‫تشريح ‪ ،‬دلرس‬

‫روز‪ ،‬روز تشريح‪ 12 ،‬شهريور ‪.1377‬‬

‫من آن روز صبح با يك دلشوره احساس پيش عصبي ته دلم از خواب بيدار شدم ‪ .‬سه شب پيش در يك مهماني عروسي بودم و‬
‫مردم از من مي پرسند ‪ :‬دكتر چطور پيش ميره؟ داستانی از اجساد وحشتناك نداري؟‬
‫من مجبور بودم که به آنها بگويم‪ ،‬نه من هنوز تشريح را شروع نكرده ام‪ .‬اما حال بالخره آن روز رسيده بود‪ .‬من آن روز‬
‫صبح كمي زودتر به دانشگاه رسيدم‪ .‬يك ساعت زودتر از درس بيوشيمي ‪ ،‬به اين خاطر من مي توانستم مطمئن باشم كه همه‬
‫چيز براي آزمايشگاه بعد از ظهر آماده است‪.‬‬
‫انگار يكي به من گفت كه برم و نويل كه مسئوليتش مراقبت از اجساد آزمايشگاه و دانشجويان داخل آزمايشگاه بود را ببينم‪ .‬با‬
‫خود گفتم‪ ،‬چه كاري! به هر جهت به طرف دفتر نويل راه افتادم و خودم را براي كاري وحشتناك آماده كردم‪.‬به محض اينکه‬
‫وارد شدم گفتم من پوشش لزم براي آزمايشگاه ‪ ،‬روپوش‪ ،‬دستكش و ماسك جراحي را دارم حتی قکر کنم خودم را معرفي‬
‫نكردم‪ .‬شايد حواسم به ظروفي كه محتوي مغز‪ ،‬كاسه چشم و اندامهاي مختلف بدن بود پرت شده بود‪ .‬حال فقط عينك ويزه‬
‫جراحي و كفشهاي يكبار مصرف لزم داشتم كه روي كفشهاي کتاني نوام بپوشم‪ .‬هنوز بايد يك چيزهايي مانده باشه كه من براي‬
‫لبراتوار مي خريدم او گفت شما هيچيك از آنها را لزم نداريد آنچه كه در كل شما نياز داريد پوشش آزمايشگاه (گان) و‬
‫دستكشهاست ‪ ،‬همين‪ .‬اما اين چطور ممكن بود؟ من كم كم داشتم نگران مي شدم‪ ،‬توصيه‌هاي نويل درست به نظر نمي آمد بايد‬
‫هنوز يك چيزي لزم باشد كه من بايد برای آزمايشگاه بخرم‪ .‬لزم بود كه خودم را از جسد محافظت كنم‪.‬‬
‫نويل بايد نگراني را در صورت من ديده باشد‪،‬يا شايد هم سعی می کرد پول در بياره‪ .‬به من گفت ‪ :‬اره‪ ،‬يك چيزي هست كه مي‬
‫تواني بخري ‪ :‬يك اطلس آناتومي گرانت دست دوم ارزان‪ ،‬فقط پنج دلر‪.‬‬
‫من گفتم نه متشكرم من يكي نواش را دارم‪.‬‬
‫نويل باخنده ای گفت ‪ :‬آن اطلس را بعد از آزمايشگاه ديگه نمي خوای‪.‬‬
‫درست مي گفت ‪‌،‬اما من در آن موقع به آن فكر نكردم‪ .‬وسايل آزمايشگاه ام را جمع كردم و به طرف بيوشيمي رفتم‪.‬‬
‫من تصميم گرفتم پوشش آزمايشگاه (گان) را در ساعت نهار بپوشم تا در وقت صرفه جويي كرده باشم و بدون عجله به‬
‫آزمايشگاه برسم‪.‬‬
‫آن روز بعد از ظهر به محض اينكه وارد كلس آناتومي شدم‪ ،‬متوجه شدم كه من تنها كسي نبودم كه به فكر عوض كردن لباس‬
‫در وقت ناهار افتاده بودم‪.‬‬
‫در واقع حدود پنج نفر ديگر هم همين فكر را داشتند‪.‬‬
‫به درياي آبي و سبز پوششمان در آنجا نگاه كردم‪‌،‬فكر كردم آيا ما بعد ازاين بعد از ظهر اينگونه مشابه خواهم بود‪.‬‬
‫احتمالً نه‪ ،‬اما دوباره دانشكده پزشكي قرار بود مارا تغيير بدهد‪.‬‬
‫آيين (روش) عبور از اين راه تشريح جسد انسان است‪ .‬مراحل تقاضا براي ‪ MCAT‬و ‪ SAT‬و ديگر مدارس پزشكي هم گذر از‬
‫اين مقطع بودند و همه ما مي دانيم كه چه قدر خنده دار بوده‪.‬‬
‫اولين حسي بود كه با باز كردن در آزمايشگاه تجربه كردم سرماي كامل بود‪.‬‬
‫سيستم خنك كننده مداوم كار مي كرد‪ ،‬چونكه من مي توانستم چرخش موهايم را در اطراف صورتم ببينم‪.‬‬
‫بعدازآن تركيبي از بوي مواد سمي و گوشت گنديده ( متعفن) آمد‪.‬‬
‫افراد گروه آزمايشگاهي ام را پيدا كردم و سعي كردم‪‌،‬در حاليكه مستقيم به طرف ميز تشريح مي رفتم‪ ،‬سعي كردم كه به هيچ‬
‫چيز در اطراف نگاه نكنم‪.‬‬
‫جسد يك زن به ما داده شده بود‪ ،‬خوشحال بودم چونكه فكر مي كردم تحمل كار با جسد يك زن راحت تر خواهد بود‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ما پوشش سفيد رويش را كنار گذاشتيم‪ .‬او به رو خوابيده بود‪ .‬ما همگي يك نفس راحت كشيديم‪ .‬با خود گفتيم كه تا وقتي‬
‫صورتش را نبينيم‪ ،‬اين آن قدر هم بد نيست‪ .‬قبل از اينكه متوجه اوضاع شوم‪ ،‬يكي از دانشجويان پزشكي‪ ،‬لرا‪ ،‬گفت ‪ :‬مثل يك‬
‫عروسك لستيكي است و اصلً شبيه آدم نيست‪.‬‬
‫ساري گفت ‪ :‬آره مثل يكي از همين مانكنهاي صورتي با دهن باز كه هفته گذشته ما در كلس ‪ cpr‬استفاده كرديم‪ ،‬همانكه‬
‫دهانش هميشه باز بود و آماده بوسيدن‪ ،‬وبانگاهي پيچيده از درد توي صورتش‪.‬‬
‫با خود انديشيدم‪ ،‬اميدوارم قبل از اينكه فوت كنه زجر نكشيده باشه‪.‬‬
‫خوب‪ ،‬وقت بريدن است دستيار آزمايشگاه بلند داد زد‪ ،‬طوري كه چشم همه گرد شد و سرشان را با دست پاچگي تكان دادند‪.‬‬
‫كي مي خواست اولين برش را بدهد؟ كي مي خواست جسد را از دست وسط پشت از پاي برجستگي جمجمه تا پايين دنبالچه‌اش‬
‫را برش بدهد؟‬
‫با اضطراب به صورت همديگر نگاه كرديم‪.‬‬
‫اولين حركت از من بود‪.‬‬
‫من تيغ نو و براق را برداشتم وامتحانش كردم‪ .‬پس اين وسيله اي بود كه قرار بود همه ما را تغيير دهد‪.‬‬
‫من به هم گروه هايم نگاه كردم و از چهره همه آنها خواندم كه مي گويند «من نه »‪.‬‬
‫من با قورت دادن انتظار آنچه كه از زمان ديدن نويل در دلم مي جوشيد‪ ،‬گفتم ‪ « :‬من مي كنم»‪.‬‬
‫من مي توانستم آسودگي از هيجان ناشي از رشد آني را در چهره هايشان ببينم‪.‬‬
‫من هميشه اولين كسي بودم كه دل و جرات بريدن را داشتم‪.‬‬
‫در كلس هفتم اولين دانش آموزي بودم كه توانست كرم خاكي را برش دهد‪.‬‬
‫در كلس نهم‪ ،‬اولين برش بر روي جنين خوك را انجام دادم‪.‬‬
‫در بيولوژي جانوري‌ ‪ ،‬من گربه را تشريح كردم‪.‬‬
‫در هر يك از اين نمونه ها‪‌،‬من كسي بودم توجه ام فراهم بود در حاليكه همه ديگر هم كلسهايم مدافع حقوق حيوانات شدند‪.‬‬
‫حال داشتم خونسرديم را از دست مي دادم‪.‬‬
‫برش نرمتر از چيزي بود كه من فكرش را مي كردم‪.‬‬
‫يكي از دستياران گفت ‪ :‬نگران نباش اين كار آنقدر طبيعي مي شود كه حتي يك روز اينجا غذا مي خوري‪.‬‬
‫ما همه با انزجار داد زديم‪« ،‬هرگز»‬
‫دستيار آزار دهنده گفت ‪ :‬لزم نيست اينقدر محتاط باشيد‪ ،‬اينجوري كار كنيد! بعد از آن بيان مختصر سرميز ما آمد و با بي‬
‫رحمي يك تكه از جسد را كند و توي سطل زير ميز انداخت‪.‬‬
‫همه ما ساكت بوديم‪.‬‬

‫قسمت ضد بشري موضوع زشت و ناپسند بود‪ .‬يكي از همگروهی هايم سكوت حاكم از ترس را شكست و گفت ‪ « :‬ما بايد‬
‫برايش اسم بگذاريم» اما ما چه اسمي مي توانستيم براي يك زن مرده بگذاريم؟‬
‫ساري داد زد ‪« :‬دلرس!» بلكه دلرس‪ ،‬مثل دلرس تو سريال ‪SEINFELP‬‬
‫همگي موافق بوديم كه اسم مناسبي بود‪ .‬علوه بر اين هيچكدام از ما كسي به اسم دلرس را كه معامله را مهر كرده بود نمي‬
‫شناخت‪.‬‬
‫يكي از دستياران به ما گوشزد كرد كه برايش اسم نگذاريم چرا كه اين كار را انساني تر خواهد كرد‪.‬‬
‫اما چرا كه نه ؟ او يك انسان بود‪.‬‬
‫لرا گفت ‪ :‬او شبيه دلرس است‪ ،‬مثل خانم مسئول ناهار خوري دبيرستان يا شايد مادر بزرگ كسي‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫احتمالً دوميش بود‪.‬‬
‫شايد از آن مادر بزرگها كه كلوچه زنجفيلي مي پخت‪ ،‬از مغازه هاي خيلي كوچك خريد مي كرد و عطرهاي خيلي تند مي زد‪.‬‬
‫الن تنها عطرش فرمالين بود كه تركيبي از محلولهاي نگه دارنده مثل كافور و موميا بود‪.‬‬
‫پاورقي ‪( :‬فرم الدئيد ‪ :‬گاز بي رنگي كه براي ضد عفوني بكار ميره)‬
‫ما هر دو يك بو را داشتيم‪.‬‬
‫من اين را اولين شب وقتيكه موقع شام داشتم چنگال را به دهان مي بردم متوجه شدم‪.‬‬
‫دستهايم بوي مواد شيميايي مي داد‪.‬‬
‫بوي دلرس را مي دادم‪ .‬مهم نبود كه چند بار دستانم را شسته بودم‪ .‬بو هنوز نرفته بود‪.‬‬
‫مواد ضدعفوني كننده با عطر كاج به دستهايم ماليدم اما دستانم مثل جنگل هميشه سبز كه با فرم الدئيد آميخته باشد بو مي داد‪.‬‬
‫بعد ازآن ديگر سعي نكردم كه حتي چيزي به دستم بزنم تا آن بو را از بين ببرم‪.‬‬
‫مي بايست آن قسمت از شخصيتي را كه پيدا كرده بودم مي پذيرفتم‪.‬‬
‫داستان زندگي دلرس در تمام وجودش ثبت بود آنچه براي ما ناقل داستان شده بود ‪.‬‬
‫باطري قلب حكايت ضعف قلبش را داشت‪ ،‬كاسه صدمه ديده زانويش نشانه عمل زانو بود و بالخره مغز خونينش از خونريزي‬
‫مغزي كه به حيات او پايان داده بود مي گفت‪.‬‬
‫در زمان فوتش ‪ 83‬سال داشت واهل نيويورك بود‪.‬‬
‫بيماري فراموشي داشت‪.‬‬
‫معده و رده هايش خالي بود‪.‬‬
‫آيا بيماري تو مانع از خوردنت شده بود دلرس؟‬
‫آيا روزهاي آخر حياتت از طريق وريدي تغذيه مي شد؟‬
‫دكترها باعث همه آثار و زخمهاي بدن تو بودند و تو با اين همه جسدت را به ما دادي تا آن را بشكافيم ‪‌،‬حتي بعد از مرگ‪.‬‬
‫حال رازهاي دروني‪‌،‬شكايات و جوكهاي ما را شنيدي‪.‬‬
‫تو راجع به ما چي فكر مي كني؟‬
‫توي روشنايي لمپ مهتابي آزمايشگاه همه چيز خيلي واضح است‪.‬‬
‫چشمان ما خسته از يادگيري سريع در تمام طول شب بارها با تو همدردي كردند‪.‬‬
‫معني اسم تو به زبان اسپانيايي «غم» است‪.‬‬
‫آيا غمي كه موقع پاره كردن بدن تو مي كشيم حس مي كني؟‬
‫آيا اگر مي دانستي كه بعد از اتمام كار ما چه شكلي خواهي بود‪ ،‬باز هم وجودت را اهدا مي كردي؟‬
‫تو هرگز قادر به پاسخگويي هيچيك از سوالتم نخواهي بود‪.‬‬
‫اما دلرس‪ ،‬من و تو يك چيز مشترك داريم كه هيچ كس ديگري قادر نخواهد بود آن را از ما جدا سازد‪.‬‬
‫من و تو‪ ،‬هر دو« سال اول» بوديم‪.‬‬
‫من سال اول دانشكده پزشكي و تو سال اول مرگت بود‪ .‬ما هر دو سفرمان را با هم آغاز كرديم‪.‬‬

‫‪3‬‬
 Deconstructing Dolores

Tanfer Emin Tunc

D-day. Dissection day. September 2, 1998. I woke up that morning with a feeling of nervous

anticipation in the pit of my stomach. I had been to a wedding three nights before and people

4
were already asking me, “So how’s it going Doc? Do you have any gruesome cadaver stories

“?yet

“.No,“ I had to tell them, “I haven’t started dissecting yet“

But now the day had finally come. I arrived at school early that morning, one hour before

biochemistry lecture, so I could make sure that everything was in order for lab that afternoon.

Someone told me to go and visit Neville, whose occupation it was to take care of the

cadavers, the lab, and the students within it. What a job, I said to myself with a tone of

sarcastic disgust. Nevertheless, I made my way to Neville’s office and prepared myself for

.the horrific task ahead

I have scrubs, a lab coat, surgical gloves, and a surgical mask,“ I said to Neville as soon as I“

walked into the room. I don’t even think I introduced myself. Maybe I was distracted by the

Tupperware containers housing brains, eyeballs and various other body parts. “All I need

now are goggles and plastic disposable booties to place over my new sneakers,“ I informed

.Neville

.You don’t need any of that – all you need are scrubs and gloves – that’s it,“ he replied“

But how could that be? I started to worry. Neville’s recommendations seemed misguided.

There must be something else I needed to purchase for lab that day. I needed to protect

.myself from the cadaver

5
 Neville must have seen the look of concern on my face, or maybe he was just trying to make

some money when he said, “Yes, there is something else you can buy – a used Grant’s

“.Anatomical Atlas – cheap – only $5

“.No thank you,“ I replied, “I have a new one“

Neville let out an abrupt guffaw. “You won’t want that atlas after it’s been in the lab,“ he

.remarked

He was right, but at the time, I didn’t think anything of it. I gathered my lab accessories and

.ran off to biochemistry

I decided to change into my scrubs at lunchtime, that way I could beat the rush and take my

time going to lab. As soon as I walked into anatomy class that afternoon, I found out I wasn’t

the only one who had thought of changing ahead of time. In fact, about fifty other people had

the same idea as well. As I looked across the sea of green and blue scrubs I wondered to

myself if we would ever be the same after this afternoon. Probably not, but then again

medical school was supposed to change us. Dissecting human cadavers is a rite of passage.

SATs, MCATs, and the grueling medical school application process were also allegedly rites

.of passage, and we all know how fun they were

The first sensation I experienced as soon as I opened the lab door was sheer coldness. They

must have had the air-conditioning on full-blast because I could see wisps of my hair flying

across my face. Then came the smell – a mixture of noxious chemicals and rotting meat. I

spotted my lab partners, and, trying not to look at anything around the room, darted straight to

6
our dissection table. We had been assigned a female body. I was pleased because I thought it

would be easier to bond with a female cadaver. We pulled the white sheet that was covering

her body. She was lying face-down. We all breathed a sigh of relief. This is not that bad, I

.said to myself, as long as you don’t look at her face

Before I could rationalize what was happening around me Lara exclaimed, “She looks like a

“.rubber doll – she doesn’t even look human

Yeah, like one of those manikins we used in CPR class last week – pink, with her mouth“

.always open, ready to be kissed, and a twisted look of pain on her face,“ added Sari

.I hope she didn’t suffer before she died, I thought to myself

O.K., cutting time!“ shouted the loud, grating lab assistant who made everyone roll their“

.eyes and shake their heads in embarrassment

Who was going to make the first incision? Who was going to cut the cadaver right down the

middle of its back, from its occipital protuberance all the way down to its sacrum? We

nervously started looking into each other’s faces. I made the first move. I picked up the

shiny new scalpel and examined it. So this was the instrument that was going to change us

.all. I looked at my lab partners, and they all gave me that “no way – not me“ face

I’ll do it,“ I said, swallowing the anticipation that had been brewing in my stomach since the“

.encounter with Neville

7
I could see the tension release from their instantly-maturing countenances. I had always been

the one who had enough courage to make the first incision. In seventh grade, I was the first

student to cut into the earthworm. In ninth grade, I made the first incision into the fetal pig.

In AP Biology, I dissected the cat. In every one of those instances, I was the one who had

maintained focus while all of my classmates became instant animal rights activists. Now I

.was beginning to lose my composure

.The incision was smoother than I thought it would be

Don’t worry,“ said one of the assistants who was passing by. “This will become so natural to“

“.you that one day you’ll even eat in here

.Never!“ we all shrieked with disgust“

“!You don’t have to be so careful,“ said the annoying assistant. “Here do this“

With that short exclamation, he came over to our table, violently pulled a chunk out of our

cadaver’s back, and threw it into a bucket under the table. We were all speechless. The

.dehumanizing aspect of it was abominable

We should give her a name,“ said one of my lab partners, breaking the horror-laden silence.“

?But what could we name a dead woman

.Dolores!“ shouted Sari“

8
 “!Yes Dolores! Like the Dolores from that episode of Seinfeld“

We all agreed it was an appropriate name, plus none of us knew a Dolores, which sealed the

.deal

One of our laboratory assistants warned us not to name her. That would make her too human.

.But why not? She was a human being. She is a human being

She looks like a Dolores – like a high school cafeteria lunch lady, or maybe someone’s“

.grandmother,“ exclaimed Lara

She was probably the latter. Maybe the type of grandmother who baked gingerbread cookies,

shopped at flea markets, and wore overpowering perfume. The only perfume she’ll ever

.wear now consists of preservatives and embalming fluid

Formaldehyde

.We both share the same scent

I became aware of this that night when I raised the fork to my mouth at dinner. I smelled the

chemicals on my hands. I smelled Dolores. It didn’t matter how many times I washed my

hands, the smell wouldn’t wash away. I scrubbed my hands with Lysol pine-scented cleaner,

but my hands only smelled like an evergreen forest tinged with formaldehyde. After that I

didn’t even bother scrubbing my hands to eliminate the scent. I had to accept that part of who

.I had become

9
 Dolores’ life story was inscribed all over her body, which had become our storyteller. Her

pacemaker told us of her weak heart; her damaged patella indicated knee surgery; her bloody

cerebrum told us of the hemorrhage that finally ended her life. She was eighty-three years old

at the time of her death, and was from Upstate New York. She suffered from Alzheimer’s

.disease. Her stomach and intestines were empty

Did your illness prevent you from eating, Dolores? Were your last days spent on intravenous

?feeding

The scars on your body were caused by doctors, yet you gave your body for us to dissect,

even after death. You have heard our innermost secrets, our complaints, our jokes. What do

you think of us? In the bright florescent light of the lab, everything is harshly obvious. Our

eyes, tired from all-night cramming, have greeted you far too many times. Your name means

“sorrow“ in Spanish. Do you feel any of the sorrow that we have felt tearing your body

?apart

Would you have donated your body if you had known what it was going to look like after we

?had finished

You will never be able to answer any of my questions, but Dolores, you and I have something

in common that no one else will ever be able to take away from us. You and I were both “first

.years.“ I in medical school and you in death. We both began our journeys together

10