‫ﺍﻟﻜﺸﻒ ﻋﻦ ﺍﳌﻮﻫﻮﺑﲔ ﻣﺘﺪﻧﻲ ﺍﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﻲ‬

‫ﺍﻋﺪﺍﺩ‬
‫ﺩ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﻫﺎﺭﻭﻥ ﺍﳋﻠﻴﻔﺔ‬
‫ﺩ‪ .‬ﺻﻼﺡ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻓﺮﺡ ﻋﻄﺎ ﺍﷲ‬
‫ﻭﺯﺍﺭﺓ ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻭﺍﻟﺜﻘﺎﻓﺔ‪ ،‬ﺍﻟﺴﻮﺩﺍﻥ‬

‫ور  ا ا ا ا

 ه‬
‫"! ا  ای ور ی اهﺏ
‬
‫ة ‪1427/8/6 – 2‬هـ اا‪2006/8/30 -26 ,-‬م‬
‫ارا"ت ا
 ا‪164 – 144 ،45‬‬

‫

‬

‫ 

‬
‫
א 

א

א

‬
‫‪www.gulfkids.com‬‬
 ‫ﻣﻠﺨﺺ ﺍﻟﺪﺭﺍﺳﺔ‬
‫
 
      
  
   ‬
‫‪ '  :'  '
 
( )  &  ! "# " 
 $ % #‬‬
‫ ‪   &+ , , -   &
     &.‬‬
‫
‪'- 955 1' &'  ' ',  
# /$ &
0 - /‬‬
‫‪. (12 8 8)   (   &67 (%47.1) &  (%52.9)2‬‬
‫‪ : &
  
    (%15)   
 -‬‬
‫   

‪(%2) ' ,  2 
$ &(%22 8 %8) 
$ #%‬‬
‫

‪(54.04) =
0  2<
   &(%3 8 %1) 
$ ;<  #%‬‬
‫  ‪.(8.37)>
$ + ,‬‬
 ‫ﺍﳌﻘﺪﻣﺔ‬
! A A< ,< B  @  
   .$  2?
. (2002 & A)     C   
  (1981)   @ B

( 17 
  (
#   D
 ,/   
  ,
    (%20 8%10)  &  
    (%50 – 15) 
. (Rimm, 1987 ) C ,- 

  ,# 2 
   ( , 
 
' FG  
 H  (2004)   ((1999)  <  
$
$( 
 F  (I,-  IC )  # B
$ ( I

, : + H
'2( (2004)  -' D   &#, F
$ D    ;$ D 
1
' '
'$ J C
!         B
 <
 
&H )  F 1. 
I G 
$ D ( (    ? I.  
. '

 ;< 
I  ( 2, 
B
 1 I # 
$  & (2003
'
 '- C
(  K$ B< L  FG  
 % K,  ,
' ( &=
0 M/ &A<0 & C : % ,- F
# A  $ 

&  '< J1997 & - J 1989 & 
 ,
 J1988 & N) ?
J 2002 & J2002 & 2000 & BA, J2001 &   A-
J 2000 & << JH1999
.(2004 & <2 J2004 &O

Challagher, 1991; ) ' ' '2 ' , (1998) 'A #
$
0 ( $ ? ( 
  - FG  
 (Whitmore, 1985
D' / 
@ (  D 17  
- #, 
# (
C
@ ' ',- '( ( 
@ C
@  
 K- ! ( &F
$ ( F/
 A  
 ( K   : C.  &;$ ( ( 
@
( <
1 
 &

 ( 
 & -  ( 
   >
.;$ C
@ ,- C
@   ! D

D '  P'  1
 B ? 1 (2002) A )(
$
A'<0 '$ (2003) "',  (1999) -  2 )  & 1  -
& K-  
  B ? 2 ) ( .- (1988) N ( & 

' '  . ,    (  17 (2000)  Q 
 (
  
 H  %  
$ . I 
#-    H 2
'  C'  1  + B (  :  FG  6 7
' ( & .   F<
# &     
, %( ( <
(130) 
$

', & (50) / <
  2  ( &.  
  
 
(Benito and Moro, 1999)    F
$ +  , 1 
 17 : 
B '? '<  , 
 
  . (Gagne, 1995) F<  #
.
 ;<  2  
I . &  -@ D
 
  


  
   
'  '  R  = (  , 2G   -@ 
H'( )' ! 
', 
    -@ C!S
<  I %
'2@ ' 
  ;
$   & ,  ;  2( ; 2 "

' (1981) '  ' 
T ' . . "
  C    ,
H' ' 
 M2 1  
  (   Q I (1982)
2
'# I
 F    %
< ! : & 
,    N D
. 
 2 1
 & 2/
( D  K-  2,
1 : %S & 2 
&
'
' J 2001 & '
'  A'
'-
J 1997 & '
'- J1996 &
'
'() %'
' '
'
2 B ? >2 B

, D ( I ( (2002 &)

   J 2002 & A J2001


 
 L & 
  
- +
-  ! 
# HN : 
 (()
B'@ &
'< B ' '  H'N & <   # 1 A  & "

   (Benito, 2003)  . & ,< N M  & 
$  B   & + @ :- & B U -,. , V  :  @ (H)
  (
)  $@ X. : <! (W) C@ : ; B
/A  & @

'   . &    &
  B! &  
#  
 :
B 
! &', %G % 
 , K, (2004) O  . &2 
1' <   C $ B
  (2002) <<   &
 M2 &

1'    &( &,
 Y# & 2-) % B ? >2 - H B

BC '# H '. ( : '% B ? > Y    
 1 +
S 
 B


' :' P'.    D
 
  
 1 +
S (
)
' ' A  - 1 .! &(DSM.Iv) ;    /!
.D   1 ;<  + K-    $ 1 ;<  + K- 

  
 B ? ( %( 
 ( (2001)   A-

(
$
' % & /
!    +( 60  %(  D
 I  2?   D

'
< 
 > M/  
$ . 60 D
 %
$ # 
  

$ -   & 60  /

!    ,  ( 6 +  ? 
.    B

 X. . ,

 
&(1999) '( &(1997)

 &(1988) N :
1 % ;
' & (2003)
' & (Ziegler and Stoeger, 2003) $' '<A
'  '(    (200) 1 (1988) N 

$  J (2005)
'#% "'# &A<Z ;
 "# &C    2 )
$  (16814)
"# &H 2
  H  ,  < "# &)# "# &"-
' M/' -'
$ .H  <! $, "# &
  $,
'# $-  .-  # $- < <
 
) 
<
;
' 6'  % H< )# 6  1@ < H<  ,- 
H  ,  <  .( 2 ) 
< P.  &"- #% A<Z
.% < H< H  <! $, 
  $,
' G' 1'7 +
S'  ,  , 17 (1997)

 



) '
< 17  &2-(  , ? 2<  
 
G'  
 /
 G $S G /  , ,   I /7
G' /
' G /  
) 
< ! & ? 2<  , = 

 
,  I/7 
) 
< &Y  =  G  
 $S
'? '2<  , =  G  
 /
 G $S G / 
' G  
 /
 G $S G /  
) 
< ! &,
.Y  =

  , N  X K, $  , 17 (1999) ( 
(
&A'<! ',
 & 
 . 2<)  X ( 17 
  &
&I'# $- X  )- )%   2  (  
< 
.C  )-  N   
   , > ,. (
' 1'  , 17 

# (Ziegler and Stoeger, 2003) 
(
' 
 Y   2-(  &, &CR  < 6% (
&1%( (165) &  (152) 2 &I- (317) :  
 
( )# &

+
', ', -' "# 
  
 &/
!    
1' '
'#  
# < 
# ( &#,     (SPM)
&'  '2( 1' (36)   &  M2 I# &/ H  M

1 (74)     &
  
 2 (9) ( 
 M/  2?(
( 
 M/  2?(  & 
 2 (16)   <
   2(
 
'# ' !
I ' .(    D
  
 
#  CR (
'<
 2.', ' ',  
#    .2-(  ( ,
'$ ' 6% <  
# [ , 1 .C   : &

' B ? 
# ?  N  2,<   ! #  B  <

.  D
 
 
,' ,' =' D
 1  , 1 (2003)
 


$
C '< ' & 
  %    # $- D
 
!

( 6'% 

$ &(496 &531) ;$ &(1027)   1 

,' +  Y/  
# "# & , , - - 
M/ - &.   BC # , ,   
# "# &,
.'-  # $- BA - 
 
  =<  %16  ( 

, 2
 %12.3  ( & BC #  , 2
 (81) 

 \ 
 '
 ' ' J .   , 2
 %18.5 F (  

<  &6!   %10.3 # BC #  , , 2
   %19.2
' &6'! D
' %20.7 # %7.7  D
   ,  (
'!
 &6! D
 %31 # %11.5   
# .  ,
H  <   / !
 )  :  +( 0.05 D
 ) -
) 
<! F 
 -  &   P 
! , , =

! , , =  , ( = H  / !

..   BC # 
‫

  )‪$-  ) - >< D
   17 (2005‬‬
‫‪
  .-  # $-   
  ,-  #‬‬
‫ ‪
'< M/  2?( &,  2- 
@  2-  2-
,‬‬
‫ )  ‪P' '
 '<  , 
@ &  2- D‬‬
‫‪' 
@ N  2-
,(  ) 
< 
 & ,-  $-‬‬
‫< 
‪.‬‬
‫? ( ‪& 
 D
  , N H<   
 > ?,‬‬
‫ (‪.B ? < 
# &     , 2  2‬‬

‫ ‬
‫)‪ (1‬ا‪,-‬ف *)( !'& ا‪$‬ه‪ ! "#$‬ا  ارا   ارا ا‪.‬‬
‫)‪ (2‬ا‪,-‬ف *)( !'& ا‪$‬ه‪ ! "#$‬ا  ارا  ‪,3‬ی ا‪/01‬ل ا‪$‬ه‪."#$‬‬
‫)‪ (3‬ا‪,-‬ف *)( ‪ <$‬درﺝت ا‪#1‬اع ‪ 567‬ا‪.4/‬‬

‫‪ 789‬ارا"‬
‫ ‬
‫‪ A‬إاء ارا" ‪ -‬ارس ا= ا<""
 ﺏی ا;‪:‬م ‪ -‬ام ارا" ‬
‫‪ 2004 -2003‬ﺏ
 ‪ D
E‬ا‪ 5‬ا‪C‬ﻥ
 ‪ -‬ار"‪ ،‬وﺏ‪ G‬اد ا‪A89 D
 1042 4‬‬
‫‪  (%52) 542‬ا‪D‬آر‪ ،‬و ‪  (%48) 500‬ا‪N‬ﻥث‪ .‬و‪ PQ‬ا‪ 5‬ا‪C‬ﻥ
 ‪ -‬ار"‬
‫‪ D
E‬و
‪D‬ات ا‪ ST‬ااﺏ‪  %17,8 ،%20,9 R‬ا‪W‬ا ‪ ،‬و‪ D
E‬و
‪D‬ات ا‪ST‬‬
‫ا;= ‪ %18,1‬و‪  %15‬ا‪W‬ا ‪ ،‬و‪ D
E‬و
‪D‬ات ا‪ ST‬ا!دس ‪ 13,8‬و‪%14,3‬‬
‫ ا‪W‬ا ‪ ،‬و‪W‬زع ه‪ YD‬ا‪ .ET- 41  X‬و‪ 4‬ﺏ‪ G‬د ا‪ D
EW‬ا‪D‬ی ‪,
\ A‬‬
‫أدوات ارا" 
‪ A8‬ﺏ]‪5] 955 P‬ﺹ ﺏ‪ RWX  %91,7 !9‬ارا" ا‪. 4‬‬
‫وا"‪W‬ت ا
 <"ب ‪ ,W‬ﺏ‪
b‬ب أو م إآل \
‪ ,‬ای
= ا!‪ ;W‬أو ‪T‬ر ‪ -‬‬
‫ات ای‪b‬ا‪.
-‬‬
‫و‪W‬واح أر ا‪ D
EW‬ﺏ
 ‪ 9" 12- 8‬ﺏ‪D !9‬آر واﻥث‪ .‬و‪ G‬ﻥ!  ه‪ - A‬‬
‫ ‪9" 8‬ات )‪ ،(%14,2‬و ‪9" 9‬ات )‪ ،(%32,7‬و‪9" 10‬ات )‪ ،(%37,8‬و‪9" 11‬‬
‫)‪ ،(%12,8‬ﺏ
‪ 9‬ﻥ!  ‪ G‬أره‪ .(%2,5) 9" 12 A‬وآن 
‪ R‬ا]‪5‬ﺹ
 ‪ -‬‬
‫ارا"  وی ا;‪:‬م ا‪4‬ى وا‪ PQ W‬ی‪ 9‬ا;‪:‬م ا‪ W‬ﻥ‪ f‬أ ا‪e!9‬‬
‫)‪ ،(%80,3‬وی‪ 9‬ا;‪:‬م ﺏ‪5‬ي )‪ ،(%12,7‬وی‪ 9‬أم درن )‪ .(%7‬آ ﺡى ‪RWX‬‬
‫ارا"  ‪ 
j‬ا‪  D
EW‬د ‪  41‬ا
 وﺵي ا]‪T‬ل ‪ f‬ا"‪W‬ﻥ ﺏ‪ - A8‬‬
‫ﺡ ا‪W‬ﺵ
‪5‬ت ا‪]:n 
l‬ل اهﺏ
 ‪P  Em-‬ء ‪ l‬یات ا
 ‪]T‬ت‬
‫ا‪ D
EW‬اهﺏ
 ‪ -‬ﺡ ا<"س‪ .‬وآن د ا
 واﺵی ا‪D‬آر ‪(%46,3) 19‬‬
‫ﺏ
‪ 9‬د ات واﺵات ‪ .(%53,7) 22‬ورب ‪ 
j‬هء ا
 واﺵی ‪ -‬‬
‫دورة ‪ A‬اهﺏ
 ا<و ا‪ W‬ت ‪ -‬ا;‪:‬م ﺥ‪E‬ل ﺵ‪ 8‬ی‪9‬ی ‪.2003‬‬

‫ ‬
‫‪ ,
\ A‬أدوات ‪W‬دة ‪  SQ4‬ا<‪]:‬ل اهﺏ
 ﺵ‪ f‬ایﺽ
ت‪ ،‬وا‪E‬ت‬
‫ار"
 آﺵ ‪ P
T5W‬ارا" ‪ ،‬و
س ا‪-]T‬ت ا‪WW‬ﺏ ا
ري آ
س ‪D‬آء‪،‬‬
‫و
س راﻥ= "‪ A‬ﺏوا‪ l‬آﺥ‪W‬ر ‪E‬ﺏاع‪ ،‬و‪ l‬یات ا‪]T A‬ت ا‪D
EW‬‬
‫اهﺏ
 ‪.‬‬

‫‪   :‬‬

‫ﺏ‪ !9‬ﺵ ا‪ P
T5W‬ارا" ‪ A -‬ا"‪;W‬اج ‪ q"W‬ا‪E‬ت ار"
 ا‬
‫ایﺽ
ت م ارا" ‪ ، 2004-2003‬آ ‪ A‬ا"‪;W‬اج درت ایﺽ
ت ‪D
 P4‬‬
‫ة أ"ب  ﺏ
‪ 89‬م ود اﺥ‪W‬رات ‪ - 99 

T5‬ا!دان ﺏ‪!9‬‬ ‫و
‪D‬ة وذ‬
‫‪ P
T5W‬ارا" ‪ .‬وا‪W‬ت ا‪ t9‬اﺏ
 ‪W‬ﺏ
 وا‪ -C‬وام ‪ -‬د
‪ SQ4 8‬‬
‫اهﺏ
  ﺵ اﺥ‪W‬رات ار"
 )ﺹدق و‪u‬ﺥون‪ (1996 ،‬آ ‪ A‬ا‪wW‬آ
 ‬
‫ا"‪;W‬ام ه‪ YD‬اﺥ‪W‬رات ار"
 ‪ -‬د  ارا"ت ا

‪) ،EC ،‬وان‪2002 ،‬؛‬
‫او"ن‪ .(1996 ،‬و‪!5‬ب اﺵات اﺡ‪ A 
lT‬ﺡ!ب ‪ P‬ا"‪W‬ار یﺽ
ت‬
‫آ
س ر ا‪C‬ت وا‪ W‬اوﺡ‪ f‬ﺏ
 ‪ ، 0.97 - 0.41‬ﺏ
‪ 9‬اوﺡ‪ f‬درت ا‪T‬ق‬
‫ا‪D‬ا ﺏ
 ‪ . 0.98 - 0.64‬أ ‪ P‬ا"‪W‬ار ﺏ‪E !9‬ت ار"
 ‪W-‬اوﺡ‪ f‬ﺏ
‬
‫‪ ،0.98 - 0.66‬ﺏ
‪ 9‬اوﺡ‪ f‬درت ا‪T‬ق ا‪D‬ا ‪E‬ﺥ‪W‬رات ار"
 ﺏ
 ‪– 0.81‬‬
‫‪. 0.99‬‬

‫‪ ! ! " #   $‬‬

‫ﺏ‪D8 !9‬ا ا
س ‪ 
\ A -‬و

‪ - Y‬آ‪  
C‬اول اﺏ
 ‪ ، EC ،‬ااق‬
‫)اﺏغ و‪:‬رق وآی‪ ،(1982 ،‬وا!دی )أﺏ ﺡ\‪ .(1979 ،e‬وا"‪;W‬م ا
س ﺏ‪]T‬‬
‫ﺥﺹ ‪  SQ4‬ا<‪]:‬ل اهﺏ
 ‪ -‬أرﺏ‪ R‬دول ﺏ
 ه ارات وﻥ= وااق‬
‫و‪) T‬ﺹدق و‪u‬ﺥون‪ ،(1996 ،‬و‪ - Y

 A‬ا!دان )ا;\
‪ e‬وا‪W‬آ‪،2001 ،P‬‬
‫‪ (2002‬ﺏ‪ z] !9‬ای ‪ 9
 9" 25-9‬ﺏ‪5] 6877 fb‬ﺹ  ا‪D‬آر ﺏ‪!9‬‬
‫‪ ، %45,6‬واﻥث ﺏ‪ .%54,4 !9‬وواﺡ‪E f‬ت ا‪C‬ت ﺏ‪ lXW‬ا‪z] 
]T9‬ت‬
‫ای ﺏ
 ‪ ، 0.96 - 0.83‬ﺏ
‪ 9‬اوﺡ‪) A
 f‬ت( رﻥت ا\‪n  
-‬ر ا‪
9‬‬
‫ﺏ
 ‪ 73,2 – 37,8‬ﺏ!‪W‬ى د )‪.(0.001‬‬

‫‪%  % #  :$$‬‬

‫) ‪Torrance,‬‬ ‫ﺏ‪D8 !9‬ا ا
س ‪
 ,
\ A -‬س ا"‪ A‬ﺏوا‪W l‬ارﻥ=‬
‫‪{- (1966, 1968, 1969‬ﻥ ی‪W5‬ي  ا‪T‬رة ا‪) 
4Q‬ب( وا‪4W W‬ن  ﺙ‪E‬ﺙ أﻥ‪\Q‬‬
‫ه ‪4‬ی ا‪T‬رة‪ ،‬و‪ 4‬ا;\ط ‪ ،‬واوا‪ A - .l‬ا"‪;W‬ام ا
س ‪ -‬ارا" ا‪
5‬‬
‫وا‪ W‬أوﺹ‪ f‬ا‪ t9‬اﺏ
 ‪W‬ﺏ
 وا‪ -C‬وام ﺏ"‪;W‬ا آ ‪ - ,:‬ارات‪،‬‬
‫وااق‪ ،‬وﻥ= و‪ .T‬وی‪ W‬أآ‪ C‬ا<ﻥ‪ \Q‬ﺡی آ أﻥ ی‪5‬ر ا]‪5‬ص  أ‪4-‬ر‬
‫ااوی‪ ،‬وا‪t9‬ر‪ ،‬وا‪W‬اد ا‪4‬ﻥ ‪ .‬وی
= ﺙ‪E‬ﺙ أﺏد ‪E‬ﺏاع وه ا\‪ E‬وا<ﺹ‬
‫واوﻥ )ﺹدق و‪u‬ﺥون‪ .(1996 ،‬و‪ -‬ا!دان‪ ,
\ A ،‬ا
س  
‪ 9‬ا"‪
E\W‬‬
‫ا‪5] 49 8‬ﺹ  ا‪D‬آر وا‪N‬ﻥث 
س در ا‪C‬ت ﺏ
 ا‪ 5T‬ا<ول وا‪C‬ﻥ ‬
‫ﺏ‪ ، (0.78) E\ !9‬واوﻥ )‪ ، (0.83‬وا<ﺹ )‪ ،(.0.92‬وار ا‪.(0.93) 
4‬‬
‫وﺏ‪ fb‬درت ا‪T‬ق ا‪D‬ا 
س ا‪ 0.96 4‬وآﻥ‪ f‬ا‪ E‬ار‪ 
:‬ﺏ
 
س‬
‫اوا‪ l‬وا\‪
 - E‬س وش وآن دا ‪W! 9‬ى )‪ ، (0.05‬وآﻥ‪R
 f‬‬
‫ار‪:‬ت ااﺥ
 ﺏ
 أﺏد ا
س ‪W! -‬ى د )‪.(0.01‬‬

‫!‪&  ' (  )!   *+ :‬‬

‫ا"‪ f;W‬ه‪ YD‬ا‪  
9‬اا‪  SQ4 Al‬ا<‪]:‬ل اهﺏ
 ‪ ، T -‬وﻥ=‪،‬‬
‫وارات‪ ،‬وااق )ﺹدق و‪u‬ﺥون‪ .(1996 ،‬و‪ PQ‬ا‪ 7 " 37 l‬ا‪X‬اﻥ‪e‬‬
‫ا‪ 
-‬واا‪ 
-‬واا
 وا‪ 
W‬هب‪ .‬وﺏ‪ fb‬در ‪ P‬ا‪C‬ت ‪l‬‬
‫ا‪W‬یات  ﺥ‪E‬ل ا‪ lXW‬ا‪ 
]T9‬ی‪
" P‬ن وﺏاون )‪ ،(0.98‬ود ‪W‬ن‬
‫
ت ا‪ l‬ﺏرت 
 ‬ ‫)‪ ،(0.97‬و‪ P‬أ] آوﻥخ )‪  Em- (0.75‬ذ‬
‫ﺹق ا!ق ااﺥ  ﺥ‪E‬ل ارط ا‪9‬د ﺏر ا‪ .l 
4‬وآ‪ f]Q‬ﻥ‪ 7lW‬ﺹق‬
‫ارﻥت ا\‪  l 
-‬رة 
 ‪ 

W‬ﺏ
 ا‪X‬ت ا\‪ - 
\ 9 
-‬‬
‫‪ RWX‬ارا" ‪W! -‬ى د )‪ .(0.001‬وآن ‪ P‬ارط ﺏ
 ا‪ l‬و
س ا!ت‬
‫ا!آ
 \ اهﺏ
 ی‪9‬و ‪W! -‬ى د )‪.(0.01‬‬

‫‪ ,-‬‬
‫ﺏأ \
‪ ,‬أدوات ارا" ‪ -‬ا]‪W‬ة  أول ی
 ‪ 2003‬ﺡ‪ STW9 W‬أﺏی‪.2004 P‬‬
‫و"ه‪ R - A‬ا
ﻥت ‪  X‬ا‪ 
\W‬اه
 ‪X -‬ل ‪ A‬ا‪ =]9‬وا‪D‬ی ا‬
‫ری ‪ - W‬ورﺵ ﺥﺹ 
س ا‪ !]9‬ﻥ‪ 8Wt‬ا‪ 
X‬ا‪ 
!]9‬ا!داﻥ
 ﺏﻥ ‬
‫ا<ﺡ]د ﺏ‪w‬م درن ﺥ‪E‬ل یﻥ
 ‪ ،2003‬ﺏﺽ‪  X -‬اﺵات ا‪
!]9‬ت ﺏ"!‬
‫ا;‪:‬م ‪ A
W‬ا;ص‪ .‬و‪ f‬ا"‪W‬ﻥ ﺏ;‪ TW‬ﺵون ا‪ - D
EW‬ا‪T5‬ل  ا
ﻥت‬
‫ای‪b‬ا‪  D
EW 
-‬ﺥ‪E‬ل "‪ A8EX‬ار"
‪.‬‬
‫‪
 ,
\ A‬س ا‪-]T‬ت ا‪WW‬ﺏ أو آ
س ة وا"‪bW‬ق \
 ﺡا ‪40‬‬
‫إ ‪ 80‬د
‪ ،‬ﺏ
‪
 ,
\ A 9‬س اوا‪ 10 - l‬د‪ . ,l‬وﺏ;‪T‬ص ‪ l‬یات ا‪A‬‬
‫‪]T‬ت اهﺏ
 ‪ 
 A -‬ﺥ\ب ‪ P4‬ﺵ ‪ PT-‬ﺏ‪w‬ن ی‪ l n‬ا‪W‬یات و‪; -‬ا‬
‫‪ R‬ا‪ . D
EW‬و"‪ ,‬أن ﻥ‪ ft‬ورﺵ ری
 ﺏ‪ !9‬د ‪  43‬ا
 واﺵی‬
‫ﺏ;‪T‬ص ا‪  SQ4‬ا‪ D
EW‬اهﺏ
 ‪ -‬ی‪9‬ی ‪ 2003‬ﺏ;‪:‬م و و‚]ا ﺥا‪A8‬‬
‫آن ه‪9‬ك ‪X‬وب إی‪X‬ﺏ  ‪ .A8‬و‪] A‬ی‪G‬‬ ‫ا‪ 
 - 9‬ا‪W‬یات ‪  Em-‬ذ‬
‫ا
ﻥت ا‪
8 X‬ا اء ا‪ P
5W‬اﺡ‪ 8 lT‬ﺏ"‪W‬ﻥ ﺏ‪ 5‬اا‪ 7‬اﺡ‪
lT‬‬
‫م ا‪.
W‬‬

‫
 ارا
‬

‫)‪
 (1‬اه  ا ارا   ارا
ا


‬
‫‪& '.  
    / <
 ,<  6 $‬‬
‫ ‪
, +
, , - "# <
 C  W  & .‬‬
‫    & ‪(130) ' 2/ F
A   ( JK -    )#‬‬
‫
< ‪ .   ( .  
   2<
#  "#‬‬
‫
< ‪: (1) 
<    2<
 (50) /‬‬
 (1) 
%    0  "    &   * 
)1*%' 2 ,%'
2     *   4 )+
,%'  *  *  * %  
 "  %( ,%'  0   0  3
132.48 57.2 70.3 47.3 50.9 4  1
140.16 42.5 75.1 47.8 60 5  2
143.36 44.1 77.1 48 45.8 6  3
134.56 72 71.6 41.7 54.2 6 1% 4
131.68 54 69.8 54.9 49.5 6  5
137.44 59 73.4 33 49.6 6  6
133.12 57.3 70.7 36.7 43.5 6  7
130.24 47.3 68.9 40.8 38.7 6  8
132.48 62.4 70.3 40.7 55.7 4  9
134.08 45.7 71.3 37.3 43.3 4  10
133.12 43.9 70.7 48.1 47 5  11
137.44 63.4 73.4 46.9 53.9 5  12
136 48.5 72.5 45.5 46 6  13
132.48 60 70.3 47.9 45.6 6  14
133.12 51.6 70.7 58.1 45.9 5 1%( 15
131.04 55.8 69.4 58.7 45.7 4 1%( 16

+
 
G & 
     =<  H W  6 $
:(2) 
<   M/  &B ? =
 (2) 
$    5 !    &   * 2 %
(%95) $  6   %

 "  $  6   & ; 4

839  89   ) % 
 *    * 3
 * :
%4 % - %2 200 3 ;  & 
%4 % - %2 173 3 " 
%22 % - %5 132 7 "

%4 %2 %3 505 13 &  4
%2 % - %1 170 1 ;  
%3 % - %1 143 1 " 
%3 % - %1 137 1 "

%2 % - %1 450 3  4
%2 % - %1 370 4 ;  &3
%2 % - %1 316 4 "  5!
%5 %1 %3 269 8 "

%3 %1 %2 955 16 % 4
 ‫)‪
 (2‬اه  ا ارا  )(ی
ا&‪
$%‬ل اه‬

‫ )‪(3‬‬
‫‪   4 5 !    &   * 2 %‬‬
‫‪(%95) $  &   2 <' &  % $‬‬

‫ ‪ "  $‬‬ ‫&   ‪6‬‬ ‫;‬ ‫‪4‬‬
‫ ‪839‬‬ ‫ ‪89‬‬ ‫‬ ‫)‬ ‫‪%‬‬ ‫‬
‫ * ‬ ‫‬ ‫* ‬ ‫‪3‬‬
‫* ‬
‫‪%36‬‬ ‫‪% -‬‬ ‫‪%18‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ ;‬ ‫ &‬
‫‪%32‬‬ ‫‪% -‬‬ ‫‪%18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ "‬
‫‪%59‬‬ ‫‪%41‬‬ ‫‪%16‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪7‬‬ ‫
"‬
‫‪%35‬‬ ‫‪%13‬‬ ‫‪%24‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪4‬‬
‫ &‬
‫‪%15‬‬ ‫‪% -‬‬ ‫‪%5‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ ;‬ ‫‬
‫‪%15‬‬ ‫‪% -‬‬ ‫‪%5‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ "‬
‫‪%18‬‬ ‫‪% -‬‬ ‫‪%6‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫
"‬
‫‪%11‬‬ ‫‪% -‬‬ ‫‪%5‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‬
‫‪%21‬‬ ‫‪%1‬‬ ‫‪%11‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ ;‬ ‫‪&3‬‬
‫‪%19‬‬ ‫‪%1‬‬ ‫‪%10‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ "‬ ‫! ‪5‬‬
‫‪%37‬‬ ‫‪%9‬‬ ‫‪%23‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪8‬‬ ‫
"‬
‫‪%22‬‬ ‫‪%8‬‬ ‫‪%15‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪%‬‬
 ‫)‪ (3‬ا‪(8‬ف ‪ 3 456‬درﺝ
ت ا&اع ‪ ,-.‬ا‪
+$‬‬
‫ )‪(4‬‬
‫
< !
= 
‪ 
 D‬‬
‫‬ ‫‬ ‫‪4‬‬ ‫‪)+‬‬
‫* ‬
‫(‪ %‬‬
‫‪57.2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ ‬ ‫‪1‬‬
‫‪42.5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‬ ‫‪2‬‬
‫‪44.1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪3‬‬
‫‪72‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1%‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪54‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪5‬‬
‫‪59‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪6‬‬
‫‪57.3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪7‬‬
‫‪47.3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪8‬‬
‫‪62.4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ ‬ ‫‪9‬‬
‫‪45.7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ ‬ ‫‪10‬‬
‫‪43.9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‬ ‫‪11‬‬
‫‪63.4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‬ ‫‪12‬‬
‫‪48.5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪13‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ ‬ ‫‪14‬‬
‫‪51.6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫(‪1%‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪55.8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫(‪1%‬‬ ‫‪16‬‬
 (5) 
 
 D
 =
 /!  S
  = ; !
 !
8.37 54.04 29.5 16

‫ﻣﻨﺎﻗﺸﺔ ﺍﻟﻨﺘﺎﺋﺞ‬
' '  
    ( (3) 
< (2) 
<  ?
(%2) ' 6 ;<  2 &(%228%8) #%

 %15 X  
 
     
< 17  2& (%38%1) #%


! A A< ,< B  @  
   .$  2?
 
$
$ .     C   
  (1981)   @ B

+ ' ' I #    $@ 1 (%20)  %( 7 (Whitmore,1981)
' @ B
 !  )- A   H
$  & 
 
' (%46) ( (Ford , 1995)
'
'( & (%50) ' %G  > (1983)
. (2002 & A)   - +  
 $-
: 
M/ ;  6 < #-
(Kerr, 1997, 1995; Shaw, 1960; McCuen, 1960; Richert, 1991; Rimm,

' '    2   (2001)   A-

(  (1995
' ' .  
   60  %( /
!    
 (Ziegler and Stoeger , 2003) < <A 
 I . 2 ) -
< )-  .
 ;<  (%25) \  
    ( 
<
' 
'< ' (Pejanto & Birch , 1959) ]  < 
; 6 
.(%10)       
  
'    <(  6 
 ( (Rimm , 1987)  
(
' + I#    (%508%15)  ( %(  
 + #
'2 
   ( , 
      (%208%10)  

27  H : N ( ? . #, 
# ( C +



  ,#
' N ',< ' (  @ ;<   <( 6 
  >(
  ;<   6 & I $( "# " 
   ( ?  &I 
B '?    !  , . (%38%1)  ;<  &(%228%8 )
 H X   
 ,< & 
 17 -  ,< , 17
,
I' % B   $  ,<  B =#7 & )   , < 
'? (  &   D
  
 2 <   $ 17 +
S 
' 
' ( '
  % %(
# & ,<   A  + @
'  '@ ( & <! ( & -   M &   +
 

B ? # H >  .   ( 
 (  @ F/  H  
%(  
< &B # Q / 
  -@ ;    

 < >
(  -  AA, &  D
  
 B ? 
 D
( 
. ' D
'  
    2 I 
H, 
 G (H1999)

'   

$ 2@ J2 2! H< !  X N B
< H > 
.  D
 $ $ <- 

‫اﺹ
ت‬
>  - 
  
   -U  
C <7 .1
# M #  A &2
 
    , 

.D (   M # & # M
V ' :' &! > ; , 
 - 
 
< B  . .2
.! > 1 B   
2  & , B ? >
,(
.,
   
2   
  C(  @  .3
 ‫ﻗﺎﺋﻤﺔ ﺍﳌﺮﺍﺟﻊ‬

‫او ً&‪ :‬ا(اﺝ ا‪:
(8‬‬

‫‪ -‬أﺏ ﺡ\‪- ،e‬اد و‪u‬ﺥون )‪ 
9 .(1979‬اﺥ‪W‬ر ا‪-]T‬ت ا‪WW‬ﺏ ا
„ري „ ا
‪„z‬‬
‫ا!دی‪\ :4 .‬ت آ ا‪5‬ث ا‪W‬ﺏی وا‪.
!]9‬‬
‫‪ -‬أﺡ??‪ . (1996 ) ./B ? ،‬ا‪D‬ر‪??3‬د ا‪ ,??1 '??/C‬ا‪??/0F‬ل ‪ ,??E‬ا‪??-‬دی"‪ .‬ا‪ ??-&B‬ا‪F‬و?? ‪.‬‬
‫ا‪I‬ه‪,‬ة ‪ M* :‬ا‪.KL‬‬
‫‪ -‬ا‪$ ،,N???O‬زی??? ‪ . (1993) .‬ا???‪ O‬إ???( ﺕ‪ M???)-‬ذوي ا??? ‪#$-‬ت ا‪ ???)-‬وا‪$‬ه‪???#$‬ـ"‪.‬‬
‫ا‪,‬یض ‪ &L :‬ا‪.#$‬‬
‫‪ -‬إ???‪$‬ارت ‪ ،‬ﺝ???ك ??? ‪ . (1996) .‬إر‪???3‬د ا‪???#Y‬ء ذوي ا‪???/0F‬ل ‪ ,???E‬ا‪???-‬دی" ‪ .‬ﺕ‪,‬ﺝ??? ‪:‬‬
‫*& ا  ا‪,&EF‬ي و‪,‬یة [ل ‪,Z‬ف ‪ .‬ا‪,‬یض ‪ :‬ا‪ ,ZC‬ا‪ )-‬وا‪-# #B‬‬
‫ا)\ ‪$-‬د‪.‬‬
‫‪ -‬أ‪7??3 ،!CL??3‬ب‪ .(1999).‬ا‪$-‬ا?? ا‪ '??/C‬ا‪,‬ﺕ&‪ _-N??# ??B‬ا??  )‪،??)I* "^$??/‬‬
‫وا‪$/‬ق ا‪F‬آ?دی ‪ N?/aC‬ا?‪6‬آء ‪ :‬درا? ا‪,?c ,?dF Z?L‬ات وﺝ‪ ?7‬ا?‪، <&N‬‬
‫ودا‪ -‬ا‪!1‬ز ‪ ،‬و‪ e?-#‬ا?'ت ا‪$‬ﺝا!? ا‪ . ?aZ‬ر? ﺝ?'‪$Z?C ,?E ,‬رة ‪،‬‬
‫ﺝ‪ -‬ا‪ f)a‬ا‪ :#,-‬ا&‪,‬ی"‪.‬‬
‫‪?7# -‬ت‪ ،‬ر‪ .(2004).g??-‬أ??‪ K‬ا??‪??/0i M)-‬ل ذوي ا‪1‬ﺡﺝ??ت ا‪a‬ﺹ??‪ .‬ا‪ ??-&B‬ا‪1‬و??(‪.‬‬
‫ا‪I‬ه‪,‬ة‪ M* :‬ا‪.KL‬‬
‫‪ -‬ﺝ??‪,‬وان‪1999) .?? ،‬أ( ‪ .‬ا‪$‬ه&?? وا‪$??/‬ق وا‪??#D‬اع ‪ .‬ا‪ ??-&B‬ا‪F‬و??(‪??* .‬ن‪ :‬دار ا‪??L‬ب‬
‫ا‪.-‬‬
‫‪1999) .________ -‬ب( ‪ .‬ﺡﺝ?????ت ا‪ ?????&)B‬ا‪$‬ه?????‪ "#$‬وا‪ "^$?????/‬و?????‪iLZ‬ﺕ‪?????) . M7‬‬
‫ا‪.36-23 ، 4، $/B‬‬
‫‪ . (2002) .________ -‬أ???‪ K‬ا‪ "???* _Z???L‬ا‪$‬ه???‪ "#$‬وا‪ "^$???/‬ور*???ی‪ . M7‬ا‪???-&B‬‬
‫ا‪F‬و( ‪* .‬ن ‪ :‬دار ا‪ *&B) ,L/‬وا‪ ,ZC‬وا‪$‬زی‪.‬‬
‫‪ -‬ﺝ)‪, ! ،‬ة‪ M)* . (2000) .‬ا‪ l/C‬ا‪$#,‬ي ا‪-‬ﺹ‪ .,‬ا‪I‬ه‪,‬ة‪ :‬دار ا‪.N7C‬‬
‫‪,^ .(2002) .________ -‬اءات ﺡ‪$‬ل ا‪$‬ه‪$#$‬ن ذوي ا‪ ,'-‬ا‪,I‬اﺉ ای')‪ .'L‬آ‪ ,/‬ا‪:nZ‬‬
‫آ) ا‪ ،#,‬ﺝ‪.BC0 -‬‬
‫‪ -‬ااد‪ ،‬إ^&ل‪ .(1997).‬ا‪ ,Op‬ا? ) ?ى ا‪, 6?i‬ﺕ‪ ?-/‬ا?‪6‬آء‪":‬درا? ﺕ))? ‪F‬راء‬
‫ا‪ ")-‬وا‪,# 6?i‬ﺡ)? ا‪# B?$‬و? ا‪$L‬ی?‪ ."g‬ر? ﺝ?'‪$Z?C ,?E ,‬رة ‪،‬‬
‫ﺝ‪ -‬ا‪ f)a‬ا‪ :#,-‬ا&‪,‬ی"‪.‬‬
‫‪ -‬ا‪,‬وب‪ ،‬أ!?‪ .(2003).l‬ا‪$‬ه?‪ "#$‬ذوي ﺹ?‪#$-‬ت ا?‪ : M)-‬أه? ‪ ?4‬ﺝی?ة ‪/Z?L ,?E‬؟‪.‬‬
‫ور^ ‪u) I‬ﺕ‪ ,‬ا‪ )-‬ا‪ #,-‬ا‪*, st‬ی ا‪$‬ه‪ "#$‬وا‪ ."^$/‬ا)‪ l‬ا‪?#,-‬‬
‫‪/0i‬ل ا‪$‬ه‪ "#$‬وا‪* : "^$/‬ن ‪ .‬آب أوراق ا‪.194 – 143 -‬‬
‫‪ -‬ا‪ ,K?Ba‬ﺝ??ل ؛ وای??ي‪ . (1997) .(?C ،‬ا??‪ O‬إ??( ا‪ ?#,‬ا‪a‬ﺹ??‪ .‬ا‪ ??-&B‬ا‪F‬و??(‪.‬‬
‫*ن ‪ &L :‬ا‪i/‬ح‪.‬‬
‫‪ -‬ا;\
‪ ،.„5 ،e‬وا‪W‬آ„‪ . (2001) . „
8 ،P‬د
„‪ P‬ا"„‪;W‬ام 
„س ا„‪-]T‬ت ا‪WW‬ﺏ„‬
‫ادي  ا
‪ z‬ا!داﻥ
‪ .‬ا;‪:‬م‪ :‬ﺵآ \ﺏ‪ R‬دار ا‪.‬‬
‫‪ -‬ا;\
„„‪ ،.„„5 ،e‬وا‪W‬آ„„‪ . (2002) .„„
8 ،P‬درا"„„ ا"„„‪ †lT„„; 
E\W‬ا
"
„„ـ‬
‫ﺥ‪W‬ر ا‪-]T‬ت ا‪WW‬ﺏ ادي‪ .‬درا"ت ﻥ]!
‪.102 – 89 ،1 ،‬‬
‫‪ -‬ا‪ . (1999) .,??* ،??/)a‬ﺕ‪,I‬ی??‪ "??* ,‬ا??‪u‬ﺕ‪ ,‬ا‪ ??/B) ??-‬ا‪$‬ه??‪$‬ب ‪ ??) .‬ا‪،4 ،??$/B‬‬
‫‪.135-134‬‬
‫‪ -‬ا„„ﺏغ‪„„;- ،‬ي‪ ،.‬و‪„„:‬رق‪„„ ،‬ه‪ ،.‬وآی„„‪ ،‬ف‪ .(1982) .‬اﺥ‪„„W‬ر ا„„‪-]T‬ت ا‪WW‬ﺏ„„‪:‬‬
‫ا
س اا ‪ .‬اﺹ‪ :P‬اﺹ‪.P‬‬
‫‪ -‬دی‪ ،z/‬ﺝرى ؛ وری‪ . (2001) . /) ، M‬ﺕ‪ M)-‬ا‪$‬ه‪ "#$‬وا‪ ."^$/‬ا‪ -&B‬ا‪z)!D‬ی‬
‫ا‪,‬ا‪ . ???-#‬ﺕ‪,‬ﺝ??? ‪$???B* :‬ف ی???" ‪ .‬د???‪ : {Z‬ا‪,‬آ???‪ z‬ا‪,-) ???#,-‬ی???‪ K‬وا‪,‬ﺝ???‬
‫وا‪.,ZC‬‬
‫‪ -‬دی‪$'???L‬ن ‪ ،‬آ???‪ d‬؛ و???‪$??? ، lC‬ری" ؛ ودی‪??? ، z???/‬رى ‪$ . (2000) .‬ه‪$???#$‬ن و‪??? "???L‬‬
‫‪.,BO‬ا‪ -&B‬ا‪F‬و(‪ .‬ا‪,‬یض ‪ :‬دار ا‪ C) ,-‬ا&‪,Z‬ی‪.‬‬
‫‪ -‬او"„„ن‪„„- ،‬روق ‪ . (1996) .‬أ"„„
‪ e‬ا
„„س وا‪ „„- †
;Q„„W‬ا‪W‬ﺏ
„„ ا;ﺹ„„‪ .‬ا\„„ـ‬
‫ا<و‪.‬ن ‪ :‬دار ا]‪ \ 4‬وا‪ Q9‬وا‪W‬زی‪.R‬‬
‫‪ -‬ا‪z‬ی??ت‪ . (1998) .?? ،‬ا‪ l??F‬ا&‪$$‬ﺝ?? وا‪Z??C) '??/C‬ط ا‪ ??)I-‬ا‪) ??,-‬ا‪– ??,-‬‬
‫ا‪6‬اآ‪,‬ة – ا‪L#1‬ر(‪ .‬ا‪ -&B‬ا‪F‬و(‪ .‬ا‪I‬ه‪,‬ة ‪ :‬دار ا‪-) ,ZC‬ت‪.‬‬
‫‪ . (2002) .________ -‬ا‪$??????^$/‬ن *‪ ً ??????)I‬ذوو ﺹ???????‪#$-‬ت ا??????‪N??????^ M)-‬ی ا‪??????-‬ـ‪,‬ی_‬
‫وا‪ aZ‬وا‪i-‬ج‪ .‬ا‪ -&B‬ا‪F‬و(‪ .‬ا‪I‬ه‪,‬ة ‪ :‬دار ا‪-) ,ZC‬ت‪.‬‬
‫‪$' . (1998) .()* ،- -‬یت ا‪ "?F‬ا‪ '?/C‬وا‪$?/‬ق ا? ) ‪? s?#‬ا! *)?( ا‪?&)B‬‬
‫ا‪I "^$/‬ر! ‪ ,?c#‬ا‪ ? "^$?/‬ﺝ‪ ?-‬د?‪ ?) .{Z‬ﺝ‪ ?-‬د?‪? {Z‬داب وا‪$?)-‬م‬
‫ا‪ !'!D‬وا‪$#,‬ی‪.67 – 9 ،3 ،‬‬
‫‪,/) -‬ن‪C ،‬ا‪ .(2004).‬ار‪3‬د ا‪$‬ه‪ "#$‬وا‪ ."^$?/‬ﺕ‪,‬ﺝ?‪ -? :‬ا‪z?-‬ة‪ .‬ا‪ ?-&B‬ا‪1‬و?(‪.‬‬
‫*ن ‪ &L :‬دار ا‪ ,ZC) It‬وا‪$‬زی‪.‬‬
‫‪) -‬ن‪ &* ،‬ا‪,‬ﺡ"‪ M- .(2004).‬ا‪$/‬ق ا‪ .)I-‬ا‪ -&B‬ا‪1‬و(‪ .‬ا‪I‬ه‪,‬ة ‪ M* :‬ا‪.KL‬‬
‫‪ ،M' -‬آل‪ *$$ .(2002).‬ا‪ #,‬ا‪a‬ﺹ وا‪p‬ه ا‪ .'/C‬ا‪ :"-‬دار ا‪L‬ب‬
‫ا‪.-‬‬
‫‪ -‬ا'‪ ،‬ﺕ‪,c‬ی‪ .(2003).‬ى ‪$3‬ع ﺹ‪#$-‬ت ا‪ M)-‬ا‪1‬آدی ى ا‪ "?# ?)I* "^$/‬ﺕ‪6?i‬‬
‫ا _ ا‪ !t‬ا‪# <$‬و ا‪$L‬ی‪" g‬درا ا‪ ."ZL‬ر ﺝ'‪$ZC ,E ,‬رة ‪،‬‬
‫ﺝ‪ -‬ا‪ f)a‬ا‪ :#,-‬ا&‪,‬ی"‪.‬‬
‫‪ -‬ا‪ .(2005).'Z‬ا‪,?/‬وق ? ‪$?7/‬م ا?‪6‬ات ‪, "?#‬ﺕ‪?-/‬ت ا?  و‪N?/aC‬ت ا? ‬
‫??ى *‪ "?? ??C‬ا‪??^$/‬ت *‪# ??)I‬و?? ا‪??1‬رات ا‪ ??#,-‬ا??ة‪ .‬ر?? ﺝ??'‪,??E ,‬‬
‫‪$ZC‬رة ‪ ،‬ﺝ‪ -‬ا‪ f)a‬ا‪ :#,-‬ا&‪,‬ی"‪.‬‬
‫‪ -‬ا??‪ ،C#,Z‬زآ‪,‬ی?? ؛ وﺹ??دق‪ ،‬ی??'‪,‬ی‪ .(2002).‬أ‪??/0‬ل *‪ ??C‬ا‪ ??I‬ا‪$‬ه&?? وا‪$??/‬ق ا‪??)I-‬‬
‫وا‪#1‬اع‪ .‬ا‪ -&B‬ا‪1‬و(‪ .‬ا‪I‬ه‪,‬ة ‪ :‬دار ا‪ ,L/‬ا‪.#,-‬‬
‫‪ -‬ﺹدق‪u ،‬ل؛ وا!
‪  ،‬ا‪ A
5‬؛ و‪E‬م‪ ،‬ﺹ‪E‬ح ای ؛ واﺏ ‪5 ،:-‬؛ ووی‪ ،‬‬
‫اˆ؛ وا!ی! ‪ ،‬ﻥ‪X‬ة؛ وا‪5‬اﻥ ‪,- ،‬؛ ور"ل‪ ،‬ﺥ
‪P‬؛ وا‪ ، „
X‬ﺹ„ح‪.(1996) .‬‬
‫ﻥ‪ 7lW‬ارا" ا
اﻥ
 ‪8 „-‬ری„ ا„اق‪ .‬د
„‪ P‬أ"„
‪ e‬ا‪ „ SQ„4‬اه„ﺏ
 ‪ „-‬‬
‫ا‪ A
W‬ا<"" ‪ .‬ﻥ=‪ :‬ا‪ t9‬اﺏ
 ‪W‬ﺏ
 وا‪-C‬ـ وام ‪.‬‬
‫‪ -‬ا‪???B‬ن‪ . (1982) .???O ،‬ﺕ‪ ???#,‬ا‪ ??? ً? ?)I* "^$???/‬ا???&‪i‬د ا‪ . ???#,-‬ﺕ???‪ : l!$‬ا‪???‚C‬‬
‫ا‪ #,) #,-‬وا‪ It‬وا‪$)-‬م‪.‬‬
‫‪ ???&* -‬اƒ‪???* ،‬دل‪ . (2004) .‬ا‪???/0F‬ل ا‪$‬ه???‪ "#$‬ذوي ا‪???^*D‬ت‪ .‬ا‪ ???-&B‬ا‪F‬و???( ‪ .‬ا‪???I‬ه‪,‬ة‬
‫دارا‪3,‬د‪.‬‬
 a3 ‫ات‬,c e-& !‫ر‬I ‫ درا‬.(1989). ،"‫ﺡ‬,‫ ﺡ'" ؛ و *& ا‬،B-‫ *& ا‬-
,‫ﺕ‬u?????????????‫ ا‬.1‫ ا‬M)-‫! " ا‬t‫ ا‬I)‫ب ا‬i0 " ‫ی" درا‬,Op‫^" وا‬$/‫ا‬
?)‫اك ? آ‬,?31# '?/C‫ی )رات ا‬, ‫ ا‬-‫ ا‬. ,   l/C‫ ا‬M)- la‫ا‬
.436 – 416 : ‫ة‬,‫ه‬I‫ ا‬.BC0 -‫ ﺝ‬#,‫ا‬
. (??‫و‬F‫?? ا‬-&B‫ ا‬.??‫ﺹ‬a‫ ذوي اﺝ??ت ا‬l‫ ﺕ??ری‬K??‫ وأ‬f‫??ه‬C .. (2001) .‫ ﺝ??ة‬،??&* -
.‫زی‬$‫ وا‬,ZC) ‫ء‬/‫ دار ﺹ‬: ‫*ن‬
‫ دار‬: ‫ *ن‬. (‫و‬F‫ ا‬-&B‫ ا‬. "^$/‫" وا‬#$‫ه‬$‫ ا‬#,‫ ﺕ‬. (2000) .- ،‫ة‬z-‫ ا‬-
.‫زی‬$‫ وا‬,ZC) It‫ا‬
??)-‫ ا‬,‫ﺕ‬u??) ??I ??^‫ ور‬.‫!??ز‬1‫ ا‬$??))^ ‫ن‬$??#$‫ه‬$‫ب ا‬i??B‫ ا‬.(2003).K??0 ،‫??س‬B-‫ ا‬-
"#$???‫ه‬$‫???ل ا‬/0i ???#,-‫ ا‬l???)‫ ا‬."^$???/‫" وا‬#$???‫ه‬$‫*ی??? ا‬, s???t‫??? ا‬#,-‫ا‬
.495 - 481 -‫ آب أوراق ا‬. ‫ *ن‬: "^$/‫وا‬
‫??ض‬/a!# ??B&‫ﺕ‬,‫?? ا‬4&‫??' وا‬/C‫ات ا‬,??c‫ ا‬e-&?? ??‫ درا‬. (1988) .‫ت‬1??‫ ﺝ‬،M??CE -
، ‫رة‬$ZC ,E ,'‫ ر ﺝ‬.ً )I* "^$/‫ب ا‬iB‫ ا‬e-# ‫ا  ارا ى‬
.,  : l3 "* -‫ﺝ‬
.  ? ?‫ ا‬e/aC??? ‫ب‬$???‫ه‬$‫??? ا‬/B) '???/C‫???د ا‬3‫ر‬D‫ ا‬. (1997) . "‫ء ا???ی‬i???* ،???/‫ آ‬-
M?)-‫ وزارة ا‬. ‫?ل‬/0F‫ آ)? ری?ض ا‬. ‫ب‬$?‫ه‬$‫? ا‬#,-‫? ا‬/B) !t‫ ا‬-‫ ا‬,‫ﺕ‬u‫ا‬
.654 – 646 : ‫ة‬,‫ه‬I‫ ا‬.-‫ا‬
M‫)ـ‬I‫ دار ا‬: g‫ی‬$‫ـ‬L‫ ا‬.l/C‫ ا‬M)*‫م و‬iD‫"  ا‬c#C‫ ر*ی ا‬. (1981) .‫ آل‬،, -
.‫زی‬$‫ وا‬,ZC)
?-&B‫ ا‬.…?‫ﺝ‬i*‫… و‬#&?‫!ز ار? أ‬1‫ى ا  وا‬$' !‫ ﺕ‬.(2004).,* ،ƒ‫ ا‬, ! -
.‫زی‬$‫ وا‬,ZC) ‫ دار واﺉ‬: ‫ *ن‬.(‫و‬1‫ا‬

:
D‫ﺝ‬E‫ ا(اﺝ ا‬:

ً 
C
- Benito, Y. (2003). Intellectual giftedness and associated disorders.

- Torrance, E. (1966). Torrance Tests of Creative Thinking: Norms.

Techmical Manual Verbal Tests, Forms A and B, Figural Tests,
forms A and B. Princeton, New Jersey: Personnel Press, Inc.
- ___________. (1968). Directions Manual and Scoring Guide.
Massachusetts: Personnel Press, Inc.
- ____________. (1969). Guiding creative talent . Englwood : Cliffs ,N.S.
Prentice Hall. INC Caxtons : Pullen Publication .
- Walker , B . , Hafestein , N . Crow-Enslow, L .(2000).Meeting the needs
of gifted learners in the early childhood classroom . Journal of
Educational Psychology, 15, 65-69.
Talented Children. Vol 23, No 1. P. 1.
- Ziegler, A. , Heller, K. , and Stanchl , S. (1998). Comparison of the
academic motivation of average, gifted and highly gifted girls and
boys. Gifted and Talented International, 13, 58- 64.
- Ziegler, A. , and Stoeger, H. (2003). Identification of underachievement:
An empirical study on the agreement among various diagnostic
sources. Gifted and Talented International, 18, 87-94.