Mottekoezen®

Het was Peter Weenink’s wens om ooit eens golf te spelen op een echte golfbaan.
Toen hij dan ook een keer, eind vorige eeuw, na het kaasmaken, want over hem
hebben we het, de boer van de kaasmakerij uit Lievelde, de stoute schoenen
aantrok en zich aanmeldde bij de dichtstbijzijnde golfgelegenheid ‘de Voortwis’ te
Winterswijk was zijn teleurstelling groot dat, dat niet zo maar ging.

Uit pure frustratie vond hij toen, het boerengolf uit. De benodigde grond was het
probleem niet, want met een eigen boerderij immers weiland genoeg. Alleen met
kleine golfballetjes tussen de koeien lopen, gaf problemen. Dat betekent de hele
dag zoeken. Hij vond de oplossing in een grotere bal. Een hole was ook snel
gemaakt, melkemmer in de grond en een vlag erbij. Het is een variatie op het
reguliere golfspel waarbij een parcours met een aantal holes in zo min mogelijk
slagen moet worden afgelegd. Inmiddels zes jaar later is Boerengolf®, de snelst
groeiende buitensport van Nederland. Sinds die tijd is het spel verder
geperfectioneerd, de ballen zijn verbeterd, de regels duidelijker, maar een ding is
het zelfde gebleven de club, nog steeds een massief houten klompje aan een
stok.

Jammer! Dat klompje maakt het zo oubollig. Bij buurman ‘Erve Kots’ heet het
zelfs klompengolf. Maar daar heerst dan ook de klompengekte. Men eet er zijn
eten zelfs uit een klomp. Een zittend gat bedecht zich wat. Na de begin
negentienhonderd uitgevonden klompendans -in de Achterhoek werden de
werkklompen tot dan toe juist voor zondagse schoenen ingeruild bij het wagen
van een dansje- is nu dus klompengolf en het eten uit de klomp geïntroduceerd.
Schijnt een oud Lieveldse gewoonte te zijn. Onzin! Boereninnovatie op zijn
slechtst. Maar dit terzijde.

En dat terwijl we bij boerengolf te maken hebben met een van oorsprong
Saksisch spel. Wat wil het geval? Bladerend in het erfgoed, op zoek naar de
historie van de Hessenwegen, vielen mijn ogen op iets wat ik niet zocht. Een
studie van de Zelhemse schrijver G.J. Klokman (1864-1943) getiteld: ‘Oude
Saksische spelen’. Nieuwsgierig lees ik verder. Klokman stelt dat de Saks in ’t
algemeen en bij voorkeur bosrijke zand-en grindgronden bewoonde. Een kei en
een stok waren dan ook de aangewezen voorwerpen voor de eerste spelen. De
Saksen waren druk, op schrale grond, met de zorgen voor het dagelijkse brood,
waardoor het spel in tegenstelling tot de Engelsen, zich niet cultiveerde. Toen in
de vijfde eeuw Angelen en Saksen naar Engeland trokken, op de vlucht voor Attila
de Hun, kwamen ze op vruchtbare grond terecht. De welvaart steeg, zo ook de
tijd voor ontspanning. De Saksische spelen ontwikkelde zich tot de huidige
Engelse sport.
In het artikel schets hij de familietrekken die nog te vinden zijn in de spelvormen
‘sikken en mottekoezen’. Bij het Mottekoezen genoemd naar het drijven van het
zware moedervarken met een dikke stok, een koeze. Als motte fungeerde een
ronde kei en verder werd een stevige rechte boomtak, aan het dikke ondereinde
enigszins krom gegroeid, van ruim een meter lang, evenredig aan de lengte van
de speler gebruikt. De kei moest naar een kuiltje worden geschoven. Hockey en
golf zijn de elegante nakomelingen van de oude Saksische spelen betoogt
Klokman. Helaas, dan vervolgt de schrijver met het sikken. Een spel met wortels
in de oertijd. De sik wordt aangevallen door rovers en wordt door de herder
beschermd. De kudde wordt voorgesteld door een uit een boomtak, gesneden
driepoot ter hoogte van ongeveer 50 cm. Voor deze sik plaats zich de herder met
een stok gewapend, terwijl de aanvallers op ongeveer 15 m. afstand op één lijn
geplaatst om de beurt met een stok werpen om de dier te treffen. Enfin, u raadt
het al, Klokman weet met een stelligheid van heb ik jou daar te verklaren dat
hieruit het cricket is ontstaan.

Als ik nu het verhaal over de Angelen en Saksen nog eens overlees schud ik
lachend m’n hoofd. Heeft Klokman hier satire bedreven? Als ik ergens anders lees
dat aan zijn meningen en inzichten niet mocht worden getornd, weet ik dat dit
niet het geval kan zijn. Nee, hier is sprake van op hol geslagen wensdenken.
Hoogstens dat we een aardige oplossing hebben gevonden voor de clubs bij het
boerengolf en een betere naam. Mottekoezen klinkt als een Olympische sport.
Registreren die handel!