‫ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﺁﺳﺘﺎن اﻟﻬﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺎدرم ﻓﺮوزﻧ ﺪﻩ ‪ .

‬ﻧﮕ ﺮش ﻓﺮزﻧ ﺪ از ﺑﺮﮐ ﺖ ﻣ ﺎدر‪ ،‬از ﻣﻤ ّﺮ‬

‫اﻳﻘ ﺎن ﻣ ﺎدر‪ ،‬ﺑ ﻪ ﮐﺘ ﺎﺑﯽ ژرف در ﺑ ﺎرۀ ژرﻓ ﺎﯼ اﻳﻤ ﺎن ﻳ ﺎ ﻓ ﻮق اﻳﻤ ﺎن‪ ،‬در ﺑ ﺎرۀ اﻳﻘ ﺎن‬
‫اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﮔﺴﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧ ﺪهﺎ در ﻓ ﺮاز و ﻧ ﺸﻴﺐ ﺧ ﻮد در ﮐﻨ ﻪ اﻧ ﺴﺎن‪ .‬ﮐﺘ ﺎﺑﯽ در‬
‫ﺑﺎرۀ ﮔﺴﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﯼ ﭘﻴﻮﻧﺪﯼ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﻴﻤﺎن ﭘ ﺲ از هﻤ ﮥ وﻳﺮاﻧ ﯽ ه ﺎﺋﯽ ﮐ ﻪ ﺑﺎﻳ ﺪ از ﺳ ﺮ‬
‫ﺑﮕﺬراﻧﺪ ﺗﺎ ﮔﺴﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﯼ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫واﺳﺎزﯼ اﻳﻘﺎن دﻳﻨﯽ‬

‫روﻳﮑﺮدﯼ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑﻪ "اﻳﻘﺎن"‬

‫اﻳﺮج ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬

‫ﺑﺤﺚ ﻣﺎ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﻘﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻘﺎن در دو ﺣﺎﻟﺖ‪ :‬اﻳﻘﺎن ﺧﺎرج از ﮔﻴﻮﻣﻪ و اﻳﻘﺎن داﺧﻞ‬
‫ﮔﻴﻮﻣﻪ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺳﺮو ﮐﺎر ﻣﺎ ﺑﺎ اﻣﺮ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻧﻴﺎﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻣ ﺮﯼ ﮐ ﻪ‬
‫دو وﺟﻪ دارد‪ :‬وﺟﻬﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﻴﻮﻣﻪ ﯼ ﺗﺨﺼﻴﺺ دهﻨﺪﻩ و از ﺁن ﺧ ﻮﻳﺶ ﺳ ﺎز ﻣ ﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻴﻮﻣﻪ هﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ درﻳﺪا در ﮐﺘﺎب درﺑﺎرﻩ ﯼ روح او ﻣﺜﻞ دو ﮔﻴ ﺮﻩ ﯼ ﭘ ﺮدﻩ‬
‫از دو ﻃﺮف اﻳﻦ ﻟﻔﻆ ﺁوﻳﺰان اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﻴﻦ اﻳ ﻦ ﻟﻔ ﻆ ﺑ ﺎ ه ﺮ اﻳﻘ ﺎن دﻳﮕ ﺮﯼ ﺗﻤ ﺎﻳﺰ اﻳﺠ ﺎد‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﭘ ﺮدﻩ ه ﺎﯼ ﺁوﻳﺨﺘ ﻪ در دو ﺳ ﻮﯼ اﻳ ﻦ ﻟﻔ ﻆ ﮐﺘ ﺎب اﻳﻘ ﺎن را در ﺧ ﻮد ﺟ ﺎﯼ ﻣ ﯽ‬
‫دهﻨ ﺪ‪ .‬ﮔﻴﻮﻣ ﻪ ه ﺎ از ﺁن ﺧ ﻮﻳﺶ ﺳ ﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮﺟ ﻊ اﻳ ﻦ ﻟﻔ ﻆ و ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ "ارﺟ ﺎع" و ﻋﻤ ﻞ‬
‫رﺟ ﻮع ﮐ ﺮدن را در ﺿ ﺒﻂ ﺧ ﻮﻳﺶ ﻣ ﯽ ﺁورﻧ ﺪ‪ .‬و ﭼ ﻮن ﺑ ﻪ ﭼﻴ ﺰﯼ ﺧ ﺎص و ﻧ ﻪ ه ﺮ‬
‫ﭼﻴ ﺰﯼ اﺷ ﺎرﻩ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﺁﺷ ﻨﺎﺋﯽ ﺑ ﺎ ﺁن را ﻻزم ﻣ ﯽ ﺁورﻧ ﺪ‪ .‬ﺷ ﻤﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﺎ اﻳﻘ ﺎن ﺁﺷ ﻨﺎ و‬
‫ﻣﺎﻧﻮس ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﺎ اﻳ ﻦ ﻋﻤ ﻞ از ﺁن ﺧ ﻮﻳﺶ ﺳ ﺎزﯼ ﮔﻴﻮﻣ ﻪ ه ﺎ ﺗﺤﻘ ﻖ ﻳﺎﺑ ﺪ‪ ،‬اﺻ ﻼ ﻣﻌﻨ ﺎﻳﯽ‬
‫ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ‪ .‬اﻣﺮ ﺧﺎص ﺷﻤﺎ را ﺑ ﻪ ﭼ ﺎﻟﺶ ﻣ ﯽ ﻃﻠﺒ ﺪ‪ .‬ﺷ ﻤﺎ ﻧﻤ ﯽ ﺗﻮاﻧﻴ ﺪ از ﻗﺒ ﻮل ﻣ ﺴﺌﻮﻟﻴﺖ و‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺬﻳﺮﯼ ﻃﻔﺮﻩ ﺑﺮوﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻣﺮﯼ ﻋ ﺎم ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ هﻤﭽ ﻮن اﻣ ﺮﯼ ﭘ ﻴﺶ رو و‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺗﻠﻘﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺁﻣﺎدﻩ ﯼ ﺁﺷ ﻨﺎﺋﯽ ﺑ ﺎ ﺁن ﺑﺎﺷ ﻴﺪ روﺑ ﻪ‬
‫رو ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻘﺎن ﻣﺴﺘﻄﺎب ﺁﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ و اﮔﺮ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎﺳ ﺦ دهﻴ ﺪ ﭼ ﺮا؟‬
‫در اﺻﻞ ﻣﻦ ﺑ ﻪ ﺳ ﺎﺑﻘﻪ ﯼ ﺁﺷ ﻨﺎﺋﯽ ﺷ ﻤﺎ ﺑ ﺎ اﻳ ﻦ ﮐﺘ ﺎب ﺁن را داﺧ ﻞ ﮔﻴﻮﻣ ﻪ ﮔﺬاﺷ ﺘﻢ‪ .‬ﻣ ﻦ‬

‫‪١‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﺁن را ﺑﺎ ﺣﺮوف درﺷﺖ ﺗﺮ و اﻳﺮاﻧﻴﮏ ﻧﻨﻮﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﺎﺁﺷﻨﺎﻳﺎن ﺑﺎ ﮐﺘﺎب اﻳﻘﺎن ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ دارم از ﻳﮏ ﮐﺘﺎب ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ از ﮔﻴﻮﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮدم و ﺑﻪ اﻣﺮﯼ ﺧﺎص اﺷ ﺎرﻩ‬
‫ﮐﺮدم و ﺑﺮاﯼ ﺷﻤﺎ اﻣﮑﺎن ﮔﺮﻳﺰ از اﻳ ﻦ ﺧ ﺎص ﺑ ﻮدﮔﯽ ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬ﭼ ﺮا ﻟﻔﻈ ﯽ را در ﻳ ﮏ‬
‫ﻣﺘﻦ داﺧﻞ ﮔﻴﻮﻣﻪ ﻣﯽ ﮔﺬارﻳﻢ ؟ ﻳ ﮏ دﻟ ﻴﻠﺶ ﺁن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در ﺳ ﻄﻮر ﭘﻴ ﺸﻴﻦ‪ ،‬در ﺳ ﺎﺑﻘﻪ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺁن‪ ،‬در ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺁن را ﺑ ﻪ ﮐ ﺎر ﺑ ﺮدﻩ اﻳ ﻢ‪ .‬ﭼ ﺮا؟ ﻣﻌﻠ ﻮم اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣ ﻦ‬
‫ﻧﻤ ﯽ ﺗ ﻮاﻧﻢ ﺷ ﻤﺎ را ﺑ ﺎ اﻳﻘ ﺎن ﺁﺷ ﻨﺎ ﮐ ﻨﻢ ﺷ ﻤﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﺎ ﺁن از ﭘ ﻴﺶ ﺁﺷ ﻨﺎ ﺑﺎﺷ ﻴﺪ ﮔﻴﻮﻣ ﻪ ه ﺎ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺮا ﻣﯽ ﮐﺎهﻨﺪ‪ .‬ﮔﻴﻮﻣﻪ ه ﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳ ﺐ ﺑ ﺎ ﻣﺠ ﺎل ﺗﻨ ﮓ ﻣﺎﻳﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎ "در ﭘ ﺮدﻩ" از‬
‫اﻳﻘﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔ ﻮﺋﻴﻢ‪ .‬اﻳﻘ ﺎن و ﺟﺰﺋﻴ ﺎﺗﺶ در ﭘ ﺲ ﺁن ﮔﻴﻮﻣ ﻪ ه ﺎ و ﭘ ﺮدﻩ ه ﺎﯼ ﻧ ﺎﻣﺮﺋﯽ‬
‫ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺁن اﺷﺎرﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺧﻮد اﻳﻘﺎن اﺟﻤ ﺎﻻ ﺑﺎﻳ ﺪ در ﻧﻈ ﺮ ﺷ ﻤﺎ ﺑﺎﺷ ﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ در ﻋﻤﻞ اﻧﺘﺰاع و اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻧﻴﺰ ﺟﺰﺋﻴﺎت را در ﭘﺮدﻩ ﻣﯽ ﮔﺬارﻳﻢ و اﻣ ﺮ ﮐﻠ ﯽ را اﺧ ﺬ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ‪ :‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻴﻢ هﻤﻴﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻴﻢ و ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ در ﻳﮏ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻘﺎن را ﺑﻴﺎن ﮐﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕ ﻮﺋﻴﻢ اﻳﻘ ﺎن درﺑ ﺎرﻩ‬
‫ﯼ "ﺁﻣﺪن" ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ درﺳﺖ ﺗﺮ ﺑﮕ ﻮﺋﻴﻢ درﺑ ﺎرﻩ ﯼ " ﺁﻣ ﺪﻩ اﺳ ﺖ" و ﻧ ﻪ "ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﺁﻣﺪ" ‪ .‬درﺑﺎرﻩ ﯼ وﻗﻮع ﺁﻣﺪن و ﻧﻪ اﻣﮑﺎن ﺁﻣﺪن‪ .‬ﭘﺲ اﻳﻘﺎن درﺑﺎرﻩ ﯼ ﺁﻣ ﺪن ِ ﺁﻣ ﺪن ﻣ ﯽ‬
‫ﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﺁﻣﺪن ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺁﻳﺎ ﺁﻣﺪن ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﮑ ﻪ ﺁﻣ ﺪ ﺑ ﺎز ه ﻢ ﺁﻣ ﺪن اﺳ ﺖ؟ ﺑﻠ ﻪ‪ .‬اﻳ ﻦ‬
‫ﺁﻣﺪن ﺑﺎ هﺮ ﺁﻣﺪن دﻳﮕﺮﯼ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮏ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﯼ ﺳﻴﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﻳ ﮏ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﯼ ﻓ ّﺮار‬
‫اﺳ ﺖ‪ .‬ﺁﻣ ﺪن روح اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﺎن اول ﮐﺘ ﺎب اﻳﻘ ﺎن ﻧﮕ ﺎﻩ ﮐﻨﻴ ﺪ‪ .‬در ﺷ ﺮاﻳﻂ ﻣﺘﺤ ﺮﯼ‬
‫ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑﺎﻳ ﺪ ﭼ ﺸﻢ و ﮔ ﻮش از ﻣﺎﺳ ﻮﯼ اﷲ ﭘ ﺎﮎ و ﻃ ﺎهﺮ ﮐﻨ ﺪ و ﺑ ﻪ ﺧﺪاوﻧ ﺪ ﺗﻮﺳ ﻞ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ و اﻻ ﻣﺤﺮوم از درﮎ ﻓﻴﻮﺿﺎت اﻳﻦ اﻳﺎم و ﺑ ﻪ ﺗﻌﺒﻴ ﺮ ﻣ ﺎ درﮎ ﻓ ﻴﺾ ﺁﻣ ﺪن‪ ،‬ﻣ ﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﯽ ﺷﻮد ﺁﻣﺪن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺷﻮد ﺁن را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮد‪ .‬ﻣ ﯽ ﺗ ﻮان از ﺁﻣ ﺪن ﻣﻈﻬ ﺮ‬
‫اﻣﺮ اﷲ ﮔﺮﻳﺨﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳ ﻦ ﮐﺘ ﺎب ﺁﻣ ﺪن دوﺑ ﻞ و ﻣ ﻀﺎﻋﻒ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬اﻳﻘ ﺎن از ﺁﻣ ﺪن ﻣ ﯽ‬
‫ﮔﻮﻳﺪ از ﺁﻣﺪن ِﺁﻣﺪن‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدﯼ وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در راﻩ ﺁﻣﺪن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻧﯽ در ﮐﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ در ﺁﻣﺪن روﺣﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﺁﻣﺪن ﻣﻮﻋ ﻮد‬
‫ﺑ ﻪ ﺳ ﻮﯼ ارواح اﺳ ﺘﻤﺮار و ﺳ ﻴﺎﻟﻴﺖ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬ه ﺮ ﮐ ﻪ ﭘ ﺎﮎ و ﺧ ﺎﻟﺺ ﺷ ﺪ و ﺁن‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ را اﺟﺎﺑﺖ ﮐﺮد ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ درﮎ ﺁن را ﺧﻮاه ﺪ داﺷ ﺖ‪ .‬در ﻟﺤﻈ ﻪ ﯼ اﻳﻤ ﺎن ﺁوردن‬

‫‪٢‬‬
‫ﯽ ﭼﻨ ﻴﻦ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫او ﻣﻮﻋﻮد‪ ،‬ﻣﻈﻬﺮ اﻣﺮاﷲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺁن ﻗﻠﺐ روﯼ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺁﻣﺪن ﺣ ّ‬
‫ﯽ هﻤﻴ ﺸﻪ ﻣ ﯽ ﺁﻳ ﺪ‪ .‬هﻤﻴ ﺸﻪ وارد ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬هﻤﻴ ﺸﻪ ﻧ ﺎزل ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻧ ﺰول‪ ،‬ورود‪،‬‬
‫ﺣ ّ‬
‫ﺁﻣﺪن‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻤﯽ ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﺣﻴﺎت ﻗﻄﻊ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ‪،‬ﺻﺮﻳﺢ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ‪،‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﺣﻴﺎت اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻴﺾ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﮔﻔﺘﻴﻢ ﮐﻪ اﻳﻘﺎن درﺑ ﺎرﻩ‬
‫ﯼ وﻗﻮع ﺁﻣﺪن اﺳﺖ و ﻧﻪ اﻣﮑﺎن ﺁﻣﺪن‪ .‬هﻤﻴﻦ ﻇﺎهﺮا ﺁن را ﺑﻪ اﻣﺮﯼ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺪل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁن ﻣﺎﻣﻀﯽ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬ﺑﻪ اﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺁﻣﺪن ﺗﺎرﻳﺨﻤﻨﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻠﯽ اﻟﻈ ﺎهﺮ‬
‫دﻳﮕ ﺮ ﻧﺒﺎﻳ ﺪ ﺑﺘ ﻮاﻧﻴﻢ از ﺁﻣ ﺪن ِ ﺁﻣ ﺪن ﺑﮕ ﻮﻳﻴﻢ ‪ .‬ﭘ ﺲ اﻣ ﺮ ﻣ ﻀﺎﻋﻔﯽ در ﮐ ﺎر ﻧﻴ ﺴﺖ‪ .‬اﻣ ﺎ‬
‫ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﻏﻴ ﺮ از اﻳ ﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺁن ﺁﻣ ﺪن ﺑ ﻪ ﻣﻨﺰﻟ ﻪ ﯼ ﻓﻌﻠ ﯽ روﺣ ﺎﻧﯽ ﺑﺎﻳ ﺪ در اﻳ ﻦ ﮐﺘ ﺎب‬
‫ﻣﻨﻌﮑﺲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﮑﺮار ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎن در ﺁﻳﺪ‪ ،‬اﺛﺒﺎت ﺷﻮد در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻘﺎن در ﺣ ﺎل ﺛﺒ ﺖ‬
‫و ﻧﮕﺎرش ﺁﻣﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻣﺪن ﻏﻴﺮ از ﺗﻌﻠﻖ ﺁن ﺑﻪ ﻋ ﺎﻟﻢ واﻗ ﻊ و وﺟ ﻪ واﻗﻌ ﯽ )و ﻣﺮﺑ ﻮط‬
‫ﺑﻪ اﻣﺮ واﻗﻊ( ﺁن وﺟﻪ ﻧﻮﺷﺘﺎرﯼ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪا ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دﻳﮕ ﺮ ﺁﻣ ﺪن ﻧﻮﺷ ﺘﻪ ﻣ ﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ وﺳ ﻴﻠﻪ ﺣﺠ ﺖ ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﮑ ﻪ در ﺻ ﻔﺤﻪ ﻧﺨ ﺴﺖ ﺁن ﺁﻣ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪،‬ﺑﺮ اه ﻞ ارض‬
‫ﺗﻤ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪.‬ﺁﻧﺠ ﺎ ﻣ ﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ‪":‬ه ﺬا ﻳ ﻮم ﻓﻴ ﻪ ﺗﻤ ﺖ اﻟﺤﺠ ﻪ و ﻇﻬ ﺮت اﻟﮑﻠﻤ ﻪ و ﻻح‬
‫اﻟﺒﺮه ﺎن"‪".‬اﻳﻘ ﺎن" داﺧ ﻞ ﮔﻴﻮﻣ ﻪ‪ ،‬ﮐﺘ ﺎب "ﺁﻣ ﺪن" و ﺣﺘ ﯽ ﺑ ﺎﻻﺗﺮ از ﺁن ﮐﺘ ﺎب اﻧﻌﮑ ﺎس‬
‫ﺁﻣ ﺪن‪ ،‬ﺗ ﺸﺪﻳﺪ ﺁﻣ ﺪن‪ ،‬ﻳ ﺎ ﺁﻣ ﺪن ِ ﺁﻣ ﺪن اﺳ ﺖ‪ .‬در ص ‪ ١۶‬اﻳ ﻦ ﮐﺘ ﺎب ﻗ ﻮﻟﯽ از ﺣ ﻀﺮت‬
‫ﻣﺴﻴﺢ در دو ﻣﻘﺎم را ﻧﻘﻞ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﭘﻴ ﺮوان ﺧ ﻮد ﻳ ﮏ ﺑ ﺎر ﻓﺮﻣﻮدﻧ ﺪ‪" :‬ﻣ ﻦ ﻣ ﯽ‬
‫روم و ﺑﻌ ﺪ ﻣ ﯽ ﺁﻳ ﻢ" و در ﻣﻘ ﺎم دﻳﮕ ﺮ ﻓﺮﻣﻮدﻧ ﺪ " ﻣ ﻦ ﻣ ﯽ روم و ﻣ ﯽ ﺁﻳ ﺪ دﻳﮕ ﺮﯼ ﺗ ﺎ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ ام" ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﯽ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب اﻳ ﻦ ﺑﺤ ﺚ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ﺁﻣ ﺪن‬
‫از رﻓﺘﻦ ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺤﺚ هﻴﮑﻞ ﻣﺒ ﺎرﮎ ﺿ ﻤﻨﺎ از "رﻓ ﺘﻦ" اﺳ ﺖ از اﻧﻘ ﻀﺎ‬
‫زﻣﺎن اﻣﺘﻬﺎ‪ .‬ﭘﺲ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺘ ﺮﻳﻦ ﻣﺒﺎﺣ ﺚ‪ ،‬ﺑﺤ ﺚ ﺣﺮﮐ ﺖ‪ ،‬ﻣ ﯽ ﭘ ﺮدازد‪ .‬اﮔ ﺮ از‬
‫ﺁﻣﺪ و رﻓﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬از ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺁن‪ ،‬در ﺟﻮهﺮﻩ ﯼ ﺁن ‪،‬‬
‫در ﺑﻨﻴﺎد ﺁن ﺗﺤﺮﮎ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ‪ .‬ﺗﺤﺮﯼ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭼﻴﺰﯼ ﺟ ﺰ در ﭘ ﯽ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ رﻓ ﺘﻦ ﻧﻴ ﺴﺖ‪.‬‬
‫ﭘﯽ ﺟﻮﺋﯽ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﮐﺮدن‪ ،‬در ﺟﺎﻳﯽ ﻧﺎﻳ ﺴﺘﺎدن و ﻧﮕﻨﺪﻳ ﺪن‪ .‬ﻣ ﺴﻴﺢ ﻣ ﯽ ﮔﻮﻳ ﺪ ﻣ ﻦ ﻣ ﯽ‬
‫روم و ﺑﻌﺪ ﻣﯽ ﺁﻳﻢ ‪ .‬ﮐﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎاﷲ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ دو اﻣﺮ را ﻣﺤﺮز ﮐﻨﻨﺪ اﻳﺸﺎن‬
‫رﻓﺘ ﻪ اﻧ ﺪ و دوﺑ ﺎرﻩ ه ﻢ ﺁﻣ ﺪﻩ اﻧ ﺪ ﺑ ﺪون اﻳﻨﮑ ﻪ ﮐ ﺴﯽ ﻣﺘﻮﺟ ﻪ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎاﷲ ﺑ ﻪ‬

‫‪٣‬‬
‫ﻗﺪرت ﺑﺮهﺎن و ﮐﻠﻤﻪ اﻧﻈﺎر را ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ "ﺣﺮﮐﺖ" ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ در هﻤ ﻴﻦ ﺟ ﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ در اﺻﻞ هﻴﮑﻞ ﻣﺒ ﺎرﮎ از ﺁﻣ ﺪﻧﯽ ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ﺗﮑ ﺮارﯼ اﺳ ﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺠﺪدا ﺁﻣﺪن ‪ ،‬از ﺁﻣﺪن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻣﺮاﺟﻌﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺁﻣﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﺑﺎر‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﻀﺎﻋﻒ و دوﺑﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ .‬ﺁﻣ ﺪن در ﮔﺬﺷ ﺘﻪ ﺗ ﺎب‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮرد‪ .‬ﭼﻴﻦ دﻳﮕﺮﯼ ﻣﯽ ﺧﻮرد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﮔﺰاﻓﻪ ﻧﺒﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑﮕ ﻮﺋﻴﻢ در اﻳﻨﺠ ﺎ‬
‫ﺁﻣﺪن واﭘﺲ ﻣﯽ رود‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻋﺎﻟﻢ اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﭼﻴﺰﯼ ﻳﮑ ﺴﺮﻩ ﻧ ﻮ روﺑ ﻪ رو ﻧﻤ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‬
‫ﻇﻬﻮر ﺟﺪﻳﺪ را ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪ .‬از اﺳﺘﻴﺤﺎش ارواح ﻣ ﯽ ﮐﺎهﻨ ﺪ‪ .‬ﺁﺷ ﻨﺎﺋﯽ ﻣ ﯽ‬
‫دهﻨﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل در ص ‪ ١٧‬و ﺟﺎه ﺎﯼ دﻳﮕ ﺮ در ﺻ ﺪد ﺗﻔﮑﻴ ﮏ ﺧ ﻮد از ﺁﻧﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺻﺮف ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺗﻤﺎﻣﺎ ﺑﺎز ﻧﻤ ﯽ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﻣﺜ ﺎل روز و اﻳ ﺎم‬
‫را ﻣ ﯽ زﻧﻨ ﺪ‪ .‬روزه ﺎ ﻣﺜ ﻞ هﻤﻨ ﺪ و ﻧﻴ ﺰ ﻏﻴ ﺮ هﻤﻨ ﺪ‪ .‬ه ﺮ دو ﺣﮑ ﻢ درﺳ ﺖ اﺳ ﺖ‪ .‬ه ﻢ‬
‫ﻏﻴﺮﻳﺖ و هﻢ اﻳﻨﻬﻤﺎﻧﯽ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﯼ ﻣﻔﻬ ﻮﻣﯽ ﻣﺘﻮﺳ ﻞ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ در ه ﺮ‬
‫ﺣﺎل اﻣﺮ ﺑﺪﻳﻊ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ اﻣﺮ ﺑﺪﻳﻊ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﮑﺮارﯼ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از اﻳ ﻦ رو اﻳ ﻦ ﺁﻣ ﺪن ه ﻢ‬
‫ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎرﯼ هﻤﺎن ﺁﻣﺪن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺁﻣﺪن اﺳﺖ و هﻢ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎرﯼ ﻏﻴﺮ از ﺁن اﺳﺖ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ روزهﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺳﻢ و رﺳﻢ و ﺧ ﻮاص ﺧ ﻮد ﻏﻴ ﺮ از هﻤﻨ ﺪ‪ .‬اﻣ ﺎ ﻧﮑﺘ ﻪ اﯼ ﮐ ﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﻳ ﺪ از ﻧﻈ ﺮ دور داﺷ ﺖ ﺁن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ از "اﻳ ﻦ هﻤ ﺎﻧﯽ" ﺑ ﻪ "ﻧ ﻪ اﻳ ﻦ هﻤ ﺎﻧﯽ" ﺟ ﺰ ﺑ ﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﯼ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻴ ﺪ ﺑﺮﺳ ﻴﺪ‪ .‬ﭘﺪﻳ ﺪﻩ اﯼ ﮐ ﻪ ﺧ ﻮدش اﺳ ﺖ ﺑ ﺮاﯼ اﻳﻨﮑ ﻪ ﺧ ﻮدش‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺠﻨﺒﺪ‪ .‬ادﻳﺎن ﭼﻨﻴﻦ اﻧﺪ‪ .‬در ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺣﻴﺎت ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻨﺒﺶ و ﺣﺮﮐ ﺖ ﻣﻨ ﺪرج اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ادﻳﺎن در ﻋﻴﻦ ﺁﻧﮑﻪ اﻳﻦ هﻤﺎن اﻧﺪ ﻣﺜﻞ اﻳﺎم‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻪ ﺁن اﻧﺪ ﺑ ﺎز ﻣﺜ ﻞ اﻳ ﺎم‪ .‬ﻇﺮاﻓ ﺖ ﻣﺜ ﺎل‬
‫ﻣﺒﺎرﮎ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ‪ :‬ﻣﺜﺎل روز را ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﺗﺎ از ﻣﻮرد ﻣﻠﻤﻮس و ﻣﺤﺴﻮس و ﺟﺰﺋﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻔﻬ ﻮم روز در ﻣﻘﻴ ﺎس وﺳ ﻴﻊ ﺗ ﺮ ﺑﺮﺳ ﻨﺪ‪ ،‬ﺑ ﻪ روزﮔ ﺎر‪ ،‬روزﮔ ﺎر ﻧ ﻮ‪ ،‬ﻋ ﺼﺮ ﺟﺪﻳ ﺪ‪.‬‬
‫ﻇﻬﻮر و ﺑﺮوز ادﻳﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻇﻬﻮر روز‪ ،‬ﺁﻣﺪن روز ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎن ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﯽ ﮐﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم ﺁﻣ ﺪن ﻣﺘ ﻀﻤﻦ ﻣﻔﻬ ﻮم رﻓ ﺘﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬اﻣ ﺎ‬
‫اﮔﺮ ﺁن را ﺑﺎ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﯼ اﻳﻦ هﻤﺎﻧﯽ‪/‬ﻧﻪ اﻳﻦ هﻤﺎﻧﯽ ﻓﻮق اﻟ ﺬﮐﺮ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ده ﻴﻢ ﻳ ﺎ ﺑ ﻪ ﻋﺒ ﺎرﺗﯽ‬
‫از ﺁﻣﺪن رﻓﺘﻪ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ‪) .‬ﻣﺴﻴﺢ ‪ ( :‬ﻣﻦ ﻣﯽ روم و ﺑﻌﺪ ﻣﯽ ﺁﻳﻢ و ﺑﺎز ﻣﯽ روم و دﻳﮕﺮﯼ‬
‫ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ .‬اوﻟﯽ ﻣﺼﺪاق اﻳ ﻦ هﻤ ﺎﻧﯽ و دوﻣ ﯽ ﻣ ﺼﺪاق اﻳ ﻦ ﺗ ﻮ ﺁﻧ ﯽ‪ ،‬در اﻳﻨﺠ ﺎ ﺑ ﺎ ﻣﻔﻬ ﻮم‬

‫‪٤‬‬
‫زﻧ ﺪﮔﯽ ﺑ ﺎﻗﯽ روﺑ ﻪ رو ه ﺴﺘﻴﻢ ‪ .‬ﺁﻧﭽ ﻪ ﻣ ﯽ رود و ﻧﻤ ﯽ ﻣﻴ ﺮد و اﻣﮑ ﺎن ﺑﺎزﮔ ﺸﺖ دارد‬
‫ﻣﺘﺒﺎدر ﺑﻪ ذهﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ادﻳﺎن ‪ ،‬ﻣﻈﺎهﺮ ﻣﻘﺪﺳﻪ ‪ ،‬از ﻣﺮگ ﻧﺎﭘ ﺬﻳﺮﯼ "اﻣ ﺮ ﺁﻳﻨ ﺪﻩ"‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ از اﻳﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ هﻴﭻ رﻓﺘﻨﯽ در ﺁﻧﻬﺎ ﺑ ﯽ ﺑﺎزﮔ ﺸﺖ و ﻣﻄﻠ ﻖ ﻧﻴ ﺴﺖ ‪ .‬در‬
‫اﻳﻘ ﺎن وﻗﺘ ﯽ ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ از ﺗﺎرﻳ ﮏ ﺷ ﺪن ﺷ ﻤﺲ و ﻗﻬ ﺮ و ﺳ ﻘﻮط ﺳ ﺘﺎرﮔﺎن ﻣ ﯽ‬
‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺒﺎرﮎ ﮐﻪ ﺗﻮﺟ ﻪ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻴ ﺪ ﻣ ﺜﻼ ﻣ ﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ ﻳﮑ ﯽ از ﻣﻌ ﺎﻧﯽ "ﺷ ﻤﺲ‬
‫ﻋﻠﻮم و اﺣﮑﺎم و اواﻣﺮ و ﻧ ﻮاهﯽ" اﺳ ﺖ "ﮐ ﻪ در ﻇﻬ ﻮر ﻗﺒ ﻞ ﻣﺮﺗﻔ ﻊ ﺷ ﺪﻩ و اه ﻞ ﺁن‬
‫ﻋﺼﺮ در ﻇﻞ ﺁن‪...‬ﻣﻬﺘﺪﯼ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎرﻳﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻳﻌﻨﯽ ﺣﮑﻤﺶ و اﺛﺮش ﺗﻤﺎم ﻣ ﯽ‬
‫ﮔﺮدد" اﻳﻨﺠﺎ از رﻓﺘﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﯽ داﻧﻴﻢ اﻳﻦ رﻓﺘﻦ ﺑ ﺎ ﺁﻣ ﺪن اﺣﮑ ﺎم و اواﻣ ﺮ ﺟﺪﻳ ﺪ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﻀﻮر ﻗﻘﻨﻮﺳﯽ‪ ،‬ﺑ ﯽ ﺷ ﮏ در ﺳ ﻨﺖ ﻣ ﺴﻴﺤﯽ ﮐ ﻪ ﻧﻴﭽ ﻪ ﻧﻴ ﺰ‬
‫در ﺁن ﺑﺎر ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻦ ﻧﻴﭽﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن را ﺧﻮش ﻧﻴﺎﻳﺪ و اﻳ ﻦ‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮﯼ را ﻧﭙﺴﻨﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ او در ﺁن دﻳﻨﯽ ﺗ ﺮﻳﻦ اﺣﮑ ﺎﻣﺶ‪ ،‬در "ﺧ ﺪا ﻣ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ" ‪،‬‬
‫در ﻗﺒﺎل هﻤﻴﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻏﺎﻟﺐ در ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﻮﺿ ﻊ ﮔﺮﻓ ﺖ ‪ .‬او در ﺁن ﺣﮑ ﻢ در ﺑﺮاﺑ ﺮ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم "ﺁﻣﺪن" اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﺁﻧﮑﻪ "زﻧﺪﻩ" اﺳ ﺖ و رﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ ﭼ ﻮن زﻧ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‬
‫ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد و او ﺑﺎ اﻋﻼن ﻣﺮگ او "ﺁﻣﺪن" او را ﻣﻨﺘﻔﯽ ﮐﺮد و ﻋﺠﻴﺐ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮﮔﺰ از ﺷﺮ "ﺁﻣﺪن" و ﺁن ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻏﺎﻟﺐ ﺧﻼص ﻧﺸﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ "ﺑﺎزﮔﺸﺖ‬
‫ﺟ ﺎودان هﻤ ﺎن " ﺷ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎ را در اﻳﻨﺠ ﺎ ﺑ ﻪ ﻣﺤﺘ ﻮاﯼ اﻳ ﻦ اﺻ ﻞ ﻧﻴﭽ ﻪ اﯼ ﭼﻨ ﺪان ﮐ ﺎرﯼ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ ﺁﻳﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻨﺪاﺷﺖ ﮐﻪ او از اﺻﻞ ﻣﺴﻴﺤﺎﺋﯽ ﻣﻦ ﻣﯽ روم و ﺑﻌﺪ ﻣﯽ‬
‫ﺁﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻦ هﻤﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻮد ﻣﯽ ﺟﻮﻳ ﺪ ‪ .‬او هﺮﮔ ﺰ ﻧﺘﻮاﻧ ﺴﺖ رﮔ ﻪ ه ﺎﯼ ﻣ ﺴﻴﺤﯽ اﻳ ﻦ دو‬
‫اﺻ ﻞ ﺧ ﻮد را ﻣﺤ ﻮ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ از ﻣﻔﻬ ﻮم ﺣﺮﮐ ﺖ ﺑ ﻪ ﺻ ﻮر ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮن در‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﺳﻮد ﻣﯽ ﺟﻮﻳﻨﺪ ﻣﺜﻼ در ﻣﻌﻨﯽ ﺗﺒﺪﻳﻞ ارض ﺁن را ﺑﻪ ﺗﺒ ﺪﻳﻞ اراﺿ ﯽ ﻗﻠ ﻮب‬
‫ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺒﺪﻳﻞ هﻤﺎن دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ و هﻤﺎن ﺣﺮﮐ ﺖ ﻗﻠ ﻮب اﺳ ﺖ‪ .‬در اﻳ ﻦ ﻣﻘ ﺎم‬
‫هﻴﮑﻞ ﻣﺒﺎرﮎ از ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮﻳﻦ و دروﻧﯽ ﺗﺮﻳﻦ و ﻣ ﻮﺛﺮ ﺗ ﺮﻳﻦ ﺣﺮﮐ ﺎت‪ ،‬ﺣﺮﮐ ﺖ ﻗﻠﺒ ﯽ ‪،‬‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬از ﺣﺮﮐﺖ روح‪ .‬ﻣﻨﮑﺮﻳﻦ ﺣﺮﮐﺖ را در ﺳﻄﺤﯽ ﺗﺮﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﯼ ﻣﻔﻬ ﻮﻣﯽ ﺁن‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﻄﺤﯽ و ﻇﺎهﺮﯼ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻇﺎهﺮ زﻣﻴﻦ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐ ﺎرﯼ‬

‫‪٥‬‬
‫ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ از ﻋﻬﺪﻩ ﯼ ﻋﻠﻢ و ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯼ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ) و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﺒﺎرﮎ‬
‫در اﻳﻘﺎن اﻳﻦ از " ﻧﺴﻤﺎت ﺟﻮد ﺁن ﺳﻠﻄﺎن وﺟﻮد" اﺳﺖ‪(.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﯽ اﻳﻦ ﮐﺘﺎب راﺟﻊ ﺑ ﻪ ﺁﻣ ﺪن )و ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ رﻓ ﺘﻦ( اﺳ ﺖ‪ .‬رﻓ ﺘﻦ‬
‫را ﻣﺤﺮز ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺁﻣﺪن ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻄﻌ ﯽ ﺷ ﺪن ﺁن رﻓ ﺘﻦ ه ﺎ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ادﻳ ﺎن‬
‫ﻗﺒﻞ " رﻓﺘﻪ اﻧﺪ" و دﻟﺒﺴﺘﮕﺎن ﺁﻧﻬﺎ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺁن ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ رﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‬
‫اﻣﺮﯼ ﻣﺎدﯼ ﺑﻮد اﺧﺒﺎر ﺁن دﺷﻮار ﻧﺒﻮد‪ .‬رﻓﺘﻦ ﺷﻤﺎ از اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻵن اﻳﻨﺠﺎ هﺴﺘﻴﺪ و ﺑﻌﺪ ﻳﻮاﺷﮑﯽ وﺳﻂ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻨﺪﻩ ﺟﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺧﺒ ﺮدادن ه ﻢ ﻧﻤ ﯽ‬
‫ﺧﻮاهﺪ‪ .‬ﺻﻨﺪﻟﯽ ﺷﻤﺎ ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ ﻣﺨﺒﺮ ﺁن اﺳﺖ‪ .‬هﻴﭻ ﮐﺲ هﻢ ﻣﻨﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ‬
‫رﻓﺘﻦ "روح"‪ ،‬رﻓﺘﻦ "ﻋﻘﻞ"‪ ،‬رﻓﺘﻦ "ﻋﺸﻖ" اﺛﺒﺎت ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ‪ .‬ﺣ ﺎﻻ ﭘ ﺲ از ﺁن رﻓ ﺘﻦ‬
‫در دﺳﺖ اهﻞ ﺁن ادﻳﺎن‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ؟ ﭼﻴﺰهﺎﯼ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ‪ .‬ﻗﺒﻮل اﻳﻦ اﻣﺮ دﺷﻮار‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ‪ .‬اﺳﻨﺎد ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﯽ اﺳ ﺖ ﺁﻳ ﺎت اﻧﺠﻴ ﻞ اﺳ ﺖ و‬
‫‪ ...‬ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ زﻳ ﺮ ﺁن ﻧﻤ ﯽ زﻧﻨ ﺪ‪ .‬ﻧﮑﺘ ﻪ ﯼ ﻇﺮﻳ ﻒ ‪ ،‬ﺑﺎرﻳ ﮏ و ﻗﺎﺑ ﻞ ﺗﺎﻣ ﻞ ه ﻢ‬
‫هﻤ ﻴﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴ ﺪ وﻗﺘ ﯽ در ﺑ ﺎب ﻋﻼﺋ ﻢ ﻇﻬ ﻮر ﺑﺤ ﺚ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬وﻗﺘ ﯽ ﺑ ﻪ ﻣﻮﺿ ﻮع‬
‫ﺳﻘﻮط ﺳﺘﺎرﮔﺎن‪ ،‬اﻓﻮل ﺷﻤﺲ و ﻗﻤﺮ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧ ﺪ‪ .‬دارﻧ ﺪ ﺑ ﻪ ﻧ ﺸﺎﻧﻪ ه ﺎﯼ "ﺁﻣ ﺪن" ﻣ ﯽ‬
‫ﭘﺮدازﻧﺪ اﻣﺎ ﺧﻮب ﮐﻪ دﻗﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻇﺎهﺮﯼ ﺁﻧﻬ ﺎ در ﻧ ﺰد ﻧ ﺎس ﺗﻮﺟ ﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ در ﻣﯽ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻋﻼﻣﺖ هﺎﯼ ﻧﻴﺎﻣﺪن اﻧﺪ ﻧﻪ ﺁﻣﺪن‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻋﻼﻣﺖ هﺎﯼ اﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ هﺴﺖ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﺮود اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻔﻬﻮم ﺁﻣﺪن را ﺑ ﺎ ﻟﻄ ﺎﻳﻒ اﻟﺤﻴ ﻞ از ﻋﺮﺻ ﻪ‬
‫ﯼ اﻳﻤﺎن ‪ ،‬از ﺣﻮزﻩ ﯼ ﻣﻔﺎهﻴﻢ ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﻳﻘ ﺎن ﺧ ﺎرج ﮐ ﺮدن اﺳ ﺖ‪ .‬ﺳ ﻘﻮط ﺳ ﺘﺎرﮔﺎن ﺑ ﺮ‬
‫زﻣﻴﻦ ﻳﻌﻨ ﯽ ﻧ ﺎﺑﻮدﯼ زﻣ ﻴﻦ ‪ ،‬اﻓ ﻮل ﺷ ﻤﺲ و ﻗﻬ ﺮ ﻧﻴ ﺰ هﻤ ﻴﻦ ﻃ ﻮر و ﻗ ﺲ ﻋﻠ ﯽ ذﻟ ﮏ‪.‬‬
‫هﻴﮑﻞ ﻣﺒﺎرﮎ هﻢ اﻳﻦ ﻣﺴﺘﻨﺪات اﻳﻤﺎن و ﺣﺘﯽ درﺳﺖ ﺗﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﻳﻘﺎن دﻳﻨﯽ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺑ ﻪ‬
‫ﺁن ادﻳ ﺎن را ﻗﺒ ﻮل دارﻧ ﺪ‪ .‬در ﺳ ﻨﺪﻳﺖ ﺁن اﺳ ﻨﺎد ﺷ ﮏ ﻧﻤ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻧﮑﺘ ﻪ ﯼ ﺣ ﺴﺎس ه ﻢ‬
‫هﻤﻴﻦ ﺟﺎﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎر راﺣﺖ ﺗﺮ ﺑﻮد اﮔﺮ ﻣﯽ زدﻧﺪ زﻳﺮ ﺳﻨﺪﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﮐﺎر ﺻﻮرت‬
‫ﻧﻤ ﯽ ﮔﻴ ﺮد ﭼ ﻮن ﻇﻬ ﻮر اﻳ ﺸﺎن ﻳ ﺎ ﺁﻣ ﺪن اﻳ ﺸﺎن ﻣﺘ ﻀﻤﻦ ﺑﺎزﮔ ﺸﺖ و ﺗﮑ ﺮار "ﺁﻣ ﺪن"‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻳﺸﺎن ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﺁن اﻗﻮال در ادوار ﭘ ﻴﺶ ﺑ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ و ﺧﻮدﺷ ﺎن‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎزﯼ درﺧ ﺸﺎﻧﯽ در اﻳ ﻦ ﮐﺘ ﺎب ﺷ ﺮوع ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ‬

‫‪٦‬‬
‫اوﻟ ﻴﻦ ﺑ ﺎر ﭘﻴ ﺎﻣﺒﺮﯼ ﺑ ﻪ ﺑﺤ ﺚ ﻋﻘﻠ ﯽ در ﻳ ﮏ ﮐﺘ ﺎب ﺁﺳ ﻤﺎﻧﯽ دﺳ ﺖ ﻣ ﯽ زﻧ ﺪ‪ .‬ﻗ ﺮﺁن ‪،‬‬
‫اﻧﺠﻴﻞ‪ ،‬ﺗﻮرات‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﮐﺘﺎب اﻗ ﺪس ﮐﺘ ﺎب ﺑﺤ ﺚ ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﺘ ﺎب ﺑﻴ ﺎن اﺻ ﻮل و اﺣﮑ ﺎم و‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎم اﻳﻘﺎن در ﺑﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﮐﺘﺐ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ از اﻳ ﻦ ﺟﻬ ﺖ ﻳﮕﺎﻧ ﻪ اﺳ ﺖ ﮐﺘ ﺎب اﻳﻘ ﺎن‬
‫ﮐﺘﺎب ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺘﺎب در اﻓﺘﺎدن ﺑﺎ ﻣﺪﻋﺎﯼ ﻣﺪﻋﯽ ﺑ ﺎ ﺗ ﺼﺪﻳﻖ ﺁﻧﭽ ﻪ در دﺳ ﺖ ﻣ ﺪﻋﯽ‬
‫اﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﮑﻠﻴﻒ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻨﻴﺎدﯼ در اﻳﻘﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﮐﯽ‪ ،‬ﮐﺠﺎ روﯼ داد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺁن را ﻧﻔﻬﻤﻴﺪ ؟ رﻓﺘﻦ‪ ،‬رﻓﺘﻦ روح و ﺟ ﺎن‬
‫و ﻣﺤﺘﻮاﯼ اﻣﺮ اﻧﻀﻤﺎﻣﯽ و ﻋﻴﻨﯽ اﺳﺖ ‪ :‬اﺳﻼم‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ‪ ،...‬اﻳ ﻦ اﻋﻴ ﺎن از ﺧ ﺎﻟﯽ‬
‫از روح ﺷﺪن ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎر ﺳﺨﺖ و دردﻧﺎﮎ و ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻇﺎهﺮا ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﺛﺮ دارد ‪ ،‬ﺑﮕﻮﺋﯽ روح از ﺗﻮ داﻣﻦ در ﮐﺸﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷ ﺎﻳﺪ ﺑﺘ ﻮاﻧﻴﻢ ﻋﻤ ﻞ ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ را در ﻗﺒ ﺎل اﻳﻤ ﺎن در اﻳ ﻦ ﮐﺘ ﺎب ﻧ ﻪ ﺗﺨﺮﻳ ﺐ‬
‫‪ ، destruction‬ﻧ ﻪ ‪ ،reconstruction‬و ﺑﺎزﺳ ﺎزﯼ ﺁن‪ ،‬ﮐ ﺎرﯼ ﮐ ﻪ ﻣ ﺼﻠﺤﻴﻦ ادﻳ ﺎن‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑ ﻪ ‪deconstruction‬و واﺳ ﺎزﯼ ﻳ ﺎ ﭼﻴ ﺰﯼ ﻧﺰدﻳ ﮏ ﺑ ﻪ ﺁن ﺑ ﺪاﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫زﻳﺮا هﻴﮑﻞ ﻣﺒﺎرﮎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ اﺳﺎس اﻳﻤﺎن را ﺑﺮ ﺑﺎد دهﻨﺪ )ﺗﺨﺮﻳﺐ(‪ ،‬ﻧﻤ ﯽ ﺧﻮاهﻨ ﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزﯼ و روح ﻣﺠﺪد دﻣﻴﺪن هﻤﺎن ﭼﻴﺰ دﺳﺖ ﺑﺰﻧﻨ ﺪ ﺑ ﻪ ﻃ ﻮرﯼ ﮐ ﻪ ﻧﻬﺎﻳﺘ ﺎ اﺳ ﻼم‬
‫ﺑ ﻪ روﻧ ﻖ و ﺷ ﮑﻮﻩ اوﻟﻴ ﻪ ﯼ ﺁن ﺑ ﺎز ﮔ ﺮدد‪ ،‬اﻳ ﻦ ﮐ ﺎرﯼ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺗﻨﻬ ﺎ ﮐ ﺴﺎﻧﯽ ﮐ ﻪ ﻓﺎﻗ ﺪ‬
‫ﻗﺪرت ﺧﻼﻗﻴﺖ ﮐﻠﻤﻪ اﷲ اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺸﺮ ﻋﺎدﯼ ‪ ،‬ﻃﻔﻴ ﻞ ﺧ ﺎﻟﻖ اﻧﺠ ﺎم ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬ﮐ ﺴﯽ ﮐ ﻪ ﻣ ﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ دوﺑﺎرﻩ اﻣﺮﯼ ﺑﺪﻳﻊ و زﻧ ﺪﻩ ﺧﻠ ﻖ ﮐﻨ ﺪ ﺑﺎزﺳ ﺎزﯼ ﻧﻤ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬هﻴﮑ ﻞ ﻣﺒ ﺎرﮎ ﺑﻴ ﺸﺘﺮ‬
‫واﺳﺎزﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬در واﺳ ﺎزﯼ ﺑ ﻪ دﻻﻟ ﺖ ﭘﻴ ﺸﻮﻧﺪ ‪) de‬در ﻓﺮاﻧ ﺴﻪ(ه ﻢ ﺷ ﺒﺎهﺖ و ه ﻢ‬
‫ﻏﻴﺮﻳﺖ‪ ،‬هﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ و هﻢ ﮔﺴﺴﺖ ﻇﻬﻮر و ﻧﻤﻮد ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁن روﻳ ﻪ و رواﻟ ﯽ ﺧ ﻼق‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ هﺮ دم از ﻧﻮ ﭘﺮﺳ ﺸﮕﺮﯼ و از ﻧ ﻮ ﺗﻌﻴ ﻴﻦ ﻣ ﺴﻴﺮ ﮐ ﺮدن ) ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﮐ ﺮات در‬
‫اﻳﻘﺎن ﺷ ﺎهﺪ اﻳﻨﻬ ﺎ ه ﺴﺘﻴﺪ( ﭘ ﯽ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬در ﺿ ﻤﻦ ﺁن ﺑ ﻪ ﺳ ﺮاغ ﺑﻨﻴ ﺎن ه ﺎ ﻣ ﯽ‬
‫روﻧﺪ ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت و ﻧﻘﺎط ﮐﻮر را ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ ﮐﻪ در هﻤﻪ ﯼ ﺗﻔﺴﻴﺮ هﺎ ﻧﺎدﻳﺪﻩ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺣﺘﯽ اﺟﻤﺎع ﺑ ﺮ ﻧﺎدﻳ ﺪﻩ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺁن اﺳ ﺖ‪ ،aporia ،‬ﻳ ﺎ ﺳﺮﮔ ﺸﺘﮕﯽ و‬
‫ﺳﺮدرﮔﻤﯽ ﺣﺎﺻﻞ از وﺟﻮد ﺁن ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت و ﻧﺎﺳﺎزوارﯼ هﺎ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ اﺣﻀﺎر اﺟﺰا ﻧ ﺎهﻤﺨﻮان ﺧ ﻮد ﻣ ﺘﻦ ﻳ ﺎ اﺣ ﻀﺎر ﺁﻳ ﺎت و اﺣﺎدﻳ ﺚ و رواﻳ ﺎت‬

‫‪٧‬‬
‫دﻳﮕﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ ﯼ ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﺑ ﺪون اﻳﻨﮑ ﻪ ﺑﺘ ﻮاﻧﻴﻢ در اﻳ ﻦ ﻣﺠ ﺎل ﺗﻨ ﮓ وارد‬
‫ﺁن ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺻﺪ اﺻﻠﯽ و ﺿﻤﻨﯽ درﻳﺪا ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﻴ ﺮد‪.‬‬
‫اﺻﻼ ﻗﺼﺪ اراﺋﻪ ﯼ ﻃﺮﺣ ﯽ از ﺑ ﺎزﯼ ﺑ ﯽ ﭘﺎﻳ ﺎن دال ه ﺎ ﻧﻴ ﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑ ﻪ در واﺳ ﺎزﯼ‬
‫درﻳﺪاﺳﺖ‪ .‬ﮐﻤﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺣﺴﺐ ﻧﻈ ﺮ او ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻴ ﺪ ﺑ ﺮاﯼ ﭘﻴ ﺪا ﮐ ﺮدن ﻣﻌﻨ ﺎﯼ ﻳ ﮏ دال ﺑ ﻪ‬
‫ﻓﺮهﻨ ﮓ ﻟﻐ ﺖ رﺟ ﻮع ﮐﻨﻴ ﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴ ﺪ ﮐ ﻪ در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ﺁن دال ه ﺎﯼ دﻳﮕ ﺮ ﺁﻣ ﺪﻩ و ﺁﻧﻬ ﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﻣ ﺪﻟﻮل ه ﺎﯼ دﻳﮕ ﺮ دﻻﻟ ﺖ دارﻧ ﺪ و ﺳ ﭙﺲ ادﻋ ﺎ ﮐﻨﻴ ﺪ ﮐ ﻪ ﻣﻌﻨ ﺎ در زﻧﺠﻴ ﺮﻩ ﯼ اﻳ ﻦ دال‬
‫هﺎﺳﺖ و هﺮﮔﺰ در هﻴﭻ ﺟﺎﯼ ﻣﻌﻴﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ و دال هﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺣﺼﻮل ﻣﻌﻨﺎ را داﺋﻤﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﯽ اﻧﺪازﻧﺪ )‪ (deffer‬و ﺧ ﻮد در ﺿ ﻤﻦ ﻳ ﮏ ﺑ ﺎزﯼ ﺗﻔ ﺎوت ﺁﺷ ﮑﺎر ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮد ﻣﺮد اﺳﺖ ﭼﻮن زن ﻧﻴﺴﺖ و در ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑ ﺎ ﺁن و ﺑ ﻪ ﻟﺤ ﺎظ ﺁن ﻣﻌﻨ ﺎ ﻣ ﯽ ﻳﺎﺑ ﺪ و ﻗ ﺲ‬
‫ﻋﻠﯽ ذﻟﮏ و ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﻌﻨ ﺎﯼ دال ه ﺎ وﺿ ﻌﻴﺘﯽ از ﺁﮔ ﺎهﯽ را ﺑ ﺮاﯼ ﺷ ﻤﺎ رﻗ ﻢ ﻣ ﯽ‬
‫زﻧﻨﺪ ﮐﻪ داﺋﻤﺎ در ﺣﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺁﺷ ﮑﺎر و ﺛ ﺎﺑﺘﯽ‬
‫وﺟ ﻮد دارﻧ ﺪ )ﭼﻨﺎﻧﮑ ﻪ ﺳ ﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاهﺎﺋﯽ ﭼ ﻮن ﻓﺮدﻳﻨ ﺎن دوﺳﻮﺳ ﻮر ﻧﻬﺎﻳﺘ ﺎ ﺑ ﻪ ﺁن ﻗﺎﺋ ﻞ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ(در ﺣﺎل اﻋﻤﺎل ﻗﺪرت اﺳﺖ و ﮔﺮوهﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ اﯼ دارﻧﺪ در ﺣﺎل ﺗﺤﻤﻴﻞ‬
‫ﻋﻘﻴﺪﻩ ﯼ ﺧ ﻮد ﺑ ﻪ دﻳﮕ ﺮان از ﻃﺮﻳ ﻖ ﺗﺜﺒﻴ ﺖ ﻣﻌ ﺎﻧﯽ اﻧ ﺪ‪ .‬ﻧ ﻪ‪ ،‬ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ در ﭘ ﯽ‬
‫ﻣﺘﺰﻟﺰل ﮐﺮدن ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ اﻧ ﺪاﺧﺘﻦ ﺑﻨﻴ ﺎن ﺁن ‪ ،‬ﻣﻌﻨ ﺎ‪ ،‬ﻧﻴ ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗ ﺼﺪﺷﺎن‪،‬‬
‫از ﺳﺮﮔﺸﺘﮕﯽ و از "ﺿﻴﻖ" )ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﺒﺎرﮎ( ﺧﺎرج ﮐﺮدن ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ‬
‫‪،‬ﻣﺜﻞ درﻳﺪا‪ ،‬ﺑﺎ هﻴﭻ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﯽ رﻗﺎﺑﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻗﺼﺪ ﻓﻘ ﻂ ﺣ ﺮف ﻧ ﻮ و ﺗ ﺎزﻩ زدن ﻧﻴ ﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺧﻼق و ﺑﺰرگ ﺑﺸﺮﯼ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎءاﷲ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ روﺷﻦ ﺷﺪن اﻳﻨﮑﻪ ﭼﻄﻮر ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺑﻨﻴﺎن رﻓﺖ و ﺑﻪ ﭼﻴﺰﯼ در‬
‫ﺁﻧﺠ ﺎ دﺳ ﺖ ﻳﺎﻓ ﺖ و ﮐ ﻞ ﻧﮕ ﺮش را اﻋ ﺘﻼ ﺑﺨ ﺸﻴﺪ ﻣﺜ ﺎﻟﯽ ﻣ ﯽ زﻧ ﻢ‪ .‬ﻣ ﯽ داﻧﻴ ﺪ ﺣ ﻀﺮت‬
‫ﻣﺴﻴﺢ در ﺧﺼﻮص ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺗﺒﺮﻋﺎت ﺑﻴﺎن ﻣﻌﺮوﻓﯽ دارﻧﺪ ‪ :‬ﭼﻨﺎن ﺑﺎﻳ ﺪ ﺧﻴ ﺮات و ﻣﺒ ﺮات‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺷﻤﺎ از دﺳﺖ ﭼﭗ ﺷﻤﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ ﺣﺘﯽ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﻪ‬
‫روﯼ ﺧﻮدﺗ ﺎن ﻧﻴﺎورﻳ ﺪ ﺗ ﻮ ﮔ ﻮﺋﯽ از ﻳ ﮏ ﻟﺤ ﺎظ ﺧﻮدﺗ ﺎن ه ﻢ ﺑ ﯽ ﺧﺒﺮﻳ ﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﮑ ﻪ‬
‫ﺧﻮدﺗﺎن ﺗﻘﺪﻳﻢ ﮐﺮدﻩ اﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮب وﻗﺘﯽ اﺣﺒﺎ در ﺿﻴﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮔﻠﺪان ﺧﻴﺮﻳﻪ ﻣ ﯽ روﻧ ﺪ‬
‫ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ٢٠‬هﺰار ﺗﻮﻣ ﺎن ‪ ٣٠ ،‬ه ﺰار ﺗﻮﻣ ﺎﻧﯽ‪ ۵٠ ،‬ه ﺰار ﺗﻮﻣ ﺎﻧﯽ ﺧ ﻮد را در‬

‫‪٨‬‬
‫ﻣﺸﺖ ﺧﻮد ﻣﺨﻔﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ دﮐﺎن رﻳﺎ ﮔﺸﻮدﻩ ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﺳ ﻮال ﻣ ﯽ ﮐ ﻨﻢ اﮔ ﺮ‬
‫در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ هﻤﻪ ﯼ اﻓ ﺮاد ﺑ ﺎ ﭼﻨ ﻴﻦ دﺳ ﺖ ﭘ ﺮﯼ ﺑ ﻪ ﺳ ﻤﺖ ﮔﻠ ﺪان ﻣ ﯽ روﻧ ﺪ و دﺳ ﺖ ﭘ ﺮ‬
‫ﺧﻮد را ﭘﻨﻬﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻳﮏ ﻧﻔ ﺮ ﻳ ﮏ ﺻ ﺪﺗﻮﻣﺎﻧﯽ در دﺳ ﺖ ﺑﮕﻴ ﺮد و ﺑ ﻪ ﺳ ﻤﺖ ﮔﻠ ﺪان‬
‫ﺑﺮود و ﺁن را ﻧﺸﺎن دهﺪ ﭼﻪ؟ ﻣ ﺮد ﻣ ﯽ ﺧﻮاه ﺪ ﮐ ﻪ در ﻣﻴ ﺎن اﻳ ﻦ اﻏﻨﻴ ﺎ ﻓﻘ ﺮ و ﺑﻴﻨ ﻮاﺋﯽ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ و ﮔﺬﺷﺖ و ﻓﺪاﮐﺎرﯼ ﻇﺎهﺮا ﮐ ﻢ ارزش ﺧ ﻮد را ﺑ ﻪ رخ ﺑﮑ ﺸﺪ اﺻ ﻼ در اﻳﻨﺠ ﺎ‬
‫ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﯼ ﻓﺨﺮ و ﻣﺒﺎهﺎت ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ رخ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﺷ ﻮد اﻳ ﻦ ﺁن ﺗﺒﺮﻋ ﯽ ﻧﻴ ﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ از دﺳﺖ ﭼﭗ ﺧﺒ ﺮدار ﺷ ﻮد اﺻ ﻼ ﺁدم ﺧﺠﺎﻟ ﺖ ﻣ ﯽ ﮐ ﺸﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠ ﯽ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺘﮑﯽ و ‪ ...‬ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺗﺎزﻩ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻨﻴﺎن ﺁﺷﮑﺎر ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن در ﺑﻨﻴﺎن ِ ﺁن ﺣﮑﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ وﺳ ﻴﻠﻪ اﺳ ﺒﺎب ﻓﺨ ﺮ و ﻣﺒﺎه ﺎت ﺧ ﻮد‬
‫را ﻓﺮاهﻢ ﻧﮑﻨﻴﺪ‪...‬‬
‫ﻣﺜﻼ در ص ‪ ،٣۶‬ﻧﺎﺳﺎزوارﯼ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺁﻳﻪ اﯼ درﺑﺎرﻩ ﯼ ﻗﻴﺎﻣﺖ را ﺁﺷﮑﺎر ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨ ﺪ‪ " :‬واﻻرض ﺟﻤﻴﻌ ﺎ ﻗﺒ ﻀﺘﻪ ﻳ ﻮم اﻟﻘﻴﺎﻣ ﻪ و اﻟ ﺴﻤﻮات ﻣﻄﻮﻳ ﺎت ﺑﻴﻤﻴﻨ ﻪ‪ .‬ﺳ ﺒﺤﺎﻧﻪ و‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻋﻤﺎ ﻳﺸﺮﮐﻮن" )ﺳﻮرﻩ اﻟﺰﻣﺮ( ﻣﻀﻤﻮن ان اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﯼ زﻣﻴﻦ اﺧﺬ ﺷ ﺪﻩ‬
‫در دﺳ ﺖ اوﺳ ﺖ روز ﻗﻴﺎﻣ ﺖ‪ .‬و ﺁﺳ ﻤﺎن ﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ ﺷ ﺪﻩ در دﺳ ﺖ راﺳ ﺖ اوﺳ ﺖ‪ .‬ﺣ ﺎل‬
‫ﻗﺪرﯼ اﻧﺼﺎف ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﮐﻪ اﮔ ﺮ ﻣﻘ ﺼﻮد اﻳ ﻦ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣ ﺮدم ادراﮎ ﻧﻤ ﻮدﻩ اﻧ ﺪ ﭼ ﻪ‬
‫ﺣﺴﻦ ﺑﺮ ﺁن ﻣﺮﺗﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬واﻧﮕﻬﯽ اﻳﻦ ﻣ ﺴﻠﻢ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺣ ﻖ ﻣﻨﻴ ﻊ دﺳ ﺘﯽ ﮐ ﻪ ﻣﺮﺋ ﯽ‬
‫ﺷﻮد ﺑﺒﺼﺮ ﻇﺎهﺮ و ﻣﺮﺗﮑﺐ اﻳﻦ اﻣﻮرات ﺷﻮد ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ذات ﻧﻴ ﺴﺖ ﺑﻠﮑ ﻪ ﮐﻔﺮﻳ ﺴﺖ‬
‫ﻣﺤ ﺾ و اﻓﮑ ﯽ اﺳ ﺖ ﺻ ﺮف اﻗ ﺮار ﺑ ﺮ ﭼﻨ ﻴﻦ اﻣ ﺮﯼ‪ .‬و اﮔ ﺮ ﺑﮕ ﻮﺋﯽ ﻣﻈ ﺎهﺮ اﻣ ﺮ او‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺎﻣﻮر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ اﻳﻦ هﻢ ﺑﻐﺎﻳﺖ ﺑﻌﻴﺪ اﺳ ﺖ و ﺑ ﯽ ﻓﺎﺋ ﺪﻩ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻘﺼﻮد از ارض ارض ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﻋﻠﻢ اﺳﺖ‪ .‬و از ﺳﻤﻮات ﺳﻤﻮات ادﻳﺎن‪".‬‬
‫ﻳﮏ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺼﺮﯼ ﺳﻴﻨﻤﺎﺋﯽ ﺳﺎدﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺎﻃﻴﺮ ﻳﻮﻧ ﺎن‬
‫ﺑﺎﺳ ﺘﺎن "اﻃﻠ ﺲ" ﻣﺤﮑ ﻮم ﺷ ﺪ ﺑ ﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ ﮐ ﺮﻩﯼ زﻣ ﻴﻦ را ﺑ ﺮ دوش ودﺳ ﺖ ه ﺎﯼ ﺧ ﻮد‬
‫ﻧﮕ ﺎﻩ دارد‪ ،‬ﺧﺪاوﻧ ﺪ ه ﻢ در روز ﻗﻴﺎﻣ ﺖ ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣﺤﮑ ﻮﻣﻴﺘﯽ دارد و ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﻪ ﻳ ﮏ دﺳ ﺖ‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺑﻪ دﺳﺖ دﻳﮕﺮ ﺁﺳﻤﺎن ﻟﻮﻟﻪ ﺷﺪﻩ و ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ را ﻧﮕ ﺎﻩ دارد ﺗ ﺎ ﻗ ﺪرت ﺧ ﻮدش‬
‫را ﻧﺸﺎن دهﺪ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از اﻳﻨﮑﻪ در اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ هﻨﻮز ﺁن ﺗﺼﻮر اﺑﺘﺪاﺋﯽ و ﻣﺨ ﺎﻟﻒ ﻋﻠ ﻢ‬

‫‪٩‬‬
‫ﻧﺠﻮم ِ اﻣ ﺮوز وﺟ ﻮد دارد ﮐ ﻪ ﮐ ﺴﯽ زﻣ ﻴﻦ و ﺁﺳ ﻤﺎن را ﻧﮕ ﺎﻩ داﺷ ﺘﻪ‪،‬ﺧﻮد ﺁن ﺑ ﻪ درد‬
‫ﺗﻤﺒﺮ ﭘﺴﺘﯽ ﻣﯽﺧﻮرد‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﭘﺮﺳﺶ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁن ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ‪ -١ :‬ﻓﺎﻳﺪﻩﯼ اﻳﻦ‬
‫ﺻﺤﻨﻪﯼ )ﺗﻤﺎﺷﺎﺋﯽ ﺳﻴﻨﻤﺎﺋﯽ( ﭼﻴﺴﺖ؟ اﻳﻦ ﻃﻠﺐ ﻣﻌﻘﻮﻟﻴﺖ داﺷ ﺘﻦ از ﻣﻌﻨ ﺎﯼ ﺁﻳ ﻪ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﻼ ﭼ ﻪ ﻣﻨﻄﻘ ﯽ ﺑ ﺮ اﻳ ﻦ ﺑﻴ ﺎن )ﺑ ﺎ ﻣﻌﻨ ﺎﯼ ﻇ ﺎهﺮﯼاش( ﻣﺘﺮﺗ ﺐ اﺳ ﺖ؟ اﻳ ﻦ ﺣﻤﻠ ﻪﯼ‬
‫اﺻ ً‬
‫ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺖ واﻗﻌًﺎ ﺑﺮاﯼ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ هﻤ ﻴﻦ ﻣﻌﻨ ﺎﯼ ﻇ ﺎهﺮﯼ را ﺑ ﺎور دارد ﺑ ﺴﻴﺎر دﺷ ﻮار‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻔﻴﺪ ﻓﺎﻳ ﺪﻩ از اﻳ ﻦ ﻣﻌﻨ ﺎ ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ده ﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳ ﺶ دوم‪ ،‬ﻃ ﺮح‬
‫ﻼ ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﻳﮏ ﺗﻨ ﺎﻗﺾ دروﻧ ﯽ و ﻣﻔﻬ ﻮﻣﯽ اﺳ ﺖ ﺑ ﺎ اﻳ ﻦ دﻻﻟ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﻓ ﺮض ﺁﻧﮑ ﻪ اﺻ ً‬
‫ﺗ ﺼﻮﻳﺮ و ﭼﻨ ﺎن ﺗ ﺼﻮرﯼ ﻓﺎﻳ ﺪﻩاﯼ داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ )ﮐ ﻪ ﻧ ﺪارد( ﺗﺤﻘﻘ ﺶ در ﻋ ﺎﻟﻢ ﺧ ﺎرج‬
‫ﻣﺤﺎل اﺳﺖ زﻳﺮا ﻻزﻣﻪاش اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ دﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﻳ ﻦ ﮐﻔ ﺮ اﺳ ﺖ –‬
‫ﭘﺲ ﭼﻮن در ﻣﻌﻨﯽ ﺁﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎل ﺑﺮﻣﯽﺧ ﻮرﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑﺮﮔ ﺮدﻳﻢ و در ﺗﻌﺒﻴ ﺮ ﺧ ﻮد ﺗﺠﺪﻳ ﺪ‬
‫ﻧﻈ ﺮ ﮐﻨ ﻴﻢ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬ ﺎن ﺁﻳ ﻪاﯼ ﮐ ﻪ ﺳ ﺮ راﺳ ﺖ و از اﻳ ﻦ رو ﭘ ﻮچ و ﺳ ﻄﺤﯽ ﻣ ﯽﻧﻤ ﻮد‬
‫اﺳ ﺮارﺁﻣﻴﺰ و ﻧﻤ ﺎدﻳﻦ ﻣ ﯽﺷ ﻮد‪ .‬ﭼ ﺎرﻩاﯼ ﻧﻴ ﺴﺖ ﺟ ﺰ اﻳﻨﮑ ﻪ اﻳ ﻦ رﺧ ﺪادهﺎ‪ ،‬رﺧ ﺪادهﺎﯼ‬
‫دروﻧ ﯽ و ﻣﻌﻨ ﻮﯼ ﺑﺎﺷ ﺪ‪ .‬اﺣﺘﻤ ﺎل ﺳ ﻮم ﻧﻴ ﺰ ﻣ ﯽﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ ه ﻢ ﺑﻐﺎﻳ ﺖ ﺑﻌﻴ ﺪ اﺳ ﺖ و ه ﻢ‬
‫ﺑﯽﻓﺎﻳﺪﻩ‪ .‬ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ ﭼﻮن ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﯼ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﺸﺮﯼ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺳﺖ ﻧﻤﯽﺗ ﻮان در‬
‫ﺣ ﻖ او ﭼﻨ ﻴﻦ ﮔﻤ ﺎﻧﯽ داﺷ ﺖ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺗ ﺼﻮرﯼ ﻻزﻣ ﻪاش ﻣﻘ ﺎم ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑﻠﻨ ﺪﯼ ﻗﺎﺋ ﻞ ﺑ ﻮدن‬
‫ﻼ ﺧﻄ ﻮر ﺁن ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﺮاﯼ او اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ اﻟﻬﻴﺎت ﺑﻬﺎﺋﯽ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ اﺳ ﻼﻣﯽ و اﺻ ً‬
‫ذهﻦ ﻳﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻐﺎﻳﺖ ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ اﺑﺘﺪا ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣ ﯽﮐﻨﻨ ﺪ و ﺳ ﭙﺲ از ﻧ ﻮ واژﻩه ﺎ‬
‫را ﻣﻌﻨﺎ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و در اﻳﻦﺟﺎ ﻣﯽﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺁﻳﻪ اﻧﺴﺠﺎم دارد و دﻻﻟﺖ ﻋﻤﻴﻘ ﯽ )ﺑ ﺮ ﺧ ﻼف‬
‫دﻻﻟﺖ ﺳﻄﺤﯽ ﭘﻴﺶ( ﭘﻴﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺣ ﺼﺮ و ﺑ ﺴﺘﮕﯽاﯼ را ﮐ ﻪ‬
‫ﺁﻳﻪ در ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻇﺎهﺮﯼ اوﻟﻴ ﻪ دارد ﻣ ﯽﺷ ﮑﻨﺪ‪ .‬اﻣﮑ ﺎن ﻋﺒ ﻮر از ﺳ ﻄﺢ ﻓ ﺮاهﻢ ﻣ ﯽﺷ ﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎزﻩ ﻣﺘﻮﺟ ﻪ ﻧﮑ ﺎت دﻳﮕ ﺮﯼ ه ﻢ ﻣ ﯽﺷ ﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣ ﯽﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ در اﻳ ﻦ دورﻩ‪ ،‬دورﻩﯼ ﻗﻴﺎﻣ ﺖ‪،‬‬
‫ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ در ﺁن واﻗﻊ ﺷﺪﻩاﻳﻢ زﻣﻴﻦ ﻳﺎ ارض ﻋﻠﻢ و ﻣﻌﺮﻓ ﺖ در ﻗﺒ ﻀﻪﯼ اﻗﺘ ﺪار‬
‫اوﺳ ﺖ و ﺁﺳ ﻤﺎن را او درﭘﻴﭽﻴ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دﻳﮕ ﺮ ﺁﺳ ﻤﺎن اﻣ ﺮ ﺁﺳ ﻤﺎﻧﯽ از ﺁن‬
‫ﺳ ﻠﺐ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﻪ ﻋﺒ ﺎرت دﻳﮕ ﺮ ﺗﻤ ﺎم ﺁن ﭼﻴ ﺰﯼ ﮐ ﻪ ادﻳ ﺎن را از ﻧﻈﺎﻣ ﺎت ﺑ ﺸﺮﯼ‬
‫ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﯽﮐﺮد ﻳﻌﻨﯽ ﺁﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮدن ﺁن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪﯼ ﺧﺪاوﻧﺪ )و ﻧﻪ ﺑﺸﺮ( از ﺁن اﺧ ﺬ ﺷ ﺪﻩ‬

‫‪١٠‬‬
‫اﺳ ﺖ)ﺗ ﻮ ﮔ ﻮﻳﯽ ﻧﻴﺮو‪،‬ﻓﻴﺾ‪،‬اﺳﺎﺳ ﺎ از ﻣﻨﺒ ﻊ ﻓ ﻴﺾ و ﻧ ﻪ در ﻣﺤ ﻞ ﺗﻮزﻳ ﻊ ﺁن ﻳﻌﻨ ﯽ‬
‫ارض‪،‬ﮐﺎﺳﺘﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﮐﺎر ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ اﺳ ﺖ( ‪ .‬اﻣ ﺎ در ﻋ ﻴﻦ‬
‫ﺣﺎل ﻗﻠﻮب از دﺳﺖ ﻧﺮﻓﺘﻪ و در ﻗﺒﻀﻪﯼ اﻗﺘﺪار اﻟﻬﯽ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻧﻤ ﯽﺷ ﻮد ﻣﮕ ﺮ ﺁﻧﮑ ﻪ‬
‫ﻣﻈﻬ ﺮ اﻣ ﺮ ﺟﺪﻳ ﺪ ﻗﻴ ﺎم ﮐ ﺮدﻩ ﺑﺎﺷ ﺪ‪.‬ﻳﻌﻨ ﯽ ﻇﻬ ﻮر ﻣﻈﻬ ﺮ اﻣ ﺮ ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ وﺿ ﻌﻴﺖ ﺑﻐ ﺮﻧﺞ‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﯽ دهﺪ‪،‬وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﻧﻤﺎﯼ درهﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪن ﺁﺳﻤﺎن وﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﺑﺴﺎط دﻳ ﻦ و‬
‫اﻳﻤ ﺎن ودر ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل از دﺳ ﺖ ﻧ ﺮﻓﺘﻦ اﻳﻤ ﺎن ﻗﻠ ﻮب‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﻪﮔﺎﻧ ﻪﯼ زﻣ ﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺁﺳﻤﺎن و ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻣﻌﻨﺎﯼ هﻤﮕﻮﻧﯽ ﻣﯽﻳﺎﺑﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ زوال روﺣﺎﻧﻴ ﺖ ادﻳ ﺎن ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ﺧﺪاوﻧ ﺪ‬
‫ﺑﺴﺎط ﺟﺪﻳﺪ و اﭘﻴﺴﺘﻤﻪﯼ ﺟﺪﻳﺪﯼ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻣﯽﺷﻮد و اﻳﻦ ﮐﺎر ﺣﻀﻮر ﻗﺎﺋﻢ و ﻣﻈﻬﺮ اﻣ ﺮ‬
‫را ﻻزم ﻣﯽﺁورد‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮ در ﻣﻮرد ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎءاﷲ ﻣﻔﻬﻮم ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ را‬
‫واﺳﺎزﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁن را ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑﻨﻴ ﺎدﯼ ﺗ ﺮ از ﺁﻧﮑ ﻪ ﻣ ﺮدم در ﻧﻈ ﺮ دارﻧ ﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ از اﺳﻤﺎ و ﺻﻔﺎت هﻤﻪ ﯼ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻈﺎهﺮ هﻮاﻻول و‬
‫اﻵﺧﺮ و اﻟﻈﺎهﺮ و اﻟﺒﺎﻃﻦ ﺧﺪاوﻧﺪﯼ هﺴﺘﻨﺪ هﻤﻪ ﯼ ﺁﻧﻬﺎ هﻢ اوﻟﻴﺖ دارﻧﺪ و هﻢ ﺁﺧﺮﻳﺖ‪.‬‬
‫هﻢ ﺣﻀﺮت ﺁدم ﺧﺎﺗﻢ اﺳﺖ و هﻢ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ اول اﻟﺦ‪ .‬ﺑﻌﺪ دو ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻘﻞ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‬
‫و ﻣﻔﻬﻮم ﺟﺰﻣﯽ ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ را ﻣﻀﻄﺮب و ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ص ‪ ١٢٩‬ﻣ ﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ‬
‫‪ " :‬ﺁﻳﺎ ﻧﻐﻤﻪ ﯼ ﻃﻴﺮ هﻮﻳﻪ را ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳ ﺪ "اﻟ ﻒ ﻓﺎﻃﻤ ﻪ ﻧﮑ ﺎح ﻧﻤ ﻮدم ﮐ ﻪ‬
‫هﻤﻪ ﺑﻨﺖ ﻣﺤﻤﺪ اﺑﻦ ﻋﺒﺪاﷲ ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ" ﺧﻮب ﻣﻌﻠﻮم اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ه ﻴﭽﮑﺲ ه ﺰار‬
‫دﺧﺘﺮ ﻧﻤﯽ ﺁورد و ﺗﺎزﻩ ﺑﺮ روﯼ هﻤﻪ ﯼ دﺧﺘﺮاﻧﺶ ﻳﮏ اﺳﻢ ﻧﻤﯽ ﮔﺬارد ﮐ ﻪ اﻳ ﻦ ﻋ ﻴﻦ‬
‫اﺳﻢ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﻢ ﺑﺮاﯼ ﺗﻤﻴﺰ دادن اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺗﮑﺮار ﺁن اﺳﻢ را ﺑ ﯽ ﻣﻌﻨ ﯽ ﻣ ﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﭼﺎرﻩ ﻧﻤﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺟﺰ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ ه ﺰار ﺑ ﺎر ﺗﮑﺜﻴ ﺮ ﺷ ﻮد ﺗ ﺎ ﺁن ازدواج‬
‫هﺰار ﺑﺎرﻩ ﺷﻮد از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ "ﻣﻦ"‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﻓﺎﻋﻞ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ه ﺰار‬
‫ﺑﺎرﻩ ﺷﻮد ﺷﻤﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻣﻔﻬ ﻮم ﺟﺰﺋ ﯽ ﺧﺎﺗﻤﻴ ﺖ ﭼﮕﻮﻧ ﻪ ﺑ ﺎ ه ﺰار ﺑ ﺎر ﺗﮑ ﺮار ﺷ ﺪن دﭼ ﺎر‬
‫ﺳﻴﻼن و اﺿﻄﺮاب ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﯽ ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ‬
‫ﺣﺎﻣﻞ ﺁن ادﻋﺎﯼ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﻮدن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺁﻧﭽﻪ در دﻋ ﻮﯼ ﺧﺎﺗﻤﻴ ﺖ ﺣ ﻀﺮت‬
‫ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﻗﻮم‪ ،‬ﻣﻀﻤﺮ اﺳﺖ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻮدن ﺧﺘﻤﻴﺖ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ه ﺰار ﺑ ﺎر‬

‫‪١١‬‬
‫ﺗﮑﺜﻴﺮ ﺷﺪن ﺧﺎﺗﻢ اﻟﻨﺒﻴﻴﻦ اﻳﻦ اﻧﺤ ﺼﺎر را ﺑ ﻪ ﺷ ﺪت ﺑﺎره ﺎ ﻣ ﯽ ﺷ ﮑﻨﺪ‪ .‬دوﺑ ﺎرﻩ در ص‬
‫ﺑﻌﺪ )‪ (١٣٠‬ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ ‪" :‬هﻤﭽﻨ ﻴﻦ ﻧﻐﻤ ﻪ ﯼ ﺟﻤ ﺎل ازﻟ ﯽ ﺣ ﺴﻴﻦ ﺑ ﻦ ﻋﻠ ﯽ را ادراﮎ‬
‫ﻧﻤﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻤﺎن ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻀﻤﻮن ﺁن اﻳﻦ اﺳﺖ " ﺑﻮدم ﺑﺎ اﻟﻒ ﺁدم ﮐﻪ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﯼ‬
‫هﺮ ﺁدم ﺑﻪ ﺁدم ﺑﻌﺪ ﺧﻤﺴﻴﻦ اﻟﻒ ﺳﻨﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ هﺮ ﻳﮏ وﻻﻳﺖ ﭘ ﺪرم را ﻋ ﺮض ﻧﻤ ﻮدم"‬
‫ﺧﻮب اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻔﻬﻮم اوﻟﻴﺖ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ دﭼﺎر ﻣﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺮاﯼ اﻳﻨﮑ ﻪ ﺗ ﺼﻮر‬
‫ﺗﮑﺜﻴﺮ اﻧﺘﺰاﻋﯽ ﻧﺸﻮد زﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺧ ﻮب وﻗﺘ ﯽ ه ﺰار ﺗ ﺎ‬
‫ﺁدم اول وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اوﻟﻴﺖ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اول اول اﺳﺖ اﮔﺮ ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﻳﮑ ﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و دﻳﮕﺮ اول ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﮐﻪ هﺰار ﺗﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴ ﺐ ﻣﻔﻬ ﻮم ﺧﺎﺗﻤﻴ ﺖ در ﺗﻘﺎﺑ ﻞ‬
‫ﺑﺎ اوﻟﻴﺖ ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد و در ﮐﻨﺎر ﺁن ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد ﻳﻌﻨﯽ ﭼﻴﺰﯼ ﮐ ﻪ در واﺳ ﺎزﯼ‬
‫هﻢ وﺟﻮد دارد ﻣﻌﻨﺎ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن دال هﺎ ﺑﻪ وﻳﮋﻩ دال هﺎﯼ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑ ﻪ ه ﻢ ﻣ ﯽ رﺳ ﺪ‬
‫هﻴﮑﻞ ﻣﺒﺎرﮎ ﺑﻪ اﻳﻦ هﻢ ﺑﺴﻨﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ :‬اﻳﻦ دو ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ و ﻣﺘﻨﺎوﺑﺎ در ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻧﻔﻮذ دارﻧﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ وﺣﺪت ﻣﻈﺎهﺮ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ هﻤﻪ ﻣﻈﺎهﺮ اوﻟﻴﺖ و‬
‫ﺁﺧﺮﻳﺖ اﻧ ﺪ ﻳﻌﻨ ﯽ ﺁدم در ﻋ ﻴﻦ ﺁﻧﮑ ﻪ اول اﺳ ﺖ ﺁﺧ ﺮ اﺳ ﺖ و ﺧ ﺎﺗﻢ در ﻋ ﻴﻦ ﺁﻧﮑ ﻪ ﺁﺧ ﺮ‬
‫اﺳﺖ اول اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﺮﺑﺪرﯼ اول در ﺁﺧﺮ و ﺁﺧﺮ در اول دﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻘﺎن ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎءاﷲ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎ ﻣﯽ روﻧﺪ )ص ‪ ١٣‬ﺑ ﻪ ﺑﻌ ﺪ( ﭼ ﺮا‬
‫ﮐﻪ اﻳﻤﺎن دﻳﻨﯽ ﭘﻴﻮﻧﺪ وﺛﻴﻘﯽ ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻳ ﺎ ﻋﻼﻣ ﺖ دارد‪ .‬اﻳﻤ ﺎن دﻳﻨ ﯽ اﯼ ﮐ ﻪ ﺑ ﺎ ﻧ ﺸﺎﻧﻪ اﯼ‬
‫ﺧﺎص و ﻓﻘﻂ هﻤﺎن ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺪون ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎﯼ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺪون ﺗﻄ ﺎﺑﻖ و هﻤﺨ ﻮاﻧﯽ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﺎ هﻢ‪ ،‬ﺑﺪون ﺁﻣﺪ و رﻓﺖ و ﺗﺤ ﺮﮎ ﺑ ﻴﻦ ﻋﻼﻣ ﺖ ه ﺎ ‪ ،‬ﺳ ﺮ و ﮐ ﺎر دارد‪ .‬و از‬
‫هﻤﻴﻦ رو اﻳﻤﺎن از ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎزاﻳﺴﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪.‬اﻳﻤﺎن ﺟﺰﻣﯽ‪ .‬اﻳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﺧ ﻮد و اﻳﻘ ﺎن‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ اﯼ ﻧﻤﯽ ﺑﻴﻨﺪ و ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ دﻟﻴ ﻞ ﭘﻴ ﺸﺎﭘﻴﺶ ﺧ ﻮد را از دﺳ ﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑ ﻪ اﻳﻘ ﺎن ﻣﺤ ﺮوم‬
‫ﮐ ﺮدﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در اﺻ ﻞ در اﻳﻨﺠ ﺎ اﻳﻘ ﺎن ﺣ ﺬف ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ و ﻗ ﺼﺪ ﻣﺒ ﺎرﮎ ﺑﺎزﮔﺮداﻧ ﺪن‬
‫اﻳﻘﺎن ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﯼ اﻳﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در اﺑﺘ ﺪاﯼ ﮐﺘ ﺎب اﻳﻘ ﺎن در اﻳ ﻦ ﺗ ﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﺑ ﻪ اﺷ ﺎرﻩ ﻓ ﺮق ﺑ ﺎرﻳﮑﯽ ﺑ ﻴﻦ اﻳﻤ ﺎن و اﻳﻘ ﺎن ﻣ ﯽ ﮔﺬارﻧ ﺪ – "ﺳ ﺎﻟﮑﻴﻦ ﺳ ﺒﻴﻞ اﻳﻤ ﺎن" ‪:‬‬
‫ﻓﻌﻠﻴﺖ دارد‪" ،‬ﻃﺎﻟﺒﻴﻦ ﮐﺆس اﻳﻘﺎن" ‪ :‬ﻃﻠﺐ و ﺧﻮاﺳ ﺖ اﺳ ﺖ‪ ،‬در راﻩ اﺳ ﺖ – و ﺑ ﺮاﯼ‬
‫هﺮ دو ﺷﺮط ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺆﻣﻦ ﻃﺎﻟ ﺐ اﻳﻘ ﺎن ﺑﺎﻳ ﺪ ﺣﺮﮐ ﺖ ﺷ ﻨﺎﺧﺘﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳ ﺪ‬

‫‪١٢‬‬
‫ﺗﺤﺮﯼ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑ ﺮود ﺗ ﺎ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﺑ ﻪ ﺳ ﻤﺖ او ﺑﻴﺎﻳ ﺪ‪ .‬ﭼ ﻪ او ﺑ ﺎ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺘ ﯽ ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ﺁن ﻧﻴ ﺰ ﻣﺘﺤ ﺮﮎ اﺳ ﺖ ﺳ ﺮوﮐﺎر دارد‪ .‬ﺑ ﺎ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ زﻧ ﺪﻩ‪ .‬وﻗﺘ ﯽ او ﺁن‬
‫ﺷ ﺮاﻳﻂ را ﺣ ﺎﺋﺰ ﺷ ﺪ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺗﺠﻠﻴ ﺎت اﺷ ﺮاﻗﺎت‪ ...‬و ﻣﺤ ﻞ ﻇﻬ ﻮرات ﻓﻴﻮﺿ ﺎت ﻏﻴ ﺐ‬
‫ﻧﺎﻣﺘﻨﺎهﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪".‬‬
‫ﭘﺲ ارﺗﺒﺎط ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻣﻬﻢ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻧ ﺸﺎﻧﻪ ه ﺎ ﻏﺎﻟﺒ ﺎ در ﻧﻈ ﺎم ﻧ ﺸﺎﻧﻪ ه ﺎ‬
‫ﻣﻌﻨﺎ دارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ دﻻﻟﺖ دارﻧﺪ و ﺑﺎ هﻢ ﻣﻌﻨﺎﻳﺸﺎن ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻼﻣﺖ ﺑ ﻮدن‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﭼﻴ ﺰ دﻳﮕ ﺮﯼ دﻻﻟ ﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ و‬
‫ﺁن ﭼﻴ ﺰ دﻳﮕ ﺮ ﻧﻴ ﺰ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺗ ﺎزﻩ ﺧ ﻮد ﻧ ﺸﺎﻧﻪ ﯼ دﻳﮕ ﺮﯼ ﺑﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﮐ ﺸﻒ ﻣﻌﻨ ﺎﯼ ﻳ ﮏ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺎﻩ ﻻزﻣﻪ اش رﺟﻮع ﺑﻪ ﻋﻼﻣ ﺖ ه ﺎﯼ دﻳﮕ ﺮ اﺳ ﺖ ﻳ ﺎ ﺗﮑ ﺮار ﺁن در ﻣﻮاﺿ ﻊ‬
‫دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺑﺎ هﻤﻴﻦ ﺷ ﮕﺮد ﺧﻄ ﻮط ﻣﻴﺨ ﯽ را در اﻟ ﻮاح ﺳ ﻨﮕﯽ و ﮐﺘﻴﺒ ﻪ ه ﺎ ﺧﻮاﻧ ﺪﻩ اﻧ ﺪ‪ .‬از‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺗﮑﺮار ﻋﻼﻣﺘﯽ ﻣﺸﺨﺺ در ﻣﻮاﺿﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺁن ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻋﻼﻣﺖ هﺎ ﺑﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ راﻩ دارﻧﺪ و ﻧﻈﻤﯽ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺣ ﺎﮐﻢ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼ ﻪ ﺑ ﺴﺎ اﺷ ﺘﺒﺎﻩ در‬
‫درﮎ ﻳﮏ ﻋﻼﻣﺖ درﮎ ﮐﻞ ﺁن ﻧﻈﺎم را ﻣﺨﺘﻞ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﯼ از ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎ و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﻣﻔﺎهﻴﻢ و ﺁﻳﺎت در اﻳﻘﺎن هﻤ ﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻤﺎرﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﯽ وﻗﺘﯽ در ﺑﺤﺚ ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ ﻣ ﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨ ﺪ ﮐ ﻪ در ﻗ ﺮﺁن‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺁﻳﻪ ﯼ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ وﻋﺪﻩ ﯼ ﻟﻘﺎء اﷲ را ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺗﻨ ﺎﻗﺾ‬
‫اﻳ ﻦ دو ﺑ ﺎ ه ﻢ ﺁﺷ ﮑﺎر ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ ﭘﻴ ﺸﺘﺮ ﻟﻘ ﺎء اﷲ را ﻣﻌﻨ ﯽ ﮐ ﺮدﻩ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ و ﺁن را‬
‫ﻣﻨﺤ ﺼﺮ ﺑ ﻪ ﻟﻘ ﺎﯼ ﻣﻈﻬ ﺮ اﻣﺮاﻟﻬ ﯽ داﻧ ﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬ﺿ ﻤﻦ ﺁﻧﮑ ﻪ ﻗ ﺪرﯼ ﺁن ﺳ ﻮﺗﺮ ﺑ ﺪون‬
‫اﺷﺎرﻩ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ ﻣﻈﻬﺮ اﻣﺮ را ﻧﺒﺎء اﻟﻬﯽ داﻧﺴﺘﻪ ﺑ ﻪ ﺁﻳ ﻪ ﯼ "ﻗ ﻞ ه ﻮ ﻧﺒ ﺄ‬
‫ﻋﻈﻴﻢ" اﺳﺘﺸﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﻗﺮﺁن ﻣﻌﺠﺰﻩ ﯼ ﻓﺼﺎﺣﺖ و ﺑﻼﻏ ﺖ اﻋ ﻼن ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﺧ ﻮد اﻳ ﻦ ﺁن را از‬
‫ﻣﺘﻨﯽ ﻋﻠﻤﯽ ﺟﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺘﻦ ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺘﻌﺎرﻩ ﺟﺎﻳﮕﺎهﯽ ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟ ﺐ ﺳ ﺮ راﺳ ﺖ‬
‫ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ در ﮐﺘﺎﺑﯽ ادﺑﯽ اﺳﺘﻌﺎرﻩ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻣﻬﻤﯽ دارد‪ .‬در ﻋﻼﻣﺖ ﮔ ﺬارﯼ ه ﺎ‬
‫ﻧﻴ ﺰ اﺳ ﺘﻌﺎرﻩ ﺑ ﻪ ﮐ ﺎر رﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺷ ﻤﺲ و ﻗﻤ ﺮ و ﺳ ﺘﺎرﮔﺎن اﺳ ﺘﻌﺎرﻩ از ﭼﻴﺰه ﺎﯼ‬
‫دﻳﮕﺮﻧ ﺪ‪ .‬دﻧﻴ ﺎﺋﯽ ﮐ ﻪ اﺳ ﺘﻌﺎرﻩ ﻣ ﯽﺳ ﺎزد‪ ،‬اﻣﮑ ﺎن ﺑ ﺎزﯼ ه ﺎﺋﯽ ﮐ ﻪ ﻓ ﺮاهﻢ ﻣ ﯽ ﺁورد‪،‬‬

‫‪١٣‬‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺪود اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎل ﮐﻠﻤﻪ در ﻓﻀﺎﺋﯽ ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺴﻂ ﭘﻴﺪا ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﮐﺘﺎب را ﻣﻌﻨﻮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺤ ﺚ اﻧﺘﻘ ﺎدﯼ ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ در ﺑ ﺎب ﻋﻼﻣ ﺖ ه ﺎ ﺑﻬﺘ ﺮﻳﻦ ﻣﺤ ﺮﮎ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤ ﺮﮎ ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺒ ﺪﻳﻞ اﻳﻤ ﺎن ﺑ ﻪ اﻳﻘ ﺎن‪ .‬ﻣﻨﻄ ﻖ ﺿ ﻤﻨﯽ ﻣﺒ ﺎرﮎ روﺷ ﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻋﻼﻣ ﺖ‬
‫ﮔﺬارﯼ ﺑﺮاﯼ راهﻨﻤﺎﺋﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻘﻞ اﻗﺘﻀﺎ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﻋﻼﻣﺘ ﯽ ﺑﮕ ﺬارﻳﻢ ﺗ ﺎ راﻩ را از‬
‫ﭼﺎﻩ ﺑﺎز ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﺟﺎدﻩ ﯼ ﺣﻘﻴﻘﺖ در ﮐﺠﺎ ﻣﯽ ﭘﻴﭽﺪ ‪ .‬ﻋﻼﻣ ﺖ را ﻣ ﯽ‬
‫ﮔﺬارﻧﺪ ﺗﺎ راﻩ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺁﻳﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻮد ﻋﻼﻣﺖ راﻩ را ﺑﺒﻨﺪد‪ ،‬اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮐ ﻪ در ﻣﻮﻗ ﻊ‬
‫ﻇﻬﻮر اﻓﺘﺎد؟ اﮔﺮ ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﻣﺴﻴﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻮار ﺑﺮ اﺑﺮ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺧ ﻮب ﻧﻤ ﯽ ﺁﻳ ﺪ ‪ .‬اﻳ ﻦ ﻣﺤ ﺎل‬
‫ﻋﻘ ﻞ اﺳ ﺖ‪ .‬در اﻳ ﻦ ﺻ ﻮرت ﻣﺤﺘ ﻮاﯼ ﻏﻴ ﺮ ﻣﻌﻘ ﻮل ﻋﻼﻣ ﺖ ﻣﺨ ﺎﻟﻒ ﻣﻨﻄ ﻖ و ﺑﻨﻴ ﺎد‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬارﯼ ﻣﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻋﻼﻣ ﺖ ﺁﻣ ﺪن ﺑ ﻪ ﻋﻼﻣ ﺖ ﻧﻴﺎﻣ ﺪن ﺗﺒ ﺪﻳﻞ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻋﻼﻣ ﺖ‬
‫ﺿﺪ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﺻﻞ ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎءاﷲ در اﻳﻘﺎن ﺑﻪ واﮔﺮداﻧ ﯽ و ﺗﺒ ﺪﻳﻞ ﺿ ﺪ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻪ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺤﺘﻮاﯼ ﺻﻮرﯼ و ﻣﻔﻬﻮم ﻋﻼﻣﺖ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل ﺑﺎﺷﺪ در‬
‫ﺁن ﺻﻮرت هﻴﭻ ﭼﻴﺰﯼ ﻣﺎﻧﻊ از ﮔﻤﺮاﻩ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻮدن ﻋﻼﻣﺖ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺑ ﻮد‪ .‬ﺿ ﺪ ﻋﻼﻣ ﺖ‬
‫ﻓﻘ ﻂ ﻳ ﮏ ﻋﻼﻣ ﺖ ﻣ ﺮدﻩ ﻳ ﺎ ﺳ ﻮﺧﺘﻪ و ﺑ ﯽ اﺛ ﺮ ﺷ ﺪﻩ ﻧﻴ ﺴﺖ ﺑﻠﮑ ﻪ ﻋﻼﻣﺘ ﯽ ﮔﻤ ﺮاﻩ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻤﯽ ﺑ ﺎ اﺻ ﻞ ﻋﻘ ﻞ دارد‪ .‬ﻧ ﺸﺎﻧﻪ ه ﺎﯼ ﺧ ﻼف ﻋﻘ ﻞ ﻳ ﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﻪ‬
‫ﻋﻠ ﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔ ﺖ ﺑ ﺎ ﺑﻨﻴ ﺎد و ﻣﻨﻄ ﻖ وﺿ ﻊ ﺧ ﻮد ﻓﺮوﺑﭙﺎﺷ ﻨﺪ ﻳ ﺎ ﺗ ﻦ ﺑ ﻪ ﺗﻔ ﺴﻴﺮ ﻣﺒ ﺎرﮎ دادﻩ‬
‫ﻋﻘﻼﻧﯽ و ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ راهﻨﻤﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼﻣﺖ ﺿﺪ ﻋﻘﻠﯽ ﻳﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﺿﺪ ﻋﻼﻣ ﺖ ﮐﻤ ﮏ ﻣ ﯽ‬
‫ﮐﻨ ﺪ ﺗ ﺎ اﻳﻤ ﺎن ﺟﺰﻣ ﯽ اﻳﻘ ﺎن را ﮐ ﻪ ﭘﻴﻮﻧ ﺪ ﻗﻄﻌ ﯽ ﺑ ﺎ ﺷ ﻨﺎﺧﺖ دارد و از ﻣﻤ ّﺮ ﺁن و در‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﯼ از ﻋﻤ ﻞ و ﺷ ﻨﺎﺧﺖ ‪ ،‬در ﺣﺮﮐﺘ ﯽ رو ﺑ ﻪ ﺟﻠ ﻮ‪ ،‬ﺣﺎﺻ ﻞ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﺣ ﺬف ﮐﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻤﺎن ﺧﻮد ﭼﻮن ﺑﻴﺪ ﻣﯽ ﻟﺮزد و ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴ ﺴﺖ ﻳ ﮏ ﻗ ﺪم ﺑ ﻪ ﺟﻠ ﻮ‬
‫ﺑﺮدارد ﮐﻪ ﻣﺒﺎدا اوﺿﺎع ﻋﻮض ﺷﻮد و ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﺎﻣﻪ ﯼ اﻳﻤﺎن او در ﺁﺳ ﻤﺎن ﻟﻐ ﻮ ﺷ ﻮد‬
‫ﻓﺎﻗﺪ ﺁن روﺷﻨﺎﺋﯽ روح اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻦ ﺑ ﻪ ﺑ ﻼ ‪ ،‬ﻣ ﺼﻴﺒﺖ ‪ ،‬دﮔﺮﮔ ﻮﻧﯽ و ﻗ ﻀﺎ ﻣ ﯽ ده ﺪ و‬
‫در هﻤﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻗﻮت ﺗﻮﮐﻞ و ﺗﻔﻮﻳﺾ و ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﯼ ﻋﻘﻞ و روح ﮐ ﺎر ﺧ ﻮد را از ﭘ ﻴﺶ‬
‫ﻣ ﯽ ﺑ ﺮد ‪ .‬ﻃ ﺮف ﺣ ﺴﺎب ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ ﻧ ﺴﻠﯽ اﻏﻠ ﺐ ﻓﻘﻴ ﺮ از ﻧﻈﺮروﺣ ﯽ ‪ ،‬ﻓﺎﻗ ﺪ‬
‫ﺟﺴﺎرت ﻻزم ﺑ ﺮاﯼ ﻣﻘﺎﺑﻠ ﻪ ﺑ ﺎ ﺿ ﺪ ﻋﻼﻣ ﺖ ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﺣ ﺎل ﺁﻧﮑ ﻪ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺁﻧﻬ ﺎ ﺧ ﻮد ﭘ ﻴﺶ از‬

‫‪١٤‬‬
‫ﻇﻬ ﻮر ﻣﺒ ﺎرﮎ ﺟ ﺴﺎرت اﻳ ﻦ ﻣﺒ ﺎرزﻩ را ﻣ ﯽ ﻳﺎﻓﺘﻨ ﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ ﮐ ﻪ ﻧﮑﺮدﻧ ﺪ ه ﻴﭻ‪ .‬هﻨ ﻮز ﮐ ﻪ‬
‫هﻨ ﻮز اﺳ ﺖ از ﺧﻮاﻧ ﺪن اﻳﻘ ﺎن ﺳ ﺮﺑﺎز ﻣ ﯽ زﻧﻨ ﺪ ‪ .‬اﻟﺒﺘ ﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠ ﻪ ﺑ ﺎ ﺿ ﺪ ﻋﻼﻣ ﺖ ﺑ ﺴﻴﺎر‬
‫دﺷﻮار اﺳﺖ ﺗﻬﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﺧﻮد اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﻋﻼﻣ ﺖ ﺑ ﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﯼ ﺧﻮد ﻣﺎ ﺑﻪ ﺿﺪ ﺧﻮد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠ ﺖ ﺁﻧﮑ ﻪ اﻳﻤ ﺎن هﻤ ﻮارﻩ ﺧﻮاﺳ ﺘﻪ‬
‫ﺧﻮد را رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻪ اﻳﻘﺎن ﺑﺪاﻧ ﺪ و ﺑ ﺎﻟﻄﺒﻊ ﺑ ﻪ اﻳ ﻦ وﺳ ﻴﻠﻪ ﭘﻴ ﺸﺎﭘﻴﺶ اﻳﻘ ﺎن را ﺣ ﺬف ﮐ ﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﮐ ﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟ ﻪ ﺣ ﻀﺮت ﺑﻬ ﺎءاﷲ در ﮐﺘ ﺎب اﻳﻘ ﺎن در ﻋ ﻴﻦ ﺣ ﺎل اﻳﻘ ﺎن ﺣ ﺬف ﺷ ﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ "اﻳﻘﺎن" اﻳﻘﺎن ﺣﺬف ﺷﺪﻩ را ﻓﺮا ﭘﻴﺶ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺨﻮاهﺪ از ﺟ ﺎ ﺑﺠﻨﺒ ﺪ‬
‫و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻳﻘﺎن ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ و ﻃﻠ ﺐ اﻳﻘ ﺎن داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ ﺳ ﺪ راﻩ ﻓ ﻴﺾ اﻟﻬ ﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﻨﺸﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺪﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺗﻮﺟ ﻪ داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﻴﻢ ﺁن ﺣ ﻀﺮت ﺑ ﺎ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﯼ "ﺣ ﺬف‬
‫اﻳﻘﺎن" ﻳﻌﻨﯽ ﺑﺎ "هﻴﭻ" روﺑﻪ رو ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑ ﻪ ﺑ ﺎ اﻳﻘ ﺎن ﺑ ﺪﻟﯽ‪ ،‬اﻳﻤ ﺎﻧﯽ ﮐ ﻪ ﺑ ﺪون ﺗﺤ ﺮﮎ‬
‫ﻋﻘﻠﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎ اﻳ ﺴﺘﺎدﻩ اﺳ ﺖ روﺑ ﻪ روﻳﻨ ﺪ‪ .‬در ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪ ﺗﻔ ﺴﻴﺮ ﻣﺒ ﺎرﮎ ﺣ ﺬف‬
‫اﻳﻘﺎن ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﺣﺬف ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از اﻳﻦ ﭘﺲ ﻧﻴﺰ اﻳﻤﺎن ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ اﻳﻘ ﺎن ﺑ ﺪﻟﯽ و ﺟﻌﻠ ﯽ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﻘﺎدﯼ ﻣﺒﺎرﮎ ‪ ،‬اﺳﺒﺎب و ﺟﻬﺎز ﻋﻘﻠﯽ اﯼ ﮐ ﻪ وارد ﮐ ﺎر زار ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﻳﻤﺎﻧﯽ ﺟﺎﺋﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺬارد ‪ .‬اﻳﻦ اﻳﻤﺎن از ﺁن ﭘﺲ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﻴﺶ از ﭘ ﻴﺶ در ﺧ ﻮد ﻓ ﺮو‬
‫رود ‪ .‬ﺗﺒﻠﻴﻎ اﻳﻘﺎن هﺮ روز ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮ ﭼﻨﺎن اﻳﻤﺎن ﻣﺘﺼﻠﺒﯽ ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪ اﯼ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻓﺮوﮔﺬار ﮐﻨﻴﻢ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺿ ﺪ ﻋﻼﻣ ﺖ ﻧﻴ ﺰ ﺑﻨﻴ ﺎدﯼ دارد‬
‫و ﺁن ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮﯼ اﻧﺴﺎن و هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﯼ دﻳﮕﺮﯼ ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧ ﺪ ‪ ،‬وا‬
‫ﻧﻬﺎدن و ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﯼ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻨﻔﯽ و ﺗﻌﻄﻴﻞ ﮐﺎر و ﻋﻤﻞ ﺗﻦ دادن اﺳﺖ ﻣ ﺎ ﭼ ﻪ ﮐ ﺎرﻩ اﻳ ﻢ‬
‫ﺧﺪا ﺧﻮدش ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را درﺳﺖ ﮐﻨﺪ ‪ .‬او را ﺁن ﻗﺪر ﻗﺪرت اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ هﺎﯼ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﻴﺎزﯼ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻨﻴﺎدﯼ اﺟﺎزﻩ ﯼ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺸﺎﻧﻪ را ﻧﻤ ﯽ ده ﺪ‪ .‬اﺟ ﺎزﻩ‬
‫ﯼ دﻳﺪن ﻧﺎﺳﺎزوارﯼ هﺎﯼ ﻇﺎهﺮﯼ را ﻧﻤﯽ ده ﺪ‪ .‬ﭼﻨ ﻴﻦ ﺑﻨﻴ ﺎدﯼ ﺗ ﺮﺟﻴﺢ ﻣ ﯽ ده ﺪ ﭼﻨ ﺎن‬
‫ﺗﻘﺪﺳﯽ در ﺣﻖ ﺁﻳﺎت اﻟﻬﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺗﻔﮑﺮ و ﻧﻔﻮذ ﺑ ﻪ درون ﺁﻳ ﺎت و ﻟ ﻢ و ﺑ ﻢ‬
‫ﮐﺮدن را از ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان ﺳﻠﺐ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﯼ ﺁﺧﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﻣﺎ اهﻞ ﺑﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم هﺎ و ﮐﻠﻤﻪ هﺎ‬
‫و دﺧﺎﻟﺖ ﺷ ﻨﺎﺧﺖ دﺳ ﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑ ﻪ اﻳﻘ ﺎن ﻣ ﺴﺘﺤﻴﻞ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺎ داﺷ ﺘﻦ ﮐﺘ ﺎب اﻳﻘ ﺎن ﮐ ﺴﯽ ﺑ ﻪ‬

‫‪١٥‬‬
‫اﻳﻘﺎن ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‪ .‬اﻳﻘﺎن ﺑﻪ هﺮ دو ﺻﻮرت‪ ،‬داﺧﻞ ﮔﻴﻮﻣﻪ و ﺧﺎرج از ﺁن ‪ ،‬ﭼﻴ ﺰﯼ اﺳ ﺖ‬
‫ﮐ ﻪ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﻪ ﺁن رﺳ ﻴﺪ‪ .‬هﻤﻴ ﺸﻪ ﻣﻔﻬ ﻮم ه ﺎ ‪ ،‬ﺑ ﻪ وﻳ ﮋﻩ ﻣﻔﻬ ﻮم ه ﺎﯼ ﻣ ﺘﻦ اﻳﻤ ﺎن‪ ،‬از ﻣ ﺎ‬
‫ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﻬﻢ ﻣﺎ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ﺁﻧﻬ ﺎ ﭼﻘ ﺪر اﺳ ﺖ‪ .‬ﻣ ﺎ ﻣﻤﮑ ﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻮﺷﺸﯽ ﺑﺮاﯼ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم هﺎ و ﻓﻬ ﻢ درﺳ ﺖ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻧﮑﻨ ﻴﻢ اﻣ ﺎ ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑ ﺪاﻧﻴﻢ ﮐ ﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﺁﺛﺎر اﻟﻬﻴﻪ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﻬﺪ ﺑﺴﺘﻪ اﻳﻢ و ﻧﻤﯽ ﺗ ﻮاﻧﻴﻢ از ﺑﺎزﺧﻮاﺳ ﺖ ﺗ ﻦ‬
‫زﻧﻴﻢ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ اهﻞ اﻳﻤﺎن ﺑﺎ ﮐﻠﻤﻪ و ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻤﺎن ﺁﻧﻬﺎ را ﺷﮑﻨﻨﺪﻩ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬زﻣ ﺎﻧﯽ‬
‫ﻓﺮا ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ اﻳﻤﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺸﮑﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻳﻘﺎن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺮج ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬
‫‪٢٧‬ﺧﺮداد‪١٣٨٧‬‬

‫‪١٦‬‬