You are on page 1of 20

5

ng Hc Vn Tc
5.1 Ma trn Skew Symmetric
Ma trn skew symmetric gip cho vic n gin nhiu vic tnh ton.
nh ngha 1: Mt ma trn S c gi l skew symmetric n!u v ch" n!u
# + S S
T
$%.&'
() $%.&'* ta th+, r-ng cc ph.n t/ tr0n 1ng ch2o
#
ii
s
* v cc ph.n t/ ngoi 1ng
ch2o
j i s s
ji ij
*
. 34 v,* S ch" ch5a 6 thnh ph.n c lp c7 89ng nh :au:
1
1
1
]
1

#
#
#
& ;
& 6
; 6
s s
s s
s s
S
$%.;'
(a <i=u 8i>n tp hp mi ma trn 6?6 :@AB :,mmAtric <-ng @C hiu SS(3).
D!u
T
z y x
a a a ' * * $ a
* ta nh ngha ma trn :@AB :,mmAtric
' $a S
nh :au:
1
1
1
]
1

#
#
#
' $
6
x y
x z
y
a a
a a
a s
a S
$%.6'
V ! 5.1: (a <i=u 8i>n 6 vAct ta n vE c :F
" i*
v k .
T T T
' & * # * # $ G ' # * & * # $ G ' # * # * & $ k " i
(hAo Enh nghHa* ma trn :@AB :,mmAtric tng 5ng l
1
1
1
]
1

1
1
1
]
1

1
1
1
]
1


# # #
# # &
# & #
' $ G
# # &
# # #
& # #
' $ G
# & #
& # #
# # #
' $ k S j S i S
$%.I'
5.# Tnh ch$t ma trn %kew %ymmetric&
'a( Tnh ch$t 1& t)y*n tnh $JinAarit,'
&
3Ki mi vAct
6
* + , a
v ; :L vM hKng

ta c7
' $ ' $ ' $ , a , a S S S + +
$%.%'
',( Tnh ch$t #&
3Ki mi vAct
T
z y x
p p p ' * * $ -
- a - a x ' $ S
$%.N'
DJ:
k y x y x j y x y x i y x y x
y y y
x x x
k j i
' $ ' $ ' $
& ; ; & 6 & & 6 ; 6 6 ;
6 ; &
6 ; &
+ +
1
1
1
]
1

y . c x
:in y . c
D!u
' 6 $ SO R
v
6
* + , a
, a , a R R R x x ' $
$%.O'
Pi=u th5c $%.O' ch" ng @hi R l trQc giao
() $%.N'R$%.O' ta c7:
, a
, a
, a
, a , a
' $
' $
' $ ' $
' $ ' $
R S
R
RR R
R R R RS
T
T T


x
x
x
$%.S'
(a c7 mt @!t Tu r+t Tuan trng :au:
' $ ' $ a a R S R RS
T
$%.U'
3! tri cVa $%.U' <i=u 8i>n mt ph2p <i!n Wi tng ng cVa ma trn
' $a S
G c7 nghHa
l* :Q <i=u 8i>n ma trn
' $a S
trong h ta c Tua, <Fi R th4 giLng vKi ma trn
:@AB :,mmAtric
' $ a R S
tng 5ng vKi vAct
a
Tua, <Fi R .
Xi :/
' 6 $ ' $ SO R R
. 34 R trQc giao vKi mi ta c7:
I R R
T
' $ ' $ $%.&#'
3i phYn $%.&#' ta c7
# ' $ ' $ +


d
dR
R R
d
dR
T
T
$%.&&'
;
ZEnh nghHa ma trn
T
R
d
dR
S ' $ :


$%.&;'


d
dR
R R
d
dR
S
T
T
T T
' $ ' $

,
_

$%.&6'
Pi=u th5c $%.&&' c vi!t l9i nh :au:
# +
T
S S $%.&I'
3, ma trn S Enh nghHa <Fi $%.&;' l :@AB :,mmAtric
DhYn ; v! cVa $%.&;' cho R cho
' $

SR
d
dR

$%.&%'
Pi=u th5c $%.&%' r+t Tuan trng. D7 c7 C nghHa r-ng vic tnh t!n vi ph"n c#a ma tr$n
%&ay R t'(n) *'(n) v+i vic nh"n ma tr$n %&ay *, v+i m-t ma tr$n skew symmetric
S .
[n n\a* h.u h!t cc tr1ng hp ma trn R l ma trn Tua, c <n ha, tch :L cVa cc
ma trn Tua, c :F.
V ! 5.#: ]2t ma trn Tua, c :F * x
R R
' $
# & #
& # #
# # #
co: :in #
:in co: #
# # &
:in co:
co: :in #
# # #
i S R
d
dR
S
T

1
1
1
]
1


1
1
1
]
1

1
1
1
]
1

$%.&N'

*
*
' $
x
x
R i S
d
dR
$%.&O'
(ng tQ*

*
*
' $
y
y
R j S
d
dR
v

*
*
' $
z
z
R k S
d
dR

$%.&S'
V ! 5./: ]2t ma trn Tua, * k
R
Tuanh tr^c k <+t @_* ta c7

*
*
' $
k
k
R k S
d
dR
$%.&U'
5./ Vn tc g0c& tr12ng h3- t4ng 5)6t
]2t vn tLc g7c Tua, Tuanh tr^c t`, C. Xi :/ ma trn Tua, R tha, Wi thAo th1i gian*
6
nghHa l*
' 6 $ ' $ SO t R R
* ta c7:
' $ ' $ ' $ t R t S t R

$%.;#'
34
' $t S
l :@AB :,mmAtric* n7 c7 th= <i=u 8i>n nh
'' $ $ t S
Li vKi vAct 8u, nh+t
' $t
. 3Act
' $t
l vn tLc g7c cVa h ta Tua, Li vKi h ta cL Enh t9i th1i
i=m
t
.
' $ '' $ $ ' $ t R t S t R

$%.;&'
V ! 5.7: Xi :/ ' $ *
' $
t x
R t R

' $ '' $ $ ' $ ' $ t R t S t R i S


dt
d
d
dR
R



$%.;;'
trong 7

i
5.7 8ng 9n tc g0c
aho :t vn tLc g7c cVa ; h ta
& & & &
z y x
v
; ; ; ;
z y x
chu,=n ng tng Li
vKi h ta cL Enh
# # # #
z y x
. (a c7
' $ ' $ ' $
&
;
#
&
#
;
t R t R t R $%.;6'
(hAo @!t Tu $%.;;'* vi phYn $%.;6' ta c
#
;
#
;
&
;
#
&
&
;
#
&
#
;
' $ R S R R R R R +

$%.;I'
(nh :L h9ng th5 &:
#
;
# &
;
#
&
# &
;
#
&
' $ ' $ R S R R S R R
a a


$%.;%'
(nh :L h9ng th5 ;:
#
;
& #
&
&
;
#
&
& #
&
&
;
#
&
#
&
& #
&
&
;
& #
&
&
;
#
&
' $
' $ ' $
' $
R R S
R R R S R R R S R
R S R R R
.
.
T
.
.


$%.;N'
() $%.;I' ta thu c { }
#
;
& #
&
# #
;
#
;
' $ ' $ ' $ R R S S R S
. a
+
$%.;O'
34
' $ ' $ ' $ . a S . S a S + +
ta c7

& #
&
# #
; . a
R +
$%.;S'
a!t Tu tr0n c7 th= c mF rng cho <+t @_ h tr^c ta
& &
;
#
&
#
...

n
n n
R R R R
$%.;U'
I
# # #
' $
n n n
R S R

$%.6#'
(rong 7
& #
&
6
I
#
6
;
6
#
;
&
;
#
&
#
&
#
...

+ + + + +
n
n n n
R R R R

$%.6&'
5.5 Vn tc th:ng c;a mt i<m g=n 9>? mt h@ ta ch)y<n ng
Xi :/ i=m
p
c gbn c5ng vo h ta
& & & &
z y x
v
& & & &
z y x
Tua, tng Li
vKi h ta
# # # #
z y x
. (a c7
& #
&
#
' $ p t R p $%.6;'
3n tLc i=m 7 c tnh nh :au:
# # # #
& #
&
#
& #
&
& #
&
#
' $
' $ ' $
' $ ' $
p p S
p t R S
p t R p t R p
x

$%.66'
A1) B: trong <i=u th5c $%.66'*
#
&
p
v4 ta cVa i=m 7 @hMng Wi Li vKi
& & & &
z y x
.
PY, gi1* ?2t ma trn thu.n nh+t <i=u 8i>n chu,=n ng tng Li cVa
& & & &
z y x
Li vKi
# # # #
z y x
ph^ thuc th1i gian:
1
]
1

& #
' $ ' $
' $
#
&
#
& #
&
t O t R
t /
$%.6I'
Z= n gin vic @C hiu ta <c tham :L t v cc ch" :L
O Rp p +
& #
$%.6%'
3i phYn $%.6%' ta c
v r
O Rp S
O p R p
+
+
+
x

&
& #
' $ $%.6N'
trong 7
&
Rp r
l vAct t)
&
O
!n
p
c <i=u 8i>n thAo hKng cVa h ta
# # # #
z y x
* v
v
l tLc t9i 7 gLc
&
O
:d 8Ech chu,=n.
5.C DEy Fng ma trn Gac?,ian
]2t ta, m,
n
@hYu vKi cc <i!n @hKp
n
% % *...*
&
. Zet
1
]
1

& #
' $ ' $
' $
# #
#
% O % R
% T
n n
n
$%.6O'
%
<i=u 8i>n ph2p <i!n Wi t) h ta c c+u tc ng cuLi Li vKi h ta nn* v
T
n
% % % ' *...* $
&

l vAct <i!n @hKp. ahi ro<ot chu,=n ng*


i
%
*
' $
#
% O
n
v
' $
#
% R
n
tha, Wi thAo th1i gian. M^c ti0u ph.n n, l t4m mLi li0n h gi\a vn tLc thfng v vn
tLc g7c cVa c c+u tc ng cuLi vKi vn tLc @hKp
' $t %
. Zet
T
n n n
R R S ' $ ' $
# # #


$%.6S'
<i=u thE vn tLc g7c
#
n

cVa c c+u tc ng cuLi* v et


# #
n n
O v

$%.6U'
<i=u thE vn tLc thfng cVa c c+u tc ng cuLi. (a t4m <i=u th5c c7 89ng
% 0
% 0 v
n
v n

#
#
$%.I#'
ha,
% 0
v
n
n
n

#
#
#

1
]
1

$%.I&'
trong 7
v
0
v

0
l cc ma trn 6?n* v gaco<ian
n
0
0
0
v
n
x N
#

1
]
1

*
n
l :L @hYu
(a :d t4m mt <i=u th5c gaco<ian n gin cho <+t @_ ta, m, no.
'1( Vn tc g0c
Zet
& i
i

l vn tLc g7c @hYu i tng Li vKi h ta


& & & & i i i i
z y x
gY, <Fi
chu,=n ng Tua, cVa @hKp i .
k
i
i
i i
i
i
% z %

&
&
&

$%.I;'
D!u @hKp i l @hKp trt* chu,=n ng cVa h ta i Li vKi h ta
' & $ i
l
chu,=n ng tEnh ti!n* nghHa l
#
&

i
i

34 v,* vn tLc g7c ton < cVa c c+u tc ng cuLi*


#
n

* trong h ta nn c ?c
Enh nh :au:


+ + +
n
i
i i i n n n n
z % R % R % %
&
#
&
#
&
#
& ; ; & &
#
... k k k
$%.I6'
trong 7
&
i

Li vKi @hKp Tua,* v


#
i

Li vKi @hKp trt* v4


k
#
&
#
&

i i
R z
N
hH nhi0n
T
z ' & * # * # $
#
#

* v ph.n t/
[ ]
& # &
...

n n
z z 0

5.C.# Vn tc th:ng
3n tLc thfng cVa c c+u tc ng cuLi ch" l
#
n
O

* ta c7
i
n
i i
n
n
%
%
O
O

&
#
#
$%.II'
it th5 i cVa
v
0
c cho nh :au:
i
n
vi
%
O
0

#
$%.I%'
it th5 i cVa gaco<ian c7 th= t4m c <-ng cch gi\ t+t c @hKp cL Enh tr) @hKp th5
i v @ch ho9t @hKp i vKi vn tLc n vE.
PY, gi1 ta ?2t ; tr1ng hp: @hKp Tua, v @hKp trt
$&' Tr12ng h3- 1: @hKp trt
1
]
1

+ +

1
]
1

1
]
1

1
]
1

1
]
1

& #
& # & # & #
& #
#
&
& #
&
#
& & #
& &
& #
&
#
# #
i
i
i i
i
n i

n
i
n
i
n
i
i
i
i i

i
i
n
i
i i
n
n n
O O R O R R
O R O R O R
T T T
T
O R
$%.IN'
Dh v,
#
&
& #
&
# #

+ +
i
i
i i
i
n i n
O O R O R O
D!u ch" c7 @hKp i chu,=n ng th4
i
n
O
v
#
& i
O
l h-ng :L. [n n\a* n!u @hKp i l
@hKp trt th4 ma trn Tua,
#
& i
R
cjng l h-ng :L. iuLi c`ng* thAo Tui Kc hR[ th4
T
i i i i i
i
i
d s a c a O ' * * $
&

. ic ma trn Tua,
#
i
R
v
#
& i
R
cjng l h-ng :L Li vKi
i
d
. (a
c7
O
#
&
#
& &
&
&
#
&
#
#


1
1
1
]
1

1
1
1
]
1

i i i i
i
i i
i i
i
i
i
i
i
i
i
i i
n
z d R d
d
s a
c a
d
R O R
d %
O

$%.IO'
ha,
&

i vi
z 0
$;' Tr12ng h3- #: @hKp Tua,
(a c7
i i
%
. 34
#
i
R
@hMng l h-ng :L Li vKi
i

* ta thu c
[ ]
' $
' '$ $
k 'l $
' $ ' $
#
&
# #
&
#
&
# #
&
& #
&
# #
&
& #
&
#
&
# #
&
& #
&
#
& #
&
# #



+
+

i n i i
i n i i
i
i i
i
n i i i
i
i i i i
i
n i i i
i
i
i
i
i
n i
i
i
i i
i
n i
i
n
i
O O z
O O z S
O R O R z S
O R z S O R z S
O R O R
O R O R O
x



$%.IS'
(nh

& #
&
#
&
& #
&
#
&
& #
&
#
&
#
&
& #
&
#
&
#
&
' $
' $
' '$ $
' $
#

1
1
1
]
1

1
1
1
]
1

i
i i i i
i
i i i i
i
i i
T
i i i
i
i i i
i i i
i i
i
i
i i
i i
i
i
O R z S
O R k R S
O R R k S R
O k S R
c a
s a
R
d
s a
c a
R





$%.IU'
34 v,*
' $
& &

i n i vi
O O z 0 x
$%.%#'
iMng th5c $%.%#' c minh ha tr0n h4nh %.&
S
Hnh 5.1: 1h&y2n *-n) c#a c( c3& t!c *-n) c&4i d kh"& i
H*t h3- Gac?,ian g0c 9> Gac?,ian th:ng
R D\a tr0n cVa gaco<ian
v
0
c cho nh :au:
[ ]
vn v v
0 0 0 ...
&

$%.%;'
D!u @hKp i l @hKp Tua,* ph.n t/ ct th5 i c tnh:
' $
& &

i n i vi
O O z 0 x
$%.%6'
D!u @hKp i l @hKp trt*
&

i vi
z 0
$%.%I'
R D\a 8Ki cVa gaco<ian

0
c cho nh :au:
[ ]
n
0 0 0

...
&

$%.%%'
D!u @hKp i l @hKp Tua,* ph.n t/ ct th5 i c tnh:
&

i i
z 0

$%.%N'
D!u @hKp i l @hKp trt*
#
i
0

$%.%O'
Dh v,* gaco<ian cho ta, m,
n
@hYu c7 89ng nh :au:
[ ]
n
0 0 0 0 ...
; &

$%.%S'
trong 7 ph.n t/ ct th5 i :
U
1
]
1


&
& &
' $
i
i n i
i
z
O O z
0
x
* n!u @hKp i l @hKp Tua, $%.%U'
1
]
1


#
& i
i
z
0
* n!u @hKp i l @hKp trt $%.N#'
iMng th5c tr0n lm cho vic ?c Enh gaco<ian cVa <+t @_ ta, m, no trF n0n n gin
v4 c7 :fn t+t c cc 9i lng c.n tnh mt @hi <i ton ng hc thun tnh c. ic
9i lng = tnh gaco<ian ch" l vAct n vE
i
z
v ta cVa cc gLc
n
O O *...*
&
. a!t
Tu tr0n r+t Tuan trng @hi ta c.n tnh vn tLc cVa @hLi tYm tr0n cc @hYu = tnh phng
tr4nh ng lQc hc cVa chu,=n ng.
V ! 5.5: ]2t ta, m, 6 @hYu phfng $h4nh %.;'. (nh vn tLc thfng
v
v vn tLc g7c

.
Hnh 5.25 T6m v$n t4c kh"& 7 c#a r.t 3 kh"& ph8n).
(a c7
[ ]% 0 0 0
v

6 ; &

1
]
1

$%.N&'
trong 7 cc ct cVa gaco<ian c ?c Enh thAo cMng th5c $%.%U' v $%.N#' vKi
n
O
c tha, <-ng
c
O
:
#
' $
' $
6
& & ;
# # &



0
O O z 0
O O z 0
c
c
x
x
$%.N;'
34 vn tLc cVa @hYu ; @hMng <E nh hFng <Fi :Q chu,=n ng cVa @hYu 6 $ch" ?2t v
met ng hc'. Th$t v$y9 ph:n ;<c c#a kh"& 3 s= :nh h'>n) *?n s< ch&y2n *-n) c#a
&#
kh"& 7@ v3n *A nBy s= *'Cc xDt trn) phEn kh: s!t *-n) ;<c hFc.
V ! 5.C& ]2t ta, m, ; @hYu phfng nh h4nh vd.
Ma trn gaco<ian c7 89ng nh :au:
1
]
1

& #
& ; & # ; #
' $ ' $
' $
z z
O O z O O z
% 0
x x
$%.N6'
Hnh 5.3: Tay m!y 7 kh"& ph8n)
ic 9i lng tr0n c tnh nh :au:
1
1
1
]
1

#
#
#
#
O
*
1
1
1
]
1

#
& &
& &
&
s a
c a
O
*
1
1
1
]
1

+
+

#
&; ; & &
&; ; & &
;
s a s a
c a c a
O
*
1
1
1
]
1


&
#
#
& #
z z
$%.NI'
1
1
1
1
1
1
1
1
]
1




& &
# #
# #
# #
&; ; &; ; & &
&; ; &; ; & &
c a c a c a
s a s a s a
0
$%.N%'
(a th+, r-ng ; hng .u ti0n cVa $%.N%' l gaco<ian vn tLc thfng cVa
;
O
tng Li vKi
nn. [ng th5 6 l gaco<ian vn tLc thfng thAo hKng
#
z
* <-ng # trong tr1ng hp n,.
Pa hng cuLi <i=u 8i>n vn tLc g7c cVa h ta cuLi c`ng* ch" n gin l ph2p Tua,
Tuanh tr^c thfng 5ng vKi tLc
; &


+ .
&&
V ! 5.I: (a, m, minon
gaco<ian l mt ma trn N?I v4 minon ch" c7 I <c tQ 8o. (a c.n tnh ma trn
j j
G G T ...
&
#

gaco<ian c7 89ng :au


1
]
1

6 & #
; & I & # I #
#
# ' $ ' $
z z z
z O O z O O z
0
x x
$%.N%'
1
1
1
]
1

#
& &
& &
&
s a
c a
O
*
1
1
1
]
1

+
+

#
&; ; & &
&; ; & &
;
s a s a
c a c a
O
*
1
1
1
]
1

+
+

I 6
&; ; & &
&; ; & &
I
d d
s a s a
c a c a
O
$%.NN'
(ng tQ
k
& #
z z
* v
k
6 ;
z z
. 34 v,* gaco<ian ta, m, minon l
1
1
1
1
1
1
1
1
]
1

& # & &


# # # #
# # # #
# & # #
# #
# #
&; ; &; ; & &
&; ; &; ; & &
c a c a c a
s a s a s a
0
$%.NO'
ng hc nghch 9n tc 9> gia tc
(a c7
5 5 D

' $ 0
$%.NS'
Pi ton nghEch vn tLc trF thnh <i ton gii h phng tr4nh tu,!n tnh:
5 5 5 5 D


,
_

+ ' $ ' $ 0
dt
d
0
$%.NU'
34 v,* cho trKc mt vAct gia tLc c c+u tc ng cuLi D

* gia tLc @hKp t5c th1i
%
l
nghim cVa phng tr4nh
5 5 , ' $ 0
$%.O#'
trong 7
5 5 D ,

' $ 0
dt
d

ZLi vKi ta, m, N 8op <i ton nghEch vn tLc v gia tLc c t4m <Fi phng tr4nh:
D 5 5

&
' $

0 $%.O&'
&;
v
, 5 5
&
' $

0
$%.O;'
vKi iu @in l
# ' $ 8At 5 0
.
5.I HJ $mingularitiA:'
gaco<ian
' N $ ' $ n 0 x 5
?c Enh mt nh ?9 gi\a
%
$vn tLc @hKp' v
T
' * $ K 9 D

$vn tLc c c+u tc ng cuLi':


5 5 D

' $ 0
$%.NS'
$%.NS' ?c Enh mt ph2p <i!n Wi tu,!n tnh vi phYn gi\a
5 d
v D d
5 5 D d 0 d ' $
$%.NU'
ic vi phYn n, c7 th= c7 th= nghH nh l vic ?c Enh hKng trong
N
R
v
n
R
* tng
5ng.
ic vE tr m t9i 7 h9ng cVa gaco<ian gim c7 t.m Tuan trng ec <it. 3E tr 7 gi l
vE tr @_ 8E $:ingularitiA: ha, :ingilar conpiguration'. 3ic ?c Enh i=m @_ 8E cho ta,
m, l Tuan trng v4 nhiu lC 8o:
$&'. ic i=m @_ 8E <i=u 8i>n cc vE tr t9i 7 hKng cVa chu,=n ng @hMng tnh c.
$;'. (9i cc i=m @_ 8E* vn tLc <ao cVa c c+u tc ng cuLi c7 th= tng ng vKi
vn tLc @hKp @hMng <E <ao.
$6'. (9i cc i=m @_ 8E* lQc <ao cVa c c+u tc ng cuLi c7 th= tng ng vKi mMmAn
Tua, cVa @hKp @hMng <E <ao.
$I' ic i=m @_ 8E th1ng $@hMng luMn luMn' tng 5ng vKi cc i=m tr0n <i0n @hMng
gian lm vic cVa ta, m,* c7 nghHa l* t.m vKi tLi a cVa ta, m,.
$%'. ic i=m @_ 8E tng 5ng vKi cc i=m trong @hMng gian lm vic ta, m, @hMng
th= 9t tKi @hi c7 :Q tha, Wi nhc cVa tham :L @hYu* nh chiu 8i @hYu* 81i* v.v
$N' X.n cc i=m @_ 8E :d @hMng tqn t9i nghim 8u, nh+t cho <i ton ng hc nghEch.
(rong tr1ng hp nh th! c7 th= vM nghim ha, vM :L nghim.
3 8^ %.S: ]2t phng tr4nh h thLng hai chiu
5 5 D d 0d d
1
]
1


# #
& &
$%.O#'
tng ng vKi ; phng tr4nh
#
; &

+
dy
d% d% dx
$%.O&'
&6

& ' $ 0 rank
v ta c7 th= th+, r-ng vKi <+t @_ gi trE cVa
&
d%
v
;
d%
@hMng lm tha,
Wi
dy
. D0n <+t @_ vAct D d c7 thnh ph.n th5 ; @hc @hMng <i=u 8i>n hKng @hMng
th= 9t c cVa chu,=n ng t5c th1i.
5.L.1 T6ch c6c i<m kJ
(a th+, r-ng c7 th= tnh c mt tp cc phng tr4nh ng hc thun cho ta, m, <+t
@_ <-ng cch gbn c5ng mt h ta vo t)ng @hYu thAo cch <+t @_* tnh cc ph2p <i!n
Wi homogAnou: v nhYn chng l9i vKi nhau. rui tbc hR[ ch" l mt cch = thQc hin
iu n,. h` cc phng tr4nh @!t Tu ph^ thuc vo cc h ta s chn* th4 vE tr cVa
ta, m,* v <n ch+t l cc 9i lng h4nh hc* c lp vKi vic gn cc h ta 7.
Ziu n, cho ph2p ta tch vic ?c Enh cc vE tr @_ 8E* cho cc ta, m, @hKp c.u*
thnh ; <i ton n gin hn. Pi ton & l ?c Enh vE tr @_ 8E cho cnh ta,* <ao gqm 6
@hYu ha, nhiu hn* <i ton th5 ; l ?c Enh @_ 8E cho cW ta, t) chu,=n ng cVa cW
ta, @hKp c.u.
]2t ta, m, c7 6 <c tQ 8o cho cnh ta, v 6 <c tQ 8o cho cW ta,. (rong tr1ng hp
n,* gaco<ian l ma trn N?N v mt vE tr
%
l @_ 8E n!u v ch" n!u
# ' $ 8At % 0
$%.O;'
gaco<ian c7 th= vi!t nh :au:
[ ]
1
]
1


;; ;&
&; &&
0 0
0 0
0 0 0
O p
$%.O6'
mau 7* v4 6 @hKp cuLi c`ng luMn l @hKp Tua,
1
]
1

% I 6
% N % I N I 6 N 6
' $ ' $ ' $
z z z
O O z O O z O O z
0
O
x x x
$%.OI'
34 cc tr^c cW ta, qng Tu, t9i mt i=m chung O* n!u ta chn cc h ta :ao cho
#
N % I 6
O O O O
* th4
O
0
c tnh nh :au:
1
]
1

% I 6
# # #
z z z
0
O
$%.O%'
it th5 i cVa p
0
l
1
]
1


&
& &
' $
i
i i
i
z
O O z
0
x
* n!u @hKp i l @hKp Tua, $%.ON'
&I
1
]
1


#
&

i
i
z
0
* n!u @hKp i l @hKp trt $%.OO'
Ma trn gaco<ian c7 89ng @hLi tam gic
1
]
1

;; ;&
&&
#
0 0
0
0
$%.OS'
vKi Enh th5c
;; &&
8At 8At 8At 0 0 0
&&
0
c7 ct th5 i
' $
& &

i i
O O z x
n!u @hKp i l @hKp Tua,* v
& i
z
n!u @hKp i l
@hKp trt.
[ ]
% I 6 ;;
z z z 0
$%.OU'
34 v, tp cc vE tr @4 8E cVa ta, m, l hp cVa tp cc vE tr cnh ta, thca
# 8At
&&
0
.
5.I.# HM c4 tay
Hnh 5.45 H6 dI cJ tay kh+p cE&
5.I./ HJ c6nh tay
&%
Hnh 5.55 1!nh tay kh+p .:n ;A
N
Zng lQc hc
C.1 Nh1Ong trMnh ch)y<n ng P)QerRAagrange
j
j j
%
K
%
K
dt
d

$N.&'
trong 7 L H K l Jagrangian. a gi l *-n) nMn) $@inAmatic AnArg,'* v L gi l
th? nMn) $potAntial AnArg,'
thng tr4nh $N.&' l ph'(n) tr6nh Ka)ran)ian ha, ph'(n) tr6nh N&;erOKa)ran)e.
C.# Nh1Ong trMnh ch)y<n ng
(a p 8^ng phng tr4nh uulArRJagrangA vo tr1ng hp ta, m, c7
n
@hYu.
Z.u ti0n* ng nvng l hm <4nh phng cVa vAct
5
c7 89ng
5 5 5 5 5 5 ' $
;
&
' $
;
&
*
P d H
T
j i
n
j i
ij

$N.;'
trong 7
n n P x ' $5
l ma tr$n *4i xQn) x!c *Inh d'(n) $:,mmAtric po:itivA 8ApinitA
matri?' n7i chung ph^ thuc vo vE tr
5
* gi l ma tr$n %&!n tnh $inArtia matri?'
(h! nvng cVa ta, m, ch" ph^ thuc vAct vE tr
5
v @hMng ph^ thuc vo vn tLc
5
.
m ) L
c
T
r
$N.6'
&N
trong 7
g
l vAct trng tr1ng v
c
r
l vE tr @hLi tYm.
' $ ' $
;
&
*
5 5 5 5 L d L H K
j i
n
j i
ij



$N.I'
k k
j i
j i ijk j
j
kj
c d + +

' $ ' $ ' $
*
5 5 5 5 5 5
*
n k *...* &
$N.%'
thng tr4nh c7 th= c vi!t thAo 89ng ma trn nh :au:
S 5 g 5 5 5 8 5 5 T + + ' $ ' * $ ' $
$N.N'
trong 7 ph.n t/ th5
' * $ j k
cVa ma trn
' * $ 5 5 1
c ?c Enh nh :au


'


n
i
i
k
ij
j
ki
i
kj
n
i
i ijk kj
%
%
d
%
d
%
d
% c c
& &
;
&
' $ 5
$N.O'
Ma trn
' $5 T
v ma trn
' * $ 5 5 8
c7 t.m Tuan trng ec <it cho v+n iu @hi=n
ta, m,.
nh QB C.1&
Ma trn
' * $ ; ' $ ' * $ 5 5 8 5 T 5 5 U


l ma trn :@AB :,mmAtric* nghHa l cc thnh
ph.n cVa Uthca kj jk
n n
. $ch5ng minh ?Am th0m ti liu'
(7m l9i* cc @!t Tu tr0n l tWng Tut v c7 th= p 8^ng vo <+t @_ h c @h no trong
7 ng nvng c7 89ng $N.;' v th! nvng c lp vKi
5
.
C./ Nh1Ong -h6- Uewt?nRP)Qer
a!t Tu cho <Fi phng php DABtonRuulAr hon ton giLng vKi phng php
JagrangA* nhng phng php hon ton @hc nhau. (rong phng php JagrangA ta
?Am ta, m, nh l mt @hLi v thQc hin :Q phYn tch 8`ng hm JagrangA $:ai @hc
gi\a ng nvng v th! nvng'. Dgc l9i* phng php DABtonRuulAr ?/ lC tch <it tr0n
t)ng @hYu cVa ro<ot v vi!t phng tr4nh mM t chu,=n ng thfng v chu,=n ng
Tua, cVa @hYu. P-ng ph2p Tui* ta c7 th= ?c Enh cc v! cVa t)ng @hYu rqi tqng hp
l9i thnh phng tr4nh mM t ton < ta, m,. ho 7 ta th+, r-ng ; phng php tr0n l
hon ton @hc nhau.
thYn tch ng lQc hc cVa mt h thLng l t4m mLi li0n h gi\a
5
v
S
. i^ th= l ta
ch" muLn <i!t hm
$.'
thAo th1i gian c.n thi!t = gY, ra mt TuH 9o no 7. ]2t mt
thQc th= tQ 8o nh h4nh N.&.
&O
HMnh C.1: JQc v mMmAn tr0n @hYu i
K'& R5 HR hi& trn) h6nh trSn s= *'Cc thay *Ji ;Ti
JQc v mMmAn tc 8^ng l0n @hYu i nh :au:
R JQc tc 8^ng l0n @hYu
' $i
<Fi @hYu
' & $ i
:
i
V
R thn lQc cVa @hYu
' & $ + i
tc 8^ng l0n @hYu
' $i
:
&
&
+
+

i
i
i
R V
R (rng lQc:
i i
mg
R MMmAn 8o @hKp
' $i
:
i
S
R MMmAn 8o @hKp
' & $ + i
:
&
&
+
+

i
i
i
R S
(+t c vAct tr0n u c <i=u 8i>n trong h ta i * v vAct
i
g
n7i chung l mt
hm cVa i .
thng tr4nh cYn <-ng lQc tc 8^ng tr0n @hYu
' $i
nh :au:
i c i i i i
i
i i
m m R
* &
&
a g V V +
+
+
$N.&#'
thng tr4nh cYn <-ng mMmAn tr0n @hYu
' $i
nh :au:
' $ ' $
* & &
&
* &
&
i i i i i ci i i
i
i ci i i i
i
i i
I I R R K K W r V r V S S x x x + +
+ +
+
+
+
$N.&&'
(a c.n t4m cc vAct
n
V V *...*
&
v
n
S S *...*
&
tng 5ng vKi cc vAct cho trKc
5 5 5 * *
.
iho trKc
5 5 5 * *
. Xi :/ ta ?c Enh c t+t c vn tLc v gia tLc cVa cc ph.n
t/ tr0n ta, m,* nghHa l i i c
a *
* v
i

* ta c7 th= gii $N.&#' v $N.&&' Tui = t4m lQc


v mMmAn nh mong muLn nh :au: cho
#
&

+ n
V
v
#
&

+ n

gii $N.&#'
&S
' & .. $ *
* &
&
n i m m R
i i i c i i
i
i i
+
+
+
g a V V
$N.&;'
(ng tQ* ta gii $N.&&' = t4m mMmAn:
' & .. $ '* $ ' $
* & &
&
* &
&
n i I I R R
i i i i i ci i i
i
i ci i i i
i
i i
+ + +
+ +
+
+
+
K K W r V r V S S x
$N.&6'
Z= phYn <it cc 9i lng c <i=u 8i>n trong h ta i vKi h ta nn ta 8`ng
th0m ch" :L $#' pha tr0n = <i=u 8i>n 9i lng 7 Li vKi h ta nn $<a:A pramA'.
(a s <i!t
i i i i
5 X K K
&
' # $
&
' # $

+ $N.&I'
(a c.n <i=u 8i>n $N.&I' trong h ta i nh :au:
i i i
T i
i i
5 , K + K +
& &
' $
$N.&%'
& #
' $

i
T i
i
X + ,
(a c7 gia tLc g7c
' # $
#
' $
i
T i
i
K + W
$N.&N'
3i phYn $N.&I' ta c
i i i i i i i
5 X K 5 X K K
&
' # $
&
' # $
&
' # $

+ + $N.&O'
Pi=u 8i>n c`ng <i=u th5c trong h ta i cho
i i i i i i
T i
i i
5 , K 5 , W + W + +
& &
' $
$N.&S'
ZLi vKi 9i lng vn tLc thfng v gia tLc thfng
3n tLc @hLi tYm cVa @hYu i c cho <Fi
' # $
*
' # $ ' # $
& *
' # $
* ci i i i e i c
r K 9 9 +

$N.&U'
ZLi vKi gia tLc
' $
' # $
*
' # $ ' # $ ' # $
*
' # $ ' # $
& *
' # $
* ci i i i ci i i i e i c
r K K r K a a + +


$N.;#'
' # $
* # *
' $
i c
T i
i c
a + a
wp 8^ng
' $ ' $ ' $ , a , a R R R
v & * i e
a
c <i=u 8i>n trong h ta
' & $ i
v
<i!n Wi :ang h ta i * ta thu c
( ) ( )
ci i i i ci i i i e
T
i
i i c
R
* * & * & .
r K K r K a a + +


$N.;&'
&U
PY, gi1 = t4m gia tLc i=m cuLi @hYu i * ta c7 th= 8`ng $N.;&' vKi & * + i i
r
ta, cho ci i*
r
*
ta c
( ) ( )
& * & * & * & . + +
+ +
i i i i i i i i e
T
i
i i e
R r K K r K a a
$N.;;'
(a c7 th= pht <i=u gii thut Tui cVa phng php DABtonRuulAr nh :au:
'1( Pbt .u vKi iu @in <an .u
# * # * # * #
# * # * # #

e c
a a W K
Xii $N.&%'*$N.&S'*$N.;;' = ?c Enh
i i
W K *
v i c*
a
Li vKi n i .. &
'#( Pbt .u vKi iu @in <an .u
#
&

+ n
V
*
#
&

+ n
S
h`ng $N.&;' v $N.&6' = tnh
i
V
v
i
S
Li vKi & .. n i
;#

You might also like