011

14.11.2011

Cumhuriyet ortamna doru bir gidi yaanrken stanbul sanat merkezi haline gelmiti. Osmanl saray,askeri okul kl ressamlar arasnda yetenekli grdklerini Avrupaya gndererek,dnlerinde ise Harbiye Tbbiye gibi eitimi batl modellere yakn olan eitim kurumlarnda retmen olarak grevlendirerek sanat hayatn hareketlendirmeye almlardr.

14.11.2011

LK RESSAMLAR Mhendishane-i Berri-i Hmayun (1794) Ferik brahim Paa: Askeri okul kl ilk Trk yalbaya ressamdr.

eker Ahmet Paa: Az renk kullanarak peyzajlar retmitir.Klasistromantik bir eitim almasna ramen Courbertnin resim anlayna yakn resimler yapmtr.

14.11.2011

Osman Hamdi: Kaplumbaa terbiyecisi resmiyle Trkiyede en ok tannan sanatlarmzdandr. Genelde fotoraftan yararlanarak almtr.Hibir fotoraf o dnemde birbirinden farkl uzaklklarda ve deiik dzlemlerde bulunan nesneleri eit derecede ak seik saptayamaz. Onun resimlerinde objeler ayrntl ve ak seik boyanmtr.Her hangi bir ayrnty zumlamak ne karmak yerine btn detayl zmlemeyi amalamtr.

Ayn zamanda arkeologtur.Resimlerindeki figrlerin kyafetleri folkloriktir.

14.11.2011

10

14.11.2011

Bu ressamlara daha sonradan bir ok evreler tarafndan primitifler olarak bir nitelendirme de yaplmstr. Genel olarak yurtdna ilk olarak gidip dnen asker kkenli sanatlar klasist-romantik ekol benimsemi olarak yurda dnmlerdir.

11

14.11.2011

Halil Paa: Pariste Gerome atlyesinde almtr.Ancak o dnemde empresyonizmin etkisinde kalmtr. Bu anlamda nc nitelii tar ama tamamen emresyonizmi benimsemi deildir.

12

14.11.2011

Daha sonra aclan Sanayi-i Nefise mektebi Trk resim sanatnn geliiminde nemli bir rol oynar.(1887) , Osman Hamdinin Mdrln yapt okuldan Hoca Ali Rza, skdarl Cevat, Sami Yetik, brahim all ; gibi all kuan oluturan sanatlar yetimitir

13

14.11.2011

1914 DNEM

1914den sonra yeni baz eilimler balamtr. Bu dnemi zlenimci yani empresyonist dnem diye nitelemek mmkndr.19.yy ortalarndan sonra Claude Monet, Camile Pissaro,Renoir gibi sanatlar batda etkinliini srdryordu. Onlar emresyonizmin tipik temslcilerindendi. Bu dnemde resim artk stdyodan dar kayd sanatlar doaya kp anlk k glgeleri tuvallerine yanstmaya baladlar. Artk figrlerdeki kontur izgilerinin yerini serbest fra darbeleri almaya baland.

14

14.11.2011

Renkler daha pastel gn n yanstrken yumuak renk geileri yakalanmaya baland.Hareket zellikle de anlk hareketi yakalamak nem kazand. Avrupaya gidip dnen sanatlarmzn resimlerinde de bu eilim hakimdi.Bunlar farkl sergiler yapmaya entellektel bir ortam yaratmaya baladlar. zellikle Osmanl Ressamlar Cemiyeti bu atlma katkda bulunuyordu. Dnemin sanatlar arasnda brahim all, Hikmet Onat, Nazmi Ziya, Feyhaman Duran, Avni Lifij, Namk smail yer alr.Bunlar resimlerini daha ok Galatasarayllar Yurdunda sergiliyorlard.

brahim all: En ok ad duyulan sanatlarmzdandr. Kiilii ile n plana km bu kiiliini resimlerine de yanstmtr. nceden hazrlksz eskizsiz ve taslaksz yapmaya balad resimlerine cokulu bir anlatm katmtr. Kompozisyonlar henz bitmemi hatta resim erevesinden kaacak gibidir. Empresyonizmin getirdii btn teknikleri kullanmtr. Hatta bu aceleci tavr onu davurumculua (ekspresyonizm) yaklatrr. Resimlerinde cokulu bir anlatm dili vardr.

15

14.11.2011

16

14.11.2011

Feyhaman Duran: Galatasaray Lisesi kkenlidir. Portreleri ile mehur olmu bir santdr. Oda resimlerinde emresyonimin btn zelleklerini yanstr. Salam bir desen anlay vard. effaf karanlkta kaan renk, modele benzeyi valr doruluu resimlerindeki belirgin zelliklerdir.

17

14.11.2011

Hikmet Onat: Ayn zamanda bir deniz subay idi.Deniz gesini resimlerinde sk sk kullanyordu Denize tutkundu. Resimlerinin Cezzannea dolaysyle post empresyonizme yaknlndan bahsetmek mmkndr.

18

14.11.2011

Nazmi Ziya Gran: Fransz Neo-Empresyonizminden etkilenmi bir sanatdr.

19

14.11.2011

Avni Lifij: air bir ressamd. Resimlerinde de iirsel bir tat vardr. Duygulu, sslemeyi seven bir yaps vardr. Empresyonizmin k etkilerini kullanmtr.

evket Da: 1914 sanatlar arasnda farkl bir izgidedir. Galatasaray sergilerine dzenli katlmtr.Cami Ressam diye bilinir. Batnn ne akademik nede ada resim akmlar ile ilgilenmitir. Tamamen kendi izgisinde devam eden bir sanat anlayna sahipti.

20

14.11.2011

Sami Yetik: Empresyonist eilimin dnda kalm zgn santlarmzdad. Sanayii-Nefise Mektebinin doaya skskya bal naturalist eilimi 1928-1933 lerde Atatrk Trkiyesinin batllama ideali ile sona erecekti. Artk sanatta yorum balamt. Mstakil ressamlar birlii ve arkasndan D Grubu yeni bir giriimi balatt. Onlar Sanat doaya katlm insandr felsefesine balanmlard. Ressamlar kendini evreleyen yaratklara, nesnelere ve doal grnmlere tutsak olmayacak, onlara kiisel bir yorum katabilecek, duygusall fikirsel abay ekleyebilecekti.

21

14.11.2011

Gene yurt dna gnderilen ; REFK EKPMAN ,CEVAT DEREL, EREF AKDK, MAHMUT CDA , AL AVN ELEB farkl bir izgi olusturdular. Dndklerinde hocalarna bir kar k iine girdiler.onlar empresyonist renkilikten ok tablonun desen yapsna izgisel kuruluuna nem verdiler. Bu kuak cezanne-picasso karm bir kbizme balandlar.

22

14.11.2011

CEVAT DEREL:

Yerel eilimli bir uslup gelitirmitir. Anadolu kadnnn erkeini alrken konu olarak ele almtr. Konu kbizme yakn bir ifade biimiyle anlatlmtr. Resimlerinde gerek anlamda bir kbizimden bahsetmemiz olduka zordur. Figrlerinde daha ok sadelestirme abas gzlemlenir. batdaki kbist eitimin telini oluturan analitik biimleme grlmez.

23

14.11.2011

Ali Avni ELEB ve Zeki KOCAMEM; Almanya da HANS HOFMANIN atlyesinde alyordu. Hoca resim sanatnn temelini desen olarak gryordu . rencilerine modele yeni bir bakn yorumun ilkelerini alyordu. rnein canl modele yada nesneye bal bana bir bak deil evresiyle ilgisi gz nnde bulundurulmalyd. Doal nesneler ilk olarak geometrik bir kalp iine alnarak izgisel bir emaya oturtulup hava iinde kaplad yeri kitle arl ile saptanacakt. Byle bir desen Kbizmin geometrik prensiplerine nesnelerin ematik paralara ayrlmasna uygun olmakla beraber bir yandan da EKSPRESYONST sisteme uygun bulunuyordu.

24

14.11.2011

25

14.11.2011

ZEK KOCAMEM

26

14.11.2011

Abidin Dino , Nurullah BERK Zeki Faik zer Elif Naci, Cemal Tollu ve heykeltra Zhti Mritolu D grubunu oluturmutur. Mstakillerin pek belirlenmeyen sanat eilimlerine karn D grubu sanata ne getirecei nceden saptanmt. D gubu kbizm ve konstriksyon eiliminde birleeceklerdi. (Konstrksiyon inac kurucu anlamna geliyor) Zeki Faik zer kbizmden ok soyutlamaya nem vermitir. D grnlerden arnm d grn izlemeyen renk lekelerini pein tasarlanmam hesaplanmam fra oyunlarna girmiti.

D grubu giderek geniledi . Bedri Rahmi Eypolu , Halil Dikmen ,Eref ren , Sabri Berkel , Hakk Anl, Arif Kaptan , Salih Urall katld.

Bedri Rahmi Eypolu Trk sanatnda nemli bir isimdir. Onun resmleriyle lk defa resm Anadolu kaynandan beslenmeye balamtr. FOLKLORK motifler hal,kilim ini ,yazma ,hat sanat , minyatr resimlere grsel bir eleman olarak katlmt. lk defa Bedri Rahmi ile dou-bat sentezinden sz etmek mmkn oldu. Farkl bir ok malzeme ile alan sanat, mozaik duvar resimleri mekan dzenlemeleri yapmtr.
Daha sonra; yen dal gb guruplar gundeme gelmtir. Bunlar zaman zaman toplumsal ierikli mesajlar vermeye ynelmitir. Resimlerinde konu olarak yoksul kiileri iileri ilemilerdir. Kurtulu sava konulu resimlerede rastlanmak mmkndr.

27

14.11.2011

ABDN DNO

ABDN DNO

28

14.11.2011

NURULLAH BERK

29

14.11.2011

ZEK FAK ZER

30

14.11.2011

ELF NAC

31

14.11.2011

CEMAL TOLLU

Fikret Mualla : Herhangi bir gruba dahil olmayan bohem yaants ve bu yaantnn izlerini tayan resimleriyle mehur olmu, hayat boyunca pariste yaam sanatlarmzdandr. Gl bir desen anlay vardr. yi bir renki idi. Resimlerinde daha ok paris sokaklar ve meyhaneler soyut figurative bir eilimle ele alnmtr. Fahrnisa Zeid: zgn slubuyla dikkat eker. Resimlerinde doku arlkl soyutlamalar vardr. Fikret Mualla ve Fahrnisa Zeid yurt dnda da belli bir yer edinmi sanatlarmzdandr.

32

14.11.2011

FKRET MUALLA

FKRET MUALLA

33

14.11.2011

FAHRNNSA ZED

Gnmz resmindeki balca ynelimleri u gruplar halinde toplayabiliriz, Genellikle izlenimci bir anlay dorultusunda , kazanlm deneylere bal almalarn kararl bir izgide srdrenler.(ibrahim all kua)

Eski deneyleri , yeni anlaylara doru gelitirenler biimci ve inac eilimde yapt verenler.( Nurullah Berk ,Cevat Dereli)
Yresel grnmleri ve bizim insanmza ada anlayla yorumlayanlar.geleneksel kltrmzden ve sanatmzdan yaralanma abas gsterenler ( Bedri Rahmi Eypolu , Turgut Zaim , Nuri yem) Naif ressamlar ya da resimlerinde belirli lde naif elere yer verenler ( Hseyin Yce , Yaln Gkeba )

Eletirsel , toplumsal yada toplumcu gerekiler; ( Neet Gnal, Nee Erdok)

34

14.11.2011

BEDR RAHM EYPOLU

TURGUT ZAM

35

14.11.2011

TURGUT ZAM

HSEYN YCE

36

14.11.2011

YALIN GKEBA

NEET GNAL

37

14.11.2011

NEET GNAL

NEE ERDOK

38

14.11.2011

NEE ERDOK

Fantastik gerekiler ; Trk resmine zgn bir kiilik katmak isteyenler ( Ergin nan , Mehmet Gleryz)

Non-figtarifler yada soyutular ( Adnan OKER , Ferruh Baaa ,Fahrinsa Zeid, Zeki Faik zer , Halil Akdeniz) Figratif soyutlamaclar: ( Adnan Turani; Hayati Misman , Mustafa Ayaz) Kavramsal sanat almalar ve yeni deneysel giriimlerde bulunanlar ( mer Ulu ,Bedri Baykam , Erda AKSEL)

39

14.11.2011

ERGN NAN

MEHMET GLERYZ

40

14.11.2011

MEHMET GLERYZ

FERRUH BAAA

41

14.11.2011

FERRUH BAAA

HAYAT MSMAN

42

14.11.2011

MUSTAFA AYAZ

43

14.11.2011

MER ULU

BEDR BAYKAM

44

14.11.2011

45

14.11.2011

46

14.11.2011

47

14.11.2011

48

14.11.2011

49

14.11.2011

50

14.11.2011

51

14.11.2011

Bedri BAYKAM

52

14.11.2011

HAYAT HSMAN

53