Modul Pendekatan Inkuiri Melalui Penguasaan Kemahiran Proses Sains THN 5

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
Kurikulum Standard Sekolah Rendah

MODUL
PENDEKATAN INKUIRI
MELALUI
KEMAHIRAN PROSES
SAINS
TAHUN 5
Terbitan
Bahagian Pembangunan Kurikulum
2014
Cetakan Pertama 2014
Kementerian Pelajaran Malaysia
Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian
artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa-apa juga bentuk dan dengan
cara apa-apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara
lain sebelum mendapat kebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian
Pembangunan Kurikulum, Kementerian Pelajaran Malaysia, Aras 4-8, Blok E9,
Parcel E, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62604 Putrajaya.
KANDUNGAN

Muka Surat

Rukun Negara v

Falsafah Pendidikan Kebangsaan vi

Falsafah Pendidikan Sains Negara vii

Prakata viii

Latar Belakang 1

Matlamat 2

Objektif 2

Kemahiran Proses Sains

Memerhati 7

Mengelas 23

Mengukur dan Menggunakan Nombor 29

Meramal 35

Membuat Inferens 43

Berkomunikasi 53

Menggunakan Perhubungan Ruang
dan masa 65

Mentafsir data 75

Mendefinisi secara operasi 85

Mengawal pemboleh ubah 95

Membuat hipotesis 103

Mengeksperimen 111

v
RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung
cita-cita untuk mencapai perpaduan yang lebih
erat dalam kalangan seluruh masyarakatnya;
memelihara satu cara hidup demokratik; mencipta
masyarakat yang adil bagi kemakmuran negara
yang akan dapat dinikmati bersama secara adil
dan saksama; menjamin satu cara yang liberal
terhadap tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya
dan berbagai-bagai corak; membina satu
masyarakat progresif yang akan menggunakan
sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan
menumpukan seluruh tenaga dan usaha kami untuk
mencapai cita-cita tersebut berdasarkan atas prinsip-
prinsip yang berikut:
KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN
KESETIAAN KEPADA RAJ A DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN
v
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha
berterusan ke arah lebih
memperkembangkan potensi individu
secara menyeluruh dan bersepadu untuk
melahirkan insan yang seimbang dan
harmonis dari segi intelek, rohani, emosi
dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan
kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah
bertujuan untuk melahirkan warganegara
Malaysia yang berilmu pengetahuan,
berketerampilan, berakhlak mulia,
bertanggungjawab dan berkeupayaan
mencapai kesejahteraan diri serta
memberikan sumbangan terhadap
keharmonian dan kemakmuran keluarga,
masyarakat dan negara.
vi
Selaras dengan Falsafah
Pendidikan Kebangsaan,
pendidikan sains di Malaysia
memupuk budaya Sains dan
Teknologi dengan memberi
tumpuan kepada perkembangan
individu yang kompetitif, dinamik,
tangkas dan berdaya tahan serta
dapat menguasai ilmu sains dan
keterampilan teknologi.
PRAKATA
Pelaksanaan KSSR dalam transformasi kurikulum memberi penekanan kepada pengetahuan
dan ke mahiran. S elain dar i i tu st rategi pe ngajaran da n pe mbelajaran y ang ber kesan dan
sesuai dengan kehendak pendidikan masa kini dan masa depan j uga tur ut di beri per hatian
dalam menghasilkan insan yang berpemikiran kritis, analitis, kreatif dan inovatif sesuai dengan
hasrat KSSR
Kurikulum Sai ns KSSR me mberi pen ekanan ke pada p enguasaan ke mahiran sai ntifik i aitu
kemahiran manipulatif dan kemahiran proses sains. Penerapan ketiga-tiga komponen ini tidak
dijalankan secar a ber asingan te tapi i anya har uslah dijalankan s ecara b eriringan. Se bagai
usaha dalam membantu guru memahami dan menerapkan kemahiran pr oses sai ns semasa
pengajaran dan pembelajaran, Bahagian Pembangunan Kurikulum telah menghasilkan modul
ini dalam mendedahkan guru strategi yang boleh digunakan.
Modul i ni boleh membantu g uru dalam mempelbagaikan ka edah pe ngajaran da n
pembelajaran y ang ber kesan d an m enyeronokkan dal am menerapkan ke mahiran pr oses
sains kepada murid mereka.
Bahagian P embangunan K urikulum merakamkan seti nggi-tinggi peng hargaan dan t erima
kasih kepada semua yang terlibat dengan penyediaan modul dan juga mereka yang menguji
rintis modul ini. Semoga modul yang dihasilkan ini dapat dimanfaatkan oleh semua pihak yang
berkepentingan.
Pengarah
Bahagian Pembangunan Kurikulum
Kementerian Pelajaran Malaysia
1

Matlamat kurikulum Sains sekolah rendah adalah untuk melengkapkan murid dengan ilmu
pengetahuan sains, kemahiran saintifik serta sikap saintifik dan nilai murni. Adalah
diharapkan murid ini akan menjadi individu yang akan menyumbang ke arah
pwembentukan masyarakat berbudaya sains dan teknologi, bersifat ikram, dinamik,
progresif, bertanggungjawab terhadap alam sekeliling dan mengagumi penciptaan alam.

Sains di peringkat sekolah rendah menekankan pendekatan inkuiri melalui pelbagai aktiviti
bagi membolehkan murid memperoleh pengetahuan tentang sesuatu konsep. Sekiranya
murid dilibatkan dalam aktiviti ini secara aktif, ia akan menimbulkan minat dan
keseronokan dalam mempelajari sains. Ia juga menjuruskan murid ke arah pemikiran yang
kritis, analitis, kreatif dan inovatif sesuai dengan hasrat KSSR.

Guru yang mengamalkan pendekatan yang berorientasikan memberitahu akan
menghasilkan murid yang hanya berkemahiran mengikut arahan tanpa memahami apa
yang mereka lakukan. Jika keadaan ini berlaku, hasrat kurikulum yang menghasilkan
murid yang menguasai kemahiran proses sains dan kemahiran berfikir akan gagal, kerana
murid yang dihasilkan hanya murid hanya tahu mengikut arahan tanpa boleh berfikir
secara kritis, kreatif dan inovatif.

Cabaran utama yang perlu ditangani dalam merealisasikan hasrat untuk meningkatkan
penguasaan kemahiran saintifik adalah kefahaman guru itu sendiri tentang kemahiran
proses sains serta keupayaan mereka mengaplikasikannya dalam pengajaran dan
pembelajaran. Guru-guru sains yang terlatih faham dan tahu tentang kemahiran proses
sains tetapi mereka menghadapi masalah dalam menerapkan kemahiran ini kepada murid
mereka.

Penguasaan murid dalam kemahiran proses sains boleh diterapkan melalui pelbagai
pendekatan mengikut kesesuaian dan dirancang dengan teliti oleh guru. Salah satu
pendekatan yang baik dalam menerapkan kemahiran proses sains ini adalah pendekatan
berorientasikan proses yang mana murid itu sendiri mendapatkan pengetahuan sains
melalui proses yang mereka lalui. Murid seharusnya sedar apa yang mereka lakukan
(metakognisi) supaya mereka berupaya menggunakan kemahiran ini dalam situasi yang
lain juga.

Dokumen Standard Kurikulum Sains Tahap 2 KSSR dalam transformasi kurikulum,
mengandungi tema Pengenalan kepada Sains dalam kurikulum sains yang menjadikan
setiap kemahiran proses sains sebagai standard pembelajaran yang perlu dikuasai oleh
murid secara eksplisit. Modul ini merupakan satu usaha Bahagian Pembangunan
Kurikulum dalam merealisasikan hasrat yang tersurat dalam Dokumen Standard
Kurikulum dan Pentaksiran Sains Tahun 5. Modul ini memberi penjelasan tentang
kemahiran proses sains untuk dijadikan panduan kepada guru dalam merangka dan
melaksanakan pengajaran dan pembelajaran sains yang berorientasikan penguasaan
kemahiran proses sains dan lembaran kerja untuk murid.

LATAR BELAKANG
2

Modul Pendekatan Inkuiri melalui Penguasaan Kemahiran Proses Sains bagi Tahun 5 ini
merangkumi semua kemahiran proses sains seperti yang tersurat di dalam Dokumen
Standard Kurikulum dan Pentaksiran Sains Tahun 5 iaitu memerhati, mengelas, mengukur
menggunakan nombor, membuat inferens, meramal, berkomunikasi, menggunakan
perhubungan ruang dan masa, mentafsir maklumat, mendefinisi secara operasi,
mengawal pembolehubah, membuat hipotesis dan mengeksperimen.

MATLAMAT

Modul ini digubal dengan tujuan untuk memberi penjelasan tentang kemahiran proses
sains bagi membantu guru dalam menerapkan kemahiran proses sains dengan lebih
berkesan supaya murid boleh menguasainya.

OBJEKTIF

Selepas menggunakan modul ini:
Guru dapat:
Memahami pengertian setiap kemahiran proses sains.
Mengetahui ciri-ciri bagi setiap kemahiran proses sains
Merangka strategi pengajaran dan pembelajaran yang berorientasikan penguasaan
kemahiran proses sains supaya murid sedar kemahiran yang sedang dipelajari.

Selepas menjalankan aktiviti yang terdapat dalam modul ini:
Murid dapat
Menguasai kemahiran proses sains.
Meyedari proses yang berlaku semasa mereka menjalankan kemahiran proses
sains.
Membuat penilaian kendiri tentang pemahaman mereka kemahiran proses sains
yang mereka jalankan.

Kandungan modul ini telah direkabentuk mengikut setiap kemahiran proses sains. Di
dalam setiap kemahiran proses sains, penulisan modul ini disusun mengikut format
berikut:

PENERANGAN MODUL
CADANGAN PENGAJARAN
DAN PEMBELAJARAN:
Dalam bahagian ini, dikemukakan
contoh rancangan pengajaran
sebagai panduan untuk guru
melaksanakan pengajaran dan
pembelajaran bagi mencapai
sesuatu kemahiran proses sains.
Rancangan pengajaran harian ini
ditulis dalam format seperti mana
yang telah dicadangkan dalam
KSSR. Penggunaan format ini
akan memudahkan guru menulis
rancangan pengajaran harian
mereka di dalam buku rekod
mengajar. Ia juga sebagai
panduan untuk guru merangka
starategi pengajaran dan
pembelajaran yang lain yang
berorientasikan penguasaan
kemahiran proses sains.
tentang penguasaan mereka.

PETUNJUK:
Dalam bahagian ini,
dinyatakan ciri-ciri yang
merupakan petunjuk kepada
kemahiran proses sains yang
sedang dikuasai oleh murid.
Ia juga menjadi panduan
kepada guru untuk melihat
sama ada mereka
menerapkan kemahiran
proses sains yang
dihasratkan dengan betul.
Petunjuk ini jugak boleh
digunakan oleh murid untuk
membuat penilaian kendiri
tentang penguasaan mereka.

3

Kandungan modul ini telah direkabentuk mengikut setiap kemahiran proses sains. Di
dalam

LEMBARAN:
Dalam bahagian ini, disediakan Lembaran Penyiasatan dan Lembaran Kerja.
Lembaran Penyiasatan digunakan oleh murid dalam menjalankan
eksperimen atau aktiviti. Manakala Lembaran Kerja disediakan untuk murid
menguji tahap kefahaman mereka sendiri terhadap kemahiran proses sains.
Kedua-dua jenis lembaran ini boleh digunakan sebagai instrumen untuk
menjalankan pentaksiran berasaskan sekolah kerana ianya dibina
berdasarkan standard pembelajaran yang terdapat di dalam dokumen
standard kurikulum.

PENILAIAN KENDIRI:
Dalam bahagian ini, satu pernyataan dikemukakan bagi membuat rumusan tentang apa yang
telah murid pelajari. Ia juga merupakan refleksi kepada murid berkaitan kefahaman mereka
tentang kemahiran proses sains yang mereka jalankan pada hari itu. Di akhir aktiviti yang
dijalankan, murid boleh membuat penilaian kendiri tentang pembelajaran mereka pada hari itu.

PENILAIAN KERJA AMALI:
Dalam bahagian ini, konstruk penilaian PEKA disediakan untuk tujuan penilaian PEKA secara
serentak selepas satu-satu kemahiran proses sains itu diajar. Ini dapat membantu guru dalam
menjalankan PEKA.

BAB 1
MEMERHATI

7

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MEMERHATI
Menggunakan deria penglihatan, pendengaran, sentuhan, rasa atau bau untuk
mengumpulkan maklumat tentang objek atau fenomena.
Menggunakan deria dengan berkesan.
Mengenal pasti ciri umum sekumpulan item.
mengenal ciri yang ganjil atau yang mempunyai kelainan
Memperihal perbezaan dan persamaan yang dikesan.
Memperihal perubahan yang berlaku.
Mengenal pasti pola atau tertiban fenomena yang berlaku.
Menggunakan alat bagi membantu deria untuk membuat kajian terperinci.
Standard Kandungan
3.3 Kemandirian spesies
haiwan.

Standard Pembelajaran
3.3.1 Menyatakan
kemandirian spesies ialah
keupayaan haiwan untuk
mengekalkan spesiesnya
bagi mengelakkan
kepupusan.

3.3.2 Mengenal pasti cara
haiwan yang bertelur
memastikan kemandirian
spesiesnya melalui
pemerhatian menerusi
pelbagai media. Cara
kemandirian seperti:
menyembunyikan telur
contoh penyu;
bertelur banyak contoh
ikan, nyamuk, penyu;
telur diselaputi lendir
contoh katak;
mengeram telur contoh
ayam, penguin,burung;
menjaga telur contoh ular,
burung, buaya.

CADANGAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Proses hidup haiwan

60 minit

3.3.1 dan 3.3.2

Di akhir pembelajaran murid dapat:
1. Menggunakan deria dengan berkesan
cara haiwan memastikan kemandirian
spesiesnya.
2. Mengenal pasti ciri umum sekumpulan
item bagi memastikan kemandirian
spesiesnya.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru mengemukakan dua keping gambar.
a) Gambar 1 penyu sedang menimbus telurnya.
b) Gambar 2 ayam sedang mengeram telurnya.
2. Murid menjana idea tentang gambar yang mereka
lihat.
PETUNJUK
8

3. Guru bersoal jawab bersama murid tentang keperluan haiwan memastikan
kemandirian spesiesnya.
i) Mengapakah penyu menimbuskan telurnya?
ii) Mengapakah ayam mengeramkan telurnya?
iii) Apakah yang akan berlaku jika penyu tidak menimbuskan telurnya?
4. Murid dibimbing untuk menjelaskan keperluan haiwan memastikan kemandirian
spesiesnya.
5. Murid dibahagikan kepada lima kumpulan, setiap kumpulan akan menjalankan
aktiviti berdasarkan arahan yang diberikan oleh guru.
6. Setiap kumpulan diberikan 3 jenis haiwan. Selepas itu murid diarahkan untuk
mengakses cara haiwan tersebut memastikan kemandirian spesiesnya melalui
internet.
7. Selepas itu setiap kumpulan dikehendaki membentangkan cara-cara haiwan
tersebut memastikan kemandirian spesiesnya.
Contoh haiwan memyembunyikan telur ialah seperti penyu, buaya dan belalang.
8. Murid dibimbing untuk membuat kesimpulan terhadap keupayaan haiwan untuk
mengekalkan spesiesnya supaya sentiasa terus hidup.
9. Guru bersoal jawab dengan murid bagaimana cara mereka mengumpulkan
maklumat.
i) Apakah deria yang dugnakan untuk mengumpul maklumat tadi?
ii) Bagaimana kamu gunakan deria tersebut?
10. Murid menjawab lembaran kerja yang diberikan.

EMK : kreativiti dan inovasi
Bahan Bantu Belajar : gambar, media elektronik
Penilaian PdP : lembaran kerja

9

LEMBARAN KERJA
Tajuk : Memahami kemandirian spesies haiwan

Arahan 1 : Nyatakan contoh haiwan berdasarkan cara
haiwan memastikan kemandirian spesies.

Cara haiwan memastikan
kemandirian
Haiwan
1. Menyembunyikan telur
2. Bertelur banyak
3. Telur berselaputi lendir
4. Mengeram telur
5. Menjaga telur

Arahan 2 :Lakarkan cara haiwan bertelur memastikan
kemandirian spesiesnya.

Saya dapat membuat
pemerhatian dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

menggunakan
pelbagai deria dengan
berkesan.

mengenal pasti ciri
umum sekumpulan item.

mengenal ciri yang
ganjil atau yang
mempunyai kelainan.

memperihalkan
perbezaan dan
persamaan yang dikesan.

memperihalkan
perubahan yang berlaku
secara kuantitatif dan
kualitatif

mengenal pasti
pola atau tertiban
fenomena yang berlaku

menggunakan alat
bagi membantu deria
untuk membuat kajian
terperinci.
10

LAMPIRAN
Gambar 1
Gambar 2
11

Gambar 3
Gambar 4
12

Gambar 5
Gambar 6
13

Gambar 7
Gambar 8
14

CONTOH 2

Standard Kandungan
haiwan.

3.3.3 Mengenal pasti cara
haiwan menjaga anak untuk
memastikan kemandirian
spesiesnya melalui
pemerhatian menerusi
pelbagai media. Cara
kemandirian seperti:
menyusukan anak contoh
kucing, harimau, lembu;

memberi naka makan
contoh burung, singa;

membawa anak dalam
kantung contoh kanggaru;

bergerak dalam kumpulan
contoh gajah, burng
layang-layang;

membawa anak dalam
mulut contoh buaya, ikan
talapia;

menyerang apabila
anaknya diganggu contoh
ayam, kucing.

3.3.4 Mengitlak
kepentingan kemandirian
spesies haiwan.

3.3.5 Menjelaskan
pemerhatian melalui
lakaran, TMK, penulisan
atau lisan

Proses hidup haiwan

60 minit

3.3.3, 3.3.4 dan 3.3.5

1. Menamakan haiwan dan cara haiwan
menjaga anaknya.
2. Mengitlak kepentingan kemandirian
spesies haiwan.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan tayangan video ibu kucing
menyelamatkan anaknya
( guru boleh menggunakan video lain yang berkaitan)
2. Murid menjana idea tentang gambar yang mereka lihat.
3. Guru bersoal jawab bersama murid tentang situasi
dalam video.
i) Namakan haiwan yang dapat kamu perhatikan.
ii) Apakah masalah yang sedang dihadapi oleh anak
kucing tersebut?
iii) Siapakah yang membantu anak kucing tersebut?
iv) Apakah tujuan ibu kucing mengangkat anaknya?
4. Guru menyatakan terdapat pelbagai cara haiwan
memastikan kemandirian spesiesnya.
5. Murid dibahagikan kepada lima atau enam kumpulan,
setiap kumpulan akan diberikan beberapa keping
gambar haiwan dengan anaknya.
6. Murid dikehendaki membuat pemerhatian dan
membincangkan bagaimana cara haiwan tersebut
menjaga anaknya.
7. Murid menampal gambar haiwan tersebut pada kad
manila dan menuliskan cara haiwan tersebut menjaga
anaknya.
8. Wakil setiap kumpulan dikehendaki melaporkan hasil
perbincangan mereka dan menampal kad manila di papan
hitam.

15

9. Guru bersoal jawab dengan murid tentang aktiviti yang telah dijalankan.
i) Namakan haiwan yang terdapat dalam gambar.
ii) Apakah yang sedang dilakukan oleh ibu pada anaknya
ii) Apakah yang akan berlaku jika haiwan tidak menjaga anaknya?
iii) Apakah yang akan terjadi apabila semua anak kucing mati?
10.Guru membimbing murid untuk membuat kesimpulan bahawa
setiap haiwan mempunyai cara menjaga anaknya untuk
memastikan kemandirian spesis.
11. Guru bersoal jawab dengan murid bagaimana cara mereka mengumpulkan
maklumat.
i) Apakah deria yang dugnakan untuk mengumpul maklumat tadi?
ii) Bagaimana kamu gunakan deria tersebut?
12.Murid menyanyikan lagu ibu ayam di kejar musang dan
melengkapkan lembaran kerja.
EMK : TMK, kreativiti dan inovasi
Bahan Bantu Belajar : gambar, muzik, video, kad manila dan radio

16

LEMBARAN KERJA
Tajuk : Mengenal pasti cara haiwan menjaga
anak untuk memastikan kemandirian
spesiesnya.

Arahan : Suaikan haiwan dengan cara menjaga
anak.

Saya dapat membuat
pemerhatian dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

menggunakan
pelbagai deria dengan
berkesan.

mengenal pasti ciri
umum sekumpulan item.

mengenal ciri yang
ganjil atau yang
mempunyai kelainan.

memperihalkan
perbezaan dan
persamaan yang dikesan.

memperihalkan
perubahan yang berlaku
secara kuantitatif dan
kualitatif

mengenal pasti pola
atau tertiban fenomena
yang berlaku

menggunakan alat
bagi membantu deria
untuk membuat kajian
terperinci.
meletakkan anak di
dalam mulut
bergerak dalam
kumpulan
membawa anak dalam
kantung
memberi anaknya
makan
17

LAMPIRAN
Gambar 1
Gambar 2
18

Gambar 3
Gambar 4
19

Gambar 5
Gambar 6
20

KONSTRUK MARKAH KRITERIA
PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Memerhati

4
K1- Menyatakan ciriciri objek
dan situasi dengan tepat
menggunakan kelima lima
deria.

K2- Menyatakan ciri ciri objek
dan situasi dengan tepat
menggunakan alat yang betul
untuk membantu deria.

dan situasi dengan jujur.

dan situasi berdasarkan urutan
yang betul.

3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
1 K1 dengan bimbingan
SKOR

PENILAIAN KERJA AMALI

BAB 2
MENGELAS

23

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENGELAS
Menggunakan pemerhatian untuk mengasing dan mengumpulkan objek atau
fenomena berdasarkan ciri yang sama.
Mengumpul berdasarkan ciri sepunya.
Menerangkan ciri sepunya yang digunakan untuk pengelasan.
Menggunakan ciri lain untuk mengumpul objek.
Mengumpulkan objek-objek dalam pelbagai cara sehingga peringkat terakhir.
Standard Kandungan
5.2 Tenaga boleh dibaharui
dan tidak boleh dibaharui.

5.2.3 Menyenaraikan
sumber tenaga boleh
dibaharui seperti angin,
cahaya matahari, hujan,
biojisim dan ombak.

5.2.4 Menyenaraikan
sumber tenaga tidak boleh
dibaharui seperti
petroleum, arang batu dan
bahan nuklear.

Tenaga

60 minit

5.2.3 dan 5.2.4

1. Menyenaraikan sumber tenaga yang
boleh diperbaharui.
2. Menyenaraikan sumber tenaga yang
tidak boleh diperbaharui.
3. Mengumpul sumber tenaga
berdasarkan ciri sepunya.
4. Menyatakan ciri sepunya bagi sumber
tenaga.

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru menayangkan video perlumbaan kereta yang
menggunakan petrol dan sel solar .
2. Berdasarkan pemerhatian, kereta yang
menggunakan petrol berhenti manakala kereta yang
menggunakan sel solar masih bergerak.

PETUNJUK
24

3.Guru bersoal jawab dengan murid.
i) Mengapakah kereta yang menggunakan petroleum berhenti bergerak?
ii) Mengapakah kereta yang menggunakan sel solar masih bergerak?
4.Murid dibimbing untuk menyatakan ada tenaga yang boleh habis apabila
digunakan dan ada yang tidak akan habis.
5.Guru membuat penjelasan terdapat tenaga yang boleh dibaharui dan tenaga yang
tidak boleh dibaharui.
6.Murid dibahagikan kepada kumpulan dan setiap kumpulan dikehendaki
menyenaraikan sumber tenaga yang telah dipelajari.
7.Berdasarkan hasil aktiviti yang dijalankan, murid dikehendaki mengumpulkannya
sumber tenaga berdasarkan ciri sepunya.
8.Murid membentangkan hasil aktiviti yang dijalankan.
9.Guru bersoal jawab dengan murid tentang pengelasan yang mereka lakukan.
i) Bagaimanakah kamu mengumpulkan sumber tenaga?
ii) Mengapakah kamu kumpulkan sumber-sumber tenaga dalam kumpulan
tersebut?
iii) Nyatakan ciri sepunya yang kamu gunakan?
10. Murid menjawab lembaran kerja yang diberikan.

EMK : kreativiti dan inovasi, TMK
Bahan Bantu Belajar : video

25

LEMBARAN KERJA
Tajuk : Sumber tenaga

Arahan : Lengkapkan carta pengelasan di bawah.

SUMBER
TENAGA

Petroleum Matahari

Saya dapat membuat
pengelasan dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

menyatakan ciri
sepunya.

mengumpul
berdasarkan sifat sepunya.

menggunakan ciri
lain untuk megumpul
objek.

mengumpulkan
objek-objek dalam
pelbagai cara sehingga
peringkat terakhir.

26

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Mengelas

4
K1- mengasingkan objek atau
peristiwa berdasarkan sifat atau
ciri sepunya pada satu peringkat.

K2- Menyatakan persamaan dan
perbezaan sifat fizikal objek yang
dikelaskan. .

K3- Menyatakan sifat atau ciri
sepunya yang digunakan dalam
setiap peringkat.

K4-Mengasingkan objek atau
peristiwa berdasarkan sifat atau
ciri sepunya sehingga peringkat
akhir.

3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR


BAB 3
MENGUKUR DAN
MENGGUNAKAN NOMBOR

29

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENGUKUR DAN MENGGUNAKAN NOMBOR
Membuat pemerhatian secara kuantitatif dengan menggunakan nombor serta alat
berunit piawai atau yang diseragamkan sebagai unit rujukan.
Mengira dengan mudah.
Mengira dan membandingkan bilangan item di dalam kumpulan yang berlainan.
Mengenali pola di dalam jadual-jadual nombor.
Menggunakan nombor untuk merekod fenomena.
Membandingkan objek-objek menggunakan nombor.
Mencatat bacaan dengan tepat.
Menggunakan alat dengan betul.
Mencatat unik dengan betul
Memilih dan menggunakan unit piawai
Membanding masa, jarak, luas dan isipadu menggunakan unit yang berkaitan.
Menentukan kejituan ukuran tertentu.
Menggunakan skala dan menerangkan nisbah.

Standard Kandungan
7.2 Litar elektrik lengkap .

7.2.4 Melakarkan
gambarajah litar elektrik
menggunakan simbol.

3.3.2 Mengeksperimen
untuk membezakan
kecerahan mentol dalam
litar lengkap dengan
mengubah bilangan mentol
atau bilangan sel kering.

Elektrik

60 minit

7.2.4 dan 7.2.5

1. Melakar gambarajah litar elektrik
menggunakan symbol.
2. Menghubungkait bilangan sel kering
dan mentol dengan kecerahan mentol
dalam litar lengkap.

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
30

Aktiviti :
1. Guru menyediakan peralatan seperti wayar, sebiji mentol, 3 biji sel kering, suis,
pemegang mentol, pemegang bateri
2. Murid dibahagikan kepada 6 kumpulan dan diminta membina litar lengkap
menggunakan peralatan yang telah disediakan.
3. Guru mengarahkan murid merancang eksperimen untuk menguji kecerahan
mentol.
i) Apa yang perlu kamu lakukan untuk mengubah kecerahan mentol?
4. Guru membantu murid membina hiptesis berdasarkan jawapan yang diberikan
oleh murid.
5. Murid menjalankan penyiasatan untuk menguji hipotesis yang dibina.
6. Murid merekod hasil penyiasatan dalam jadual seperti di lembaran penyiasatan
7. Murid mendemonstrasi hasil dapatan mereka di hadapan kelas.
8. Murid membuat lembaran kerja secara individu.

EMK : kreatif dan kritis
Bahan Bantu Belajar : mentol, wayar, sel kering, pemegang bateri, pemegang
mentol
Penilaian P&P : lembaran penyiasatan

31

LEMBARAN PENYIASATAN 1
Tajuk :Siapa lebih terang

Arahan :
1. Bina satu litar lengkap.
2. Gunakan satu sel kering. Perhatikan kecerahan mentol.
Catakan pemerhatian.
3. Ulang langkah 2 menggunakan 2 sel kering.
4. Ulang langkah 2 menggunakan 3 sel kering
5. Rekodkan hasil penyiasatan di dalam jadual di bawah.

Bilangan sel kering Kecerahan mentol

6. Lukis menggunakan simbol litar lengkap yang anda bina.

7. Jawab soalan di bawah.
a. Nyatakan corak perubahan kecerahan mentol apabila
bilangan sel kering ditambah. .........................

b. Mentol paling cerah apabila ............ sel kering digunakan.
c. Tuliskan kesimpulan kamu berdasarkan penyiasatan yang
telah kamu buat.
Kesimpulan:
i) Semakin .......................... bilangan sel
kering,semakin ....................... kecerahan mentol.
ii) Jika sel kering ........................ maka kecerahan
mentol juga bertambah.

Saya telah boleh:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mengenali pola di
dalam jadual.

menggunakan
nombor untuk merekod
keputusan penyiasatan.

mengira dan
membandingkan bilangan
item di dalam kumpulan
yang berlainan.

mencatat bacaan
dengan tepat.

32

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Mengukur dan
menggunakan
nombor

4
K1- Menggunakan radas yang
betul untuk mengukur kuantiti.
Contoh: panjang, isipadu, jisim,
masa, suhu dan kelajuan.

K2- Catat bacaan
menggunakan nombor dan unit
piawai yang betul.

K3- Catat bacaan secara tepat
K4- Menyatakan kenaikan dan
penurunan dalam bacaan.

3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR


BAB 4
MEMBUAT INFERENS

35

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MEMBUAT INFERENS
Membuat kesimpulan awal yang munasabah, yang mungkin benar atau tidak benar
untuk menerangkan sesuatu perisitwa atau pemerhatian.
Menggunakan maklumat daripada pemerhatian untuk membuat kesimpulan
awal yang munasabah.
Membuat pelbagai tafsiran yang mungkin daripada satu pemerhatian.

Standard Kandungan
3.4 Hubungan makanan
antara hidupan

3.4.6 Membina siratan
makanan di pelbagai
habitat seperti kolam,
hutan, padang rumput,
sawah padi dan ladang.

Proses hidup haiwan

60 minit

3.4.6

1. Membina rantai makanan di sawah
padi
2. Mengenal pasti pengeluar dalam
siratan makanan.

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan gambar pemandangan sawah padi.
Soalan guru
i) Apakah yang kamu perhatikan dalam gambar ini?
Jawapan murid
Kawasan sawah padi
Burung berterbangan
Pokok
ii) Senaraikan hidupan yang terdapat di kawasan
sawah padi.
tikus, burung pipit, padi, ular, belalang,
sesumpah, ulat beluncas, helang

PETUNJUK
36

2. Murid membina siratan makanan berdasarkan hidupan yang telah dikenalpasti di
kawasan sawah padi pada kertas mahjong yang disediakan.
3. Guru bersoal jawab dengan murid.
i) Berikan inferens kenapa pengeluar terdiri daripada tumbuhan?
ii)Berikan inferens lain yang boleh menyokong inferens kamu tadi?
iii)Adakah setiap siratan makanan mesti bermula dengan tumbuhan?
iv) Apakah kesimpulan awal yang dapat kamu katakan berdasarkan inferens
yang telah dinyatakan?
v) Apakah maklumat yang kamu gunakan sebelum membuat inferens?
4. Murid menyelesaikan persoalan di lembaran kerja1.
5. Murid menyelesaikan lembaran kerja 2 dan lembaran kerja 3.

Bahan Bantu Belajar : kertas mahjong, gambar

37

LEMBARAN KERJA 1
Tajuk :Hubungan makanan antara hidupan

Arahan 1 :
1. Bina siratan makanan berdasarkan senarai hidupan di
sawah padi.
2. Jawab soalan di bawah berdasarkan siratan makanan
yang dibina.

a) Nyatakan pengeluar dalam siratan makanan yang di bina.
____________

b) Berikan inferens tentang kepentingan ular dalam siratan
makanan yang dibina.
_______________________________________________________
_______________________________________________________

Saya dapat membuat
inferens:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

berdasarkan
maklumat daripada
pemerhatian untuk
membuat kesimpulan awal
yang munasabah.

dengan membuat
pelbagai tafsiran yang
mungkin daripada satu
pemerhatian.

memberi penjelasan
yang munasabah dari
pemerhatian saya.

38

LEMBARAN KERJA 2
Tajuk :Membina Siratan makanan

Arahan 1 :
1. Bina siratan makanan berdasarkan gambar
3. Jawab soalan di bawah berdasarkan siratan
makanan yang dibina.

a) Nyatakan pengeluar dalam siratan makanan yang
telah dibina.
____________________

b) Apakah pemerhatian kamu sekiranya kolam
tersebut dipenuhi dengan sampah sarap?
______________________________

c) Berikan inferens berdasarkan soalan (b)
_________________________________________________

Saya dapat membuat
inferens:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

berdasarkan
maklumat daripada
pemerhatian untuk
yang munasabah.

dengan membuat
pemerhatian.

memberi penjelasan
yang munasabah dari
pemerhatian saya.

39

LEMBARAN KERJA 3
Tajuk :Membuat inferens
Arahan 1 :
1. Perhatikan jadual di bawah dan jawab soalan yang
diberikan.
Minggu 1 2 3 4 5 6 7 8
Bilangan
ular
2 2 2 2 2 2 1 1
Bilangan
tikus
40 36 32 28 24 20 18 16

a) Apakah corak perubahan bilangan tikus?
__________________________________________

b) Berikan inferens bagi perubahan bilangan tikus pada
minggu ke-8.
__________________________________________

c) Berikan inferens tentang bilangan ular pada minggu 7.
__________________________________________

2. Graf di bawah menunjukkan keputusan penyiasatan
yang dijalankan di sebuah padang rumput.

a) Nyatakan pemerhatian penyiasatan ini.
_____________________________________________

b) Berikan inferens perubahan bilangan beluncas
berdasarkan graf di atas.
_____________________________________________

c) Apakah kesan perubahan bilangan beluncas pada
minggu pertama hingga minggu ke-6 terhadap
populasi lain?
_____________________________________________

Saya dapat membuat
inferens:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

berdasarkan
maklumat daripada
pemerhatian untuk
yang munasabah.

dengan membuat
pemerhatian.

memberi penjelasan
yang munasabah dari
pemerhatian saya.

40

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Membuat
inferens

4
K1- Menyatakan penjelasan
tentang pemerhatian.

K2- Menyatakan penjelasan lain
tentang pemerhatian.

K3- Mencadangkan satu
pemerhatian lain berdasarkan
inferens.

3 K1 dan K2
2 K1
SKOR


BAB 5
MERAMAL

43

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MERAMAL
Membuat jangkaan awal tentang sesuatu peristiwa berdasarkan pemerhatian dan
pengalaman lalu atau berdasarkan data
Menggunakan maklumat yang lalu atau ketika itu untuk menyatakan apa yang
mungkin akan berlaku.
Menentukan hasil yang mungkin diperolehi daripada sesuatu tindakan.
Menggunakan pola sebagai bukti bagi membuat unjuran secara eksplicit.
Mengesahkan satu kenyataan mengenai apa yang akan berlaku atau ditemui
berdasarkan data atau pengalaman yang lalu.
Mengekstrapolasi atau menyisipkan data untuk membuat ramalan.

Standard Kandungan
5.2 Sumber tenaga boleh
dibaharui dan sumber
tenaga tidak boleh
dibaharui.

5.2.5 Menaakul kepentingan
penggunaan secara
berhemah untuk sumber
tenaga tidak boleh
dibaharui

Tenaga

60 minit

5.2.5

1. Mengenal pasti tenaga yang boleh
dibaharui dan tenaga yang tidak
boleh dibaharui.
2. Murid dapat meramal apa yang
akan berlaku jika tenaga tidak
digunakan secara berhemah .
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Murid ditunjukkan gambar/video tentang jenis-jenis
tenaga yang boleh diperbaharu dan jenis-jenis
tenaga yang tidak boleh diperbaharu

PETUNJUK
44

2. Murid dikehendaki mengenal pasti jenis-jenis tenaga yang boleh dibaharui
dan jenis-jenis tenaga yang tidak boleh dibaharui.
i) Apakah jenis-jenis tenaga yang ditunjukkan di dalam gambar/video
yang ditunjukkan?
ii) Nyatakan maksud tenaga yang tidak boleh diperbaharu.(imbas
kembali)
iii) Cadangkan satu langkah untuk mengawal penggunaan tenaga tidak
boleh diperbaharu daripada kehabisan sumber.
iv) Ramalkan apakah yang akan berlaku jika tenaga yang tidak boleh
diperbaharu diguna tanpa kawalan?
4. Guru mengedarkan kad bergambar kepada murid mengikut kumpulan.Setiap
kumpulan diminta untuk mengelaskan gambar kepada dua jenis tenaga.
(Lembaran Kerja 1).
5. Guru menerangkan satu contoh bagi setiap jenis berikut:
Jenis 1 : Minyak petroleum
Jenis 2 : Cahaya Matahari
6. Murid membaca pernyataan yang terdapat di dalam Lembaran Kerja 2
Soalan Guru :
i) Apakah jenis Tenaga 1 dan Jenis tenaga 2.
ii) Berikan contoh Tenaga 1 dan Tenaga 2 yang digunakan dalam
kehidupan seharian
7. Guru menjana idea murid daripada jawapan yang telah diberikan.
Soalan Guru :
i) Berapa lamakah minyak petrol dalam kereta boleh digunakan?
ii) Berapa lamakah bekalan elektrik boleh digunakan?
8. Guru membimbing murid mengumpul maklumat dari hasil perbincangan
dalam bentuk jadual.

Sumber Masa Digunakan Baki Kuantiti
1. Petroleum
2. Air

45

9. Rumusan: Cadangkan satu langkah untuk mengawal penggunaan tenaga
tidak boleh diperbaharu daripada kehabisan sumber.
i) Bagaimanakah cara kamu membuat ramalan?
ii) Apakah ramalan lain yang boleh kamu nyatakan jika tenaga yang tidak
boleh diperbaharu digunakan tanpa kawalan?
iii) Wajarkan ramalan yang telah kamu nyatakan.

Bahan Bantu Belajar : kad bergambar/ video

46

LEMBARAN KERJA 1
Tajuk : Jenis Tenaga

Arahan 1 : Gunting kad gambar dan lekatkan
gambar mengikut jenis tenaga yang
telah dipelajari.

Panel solar

Kincir angin

Arang batu

Stesen janakuasa
hidro

Reaktor nuklear

Pelantar minyak

Tenaga boleh dibaharui
Tenaga boleh dibaharui
47

LEMBARAN KERJA 2
Tajuk :Jenis tenaga

Arahan :Baca pernyataan berikut kemudian
lengkapkan
jadual di bawah.

Penggunaan jenis tenaga dalam satu hari

Minyak petrol di dalam kereta boleh digunakan selama 10
jam
Tenaga elektrik yang digunakan di rumah boleh digunakan
secara berterusan.

Sumber Masa Digunakan Baki Kuantiti
Petroleum
Air

1. Cadangkan satu langkah untuk mengawal
penggunaan tenaga yang tidak boleh diperbaharu
daripada kehabisan sumber.
_____________________________________________________

2. Ramalkan apakah akan berlaku jika tenaga yang tidak
dapat diperbaharu digunakan tanpa kawalan.
___________________________________________________

Saya telah membuat
ramalan berdasarkan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

maklumat yang lalu
atau ketika itu untuk
menyatakan apa yang
mungkin akan berlaku

pemerhatian

jangkaan apa yang
akan berlaku berdasarkan
pemerhatian.

48

CONTOH 2

Standard Kandungan
10.1 Sifat kimia bahan.

10.1.1 Mendefinisi secara
operasi bahan berasid,
beralkali dan neutral dari
segi perubahan warna
kertas litmus.

10.1.2 Mengitlak sifat bahan
berasid, beralkali dan
neutral dari aspek
perubahan warna kertas
litmus, rasa, dan sentuhan
dengan menguji beberapa
contoh bahan.

Asid dan Alkali

60 minit

10.1.1 dan 10.1.2

1. Mengenal pasti bahan berasid,
beralkali dan neutral.
2. Murid dapat meramal sifat kimia
bahan berdasarkan bukti yang
diperolehi daripada ujikaji.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan 3 bahan yang berlainan sifat
kimianya seperti jus limau, shampoo dan air garam.
2. Guru menerangkan sifat kimia bahan tersebut
dengan menggunakan kertas litmus biru dan merah,
rasa menggunakan lidah dan rasa menggunakan
sentuhan kepada murid.
asid : biru ke merah, masam
alkali : merah ke biru, pahit dan licin
neutral : tiada perubahan
3. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
4. Setiap kumpulan diberikan 9 tabung uji yang
mengandungi pelbagai bahan yang berlainan sifat
kimianya
Contoh : Air kopi, serbuk penaik, ubat gigi, air asam
jawa, yogurt, jus nenas, minyak masak, air sirap, air
mineral
5. Murid diminta untuk merasa dengan lidah dan
merasa dengan sentuhan setiap bahan yang
diberikan. Murid mencatatkan hasil penyiasatan yang
dijalankan dalam lembaran penyiasatan yang
disediakan.
49

6. Ketua kumpulan diminta mencatat hasil penyiasatan di kertas mah-jong yang
disediakan.
7. Guru meminta murid meramal sifat kimia bahan berdasarkan penyiasatan yang
dibuat dan mencatat dalam lembaran penyiasatan.
8. Murid diberikan kertas litmus merah dan biru untuk mengesahkan sifat kimia
bahan yang telah diramal. Murid mencatat dalam lembaran penyiasatan.
i) Bagaimanakah cara kamu membuat ramalan?
ii) Apakah ramalan lain yang boleh kamu nyatakan jika tenaga yang tidak boleh
diperbaharu digunakan tanpa kawalan?
iii) Wajarkan ramalan yang telah kamu nyatakan.

Bahan Bantu Belajar : Air kopi, serbuk penaik, ubat gigi, air asam jawa,
yogurt, jus.
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan

50

Bahan Rasa Sentuhan Ramalan sifat
kimia bahan
Perubahan
warna kertas
litmus
Sifat kimia
bahan
Bahan A
Bahan B
Bahan C
Bahan D
Bahan E
Bahan F
Bahan G
Bahan H
Bahan I
Hasil dari aktiviti ini saya dapati :
(a) Bahan berasid menukarkan warna kertas litmus ___________ ke
_________.
(b) Bahan beralkali menukarkan warna kertas litmus ________________ ke
______________.
(c) Bahan neutral _________________________.

LEMBARAN PENYIASATAN
Tajuk :Asid, alkali dan neutral

Arahan :
1. Rasa dengan lidah atau dengan sentuhan
setiap bahan yang diberikan.
2. Catatkan hasil kajian di dalam jadual di
bawah.
3. Ramalkan sifat kimia setiap bahan dan
catatkan ramalan di dalam jadual.
4. Uji setiap bahan dengan menggunakan
kertas litmus merah dan biru untuk
mengesahkan ramalan anda.
5. Catakan sifat kimia sebenar dalam ruangan
keputusan di bawah.

Saya telah membuat
ramalan berdasarkan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

maklumat yang lalu
atau ketika itu untuk
menyatakan apa yang
mungkin akan berlaku

pemerhatian

jangkaan apa yang
akan berlaku berdasarkan
pemerhatian.

BAB 6
BERKOMUNIKASI

53

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
BERKOMUNIKASI
Menerima, memilih, menyusun dan mempersembahkan maklumat atau idea dalam
bentuk tulisan, lisan, jadual, graf, rajah atau model
Bercakap, menulis, melukis, melakar atau menggunakan TMK untuk
menjelaskan idea.
Merekod maklumat daripada kajian.
Melukis, melabel dan membuat nota.
Menggunakan simbol-simbol dan boleh menerangkan makna simbol-simbol
berkenaan.
Menggunakan data daripada carta, graf dan jadual bagi menyampaikan
maklumat.
Mengemukakan soalan-soalan dengan jelas dan boleh memberi maklum
balas.
Menggunakan bahan rujukan daripada pelbagai sumber untuk mendapatkan
maklumat.
Menulis laporan eksperimen yang jelas, tepat dan lengkap supaya orang lain
boleh mengulangi eksperimen berkenaan.

Standard Kandungan
9.1 Keadaan jirim

9.1.1 Menyatakan jirim wujud
dalam keadaal pepejal,
cecair dan gas.

9.1.3 Mencirikan sifat
pepejal, cecair dan gas
dengan menjalankan
aktiviti dari segi:
jisim
memenuhi ruang
isipadu
bentuk

9.1.4 Mengitlak bahawa air
boleh wujud dalam tiga
keadaan jirim dengan
menjalankan aktiviti.

Jirim

60 minit

9.1.1, 9.1.3 dan 9.1.4

1. Menyatakan ciri-ciri sifat bahan secara
lisan.
2. Merekod maklumat daripada kajian ciri-
ciri sifat bahan dari segi jisim,
memenuhi ruang, isipadu dan bentuk.
3. Menggunakan data bagi
menyampaikan maklumat.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
54

1. Guru bersoal jawab bersama murid dengan menyatakan jirim wujud dalam
keadaan pepejal, cecair dan gas.
i) Apakah jirim?
ii) Apakah contoh bahan pepejal?
iii) Apakah contoh bahan cecair?
iv) Apakah contoh bahan gas?
2. Guru menunjukkan tiga jenis bahan iaitu pepejal, cecair dan gas dihadapan
kelas.
3. Guru meminta tiga orang murid tampil ke hadapan kelas untuk memilih kategori
bahan-bahan tersebut.
4. Guru meminta murid menjelaskan ciri-ciri bahan yang bersifat pepejal, cecair
dan gas.
5. Murid dibahagikan kepada 5 kumpulan.
6. Setiap kumpulan diarahkan merekod tentang ciri-ciri bahan pepejal,cecair dan
gas didalam jadual yang disediakan. (Lembaran penyiasatan 1)
i) Pada fikiran kamu adakah ketiga-tiga bahan tersebut mempunyai jisim?
ii) Antara tiga bahan tersebut yang manakah mempunyai isipadu tetap?
7. Murid membuat penyiasatan tentang perubahan keadaan air bermula daripada
ketulan ais. Murid melapor hasil penyiasatan. (Lembaran penyiasatan 2)
8. Guru membimbing murid membuat kesimpulan tentang ciri bahan dan
perubahan bahan.
9. Guru bersoal jawab dengan murid berdasarkan penyiasatan yang telah
dijalankan.
i) Bagaimanakah cara kamu menyusun dan merekod maklumat yang telah
diperolehi?
ii) Apakah cara lain yang boleh digunakan untuk merekod maklumat yang
diperolehi?

Bahan Bantu Belajar : bikar, ais, penunu bunsen, tungku kaki tiga, kasa dawai

55

Tajuk :Jadual ciri sifat pepejal, cecair dan gas

Arahan 1 :Lengkapkan jadual ciri bahan berdasarkan
aktiviti yang dijalankan.

Ciri sifat bahan

Pepejal

Cecair

Gas

Jisim
Ada/tidak

Memenuhi
ruang
Ya/tidak

Isipadu
Tetap/ mengikut
bekas

Bentuk
Tetap/tidak
tetap

Saya menerima dan
mempersembahkan
maklumat dalam bentuk:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

lisan dengan
bantuan bahan
bergambar, poster dan
media digital.

tulisan

teknologi maklumat
dan komunikasi

menggunakan data
daripada carta, graf dan
jadual bagi

merekod maklumat
daripada kajian.

mengemukakan
soalan-soalan dengan jelas
dan boleh memberi
maklum balas.

56

Tajuk :Memahami keadaan jirim

Arahan 1 :Lakarkan dan lengkapkan perubahan
ketulan ais berdasarkan daripada aktiviti yang telah
dijalankan.

Saya menerima dan
mempersembahkan
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

lisan dengan
bantuan bahan
media digital.

tulisan

teknologi maklumat
dan komunikasi

menggunakan data
jadual bagi

merekod maklumat
daripada kajian.

mengemukakan
dan boleh memberi
maklum balas.

57

CONTOH 2

Standard Kandungan
tumbuhan

4.2.1 Menyatakan cara
tumbuhan memencarkan biji
benih atau buah melalui
pemerhatian tumbuhan
sebenar atau menerusi
pelbagai media iaitu:
melalui air contoh
teratai, kelapa;
melalui angin
contoh lalang,
angsana;
melalui manusia
dan haiwan contoh
kemuncup, betik;
mekanisma letupan
contoh buah getah,
buah saga,
keembung.

Proses hidup tumbuhan

60 minit

4.2.1

1. Menyatakan tumbuhan memencarkan
biji benih atau buah.
2. Merekod maklumat menggunakan
jadual bagi menyampaikan maklumat.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan sebatang pokok keembong yang
berbuah.
2. Guru meminta seorang murid menyentuh buah
keembung tersebut dan guru bersoal jawab dengan
murid :
a. Nyatakan apakah yang dapat kamu perhatikan
apabila kawan kamu menyentuh buah keembung
tersebut.
(meletup dan biji benih tercampak)
3. Guru membimbing murid menyatakan tumbuhan
mempunyai cara untuk memancarkan biji benih atau
buah.
4. Murid dibahagikan kepada 5-6 kumpulan dan setiap
kumpulan diberikan biji benih dan buah tumbuhan
sebenar.
(Kelapa, lalang, kemuncup, buah saga, buah
mangga, angsana)
5. Setiap kumpulan diminta mengenal pasti biji benih
dan cara pencarannya.

58

6. Guru menyediakan jadual bagi setiap kumpulan dan setiap kumpulan merekod
hasil dapatan mereka dalam jadual tersebut.
(Lembaran penyiasatan)
7. Murid membentangkan hasil penyiasatan di hadapan kelas.
8. Guru membimbing murid membuat kesimpulan bahawa tumbuhan mempunyai
cara tersendiri bagi memancarkan biji benih dan buahnya.
9. Murid melengkapkan lembaran kerja yang disediakan.
10. Guru menerangkan aktiviti projek mengenai cara tumbuhan memancarkan biji
benih dan tumbuhannya.
11. Guru bersoal jawab dengan murid berdasarkan penyiasatan yang telah
dijalankan.
i) Bagaimanakah cara kamu menyusun dan merekod maklumat yang telah
diperolehi?
ii) Apakah cara lain yang boleh digunakan untuk merekod maklumat yang
diperolehi?
iii) Kelas dibahagikan kepada 5 kumpulan dan setiap kumpulan menyiapkan projek
yang ditetapkan oleh guru mengikut cara yang telah ditetapkan.
i. Kumpulan 1 : Carta
ii. Kumpulan 2 : Poster
iii. Kumpulan 3 : Buku skrap
iv. Kumpulan 4 : Peta minda
v. Kumpulan 5 : Power point

Bahan Bantu Belajar : buah dan biji tumbuhan (seperti kelapa, kemuncup,
lalang, buah saga, manga, cempedak dan betik)
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan dan lembaran kerja.

59

Tajuk :Cara tumbuhan memencarkan biji benih atau
buah

Arahan 1 :Lengkapkan jadual yang diberi berdasarkan
aktiviti yang dijalankan

Biji benih atau buah Cara pencaran

1. Namakan 1 buah atau biji benih lain yang dipencarkan
melalui air.
______________________________________________________
melalui angin.
______________________________________________________
melalui mekanisma letupan.
______________________________________________________
melalui haiwan.
______________________________________________________

Saya menerima dan
mempersembahkan
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

lisan dengan
bantuan bahan
media digital.

tulisan

teknologi maklumat
dan komunikasi

menggunakan data
jadual bagi

merekod maklumat
daripada kajian.

mengemukakan
dan boleh memberi
maklum balas.

60

LEMBARAN KERJA
Tajuk :Cara tumbuhan memencarkan biji benih atau
buah

Arahan 1 :Kelaskan biji benih dan buah di bawah
berdasarkan cara pencaran.

Saya menerima dan
mempersembahkan
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

lisan dengan
bantuan bahan
media digital.

tulisan

teknologi maklumat
dan komunikasi

menggunakan data
jadual bagi

merekod maklumat
daripada kajian.

mengemukakan
dan boleh memberi
maklum balas.

61

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Berkomunikasi

4
K1- Merekod maklumat
daripada kajian.

K2- Mempersembahkan data
atau maklumat dalam bentuk
lukisan, jadual dan carta
palang.

K3- Menulis laporan
eksperimen

K4- Menghuraikan idea dengan
sistematik.

3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR


BAB 7
MENGGUNAKAN
PERHUBUNGAN RUANG & MASA

65

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENGGUNAKAN PERHUBUNGAN RUANG DAN
MASA
Memerihalkan perubahan parameter seperti lokasi, arah, bentuk, saiz, isipadu,
berat dan jisim dengan masa.
Memperihalkan lokasi dengan masa.
Memperihalkan perubahan arah dengan masa
Memperihalkan perubahan bentuk dengan masa
Memperihalkan perubahan saiz dengan masa
Memperihalkan perubahan isupadu dengan masa
Memperihalkan perubahan berat dengan masa
Memperihalkan perubahan jisim dengan masa
Menyusun peristiwa kejadian mengikut kornologi
Menentukan magnitud perubahan yang berlaku berdasarkan kadar
perubahan masa
Menentukan kedudukan objek dan menghuraikan kedudukannya di dalam
ruang
Menghuraikan rupa bentuk objek apabila dilihat dari kedudukan yang

Standard Kandungan
11.1 Pergerakan Bumi

11.1.4 Memerihalkan putaran
Bumi pada paksinya
menyebabkan kesan
seperti:
kejadian siang dan
malam.
Kedudukan
Matahari kelihatan
seperti berubah-
ubah.
Perubahan panjang
dan arah bayang-
bayang

Bumi, Bulan dan Matahari

60 minit

11.1.4

1. Memerihalkan putaran Bumi pada
paksinya menyebabkan kesan seperti:
Kejadian siang dan malam
Kedudukan Matahari kelihatan
seperti berubah-ubah.
Perubahan panjang dan arah
baying-bayang
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
66

Aktiviti :
1. Aktiviti dijalankan di luar bilik darjah
3. Guru memberikan penerangan tentang aktiviti yang akan dijalankan dengan
merujuk Lembaran Penyiasatan serta langkah-langkah keselamatan ketika
berada di luar bilik darjah.
4. Murid merekodkan pemerhatian di dalam jadual
5. Perbincangan dibuat selepas data dikumpulkan.
i) Apakah yang akan berubah bagi setiap perubahan masa?
ii)Susunkan panjang bayang-bayang mengikut kronologi berdasarkan masa?
iii) Tunjukkan dalam bentuk grafik perubahan yang kamu katakan tadi?

Bahan Bantu Belajar : kayu, pita ukur, kertas graf, jam
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan dan lembaran kerja

67

Tajuk :Panjang dan arah bayang-bayang

Arahan 1 :
1. Setiap kumpulan dikehendaki memastikan radas dan
bahan yang diperlukan iaitu kayu, pita ukur, kertas graf,
jam.
2. Pacakkan kayu di kawasan lapang.
3. Ukur panjang bayang-bayang dengan menggunakan
pita ukur setiap jam dan direkodkan di dalam jadual di
bawah.

Masa
Panjang bayang-
bayang (cm)
Arah Bayang-
bayang
8.00 pagi
9.00 pagi
10.00 pagi
11.00 pagi
12.00 pagi

4. Gunakan kertas graf untuk memindahkan maklumat
yang diperolehi dalam bentuk graf.

Perbincangan :
a) Nyatakan panjang bayang-bayang yang diperolehi
dalam penyiasatan ini dari jam 8.00 pagi hingga 12.00
tengahari.
___________________________________________________________

b) Nyatakan hubungan antara masa dengan panjang
bayang-bayang.

c) Nyatakan corak perubahan panjang bayang-bayang dari
jam 8.00 pagi hingga 12.00 tengahari.
___________________________________________________________

d) Berdasarkan keputusan di dalam graf, apakah
perhubungan di antara saiz bayang bayang dengan masa?
___________________________________________________________

e) Berikan sebab perubahan panjang dan arah bayang-
bayang.
___________________________________________________________

Saya dapat membuat
pemerhatian dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

memperihalkan
perubahan arah dengan
masa.

memperihalkan
perubahan bentuk dengan
masa.

memperihalkan
perubahan isipadu
dengan masa.

memperihalkan
perubahan saiz dengan
masa.

menentukan
magnitud perubahan yang
berlaku berdasarkan kadar
perubahan.

68

CONTOH 2

Standard Kandungan
11.2 Fasa-fasa Bulan

11.2.3 Menggunakan
perhubungan ruang dan
masa untuk
menggambarkan fasa Bulan
seperti anak bulan, bulan
sabit, bulan separa dan
bulan purnama dalam satu
edaran lengkap dengan
mengikut takwim Qamari.

Bumi, Bulan dan Matahari

60 minit

11.2.3

1. Mengenal pasti fasa Bulan.
2. Menyusun fasa-fasa Bulan dalam
satu edaran lengkap mengikut
urutan yang betul.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru bersoal jawab dengan murid tentang bentuk
bulan.
i) Pernahkah kamu melihat bulan di waktu
malam?
ii) Murid diminta melakarkan bentuk bulan yang
mereka lihat di papan tulis.
2. Guru menyoal murid berdasarkan lakaran yang dibuat.
i) Antara berikut, yang manakah bentuk bulan
sebenarnya?
(Nota: Guru mesti menegaskan bahawa bentuk
bulan adalah sfera)
ii) Mengapakah anda melihat bentuk bulan yang
berbeza-beza?
3. Guru merumus bentuk bulan yang dilakar oleh murid
serta menjelaskan bentuk bulan adalah sfera seperti bola.
Nota guru:
i) Bentuk bulan yang diperhati dari kelihatan berbeza
dinamakan sebagai fasa-fasa bulan.
ii)Perubahan bentuk bahagian bulan yang kelihatan
bercahaya menyebabkan kejadian fasa-fasa bulan.

69

4. Guru menayangkan slide yang memaparkan fasa-fasa bulan yang berbeza
berdasarkan kalendar Qamari. Guru berbincang bersama murid berkenaan ;
kalendar qamari secara ringkas.
fasa-fasa bulan, kedudukan bulan , tempoh dan tarikh yang memberi kesan
terhadap bentuk bulan yang berbeza yang diperhati dari bumi.
5. Murid menyatakan nama-nama fasa bulan yang berbeza berdasarkan tayangan
slide tersebut,
i) Apakah yang akan berubah bagi setiap perubahan masa?
ii)Susunkan fasa-fasa bulan mengikut kronologi berdasarkan masa?
iii) Tunjukkan dalam bentuk grafik perubahan yang kamu katakan tadi?

7. Murid melengkap lembaran kerja yang disediakan

Bahan Bantu Belajar : carta fasa-fasa bulan / Computer (Slide)

70

1. ___________________________
2. ___________________________
3. ___________________________
4. ___________________________
5. ___________________________
6. ___________________________
7. ___________________________
8. ___________________________

Cahaya Matahari

Bumi

8
1
5
4
3
2
6
7

Matah
ari
LEMBARAN KERJA
Tajuk : Fasa-fasa Bulan

Arahan : Namakan fasa-fasa bulan berdasarkan gambarajah yang
diberikan.

Saya dapat membuat
pemerhatian dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

memperihalkan
perubahan arah dengan
masa.

memperihalkan
perubahan bentuk dengan
masa.

memperihalkan
perubahan isipadu
dengan masa.

memperihalkan
perubahan saiz dengan
masa.

menentukan
magnitud perubahan yang
berlaku berdasarkan kadar
perubahan.

71

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Menggunakan
perhubungan
ruang masa

4
K1- Menjelaskan perubahan
lokasi, saiz, bentuk dan arah
dengan masa

K2- Menyatakan hubungan di
Antara jarak yang dilalui
dengan masa yang diambil.

K3- Menyatakan kuantiti
perubahan berdasarkan kadar
perubahan.

K4- Menyusun kejadian suatu
fenomena atau peristiwa
mengikut kronologi.

3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
SKOR


BAB 8
MENTAFSIR DATA

75

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENTAFSIR DATA
Memberi penerangan yang rasional tentang objek, perisitiwa atau pola daripada
data yang dikumpulkan
Mengumpul pelbagai data melalui pemerhatian untuk membuat pernyataan
tentang maksudnya.
Mengesan pola atau corak yang terdapat berdasarkan maklumat yang
diperoleh.
Menyatakan hubungan di antara maklumat.
Membuat kesimpulan berdasarkan data yang dikumpulkan.
Membuat ekstrapolasi berdasarkan data yang dikumpulkan.

Standard Kandungan
12.1 Kestabilan dan
kekuatan sesuatu objek
dan binaan

untuk menentukan faktor
yang mempengaruhi
kestabilan objek iaitu luas
tapak dan ketinggian.

Teknologi

60 minit

12.1.2

1. Menyatakan objek yang
mempunyai tapak yang lebih luas
adalah lebih stabil.
2. Menyatakan objek yang lebih
rendah adalah lebih stabil.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan tayangan video tentang kestabilan.
(Guru boleh menggunakan video yang berkaitan
dengan kestabilan)
3. Setiap kumpulan diberikan manila kad / Kertas A4, pita
pelekat dan Lembaran Penyiasatan 1.

76

4. Murid diminta membina 3 model berbentuk silinder yang berlainan ketinggian.
5. Ketiga-tiga model diletakkan di atas meja murid. Murid diminta meniup model-
model tersebut dengan jarak yang sama.
6. Murid mencatatkan masa yang diambil oleh model untuk tumbang.
7. Murid dibimbing untuk mentafsir data yang diperolehi dengan menjawab soalan-
soalan di dalam lembaran penyiasatan 1.
8. Setiap kumpulan diberikan manila kad / Kertas A4, pita pelekat dan Lembaran
Penyiasatan 2.
9. Murid diminta membina 3 model berbentuk silinder yang mempunyai luas tapak
yang berbeza.
10. Ketiga-tiga model diletakkan di atas meja murid. Murid diminta meniup model-
model tersebut dengan jarak yang sama.
11. Murid mencatatkan masa yang diambil oleh model untuk tumbang.
12. Murid dibimbing untuk mentafsir data yang diperolehi dengan menjawab soalan-
soalan di dalam lembaran penyiasatan 2.
13. Murid dibimbing untuk membuat kesimpulan tentang kestabilan.
( Nota : Semakin besar luas tapak objek, semakin bertambah kestabilannya.
Semakin rendah sesuatu objek, semakin bertambah kestabilannya.)
i) daripada data yang kamu kumpulkan, apakah yang boleh kamu katakan?

EMK : kreativiti
Bahan Bantu Belajar : manila kad/kertas A4, pita pelekat

77

Tajuk :Kestabilan objek

Arahan 1 :
1. Bina 3 model yang berbeza ketinggian dengan
menggunakan manila kad/kertas A4 seperti rajah di
bawah.

Model A Model B Model C

2. Tegakkan 3 model tersebut di atas meja dan tiup model
tersebut serentak.
3. Perhatikan model yang manakah tumbang dahulu dan
catatkan dalam jadual di bawah.

Model A B C
Masa yang diambil
oleh model untuk
tumbang

Perbincangan:

a) Apakah tujuan penyiasatan ini dijalankan?
___________________________________________________
___________________________________________________

b) Apakah corak perubahan masa yang diambil oleh
model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________

c) Nyatakan hubungan antara ketinggian objek dengan
masa yang diambil oleh model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________

d) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini?
___________________________________________________
___________________________________________________

Saya menerima dan
mempersembahkan
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mengumpul
pelbagai data melalui
pemerhatian untuk
membuat pernyataan
tentang maksudnya.

mengesan pola atau
corak yang terdapat
berdasarkan maklumat
yang diperoleh.

menyatakan
hubungan di antara
maklumat

membuat
kesimpulan berdasarkan
data yang dikumpulkan.

membuat
ekstrapolasi berdasarkan

78

-

Tajuk :Kestabilan objek

Arahan 1 :
1. Bina 3 model yang mempunyai luas tapak yang
berbeza dengan menggunakan manila kad/kertas A4
seperti rajah di bawah.

Model A Model B Model C

2. Tegakkan 3 model tersebut di atas meja dan tiup model
tersebut serentak.
3. Perhatikan model yang manakah tumbang dahulu dan
catatkan dalam jadual di bawah.

Model A B C
Masa yang diambil
oleh model untuk
tumbang

Perbincangan:

e) Apakah tujuan penyiasatan ini dijalankan?
___________________________________________________
___________________________________________________

f) Apakah corak perubahan masa yang diambil oleh
model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________

g) Nyatakan hubungan antara ketinggian objek dengan
masa yang diambil oleh model untuk tumbang?
___________________________________________________
___________________________________________________

h) Apakah kesimpulan daripada penyiasatan ini?
___________________________________________________
___________________________________________________

Saya menerima dan
mempersembahkan
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mengumpul
pemerhatian untuk
membuat pernyataan
tentang maksudnya.

mengesan pola atau
corak yang terdapat
yang diperoleh.

menyatakan
hubungan di antara
maklumat

membuat

membuat

79

CONTOH 2

Standard Kandungan
7.2 Litar elektrik lengkap

7.2.8 Membandingkan dan
membezakan kecerahan
mentol dalam litar bersiri
dan litar selari

Elektrik

60 minit

7.2.8

1. Menyatakan perbezaan kecerahan mentol dalam
litar bersiri dan litar selari.
2. Menyatakan pernyataan berdasarkan maklumat
yang dikumpulkan.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Guru menunjukkan contoh litar elektrik (bersiri dan selari)
3. Setiap kumpulan diberikan bahan iaitu 6 biji mentol, 6 pemegang
mentol, 6 biji sel kering, wayar dan 6 suis
(Nota : Guru menyatakan kepada murid tentang litar lengkap.)
4. Murid dikehendaki melakar litar yang akan dibina.
5. Setiap kumpulan dikehendaki membina litar bersiri dan litar selari
berpandukan lakaran yang mereka bina .
Contoh lakaran

Litar selari Litar bersiri
80

5. Murid merekod hasil penyiasatan yang telah dijalankan .

Jenis litar Kecerahan Mentol
Litar Bersiri
Litar Selari

6. Murid membandingkan kecerahan mentol kedua-dua litar.
7. Murid membuat kesimpulan berdasarkan hasil penyiasatan mereka.
8 Murid melengkapkan lembaran penyiasatan dan lembaran Kerja yang diberikan.
i) daripada data yang kamu kumpulkan, apakah yang boleh kamu katakan?

Bahan Bantu Belajar : sel kering, suis, mentol, wayar, pemegang mentol
Penilaian PdP : lembaran penyiasatan dan lembaran kerja.

81

Tajuk :Litar Bersiri dan Litar Selari

Arahan 1 :
1. Lakarkan litar bersiri dan litar selari dengan
menggunakan simbol.
Litar Bersiri

Litar Selari

2. Bina litar bersiri dan litar selari berdasarkan lakaran di
atas.
3. Uji setiap litar yang telah dibina untuk memastikan
semua mentol menyala.
4. Rekodkan hasil penyiasatan yang telah dijalankan di
dalam jadual di bawah.

Jenis litar Kecerahan Mentol
Litar Bersiri
Litar Selari

Perbincangan:

5. Litar manakah yang menghasilkan nyalaan yang
terang?
__________________________________________________

6. Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan
hasil penyiasatan?
__________________________________________________

Saya menerima dan
mempersembahkan
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mengumpul
pemerhatian untuk
membuat pernyataan
tentang maksudnya.

mengesan pola atau
corak yang terdapat
yang diperoleh.

menyatakan
hubungan di antara
maklumat

membuat

membuat

BAB 9
MENDEFINISI SECARA
OPERASI

85

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENDEFINISI SECARA OPERASI
Memberi taksiran tentang sesuatu konsep dengan menyatakan perkara yang
dilakukan dan diperhatikan.
Mentakrif istilah dalam konteks pengalaman sendiri
Membuat pernyataan apa yang dilakukandanapa yang diperhatikan

Standard Kandungan
12.1
Kestabilandankekuatanses
uatuobjekdanbinaan

untuk menentukan faktor
yang mempengaruhi
kestabilan objek iaitu luas
tapak dan ketinggian

Teknologi

60 minit

12.1.2

1. Mengenal pasti faktor yang
mempengaruhi kestabilan objek.
2. Mendefinisi secara operasi tentang
kestabilan.

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
Aktiviti1 :
1. Murid menyediakan peralatan eksperimen seperti
rajah di bawah.

2. Guru meminta murid mencondongkan kadbod
dengan perlahan-lahan dan membuat pemerhatian.

model daripada
polisterina
kadbod
86

3. Guru membimbing murid untuk mendefinisi secara operasi.
i) Mengapakah model Z tumbang dahulu, kemudian diikuti dengan model
Y?
ii) Mengapakah model X paling lambat tumbang?
iii) Apakah kesimpulan dari penyiasatan ini?

Aktiviti 2:

1. Murid menyediakan peralatan eksperimen sperti rajah di bawah.

X Y Z

2. Guru meminta murd mencondongkan kadbod dengan perlahan-lahan dan
membuat pemerhatian.
3. Guru membimbing murid untuk mendefinisi secara operasi.
i) Mengapakah model Y tumbang dahulu, diikuti dengan model Z?
ii) Mengapakah model X paling akhir tumbang?
iii) Apakah kesimpulan dari penyiasatan ini?

4. Guru membimbing murid untuk mendefinisi secara operasi tentang kestabilan.
i) Apakah yang kamu lakukan pada model tersebut?
ii) Apakah yang kamu perhatikan selepas kamu condongkan kadbod?

EMK : kreatif dan inovasi, keusahawanan
Bahan Bantu Belajar : kadbod, model
Penilaian P&P : lembaran kerja

87

CONTOH 2

Aktiviti :
i. Guru menunjukkan contoh litar elektrik (Bersiri dan Selari)
ii. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
iii. Setiap kumpulan diberikan bahan iaitu 6 biji mentol, 6 pemegang
mentol, 6 biji sel kering, wayar dan 6 suis
(Nota : Guru menyatakan kepada murid tentang litar lengkap.)
iv. Setiap kumpulan dikehendaki membina litar bersiri dan litar selari
berpandukan lakaran yang mereka bina .
Contoh lakaran

Standard Kandungan
6.1 Cahayabergeraklurus

6.1.1 Menyatakan cahaya
bergerak lurus dengan
menjalankan aktiviti

Sifat Cahaya

60 minit

6.1.1

1. Menyatakan cahaya bergerak lurus
2.Mendefinisi secara operasi cahaya
bergerak lurus
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
1. Bilik sains/kelas disediakan dalam keadaan gelap.

2. Guru menghidupkan lampu suluh dan menghalakan
ke dinding.
i) Apa yang kamu perhatikan?
3. Guru menghalang cahaya lampu suluh tersebut
menggunakan kadbod.
i) Sekarang apa yang kamu perhatikan?
ii) Kenapa cahaya tidak kelihatan?
4. Murid dibahagikan kepada kumpulan kecil . Setiap
kumpulan diberikan bahan.
5. Murid menjalankan penyiasatan untuk
memerhatikan sifat cahaya bergerak lurus dalam
kumpulan masing-masing mengikut arahan
lembaran penyiasatan.
6. Selepas penyiasatan guru mengemukakan soalan
untuk membimbing murid mendefinisi secara
operasi.
i)Pada aktiviti 1 kenapa cahaya kelihatan?
Contoh jawapan murid: Sebab cahaya melalui
lubang kadbod yang disusun dalam garisan lurus.

88

ii) Pada aktiviti 2 kenapa cahaya tidak kelihatan?
Contoh jawapan murid: Sebab cahaya tidak dapat melalui
lubang kadbod yang tidak disusun dalam garisan lurus.
iii) Apakah sifat cahaya yang ditunjukkan dalam penyiasatan
itu?
Contoh jawapan murid: cahaya bergerak lurus
iv) Apakah yang kamu lakukan?
v) Alah yang kamu perhatikan pada cahaya selepas lampu suluh dihidupkan?
vi) Berikan definisi secara operasi tentang sifat cahaya yang disiasat?
Contoh jawapan murid:.
Definisi secara operasi bagi cahaya bergerak lurus adalah apabila
cahaya dilalukan pada lubang kadbod yang disusun pada satu garisan
lurus, cahaya akan kelihatan pada skrin manakala bagi cahaya yang
tidak dilalukan pada lubang kadbod yang tidak disusun pada satu garisan
lurus, cahaya tidak akan kelihatan pada skrin.

Bahan Bantu Belajar : kadbod, lampu suluh
Penilaian P&P : lembaran kerja, lembaran penyiasatan

89

Tajuk :Cahaya bergerak lurus

Radas/bahan :Kadbod berlubang, lampu suluh, plastisin
dan skrin
Arahan :
1. Susun kadbod dengan selari dan mengadap skrin
seperti di dalam gambarajah di bawah.

2. Lampu dihidupkan dan perhatikan skrin.
3. Ulang langkah 1 dan 2 dengan mengalihkan salah satu
kadbod ke sebelah kiri atau kanan seperti gambarajah
di bawah.

Saya dapat mendefinisi
secara operasi dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mentakrif istilah
dalam konteks
pengalaman sendiri.

membuat
pernyataan apa yang
dilakukan dan apa yang
diperhatikan.

90

LEMBARAN KERJA
Tajuk :Cahaya bergerak lurus

Arahan : Jawab semua soalan berikut.

Muthu telah menjalankan satu penyiasatan tentang sifat
cahaya dengan menggunakan tiub lurus dan tiub bengkok
seperti dalam gambar rajah di bawah.

Hasil penyiasatan adalah seperti berikut;
Situasi A: Muthu tidak dapat melihat cahaya lilin melalui tiub.
Situasi B : Muthu dapat melihat cahaya lilin melalui tiub.

1. Berikan satu sebab berdasarkan hasil penyiasatan di atas ?
_______________________________________________________
2. Berikan definisi secara operasi bagi sifat cahaya yang dikaji.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

Saya dapat mendefinisi
secara operasi dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mentakrif istilah
dalam konteks
pengalaman sendiri.

membuat
pernyataan apa yang
dilakukan dan apa yang
diperhatikan.

91

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Mendefinisi
secara
operasi

4
K1- Menyatakan konsep dengan
menghuraikan apa yang
diperhatikan.

K2-Menyatakan konsep dengan
menghuraikan apa yang perlu
dilakukan.

K3- Menyatakan pemboleh ubah
dengan menghuraikan apa yang
diperhatikan.

K4- Menyatakan pembolehubah
dengan menghuraikan apa yang
perlu dilakukan

3
K1, K2 dan sama ada K3 atau
K4

2 K1 dan K2
SKOR


BAB 10
MENGAWAL
PEMBOLEH UBAH

95

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENGAWAL PEMBOLEH UBAH
Mengenal pasti pemboleh ubah dimanipulasikan, pemboleh ubah bergerakbalas
dan pemboleh ubah yang dimalarkan. Dalam sesuatu penyiasatan, satu pemboleh
ubah dimanipulasikan untuk memerhatikan hubungannya dengan pemboleh ubah
bergerak balas. Pada masa yang sama pemboleh ubah yang lain dimalarkan.

Menentukan pemboleh ubah yang relevan dalam penyiasatan.
Menentukan pemboleh ubah yang dimanipulasi, pemboleh ubah bergerakbalas
dan pemboleh ubah dimalarkan.
Menyatakan perubahan pada pemboleh ubah manipulasi memberi kesan kepada
pemboleh ubah bergerakbalas.
Mengenal pasti parameter pemboleh ubah yang terlibat dalam penyiasatan.

Standard Kandungan
4.1 Ciri khas tumbuhan
untuk melindungi diri

4.1.1 Menjelaskan dengan
contoh melalui pemerhatian
tumbuhan sebenar atau
menerusi pelbagai media,
ciri khas tumbuhan untuk
menyesuaikan diri dengan
iklim dan perubahan musim
seperti:
akar panjang
contoh kaktus;
batang menyimpan
air contoh kaktus,
pokok pisang;
mengulungkan daun
contoh pokok
keladi.

Proses hidup tumbuhan

60 minit

4.1.1

1.Mengenal pasti ciri khas tumbuhan
untuk menyesuaikan diri dengan iklim
dan perubahan musim melalui
pemerhatian tumbuhan sebenar atau
menerusi pelbagai media.

2.Menentukan pemboleh ubah yang
dimanipulasi, pemboleh ubah yang
bergerakbalas dan pemboleh ubah yang
dimalarkan.

3.Membuat hubungan antara
pembolehubah dimanipulasi dan
pembolehubah bergerakbalas.
Membuat penilaian kendiri tentang
pemahaman kemahiran pemboleh ubah.

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
96

Aktiviti:
1. Guru menyediakan 4 stesyen dengan 4 jenis tumbuhan yang berlainan iaitu
kaktus, sawi, anak pokok jagung dan cili.
2. Murid dibahagikan kepada 4 kumpulan dan setiap kumpulan akan bergerak dari
satu stesyen ke stesyen yang lain untuk membuat pemerhatian awal.
3. Setiap kumpulan diminta merekodkan dan membentangkan pemerhatian mereka
dalam lembaran penyiasatan 1.
4. Guru menerangkan hasil dapatan penyiasatan yang telah dibuat.
5. Guru bersoal jawab dengan murid mengenai hasil penyiasatan itu.
6. Guru meminta murid membuat hipotesis yang sesuai untuk menguji ketahanan
tumbuhan menghadapi iklim melampau berdasarkan persoalan di bawah.

Anda diberi dua jenis tumbuhan iaitu kaktus dan sawi. Anda dikehendaki
membuat hipotesis untuk melihat ciri khas tumbuhan menghadapi cuaca
melampau (kawasan kering).
i) Dalam penyiasatan tersebut, tentukan pembolehubah berikut:
a) Apa yang diubah (dimanipulasi)?
b) Apa yang diukur (bergerakbalas)
c) Apa yang dimalarkan (ditetapkan)
ii) Apakah hubungan antara pemboleh ubah tersebut?
8. Murid diminta merekodkan hasil penyiasatan mereka.

Bahan Bantu Belajar : anak sawi, kaktus, anak pokok jagung dan cili
Penilaian PdP : lembaran kerja dan lembaran penyiasatan

97

Tajuk :Siapa paling hebat.

Arahan 1 :Tuliskan pemerhatian kamu dalam jadual di
bawah.

Tumbuhan
Pemerhatian
Bentuk daun Duri Saiz batang

Arahan 2 : Lakarkan satu tumbuhan berciri khas untuk
melindungi diri daripada cuaca panas yang kamu perhatikan.

Saya dapat menentukan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

pemboleh ubah
yang relevan dalam
penyiasatan.

menentukan
pemboleh ubah yang di
manipulasi, pemboleh
ubah bergerak balas dan
pembeloeh ubah
dimalarkan.

menyatakan
perubahan pada
pemboleh ubah
manipulasi memberi kesan
kepada pemboleh ubah
bergerak balas.

mengenal pasti
parameter pemboleh
ubah yang terlibat dalam
penyiasatan.

98

LEMBARAN KERJA 1
Tajuk : Menentukan pemboleh ubah

Arahan 1 :Jawab soalan di bawah berdasarkan
situasi yang diberikan.

Anda diberi dua jenis tumbuhan iaitu pokok jagung
dan keembung . Menggunakan tumbuhan yang
diberi anda dikehendaki membuat hipotesis tentang
kepentingan ciri khas tumbuhan menghadapi cuaca
melampau (kawasan kering).

i. Dalam penyiasatan tersebut, tentukan
pembolehubah berikut:
____________________________________________
b) Apa yang diukur (bergerakbalas) ?
____________________________________________
c) Apa yang dimalarkan (ditetapkan) ?)
____________________________________________
ii. Nyatakan hipotesis kamu berpandukan
jawapan di atas.
_______________________________________________
_______________________________________________

(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

pemboleh ubah
yang relevan dalam
penyiasatan.

menentukan
pembeloeh ubah
dimalarkan.

menyatakan
perubahan pada
pemboleh ubah
bergerak balas.

mengenal pasti
parameter pemboleh
penyiasatan.

99

LEMBARAN KERJA 2
Tajuk : Menentukan pemboleh ubah

Arahan 1 :Jawab soalan di bawah.

1. Namakan tumbuhan di atas.
A: ________________ B: ___________________
2. Nyatakan ciri khas bagi tumbuhan A dan B untuk
melindungi diri dari cuaca panas.
A:________________ B:___________________
3. Tumbuhan B dan C ditempatkan di kawasan lapang
yang kering. Setelah seminggu tumbuhan C mati
manakala tumbuhan B masih hidup.

i. Dalam penyiasatan tersebut, tentukan pembolehubah
berikut:
_____________________________
b) Apa yang diukur (bergerakbalas) ?
_____________________________
c) Apa yang dimalarkan (ditetapkan) ?
_____________________________
ii. Nyatakan hipotesis kamu berpandukan jawapan di
atas.
______________________________________________________
______________________________________________________

(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

pemboleh ubah
yang relevan dalam
penyiasatan.

menentukan
pembeloeh ubah
dimalarkan.

menyatakan
perubahan pada
pemboleh ubah
bergerak balas.

mengenal pasti
parameter pemboleh
penyiasatan.

BAB 11
MEMBUAT HIPOTESIS

103

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MEMBUAT HIPOTESIS
Membuat sesuatu penyataan umum tentang hubungan antara pemboleh ubah yang
di fikirkan benar bagi menerangkan sesuatu perkara atau peristiwa. Penyataan ini
boleh diuji untuk menentukan kesahihannya.

Membuat kesimpulan awal yang boleh diuji.
Mencadangkan pernyataan umum yang difikirkan benar
Menggunakan pengetahuan sedia ada bagi membuat sesuatu penerangan.
Mengenal pasti pemboleh ubah
Membuat inferens yang munasabah.
Menentukan hubungan di antara dua pemboleh ubah berdasarkan inferens

Standard Kandungan
6.1 Cahaya bergerak lurus

6.1.2 Mengeksperimen untuk
menentukan faktor yang
mempengaruhi saiz
bayang-bayang.

Cahaya

60 minit

6.1.2


1. Membuat hipotesis bahawa saiz
bayang-bayang dipengaruhi oleh jarak
objek dari sumber cahaya atau jarak
skrin dari objek

2. Menyatakan hubungan antara dua
maklumat yang dikumpul

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
104

Aktiviti :
1. Guru menayangkan video tentang magic of shadow
2. Guru bersoal jawab dengan murid tentang tayangan video yang
ditunjukkan.
Guru bertanya soalan.
i. Apakah yang dapat kamu perhatikan?
ii. Nyatakan bentuk bayang-bayang yang dapat kamu perhatikan.
iii. Bolehkah saiz bayang-bayang diubah?
3. Murid berada dalam dua kumpulan.
4. Murid membina beberapa soalan berpandukan tayangan video tadi
5. Guru memilih soalan yang paling sesuai untuk diuji dalam membuat hipotesis.
i) Bagaimana cara kita mengubah saiz bayang-bayang?
ii) Apakah yang perlu kamu lakukan untuk mengubah saiz bayang-bayang?
iii) Ramalkan apa yang terjadi pada saiz bayang-bayang jika objek didekatkan
dengan lampu suluh.
6. Murid-murid menjalankan aktiviti dalam kumpulan berdasarkan soalan-soalan
yang guru pilih.
7. Murid merekod hasil dapatan dalam jadual yang disediakan.
i) Apakah pemboleh ubah yang terlibat untuk membentuk hipotes kamu?
ii)Apakah hubungan di antara pemboleh ubah yang dimanipulasikan dengan
pemboleh ubah bergerak balas?

Bahan Bantu Belajar : lampu suluh, kertas A4, pembaris

105

Tajuk :Bayang-bayang

Arahan 1 :
1. Letakkan lampu suluh 50 cm daripada skrin.
2. Letak objek 10 cm dari lampu suluh. Tampalkan kertas
putih bersaiz A3 (yang bersesuaian) pada skrin.
3. Nyalakan lampu suluh pada objek tersebut membentuk
bayang-bayang pada skrin.
4. Lakarkan bayang-bayang yang terhasil pada skrin.
5. Ulang langkah 2 hingga 4 dengan mengubah jarak
objek dari lampu suluh mengikut jadual di bawah.
6. Catatkan pemerhatian kamu dalam jadual yang
disediakan dengan mengukur saiz bayang-bayang
yang telah kamu lakarkan pada kertas putih.

Bil
Jarak objek dari sumber
cahaya (cm)
saiz bayang-bayang (cm)
1 10
2. 20
3. 30
4. 40

a. Nyatakan pemboleh ubah dalam penyiasatan di atas.

i. Pemboleh ubah manipulasi.
_________________________________________________
ii.Pemboleh ubah bergerak balas.
__________________________________________________
iii. Pemboleh ubah dimalarkan.
__________________________________________________

b. Nyatakan corak saiz bayang-bayang terbentuk.
__________________________________________________
c. Nyatakan hipotesis bagi penyiasatan ini.
__________________________________________________
__________________________________________________

Saya dapat membuat
hipotesis dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

membuat
kesimpulan awal yang
boleh diuji.

mencadangkan
pernyataan unum yang
difikirkan benar.

menggunakan
pengetahuan sedia ada
bagi membuat sesuatu
penerangan.

mengenal pasti
pemboleh ubah.

membuat inferens
yang munasabah.

menentukan
hubungan di antara dua
pemboleh ubah
berdasarkan inferens.

106


Arahan 1 :
1. Letakkan lampu suluh 20 cm daripada objek.
2. Letak objek 10 cm dari skrin. Tampalkan kertas putih
bersaiz A3 (yang bersesuaian) pada skrin.
3. Nyatakan lampu suluh pada objek tersebut
membentuk bayang-bayang pada skrin.
4. Lakarkan bayang-bayang yang terhasil pada skrin.
5. Ulang langkah 2 hingga 4 dengan mengubah jarak
skrin dari objek mengikut jadual di bawah.
6. Catatkan pemerhatian kamu dalam jadual yang
disediakan dengan mengukur saiz bayang-bayang
yang telah kamu lakarkan pada kertas putih.

Bil Jarak skrin dari objek (cm) saiz bayang-bayang (cm)
1 10
2. 20
3. 30
4. 40

a. Nyatakan pemboleh ubah dalam penyiasatan di atas.

i. Pemboleh ubah manipulasi.
_________________________________________________
ii.Pemboleh ubah bergerak balas.
__________________________________________________
iii. Pemboleh ubah dimalarkan.
__________________________________________________

b. Nyatakan corak saiz bayang-bayang terbentuk.
__________________________________________________
c. Nyatakan corak saiz bayang-bayang terbentuk
__________________________________________________

d. Nyatakan hipotesis bagi penyiasatan ini.
__________________________________________________

Saya dapat membuat
hipotesis dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

membuat
boleh diuji.

mencadangkan
difikirkan benar.

menggunakan
penerangan.

mengenal pasti
pemboleh ubah.

membuat inferens
yang munasabah.

menentukan
pemboleh ubah

107

LEMBARAN KERJA

Arahan 1 : Jawab soalan di bawah
1. Rajah i menunjukkan satu penyiasatan. Jarak objek dari
skrin diubah-ubah dan saiz bayang-bayang pada skrin
direkodkan pada graf di bawah.

Graf di bawah menunjukkan keputusan bagi eksperimen.

a. Nyatakan pemboleh ubah yang dimalarkan.
_____________________________________________________

b. Apakah corak perubahan saiz bayang-bayang pada
skrin?
______________________________________________________

c. Nyatakan hipotesis yang boleh didapati daripada
penyiasatan ini.
______________________________________________________
_____________________________________________________

Saya dapat membuat
hipotesis dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

membuat
boleh diuji.

mencadangkan
difikirkan benar.

menggunakan
penerangan.

mengenal pasti
pemboleh ubah.

membuat inferens
yang munasabah.

menentukan
pemboleh ubah

BAB 12
MENGEKSPERIMEN

111

CONTOH 1

KEMAHIRAN PROSES
SAINS
MENGEKSPERIMEN
Merancang dan menjalankan penyiasatan untuk menguji sesuatu hipotesis ,
mengumpulkan data,mentafsir data sehingga mendapat rumusan daripada
penyiasatan itu

Mencetus persoalan, memerhati, membuat inferens dan membentuk hipotesis
Mengawal pembolehubah
Mendefinisi secara operasi.
Menentukan peralatan yang diperlukan bagi sesuatu eksperimen.
Menguji hipotesis dengan menjalankan prosedur yang sistematik
Merekod,menganalisis dan mentafsir data.
Melapor keputusan eksperimen yang telah dijalankan.

Standard Kandungan
10.1 Sifat kimia bahan

110.1.2 Mengitlak sifat
bahan berasid, beralkali
dan neutral dari aspek
perubahan warna kertas
litmus, rasa dan sentuhan
dengan menguji beberapa
contoh bahan.
Asid dan Alkali

60 minit

10.1.2

1. Mengeksperimen bagi menentukan
sifat kimia bahan.
2. Mengitlak sifat bahan berasid,
beralkali dan neutral dari aspek
perubahan warna kertas litmus, rasa
dan sentuhan dengan menguji
beberapa contoh bahan.
Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
PETUNJUK
112

Aktiviti:
1. Guru meletakkan 4 jenis makanan dalam bekas berbalut dan bertutup.
2. Guru memilih murid secara rawak untuk merasa makanan dalam bekas
tersebut.
Murid menyatakan rasa makanan itu.
3. Murid memainkan permainan Teka siapa saya? rujuk lampiran A
4. Guru menyediakan tiga stesyen dalam kelas. Setiap stesyen mengandungi
bahan makanan mengikut rasa, sentuhan dan perubahan kertas litmus rujuk
lembaran penyiasatan.
5. Guru membimbing murid untuk membina hipotesis tentang asid dan alkali.
6. Setiap kumpulan akan bergerak dari satu stesyen ke stesyen yang lain dalam
jangka masa yang diberikan
7. Murid merekod hasil dapatan ekpserimen dalam jadual yang disediakan bagi
setiap stesyen.
8. Ketua kumpulan merumus dan membentangkan hasil dapatan mereka di depan
kelas.
i) Dalam merancang eksperimen, apakah yang perlu kamu lakukan?

Bahan Bantu Belajar : cuka, jus peria, air limau kasturi, minyak, air gula, kertas
litmus merah dan biru.

113

Bahan-bahan : 4 bekas yang mengandungi cuka, jus peria, air
tongkat air (atau bersesuaian), air limau kasturi,
minyak, air gula. kertas litmus merah dan biru
Arahan : Cuba uji saya dengan kertas litmus

tongkat air (atau bersesuaian), air limau kasturi,
minyak, air gula.
Arahan : Cuba rasa saya

tongkat air ( atau bersesuaian ), air limau kasturi,
minyak, air gula
Arahan : Cuba sentuh saya

STESYEN 1
STESYEN 2
STESYEN 3
114

Tajuk : Menentukan sifat kimia bahan

Arahan 1 : Lengkapkan ruangan yang disediakan
berdasarkan eksperimen yang dijalankan.

Sebelum eksperimen

Tajuk penyiasatan : _______________________________________
Tujuan : _______________________________________

Apakah yang saya hendak cari ?( Permasalahan)
__________________________________________________________

Apakah pemboleh ubah yang perlu di tentukan.
Malar/tetapkan Ubah-ubah (dimanipulasikan)

Apakah bahan yang diperlukan
____________________________________________________________
____________________________________________________________

Apakah ramalan yang boleh dinyatakan ?
______________________________________________________

Semasa eksperimen

Hasil dapatan.

Bil Bahan makanan Dapatan ekperimen Keputusan
1

2

3

4

5

6

Apakah inferens yang dapat dinyatakan?
___________________________________________________________________
_
115

Selepas eksperimen

Apakah keputusan yang diperolehi ?
__________________________________________________________

Apakah hipotesis yang boleh dinyatakan ?.
__________________________________________________________

Apakah kesimpulan daripada eksperimen ini
____________________________________________________________

Jika hendak mengulangi eksperimen ini, apakah pemboleh
ubah lain yang boleh saya fikirkan ?
______________________________________________________

Saya dapat menjalankan
eksperimen dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mencetuskan
persoalan, memerhati,
membuat inferens dan
membentuk hipotesis.

mengawal
pemboleh ubah.

mendefinisi secara
operasi.

menentukan
peralatan yang diperlukan
bagi sesuautu eksperimen.

menguji hipotesis
dengan menjalankan
prosedur yang sistematik.

merekod,
menganalisis dan mentafsir
data.

melapor keputusan
eksperimen yang telah
dijalankan.

116

LEMBARAN KERJA 1
Tajuk : Asid dan Alkali

Arahan : Jawab soalan di bawah.

Jenis bahan Pemerhatian
X
Tawar
Y
Masam
Z
Pahit

Jadual 1
Tiga jenis bahan yang dilabel X, Y dan Z dirasa dengan
lidah. Pemerhatian dicatat dalam jadual 1.
(a) Apakah tujuan aktiviti penyiasatan ini ?
_____________________________________________

(b) Namakan pengelasan yang buat dalam jadual 1.
_____________________________________________

(c) Kelaskan bahan dalam jadual 1 berdasarkan sifat
kimia bahan.
(i) Bahan X: ________________________________
(ii) Bahan Y: ________________________________
(iii) Bahan Z: ________________________________

(d) Berikan satu contoh bahan X.
_____________________________________________

eksperimen dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mencetuskan

mengawal
pemboleh ubah.

mendefinisi secara
operasi.

menentukan

menguji hipotesis
dengan menjalankan

merekod,
data.

melapor keputusan
dijalankan.

117

LEMBARAN KERJA 2
Tajuk : Asid dan Alkali

Arahan : Jawab soalan di bawah.

Bahan
Perubahan warna
pada kertas litmus
merah
Perubahan warna
pada kertas litmus
biru
P
Tiada perubahan Tiada perubahan
Q
Bertukar biru Tiada perubahan
R
Tiada perubahan Bertukar merah

Jadual 2
Sekumpulan murid tahun 5 mengkaji sifat bahan P, Q, dan
R menggunakan kertas litmus. Keputusan dicatat dalam
jadual 2 di atas.

(a) Apakah kesimpulan yang dapat dibuat berdasarkan
sifat bahan
(i) bahan P? :______________________________________
(ii) bahan Q? :_____________________________________
(iii) bahan R? :_____________________________________

(b) Apakah rasa bahan Q and R
(i) Q : _____________________________________________
(ii) R : ______________________________________________

(c) Beri satu contoh bahan P, Q, and R.
(i) P: ______________________________________________
(ii) Q:______________________________________________
(iii) R:______________________________________________

eksperimen dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mencetuskan

mengawal
pemboleh ubah.

mendefinisi secara
operasi.

menentukan

menguji hipotesis
dengan menjalankan

merekod,
data.

melapor keputusan
dijalankan.

118

CONTOH2

Standard Kandungan
7.2 Litar elektrik lengkap

untuk membezakan
kecerahan mentol dalam
litar lengkap dengan
mengubah bilangan mentol
atau bilangan sel kering.
Elektrik

60 minit

7.2.5

1. Mengeksperimen bagi membezakan
kecerahan mentol dalam litar lengkap
dengan mengubah bilangan mentol atau
bilangan sel kering.

Tema/Tajuk :

Masa :

Standard
Pembelajaran :

Objektif
Pembelajaran :
Aktiviti :
Guru menyediakan alatan seperti set wayar penyambung,
pemegang mentol, mentol, pemegang sel kering, sel kering dan
suis.
1. Murid diagihkan kepada enam kumpulan.
2. Setiap kumpulan dikehendaki membina satu litar lengkap.
Soalan.
i) Bagaimanakah cara untuk menghasilkan nyalaan mentol
yang lebih cerah?
Jawapan murid : Tambah bilangan sel kering /
kurangkan bilangan mentol.

3. Murid berbincang di dalam kumpulan bagi menentukan cara
untuk membina litar yang boleh menghasilkan kecerahan
mentol berbeza-beza serta lakaran litar lengkap.
4. Murid membina litar yang dibincangkan di dalam kumpulan.
5. Murid memerhati dan merekod hasil dapatan dalam bentuk
jadual.
Bahan Bantu Belajar: mentol, pemegang mentol, sel kering,
pemegang sel kering, suis, set wayar
penyambung.

119

Tajuk : Menentukan sifat kimia bahan

Arahan 1 : Lengkapkan ruangan yang disediakan
berdasarkan eksperimen yang dijalankan.

Sebelum eksperimen

Tajuk penyiasatan : _______________________________________
Tujuan : _______________________________________

Apakah pemboleh ubah yang:

Ditetapkan
(dimalarkan)
Berubah
(dimanipulasikan)
Diperhatikan
(bergerak balas)

Apakah bahan yang diperlukan
____________________________________________________________
____________________________________________________________

Bagaimanakah cara menambahkan kecerahan mentol ?
______________________________________________________

Semasa eksperimen

Hasil dapatan.

120

Selepas eksperimen

Apakah cabaran yang dihadapi ketika menjalankan
eksperimen ini ?
___________________________________________________

Apakah kesimpulan daripada eksperimen ini ?.
___________________________________________________

Jika hendak mengulangi eksperimen ini, apakah
pemboleh ubah lain yang boleh saya fikirkan ?
______________________________________________

eksperimen dengan:
(tandakan pada yang
bahagian yang
berkenaan)

mencetuskan

mengawal
pemboleh ubah.

mendefinisi secara
operasi.

menentukan

menguji hipotesis
dengan menjalankan

merekod,
data.

melapor keputusan
dijalankan.

121

PENCAPAIAN
(/) atau (x)

Mengeksperimen

6
K1- Menyatakan hipotesis
K2- Menyatakan pemboleh
ubah manupulasi, bergerak
balas dan dimalarkan dalam
eksperimen.

K3- Menyatakan langkah
menjalankan eskperimen

K4- Mengenal pasti
peralatan yang digunakan.
K5- Menjalankan eskperimen
untuk menguji hipotesis
dengan mengawal pemboleh
ubah.
K6- persembahkan
keputusan dalam bentuk
lukisan, jadual, graf dan
sebagainya.

5 K1, K2, K3, K4, dan K5
4 K1, K2, K3 dan K4
3 K1, K2 dan K3
2 K1 dan K2
1 K1
SKOR


Modul Pendekatan Inkuiri Melalui Penguasaan Kemahiran Proses Sains THN 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Modul Pendekatan Inkuiri Melalui Penguasaan Kemahiran Proses Sains THN 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

Kurikulum Standard Sekolah Rendah

You might also like