VLANI NASTAVCI

Potrebno je dimenzionirati i nastaviti tap optereen centrinom vlanom silom iznosa N=70 kN!

A) NASTAVAK VIJCIMA (drvene vezice)

Materijal vijka je N-24. Nosivi spoj s vijcima mora imati najmanje 2 vijka. Najmanji promjer vijka d=12mm, a najvei 24mm. Izuzetno se doputaju vijci promjera 10 mm kod spajanja tankih drva a<=6.0cm. Kod uporabe vijaka obavezna je uporaba podlonih ploica prema standardu. Vijke treba ugraivati u drvo u rupe buene prikladnim alatom (builice) i to manjeg promjera od promjera vijka za 0.1 do 0.2 mm, a mjesta na kojima vijak izlazi iz drveta proiriti na promjer vijka. Za proraun netto presjeka treba raunati s promjerom vijka + 1mm.

graa: etinari II klasa tIId = 850

N cm 2

vijci: M12

(Srednje drvo) Vezica (bocno drvo) Vezica (bocno drvo)

8.0

10.0

8.0

12.0

Osnovni presjek:

tII =
Vezice:

N 70000 70000 N N = = = 654 tIId = 850 2 2 Anetto (12 ( + 1 mm) ) 10 10.7 10 cm cm 1.5 N 1.5 70000 N N = = 613 tIId = 850 2 2 ( ) Anetto 2 12 1.3 8 cm cm

tII =
Nosivost vijaka:

srednje drvo
N1 = d a d N2 = k d 2

d - doputeni eoni pritisak na drvo (N/cm2)

a - debljina drveta d - promjer vijka k - koeficijent (N/cm2) HRN U.C9.200; tablica 23. str 74.
N 1 = 850 10 1.2 = 10200 N = 10.2 kN

N 2 = 3800 1.2 2 = 5472 N = 5.47 kN bono drvo

dva bona drva!

N 3 = d a d 2 = 550 8 1.2 2 = 10560 N = 10.56 kN N 4 = k d 2 2 = 2600 1.2 2 2 = 7488 N = 7.49 kN Mjerodavna nosivost jednog vijka je minimalna vrijednost: Nmin = N2 = 5.47 kN broj vijaka

n=

N 70 = N min 5.47

n = 12.8 n = 13 kom.

skica spoja Razmaci vijaka prema: HRN U.C9.200 slika 53. str.74. M.Gojkovi: Drvene konstrukcije, slika 3.17. str. 168.

Minimalni razmaci vijaka: 3d = 3*1.2 = 3.6 cm od neoptereenog ruba 5d = 5*1.2 = 6.0 cm meusobno 7d = 7*1.2 = 8.4 cm ili > 10cm - meusobno i od optereenog ruba

>8d

>7d >10cm

Napomena (nije predmet ovog zadatka):

Za prijenos sila pod kutom u odnosu na vlakna smanjuju se doputene nosivosti vijaka dobivene iz tablice 23. HRN U.C9.200 prema izrazu: kv = (1 / 360)

>3d

>

5d

>5d

>3d

B) NASTAVAK VIJCIMA (metalne vezice)

graa: etinari II klasa tIId = 850

N cm 2

vezice: N24 (Fe360) vijci: M12

Osnovni drveni presjek Metalna vezica

10.0

Osnovni presjek: (kao u primjeru pod A)) Metalne vezice:

irina vezica: min h = 3d O

d O = d + 1 mm min h = 3 13 = 39 mm h = 40 mm
debljina vezica:

N N N = dop = 14400 2 Anetto (h dO ) t cm

t=

N 70000 = = 0.9 cm t = 10 mm 2 (h dO ) 2 (4 1.3) 14400

dvije vezice!

12.0

Nosivost vijaka:

srednje drvo N 1 = d a d 1.25 = 850 10 1.2 1.25 = 12750 N = 12.75 kN N 2 = k d 2 1.25 = 3800 1.2 2 1.25 = 6840 N = 6.84 kN Za spojeve s elinim vezicama nosivost vijaka u drvetu poveava se za 25%! broj vijaka n= N 70 = n = 10.2 n = 11 kom. N min 6.84

C) NASTAVAK TRNOVIMA (drvene vezice)

Materijal trnova je N-24. Nosivi spoj s vijcima mora imati najmanje 4 trna. Najmanji promjer trna je d=8 mm, a najvei 24mm. Trnove treba ugraivati u drvo u rupe buene prikladnim alatom (builice) i to manjeg promjera od promjera trna za 0.2 do 0.5 mm, a mjesta na kojima vijak izlazi iz drveta proiriti na promjer vijka. Za proraun netto presjeka treba raunati s promjerom trna. N graa: etinari II klasa tIId = 850 cm 2 trnovi: 12 mm
Osnovni presjek: (kao u primjeru pod A)) Vezice: (kao u primjeru pod A)) Nosivost trnova:

srednje drvo N1 = d a d N2 = k d 2 HRN U.C9.200; tablica 23. str 74.

N 1 = 850 10 1.2 = 10200 N = 10.2 kN

N 2 = 5100 1.2 2 = 7344 N = 7.34 kN bono drvo dva bona drva!

N 3 = d a d 2 = 550 8 1.2 2 = 10560 N = 10.56 kN N 4 = k d 2 2 = 3300 1.2 2 2 = 9504 N = 9.50 kN Mjerodavna je minimalna vrijednost: N = N2 = 7.34 kN broj trnova n= N 70 = n = 9.53 n = 10 kom. N min 7.34

Skica spoja prema: HRN U.C9.200 slika 53. str.74. M.Gojkovi: Drvene konstrukcije, slika 3.19. str. 170.
Minimalni razmaci trnova: 3d = 3*1.2 = 3.6 cm od neoptereenog ruba 5d = 5*1.2 = 6.0 cm meusobno u neoptereenom smjeru 5d = 5*12 = 6.0 cm - meusobno u smjeru optereenja 6d = 6*12 = 7.2cm od optereenog ruba Za trnove promjera d => 20mm razmaci trnova kao za vijke!

D) DRVENI MODANICI

Modanici su spojna sredstva preteno optereena na pritisak i posmik. Razliitih su oblika (paralelopipedni, ploasti, prstenasti, kruni...) i materijala (drvo, metal, plastine mase). Prema ugradnji dijelimo ih na one koji se ugrauju u pripremljene utore, i oni koji se utiskuju u osnovni materijal te kombinirani. Svi spojevi s modanicima moraju biti zategnuti vijcima osno, osim drvenih paralelopipednih i cilindrinih koji se priteu izvan presjeka modanika. Vijci se priteu tako da se eline podlone ploice utisnu u drvo ali ne vie od 1mm. U spoju se doputaju najvie 4 modanika rasporeena u nizu (osim kod posebno razvijenih sustava modanika)! Pri preuzimanju sila koso u odnosu na smjer vlakana, smanjuju se doputeni naponi ovisno o kutu izmeu pravca vlakna i sile prema izrazu: k = (1 / 360) .

ZADATAK: Treba proraunati nastavak sa uzdunom vlanom silom S = 130 kN. Spoj izvesti drvenim modanicima (prema skici u nastavku)! Graa: Osnovni materijal: etinari II klasa: tIId = 850 N / cm 2 (Ako imamo 3 modanika u redu tada se vrijednost doputenog eonog pritiska reducira na cIId = 750 N / cm 2

Modanici: Tvrdo drvo (hrastovina I klasa): cIId = 1200 N / cm 2 Odnos dimenzija modanika: a / t 5

IId = 120 N / cm 2

1 1 Maksimalna dubina zasijecanja: t max = h = 12 = 1.5 cm ; a min 5 t = 5 1.5 = 7.5 cm 8 8

Vlani nastavak izveden drvenim modanicima

Kontrola naprezanja

osnovni presjek:

Anetto = 12*20-2*1.5*20 = 180 cm2 130000 tII = = 722 N / cm 2 < tIId = 850 N / cm 2 180

vezica:

Anetto = 8*20-1.5*20=130 cm2 130000 tII = 1.5 = 750 N / cm 2 < tIId = 850 N / cm 2 2 130 eoni pritisak modanika:

cII =

130000 = 722 N / cm 2 < cIId = 750 N / cm 2 6 1.5 20

duljina modanika (iz nosivosti na posmik):

Iz uvjeta da posmino otkazivanje modanika nastupi kada i otkazivanje po kriteriju eonog pritiska na osnovni materijal (kritinije):

T = a a b = cIId t b 750 t = 6.25 t = 6.25 1.5 = 9.38 cm 120 usvojeno: a=10cm a=

razmak modanika:

Iz uvjeta da posmino otkazivanje po osnovnom materijalu nastupi kada i otkazivanje po kriteriju eonog pritiska na osnovni materijal:
T = IId e b = cIId t b e= 1200 t = 13.33 t = 13.33 1.5 = 20.0 cm 90

dimenzioniranje vijaka:

Iz uvjeta da je maksimalna sila, koja se moe pojaviti na kontaktu drveta osnovnog materijala s modanikom (eoni pritisak) sila T, mogue je odrediti potrebnu dimenziju vijka u spoju: 2M = F x 2 T t = F x
2 cIId a b t = d Anett x

2 cIId a b t 2 750 10 20 1.5 = = 1.875 cm 2 16000 30 d x Odabrano: vijak M20: Anett = 2.20 cm2 Anett =