5.

REAKTF G KOMPANZOSYONU DENEY

5.1. DENEYN AMACI
Reaktif g kompanzasyonunu deneysel olarak gerekletirmektir . Bu amala reaktif yk kavram zerinde durulduktan sonra cosfimetre ve reaktif g rlesi incelen mesi yaplarak bir otomatik kompanzasyon dzeni tesis edilecektir .

5.2. TEORK BLG

Reaktif g tketicileri olarak , elektrik tesislerinde kullanlan ve manyetik veya statik alan ile alan btn iletme aralarn gz nne alabiliriz . Bunlar reaktif gle beraber reaktif g de ekerler . En belli bal reaktif g tketicileri olarak ; Dk uyarmal senkron makinalar , Asenkron motorlar , Transformatrler , Bobinler , Havai hatlar , Redresrler , Endksiyon ve ark frtnalar , Kaynak makinalar , Fluoresan , civa buharl ve sodyum buharl lamba balastlar ile neon lamba transformatrlerini sayabiliriz . Yukardaki tketicilerde sz konusu olan reaktif g endktif karakterdedir . kondansatrler , bota alan havai hat ve kablolar ile ar uyarlm sekonder motorlar kapasitif reaktif g ekerler . Tketiciler iin gerekli reaktif g , zel bir nlem alnmazsa , santrallerde retilen aktif gle beraber tketicilere ulatrlr . yapmayan , sadece bobinli devrelerde manyetik alan dourmaya yarayan reaktif akm bylelikle , havai hatlarda , trafoda , tablo , alterler ve kablolarda lzumsuz yere kayplara sebebiyet vermektedir.

REAKTiF AKIM Trafo Generator AKTiF AKIM Hat Havai Hat Trafo Kesici
DAGITIM TRAFOSU ~

Kablo

Motor

Bu kayplar yok edilirse phesiz hatlar , trafolar ve kablolar daha fazla aktif gle yklenebilecek veya bu iletme aralar ve kesicilerin daha byk boyutlu seilmelerine gerek kalmayacaktr . Reaktif enerjinin , santraller yerine tketicilere yakn paralel kondansatrlerden temin edilmesine " Reaktif G Kompanzasyonu " ad verilir .

AKTiF AKIM

G
REAKTiF AKIM

M ~

Q S S=P+jQ P = S . Cos Q = S . Sin P

Q Q1 Q2 S1

S2

P P1 = P2

Bir tesisin sabit bir aktif g ektiini kabul ederek reaktif g kompanzasyonunun etkisini yle inceleyebiliriz : P1 = S1 x Cos 1 Kompanzasyondan nce ekilen aktif g Q1 = S1 x Sin 1 Kompanzasyondan nce ekilen reaktif g Devreye , tketiciye paralel kondansatr sokarak tesisin ebekeden ektii Q1 reaktif gcn Qc kadar azaltarak ebekeden sadece Q2 reaktif gcnn ( Q2 = Q1 - Qc ) ekilmesini salarsak ; P2 = S2 x Cos 2 = P1 Kompanzasyondan sonra ekilen aktif g Q2 = S2 x Sin 2 Kompanzasyondan sonra ekilen reaktif g O halde reaktif gcn ebekeden ekilmesinin bir lt olarak cos yi dk bir deerden daha yksek bir deere karmak iin gerekli kondansatr gcnn ( Qc ) yle hesaplayabiliriz . S1 =
P1 P2 P1 ; S2 = = Cos 1 Cos 1 Cos 2

Q1 = P1 x
Qc P1
X

Sin 1 = P 1 x tg 1 , Cos 1

Q2 =

Sin 2 = P 1 x tg 2 Cos 2

(tg 1 tg 2)

Burada S : ( kVA ) , P : ( kW ) ise Qc : ( kvAr ) dir . rnek : Bir tesisin kurulu gc S1 = 100 kVA , Cos 1 = 0,6 dr . cos 2 'yi 0,95 yapmak iin lzumlu kondansatr gcn hesaplaynz ( Qc = ? ) P1 = S1 x Cos 1 = 100 x 0,6 = 60 kW Cos 1= 0,6 ise tg 1 = 1,333 Cos 2 = 0,95 ise tg 2 = 0,3286 Qc = 60 x 8 0,3286 - 1,333 ) = 60 x ( - 1,0047 ) = - 60,282 kVAr . " - " iareti referans yn ile ilgilidir. O halde gerekli kondansatr gc Qc= 60 kVAr dir .

5.3. KOMPANZASYON TESSNN ETLER 5.3.1) Alclarn Tek Tek Kompanzasyonu

Her cihaz kendine bal belli gte kondansatrler ile tek tek kompanze edilebilirler . burada da sigorta veya dearj direncine gerek yoktur .

M 3~

5.3.2) Grup Kompanzasyonu

Ayn balama cihaz zerinden beraberce devreye girip kan cihazlar mtereken kompanze edilebilirler . burada da sigorta ve dearj direnlerine gerek yoktur .

M
3~

M
3~

M
3~

M
3~

M
3~

5.3.3 ) Merkezi kompanzasyon

Bir tesiste ok sayda endktif yk eken alc bulunuyor ve bunlar dzensiz olarak devreye girip kyorlarsa , ekilen yk durumuna gre ayarl bir kompanzasyon yapmak gereklidir . El ve otomatik alma durumlar ile daima dzgn bir Cos seviyesi tutmaya allr . Kademeli olarak devreye kondansatr sokup kartlarak bu ilem gerekletirilir . Projelendirilmesi ve hesaplanmas kolaydr .

5.3.3. MERKEZ KOMPANZASYON 5.3.3.1 TESS ELEMANLARI 5.3.3.1.a ) Kondansatr

Statik faz kaydrc ad verilen g kondansatrleri , ok dk kayplar ( 0,2 - 0,5 W / kVAr ) , bakm kolayl , pratik g arttrm gibi stnlkleri ile reaktif g retimi iin en uygun elemanlardr . kondansatrler eitli tipte yaltkanlardan imal edilmekte olup ortam scaklna gre de deiik snflarda imal edilirler . Kondansatr niteleri sinsoidal anma gerilimleri ve anma frekanslar ile altklarndan , geen akmn efektif deerinin 1,3 katn amayan faz akm ile srekli olarak alabilmektedir ( TS 804 ) . Boalma dzeni kondansatr devre d edildikten belli bir sre sonra , artk gerilim anma geriliminin tepe deerinden 50 V 'a drlmelidir . Bu sre ; Anma gerilimi 660 V veya daha az olan kondansatrler iin en ok 1 dakika , Anma gerilimi 660 V veya daha yksek olan kondansatrler iin en ok 5 dakika olmaldr ( TS 804 ) . Bu amala kondansatr elemanlar fazlar arasna balanm ve ayn muhafaza iinde bulunan dearj direnleri ile donatlmlardr .

Eer kondansatr ok ksa srelerde sk sk devre d ediliyorsa yeniden devreye sokulurken kondansatrn ularndaki gerilimin ,anma geriliminin % 10 'undan fazla ykselmemesi iin tedbir alnmaldr ( TS 804 ) .

5.3.3.1.b) Anahtarlar
Tekil kompanzasyonda kondansatrler tketici alteri zerinden devreye sokulup karlrlar , ayr bir anahtara gerek yoktur . Grup ve merkezi kompanzasyonda 500 V 'a kadar olan alak gerilim tesislerinde yk anahtar zerinden devreye sokulup karlr - lar . Bu anahtarlar ama srasnda ark etkisi ile kontaklarn yanmasn nlemek iin nominal kondansatr akmnn 1,25 - 1,8 katna gre seilir . Kondansatr anahtar olarak en yaygn kullanm alanna sahip olan cihaz kontaktrlerdir . Byk ama hzlar ve ark sndrme hcreleri sayesinde , kontaktrler yardm ile 500 V 'a kadar olan gerilimlerde 800 - 1000 ampere kadar olan kondansatr akmlar rahata kesilir ve uzaktan kumanda imkanna sahiptir .

5.3.3.1.c) Reglatrler ve Kompanzasyonun Otomatik Ayar :

Reaktif g ihtiyacndaki dalgalanmalar ayarlamak iin eitli sayda birimden yaplm olan kondansatr bataryalar reglatrlerle otomatik olarak devreye sokulup karlrlar . Kondansatrlerin ayarlanmasnn mmkn olmad bir sistemde endktif reaktif gteki azalmalar nedeni ile ar kompanzasyon meydana gelecek ve ebekeye doru bir kapasitif akm ak olacaktr . bu durumda tketici gerilimi ebeke gerilimini aacaktr . U1 Ih.XI I hat Ic I yk U1 = Besleme Gerilimi . U2 = Tketici Gerilimi . R = Hat ve Trafo direnci X = Hat ve Trafo reaktans Kondansatrlerin otomatik kontrol gerilime , g faktrne ve reaktif gce bal olarak yaplabilir . reaktif gce bal kontrolde sistem , kVAr rleleri ile uyarlr ve deien reaktif g vastas ile kondansatrler devreye sokulur ve karlrlar . U2 Ih.RI

g faktrne bal olarak alan rleler tercih edilmemelidir , nk baz durumlarda reaktif g sabit kald halde aktif g deiecek bu da g faktrn deitirecektir . Gerilime bal yaplan ayarlarda ise aktif gcn artmas halinde gerilim dm olacak ve bu durumda da ar kompanzasyon olabilecektir . Sonuta kondansatrlerin kontrolnde en ok kullanlan rle " Reaktif G Rlesi " dir . Reaktif g rlesinin alma ilkesi aadaki blok emada temel olarak grlmektedir .

C/K Kontaktrlere V LME I Cos 1 Reaktif g rlesi , lme , karlatrma ve anahtarlama olmak zere ana ilevsel blm ve yardmc sistemlerden oluur .
KARILATIRMA

ANAHTARLAMA

5.3.3.2. lme Blm :

G katsays dzenlenecek sistemin reaktif g ihtiyacn belirleyebilmesi iin rleye akm ve gerilim bilgilerinin verilmesi gerekir . Akm bilgisi , fazlardan birine balanan akm trafosu aracl ile salanr . G katsays dzeltilecek sistemin ekebilecei en dk ve en yksek akm deerlerini belirleyerek buna uygun , hata snf kk ve gereken gte bir akm trafosu semek ve bu trafo ile sadece reaktif g rlesini beslemek hata ihtimalini en aza indirir . Rle gerilim bilgisini faz - ntr aras veya fazlar aras yaplan balantlarla alr . Fazlar aras balantl rlelerde , akm trafosunun bulunduu faz dndaki iki faz arasndaki gerilim lmede referans olarak kullanlr , nc faz balants ya gereksizdir ya da sadece kontaktr bobinlerinin beslenmesinde kullanlr . Akm ve gerilim bilgileri alndktan sonra " arpma " veya "sfr kesme " yntemlerinden biriyle ebekeden ekilen reaktif g llr ve kendi iinde bu gle orantl sinyal reten rle , yne bu gc kltc ynde ileme geer .

5.3.3.3. Karlatrma Blm

lme blmnden karlatrma blmne gelen sinyal , sistemin reaktif g ihtiyacn veya fazlaln belirtil . Bu blme " C / k " ayaryla rlenin ne zaman ileme gemesi gerektii , " % yzde " veya "cos " ayaryla da ulalmak istenen kompanzasyon dzeyi bilgi olarak verilir . Otomatik kontrol tesisleri ekilen reaktif gc ancak basamaklar halinde deitirebilir , buna karlk ihtiyacn deiimi sreklidir . ayarlanan kompanzasyon dzeyi ancak bir zaman aralnda ve ortalama deer olarak salanabilir . Anahtarlama Blm Anahtarlama blm , karlatrma blmnden gelen bilgiyi kullanarak kademe kontaktrlerini denetler . Bu blmdeki bir ileri - geri sayc ka kademenin devrede olduunu srekli olarak belleinde tutar ve karlatrma blmnden verilen komutun trne gre ya bir basamak kondansatr daha devreye alr veya devreden karr . ki anahtarlama arasndaki geciktirme bu blmde salanr . Rle yapsna gre 8 - 20 saniye arasnda deien bu geciktirmenin iki ilevi vardr ; devreden karlan bir kondansatr grubunun zerindeki kalnt yk yeteri kadar boalmadan yeniden devreye alnma riskini azaltr , reaktif g ihtiyacnn ok hzl deitii durumlarda kondansatrlerin ok sayda ama kapama yapmasn engelleyerek kontaklarn ve kondansatrlerin mrlerini uzatr . Kontaktr sargs besleme yolunun ap kapamada elektromanyetik mini rleler kullanlr . Saycdan gelen sinyal bir glendirici devreden getikten sonra minyatr rleye verilir . Bu rlelerin ama - kapama gc rle tipine gre 1100 VA ile 2500 VA arasnda deiir ve ksa sre iin bunun iki katna kadar zarar grmeden dayanabilirler.

5.4. RLE AYARLARI

devreye kondansatr sokma ve karma snrlarn belirleme . " C " yaygn kullanmda kapasite belirtmesine karlk burada birinci kademedeki kondansatrn kVAr birbirinden gcn , " k " ise rleyi besleyen akm trafosunun dntrme orann gstermektedir .

5.4. a ) C / k ayar : Bu ayar , ebekeden ekilen reaktif gce gre

Bir basamak kondansatr devreye sokulduunda karlanacak ek reaktif g , C ( kVAr ) = 3 . Vp . Ic ve yok edilecek reaktif akm , Ic = C / ( 3 . Vp ) dir . Bunun rle iine yanstlmas ise , ( Ic / k ) = C / ( 3 . Vp . k ) olacaktr . Kontaktr anahtarlama saysn azaltmak amac ile ebekeden ekilen reaktif akmn belirli snrlar iinde oynamasna izin verilir . Genellikle yok edilecek akm , bir basamak kondansatr akmn % 60 ' ile % 70'iArasnda bir deere ulatnda ek bir kademe devreye alnr . Rle yapsna gre deien bu kat sayy da gz nne alrsak , ileme geirici akm deeri , ( Ic / k ) = 0,6 C / ( 3 . Vp . k ) = Ia olur . Rlenin alma gerilimi belirli ve deimez olduu varsaylarak Vp yerine bu deer konulursa , ( Ic / k ) = 0,6 C / ( 3 . 220 . k ) olur . Bylece C / k orann ayarlamak ve nndeki katsayy i devrede bir arpan olarak oluturmakla rleye ileme geirici akm deeri bilgisi verilmi olur . C / k olmas gerekenden daha aa ayarlanrsa rle , gerekenden daha fazla anahtarlama yapmaya balar , bu da kontaktrlerin ypranmasna yol aar . C / k 'nn ok yksek ayarlanmas durumunda ise rle , reaktif g ihtiyacn yeterli kadar yakndan izleyemez ve kapasitif blgede uzun sre almaya neden olabilir .

5.4. b) Cos veya % ayar : Reaktif g kontrol rleleri kalnt reaktif g

ayarl ve Cos ayarl olmak zere iki trldr . Cos ve yzde ayarl rleler istenilen kompanzasyon dzeyini salamak asndan yaklak edeerlidir . Farlar ile yzde ayarl rlelerin kullanlan aktif gten bamsz olarak reaktif gc belirlenen snrlar iinde tutmaya almas , buna karlk Cos ayarl rleler ise izin verilen reaktif gc aktif gle birlikte arttrarak belirlenmi oran deimez tutmaya almasdr . Yzde ayarl rleler toplam grnen gc en aza indirmekte daha etkilidirler . Ortalama g katsays 1 ' e kalnt reaktif gc % 0 'a ayarlanrsa ekil 1 'de grlen alma blgesi elde edilir . bu durumda ebekeden en ok birinci basamak kondansatr gcnn %60 ' kadar reaktif g ekilmesine izin verilir . Grnen g vektr S , endktif yndeki snr aarsa bir basamak daha kondansatr devreye sokulur ve alma noktas S ye kayar , ve g katsays kapasitiftir . S - 0,6 C snrn aarsa devreden kondansatr kartlr .

ekil 2 ' de her iki rle iin ayar sahalar gsterilmitir . P ( kW ) S1 C S

Devreden Kontaktr Kondansatr karma Snr

Devreye Sokma snr

- 0,6 C Kapasitif

0,6 C Endktif

Q(KVAR)

ekil 1 : Cos = 1 veya % = 0 Ayar

P S' S S

P S' S

P S'

%0

0,5 C

%100

ekil 2,1 : Kalnt Reaktif G ( % ) Ayar

P S' S

P S' S

P S'

=18 Cos =1,0 Cos =0,95

=25 Cos =0,90

ekil 2.2 : G Katsays Cos (

) Ayar

5.5. RG - Reaktif G Kontrol Rlesi

5.5.1. TPLER : ( Btn tiplerde ithal mal (6A / 220 V) mini rle
kullanlmtr .) RG - 7A RG - 5A RG - 3A RG - 7B Reaktif G 7 Kademeli Reaktif G 5 Kademeli Reaktif G 3 Kademeli Reaktif G 7 Kademeli , mini Cos Kontrol Rlesi . Kontrol Rlesi Kontrol Rlesi Kontrol Rlesi metreli , ar gerilim korumal Kademeli

5.5.2. GENEL
yi bir kompanzasyon yapabilmenin 2 nemli koulu , gereken kondansatr gcnn dikkatli saptanmas ve kondansatr admlar ile akm trafosunun doru seimidir . Aada , bu deerlerin doru seimi iin pratik bir yntem , bir rnek ile aklanmtr .

5.5.3. GEREKL KONDANSATR GCNN SEM :

Gereken kondansatr gcnn tayini iin tesisin Cos 'sinin ve kurulu aktif gcnn bilinmesi gerekmektedir . Eer tesiste reaktif saya var ise , elektrik faturalarndan ortalama Cos bulunabilir . Pratik olarak , gnn eitli zamanlarnda ve birka gn sre ile lm yapmak , ortalama Cos 'nin tayini iin yeterlidir . Tesisin kurulu aktif gc ise , tesisteki tm almalarn ( motorlar , aydnlatma elemanlar , frn rezistanslar v.s. gibi ) etiketleri zerinde yazlan gler toplanarak belirlenir .

5.5.3.1. rnek Olarak :

Tesisimizin aktif gc 60 kWatt ve ortalama Cos = 0,68 olsun . Hedefimiz Cos deerini 0,95 'e kartmaktr . Tablo 2 'de grld gibi Cos 'si 0,68 olan bir iletmenin Cos 'sini 0,95 'e kartmak iin , beher Kwatt aktif g iin 0,75 kat kondansatr gerekmektedir . Buna gre aktif gcmz 60 Kwatt olduundan 0,75 x 60 = 45 kVAr O halde tesisimizin kompanzasyonu iin "45 kVAr" lik kondansatr grubu yeterli olacaktr .

5.5.4. KONDANSATR ADIMININ TAYN :

ENTES RG tipi rleler , alma ilkeleri gerei olarak , kondansatr alrken daima 1. admdaki kondansatr devreye alr ve karrken ilk olarak 1. admdaki kondansatr karr . Bu nedenle 1. adm kondansatr deeri , dier admlarndakilerden daha kk seilmesidir . Yukardaki rnek alnan iletmede , 45 kVAr 'lik kondansatr ile yaplacak kompanzasyon panosunda ( iletmenin tipine bal olarak ) 5 veya 7 kademeli rle kullanlmas halinde , admlar aadaki gibi olmaldr . 7 1 2 3 4 5 6 7 Kademeli Rle ' de . adm 2,5 kVAr . adm 5 kVAr . adm 7,5 kVAr . adm 7,5 kVAr . adm 7,5 kVAr . adm 7,5 kVAr . adm 7,5 kVAr 5 Kademeli Rle ' de adm 5 kVAr 2,5 kVAr adm 10 kVAr 5 kVAr adm 10 kVAr 10 kVAr adm 10 kVAr 12,5 kVAr adm 10 kVAr 15 kVAr

1 2 3 4 5

. . . . .

5.5.5. AKIM TRAFOSUNUN TAYN :

Akm trafolarndan , etiketlerinde yazl akm deerlerinin 0,1 katndan ok 1,2 katndan az akm getii zaman , hatasz alrlar . Bu nedenle akm trafolar ne ok byk ne de ok kk seilmelidir .

rnek : Tesiste , g 60 KW ve ebeke gerilimi 380 V ise , iletmenin nominal

akm ,
Paktif 60 .000

= 91 Amper 3 xUn 3 x380 Bu formlden elde edilen akm deerine en yakn bir st standart akm trafosu deeri seilir . rnekte 100 : 5 lik trafo kullanmak yeterlidir . ( Eer , btn yklerin ayn anda devreye girmesi olasl var ise , en fazla 150 : 5 lik trafo kullanlabilir . )

IN =

5.5.6. TEKNK ZELLKLER :

- letme gerilimi : 3 x 380 V / 50 Hz ( + % 10 ; - % 20 ) - Kademe gecikmeli : 8 -15 Saniye - Akm Devresi : ... / 5A , 4 VA - alma s : - 10 C ila 60 C - alma ekli : a , a , ...... , a a , 2a , ..... , 2a a , 2a , 4a , ...... - Ar gerilim : kma 440 V ; ani ama Rlesi alma Snrlar ( Yalnz RG - 7B de ) - Cos Deerleri : Analog , Snf 2,5 ( Yalnz RG - 3,5 ; 7B 'de ) : Gecikmesiz ( Yalnz RG - 3,5 ; 7B 'de )

- Sabit Grup Alma

5.6. REAKTF RLENN BALANMASI :

1 . Rle balamadan nce ema 1 'deki balanty dikkatle inceleyiniz . 2 . Akm trafosunu ana alter kna veya ana giri sigortalarndan birini ayana balaynz . En ok karlalan hata , akm trafosunun kompanzasyon panosundan sonra balanmasdr . Bu durumda rle almaz . Akm trafosu daima kondansatrlerden nce ve iletmenin ilk giriine balanmaldr . Ayrca akm trafosundan kan telleri en ksa yoldan ( Panonun demir aksam ve dier kablolara sarmadan ) , tercihen 2 x 1,5 TTR kablo kullanlarak , 1 ve 2 nolu ularna balaynz . 3 . Akm trafosunun bal olduu faz R olsun . Rlenini 4 ve 5 nolu klemenslerine mutlaka dier iki faz yani S ve T fazlarn balaynz . 4 . Eer reaktif rle ve ECR - 3 Digital Cos metreyi beraber kullanyorsanz , her ikisi iin bir akm trafosu yeterlidir . Balantnn ekli aada gsterilmitir.

5.7. REAKTF RLENN LETMEYE ALINMASI :

1 . " % " ayar dmesini 0,50 'ye getiriniz . ( TEK 'in n grd deerdir . ) 2 . Rleyi " otomatik " konumuna alnz . 3 . " C / k " ayar dmesini 0,05 'e alnz . Devreye indktif bir yk ( rnein motor ) alnz . Rle zerindeki " ind " yanmaldr . " Kap " yanyorsa 4 ve 5 ular ters eviriniz . 4 .Bundan sonra geriye kalan tek ilem " C / k " ayarnn dzgn yaplmasdr . Bunun iin : C= 1. admdaki kondansatr gc k = akm trafosu evirme oran
C 5 = = 0,25 100 / 5 k

olduundan "C / k" ayar dmesi 0,25'e getirilir .

Pratikte ebeke gerilimi ve eleman toleranslar nedeni ile C / k ' y tekrar ayarlamak gerekebilir . rnek tesiste , C / k ayar dmesi 0,25 ' e alnr . 1. admdaki kondansatr gcnn karlayabilecei kadar bir yk ( rnein uygun bir motor ) devreye alnr , rle "manuel " konuma getirilir . El ile devreye 1. admdaki kondansatr sokulur. Bu durumda Cos 0,90 deerini gemi olmaldr . Eer gemi ise rle rle otomatik konuma alnr . Normal yanmaldr . Yanmyorsa C / k dmesini saa doru ok az eviriniz ( 1,5 - 2 mm kadar ) ve 5 saniye bekleyiniz . Eer normal ( yeil ) yanmadysa tekrara ok az saa evirip bekleyiniz . Yeil k yanacaktr . Rlenin ayar tamamlanmtr .

5.8. OLABLECEK SORUNLAR

1 . Rle srekli kondansatr alyor , Cos metre " kapasitif " gsterdii halde , karamyor . - Kondansatr panosunu besleyen g kablosu akm trafosundan nce alnmtr . - Rlenin 4 ve 5 no 'lu klemenslerine , akm trafosunun bal olmad dier iki faz yerine ( S ve T yerine ) , akm trafosunun bal bulunduu faz ( R faz ) balanmtr . ( Bu durumda " indi " yada " kap " klarndan biri srekli yanar ve rle devreye srekli kondansatr alr veya karr . ) 2 . Rle alyor . Kademelerin devreye girdii rle zerindeki klardan belli oluyor . kondansatrler ekiliyor ancak Cos ykselmiyor ve rle kondansatr almak istiyor . Kondansatr sigortalar atmyor . Kontaktr kontaklar kirlenmitir . Kondansatrler deer kaybetmitir .

Kurulu kondansatr gc , tesisin kompanzasyonuna yetmemitir . Kondansatr ilavesi gerekmektedir .

3 . Motorlar alyor . Devrede kondansatr olmad halde " kap " yanyor . - Rlenin 4 ve 5 nolu ularn deitiriniz . 4 . Ayn akm trafosundan hem rle , hem de Cos her iki cihazda dzgn almyor . - Balant hatas vardr . ( Rle ve Cos SER balanmaldr . ) - Akm trafosu byk seilmitir . - Cos metre gerilim devresi balants R fazndan alnmamtr . ( Reaktif g kontrol rlesinin tersine Cos metrenin gerilim devresi , akm trafosu ile ayn fazda olmaldr .) metre besleniyor ancak

metre akm devreleri , emadaki gibi

c/ k deeri seim tablosu

K
C(kVAr)

30 / 5 50 / 5 75 / 5 100 / 5 150 / 5 200 / 5 300 / 5 400 / 5 500 / 5 600 / 5 800 / 5 1000 / 5 1500 / 5 2000 / 5 3000 / 5 4000 / 5

5 0,83 0,50 0,33 0,25 0,17 0,13 0,08 0,06 0,05

10 1,00 0,67 0,50 0,33 0,25 0,17 0,13 0,10 0,08 0,06 0,05

12,5 15

20

25

30

40

50

60

100

0,83 0,63 0,42 0,31 0,21 0,16 0,13 0,10 0,08 0,06

1,00 0,75 0,50 0,38 0,25 0,19 0,15 0,13 0,09 0,08 0,05

1,00 0,67 0,50 0,33 0,25 0,20 0,17 0,13 0,10 0,07 0,05

0,83 0,63 0,42 0,31 0,25 0,21 0,16 0,13 0,08 0,06

1,00 0,75 0,50 0,38 0,30 0,25 0,19 0,15 0,10 0,08 0,05

1,00 0,67 0,50 0,40 0,33 0,25 0,20 0,13 0,10 0,07 0,05

0,83 0,63 0,50 0,42 0,31 0,25 0,17 0,13 0,08 0,06

1,00 0,75 0,60 0,50 0,38 0,30 0,20 0,15 0,10 0,08

1,00 0,83 0,63 0,50 0,33 0,25 0,17 0,13

5.9. RG - 7B REAKTF G KONTROL RLES

RG - 7B rlesinin RG - 7A 'dan farkl , mini Cos koruma rleli olmasdr . metreli ve ar gerilim

RG - 7B iindeki ar gerilim rlesi 440 V'a ayarlanmtr . eer faz - faz aras gerilim 440 V'u aacak olursa , devreye alnm olan kondansatr gruplarn ve sabit grubu ( kontaktr bobinlerinin gerilimini keserek ) devre d etmektedir . Gerilim 425V 'a dnce sabit grubu hemen ve dier gruplar ihtiyaca gre devreye alnmaktadr . Gerilimin 440 V 'a getii k ile gsterilmitir . Eer Mp ucu balanmaz ise , rle ar gerilimsiz olarak alr . Balant emasndan grld gibi K kontaktr sabit gruba kumanda etmektedir . Dier tm balant ve ayarlar RG - 7A da anlatld gibidir .
ENTES ECR - 3 1 2 3 4 1 ENTES RG - 3A ; 5A ; 7A 2 4 5 7

2A 2A 2A 6A

R S T Mp

k K

l L

ECR - 3 Elektronik Cos metre ve RG3A , 5A ve 7A serisi reaktif g kontrol rlesinin tek akm trafosu ( akm redktr ) ile birlikte altrlabilmesi iin rnek balant emas .