Nombor kompleks

Dari Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas.

Lompat ke: navigasi, gelintar Nombor kompleks merupakan nombor dalam bentuk: a + bi di mana a dan b ialah nombor nyata, dan i ialah entiti khayalan. i mempunyai sifat i2 ! ". a dipanggil bahagian nyata nombor itu, dan b dipanggil bahagian khayalan. #ombor nyata boleh merupakan nombor kompleks kalau b $. %ontohnya, & + 2i ialah nombor kompleks, bahagian nyatanya ialah & dan bahagian khayalannya ialah 2. 'alau z = a + bi, bahagian nyatanya boleh dirupakan seperti (e)z* atau )z* dan bahagian khayalannya +m)z* atau )z*. #ombor kompleks boleh di,ampurkan, ditolakkan, didarabkan dan dibahagikan seperti nombor nyata, tetapi dengan sifat lain. %ontohnya, nombor nyata sendiri tidak boleh memberi -a.apan untuk semua persamaan polinomial, manakala nombor khayalan boleh. Dalam beberapa bidang )terutamanya ke-uruteraan elektrik* di mana i ialah simbol untuk arus elektrik, entiti khayalan ditulis j. Diambil daripada /http:00ms..ikipedia.org0.iki0#ombor1kompleks/

Perpuluhan
Dari Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas.

Lompat ke: navigasi, gelintar Sistem angka perpuluhan ialah sistem angka yang menggunakan sepuluh sebagai asas. +a merupakan sistem angka yang paling banyak digunakan, mungkin kerana manusia mempunyai sepuluh -ari di tangan.

[sunting] Jadual penukaran

Perpuluhan Perduaan Perlapanan Per-16-an

$$$$ $$$$ $$$

$$

"

$$$$ $$$" $$"

$"

$$$$ $$"$ $$2

$2

&

$$$$ $$"" $$&

$&

$$$$ $"$$ $$2

$2

$$$$ $"$" $$3

$3

$$$$ $""$ $$4

$4

$$$$ $""" $$5

$5

$$$$ "$$$ $"$

$6

$$$$ "$$" $""

$7

"$

$$$$ "$"$ $"2

$8

""

$$$$ "$"" $"&

$B

"2

$$$$ ""$$ $"2

$%

"&

$$$$ ""$" $"3

$D

"2

$$$$ """$ $"4

$9

"3

$$$$ """" $"5

$:

"4

$$$" $$$$ $2$

"$

Diambil daripada /http:00ms..ikipedia.org0.iki0;erpuluhan/

Nombor nyata
Dengan kurang tepat, nombor<nombor nyata boleh dianggap sebagai sama saha-a dengan titik<titik pada garis selan-ar. =emua nombor rasional adalah nombor nyata dan seperti dengan nombor rasional, nombor nyata boleh dikelaskan, baik sebagai positif, sifar, mahupun negatif. #ombor nyata boleh di,irikan dengan unik melalui sifat matematiknya: nombor ini adalah medan tertib lengkap yang tunggal. Bagaimanapun, nombor nyata bukannya suatu medan tertutup algebra. 8ngka<angka perpuluhan adalah lagi satu ,ara untuk mengungkapkan nombor. Dalam sistem nombor asas sepuluh, nombor ini ditulis sebagai rentetan angka, dengan satu titik )titik perpuluhan* )umpamanya di 8merika =yarikat dan >nited 'ingdom* atau dengan satu koma )umpamanya di benua 9ropah* di sebelah kanan tempat nilai<nilai satu? nombor nyata negatif ditulis dengan tanda minus di hadapan. =esuatu angka perpuluhan yang mentakrifkan nombor rasional boleh berulang<ulang atau tamat ).alaupun seberapa banyak nombor sifar boleh ditambah*, .alaupun sifar ialah nombor nyata yang tunggal yang tidak boleh ditakrifkan melalui angka perpuluhan yang berulang<ulang. >mpamanya, pe,ahan 302 boleh ditulis sebagai angka perpuluhan ".23 yang tamat, atau sebagai angka perpuluhan ".22777... )angka<angka sembilan yang berterusan* yang berulang<ulang. ;e,ahan "0& hanya boleh ditulis dengan $.&&&&... )angka<angka tiga yang berterusan* yang berulang<ulang. =emua angka perpuluhan yang berulang<ulang atau tamat mentakrifkan nombor nyata yang -uga boleh ditulis sebagai pe,ahan? ".23 302 dan $.&&&&... "0&. =ebaliknya, angka<angka yang tidak berulang<ulang atau tidak tamat me.akili nisbah, iaitu nombor<nombor yang tidak boleh ditulis sebagai pe,ahan. >mpamanya pemalar<pemalar matematik yang terkenal seperti @ )pi* dan , pun,a kuasa dua untuk 2, adalah nisbah? serupa -uga dengan nombor nyata yang diungkapkan oleh angka perpuluhan $."$"$$"$$$"$$$$"... kerana ungkapan ini tidak berulang atau tamat. Nombor-nombor nyata terdiri daripada semua nombor yang boleh diungkapkan melalui angka perpuluhan, baik angka rasional mahupun nisbah. =imbol untuk nombor nyata ialah #ombor<nombor nyata telah dipergunakan untuk me.akili ukuran, dan adalah sama dengan titik<titik pada garis nombor. Aleh sebab ukuran<ukuran hanya dibuat pada tahap ketepatan yang tertentu, -idar selisih selalu .u-ud apabila nombor nyata digunakan untuk me.akilinya. +ni sering diolahkan dengan menentukan bilangan angka bererti yang sesuai.

[sunting] Nombor kompleks

Beralih ke tahap pengabstrakan yang lebih tinggi, nombor<nombor nyata boleh diperluas supaya merangkumi nombor-nombor kompleks Dari segi se-arah, set nombor mun,ul daripada soalan bolehkah nombor negatif mempunyai pun,a kuasa dua. Daripada masalah ini, satu nombor baru telah ditemui: pun,a kuasa satu negatif. #ombor ini ditandakan dengan simbol i yang diberikan oleh Leonhard 9uler.

#ombor<nombor kompleks terdiri daripada semua nombor dengan bentuk a + b i, dengan a dan b merupakan nombor<nombor nyata. Bika a ialah sifar, -adi a + b i dipanggil nombor khayalan. =erupa -uga, -ika b ialah sifar, -adi a + b i ialah nombor nyata kerana tidak adanya komponen khayalan. =esuatu nombor kompleks yang mempunyai a dan b sebagai integer dipanggil integer Caussan. #ombor<nombor kompleks merupakan medan tertutup algebra, iaitu setiap polinomial dengan koefisien kompleks boleh difaktorkan men-adi faktor<faktor linear yang mempunyai koefisien<koefisien kompleks. #ombor< nombor kompleks adalah sepadan dengan titik<titik pada satah kompleks. =etiap sistem nombor yang disebut di atas adalah subset bagi sistem nombor yang berikut. =e,ara simbol, ini di.akili sebagai:

Nombor kompleks
Maklumat lanjut: Nombor kompleks#Sejarah =entuhan sepintas lalu yang tera.al mengenai pun,a kuasa dua nombor negatif didapati dalam ker-a ahli matematik dan pen,ipta Creek, Deron dari 8leEandria, pada abad pertama M, apabila beliau mengambil kira isi padu sesuatu frustum mustahil dalam piramid. ;erihal pun,a kuasa dua nombor negatif ini menon-ol pada abad ke<"4 apabila formula<formula tertutup untuk pun,a<pun,a polinomial dar-ah ketiga dan keempat ditemui oleh ahli matematik +tali )lihat #i,,olo :ontana Fartaglia, Cerolamo %ardano*. Fidak lama kemudian, adalah didapati baha.a formula<formula ini, sungguhpun -ika seseorang itu hanya berminat terhadap penyelesaian nyata, namun kadang<kala memerlukan manipulasi pun,a kuasa dua nombor negatif. +nipun makin membingungkan kerana mereka tidak pun mengamil kira nombor negatif dengan dasar yang kuat pada masa itu. +stilah /hayalan/ bagi kuantiti<kuantiti ini di,adangkan oleh (enG Des,artes pada tahun "4&5 dan sepatutnya memba.a erti penghinaan )lihat nombor hayalan bagi membin,angkan /realiti/ nombor kompleks*. =atu lagi sumber kekeliruan ini adalah baha.a persamaan kelihatan tidak konsisten dan tidak menentu dengan identiti algebra yang sah untuk nombor nyata positif a dan b, serta -uga digunakan dalam pengiraan nombor kompleks dengan mana<mana antara a, b positif dan nombor negatif yang lain. ;enyalahgunaan identiti ini )dan identiti yang berkaitan* yang mana kedua<dua a dan b adalah engatif pun membingungkan 9uler. 'esulitan ini kemudiannya memba.a beliau kepada kelaHiman menggunakan simbol khas i untuk menggantikan untuk men,egah kesilapan ini.

8bad ke<"6 melihatkan titik peluh 8braham de Moivre dan Leonhard 9uler. De Moivre )"5&$* dihargai dengan formula terkenal yang dinamakan bersempena beliau, iaitu formula de Moivre:

dan 9uler )"526* pula formula analisa kompleks 9uler:

'e.u-udan nombor kompleks tidak diterima sepenuhnya sehingga petafsiran geometri telah dihuraikan oleh %aspar Wessel pada tahun "577? pentafsiran ini ditemui semula beberapa tahun kemudian dan dipopularkan oleh %arl :riedri,h Causs, dan kesannya, teori nombor kompleks mengalami satu pengembangan yang penting. 8pa pun, dea gambaran nombor kompleks se,ara grafik turut timbul sea.al tahun "463, dalam De Algebra tractatus oleh Bohn Wallis. Buga pada tahun "577, Causs mengemukakan bukti diterima umum pertama bagi teorem asas algebra, untuk menun-ukkan baha.a setiap polinomial pada nombor kompleks mempunyai set penuh penyelesaian dalam bidang ini. ;enerimaan umum teori nombor kompleks ini tidak sedikit pun merupakan hasil 8ugustin Louis %au,hy dan #iels Denrik 8bel, khususnya 8bel yang merupakan yang pertama untuk berani menggunakan nombor kompleks lalu men,apai ke-ayaan yang terkenal. Causs mengka-i nombor<nombor kompleks bagi bentuk a + bi, yang mana a dan b adalah integer atau nisbah )dan i ialah salah satu daripada dua pun,a x2 + " $*. 8nak muridnya, :erdinand 9isenstein, mengka-i a + bI, yang mana I ialah pun,a kompleks bagi x& ! " $. 'elas<kelas nombor kompleks sedemikian yang lain )iaitu medan siklotomik* berasal daripada pun,a kesean xk ! " $ bagi nilai<nilai k yang lebih tinggi. ;engitlakan ini banyak berpun,a daripada 'ummer yang -uga men,ipta nombor unggul yang diungkapkan sebagai entiti geometri oleh :eliE 'lein pada tahun "67&. Feori am medan< medan ini direka oleh Jvariste Calois yang mengka-i medan<medan yang di-ana ole- akar kepada mana<mana persamaan polinomial

pada tahun "63$ Ki,tor 8leEandre ;uiseuE mengambil langkah penting untuk membeHakan antara kutub dan titik ,abang, dan memperkenalkan konsep titik tunggal asas? ini kemudiannya akan memba.a kepada konsep satah kompleks dilan-utkan.