You are on page 1of 24

1

UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece


LNGUA ESPANHOLA
Texto I - para los tems de 1 a 11 y 22
1
4
7
10
13
16
Grecia y el urbanismo moderno
Un plan hipodmico o trazado hipodmico es el tipo de planeamiento urbanstico que organiza una ciudad mediante el diseo de
sus calles en ngulo recto, creando manzanas (cuadras) rectangulares. El apelativo hipodmico proviene del nombre del arquitecto
griego Hipdamo de Mileto, considerado uno de los padres del urbanismo, cuyos planes de organizacin se caracterizaban por un
diseo de calles rectilneas y largas que se cruzaban en ngulo recto. Se utiliza un plano urbano llamado plano ortogonal o equir-
rectangular. Las ciudades que presentan este tipo de planeamiento urbano tienen una morfologa perfectamente distinguible en su
trazado viario.
Este tipo de planeamiento tiene la ventaja de que su parcelamiento es ms fcil por la regularidad de la forma de sus manzanas.
Pese a esta simplicidad aparente, este tipo de plan presenta tambin algunos inconvenientes, pues prolonga la longitud de los trayectos.
Para evitarlo, normalmente se complementa con grandes calles diagonales que atraviesan toda la ciudad.
Hipdamo de Mileto fue un arquitecto y urbanista griego del siglo V a. C. Aristteles Io consider el introductor del plano cuadri-
culado en las ciudades griegas.
Dirigi la construccin de El Pireo por orden de Pericles. Tambin intervino en la planifcacin de la reconstruccin de su propia
ciudad, Mileto, y probablemente en la de Rodas.
Modernamente se comprob que el tipo de ciudad de plano regular ya haba aparecido en el siglo VII a. C. y se cree que si Aris-
tteles atribuy a Hipdamo su creacin fue a causa de su labor terica, aplicando sistemticamente criterios matemticos y fsicos,
y a su participacin en la urbanizacin de grandes ciudades.
Las ciudades que se acogen al plano hipodmico son de muy diferentes pocas y se construyeron as por diversos motivos. Algu-
nas de las ms destacadas son: Manhattan (es uno de los cinco distritos metropolitanos de Nueva York), Lima y Pequn.
Lima, capital de Per y ciudad ms
grande y poblada del pas. Su plano or-
togonal se cre despus de la coloniza-
cin espaola. Este es el mapa de Lima
en 1750.
Internet: <www.mariacvg.wordpress.org> (con adaptaciones).
Juzgue los tems siguientes de acuerdo con el texto I.
1 El vocablo equirrectangular (l .5) signifca formado por rec-
tngulos del mismo tamao.
2 La expresin Pese a (l. 8) tiene signifcado concesivo y puede
ser sustituido por No obstante sin alterar este signifcado ni
producir cambios gramaticales en el texto.
3 El elemento Io en evitarlo (l. 9) hace referencia a este tipo
de plan (l. 8).
4 La forma verbal haba aparecido (l. 14) expresa un hecho que
tuvo lugar antes del siglo VII a. C.
5 Si sustituimos a Hipdamo (l. 15) por el pronombre personal
correspondiente, la estructura Aristteles atribuy a Hipdamo
su creacin (l. 15) se transforma en Aristteles le atribuy
su creacin.
6 La capital peruana fue colonizada por los espaoles antes de la
segunda mitad del siglo XVIII.
7 El mapa de Lima en 1750 muestra la aplicacin de la solucin
adoptada normalmente en los planos hipodmicos para superar
la prolongacin de la longitud de los trayectos.
8 Atenindonos a Io expuesto en el texto, podemos inferir que el
plano urbanstico de Brasilia posee caractersticas hipodmicas.
9 Es correcto deducir del texto que actualmente se cree que Aris-
tteles sabia que antes de Hipdamo ya existan ciudades de
plano regular.
10 La expresin se caracterizaban por (l. 3) puede ser remplaza-
da por eran caracterizadas por sin que se produzcan altera-
ciones semnticas o gramaticales en el texto.
SOLUO
Itens Certos: 01, 04, 05, 06, 07 e 08
Itens Errados: 02, 03, 09 e 10
Justifcativas:
02 A expresso pese a possui valor semntico de
concesso, logo no obstante uma adversativa
sendo inadequado sua substituio.
03 Em evitarlo, o lo faz referncia a longitud, e
no a este tipo de plan.
09 No se pode deduzir que atualmente se acredite
que Aristteles sabia da existncia das cidades de
plano regular.
10 Semanticamente a expresso se caracterizaban
por equivale a ideia de que h uma continuidade,
logo eram caracterizada por, prevalece a ideia
de no ser mais caracterizada.
2
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
Texto II - para los tems de 11 a 20 y 22
1
4
7
10
13
16
LEixample
LEixample es el gran conjunto ortogonal proyectado por el ingeniero Ildefons Cerd en 1859 y que, en la actualidad, constituye
una de las representaciones ms signifcativas de la imagen urbana de Barcelona. En menos de 745 hectreas de superfcie, su paisaje
va marcado por sus cuadros cerrados de cien metros de costado, con las esquinas cortadas por chafanes de 20 m de longitud, sepa-
radas por calles, que se cruzan perpendicularmente con escasas excepciones de avenidas diagonales (Avenida Diagonal, Mistral, Gaud
y Roma), de 20 m de ancho (o ms en las principales avenidas Diagonal, Aragn, Gran Via i Urgell, Rambla de Catalunya, Passeig de
Grcia y de San Joan).
Cerd propuso un proyecto de urbanizacin perfectamente racional, concebido para resolver de forma tcnica y asptica los pro-
blemas que creaba la estructura obsoleta de las ciudades antiguas.
Su estudio detallado de las condiciones de vida en Barcelona amurallada, y el anlisis comparativo con otros casos en Europa, dio
como resultado el primer tratado moderno de urbanismo: Teora general de la urbanizacin, escrito en 1858 y que fue, de hecho,
parte de la memoria de su proyecto de Eixample. Es decir, Cerd elabor una teora y despus la aplic al caso concreto que se le
planteaba.
La unidad bsica del Eixample de Cerd es la manzana de 113,33 metros de lado, que genera una estructura regular: la clebre
cuadrcula. Cerd destin 20 metros de anchura a las calles, de los cuales 10 eran para las dos aceras de 5 metros cada una. La anchura
entonces inusual de las calzadas se deba a la previsin de dos factores: la buena insolacin de las viviendas y el incremento futuro de
la circulacin rodada (aunque Cerd pensaba en algn tipo de ferrocarril de uso particular). La cuadricula est orientada de manera
que los ngulos de las manzanas coincidan con los puntos cardinales.
Internet: <www.maximizingprogress.org> (con adaptaciones).
Juzgue los tems siguientes de acuerdo con el texto II y, cuando se
explicite, tambin de acuerdo con el texto I.
11 La forma verbal va (l. 3) expresa movimiento.
12 El uso de chafanes hace con que desaparezcan las esquinas del
Eixample.
13 El vocablo amurallada (l. 9) signifca protegido o cercado por
una muralla.
14 La expresin de hecho (l. 10) puede ser sustituida por con
todo sin que se produzcan alteraciones semnticas o gramati-
cales en el texto.
15 Las formas verbales elabor (l. 11). aplic (l. 11) y plan-
teaba (l. 12) designan acciones puntuales y simultneas del
pasado.
16 El vocablo entonces (l. 15) es sustituible por despus sin que
se produzcan alteraciones semnticas en el texto.
17 La expresin de manera que (l. 16-17) puede ser remplazada
por la conjuncin porque sin que se produzcan alteraciones
semnticas o gramaticales en el texto.
18 De los textos I y II es correcto inferir que el proyecto urbans-
tico desarrollado por Ildefons Cerd para Barcelona posee un
carcter hipodmico.
19 Las manzanas, unidades bsicas del Eixample, tienen forma oc-
togonal.
20 Es correcto deducir del texto II que dos de las calles nombradas
en l aparecen en la imagen superior.
SOLUO
Itens Certos: 11, 12, 18 e 20
Itens Errados: 13, 14, 15, 16, 17 e 19
Justifcativas:
13 Segundo o texto, o vocbulo amurallada, signi-
fca que tem forma de muralha.
14 A expresso de hecho semanticamente produz
uma ideia de certeza, de fato, logo, a expresso,
com todo, produz uma ideia de incluso.
15 As formas verbais elabor aplic, esto no
pretrito indefnido no qual expressa ao fecha-
da, acabada, no passado, logo, planteaba est
no imperfeito, passado descritivo, portanto esto
em passados diferentes.
16 O vocabulrio entonces produz um sentido de
naquele momento, portanto no pode ser subs-
titudo por despus.
17 A expresso de manera que pode ser substitu-
da por de modo que, e no por porque, que
casual.
19 Las Manzanas formam fguras ortogonais, ou
seja, no conjunto formam fguras planas com oito
lados.
3
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
Texto III - para los tems de 21 a 29
La ciudad medieval
1
4
7
10
13
16
19
22
La ciudad medieval generalmente est rodeada por
una muralla defensiva, en la que varias puertas abren a los
caminos ms importantes. Dada su localizacin (colinas y
sitios inexpugnables), el trazado urbano es sinuoso e irre-
gular, existiendo a veces zonas despobladas. El plano sola
ser radioconcntrico, con calles radiales (desde el centro a
las puertas de la muralla) y con otras formando trazados
concntricos.
Las ciudades tienen diferentes barrios, que agrupan a
la poblacin en funcin de su procedencia, su religin o su
actividad. El desarrollo econmico de algunas urbes, espe-
cialmente las dedicadas al comercio, hizo que se construye-
ran nuevas reas. En estas, las viviendas podan alcanzar
dos o tres plantas.
El centro de la vida urbana Io ocupa la plaza, en la que
se sitan los edifcios ms representativos. Estos son altos,
realizados en piedra, con balcones que se abren a la calle.
Un escudo, tambin en piedra, indica que sus portadores
pertenecen a un noble linaje.
De la plaza parte un sinfn de calles, algunas estrechas
y tortuosas, siempre ocupadas por una intensa actividad. En
ellas se desarrollaba buena parte de la vida diaria de la co-
munidad: comprar, vender, pasear, relacionarse... Sin duda,
el mercado era el centro econmico y social de la poblacin.
Internet: <www.artehistoria.jcyl.es> (con adaptaciones).
Juzgue los tems de 21 a 29 de acuerdo con el texto III y, cuando
sea requerido, tambin de acuerdo con los textos I y II.
21 La estructura urbanstica presentada en la foto de encima es, en
su totalidad, de carcter medieval.
22 Segn Io expuesto en los textos I, II y III, es correcto afr-
mar que, desde su establecimiento en la Grecia antigua hasta
los das de hoy, las ciudades no se han construido siempre de
acuerdo con el plan hipodmico.
23 La expresin El plano sola ser radioconcntrico (l. 5-6) puede
ser sustituida por El plano era siempre radiocntrico sin que
se produzcan alteraciones semnticas en el texto.
24 La expresin En ellas se desarrollaba buena parte de la vida
diaria de la comunidad (l. 22-23) puede ser remplazada por
En ellas era desarrollada buena parte de la vida diaria
de la comunidad sin que produzcan alteraciones semnticas o
gramaticales en el texto.
25 Los vocablos ciudades (l. 9) y urbes (l. 11) poseen en el
texto el mismo signifcado.
26 La forma verbal construyeran (l. 13) puede ser remplazada
por la forma construyesen sin producir alteraciones semnti-
cas o gramaticales en el texto.
27 La expresin con balcones que se abren a la calle (l. 17) sig-
nifca Io mismo que con balcones que dan a la calle.
28 La estructura De la plaza parte un sinfn de calles (l. 20) ex-
presa el movimiento de un conjunto de objetos.
29 El vocablo tortuosas (l. 21) describe una caracterstica de las
actividades realizadas en la plaza de las ciudades medievales.
SOLUO
Itens Certos: 22, 24, 26 e 27
Itens Errados: 21, 23, 25, 28 e 29
Justifcativas:
21 Na fotografa pode-se observar a presena de li-
nhas retas, logo a afrmativa invalida porque
afrmou que em sua totalidade de carcter me-
dieval, ou seja, radioconcntrico.
23 O vocbulo, sola, signifca: acostumava, ou
seja, geralmente era radioconcntrico, a afrma-
tiva aponta para o advrbio, sempre, logo in-
correta a afrmativa.
25 Segundo o texto o vocbulo ciudades, utili-
zado no sentido geral, como todas as cidades,
logo ao utilizar o vocbulo, urbes, cabe a ideia
centralizada e particular como se fosse uma cida-
de especfca.
28 A estrutura: De la plaza parte sinfn de calles,
expressa a ideia de que da praa parte ruas sem
fm.
29 O vocbulo, tortuosas, caracteriza as ruas e no
as cidades medievais.
30 Imagnate que la imagen de arriba representa el plano de una
ciudad y que t eres un urbanista al que le han encomendado
modifcarlo de tal forma que se obtenga el enlace ms directo
posible entre la entrada y el punto de destino (marcado por el
dibujo de la cara). La modifcacin ms adecuada es trazar una
calle que vaya
A) del vrtice superior derecho al inferior izquierdo.
B) de la mitad del lado inferior a la mitad del lado superior.
C) de la mitad del lado de la derecha a la mitad del lado de la
izquierda.
D) del vrtice inferior derecho al vrtice superior izquierdo.
SOLUO
30 D
4
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
LNGUA FRANCESA
Texte I pour les items de 1 10, 27 et 28
1
4
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
Attachant une grande importance la qualit de leau,
les Romains ont construit des aqueducs, des thermes, des
gouts et des latrines.
Une ville romaine tait dabord btie sur
ltablissement de services dvacuation, qui avec le
temps furent couverts et enterrs pour des raisons
dodeur et de salubrit.
Au Moyen-ge, tous les dchets domestiques solides et
liquides sont jets dans la rue et disperss au hasard. Pour
se protger des chutes dimmondices diverses, les plus ri-
ches utilisent un carrosse. Les gens aiss utilisent la chaise
porteur pour ne pas salir leurs chaussures ou le bas de
leur vtement dans le cloaque que sont alors les rues.
Cette situation dure globalement jusquau XVIIIe
sicle. Les pidmies en ville sont frquentes : peste, cho-
lra et typhus des milliers de personnes chaque anne en
Europe.
Cest lors de la seconde moiti du XIXe sicle que
slabore la conception moderne de lassainissement.
John Snow dcouvrit la vritable origine du cholra lors
de lpidmie de 1854 Londres. Le mouvement hyginis-
te, n en Angleterre, prconise alors de collecter les eaux
urbaines et de les mener, par des canalisations enterres,
jusqu des sites de rejets en milieu naturel.
Les villes ont t assainies par la ralisation de rseaux
dgouts destins recevoir et transportes lensemble
des eaux, y compris les eaux de pluie.
La croissance continue de lurbanisation (accroisse-
ment dmographique et dveloppement industriel) a en-
gendr une dgradation importante des milieux naturels
qui se trouvaient en aval des sites de rejet de ces rseaux.
La ncessit dassainir les eaux uses des villes avant leur
restitution au milieu a donc fni par simposer.
On est alors pass dune logique de lloignement de
leau use une logique de collecte et de traitement de
cette eau.
Internet : www.lerm.fr(texte adapt).
Jugez les items suivants partir du texte I.
1 En milieu rural, les besoins en assainissement sont aussi consi-
drables quen milieu urbain.
2 On peut remplacer jusquau (l.14) par pendant le sans
changer le sens de la phrase.
3 Le verbe prconise (l.22) quivaut recommande.
4 Le fait de remplacer lexpression en aval (l.31) par au-des-
sous provoquerait un changement dans le sens de la phrase.
5 Le pronom On (l.34) fonctionne comme un sujet indfni.
6 La question de lassainissement est pense depuis lpoque ro-
maine.
7 Au Moyen ge, les gens conomiquement privilgis utilisaient
un carrosse ou une chaise porteur pour se protger des
dchets domestiques jets dans la rue.
8 Cest clair que les pidmies ont rendu diffcile lassainissement
des villes au XVIIIe sicle.
9 John Snow, le crateur du mouvement hyginiste, a pu dcou-
vrir lorigine du cholra travers la collecte des eaux urbaines.
10 On peut dire que lassainissement des villes est li au traite-
ment des eaux.
SOLUO
Itens Certos: 03, 05, 06, 07 e 10
Itens Errados: 01, 02, 04, 08 e 09
Justifcativas:
01 O texto no fala nada a respeito do meio rural.
02 Pendant le sinnimo de on mme temps
que, (ao mesmo tempo que), daus Le temps de
(no tempo de), enquanto que jusquau sin-
nimo de arte substitu-lo alteraria o sentido da
frase.
04 A ideia no alteraria. Ambos os termos querem
dizer a parte mais baixa ou a parte que est
inclinada em relao um nvel superior.
08 Foi a falta de saneamento que provocou as epide-
mias.
09 O texto s diz que ele descobriu a verdadeira cau-
sa da clera, no especifcando como.
Texte II - pour les items de 11 20
1
4
7
10
13
16
19
22
25
Laqueduc du Pont du Gard :
un chef dceuvre de larchitecture antique
Le Pont du Gard est un pont-aqueduc construit par les Ro-
mains au Ier sicle de notre re. Il est exceptionnel par ses di-
mensions puisque avec ses 49 mtres de hauteur, cest le pont-
-aqueduc romain le plus haut du monde. Il est compos de 3
ranges darches superposes, ce qui constitue galement une
ralisation rarissime pour lpoque. Il est enfn remarquable du
fait de son excellent tat de conservation qui lui vaut aujourdhui
dtre admir comme un chef dceuvre du gnie crateur hu-
main. Il est le seul exemple de pont antique 3 tages encore
debout aujourdhui. Prs dun millier dhommes ont travaill sur
ce chantier colossal achev en seulement 5 ans.
Un espace naturel dgrad jusquen 2000
Au cours de la priode 1996-2000, dans un primtre
de 165 ha autour du monument, une importante opration
damnagement est engage par le Conseil gnral du Gard
soutenu par le Conseil rgional du Languedoc-Roussillon,
lEtat et les fonds europens. Elle est destine assurer au
site sa sauvegarde et au visiteur les meilleures conditions
de visite possibles. La philosophie du nouvel amnagement
peut se rsumer travers les quatre principes qui lont guid
: protection de lenvironnement et du patrimoine, qualit de
laccueil, transmission des connaissances lies laqueduc
antique de Nmes et dveloppement conomique local. Une
nouvelle vie est insuffe lespace. Il est compltement
rendu aux pitons, toutes les traces de civilisation automo-
bile sont effaces.
Internet : www.pontdugard.fr (texte adapt).
5
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
Jugez les items suivants partir du texte II.
11 On peut remplacer puisque (l. 3) par car sans changer le
sens de la phrase.
12 Le pronom Il (l. 24) reprend laqueduc antique de Nmes
(l. 22-23).
13 Dans le pass, laqueduc du Pont du Gard transportait de leau.
Aujourdhui, il est possible de dire quil transporte ses visiteurs
travers son histoire.
14 Lexceptionnalt de laqueduc du Pont du Gard est due son
excellent tat de conservation.
15 La construction du Pont du Gard na dur que 5 ans.
16 En 2000, il tait commun quun monument antique soit amna-
g par lEtat.
17 Laction damnager le pont-aqueduc romain vise protger ce
site antique et le rendre facilement visitable.
18 Avant lopration damnagement, lespace du Pont du Gard
tait destin uniquement aux pitons.
19 Sur la photo, on peut observer la superposition des trois ran-
ges darches qui composent le pont-aqueduc.
20 Daprs le titre et la ligne 8, on peut conclure que lexpression
un chef dceuvre ne peut tre utilise que dans le domaine
de larchitecture.
SOLUO
Itens Certos: 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 e 19
Itens Errados: 18 e 20
Justifcativas:
18 S aps as reformas o espao foi entregue aos
pedestres.
20 O termo un chef douvre fala que uma obra de
arte da arquitetura, mas isto no limita o empre-
go desta expresso a esta forma de arte.
Texte III - pour les items de 21 28.
1
4
7
10
13
16
19
22
25
28
Leau et lassainissement dans les villes du monde
Dans les villes de lhmisphre Nord, leau est omnipr-
sente : dans la sphre prive, il sufft douvrir le robinet pour
disposer dune eau potable et abondante; dans le domaine
public, les rues, les parcs, les jardins sont jalonns de fontai-
nes et points deau divers et les piscines ne manquent pas.
Cette facilit dapprovisionnement en eau potable est la
marque distinctive des pays matriellement les plus dve-
lopps. Il y a plusieurs sicles, ces pays se sont lancs la
conqute de leau, au nom du bien-tre, de lhygine et de la
sant : petit petit, les progrs scientifques et techniques
ont permis de crer des rseaux destins lalimentation en
eau potable et lvacuation des eaux uses et pluviales ;
petit petit, leau courante, la salle deau ou salle de bains
avec la fameuse trilogie bidets, lavabo, baignoire et/ou
douche , sont entres dans les moeurs.
Dans les villes du Tiers Monde et plus particulire-
ment dans les quartiers dfavoriss, les besoins en eau
potable et en assainissement ne sont pas couverts ou par-
tiellement, entranant une dtrioration de la qualit de la
vie et une multiplication des maladies hydriques. Selon les
estimations des Nations Unies, en 2025, la population mon-
diale atteindra 8,5 milliards. Prs de la moiti des hommes
vivront alors dans les villes des pays en dveloppement;
prs de la moiti de ceux-ci seront des citadins vivant dans
les quartiers dfavoriss.
Compte tenu des besoins actuels et de laccroissement
rapide de la population, la question de laccs une eau
saine et lassainissement se pose donc avec une priorit
particulire.
Internet : <www.globenet.org>. (texte adapt).
Jugez les items 21 28 partir du texte III et, quand demand,
partir aussi du texte I.
21 Si leau est partout dans les villes de lhmisphre Nord, elle ne
lest pas dans celles du Tiers Monde.
22 En ce qui concerne lavnement de la salle de bains (l.13),
par exemple, et son entre dans les moeurs (l.15), on peut
affrmer que lvolution des moeurs accompagne lvolution des
progrs scientifques et techniques (l.10).
23 Selon les Nations Unies, en 2025, la majorit des hommes vivra
dans les villes du Tiers Monde.
24 Lutilisation de ladverbe partiellement (l.9) montre que,
pour lauteur du texte, leau potable devrait tre partage entre
les villes du Tiers Monde.
25 Le pronom dmonstratif ceux-ci (l.24) remplace les pays
en dveloppement (l.23).
26 Lexpression petit petit (l. 10) signife graduellement.
27 Le texte III et le text I portent tous les deux sur lassainissement,
mais dans une perspective diffrente.
28 En ce qui concerne la sant publique, on peut conclure,
partir des textes I et III, que les consquences du manque
dassainissement dans les villes du Tiers Monde aujourdhui
sont semblables celles connues dans les villes de lEurope au
XVIIIe sicle.
SOLUO
Itens Certos: 21, 22, 26 e 27
Itens Errados: 23, 24, 25 e 28
Justifcativas:
23 As Naes Unidas afrmam que aproximada-
mente a metade dos homens vivero em cidades
do terceiro mundo e no a maioria (la majorit)
dos homens.
24 partiellement no texto traz a ideia de que a ne-
cessidade de gua potvel no sufciente ou
parcialmente sufciente.
25 ceux-ci substitui a metade dos homens.
28 Atualmente mesmo nos pases sub-desenvolvidos
h saneamento, embora pouco sufciente em al-
guns casos.
Internet : <www.franceifo.fr>.
6
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
LNGUA INGLESA
New York Citys Mayor, Michael Bloomberg, is about to add a
whole lot of greenery to the concrete jungle. He just announced a
campaign to install green roofs, sidewalks and porous parking lots
in order to capture excess rainwater and runoff. The idea comes as
part of Bloombergs PlaNYC goal of making 90% of New York Citys
waterways suitable for recreation right now excess sewer and rain
runoff is making them unsuited for fun. The proposed green surfaces
would eliminate 40% of the existing runoff into the waterways and
save taxpayers $ 2.4 billion dollars over the next 20 years.
One of the problems the city must get around is its antiqua-
ted water system, which was built 150 years ago when the concept
of pollution wasnt at the forefront of engineers minds. Currently
the system works fne, until it rains, when runoff and sewage are
spewed into rivers, canals and the harbor. The proposed green roofs,
sidewalks, and parking lots would be equipped to soak up at least
an inch of rain sometimes more and would seriously reduce the
need for costly water system infrastructure that is needed to stop the
sewage from spewing all over New York Citys waterways.
Currently the citys plan is to ramp up the technological infras-
tructure of the water system and use costly equipment to stop the
spewing. This plan would cost $ 6.8 billion; however, Bloombergs
initiative could accomplish the same goal at a fraction of the cost.
Not only would the green roofs be less expensive but theyd save
taxpayers money by keeping their water bills low more infras-
tructure, more cost to the taxpayers. This is all part of Bloombergs
ambitious PlaNYC goals of cutting the citys emissions and cleaning
its air and waterways. As with many of the PlaNYC initiatives, Bloom-
berg has just announced the strategy details of how many green
roofs and where they will be placed will come at a later date.
Brit Liggett. NYC Mayor Bloomberg Announces Green Roof Initiative.
Internet:<www.inhabitat.com>
Judge the following items according to the text above.
1 The pollution of rivers is not a concern in New York City if it is
not raining.
2 The green roofs initiative is an attempt to fx an outdated system.
3 PlaNYC was designed to address different environmental problems.
4 The frst place to beneft from the green roofs initiative will be
Manhattan.
5 Mayor Bloombergs green roof initiative consists of building
more parks in New York City
6 Without green roofs, New York Citys taxpayers spend US$ 2.4
billion a year.
7 The word runoff is a synonym for wastewater.
8 In New York City, the same system carries both rainwater and
wastewater.
9 The current water system in New York City cannot be fxed to
reduce pollution.
SOLUO
Itens Certos: 03 e 08
Itens Errados: 01, 02, 04, 05, 06, 07 e 09
Justifcativas:
01 Traduo: A poluio de rios em Nova Iorque
no preocupa se no estiver chovendo. s li-
nhas 4 7 lemos que The idea comes as part
of Bloombergs PlanNYC goal of making 90% of
New York Citys waterways suitable for recrea-
tion, ou seja, um dos planos do prefeito de NY
tornar os canais fuviais a incluindo-se os rios
adequados recreao, pois no so por causa
da poluio. Ainda s linhas 11 a 13 descobrimos
que um dos problemas do sistema fuvial que
foi construdo sem levar em conta a poluio, que
nos dias atuais preocupa de qualquer jeito, da as
medidas descritas que o prefeito de Nova Iorque
tenta levar a cabo.
Jugez les items 29 et 30 partir de la vignette ci-dessus.
29 On peut remplacer le verbe falloir par le verbe demander
sans changer le sens de la phrase.
30 La dame dit au monsieur
A) que, cause de laugmentation du prix de leau, il devra
prendre sa douche sans sen servir.
B) que le sujet de laugmentation du prix du gaz lui est cher.
C) quil devra reprendre sa douche, car il la prise sec.
D) quil dpense autant deau que de gaz pour prendre sa dou-
che.
SOLUO
Itens Errados: 29
30 FFVF
Justifcativas:
29 falloir signifca necessrio, preciso que no
podendo ser substitudo pelo verbo demander.
30 a falso
b falso
c verdadeiro
d falso
7
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
02 Traduo: A iniciativa em criar telhados verdes
uma tentativa de consertar um sistema (de es-
coamento de guas, segundo o contexto), ultra-
passado. Podemos constatar s linhas 2 a 4 que
a inteno a de capturar o excesso de gua da
chuva (...capture excess rainwater and runoff).
04 No podemos afrmar que o primeiro lugar a se
benefciar com a iniciativa de criao de telhados
verdes ser Manhattan, pois no achamos respal-
do no texto. Alm disso, a ilha de Manhattan
parte da cidade de Nova Iorque, que ser benef-
ciada com a medida como um todo.
05 Lemos s linhas 3 e 4 que no a construo
de mais parques o que consiste a iniciativa dos
telhados verdes mas sim a criao de mais vagas
de estacionamento: ...and porous parking lots...
que algo a mais a ser feito, alm dos telhados
ecolgicos.
06 Sem os telhados ecologicamente corretos os con-
tribuintes no gastam $2.4 bilhes por ano e sim
pouparo $2.4 bilhes nos prximos 20 anos (li-
nhas 9 e 10: ...and save taxpayers $2.4 billion
dollars over the next 20 years).
07 runoff signifca guas de escoamento, guas
pluviais, no necessariamente esgoto, que a
traduo de wastewater.
09 O sistema de escoamento de gua em Nova Ior-
que para ser adaptado a reduzir a poluio custa
caro, mas pode ser feito. Linhas 18 a 20: ...redu-
ce the need for costly water system infrastructure
that is needed to stop the sewage... A palavra
costly indica que tal sistema custa caro, e no
que impossvel fazer adaptao.
1
4
7
10
13
16
19
22
25
Visitors and Londoners will later this week have their
frst chance to join the big city bike rental revolution. Follo-
wing in the path of Montreal, Paris, and Cardiff, London
mayor Boris Johnson is to unveil the Barclays Cycle Hire
scheme this Friday, and Londoners and visitors will have ac-
cess to almost-free bike hire in 30-minute bursts. Over the
past few weeks new docking stations have been appearing
across central London in readiness for the 6,000 bikes that
will be available for rent. The scheme is modelled on the Bixi
project that has become a big success in the Canadian city
of Montreal, and even uses similar bikes. Once youve paid
a 1 a day access charge, the frst half an hours rental is
free, and you can make as many 30-minute trips in the day
as you like without paying a penny more.
From this Friday, and for the frst month, it will only be
open to those who become members by registering online
and agreeing to pay 3 for a smartcard. After that period
the scheme will be opened to everyone. Once fully up and
running spontaneous users will be able to go to one of the
capitals 400 docking stations, enter their credit or debit card
details, select a bike and ride off. When they have fnished
that journey, they deposit the bike at nearest docking station.
You can repeat this as many times as you like during the day
or in the period for which you have paid to access the bikes.
28
31
Transport for London, which is behind the scheme says
it is aimed at those in the capital who need to make short
repeated journeys, rather than longer rentals. Potential user
need to be aware that if they return their bike after their ac-
cess time has expired, they face a punitive 150 late return
charge. If the bike goes missing, or is damaged by the hirer
o vandals the hirer will have to pay up to 300 to cover
the loss. Punctures are considered wear and tear.
Miles Brignall. London joins the bike rental revolution. In: The
Guardian. Internet: www.guardian.co.uk
Judge the items that follow according to the text above.
10 Users have to pay for damage to the bike even if they have not
caused it themselves.
11 The expression wear and tear (l.32) means unacceptable.
12 Londons bike rental program is better than Montreals.
13 The frst 30 minutes of bike rental on a day are free. Then use
have to pay a little more for each time they rent a bike again.
14 Those who plan to rent bikes for a whole month should pay 3.
15 Users will pay for the rent of the bike at the moment they will
use it.
16 If users return a damaged bike after their access time has ex-
pired, they will pay at least 450.
17 Users do not have to leave the bike at the same station from
which they rented it.
18 In the third paragraph, in the phrase says it is aimed at those
(l.26), the pronoun it refers to Transport for London (l.25).
SOLUO
Itens Certos: 10, 15 e 17
Itens Errados: 11, 12, 13, 14, 16 e 18
Justifcativas:
11 A expresso wear and tear signifca depreciar,
depreciao, gasto normal de uso. Unaccepta-
ble inaceitvel. As palavras no so sinnimas.
12 O texto no menciona que o sistema de Londres
melhor que o de Montreal, mas sim faz uma com-
parao ao sistema Bixi da cidade Canadense, no
qual se inspirou: The scheme is modelled on the
Bixi project that has become a big success in the
Canadian city of Montreal (...).
13 A afrmativa no procede porque podemos notar
s linhas 11 a 14 que no sistema Bixi primeiro
voc paga 1 por dia de acesso ao servio, sendo
os primeiros 30 minutos iniciais apenas, de gra-
a (L. 11-12). O sistema em Londres comear
cobrando 3 a quem se registrar online, e depois
ser cobrado o perodo utilizado (L. 23 e 24).
14 A questo afrma que aqueles que planejarem
alugar uma bicicleta por um ms inteiro devem
pagar 3, contudo, a informao que consta no
texto a seguinte: A partir desta sexta-feira e
ao longo do primeiro ms as bicicletas s estaro
disponveis aqueles que se tornarem membros,
registrando-se online e concordando em pagar 3
por um smartcard. Aps este perodo, o esquema
estar aberto a todos os interessados.
16 Lemos na linha 31 que voc ter que pagar at
300 por bicicleta danifcada, logo, o valor to-
tal poder ser menor que pelo menos (at least)
450.
18 it na linha 26 se refere a the scheme na linha
25. Referncia intertextual com pronome.
8
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
Internet: <www.hardrainproject.com>
1
4
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
Mexico City once had the worlds worst air, with skies so
poisonous that birds dropped dead in fight. Today, efforts
to clean the smog are showing visible progress, revealing
stunning views of snow-capped volcanoes and offering a
model for the developing world. International experts are
praising the countrys progress. Many say its determined
efforts to control auto emissions and other environmental
effects of rapid urbanization offer practical lessons to cities
in China, India and other fast-growing countries. Mexican
offcials have attacked the root causes of pollution that pla-
gues many large urban centers with spiraling growth. They
plan to further reduce vehicle emissions, which are the citys
greatest source of pollution. Pemex, the state oil monopoly,
plans to build a US$9.3 billion plant to produce low-sulfur
fuel. Mexico City Mayor Marcelo Ebrard is expanding the low-
-emissions Metrobus system, which has eliminated 80,000
tons of carbon monoxide annually since 2005. Offcials plan
to add hybrid buses. A suburban train system is to replace
hundreds of thousands of vehicles.
The potential payoff for such efforts is now in sight:
Mexico City does not even rank among the top 10 polluted
cities worldwide. Mexico City appears to have cut most of
its pollutants at least by half, while recent studies show a
number of cities in China and India recording higher levels
of the most serious pollutants. In 1992, the United Nations
declared Mexico City the most polluted on the planet. High
ozone levels were thought to cause l ,000 deaths and 35,000
hospitalizations a year. Mexico was forced to act. It replaced
the citys soot belching old cars, removed lead from gasoli-
ne, embraced natural gas, expanded public transportation,
and relocated refneries and factories. Change was gradual,
but the pace has quickened in recent years. The presence
of lead in the air has dropped by 90 percent since 1990.
Suspended particles pieces of dust, soot or chemicals that
lodge in lungs and cause asthma, emphysema or cancer
have been cut by 70 percent. Carbon monoxide and others
pollutants also have been drastically reduced.
Anna-Marie OConnor. Mexico City drastically reduced air pollut-
ants since the 1990s. In: The Washington Post. Internet:<www.
sashingtonpost.com>
Judge the items from 19 through 27 based on to the text above.
19 Before pollution reduction policies were introduced, a part of
Mexicos natural landscape could not be seen.
20 Mexico City has learned from experiences in China and India to
implement its pollution reduction policies.
21 In the frs paragraph, the pronoun They in They plan to fur-
ther reduce vehicle emissions (l. 11-12) refers to large urban
centers with spiraling growth (l.10-11).
22 One of the solutions found to the pollution problem was the
improvement of public transportation.
23 In the last paragraph the verb lodge (l.34) conveys the same
meaning as the verb damage.
24 The words poisonous (l.2), smog (l.3), low-sulfur fuel
(l.14) and soot (l.34) convey the idea of pollutant.
25 In order to address the pollution problem, both the quality and
type of the fuel used in Mexico City were changed.
26 Mexico City was able to reduce the emission of some pollutants
by more than 50%.
27 Factories and refneries were built farther from the city to help
solve the pollution problem.
SOLUO
Itens Certos: 19, 22, 25, 26 e 27
Itens Errados: 20, 21, 23 e 24
Justifcativas:
20 Podemos ler s linhas 6 a 9 que a experincia no
Mxico d lies a pases como India e China, e
no tira lies destes.
21 O pronome They (L. 21) se refere a Mexican
offcials (L. 9).
23 A palavra lodge signifca abrigar, dar guarida e
no danifcar (damage), portanto no transmite
a ideia implicada no item.
24 Todas as palavras listadas carregam a ideia de po-
luente/poluio menos low-sulfur fuel (combus-
tvel com baixo teor de enxofre). O combustvel
por si s poluente, mas a ideia quando se coloca
o adjetivo explicando que tem baixo teor a de
mostrar que no polui. O item bastante amb-
guo, pois trata de semntica.
Internet: www.grinningplanet.com
From the analysis of the cartoon above, it is correct to say that
28 the cartoon suggests that the character refuses to accept the
actual desertifcation of our planet.
29 the preposition over can correctly be replaced with above.
SOLUO
Itens Errados: 28 e 29
Justifcativas:
28 O personagem do quadrinho tem conscincia de
que metade da terra virou um deserto. Enterrar a
cabea na areia (expresso idiomtica) no signi-
fca recusar-se a aceitar algo, mas sim tentar se
isolar de uma determinada realidade.
29 Temos a um verbo chamado de frasal em in-
gls. Verbos frasais so combinaes de verbos
e partcula(s) que funcionam como unidades in-
dissociveis. Neste item temos o verbo bury +
objeto + over. Over portanto no pode ser tro-
cado por outra partcula qualquer. O CESPE tentou
uma pegadinha fora da expresso idiomtica que
o verbo frasal signifca, usando over e above
como sinnimos. Em contextos especfcos pode-
ria at ser, mas no aqui.
9
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
Internet: www.theomahaproject.org
30 From the analysis of the cartoon above, it is possible to conclu-
de that
A) the characters faces have suffered from genetic mutation
due to pollution.
B) it will be the sons responsibility to correct his fathers mis-
takes.
C) the father has been working on a better future for his son.
D) the son is helping the father to build a better future.
SOLUO
30 B
Justifcativas:
30 O pai diz ao flho (traduo): Um dia flho, tudo
isso ser problema seu, apontando para um ce-
nrio de poluio e degradao ambiental. A letra
A faz meno aos rostos dos dois terem sofrido
mutaes genticas devido poluio, o que no
procede. A letra C afrma que o pai vem traba-
lhando num futuro melhor para o flho. No en-
contra respaldo pois a cena de degradao. A
letra D diz que o flho est ajudando o pai a cons-
truir um futuro melhor. Tambm sem respaldo na
fgura e texto.
PARTE II
Goethe (1749-1822) sublinhou com justeza que o carnaval a
nica festa que o povo se d a si mesmo, o povo no recebe nada,
no sente venerao por ningum, ele se sente o senhor, e unica-
mente o senhor (no h convidados, nem espectadores, todos so
senhores); em segundo lugar, a multido tudo, menos melanc-
lica: desde que o sinal da festa soa, todos, mesmo os mais graves,
depem sua gravidade.
Mikhail Bakhtin. A cultura popular na Idade Mdia e no Renascimento. Braslia:
Ed. UnB, 1996, p. 217-8 (com adaptaes)
Considerando o texto, de Mikhail Bakhtin, e as imagens acima, jul-
gue os itens 1 e 2 e faa o que se pede no item 3, que do tipo C.
1 Hlio Oiticica, membro dos movimentos concreto e neoconcreto
no Rio de Janeiro, nos anos 50 e 60 do sculo passado, foi um
dos primeiros artistas brasileiros a adotar, em sua obra, o prin-
cpio da participao do espectador.
2 A obra Parangol, de Hlio Oiticica, fgura como bom exemplo
da arte que conjuga a expresso corporal a dana rtmica
carnavalesca com a expresso visual o colorido das vesti-
mentas dos passistas.
3 Considerando as imagens e o texto apresentados, assinale a
opo correta.
A) A obra Parangol, de Hlio Oiticica, convergente com a
ideia de livre participao popular na festa de carnaval.
B) A abra Carnaval em Madureira evidencia o repdio de Tar-
sila do Amaral aos princpios formais cubistas, principalmen-
te aos formulados por Lger.
C) Na obra Carnaval II, Di Cavalcanti representou, por meio
de fguras exclusivas da cultura carioca, o ambiente catico
e desordenado do carnaval.
D) Para criar profundidade espacial na obra Samba-enredo,
Glauco Rodrigues utilizou recursos tcnicos da perspectiva
linear.
10
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
SOLUO
Itens Certos: 01 e 02
03 A
O teatro base de toda educao criativa. Dele fuem todas as
artes. O homem primitivo expressou-se, antes, dramaticamente:
danava mimeticamente, criando os sons. Depois, necessitou da
arte, para pintar-se, ou cobrir-se com peles de animais, ou magica-
mente representar suas aes nas paredes das cavernas; e a msica
foi essencial para dar ritmo e tempo sua dana dramtica. A crian-
a inventa e, em seu faz de conta, necessita de msica, dana,
artes plsticas e habilidades manuais. A expresso dramtica prov
as outras artes de um signifcado e um objetivo para a criana. A
criatividade espontnea fundamenta-se na experincia dos sentidos
e, ao enfoc-la quer psicodramaticamente, quer cineticamente, verif-
camos que a espontaneidade tem sua base na imaginao dramtica.
Courtney. Jogo, teatro e pensamento - As bases intelectuais do teatro na edu-
cao. So Paulo: Perspectiva, 1980, p. 56-7 (com adaptaes)
Tendo como referncia as ideias desenvolvidas no texto acima, jul-
gue os itens de 4 a 8 e faa o que se pede no item 9, que do tipo
C.
4 Infere-se do texto que o teatro base da educao formal e
que, a partir dele, aglomeram-se outros tipos de conhecimento,
como o da cincia, o da tecnologia e o da religio, que funda-
mentam a educao criativa.
5 Com base no texto, conclui-se que a criana, por ter o dom de
inventar, cria narrativas fundamentando-se na lgica cartesiana
e, portanto, prescinde da arte em seu faz de conta dramtico.
6 A espontaneidade prpria da ao criativa, cuja base a imagi-
nao dramtica, ampara-se na experincia dos sentidos enfo-
cada cintica ou psicodramaticamente.
7 Desde o incio da comunicao humana, o teatro incorporou
outras formas artsticas, que se tornaram essenciais para as
representaes dramticas.
8 A msica, que exerce o papel principal em um concerto, pode
desempenhar papel secundrio em encenaes teatrais, flmes,
rituais ou atividades teraputicas.
9 A partir das ideias do texto, assinale a opo correta.
A) O homem, desde sua gnese, danava ao som de vrios
ritmos, como maracatu, congada e carnaval, tradies cultu-
rais que chegaram aos dias de hoje e se tornaram smbolos
da cultura do homem contemporneo.
B) Na tentativa de adornar-se para atuar em festas populares, o
homem primitivo cobria-se com peles de animais, estimula-
do pelas representaes dramticas de animais nas paredes
das cavernas.
C) Do teatro, base de processos educativos pautados na cria-
tividade, fazem parte outras formas artsticas, como dana,
artes visuais, msica e habilidades manuais.
D) Segundo o texto, das artes plsticas fui a expresso dram-
tica, na medida em que delas derivam formas expressivas
de representao cnica.
SOLUO
Itens Certos: 06, 07 e 08
Itens Errados: 04 e 05
09 C
Justifcativas:
4 no texto existe a meno de teatro como base da
educao criativa e no base da educao formal.
5 a criao no est apoiada apenas na lgica car-
tesiana. No podemos prescindir da arte no jogo
de faz de conta.
Para crianas e adolescentes, e mesmo para adultos, a brinca-
deira se apresenta, no raro, como porta de entrada para a amizade.
Entretanto, o signifcado do termo amizade no to bvio quanto
se possa imaginar. Vrios flsofos j trataram do tema sob diversas
perspectivas.
Um dos primeiros flsofos a desenvolver o conceito de amizade
foi Aristteles em sua obra tica a Nicmaco. Para ele, a amizade
se diferencia da benevolncia porque exige reciprocidade e. ainda,
o conhecimento de cada uma das partes de ser bem quista pela
outra. A amizade pode ser motivada por (a) utilidade, (b) prazer e
(c) desejo mtuo do bem. Entretanto, para Aristteles, a verdadeira
amizade, ou amizade perfeita, motivada apenas pelo desejo mtuo
do bem. De fato, de acordo com o tipo (c) de amizade, o homem
bom se relaciona com seu amigo como se relaciona consigo mesmo.
Aristteles tambm defende que se deve agir em questes acerca do
nmero de amizades, visando-se alcanar um meio-termo.
Immanuel Kant, no sculo XIX, tambm tratou da noo de ami-
zade. Para ele, a amizade uma unio de duas pessoas por meio de
amor e respeito recprocos. O amor, segundo esse flsofo, leva al-
gum a perseguir os fns do outro, e o respeito lembra que o outro
quem deve determinar esses fns.
Tendo como referncia as informaes acima, relativas a conceitos
de amizade propostos por Aristteles e por Kant, julgue os itens a
seguir.
10 Comparando-se os conceitos de amizade, verifca-se que o con-
ceito formulado por Kant pode corresponder a qualquer um dos
tipos de amizade propostos por Aristteles.
11 Se, para Sartre, uma conscincia sempre constri outra consci-
ncia a partir de seus prprios projetos, ento qualquer noo
de amizade formulada com base no existencialismo sartreano
ir diferir da noo kantiana.
12 O amor cristo, associado mxima ama a teu prximo
como amas a ti mesmo, corresponde, na perspectiva aristot-
lica, a uma forma de amizade do tipo (c).
13 O conceito de amizade proposto por Aristteles, nas formas (a)
e (b), comporta a necessidade de reciprocidade e retribuio,
mas, na forma (c), restringe-se necessidade de reciprocidade,
e no de retribuio.
14 De acordo com o que prope Aristteles, possvel, nas formas
de amizade (a) e (b), encontrar maus com amigos maus, bons
com amigos bons e bons com amigos maus.
15 Segundo Aristteles, a amizade suscitada pelo desejo mtuo do
bem, diferentemente das outras duas formas de amizade, deve
ser considerada amizade em sentido absoluto.
16 Da classifcao de amizade de Aristteles, infere-se que a no-
o de autoflia, ou seja, de amizade por si prprio, exclusiva
da forma (c) de amizade.
17 Em uma rede social, como Facebook ou Orkut, ao se adicionar
um contato, estabelecida uma relao de amizade que corres-
ponde a um dos tipos elencados por Aristteles.
SOLUO
Itens Certos: 12, 14, 15, 16 e 17
Itens Errados: 10, 11 e 13
Justifcativas:
10 At pela interpretao do texto, percebemos que
s poderamos associar a amizade na perspectiva
kantiana ao tipo c de amizade em Aristteles.
Utilidade (tipo A) e prazer (tipo b) no poderiam
ser fatores motivadores e/ou mantenedores para
a amizade.
11 Pois, para Sartre, o homem forma sua consci-
ncia a partir de seus prprios projetos, mas o
mesmo s se reconhece no outro, isto , a verda-
deira percepo que o indivduo tem de si depen-
de de uma relao com outros seres humanos.
13 Os tipos a, b e c so apenas fatores moti-
vadores para a amizade. Contudo, a relao de
amizade, seja qual for a motivao, necessita da
reciprocidade e retribuio.
11
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
Manuelzinho Salustiano Estandartes de Maratatu.
1
4
7
10
13
O maracatu era preconceituosamente chamado coisa de ne-
gro. Hoje, virou inspirao de compositores brasileiros, de com-
positores do mundo todo, de bandas de rock, de artistas plsticos
e de escritores. tema de tese de mestrado e de doutorado.
Chega-se a falar em dispora do maracatu, j que exis-
tem tantos grupos imitando o maracatu pelo mundo todo.
Eu acredito que essa migrao do maracatu deve-se a
muitos fatores: difuso atravs da imprensa, s polticas
pblicas, aos artistas famosos e tambm disposio dos
prprios grupos de sair em busca de novos espaos.
No entanto, a gente no pode confundir maracatu com
grupo de percusso. Maracatu um complexo cultural que
envolve religio, envolve comunidades, envolve sculos de
tradio. preciso distinguir o maracatu tradicional dos
grupos de percusso.
Depoimento de Climrio de Oliveira (com adaptaes).
Considerando o texto e a imagem acima, julgue os itens a seguir.
18 Para sintetizar informaes mencionadas no 1. e 2. pargra-
fos, o autor do depoimento emprega, no incio do 3. pargra-
fo, a expresso essa migrao do maracatu (l.7), mecanismo
coesivo que possibilita inferir que o sentido de dispora (l. 5)
est associado a disperso, disseminao.
19 A ostentao de estandartes ricamente elaborados, como mos-
tra a imagem acima, compe os cortejos do maracatu, nos
quais a tradio no fator essencial.
20 Originrio do Rio de Janeiro, o maracatu considerado a base
das escolas de samba, que hoje protagonizam os desfles de
carnaval do Rio de Janeiro.
21 A alfaia, uma das fguras humanas da encenao do maracatu,
simboliza as rainhas africanas.
22 Um dos elementos sagrados do maracatu a calunga, boneca
conduzida durante o cortejo.
SOLUO
Itens Certos: 18 e 22
Itens Errados: 19, 20 e 21
Justifcativas:
19 Os estandartes trazem o nome da agremiao
(assim como a fgura que o represente), alm de
expor sua data de criao, em uma manifestao
que homenageia a tradio do Rei do Congo.
20 O maracatu uma manifestao cultural da msi-
ca folclrica pernambucana afro-brasileira, e no
originrio do Rio de Janeiro, como afrma o item.
21 Ao contrrio da afrmao presente no item, as
alfaias no so elementos humanos nas encena-
es de maracatu mas fazem parte da composi-
o musical de percusso (tambores).
Internet: <www.casadaidea.com.br>.
Vai passar
Chico Buarque de Hollanda e Francis Hime
Vai passar, palmas pra ala dos bares famintos,
O bloco dos napolees retintos
e os pigmeus do boulevard.
Meu Deus, vem olhar, vem ver de perto uma cidade a cantar
A evoluo da liberdade at o dia clarear.
Ai que vida boa. ler,
Ai que vida boa, lar.
O estandarte do sanatrio geral vai passar.
A partir da imagem acima, que ilustra o carnaval em Olinda, bem
como da cano Vai passar e do trecho dela apresentado acima,
composio de Chico Buarque e Francis Hime, julgue os itens se-
guintes.
23 Na cano Vai passar, alm da meno evoluo da liber-
dade at o dia clarear, h referncia a uma ptria que no
percebia ser subtrada em tenebrosas transaes, aluses que
tornaram a cano um dos smbolos do ocaso do regime militar
e da volta do poder civil, efetivada com a eleio de Tancredo
Neves.
24 Na ala, tal como no ato da pera, o enredo est dividido em
sees temticas.
25 No espetculo carnavalesco, manifestao popular que rene
msica, ritmo, percusso, dana e variada combinao de for-
mas e cores nas fantasias, realiza-se, no mesmo tempo e espa-
o, a comunho de culturas e pocas diferentes.
SOLUO
Itens Certos: 23, 24 e 25
Conto de escola
A escola era na Rua do Costa, um sobradinho de grade de pau.
O ano era de 1840. Naquele dia uma segunda-feira, do ms de
maio -, deixei-me estar alguns instantes na Rua da Princesa a ver
onde iria brincar a manh. Hesitava entre o morro de S. Diogo e o
Campo de SantAna, que no era ento esse parque atual, constru-
o de gentleman, mas um espao rstico, mais ou menos infnito,
alastrado de lavadeiras, capim e burros soltos. Morro ou campo? Tal
era o problema. De repente disse comigo que o melhor era a escola.
E guiei para a escola.
[...]
Raimundo recuou a mo dele e deu boca um gesto amarelo,
que queria sorrir. Em seguida, props-me um negcio, uma troca de
servios; ele me daria a moeda, eu lhe explicaria um ponto da lio
da sintaxe. No conseguira reter nada do livro, e estava com medo
do pai. E conclua a proposta esfregando a pratinha nos joelhos...
12
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
Tive uma sensao esquisita. No que eu possusse da virtude
uma ideia antes prpria de homem; no tambm que no fosse
fcil empregar uma ou outra mentira de criana. Sabamos ambos
enganar ao mestre. A novidade estava nos termos da proposta, na
troca de lio e dinheiro, compra franca, positiva, toma l, d c; tal
foi a causa da sensao. Fiquei a olhar para ele, toa, sem poder
dizer nada.
Machado de Assis. Conto de escola. Internet:<www.dominiopublico.org>.
Tendo como referncia o fragmento acima, da obra Conto de esco-
la, de Machado de Assis, julgue os itens de 26 a 28 e faa o que se
pede no item 29, que do tipo C.
26 Na cidade do Rio de Janeiro, geralmente, os morros so consi-
derados reas de risco de acidentes naturais, por estarem su-
jeitos a escorregamentos e deslizamentos de solo e de rochas
no perodo chuvoso.
27 No fragmento apresentado, relatada uma situao que cor-
responde a um processo de incorporao de um valor social
que gera confito no narrador-personagem. Esse valor social a
liberdade de troca entre indivduos.
28 No 3 perodo do texto, para apresentar detalhe relativo ao
tempo da narrativa, Machado de Assis utiliza estrutura sinttica
de aposto explicativo, que corresponde ao trecho entre traves-
ses.
29 A data mencionada no conto, 1840, a mesma de importante
acontecimento na histria poltica do Brasil: o Golpe da Maiori-
dade. Relativamente ao cenrio poltico nacional nas primeiras
dcadas aps a Independncia do Brasil, assinale a opo cor-
reta.
A) A antecipao da maioridade de D. Pedro II atendia aos ape-
los dos grupos dirigentes do Imprio, marginalizados pelo
centralismo do perodo regencial.
B) A estabilidade poltica do I Reinado deveu-se ao concilia-
dora de D. Pedro I, facilitada pelo clima de concrdia e paz
que prevalecia nessa poca.
C) O ato Adicional de 1834, que alterou a Constituio promul-
gada dez anos antes, fortaleceu a Corte diante das provn-
cias.
D) A Lei de Interpretao do Ato Adicional foi o suporte jurdico
para o advento do II Reinado, perodo marcado pelo que se
denomina parlamentarismo s avessas.
SOLUO
Itens Certos: 26, 27 e 28
29 D

Internet: <peripheralrevision.wordpress.com>.
A imagem acima identifca o conjunto formado por cinco pases
emergentes no atual cenrio global. A respeito desse conjunto geo-
econmico, julgue os itens subsequentes.
30 Os ndices de crescimento econmico da China so acima da
mdia mundial, em razo do crescimento da economia interna
e do aumento das exportaes de produtos industrializados.
31 O BRICS formado por Brasil, Rssia, ndia, China e frica do
Sul, pases que exercem liderana em seus continentes e tm
demonstrado crescente infuncia na poltica mundial.
32 Nos pases do BRICS, a economia depende do setor primrio,
da agricultura e da minerao, excetuando-se a ndia e a frica
do Sul, que se destacam por seus avanados parques indus-
triais.
33 Em meio atual crise global, os pases do BRICS tm apresen-
tado crescimento econmico.
34 O Brasil apresenta forte competitividade nos setores da minera-
o, destacando-se a produo de minrio de ferro e as recen-
tes descobertas de reservas de petrleo.
35 Os pases-membros do BRICS, em cujas economias prevalece o
incremento da agropecuria, suprem grande parte da demanda
por alimentos no planeta.
SOLUO
Itens Certos: 30, 31, 33 e 34
Itens Errados: 32 e 35
Justifcativas:
32 Em geral, os pases mencionados apresentam ex-
pressivos parques industriais, que tem uma parti-
cipao superior ao do setor primrio na compo-
sio de seus respectivos PIBs
35 Na economia destes pases o incremento est nos
setores secundrios e tercirios.
Por volta de 12 mil anos atrs, quando comearam a cultivar
a terra e a domesticar os animais, os seres humanos assumiram o
controle. Comearam o que hoje se denomina seleo artifcial. Em
vez de a natureza escolher e disseminar os espcimes mais bem-
-sucedidos no ambiente natural, os seres humanos comearam a
escolher, produzir e criar aqueles que melhor lhes servissem.
Chritopher Lloyd. O que aconteceu na Terra? A histria do planeta, da vida e
das civilizaes, do big-bang at hoje. Rio de Janeiro: Intriseca, 2011, p. 111.
Tendo como referncia o texto acima, julgue os itens de 36 a 42 e
faa o que se pede no item 43, que do tipo C.
36 Desenvolvida em pases como Brasil, Estados Unidos da Am-
rica, Canad, Argentina e Austrlia, a moderna agricultura, na
qual se utilizam mquinas, adubos e avanados sistemas de
irrigao e de transporte e armazenamento de produtos, ba-
seia-se em modelo de produo de alimentos em larga escala,
visando-se ao abastecimento do mercado internacional de com-
modities.
37 O autor do texto interpreta um processo histrico, com base
nos princpios do darwinismo social.
38 H cerca de 12 mil anos, no Oriente Mdio, o advento da agricul-
tura potencializou a oferta de alimentos, o que contribuiu para o
incremento populacional, a sedentarizao e a urbanizao.
39 Por volta do sculo XVI, a economia do Imprio Inca baseava-
-se predominantemente na agricultura, atividade em que se
empregavam recursos tcnicos como a irrigao e a adubao
e que inclua, entre os principais produtos agrcolas, batata,
milho e feijo.
40 Na Amrica de colonizao portuguesa, adotou-se como princi-
pal suporte jurdico da economia agrcola o regime de sesma-
rias, cujas caractersticas principais so: grande extenso das
reas de lavoura, monocultura, trabalho escravo e propriedade
privada da terra.
41 Entre os sculos XVI e XVIII, no cenrio rural ingls, houve in-
tensifcao dos chamados cercamentos, o que resultou na pri-
vatizao de diversas reas de uso comum, as quais, consequen-
temente, se integraram dinmica da agricultura capitalista.
42 No mundo atual, utiliza-se a manipulao gentica de sementes
agrcolas, a fm de produzir plantas e alimentos mais resisten-
tes s pragas e, assim, aumentar a produtividade. Essa tecno-
logia de produo de alimentos denominada por empresas
transnacionais.
43 Considerando o fragmento de texto apresentado acima, assina-
le a opo correta.
A) Infere-se do fragmento de texto que, pro volta de 12 mil
anos atrs, os seres humanos abandonaram o reino animal
e adentraram no reino da cultura, em razo de uma mutao
gentica.
B) A primeira forma de organizao social denominada, na
teoria marxista, modo de produo estamental.
13
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
C) Cultura um fenmeno social exclusivo da produo huma-
na e, portanto, resultante da interveno humana na natu-
reza, por meio do trabalho manual e intelectual.
D) A seleo natural o vetor que propicia ao ser humano tor-
nar-se o nico animal capaz de produzir cultura.
SOLUO
Itens Certos: 38, 39, 41 e 42
Itens Errados: 36, 37 e 40
43 C
Justifcativas:
36 Alimentos e commodities no so sinnimos.
Grosso modo, commodities so produtos bsicos,
inclusive agrcolas, cotados em bolsas de valores.
Nesse sentido, so poucos os alimentos classif-
cados como commodities. Alem disso, no Brasil
e nos demais pases detentores de uma moderna
agricultura, o campo ditado pela cidade. Neles,
predominam os Complexos Agroindustriais, vol-
tados aos interesses dos grandes conglomerados
capitalistas. Uma das tendncias atuais da agri-
cultura moderna a produo de biocombust-
veis, que tem sistematicamente roubado reas
que, at ento, pertenciam a famlias que pratica-
vam o autossustento e vendia os alimentos exce-
dentes em seus prprios pases.
37 Darwinismo social algo ideolgico. Trata-se de
um discurso poltico (meramente retrico), usa-
do para justifcar as desigualdades sociais con-
temporneas. O darwinismo social aceita como
natural as diferenas sociais, atribuindo-lhe uma
certa dose de naturalidade, j que se apega a
uma pseudotese de que cada pessoa tem um cer-
to potencial para o empreendedorismo; algumas,
mais; outras, menos o que justifcaria as dife-
renas sociais do mundo atual.
40 No correto afrmar que em um modelo patri-
monialista como o do Estado Absolutista Lusitano,
as sesmarias seriam vistas como propriedade pri-
vada.
Milhares de pessoas se manifestaram em vrios pases para ce-
lebrar o Dia do Trabalho ou protestar contra as polticas de austeri-
dade executadas pelos governos. Os manifestantes saram s ruas
de Madri para criticar os cortes nos programas sociais e a reforma
trabalhista realizada pelo governo conservador espanhol. Exibindo
uma enorme faixa com os dizeres Querem acabar com tudo: tra-
balho, dignidade, direitos, os trabalhadores percorreram o centro
de Madri. Outros milhares de pessoas, principalmente comunistas,
participaram das manifestaes em Atenas e em outras cidades da
Grcia, pas em que o Dia do Trabalho celebrado tradicionalmente
como o Dia da Greve Geral no setor privado e no pblico.
Internet: <www correiobraziliense.com.br> (com adaptaes).
Tendo o texto acima como referncia inicial, julgue os itens a seguir,
relativos crise econmica global.
44 A crise grega, cujo alcance local, no atinge os demais pases
da Zona do Euro.
45 Os governos grego e espanhol, pressionados pela Unio Euro-
peia, tm adotado medidas impopulares, como a reduo de
salrios e de benefcios sociais custeados pelo Estado.
46 O desemprego tem crescido no Bloco Europeu, principalmente
devido desacelerao da economia em pases como Portugal,
Grcia, Espanha, Itlia e Irlanda.
47 Excessivos gastos pblicos, evaso fscal e endividamento ele-
vado levaram ecloso da crise econmica na Grcia, a partir
de 2010.
48 A Grcia, um dos pases mais industrializados da Europa, est
experimentando uma crise econmica devido concorrncia
dos produtos gregos com os produtos de pases asiticos, como
China e Japo.
49 No mundo ocidental e oriental, as manifestaes sociais com
teor trabalhista apresentam padronizao de reivindicaes,
como melhoria de condies de trabalho, salrio e aposentado-
ria, e se aliceram em valores comuns, como liberdade, direitos
sociais e dignidade humana.
50 Com o processo de industrializao iniciado na Inglaterra, no
sculo XVIII, surgiram as primeiras manifestaes de trabalha-
dores urbanos em luta por mais direitos e melhoria de salrios
e de condies de vida.
51 Um dos efeitos da Revoluo Industrial do sculo XVIII foi a
substituio da mo de obra humana por mquinas, o que, por
sua vez, acarretou desemprego e, consequentemente, aumento
da populao rural da Inglaterra.
52 A Alemanha tem exercido papel de liderana no Bloco Europeu
ao defender a concesso de emprstimos a fundo perdido a
pases europeus em crise, como Grcia e Espanha.
SOLUO
Itens Certos: 45, 46, 47 e 50
Itens Errados: 44, 48, 49, 51 e 52
Justifcativas:
44 O capitalismo e o mundo contemporneos so
sistmicos. As causas da crise grega no so
encontradas apenas no interior do referido pas.
Alm disso, as suas consequncias tm amplitude
regional e, em certa medida, planetria.
48 A base econmica da Grcia est ligada aos seto-
res primrio (ex: oliveira) e tercirio (turismo).
49 No mundo ocidental e oriental ocorre uma dife-
rena expressiva pelas reivindicaes democrti-
cas.
51 A Revoluo Industrial originou signifcativo xo-
do rural, diminuindo a populao dos campos in-
gleses.
52 A Alemanha, pas mais poderoso da Unio Euro-
peia, tem exigido contrapartidas notadamente,
o corte de gastos sociais dos devedores para a
concesso de emprstimos.
Internet:<www.ciadodesigner>.
14
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
A partir do texto da tirinha acima, julgue os itens a seguir.
53 O processo de independncia e formao do Estado nacional
na ndia um raro exemplo de transio poltica pacfca no
processo de descolonizao, o qual, nos continentes asitico e
africano, desenvolveu-se mais intensamente nas dcadas pos-
teriores II Guerra Mundial.
54 Na China, em meados dos anos 1960, Mao Ts-Tung estimu-
lou o movimento antitradicionalista e anticapitalista conhecido
como Revoluo Cultural, que culminou na perseguio e no as-
sassinato de considervel nmero de pessoas, sobretudo inte-
lectuais, artistas e indivduos pertencentes a minorias tnicas,
como tibetanos e uigures.
55 O sucesso inicial da ofensiva expansionista executada pela Ale-
manha nazista a partir de 1938-1939 foi facilitado pela neutra-
lidade dos Estados Unidos da Amrica, a qual. depois, foi rom-
pida, em razo do bombardeio da base naval de Pearl Harbor
em dezembro de 1941.
A histria das chamadas relaes entre sociedade e natureza ,
em todos os lugares habitados, a da substituio de um meio natu-
ral, dado a uma determinada sociedade, por um meio cada vez mais
artifcializado. isto , sucessivamente instrumentalizado por essa
mesma sociedade.
Milton Santos A natureza do espao: tcnica e tempo, razo e emoo So
Paulo EDUSP, 2008, p 233-4 (com adaptaes)
Tendo como referncia o fragmento de texto acima, de Milton San-
tos, faa o que se pede nos itens 56 e 57, que so do tipo C.
56 Assinale a opo que sintetiza, de forma mais adequada, o frag-
mento de texto apresentado.
A) As circunstncias de desenvolvimento de uma sociedade
determinadas pelas condies naturais do territrio que ela
habita.
B) Atualmente, ainda existem lugares desabitados e desconhe-
cidos pelo homem, como o rtico e o Deserto do Saara.
C) Estados Unidos da Amrica. China, ndia, Rssia e Japo so
pases industrializados que, por terem adotado poltica de
preservao do meio ambiente, tm abandonado as fontes
de energia suja, como petrleo e carvo mineral.
D) As grandes cidades so lugares onde o meio artifcial predo-
mina, pois so ambientes construdos pelo homem no espa-
o geogrfco, no transcorrer do tempo histrico.
57 A Era Vargas (1930-1945) promoveu a decolagem do Brasil na
direo da modernidade econmica. Aps a II Guerra Mundial
e a queda do Estado Novo, o pas avanou na industrializa-
o e na urbanizao produzindo o que Milton Santos chamou,
no texto, de substituio de um rneio natural por um cada
vez mais artifcializado. Relativamente ao perodo da histria
brasileira a partir de meados dos anos 1940, assinale a opo
correta.
A) A moderna industrializao brasileira, a despeito de ter pro-
movido a urbanizao do centro-sul do pas, no rompeu com
o modelo historicamente vigente desde a Colnia, qual seja,
com o modelo de uma sociedade ruralizada e patriarcal.
B) No governo Vargas (1950-1954) foi implementada a poltica
de insero do Brasil na economia mundial, estimulando-
-se a associao dos capitais brasileiros aos internacionais,
o que feria frontalmente as teses nacionalistas vigentes
poca.
C) Os Anos JK (1956-1961) caracterizaram-se, sob o ponto de
vista econmico, pelo planejamento, pela introduo da in-
dstria automobilstica sob o controle de capitais nacionais
e pela nfase no papel estratgico do sistema ferrovirio.
D) A escalada infacionria foi fator decisivo para o golpe de
Estado que derrubou o presidente Goulart, o que explica a
adoo de poltica econmica defacionria no governo Cas-
telo Branco, instaurado em 1964.
SOLUO
Itens Certos: 54 e 55
Itens Errados: 53
56 D
57 D
Justifcativas:
53 A desobedincia civil liderada por Gandhi, em-
basou a independncia da ndia, mas a formao
do estado nacional deu-se em meio a violentos
confitos religiosos, levando ao fracionamento ter-
ritorial do pas.
56 A letra A est errada porque, medida que a so-
ciedade instrumentaliza o meio, sua dependncia
em relao s condies naturais minimizada e
relativizada. Hoje, o determinismo geogrfco j
no faz mais sentido. Pelo contrrio: a socieda-
de humana, agora, capaz de moldar a natureza
de acordo com certos interesses, geralmente de
cunho econmico-fnanceiro.
A letra B est errada, j que o rtico e o Deser-
to do Saara so habitados h muito tempo. Alm
disso, so cada vez mais cobiados em nvel mun-
dial, dadas as suas imensas riquezas, como as
jazidas petrolferas.
A letra C est errada, pois todos os pases cita-
dos, com exceo do Japo, usam ainda em larga
escala os combustveis fsseis, principais respon-
sveis pelas crescentes emisses dos chamados
Gases Efeito Estufa (GEEs).
Queixa-se o poeta em que o mundo vay errado, e querendo
emendlo o que tem por empreza diffcultosa.
1 Carregado de mim ando no mundo,
E o grande peso embarga-me as passadas,
Que como ando por vias desusadas,
4 Fao o peso crescer, e vou-me ao fundo.
O remdio ser seguir o imundo
Caminho, onde dos mais vejo as pisadas,
7 Que as bestas andam juntas mais ornadas,
Do que anda s o engenho mais profundo.
No fcil viver entre os insanos,
10 Erra quem presumir que sabe tudo,
Se o atalho no soube dos seus danos.
O prudente varo h de ser mudo.
13 Que melhor neste mundo mar de enganos
Ser louco cos demais, que ser sisudo.
Gregrio de MaiosCrnica do viver baiano seiscentista - obra potica comple-
ta cdice James Amado. 4 Ed. Rio de Janeiro: Record, V. 1 1999, p. 347.
Considerando o texto acima, de Gregrio de Matos, julgue os itens
de 58 a 66.
58 A orao seguir o imundo/Caminho (v.5-6) aposto da ex-
presso O remdio e evoca, no nvel semntico e interpretati-
vo, a cura das dores de que o poeta se queixa.
59 No verso 10, verifca-se ordem indireta, visto que o sujeito da
orao - quem - est posposto ao verbo - Erra.
60 No verso 11, a inverso de termos tem como efeito, entre outros,
a descontinuidade do sintagma cujo ncleo o vocbulo atalho.
61 Na orao que ser sisudo (v. 14), observa-se elipse da forma
comparativa sinttica do adjetivo bom, a qual est expressa no
verso anterior.
62 Os termos passadas (v. 2) e pisadas (v. 6) foram empre-
gados metaforicamente, com perda dos traos semnticos de
evento, os quais esto presentes nos correlatos verbais.
63 H elementos que permitem interpretar que, no poema, pro-
posta a valorizao da prudncia diante da insnia do mundo.
15
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
64 O termo Carregado de mim (v. 1), que exerce funo adver-
bial, indica o modo como o eu lrico anda no mundo.
65 No poema apresentado, a sensibilidade barroca caracterizada
por um jogo de antteses, fortemente marcado na oposio en-
tre as imagens das bestas (v.7) e do engenho (v. 8).
66 O tema do desconcerto do mundo, to caro esttica cls-
sica, est representado no texto; no entanto, diferentemente
da postura renascentista, Gregrio de Matos, em seu poema
ironiza a soluo para o mundo desventurado.
A populao brasileira dever corresponder, em 2030, a cerca de
206,8 milhes de habitantes, segundo o Instituto de Pesquisa Eco-
nmica Aplicada (IPEA). A projeo foi feita com base nos resultados
de fecundidade apresentados pela Pesquisa Nacional de Amostragem
de Domiclios. Em 2009, a pesquisa apontou para a manuteno do
valor da taxa de fecundidade total nos nveis observados em 2007
e 2008, que estavam bem abaixo dos de reposio: 1,8 flho por
mulher. Espera-se, portanto, para 2040, de acordo com o IPEA, um
contingente menor que o de 2030: 204,7 milhes de habitantes.
Internet: www.g1.globo.com>(com adaptaes).
Considerando as informaes acima, faa o que se pede no item a
seguir, que do tipo D.
67 Redija um texto, na modalidade padro da lngua portuguesa,
abordando fatores que justifquem a previso de diminuio do
ritmo de crescimento da populao brasileira, conforme men-
cionado no texto acima.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se
esquea de transcrever o seu texto para o Caderno de Respostas.
SOLUO
Itens Certos: 60, 62, 64, 65 e 66
Itens Errados: 58, 59, 61 e 63
Justifcativas:
58 O segmento seguir o imundo/Caminho relacio-
na-se ao termo O remdio por meio de um ver-
bo de ligao (ser). Por isso, exerce a funo de
predicativo do sujeito.
59 O sujeito de erra est de fato posposto, porm
oracional quem presumir que sabe tudo.
61 No ocorre elipse da forma comparativa melhor,
e sim a inverso dos termos da relao compara-
tiva ser louco cos demais melhor (do) que ser
sisudo neste mundo mar de enganos.
63 O verso O prudente varo h de ser mudo, asso-
ciado s ideias da ltima estrofe, sugere que os
sisudos no tm lugar entre os insanos.
67 Aspectos da urbanizao explicam isso: a inser-
o da mulher no mercado de trabalho, o elevado
custo de vida, os casamentos tardios, a difuso
de mtodos contraceptivos, a unidade de produ-
o econmica empresarial que requer uma mo
de obra mais qualifcada, etc.
Trata-se da sociedade de consumo, cujos pa-
dres de comportamento, capitalistas, no se
identifquem mais com a tradicional organizao
social calcada na unidade familiar.
Razo contra Sandice
J o leitor compreendeu que era a Razo que voltava casa, e
convidava a Sandice a sair, clamando, e com melhor jus, as palavras
de Tartufo:
La maison est moi, cest vous den sortir.
Mas sestro antigo da Sandice criar amor s casas alheias, de
modo que, apenas senhora de uma, difcilmente lha faro despejar.
sestro; no se tira da; h muito que lhe calejou a vergonha. Agora,
se advertirmos no imenso nmero de casas que ocupa, umas de vez,
outras durante as suas estaes calmosas, concluiremos que esta
amvel peregrina o terror dos proprietrios. No nosso caso, houve
quase um distrbio porta do meu crebro, porque a adventcia no
queria entregar a casa, e a dona no cedia da inteno de tomar o
que era seu. Afnal, j a Sandice se contentava com um cantinho no
sto.
No, senhora, replicou a Razo, estou cansada de
lhe ceder stos, cansada e experimentada, o que voc quer
passar mansamente do sto sala de jantar, da de visitas e ao
resto.
Est bem, deixe-me fcar algum tempo mais, estou na pista
de um mistrio...
Que mistrio?
De dois, emendou a Sandice: o da vida e o da morte; peo-lhe
s uns dez minutos.
A Razo ps-se a rir.
Hs de ser sempre a mesma coisa... sempre a mesma coisa...
sempre a mesma coisa.
E, dizendo isto, travou-lhe dos pulsos e arrastou-a para fora;
depois entrou e fechou-se. A Sandice ainda gemeu algumas splicas,
grunhiu algumas zangas; mas desenganou-se depressa, deitou a ln-
gua de fora, em ar de surriada, e foi andando...
Machado de Assis. Memrias pstumas de Brs Cubas So Paulo: Ateli,
2001, p.84-5.
Tendo como base o texto acima, de Machado de Assis, e as questes
por ele suscitadas, julgue os itens de 68 a 77 e faa o que se pede
no item 78, que do tipo C.
68 A estrutura frasal do enunciado J o leitor compreendeu (l.
1) permite que o contedo seja interpretado como um pedido
de informao que o narrador-autor dirige ao interlocutor, no
sentido de chamar a ateno para fatos anteriores e, ento,
continuar o relato.
69 Em voltava casa (l. 1 -2) e em criar amor s casas alheias
(l. 5-6), o acento indicativo da crase facultativo, por se tratar
de estruturas em que o substantivo casa tem relao com o
possuidor, que est expresso sintaticamente.
70 Considerando-se a estrutura sinttica do trecho e convidava
a Sandice a sair, clamando, e com melhor jus, as palavras de
Tartufo (l. 2-3), verifca-se que a Razo empreendeu grande
esforo para convencer a Sandice a deixar a casa repetindo as
palavras de Tartufo.
71 No trecho De dois, emendou a Sandice: o da vida e o da, mor-
te (l. 23-24), est implcito o substantivo mistrios, que o
elemento de referncia do aposto.
72 No processo de coeso textual, as expresses esta amvel pe-
regrina (l. 10) e a adventcia (l. 12) retomam o vocbulo
Sandice (l. 2 e 5).
73 A citao do personagem Tartufo, sem traduo, soava natural
na cultura brasileira, ao longo do sculo XIX e na Primeira Re-
pblica, visto que a Frana era o modelo a ser seguido, como
se verifca, por exemplo, no governo Rodrigues Alves, quando
se realizou a modernizao urbanstica do Rio de Janeiro, clara-
mente inspirada em Paris.
74 No perodo que se inicia na linha 11, verifca-se uma relao de
causa e efeito.
75 As formas verbais conotativas gemeu (l. 29) e grunhiu (l.
30) remetem a particularidades de processos de emisso de
voz.
76 No trecho difcilmente lha faro despejar (l. 6-7), a fexo do
verbo em terceira pessoa do plural recurso empregado para
indeterminar o sujeito da orao.
77 A orao criar amor s casas alheias (l. 5-6) exerce funo
de sujeito da orao que a antecede, o que implica dizer que
sestro antigo da Sandice (l .5) predicativo desse sujeito.
16
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
78 Com base no captulo apresentado da obra Memrias Pstu-
mas de Brs Cubas, de Machado de Assis, e em relao s
caractersticas da produo literria brasileira do sculo XIX,
assinale a opo correta.
A) A disputa alegrica entre a Razo e a Sandice representa um
dos motivos temticos do estilo machadiano, em que se evi-
dencia a preferncia pelos sos, em detrimento dos loucos.
B) A ironia, presente no fragmento apresentado, revela a pre-
ocupao do narrador-personagem em, entre a Razo e a
Sandice, sobrevalorizar a Razo, o que constitui uma carac-
terstica tipicamente machadiana.
C) A escrita alegrica, caracterstica tpica do Realismo, eviden-
cia a crtica social, muito presente nos textos de Machado
de Assis.
D) A escrita irnica de Machado de Assis, expressa, no frag-
mento apresentado, pela alegoria Razo e Sandice, revela
a postura crtica do narrador-personagem, que convoca o
leitor a se inteirar do destino da Sandice.
SOLUO
Itens Certos: 68, 71, 72, 73, 74, 75, 76 e 77
Itens Errados: 69 e 70
78 D
Justifcativas:
69 O acento indicador de crase, em ambos os ca-
sos, no facultativo, uma vez que o substantivo
casa foi especifcado: primeiro, por informaes
anteriores (aquela casa, ou seja, uma casa j ci-
tada na narrativa); depois, por meio de determi-
nantes (as casas alheias).
70 A estrutura sinttica do referido trecho, bem
como a frase de Tartufo, que signifca A casa
minha, e vs que deveis sair, no sugerem o
grande esforo empreendido pela Razo para ex-
pulsar a Sandice de sua casa, o que s se verifca
posteriormente, no curso da narrativa.
No descomeo era o verbo.
S depois que veio o delrio do verbo.
O delrio do verbo estava no comeo, l onde a
criana diz: Eu escuto a cor dos passarinhos.
A criana no sabe que o verbo escutar no funciona
para cor, mas para som.
Ento se a criana muda a funo de um verbo, ele delira.
E pois.
Em poesia que voz de poeta, que a voz de fazer nascimentos
O verbo tem que pegar delrio.
Manoel de Barros. O livro das ignoras - poesia completa. So Paulo:
Leya, 2010, p 301
Com referncia ao poema acima, de Manoel de Barros, julgue os
itens a seguir.
79 A poesia defnida no poema apresentado como uma lingua-
gem em delrio, o que indica, portanto, que a inveno potica
deve seguir as vias da loucura, e no as da razo.
80 No poema apresentado, Manoel de Barros usa de forma am-
bgua o vocbulo verbo, que tanto pode signifcar palavra
quanto designar uma das categorias gramaticais.
81 A relao entre verbo e descomeo guarda, de forma in-
versa, intertextualidade com a Bblia, o que metaforicamente
pode aludir analogia entre o surgimento do mundo e o nasci-
mento da poesia.
SOLUO
Itens Certos: 79, 80, 81
Texto para os itens de 82 a 86.
[...]
1 uma dana
de espadas
esta
4 escrita
delirante
lminas cursivas
7 a lua
entre dois
drages
10 com uma haste
de bambu
passar
13 por entre lianas
sem desenred-las
Haroldo de Campos. Signncia quase cu. Melhores poemas de Haroldo de
Campos. Seleo de Ins Oseki Dpr. 3 ed. So Paulo. Global, 2000, p. 82.
Tendo como base o trecho apresentado acima, extrado de um poe-
ma de Haroldo de Campos, julgue os itens de 82 a 85 e faa o que
se pede no item 86, que do tipo D.
82 Das associaes presentes no fragmento do poema, depreen-
de- se que a escrita delirante, ou seja, a produo de um
poema, requer minucioso cuidado.
83 Considerados sob o ponto de vista de propriedades gerais dos
infnitivos, os versos passar/por entre lianas/sem desenred-
-las (v. 12-14) conservam analogia com sentenas de texto de
gnero instrucional, em que a estrutura sem desenred-las
representaria, no nvel semntico, uma condio para a realiza-
o da ao a indicada.
84 Os versos uma dana/de espadas (v. 1-2) antecipam a rela-
o de predicao entre esse termo e o dos versosesta/escrita/
delirante (v. 3-5).
85 No trecho passar/por entre lianas (v. 12-13), por indica
movimento, e entre, a ideia de limite.

In. Haroldo de Campos (Org.). Ideograma: lgica, poesia,linguagem. 4
ed. So Paulo: EDUSP, 2000, p. 57.
86 No poema acima, Haroldo de Campos, por meio da tcnica ide-
ogramtica, busca aproximar-se da lgica metafrica dos ideo-
gramas chineses. A unio do ideograma que signifca corao
com o que signifca meio resulta no sentido de lealdade.
Considerando esse contexto, redija um texto, na modalidade
padro da lngua, defnindo metfora. Apresente um exemplo
extrado do trecho do poema contido na obra Signncia quase
cu, de Haroldo de Campos, seguido de interpretao.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se
esquea de transcrever o seu texto para o Caderno de Respostas.
17
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
SOLUO
Itens Certos: 82, 84 e 85
Itens Errados: 83
Justifcativas:
83 No trecho passar / por entre lianas / sem de-
senred-las, ocorre uma relao de concesso,
pois sugere que criar poemas equivale, metafori-
camente, a passar por entre cips, ainda que no
os desembarace.
86 DISCURSIVA
Metfora consiste no emprego de uma palavra ou
expresso em substituio a outra, em um senti-
do que no lhe muito comum, a partir de uma
relao de semelhana existente entre ambas.
Isso faz com que a ideia pretendida fque suben-
tendida, e s seja desvelada quando se perceba
essa similaridade. Tal recurso pode ser verifca-
do em vrios trechos do poema de Haroldo de
Campos, como uma dana / de espadas / esta
/ escrita / delirante, que sugere ser o poema um
espetculo fascinante, porm que requer extrema
percia de seu executor, ou passar / por entre
lianas / sem desenred-las, que associa criar po-
emas associar minuciosamente as palavras, ainda
que no se desvende o seu signifcado.
COMENTRIO: No poema-ideograma de Haroldo
de Campos, o argumento sugestivo se impe, na
medida em que o corao, colocado no centro,
sugere, por analogia, o sentimento de lealdade.
[...]
1 o ar
lapidado: veja
como se junta esta palavra
4 a esta outra
linguagem: minha
conscincia (um paralelogramo
7 de foras no uma simples
equao a uma nica incgnita): esta
linguagem se faz de ar
10 e corda vocal
a mo que intrinca o fo da
trelia o flego
13 que junta esta quela
voz: o ponto
de toro
16 trabalho difano mas que
se faz (perfaz?) com os cinco
sentidos.
Haroldo de Campos. Educao dos cinco sentidos. Melhores poemas de
Haroldo de Campos - seleo de Ins Oseki Dpr. 3 ed. So Paulo: Global,
2000, p. 92.
Com base no trecho acima do poema de Haroldo de Campos, julgue
os itens que se seguem.
87 No trecho entre os versos 11 e 15, o emprego de oraes adje-
tivas restritivas que especifcam o sentido dos ncleos nominais
mo e flego evidencia a construo meticulosa realizada
com os cinco/sentidos (v. 17-18).
88 A referncia excluso de uma das linguagens formais evoca a
ideia de opo por uma composio potica em que se recusa
o mistrio e, assim, denuncia-se o esvaziamento da capacidade
de comunicao.
89 Depreende-se do poema que o vocbulo voz (v. 14) empre-
gado em analogia fala e, assim, remete acepo de produ-
o de sons da comunicao humana.
90 Usado em relao a fatos da linguagem matemtica, o vocbu-
lo incgnita (v.8) conserva, em seu conceito, ou defnio, o
sentido do radical presente no verbo conhecer.
91 No verso 17, a dvida do poeta quanto pertinncia do em-
prego da forma verbal perfaz deve-se perda da funo da
linguagem no que se refere juno das palavras no poema.
SOLUO
Itens Certos: 87, 89 e 90
Itens Errados: 88 e 91
Justifcativas:
88 No h meno, neste fragmento, excluso de
alguma linguagem, tampouco recusa ao mist-
rio ou ao esvaziamento da capacidade de comu-
nicao. O tema central desse trecho a fuso
entre linguagens e sentidos na construo de um
poema.
91 A dvida do poeta no em relao perda da
funo da linguagem, mas se possvel concluir
(perfazer) um poema.
A respeito da escravido ao longo da histria da humanidade, julgue
os itens de 92 a 97 e faa o que se pede no item 98, que do tipo D.
92 Antes do estabelecimento do trfco transatlntico de escravos,
no sculo XVI, havia, no continente africano, homogeneidade
cultural, como se pode depreender da predominncia da famlia
lingustica banto nas sociedades norte e centro-africanas.
93 Anteriormente colonizao europeia, o comrcio de escravos
era praticado na frica, em rotas que cruzavam o Saara, o Mar
Vermelho e o Oceano ndico.
94 No Brasil colonial, os escravos de origem africana trabalhavam
em diferentes setores da economia, como agricultura, minera-
o, artesanato e comrcio, bem como exerciam servios do-
msticos.
95 Nos domnios coloniais da Frana, a abolio formal da escravi-
do foi consequncia direta da Declarao dos Direitos do Ho-
mem e do Cidado.
96 Entre as mais signifcativas causas da I Guerra Mundial, des-
taca-se a recusa do Imprio Turco-Otomano de abolir a escra-
vido em seu territrio, aps exigncia feita pela Liga das Na-
es.
97 Na Atenas clssica, aps as reformas polticas empreendidas
por Clstenes em 508-507a.C., os escravos foram reconhecidos
como cidados e, assim, garantiram o direito de voto na Ecl-
sia, principal assembleia de Atenas.
98 Utilizando a modalidade padro da lngua portuguesa, redija
um texto, abordando aspectos legais e socioeconmicos do pro-
cesso que culminou na abolio da escravido no Brasil, em
1888.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se
esquea de transcrever o seu texto para o Caderno de Respostas.
18
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
SOLUO
Itens Certos: 93 e 94
Itens Errados: 92, 95, 96, 97 e 98
Justifcativas:
92 A cultura africana basea-se na diversidade, sendo
extremamente multifacetada.
95 A Declarao dos Direitos do Homem e do Cida-
do no versava acerca da escravido. A consti-
tuio de 1791 aboliu a escravido somente na
Frana; a de 1793, em todo o imprio colonial
francs.
96 A liga das Naes surgiu aps a primeira Guerra
Mundial, que foi impulsionada principalmente pelo
imperialismo e nacionalismo.
97 O direito de cidadania era restrito aos homens li-
vres nascidos em Atenas, maiores de 18 anos e
com pais e mes atenienses.
98 O aluno deve abordar basicamente as leis restri-
tivas escravido: 1845-Biil Aberdeen; 1850-Eu-
sbio de Queiroz; 1871-Ventre livre; 1885-Se-
xagenrio e 1888-urea, bem como as rebelies
escravas, os movimentos abolicionistas e as pres-
ses externas empreendidas pela Inglaterra.
Mais do mesmo (perfeio)
Legio Urbana
Vamos celebrar
A estupidez humana
A estupidez de todas as naes
O meu pas e sua corja
De assassinos
Covardes, estupradores
E ladres...
Celebrar a juventude sem escolas
As crianas mortas
Celebrar nossa desunio...
Vamos celebrar a aberrao
De toda a nossa falta
De bom senso
Nosso descaso por educao
Vamos celebrar o horror
De tudo isto
Com festa, velrio e caixo
T tudo morto e enterrado agora
J que tambm podemos celebrar
A estupidez de quem cantou
Essa cano...
Internet:www.legiaourbana.com.br.
Considerando a letra da cano acima, de Dado Villa-Lobos, Renato
Russo e Marcelo Bonf, julgue o item a seguir.
99 A letra da cano Mais do mesmo (perfeio) uma mani-
festao de contracultura, por expressar uma crtica artstica de
uma realidade poltico-cultural, no caso, o contexto brasileiro
das dcadas de 80 e 90 do sculo XX.
Barricada
1 Todos os passarinhos da Praa da Repblica
Voaram
Todas as estudantes
4 Morreram de susto
Nos uniformes de azul e branco
As telefonistas tiveram uma sncope de fos
7 S as rvores no desertam
Quando a noite luz
Oswald de Andrade. Primeiro caderno do aluno de poesia Oswald de
Andrade. So Paulo: Globo, 2006, p.71.
A respeito do poema Barricada e da obra de Oswald de Andrade,
julgue os itens de 100 a 106 e faa o que se pede no item 107, que
do tipo D.
100 Ao unir verso e desenho, Oswald criou um espao de interpre-
tao da poesia em que associou matria lrico-refexiva a uma
forma quase infantil de percepo da realidade.
101 No que se refere a elementos da estruturao lingustica e sua
relao com elementos discursivos, o contraste semntico es-
tabelecido por meio de formas verbais que indicam movimento
e estado garante, no que se refere praa, uma linha divisria
dentro/fora.
102 Na poesia Oswaldiana, a falta de pontuao, a predominncia
do uso de substantivo em detrimento do verbo e a justaposio
de imagens confrmam o exerccio crtico da linguagem assumi-
do pelo poeta.
103 A poesia de Oswald de Andrade exerceu forte infuncia na
formao do movimento concretista brasileiro, como sugere a
produo do poema Barricada, cujos versos so entrecortados
por imagens.
104 A partir da representao de cenas do cotidiano, Oswald de An-
drade construiu um lirismo amoroso fortemente marcado pela
idealizao de suas companheiras durante a vida.
105 No primeiro verso do poema a expresso da Praa da Rep-
blica um modifcador que estabelece, com o ncleo nominal
passarinhos e com os ncleos estudantes (v.3), telefonis-
tas (v.6) e rvores (v.7), uma relao de posse, o que explica
ter havido elipse desse sintagma nos demais versos do poema.
106 A simplicidade dos versos do poema Barricada caracterstica
contrastante com o restante da produo potica de Oswald de
Andrade, em que predominam cortes elpticos.
107 Com base no poema Barricada, redija, na modalidade padro
da lngua portuguesa, uma notcia de jornal que trate de um
acontecimento que possa ter provocada o esvaziamento da Pra-
a da Repblica. D um ttulo a seu texto.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se
esquea de transcrever o seu texto para o Caderno de Respostas.
SOLUO
Itens Certos: 99, 100, 102, 103 e 105
Itens Errados: 101, 104, 106 e 107
Justifcativas:
101 Em primeiro lugar, todos os verbos empregados
no poema indicam ao. Ademais, os versos su-
gerem o esvaziamento da praa com a chegada
da noite, como se praticamente todos os seres,
por medo, fugissem de l nesse momento, exceto
as rvores, que l permanecem, formando me-
taforicamente uma barricada a defender o local
abandonado.
19
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
104 No h em Oswaldo de Andrade uma busca por
idealizaes, aos moldes do passado, de suas
amadas. Isso no caracteriza a obra deste autor
modernista.
106 Simplicidade a base da escrita do autor, alm de
haver elipses tanto neste quanto em outros textos
do autor.
107 O aluno deveria manter as caractersticas do gne-
ro notcia para realizar o referido item. Os elemen-
tos essenciais so: exposio, descrio e narra-
o. Deveria o candidato elaborar inventivamente
um contexto para ser encaixado na proposta.
Do ponto de vista histrico, o Renascimento italiano foi nico.
Sociologicamente, no entanto, devemos v-lo no apenas como uma
experincia europeia, mas como a experincia de uma classe maior
de eventos que ocorrem em todas aas culturas letradas e envolvem
tanto um olhar retrospectivo quanto um salto para frente, nem sem-
pre combinados num nico evento.
Jack Goody. Renascimentos: um ou muitos? So Paulo: Ed. UNESP, 2011,
p. 283 (com adaptaes).
A partir das ideias do texto acima, julgue os itens de 108 a 111 e
faa o que se pede no item 112, que do tipo C.
108 Entre o fnal do sculo IX e as primeiras dcadas do sculo XIII,
nas regies europeias sob o controle do Imprio Carolngio e,
depois, do Sacro Imprio, houve recrudescimento da cultura,
das artes e da religio, processo conhecido como Renascimento
Carolngio.
109 Entre os sculos XII e XIII, em diversas reas da Europa oci-
dental, o intenso desenvolvimento da vida urbana e da ativida-
de comercial coincidiu com um renascimento cultural, duran-
te o qual se destacaram, entre outros eventos, a fundao de
universidades e a publicao de tradues de obras de autores
gregos e rabes para o latim.
110 O Renascimento italiano, movimento cultural desenvolvido en-
tre o fnal da Baixa da Idade Mdio e o incio da Idade Moderna,
caracterizou-se, entre outros aspectos, pela revalorizao da
tradio clssica Greco-romada, pelo humanismo e pelo anti-
clericalismo.
111 O autor do texto argumenta que, dado o carter nico do Re-
nascimento italiano, o termo renascimento no deve ser atri-
budo a outros contextos ou eventos histricos.
112 No sculo XVIII, o Iluminismo foi, sob vrios aspectos, um mo-
vimento cultural que se estabeleceu em consonncia com os
ideais humanistas difundidos pelo Renascimento no comeo da
Idade Moderna. Acerca do Iluminismo, assinale a opo correta.
A) A crena na capacidade humana de autoaperfeioamento
por meio da aquisio de conhecimento racional, ideal de
progresso que se aplicava tanto ao indivduo quanto s di-
ferentes coletividades, foi uma caracterstica marcante no
pensamento iluminista.
B) A maior parte dos pensadores iluministas compartilhava ati-
tude abertamente hostil s religies e religiosidade, como
evidencia o fato de alguns dos mais famosos flsofos ilu-
ministas, como Voltaire e Jean-Jacques Rousseau, terem se
declarado ateus.
C) Por causa da sua oposio ao capitalismo industrial ento
emergente, os autores associados ao Iluminismo mantive-
ram-se distncia das questes econmicas, o que explica
o fato de a era do Iluminismo no ter sido marcada por
grandes realizaes no mbito do pensamento econmico.
D) Na Frana, o Iluminismo foi o grande suporte ideolgico da
revoluo que ps fm ao Antigo Regime em 1789. Filsofos
iluministas, como Denis Diderot e Montesquieu, lideraram
aes revolucionrias de desempenharam papel relevante
no governo constitudo aps a Tomada da Bastilha.
SOLUO
Itens Certos: 109 e 110
Itens Errados: 108 e 111
112 A
Justifcativas:
108 O Renascimento Carolngio no resistiu desinte-
grao do imprio, ocorrido a partir de meados do
sculo IX.
111 Segundo o texto, no se pode restringir o alcance
do renascimento Pennsula Itlica.
No cinturo de mxima diversidade biolgica do Planeta, que
tornou possvel o advento do homem, a Amaznia se destaca pela
extraordinria continuidade de suas forestas, pela ordem de gran-
deza de sua principal rede hidrogrfca e pelas sutis variaes de
seus ecossistemas. Trata-se de gigantesco domnio de terras baixas
forestadas, disposto em anfteatro, enclausurado entre a grande
barreira imposta pelas terras cisandinas e pelas bordas dos planaltos
brasileiro e guianense. O mundo das guas na Amaznia resultado
direto da excepcional pluviosidade que atinge a gigantesca depres-
so topogrfca regional.
Aziz Ab Saber Amaznia brasileira: um macrodomnio In: Os domnios
de natureza do Brasil: potencialidades paisagsticas. So Paulo: Ateli
Editora, 2003, p. 65-7 (com adaptaes).
Com relao ao assunto tratado no texto acima, julgue os prximos
itens.
113 A bacia Amaznica, depresso cuja formao geolgica recen-
te, encontra-se toda abaixo do nvel do mar.
114 Durante o perodo colonial, a economia da Regio Amaznica
estruturava-se com base no extrativismo vegetal, na caa e na
pesca.
115 O rio Amazonas abastecido por guas provenientes do der-
retimento de neve e gelo nos Andes e por chuvas tpicas dos
climas tropical e equatorial.
116 O Planalto Brasileiro e o das Guianas, formaes geomorfolgi-
cas antigas, sofrem intenso desgaste de eroso.
117 Em grande parte da bacia Amaznica, a pluviosidade limitada,
devido ao desmatamento e s queimadas, prticas comuns na
regio.
118 As cheias e vazantes dos rios amaznicos infuenciam a adap-
tao de espcies animais e vegetais a ambientes que, durante
parte considervel do ano, permanecem alagados, como, por
exemplo, a foresta da terra frme.
119 A construo de usinas hidreltricas na bacia Amaznica, como
as de Belo Monte, Santo Antnio e Jirau, uma ameaa pre-
servao da biodiversidade e permanncia das comunidades
indgenas e ribeirinhas.
120 Entre o fnal do sculo XIX e as primeiras dcadas do sculo
XX, o chamado ciclo da borracha representou um momento de
grande vigor econmico na Regio Amaznica.
SOLUO
Itens Certos: 114, 115, 116, 119 e 120
Itens Errados: 113, 117 e 118
Justifcativas:
113 No Brasil no encontramos depresses absolutas,
apenas relativas.
117 A bacia amaznica est sob infuncia do clima
equatorial, ou seja, com chuvas distribudas du-
rante o ano inteiro; a sazonalidade das chuvas
ocorre em reas restritas.
118 Esta ocorrncia est ligada ao degrau correspon-
dente mata de vrzea.
20
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
REDAO EM LNGUA PORTUGUESA
Ento o senhor recebe dinheiro para ensinar as lies aos outros? Disse-me o Policarpo.
Eu...
D c a moeda que este seu colega lhe deu! Clamou.
[...]
Na sala arquejava o terror (...). Creio que o prprio Curvelo enfara de medo (...). Da a algum tempo, olhei para ele; ele tambm olhava
para mim, mas desviou a cara, e penso que empalideceu (...). Pode ser at que se arrependesse de nos ter denunciado; e na verdade, por que
denunciar-nos? Em que que lhe tirvamos alguma coisa?
Machado de Assis, Conto de escola. Rio de Janeiro: Nova Aguilar, v. II, 1992, (com adaptaes)
A delao premiada um incentivo dado ao criminoso para que coopere com a investigao de crimes. Muitos criticam esse prmio dado
ao delator, sob o argumento de que o criminoso, alm de praticar um delito, trai seus comparsas e os delata visando apenas ao seu prprio
interesse. J os defensores acreditam que mais crimes sero descobertos, se houver esse incentivo, e que no deve haver juzo moral sobre
essa forma de obteno de provas.
Para a sociedade fca a questo: o Estado deve valer-se de benefcios concedidos um criminoso, em sua funo de punir outros criminosos,
quando h coautoria? Ainda que a delao premiada, quando efcaz, possa permitir a desarticulao de organizaes criminosas, no se deve
esquecer de que o benefciado compactuou com os outros criminosos e se benefciou do crime esse o preo a se pagar por tal cooperao.
Alm disso, se cada coautor, incentivado pelos benefcios da delao, quiser colaborar na identifcao de outros comparsas, a Justia na da
ganha.
Thiago Bottino. Prmio para quem? In: O Globo, 4/11/2012 (com adaptaes).
Romance XXVIII ou da denncia de Joaquim Silvrio
[...]
Vede como est contente,
pelos horrores escritos,
esse impostor caloteiro
que em tremendos labirintos
prende os homens indefesos
e beija os ps aos ministros!
As terras de que era dono
Valiam mais que um ducado.
Com presentes e lisonjas,
Arrematava contratos.
E delatar um levante
pode dar lucro bem alto!
Romance XLIV ou da testemunha falsa
[...]
Que importa quanto se diga?
Para livrar-me de algemas,
da sombra do calabouo,
dos escrives e das penas,
do barao e do prego,
a meu pai acusaria.
Ceclia Meireles. Romanceiro da Inconfdncia. Rio de Janeiro, Nova Aguilar, 1986.
O instituto de delao premiada ocorre quando o indiciado/acusado imputa a autoria do crime a um terceiro, coautor ou partcipe, ou, ain-
da, quando o sujeito investigado ou processado fornece, de maneira voluntria, s autoridades informaes a respeito das prticas delituosas
promovidas pelo grupo criminoso. A delao premiada representa, basicamente, um acordo entre o Ministrio Pblico e o acusado, e, quanto
mais informao for dada por aquele que delata, maior ser o benefcio a ele proporcionado.
Marcella Sanguinetti Soares Mendes. A delao premiada com o advento da Lei 9.807/99. Internet: www.ambitojuridico.com.br (com adaptaes).
Os textos motivadores de pocas e gneros distintos apresentam diferenas signifcativas no que se refere a elementos estruturais,
mas mantm certas semelhanas, que podem ser atribudas aos elementos temticos denncia, delao, traio , que, inter-relacionados,
remetem a uma trama, com caractersticas recorrentes no que se refere a comportamentos humanos envolvidos na delao, na traio. As aes
intentadas trazem, de um lado, frustrao, infortnios, castigos e, de outro, vantagens, benefcios ou, mesmo prmios.
Com base nos textos motivadores, redija um texto expositivo-argumentativo a respeito das relaes e dos comportamentos envolvidos na
delao premiada. Em seu texto, explicite objetivamente sua opinio, abordando, necessariamente, os seguintes aspectos:
Sistema que caracteriza as trocas: o toma l d c e suas consequncias;
Valores ticos envolvidos no acordo de delao premiada.
Caso apresente argumento, justifcativa ou exemplo extrado dos textos motivadores, apresente a necessria referncia.
21
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
COMENTRIO:
Certamente os grandes acontecimentos polticos do ano de 2012 (a lembrar o julgamento do mensalo e o escndalo das relaes do con-
traventor Carlinhos Cachoeira com polticos e a imprensa), fora as eleies, motivaram a banca elaboradora da UNB neste processo seletivo. O
tema, inscrito nos textos motivadores e no recorte da prova, aponta para a delao premiada. Na coletnea, um trecho de um conto de Machado
de Assis (Conto de escola), um artigo opinativo de Thiago Bottino, do Globo, dois trechos do Romanceiro da Inconfdncia de Ceclia Meireles e
um trecho de artigo de Marcella Sanguinetti Soares Mendes, do site mbito Jurdico.
Os textos, cada um na sua esfera de gnero numa vertente da temtica, abordavam a traio, a delao por interesse e a delao premiada
fornecida a criminosos sob o olhar da Lei. O candidato, assim, deveria traar os assuntos inscritos nos textos, relacion-los bagagem cultural
prpria e dissertar objetivamente sobre eles.
Vale ressaltar que a dissertao objetiva no nenhuma novidade no processo seletivo da Universidade de Braslia. Ao contrrio, raro a
instituio pedir gnero distinto desse.
Duas diferenas, porm, podem ser observadas nessa prova em comparao com anteriores: o tema no apareceu explicitamente (mas
subententido nos textos motivadores), como geralmente ocorre; e tambm desta feita houve claramente uma indicao positiva da banca em
permitir a utilizao dos textos motivadores. Isso, claro, desde que o candidato fzesse a necessria referncia. Em outros processos, a utili-
zao dos textos motivadores era vetada explicitamente.
Outro detalhe, no necessariamente uma diferena, foi em relao ao grau de difculdade do tema. Noutros processos, esta mesma institui-
o cobrou temas por vezes hermticos e de difcil confeco. Na prova em questo no entanto, pode-se dizer que o candidato bem informado
sobre os escndalos encabeados por Demstenes Torres, Marconi Perillo, Carlos Cachoeira (Operao Monte Carlo), Marcos Valrio, Jos Ge-
nono, Jos Dirceu entre outros (Mensalo), certamente teria uma boa noo sobre delao premiada, uma vez que o tema fgurou vrias vezes
o noticirio. Alm disso, deve-se levar em conta tambm a experincia de vida e de leitura do aluno, que provavelmente j teve contato com a
traio e a delao em algum momento, o que lhe muniu de argumentos e refexes sobre tais temticas.
A prova foi de bom nvel mostrando que a banca de Redao da UNB tem plenas condies de elaborar provas inteligentes, com temas que
exijam senso crtico e leitura de seus alunos, sem ter de recorrer a excentricidades e idiossincrasis j observadas em outros processos.
22
1 vestibular/2013
q 0 12 ,
Lngua Portuguesa e Literaturas de Lngua Portuguesa
Z Laranja Yuri
Lngua Espanhola
Manu e Suzana
Lngua Francesa
Maria Clia de Menezes
Lngua Inglesa
Marcelo Monster e Beto
Geografa
Ivan Mendes e Rodrigo
Histria
Gabriel, Mattos e Moa
Filosofa e Sociologia
Joo Carlos e Marcelo
Redao
Guga
Colaboradores
lvaro Nunes, Carolina Chaveiro, Leonardo Menossi, Luis Gustavo
Mateus Grangeiro, Murilo Moraes, Robson Oliveira, Rubem Jade, Victor Sousa
Digitao e Diagramao
Cristiane Santos
Daniel Alves
rika Rezende
Joo Paulo
Leandro Bessa
Luciano Lisboa
Mrcia Santana
Rodrigo Ramos
Valdivina Pinheiro
Vincius Falco
Projeto Grfco
Leandro Bessa
Vincius Falco
Superviso Editorial
Jos Diogo
Valdivina Pinheiro
CopyrightOlimpo2012
As escolhas que voc fez nessa prova, assim como outras escolhas na vida, dependem de conhecimentos,
competncias e habilidades especfcos. Esteja preparado.
23
UnB 2013/1 1 dia - Nas grandes crises, o corao se parte ou se fortalece
24
1 vestibular/2013
q 0 12 ,

You might also like