‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬

‫اﺛﺮ ‪:‬هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﻏﻼﻣﻌﻠﯽ ﮐﺸﺎﻧﯽ‪-‬ﺁﺑﺎن‪١٣٧٨‬‬
 ‫‪٢‬‬

‫ﺑﻪ‪:‬‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻴﺎن؛‬
‫ﻓﺮودﺳﺘﺎنِ ﺑﯽ ﺳﺨﻨﮕﻮ ‪:‬‬
‫زﻧﺎن‪،‬ﮐﻮدﮐﺎن‪،‬روﺳﺘﺎﻧﺸﻴﻨﺎن‬
 ‫‪٣‬‬

‫‪This is a Farsi translation of “CIVIL DISOBEDIENCE” , masterwork of HANRI DAVID‬‬

‫‪THOREAU, edited by WALTER HARDING” accompanied by some biographies and articles‬‬
‫‪about the writer and his thaughts. Changed into Farsi by Gholamali Keshani in 1999.‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺳﺨﻦ‪ /‬ﻣﺘﺮﺟﻢ‪/‬ص ‪۴‬‬ ‫‪-١‬‬
‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر وﯾﺮاﺳﺘﺎر)واﻟﺘﺮ هﺎردﯾﻨﮓ(‪/‬ص ‪٧‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪/‬هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‪/‬ص‪١٢‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ هﺎی ﻣﺘﺮﺟﻢ‪/‬ص‪۴۵‬‬ ‫‪-۴‬‬
‫ﻧﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻄﻠﻖ و ﻧﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻄﻠﻖ‪/‬ﺟﻮون ﮐﻮﻧﯽ‪/‬ص‪۵۵‬‬ ‫‪-۵‬‬
‫ﺛﻮرو ﺑﻪ رواﯾﺖ ﺗﻘﻮﯾﻢ‪۶٧/‬‬ ‫‪-۶‬‬
‫هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﯽ دان و ﻓﻴﻠﺴﻮف‪/‬ص‪۶٩‬‬ ‫‪-٧‬‬
‫هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو ﺑﻪ رواﯾﺖ داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﻴﮑﺎ‪/‬ص‪٧٧‬‬ ‫‪-٨‬‬
‫ﺟُﺴﺘﺎری در ﺑﺎرﻩ ی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪/‬ﺑﻬﺮام ﻣﺤﻴﯽ‪/‬ص‪٨٨‬‬ ‫‪-٩‬‬

‫ﺳﻪ ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷﻤﺎرﻩ هﺎی ﻣﻨﺪرج در ﺧﻄﻮط ﻣﺘﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﺎدداﺷﺖ هﺎی ﻣﺘﺮﺟﻢ اﺷﺎرﻩ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺧﻮاﻧﺪن ﺁن هﺎ‬
‫)در ﻧﺴﺨﻪ ی ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮی( ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ ﭘﻮﯾﻨﺘﺮ را ﺑﺮ روی ﺷﻤﺎرﻩ ﻧﮕﻬﺪارﯾﺪ وﯾﺎ ﺗﻘّﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻦ‪،‬‬
‫ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ ﺑﺎز ﺑﺮروی ﺷﻤﺎرﻩ‪ ،‬ﺗﻘّﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺎﮐﻴﺪ ﺑﺎ ﮐﻠﻤﺎت ﺗﻮﭘﺮ ﯾﺎ ﮐﺞ‪ ،‬از ﺳﻮی ﻣﺘﺮﺟﻢ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﻮﻟﻒ ﯾﺎ وﯾﺮاﺳﺘﺎر‪.‬‬
‫‪ -‬در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﻘﺎل‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﭘﺮ ارزش ﺁﻗﺎی ﺑﻬﺮام ﻣﺤﻴﯽ در زﻣﻴﻨﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮی‬
‫ﺑﻪ درک ﻣﺎ از ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺧﻮاهﺪ داد‪.‬‬
 ‫‪۴‬‬

‫ﭘﻴﺶ ﺳﺨﻦ ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫و‬
‫هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‬

‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺮای اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از ﺳﻮی هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو در ﻣﻘﺎﻟﻪ ای ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻧﺎم‬
‫ﺑﮑﺎر ﺑﺮدﻩ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﺁﻣﺮﯾﮑﺎی ﻗﺮن ‪ ١٩‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای درک ﺑﻬﺘﺮ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻟﺰوﻣﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ "زﯾﺮ ﻣﺘﻦ" ﭘﻴﺪاﯾﺶ ﺁن را ﺑﺮرﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻮﺗﺎﻩ‪ ،‬اﻣﺎ دارای ﻧﻘﺎط روﺷﻦ و ﺗﺎرﯾﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ ﺑﺎ ﺁﮔﺎهﯽ دﻗﻴﻖ از ﺁن‬
‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﻣﺪﻋﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﻏﺮب ﺑﻮد‪ .‬ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از‬
‫ﻓﺮهﻨﮓ ﻓﻌﻠﯽ ﻏﺮب را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ و ﻟﺬا ﺑﺪون ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺁن ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﺤﺮﮐﺎت ﻋﻤﺪﻩ ی ﺑﺸﺮ اﻣﺮوزی ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻓﺮهﻨﮓ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﯽ در ﺁن ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﺁن ﺑﻘﻴﻪ ی ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺁن را ﺑﻌﻨﻮان‬
 ‫‪۵‬‬

‫ﺷﻴﻮﻩ ای ﺑﺮای ﺗﺤﺮﮐﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮ ﺑﻮدن اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم در‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻏﺎﻟﺐ اﯾﺮاﻧﻴﺎن اهﻞ اﻧﺪﯾﺸﻪ‪ ،‬ﺿﺮورت دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ وﮔﻔﺘﮕﻮی ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد ﺁن‪،‬‬
‫ﻣﺎﻧﻊ از ﺧﻠﻂ ﻣﻔﺎهﻴﻢ ﺷﺪﻩ و ﻧﻴﺰ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﯽ واﺳﻄﻪ ﺗﺮ ﺑﺎ ﺑﻨﻴﺎن هﺎی ﻓﺮهﻨﮓ ﺳﺎز ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﻣﻠﻞ ﺁﺳﺎن ﺗﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ی ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫اﻣﺎ ﻗﺒﻞ از هﺮ ﭼﻴﺰ ﻧﮑﺘﻪ ی ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﮔﺬاﺷﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‪ :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ وﺳﻴﻠﻪ ای ﺑﺮای اﻧﻘﻼب ﺑﻤﻌﻨﯽ ﺑﺮاﻧﺪازی ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﺑﺰاری اﺻﻼح ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و ﻣﺤﺪود‬
‫ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﻗﺪرت ﺑﯽ ﺣﺪ و ﺣﺼﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻤﻨﻈﻮر ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﺮ ﮐﺮدن ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺛﻮرو اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﻤﻌﻨﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ واﻗﻌﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﺐ ﻗﺪرت ﻧﻤﯽ اﻧﺪﯾﺸﺪ‪ ،‬و‬
‫ﻔﺮد ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺳﺮ و ﮐﺎر دارد‪.‬‬
‫در ﻋﻮض ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ اﺧﻼق‪ ،‬وﺟﺪان ﻓﺮدی و ﺁزادی ﻓﺮد ﻣﺴﺘﻘﻞ َﺗ ّ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺮﺧﻼف اﻧﻘﻼب ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻧﺎاﻣﻴﺪﺷﺪﮔﺎن از اﯾﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﺤﻤﻴﻠﯽ ﯾﺎ ارادی‬
‫در ﺧﺼﻠﺖ هﺎی ﺣﺮﯾﻒ و " ﺁن دﯾﮕﺮ"ی )و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن‪ ،‬دﺷﻤﻦ( اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽ‬
‫اﺳﺖ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ اﻣﻴﺪوارﺗﺮﯾﻦ ﺟﺎن هﺎ و روح هﺎی ﯾﮏ ﻣﻠﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻧﺪای وﺟﺪان و ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ اﺻﻼح ﺷﺮاﯾﻂ و ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻓﺘﺎر ﺣﺮﯾﻒ )ﭼﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﯾﺎ ﻧﺨﻮاهﺪ( اﻗﺪام ﮐﻨﻨﺪ و در ﺻﻮرت‬
‫ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ‪ ،‬وﺟﺪان ﺗﻔﺮد ﯾﺎﻓﺘﻪ ی ﺧﻮد را زﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺎﯾﻴﺪ رﻓﺘﺎر ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺁن و هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ردّ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺑﻘﺎی ﻣﺜﺒﺖ ﺁن اﺳﺖ‪ّ ،‬‬
‫ﻋﻤﻠﯽ اﻋﻤﺎل ﺳﺘﻤﮕﺮاﻧﻪ ی ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‪.‬‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺳﺨﻦ اﯾﻨﮑﻪ‪ :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ از ﺟﻨﺲ ﮔﻔﺘﮕﻮﺳﺖ و ﺁﺷﺘﯽ‪ ،‬و ﻧﻪ از ﺟﻨﺲ ﻗﻬﺮ و ﻧﻔﺮت‪.‬‬
‫ﻟﺬا ﻓﺮﺻﺘﯽ اﺳﺖ ﻣﻐﺘﻨﻢ ﺑﺮای ﺑﻘﺎ و ارﺗﻘﺎء ﮐﻴﻔﯽ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺎ )ﯾﺎ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان( ﺧﻮد ﺑﭙﺮدازد‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﯾﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ دوری ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ از وﻟﯽ ﻧﻌﻤﺘﺎن ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﺪت هﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺸﻮق‬
‫ّ‬ ‫ﺗﻌﻮﯾﻖ اﻓﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﻗﺒﻞ از هﺮ ﮐﺲ و هﺮ ﻧﻬﺎدی‪ ،‬اﯾﻦ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫و ﺧﻮاهﺎن رواج ﺁن ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻘﺎﯾﺶ ﺗﻀﻤﻴﻦ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮای اﻃﻼع‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺪﮔﯽ و ﺁﺛﺎر ﺛﻮرو ﺑﻪ ‪ www.thoreausociety.org‬و‪ www.walden.org‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
 ‫‪۶‬‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫دﻓﺎﻋﻴﻪ ی ﺣﻘﻮق ﻓﺮدی در ﺑﺮاﺑﺮ اﻗﺘﺪار ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ‬

‫اﺛﺮﺟﺎودانِ هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‬

 ‫‪٧‬‬

‫ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﺎر وﯾﺮاﺳﺘﺎر‬

‫دﻓﺘﺮ ﺧﺎﻃﺮات ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺮاﻧﺴﻮن اﻟﮑﺎت روز ‪ ١٧‬ژاﻧﻮﯾﻪ ‪ ١٨۴٣‬را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎد ﻣﯽ ﺁورد‪ » :‬روزی‬
‫ﭘﺮهﻴﺠﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺁﻗﺎی اﻟﮑﺎت از ﭘﺮداﺧﺖ ﻋﻮارض ﺷﻬﺮ ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻩ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺷﻬﺮ ﻧﻴﺰ‬
‫ﭘﺲ از ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺠﺎزات زﻧﺪان را ﺑﺮاﯾﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر‬
‫زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪﻧﺶ را داﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ وی ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ ﮐﻪ دوﺳﺘﯽ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﺶ را ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺎ را از رﻧﺞ دوری اش ﻣﻌﺎف ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و او را ﻧﻴﺰ ﻗﻬﺮﻣﺎن "رﻧﺞ در راﻩ ﻋﻘﻴﺪﻩ‬
‫" ﻧﻤﻮدﻧﺪ « ‪.‬‬

‫هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﺮو ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻞ از ﺁن در ﺳﺎل ‪ ١٨۴٢‬از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺳﺮاﻧﻪ ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺗﺎ اواﺧﺮ ﺟﻮﻻی ‪ ١٨۴۶‬ﮐﺴﯽ ﺑﺴﺮاغ وی ﻧﻴﺎﻣﺪ ‪ .‬در هﻤﺎن روزهﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ " ﺳﺎم اﺳﺘﭙﻠﺰ "‬
‫ﮐﻼﻧﺘﺮ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻮد ﮐﺴﺮی ﻣﺎﻟﻴﺎت هﺎی ﭘﺮداﺧﺖ ﻧﺸﺪﻩ ی ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﺧﻮد‬
‫ﺑﭙﺮدازد ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﺶ ﺁﻣﺪ و ﺑﺎ ﺑﺮدن او ﺑﺰﻧﺪان‪ ،‬ﺁراﻣﺶ زﻧﺪﮔﯽ وی را در ﺑﺮﮐﻪ ی واﻟﺪن‪ ١‬ﺑﺮ‬
 ‫‪٨‬‬

‫هﻢ زد‪.‬‬

‫اﻣﺎ ﺛﺮو ﺑﺮﺧﻼف اﻟﮑﺎت ‪ ،‬ﻗﺒﻞ ازﯾﻨﮑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﺶ را ﺑﭙﺮدازد ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺒﯽ را در زﻧﺪان‬
‫ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﭘﻮل اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻋﻤﻪ اش ﻣﺎرﯾﺎ ﺑﻮدﻩ و ﻧﻪ ﺁﻧﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﻣﺮﺳﻮن‪- ٢‬از دﯾﺪ اﻣﺮﺳﻮن اﯾﻦ رﻓﺘﺎر ﺛﻮرو ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺴّﺖ‪ ،‬ﻻﻗﻴﺪی و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺘﯽ وی ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻦ از ﻟﺬت "رﻧﺞ در راﻩ ﻋﻘﻴﺪﻩ" ﻧﺒﻮد‪ .‬از هﻤﻴﻦ رو از هﻤﺎن ﺷﺐ ﺑﻪ‬
‫‪٣‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﮐﺎر را ﺑﺮ روی ﮐﺘﺎب ﺧﺎﻃﺮات " هﻔﺘﻪ ای ﺑﺮ روی رودﺧﺎﻧﻪ هﺎی ﮐﻨﮑﻮرد و ﻣﺮﯾﻤﺎک"‬
‫ﺁﻏﺎز ﮐﺮد و درﺁن ﺑﻪ وارﺳﯽ ﺣﻘﻮق و وﻇﺎﯾﻒ ﻓﺮد در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دوﻟﺖ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬در اواﯾﻞ ‪ ١٨۴٨‬دو‬
‫ﺑﺎر در ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ ﺷﻬﺮﮐﻨﮑﻮرد‪ ،‬درﺑﺎرﻩ ی " ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ"‪ ٤‬ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‬
‫‪٦‬‬ ‫‪٥‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ "اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﭘﯽ ﺑﺎدی"‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اش را درﻧﺸﺮﯾﻪ ی ﻣﻘﻮﻻت زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫‪٧‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻨﺎﺳﺐ داﻧﺴﺖ ﺗﺎ ﻋﻠﺖ ﺧﻮدداری ﺧﻮد را‬ ‫ﺑﭽﺎپ رﺳﺎﻧﺪ ‪ .‬ﺣﺘﯽ درﮐﺘﺎب واﻟﺪن‬
‫از ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ "ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدان‪ ،‬زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن را هﻤﭽﻮن رﻣﻪ ی ﮔﻮﺳﭙﻨﺪان در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﻠﻪ هﺎی ﻣﺠﻠﺲ ﺳﻨﺎ ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش ﻣﯽ ﮔﺬارد" ﺷﺮح دهﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪ ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ِ ﺧﻮد ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﺮ و ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺮ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ و ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺁن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﺶ را ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬وی را ﻋﻤﻼ ً‪ ،‬از ﻓﺮﺻﺖ‬
‫اﺳﺘﻴﻀﺎح ﻋﻠﻨﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺎﻟﻴﺎت در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﻣﺮدم و از ﻃﺮﯾﻖ دادﮔﺎﻩ ﻣﺤﺮوم‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻴﻀﺎﺣﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﺴﺌﻠﻪ را در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻄﺮح ﺳﺎزد‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﯾﻨﮏ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺁﮔﺎﻩ‪ ،‬وی ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻣﺴﺌﻮل‬
‫رﺳﺎﻧﺪن ﺁن ﭘﻴﺎم ﺑﮕﻮش دﯾﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﮐﺴﺐ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺶ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﺮاﮐﻪ در ﻏﻴﺮ اﯾﻨﺼﻮرت‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﺑﺰﻧﺪان رﻓﺘﻨﺶ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻴﺎز ﺷﺨﺼﯽ وی را ﺑﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل اﻋﺘﻘﺎدی ﺷﺨﺼﯽ اش ارﺿﺎ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮی ﻣﻴﻞ او ﺑﻪ ﻣﻄﺮح‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺤﺘﻮی ﺁرﻣﺎﻧﺶ در ﻣﻴﺎن ﻋﺎﻣﻪ ی ﻣﺮدم ﻧﺒﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺁن‪ ،‬وﺟﺪان هﺎی ﺧﻔﺘﻪ ی‬
‫ﺁﻧﺎن را ﺑﻪ اﻗﺪام ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪان رﻓﺘﻦ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ اش درزﻣﻴﻨﻪ ی اﺻﻮﻟﯽ ﮐﻪ‬
‫اﻧﮕﻴﺰﻩ ی اﯾﻦ اﻗﺪام ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﯾﯽ ﺑﻮدﻧﺪ از ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺟﺎن‪ .‬ﺟﯽ ‪ .‬ﭼﺎﯾﻤﻦ‪ ٨‬ﺑﻪ ﺁن ﻧﺎم‬
 ‫‪٩‬‬

‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯽ داد‪.‬‬

‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﺮدی‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺑﺪون اﺻﻼﺣﺎت ﻋﻤﻠﯽ ﻓﻮری ﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ اﯾﻦ ﻓﺎﯾﺪﻩ را‬
‫دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺁﻣﻮزش اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ در دراز ﻣﺪت ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و اﯾﻦ ﺧﻮد‬
‫دﺳﺘﺎوردی ﮐﻢ ارزش ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ " ﺁﻣﻮزش‪ ،‬در واﻗﻊ ﺧﻮدِ ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ‪".‬‬

‫ﭼﺎﯾﻤﻦ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪" :‬از هﺮ ﭼﻴﺰی ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﺎد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻦ ‪ ٠٠٠‬اﺑﺘﺪا ﻋﻤﻞ و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫ﻋﻤﻞ ‪ ٠٠٠٠‬اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ راﻩ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﺷﺪن و ﻣﻄﺮح ﺷﺪن اﻧﺪﯾﺸﻪ‪ ".‬وی ﻧﻴﺰ هﻤﭽﻮن ﺛﻮرو‬
‫‪٩‬‬
‫ﻧﻮﺷﺖ(‪،‬‬ ‫ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺮاو ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد )ﭼﺎﯾﻤﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ای ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﭘﺲ از ﯾﮏ دهﻪ ﺗﻼش اﺻﻼح ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ی ﺗﺸﮑﻴﻼﺗﯽ درﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﮐﺴﺐ‬
‫ﭘﻴﺮوزی هﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻣﻮﻗﺘﯽ‪ ،‬اﺻﻮل ﮐﻤﺮﻧﮓ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد هﺮ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ‬
‫ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‪ ،‬ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺮدﻩ ای و هﺮ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ اﻏﻤﺎض ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‪ ،‬ﺗﺎﺋﻴﺪ ﮐﺮدﻩ ای‪.‬‬
‫درﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﯽ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ وﺟﻮدت واﻗﻌﺎ ﺑﺼﻼح ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻨﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺛﻮرو‬
‫ﺑﺎﯾﺪ‪ " :‬ﺑﻪ زﻧﺪﻩ دﻟﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺎط و ﻧﻴﺮوی ﯾﮏ اﻧﺴﺎن زﻧﺪﻩ ی ﻣﻨﻔﺮد و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﮑﻴﻪ ﮐﻨﯽ ‪". ...‬‬

‫ﺼﺮ" اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻘﻮل هﻨﺮی ﺟﻴﻤﺰ ‪ ،١٠‬در‬

‫اﯾﻦ ﺗﻼش ﻓﺮدی‪ ،‬ﺧﻮاهﺎن ﺷﺠﺎﻋﺖ و "وﺟﺪاﻧﯽ ﻣ ّ‬
‫‪١١‬‬
‫" ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎهﺪﻩ و‬ ‫ﻣﻘﺎﻻت ﺛﻮرو ﮐﻪ درﻣﺠﻠﻪ ی ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪی هﺎ‬
‫‪١٢‬‬
‫را ﺗﺎﺋﻴﺪ ﻣﯽ‬ ‫ﺳﻔﺒﺎر ﺟﺎن ﺑﺮاون‬
‫ﺁﺷﮑﺎر ﺑﻮد ‪ .‬ﺛﻮرو اﻗﺪاﻣﺎت دﻟﻴﺮاﻧﻪ ای از ﻗﺒﻴﻞ ﺷﺒﻴﺨﻮن َا َ‬
‫ﮐﺮد‪ .‬ﺣﻤﺎم ﺧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ ازﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺮاﻩ اﻓﺘﺎد‪ ،‬اﯾﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را در ﻧﻈﺮ او ﮐﻢ رﻧﮓ ﻧﻤﯽ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاون ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل ﺧﻮد و ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬در هﻤﺎن ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ دﯾﮕﺮان‬
‫ﺑﺮای ﺗﻬﻮر ﻧﺎﺑﺨﺮداﻧﻪ ی ﺑﺮاون‪ ،‬ﻣﺮﺛﻴﻪ ﺧﻮاﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺛﻮرو ﺑﺨﻮد اﺟﺎزﻩ ﻣﯽ داد ﺗﺎ ﺑﺎ ﻓﺼﺎﺣﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم در ﻣﻮرد او ﺳﺨﻦ ﺑﺮاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ هﻢ ﺧﻮﻧﯽ و هﻢ ﺳﻨﺨﯽ وی را ﺑﺎ ﺧﻮد درﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ‪ ،‬ﺗﻦ ﺁﺳﺎﯾﯽ‪ ،‬از ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن و ﺟﺒﻦ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬هﻤﮕﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎدﻩ‬
‫‪١٣‬‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁن ﭘﺮﭼﻢ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫ﮔﺮاﯾﯽ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ای ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ی "ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ"‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺛﻮرو ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﭘﻴﺮو هﻤﻴﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫‪١٠‬‬

‫او در ﮐﺘﺎب "هﻔﺘﻪ ای ‪ "...‬ﯾﺎدﺁوری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫‪١٤‬‬
‫را ﺑﺎزﮔﻮ ﻣﯽ‬ ‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺧﻼﻗﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬وی ﺻﺤﻨﻪ هﺎﯾﯽ از ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ ی ﺁﻧﺘﻴﮕﻮن‬
‫‪١٥‬‬
‫ﺧﻮدداری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ وی ﺑﻪ " ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﺘﻴﮕﻮن در ﺁن از اﻃﺎﻋﺖ ﮐﺮﺋﻮن ﺷﺎﻩ‬
‫ﻧﺎﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺧﺪاﯾﺎن " اﻋﺘﻘﺎد دارد‪ .‬رﻓﺘﺎر ﺁﻧﺘﻴﮕﻮن‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺛﻮرو را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﯽ دهﺪ‪:‬‬
‫‪١٦‬‬
‫"ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻨﻴﺎدﯾﻦ اﻧﺴﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ‪".‬‬
‫وی ﻣﺪﻋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ‪" :‬راﺳﺘﯽ و درﺳﺘﯽ ِ ﻣﻄﻠﻖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ هﻤﮕﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ را رﺳﻤﻴﺖ ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ ﻣﺴﺌﻮل و ﻣﺘﻌﻬﺪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﺟﺪان‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮ از ﻣﺼﻠﺤﺖ ِ ﻗﺎﻧﻮن و ﺣﮑﻮﻣﺖ ِ اﮐﺜﺮﯾﺖ اﺳﺖ‪ ".‬ﺑﺎ اﯾﻦ هﻤﻪ‪ ،‬ﺛﻮرو ﻣﻨﮑﺮ‬
‫ﺿﺮورت وﺟﻮدی دوﻟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ دوﻟﺖ ﺗﻨﻬﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ی اﻃﺎﻋﺖ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اهﺪاف ﻏﺎﯾﯽ اش اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وی در اﺳﺎس‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ی اﺑﺰار ﺧﻴﺮ و‬
‫ﻧﻬﺎد اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ هﺪﻓﺶ ﭘﻴﺸﺒﺮد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً دﻓﺎع‬
‫از ﺣﻖ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺼﻮد دوﻟﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ"اﻗﻠﻴﺖ ﺧﺮدﻣﻨﺪ ِ" ﺑﻴﺮون ﺧﻮد‬
‫ارج ﮔﺰارد‪.‬‬

‫در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬رﻓﺎﻩ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ‪-‬ﺑﺼﻮرت ﺳﺎﺧﺖ ﺟﺎدﻩ و ﻣﺪرﺳﻪ و ﺣﻔﻆ ﻣﺤﻴﻂ‬
‫‪١٧‬‬
‫– ارﺗﻘﺎء ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬ﺛﻮرو ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺧﻮد ﺗﻤﺎﯾﻞ دارد و ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ‬ ‫زﯾﺴﺖ‬
‫اﻣﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ ﺑﺎ ﻋﺪاﻟﺖ هﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬وﻗﺘﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ‪" :‬ﺑﺴﻴﺎر ﺁﻣﺎدﻩ اﻃﺎﻋﺖ اﺳﺖ‪ّ ".‬‬
‫ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺷﺮﯾﮏ ﺳﺎﮐﺖ و ﻧﺎراﺿﯽ ﺷﺮارت و ﻓﺴﺎد هﺎﯾﺶ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪،‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﭼﻪ ﭼﺎرﻩ ای ﺧﻮاهﺪ داﺷﺖ؟ ﺛﻮرو در ﮐﺘﺎب "هﻔﺘﻪ ای ‪ "...‬ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ ﺳﺎزد ﮐﻪ‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺮّ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان از اﻧﻔﻌﺎل ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪﻩ در ﻣﺘﻮن هﻨﺪو ﭘﻴﺮوی ﮐﺮد‪ .‬روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻤﻼ ﺑﺴﻴﺎر ﻏﺮﺑﯽ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺷﺮﻗﯽ‪ .١٨‬ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ داد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑﻪ‬
‫ً‬ ‫اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎﻩ وی‬
‫‪١٩‬‬
‫ﮐﻪ " هﻴﭽﮕﺎﻩ‬ ‫ﺳﺘﻢ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮد ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ دﻓﻊ ﺧﻮد ﺑﺨﻮدی ﺁن ﺷﻮد‪ .‬ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﺮهﻤﻦ‬
‫‪٢٠‬‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺮادر ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ" اﻟﮕﻮی ﺁرﻣﺎﻧﯽ ﻣﺼﻠﺤﻴﻦ و رادﯾﮑﺎل هﺎ‬
‫ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ی ﻣﻘﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻨﯽ اﺳﺖ‪ ".‬ﻣﺴﻴﺤﯽ ﮐﻪ ﭼﺎﯾﻤﻦ ﻧﻴﺰ از زﻧﺪﮔﻴﺶ‬
‫درس هﺎﯾﯽ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪" :‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺮّ اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ ﻣﮑﻦ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻧﻴﮑﯽ ﺑﺮ ﺁن ﻏﻠﺒﻪ ﮐﻦ‪ ".‬ﺑﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮔﺮاﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﺮ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮔﺮاﯾﯽ ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻼح‬
‫راﺳﺘﻴﻦ اﯾﻦ ﻧﺒﺮد وﺟﺪان اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻘﻂ وﺟﺪان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﭘﺮ ﻧﺸﺎط و ﭘﺮﺗﺤﺮک‬
 ‫‪١١‬‬

‫‪٢١‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﻬﺎدی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺎﻗﺪ روح اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮد ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺁن روح را‬ ‫ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﮕﻔﺘﻪ ی " راﻟﯽ "‬
‫ﺑﻪ ﺁن ﻧﻬﺎد ﺑﺪﻣﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ اﻣﺮی ﻣﻨﻔﻌﻞ ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬هﺪف ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺁن ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭼﻮب ﻻی ﭼﺮخ‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺿﺪ اﺻﻄﮑﺎک اﺳﺖ‪ ،٢٢‬اﻣﺎ هﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺁن‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺮدن‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﮑﻤﮏ ﻣﻌﺮﻓﯽ و ﻋﺮﺿﻪ ی ﻗﺎﻧﻮن اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ی ﻣﻼﮐﯽ ﺑﺮﺗﺮ از‬
‫ﺣﻖ و اﻗﺘﺪار اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺧﻼﻗﯽ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺘﯽ‬
‫اهﺮم ِ ﻧﺎﭼﻴﺰ ِ اﻗﺪام اﻧﻔﺮادی ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ی اﺑﺰاری اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﯾﯽ ﺑﯽ ﭘﺎﯾﺎن‪.‬‬

‫ﺧﻮدداری ﺛﻮرو از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﺶ درﻣﻮرد اهﺪاف و‬
‫اﺻﻮل رﻓﺘﺎرﺧﻮد در "ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ" ﻧﺘﺎﯾﺠﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﮐﻨﺪ –‬
‫‪٢٣‬‬
‫و ﻧﻴﺰ ﭘﺎﯾﺪاری در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺘﻢ در هﺮ ﻧﻘﻄﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﺶ ﮐﺎرﮔﺮی اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎی ﮔﺎﻧﺪی‬
‫ای از ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﯾﯽ از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻼش هﺎی وی اﻧﺪ‪ .‬او ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻮرد اهﺪاف ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪی اﻧﺪﯾﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻼﺣﯽ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺮای ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﻣﺎﻧﺪن هﻤﻴﺸﮕﯽ ﺁن ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ‬
‫دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﯽ ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ "ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ"‪ ،‬ﺛﻮرو را در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺨﻮﺑﯽ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪١٢‬‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫ﺑﻘﻠﻢ‪ :‬هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‬

‫اﯾﻦ ﺷﻌﺎر را ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮم ﮐﻪ " ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ دوﻟﺖ دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﺮﻣﺎن را ﺻﺎدر‬
‫ﮐﻨﺪ‪" .‬ﺑﻌﻼوﻩ دوﺳﺖ ﻣﯽ دارم اﯾﻦ ﺁرزو هﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ و هﻤﺎهﻨﮓ ﺗﺮ ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﭙﻮﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺧﻮاهﺪ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺘﻘﺪم‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‪" :‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‪ ،‬ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻼً ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﮑﻨﺪ" و ﻣﺮدم هﻨﮕﺎﻣﯽ ﺻﺎﺣﺐ اﯾﻦ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﺁن ﺁﻣﺎدﻩ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ هﺎ و‬
‫ً‬ ‫در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬دوﻟﺖ ﭼﻴﺰی ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﯾﮏ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫‪٢٤‬‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﮔﺎهﯽ ﺗﻤﺎم ﺷﺎن ﺿﺪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪ‪ .‬اﻋﺘﺮاﺿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﯾﮏ ارﺗﺶ ﻣﺴﺘﻘﺮ‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﻪ‬
‫ً‬ ‫‪-‬اﻋﺘﺮاﺿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﺮاهﻤﻴﺖ‪ ،‬ﭘﺮﺷﻤﺎر و اﻟﺒﺘﻪ در ﺧﻮر ﮔﺴﺘﺮش اﻧﺪ– ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫اﻋﺘﺮاض ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﯾﮏ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ارﺗﺶ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﺎزوی ﻣﺴﻠﺢ‬
‫‪٢٥‬‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻪ ﮔﺮوﻩ هﺎی دﯾﮕﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ .‬دوﻟﺖ‪ ،‬ﺑﺨﻮدی ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﺎری اﺳﺖ‬ ‫دوﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺁﻧﺮا ﺻﺮﻓﺎ ً ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ارادﻩ ﺷﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ هﻤﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر‪ ،‬ﻗﺒﻞ ازﯾﻨﮑﻪ‬
 ‫‪١٣‬‬

‫ﻣﺮدم ﺑﮑﻤﮏ ﺁن دﺳﺖ ﺑﻌﻤﻞ زﻧﻨﺪ و از ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎرش در ﺟﻬﺖ رﻓﺎﻩ ﺧﻮد ﺳﻮد ﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ی ارﺗﺶ‪ ،‬در ﻣﻌﺮض و ﻣﺴﻨﻌﺪ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎدﻩ و اﻧﺤﺮاف اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﺎهﺪ اﯾﻦ ﻣﺪﻋﺎ‪،‬‬
‫‪٢٦‬‬
‫اﺳﺖ ‪ :‬ﯾﻌﻨﯽ رﻓﺘﺎر اﻓﺮاد ﻧﺴﺒﺘﺎً اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎری ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻨﮓ ﻓﻌﻠﯽ دوﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺎ ﻣﮑﺰﯾﮏ‬
‫ازﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﺴﺘﻘﺮ هﻤﭽﻮن اﺑﺰاری در ﺧﺪﻣﺖ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻪ ی ﻣﺮدم‬
‫از هﻤﺎن اﺑﺘﺪا از ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎرﺑﺮد اﯾﻦ اﺑﺰار ﻣﺤﺮوم ﻣﺎﻧﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺁﯾﺎ دوﻟﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﭼﻴﺰی اﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﯾﮏ ﺳُﻨﺖ ِ‪ -‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺄﺧﺮ‪ -‬ﮐﻪ ﺗﻼش دارد‬
‫ﺧﻮد را دﺳﺖ ﻧﺨﻮردﻩ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ هﺎی ﺑﻌﺪی ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻨﺘﯽ ﮐﻪ در هﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺑﺨﺸﯽ از‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ‪ ،‬ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ وﻣﺎهﻴﺖ اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دهﺪ؟ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻴﺮوی ﺣﻴﺎﺗﯽ و‬
‫ﺗﻼش اﻧﺴﺎن ﻓﺮدﯾﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ی زﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺁن را ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ارادﻩ‬
‫ی ﺧﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺟﻬﺖ دهﺪ وﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ ﺳﻼح ﭼﻮﺑﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﻮی ﺧﻮد‬
‫ﻣﺮدم ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺨﺎﻃﺮ ﭼﻮﺑﯽ ﺑﻮدﻧﺶ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺁن را ﺑﯽ اهﻤﻴﺖ‬
‫ﭘﻨﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﯾﺎ اﺑﺰاری ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﮑﻤﮏ ﺁن‪ ،‬ﻏﺮﯾﻮ‬
‫ﺷﻠﻴﮑﺶ را ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ زﺑﺎﻧﺶ را ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ‪ ،‬ﺑﺨﻮاﺳﺘﻪ اش ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ و راﺿﯽ اش‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫دوﻟﺖ هﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در راﺳﺘﺎی‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺮﮔﺮدﻩ ی ﻣﺮدﻣﺎن ﺳﻮارﺷﺪﻩ وﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ ازﺧﻮد ِ هﻤﻴﻦ ﻣﺮدم را ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ‬
‫هﻤﻨﻮﻋﺎﻧﺸﺎن ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ ‪ ......‬ﭼﻪ ﻧﻴﮑﻮ! ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮ اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬هﻤﮕﯽ ِ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ راﻩ را ﺑﺎز ﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺳﻮار‬
‫ﺷﻮﻧﺪ! اﻣﺎ ﻧﻪ‪ ،‬در ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻦ‪ ،‬اﯾﻦ دوﻟﺖ هﺮﮔﺰ ﺑﻤﻴﻞ ﺧﻮد‪ ،‬دل و ﺟﺮات اﻗﺪاﻣﯽ ﺟﺴﻮراﻧﻪ را ﺑﺨﺮج‬
‫ﻧﺪادﻩ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﺎﻧﻮﻋﯽ از اﻧﮕﻴﺰﻩ وﺗﻤﺎﯾﻞ ﮐﻪ او را از اهﺪاف ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪﻩ اش هﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دور‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫دوﻟﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رود‪ ،‬ﺁزادﮔﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ را ﮐﻪ زﺑﺎﻧﺰد ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﻣﻠﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ؛ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﮑﺮ ﻏﺮب ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ را ﺁﺑﺎد و ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﻧﻤﯽ ﺳﺎزد و ﺑﻪ اﻣﺮ‬
‫ﺁﻣﻮزش ﻧﻤﯽ ﭘﺮدازد‪ .‬هﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺮهﻮن وﯾﮋﮔﻴﻬﺎی ذاﺗﯽ ﺧﻮد ِ ﻣﺮدم‬
‫ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دوﻟﺖ ﮔﺎهﯽ اوﻗﺎت در ﮐﺎرهﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ازﯾﻦ هﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﮑﻤﮏ ﺁن ﺑﻪ‬
 ‫‪١۴‬‬

‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺗﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺁﺳﻮدﻩ ﺑﮕﺬارﻧﺪ و هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻨﺪ ﺗﺮﯾﻦ دوﻟﺖ ﯾﻌﻨﯽ واﻧﻬﺎدﻩ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻠﺖ!‬

‫ﺗﺠﺎر و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن هﻢ اﮔﺮ هﻤﭽﻮن ﻓﻨﺮ اﻧﻌﻄﺎف ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ هﺮﮔﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از‬
‫ﻣﺮﺗﺒﺎ در ﻣﺴﻴﺮﺷﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ دهﻨﺪ ﭘﺮش ﮐﻨﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را دور‬
‫ً‬ ‫روی ﻣﻮاﻧﻌﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬاران‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ و در واﻗﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎب ِ ﻣﻴﻞ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﯽ ﺷﺎن ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ و‬
‫ﻟﮕﺪ ﻣﺎل ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺨﻮاهﺪ در ﻣﻮرد ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاران‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﻴﺠﻪ ی اﻋﻤﺎل ﺁﻧﺎن ‪ -‬و ﻧﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻴﺎت؛ ﮐﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﻧﻴﺎت‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ را ﻧﺎﻗﺺ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ -‬ﻗﻀﺎوﺗﯽ ﮐﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﭙﺬﯾﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺮدان ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ هﺎﯾﺸﺎن‪ ،‬ﺷﺮﯾﮏ ﺟﺮم ﮔﻤﺮاهﺎن ﺧﺮاﺑﮑﺎری اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻋﺎﻣﺪاﻧﻪ ﺑﺮ روی رﯾﻞ هﺎی راﻩ ﺁهﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﻄﺎر هﺎ و ﺧﻄﻮط ﺁهﻦ را ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫در واﻗﻊ اﯾﻨﺎن ﺑﺎ دﺧﺎﻟﺖ هﺎﯾﺸﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺎﻧﻊ ﺟﺮﯾﺎن ﻃﺒﻴﻌﯽ اﻣﻮرﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﮔﺮ ﺁن‪.‬‬

‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ واﻗﻊ ﺑﻴﻨﺎﻧﻪ و هﻤﭽﻮن ﯾﮏ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻣﺴﺌﻮل ﺳﺨﻦ ﮔﻮﺋﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ‪ -‬ﺑﺮﺧﻼف ﺁﻧﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺁدم ﺑﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ -‬ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻧﺎﺑﻮدی ﺑﻴﺪرﻧﮓ دوﻟﺖ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻮراً دوﻟﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮاهﻢ ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ هﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻧﻮع دوﻟﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ‬
‫اﻋﺘﻘﺎداﺗﺶ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﺮاﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻧﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻴﻦ ﺁﮔﺎهﯽ در راﺳﺘﺎی ﺗﺤﻘﻖ ﺁن دوﻟﺖ "ﺑﻬﺘﺮ"‬
‫ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﮐﻼم ﺁﺧﺮ اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﻗﺪرت در دﺳﺖ ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ اﮐﺜﺮﯾﺘﯽ ﻣﺠﺎزﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺪﺗﯽ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺟﺎزﻩ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﻣﺤﻖٌ ﺗﺮ از دﯾﮕﺮاﻧﻨﺪ و ﺑﺎز هﻢ ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر‪ ،‬ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﻗﻠﻴﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺪﯾﻦ‬
‫ﺳﺒﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن از ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ ﻗﻮﯾﺘﺮﯾﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ در ﺁن‪ ،‬اﮐﺜﺮﯾﺖ‬
‫در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮارد ﺣﮑﻢ ﺁﺧﺮ را ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ در ﺣﺪ اﻧﺘﻈﺎر و ﻓﻬﻢ ﻋﺎﻣﻪ ی ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﻧﻤﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺼﻒ و ﻋﺎدل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺁﯾﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ داﺷﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺣﺎﮐﻢ‪ ،‬هﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﮐﻨﺎر‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ وﺟﺪان از ﻣﺴﻴﺮ ﻗﻀﺎوت هﺎی ﺧﻮد‪ ،‬در ﻣﻮرد درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﮑﻠﻴﻒ‬
‫ﻧﮑﻨﺪ؟ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﺁن‪ ،‬ﻓﻘﻂ در ﻣﻮارد ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻋﺪﻩ ی ﻣﺼﻠﺤﺖ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﻧﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ وﺟﺪان را ﻧﻴﺰ در ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﺧﻮد دﺧﻴﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ؟ ﺁﯾﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ‬
 ‫‪١۵‬‬

‫ﺣﺘﯽ ﻟﺤﻈﻪ ای‪ ،‬ﯾﺎ ذرّﻩ ای‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰاران ﺑﻔﺮوﺷﺪ؟‬
‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﺪ وﺟﺪاﻧﺶ را ّ‬

‫ﭘﺲ وﻇﻴﻔﻪ ی وﺟﺪان ﺑﺸﺮی ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از هﺮ ﭼﻴﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ و ﭘﺲ از ﺁن ﺷﻬﺮوﻧﺪ‪ .‬ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن هﻤﺎن اﺣﺘﺮاﻣﯽ را ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ و راﺳﺘﯽ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ وﻇﻴﻔﻪ ای ﮐﻪ ﻣﻦ ﺣﻖ ﭘﺬﯾﺮش ﺁن را دارم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در هﺮ زﻣﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ "درﺳﺖ" ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﯽ دهﻢ اﻧﺠﺎم دهﻢ‪.‬‬
‫ﺟﺎن ﮐﻼم‪ ،‬اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ی ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ"ﺷﻮرای ﺷﻬﺮ ﺑﯽ وﺟﺪان اﺳﺖ"‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﻮراﯾﯽ‬
‫ﻣﺘﺸﮑﻞ از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎوﺟﺪان‪ ،‬ﺷﻮراﯾﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ وﺟﺪاﻧﯽ ﺟﻤﻌﯽ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬هﺮﮔﺰ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را ذرﻩ ای ﻣﻨﺼﻒ ﺗﺮ و ﻋﺎدل ﺗﺮ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ و ﺑﺎ اﺣﺘﺮام ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﻮد‪،‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﻃﺮﻓﺪاراﻧﺶ را ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺰاران هﺮروزﻩ ی ﺳﺘﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﺷﺎﯾﻊ و ﻃﺒﻴﻌﯽ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﺎروا از ﻗﺎﻧﻮن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺎهﺪ ﺑﺎﺷﯽ اﻧﺒﻮهﯽ از‬
‫اﻓﺴﺮان‪ ،‬درﺟﻪ داران وﺳﺮﺑﺎزان‪ ،‬هﻤﮕﯽ ﺑﺎ ﻧﻈﻤﯽ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺁﻣﻴﺰ اﻣﺎ ﺑﺮﺧﻼف ارادﻩ ی ﺷﺨﺼﯽ‪،‬‬
‫از ﺗﭙﻪ و ﻣﺎهﻮر هﺎ ﺑﺴﻮی ﺟﺒﻬﻪ هﺎی ﺟﻨﮓ رهﺴﭙﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻪ ﺑﺮﺧﻼف ارادﻩ ﺷﺎن‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف ﻋﻘﻞ‬
‫ﺳﻠﻴﻢ و وﺟﺪاﻧﺸﺎن ‪ ،‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﭘﻴﺸﺮوی را ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮﻣﺎﺟﺮا و دﺷﻮار ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﯽ دهﺪ و‬
‫ﻗﻠﺐ را از ﺗﺮس ﺷﺪﯾﺪا ﺑﻪ ﺗﭙﺶ در ﻣﯽ ﺁورد! ﺑﺴﻮی ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﯽ ﻧﺎﭘﻴﺪا "رواﻧﻪ" اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﺎن‬
‫ﺷﮑﯽ ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ درﮔﻴﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺪون هﻴﭻ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﺁن ﺗﻦ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ اﯾﻦ ﺟﻤﻊ از ﭼﻪ ﻗﻤﺎﺷﯽ اﻧﺪ؟ از ﺟﻨﺲ ﻣﺮدم ﻋﺎدی؟ ﯾﺎ از ﻗﻤﺎش ﭘﺎدﮔﺎن هﺎ و‬
‫ﻓﺸﻨﮓ هﺎی ﻣﺘﺤﺮک ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻪ در ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻌﺪاد ﮐﻤﯽ از اﻓﺮاد ﻻاﺑﺎﻟﯽ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺪرت اﻧﺪ؟ از‬
‫"ﭘﺎدﮔﺎن هﺎی ﺗﻔﻨﮕﺪاران درﯾﺎﯾﯽ" دﯾﺪن ﮐﻨﻴﺪ و ﺳﺮﺑﺎزش را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎز‪ ،‬درﺳﺖ هﻤﺎن‬
‫اﻧﺴﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ دوﻟﺖ‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ از ﻧﻮع ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ اش ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺎﻓﺮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ از ﺟﺎدوی ﻧﻔﺮت اﻧﮕﻴﺰ دوﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺮ روی ﻣﺮدم‪ .‬ﺧﻮاهﻴﺪ دﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫واﻗﻌﺎ ﻣﺮدﻩ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ رﻧﮓ‬
‫ً‬ ‫ﺻﺮﻓﺎ ﺳﺎﯾﻪ و ﺷﺒﺤﯽ اﺳﺖ از اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ً‬ ‫ﻣﺤﺼﻮل ‪-‬اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎز‪-‬‬
‫و ﻟﻌﺎب زﻧﺪﮔﯽ و ﺑﻪ ﻗﻮﻟﯽ ‪ :‬هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﮐﻔﻦ و دﻓﻦ ‪ ،‬در زﯾﺮ ﺳﻼح ﺧﻮد ﻣﺪﻓﻮن‪.‬‬
‫هﺮﭼﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺻﺤﻨﻪ ﺣﺘﯽ دردﻧﺎک ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬
‫" ﺑﺮﻓﺮاز ﮔﻮری ﮐﻪ دﻻورﻣﺎن ﻣﺪﻓﻮﻧﺶ ﺑﻮد‬
 ‫‪١۶‬‬

‫ﻧﻪ ﺻﺪای ﻃﺒﻠﯽ‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﻼﻣﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺎک‪،‬‬

‫ﻧﻪ ﺳﺮﺑﺎزی وﻧﻪ ﺷﻠﻴﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﺁﺧﺮﯾﻦ وداع‪،‬‬
‫‪٢٧‬‬
‫ﮔﺎهﯽ ﮐﻪ اﻓﺰار و ﯾﺮاﻗﺶ را ُﺗﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ زﯾﺮ دﯾﻮار هﺎی ﻗﻠﻌﻪ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪﯾﻢ"‬
‫ﺗﻮدﻩ هﺎی ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺟﺴﻢ ﺷﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺎﺷﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ درﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺁدﻣﻴﺎن هﻤﺎن‬
‫ﻧﻔﺮات ارﺗﺶ ﻣﺴﺘﻘﺮ رﺳﻤﯽ و ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﺒﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺑﮕﻴﺮان ﺁﺷﻮﺑﮕﺮ و ازﯾﻦ‬
‫ﻗﻤﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬در اﯾﻨﺎن اﺛﺮی از ﺗﻤﺮﯾﻨﯽ ﺁزاداﻧﻪ‪ ،‬ﭼﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ی ﻗﻀﺎوت ﯾﺎ اﺣﺴﺎس اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺑﭽﺸﻢ ﻧﻤﯽ ﺁﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﻄﺤﯽ ﭘﺴﺖ هﻤﭽﻮن ﭼﻮب و ﺧﺎک و ﺳﻨﮓ ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ‬
‫دهﻨﺪ و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ در ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺁدﻣﮏ هﺎی ﭼﻮﺑﯽ ای هﻤﭽﻮن اﯾﻨﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺧﺘﺮاع ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺰهﻤﭽﻮن اﯾﻨﺎن در ﺧﺪﻣﺖ هﺪف ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اهﺪاف وﻓﺮﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﻴﺰی ﺑﻴﺶ از ﺁدﻣﮏ هﺎی‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ از ﮐﺎﻩ و ﮐﻠﻮخ اﺣﺘﻴﺎج ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ارزش اﯾﻨﺎن ﻓﻘﻂ هﻢ ارز اﺳﺒﺎن و ﺳﮕﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﺧﻮب ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻗﯽ اﻓﺮاد از ﻗﺒﻴﻞ‬

‫ً‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد هﻤﻴﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫اﮐﺜﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاران‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‪ ،‬ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﮐﺎرﻣﻨﺪان دﻓﺘﺮی‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻣﻐﺰﺷﺎن در ﺧﺪﻣﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺑﻨﺪرت اﻣﺘﻴﺎزی اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ هﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ‬
‫ﺁورﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ای ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﮐﻪ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﻧﻴﺰ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬درﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد اﻧﺪﮐﯽ هﻢ ‪ -‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎن ‪ ،‬وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎن ‪،‬‬
‫ﺷﻬﺪا ‪ ،‬ﻣﺼﻠﺤﻴﻦ" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩ " و ﻧﻴﺰ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﺣﻘﻴﻘﯽ – از ﻃﺮﯾﻖ وﺟﺪان‬
‫ﺑﻴﺪارﺷﺎن ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻮﻗﺖ ﺿﺮورت ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﺁﻧﺎن ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ دﺷﻤﻦ‬
‫ً‬ ‫را در ﻣﻘﺎﺑﻞ دوﻟﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬ازﯾﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﺮدﻣﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬وی ﺧﻮد را هﻤﭽﻮن‬
‫‪٢٨‬‬
‫‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﮐﺎری ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻮم ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﯽ ﺳﺎزد ﺗﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﺎﻧﻊ ورود ﺑﺎد از درز ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻄﺎی ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﺑﻪ ﻟﻘﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ ‪:‬‬
‫"ﭘﺎک ﺳﺮﺷﺖ ﺗﺮ از ﺁﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﺮدﮔﯽ ﭘﺬﯾﺮم‪،‬‬
‫ﯾﺎاﯾﻦ ﮐﻪ هﻤﭽﻮن ﺧﺪﻣﺘﮕﺰار و اﺑﺰاری ﻣﻔﻴﺪ ‪،‬‬
 ‫‪١٧‬‬

‫ﻓﺮاش ﮔﻮش ﺑﻔﺮﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻢ‬

‫ّ‬
‫‪٢٩‬‬
‫در رﮐﺎب هﺮ ﺣﺎﮐﻤﯽ‪ ،‬در هﺮ ﮐﺠﺎی ﺧﺎک"‬

‫ﻃﺮﻓﻪ اﯾﻨﮑﻪ هﺮ ﻓﺮدی ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ وﺟﻮد ﺧﻮد را در اﺧﺘﻴﺎر هﻤﻨﻮﻋﺎﻧﺶ ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ ،‬در ﭼﺸﻢ ﺁﻧﺎن‬
‫ﺑﯽ ﺧﻴﺮ و ﺧﻮدﺧﻮاﻩ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺸﯽ از وﺟﻮد ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺁﻧﺎن واﻣﯽ‬
‫ﮔﺬارد‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ و اﻧﺴﺎن دوﺳﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد!‬

‫اﯾﻦ روزهﺎ ﺁدﻣﯽ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﺪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪ ،‬ﺑﺎ دوﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻨﺪ ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﺪون ﻧﻔﺮت ﺑﺎ ﺁن هﻤﺮاهﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ هﻢ ﻧﻤﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﻢ ﺗﺸﮑﻴﻼﺗﯽ ﺳﻴﺎﺳﯽ را ﺑﻌﻨﻮان ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺧﻮدی ﺑﭙﺬﯾﺮم ﮐﻪ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺣﮑﻮﻣﺖ " ﺑﺮدﻩ‬
‫داران " ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺣﻖ اﻧﻘﻼب ﮐﺮدن را ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻖ ﺧﻮدداری از وﻓﺎداری و ﺗﺒﻌﻴﺖ از‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ و ﺣﻖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁن‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺘﻤﮕﺮی ﯾﺎ ﺑﯽ ﮐﻔﺎﯾﺘﯽ اش ﻋﻈﻴﻢ و ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﺮﯾﺒﺎ هﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﺼﺪاق ﻧﺪارد‪،‬‬
‫ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺮوزﻩ ﺗﻘ ً‬
‫وﻟﯽ ﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ در اﻧﻘﻼب ‪ ١٧٧۵‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻣﺼﺪاق داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.٣٠‬‬
‫اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺪ اﺳﺖ ﭼﻮن روی ﮐﺎﻻی ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻌﻴﻨﯽ در‬
‫ﺑﻨﺎدرش ﻣﺎﻟﻴﺎت زﯾﺎدی ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل اﻋﺘﺮاض ﻧﮑﺮدﻧﻢ ﺑﻪ ﺁن ﺑﺴﻴﺎر زﯾﺎد ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺪون ﺁن اﺟﻨﺎس ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﮕﺬراﻧﻢ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺎﺷﻴﻦ هﺎ اﺻﻄﮑﺎک ﺧﻮد را دارﻧﺪ و‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺻﻄﮑﺎک ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻴﺮوهﺎی ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ‪ ،‬ﺗﻌﺎدل را ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺮاﻧﺪازی اﯾﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎ هﺮ دﯾﺪﮔﺎهﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮد ﺷﺮّ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻣﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﺻﻄﮑﺎک ﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﻣﺰاﺣﻢ ﺧﻮد ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ازﺷﺮ اﯾﻦ‬
‫ّ‬ ‫ﺳﺘﻢ و دزدی‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻨﻈﺮم ﺑﻬﺘﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺁن ﭘﺲ‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺧﻼص ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺸﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﮐﺸﻮری ﮐﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻬﺪ ﺁزادی ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮدﻩ اﻧﺪ و هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ﮐﺸﻮری ﺑﺸﮑﻠﯽ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ‪،‬ﺗﺤﺖ‬
‫ﺳﺮﮐﻮب وﺗﺼﺮف ارﺗﺸﯽ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ و زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ ادارﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،٣١‬ﻓﮑﺮ ﻣﯽ‬
 ‫‪١٨‬‬

‫ﮐﻨﻢ ﺷﻮرش و اﻧﻘﻼب اﻧﺴﺎن ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪ اﻗﺪاﻣﯽ زود رس ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ وﻇﻴﻔﻪ راﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺿﺮوری و ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﻣﯽ ﺳﺎزد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻮر ﻣﻮرد ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ ﮐﺸﻮر ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﺎن ارﺗﺶ ﻣﻬﺎﺟﻢ را ﺑﻪ ﻣﮑﺰﯾﮏ ﮔﺴﻴﻞ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٣٢‬‬
‫ﮐﻪ ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ اﺳﺖ ﻏﻴﺮرﺳﻤﯽ‪ ،‬در ﮐﻨﺎر ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﺴﻴﺎری ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﯽ‬ ‫ﭘﻠﯽ‬
‫در ﮐﺘﺎب ﺧﻮد در ﻓﺼﻞ " وﻇﻴﻔﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ " ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻟﺰاﻣﺎت‬
‫ﻣﺪﻧﯽ را ﺑﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺟﻮﺋﯽ ﺗﻘﻠﻴﻞ دادﻩ ودر اداﻣﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ " :‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪،‬‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﯽ را ﻻزم دارد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‪ ،‬ﺑﺪون وﺟﻮد ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﻮد ﯾﺎ ﺁن را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﺸﻴﺖ ﺧﺪاوﻧﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ‪......‬از دوﻟﺖ‬
‫ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﺷﺪﻩ اﻃﺎﻋﺖ ﺷﻮد – و ﻧﻪ ﭼﻴﺰی دﯾﮕﺮ " ‪ .‬ﺑﺎ ﻗﺒﻮل اﯾﻦ اﺻﻞ‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ ورزی در هﺮ ﻣﻮرد‬
‫ﺧﺎص ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ای از ﮐﻤﻴﺖ ﺧﻄﺮ و ﻋﻠﺖ اﻋﺘﺮاض از ﯾﮏ ﺳﻮ و از دﯾﮕﺮ ﺳﻮ‪،‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل و هﺰﯾﻨﻪ ی ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺁن ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬وی ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ " :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫هﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﺮای ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻀﺎوت ﺧﻮاهﺪ زد‪ ".‬اﻣﺎ ﻇﺎهﺮاً ﭘﻠﯽ هﺮﮔﺰ در اﻧﺪﯾﺸﻪ‬
‫ی ﻣﻮاردی ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﺮﺁن هﺎ ﺣﮑﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ :‬در اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد‪،‬‬
‫ﻣﺮدم و هﻤﭽﻨﻴﻦ هﺮ ﻓﺮدی‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ هﺮ ﻗﻴﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺪﻩ ﻋﺪاﻟﺖ را اﺟﺮا ﮐﻨﻨﺪ وهﺰﯾﻨﻪ هﺎی‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺁن را ﻧﻴﺰ ﭘﺬﯾﺮا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻦ از روی ﺑﯽ اﻧﺼﺎﻓﯽ ﺗﺨﺘﻪ ای را ﺑﺰور از دﺳﺖ ﻏﺮﯾﻘﯽ ﺑﺪر ﺁورم‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺘّﯽ ﺑﻘﻴﻤﺖ ﻏﺮق‬
‫‪٣٣‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ زﻋﻢ ﭘﻠﯽ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ اﺳﺖ ‪ .‬اﻣﺎ در اﯾﻦ ﻣﻮرد‬ ‫ﺷﺪن ﺧﻮد‪ ،‬ﺁن را ﺑﻪ او ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻢ‬
‫ﺧﺎص ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ی او‪ ،‬ﺁن ﮐﺲ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺟﺎﻧﺶ راﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﮐﻨﻮن ﺁن را از‬
‫دﺳﺖ ﺧﻮاهﺪ داد‪ .٣٤‬اﯾﻨﺎن در ﻟﺤﻈﻪ ی ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﮕﻬﺪاری ﺑﺮدﮔﺎن دﺳﺖ ﺑﺮدارﻧﺪ و ﺟﻨﮓ‬
‫ﻣﮑﺰﯾﮏ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻘﻴﻤﺖ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺘﺸﺎن ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ی ﯾﮏ ﻣﻠﺖ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻣﻠﺖ هﺎ در ﻋﻤﻞ ﺑﺎ " ﭘﻠﯽ " ﻣﻮاﻓﻘﻨﺪ ‪ ،‬اﻣﺎ ﺁﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﭙﺬﯾﺮد ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮔﺮان‬
‫‪٣٥‬‬
‫دﻗﻴﻘﺎً ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﺑﺤﺮان ﻓﻌﻠﯽ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﻧﺸﻴﻦ‬
 ‫‪١٩‬‬

‫" ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﯽ درﺑﺎری‪ ،‬هﺮزﻩ ای ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻪ ای ﺳﻴﻤﻴﻦ‪،‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﻪ " ﮐﺎری" ﺗﮑﺮاری وادارش ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬‬
‫و روﺣﺶ را در ﻣﻴﺎن ﺧﺎر و ﺧﺎﺷﺎک ﺑﺮوی ﺧﺎک ﮐﺸﺎﻧﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪".‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ واﻗﻊ ﺑﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن اﺻﻼﺣﺎت در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ‪ ،‬ﺻﺪهﺎهﺰار‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺻﺪهﺎهﺰار ﺑﺎزرﮔﺎن و ﻣﺰرﻋﻪ دار هﻤﻴﻨﺠﺎﺋﯽ ) ﺷﻤﺎﻟﯽ (‬
‫اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﮐﺸﺎورزی ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﻧﺪ و ﺑﺮﻋﮑﺲ ‪ ،‬ﺁﻣﺎدﻩ ی اﺟﺮای‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﻪ هﺮ ﻗﻴﻤﺖ در ﻣﻮرد ﺑﺮدﮔﺎن و ﻣﮑﺰﯾﮑﯽ هﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬روی ﺳﺨﻦ ﻣﻦ ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن‬
‫دوردﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در هﻤﻴﻦ ﻧﺰدﯾﮑﯽ هﺎ و در وﻃﻦ ﻣﺎ ﻣﯽ زﯾﻨﺪ و ﺑﺎ‬
‫ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ دورﻧﺪ هﻤﮑﺎری و از ﺁﻧﻬﺎ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺪون وﺟﻮد اﯾﻦ ﻧﺰدﯾﮑﺎن ‪ ،‬دﺷﻤﻨﺎن‬
‫دوردﺳﺖ ﺧﻄﺮی ﻧﺪارﻧﺪ ‪ .‬ﻋﺎدت ﮐﺮدﻩ اﯾﻢ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﺗﻮدﻩ ی اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺁﻣﺎدﮔﯽ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻋﺠﻮﻟﻨﺪ‪،‬‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻬﺒﻮد و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﺁهﺴﺘﮕﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و ﭼﻮﻧﮑﻪ اﻗﻠﻴﺖ ﻧﺎراﺿﯽ وﺧﻮاﺳﺘﺎر‬
‫اﺻﻼﺣﺎت ﭼﻨﺪان ﻋﺎﻗﻠﺘﺮ ﯾﺎ ﺑﻬﺘﺮ از اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای اﺟﺮای اﺻﻼﺣﺎت‬
‫ﻋﺠﻠﻪ ﮐﺮد وﺧﻮد را ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻧﺎن ﺳﭙﺮد‪ .‬ﺧﻴﻠﯽ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺑﻪ هﻤﺎن ﺧﻮﺑﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ‬
‫در اﻗﻠﻴﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻧﻴﮑﯽ ﻣﻄﻠﻘﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺣﻀﻮر دارد‪ ،‬و ﻗﺪرت‬
‫ﺁن را دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﺠﺰﻩ ی ﺧﻮد ﮐﻞ ﺗﻮدﻩ هﺎ را ﺑﺠﻨﺒﺶ و ﺳﺮزﻧﺪﮔﯽ وادارد‪ .‬ﭘﺲ ﻋﺠﻮل‬
‫‪٣٦‬‬
‫ﻣﺒﺎش!‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ هﺰاران ﻧﻔﺮ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ در" ﻧﻈﺮ" ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺮدﮔﯽ و ﺟﻨﮓ اﻧﺪ ‪:‬‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎاﯾﻨﻬﻤﻪ‪ ،‬در " ﻋﻤﻞ " ﮐﺎری ﺑﺮای ﭘﺎﯾﺎن دادن ﺑﻪ اﯾﻦ اوﺿﺎع ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ دهﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻓﺮزﻧﺪان واﺷﻨﮕﺘﻦ و ﻓﺮاﻧﮑﻠﻴﻦ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ دﺳﺘﺎﻧﯽ در ﺟﻴﺐ ﻣﯽ ﻧﺸﻴﻨﻨﺪ‬
‫و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﭼﻪ ﮐﻨﻨﺪ و اﻟﺒﺘﻪ ﮐﻪ ﮐﺎری هﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺁزادی ﺑﺸﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺁزادی ﺗﺠﺎرت درﻣﺮﺗﺒﻪ ی دوم ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ و ﭘﺲ از‬
‫ﺧﻮردن ﺷﺎم ‪ ،‬ﺑﻪ ﺁراﻣﯽ و در ﺳﮑﻮت ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺮخ اﺟﻨﺎس ﺑﺎزار را هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺁﺧﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﻴﻪ‬
‫هﺎی رﺳﻴﺪﻩ از ﺟﻨﮓ ﻣﮑﺰﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺷﺎﯾﺪ روی هﺮ دوی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاب ﻣﯽ روﻧﺪ ‪.‬‬
‫ازﯾﻨﺎن ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻢ اﯾﻦ روزهﺎ ﻧﺮخ ﯾﮏ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﺮف و وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺖ ﭼﻨﺪ دﻻر اﺳﺖ ؟ ! ﺗﺮدﯾﺪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﺗﺄﺳﻒ ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و ﮔﺎهﯽ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﺮﯾﻀﻪ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪ ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺆﺛﺮ و ﻗﺎﻃﻊ‬
 ‫‪٢٠‬‬

‫ﺷﺮ" را ﺗﺎزﻩ ﻧﻔﺲ ﺗﺮ‬

‫ّ‬ ‫اﻗﺪام ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮای دﯾﮕﺮان ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﻣﻴﻞ ﺻﺒﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺁﻧﺎن "‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﺘﺶ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﺗﺎﺧﻮد اﯾﻨﺎن ﻧﻴﺰ دﯾﮕﺮ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ" ﺑﯽ ﻋﻤﻠﯽ" ﺧﻮد‬
‫در راﻩ " ﺧﻴﺮ" ﺗﺄﺳﻔﯽ ﺑﺨﻮرﻧﺪ و ﺷﺮ هﻢ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻴﮑﺒﺎرﻩ ﻗﺎل ﻗﻀﻴﻪ را ﺑﮑﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﯾﮏ رای ارزان و ﺑﯽ ارزش ﺑﻪ ﺻﻨﺪوق ﻣﯽ اﻧﺪازﻧﺪ‪ ،‬و هﻨﮕﺎم ﻋﺒﻮر ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﮐﻨﺎرﺷﺎن‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫اﮐﺮاﻩ‪ ،‬ﮐﻼهﯽ ﺑﻪ اﺣﺘﺮام او از ﺳﺮ ﺑﺮﻣﯽ دارﻧﺪ ‪:‬‬
‫"ﻧﻴﮑﻤﺮدی ﺣﻘﻴﻘﯽ" در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻬﺼﺪ و ﻧﻮد وﻧﻪ دوﺳﺘﺪار ﻧﻴﮑﻤﺮدی!‬
‫ﺣﺎل ﺁﻧﮑﻪ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﻟﮏ واﻗﻌﯽ ﯾﮏ ﮐﺎﻻ‪ ،‬ﮐﺎر راﺣﺖ ﺗﺮی اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﻮﻗﺘﯽ‬
‫ﺁن‪ .‬اﯾﻨﺎن ﻣﺎﻟﮏ ﭘﺸﻴﺰی هﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ!‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎزی اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺗﺨﺘﻪ ﻧﺮد و دوز ﺑﺎزی‪ ،٣٧‬ﺑﺎ ﻗﺪری رﻧﮓ و ﺑﻮی‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ‪ ،‬ﺑﺎزی ای ﺑﺎ راﺳﺘﯽ و ﻧﺎراﺳﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺎزی ای ﺑﺎ ﻣﻌﻀﻼت اﺧﻼﻗﯽ و ﺷﺮط ﺑﻨﺪی هﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺪﻧﺒﺎل دارد‪ .‬ﺷﺨﺼﻴﺖ اﯾﻦ رای دهﻨﺪﮔﺎن ﺑﯽ رﯾﺸﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ‪ ،‬ﻣﻦ رأﯾﻢ را ﻣﯽ‬
‫اﻧﺪازم ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺧﻴﻠﯽ‬
‫ﻧﮕﺮان اﯾﻦ هﻢ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﮑﻨﺪ هﻤﺎن ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﭘﻴﺮوز ﻧﺸﻮد ‪ .‬ﻣﺎﯾﻠﻢ اﯾﻦ ﭘﻴﺮوزی ﯾﺎ‬
‫ﺷﮑﺴﺖ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ی اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺑﮕﺬارم ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﻟﺰام ﺁن هﺮﮔﺰ از ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮔﺮاﯾﯽ ﺗﺠﺎوز‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﺣﺘﯽ رأی دادن ﺑﻪ " ﺣﻘﻴﻘﺖ و راﺳﺘﯽ " دﻗﻴﻘﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن" هﻴﭻ ﺗﻼش‬
‫و ﺗﻘﻼﯾﯽ " ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺁن اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺑﻴﺎن ﺿﻌﻴﻔﯽ اﺳﺖ از ﻣﻴﻞ ﺗﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزی ﺁن ‪ .‬ﺧﺮدﻣﻨﺪ ‪" ،‬‬
‫راﺳﺘﯽ " را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺨﺖ و اﻗﺒﺎل ﻧﻤﯽ ﺳﭙﺎرد ‪ .‬ﺑﻪ ﺁرزوی ﻏﻠﺒﻪ از ﻃﺮﯾﻖ رأی اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻧﻤﯽ ﻧﺸﻴﻨﺪ ‪ .‬در ﻋﻤﻞِ ﺗﻮدﻩ هﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺧﻴﺮ ﻧﺎﭼﻴﺰی وﺟﻮد دارد ‪ .‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬
‫هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺑﻪ اﻟﻐﺎی ﺑﺮدﮔﯽ رأی ﻣﯽ دهﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁن‬
‫ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﺷﺪﻩ اﻧﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﻮارد ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی از ﺑﺮدﮔﯽ ﺑﺮای اﻟﻐﺎء ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ازﯾﻦ ﭘﺲ ﺧﻮد اﯾﻨﺎن اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮدﮔﺎن ﻣﻮﺟﻮد ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬رأی او‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﺴﺮﯾﻊ ﺑﺮاﻧﺪازی ﺑﺮدﮔﯽ ﺧﻮد وی ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٣٨‬‬
‫ﯾﺎ ﺟﺎﺋﯽ دﯾﮕﺰ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻧﺎﻣﺰدی ﺑﺮای رﯾﺎﺳﺖ‬ ‫از اﺟﻼﺳﯽ ﺧﺒﺮ دارم ﮐﻪ در ﺑﺎﻟﺘﻴﻤﻮر‬
‫ﺟﻤﻬﻮری ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻓﺮهﻴﺨﺘﮕﺎن و اﻓﺮادی اﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﺣﺮﻓﻪ‬
‫اﯾﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ اهﻤﻴﺖ اﯾﻦ هﻤﺎﯾﺶ در ﻧﺰد اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺘﻘﻞ ‪ ،‬هﻮﺷﻤﻨﺪ و ﺷﺮﯾﻒ ﺑﻌﻨﻮان‬
 ‫‪٢١‬‬

‫ﯾﮏ رای دهﻨﺪﻩ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﭼﻪ ﺗﺼﻤﻴﻤﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺳﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﺁﯾﺎ ﻣﺎ‬
‫از ﻣﺰﯾﺖ ﺧﺮد و ﺷﺮف اﻣﺜﺎل اﯾﻦ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﺷﺮﯾﻒ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﻮد ﺑﺒﺮﯾﻢ؟ ﺁﯾﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻴﻢ روی‬
‫ﺗﻌﺪادی رأی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﻴﻢ ؟ ﺁﯾﺎ اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎری در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ در‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟‬

‫اﻣﺎ ﻧﻪ‪ ،‬اﯾﻨﻄﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ :‬ﺑﻨﺎﮔﻬﺎن ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻢ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ازو ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺮﯾﻒ ﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﻴﺪرﻧﮓ‬
‫از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺧﻮد راﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬و هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺘﺶ دﻻﯾﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮی دارد ﮐﻪ از‬
‫وی ﻧﻮﻣﻴﺪ ﺷﻮد‪ ،‬اوﺳﺖ ﮐﻪ از ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﻣﺄﯾﻮس ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ .‬وی ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻧﺎﻣﺰدان راﮐﻪ ﺁﻧﭽﻨﺎن ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮرد " دم دﺳﺖ " ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺰﯾﻨﺪ وﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ او ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﺮای هﺮ هﺪف ﻋﻮام ﻓﺮﯾﺒﺎن ﺁﻣﺎدﻩ و " دم دﺳﺖ " اﺳﺖ‬
‫‪ .‬ارزش رأی او از رأی ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﯾﺪاری ِ هﺮ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ی ﺑﯽ وﺟﺪان ﯾﺎ ﺑﻮﻣﯽ ﻣﺰدوری ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬
‫‪ .‬ﻋﺠﺐ اﺳﺖ از ﻣﻮﺟﻮدی ﮐﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻗﻮل هﻤﺴﺎﯾﻪ ام‪ " :‬در ذاﺗﺶ ﮔﻮهﺮی اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﯾﺪ وﻓﺮوش ﻧﻴﺴﺖ "!‬

‫ﺁﻣﺎرهﺎی ﻣﺎ در اﺷﺘﺒﺎهﻨﺪ‪ :‬ﻇﺎهﺮا ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ ،‬رﺷﺪ ﺑﺴﻴﺎر زﯾﺎدی داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ‬
‫اﻧﺴﺎن واﻗﻌﯽ درﯾﮏ هﺰار ﻣﺎﯾﻞ ﻣﺮﺑﻊ اﯾﻦ ﮐﺸﻮر وﺟﻮد دارد؟ ﺑﺴﺨﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﯾﮏ‬
‫ﻧﻔﺮ‪ .‬دوﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺁﯾﺎ ﻗﺼﺪ ﻧﺪارد اﻓﺮادی را ﺑﻪ ﺳﮑﻮﻧﺖ در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻤﺒﻮد ﺑﺸﺮ‬
‫هﺎی واﻗﻌﯽ را ﺑﺮﻃﺮف ﮐﻨﺪ؟‬

‫اﻧﺴﺎن ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮﺟﻮد ﻋﺠﻴﺐ اﻟﺨﻠﻘﻪ ﺗﻘﻠﻴﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ – ﺁدﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ و‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﻓﻘﺮ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ هﻮش و اﺗﮑﺎء ﺑﻨﻔﺲ ﺳﺮﺧﻮﺷﺎﻧﻪ اش ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺸﺮی ﮐﻪ اوﻟﻴﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﮕﺮاﻧﯽ اش در ﻟﺤﻈﻪ ورود ﺑﺪﻧﻴﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ‬
‫ﻣﺮﻣﺖ و ﻧﻮﺳﺎزی ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻗﺒﻞ از هﺮﭼﻴﺰ ﺑﺎدر دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻣﺠﻮز‬
‫ﻧﻮاﻧﺨﺎﻧﻪ هﺎ ﺑﺨﻮﺑﯽ ّ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻪ ی ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺑﻴﻮﮔﺎن و ﯾﺘﻴﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮔﺮد ﺁورد‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ی ﮐﻼم اﯾﻨﮑﻪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﺴﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﺗﮑﺎی ﺷﺮﮐﺖ " ﺑﻴﻤﻪ ی دوﺟﺎﻧﺒﻪ " ﮐﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﮐﺮدﻩ وی را ﺁﺑﺮوﻣﻨﺪاﻧﻪ ﮐﻔﻦ و‬
‫دﻓﻦ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬ﺟﺮأت زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد دادﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٢٢‬‬

‫وﻇﻴﻔﻪ ی اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻋﺎدت‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را وﻗﻒ ﺑﺮاﻧﺪازی هﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﺎدرﺳﺘﯽ‪ ،‬ﺣﺘّﯽ‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺁﻧﻬﺎﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬وی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺪرﺳﺘﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ دﯾﮕﺮی ﺑﺮای اﺷﺘﻐﺎل ذهﻨﯽ ﯾﺎ‬
‫ﻋﻤﻠﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﺣﺪاﻗﻞ وﻇﻴﻔﻪ ی اوﺳﺖ ﮐﻪ از ﺁن ﻧﺎدرﺳﺘﯽ دﺳﺖ ﺑﺸﻮﯾﺪ و‬
‫اﮔﺮ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاهﺪ ﻟﺤﻈﻪ ای ﺑﻪ ﺁن ﺑﻴﺎﻧﺪﯾﺸﺪ ﺣﺪاﻗﻞ در ﻋﻤﻞ هﻢ از ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ‬
‫ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ هﺎ و اﻧﺪﯾﺸﻪ هﺎی دﯾﮕﺮ وﻗﻒ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از هﺮ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻢ ﮐﻪ ﺁﯾﺎ ﺑﺎ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪ هﺎی اﻧﺴﺎن دﯾﮕﺮی ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﻋﯽ ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺁن اﻧﺪﯾﺸﻪ‬
‫هﺎ هﺴﺘﻢ؟ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از هﺮ ﮐﺎری ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺎﻧﻪ هﺎ را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد واﮔﺬارم‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ او ﻧﻴﺰ ﺧﻮد ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻣﺸﻐﻮﻟﻴﺎت و اﻧﮕﻴﺰﻩ هﺎی دﯾﮕﺮی ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺗﻨﺎﻗﺾ‬
‫ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ و دم ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺁرﯾﻢ ؟‬

‫ﺷﻨﻴﺪﻩ ام ﺑﺮﺧﯽ از هﻤﺸﻬﺮﯾﺎﻧﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪ " :‬ای ﮐﺎش دﺳﺘﻮر ﺑﮕﻴﺮم ﮐﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺳﺮﮐﻮب ﺷﻮرش ﺑﺮدﮔﺎن ﮐﻤﮑﺸﺎن ﮐﻨﻢ ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪ ﻣﮑﺰﯾﮏ اﻋﺰام ﺷﻮم – اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻓﺮﺻﺖ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﻃﺮﯾﻖ اﺑﺮاز وﻓﺎداری و‬
‫ً‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ " ‪ .‬و ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬درﺳﺖ هﻤﻴﻦ هﺎ هﺮﯾﮏ‪،‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭘﻮﻟﺸﺎن راﻩ هﺎی ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﯽ را ﻧﻴﺰ ﺗﺪارک ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﺑﺎزی را ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ از ﺧﺪﻣﺖ در ﯾﮏ ﺟﻨﮓ ﺳﺘﻤﮕﺮاﻧﻪ ﺧﻮدداری ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﯽ او را ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ وی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ و ﻣﻘﺎم ﺧﻮد ﺁﻧﺎن ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﺳﺖ و‬
‫ارزﺷﯽ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬اﻧﮕﺎر‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺁﻧﭽﻨﺎن ﺷﺮﻣﮕﻴﻦ و ﻣﺘﻨﺒﻪ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ را‬
‫ﺑﺨﺪﻣﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ هﻨﮕﺎم اﻗﺪام ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻩ‪ ،‬ﺷﻼّﻗﺶ ﺑﺰﻧﺪ ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻪ ﺗﺎ ﺁن ﺣﺪّ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ‬
‫هﻢ ﮐﻪ ﺷﺪﻩ ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻩ را ﺗﺮک ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﻧﻈﻢ و دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ " هﻤﮕﯽ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺠﺒﻮرﯾﻢ از رﻓﺘﺎرهﺎی ﭘﺴﺖ ﻣﺎن ﺗﺠﻠﻴﻞ ﮐﺮدﻩ و از ﺁﻧﻬﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﻴﻢ ‪ .‬ﭘﺲ از اوﻟﻴﻦ‬
‫ﺷﺮم از ﮔﻨﺎﻩ ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺖ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁن در ﻣﯽ رﺳﺪ وﭘﺲ از ﻧﻠﻘﯽ ﺿﺪ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻩ‬
‫ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻏﻴﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﮕﺎر هﻴﭻ ﺗﺎزﮔﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ هﻤﺎن ﮔﻨﺎﻩ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﻻزم زﻧﺪﮔﯽ ای ﺑﻨﻈﺮ ﺁﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﻮد‬
‫دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮐﺮدﻩ اﯾﻢ‪.‬‬

‫ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺗﺮﯾﻦ و هﻤﮕﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﻦ وﻋﺎدی ﺷﺪﻩ ﺗﺮﯾﻦ ﺧﻄﺎهﺎ ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﯽ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺗﺮﯾﻦ‬
 ‫‪٢٣‬‬

‫ﺣﺴﻦ هﺎﺳﺖ ﺗﺎ از ﺁن ﺧﻄﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ وﺁن را ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﻨﺪ ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﺷﺮﯾﻒ در راﺳﺘﺎی‬
‫ﺣﺴﻦ ﻣﻴﻬﻦ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﺷﺎن‪ ،‬ﺻﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺳﺮزﻧﺶ هﺎی ﺟﺰﺋﯽ را ﺑﺠﺎن ﻣﯽ ﺧﺮﻧﺪ ‪ .‬ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﻋﻴﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدن ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و اﻗﺪاﻣﺎت ﯾﮏ دوﻟﺖ‪ ،‬وﻓﺎداری و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺧﻮد را ﺗﻘﺪﯾﻤﺶ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﯽ ﺷﮏ هﺸﻴﺎرﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻣﻴﺎن ﺁن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺪی ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮاﻧﻊ‬
‫‪٣٩‬‬
‫را ﻣﻨﺤﻞ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬و‬ ‫اﺻﻼﺣﺎﺗﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﺮﯾﻀﻪ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪ ﮐﻪ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ی اﯾﺎﻻت‬
‫ﻧﻴﺰ ﺟﻠﻮس رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻪ ﮐﺮﺳﯽ رﯾﺎﺳﺖ را ﺑﻪ ﺳﺨﺮﻩ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺑﻨﻮﺑﻪ ی ﺧﻮد‬
‫ﺧﻮد ﺁن اﺗﺤﺎد را ﻣﻨﺤﻞ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟ ‪ -‬زﯾﺎد دور ﻧﺮوﯾﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮرم اﺗﺤﺎد ﻧﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ی ﺑﻴﻦ ﺧﻮد‬
‫ﺁﻧﻬﺎ و ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺖ – ﭘﺲ ﭼﺮا از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺧﻮدداری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟ ﺁﯾﺎ‬
‫اﯾﻨﺎن هﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ را ﺑﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺎ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ی اﯾﺎﻻت دارد؟ و ﺁﯾﺎ هﻤﺎن‬
‫دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ را از ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﺑﺎزداﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﯾﻨﺎن در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ؟‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﯾﮏ ﻋﻘﻴﺪﻩ دل ﺧﻮش ﺑﻮد و ازﯾﻦ دل ﺧﻮﺷﯽ ﻟﺬت ﺑﺮد؟ اﮔﺮ ﭘﻨﺪار‬
‫ﺁدﻣﯽ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﻐﺒﻮن ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺁﯾﺎ ﺑﺎزهﻢ ﻟﺬﺗﯽ در ﺁن ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﺎﻓﺖ؟‬
‫اﮔﺮ هﻤﺴﺎﯾﻪ ات ﺗﻨﻬﺎ دﻻری را ﮐﻪ در ﺟﻴﺐ داری ﺑﺎ ﻧﻴﺮﻧﮓ از ﮐﻔﺖ ﺑﻴﺮون ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﯽ ﺑﺮدن ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﺗﺒﻬﮑﺎری‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﺁﺳﻮدﻩ ﺧﻴﺎل ﺑﺮ ﺳﺮ ﺟﺎﯾﺖ ﻧﻤﯽ ﻧﺸﻴﻨﯽ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﮐﻼﻩ ﺑﺮ ﺳﺮت‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻧﻤﯽ ﺁﯾﯽ و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﮐﺘﺒﯽ ﺑﻪ او ﺟﻬﺖ درﯾﺎﻓﺖ‬
‫ﻃﻠﺒﺖ‪ ،‬دﺳﺖ از ﺗﻼش ﺑﺮ ﻧﻤﯽ داری‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻮراً ﺑﺮای ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﺒﻠﻎ‪ ،‬اﻗﺪام هﺎی ﻣﺆﺛﺮﺗﺮی‬
‫را ﺻﻮرت ﻣﯽ دهﯽ و ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ دوﺑﺎرﻩ ﮐﻼﻩ ﺑﺮ ﺳﺮت ﻧﺮود‪ .‬ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ از‬
‫اﺻﻮل‪ ،‬اﻗﺪام ﻧﺎﺷﯽ از ادراک وﻋﻤﻞ درﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺎﯾﻞ و رواﺑﻂ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﯽ دهﺪ‪.‬‬
‫اﻗﺪام اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺳﺎﺳﺎً ﯾﻌﻨﯽ هﻤﻴﻦ ‪ .‬اﯾﻦ اﻗﺪام ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﺪﻩ ﮐﺎﻣﻼً‬
‫ﺗﻔﺎوت دارد ‪ .‬اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻗﺪام ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎ را ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎ را‬
‫ﺷﻘﻪ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫ﻧﻴﺰ‪ ،‬و ﺣﺘﯽ در درون ﻓﺮد ﺑﺎ ﺟﺪا ﺳﺎزی ﺑﺪی از ﻧﻴﮑﯽ‪ ،‬ﺧﻮد وی را هﻢ دو ّ‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺳﺘﻤﮕﺮاﻧﻪ هﻤﻴﺸﻪ وﺟﻮد دارﻧﺪ ‪ :‬ﺁﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻠﺸﺎن ﮐﺮﻧﺶ و اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫ﺑﮑﻮﺷﻴﻢ ﺗﺎ ﮐﻢ ﮐﻢ اﺻﻼح ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ هﻢ زﻣﺎن ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮﯾﻢ از ﺁن‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﭘﻴﺮوی ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ ،‬و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺁﻧﺎن را زﯾﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬارﯾﻢ؟‬
 ‫‪٢۴‬‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ اﻧﺴﺎن هﺎ ﺗﺤﺖ اﻧﻘﻴﺎد ﭼﻨﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ هﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﯾﺖ را ﺑﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺮوی ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺮ " ﻣﻮﺟﻮد ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫اﮔﺮﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ی ﮐﺎر ﺑﺪﺗﺮ از ﺧﻮد " ّ‬
‫ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﺷﮑﺎل اﺻﻠﯽ در ﺧﻮد دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردهﺎﯾﺶ ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ی اﺻﻼح را ﺑﺪﺗﺮ از‬
‫‪٤٠‬‬
‫ﭼﺮا‬ ‫ﺷﺮ ﻣﯽ ﺳﺎزد ‪ .‬ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻼﺣﺎت را ﺑﻪ ﺳﻮی " ﺑﺪﺗﺮ" ﺳﻮق ﻣﯽ دهﺪ‬
‫ّ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺒﻞ ازﯾﻨﮑﻪ ﺻﺪﻣﻪ ای ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻧﮓ و ﻓﺮﯾﺎد ﺑﺮﻣﯽ ﺁرد‪ ،‬هﻴﺎهﻮ ﺑﺮاﻩ ﻣﯽ اﻧﺪازد‬
‫و ﺑﺮ ﺿﺪ اﺻﻼﺣﺎت ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽ ورزد؟ ﭼﺮا ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﺶ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮای ﮐﺸﻒ و ﻧﻘﺪ ﺧﻄﺎ هﺎﯾﺶ در ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺎش هﻤﻴﺸﮕﯽ ﺑﺴﺮ ﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﺮا ﺑﺎ ﺁﻧﺎن‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﺰاوار ﺗﺮی ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ؟ ﭼﺮا هﻤﻴﺸﻪ ﻣﺴﻴﺢ را ﺑﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‪ ،‬ﮐﭙﺮﻧﻴﮏ‬
‫و وﻟﺘﺮ را از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻃﺮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و واﺷﻨﮕﺘﻦ و ﻓﺮاﻧﮑﻠﻴﻦ را ﺷﻮرﺷﯽ ﻧﺎم ﻣﯽ ﻧﻬﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻋﻤﺪی و ﻋﻤﻠﯽ اﻗﺘﺪار دوﻟﺘﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻄﺎﯾﯽ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ‬
‫هﺮﮔﺰ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ ﭼﺮاﺣﮑﻮﻣﺖ هﻨﻮز ﺗﺎ‬
‫‪٤١‬‬
‫اﮔﺮ‬ ‫اﻣﺮوز ﻣﺠﺎزات ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪﻩ ی ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻘﺘﻀﯽ ﺁن را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻣﺪون ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ ؟‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﻴﻨﺪوﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻋﻤﺪا و از روی اﺧﻼق و وﺟﺪان‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﯾﮑﺒﺎر از ﭘﺮداﺧﺖ‬
‫ﻧﻴﻢ دﻻر‪ ٤٢‬ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮدداری ﮐﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺪت ﺁن‬
‫ﺗﻮﺳﻂ هﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ام ﻣﺤﺪود و ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺪﺗﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻗﻀﺎوت ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ وی را در ﺁﻧﺠﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬
‫‪٤٣‬‬
‫ﻧﻴﻢ دﻻر‪ -‬ﻧﻴﻢ دﻻر از ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺪزدد‪ ،‬ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ ﺑﺎز هﻢ اﺟﺎزﻩ ﺧﻮاهﺪ ﯾﺎﻓﺖ‬ ‫هﻤﻴﻦ ﻓﺮد ﺻﺪ ﺑﺎر‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮاغ دزدی هﺎی ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻗﺒﻞ ﺑﺮود ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﺑﺨﺸﯽ از اﺻﻄﮑﺎک ﺿﺮوری ﻣﺎﺷﻴﻦ دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺤﺎل ﺧﻮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﮕﺬار ﺑﻪ هﻤﻴﻦ روﻧﺪ اداﻣﻪ دهﺪ‪ :‬ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ‬
‫ﺑﺘﺼﺎدف ﻧﺮم و روان ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً ﻓﺮﺳﻮدﻩ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ‪ ،‬ﻓﻨﺮ‪ ،‬ﻗﺮﻗﺮﻩ‪ ،‬ﻃﻨﺎب ﯾﺎ ﻣﻴﻞ ﻟﻨﮕﯽ وﯾﮋﻩ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد‬
 ‫‪٢۵‬‬

‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﯾﺪﮐﯽ اش ﻧﺎﯾﺎب اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﮔﺎهﯽ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ زدن ﺑﻪ‬
‫ﺁن ﺑﺮای ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬اوﺿﺎع را ﺑﺪ ﺗﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﻣﺼﺪاق از ﭼﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﭼﺎﻩ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ؛ اﻣﺎ اﮔﺮ ذاﺗﺶ ﻃﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﻮ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺗﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮی ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﻗﺎﻧﻮن را زﯾﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬار‪ .‬ﺑﮕﺬار‬
‫هﺴﺘﯽ ات ﺿﺪ ﺁن اﺻﻄﮑﺎک ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﻈﺎم را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎزد‪ .٤٤‬ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم دهﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﮔﺮدم در هﻴﭻ ﺣﺎﻟﺘﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ای ﮐﻪ‬
‫ﻣﺤﮑﻮﻣﺶ ﻣﯽ داﻧﻢ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺨﻮاهﻢ ﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﻴﺎن راﻩ هﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﯾﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮای درﻣﺎن زﺷﺘﯽ هﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬راﻩ‬
‫هﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻨﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺳﻢ و ﻧﺪﯾﺪﻩ ام ﮐﻪ ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮﻧﺶ را ﻣﺠﺎز ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﺁن را ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﮑﺲ‪ ،‬راﻩ هﺎی ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ وﻗﺖ زﯾﺎدی ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺁدﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﻋﻤﺮش‬
‫ﺑﺴﺮﻋﺖ ﻣﯽ ﮔﺬرد‪ .‬ﻣﻦ ﮐﺎرهﺎی دﯾﮕﺮی هﻢ دارم ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮوﻗﺖ ﺷﺎن ﺑﺮوم‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮای ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﮐﺮدن اﯾﻦ دﻧﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺎ ﺑﻪ ﺁن ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ام‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ در ﺁن‪ ،‬ﭼﻪ ﺧﻮب وﭼﻪ ﺑﺪ‪ ،‬ﺁﻣﺪﻩ‬
‫ام‪ .‬ﺁدﻣﯽ ﺑﺮای ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻟﻮازم را در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﺑﻌﻀﯽ را‪ ،‬و ﭼﻮن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫هﺮ ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دهﺪ‪ ،‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻋﻤﻞ اﺷﺘﺒﺎﻩ‬
‫دﺳﺖ ﺑﻴﺎزد‪.‬‬

‫ﻋﺮﯾﻀﻪ ﻧﻮﯾﺴﯽ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﯾﺎ ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻘﺪر وﻇﻴﻔﻪ ی ﻣﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﻴﻔﻪ ی ﺁن دو‪،‬‬

‫و ﺗﺎزﻩ اﮔﺮ ﺁﻧﻬﺎ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮا ﻧﺸﻨﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺁﻧﺼﻮرت ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد؟ اﻣﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮد در اﯾﻦ ﻣﻮرد‬
‫ﺷﺮ "‬
‫راهﯽ را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪ :‬هﻤﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻓﻌﻠﯽ اش ﻣﺼﺪاق واﻗﻌﯽ " ّ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﮕﺎﻩ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮردی ﺧﺸﻦ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ و ﺁﺷﺘﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﻨﻈﺮ ﺁﯾﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻨﻬﺎ روﺣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن را ﺑﺪرﺳﺘﯽ درک ﮐﻨﺪ و ﺳﺰاوار ﺧﻄﺎب‬
‫هﺎی ﺁن ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻼﻃﻔﺖ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻨﺪ‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ دﺷﻮار و ﺗﻠﺦ‬
‫‪٤٥‬‬
‫ﺁری‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺗﺤﻮﻻﺗﯽ ﮐﻪ در راﺳﺘﺎی ﺑﻬﺒﻮد اوﺿﺎع اﻧﺠﺎم ﻣﯽ‬ ‫درﻧﻈﺮش ﺁﯾﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال اﻧﺪ‪ :‬ﺗﻠﺦ‪ ،‬ﺳﺮﺳﺨﺘﺎﻧﻪ و ﺗﺸﻨﺞ زا‪ ،‬درﺳﺖ هﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﺸﻨﺞ ﺑﺪن در هﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ و ﻣﺮگ!‬
 ‫‪٢۶‬‬

‫ﺑﯽ ﺗﺮدﯾﺪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‪ ،‬ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را "ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ" ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ‬
‫ﻟﻄﻤﻪ وارد ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﭘﯽ ﭘﻴﺮوزی ﺁﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﻓﻮری و ﻣﺆﺛﺮ‪ ،‬ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺟﺎﻧﯽ و‬
‫ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮد را از دوﻟﺖ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ وﻣﻨﺘﻈﺮ ﮐﺴﺐ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻋﺪدی در ﺁﯾﻨﺪﻩ ﻧﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٤٦‬‬
‫را در ﺟﻨﺎح‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ اﮔﺮ ﺁﻧﺎن ﺑﺪون ﭼﺸﻤﺪاﺷﺖ هﻴﭻ ﮐﻤﮑﯽ از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺧﺪا‬
‫ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوﻩ هﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﺳﺘﮑﺎرﺗﺮ از هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﺶ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬اﮐﺜﺮﯾﺘﯽ ﺗﮏ ﻧﻔﺮﻩ را ﻧﻴﺰ ﺗﺸﮑﻴﻞ دادﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻟﯽ ﯾﮑﺒﺎ ر‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬هﻤﻴﻦ دوﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ اش ﯾﻌﻨﯽ دوﻟﺖ اﯾﺎﻟﺘﯽ را ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً‬
‫و ﭼﻬﺮﻩ ﺑﻪ ﭼﻬﺮﻩ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ‪ ،‬ﺁﻧﻬﻢ در ﭼﻬﺮﻩ ی ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﺶ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﮑﻞ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁدﻣﯽ هﻤﭽﻮن ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻨﺎﭼﺎر ﺑﺎ دوﻟﺖ دارد‪ .‬ﻣﺎﻣﻮر هﻢ ﺁﺷﮑﺎرا ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ‬
‫را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻢ ‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺎدﻩ ﺗﺮﯾﻦ‪ ،‬ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ و در وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﯽ‪ ،‬اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ درﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ی ﺣﺴﺎس و ﻧﻴﺰﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﻴﺎن ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ هﻤﺪﻻﻧﻪ و ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ دوری ﮐﻨﯽ‪.‬‬

‫هﻤﺴﺎﯾﻪ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬درﺳﺖ هﻤﺎن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎ او درﮔﻴﺮ‬
‫ﺷﻮم – ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﺎﻧﻪ ﻣﯽ زﻧﻢ ﻧﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺸﺘﯽ ﻧﻮﺷﺘﺠﺎت –‬
‫وی هﻤﺎن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﻣﺎﻣﻮر دوﻟﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وی ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﺧﻮاهﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ و ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺄﻣﻮر دوﻟﺖ ﯾﺎ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ اﻧﺴﺎن ﭼﻪ‬
‫اﻋﻤﺎﻟﯽ ازو ﺳﺮ ﻣﯽ زﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﺎﺷﺪ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮد ﮐﻪ ﺁﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ – ﮐﻪ ﺑﻌﻨﻮان‬
‫هﻤﺴﺎﯾﻪ ﺑﺮای وی اﺣﺘﺮام ﻗﺎﺋﻠﻢ – ﻣﺎﻧﻨﺪ هﻤﺴﺎﯾﻪ و اﻧﺴﺎﻧﯽ هﻤﺪل رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﺮا ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫دﯾﻮاﻧﻪ و ﻣﺨﺎﻟﻔﯽ ﺑﺮای ﺻﻠﺢ و ﺁراﻣﺶ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﺁﯾﺎ او ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون اﻧﺪﯾﺸﻪ ﯾﺎ ﮐﻼﻣﯽ ﺑﯽ‬
‫ادﺑﺎﻧﻪ ﺗﺮ و ﺑﯽ ﭘﺮوا ﺗﺮ از ﮐﻼم ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ دﻗﻴﻘﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻦ‪ ،‬ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﺣﺲ هﻤﺴﺎﯾﮕﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺤﻤﻴﻠﯽ از ﺳﻮی ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺖ ﻏﻠﺒﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﻪ ﯾﮏ هﺰار‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻪ‬
‫ﯾﮑﺼﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﮔﺮ دﻩ ﻧﻔﺮ اﻧﺴﺎن ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﻧﺎم ﺑﺒﺮم – ﺑﻠﻪ اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ‪ ١٠‬ﻧﻔﺮ اﻧﺴﺎن ﺷﺮﯾﻒ – ﺑﺎز‬
 ‫‪٢٧‬‬

‫هﻢ ﻧﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ اﻧﺴﺎن ﺷﺮﯾﻒ در اﯾﻦ اﯾﺎﻟﺖ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ در ﺗﻼش ﺑﺮﭼﻴﺪن ﺑﺮدﮔﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬در ﻋﻤﻞ وﺟﻮد داﺷﺖ – ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد ازﯾﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺧﺎرج ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ در‬
‫زﻧﺪان وﻻﯾﺘﺶ ﻣﺤﺒﻮس ﻣﯽ ﺷﺪ – هﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻤﻌﻨﯽ اﻟﻐﺎء ﺑﺮدﮔﯽ در‬
‫ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺁﻏﺎز ﮐﺎر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﻘﺪر ﺑﯽ اهﻤﻴﺖ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﺁﯾﺪ‪ :‬ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﺨﻮﺑﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮ د‪ ،‬ﺑﺮای اﺑﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ در ﻋﻤﻞ اﯾﻦ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻋﺎﺷﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ازﺧﻮﺑﯽ هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ ﻣﺎ ﺳﺨﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻦ از ﺁن اﺳﺖ ﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺁن! اﺻﻼح ﻃﻠﺒﯽ ﻓﻘﻂ اﻧﺒﻮﻩ روزﻧﺎﻣﻪ هﺎ را ﺑﺨﺪﻣﺖ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﻪ ﺁن ﺗﮏ ﻧﻔﺮ را‪.‬‬

‫‪٤٧‬‬
‫ﮐﻪ اوﻗﺎﺗﺶ را وﻗﻒ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬ ‫هﻤﺴﺎﯾﻪ ی ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻦ ‪ ،‬ﺳﻔﻴﺮ اﯾﺎﻟﺘﯽ‬
‫در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺟﺮات ﺑﻴﺸﺘﺮی از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽ داد و اﮔﺮ ﺑﺠﺎی ﺗﻬﺪﯾﺪ‬
‫‪٤٨‬‬
‫ﻗﺮار ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻋﺘﺮاض ﺧﻮد ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﺎن‬ ‫ﺷﺪن ﺑﻪ زﻧﺪان هﺎی ﮐﺎروﻟﻴﻨﺎ در ﺟﻨﻮب‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﯽ‪ ،‬در اﯾﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ زﻧﺪاﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ – زﻧﺪاﻧﯽ ِ اﯾﺎﻟﺘﯽ ﺁﻧﻘﺪر‬
‫ﻧﮕﺮان!‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺠﺎی ﭘﺬﯾﺮش ﮐﻮﺗﺎهﯽ هﺎی ﺧﻮد‪ ،‬ﮔﻨﺎﻩ ﺑﺮدﻩ داری را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺟﻨﻮﺑﯽ هﺎ ﻣﯽ‬
‫اﻧﺪازد‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺳﻔﻴﺮ اﯾﺎﻟﺘﯽ ﺧﻮد از ﺳﻮی‬
‫ﺟﻨﻮﺑﯽ هﺎ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﯽ ﺻﺮﻓﺎً ﻏﻴﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻪ) و ﻧﻪ دﺷﻤﻨﺎﻧﻪ( از ﺳﻮی ﺁﻧﺎن ﮐﺸﻒ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ زﻣﻴﻨﻪ ی‬
‫ﮐﻤﯽ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺁﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ! ‪ -‬ﻗﻮﻩ ﻣﻘﻨﻨﻪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﺗﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻌﺪی هﻢ ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ از‬
‫ﻣﻮﺿﻮع دﺳﺘﮕﻴﺮی ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﻩ اش ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻖ ﮔﻮﯾﯽ در اﯾﺎﻟﺖ ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﺮﻧﻤﯽ‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺸﺪت ﭘﻴﮕﻴﺮوﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ و ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺻﺤﺒﺖ ﺻﺮف از ﺁن‪.‬‬

‫در ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺪون اﻧﺼﺎف اﻧﺴﺎن هﺎ را ﺑﺰﻧﺪان ﻣﯽ اﻧﺪازد‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺟﺎی راﺳﺘﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﻣﻨﺼﻒ ﻧﻴﺰ در زﻧﺪان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﻣﺮوز‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﺎن‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﺑﺮای ﺟﺎﻧﻬﺎ و روح هﺎی ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺁزادﺗﺮ و اﻣﻴﺪوارﺗﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪،‬‬
‫زﻧﺪاﻧﻬﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﺎن را ﺑﻨﺎم ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺎن از ﺣﮑﻮﻣﺖ دور ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪ ‪،‬‬
‫هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﺎﻧﻬﺎ ﻋﻤﻼ و ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺑﺎ ﭘﻴﺮوی از ﺁرﻣﺎﻧﻬﺎی ﺧﻮد از ﺣﮑﻮﻣﺖ دور ﺷﺪﻩ‬
‫‪٤٩‬‬
‫ﻣﮑﺰﯾﮑﯽ و ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪان هﻤﺎﻧﺠﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮدﻩ ی ﻓﺮاری‪ ،‬زﻧﺪاﻧﯽ ﺗﻌﻠﻴﻘﯽ‬
 ‫‪٢٨‬‬

‫ﻓﻐﺎن ﺁﻣﺪﻩ از ﺳﺘﻢ هﻤﻨﻮﻋﺎن ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی دادﮔﺮی را ﮐﻪ ﺣﺎﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﻨﺪ در‬
‫ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫زﻧﺪان‪ ،‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺗﮏ اﻓﺘﺎدﻩ‪ ،‬اﻣﺎ ﺁزاد و ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮاﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺁﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﻟﻪ‬
‫اوﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺁﻧﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ او ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﺁن ﺟﺎی ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺄﻣﻨﯽ اﺳﺖ در ﯾﮏ‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮدﻩ دار ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺁزاد در ﺁن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﺴﺮ ﺑﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻔﻮذﺷﺎن از دﺳﺖ ﺧﻮاهﺪ رﻓﺖ‪ ،‬ﮐﻼﻣﺸﺎن دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﮔﻮش‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﺨﻮاهﺪ رﻓﺖ و در ﺣﺼﺎر دﯾﻮارهﺎﯾﺶ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ دﺷﻤﻦ ﺑﺸﻤﺎر ﺁﯾﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺧﺒﺮﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ راﺳﺘﯽ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪّ از ﻧﺎراﺳﺘﯽ ﻗﻮی ﺗﺮ اﺳﺖ وازﯾﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺧﻮد در ﺁﻧﺠﺎ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺎﺷﮑﻮﻩ ﺗﺮ و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﻴﺪادی ﮐﻪ ﻗﺪری از ﺁن‬
‫را ﺧﻮد ﭼﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﻣﺒﺎرزﻩ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬رأی ﮐﺎﻣﻞ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻﻨﺪوق ﺑﻴﺎﻧﺪاز ‪ ،‬رأی واﻗﻌﯽ ات را‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ‪ ،‬ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺗﮑﻪ ﮐﺎﻏﺬ را ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻔﻮذت را ﺑﮑﺎرﮔﻴﺮ‪ .‬اﻗﻠﻴﺖ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدش‬
‫را ﺑﺎ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻣﯽ دهﺪ ‪ ،‬ﺑﯽ ﺧﺎﺻﻴﺖ اﺳﺖ و ﺣﺘﯽ اﻗﻠﻴﺖ هﻢ ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬اﻣﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﻮا ﻣﺎﻧﻊ اداﻣﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮔﺮدد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ دوراهﯽ ﺑﻪ زﻧﺪان اﻧﺪاﺧﺘﻦ هﻤﻪ ی اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﻣﻨﺼﻒ از ﯾﮑﺴﻮ و ﺗﺮک ﺟﻨﮓ‬
‫ﺗﺠﺎوزﮔﺮاﻧﻪ و ﺑﺮدﻩ داری از دﯾﮕﺮ ﺳﻮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮد ‪ ،‬در اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد ﺗﺮدﯾﺪی راﻩ‬
‫ﻧﻤﯽ دهﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻣﺴﺎل ﯾﮏ هﺰار ﻣﺮد ﻣﺼﻤﻢ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﺣﮑﺎم ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ ﺷﺎن را ﻧﭙﺮدازﻧﺪ ‪،‬‬
‫اﻗﺪاﻣﯽ ﺧﺸﻦ و ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺁن ﻣﺎﻟﻴﺎت هﺎﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎر و ﺧﻮن ﺑﺎر اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﻗﺎدر ﻣﯽ ﺳﺎزد ﺗﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ زﻧﺪ و‬
‫ﺧﻮن ﺑﯽ ﮔﻨﺎهﺎن را ﺑﺰﻣﻴﻦ رﯾﺰد ‪.‬‬

‫اﯾﻦ در واﻗﻊ ﺑﻤﻌﻨﯽ ِ" اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺻﻠﺢ ﺁﻣﻴﺰ! " اﺳﺖ ‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺎﻟﻴﺎت ﯾﺎ هﺮ ﻣﺴﺌﻮل ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺘﯽ از ﻣﻦ ﺑﭙﺮﺳﺪ – هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻴﺰ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻩ اﻧﺪ ‪ -‬ﮐﻪ ‪ " :‬ﭘﺲ ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻪ ﭘﺎﺳﺨﯽ در ﺑﺎرﻩ ی ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﺪهﻢ ؟ " ﭘﺎﺳﺨﻢ‬
‫اﯾﻦ اﺳﺖ ‪ " :‬اﮔﺮ واﻗﻌﺎً ﺧﻮاهﺎن اﻧﺠﺎم ﮐﺎری هﺴﺘﯽ‪ ،‬از ﺷﻐﻠﺖ اﺳﺘﻌﻔﺎء ﺑﺪﻩ " ‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺘّﯽ‬
‫ﺑﻔﺮض ‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی هﻢ ﺑﺮاﻩ اﻓﺘﺪ ‪ ،‬ﺁﯾﺎ ﭘﻴﺶ از ﺁن‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ وﺟﺪان را‬
 ‫‪٢٩‬‬

‫زﺧﻤﯽ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﺧﻮد ﻧﻮﻋﯽ از ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی ﺑﺤﺴﺎب ﻧﻤﯽ ﺁﯾﺪ ‪ .‬در اﺛﺮ اﯾﻦ ﺟﺮاﺣﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺮداﻧﮕﯽ و ﺟﺎوداﻧﮕﯽ واﻗﻌﯽ اﻧﺴﺎن از دﺳﺖ ﻣﯽ رود و او را ﺑﻪ ﻣﺮﮔﯽ داﺋﻤﯽ دﭼﺎر ﻣﯽ‬
‫ﺳﺎزد‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮد ‪ ،‬اﯾﻦ ﺧﻮن را ﺣﺘﯽ هﻢ اﮐﻨﻮن هﻢ ﺑﺰﻣﻴﻦ رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻢ ‪.‬‬

‫در ﻣﻮرد ﻧﭙﺮداﺧﺘﻦ ﻣﺎﻟﻴﺎت ‪ ،‬ﺑﺠﺎی ﻣﺼﺎدرﻩ ی اﻣﻮال ﺧﺎﻃﯽ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وی را‬
‫زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪ – هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ هﺮ دو ﻣﺠﺎزات ﺑﻪ ﯾﮏ هﺪف ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ – ﭼﺮا ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﮐﻪ‬
‫ﻧﺎب ﺗﺮﯾﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﭘﯽ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ دﺷﻤﻦ ﺗﺮﯾﻦ اﻓﺮاد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫ﻓﺎﺳﺪﻧﺪ ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﺎً اوﻗﺎت زﯾﺎدی را ﺻﺮف ﮔﺮدﺁوری ﻣﺎل ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺁﻩ در ﺑﺴﺎط ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﮕﺎﻩ اﯾﻨﺎن‪ ،‬ﺧﺪﻣﺎت ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺁﻧﭽﻨﺎن ﻧﺎﭼﻴﺰاﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁن‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ ﺟﺰﺋﯽ هﻢ‪ ،‬ﻃﺒﻌﺎً‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ و ﺑﻴﺶ از ﺣﺪّ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋﻩ اﮔﺮ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻣﻮﻇﻒ ﺑﺪاﻧﻨﺪ درﺁﻣﺪ ﺧﻮد را ﺑﺎ‬
‫ﮐﺎر واﻗﻌﯽ ﺁﻧﻬﻢ ﮐﺎرﮔﺮی ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻧﺪ ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺷﺨﺼﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫از ﭘﻮل‪ ،‬زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ ‪ ،‬ﺧﻮد ﺣﮑﻮﻣﺖ هﻢ در ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺴﺘﻦ ﺑﻪ او ﺗﺮدﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻓﺮد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ – ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺨﻮاهﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ی ﻧﻔﺮت ﺁوری ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻢ – ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﻬﺎدی ﮐﻪ وی را ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﯽ ﻣﻄﻠﻖ‪ ،‬هﺮ ﻗﺪر‬
‫ﺛﺮوت ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬هﻤﺎﻧﻘﺪر ﺧﻴﺮ ﮐﻤﺘﺮ! ﭼﺮا ﮐﻪ ﺛﺮوت ﺑﻴﻦ اﻧﺴﺎن و اهﺪاﻓﺶ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ را از‬
‫وی دور ﻣﯽ ﺳﺎزد و ﻗﻄﻌﺎً ﺧﻴﺮ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی در ﮐﺴﺐ ﺁن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮐﺴﺐ ﺛﺮوت‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎری از‬
‫ﺳﺌﻮاﻻﺗﯽ را ﮐﻪ در دوران ﻧﺎﺑﺮﺧﻮرداری ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ داد‪ ،‬ﻣﻨﺘﻔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و در ﻋﻴﻦ‬
‫ﺣﺎل ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﻮﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺳﺎزد ﺳﺌﻮال ﺳﺨﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪﻩ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ‪" :‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺮﺟﺶ ﮐﻨﺪ؟"‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻟﻮدﻩ ی اﺧﻼﻗﯽ اش ﻓﺮو ﻣﯽ رﯾﺰد‪ .‬ﻓﺮﺻﺖ‬
‫هﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﺑﺰار ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .٥٠‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﮐﺎری ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در زﻣﺎن ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪی ﺑﺮای اﻋﺘﻼی روﺣﺶ اﻧﺠﺎم دهﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻼش ﮐﻨﺪ ﺁن رؤﯾﺎهﺎﯾﯽ را ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎزد ﮐﻪ در زﻣﺎن ﻓﻘﺮش او را ﺳﺮﮔﺮم ﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٥١‬‬
‫را ﺑﺪرﺳﺘﯽ در ﻣﺸﺖ ﺷﺎن ﻧﻬﺎد‪ .‬وی ﮔﻔﺖ‪ " :‬ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻣﻌﺒﺪ را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺴﻴﺢ ﭘﺎﺳﺦ هﺮودی هﺎ‬
‫ﻣﻦ ﻧﺸﺎن دهﻴﺪ ‪ – .‬ﯾﮑﯽ از ﺣﺎﺿﺮان درهﻤﯽ از ﺁﺳﺘﻴﻦ ﺑﺪر ﺁورد وﺑﻪ وی ﻧﺸﺎن داد–‬
‫در اداﻣﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺳﮑﻪ ای را ﮐﻪ ﭼﻬﺮﻩ ی ﻗﻴﺼﺮ ﺑﺮ ﺁن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺧﺮج ﻣﯽ ﮐﻨﻴﺪ – هﻤﺎن‬
‫ﭘﻮﻟﯽ را ﮐﻪ او راﯾﺞ و ﺑﺎ ارزش ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ – ﺑﻌﻨﯽ اﮔﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﻴﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ‬
 ‫‪٣٠‬‬

‫ﺣﻖ او را هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ‬

‫ّ‬ ‫ﺳﺮﺧﻮﺷﯽ از ﻣﺰاﯾﺎی دوﻟﺖ ﻗﻴﺼﺮ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﯽ ﺑﺮﯾﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺨﺸﯽ از‬
‫ﺧﻮاهﺎن ﺁن اﺳﺖ ﺑﻪ او ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻗﻴﺼﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﻴﺼﺮ‬
‫واﮔﺬارﯾﺪ و ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺪاﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺪا "‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت در ﺟﺎن ﺁﻧﺎن اﺛﺮ ﻧﺒﺨﺸﻴﺪ و‬
‫ﮐﻤﮑﯽ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﺎن ازراﺳﺘﯽ و ﻧﺎ راﺳﺘﯽ ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ اﺻﻮﻻً ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﺪاﻧﺴﺘﻦ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.٥٢‬‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﺑﺎ ﺁزادﺗﺮﯾﻦ هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﻢ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮم هﺮﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫در ﻣﻮرد ﺑﺰرﮔﯽ وﺟﺪی ﺑﻮدن ﻣﺴﺌﻠﻪ و درﻣﻮرد ﻣﻴﺰان ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺎن ﺑﻪ ﺁراﻣﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬در‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺖ و در ﻣﺨﻠﺺ ﮐﻼم ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺧﺘﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﭼﺘﺮ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ و ﻧﻴﺰ از ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺁن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫اﻣﻮال و ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺷﺎن دﭼﺎر ﺗﺮدﯾﺪ و هﺮاﺳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ هﺮﮔﺰ ﺗﻤﺎﯾﻠﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ اﻗﺘﺪار ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ را در هﻨﮕﺎم‬
‫روﯾﺖ ﺑﺮﮔﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ اش ﺗﮑﺬﯾﺐ و ﻧﻔﯽ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻣﻮاﻟﻢ را ﻣﺼﺎدرﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﯾﺎ از‬
‫ﺑﻴﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻦ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﻢ را ﺗﺎ اﺑﺪ دﭼﺎر ﻣﺸﻘﺖ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮﺟﺎم ﺑﺪی‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮاﯾﺶ ﻏﻴﺮﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪ ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻈﺎهﺮ‪ ،‬در ﺁﺳﺎﯾﺶ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻧﺪوﺧﺘﻦ ﻣﺎل ارزﺷﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ دوﺑﺎرﻩ از دﺳﺖ ﻣﯽ رود‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ زﻣﻴﻨﯽ را اﺟﺎرﻩ ﯾﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﺑﮕﻴﺮی‪ ،‬زراﻋﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ در‬
‫ً‬
‫ﺁن راﻩ ﺑﻴﺎﻧﺪازی و ﻣﺤﺼﻮﻟﺶ را ﺑﻴﺪرﻧﮓ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﯽ ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ در درون ﺧﻮدت زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﯽ‪ ،‬و‬
‫هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﮔﺎﻣﻬﺎﯾﯽ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﺮای ﺁﻏﺎزی دوﺑﺎرﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻴﺮوی ارادﻩ ی ﺧﻮد ﻣﺘﮑّﯽ ﺑﺎﺷﯽ‪.‬‬

‫‪٥٣‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺘﯽ در‬ ‫اﻧﺴﺎن اﮔﺮ از هﻤﻪ ﺟﻬﺎت رﻋﻴﺖ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮای دوﻟﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ‬
‫‪٥٤‬‬
‫ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ‪ " :‬اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬اﯾﻦ‬ ‫ﺁﻧﺠﺎ هﻢ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﮐﻨﻔﺴﻴﻮس‬
‫ﻓﻘﺮو ﻓﻼﮐﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮم ﺁور ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﯽ ﺧﺮدی ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪان و‬
‫اﺷﺮاﻓﻨﺪ ﮐﻪ وﺟﻮدﺷﺎن ﺷﺮم ﺁ ور اﺳﺖ " ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﻧﻪ ‪ :‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﺎرم ﺣﻤﺎﯾﺖ‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﻧﺸﻴﻦ هﺎ ﺣﺘﯽ درﯾﮏ ﺑﻨﺪر دور اﻓﺘﺎدﻩ ی ﺟﻨﻮﺑﯽ هﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل ﻣﻦ ﺷﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻨﺪری ﮐﻪ ﻣﺜﻼً ﺁزادی ﻣﻦ در ﺁن ﺑﺨﻄﺮ اﻓﺘﺎدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﺎ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻼﺷﯽ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ‬
‫ﺻﺮﻓﺎ ﺳﺮﮔﺮم ﮐﺸﺖ و ﮐﺎر و ﺗﻮﺳﻌﻪ ی زراﻋﺖ ﺧﻮد در وﻃﻨﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬هﻤﺰﻣﺎن ﻗﺎدرم ﮐﻪ از‬
‫ً‬
 ‫‪٣١‬‬

‫ﺣﻤﺎﯾﺖ از دوﻟﺖ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ و ﺣﻖ ﺁﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻣﻮال و زﻧﺪﮔﻴﻢ ﺧﻮدداری ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﻦ‬
‫از هﺮ ﻧﻈﺮ‪ ،‬هﺰﯾﻨﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ از هﺰﯾﻨﻪ اﻃﺎﻋﺖ از دوﻟﺖ ﮐﻤﺘﺮاﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت اﻃﺎﻋﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺴﺎس ﺧﻔﺖ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺖ از ﺳﻮی ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻮردی داﺷﺖ و ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر داد ﻣﺒﻠﻐﯽ‬
‫را در ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﯾﮏ روﺣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺪرم– و ﻧﻪ ﺧﻮدم‪ -‬در ﺟﻠﺴﻪ ی ﻣﻮﻋﻈﻪ اش ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد‬
‫ﺑﭙﺮدازم‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﯽ داد ‪ " :‬ﭘﻮل را ﺑﺪﻩ و ﮔﺮﻧﻪ ﺑﺰﻧﺪان ﺧﻮاهﯽ اﻓﺘﺎد "‪ .‬ﻣﻦ از‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺁن ﻣﺒﻠﻎ ﺧﻮدداری ﮐﺮدم‪ ،٥٥‬اﻣﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻓﺮد دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﺟﺎی ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻴﺎت را داد‪ .‬در ﺁن‬
‫زﻣﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﭼﺮا ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺎﯾﺪ از ﮐﺸﻴﺶ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺸﻴﺶ‬
‫از ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﻪ؟! ﭼﻮن ﻣﻦ ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ دوﻟﺘﯽ ﻧﺒﻮدم ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﯾﻪ ی داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﺎﮔﺮدان ﮔﺬران ﻣﯽ ﮐﺮدم‪ .‬ﺳﺮ در ﻧﻤﯽ ﺁوردم ﮐﻪ ﭼﺮا ﻧﺒﺎﯾﺪ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻠﻴﺴﺎ‪ ،‬ﺻﻮرت‬
‫ﺣﺴﺎب ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ از ﻣﺮدم ﺑﺨﻮاهﺪ و ﺣﮑﻮﻣﺖ را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺧﻮاﺳﺘﻪ اش ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﺮ‬
‫ﺣﺎل ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ی ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﺷﻮرای ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪم اﻃﻼﻋﻴﻪ ای ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﺻﺎدر‬
‫ﮐﻨﻢ‪ " :‬ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اهﺎﻟﯽ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ‪ ،‬هﻨﺮی ﺛﺮو ﻣﺎﯾﻞ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻋﻀﻮ هﻴﭻ اﻧﺠﻤﻨﯽ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮم ﮐﻪ رﺳﻤﺎً ﺑﻪ ﺁن ﻧﭙﻴﻮﺳﺘﻪ ام " ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ را ﺑﻪ دﺑﻴﺮ ﺷﻮرای ﺷﻬﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﮐﺮدم ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﻧﺰد اوﺳﺖ‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺖ از ﺁن ﭘﺲ ﺑﺎ داﻧﺴﺘﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻋﻀﻮ‬
‫ﺁن ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮم‪ ،‬دﯾﮕﺮ هﺮﮔﺰ درﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ از ﻣﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﺪﻋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ درﺁن زﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮروی ﻓﺮض ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺧﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎری ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻣﯽ‬
‫داﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺘﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ را ﺑﻨﻮﯾﺴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻔﺼﻼً از ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻧﺠﻤﻦ هﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﻀﺎﯾﯽ در‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺑﺎ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎن ﮐﻨﺎرﻩ ﮔﻴﺮی ﻣﯽ ﮐﺮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ از ﮐﺠﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺎﻣﻠﯽ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁورم ‪.‬‬

‫ﺷﺶ ﺳﺎل ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺳﺮاﻧﻪ ﻧﺪادم‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎدم‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ‬
‫ﺷﺐ‪ .‬در ﺁﻧﺠﺎ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ اﯾﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮدم و دﯾﻮار هﺎی ﺿﺨﻴﻢ ﺳﻨﮕﯽ ‪ ۶٠‬ﯾﺎ ‪ ٩٠‬ﺳﺎﻧﺘﯽ‪ ،‬در‬
‫ﭼﻮﺑﯽ و ﺁهﻨﯽ ‪ ٣٠‬ﺳﺎﻧﺘﯽ و ﺷﺒﮑﻪ ی ﻓﻠﺰی ﻣﺎﻧﻊ ﻧﻮر را ﻧﮕﺎﻩ ﻣﯽ ﮐﺮدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﺷﮕﻔﺘﯽ ﺧﻮد از ﺣﻤﺎﻗﺖ ﻧﻬﺎدی ﺷﻮم ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻃﻮری رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد اﻧﮕﺎر ﮐﻪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ از ﺟﻨﺲ‬
‫ﮔﻮﺷﺖ و ﺧﻮن و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ‪ ،‬ﭘﺲ درﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮا زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٢‬‬

‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ در درازﻣﺪت ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺪان اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻣﻦ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮع اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﮔﻮﺷﺖ و ﺧﻮن و ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ و هﺮﮔﺰ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻴﻨﺪﯾﺸﻴﺪﻩ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺼﻮرﺗﯽ دﯾﮕﺮ از وﺟﻮد ﻣﻦ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ دﯾﺪم ﮐﻪ اﮔﺮ دﯾﻮاری از ﺳﻨﮓ ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و‬
‫هﻤﺸﻬﺮﯾﺎﻧﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬دﯾﻮاری ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺨﻴﻢ ﺗﺮ و ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﺗﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﻧﺎن‬
‫وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ هﻤﭽﻮن ﻣﻦ ﺁزاد ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺁن ﻋﺒﻮر ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﻟﺤﻈﻪ هﻢ اﺣﺴﺎس درﺑﻨﺪ ﺑﻮدن ﻧﮑﺮدم و دﯾﻮارهﺎی ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻨﻈﺮم اﺗﻼف ﺳﻨﮓ و ﺁهﮏ‬
‫رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﺮدم اﻧﮕﺎر ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻦ از ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎﻣﯽ هﻤﺸﻬﺮﯾﺎﻧﻢ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻢ را ﭘﺮداﺧﺘﻪ ام‬
‫و ﺑﺪهﮑﺎر ﮐﺴﯽ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬واﺿﺢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫رﻓﺘﺎرﺷﺎن ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﺸﺎﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺎ اوﺑﺎش ﺑﻮد‪ .‬در هﺮ ﺗﻬﺪﯾﺪ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺷﺎن اﺷﺘﺒﺎهﯽ اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ‬
‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﻴﺪﻧﺪ ﺁرزوی اﺻﻠﯽ ﻣﻦ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺁن ﺳﻮی دﯾﻮار ﺳﻨﮕﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ازﯾﻨﮑﻪ ﻣﯽ دﯾﺪم ﺑﺎ ﭼﻪ دﻗﺖ و ﺗﻼﺷﯽ در را ﺑﺮروی ﺗﺄﻣﻼت و اﻧﺪﯾﺸﻪ هﺎی ﻣﻦ ﻣﯽ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺄﻣﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺪون هﻴﭻ ﻣﺎﻧﻊ و رادﻋﯽ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁﻧﺎن از زﻧﺪان ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻣﯽ زدﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺎری ﺟﺰ‬
‫ﺗﺒﺴﻢ از دﺳﺘﻢ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺁﻣﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﺗﺄﻣﻼت ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ واﻗﻌﺎً ﺧﻄﺮ اﺻﻠﯽ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ‬
‫ﺁﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن دﺳﺘﺸﺎن ﺑﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ ی ﻣﻦ ﻧﻤﯽ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﻟﺒﺪم را‬
‫ﻣﺠﺎزات ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬درﺳﺖ هﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﻮدﮐﺎن‪ ،‬ﮐﻪ وﻗﺘﯽ زورﺷﺎن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁزارش‬
‫دهﻨﺪ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺴﺮاغ ﺳﮕﺶ ﻣﯽ روﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﯽ ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﯽ‬
‫ﺗﻨﻬﺎﺳﺖ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺟﻮاهﺮاﺗﺶ ﮐﻪ دﭼﺎر ﺗﺮس و دﻟﻬﺮﻩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬دﭼﺎر هﻮل اﺳﺖ و دوﺳﺖ و‬
‫دﺷﻤﻦ را از هﻢ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻤﯽ دهﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ ی اﺣﺘﺮاﻣﻢ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او از‬
‫دﺳﺖ دادم و ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﺘﺄﺳﻒ ﮔﺸﺘﻢ‪.‬‬

‫ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ هﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﺧﻮد را ﻋﺎﻣﺪاﻧﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ادراک ﻓﺮد ﻗﺮار ﻧﻤﯽ دهﺪ‪ ،‬ﻧﻪ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻓﮑﺮی و ﻧﻪ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺟﺴﻢ و ﺣﺲ وی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎدﻩ ای هﻤﭽﻮن هﻮش ﯾﺎ ﺻﺪاﻗﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﺠﻬﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺗﻮان ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ ﻓﻮق اﻟﻌﺎدﻩ‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﺪﻧﻴﺎ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ام ﮐﻪ زور را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻢ‪ .‬دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﺧﻮدم ﺗﻨﻔﺲ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺑﮕﺬار‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ در اﯾﻦ زورﺁزﻣﺎﯾﯽ از هﻤﻪ ﺗﻮاﻧﺎﺗﺮ اﺳﺖ؟ ﮐﺪام ﻧﻴﺮو ﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ ؟ ﺁﻧﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽ‬
 ‫‪٣٣‬‬

‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ " ﻣﻨﯽ " زور ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ از ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﺮﺗﺮ از " ﻣﻦ " اﻃﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .٥٦‬ﺁﻧﺎن ﻣﺮا ﻣﺠﺒﻮر‬
‫ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬

‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻢ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﯾﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺗﻮدﻩ ای از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی‬
‫دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﯾﺎ ﺁن ﺷﮑﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﯾﮕﺮ ﭼﻪ ﻧﻮع زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ؟ وﻗﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﯽ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ " ﯾﺎ ﭘﻮل ﯾﺎ ﺟﺎن "‪ ،‬ﭼﺮا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﺷﺘﺎب وﺳﺮاﺳﻴﻤﮕﯽ‬
‫ﻣﺎﻟﻢ را ﺑﻪ او دهﻢ؟ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ درﮔﻴﺮﻣﺨﻤﺼﻪ ای ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫از ﻣﻦ ﺑﺮاﯾﺶ ﮐﺎری ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮدش ﺑﺎﯾﺪ اﻗﺪاﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ " ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﻋﻤﻞ ﮐﻦ‪ .‬ارزش‬
‫زاﻧﻮی ﻏﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺪارد "‪ .‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻧﻈﺎم‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ارث ﭘﺪری ﻣﻦ ﻧﺒﻮدﻩ ﺗﺎ ﻣﻦ هﻢ ﻣﺪاﻓﻊ ﺁن ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ را هﻢ درک ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺎﻩ ﺑﻠﻮط و ﯾﮏ ﺑﻠﻮط ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ در ﮐﻨﺎر هﻢ زﯾﺮ ﺧﺎک ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬هﻴﭻ‬
‫ﯾﮏ دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧﺪ ﺗﺎ راﻩ را ﺑﺮای رﺷﺪ دﯾﮕﺮی هﻤﻮار ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮﻋﮑﺲ هﺮدو از‬
‫ﻗﺎﻧﻮن هﺎی ﺧﻮد ﭘﻴﺮوی ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺟﻬﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﻮاﻧﻪ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‪ ،‬رﺷﺪ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﺷﮑﻮﻓﻪ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮑﯽ از ﺁﻧﺎن از روی ﺗﺼﺎدف ﺳﺎﯾﻪ اش ﺑﺮ ﺳﺮ دﯾﮕﺮی ﻣﯽ‬
‫اﻓﺘﺪ و او را ﺧﻔﻪ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬اﮔﺮ ﮔﻴﺎهﯽ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﺮﺷﺖ ﺧﻮد زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﻣﻴﺮد‪،‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺰ‪.‬‬

‫ﺷﺐ زﻧﺪان ﺑﻪ ﺣﺪّ ﮐﺎﻓﯽ ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد و ﺑﺮاﯾﻢ ﺗﺎزﮔﯽ داﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﯽ وارد ﺷﺪم زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﯾﮑﺘﺎ‬
‫ﭘﻴﺮهﻦ ﺳﺮﮔﺮم ﮔﭗ زدن ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و راﯾﺤﻪ ی ﺷﺐ از ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ی در ﺳﺮک ﻣﯽ ﮐﺸﻴﺪ ‪.‬‬
‫اﻣﺎ زﻧﺪاﻧﺒﺎن ﮔﻔﺖ‪ " :‬ﯾﺎﻟﻼ ﺑﭽﻪ هﺎ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ‪ ،‬وﻗﺖ ﻏﻞ و زﻧﺠﻴﺮ اﺳﺖ "‪ .‬ﺟﻤﻊ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺮف ﭘﺮاﮐﻨﺪﻩ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺻﺪای ﭘﺎﯾﺸﺎن را ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﺑﻪ اﻃﺎﻗﮏ هﺎی ﺧﺎﻟﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫زﻧﺪاﻧﺒﺎن ‪ ،‬هﻤﺒﻨﺪم را اﯾﻦ ﻃﻮر ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮد‪ " :‬هﻤﺪم ﮐﺎر درﺳﺖُ‪ ،‬ﺑﭽﻪ ی زﺑﺮ و زرﻧﮓ‪ ".‬وﻗﺘﯽ‬
‫در را ﺑﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬هﻢ ﺳﻠﻮﻟﯽ ام ﺑﻤﻦ ﯾﺎد داد ﮐﻼهﻢ را ﮐﺠﺎ ﺁوﯾﺰان ﮐﻨﻢ ‪ ،‬و ﻟﻮازم ﺧﻮد را ﭼﻄﻮر در‬
‫ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﻢ‪ .‬اﻃﺎق هﺎ ﻣﺎهﯽ ﯾﮑﺒﺎر ﺑﺎ ﮔﻞ ﮔﻴﻮﻩ ﺳﻔﻴﺪ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﯾﮑﯽ‬
‫ﺳﻔﻴﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎن ﺑﻮد‪ .‬اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑﺴﻴﺎرﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎدﻩ ای داﺷﺖ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺗﻤﻴﺰﺗﺮﯾﻦ ﺁﭘﺎرﺗﻤﺎن ﺷﻬﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ از ﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ ام و ﭼﺮا زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪﻩ ام‪.‬‬
 ‫‪٣۴‬‬

‫وﻗﺘﯽ ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد هﻤﻴﻦ ﺳﺌﻮال را ازو ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻓﺮض ﮐﻪ‬
‫ﺁدم درﺳﺘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﺿﯽ ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺁن اﻋﺘﻘﺎد ﺧﻮاهﻢ داﺷﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ " :‬ﻣﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﭼﺮا‬
‫؟ ﭼﻮن ﻣﺮا ﺑﻪ ﺁﺗﺶ زدن ﯾﮏ ﮐﺎهﺪاﻧﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ هﺮﮔﺰ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﮑﺮدﻩ ام "‪ .‬ﺗﺎ‬
‫ﺁﻧﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﮐﺸﻒ ﮐﻨﻢ ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل‬
‫ﻣﺴﺘﯽ در ﯾﮏ ﮐﺎهﺪاﻧﯽ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ و ﭼﭙﻘﺶ را در ﺁﻧﺠﺎ ﭼﺎق ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﮐﺎهﺪاﻧﯽ ﺁﺗﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ زﯾﺮﮐﯽ ﺷﻬﺮﻩ ﺑﻮد و ﺳﻪ ﻣﺎهﯽ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ در اﻧﺘﻈﺎر دادﮔﺎﻩ‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮی را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ در ﺁﻧﺠﺎ ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ً‬ ‫در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﻨﺰل داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل ﮐﺎﻣﻼً ﺳﺮﺑﺮاﻩ و ﻗﺎﻧﻊ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺧﻮاﺑﮕﺎهﯽ ﻣﻔﺖ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﺁوردﻩ ﺑﻮد وﺣﺲ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ او ﺧﻮش رﻓﺘﺎری ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭘﻨﺠﺮﻩ ای را او اﺷﻐﺎل ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﻣﻦ هﻢ دﯾﮕﺮی را‪ .‬ﻓﻬﻤﻴﺪم ﮐﻪ اﻧﺴﺎن اﮔﺮ ﻣﺪت زﯾﺎدی ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪ ،‬ﮐﺎر اﺻﻠﯽ اش ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﭘﻨﺠﺮﻩ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻴﺰی ﻧﮕﺬﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ هﻤﻪ ی‬
‫ﺳﻮراخ ﺳﻨﺒﻪ هﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﻠﻮل ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪم‪ .‬ﻓﻬﻤﻴﺪم زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻗﺒﻠﯽ از ﮐﺠﺎ‬
‫ﻓﺮار ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ و ﮐﺪام ﻣﻴﻠﻪ ارﻩ ﺷﺪﻩ و ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺳﺎﮐﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁن اﻃﺎﻗﮏ ﭼﻪ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﭼﻮن ﮐﻢ‬
‫ﮐﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﮐﻪ ﺣﺘﯽ اﯾﻨﺠﺎ هﻢ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺗﺎرﯾﺨﯽ دارد و ﻧﻘﻞ هﺎﯾﯽ ﮐﻪ هﺮﮔﺰ در ﺁﻧﻄﺮف‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ اﯾﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺎﻧﻪ اﯾﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﮐﻪ اﺑﻴﺎﺗﯽ در‬
‫ً‬ ‫دﯾﻮارهﺎی زﻧﺪان ﺑﺮ ﺳﺮ زﺑﺎﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ اﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁن ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﻧﻈﻢ در ﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺁن ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ رﺳﻤﺎً ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر‬
‫در ﻧﻤﯽ ﺁﯾﻨﺪ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ از اﺷﻌﺎر ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺮدان ﺟﻮان ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ ﻓﺮار ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻤﻦ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﺁﻧﺎن ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﯾﻦ اﺷﻌﺎر از ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎم ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫از ﺗﺮس اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺒﺎدا هﻤﺒﻨﺪم را هﺮﮔﺰ دوﺑﺎرﻩ ﻧﺒﻴﻨﻢ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺧﻮدم‬
‫ﺑﻪ او ﻧﻢ ﭘﺲ ﻧﺪادم‪ .‬درﭘﺎﯾﺎن ﮔﭗ وﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺟﺎی ﺧﻮاﺑﻢ را ﻧﺸﺎن داد و ﺧﺎﻣﻮش ﮐﺮدن ﭼﺮاغ را‬
‫ﺑﻤﻦ ﺳﭙﺮد‪.‬‬

‫دراز ﮐﺸﻴﺪن ﯾﮏ ﺷﺒﻪ در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻨﯽ دوردﺳﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ هﺮﮔﺰ ﺗﺼﻮر رﻓﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺒﻼ هﺮﮔﺰ ﺻﺪای ﺳﺎﻋﺖ ﺷﻬﺮ و ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش هﺎی‬
‫ً‬ ‫ﺁن را ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻨﻈﺮم رﺳﻴﺪ ﮐﻪ‬
 ‫‪٣۵‬‬

‫ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون ﺁن را ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ ﺑﻮدم‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎ ﭘﻨﺠﺮﻩ ی ﺑﺎزی ﺧﻮاﺑﻴﺪﻩ ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ‬
‫ﻣﻴﻠﻪ هﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻧﮕﺎر ﮐﻪ روﺳﺘﺎی ﻣﻮﻃﻦ ام را در ﻗﺮون وﺳﻄﯽ ﻣﯽ دﯾﺪم‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﮐﻨﮑﻮرد ﻣﺎ‬
‫‪٥٧‬‬
‫در ﺁﻟﻤﺎن ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬و ﺗﺼﺎوﯾﺮ ﺷﻬﺴﻮاران و دژهﺎی ﺁﻧﺎن‬ ‫ﺑﺪل ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ هﺎی رود راﯾﻦ‬
‫از ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺸﻢ رژﻩ ﻣﯽ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺁواهﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﯽ ﺷﻨﻴﺪم‪ ،‬اﺻﻮاﺗﯽ ﻋﺎدی ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺁوای ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺘﺸﺨﺺ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ و ﺷﻨﻮﻧﺪﻩ ی اﺟﺒﺎری ﺟﻨﺐ و‬
‫ﺟﻮش هﺎﯾﯽ ﺑﻮدم ﮐﻪ در ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﻗﻬﻮﻩ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻨﺎری ﺟﺮﯾﺎن داﺷﺖ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﮐﺎﻣﻼً ﻧﻮ و‬
‫ﮐﻤﻴﺎب ﺑﺮای ﻣﻦ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻮد از ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﻮﻃﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺣﺪی از ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺷﻬﺮم ﺑﺎﺧﺒﺮﻣﯽ‬
‫ﻗﺒﻼ هﺮﮔﺰ ﻧﻬﺎدهﺎی ﺁن را ﻧﺪﯾﺪﻩ ﺑﻮدم‪ .‬زﻧﺪان ﯾﮑﯽ از ﻧﻬﺎدهﺎی ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﺁن ﺑﻮد‪،‬‬
‫ً‬ ‫داﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﺎ ﺷﻬﺮﮐﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﻣﺪ و ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ زﻧﺪان هﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ازﯾﻦ ﭘﺲ ﺑﻮدﮐﻪ ﮐﻢ ﮐﻢ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺁن ﭘﯽ ﭼﻪ ﭼﻴﺰهﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ اﻣﺎن از ﺳﻮراخ در ﺑﻪ داﺧﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬در ﻇﺮف ﺣﻠﺒﯽ ﭼﻬﺎرﮔﻮﺷﯽ ﮐﻪ‬
‫ﯾﮏ ﻟﻴﻮان ﺑﺰرگ ﺷﮑﻼت ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﻧﺎن ﻗﻬﻮﻩ ای و ﯾﮏ ﻗﺎﺷﻖ ﺁهﻨﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﺧﻮد‬
‫ﺟﺎ دهﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﺻﺪا زدﻧﺪ ﮐﻪ ﻇﺮﻓﻬﺎ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺁﻧﻘﺪر ﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻮدم ﮐﻪ اﺿﺎﻓﻪ ی ﻧﺎن را‬
‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﻢ‪ ،‬اﻣﺎ رﻓﻴﻘﻢ ﺁن را ﻗﺎﭘﻴﺪ و ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﻬﺎر ﯾﺎ ﺷﺎم ﺁن را ﭘﺲ اﻧﺪاز ﮐﻨﻢ‪ .‬ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮای ﻋﻠﻒ ﭼﻴﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺰرﻋﻪ ای در هﻤﺴﺎﯾﮕﯽ ﺑﺮود ﮐﻪ ﮐﺎر هﺮ روزش ﺑﻮد و ﺗﺎ ﻇﻬﺮ‬
‫هﻢ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺷﮏ دارد ﻣﺮا دوﺑﺎرﻩ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺨﺼﯽ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻦ دﺧﺎ ﻟﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد وﻣﺎ ﻟﻴﺎت را ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺁزادم ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ از زﻧﺪان‬
‫ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪم ﺑﺮداﺷﺘﻢ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ در زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدم ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺰرﮔﯽ رخ دادﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﯽ از‬
‫ﺁن دﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ زﻧﺪاﻧﯽ ﺟﻮاﻧﯽ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺣﺒﺲ در هﻨﮕﺎم ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻧﺶ از زﻧﺪان‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﮔﺎﻣﻬﺎﯾﯽ ﻟﺮزان و ﻣﻮهﺎﯾﯽ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮی ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﺗﺤﻮّﻟﯽ در ﺻﺤﻨﻪ ی ﺷﻬﺮ‪،‬‬
‫اﯾﺎ‬
 ‫‪٣۶‬‬

‫ﻟﺖ و ﮐﺸﻮر ﺑﻨﻈﺮم ﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از هﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮی ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻩ‬
‫ﺑﻮﺟﻮد ﺁﯾﺪ‪ .‬ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ اﯾﻨﻬﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺣﺎﮐﻤﻴﺘﯽ را ﮐﻪ زﯾﺮ ﺳﺎﯾﻪ اش زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم از ﺁن هﻢ‬
‫واﺿﺢ ﺗﺮ و ﺷﻔﺎف ﺗﺮ ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻣﺮدﻣﯽ را ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﺎن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدم ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪّی‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻌﻨﻮان هﻤﺴﺎﯾﮕﺎن و دوﺳﺘﺎﻧﯽ ﺧﻮب ﺑﺮ روﯾﺸﺎن ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‪ .‬درﯾﺎﻓﺘﻢ دوﺳﺘﯽ‬
‫ﺷﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای روزهﺎی ﺧﻮﺷﯽ اﺳﺖ‪ ،٥٨‬اﺻﻼً ﻣﻴﻠﯽ ﺑﻪ درﺳﺘﮑﺎری ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺮﺷﺖ ﺷﺎن‬
‫ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﭘﻴﺶ داوری هﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺼﺒﺎت و ﺧﺮاﻓﺎﺗﺸﺎن‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎن از ﻣﻦ دور اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﺷﺖ ﭼﻴﻨﯽ هﺎ‬
‫و ﻣﺮدم ﻣﺎﻟﺰی‪.‬‬

‫در ﻓﺪاﮐﺎری هﺎﯾﺸﺎن ﺑﺮای ﺑﺸﺮﯾﺖ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ هﻴﭻ ﺧﻄﺮی ﻧﻤﯽ زﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘّﯽ در ﺣﺪّ‬
‫اﻣﻮاﻟﺸﺎن‪ .‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻴﻠﯽ هﻢ ﺷﺮﯾﻒ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﺎ دزد هﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ‬
‫رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دزد ﺑﺎ ﺁﻧﺎن و اﻣﻴﺪوارﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺬهﺒﯽ ﻇﺎهﺮی‪،‬‬
‫ﻗﺪری ﻧﻤﺎز‪ -‬روزﻩ‪ ،‬دﻋﺎ و ﭘﺮﺳﻪ زدن ﮔﻬﮕﺎهﯽ در ﯾﮏ ﻣﺴﻴﺮ ﺳﺮراﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯽ ﺧﻄﺮ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪﻩ‪ ،‬روح ﺧﻮد را ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻗﻀﺎوت در ﻣﻮرد ﺁﻧﺎن ﻗﻀﺎوﺗﯽ‬
‫ﺧﺸﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﺎور دارم ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎری از ﺁﻧﺎن از داﺷﺘﻦ ﻧﻬﺎدی ﺑﻨﺎم زﻧﺪان در‬
‫روﺳﺘﺎﯾﺸﺎن ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻗﺒﻼ رﺳﻢ ﺑﻮد وﻗﺘﯽ ﺑﺪهﮑﺎر ﻓﻘﻴﺮی از زﻧﺪان ﺁزاد ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﺁﺷﻨﺎﯾﺎﻧﺶ ﺑﺮای‬
‫ً‬ ‫در روﺳﺘﺎی ﻣﺎ‬
‫ﺧﻮﺷﺎﻣﺪ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ او‪ ،‬اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺸﺎن را ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻣﻴﻠﻪ هﺎی ﭘﻨﺠﺮﻩ ی زﻧﺪان ﺑﺮ‬
‫روی هﻢ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و از ﭘﺸﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ":‬ﺧﻮش ﺁﻣﺪی "‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﺑﺎر هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﻢ‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﻦ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬در ﻋﻮض اول ﻣﺮا و ﺑﻌﺪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﮐﻪ از‬
‫ﺳﻔﺮی دور و دراز ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ام‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺰﻧﺪان اﻓﺘﺎدم‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻔﺎﺷﯽ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺗﺎ ﮐﻔﺶ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮی ام را ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺁزاد ﺷﺪم‪ ،‬ﺑﺮاﻩ اﻓﺘﺎدم ﺗﺎ ﮐﺎرم را ﺗﻤﺎم ﮐﻨﻢ‬
‫و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﮐﻔﺶ هﺎی ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺿﻴﺎﻓﺖ ذﻏﺎل اﺧﺘﻪ هﺎ ﻣﻴﻬﻤﺎن ﮐﺮدم‪ .‬ذﻏﺎل اﺧﺘﻪ‬
‫هﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﺻﺒﺮاﻧﻪ در ﺣﺴﺮت دﺳﺘﺎن ﻣﺸﺘﺎق ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﭼﻮن اﺳﺒﻢ در ﻣﺪت ﮐﻤﯽ زﯾﻦ‬
‫و ﯾﺮاق ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ در ﻣﻴﺎن ﯾﮏ ﺑﻴﺸﻪ ی ذﻏﺎل اﺧﺘﻪ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﺑﺮ روی ﯾﮑﯽ از‬
‫ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﺗﭙﻪ هﺎﯾﻤﺎن ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻪ ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ دورﺗﺮ‪ .‬اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‪ ،‬دﯾﮕﺮ در هﻴﭻ‬
‫ﻋﺮﺻﻪ ای ﺣﻀﻮر و ﺑﺮوز ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
 ‫‪٣٧‬‬

‫اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻞ ﻣﺎﺟﺮای " زﻧﺪان هﺎی ﻣﻦ!"‬

‫هﺮﮔﺰ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻋﻮارض راﻩ ﺳﺎزی ﺧﻮدداری ﻧﮑﺮدﻩ ام‪ ،‬ﭼﻮن هﺮ ﻗﺪر ﻣﺎﯾﻠﻢ ﮐﻪ رﻋﻴﺖ ﺑﺪی‬
‫ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﺎن ﻣﻴﺰان هﻢ‪ ،‬ﺧﻮاهﺎﻧﻢ ﮐﻪ هﻤﺴﺎﯾﻪ ی ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬در ﻣﻮرد ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯽ‬
‫از ﻣﺪارس هﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ‪ ،‬هﻢ اﮐﻨﻮن در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﻠﻢ هﻢ وﻻﯾﺘﯽ هﺎﯾﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬هﻴﭻ ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﯽ در ﭘﺮوﻧﺪﻩ ی ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ ام وﺟﻮد ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻋﻠﺖ ﺁن ﺧﻮدداری ﻣﻦ از‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺰﺑﺎﻧﯽ ﺳﺎدﻩ ﺗﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺁرزوﻣﻨﺪم ﮐﻪ از ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ و اﺑﺮاز وﻓﺎداری ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‬
‫ﺧﻮدداری ﮐﻨﻢ‪ ،‬از ﺣﻮزﻩ اﻗﺘﺪار ﺁن ﺧﺎرج ﺷﻮم و ﺑﻄﻮر ﻣﺆﺛﺮ داﻣﻦ ﺧﻮد را ازو دور ﻧﮕﻬﺪارم‪ .‬ﺑﺮ ﺳﺮ‬
‫ﺁن ﻧﻴﺴﺘﻢ ﮐﻪ ردّ دﻻر ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻢ را ﭘﯽ ﮔﻴﺮی ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﺠﺎهﺎ ﻣﯽ رود) اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ( ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺎ ﺁن ﺑﺮدﻩ ای ﯾﺎ ﺗﻔﻨﮓ "ﺳﺮ ُﭘﺮ"ی ﺧﺮﯾﺪﻩ ﺷﻮد ﺗﺎ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ‬
‫ﺁن ﺑﺰﻧﻨﺪ – دﻻر ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻩ اﺳﺖ – در ﻋﻮض اﻣﺎ‪ ،‬در اﻧﺪﯾﺸﻪ ی ردّﯾﺎﺑﯽ ﺁﺛﺎر ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ و وﻓﺎداری‬
‫ام ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ی ﺧﻮد‪ ،‬در ﺳﮑﻮت ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ اﻋﻼم ﺟﻨﮓ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫ﺣﺎل‪ ،‬ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ هﻨﻮز هﻢ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ از ﻣﺰاﯾﺎی ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫اﮔﺮ دﯾﮕﺮاﻧﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﻟﻴﻞ هﻤﺪردی ﺑﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻴﺎت درﺧﻮاﺳﺘﯽ از ﻣﺮا ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺁﻧﺎن ﻓﻘﻂ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼً در ﻣﻮرد ﺧﻮدﺷﺎن ﻋﻤﻞ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﺪﺗﺮ از ﺁن‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫ﻋﺪاﻟﺘﯽ ای را ﺗﺮوﯾﺞ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻧﻴﺎز ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺎﻟﻴﺎت را‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻋﻼﻗﻪ ی ﺑﻴﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﺪهﮑﺎر ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ ﺗﺎ اﻣﻮاﻟﺶ را ﻧﺠﺎت دهﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﻪ‬
‫زﻧﺪان ﺑﺮدﻧﺶ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﻧﻴﻨﺪﯾﺸﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪّ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت‬
‫ﺷﺨﺼﯽ ﺷﺎن اﺟﺎزﻩ دادﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﺧﻴﺮی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻮﺿﻊ ﻣﻦ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮروی اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ زﯾﺎد‬
‫ﭘﺎﻓﺸﺎری ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮدش‪ ،‬ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻟﺞ ﺑﺎزی ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺮدم‪،‬‬
‫ﯾﺎ دﻧﺒﺎﻟﻪ روی ﺑﯽ ﺟﻬﺖ از ﺁﻧﺎن ﻣﻨﺤﺮف ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وی ﻓﺮﺻﺖ داد ﺗﻨﻬﺎ ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد و زﻣﺎﻧﻪ ی ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم دهﺪ ‪.‬‬
 ‫‪٣٨‬‬

‫ﮔﺎهﯽ اوﻗﺎت ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﻣﺮدم ﻧﻴﺖ ﺷﺎن ﺧﻴﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺎﺁﮔﺎهﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ راﻩ و ﭼﺎﻩ را‬
‫ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﭼﺮا وﻗﺘﯽ هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﺖ‬
‫ﻣﻴﻠﯽ ﺑﻪ ﺁزار ﺗﻮ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﺎر هﺎﯾﯽ هﻤﭽﻮن ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻧﺪادن ﻣﺠﺒﻮرﺷﺎن ﻣﻴﮑﻨﯽ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫دوﻟﺖ ﺷﺎن ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻨﻨﺪ وﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ رﻧﺠﺸﺎن ﻣﯽ دهﯽ و ﻣﺰاﺣﻢ ﺷﺎن ﻣﯽ ﺷﻮی؟‬
‫اﻣﺎ دوﺑﺎرﻩ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻢ اﯾﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ درﺳﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻦ هﻢ‬
‫هﻤﭽﻮن ﺁﻧﺎن رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﮕﺬارم هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﻢ رﻧﺞ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮی را از ﻧﻮﻋﯽ دﯾﮕﺮ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز هﻢ ﮔﺎهﯽ اوﻗﺎت از ﺧﻮدم ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻢ وﻗﺘﯽ ﻣﻴﻠﻴﻮن هﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺪون ﺗﻨﺪی و‬
‫‪٥٩‬‬
‫ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬ﺑﺪون ﺳﻮء ﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺪون هﺮ اﺣﺴﺎس ﺷﺨﺼﯽ‪ ،‬از ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﻧﻴﻢ دﻻر ﻣﺎﻟﻴﺎت‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﺧﻮدت را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁﺳﻴﺐ اﯾﻦ ﻧﻴﺮوی ﺑﯽ رﺣﻢ ﻏﺎﻟﺐ ﻗﺮار ﻣﯽ دهﯽ؟‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ داﻧﺴﺘﻦ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ ﺁﻧﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺮﻓﺸﺎن را ﭘﺲ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﯾﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﻨﺪ) ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﯽ ﺷﺎن ﻧﻴﺰ اﺟﺎزﻩ ی اﯾﻨﮑﺎر را ﻧﻤﯽ دهﺪ( و از ﺳﻮﺋﯽ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯽ از هﺮ‬
‫ﮔﺮوﻩ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﯽ ای هﻤﭽﻮن ﺁﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺮای ﻧﺪادن ﻣﺎﻟﻴﺎت و اﻋﻼم ﻧﺎ ﺣﻖّ ﺑﻮدن ﺁن ﻓﺮﺟﺎم ﺑﺨﻮاهﯽ‪.‬‬

‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ‪ ،‬ﺑﺎد واﻣﻮاج درﯾﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯽ اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻟﺠﻮﺟﺎﻧﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﯽ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺁراﻣﯽ و در ﺳﮑﻮت ﺑﻪ هﺰاران ﺿﺮورت وﻧﻴﺮوی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮی‪ .‬در واﻗﻊ‬
‫دﺳﺘﺖ را ﺑﻪ ﻻﻧﻪ ی ﻣﺎرﻓﺮو ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯽ‪ .‬اﻣﺎ دﻗﻴﻘﺎً ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ ﻧﻴﺮو) دوﻟﺖ‪ -‬ﻣﻠﺖ ( را‬
‫ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ رﺣﻢ ﻧﺪاﻧﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﺁن را اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺒﻴﻨﻢ وﻧﻴﺰ ﺑﭙﺬﯾﺮم هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎﯾﯽ‬
‫ً‬
‫ﺑﺎ دﻩ هﺎ ﻣﻴﻠﻴﻮن اﻧﺴﺎن ﻣﻠﺖ هﺎی دﯾﮕﺮ دارم‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻴﻠﻴﻮن هﺎ ﻧﻔﺮ ﻧﻴﺰ– ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺷﻴﺎﯾﯽ‬
‫ﻓﺎ ﺑﯽ ﺟﺎن ﯾﺎ ﺑﺪون اﺣﺴﺎس ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ی هﻤﻨﻮع وهﻤﺴﺎﯾﻪ – ﭘﻴﻮﻧﺪ دارم‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ‬
‫ﺻﺮ ً‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺁن ﻓﺮﺟﺎم ﺧﻮاهﯽ ﻇﺎهﺮا ً ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از هﺮ ﮐﺎری و‬
‫ﺑﻴﺪرﻧﮓ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺁﻧﺎن از ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺎن از ﺧﻮدﺷﺎن‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻋﻤﺪاً دﺳﺘﻢ را‬
‫ﺑﻪ داﺧﻞ ﻻﻧﻪ ﻣﺎر ﻓﺮو ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ از ﻣﺎر و ﯾﺎ ﺧﺎﻟﻖ ﻣﺎر ﻧﺒﺎﯾﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدم‬
‫را ﺳﺮزﻧﺶ و ﻣﺘﻬﻢ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺧﻮد را ﻣﺠﺎب ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺣﻖ دارم اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ را هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ هﺴﺘﻨﺪ ﺑﭙﺬﯾﺮم و ﺑﺎ‬
‫ﺁﻧﺎن هﻤﺎﻧﻄﻮر رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻢ و ﺑﺪﻻﯾﻠﯽ ﺑﺮﺧﻼف ﺧﻮاﺳﺘﻪ هﺎ و اﻧﺘﻈﺎراﺗﻢ از ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ و ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬
 ‫‪٣٩‬‬

‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﻣﺴﻠﻤﺎن وﺟﺒﺮی ﻣﺆﻣﻦ‪ ،٦٠‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺣﻮادث هﻤﺎﻧﻄﻮرﮐﻪ هﺴﺘﻨﺪ ﺑﺴﺎزم و ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاﺳﺖ‪ ،‬وازﯾﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪،‬‬
‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺣﻴﻮاﻧﯽ ﯾﺎ‬
‫ً‬ ‫ﺗﻔﺎوﺗﯽ اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﻴﺮو و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﮏ ﻧﻴﺮوی‬
‫ﻃﺒﻴﻌﯽ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪﻩ ﺑﺎ ﻗﺪری اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬
‫‪٦١‬‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻊ ﺑﺎﺷﻢ ﮐﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺳﻨﮓ هﺎ‪ ،‬درﺧﺘﺎن و ﺟﺎﻧﻮران را ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﻢ ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اورﻓﺌﻮس‬

‫ﻣﻴﻞ ﻧﺪارم ﮐﻪ ﺑﺎ هﻴﭻ ﻣﻠﺘﯽ ﯾﺎ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻪ ﻧﺰاع ﺑﺮﺧﻴﺰم‪ .‬دوﺳﺖ ﻧﺪارم ﻣﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﺨﺎش ﺑﮕﺬارم‬
‫ﺗﺎ ﻇﺮاﯾﻒ ﺗﻔﺎوت هﺎ را ﻣﻄﺮح ﺳﺎزم ﯾﺎ ﺧﻮد را ﺑﺮﺗﺮ از هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﻢ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺟﺎی ﺁن اﺳﺖ‬
‫ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺣﺘﯽ ﺑﻬﺎﻧﻪ هﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﺒﻌﻴّﺖ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ارﺿﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ هﺴﺘﻢ‪ .‬و‬
‫ﺣﺘﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺁن‪ ،‬ﺁﻣﺎدﻩ ام ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺧﻮد را هﻤﺴﺎز ﮐﻨﻢ‪ .‬در واﻗﻊ در اﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ی‬
‫ﺣﺴﺎس ﺑﺮای ﺷﮏ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺧﻮد دﻟﻴﻞ دارم‪ ،‬و هﺮ ﺳﺎﻟﻪ هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺳﺮ ﻣﯽ‬
‫رﺳﺪ‪ ،‬ﺧﻮدم را ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺮور ﻣﺠﺪد اﻋﻤﺎل و ﻣﻮاﺿﻊ دوﻟﺖ هﺎی اﯾﺎﻟﺘﯽ و ﻣﺮﮐﺰی و اﺣﻮاﻻت‬
‫ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻢ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ زﻣﻴﻨﻪ ای ﺑﺮای اﻃﺎﻋﺖ از ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺸﻒ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫" وﻃﻦ را هﻤﭽﻮن دﻟﺒﻨﺪﻣﺎن ﭘﺎس دارﯾﻢ و‬

‫ﮔﺎهﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻧﺜﺎر ﻋﺸﻖ و ﺗﻼﺷﻤﺎن‪،‬‬
‫از ادای ﺣﺮﻣﺘﺶ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﮐﺎر اﻧﺪﯾﺸﻪ ﮐﻨﻴﻢ و‬
‫ﺟﺎن را ﺑﺎ ﻋﻤﻖ وﺟﺪان و دﯾﻦ ﺁﺷﻨﺎ ﺳﺎزﯾﻢ‬
‫و ﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﻨﺎی زر و زور "‬

‫ﻣﻌﺘﻘﺪم ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺰودی ﻗﺎدر ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺜﺒﺖ ﺧﻮد ﻣﺮا از ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫هﺎﯾﻢ ﺑﺎزدارد و ﺁﻧﻮﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ وﻃﻦ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮ از دﯾﮕﺮ هﻤﻮﻃﻨﺎﻧﻢ ﻧﺨﻮاهﻢ ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫دﯾﮕﺮ ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﺰ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاهﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎهﯽ ﺣﺪاﻗﻠﯽ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺷﮑﺎﻻﺗﺶ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن‬
‫و دادﮔﺎﻩ هﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺘﺮم اﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ هﻤﻴﻦ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ و دوﻟﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ از ﺟﻨﺒﻪ هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ‪،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ و ﻧﺎدر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﮑﺮ ﮔﺰارش ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫‪۴٠‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻬﺎدهﺎ را ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﮐﻤﯽ‬
‫ﻗﺒﻼ ﺷﺮﺣﺸﺎن رﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎز هﻢ‬
‫ً‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮی ﺗﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ ،‬اﯾﻨﻬﺎ هﻤﺎن ﻧﮑﺎﺗﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮی ﺗﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﻢ و از ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻀﺎﯾﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺧﻮاهﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻧﻬﺎدهﺎ ﭼﻪ هﺴﺘﻨﺪ ؟ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺁﯾﺎ اﺻﻼًّ ارزش ﻧﻴﻢ ﻧﮕﺎهﯽ را دارﻧﺪ ﯾﺎ ﺧﻴﺮ ؟‬

‫و اﻣﺎ دوﻟﺖ‪ .‬دوﻟﺖ ارزش زﯾﺎدی ﺑﺮای ﻣﻦ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻦ هﻢ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ارزش ﻣﻤﮑﻦ را ﺑﺮای‬
‫او ﻗﺎﺋﻞ ام‪ .‬ﻣﻦ ﻟﺤﻈﺎت زﯾﺎدی از ﻋﻤﺮم را در زﯾﺮ ﺳﺎﯾﻪ ی ﺁن ﻧﻤﯽ ﮔﺬراﻧﻢ‪ ،‬ﺣﺘﯽ در هﻤﻴﻦ‬
‫دﻧﻴﺎ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﯽ اﻧﺪﯾﺸﻪ‪ ،‬ﺑﯽ ﺗﺼﻮر و ﺧﻴﺎﻻت وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ – ﮐﻪ اﯾﻦ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫هﺮﮔﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺪت زﻣﺎن درازی ﺑﺮاﯾﺶ اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ– ﺣﺎﮐﻤﺎن ﯾﺎ ﻣﺼﻠﺤﻴﻦ ﺑﯽ ﺧﺮد هﺮﮔﺰ‬
‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﺰاﺣﻤﺘﯽ ﻣﻬﻢ ﺑﻮﺟﻮد ﺁورﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﻦ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺁﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺣﺮﻓﻪ‪،‬‬
‫وﻗﻒ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ی اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﯾﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﺘﺮاز ﻋﺎﻣﻪ ی ﻣﺮدم ﻗﺎﻧﻊ ﻣﯽ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺎﻣﻼ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺎم ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬هﺮﮔﺰ ﺑﻄﻮر ﺷﻔﺎف ﺑﻪ‬

‫ً‬ ‫دوﻟﺘﻤﺮدان و ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاران ﮐﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ هﺎﯾﺸﺎن اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﺎن از ﺣﺮﮐﺖ دادن ﺟﺎﻣﻌﻪ ی اﯾﺴﺘﺎی ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ راﻧﻨﺪ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺧﻮد ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون هﻤﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﻌﻠﯽ هﻴﭻ ﺗﮑﻴﻪ ﮔﺎﻩ دﯾﮕﺮی ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﺎن‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت و ﺗﻤﺎﯾﺰات ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﯽ ﺷﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی‬
‫هﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ و ﺣﺘﯽ ﻣﻔﻴﺪی اﺧﺘﺮاع ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮﺷﺎن ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ذﮐﺎوت و ﻓﺎﯾﺪﻩ ﻣﻨﺪی ﺷﺎن در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ دارای اﺑﻌﺎد‬
‫ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﯾﻨﺎن ﻋﺎدت دارﻧﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮔﺮاﯾﯽ‬
‫‪٦٢‬‬
‫هﺮﮔﺰ ﭘﺸﺖ ﺳﺮدوﻟﺖ ﻗﺪم ﺑﺮﻧﻤﯽ دارد وﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬ ‫ادارﻩ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺨﺺ ﺁﻗﺎی " وﺑﺴﺘﺮ"‬
‫هﺎﯾﺶ را ﺑﻌﻬﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﮔﻴﺮد و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ از ﺳﻮی او و درﻣﻮردش‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﯾﺪ‪ .‬ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﺑﺮای ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰاراﻧﯽ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ی‬
‫اﺻﻼﺣﺎت اﺳﺎﺳﯽ در دوﻟﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻧﻈﺮ ﻣﺘﻔﮑﺮان و ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
 ‫‪۴١‬‬

‫زﻣﺎﻧﻬﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬او هﺮﮔﺰ ﯾﮑﺒﺎر هﻢ ﻟﺤﻈﻪ ای ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻓﮑﺮ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻦ از وﺟﻮد ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻣﻄﻠﻌﻢ ﮐﻪ ﺣﺪس هﺎی ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ و ﻧﻴﮏ ﻧﻔﺴﺎﻧﻪ ﺷﺎن‪ ،‬ﺣﺪود و ﻇﺮﻓﻴﺖ‬
‫ﭘﺬﯾﺮش اﻧﺪﯾﺸﻪ " وی" را ﺑﺰودی اﻓﺸﺎء ﺧﻮاهﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺸﻐﻮﻟﻴﺎت ﺑﯽ ارزش اﮐﺜﺮ اﺻﻼح ﻃﻠﺒﺎن و ﻧﻴﺰ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺧﺮد و ﻓﺼﺎﺣﺖ ﺑﺎز هﻢ ﺑﯽ ارزش‬
‫ﺗﺮ ﻋﺎﻣﻪ ی ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎن او ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺎارزش و ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ ی ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺎ‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ وﺟﻮد او ﺧﺪا را ﺷﺎﮐﺮﯾﻢ‪ .‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان‪ ،‬هﻤﻴﺸﻪ ﻗﻮی‪ ،‬اﺻﻴﻞ‪ ،‬و ﺑﺎﻻﺗﺮ از هﻤﻪ‪،‬‬
‫اهﻞ ﻋﻤﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ هﻤﻪ‪ ،‬ﮐﺎر هﺎی وی از روی ﺧﺮد ﯾﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﯾﺸﯽ ِ ﺳﺎزﺷﮑﺎراﻧﻪ‬
‫اﻣﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ هﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺳﺎزﮔﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ ﮐﺸﻒ و‬
‫اﺳﺖ‪ّ .‬‬
‫اﻓﺸﺎی ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﺳﺎزش ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ‬
‫اﯾﻦ هﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﻴﮑﻨﺪ‪ .‬وﺑﺴﺘﺮ ﺑﺨﻮﺑﯽ ﺳﺰاوار ﻋﻨﻮان "ﻣﺪاﻓﻊ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ" اﺳﺖ – اﻟﺒﺘﻪ‬
‫واﻗﻌﺎ ﻗﺮار ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ هﻴﭻ ﺣﺮﮐﺘﯽ از ﺳﻮی او ﺑﺠﺰ ﺣﺮﮐﺎت دﻓﺎﻋﯽ‬
‫ً‬ ‫هﻤﻴﻦ ﻟﻘﺐ را ﻧﻴﺰ دارد‪-‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬وی رهﺒﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ رهﺮو اﺳﺖ‪ .‬رهﺒﺮاﻧﺶ ﻣﺮدان ‪ ١٧٨٧‬اﻧﺪ‪ .٦٣‬وی ﻣﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ‪":‬ﻣﻦ هﺮﮔﺰ ﺗﻼش ﻧﮑﺮدﻩ ام‪ ،‬هﺮﮔﺰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﮑﺮدﻩ ام‪ ،‬هﺮﮔﺰ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ از ﺗﻼﺷﯽ ﻧﮑﺮدﻩ‬
‫ام و ﻧﺨﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺷﺎﻟﻮدﻩ هﺎی اﺻﻴﻞ و اوﻟﻴﻪ ی اﺗﺤﺎد اﯾﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺮدﻩ و‬
‫ﺑﺮهﻢ زﻧﺪ‪ ".‬وی در اداﻣﻪ‪ ،‬در ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﺠﻮّزی ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺑﺮدﻩ داری دادﻩ اﺳﺖ ﻣﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ‪":‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﻣﺠﻮز ﺑﺨﺸﯽ از ﯾﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی "ﺟﺎﻣﻊ وﻣﺎﻧﻊ" و ﺑﯽ ﺧﺪﺷﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺁن را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد واﮔﺬاﺷﺖ‪.".‬‬

‫وی ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ هﻮش و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﺎﺻﺶ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﮐﺸﻴﺪن ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﻣﻮرد ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﻣﻴﺎن‬
‫ﻣﻔﺎهﻴﻢ ﺻﺮﻓًﺎ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻧﻴﺴﺖ و ﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﺁن ﻣﯽ ﻧﮕﺮد اﻧﮕﺎر ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﺷﻴﺌﯽ ی ﺑﯽ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوی ﺧﺮد و زﯾﺮﮐﯽ ِ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺮدان دور‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﻮد – ﻣﺜﻼً در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺌﻮال ﮐﻪ " اﻧﺴﺎن ﭼﻪ ﮐﺎری ﻻزم اﺳﺖ در اﯾﻨﺠﺎ‪ ،‬در‬
‫ﺁﻣﺮﯾﮑﺎی اﻣﺮوز ﺑﺮای ﻣﺤﻮ ﺑﺮدﮔﯽ اﻧﺠﺎم دهﺪ ﺟﺰ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﻮد ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﺋﯽ و ﺧﻄﺮ‬
‫دﺳﺖ زﻧﺪ؟‪ ،‬ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ در هﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬ازﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﭼﻪ ﺿﺎﺑﻄﻪ ی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﺪﯾﺪ و‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎدﻩ ای ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد؟"‪ ،‬وی در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻋﺘﺮاف ﻣﻴﮑﻨﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﻓﺮدی‬
‫ﻏﻴﺮدوﻟﺘﯽ و ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺧﻮد و ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
 ‫‪۴٢‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ هﺎﯾﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﯾﺎس ﺁور ﺻﺎدر ﮐﻨﺪ‪ " :‬روﺷﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ هﺎی اﯾﺎﻻت ﺑﺮدﻩ دار ﺑﺎ ﺁن ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﺮدﮔﯽ را ﺗﺪاوم و ﻧﻈﺎم ﺑﺨﺸﻨﺪ در ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ روش ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ هﺎﺷﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ رای دهﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎم ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺸﺮﯾﺖ‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ و در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻧﻬﺎد هﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و از درون ﻧﻮﻋﯽ اﻧﺴﺎن ﮔﺮاﯾﯽ‬
‫ﯾﺎ هﺮ ﺁرﻣﺎن دﯾﮕﺮی ﻣﯽ ﺟﻮﺷﻨﺪ هﻴﭻ ﺗﻀﺎد و رﺑﻄﯽ ﺑﺎ ﺁن روش هﺎ و ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٦٤‬‬
‫"‬ ‫ﺁﻧﺎن هﺮﮔﺰ هﻴﭻ ﺣﻤﺎﯾﺖ وﺗﺸﻮﯾﻘﯽ از ﺳﻮی ﻣﻦ درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ وﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ هﺎی ﻧﺎب ﺗﺮ ﺣﻘﻴﻘﺖ را ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪،‬ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻮﯾﺒﺎری ﺑﺎﻻﺗﺮ‬

‫را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﮑﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬درﮐﻨﺎر ﻣﻨﺒﻊ زﻻل اﻧﺠﻴﻞ و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ زاﻧﻮ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و ﭼﻪ‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻪ هﻢ! ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﻓﺮوﺗﻨﯽ و اﺣﺘﺮام از ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻴﺮاب ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣّﺎ دﯾﮕﺮاﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺷﺎهﺪﻧﺪ ﺁن ﺁب از ﮐﺠﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺁﺑﮕﻴﺮ و ﺁن درﯾﺎﭼﻪ ﺳﺮازﯾﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎری دﯾﮕﺮ "ﺑﺎرﻩ"‬
‫ی ﺳﻔﺮ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﺑﺴﻮی ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ای ﻧﺎب ﺗﺮ‪ ،‬ﺳﻠﻮک زاﺋﺮاﻧﻪ ی ﺧﻮد را‬
‫اداﻣﻪ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬

‫هﻴﭻ ﻓﺮدی در ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ دﯾﺪﻩ ﻧﺸﺪﻩ ﮐﻪ ﻧﺒﻮغ ﺧﺎﺻﯽ در ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮاﺑﻎ در ﺗﺎرﯾﺦ‬
‫ﺟﻬﺎن ﻧﺎدرﻧﺪ و ﺧﻄﻴﺒﺎن‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران وﻓﺼﺤﺎء هﺰاران هﺰار‪ ،‬اﻣّﺎ رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺳﺨﻨﮕﻮی ﻣﻨﺘﺨﺐ درد هﺎی ﻣﺮدم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،٦٥‬ﺗﺎﮐﻨﻮن دهﺎﻧﺶ را ﺑﺎز ﻧﮑﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﺨﻨﯽ ازو ﺑﺸﻨﻮﯾﻢ‪ ،‬اوﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺣﻞ و ﻓﺼﻞ ﺑﻐﺮﻧﺞ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ روز اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺎ ﻓﺼﺎﺣﺖ را ﺑﺨﺎﻃﺮﻓﺼﺎﺣﺖ دوﺳﺖ دارﯾﻢ وﻧﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺁن ﺣﻘﻴﻘﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﯾﺎ‬
‫ﺁن ﺷﺠﺎﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﻨﺪﻩ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﯾﮕﺮﻟﻦ اﻟﻬﺎم ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰاران ِ ﻣﺎ‬
‫هﻨﻮز ﺗﻔﺎوت ارزﺷﯽ ِ ﺁزادی ﺗﺠﺎرت را ﺑﺎ ﺁزادی اﻧﺴﺎن و ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت اﺗﺤﺎد اﯾﺎﻻت را ﺑﺎ ﺷﺮاﻓﺖ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎ‬
‫ً‬ ‫اﺧﻼﻗﯽ در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﯾﮏ ﻣﻠﺖ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﺎن ﻧﺒﻮغ واﺳﺘﻌﺪاد ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺟﺰﺋﯽ ِ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﮔﻴﺮی‪ ،‬اﻣﻮر ﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺗﺠﺎرت‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزی را دارا ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫رﯾﺴﻤﺎن هﺪاﯾﺖ ﻣﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ زﺑﺎن ﺑﺎزی ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰاران ﮐﻨﮕﺮﻩ ﺳﭙﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ – زﺑﺎن ﺑﺎزی ای‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ی ﺑﻤﻮﻗﻊ و ﺑﺠﺎ و ﺷﮑﺎﯾﺎت ﻣﺆﺛﺮ ﻣﺮدم اﺻﻼح ﻧﻤﯽ ﺷﺪ – ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ هﻤﻴﻦ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ‬
‫ﻓﻌﻠﯽ اش را هﻢ‪ ،‬درﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ دﯾﮕﺮ ﺑﺰودی از دﺳﺖ ﻣﯽ داد‪ .‬هﺮﭼﻨﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻨﺶ‬
 ‫‪۴٣‬‬

‫ﻧﺒﺎﺷﻴﻢ وﻟﯽ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺪت هﺠﺪﻩ ﻗﺮن اﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺠﺎﺳﺖ ﺁن ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار ﺻﺎﺣﺐ‬
‫‪٦٦‬‬
‫ﮐﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺧﺮد و اﺳﺘﻌﺪاد ﻋﻤﻠﯽ ﻻزم‪ ،‬ﺗﺎ ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺎرد و از ﻧﻮری‬
‫ﺑﺮروی داﻧﺶ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاری ﺑﻴﺎﻓﮑﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ؟‬

‫ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﻣﻴﻞ ورﻏﺒﺖ از ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻦ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ و در ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻮارد ﺣﺘﯽ از ﺁﻧﺎﻧﯽ هﻢ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻦ ﻣﯽ‬
‫داﻧﻨﺪ و ﻧﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﭘﻴﺮوی ﻣﯽ ﮐﻨﻢ – ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد اﻗﺘﺪار دوﻟﺘﯽ ﺣﺘﯽ از‬
‫ﺁن ﻧﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻠﻢ ﺗﺴﻠﻴﻤﺶ ﺷﻮم هﻨﻮز هﻢ اﻗﺘﺪاری ﻧﺎﭘﺎک‪ ٦٧‬اﺳﺖ ‪ :‬ﺑﮕﺬار ﺻﺮﯾﺤﺎ‬
‫و ﮐﺎﻣﻼً ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ‪:‬‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎﺋﻴﺪ و رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﻦ ﺧﻮد را ﺑﺪﺳﺖ ﺁورد‪ .‬او هﻴﭻ ﺣﻖ وﯾﮋﻩ ای‬
‫ﺑﺮﺷﺨﺺ ﻣﻦ واﻣﻮاﻟﻢ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻤﻴﻞ ﺧﻮد ﺑﻪ وی واﮔﺬار ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫روﻧﺪ ﺣﺮﮐﺖ از ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻮع ﻣﺸﺮوﻃﻪ و ﻣﺤﺪود ﺁن و از ﺳﻠﻄﻨﺖ‬

‫ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﻣﺮدم ﺳﺎﻻری‪ ،‬ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺑﺴﻮی اﺣﺘﺮام ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﺁن ﻓﻴﻠﺴﻮف ﭼﻴﻨﯽ ﻧﻴﺰ ﺁﻧﻘﺪر ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﺮد را ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ی ﺷﺎﻟﻮدﻩ ی اﻣﭙﺮاﺗﻮری‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺁﯾﺎ ﻣﺮدم ﺳﺎﻻری ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻤﮑﻦ در‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر دوﻟﺖ اﺳﺖ؟ ﺁﯾﺎ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﺎﻣﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺴﻮی ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪهﯽ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺮداﺷﺖ؟ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻓﺮد را ﺑﻌﻨﻮان ﻗﺪرت ﺑﺮﺗﺮ و ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻗﺪرت و اﻗﺘﺪارش را ازو وام ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ هﻤﻴﻦ دﯾﺪﮔﺎﻩ ﺑﺎ وی ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﮑﻨﺪ‪،‬‬
‫هﺮﮔﺰ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ واﻗﻌﺎً روﺷﻦ ﻧﮕﺮ و ﺁزاد و رهﺎ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاهﺪ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺣﺪاﻗﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ هﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﻨﺼﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﻓﺮد‪،‬‬
‫هﻤﭽﻮن ﯾﮏ هﻤﺴﺎﯾﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻋﺪﻩ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﻤﺎری‬
‫ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ او زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻬﺮاﺳﺪ ازﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﻨﻴﺖ و ﺁراﻣﺶ اش دﭼﺎر ﺁﺳﻴﺐ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ در ﮐﺎراﯾﻦ ﺟﻤﺎﻋﺖ‪ ،‬دﺧﺎﻟﺖ ﺑﻴﺠﺎ ﻧﮑﻨﺪ و از ﺳﻮی ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ وﻇﺎﯾﻒ هﻤﺴﺎﯾﮕﯽ وهﻤﻨﻮﻋﯽ و هﻢ ﭼﺮاﻏﯽ‪ ٦٨‬را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﺠﺎ‬
 ‫‪۴۴‬‬

‫ﺁوردﻩ اﻧﺪ اﺣﺴﺎس ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ و ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﺁن روﯾﺎﯾﯽ ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺁن‬
‫دﻟﺨﻮش ام‪ .‬ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﻮﻩ ای ﻣﯽ دهﺪ و ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﻮﻩ ﺑﻌﻤﻞ ﺁﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎرش را‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ هﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ ﺁن را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺗﺤﻮﯾﻞ دهﺪ‪ ،‬راﻩ را ﺑﺮای ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﺎزهﻢ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮ و ﺳﺮاﻓﺮازﺗﺮ هﻤﻮار ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ در ﺧﻴﺎل‪،‬ﺁن را ﺗﺠﺴﻢ ﮐﺮدﻩ ام‪،‬‬
‫اﻣﺎ هﻨﻮز در ﺟﺎﺋﯽ ﻧﺪﯾﺪﻩ ام!‬
 ‫‪۴۵‬‬

‫ﯾﺎدداﺷﺖ هﺎی ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫‪ : walden - 1‬ﺑﺮﮐﻪ اﯾﺴﺖ درﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ ﮐﻨﮑﻮرد ﻣﺮﮐﺰ اﯾﺎﻟﺖ ﻧﻴﻮهﻤﺸﺎﯾﺮ )ﯾﮑﯽ از ‪ ١٣‬اﯾﺎﻟﺖ اﻣﻀﺎء‬
‫ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ در ﺳﺎل ‪ ١٧٧۶‬و ﮐﺎﻧﻮن ﺗﺠﻤﻊ ادﯾﺒﺎن ‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن وﻓﻌﺎﻻن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﻣﻮﺛﺮ در ﺗﺤﻮﻻت ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل و ﺟﻨﮓ داﺧﻠﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ(‪.‬‬

‫‪ (١٨٨٢-١٨٠٣): Ralph Waldo Emerson -2‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﭘﺴﺎﮐﺎﻧﺘﯽ و ﺷﺎﻋﺮ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﺑﻮﺳﺘﻮن‬

‫ﺑﻪ ﺳﻠﮏ ﮐﺸﻴﺸﯽ درﺁﻣﺪ ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ دﯾﺪﮔﺎﻩ هﺎی ﺷﮑﺎﮐﺎﻧﻪ اش در ﻣﻮرد ﺁﯾﻴﻦ هﺎی رﺳﻤﯽ‬
‫ﮐﻠﻴﺴﺎ ‪ ،‬اﺳﺘﻌﻔﺎ داد و ﺑﻪ اروﭘﺎ رﻓﺖ )‪ .(١٨٣٢‬در اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﺎ ﮐﻠﻪ رﯾﭻ ‪ ،‬وردز ورث و ﮐﺎرﻻﯾﻞ دﯾﺪارﮐﺮد‬
‫و از ﻃﺮﯾﻖ ﺁﻧﺎن ﺑﺎ اﯾﺪﻩ ﺁﻟﻴﺴﻢ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﺎزﮔﺸﺖ ‪ ،‬ﻣﻘﻮﻟﻪ ی ﺷﺒﻪ ﻣﺬهﺒﯽ ﻧﻮﯾﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ )‪ ( transcendentalism‬را اﺑﺪاع‬
‫ﻧﻤﻮد ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ی " ﻃﺒﻴﻌﺖ " وی )‪ (١٨٣۶‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﺪﻩ ﺁﻟﻴﺴﻢ و اﺣﺘﺮام ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ وی‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﮕﺮﻓﯽ ﺑﺮزﻧﺪﮔﯽ و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻣﺮدم ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻧﻬﺎد ‪ .‬در ﻣﺒﺎرزﻩ ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﻮد و ﺗﺎ ﺁﺧﺮﯾﻦ دهﻪ ی ﻋﻤﺮ – ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻐﺰی اش ﺑﺸﺪت دﭼﺎر ﺿﻌﻒ ﺷﺪ – ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮودن ﺷﻌﺮ و ﻧﻮﺷﺘﻦ اداﻣﻪ داد‪ .‬وی ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ‪ ،‬هﻤﺪم و ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺮﺑﯽ ﻓﮑﺮی ﺛﺮو ﺑﺸﻤﺎر‬
‫ﻣﯽ ﺁﻣﺪ‪ .‬او راهﺒﺮ ﻓﮑﺮی ﺟﻨﺒﺶ ﻧﻮزاﯾﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ) ‪ ( ١٨٣۵-۶۵‬ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪A Week On Concord and Merrimack Rivers - 3‬‬

 ‫‪۴۶‬‬

‫‪Civil Disobedience - 4‬‬

‫‪Aestethic Papers - 5‬‬

‫‪Elizabeth Peabody - 6‬‬

‫‪: Walden - 7‬ﻧﺎم ﮐﺘﺎﺑﯽ اﺳﺖ از هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﺮو‪ ،‬ﺣﺎوی ﺧﺎﻃﺮات اﻗﺎﻣﺖ اﻧﻔﺮادی ‪ ٢‬ﺳﺎﻟﻪ وی در‬
‫ﮐﻠﺒﻪ ای ﭼﻮﺑﯽ در ﮐﻨﺎر ﺑﺮﮐﻪ واﻟﺪن‪ .‬وی در اﯾﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻌﺎر داﺋﻤﯽ ﺧﻮد ﯾﻌﻨﯽ" ﺳﺎدﻩ‬
‫زﯾﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺳﺎدﻩ زﯾﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺳﺎدﻩ زﯾﺴﺘﯽ " را ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﺁورد‪ .‬زﻧﺪﮔﯽ در واﻟﺪن را ﺑﺎ هﺰﯾﻨﻪ‬
‫ﮐﺮدن ‪ ١٢‬دﻻر ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﻠﺒﻪ ی ﺧﻮد ﺁﻏﺎز ﻧﻤﻮد و در ﻃﯽ ﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺧﻮد زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮد واز ﻓﺮوش ﻣﺎزاد ﺁن هﺎ در ﺷﻬﺮ ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ ﻟﻮازم ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮد‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻣﻔﻬﻤﻮم اﯾﻦ اﻗﺎﻣﺖ‪ ،‬اﻧﺰوای ﮐﺎﻣﻞ از زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫‪ : John J.Chopman - 8‬ﺛﺮو ﺷﻨﺎس ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ‪.‬‬

‫‪ : Doctorine Of Non-resistance - 9‬ﻧﻈﺮﯾﻪ اﯾﺴﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮﻋﺪم ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ ﺑﻪ‬

‫ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺑﺎ هﺪف در هﻢ ﺷﮑﻨﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺁن از ﻃﺮﯾﻖ اﺛﺒﺎت ﻋﻤﻠﯽ" ﻧﺎﮐﺎرﺁﻣﺪی وﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﻮدن‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ" ﺑﻪ ﻓﺮد ﺳﺘﻤﮕﺮ و ﮔﺮوﻩ هﺎی ﻣﺮدم و ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﯾﻖ" درهﻢ ﺷﮑﻨﯽ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ ﮐﺎذﺑﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺳﺘﻤﮕﺮ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮدﻩ وﻣﺪﻋﯽ و ﻣﺒﻠﻎ ﺁن ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ‪".‬‬
‫ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ﮔﺎﻧﺪی )‪ ( ١٨۶٩-١٩۴٨‬ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﮐﻨﺶ ﮔﺮان اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ‪ " :‬زور و‬
‫ﻗﺪرت درﻣﺎن درد ﻧﻴﺴﺖ ‪ .‬ﺑﮑﺎرﺑﺮدن زور در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردی )ﺁزادی هﻨﺪ از اﺳﺘﻌﻤﺎر اﻧﮕﻠﻴﺲ (‬
‫ﺗﻼﺷﯽ اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﻋﮑﺲ‪ ،‬اﯾﻦ ﻧﻴﺮوی روﺣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ ‪ .....‬اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ‬
‫هﺎ ﻣﺎﯾﻠﻨﺪ ﻣﺎ ﻣﺒﺎرزﻩ را ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ی ﺷﻠﻴﮏ ﻣﺴﻠﺴﻞ هﺎ ﺑﮑﺸﺎﻧﻴﻢ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻼح اﯾﻦ ﻣﻴﺪان را دارﻧﺪ و‬
‫ﻣﺎ ﻧﺪارﯾﻢ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ وﺳﻴﻠﻪ ی ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺮای ﺷﮑﺴﺖ اﯾﺸﺎن ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺑﺘﮑﺎر ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزﻩ را ﺑﻪ‬
‫ﺻﺤﻨﻪ ای ﺑﮑﺸﺎﻧﻴﻢ ﮐﻪ در ﺁن ﻣﺎ اﺳﻠﺤﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ و اﯾﺸﺎن ﻧﻪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺷﻬﺎﻣﺖ ﮐﺎﻣﻞ را ﺑﺎ‬
‫ﺗﺤﻤﻞ رﻧﺞ و ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﭘﻴﻮﻧﺪ دهﻴﻢ و ﺑﺎ ﻣﻨﺘﻬﺎی ﺧﻴﺮ اﻧﺪﯾﺸﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ از‬
‫ﺑﺪﺧﻮاهﯽ و ﺑﺪاﻧﺪﯾﺸﯽ و ﻧﻔﺮت ﺑﻪ زورﮔﻮﯾﺎن ﻣﺘﺠﺎوز ﺑﭙﺮهﻴﺰﯾﻢ ‪ ،‬ﻗﺪرت ﻣﺎ در ﺑﻴﺪار ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻴﺘﯽ ﮐﻪ در زورﮔﻮﯾﺎن هﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ دﭼﺎر ﺷﺪﻩ ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪" .‬‬
‫) ﺗﻔﻀﻠﯽ ؛ ﻣﺤﻤﻮد ‪ ،‬ﺳﻴﻤﺎی هﻨﺪ‪ ، ١٣٧٨ ،‬ﮐﺘﺎب ﺳﺮا ‪ ،‬ﺗﻬﺮان ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ‪. ( ٣١٧‬‬
‫وی ﮐﺘﺎب ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺛﺮو را درزﻧﺪان ﺁﻓﺮﯾﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ )ﺳﺎل ‪ ( ١٩٠٧‬ﺧﻮاﻧﺪ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺁن را‬
‫ﭘﻴﺸﺎهﻨﮓ و ﭘﻴﺸﮕﺎم ﺧﻮد داﻧﺴﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ اﯾﻦ رﺧﺪاد ﭘﺲ از ﺁن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ‪ ،‬ﻧﻬﻀﺖ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫را ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﺁﻏﺎز ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪) .‬ﮔﺎﻧﺪی‪،‬وودﮐﺎک؛ﺟﺮج‪،‬ﺗﻔﻀﻠﯽ؛ﻣﺤﻤﻮد‪،١٣۶٣،‬ﺧﻮارزﻣﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان(‪.‬‬

‫‪ ، ( ١٨۴٣-١٩٣۶) :Henry James - 10‬داﺳﺘﺎن ﻧﻮﯾﺲ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ‪.‬‬

‫‪ :New Englanders - 11‬ﻧﺸﺮﯾﻪ ای ﮐﻪ ﺛﺮو ﻣﻘﺎﻻت ﺧﻮد را در ﺁن ﻣﯽ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ ،( ١٨٠٠ -١٨۵٩ ) :John Brown - 12‬ﻣﺒﺎرز ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺖ ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺣﻤﻠﻪ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم ﺑﻪ‬
‫زرادﺧﺎﻧﻪ ی ارﺗﺶ اﯾﺎﻻت ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ در هﺎرﭘﺮز ﻓﺮی ‪ ،‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬اﻗﺪام وی ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﻴﻘﯽ ﺑﺮ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﻧﻮزدﻩ ﻓﺮزﻧﺪ داﺷﺖ وﺑﺎ هﺪف ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺁﻣﻮزﻩ هﺎی‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد وهﻤﻔﮑﺮاﻧﯽ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺷﺒﮑﻪ ی "راﻩ ﺁهﻦ زﯾﺮزﻣﻴﻨﯽ " را ﺑﺮای ﻓﺮاری دادن‬
‫ﺑﺮدﮔﺎن ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪهﯽ ﻧﻤﻮد‪ .‬وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ ی وی ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺎﻣﻞ اﺳﺖ)ر‪.‬ک‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﻧﺎم ﺁوران‪،‬‬
‫ﺟﻨﺘﯽ ﻋﻄﺎﺋﯽ‪ ،‬ﻣﺼﻄﻔﯽ ‪ ،‬روزﻧﻪ ﮐﺎر‪ ،‬ﭘﺎﯾﻴﺰ ‪ ،١٣٧۵‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ص‪.(١٩۵ .‬‬

‫‪ :Transcendentalism - 13‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ی ﺑﺮﯾﻦ ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ی ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ ‪ ،‬اﺳﺘﻌﻼﮔﺮاﯾﯽ ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮاﯾﯽ‬

‫ﺷﻬﻮدی‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﯾﺎ اﻋﺘﻘﺎدی ﮐﻪ ﺑﺮ ادراک و اﻣﻮر ﺷﻬﻮدی ‪ ،‬ﻓﻄﺮی ‪ ،‬و ﻏﻴﺮﺗﺠﺮﺑﯽ ﺗﺄﮐﻴﺪ دارد‪.‬‬
 ‫‪۴٧‬‬

‫‪ : Antigone -14‬ﻧﺎم ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻧﺎﻣﻪ ای ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ وﻗﻬﺮﻣﺎن هﻤﻴﻦ ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ‪ .‬ﺁﻧﺘﻴﮕﻮﻧﻪ دﺧﺘﺮ ادﯾﭗ و‬
‫ﯾﻮﮐﺎﺳﺘﺎ‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻤﮑﺶ ﺑﻴﻦ ﺑﺮادران او ) اﺗﻮﮐﻠﺲ وﭘﻮﻟﯽ ﻧﻴﺴﺰ(‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﭘﻮﻟﯽ ﻧﻴﺴﺰ‬
‫ﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻼف دﺳﺘﻮر ﮐﺮﺋﻮن ﺷﺎﻩ و دور از ﭼﺸﻢ او‪ ،‬ﺑﺪن وی را ﺷﺒﺎﻧﻪ دﻓﻦ ﮐﺮد‪ .‬ﮐﺮﺋﻮن ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ او را ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ زﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﮔﻮری ﻧﻤﻮد‪ .‬وی ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮای ﺣﮑﻢ‪ ،‬ﺟﺎن ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬هﻤﻴﻮن‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ ﮐﺮﺋﻮن ﻧﻴﺰ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺰد ﺁﻧﺘﻴﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﺮﺳﺮ ﺟﻨﺎزﻩ ی او ﮐﺸﺖ ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺤﻮری ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﭘﺎ ﻓﺸﺎری ﻏﻴﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺮﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺗﻀﺎد ﻣﻴﺎن ﻗﺎﻧﻮن ﻗﺮاردادی‬
‫ﯾﺎ ﻣﻴﺜﺎق اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ) در اﯾﻨﺠﺎ دﺳﺘﻮر ﺷﺎﻩ ( و ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﺗﺮ اﺧﻼﻗﯽ ) در اﯾﻨﺠﺎ اﺑﺮاز ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫هﻤﻨﻮﻋﺎن واﻧﺴﺎﻧﻬﺎی دﯾﮕﺮ ( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Creone -15‬‬

‫‪- 16‬واﺳﻼو هﺎول) ‪ ، (Vaslav Havel‬ﻧﻤﺎﯾﺸﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﯾﺲ ‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ و رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﭼﮏ در ﺳﺨﻨﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ دﺧﺎﻟﺖ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻧﺎﺗﻮ در ﮐﻮﺳﻮو )ﺳﺎل ‪ ( ١٩٩٩‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ‪:‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ از ﺧﻮد ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻢ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺎﺳﺎً ﭼﺮا ﺣﻘﻮﻗﯽ دارد‪ .‬وهﻤﻮارﻩ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ رﺳﻢ ﮐﻪ‬ ‫ً‬
‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺁزادی هﺎی ﺑﺸﺮی‪ ،‬وﺷﺄن اﻧﺴﺎﻧﯽ رﯾﺸﻪ هﺎﯾﯽ ﻋﻤﻴﻖ در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﺎرج ازﯾﻦ دﻧﻴﺎی‬
‫ﻣﺤﺴﻮس دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ارزﺷﻬﺎ ﺑﺪﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺎ ﺑﺪان اﻧﺪازﻩ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﻌﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫را ﺑﺪون اﺟﺒﺎر ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ و ﺁﻣﺎدﻩ اﻧﺪ در راﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬و ﻓﻘﻂ وﻗﺘﯽ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﯽ دهﻨﺪ ﮐﻪ در ﭼﺸﻢ‬
‫ﻋﻤﻴﻘﺎ اﻋﺘﻘﺎد دارم ﮐﻪ ﺁﻧﭽﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دهﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻪ‬
‫ً‬ ‫اﻧﺪازی ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ و اﺑﺪی ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ وﺟﺪاﻧﻤﺎن – اﯾﻦ ﺳﻔﻴﺮ اﺑﺪﯾﺖ‪ -‬ﯾﺎ ﺧﻼف ﺁن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﻌﺪ و‬
‫ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ازﯾﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ در اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ را اﺣﺴﺎس ﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮐﺎرهﺎﯾﯽ هﺴﺖ ﮐﻪ هﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاهﻴﻢ ﮐﺮد‪ .‬اﺟﺎزﻩ دهﻴﺪ ﺳﺨﻨﺎﻧﻢ را درﺑﺎرﻩ‬
‫دوﻟﺖ و ﻧﻘﺶ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺁن درﺁﯾﻨﺪﻩ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮم ﮐﻪ دوﻟﺖ ﻣﺨﻠﻮق ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺸﺮﯾﺖ ﻣﺨﻠﻮق ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ).‬ﻓﺼﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﻧﻮ‪ ،‬ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ، ۴١‬ﺻﻔﺤﻪ ‪ ۵٠‬و ﻧﻴﺰدر هﻤﻴﻦ ﻣﻮرد ر‪.‬ک‬
‫‪ .‬هﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮادرﻧﺪ ‪ ،‬ﮔﺎﻧﺪی ؛ ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ‪ ،‬ﺗﻔﻀﻠﯽ ؛ ﻣﺤﻤﻮد ‪ ،‬اﻣﻴﺮﮐﺒﻴﺮ‪ ، ١٣۴٨ ،‬ﺗﻬﺮان (‪.‬‬

‫‪Conservation - 17‬‬

‫‪ -18‬ﺣﻠﻘﻪ ی ﻣﺘﻔﮑﺮﯾﻦ ﻣﺤﻔﻞ اﻣﺮﺳﻮن و از ﺁن ﺟﻤﻠﻪ ﺛﺮو‪ ،‬ﺗﺎﺛﺮات ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از اﻧﺪﯾﺸﻪ ی ﺷﺮﻗﯽ‬
‫)هﻨﺪوﺋﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺑﻮدﯾﺴﻢ‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎن اﯾﺮاﻧﯽ‪ ،‬و ‪ (...‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ا ﻧﺪ‪ .‬از ﻗﻠﻢ ﺛﺮو در ﻣﻮرد ﺑﻮدا‪ ،‬ﻣﺴﻴﺢ و‬
‫ﺳﻌﺪی ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻴﻢ‪:‬‬
‫"‪...‬ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﭼﻮن ﻧﺎم ﻣﺴﻴﺢ را در ﮐﻨﺎر ﺑﻮدا ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ در ﺑﺎرﻩ ی ﻣﻦ ﺗﻨﺪ ﻗﻀﺎوت ﺧﻮاهﻨﺪ‬
‫ﮐﺮد‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﻣﻦ ﺁﻧﺎن را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﻴﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﻴﺢ ﺷﺎن را ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻮدای ﻣﻦ دوﺳﺖ ﺑﺪارﻧﺪ‪ .‬زﯾﺮا‬
‫ﻣﻬﻢ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻦ ﻣﺴﻴﺢ را هﻢ دوﺳﺖ دارم‪".... .‬‬

‫"‪ ...‬ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪ ی واﻻ‪ ،‬اﻧﺴﺎن هﺎی هﻢ ﮐﻴﺶ را ﺑﻪ هﻢ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬هﻤﻮارﻩ ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﮐﻢ‬
‫اهﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن ﻓﺮﻗﻪ هﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬از ورای وﺳﻴﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮداب هﺎی زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ هﺎی ﻗﻄﻌﯽ‪ ،‬اﻧﺪﯾﺸﻪ‪ ،‬اﻧﺪﯾﺸﻪ را ﺑﺎز ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻦ ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ‪،‬‬
‫ﺳﻌﺪی ﭼﻮن ﻣﻦ ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وی ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ی ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ اﻧﺪﯾﺸﻪ در ﻣﻦ ﺑﻘﺎ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼف ذرات ﻣﺎ ﭼﻪ اهﻤﻴﺘﯽ دارد؟ ﺳﻌﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ از ﯾﮑﺪﻟﯽ و ﻓﺮدﯾﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ وی از ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ دراﻧﺪﯾﺸﻪ ی ﻣﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺮﯾﺎن‬
‫ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ژرف ﺗﺮ‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮ و ﻣﻘﺪس ﺗﺮ ﻧﺒﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ ...‬ﺑﺎ هﻤﺪﻟﯽ ﺑﺎ ﺳﻌﺪی‪ ،‬ﺑﺎ او هﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮم‪ .‬اﻧﺪﯾﺸﻪ اش ﻧﻤﻮﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ازاو دارم‪ ،‬ﭘﺎرﻩ ای از دل اوﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫دﯾﮕﺮ اهﻤﻴﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎی اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪ ﮐﺠﺎ ﺁرﻣﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ ﺗﻤﻠﮏ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدی هﻤﺘﺎی او را ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺁورد‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ درﻣﻴﺎن ﻧﺴﻞ ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺷﻬﺮت ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻔﺎوﺗﺶ ﺑﺎ ﺁن ﻧﺴﻞ ﺁن ﻗﺪر اهﻤﻴﺖ ﻧﺪارد ﮐﻪ اﺑﻘﺎی وی‪ ،‬ﺗﻤﺎﯾﺰ وی از دﯾﮕﺮان در ﯾﮏ ﺟﻬﺎن‪ .‬ﻣﻦ ﻓﮑﺮ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ ﻓﻄﺮت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺰرگ از ﮔﺬﺷﺘﻪ هﻤﺴﺎن ﺷﻮم‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ هﻤﺎن‬
 ‫‪۴٨‬‬

‫ﭼﻨﺪان ﮐﻪ او ﺑﺎ ﺧﻮدش هﻤﺴﺎن اﺳﺖ‪) : "... .‬ﺻﺺ ‪ ، ٧۶‬اﻧﺪﯾﺸﻪ ی ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬راﻣﻴﻦ‬
‫ﺟﻬﺎﻧﺒﮕﻠﻮ‪،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ی ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﭘﺎرﺳﺎﯾﺎر‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪،‬ﻧﺸﺮ ﻧﯽ‪.(١٣٧٨ ،‬‬

‫‪ -19‬واژﻩ ی ﺑﺮهﻤﻦ دارای اﯾﻬﺎم اﺳﺖ و هﻤﺰﻣﺎن ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻋﻀﻮ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی "هﻨﺪو" و‬
‫ﻧﻴﺰ در زﻣﺎن ﺛﺮو ﮐﻨﺎﯾﺘﺎ ً ﺑﻪ اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮادﻩ هﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺷﺮاﻓﯽ و ﻣﺪﻋﯽ ﻓﺮهﻨﮓ ﭘﺮوری ﺳﺎﮐﻦ‬
‫ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪ و ادﯾﺒﺎن ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ از ﺁﻧﺎن اﻃﻼق ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪Radicals - 20‬‬

‫‪ (١۵۵٢-١۶١٨ ) :Raleigh - 21‬ﮐﺎﺷﻒ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ی ﮐﺘﺎب ﺗﺎرﯾﺦ ﺟﻬﺎن ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺘﻮر‬
‫ﭘﺎدﺷﺎﻩ اﻧﮕﻠﻴﺲ و ﺑﺠﺮم ﺧﻴﺎﻧﺖ اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ - 22‬ﻣﻨﻈﻮر از اﺻﻄﮑﺎک درﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻤﻌﻨﯽ ﻣﺰاﺣﻤﺖ هﺎ و اﺧﻼل هﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺮرات‬
‫وﺿﻌﯽ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁزادی ﻓﺮدی ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮدازان‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﺰاﺣﻤﺖ هﺎ را ﺑﺮای ﺑﺤﺮﮐﺖ درﺁﻣﺪن ﭼﺮخ دوﻟﺖ ﻻزم وﺿﺮوری ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و ﺁﻧﻬﺎ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ در ﻧﮕﺎﻩ ﺛﻮرو در ﻋﻴﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺿﺪ اﺻﻄﮑﺎک ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮب ﻻی ﭼﺮخ‬
‫دوﻟﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﻤﻌﻨﯽ اﯾﺠﺎد اﺻﻄﮑﺎک ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ هﺪف رﻓﻊ ﻣﻮاﻧﻌﯽ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ دوﻟﺖ ﺑﻨﺎم ﻗﺎﻧﻮن )اﻣﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ ( در راﻩ ﺁزادی ﻓﺮد ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺿﺪ‬
‫اﺻﻄﮑﺎک اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻦ دوﻟﺘﯽ ِ دارای اﺻﻄﮑﺎک‪ ،‬ﻗﺪری روﻏﻦ ﮐﺎری ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﻀﺎی‬
‫ﺗﻨﻔﺲ ﺑﻬﺘﺮی ﺑﺮای ﺁزادی ﻓﺮد ﺑﻮﺟﻮد ﺁﯾﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺿﺪﯾﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ‬
‫اﺻﻄﮑﺎک‪ ،‬ﮔﺎهﯽ اوﻗﺎت ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﮐﺮدن ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ :Satyagraha - 23‬ﯾﺎ ﭘﺎﯾﺪاری در راﻩ ﺣﻘﻴﻘﺖ ‪ ،‬راهﺒﺮد اﺻﻠﯽ ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ﮔﺎﻧﺪی در راﺳﺘﺎی ﺳﻠﻮک ﻓﺮدی‬
‫– اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وی ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ اﻧﺴﺎن ﺑﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ وی در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﺳﻼح اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی‬
‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از هﺪف ﻣﺒﺎرزﻩ ﺁﮔﺎﻩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ‪ ،‬ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ ﺳﻼح اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﺷﺠﺎع و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁن را ﺑﺮﺟﻨﮓ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ‪ ،‬ﻣﺎ رﻗﻴﺐ ﺳﺘﻤﮕﺮ )‬
‫ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً و ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎﻩ دﺷﻤﻦ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد ( را واﻣﯽ دارﯾﻢ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ادﻋﺎﯾﻤﺎن و رﻧﺠﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺁﮔﺎهﺎﻧﻪ در راﻩ اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﻮد ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬از ﻏﻔﻠﺖ دﺳﺖ ﺑﺮدارد و ﺑﺎ ﻣﺎ هﻤﺪﻟﯽ )‬
‫و ﻧﻪ هﻤﺪردی وﺗﺮﺣﻢ ( ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫درﯾﻦ راﻩ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺮﯾﻒ )دﺷﻤﻦ( ﺧﻮد را دوﺳﺖ ﺑﺪارﯾﻢ ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﻋﺸﻖ رادر اوﻟﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﻪ اواﻃﻼع دهﻴﻢ‪ ،‬دور اﺑﺘﮑﺎر ﻋﻤﻞ را ﺧﻮد در دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮﯾﻢ و‬
‫ﺑﻪ او ﻓﺮﺻﺖ ﻧﺪهﻴﻢ ﮐﻪ اﻣﻮاج ﺟﻬﻞ وﻧﺎ ﺁﮔﺎهﻴﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﺎت واهﺪاف ﻣﺎ‪ ،‬ﺁﺗﺶ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ هﺎی زﻧﺠﻴﺮﻩ ای ﻃﺮﻓﻴﻦ را روﺷﻦ ﮐﻨﺪ و او را ﺑﻪ درﺳﺘﯽ و ﻧﻔﻊ دوﺟﺎﻧﺒﻪ) ﻧﻪ‬
‫ﺗﮏ ﺟﺎﻧﺒﻪ( ی ﻣﺪﻋﺎﯾﻤﺎن ﻣﺠﺎب ﺳﺎزﯾﻢ‪.‬‬
‫درﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ‪ ":‬ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ ﺑﻪ هﻤﺎن اﻧﺪازﻩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﺗﻔﺎوت دارد ﮐﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﻤﺎل‬
‫اﺧﻴﺮا ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ را ﺳﻼح ﺿﻌﻴﻔﯽ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﮑﺎرﺑﺮدن ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ‬ ‫ً‬ ‫ﺑﺎ ﻗﻄﺐ ﺟﻨﻮب‪.‬‬
‫هﺮ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺪاوﻣﺖ ﻣﺮدم در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻄﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻏﻴﺮﻋﺎدﻻﻧﻪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮدن ﻗﺎﻧﻮن را ﺑﺎ اﺧﻄﺎر ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﺨﻮاهﻴﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ راهﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﺑﺮدن ﻗﺪرت ‪،‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار را ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ وادارﯾﺪ ﯾﺎ ﺑﺎ ﻧﺸﺎن دادن رﻧﺠﯽ ﮐﻪ ازﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﯽ ﺑﺮﯾﺪ او را ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎزﯾﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺳﺎن ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ درﻋﺪم اﻃﺎﻋﺖ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﯾﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪﻧﯽ )ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ( از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺮدم ﻧﻤﺎﯾﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﺷﺨﺺ ﺳﻼﺣﯽ دردﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ‬
‫روی ﮔﺮداﻧﺪن از ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﻴﺎﻧﺪﯾﺸﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻗﺪام ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازد واز ﺑﺪن ﻓﺎﻧﯽ ﺧﻮﯾﺶ در ﻣﯽ ﮔﺬرد‬
‫‪ ......‬از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ زﯾﺒﺎﯾﯽ وﮐﺎرﺁﯾﯽ ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ ﭼﻨﺪان ﻋﻈﻴﻢ و دﮐﺘﺮﯾﻦ ﺁن‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﺳﺎدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺁن را ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن هﻢ ﺁﻣﻮﺧﺖ ‪.‬‬
 ‫‪۴٩‬‬

‫‪ ...‬ﺳﺎﺗﻴﺎﮔﺮاهﺎ راﻩ ﺗﺰﮐﻴﻪ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ و ﺑﺮای ﻣﺎ ﯾﮏ ﻧﺒﺮد ﻣﻘﺪس اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺳﺎن از ﻧﻈﺮﻣﻦ‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺰﮐﻴﻪ ی ﻧﻔﺲ ﮐﺎرهﺎ را ﺁﻏﺎز ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﮕﺬارﯾﺪ در ﺁن روز ﺗﻤﺎم ﻣﺮدم هﻨﺪ از ﮐﺎر‬
‫دﺳﺖ ﺑﺸﻮﯾﻨﺪ و ﺁن روز را روز دﻋﺎ ﯾﺎ روزﻩ ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ....‬ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ و ﺁﺧﺮﯾﻦ اﺻﻞ‬
‫ﮐﻴﺶ ﻣﻦ اﺳﺖ ‪،"....‬‬
‫ﻧﻴﺰ ر‪.‬ک‪ .‬هﻤﻪ ﻣﺮدم ﺑﺮادرﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻧﺪی ؛ ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ‪ ،‬ﺗﻔﻀﻠﯽ ؛ ﻣﺤﻤﻮد‪ ،‬اﻣﻴﺮﮐﺒﻴﺮ ‪ ، ١٣۴٨ ،‬ﺗﻬﺮان‪.‬‬

‫‪standing army - 24‬‬

‫‪standing government - 25‬‬

‫‪ : Mexican War - 26‬ﺟﻨﮓ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺎ ﻣﮑﺰﯾﮏ ﮐﻪ درﻃﯽ ﺁن )‪ (١٨۶۶-٨‬اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﻗﻠﻤﺮوهﺎی ﺷﻤﺎل رودﺧﺎﻧﻪ ی رﯾﻮﮔﺮاﻧﺪﻩ در ﺷﻤﺎل ﻣﮑﺰﯾﮏ را ﻏﺼﺐ و ﺑﻪ ﺧﺎک ﺧﻮد ﺿﻤﻴﻤﻪ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮز‬
‫ﻓﻌﻠﯽ ﻣﮑﺰﯾﮏ و ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ در دو ﺳﻮی هﻤﻴﻦ رود ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Charles Wolfe, "Burial of Sir John Moore At Corunna (1817) - 27‬‬

‫‪Hamlet, V, i, II. 236-237 - 28‬‬

‫‪King John, V, ii, II. 79-82- 29‬‬

‫‪ :1775 Revolution- 30‬ﻣﻨﻈﻮر اﻧﻘﻼب اﺳﺘﻘﻼل ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ )‪(١٧٧۵-١٧٨٣‬اﺳﺖ‪ .‬ر‪.‬ک‪ .‬ﭘﺎﻧﻮﺷﺖ ‪ ۵۴‬و‬
‫ﻧﻴﺰﻣﻘﺎﻟﻪ ی ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﻴﮑﺎ ﺗﺤﺖ هﻤﻴﻦ ﻋﻨﻮان‪.‬‬

‫‪ - 31‬ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺸﻮر ﻣﮑﺰﯾﮏ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Rev. William Paley,Principles Of Moral And Political Philosophy (1785) - 32‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﯾﺴﺖ ﺣﺎوی اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ وﺳﻴﺎﺳﯽ ﭘﻠﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺛﺮو ﺁن را در ﮐﺎﻟﺞ هﺎروارد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺴﺒﺘﺎ‬
‫ً‬ ‫‪ - 33‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺳﯽ ﺳﻪ رو )‪ ١٠۶-۴٣‬ﻗﺒﻞ ازﻣﻴﻼد( ‪ ،‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ‪ ،‬ﺧﻄﻴﺐ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎر روﻣﯽ در ‪ . De Officiis,III‬ﺛﺮو ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﮐﺎﻟﺞ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪- 34‬اﻧﺠﻴﻞ ﻟﻮﻗﺎ ‪ : ٩:٢۴‬هﺮﮐﻪ در راﻩ ﻣﻦ ﺟﺎﻧﺶ را از دﺳﺖ ﺑﺪهﺪ ‪ ،‬ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان راﺧﻮاهﺪ ﯾﺎﻓﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫هﺮﮐﻪ ﺑﮑﻮﺷﺪ ﺟﺎﻧﺶ راﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ ﺣﻴﺎت ﺟﺎودان رااز دﺳﺖ ﺧﻮاهﺪ داد‪ .‬هﺮﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﻣﺮا ﭘﻴﺮوی‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺧﻮاﺳﺘﻪ هﺎ وﺁﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮد ﭼﺸﻢ ﺑﭙﻮﺷﺪ وهﺮروزﻩ زﺣﻤﺎت و ﺳﺨﺘﯽ هﺎ را هﻤﭽﻮن‬
‫ﺻﻠﻴﺐ ﺑﺮدوش ﮐﺸﺪ و ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻣﻦ ﺑﻴﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﯽ ‪ : ١٠:٣٩‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﺪ ﺟﺎن ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﻴﺪ ﺁن را از دﺳﺖ ﺧﻮاهﻴﺪ داد وﻟﯽ اﮔﺮ‬
‫ﺟﺎﻧﺘﺎن را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻦ از دﺳﺖ دهﻴﺪ ﺁن را دوﺑﺎرﻩ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاهﻴﺪﺁورد‪.‬‬

‫‪ Massachusetts - 35‬اﯾﺎﻟﺘﯽ درﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﯽ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬درﮐﻨﺎر اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ ‪ .‬ﭘﺪران‬
‫زاﯾﺮ ) ﮐﻪ ﻟﻘﺐ اوﻟﻴﻦ ﮔﺮوﻩ ‪ ١٠٠‬ﻧﻔﺮﻩ ی ﻣﻬﺎﺟﺮﯾﻦ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ اﺳﺖ ( در ﺳﺎل‬
‫‪ ١۶٢٠‬ﭘﺲ از ﺳﻔﺮ ﺑﺎ ﮐﺸﺘﯽ ﻣﯽ ﻓﻼور در ﻣﻨﻄﻘﻪ ی ﻧﻴﻮﭘﻠﻴﻤﻮث دراﯾﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﮔﺮوﻩ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﭘﻴﻮرﯾﺘﻦ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺁزار ﻣﺬهﺒﯽ از اﻧﮕﻠﻴﺲ ﮔﺮﯾﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﯾﮑﯽ از ‪ ١٣‬اﯾﺎﻟﺖ اوﻟﻴﻪ ای ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ را ﺗﺸﮑﻴﻞ دادﻧﺪ وﺑﻴﺎﻧﻴﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﻼل را در ﺳﺎل ‪ ١٧٧۶‬اﻣﻀﺎء ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮﮐﺰ ﺁن ﺑﻮﺳﺘﻮن اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪۵٠‬‬

‫‪ - 36‬ﻧﺎﻣﻪ اول ﭘﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن ﻗﺮﻧﺘﺲ ‪": ۵:۶‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﮐﯽ وروﺣﺎﻧﻴﺖ ﺧﻮد ﺑﺒﺎﻟﻴﺪ‬
‫درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ اﺟﺎزﻩ ﻣﯽ دهﻴﺪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ رﺳﻮاﺋﯽ در ﻣﻴﺎﻧﺘﺎن رخ دهﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﻴﺪ ﮐﻪ اﻧﺪﮐﯽ ﺧﻤﻴﺮ‬
‫ﻣﺎﯾﻪ در ﺗﻤﺎم ﺧﻤﻴﺮ اﺛﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ورﺁﻣﺪن ﺁن ﻣﯽ ﺷﻮد؟ ﭘﺲ اﯾﻦ ﺧﻤﻴﺮﻣﺎﯾﻪ ی ﮔﻨﺎﻩ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻓﺎﺳﺪ را ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ رﺳﻮاﯾﯽ ﺑﺒﺎرﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ازﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﮐﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺧﻤﻴﺮی ﺗﺎزﻩ وﻓﻄﻴﺮ‬
‫ﺷﻨﻴﺪﻩ ام ﮐﻪ درﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ رﺳﻮاﯾﯽ ﺑﺰرﮔﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽ داﻧﻢ هﻤﻴﻨﻄﻮر هﻢ هﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬
‫روی دادﻩ اﺳﺖ وﻓﺴﺎدی رخ دادﻩ ﮐﻪ درﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺧﺪاﻧﺸﻨﺎس هﻢ دﯾﺪﻩ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد! ﺷﻨﻴﺪﻩ ام ﮐﻪ‬
‫ﯾﮑﯽ از اﻋﻀﺎی ﮐﻠﻴﺴﺎی ﺷﻤﺎ ﺑﺎ زن ﭘﺪر ﺧﻮد زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁﯾﺎ ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل ﺑﺎزهﻢ ﺑﻪ روﺣﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬
‫ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﻟﻴﺪ؟ ﭼﺮا از ﻏﺼﻪ وﺷﺮم ﺑﻪ ﻋﺰا ﻧﻤﯽ ﻧﺸﻴﻨﻴﺪ؟ ﭼﺮا اﯾﻦ ﻣﺮدﻣﺎن را از ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻴﺮون ﻧﻤﯽ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ؟ "‬

‫‪ :checkers - 37‬ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎزی ﺑﺮ روی ﺻﻔﺤﻪ ﺷﻄﺮﻧﺠﯽ‪.‬‬

‫‪ : Baltimore - 38‬ﺑﻨﺪری ﺑﺮ ﮐﻨﺎرﻩ ﻏﺮﺑﯽ اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ و در ﺷﻤﺎل اﯾﺎﻟﺖ ﻣﺮی ﻟﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ‪١٣‬‬
‫اﯾﺎﻟﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ی اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Union - 39‬‬

‫‪ - 40‬ﺷﺮ ﺗﺤﻤﻴﻠﯽ‪ :‬ﺗﻮ هﻴﭻ ﺷﺮی را ﺑﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﯽ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ هﻤﺰﻣﺎن ﺗﻼش ﮐﺮدﻩ‬
‫ای ﺗﺎ ﺣﺴﻦ ﻧﻴﺖ ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او ﺗﻔﻬﻴﻢ ﮐﻨﯽ‪ ،‬اﻣﺎ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭘﺎﺳﺦ ات را ﺑﺎ ﺷﺮ ﺑﺪهﺪ و‬
‫ﺁن را ﺑﻪ دﯾﮑﺮان ﻧﻴﺰ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ - 41‬در واﻗﻊ ﻧﺎم اﻣﺮوزﯾﻦ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ‪ ،‬ﺟﺮم ﺳﻴﺎﺳﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ - 42‬در ﻣﺘﻦ اﺻﻠﯽ ‪ ٩‬ﺷﻴﻠﻴﻨﮓ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬هﺮ ﺷﻴﻠﻴﻨﮓ ﯾﮏ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻧﺪ ﺳﺎﺑﻖ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ - 43‬در ﻣﺘﻦ اﺻﻠﯽ ‪ ٩٠‬ﺑﺎر‬

‫‪ - 44‬ر‪.‬ک‪ .‬ﭘﺎﻧﻮﺷﺖ ‪٢٢‬‬

‫‪ - 45‬و ﭼﻪ ﻧﻴﮑﻮ ﺑﺮﺧﻮردی دارﻧﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ هﺎ در اﯾﻦ و ﺁن ﮔﻮﺷﻪ ی دﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺟﺎن هﺎی ﺷﻴﻔﺘﻪ‬
‫ای ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻪ درﺳﺖ ﺗﺮﯾﻦ وﺟﻬﯽ در ﺧﺪﻣﺘﺶ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻼﻃﻔﺖ را در ﺣﻖ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ!‬
‫‪ - 46‬اﻟﻒ‪ :‬ﺛﺮو ﺑﺪون داﻋﻴﻪ ی ﻇﺎهﺮی و ﺗﺒﻠﻴﻐﯽ ‪ ،‬ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﯽ ﻓﺮوﺗﻦ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﺧﻮد ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ُﻟﺐ‬
‫ﻣﻌﻨﺎی اﺧﻼﻗﯽ" ﺣﺴﺒﻨﺎاﷲ وﻧﻌﻢ اﻟﻮﮐﻴﻞ‪ ،‬ﻧﻌﻢ اﻟﻤﻮﻟﯽ و ﻧﻌﻢ اﻟﻨﺼﻴﺮ" و ﻧﻴﺰ "ﮐﻢ ﻣﻦ ﻓﺌﻪ ﻗﻠﻴﻠﻪ ‪،‬‬
‫ﻏﻠﺒﺖ ﻓﺌﻪ ﮐﺜﻴﺮﻩ "‪.‬‬

‫ب‪ :‬و ﻧﻴﺰ‪ " :‬در ﻋﺼﺮ ﺟﺪﯾﺪ اﯾﻦ ﮔﺮاﯾﺶ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ ﮐﻪ از دﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ) ﻧﻘﺶ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮐﻨﻨﺪﻩ راﺑﻄﻪ ی ﻓﺮد ﺑﺎ ﻗﺒﻴﻠﻪ ‪ ،‬ﻃﺎﯾﻔﻪ و ﻋﺼﺒﻴﺖ هﺎی ﻃﺎﯾﻔﻪ ای (‪ .‬ﮔﺮاﯾﺶ روﺷﻨﮕﺮی ‪"،‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﺪن ﻗﺎﻧﻮن هﺎی اﯾﻦ ﺟﻬﺎﻧﯽ وﺿﻌﯽ" ﺑﻪ ﺟﺎی ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎی ﻋﺼﺒﻴﺘﯽ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻬﺎی ﺑﺮون – ﺧﻴﺰ ﻣﻘﺪس اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﻃﻮل‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ‪ ،‬دﯾﻦ ﺁن ﭼﻴﺰی ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ :‬راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻣﺮ ﻣﻄﻠﻘﺎً ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻦ اﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﺼﺮﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ دﯾﻦ ﻋﻄﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎور ﻣﻦ اﯾﻦ دوران زاهﺪ ﻣﻨﺸﺎﻧﻪ ﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﻋﺼﺮ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ‪ .‬و راﺳﺘﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮای زاهﺪان ﭼﻪ ﺳﻌﺎدﺗﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ازﯾﻦ‬
‫ﭘﺎرﺳﺎﯾﯽِ دﯾﻨﯽ‪ ،‬ﺧﻮن رﯾﺨﺘﻪ‬
‫ِ‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺼﻮرﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﺎرﺳﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﺟﺎزﻩ ﻧﺪهﻨﺪ ﺑﻨﺎم‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺸﮑﺮﮐﺸﯽ و ﺁدم ﮐﺸﯽ ﺷﻮد و ﮐﺎﻧﻮن هﺎی زور و زر و ﺗﺰوﯾﺮ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎدهﺎی‬
‫ﻣﻘﺪس ﺁذﯾﻦ ﺑﻨﺪﻧﺪ؟ ") ﻧﻴﮑﻔﺮ؛ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ‪ ،‬ﺁزادی اﻧﺘﺨﺎب و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎﻩ ﻧﻮ‪ ،‬دورﻩ اول‬
‫‪ ،‬ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ، ۴١‬ﺻﻔﺤﻪ ‪.( ١٩‬‬
 ‫‪۵١‬‬

‫ج‪ :‬ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ﮔﺎﻧﺪی در ﺟﺎﺋﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻩ ام ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺮای زﺑﺎن ﺁدﻣﯽ ﻣﻘﺪور‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮐﺎﻣﻞ ﺧﺪا ﺑﭙﺮدازد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﻢ "ﺧﺪا ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ" ‪ .‬دوﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺣﺘﯽ ازﯾﻦ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ هﻢ ﭘﻴﺸﺘﺮرﻓﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ " ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﺪاﺳﺖ "‪ .‬ﻣﻴﺎن اﯾﻦ دو ﺑﻴﺎن " ﺧﺪا ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ " و "‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﺪاﺳﺖ " ﺗﻔﺎوت ﻇﺮﯾﻒ و دﻗﻴﻘﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺁن را درﯾﺎﺑﻴﺪ‪ ").‬هﻤﻪ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺮادرﻧﺪ" ﮔﺎﻧﺪی ؛ ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ‪ ،‬ﺗﻔﻀﻠﯽ ؛ ﻣﺤﻤﻮد ‪ ،‬اﻣﻴﺮﮐﺒﻴﺮ‪ ،١٣۴٨ ،‬ﺗﻬﺮان (‪.‬‬

‫د‪ :‬ﺧﺪا را در ﭘﺴﺘﻮی ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻬﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد‪) .‬اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﻪ هﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﻏﺮﺑﺖ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺑﻦ‬
‫ﺑﺴﺖ‪ ،‬ص‪ ،٣۴ .‬اﻧﺘﺸﺎرات زﻣﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺎل ‪(١٣٧٩‬‬
‫هﺮ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد ﻓﻮق اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ دﯾﻦ ﺧﻔﯽ دارﻧﺪ‪ .‬دﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان و ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺁن را ﺑﺮﺳﺮ‬
‫ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار ﺟﺎر زد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺁن را ﺗﺎ ﻋﻤﻖ وﺟﻮد ﭼﺸﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺪان دل داد وﻟﺤﻈﻪ ﻟﺤﻈﻪ ی ﺣﻴﺎت‬
‫ﺧﻮد را در ﺧﻠﻮت و ﺟﻠﻮت در ﻋﻤﻖ ﺁن ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺨﺸﻴﺪ و ﺑﺎﺁن رﻧﮓ ﺁﻣﻴﺰی ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ دﯾﻦ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‬
‫هﻢ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ - 47‬ﺳﻔﻴﺮ اﯾﺎﻟﺘﯽ ‪ ،Samuel Hoar :‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار اهﻞ ﮐﻨﮑﻮرد‪ ،‬ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪﮔﯽ از ﺳﻮی ﻣﻠﻮاﻧﺎن‬
‫ﺳﻴﺎهﭙﻮﺳﺖ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﯽ‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ١٨۴۴‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﭼﺎرﻟﺰﺗﺎون ﮐﺎروﻟﻴﻨﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﺄﻣﻮر ﺷﺪ‪ .‬وی‬
‫ﺧﻔﺖ از ﺷﻬﺮ اﺧﺮاج ﺷﺪ‪.‬‬‫ﺑﻤﺤﺾ ورود ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ‪ ،‬ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﺮدﮔﯽ ﮔﺮدﯾﺪ و ﺑﺎ ّ‬

‫‪ - 48‬اﯾﺎﻟﺘﯽ از اﯾﺎﻻت ‪ ١٣‬ﮔﺎﻧﻪ اﻣﻀﺎء ﮐﻨﻨﺪﻩ ی ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬درﺳﻮاﺣﻞ ﺷﺮﻗﯽ ﮐﻨﺎرﻩ‬
‫اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ‪ .‬اﯾﻦ اﯾﺎﻟﺖ ﺟﺰء اﯾﺎﻻت ﺟﻨﻮﺑﯽ در ﺟﻨﮓ داﺧﻠﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ : parole - 49‬ﻧﻈﺎم ﻋﻔﻮ ﻣﺸﺮوط زﻧﺪاﻧﯽ ﺑﺸﺮط ادای ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺷﺮاﻓﺖ‪ ،‬وﻧﻈﺎرت ﺑﺮرﻓﺘﺎر وی در زﻧﺪان‬
‫و ﺑﻴﺮون از ﺁن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﺴﺎﻣﺤﺎ ً ﺗﻌﺒﻴﺮ" ﺗﻌﻠﻴﻘﯽ " ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﺨﺘﺺ‬
‫ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﻦ زﻧﺪاﻧﯽ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﻦ زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪﻩ‪.‬‬

‫‪ - 50‬ﺛﻮرو در ﺟﺎﯾﯽ دﯾﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﻓﻘﻴﺮ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ اﺷﻴﺎﯾﯽ ﺑﯽ ارزش را ﺑﻪ‬
‫دور ﺧﻮد ﮔﺮد ﺁوردﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ از ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ از دﺳﺘﺸﺎن ﺧﻼص‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻧﺠﻴﺮ هﺎی زرﯾﻦ ﯾﺎ ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺑﺮدﮔﯽ ﺧﻮد را‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﺪﺳﺖ وﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪: Herodians - 51‬هﺮودی هﺎ‪ .‬هﺮود ﻧﺎم ﻣﺸﺘﺮک ‪ ۴‬ﺗﻦ از اﻣﻴﺮان روﻣﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ی ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ی ﺳﺎل ﭼﻬﺎرم ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﺗﺎ ‪ ٩٣‬ﺑﻌﺪ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ‪.‬هﺮود ﮐﺒﻴﺮ ﯾﺎ هﺮود اول دﺳﺘﻮر ﺑﻪ ﻗﺘﻞ‬
‫ﯾﺤﻴﯽ ﺗﻌﻤﻴﺪ دهﻨﺪﻩ ﻣﯽ دهﺪ‪.‬‬

‫‪ - 52‬اﻧﺠﻴﻞ ﻣﺘﯽ )‪ : ( ٢٢ : ١۵-٢٢‬ﻣﺘﻦ اﺻﻠﯽ در اﻧﺠﻴﻞ اﯾﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ‪:‬‬

‫" ﭘﺎﺳﺦ دﻧﺪان ﺷﮑﻦ‪ :‬ﻓﺮﯾﺴﻴﺎن ﺑﺎ هﻢ ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﺎ راهﯽ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻴﺴﯽ را ﺑﻬﻨﮕﺎم ﺑﺤﺚ ﺑﻪ‬
‫دام ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ و ﻣﺪرﮐﯽ از ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﻋﻠﻴﻪ او ﺑﺪﺳﺖ ﺁوردﻩ وﺑﺎزداﺷﺘﺶ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﭘﻴﺮوان ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻋﺪﻩ ای از هﻮاداران هﻴﺮودﯾﺲ ﭘﺎدﺷﺎﻩ‪ ،‬ﻧﺰد ﻋﻴﺴﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ و اﯾﻦ‬
‫ﺳﺌﻮال را ازو ﮐﻨﻨﺪ‪" :‬اﺳﺘﺎد ﻣﺎ ﻣﯽ داﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ درﺳﺖ ﮐﺎرﯾﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻴﺪ ﺑﻪ ﺁن ﻋﻤﻞ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬و ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ از ﮐﺴﯽ ﺑﺎﮐﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ وﯾﺎ ﺑﻪ اﻧﭽﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻴﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﺑﻔﺮﻣﺎﯾﻴﺪ ﺁﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دوﻟﺖ روم ﺑﺎج و ﺧﺮاج داد ﯾﺎ ﺧﻴﺮ؟ " ﻋﻴﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﺴﺖ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﭼﻪ ﻧﻘﺸﻪ ای در ﺳﺮ دارﻧﺪ‪،‬ﭘﺎﺳﺦ داد‪" :‬ای رﯾﺎﮐﺎران‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺳﺌﻮال هﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻴﺪ ﻣﺮا ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ‬
‫ﮐﻨﻴﺪ؟" ﯾﮑﯽ از ﺳﮑﻪ هﺎﯾﯽ راﮐﻪ ﺑﺎ ﺁن ﺑﺎج وﺧﺮاج ﻣﯽ دهﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن دهﻴﺪ‪ ".‬ﺑﻪ او ﺳﮑﻪ ای‬
‫دادﻧﺪ‪.‬از اﯾﺸﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ " :‬ﻋﮑﺲ و اﺳﻢ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮروی ﺳﮑﻪ ﻧﻘﺶ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ؟" ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ‪:‬‬
‫"اﻣﭙﺮاﺗﻮر روم" ﻓﺮﻣﻮد‪" :‬ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ‪ ،‬ﻣﺎل اﻣﭙﺮاﺗﻮر را ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮر دهﻴﺪ وﻣﺎل ﺧﺪا را ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ".‬ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻋﻴﺴﯽ اﯾﺸﺎن را ﻣﺎت وﻣﺒﻬﻮت ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﭘﺲ او را رهﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ و رﻓﺘﻨﺪ‪".‬‬

‫‪ - 53‬در ﻣﺘﻦ اﺻﻠﯽ‪ ،‬دوﻟﺖ ﺗﺮﮐﻴﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫‪۵٢‬‬

‫‪ : Confucius - 54‬ﻗﺮاﺋﺖ ﻻﺗﻴﻨﯽ ﮐﻮﻧﮓ ﻓﻮ ﺗﺴﻪ‪ ،‬ﻧﺎم ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺗﺮﯾﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﭼﻴﻨﯽ)‪ ۵۵١-۴٧٩‬ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻣﻴﻼد(‪ ،‬ﺑﻤﻌﻨﯽ ﻋﺎﻟﻴﺠﻨﺎب ﮐﻮﻧﮓ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺰار ﮐﻨﻔﺴﻴﻮس ﮔﺮاﯾﯽ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺁﻣﻮزﻩ هﺎی وی‬
‫ﮐﺘﺎب ﻣﮑﺎﻟﻤﺎت ﯾﺎ "ﻟﻮن ﯾﻮ" ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ در ‪ ١٨٩٠‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮات رﻓﺘﺎری‪ ،‬ﻓﺮهﻨﮕﯽ‪،‬‬
‫اﺧﻼﻗﯽ و ﺗﺎرﯾﺨﯽ وی ﺑﺮ ﻣﺮدم ﭼﻴﻦ‪،‬ﺣﺘﯽ ﺗﺎ دوران ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﻣﺎﺋﻮﺋﻴﺴﺘﯽ ﻧﻴﺰﮐﺎﻣﻼ ً ﻣﺸﻬﻮد‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﯽ اﯾﻦ دوران وﺑﻮﯾﮋﻩ در دورﻩ ی اﻧﻘﻼب ﻓﺮهﻨﮕﯽ‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ هﺎی ﺧﻮﻧﻴﻦ وﺳﻴﻌﯽ ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان ﮐﻨﻔﺴﻴﻮس زداﺋﯽ ﺑﻤﺜﺎﺑﻪ ی ﻧﻤﺎدی از ارﺗﺠﺎع وﮔﺮاﯾﺶ ﺳﻨﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﻮهﺮﻩ ی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ داری‬
‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ - 55‬اوﻟﻴﻦ اﻗﺪام ﺛﺮو ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮐﻨﮑﻮرد وﻓﺮاﻏﺖ از داﻧﺸﮕﺎﻩ‪ ،‬اﺳﺘﻌﻔﺎ از ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ هﺮ ﮐﻮدک ﻣﺴﻴﺤﯽ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪی ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد )‪ ،(Baptism‬رﺳﻤﺎ ً ﻋﻀﻮ ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻣﺬاهﺐ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻓﺮق ﻧﻮﯾﻦ ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ ،‬ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻗﺒﻞ از ﺑﻠﻮغ‬
‫را ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ - 56‬ر‪.‬ک‪ .‬ﭘﺎﻧﻮﺷﺖ هﺎی ‪ ١۴‬و ‪١۶‬‬

‫‪: Rhine - 57‬رودﺧﺎﻧﻪ ای در اروﭘﺎی ﻏﺮﺑﯽ ﮐﻪ از ﮐﻮهﻬﺎی ﺁﻟﭗ ﺳﻮﺋﻴﺲ واﻃﺮﯾﺶ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪ ١٣٢٠ ،‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ راﻩ ﻃﯽ ﻣﻴﮑﻨﺪ و از ﺁﻟﻤﺎن وهﻠﻨﺪ رد ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ درﯾﺎی‬
‫ﺷﻤﺎل ﺑﺮﯾﺰد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎری از ﺁﺑﺎدی هﺎی ﺁﻟﻤﺎن ﻗﺪﯾﻢ درﮐﻨﺎر اﯾﻦ رود ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ - 58‬ﺳﻌﺪی ‪ :‬ﺑﻪ دﯾﻨﺎری ﭼﻮ ﺧﺮ در ﮔﻞ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ ‪ --‬ور اﻟﺤﻤﺪی ﺑﺨﻮاهﯽ ﺻﺪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ - 59‬در ﻣﺘﻦ اﺻﻠﯽ ﭼﻨﺪ ﺷﻴﻠﻴﻨﮓ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ :good Mussulman and fatalist - 60‬ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ در روزﮔﺎر ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ‪ ،‬ﺑﺮای ﻏﺮﺑﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫"هﻢ ارز" ﺟﺒﺮ ﮔﺮا ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ : Orpheos - 61‬ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻌﻨﻮان ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺰار ارﻓﻴﺴﻢ ﯾﺎ ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ ﮐﺎﻣﻼ ً اﺳﺎﻃﻴﺮی‪ .‬ﺣﻀﻮر‬
‫وی در ادﺑﻴﺎت وهﻨﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾﻮﻧﺎن ﺑﺸﮑﻞ ﺁوازﻩ ﺧﻮاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻏﺰﻟﻴﺎﺗﺶ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎن ﺷﮕﻔﺖ ﺁور‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﻴﻨﻮازد ﮐﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت وﺣﺸﯽ را ﺑﺎ ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺧﻮد ﻣﺒﻬﻮت ﻣﯽ ﺳﺎزد و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫اﻣﮑﺎن ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ هﻮﯾﺖ وذاﺗﺸﺎن را اﺻﻼح ﻧﻤﻮدﻩ وﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪ .‬وی از دﻧﻴﺎی زﯾﺮ زﻣﻴﻨﯽ ﻣﺮدﮔﺎن‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺧﺪای اﯾﻦ دﻧﻴﺎ را ﻣﺠﺎب ﻣﯽ ﺳﺎزد ﮐﻪ هﻤﺴﺮش ﯾﻮرﯾﺪﯾﮏ را از دﻧﻴﺎی ﻣﺮدﮔﺎن ﺁزاد‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﻮﻟﺶ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﮕﺎﻩ ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ ﺳﻴﻤﺎی هﻤﺴﺮ‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎی‬
‫زﻧﺪﮔﺎن ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﻧﺪ وﻓﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺎزات ﻣﯽ ﮔﺮدد واو را دوﺑﺎرﻩ از دﺳﺖ ﻣﯽ دهﺪ‪.‬‬
‫ارﻓﻴﺴﻢ)‪ ( Orphism‬ﻣﺸﺮب وﺁﺋﻴﻨﯽ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ در ﯾﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﺮن هﻔﺘﻢ ﯾﺎ ﺷﺸﻢ ﻗﺒﻞ‬
‫از ﻣﻴﻼد و ﺑﺮ اﺳﺎس اﺷﻌﺎر ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ارﻓﺌﻮس ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪ) هﻢ اﮐﻨﻮن اﺛﺮی ازﯾﻦ اﺷﻌﺎر در دﺳﺖ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ(‪ .‬ﺗﺎﮐﻴﺪش ﺑﺮ وﺟﻮد ﻧﻴﺮوهﺎی ﺧﻴﺮ وﺷﺮ در ﻃﺒﻴﻌﺖ اﻧﺴﺎن و ﺿﺮورت ﻧﺠﺎت اﻧﺴﺎن از ﭘﺎرﻩ ی‬
‫ﺷﺮارت ﺁﻣﻴﺰ وﺟﻮد ﺧﻮد ﺑﮑﻤﮏ ﺗﺰﮐﻴﻪ اﺧﻼﻗﯽ و ﺁداب ﻣﺬهﺒﯽ در ﻃﯽ ﯾﮏ رﺷﺘﻪ ﺗﻨﺎﺳﺦ هﺎی ﻣﺘﻮاﻟﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻗﺮن ﭘﻨﺠﻢ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﯾﮏ رﺷﺘﻪ ﺧﺮاﻓﺎت ﻧﺰول ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪ هﺎی اﺻﻠﯽ و‬
‫ﻋﻤﻴﻖ ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ دﯾﻦ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﻼﻃﻮن و ﭘﻴﻨﺪار) ‪ ، Pindar‬ﺷﺎﻋﺮ ﻏﺰل ﺳﺮای ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺼﺪاق ﺑﯽ‬
‫ﻧﻈﻤﯽ ﯾﺎ ﻓﻘﺪان ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ داری‪ ،‬درﮔﺬﺷﺘﻪ در ‪ ۴۴٣‬ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد( درک ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺁرﻣﺎﻧﻬﺎی‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ی ﺁن‪ ،‬ﺑﻌﺪ هﺎ ﺑﺎ اﺳﺎﻃﻴﺮ ﭘﻴﺶ ﭘﺎ اﻓﺘﺎدﻩ و ﺑﺪوی ﻣﻤﺰوج ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺸﻴﺸﺎن و ﮐﻼﻩ‬
‫ﺑﺮداران ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪: Daniel Webster - 62‬ﺣﻘﻮق دان و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﺮد ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ‪ ،‬درﮔﺬﺷﺖ‪.١٨۵٢ :‬‬

‫‪ - 63‬ﻣﺮدان ‪ :١٧٨٧‬در ﺳﺎل ‪ ١٧٨٧‬ﺑﺎ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺟﻠﺴﻪ ی ﮐﻨﮕﺮﻩ ی ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺮای اﯾﺠﺎد دوﻟﺘﯽ ﻣﻘﺘﺪر‪،‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن وﺗﺼﻮﯾﺐ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ در‬
 ‫‪۵٣‬‬

‫ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ " ﭘﺪران ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺰار " ﺷﻬﺮت دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺳﻴﺰدﻩ اﯾﺎﻟﺖ‬
‫ﺁﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ دارای ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﮐﻨﮕﺮﻩ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺁزادی‬
‫ﻓﺮدی ﺑﺮای ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن ﻗﺪرت ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺮﮐﺰی‪،‬در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺣﻖ داﺷﺘﻨﺪ‬
‫درﻣﻮارد ﺿﺮوری از ﻃﺮﯾﻖ ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻧﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﺘﻴﺰﻩ و ﺑﺮاﻧﺪازی‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎدی ﺑﻠﮑﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫اﺳﺎﺳﯽ را ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﻓﻌﻠﯽ اﻣﺮﯾﮑﺎ ﭼﻴﺰی ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ هﻔﺖ اﺻﻞ و‬
‫‪ ٢٧‬اﺻﻼﺣﻴﻪ ﮐﻪ از ﺳﺎل ‪١٧٩١‬ﺗﺎ ‪١٩٧٢‬ﻃﯽ ﺷﺎﻧﺰدﻩ ﺑﺎر اﺻﻼح‪ ،‬ﺑﻪ ﺁن اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺑﺪ ﻣﺪت ﻓﺮض ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺣﻖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻄﻮر ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺠﺎز ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﺎ اﻣﮑﺎﻧﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﻴﻨﯽ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺑﺮﮐﻨﺎری ﺑﺨﺸﯽ از ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﯾﺎ ﮐﻞ ﺁن اﻗﺪام ﮐﻨﻨﺪ و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‬
‫ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﻣﺮدم ﺗﻤﮑﻴﻦ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﺣﻖ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺣﻖ ﺣﻤﻞ ﯾﺎ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺳﻼح هﺮﮔﺎﻩ ﮐﻪ‬
‫ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺁن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﺎ ﺻﺎﻟﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ روش هﺎی ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻨﺎر ﻧﻤﯽ‬
‫رود ﺑﺎﯾﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ورزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﯽ وادارش ﮐﻨﻨﺪ ﯾﺎ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺁن راﺑﺮاﻧﺪازﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺰار‬
‫ﺑﺪﯾﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻌﯽ هﻤﻴﺸﮕﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ ﻗﺪرت ﺣﺎﮐﻤﻪ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ و ﺑﺪﯾﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺮاﻗﺒﯽ هﻤﻴﺸﮕﯽ هﻤﭽﻮن ﻣﺮدم ﻣﺴﻠﺢ وﻧﻴﺰ ﻋﺪم اﻧﺤﺼﺎرﻧﻴﺮوهﺎی ﻣﺴﻠﺢ‪،‬‬
‫ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ را داﺋﻤﺎ ً در ﻣﻌﺮض ﺗﺤﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺠﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺤﻮل وﻧﻘﺪ ﻗﺮار دادﻩ و از ﻣﻨﺎﻓﻊ واﻗﻌﯽ و دراز ﻣﺪت‬
‫هﻴﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ و ﻣﺮدم ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻓﻀﺎی ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن دو اﺻﻼﺣﻴﻪ در‬
‫اﯾﻨﺠﺎ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪:‬‬
‫اﺻﻼﺣﻴﻪ اول )‪ :(١٧٩١‬ﮐﻨﮕﺮﻩ در ﺧﺼﻮص اﯾﺠﺎد ﻣﺬهﺐ‪ ،‬ﯾﺎ ﻣﻨﻊ ﭘﻴﺮوی ﺁزاداﻧﻪ از ﺁن‪ ،‬ﯾﺎ ﻣﺤﺪود‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁزادی ﺑﻴﺎن ﯾﺎ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﯾﺎ ﺣﻖ ﻣﺮدم ﺑﺮای ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺁرام و دادﺧﻮاهﯽ از ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫ﺑﺮای ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرت‪ ،‬هﻴﭻ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ وﺿﻊ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺻﻼﺣﻴﻪ دوم )‪ :(١٧٩١‬داﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﻧﻴﺮوی ﻣﻨﻈﻢ ﺷﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﻣﻨﻴﺖ ﯾﮏ‬
‫اﯾﺎﻟﺖ ﺁزاد ﺿﺮوری ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﻖ ﻣﺮدم ﺑﺮای ﺣﻤﻞ و ﻧﮕﻬﺪاری اﺳﻠﺤﻪ ﻣﺤﺘﺮم ﺷﻤﺮدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻻزم ﺑﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ی اﺳﺘﻘﻼل ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ در‪ ۴‬ﺟﻮﻻی ‪ ١٧٧۶‬ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺳﻴﺰدﻩ اﯾﺎﻟﺖ اﯾﻦ‬
‫ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ را اﻣﻀﺎء ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺎﻣﯽ ﺷﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺮح اﺳﺖ‪ :‬ﻧﻴﻮهﻤﭙﺸﺎﯾﺮ‪ ،‬ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ‪ ،‬ﮐﺎﻧﮑﺘﯽ‬
‫ﮐﺖ‪ ،‬ﻧﻴﻮﯾﻮرک‪ ،‬ﭘﻨﺴﻴﻠﻮاﻧﻴﺎ‪ ،‬ﻧﻴﻮﺟﺮﺳﯽ‪ ،‬ﻣﺮﯾﻠﻨﺪ‪ ،‬دﻟﻪ ور ‪ ،‬وﯾﺮﺟﻴﻨﻴﺎ‪ ،‬ﮐﺎروﻟﻴﻨﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ‪ ،‬ﮐﺎروﻟﻴﻨﺎی‬
‫ﺟﻨﻮﺑﯽ‪ ،‬ﺟﻮرﺟﻴﺎ و" رد ﺁﯾﻠﻨﺪ"‪.‬‬

‫‪ - 64‬اﯾﻦ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل هﺎی ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻗﺮاﺋﺖ ﻣﺘﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ وی ﺑﻪ ﻣﺘﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪).‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﻣﺼﺤﺢ ِ ﻣﺘﻦ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ(‬

‫‪ speaker - 65‬در ﻓﺮهﻨﮓ اﻧﮕﻠﻮ ﺳﺎﮐﺴﻮن ﺑﻤﻌﻨﯽ ﺳﺨﻨﮕﻮی ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﻧﻪ رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻠﺲ و ﻧﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ ی ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ و ﻧﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺪرت‪ .‬او ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺳﺮع وﻗﺖ‪،‬‬
‫ﻋﺮﯾﻀﻪ هﺎ وﺷﮑﺎﯾﺎت ﻣﺮدم از ﻗﻮای ﻣﺠﺮﯾﻪ‪ ،‬ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ‪ ،‬و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻗﺪرت را ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﻃﻼع‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺨﻨﮕﻮی ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺪرت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺮوزﻩ در ﻋﻤﻞ‪،‬‬
‫رﯾﻴﺲ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ ی ﻣﺠﻠﺲ اﯾﻦ وﻇﻴﻔﻪ را اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ - 66‬ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻣﻴﺪن روح ﺑﻪ ﮐﺎﻟﺒﺪی ﺑﯽ ﺟﺎن‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﻮد ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﺣﺪاﮐﺜﺮی ﮐﻠﻴﺴﺎی ﻗﺮون وﺳﻄﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻻت ﺣﮑﻮﻣﺖ و ﻗﺎﻧﻮن ‪ .‬در ﻧﮕﺎﻩ ﺛﻮرو ﺑﻪ اﻧﺠﻴﻞ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺗﺎوﯾﻞ ﺷﻨﺎﺳﯽ از ﺷﮑﻞ ﮔﺮاﯾﯽ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‪،‬‬
‫ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ - 67‬درﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ‪ ،‬در ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﺎﻟﮏ اﺷﺘﺮ‪ ،‬ﻓﺮاز ‪ ۶٨‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﻴﻢ‪:‬‬

‫‪ ...‬و ﺑﺨﺸﯽ از وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺧﺎص ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮد را ﺑﺮای ﮐﺎر ﺁﻧﺎن‬
‫ﻓﺎرغ دار و درﻣﺠﻠﺴﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﻨﺸﻴﻦ و در ﺁن ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﺁﻓﺮﯾﺪﻩ‬
‫ﻓﺮوﺗﻦ ﺑﺎش و ﺳﭙﺎهﻴﺎن و ﯾﺎراﻧﺖ را ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺪاران ﺗﻮاﻧﺪ ﯾﺎ ﭘﺎﺳﺒﺎﻧﺎن‪ ،‬از ﺁﻧﺎن دور ﮐﻦ‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﺳﺨﻨﮕﻮی ﺁن ﻣﺮدم ﺑﺎ ﺗﻮ ﮔﻔﺖ وﮔﻮ ﮐﻨﺪ ﺑﯽ درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ در ﮔﻔﺘﺎر‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻦ از رﺳﻮل ﺧﺪا‬
‫ﺑﺎر هﺎ ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﻮد‪:‬هﺮﮔﺰ اﻣﺘﯽ را ﭘﺎک ﻧﺨﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﻧﺎﺗﻮان‪ ،‬ﺑﺎ‬
 ‫‪۵۴‬‬

‫درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ در ﮔﻔﺘﺎر ‪ ،‬ﺣﻖ ﺧﻮد را ازﺗﻮاﻧﺎ ﺑﺴﺘﺎﻧﺪ‪) .‬ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ی ﺟﻌﻔﺮ‬
‫ﺷﻬﻴﺪی(‪.‬‬

‫‪ - 68‬هﻢ ﭼﺮاﻏﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﺮی وام ﮔﺮﻓﺘﻪ از ا‪ .‬ﺑﺎﻣﺪاد‪.‬‬

 ‫‪۵۵‬‬

‫ﻧﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﻄﻠﻖ‬

‫و‬
‫ﻧﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻄﻠﻖ!‬
‫اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫" ﭘﺎﺳﺦ اﺳﺘﻮار ﺛﻮرو ﺑﻪ ﺷﺮارت هﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ "‬
 ‫‪۵۶‬‬

‫ﻣﺎﯾﮑﻞ ﻣﻪ ﯾﺮ در ﮐﻨﺪوﮐﺎو ﺧﻮد ﺑﺮ روی ﺷﻬﺮت ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺛﻮرو‪ ،‬ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ وی در‬
‫اواﺧﺮ ﻋﻤﺮ از دﯾﺪﮔﺎﻩ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﺪاری از" ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ اﺑﺰار‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ ﺷﺮارت از ﺟﻬﺎن " ﮔﺮاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎم ﻣﻘﺎﻟﻪ ی " ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ" ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﻪ" ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ " ﺷﻬﺮت ﯾﺎﻓﺖ در اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ ‪" :‬‬
‫اﮔﺮ اﻣﺴﺎل ﻗﺮار ﺑﻮد ﯾﮏ هﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﺪهﯽ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ ﺧﻮد را ﻧﭙﺮدازﻧﺪ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﯽ ﺧﺸﻦ و‬
‫ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻧﻤﯽ ﺑﻮد‪ ،‬هﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺮﻋﮑﺲ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ را ﻗﺎدر ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮐﻨﺪ و ﺧﻮن ﺑﻴﮕﻨﺎهﺎن را ﺑﺮﯾﺰد‪ " .‬اﯾﻦ ﺳﺨﻨﺎن در ﺗﻀﺎد ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻧﻈﺮات ﺁﺷﮑﺎر وی در ﻣﻘﺎﻻت ﺑﻌﺪی اش ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫" ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ" ﮐﻪ در ‪ ١٨۵۴‬ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻧﺎﺑﻮدی ﺁن‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎرهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ " ﺁﻧﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮﻧﺰ " را ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ ﻣﺠﺎز‬
‫ﻣﯽ ﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ ،‬و " دﻓﺎﻋﻴﻪ ای ﺑﺮای ﮐﺎﭘﻴﺘﺎن ﺟﺎن ﺑﺮاون" ﮐﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ وی در‬
‫‪ ١٨۵٩‬ﺑﻮد ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ای ﺷﺪﯾﺪ اﻟﻠﺤﻦ ﺗﺮ ﺑﺤﺴﺎب ﻣﯽ ﺁﻣﺪ ‪ " :‬ﺁرزوی ﮐﺸﺘﻦ ﯾﺎ ﮐﺸﺘﻪ‬
‫ﺷﺪن ﻧﺪارم‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺮاﯾﻄﯽ را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ هﺮدوی اﯾﻦ هﺎ از ﺳﻮی ﻣﻦ‬
‫ﻧﺎﮔﺮﯾﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮای درک اﯾﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻟﺤﻦ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ی ﺣﺎﺿﺮ دو ﭘﺮﺳﺶ را ﻣﻄﺮح ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ ‪ :‬اﺻﻮل ﺑﻨﻴﺎدی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﺛﻮرو ﭼﻪ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ و ﺁﯾﺎ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺑﺮدﮔﺎن ﻓﺮاری در ﺳﺎل ‪ ، ١٨۵٠‬ﺗﻐﻴﻴﺮی اﺳﺎﺳﯽ در ﺑﺎورهﺎی وی ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪ ﯾﺎ ﺧﻴﺮ؟‬
‫ﺧﻮاهﻴﻢ دﯾﺪ ﮐﻪ وی ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ هﺮﮔﻮﻧﻪ رﻧﺠﯽ ﮐﻪ او ﯾﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﻧﺠﺎت ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻣﯽ دﯾﺪ‪ ،‬و ﻧﻴﺰ اﯾﻨﮑﻪ وی در‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮی ﯾﮏ رﺷﺘﻪ ﺷﮕﺮدهﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ هﺪﻓﺶ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺷﮕﺮدهﺎﯾﯽ ﻏﻴﺮاز‬
‫اﻓﺮاط و ﺗﻔﺮﯾﻂ هﺎﯾﯽ هﻤﭽﻮن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﻄﻠﻖ و ﻧﻴﺰ ﺗﺨﺮﯾﺐ و اﻧﻬﺪام ﮐﻮر‪.‬‬

‫در ﭘﺎﯾﺎن ﻣﻘﺎل هﻢ ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺧﻮاهﻴﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ روﯾﻪ ی ﺑﻨﻴﺎدی وی در راﺳﺘﺎی ﻋﺪم‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬در دوران ﻣﻴﺎﻧﺴﺎﻟﻴﺶ ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮی ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
 ‫‪۵٧‬‬

‫هﺮ اﻗﺪام ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺷﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﻮع وﺷﺪﺗﯽ‬
‫از رﻓﺘﺎر از ﺳﻮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬رﻓﺘﺎری ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﻮد وی ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺛﻮرو ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺑﺎور در ﻧﻈﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ ورزان ﻣﻘﺒﻮل اﻓﺘﺪ ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ی ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ ی اﺧﻼﻗﯽ ﺟﺪی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ درﺁن‪ ،‬ﻣﺮدم و‬
‫هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺮد‪ ،‬ﺑﻪ هﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ اﺟﺮای ﻋﺪاﻟﺖ ﻗﻴﺎم ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وی ﻣﻌﺘﻘﺪ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮدﻩ داری دﻗﻴﻘﺎً ازﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد اﺳﺖ‪ :‬اﺧﻼﻗﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻨﻴﺎدﯾﻦ‬
‫ﻋﺪاﻟﺖ و ﺁزادی ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺸﺮی را ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮار ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻮن‬
‫ﺑﻮاﺳﻄﻪ ی ﺳﺎﺧﺘﺎرهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر ﺗﻘﻮﯾﺖ و ﺗﺤﮑﻴﻢ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺟﺪی اﺳﺖ ﭼﻮن ﺳﺮﮐﻮب ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ی ﯾﮏ ﺷﺸﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ‬
‫ﺿﺮورﺗﺎ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ً‬ ‫ﻣﻠﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺛﻮرو در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻧﺒﻮد ﺑﺮای هﺮ ﻣﻮرد ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺑﻪ ﺁن دادﻩ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺼﺮاﻧﻪ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﺎط ﺑﺮﺑﯽ‬
‫ﻋﺪاﻟﺘﯽ و ﺷﺮارت ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ هﺮﻓﺮد ﺑﻨﻮﺑﻪ ی ﺧﻮد " ﻋﺎﻣﻞ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان " ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬هﻤﺎن اﻗﺪام و ﭘﺎﺳﺦ ﯾﺎدﺷﺪﻩ اﻟﺰاﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ وی ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ هﺮ ﭼﻨﺪ ﺧﻮد و هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﺶ ﺑﺮدﻩ ﻧﺪارﻧﺪ اﻣﺎ " ﺷﺮاﻓﺖ‬
‫ﺑﯽ ﻃﺮﻓﺎﻧﻪ ﺷﺎن " ﺑﻪ دوام ﺑﺮدﮔﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ ودر ﻧﺘﻴﺠﻪ داﻣﻦ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺷﺎن را‬
‫دراﯾﻦ ﺳﺘﻢ ﺑﺰرگ ﺁﻟﻮدﻩ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬وی ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ اﺧﻼﻗﯽ ﺗﻨﻬﺎ در‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ هﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﺎن ﻧﺎﺑﻮدی ﻧﻬﺎد ﺑﺮدﮔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺮ ‪ ،‬ﯾﺎ هﻤﺎن اﺑﺰار دﺳﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑﻪ هﺪف‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺪای از اهﺪاف‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ّ‬
‫ﻋﻴﻨﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ اش‪ ،‬از ﻣﻨﻈﺮ اﺧﻼﻗﻴﺎت دروﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﺜﻼً ازﯾﻦ ﻧﻈﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺁﯾﺎ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺿﺎﺑﻄﻪ ی اﺧﻼﻗﯽ ﺧﺎص اﻧﻄﺒﺎق دارد ﯾﺎ ﺧﻴﺮ و ﻧﻴﺰ اﯾﻨﮑﻪ ﺁﯾﺎ اﺛﺮﺑﺨﺶ‬
‫ﺣﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﯽ ﻋﻴﻨﯽ و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮی دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﻪ و ﻧﻴﺰ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ّ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻓﺮدی‪ ،‬اﺧﻼﻗﯽ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ را ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬از ﺿﺎﺑﻄﻪ‬
‫هﺎی ﺑﺴﻴﺎری ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪۵٨‬‬

‫" ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ " در ادﯾﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ اﺧﻼﻗﯽ را داراﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺁن‬
‫ﻧﻔﯽ هﺮﮔﻮﻧﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﻴﺮوی ﺑﺪﻧﯽ و ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ ﺣﺘﯽ در ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻮدن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﺁن ﺳﻮی اﯾﻦ ﻃﻴﻒ‪ ،‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ و اهﻤﻴﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻴﻨﯽ ﻗﺮار دارد‪ .‬و اﯾﻨﮑﻪ‬
‫هﺪف وﺳﻴﻠﻪ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻧﯽ ﺑﻴﮕﻨﺎﻩ و ﺑﯽ دﻓﺎع‬
‫دراﻧﺘﻈﺎر ﻧﺠﺎت ﯾﺎﻓﺘﻦ از رﻧﺠﺸﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ راﻩ ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬راهﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ هﻢ‬
‫اﺧﻼﻗﯽ و هﻢ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ در دﻧﻴﺎی واﻗﻌﯽ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺑﯽ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﯾﺎ‬
‫ﮐﻢ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﺪ و ﺁﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮارت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽ ورزﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺪاﻣﻴﮏ از دو اﻧﺘﺨﺎب ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﯽ ﯾﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﺿﺎﺑﻄﻪ‪ ،‬اهﻤﻴﺖ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮی دارد‪.‬‬

‫ﺛﻮرو هﻤﺎﻧﻨﺪ اﮐﺜﺮ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺑﻴﻦ اﺻﻮل و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ را ﺑﺼﻮرت ﻣﮑﺎﻧﻴﮑﯽ ﺣﻞ‬
‫ﻧﮑﺮد‪ .‬از دﯾﺪ اﻋﺘﻘﺎدی‪ ،‬ﻓﺮدی ﺑﻮد در ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﺧﻴﺮ و از ﻧﻈﺮ ﺧﻠﻖ و ﺧﻮ ﺑﺪﻧﺒﺎل‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪" :‬ﻧﺒﺎﯾﺪ وﻗﻒ ﺧﻮدم ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ در راﻩ ﺧﺪا ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻢ‪ ،‬و هﻤﻴﻦ ﻧﮑﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻴﺸﻪ ﺧﻴﺮ اﺳﺖ‪ ".‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ را ﺑﺎ ﻧﮑﺘﻪ ای دﯾﮕﺮ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ " ،‬راﻩ‬
‫دﯾﮕﺮی ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺠﺰ راﻩ او }راﻩ ﻣﺴﻴﺢ { وﺟﻮد دارد ‪ ......‬هﻨﻮز ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار‬
‫ﺑﺴﻴﺎر زﯾﺎدی در اﻧﺘﻈﺎر ﺣﻞ ﺷﺪن وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻴﻦ روح و ﻣﺎدﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ از‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺸﺮی در ﺣﺪ ﺗﻮان ﻣﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﻢ‪ ".‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ی‬
‫ﺑﺮدﮔﯽ روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺎﺳﺦ هﺎی ﻣﻤﮑﻦ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎﯾﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﻧﻤﻮد هﻢ ﻣﺆﺛﺮ و هﻢ اﺧﻼﻗﯽ اﻧﺪ‪.‬‬

‫وﯾﻠﻴﺎم راﺑﺮت ﻣﻴﻠﺮ‪ ،‬ﻓﻌﺎل اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺤﻘﻖ ﻋﻀﻮ ﮐﻤﻴﺘﻪ " ﺁﺷﺘﯽ " ‪ ،‬راﻩ هﺎی ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮارت را درﺳﺎل ‪ ١٩۶۴‬در ﮐﺘﺎب ﺧﻮد ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬ﻣﻴﻠﺮ در‬
‫ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻨﺎم " ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺴﻴﺤﯽ از ﻋﺪم ﺧﺸﻮﻧﺖ " ﺷﺶ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﺳﺦ را‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ :‬ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻣﺠﺎب ﺳﺎزی‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮرﺳﺎزی‪،‬‬
‫ﺑﮑﺎرﺑﺮدن زور ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ و در ﺁﺧﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ .‬ﻣﺮور ﻣﻘﺎوﻣﺖ هﺎی ﺛﻮرو ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎرﯾﻒ‬
 ‫‪۵٩‬‬

‫ﻣﻴﻠﺮ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ی وی را در ﻣﺒﺎرزﻩ اش ﺑﺮﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ‬
‫ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﻘﺸﯽ را ﮐﻪ " اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ " در اﻧﺘﺨﺎب روش هﺎﯾﺶ اﯾﻔﺎ ﮐﺮدﻩ ﻓﺎش‬
‫ﻣﮑﺮرا ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار داد ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‬
‫ً‬ ‫ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﺳﻪ ﺷﻴﻮﻩ ای راﮐﻪ وی‬
‫ﻣﺠﺎب ﺳﺎزی‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر و ﻣﺠﺒﻮر ﺳﺎزی ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺷﺎن ﺷﮕﺮدهﺎﯾﯽ رواﻧﯽ اﻧﺪ و‬
‫ﻧﻪ ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ‪.‬‬

‫ﻣﺠﺎب ﺳﺎزی‪ ،‬ﺑﺮای ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﮐﺮدن دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻨﺪارهﺎ و ﮐﺮدارهﺎﯾﺸﺎن‪ ،‬ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻔﺖ وﺷﻨﻴﺪ و هﺸﺪار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺛﻮرو ﻣﻘﺎﻻت و ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ هﺎی ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ ﺧﻮد را‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺑﺮدﻩ داران دور از دﺳﺘﺮس ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﺎﺋﻴﺪ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﺷﺮارت ﺧﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﻣﻄﺮح ﻧﻤﯽ ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ روی ﺳﺨﻦ اش ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎور داﺷﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫اﯾﻤﺎﻧﺸﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮدم ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺘﺮک اﻟﻤﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﮐﻪ‬
‫ﺣﻤﺎﯾﺘﺸﺎن از وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﭘﺸﺘﻴﺒﺎن ﺑﺮدﮔﯽ ﺑﻮد‪ .‬هﺮﯾﮏ از ﻣﻘﺎﻻت " ﻣﻘﺎوﻣﺖ در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ " ‪ " ،‬ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ " و" دﻓﺎﻋﻴﻪ ای ﺑﺮای ﮐﺎﭘﻴﺘﺎن ﺟﺎن‬
‫ﺑﺮاون " هﻤﮕﯽ ﺗﻼﺷﻬﺎﯾﯽ ﺑﻮدﻧﺪ در ﺟﻬﺖ درهﻢ ﺷﮑﻨﯽ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ هﻤﻴﻦ ﺷﻤﺎﻟﯽ‬
‫هﺎ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻴﺎﺳﯽ ای ﮐﻪ ﺁن ﺗﺒﺎهﯽ را ﻣﺠﺎز ﻣﯽ‬
‫ﺷﻤﺮد‪ .‬از دﯾﺪﮔﺎﻩ وی ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ‪ ،‬ﺿﺮورﺗﺎً هﻤﺎن اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮدﮔﯽ را ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬در" ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ" ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺧﺮد و وﺟﺪان‬
‫هﻤﺸﻬﺮﯾﺎﻧﺶ ﺷﺪ‪ .‬راﺑﻄﻪ ی ﺑﻴﻦ ﻓﺮد و ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ را ﻧﻘﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺎهﺪ ﺁوردن ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﯽ زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪن ﯾﮏ ﺷﺒﻪ اش ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻦ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬راﻩ هﺎﯾﯽ ﻏﻴﺮ ﺧﺸﻦ‬
‫اﻣﺎ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮای ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد‪.‬‬

‫در " ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ " ﺑﯽ ﻃﺮﻓﯽ ﮐﻤﺘﺮی داﺷﺖ‪ .‬وی ﺑﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺑﺮ روی هﻮﯾﺖ‬
‫اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺁﻧﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮﻧﺰ ﺑﺮ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ وی ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ و ﺗﺨﻄﯽ‬
‫ﮔﺮدﺷﮑﺎر ﺣﻘﻮﻗﯽ اﯾﻦ ﻣﺤﮑﻮﻣﻴﺖ از ﯾﮑﯽ از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﻣﺸﺘﺮک اﻟﻤﻨﺎﻓﻊ‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﺛﻮرو ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻋﺒﺎراﺗﯽ هﻤﭽﻮن " ﺑﺮدﮔﺎن ﺷﮑﺎر‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺳﮕﺎن " و " ﺷﻼق ﺧﻮردﮔﺎن ﺗﺎ ﺳﺮ ﺣﺪ ﻣﺮگ "‪ ،‬و ﻣﻌﺎدل ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺮدﮔﯽ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺁدﻣﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻴﺲ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﺑﺮ روی وﺣﺸﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮدﮔﯽ ﺗﺄﮐﻴﺪ‬
 ‫‪۶٠‬‬

‫ﻧﻤﻮد‪ .‬در " دﻓﺎﻋﻴﻪ ای ‪ " .......‬ﮐﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎﻻت ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ وی اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻼش‬
‫دارد ﺗﺎ ﺑﮑﻤﮏ ﻧﻘﻞ ﺗﻨﻔﺮ ﺑﺮاون از ﺟﻨﮓ‪ ،‬اﻓﮑﺎرﻋﻤﻮﻣﯽ را از ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺑﺰدﻻﻧﻪ و ﻋﺎﺟﺰاﻧﻪ ی‬
‫ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﺮ روی او‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺳﺘﻮار ﺧﻮد وی ﻣﻌﻄﻮف ﮐﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫ﺷﺠﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ و اﺧﻼﻗﻴﺎت وی ﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﻮرد ﺗﺄﺋﻴﺪ دﺷﻤﻨﺎن ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺮاون ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻮد ﺳﻌﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﻴﻬﺎ را در اﻧﻈﺎر ﻣﻄﺮح ﺳﺎزد‪ .‬در ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻻت از ﺑﻴﺎﻧﯽ‬
‫ﻗﻮی‪ ،‬زﻧﺪﻩ و ﺣﺘﯽ اﻏﺮاق ﺁﻣﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮد ﺗﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪ‪ ،‬ﻋﻮاﻃﻒ و وﺟﺪان ﻣﺨﺎﻃﺒﻴﻨﺶ‬
‫را ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﺠﺒﻮرﺷﺎن ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻓﺸﺎر ﺁورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺸﺎر و ﻣﺠﺒﻮرﺳﺎزی‪ ،‬ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ اﺷﺎرﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از اﻋﻤﺎل ﻧﻤﺎدﯾﻦ‪،‬‬

‫ﻋﻤﻼ ﻣﺎﻧﻊ ﺁزادی ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻣﺒﺎرزﯾﻦ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ً‬ ‫اﻋﺘﺮاض و ﻣﺠﺎب ﺳﺎزی اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﻮدداری از هﻤﮑﺎری‬
‫ً‬ ‫اﯾﻦ ﺷﮕﺮد ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺁﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد و‬
‫ﻣﺜﻼ ﺧﺮوج اﻋﺘﺮاﺿﯽ‪ ،‬ﺗﺤﺮﯾﻢ‪ ،‬اﺳﺘﻌﻔﺎ و اﻋﺘﺼﺎب‪ .‬از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮرﺳﺎزی‬
‫ً‬ ‫اﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﮕﺮدهﺎﯾﯽ از ﻗﺒﻴﻞ اﯾﺠﺎد ﻣﺎﻧﻊ در ﺑﺮاﺑﺮ روﻧﺪ ﮐﺎری ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﯾﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﺮﺧﻮرد‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻢ ﺁزادی و ﺁراﻣﺶ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن اﺳﺖ و‬
‫هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺪون ﮐﺎرﺑﺮد ﺧﺸﻮﻧﺖ‪ ،‬ﺗﺤﻮل ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺁورد‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ از ﭘﺬﯾﺮش ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ را‬
‫ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو در ﮔﻔﺘﺎرو ﮐﺮدار ﺧﻮد‪ ،‬هﻢ از ﻓﺸﺎر و هﻢ از ﻣﺠﺒﻮرﺳﺎزی اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮد‪ .‬هﻨﮕﺎم‬
‫ﺑﺤﺚ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ درﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ ﻣﺪﻧﯽ از ﺷﮕﺮدهﺎی ﻓﺸﺎر ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن را زﯾﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬار‪ ،‬از ﮐﺎرت اﺳﺘﻌﻔﺎ ﮐﻦ‪ .‬در " ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ " ﺧﻮاﺳﺘﺎر‬
‫اﺳﺘﻌﻔﺎی ﻗﻀﺎت ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ روزﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﺣﺎﻣﯽ ﺣﮑﻢ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺁﻧﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮﻧﺰ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮدﮔﯽ‪ ،‬اﻋﻼم ﺗﺤﺮﯾﻢ ﮐﺮد و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ از اﺗﺤﺎدﯾﻪ ی اﯾﺎﻻت ﮐﻨﺎرﻩ‬
‫ﮔﻴﺮی ﮐﻨﺪ‪ " :‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ اﺗﺤﺎد ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺑﺮدﻩ دار ﺑﺮهﻢ زﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﯾﺎﻟﺖ ﺑﺮدﻩ دار اﻧﺠﺎم وﻇﺎﯾﻔﺶ را ﻋﻘﺐ ﻣﯽ اﻧﺪازد‪ ،‬ﯾﮏ ﯾﮏ ﻣﺮدم ﺗﻌﻬﺪ و‬
‫هﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ او زﯾﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪۶١‬‬

‫اﻗﺪاﻣﺎت ﺛﻮرو اﻟﮕﻮی ﻓﺸﺎر و ﻣﺠﺒﻮرﺳﺎزی ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮددارﯾﺶ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت‬
‫ﺳﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮد را از داﯾﺮﻩ ی ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮدﮔﯽ را روا ﻣﯽ دارد ﺧﺎرج‬
‫‪٦٨‬‬
‫" ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ " ﺑﺮدﻩ‬ ‫ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﺎ هﻤﮑﺎری اش در ﺷﺒﮑﻪ راﻩ ﺁهﻦ زﯾﺮزﻣﻴﻨﯽ‬
‫داران را زﯾﺮ ﭘﺎ ﻧﻬﺎد ﺗﺎ ﺑﺮدﮔﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﺋﯽ ﺳﻔﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺻﺎﺣﺒﺎﻧﺸﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺁﻧﺎن ﻧﺮﺳﺪ‪ .‬وی ﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از ﭘﻴﺮوان ﺟﺎن ﺑﺮاون ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺮاﻧﮏ ﻣﺮﯾﺎم ﺑﺮای‬
‫ﻓﺮار ﺑﻪ ﮐﺎﻧﺎدا ﭘﺲ از ﺷﺒﻴﺨﻮن ﺑﻪ"هﺎرﭘﺮز ﻓﺮی" و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﻠﻮای ﺳﻮم ﺁورﯾﻞ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از دﺳﺘﮕﻴﺮی ﻓﺮاﻧﮑﻠﻴﻦ ﺳﻦ ﺑﻮرن ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺷﺒﻴﺨﻮن ﺑﺮاون ﺗﺤﺖ‬
‫ﺗﻌﻘﻴﺐ ﮐﻼﻧﺘﺮان اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ اﺟﺮای ﻋﺪاﻟﺖ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو ﺑﻌﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻏﻴﺮﺧﺸﻦ را‪ ،‬هﻢ اﺧﻼﻗﯽ و هﻢ ﻗﺎﻃﻊ ﻣﯽ دﯾﺪ‪،‬‬
‫ﻣﮑﺮرا از ﺁﻧﺎن اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬درﺳﺖ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮش از ﺑﺮﺧﯽ اﺷﮑﺎل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎ‬
‫ً‬
‫ﮐﻨﺎرﻩ ﮔﻴﺮی‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﮑﻮم ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﻨﮓ داﺧﻠﯽ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ و ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻗﺪام ﻧﻤﻮد و‬
‫دراﯾﻦ ﻣﻮرد ﺧﺎص ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﮓ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﻔﻆ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ اﺗﺤﺎدﯾﻪ ی‬
‫اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن دادن ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ‪ .‬هﺮﭼﻨﺪ ﺑﺸﺪت ﺑﺮ روی ﻣﻘﺎوﻣﺖ هﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺠﺴﻢ ﺁﺷﮑﺎر ﻣﺠﺎب ﺳﺎزی‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر وﻣﺠﺒﻮرﺳﺎزی ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﮑﻴﻪ داﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ از‬
‫ﺷﻴﻮﻩ هﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﻴﻠﺮ ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺮارت ﯾﻌﻨﯽ ‪ :‬ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬زور و ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﻧﺎب ﻃﺮﻓﺪاری ﻧﮑﺮد‪.‬‬

‫ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺁﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻣﻴﻠﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﭘﺎﺳﺨﯽ روﺣﯽ ﺑﻪ ﺷﺮارت اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮدداری از اﻧﺘﻘﺎم هﻤﺮاﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮادری ﻣﺴﻴﺤﯽ‪ ،‬ﻋﺸﻘﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاﯾﯽ اﺳﺖ و از‬
‫ﺗﺎم دﻟﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺳﻮی او ﻣﯽ ﺁﯾﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺒﻨﺎی ّ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺁزاداﻧﻪ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ و ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ ﺗﺤﻤﻞ رﻧﺞ هﺎی ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﻓﺘﺎرﺷﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮدهﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻗﻠﺐ هﺎﯾﺸﺎن را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺁﺷﻨﺎ ﺳﺎزد‪ .‬وی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ رهﻴﺎﻓﺖ هﺎی ﻏﻴﺮ زورﻣﻨﺪاﻧﻪ ی دﯾﮕﺮی را ﻧﻴﺰ در‬
‫ﭘﻴﺶ ﺑﮕﻴﺮد ﺗﺎ دﺷﻤﻨﺎن را ﺑﻪ راﻩ ﺁورد‪ ،‬اﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ رهﻴﺎﻓﺖ هﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻋﺸﻖ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﺷﮕﺮدی ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﺮای‬
 ‫‪۶٢‬‬

‫ﻣﺼﺮف و ﺳﭙﺲ دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ای اﺳﺖ ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫وﺟﻮد ﻓﺮد‪.‬‬

‫هﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪرﮐﯽ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺛﻮرو اﺻﻮل ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻴﻠﺮ ﻗﺒﻮل‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎﮐﻨﻮن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در هﻴﭻ ﯾﮏ از ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬وی ﺑﻪ ﻧﺠﺎت ﺑﺮدﻩ دار‬
‫و ﻋﺸﻖ ﺑﻪ او اﺷﺎرﻩ ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬در هﻴﭻ ﯾﮏ از ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻋﻴﻨﯽ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ ﮐﻢ اهﻤﻴﺖ ﺗﺮ از اﺻﻮل ﻧﻬﻔﺘﻪ و ﺑﻨﻴﺎﻧﯽ ﺁن ﻧﺒﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬در " ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ " ﮐﻪ ﺑﻪ دﯾﺪﮔﺎﻩ ﻣﻴﻠﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺳﻌﯽ دارد ﺗﺎ ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺎﻣﺨﺮب را ارﺗﻘﺎء دهﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﺪام‪ ،‬ﺑﺠﺎی اﻧﺘﻘﺎم ﮔﻴﺮی از‬
‫ﺣﻤﻼت ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎر ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺷﻮد‪ .‬از دﯾﺪ ﻣﻌﻴﺎرهﺎی وی‪ ،‬ﻣﺠﺎزات هﺎی ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ‪،‬‬
‫ﻓﻘﺮ وﻓﺎﻗﻪ ﺗﺤﻤﻴﻠﯽ ﻋﻤﺪی‪ ،‬زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪن و ﺣﺘﯽ ﺗﺮس از ﻣﺮگ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺑﺮدﺑﺎری‬
‫ﭘﺮهﻴﺰﮐﺎراﻧﻪ ای ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻮﻧﺪ وﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺒﺐ ﻗﻄﻊ اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﺎﯾﻮرزاﻧﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺮواﺿﺢ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺛﻮرو را ﺑﻌﻨﻮان اﻟﮕﻮی ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻌﺮﻓﯽ‬
‫ﮐﺮد‪ " :‬ﺑﺎ ﺗﻮام دوﻟﺖ ! هﺮ ﺑﻼﺋﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاهﯽ ﺑﺮ ﺳﺮزن ‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪان‪ ،‬ﻣﺎدر و ﺑﺮادرم ﺑﻴﺎور‬
‫‪ ......‬ﻣﻦ دﺳﺘﻮراﺗﺖ را ﻣﻮ ﺑﻤﻮ اﻃﺎﻋﺖ ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد‪ .......‬ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ روزی ﻓﺮا رﺳﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ رﺧﺖ ﻋﺰای ﺁﻧﺎن را ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ام‪ ،‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺁﻣﺪن ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻢ "‪ .‬د ر اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﻣﺤﮑﻮم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ " :‬ﺑﺠﺎی اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﭼﻪ ﮐﺒﺮﯾﺘﯽ‬
‫در دﺳﺖ دارم و ﭼﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺧﻮد را ﻣﻨﻔﺠﺮ‬
‫ﺳﺎزد‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻮن ﻋﺎﺷﻖ زﻧﺪﮔﻴﻢ هﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻃﺮﻓﺪار ﻧﻮر و روﺷﻨﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬و اﺟﺎزﻩ‬
‫ﻣﯽ دهﻢ ﮐﻪ زﻣﻴﻦ ﺗﻴﺮﻩ در زﯾﺮ ﭘﺎﯾﻢ ﺑﭽﺮﺧﺪ و رد ﺷﻮد"‪.‬‬

‫روﯾﻪ ی ﺛﻮرو در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﺪم اﻧﺘﻘﺎم ﮔﻴﺮی در اﯾﻦ دو ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻮن ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در " ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫"‪ ،‬ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﺶ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ دوﻟﺖ اﺳﺖ و ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮارت‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ارادﻩ ی ﺧﻮد ﻣﺠﺎزات را ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد ﺗﺎ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ و هﻤﺴﺎزی اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در " ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ "‪ ،‬اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﯾﺎ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ‬
‫اﺟﺘﻤﺎع اﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺛﻮرو ﻋﺪم اﻧﺘﻘﺎم را در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺗﺤﻤﻞ‬
 ‫‪۶٣‬‬

‫رﻧﺞ ﻏﻴﺮ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮدود ﻣﯽ ﺷﻤﺎرد‪ .‬وی هﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﻠﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ‪ " :‬ﻣﺎ‬
‫ﺣﻖ ﻧﺪارﯾﻢ ﺑﻪ ﻣﺮز اﯾﺜﺎر ﮔﺎم ﺑﮕﺬارﯾﻢ‪ ،‬ﻣﺎ ﺣﻖ ﻧﺪارﯾﻢ از ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﮐﺸﻤﮑﺶ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺘﺤﺪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺧﻮد را ﻋﻠﯽ رﻏﻢ ﻣﻴﻞ و ارادﻩ‬
‫اﺷﺎن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪ "‪ .‬درﮔﻴﺮ ﮐﺮدن دﯾﮕﺮان ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺎن وﺑﺪون اﺟﺎزﻩ‬
‫ی ﻗﺒﻠﯽ از ﺁﻧﺎن‪ ،‬ﺑﻤﻌﻨﯽ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ‪ ،‬ﺣﺮﻣﺖ و ﺁزادی ﺷﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺛﻮرو‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬هﻮاداران ﺻﺎدﻗﯽ ﻧﻴﺰ دارد‪ ،‬اﻣﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﺁﻧﺎن‬
‫اﺣﺘﺮام ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ ﺁن ﻣﻮاﺿﻊ هﻤﻮارﻩ ﺑﺮای ﺧﻮد ﺁﻧﺎن و دﯾﮕﺮان ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﯾﮑﻪ ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻘﯽ دارﻧﺪ ﺗﺎ ازﻣﺮگ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎر‬
‫"ﺁﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎرهﺎ از دﯾﺪن ﺑﺮدﮔﯽ ّ‬
‫ﺑﺮدﻩ دار ﻧﻴﺰﻣﺒﻬﻮت ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻪ دﯾﮕﺮان‪ .‬اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻓﺮاد از زﻧﺪﮔﯽ وی ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫ﻣﺮﮔﺶ ﺣﻴﺮت ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد"‪.‬‬

‫اﺻﻮل ﻧﺠﺎت ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﺑﺮای ﺛﻮرو ﺁﻧﭽﻨﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ وﺟﺪاﻧﯽ ای ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﻪ‬
‫رد ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ از ﺳﻮی وی ﺑﻮد ﺑﻠﮑﻪ اﻇﻬﺎرات ﻣﺘﻌﺪد " ﺧﺸﻦ "‬
‫ﻓﻘﻂ ﺗﻮﺟﻴﻬﯽ ﺑﺮ ّ‬
‫وی در ﻣﮑﺘﻮﺑﺎت ﭘﺲ از ‪ ١٨۵٠‬را ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬در ﺧﺎﻃﺮات روزاﻧﻪ ﺧﻮد در ﺁورﯾﻞ‬
‫‪ ١٨۵١‬ﺑﺎ ﺧﺸﻢ از ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺗﻮﻣﺎس ﺳﻴﻤﺰ ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﯽ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﯽ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ ‪ " :‬ﺑﺎور‬
‫ﻧﺪارم ﺷﻤﺎل ﺑﻪ اﯾﻦ زودی هﺎ ﺑﺎ ﺟﻨﻮب ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ درﮔﻴﺮ ﺷﻮد‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‬
‫هﻨﻮز هﻨﮕﺎم ﺁن ﻓﺮا ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﻴﺎهﮑﺎری ﻧﮋادی ﺑﺮروی ﺻﻔﺤﻪ ی ﭘﺎک و‬
‫درﺧﺸﺎن ﮐﺎﻏﺬ ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺑﻨﺪد"‪ .‬در ‪ ١٨۵۴‬وی ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ی ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردﻩ‬
‫ی دادﮔﺎﻩ ﺑﻮﺳﺘﻮن ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺁﻧﺘﻮﻧﯽ ﺑﺮﻧﺰ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮدﮔﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬در ‪ ،١٨۵٩‬در " دﻓﺎﻋﻴﻪ ای ﺑﺮای ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺟﺎن ﺑﺮاون " ﻣﻘﺎﻟﻪ ی‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ اش را ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ " :‬اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﺧﺎص ﺟﺎن ﺑﺮاون ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺣﻖ ﺁﺷﮑﺎری دارد ﮐﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﺠﺎت ﺑﺮدﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ زور ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮدﻩ دار ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ او در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﻮاﻓﻘﻢ"‪ .‬و ﺑﺎ اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ دهﺪ ﮐﻪ ‪ " :‬ﻓﮑﺮ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﺮای ﯾﮑﺒﺎر هﻢ ﮐﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﻔﻨﮓ هﺎ و هﻔﺖ ﺗﻴﺮهﺎی " ﺷﺎرﭘﺰ" در راﻩ ﺁرﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ اﻧﺪ"‪.‬‬
 ‫‪۶۴‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯾﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻨﺘﻘﺪﯾﻦ ﺁﻧﻬﺎ را " ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ" ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
‫ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺛﻮرو در ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺎرﺑﺮد زور ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ را ﺗﺎﺋﻴﺪ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ‬
‫ﻣﺮﯾﺪان درﺑﺴﺖ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬هﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺮوی ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ را ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫واﻗﻌﮕﺮاﯾﺎﻧﯽ هﻤﭽﻮن ﻣﻴﻠﺮ‪ ،‬ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﻴﻦ زور و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺎﺋﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻋﻤﺎل زور‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮﯾﮏ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﺸﻦ ﻓﻌﻠﯽ وﻣﻮﺟﻮد ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ وﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ رﻓﻊ ﻣﺎﻧﻊ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﺳﺎزی ﯾﺎ دﺧﺎﻟﺖ در ﯾﮏ اﻗﺪام ﺧﺸﻦ در‬
‫ﺣﺎل اﻧﺠﺎم‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬اﻋﻤﺎل زور از ﺁن رو ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺗﻔﺎوت دارد ﮐﻪ هﺪف اﺻﻠﯽ‬
‫اش ﺧﻼﺻﯽ ازﯾﮏ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺻﺪﻣﻪ زدن ﺑﻪ اﺷﺨﺎص و ﻧﻪ ﻧﺎﺑﻮدی‬
‫اﻣﻮال‪.‬‬

‫ﺛﻮرو در اﻇﻬﺎرات ﯾﺎد ﺷﺪﻩ در ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﺮ رهﺎﯾﯽ از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ هﺎی ﺳﺘﻤﮕﺮاﻧﻪ ﺗﺄﮐﻴﺪ دارد‪.‬‬
‫وی ﺑﻪ دﻓﺎع از اﻗﺪاﻣﺎت ﻓﺮدی ﺑﺮای ﺁزاد ﮐﺮدن ﺑﺮدﻩ و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺧﻮدداری از هﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎم ﮔﻴﺮی از ﺑﺮدﻩ دار ﺑﺮﻣﯽ ﺧﻴﺰد‪ .‬در اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﯾﻮرش ﺟﺎن ﺑﺮاون‪ ،‬ﺁﻧﭽﻨﺎن‬
‫ﻣﺸﺘﺎق هﺪف ﻧﻬﺎﯾﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺁزادﺳﺎزی ﺗﻌﺪادی ﺑﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اهﻤﻴﺖ ﺻﺪﻣﻪ ﺑﻪ‬
‫دﯾﮕﺮان را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در روزﻧﮕﺎر ﻣﻮرخ ‪ ٢٢‬اﮐﺘﺒﺮ‪ ١٨۵٩‬ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺁوردﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪ " :‬اﮔﺮ ﺷﺎﮔﺮد ﻣﺪرﺳﻪ ای‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺧﻮد را از ﯾﺎد ﺑﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ‬
‫ﺑﺮای ﻧﺠﺎت هﻤﺒﺎزی ﻏﺮﯾﻖ ﺧﻮد ﺑﺸﺘﺎﺑﺪ و در ﺳﺮ راﻩ ﺧﻮد ﮐﺴﯽ را ﺑﺰﻣﻴﻦ زﻧﺪ ﭼﻪ‬
‫ﺑﺎک؟ "‪ .‬وی ﺑﺎ اﺑﺮاز اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺷﺮارت‪ ،‬اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ و ﺧﺎرج از ارادﻩ و ﺗﺼﻤﻴﻢ اﻧﺪ‪،‬‬
‫اﻗﺪام ﺟﺎن ﺑﺮاون را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﻗﺮن ‪ ١٩‬اﻻهﻴﻮن ﮐﺎﺗﻮﻟﻴﮏ رﻣﯽ ﺗﻮﺻﻴﻪ ای اﺧﻼﻗﯽ را ﺑﻨﺎم " اﺻﻮل ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻀﺎﻋﻒ "‬
‫اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬در ﻣﻮارد ﺣﺴﺎس‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ از زور ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﯽ را ﮐﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮی ﻣﻀﺎﻋﻒ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺠﺎز ﻣﯽ ﺷﻤﺮد‪ .‬ﯾﮑﯽ ازﯾﻦ ﻣﻮارد‬
‫هﻨﮕﺎﻣﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺷﺮ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﻋﺎﻣﺪاﻧﻪ وارادی ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ذﮐﺮ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﺪان‬
‫ﻣﻌﻨﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺛﻮرو ازﺁن ﺗﻮﺻﻴﻪ اﻃﻼع داﺷﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﺪان ﻣﺘﮑﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽ‬
‫رﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ درهﻤﺎن زﻣﺎن اﻓﺮادی ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ هﻤﺎن ﻣﻼک هﺎی ﺛﻮرو‪ ،‬اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺑﻮدن اﻗﺪاﻣﺎت زورﻣﻨﺪاﻧﻪ را ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮدﻩ و ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯽ دادﻧﺪ‪ .‬اﻋﺘﺒﺎر اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
 ‫‪۶۵‬‬

‫از واژﻩ ی " ﺧﺸﻮﻧﺖ " در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺑﺮﺧﯽ از اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺛﻮرو از ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺷﮑﺎرا ﺗﺤﺴﻴﻦ و‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدﻩ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺁن اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻴﻠﺮ‪،‬‬
‫وی هﻴﭽﮕﺎﻩ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺗﺄﺋﻴﺪ ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ هﺮﭼﻨﺪ ﺑﻪ روﺷﻨﯽ از اﻋﻤﺎل زور ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ‬
‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮد‪ ،‬اﻣﺎ هﺮﮔﺰ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺻﺪﻣﻪ ی ﺑﺪﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺑﯽ ﺟﻬﺖ ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬هﻤﻴﻨﮑﻪ ﺛﻮرو از درﺳﺘﯽ ﺁرﻣﺎﻧﺶ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ هﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺣﺘﯽ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ اﺟﺎزﻩ ﻧﺪاد ﮐﻪ او را از ﺗﻼش در راﺳﺘﺎی دﺳﺘﻴﺎﺑﯽ ﺑﻪ هﺪﻓﺶ‬
‫ﻣﻨﺤﺮف ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬وی وﻓﺎداری ﺑﻪ ﺁرﻣﺎن را ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ﺷﺮاﻓﺖ ﻣﯽ دﯾﺪ‪ ،‬و ﺑﺎور داﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ هﺪف ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او رﺷﺘﻪ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ای از اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ را در‬
‫اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﮑﺎرﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ داﻣﻨﻪ ﺷﺎن از ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻮد ِ ﺑﯽ ﻃﺮﻓﺎﻧﻪ ﺗﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از زور‬
‫ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺎرﺑﺮد زور ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ را ﻓﻘﻂ در ﺟﺎﯾﯽ ﺗﺄﺋﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ‬
‫ﺛﻮرو ﻧﻪ‬
‫ً‬ ‫رﻧﺞ ﺑﺸﺮی را ﺗﺨﻔﻴﻒ دهﺪ وﺻﺪﻣﺎت هﻤﺮاﻩ ﺁن ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺎب و ﻧﻪ از ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻤﺪی‪ ،‬از هﻴﭻ ﯾﮏ ﻣﺸﺨﺼﺎً ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮد‪.‬‬

‫ﻣﺎﯾﮑﻞ ﻣﻪ ﯾﺮ ادﻋﺎ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮدﻩ ﻓﺮاری در دهﻪ ‪ ١٨۵٠‬ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺛﻮرو ﮐﺎرﺑﺮد زور راﺗﺄﺋﻴﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺻﺤﺖ اﯾﻦ ادﻋﺎ روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وی ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺟﻮان‪ ،‬ﮐﻤﺎل‬
‫ﮔﺮاﯾﯽ اﻓﺮاﻃﯽ ﻋﻬﺪ ﺟﺪﯾﺪ ) اﻧﺠﻴﻞ ( را ﻣﺮدود ﻣﯽ ﺷﻤﺮد‪ ،‬روﯾﻪ ﺟﻨﮓ را در‬
‫روزﻧﮕﺎرهﺎی دهﻪ ‪ ١٨۴٠‬ﺧﻮد ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯽ دهﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁن را ﻣﺤﮑﻮم‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺟﻨﮓ ﻣﮑﺰﯾﮏ و ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁن ﺑﻠﮑﻪ ﭼﻮن "‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮدﮔﺎن وﻣﮑﺰﯾﮑﯽ هﺎ ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ اﺳﺖ "‪ .‬اﯾﻨﮑﻪ وی ﻧﺠﺎت زورﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﺮدﮔﺎن را‬
‫در " ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ " ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻧﻤﯽ دهﺪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در دهﻪ ی ‪ ١٨۴٠‬وی هﻨﻮز ﻇﺎهﺮاً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﺁﯾﯽ ﻣﺠﺎب ﺳﺎزی و‬
‫ﻓﺸﺎر ﺁﻧﻘﺪر ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از زور ﻧﻤﯽ دﯾﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن‬
‫ﻧﻬﻔﺘﻪ در اﯾﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪ " :‬اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ دوراهﯽ اﻧﺘﺨﺎب " زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﺮدن‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ اهﻞ اﻧﺼﺎف" و " ﺗﺮک ﺟﻨﮓ و ﺑﺮدﮔﯽ " ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬هﻴﭻ ﺗﺮدﯾﺪی در اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﺧﻮﯾﺶ ﻧﺨﻮاهﺪ ﮐﺮد"‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﻗﺪاﻣﯽ ﺗﻮدﻩ ای ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺖ و ﺗﺼﻮﯾﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮدﻩ‬
 ‫‪۶۶‬‬

‫ﻓﺮاری وی را ﺑﺴﻮی اﺷﮑﺎل دﯾﮕﺮی از ﻋﻤﻞ ﻣﺘﻤﺎﯾﻞ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ وی ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺮای ﻣﻮاﻗﻊ دﺷﻮار ذﺧﻴﺮﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮاردی ﮐﻪ در واﻗﻊ ﭘﺲ از ‪ ١٨۵٠‬روی دادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺛﻮرو و رﺧﺪادهﺎی ﻣﺴﺘﻨﺪ زﻧﺪﮔﻴﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﻨﺪ ﮐﻪ رهﻴﺎﻓﺖ وی‬
‫ﺑﺮای ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﺳﺘﻢ هﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ از اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻋﻤﻠﮕﺮاﯾﺎﻧﻪ ای ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺣﺘﯽ در هﻨﮕﺎم ﺿﺮورت ﮐﺎرﺑﺮد زور ﻓﻴﺰﯾﮑﯽ‪ ،‬ﺑﺎ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ هﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ اش و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اهﺪاف و اﺑﺰار اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ اش زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ :‬ﺷﺨﺼﻴﺘﯽ ﺑﺎ‬
‫وﺟﺪان‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﮔﺮا‪ ،‬ﺳﺨﺖ ﮐﻮش‪ ،‬اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮﺧﻮد و‪...‬دل رﺣﻢ‪.‬‬

‫‪Reference: Neither Non-resistance nor Violence, by Joan Cooney , The‬‬

‫‪Concord Saunterer, N.S.,Volume 3,Fall 1995‬‬
 ‫‪۶٧‬‬

‫ﺗﻘﻮﯾﻢ ‪:‬‬ ‫ﺛﻮرو ﺑﻪ رواﯾﺖ‬

‫‪ -١٨١٧‬در ‪ ١٢‬ژوﺋﻴﻪ در ﮐﻨﮑﻮرد ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺠﻬﺎن ﻣﯽ ﮔﺸﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٨٣۴‬وارد ﮐﺎﻟﺞ هﺎروارد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -١٨٣٧‬از ﮐﺎﻟﺞ هﺎروارد ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﺪرﺳﻪ ی ﮐﻨﮑﻮرد ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺧﻮدداری از رﻋﺎﯾﺖ اﻧﻀﺒﺎط ﺳﺨﺖ ﺑﺮ روی داﻧﺶ ﺁﻣﻮزان اﺧﺮاج ﻣﯽ‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﺒﺎرز ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ دﯾﺪار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺧﺎﻃﺮات‬
‫ِ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻣﺮﺳﻮن‪،‬‬
‫روزاﻧﻪ را ﺁﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨٣٨‬ﻣﺪرﺳﻪ ی ﺧﺼﻮﺻﻴﺶ را ﺑﺎ هﻤﮑﺎری ﺑﺮادرش ﺟﺎن ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﮐﻨﮑﻮرد ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫‪ -١٨٣٩‬از ‪ ٣١‬اوت ﺗﺎ ‪ ١٣‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﮔﺮدﺷﯽ ﺑﺮ روی رودﺧﺎﻧﻪ هﺎی ﻣﺮﯾﻤﺎک وﮐﻨﮑﻮرد‬
‫ﺑﻪ هﻤﺮاهﯽ ﺑﺮادرش ﺟﺎن ﻣﯽ ﭘﺮدازد ﮐﻪ رواﯾﺖ " هﻔﺘﻪ ای ﺑﺮ روی رودﺧﺎﻧﻪ هﺎی‬
‫ﻣﺮﯾﻤﺎک و ﮐﻨﮑﻮرد " ﮔﺰارﺷﯽ ازﯾﻦ ﺳﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -١٨۴٠‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ای اﻧﺘﻘﺎدی در ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺗﺎزﻩ ﺗﺎﺳﻴﺲ " داﯾﺎل " ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪۶٨‬‬

‫‪ -١٨۴١‬در ﺧﺎﻧﻪ ی اﻣﺮﺳﻮن ﻣﻨﺰل ﻣﯽ ﮔﺰﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٨۴٢‬ﺑﺮادرش ﺟﺎن در اﺛﺮ ﺑﻴﻤﺎری ﮐﺰاز در ﻣﯽ ﮔﺬرد‪.‬‬
‫‪ -١٨۴٣‬ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﺎ اﻣﺮﺳﻮن را ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﺟﺰﯾﺮﻩ ی "اﺳﺘﻴﺘﻦ" ﺗﺮک ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۴۴‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺑﺎری دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺪادﺳﺎزی )ﺷﻐﻞ ﭘﺪری ( ﻣﺸﻐﻮل ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -١٨۴۵‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ی زﻧﺪﮔﯽ ﺗﻨﻬﺎ در ﮐﻨﺎر ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن را در ﻣﺎﻩ ﻣﺎرس ﺁﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬از ‪۴‬‬
‫ﺟﻮﻻی ﺑﻤﺪت ‪ ٢‬ﺳﺎل و ‪ ٢‬ﻣﺎﻩ در ﺁﻧﺠﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻴﻦ"‪.‬‬
‫‪ -١٨۴۶‬اوﻟﻴﻦ ﮔﺸﺖ و ﮔﺬار در ﺟﻨﮕﻞ " ِ‬
‫‪ -١٨۴٧‬ﺗﺮک ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن در ‪ ۶‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‪ .‬ﺑﺮای دوﻣﻴﻦ ﺑﺎر در ﺧﺎﻧﻪ ی اﻣﺮﺳﻮن اﻗﺎﻣﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺰﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۴٨‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ هﺎﯾﯽ در ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ ﺷﻬﺮ ﮐﻨﮑﻮردﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ" اﯾﺮاد‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۴٩‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ی ﭘﺪری ﺑﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﮐﺘﺎب هﺎی " هﻔﺘﻪ ای ﺑﺮ روی رودﺧﺎﻧﻪ ﻋﺎی‬
‫ﻣﺮﯾﻤﺎک وﮐﻨﮑﻮرد" و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ "را ﺑﭽﺎپ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬از " دﻣﺎﻏﻪ ی ﮐﺎد " ﺑﺮای‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎزدﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۵٠‬دوﻣﻴﻦ ﺑﺎزدﯾﺪ از دﻣﺎﻏﻪ ی ﮐﺎد‪ .‬ﺑﻪ ﮐﺎﻧﺎدا ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫ﻣﻴﻦ "‪.‬‬
‫‪ -١٨۵٣‬دوﻣﻴﻦ ﺑﺎزدﯾﺪ از ﺟﻨﮕﻞ " ِ‬
‫‪ -١٨۵۴‬ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ را ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ‪ .‬واﻟﺪن را ﺑﭽﺎپ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۵۵‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ دﻣﺎﻏﻪ ﮐﺎد‪.‬‬
‫‪ " -١٨۵۶‬واﻟﺖ وﯾﺘﻤﻦ " ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺰرگ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ را در ﻧﻴﻮﯾﻮرک ﻣﻼﻗﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۵٧‬ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﺑﺎزدﯾﺪ از " دﻣﺎﻏﻪ ی ﮐﺎد "‪ .‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﮔﺸﺖ وﮔﺬار در ﺟﻨﮕﻞ ﻣِﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺟﺎن ﺑﺮاون رهﺒﺮ ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻮﺳﺖ ﺷﻮرش ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ را ﻣﻼﻗﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪" -١٨۵٩‬دﻓﺎﻋﻴﻪ ای ﺑﺮای ﺟﺎن ﺑﺮاون" ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨۶٠‬ﺁﺧﺮﯾﻦ ﮔﺸﺖ وﮔﺬار ﺑﻪ " ﻣﻮﻧﺎدﻧﺎک "‪.‬‬
‫‪ -١٨۶١‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻼﻣﺘﯽ اش ﺑﻪ ﻣﻴﻨﻪ ﺳﻮﺗﺎ ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫‪ -١٨۶٢‬ﺷﺸﻢ ﻣﺎﻩ ﻣﻪ در ﮐﻨﮑﻮرد ﺑﺮ اﺛﺮ ﺑﻴﻤﺎری ﺳﻞ ﭼﺸﻢ از ﺟﻬﺎن ﺑﺮﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
 ‫‪۶٩‬‬

‫هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‬

‫ﻃﺒﻴﻌﯽ دان وﻓﻴﻠﺴﻮف‬

‫ﺷﻬﺮ ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻨﮑﻮرد در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﺻﺤﻨﻪ ﯾﮑﯽ از اوﻟﻴﻦ ﮐﺎرزارهﺎی اﻧﻘﻼب ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو در ﺳﺎل ‪ ١٨١٧‬در هﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻋﻤﺮش را در اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮔﺬراﻧﺪ و‬
‫ﺑﻨﺪرت از ﺁن دور ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪی ﺑﻌﺪ ﮐﻨﮑﻮرد ﺑﻌﻨﻮان وﻃﻦ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺷﻬﺮت ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺛﻮرو ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮد واﻗﻌﺎً ﺑﻮﻣﯽ در ﻣﻴﺎن ﺁﻧﺎن ﺑﻮد و ﺑﺎﻗﯽ اﯾﻦ ﺑﺰرﮔﺎن از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫دﯾﮕﺮی ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٧٠‬‬

‫ﭘﺪر ﺛﻮرو از ﯾﮏ ﺳﻮ ﻓﺮاﻧﺴﻮی و ﻣﺎدرش از ﺳﻮﯾﯽ دﯾﮕﺮ‪ ،‬دﺧﺘﺮ ﯾﮏ ﮐﺸﻴﺶ ﻧﻴﻮ‬

‫اﻧﮕﻠﻨﺪی∗ ﺑﻮد‪ .‬ﺛﻮروی ﺟﻮان اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻨﺪی ای ﻗﻮی داﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻪ ﺳﻴﻤﺎﯾﯽ ﺧﻮش‪.‬‬
‫ﺗﻨﻪ ای ﮐﻮﺗﺎﻩ‪ ،‬ﭘﺎهﺎﯾﯽ ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﻴﻨﯽ ﺑﺰرﮔﯽ داﺷﺖ‪ .‬رﻓﺘﺎرش ﺑﺸﺪت ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﻴﺮﻋﺎدی‬
‫ﻣﯽ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮدﯾﮑﻪ ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺛﻮرو ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬هﻨﺮی ﻧﻮﺟﻮان را ﺑﻪ ﺁﮐﺎدﻣﯽ‬
‫ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻨﮑﻮرد ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻘﻮل ﺧﻮد‪ ،‬وی را در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮای ورود ﺑﻪ ﮐﺎﻟﺞ " ﻣﻴﺰان" و‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮد وی " ﻗﺪری ﻧﺎﻣﻴﺰان" ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل‪ ،‬وی ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ را ﺑﺎ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﮐﺎﻟﺞ هﺎروارد در ﺳﺎل ‪١٨٣٧‬درﺳﻦ ﭘﺎﯾﻴﻦ‪ ٢٠‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺗﺤﺼﻴﻼت ﮐﻼﺳﻴﮏ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﺬراﻧﺪن ﺳﺎﻋﺎت ﻃﻮﻻﻧﯽ‬
‫درﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ داد و در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻖ ﮐﺘﺎب ﮐﻪ اﺳﺎس ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬وی ﺣﺘﯽ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺮدی ﺟﻮان‪ ،‬ﻋﺸﻖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺁزاد و‬
‫ﺳﺎدﻩ ﻧﺸﺎن داد‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻘﺎﻻت دوران داﻧﺸﺠﻮﺋﯽ اش از " ﻋﺸﻖ ﮐﻮر ﺑﻪ ﺛﺮوت‬
‫" اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮد‪ .‬در ﺁن روزهﺎ ﺗﺐ هﺠﻮم ﺑﻪ ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻃﻼ هﻤﻪ ﮔﻴﺮﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﻮل هﻔﺘﻪ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ روز ﮐﺎرﮐﻨﺪ واﻟﺒﺎﻗﯽ را ﺻﺮف‬
‫ﺳﺮﺧﻮﺷﯽ وﻟﺬت ﺑﺮدن از ﺷﮕﻔﺘﯽ هﺎی ﻃﺒﻴﻌﺖ ﮐﻨﺪ‪ ،‬و در ﺁن روزهﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﻮل‪،‬‬
‫ﻣﺎل ﯾﺎ ﻗﺪرت ﻧﺮود‪ .‬ﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن‪ ،‬راهﯽ ﺣﻘﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺮای ﮔﺬراﻧﺪن ﻋﻤﺮ‬
‫اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺗﻼش در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻟﺬت ﺑﺮدن از ﻃﺒﻴﻌﺖ اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺪر ﺛﻮرو از راﻩ ﻣﺪادﺳﺎزی روزﮔﺎر ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬وی ﻧﻴﺰ ﭘﺲ از داﻧﺸﮑﺪﻩ ﻣﺪﺗﯽ در ﮐﻨﺎر‬
‫ﭘﺪر ﺑﻪ ﺷﻐﻞ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﺪرﯾﺲ در ﯾﮏ ﻣﺪرﺳﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻨﮑﻮرد را‬
‫ﺁزﻣﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻨﮑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺳﺘﻴﺰﻩ ﺟﻮﺋﯽ داﺷﺖ واﻏﻠﺐ ﺳﺮﺳﺨﺖ و ﮐﻠﻪ ﺷﻖ ﺑﻮد‪،‬‬
‫هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪،‬‬
‫ﺧﻮدداری از ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺷﺎﮔﺮدان ﺑﻮد ﮐﻪ رﺳﻢ ﻣﻌﻤﻮل ﺁن روزﮔﺎر ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ رﻓﺖ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪی ﺑﻌﺪ ﺑﺮای ﮔﺬراﻧﺪن زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺑﻪ هﻤﻪ ﻧﻮع ﮐﺎرهﺎی ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﯾﺐ ﺗﻦ داد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن ﮐﺎﻏﺬ دﯾﻮاری‪ ،‬ﮐﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮﮐﺎری و ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﯽ‬
‫ازﯾﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬داﻧﺶ ﻋﺠﻴﺒﯽ در ﻣﻮرد ﺟﻨﮕﻞ داﺷﺖ و ﺑﺎ اﻧﻮاع رﺳﻮم‬
‫ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺘﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫‪٧١‬‬

‫ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺗﺪرﯾﺲ را ﺁزﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮد‪ ،‬اﻣﺎ هﻤﻴﻦ ﮐﻪ درﯾﺎﻓﺖ اﯾﻦ ﺣﺮﻓﻪ‪ ،‬ﺁزادی ﻣﺸﺎهﺪﻩ و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ی وی را ﻣﺤﺪود ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺁن را ﺗﺮک ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪهﺎ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﺨﺎﻃﺮ‬
‫ﺧﻴﺮوﺻﻼح هﻤﻨﻮﻋﺎﻧﺶ ﺗﺪرﯾﺲ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﭘﻮل ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻼﺷﺶ‬
‫ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﻧﻴﻤﻪ ی اول ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﮔﺮوهﯽ از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن و اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان‬

‫ﮔﺮد ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد را " ﺗﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮاﯾﺎن ﺷﻬﻮدی∗ " ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﭘﻴﺮوی‬
‫از ﻧﻈﺮات ﺑﺮﺧﯽ از ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺪﻧﺒﺎل درﮐﯽ ﻣﻌﻨﻮی از واﻗﻌﻴﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از‬
‫ﺣﻮاس ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﺎن ﺑﺎور داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ درک ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﯾﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺁﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﮑﻤﮏ ﺑﻴﻨﺶ ﻋﺎﻃﻔﯽ واﻗﻌﻴﺖ ) ﺷﻬﻮد ( ﮐﺴﺐ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺛﻮرو ﺑﻮاﺳﻄﻪ ی هﻤﺰﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ در ﻣﻴﺎن ﺁﻧﺎن ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬هﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻀﻮ‬
‫هﻴﭻ ﻣﺪرﺳﻪ ی ﻓﻠﺴﻔﯽ ای ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫راﻟﻒ واﻟﺪو اﻣﺮﺳﻮن ﮐﻪ راهﺒﺮ " ﺗﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮاﯾﺎن " ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻨﮑﻮرد ﻧﻘﻞ ﻣﮑﺎن ﮐﺮد و ﺑﺎ‬
‫ﺛﻮرو ﺁﺷﻨﺎ ﮔﺸﺖ‪ .‬اﻣﺮﺳﻮن ﺷﺒﺎهﺘﯽ ﺑﻴﻦ اﻧﺪﯾﺸﻪ ی ﺧﻮد و ﺛﻮرو ﻣﯽ دﯾﺪ و اﯾﻦ‬
‫اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺘﻘﻞ را ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﺑﺰرگ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ هﻤﺪﻟﯽ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬اﻣﺮﺳﻮن وی را ﺑﺨﺎﻧﻪ ﺧﻮد دﻋﻮت ﮐﺮد‪ .‬وی ﻧﻴﺰ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ را‬
‫از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﺮای اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ داد‪ .‬ﺑﺎ وی ﻧﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺪﻣﺘﮑﺎر‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻋﻀﻮی از ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻬﮕﺎهﯽ در ﻣﺤﺎﻓﻞ هﻤﻔﮑﺮان‬
‫اﻣﺮﺳﻮن ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺪون ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺬﯾﺮی از ﻋﻘﺎﯾﺪ دﯾﮕﺮان‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﻋﺘﻘﺎدش ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﯽ اﺣﺴﺎس و هﻤﺪﻟﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫دوﺳﺖ ﻣﯽ داﺷﺖ ﻧﺸﺎن دهﺪ ﺑﺸﺮﯾﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪّ ﻣﺘﺰﻟﺰل‪ ،‬ﺑﯽ ﺛﺒﺎت و دورﻧﮓ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اهﺎﻟﯽ ﮐﻨﮑﻮرد ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﻮرد او ﭼﻪ ﻧﻈﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﺣﺘﺮاﻣﺶ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮات وی‪ ،‬اﻣﺮﺳﻮن را ﺧﻮش ﻣﯽ ﺁﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺛﻮرو را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮد‬
‫ﺗﺎ ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ هﻢ ارز ﺁزادی و اﺳﺘﻘﻼل ﻋﻘﺎﯾﺪش ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪٧٢‬‬

‫ﺛﻮرو اﯾﻤﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ وﻧﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ هﻴﭻ‬
‫ﮐﺎری را ﺑﺼﺮف ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ هﻤﮕﺎﻧﯽ ﺁن اﻧﺠﺎم دهﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮداﺷﺖ وی درﻣﻮرد ﺧﻮد اﯾﻨﭽﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺮدی ﻓﻴﻠﺴﻮف‪ ،‬ﻋﺎﺷﻖ ﺧﺮد و ﺳﺎدﻩ زﯾﺴﺘﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺪﮔﯽ و‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ اﮔﺮ در ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺎﻧﺪن ﺧﻮد ﻣﻮﻓﻖ‬
‫ﺷﻮد‪،‬ﺧﻮاهﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻌﻀﻼت ﺣﻴﺎت را ﺣﻞ ﮐﺮدﻩ و اﻟﮕﻮﯾﯽ ﺑﺮای دﯾﮕﺮان‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﺎرس ‪ ،١٨۴۵‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ‪ ٢٨‬ﺳﺎل ﺑﻴﺶ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺒﺮی از دوﺳﺘﯽ ﺑﻪ اﻣﺎﻧﺖ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ودر ﻣﻨﻄﻘﻪ ای ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﻨﮑﻮرد ﺑﻨﺎم ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن اﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﯾﺪ‪ .‬هﺪﻓﺶ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ‬
‫ﺁﯾﺎ ﺑﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺪون داﺷﺘﻦ هﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺿﺮوری اﺳﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﺧﻮﺷﯽ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﺪ ﯾﺎ ﺧﻴﺮ∗‪.‬‬
‫ً‬

‫در واﻟﺪن ﺑﺎ ﺗﺒﺮ درﺧﺘﻬﺎﯾﯽ اﻧﺪاﺧﺖ و ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻪ ﭼﻮﺑﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺳﺎدﻩ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ ‪ ٣‬ﻣﺘﺮ‬
‫ﻋﺮض و ‪ ۴/۵‬ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻨﺠﻪ‪ ،‬اﻃﺎﻗﯽ ﮐﻮﭼﮏ در ﺑﺎﻻ‪ ،‬اﺟﺎﻗﯽ ﺁﺟﺮی‪ ،‬ﭘﻨﺠﺮﻩ هﺎﯾﯽ‬
‫در ﻃﺮﻓﻴﻦ ودری ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺁب هﺎی ﺁﺑﮕﻴﺮ داﺷﺖ‪ .‬هﺰﯾﻨﻪ ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺮﺟﻤﻊ‬
‫ﻓﻘﻂ ‪ ٨‬دﻻر و ‪ ١٢‬ﺳﻨﺖ ﺑﻮد‪ .‬در داﺧﻞ ﻣﻨﺰل ﺛﺮو‪ ،‬ﯾﮏ ﻣﻴﺰ ﺗﺤﺮﯾﺮ‪ ،‬ﺳﻪ ﺻﻨﺪﻟﯽ و ﯾﮏ‬
‫ﺁﯾﻨﻪ وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻗﯽ اﺛﺎﺛﻴﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺎﺑﻠﻤﻪ هﺎ و‬
‫ﻇﺮوف‪ ،‬ﺑﺼﻮرت هﺪﯾﻪ دوﺳﺘﺎن ﺳﺮ رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺛﻮرو ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً دو ﺳﺎل در واﻟﺪن زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮد‬
‫و ﭘﻮل ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﯽ درﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺪت هﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرهﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺎ ﻓﺮوش‬
‫ﺳﺒﺰﯾﺠﺎﺗﯽ ﮐﻪ در زﻣﻴﻦ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﻨﺰﻟﺶ ﻣﯽ ﮐﺎﺷﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺪ دﻻری درﺁﻣﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ‬
‫از ﻣﻮاد ﺧﻮراﮐﯽ ﮔﻴﺎهﯽ را ﮐﻪ ﺧﻮد ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﮑﺎرد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮدش ﻣﻌﺎوﺿﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ‪ ۶‬هﻔﺘﻪ ﮐﺎر در ﺳﺎل ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﯽ زﻣﺴﺘﺎن و‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﮐﺘﺎب و اﮐﺘﺸﺎف و ﯾﺎدﮔﻴﺮی از ﺟﻨﮕﻞ اﺧﺘﺼﺎص دهﺪ‪.‬‬

‫او روزهﺎﯾﺶ را ﺑﺎ ﭘﻴﺎدﻩ روی در ﺟﻨﮕﻞ ﭘﺎک‪ ،‬ﺳﺎﮐﺖ و ﺧﻨﮏ ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ درﺁن‬
‫اﺣﺴﺎس راﺑﻄﻪ ی ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ داﺷﺖ‪ .‬وی ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮد اﺛﺒﺎت ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راﻩ‬
‫ﯾﺎدﮔﻴﺮی ارزش و ﻣﻨﺰﻟﺖ زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺳﺎدﻩ زﯾﺴﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ‬
 ‫‪٧٣‬‬

‫روش اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﺎن‪ .‬ﮐﺘﺎب واﻟﺪن ﯾﺎ زﻧﺪﮔﯽ در ﺟﻨﮕﻞ را درﻣﻮرد هﻤﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫اش ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب در ﺳﺎل ‪ ١٨۵۴‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻤﯽ ﺁن را‬
‫ﺧﺮﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﺴﺨﺘﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ هﺰﯾﻨﻪ ﭼﺎپ را ﺟﺒﺮان ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از ﺁن زﻣﺎن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﻴﺎ ﻣﮑﺮراً ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ و ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻮﺷﺘﻪ ای ﭘﺮاهﻤﻴﺖ در ادﺑﻴﺎت ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ هﺮ روز ﺑﺮای ﮐﺎرو ﺧﺒﺮ‬

‫ً‬ ‫ﺛﻮرو در واﻟﺪن از اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﮑﻠﯽ ﮐﻨﺎرﻩ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﺣﺎل ﺧﺎﻧﻮادﻩ اش ﺑﻪ ﮐﻨﮑﻮرد ﻣﯽ رﻓﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺤﺚ‬
‫درﺑﺎرﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﯽ اهﻤﻴﺖ‪ ،‬ﺧﻮد را در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﻌﻄﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در واﻟﺪن ﺛﺮو هﺮﮔﺰ در ﺧﺎﻧﻪ‬
‫اش را ﻗﻔﻞ ﻧﮑﺮد و اﮐﺜﺮ اوﻗﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﻬﻤﺎﻧﺎﻧﯽ داﺷﺖ‪ .‬هﻤﻪ ﺟﻮر ﺁدﻣﯽ را ﭘﺬﯾﺮا ﻣﯽ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮدﻩ هﺎی ﻓﺮاری‪ ،‬هﻴﺰم ﺷﮑﻨﺎن و اﻓﺮاد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻬﻮر ازﯾﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻃﻮل‬
‫اﯾﻦ ﻣﺪت هﻴﭻ ﭼﻴﺰ ازو دزدﯾﺪﻩ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﺠﺰ ﮐﺘﺎﺑﯽ در ﻣﻮرد ﺷﻌﺮ ﯾﻮﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺛﺮو‬
‫ﯾﮑﺒﺎر ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ اﻓﺮادی ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ هﺮﮔﺰ از ﺁﻧﻬﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺘﺎب هﺎ را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو ﺑﺮاﺳﺘﯽ ﺑﺸﺮﯾﺖ را ارج ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ هﻤﻴﺸﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺗﺄﯾﻴﺪ‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﺮد و ﮔﺎهﯽ اوﻗﺎت دوﺳﺘﺎن و هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﺶ را ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎداﺗﺸﺎن ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﯽ داد ‪.‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ ١٨۵۴‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ و ﺑﻤﺪت ﯾﮏ ﺷﺐ در زﻧﺪان ﺧﻮاﺑﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ از ﭘﺮداﺧﺖ‬
‫ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﻴﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ از دوﻟﺘﯽ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮدﻩ داری را ﻣﺠﺎز ﻣﯽ داﻧﺪ ﯾﺎ ﺟﻨﮓ اﻓﺮوزی‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺖ ﮐﻪ " در ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﮐﻪ هﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﺪون اﻧﺼﺎف و دﻟﻴﻞ‬
‫زﻧﺪاﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺎی ﺣﻘﻴﻘﯽ اﻧﺴﺎن ﻣﻨﺼﻒ ﻧﻴﺰ در زﻧﺪان اﺳﺖ "‪ .‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ‬
‫اﻣﺮﺳﻮن ﺑﻪ دﯾﺪار وی رﻓﺖ و ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬هﻨﺮی‪ ،‬ﺗﻮ اﯾﻨﺠﺎ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟ " ﭘﺎﺳﺦ ﺷﻨﻴﺪ‬
‫ﮐﻪ ‪ " :‬راﻟﻒ‪ ،‬ﺗﻮ ﺁﻧﺠﺎ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟"‬
 ‫‪٧۴‬‬

‫ﺛﻮرو ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺷﺒﯽ ﮐﻪ در زﻧﺪان ﮔﺬراﻧﺪ دﻟﺴﺮد ﻧﺸﺪ‪ .‬او ﻣﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ را‬
‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁدم هﺎ زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﺟﺰوﻩ ی او ‪ ":‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ" ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ‪":‬‬
‫اﮔﺮﺣﮑﻮﻣﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ دوراهﯽ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی اهﻞ اﻧﺼﺎف در زﻧﺪان ﯾﺎ ﺗﺮک‬
‫ﺟﻨﮓ و ﺑﺮدﻩ داری ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬در ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد ﺗﺮدﯾﺪ ﻧﺨﻮاهﺪ ﮐﺮد"‪ .‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ اﺻﻠﯽ وی ﺑﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ ی ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺼﺮاﻧﻪ ﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد ﮐﻪ وﺟﺪان هﺮ‬
‫ﻓﺮد ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ در ﻣﻮرد درﺳﺘﯽ و ﻧﺎدرﺳﺘﯽ هﺮ ﻋﻤﻠﯽ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد‬
‫داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺸﮑﻴﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺁن ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب هﺎی‬
‫اﺧﻼﻗﯽ را ﺧﻮد اﻧﺠﺎم دهﻨﺪ و ﻧﻪ ﺑﺼﺮف اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ اﮐﺜﺮﯾﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻏﻠﺐ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﯽ‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ ‪ ":‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ‪ ،‬ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺣﮑﻢ را ﺻﺎدر ﮐﻨﺪ‪ "،‬ﯾﺎ "‬
‫ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻼً ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻧﮑﻨﺪ"‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ دوﻟﺘﯽ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺠﺎی ﺁﻧﭽﻪ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم‬
‫دهﺪ‪ ،‬اﯾﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻓﺮﻣﺎن دوﻟﺖ ﺳﺮﭘﻴﭽﯽ ﮐﻨﺪ واز وﺟﺪان ﺧﻮد اﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ وی ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ – ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫ﻧﻴﺮوی ﺧﺸﻮﻧﺖ – را ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ اﻟﻬﺎﻣﺒﺨﺶ ﮔﺎﻧﺪی∗ در ﻣﺒﺎرزﻩ اش ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺳﺘﻘﻼل هﻨﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻟﺤﻨﯽ ﺷﺎد و ﻧﮑﺘﻪ ﺳﻨﺞ داﺷﺖ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ‬

‫ً‬ ‫ﻗﻠﻢ ﺛﻮرو هﻤﻴﺸﻪ ﺳﺎدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮﻣﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺪی ﺑﻮد‪ .‬ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪ ":‬اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﭼﻴﺰی ﺑﺮای ﮔﻔﺘﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻄﻠﺒﺶ ﺑﺴﺎدﮔﯽ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻴﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ ،‬درﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺳﻨﮕﯽ ﮐﻪ ﺑﺰﻣﻴﻦ ﻣﯽ‬
‫ﻣﺜﻼ در ﮐﺘﺎب واﻟﺪن ﻣﯽ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺎور ﻧﺪارد ﺷﻐﻞ‪ ،‬ﻣﺎل‪ ،‬و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‪،‬‬
‫ً‬ ‫اﻓﺘﺪ‪" .‬‬
‫اﻧﺴﺎن را ﺑﻬﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﻌﻨﻮی ﺗﺮ ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻘﻴﺮﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫اﺷﻴﺎﯾﯽ ﺑﯽ ارزش را ﺑﻪ دور ﺧﻮد ﺟﻤﻊ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫از ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎ از دﺳﺘﺸﺎن ﺧﻼص ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫زﻧﺠﻴﺮهﺎی زرﯾﻦ ﯾﺎ ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺑﺮدﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﺪﺳﺖ وﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو از ﮐﻨﮑﻮرد ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻢ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ای ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ‪ ٣٠‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺴﺎن ﻣﻄﻠﻌﯽ ﺷﻮد‪ .‬هﻴﭻ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ‬
 ‫‪٧۵‬‬

‫رﻓﺘﻦ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﯾﺎ ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻤﺎﺳﺶ را ﺑﺎ ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪ از‬
‫دﺳﺖ دهﺪ‪ .‬در دوران او‪ ،‬هﺰاران ﻧﻔﺮ در ﺟﺴﺘﺠﻮی ﻃﻼ ﺑﻪ ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ هﺠﻮم ﺑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وی ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻨﺎن اﺑﻠﻬﺎﻧﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‪ ":‬ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ هﺎ ﺑﻪ ﺟﺎی‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮی ﻃﻼ ﮐﻪ هﻴﭻ ﻓﺎﯾﺪﻩ ی واﻗﻌﯽ ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﺮق ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و زﻣﻴﻦ ﺷﺨﻢ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ او رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻏﺮب‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻤﻌﻨﯽ ﮔﺮﯾﺰ از زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺑﻮد‪.‬‬

‫او ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ اﻧﺪﮐﯽ ﺳﻔﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻃﺮاوﺗﯽ ﺑﻪ ذهﻨﺶ ﺑﺒﺨﺸﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوی ﺗﺎزﻩ ای ﺑﺮای اﻧﺪﯾﺸﻴﺪن ﺑﻴﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﻪ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ اﯾﺎﻟﺖ " ﻣﻴﻦ " ﮐﺮد‬
‫ﺗﺎ از ﺑﺴﺘﮕﺎﻧﺶ دﯾﺪار ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻃﯽ اﯾﻦ ﺳﻔﺮهﺎ از دﯾﺪن ﺟﻨﮕﻞ هﺎ و ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺘﺎن ﻟﺬت‬
‫ﺑﺮد‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﺑﺪوی ﺑﺮای او ﺑﻌﻨﻮان ﭘﻴﺮوان ﺷﻴﻮﻩ ی ﺳﺎدﻩ ﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺬاﺑﻴﺖ‬
‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وی در ﺣﺪود ﯾﺎزدﻩ ﺟﻠﺪ ﯾﺎدداﺷﺖ ﺑﺮای ﮐﺘﺎﺑﯽ در ﻣﻮرد ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺘﺎن ﺟﻤﻊ‬
‫ﮐﺎﻣﻼ ﺷﺎد ﺑﻮد و اﺣﺴﺎس‬
‫ً‬ ‫ﺁوری ﮐﺮد ﮐﻪ اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد در ﻣﻮرد ﺁﻧﺎن ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‪ .‬در ﺟﻨﮕﻞ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ی ﺧﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻗﯽ ﻧﺪاﺷﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎل هﺪاﯾﺖ ﻗﺎﯾﻘﯽ ﺑﺮ روی‬
‫ﺁب هﺎی ﺧﺮوﺷﺎن و ﺻﺨﺮﻩ هﺎ ﻣﯽ ﺑﻮد ﯾﺎ ﻓﻠﻮت ﻣﯽ ﻧﻮاﺧﺖ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو ﺑﺎ وﺟﻮدﯾﮑﻪ در ﺟﻨﮕﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ اﻗﻴﺎﻧﻮس را ﻧﻴﺰ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬هﻤﺮاﻩ‬
‫دوﺳﺘﯽ‪ ،‬ﺳﻔﺮی ﺑﻪ دﻣﺎﻏﻪ " ﮐﺎد " ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﻴﺸﺮوی ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ در درﯾﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻔﺮی ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﺒﮏ و ﻣﻮﻧﺮﺋﺎل ﮐﺎﻧﺎدا ﮐﺮد‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﺨﺎرﺟﺶ ﺑﺮای دو ﮐﺘﺎب راهﻨﻤﺎ‪،‬‬
‫ﻏﺬا‪ ،‬و ﺗﻤﺎﻣﯽ وﺳﺎﯾﻞ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻧﻴﺎز داﺷﺖ ﻓﻘﻂ ‪ ١٢/٧۵‬دﻻر ﺑﻮد‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺳﻔﺮ‪،‬‬
‫ﻟﺒﺎس ﮐﺎر ﺑﻪ ﺗﻦ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎﺧﻮد ﭼﺘﺮی ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻮﻟﺒﺎری داﺷﺖ ﺑﺎ ﺟﻴﺒﯽ‬
‫ﺑﺮای ﮐﺘﺎب و ﮐﺎﻏﺬ‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﺰرگ ﮐﻪ داﺧﻠﺶ ﮔﻞ ﺧﺸﮏ ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬دورﺑﻴﻨﯽ ﺑﺮای‬
‫دﯾﺪن ﻣﻨﺎﻇﺮ‪ ،‬ﻃﻨﺎﺑﯽ ﺑﺮای اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮی ‪ ،‬ﻧﺦ ﻣﺎهﻴﮕﻴﺮی‪ ،‬ﻗﺎﺷﻖ‪ ،‬ﻟﻴﻮان‪ ،‬ﻗﺪری ﻧﻤﮏ‪،‬‬
‫ﭼﺎی ‪ ،‬ﺷﮑﺮ‪ ،‬ﺁرد و ﮐﻴﮏ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺗﻮﺷﻪ ﺳﻔﺮش ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺘﺎﺑﻬﺎﯾﺶ در دوران ﺣﻴﺎت وی ﻓﺮوﺷﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬هﺮﭼﻨﺪ اﻓﺮاد اﻧﺪﮐﯽ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ را‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺷﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬وی از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﺠﻼت ﺁن دوران ﺑﭽﺎپ‬
 ‫‪٧۶‬‬

‫ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺶ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻘﺎﻻت و ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎﯾﺶ ﺟﻤﻊ‬
‫ﺁوری ﺷﺪﻧﺪ وﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﯾﻦ " ﺟﻨﮕﻞ ﻣﻴﻦ"‪ " ،‬ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎ " و " دﻣﺎﻏﻪ ﮐﺎد" ﻣﻨﺘﺸﺮ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫هﻴﭻ ﮔﺎﻩ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ از راﻩ ﻧﻮﺷﺘﻦ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﮕﺬراﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺮگ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺎرﮔﺮ‬
‫ﺳﺎدﻩ ای در اﻃﺮاف ﮐﻨﮑﻮرد ﮐﺎر ﮐﺮد ﺗﺎ ﻣﺒﻠﻎ ﻧﺎﭼﻴﺰی را ﮐﻪ ﺑﺮای ﮔﺬران ﺧﻮد ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁورد‪.‬‬

‫ﺛﻮرو در ﺳﻦ ﭼﻬﻞ و ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺑﺴﺎل ‪ ١٨۶٢‬دﯾﺪﻩ از ﺟﻬﺎن ﻓﺮو ﺑﺴﺖ‪ .‬اﻣﺮﺳﻮن‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺑﺰرگ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﯽ‪ ،‬هﻤﺪم و ﺣﺎﻣﯽ اش ﺑﻮد در ﻣﻮردش ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪":‬‬
‫او ﺗﻨﻬﺎ اﻧﺴﺎن ﺁزاد ﺷﻬﺮش ﺑﻮد و اﺳﺘﻘﻼﻟﺶ ﭼﻨﺎن ﻧﻤﻮدی داﺷﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان در‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻓﺮادی‬
‫ً‬ ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ وی ﺑﺮدﮔﺎﻧﯽ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮدﻧﺪ"‪ .‬وی هﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﺋﻴﺎن را‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دار‪ ،‬ﺑﯽ اﻋﺘﻘﺎد و ﺣﺘﯽ اﺑﻠﻪ ﻣﯽ دﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻨﺤﺎل ﺑﺮای ﺁﻧﺎن هﻤﭽﻮن ﻧﺪای‬
‫وﺟﺪان ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺮدار‪ ،‬ﭘﻨﺪار و ﻧﻮﺷﺘﺎرهﺎﯾﺶ هﻤﮕﯽ ازﯾﮏ ﺟﻨﺲ اﻧﺪ‪ .‬او ﺁﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬زﯾﺴﺖ و‬
‫ﺁﻧﭽﻪ راﮐﻪ زﯾﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬هﺮ ﺗﻼﺷﯽ ﺑﺮای ﻓﻬﻢ اﯾﻦ اﻧﺴﺎن ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫اﻧﺴﺎن ﺁﻏﺎز و ﺑﺎ او ﻧﻴﺰ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫‪Reference:12 famous Americans,Collier Macmillan, English‬‬

‫‪readers,Philipines,Copy Right, 1964‬‬
 ‫‪٧٧‬‬

‫ﺛﻮرو‬
‫ﺑﻪ رواﯾﺖ داﺋﺮﻩ اﻟﻤﻌﺎرف ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﻴﮑﺎ‬

‫هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو ) ﻣﺘﻮﻟﺪ ‪ ١٢‬ژوﺋﻴﻪ ‪ ، ١٨١٧‬ﮐﻨﮑﻮرد‪ ،‬ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ‪ ،‬ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ – درﮔﺬﺷﺖ‬

‫‪ ۶‬ﻣﻪ ‪ ، ١٨۶٢‬ﮐﻨﮑﻮرد (‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﯾﺲ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ و ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻋﻤﻠﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻪ هﺎی اﺳﺘﻌﻼ ﮔﺮاﺋﯽ ﺷﻬﻮدی∗ ﮐﻪ در ﺷﺎهﮑﺎرش " واﻟﺪن"‬
‫‪ ١٨۵۴‬ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﻃﺮﻓﺪاری ﺷﺪﯾﺪش از ﺁزادی هﺎی ﻣﺪﻧﯽ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﻟﻪ "‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ " )‪ ( ١٨۴٩‬ﻣﮑﺘﻮب ﺷﺪﻩ ﺷﻬﺮت دارد‪.‬‬

‫اوان زﻧﺪﮔﯽ‪ :‬ﺛﻮرو در ‪ ١٨١٧‬در ﮐﻨﮑﻮرد ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ ﺑﺪﻧﻴﺎ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮادﻩ اش ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﺁن ﺷﻬﺮ رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ‪ ١٨٢٣‬ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪ و دوﺑﺎرﻩ در ﺁﻧﺠﺎ ﺳﺎﮐﻦ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺪن در روﺳﺘﺎ دﭼﺎر‬
‫ﺗﺮدﯾﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ روﺳﺘﺎﯾﯽ هﻨﻮز دﻧﻴﺎی اﺻﻠﯽ او را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ داد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ‬
‫هﺮﮔﺰ در ﻣﻮرد ﺁراﯾﻪ ی زﯾﺒﺎی ﺟﻨﮕﻞ هﺎ‪ ،‬ﻧﻬﺮهﺎ و ﻣﺮﻏﺰارهﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﺗﺮدﯾﺪ ﻧﻴﺎﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد‪ .‬از‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﻩ اش اﻃﻼع زﯾﺎدی در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻮد وی ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﮐﺎﺳﺐ‬
 ‫‪٧٨‬‬

‫ﺧﺮدﻩ ﭘﺎی ﮐﻢ درﺁﻣﺪی ﺑﻨﺎم " ﺟﺎن ﺛﻮرو" و هﻤﺴﺮ ﺷﻠﻮغ و ﭘﺮﺣﺮﻓﺶ " ﺳﻴﻨﺘﻴﺎ دوﻧﺒﺎر‬
‫ﺛﻮرو" ﺑﻮد‪ .‬واﻟﺪﯾﻨﺶ در ‪ ١٨٢٨‬او را ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﮐﻨﮑﻮرد ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﻌﻠﻤﻴﻨﺶ را‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار داد و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺟﺎزﻩ ﯾﺎﻓﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮای ﮐﺎﻟﺞ ﺁﻣﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻧﺒﺎل‬
‫ﭘﺎﯾﺎن ﻣﺪرﺳﻪ در ‪ ١٨٣٣‬وارد هﺎروارد ﺷﺪ‪ .‬در هﺎروارد داﻧﺸﺠﻮی ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﻧﻤﺮﻩ ای ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ داد ﮐﻪ از ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫اهﺪاف ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻧﻤﺮات ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﺳﺎل ‪،١٨٣٧‬‬
‫ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺷﻐﻞ ﺁﻣﻮزﮔﺎری ﭘﺮداﺧﺖ و در دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺧﻮد در ﮐﻨﮑﻮرد هﻤﻴﻦ‬
‫ﺷﻐﻞ را ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻮن اﺻﻮﻻً اهﻞ اﻧﻀﺒﺎط ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﭘﺲ از دو هﻔﺘﻪ ﮐﺎر ﭘﺮﺗﻨﺶ اﺳﺘﻌﻔﺎ‬
‫داد‪ .‬ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺁن در ﻣﻐﺎزﻩ ﻣﺪادﺳﺎزی ﭘﺪر ﻣﺸﻐﻮل ﺑﮑﺎر ﺷﺪ‪ .‬در ژوﺋﻦ ‪ ١٨٣٨‬ﺑﻪ اﺗﻔﺎق‬
‫ﺑﺮادرش ﺟﺎن‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ ی ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﮐﺮد‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮﻏﻢ ﮐﻴﻔﻴﺖ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اش ﻓﻘﻂ ‪ ٣‬ﺳﺎل ﺑﮑﺎر اداﻣﻪ داد و ﭘﺲ از ﺑﻴﻤﺎری ﺟﺎن ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ١٨٣٨‬ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﺑﺮادرش ﺟﺎن ﺑﻪ ﺳﻔﺮی ﺑﺎ ﻗﺎﯾﻖ ﭘﺎروﺋﯽ ﺑﺮ روی رودﺧﺎﻧﻪ‬
‫هﺎی ﮐﻨﮑﻮرد و ﻣﺮﯾﻤﺎک اﻗﺪام ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ او ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﺪﯾﺮ ﻣﺪرﺳﻪ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﺁﻏﺎز دهﻪ ی ‪ ١٨۴٠‬ﺣﺮﻓﻪ ﺷﺎﻋﺮی را ﭘﻴﺸﻪ ﮐﺮد‪ .‬وی‬
‫ﺗﻼش داﺷﺖ ﺗﺎ درﯾﻦ ﺣﺮﻓﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ ودر ﺳﺮاﺳﺮ دهﻪ ‪ ١٨۴٠‬ﻧﻴﺰ در اﯾﻦ هﺪف‬
‫ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ در دهﻪ ی‪ ١٨۵٠‬دﭼﺎر ﺗﺮدﯾﺪ در اداﻣﻪ ﮐﺎر ﺷﺪ‪.‬‬

‫دوﺳﺘﯽ ﺑﺎ اﻣﺮﺳﻮن‪ :‬ورود وی ﺑﺪﻧﻴﺎی ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﯽ ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﮐﺎﻣﻼً ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺪون‬

‫ﻣﺸﮑﻞ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ در ﺳﺎﯾﻪ ی دﻟﻨﻮاز ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺬﯾﺮی از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﯾﺲ و ﺷﺎﻋﺮی‬
‫ﺑﻨﺎم راﻟﻒ واﻟﺪو اﻣﺮﺳﻮن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻣﺮﺳﻮن در ﺳﺎل دوم ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺛﻮرو در هﺎروارد‪ ،‬در‬
‫ﮐﻨﮑﻮرد ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﭘﺎﺋﻴﺰ ‪ ١٨٣٧‬دوﺳﺘﯽ ﺗﺎزﻩ ی ﺁﻧﺎن درﺣﺎل ﻋﻤﻖ ﯾﺎﺑﯽ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺮﺳﻮن در وی ﺳﺎﻟﮑﯽ ﺣﻘﻴﻘﯽ ﻣﯽ دﯾﺪ‪ -‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ اﺗﮑﺎء ﺑﻨﻔﺲ اﻣﺮﺳﻮﻧﯽ در‬
‫او ﭼﻨﺎن ﻗﻮی ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ او را ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻣﺮﺳﻮن و دﯾﮕﺮان ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺛﻮرو‬
‫در اﻣﺮﺳﻮن ﯾﮏ ﻣﺮﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﭘﺪر وﯾﮏ دوﺳﺖ ﻣﯽ دﯾﺪ‪.‬‬
 ‫‪٧٩‬‬

‫اﻣﺮﺳﻮن ﺑﺎ ﺟﺬﺑﻪ ی ﺧﻮد دﯾﮕﺮاﻧﯽ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﻨﮑﻮرد ﺟﺬب ﮐﺮد‪ .‬ﺗﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮاﯾﯽ‬
‫ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪی ﺑﺮﺧﻼف ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ هﺎ و ﺗﺄﯾﻴﺪات ﻋﺠﻮﻻﻧﻪ ﺁﻧﺎن ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻣﺪ و رﺷﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎﻩ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺟﻨﺒﺶ هﺎی ادﺑﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎی ﻗﺮن ‪١٩‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ﺗﺮاز ﺟﻬﺎﻧﯽ هﻤﭽﻮن ﺛﻮرو و اﻣﺮﺳﻮن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻋﺮﺿﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬ﺗﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮاﯾﯽ ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪی در اﺳﺎس‪ ،‬روﻣﺎﻧﺘﻴﺴﻢ را ﺑﺎ اﺻﻼح ﻃﻠﺒﯽ ﺗﺮﮐﻴﺐ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﻓﺮد را ﺑﻪ ﺗﻮدﻩ هﺎ ‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﻪ را ﺑﻪ ﺧﺮد‪ ،‬و ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﯽ‬
‫داد‪ .‬ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﺐ داﻧﺎﯾﯽ دو راﻩ دارد‪ :‬از ﻃﺮﯾﻖ ﺣﺲ و از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺸﻒ و‬
‫ﺷﻬﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﺸﻒ وﺷﻬﻮد‪ ،‬ﺗﻌﻠﻴﻢ را ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﺎدﻩ و روح هﺮدو وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ واﻗﻌﻴﺖ‬
‫روح‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ ﻣﺎدﻩ را ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮای اﺻﻼح ﮔﺮی ﺗﻘﻼ ﻣﯽ ﮐﺮد و ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‬
‫اﺻﺮار داﺷﺖ ﮐﻪ اﺻﻼح واﻗﻌﯽ ﺑﺎ ﻓﺮد ﺁﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوﻩ و ﺗﺸﮑﻴﻼت‪.‬‬

‫زﻧﺪﮔﯽ ادﺑﯽ ‪ :‬اﻣﻴﺪ ﺛﻮرو ﺑﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺷﺪن‪ ،‬ﺑﺎ دوﺳﺘﯽ اﻣﺮﺳﻮن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﯽ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﻴﺪ‪ .‬در اواﺧﺮ ‪ ، ١٨٣٧‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﻣﺮﺳﻮن ﺷﺮوع‬
‫ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ و ﻧﮕﻬﺪاری ﺧﺎﻃﺮات روزاﻧﻪ ای ﮐﺮد ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از وارد ﮐﺮدن ﺁﺧﺮﯾﻦ دﺳﺖ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﻧﺎﻣﺮﺗﺒﺶ در دو ﻣﺎﻩ ﻗﺒﻞ از ﻣﺮگ ‪ ،‬ﺑﻪ هﺰاران ﺻﻔﺤﻪ رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﻤﯽ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺷﺮوع اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻘﺎﻻت ﻗﺪﯾﻤﯽ دوران داﻧﺸﮑﺪﻩ را وﯾﺮاﯾﺶ ﮐﺮد و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﺪﯾﺪ و ﺑﻬﺘﺮی را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﯾﺮ در ﺁورد‪ .‬ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﺎل اﺷﻌﺎری ﺳﺮود ﮐﻪ‬
‫ﮐﻢ هﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﻬﻮد ﮔﺮاﯾﺎن ﺑﻪ رهﺒﺮی اﻣﺮﺳﻮن دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﺸﺮﯾﻪ ای ﺑﻨﺎم "‬
‫داﯾﺎل" زدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎرﻩ ﺁﻏﺎزﯾﻦ ﺑﺘﺎرﯾﺦ ژوﺋﻴﻪ ‪ ١٨۴٠‬ﺣﺎوی ﺷﻌﺮ" هﻤﺪردی" و ﻣﻘﺎﻟﻪ ی‬
‫ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺛﻮرو در ﻣﻮرد ﺷﺎﻋﺮی روﻣﯽ ﺑﻨﺎم اوﻟﻮس ﭘﺮﺳﻴﻮس ﻓﻼﮐﻮس ﺑﻮد‪.‬‬

‫داﯾﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺷﻌﺎر ﺛﻮرو را ﭼﺎپ ﮐﺮد و ﺑﻌﺪهﺎ در ژوﺋﻴﻪ ‪ ، ١٨۴٢‬اوﻟﻴﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﻧﻮﺷﺘﻪ‬
‫هﺎی ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ وی ﺑﻨﺎم" ﺗﺎرﯾﺦ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ" را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ وﺟﻮدی ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﻌﻨﻮان ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺘﺎب واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﯽ داﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوت در ﺁﺳﺘﺎﻧﻪ ﻇﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺁن ﻏﺰﻟﻴﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮی از وی‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺁﻧﻬﺎ اﺷﻌﺎری از ﻗﺒﻴﻞ " ﺑﺴﻮی ﻣﻴﺪن در ﺷﺮق " ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻧﺒﺎل‬
 ‫‪٨٠‬‬

‫اﯾﻦ اﺷﻌﺎر‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ی دﯾﮕﺮی از وی ﺑﻨﺎم " ﭘﻴﺎدﻩ روی زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ"‬
‫ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖ و ﻋﺎﻟﻤﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪ .‬داﯾﺎل ﺑﺎ ﺷﻤﺎرﻩ ﺁورﯾﻞ ‪ ١٨۴۴‬ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻗﺒﻞ از ﺗﻌﻄﻴﻠﯽ ﺑﻪ ﺛﻮرو ﻓﺮﺻﺖ داد ﺗﺎ ﻧﻮﺷﺘﺎرهﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ را ﺑﭽﺎپ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺎن را هﻴﭻ ﻧﺸﺮﯾﻪ ی دﯾﮕﺮی ﺗﺎ ﺁﻧﺰﻣﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫در ‪ ١٨۴٠‬دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﻧﻮﯾﯽ ﺟﺬاب ﺑﻪ ﻧﺎم " اﻟﻦ ﺳﻪ وال " ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﯽ ﺑﻪ ﮐﻨﮑﻮرد‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ‪ .‬ﺑﻪ او ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ازدواج داد‪ .‬وی ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺛﻮرو را ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻟﻦ ﺑﻪ اﺻﺮار‬
‫واﻟﺪﯾﻨﺶ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺎﻣﺰدی را ﺑﺮ هﻢ زد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺛﻮرو ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﻣﺠﺮد ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬وی در ﻃﯽ دو دورﻩ ‪ ١٨۴١-١٨۴٣‬و ‪ ١٨۴٧-۴٨‬ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻨﺰل اﻣﺮﺳﻮن ﺑﺴﺮﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﻬﻤﺎﻧﺪوﺳﺘﯽ و رﻓﺎﻗﺖ اﻣﺮﺳﻮن ﺑﺎ وی‪ ،‬ﺛﻮرو ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺑﯽ ﺗﺎب ﻣﯽ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﺿﻌﻴﺘﺶ ﺑﺎ ﻏﻢ ﻣﺮگ ﺑﺮادرش ﺟﺎن در ‪ ١٨۴٢‬ﺑﻌﻠﺖ ﮐﺰاز ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ اﻧﮕﺸﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺪﺗﺮﺷﺪ‪ .‬در ﺟﺰﯾﺮﻩ اﺳﺘﻴﺘﻦ در ﺧﺎﻧﻪ ی ﺑﺮادر اﻣﺮﺳﻮن ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﻠﻢ اﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﯾﺪ و‬
‫هﻤﺰﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺮای ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺎزار ادﺑﯽ ﻧﻴﻮﯾﻮرک ﺗﻼش ﮐﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ هﺎی ادﺑﯽ اش ﺑﺎ‬
‫ﺑﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ روﺑﺮو ﺷﺪ واﻗﺪاﻣﺎﺗﺶ ﺑﺮای ﻓﺘﺢ ﻧﻴﻮﯾﻮرک ﻧﺎﮐﺎم ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬وی ﺑﺎ اﺛﺒﺎت ﻣﺠﺪد‬
‫ﺑﯽ ﻣﻴﻠﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮی و ﻧﺎاﻣﻴﺪی اش از ﺷﮑﺴﺖ‪ ،‬در اواﺧﺮ ‪ ١٨۴٣‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﻃﻦ ﺧﻮد ﮐﻨﮑﻮرد ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن‪ :‬ﺑﺎردﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺪادﺳﺎزی و ﺗﺮاش ﻣﻐﺰ ﻣﺪاد ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺮﻓﻪ ﻣﯽ‬
‫ﭘﺮدازد‪ .‬در اواﯾﻞ ‪ ،١٨۴۵‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از هﺮ وﻗﺖ دﯾﮕﺮی‪ ،‬ﺑﯽ ﺗﺎﺑﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ داد‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﻓﮑﺮ ﯾﮑﯽ از هﻤﮑﻼﺳﯽ هﺎی ﺧﻮد در هﺎروارد را ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﻠﺒﻪ ای در ﮐﻨﺎر رودﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﺁن ﺑﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﭙﺮدازد‪.‬‬
‫ﻟﺬا او ﻧﻴﺰ در ﺑﻬﺎر هﻤﺎن ﺳﺎل ﻧﻘﻄﻪ ای را درﮐﻨﺎر ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن ﻧﺸﺎن ﮐﺮد ﮐﻪ در ‪٣‬‬
‫ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮی ﮐﻨﮑﻮرد و در اﻣﻼک اﻣﺮﺳﻮن ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬

‫اواﺋﻞ ﺑﻬﺎر ‪ ، ١٨۴۵‬ﺛﻮرو در ﺳﻦ‪ ٢٧‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺷﺮوع ﺑﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ درﺧﺘﻬﺎی ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺎج و‬
‫ﺻﻨﻮﺑﺮ ﺑﺮای ﭘﯽ رﯾﺰی ﺧﺎﻧﻪ اش در ﺳﺎﺣﻞ ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن ﮐﺮد‪ .‬از هﻤﺎن اﺑﺘﺪا‪ ،‬اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ‬
 ‫‪٨١‬‬

‫ﺑﻪ او رﺿﺎﯾﺘﯽ ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻮراﮐﺶ را اﮐﺜﺮاً ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﻮﻩ هﺎ و ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت وﺣﺸﯽ اﻃﺮاف ﺧﻮد و ﻟﻮﺑﻴﺎهﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﺎﺷﺖ و وﺟﻴﻦ ﻣﯽ‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﮔﺮم وﺟﻴﻦ ﻟﻮﺑﻴﺎ‪ ،‬ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮐﺮت هﺎ از دﺳﺖ‬
‫ﺳﻨﺠﺎب هﺎی ﮔﺮﺳﻨﻪ‪ ،‬ﯾﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﻣﺎهﻴﮕﻴﺮی‪ ،‬ﺷﻨﺎ و ﭘﺎروزﻧﯽ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻋﺎﺗﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ‬
‫را ﺑﻪ ﻣﺸﺎهﺪﻩ و ﺛﺒﺖ ﮔﻴﺎهﺎن و ﺟﺎﻧﻮران ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎب و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻨﺎم "‬
‫هﻔﺘﻪ ای ﺑﺮ روی رودﺧﺎﻧﻪ هﺎی ﻣﺮﯾﻤﺎک و ﮐﻨﮑﻮرد " )‪ (١٨۴٩‬ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ و ﻧﻴﺰ‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ هﺎی روزاﻧﻪ ﺧﻮد را ﺗﮑﻤﻴﻞ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ وﯾﺮاﯾﺶ ﺷﺪﻧﺪ و در داﺧﻞ"‬
‫واﻟﺪن" ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ را ﻧﻴﺰ ﺻﺮف " ﺗﺄﻣﻞ و ﺗﺄﻧﯽ )‪ "(meditation‬ﻣﯽ‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬

‫" واﻟﺪن ﯾﺎ زﻧﺪﮔﯽ در ﺟﻨﮕﻞ ")‪ (١٨۴۵‬ﮐﻪ از درون هﻤﻴﻦ ﺳﻴﺮ ﺁﻓﺎق و اﻧﻔﺴﯽ ﺑﻴﺮون‬
‫ﺁﻣﺪ‪ ،‬رﺷﺘﻪ ﻣﻘﺎﻻت ‪ ١٨‬ﮔﺎﻧﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ وی را ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎدﻩ و ﺗﻼش در‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ وﻗﺖ ﺁزاد ﺟﻬﺖ ﺗﻔﺮﯾﺢ و ﻓﺮاﻏﺖ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ی ﺁن‪ ،‬دﯾﺪﮔﺎﻩ‬
‫اوﻟﻴﻪ ی ﺛﻮرو را در ﻣﻮرد ﻣﻌﻨﺎی ﮐﺎر و ﻓﺮاﻏﺖ اراﺋﻪ ﻣﯽ دهﻨﺪ و ﺗﺠﺮﺑﻪ اش را در زﻣﻴﻨﻪ‬
‫ی ﺳﺎدﻩ ﺗﺮﯾﻦ و ﺧﻮد ﺑﺴﻨﺪﻩ ﺗﺮﯾﻦ اﺷﮑﺎل زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻻت دﯾﮕﺮ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﯽ در ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن را ﺷﺮح ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ :‬هﻤﺪﻟﯽ‬
‫وی ﺑﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﺁوای ﺟﻨﮕﻞ‪ ،‬راﯾﺤﻪ ی ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺟﻨﮕﻞ و ﺁب در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﺑﺎد در ﺳﻴﻢ هﺎی ﺗﻠﮕﺮاف‪ .‬در واﻗﻊ‪،‬‬
‫در ﺑﺎﻗﯽ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺎ ﮔﺰارش هﺎی هﺮ روزﻩ ی ﺧﻮد از ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن‪ ،‬ﺷﺎدی ﺧﻮد را ازﯾﻦ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ ﮐﻪ ﻧﺤﻮﻩ ی اﺑﺮاز ﻋﺸﻖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺳﺎدﻩ زﯾﺴﺘﯽ و‬
‫ﺧﻮدﺑﺴﻨﺪﮔﯽ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﯾﻦ ﻋﻼﻗﻪ را ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ارﺿﺎء ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁن ﭼﻴﺰی ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺘﺎب‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﻣﯽ ﺑﺨﺸﺪ ﺷﺮح روزﻣﺮﻩ ی ﮔﺬران زﻧﺪﮔﯽ در واﻟﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوﻩ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ی ﺛﻮرو از ﺳﺒﮑﯽ روﺷﻦ‪ ،‬ﺻﺮﯾﺢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺟﺬاب‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﺳﻄﺢ ﮐﺘﺎب را‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ ﯾﮏ ﻣﺘﻦ ﮐﻼﺳﻴﮏ ادﺑﯽ ارﺗﻘﺎء دهﺪ‪.‬‬

‫ﺛﻮرو ﻣﺪت دو ﺳﺎل در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪ )‪ .(١٨۴۵-۴٧‬در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ۴٧‬اﻣﺮﺳﻮن ازو دﻋﻮت ﮐﺮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎ هﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻗﺼﺪ داﺷﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ اروﭘﺎ ﺑﺮود‪ .‬ﺛﻮرو‬
 ‫‪٨٢‬‬

‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ١٨۴٧‬ﮐﻠﺒﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮای هﻤﻴﺸﻪ ﺗﺮک ﮔﻔﺖ‪ .‬در ﻣﻴﺎﻧﻪ اﻗﺎﻣﺘﺶ‬
‫در واﻟﺪن‪ ،‬ﺛﻮرو ﺷﺒﯽ را در زﻧﺪان ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬ﺷﺒﯽ ﺑﻮد در ژوﺋﻴﻪ ‪ ١٨۴۶‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻼﻧﺘﺮ و‬
‫ﻣﺄﻣﻮر ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﯽ ﺑﻨﺎم ﺳﺎم اﺳﺘﭙﻠﺰ درﮔﻴﺮ ﺑﺤﺜﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎم ازو ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺮوﯾﯽ و ﻣﺘﺎﻧﺖ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺳﺮاﻧﻪ ﺧﻮد راﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ ﺑﭙﺮدازد‪ .‬وی ازﯾﻦ ﮐﺎر ﺳﺮﺑﺎز زد و‬
‫ﺳﺎم ﻧﻴﺰ اورا زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﺮد‪ .‬ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ زﻧﯽ ﮐﻪ هﻨﻮز هﻢ ﻧﺎﺷﻨﺎس ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪-‬‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﻋﻤﻪ اش ﻣﺎرﯾﺎ‪ -‬ﻣﺎﻟﻴﺎت را ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪ .‬ﺛﻮرو ﺑﺎ ﺑﯽ ﻣﻴﻠﯽ از زﻧﺪان ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎری را ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از زﻧﺪان رﻓﺘﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد اﻧﺠﺎم دهﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم داد و ﺳﭙﺲ ﻓﻮراً ﺑﺴﺮاغ‬
‫ﭼﻴﺪن زﻏﺎل اﺧﺘﻪ در ﺑﻴﺸﻪ ای رﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮏ ﺷﺐ ﺑﺮای درس ﺁﻣﻮزی‬
‫ﮐﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬ﺁن ﺷﺐ ﺁﻣﻮﺧﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از دوﻟﺘﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮدﮔﯽ را ﺗﺄﺋﻴﺪ و‬
‫ﺟﻨﮕﯽ ﺗﺠﺎوزﮐﺎراﻧﻪ را ﺑﻪ ﻣﮑﺰﯾﮏ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬دﻓﺎع او از وﺟﺪان ﺷﺨﺼﯽ و ﻓﺮدی‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﯾﺸﯽ اﮐﺜﺮﯾﺖ ﺑﺨﻮﺑﯽ در ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اش " ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﺘﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﯽ‬
‫ً‬ ‫ﻣﺪﻧﯽ " ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺎﻩ ﻣﻪ ‪ ١٨۴٩‬ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ‪ ،‬دوران ﺁﻏﺎز درک ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺁن ﺑﻮد و در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻗﺮن‬
‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﻴﻦ ﻣﺸﺘﺎﻗﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺁورد‪.‬‬

‫ﺑﺮای ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺮدم‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺶ هﻨﻮز ﺑﺠﺎ و زﻧﺪﻩ اﺳﺖ‪ :‬ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺘﯽ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺤﻤﻞ ﻣﺠﺎزات ﺗﺨﻄﯽ از‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬از ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﺗﺮ ﭘﻴﺮوی ﮐﺮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ‪ :‬ﺗﺤﺖ ﺣﺎﮐﻤﻴﺖ دوﻟﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺪون اﻧﺼﺎف‪ ،‬هﺮﮐﺴﯽ را ﺑﺰﻧﺪان ﻣﯽ اﻧﺪازد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺣﻘﻴﻘﯽ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻣﻨﺼﻒ ﻧﻴﺰ در زﻧﺪان اﺳﺖ ‪.‬‬

‫دوران ﺑﻌﺪی زﻧﺪﮔﯽ و ﮐﺎرهﺎی وی ‪ :‬هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺛﻮرو واﻟﺪن را ﺗﺮک ﮔﻔﺖ‪،‬از اوج‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ هﺎی ﺧﻮد اﻓﻮل ﮐﺮد وﺑﺨﺶ اﻋﻈﻢ ﻓﺮوغ زﻧﺪﮔﻴﺶ رو ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﯽ ﻧﻬﺎد‪.‬‬
‫ﺷﻬﻮدﮔﺮاﯾﯽ وی‪ ،‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﯽ ﭘﻮﻟﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻐﻞ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداری رو ﺁورد ﮐﻤﺮﻧﮓ‬
‫و ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی ﮔﻴﺎهﯽ را ﺑﺮای ﺧﻮد و ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎی ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن را ﺑﺮای هﺎروارد‬
‫ﮔﺮدﺁوری ﻣﯽ ﮐﺮد و ﯾﺎدداﺷﺖ هﺎﯾﯽ ﮐﻮﺗﺎﻩ ازﯾﻦ ﻣﺸﺎهﺪات و ﺟﺴﺘﺠﻮهﺎ ﺑﺮﻣﯽ داﺷﺖ‬
‫و ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﺰد ﺧﻮد ﺣﻔﻆ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ .‬هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﺶ دراﯾﻦ دوران وی را ﻓﺮدی ﺷﺮﯾﻒ ﮐﻪ‬
 ‫‪٨٣‬‬

‫ﮐﺎرش ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮداری ﺑﻮد ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬هﻤﺰﻣﺎن وﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی را روی ﺷﻐﻞ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺻﺮف ﻣﯽ ﮐﺮد و ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﭘﺪر اﯾﻦ ﺷﻐﻞ را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻃﯽ ﺳﻔﺮهﺎﯾﯽ در ﺟﻨﮕﻞ ﻣﻴﻦ‪ ،‬دﻣﺎﻏﻪ ی ﮐﺎد و ﮐﺎﻧﺎدا ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﭘﺮداﺧﺖ و از ﺁن‬
‫ﺳﻔﺮهﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺎدﻩ ی ﺧﺎم ﺳﻪ رﺷﺘﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻨﺎم هﺎی " ﮐﺘﺎدن)‪-‬زﯾﮏ( و ﺟﻨﮕﻞ ﻣﻴﻦ‬
‫" در ﻣﺠﻠﻪ ی اﺗﺤﺎد در ‪ " ،١٨۴٨‬ﮔﺮدش ﺗﺎ ﮐﺎﻧﺎدا " در ﻣﺎهﻨﺎﻣﻪ ی ﭘﻮﺗﻨﺎم در ‪ ، ١٨۵٣‬و "‬
‫دﻣﺎﻏﻪ ی ﮐﺎد " در ﭘﻮﺗﻨﺎم در ‪ ١٨۵۵‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎرهﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ی ﻣﻴﻞ ﺛﻮرو ﺑﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ در ﻓﻀﺎی ﺑﺎز و ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎی دراز ﺑﺮ روﺣﺶ ﻣﺴﻠﻂ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬

‫هﺮ ﻗﺪر ﮐﻪ اﺳﺘﻌﻼ ﮔﺮاﯾﯽ ﺷﻬﻮدی در ﺛﻮرو اﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﺶ در ﺻﺤﻨﻪ ی‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺪت ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎﻻﺗﺮ از هﻤﻪ ‪ ،‬ﺑﺘﺪرﯾﺞ در ﺣﺎل ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﻌﺎل ﭘﺮو ﭘﺎ‬
‫ﻗﺮص ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ ﺑﻮد‪ .‬وی ﺑﻴﺸﺘﺮ از هﺮ ﮐﺴﯽ در ﮐﻨﮑﻮرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﺮار ﺑﺮدﮔﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎل ﺑﺎ‬
‫اﺻﻄﻼﺣﺎ راﻩ ﺁهﻦ زﯾﺮزﻣﻴﻨﯽ ﻧﺎم داﺷﺖ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬وی ﺑﺎ‬
‫ً‬ ‫ﺷﻴﻮﻩ ای ﮐﻪ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﺑﺮدﮔﯽ در ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ" در ‪ ١٨۵۴‬ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ‬
‫ادﻋﺎﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺮدﮔﯽ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬در رﻓﺘﺎر ﺟﺎن‬
‫ﺑﺮاون)ﻣﺒﺎرز ﺳﻔﻴﺪ ﭘﻮﺳﺖ ﺿﺪ ﺑﺮدﮔﯽ( ‪ ،‬ﭼﻬﺮﻩ ای ﭘﺪراﻧﻪ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﻴﻤﺮخ اﻣﺮﺳﻮن‬
‫درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ وی ﺗﺼﻮﯾﺮی ﮐﻤﺮﻧﮓ و ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﻴﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻬﻨﻪ ﭘﺮﺳﺖ ﭘﻴﺮ‬
‫ﺁﺗﺸﻴﻦ ﻣﺰاج‪ ،‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ اﺳﻮﻩ ی ﺛﻮرو ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪهﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ ی ﺑﺮاون ﺑﻪ‬
‫هﺎرﭘﺮز ﻓﺮی ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرد و او را ﺑﻪ دار ﺁوﯾﺨﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺛﻮرو دﭼﺎر ﺁﻧﭽﻨﺎن ﺷﻮک رواﻧﯽ ای‬
‫ﻇﺎهﺮا در اﺛﺮ ﺑﻴﻤﺎری ﺳﻞ‬
‫ً‬ ‫ﺷﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺮگ او را ﺗﺴﺮﯾﻊ ﮐﺮد‪ .‬وی در ‪١٨۶٢‬‬
‫درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫ارزﯾﺎﺑﯽ ‪ :‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان دﯾﺪ‪ ،‬زﻧﺪﮔﯽ ﺛﻮرو ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﮑﺴﺖ وﻧﻮﻣﻴﺪی ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬هﻤﺴﺎﯾﮕﺎﻧﺶ ﺑﺎ او اﻧﺴﯽ ﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﭼﺎپ " هﻔﺘﻪ ای ﺑﺮ‬
‫روی ‪ " ...‬ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻮل ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻓﻘﻂ ‪ ٢٢٠‬ﻧﺴﺨﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ و‬
‫ﻧﺎﺷﺮان ‪ ٧٠٠‬ﻧﺴﺨﻪ ی ﺑﺎﻗﯽ را ﺟﻠﻮی در ﺧﺎﻧﻪ اش ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ " .‬واﻟﺪن " ) دوﻣﻴﻦ‬
‫وﺁﺧﺮﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﭼﺎپ ﺷﺪﻩ در دوران ﺣﻴﺎﺗﺶ( ﺑﺪ اﻗﺒﺎﻟﯽ ﮐﻤﺘﺮی داﺷﺖ وﻟﯽ ﺁن هﻢ ‪۵‬‬
 ‫‪٨۴‬‬

‫ﺳﺎﻟﯽ ﻃﻮل ﮐﺸﻴﺪ ﺗﺎ ‪ ٢٠٠٠‬ﻧﺴﺨﻪ اش ﺑﻔﺮوش رود‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﺛﻮرو در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪،‬‬
‫هﻢ ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ی ﮐﻼﺳﻴﮏ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ و هﻢ ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ی ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﮐﺸﻮر ﺧﻮد‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪ .‬ﺗﺠﻠﻴﻠﯽ ﮐﻪ درﯾﻦ دوران ازو ﻣﯽ ﺷﻮد ﻧﺎﺷﯽ از ﻗﻮت ﻧﻈﺮﯾﺎت اﺻﻠﯽ‬
‫وی وﻗﻠﻢ ﺷﻔﺎف ‪ ،‬ﺻﺮﯾﺢ و ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰﻧﺪﻩ ی او در ﺗﺒﻴﻴﻦ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دو اﻗﺪام ﻧﻤﺎدﯾﻦ وی‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﻗﺎﻣﺖ دوﺳﺎﻟﻪ در ﮐﻠﺒﻪ ای در ﺁﺑﮕﻴﺮ واﻟﺪن و ﮔﺬراﻧﺪن‬
‫ﺷﺒﯽ در زﻧﺪان ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺮ اﺟﺮای ﻋﻤﻠﯽ اﺻﻮل اﺳﺘﻌﻼﮔﺮاﯾﯽ‬
‫ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪی درﻣﻴﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﻮد‪ ،‬اﺻﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﺳﺖ و هﻤﮑﺎرش اﻣﺮﺳﻮن‬
‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺛﻮرو در ﮐﺎرهﺎﯾﺶ ﻗﺒﻞ از هﺮ ﭼﻴﺰ ﻧﮕﺮان اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻓﺮهﻨﮕﯽ‪ -‬اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻴﻂ ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﻓﺮاهﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬وی دﯾﺪﮔﺎﻩ هﺎﯾﯽ را ﮐﻪ از‬
‫ادﺑﻴﺎت رﻣﺎﻧﺘﻴﮏ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺁن دوران ﮔﺮد ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺗﻨﻈﻴﻢ واﻗﺘﺒﺎس ﻣﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ‬
‫ﺁزادﻩ ﺧﻮاهﯽ وﻓﺮدﮔﺮاﯾﯽ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ را ﻓﺮاﺗﺮ از ﻓﻀﺎهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ وﻣﺬهﺒﯽ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ‬
‫هﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺷﺨﺼﯽ ﻧﻴﺰ ﮔﺴﺘﺮش دهﺪ‪ .‬از دﯾﺪ وی ﺁن ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ی زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ و ﺗﺤﺴﻴﻨﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬هﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ ﺟﺰ‬
‫هﻤﺎن ﯾﮏ ﭼﻴﺰ! ﺛﻮرو در" واﻟﺪن" ﺳﻮاﻟﯽ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﺎل ﺁن‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺁن ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ﻧﻴﺰ هﺴﺖ‪":‬ﭼﺮا ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻮرد هﺮ ﻧﻮع زﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺎی اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﺁن‪ ،‬اﻏﺮاق ﮐﻨﻴﻢ؟ "‬

‫در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﺑﺎزار ﻣﺪار‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎر و ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﯾﺶ ﮐﻪ ﺑﺴﺮﻋﺖ در ﺣﺎل ﺗﺤﻮل‬
‫ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﯽ وﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺪن اﺳﺖ‪ ،‬وی ﺑﻪ "ﺣﻖ ِ داﺷﺘﻦ ﻓﺮهﻨﮓ ﺧﺼﻮﺻﯽ " ﯾﻌﻨﯽ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ِ ﻓﺮدی ِ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ی اﺻﻮل دروﻧﯽ‪ ،‬ﭘﺎی ﻣﯽ ﻓﺸﺮد‪ .‬او ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺁزادی ﭘﻴﺮوی از ﺳﺒﮏ هﺎی ﯾﮕﺎﻧﻪ و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻮد‪،‬‬
‫ﺷﻌﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﺴﺮاﯾﻨﺪ و ﺁن را هﻤﭽﻮن ﭘﺪﯾﺪﻩ ای هﻨﺮی ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬در‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﺑﯽ ﻗﺮار و در ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش ﮐﻪ ﻋﻤﻞ زدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬وی ﻓﺎﯾﺪﻩ و ارزش‬
‫ﻓﺮاﻏﺖ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻞ و ﺗﺄﻧﯽ‪ ،‬و هﻤﺰﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ و درک ﻣﻮزون ﺁن را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬارد‪ .‬ﺛﻮرو ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺬار ﺳﻨﺖ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﮕﺎری ای ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﻴﺎﻧﯽ‬
‫هﻤﭽﻮن ﺟﺎن ﺑﻮروز و ﺟﺎن ﻣﻮﺋﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺖ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ی ﭘﻴﺸﺘﺎزاﻧﻪ وی ﺑﺮ روی‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ هﺎی اﻧﺴﺎن از ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻴﻘﺎً ﺑﻨﺘﻮن ﻣﮏ ﮐﺎﯾﻪ و ﻟﻮﺋﯽ ﻣﺎﻣﻔﻮرد را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﻗﺮار داد‪ .‬از هﻤﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ اﯾﻨﮑﻪ زﻧﺪﮔﻴﺶ ﮐﻪ ﺑﺸﮑﻞ ﮐﺎﻣﻠﯽ در ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎﯾﺶ ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
 ‫‪٨۵‬‬

‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮاﮔﻴﺮی ﺑﺮ دﯾﮕﺮان داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻦ ﻋﻠﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ای از‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ اﺧﻼﻗﯽ و ﺟﺴﺘﺠﻮی ﭘﻴﮕﻴﺮاﻧﻪ ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺑُﻌﺪی روﺣﺎﻧﯽ در زﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت ﻋﻤﺪﻩ ‪ :‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرهﺎی ﺛﻮرو ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ زﻣﺎن ﭼﺎپ اول ﺷﺎن‬
‫ﺑﺸﺮح زﯾﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬درﺻﻮرت وﺟﻮد ﺑﺎزﺑﻴﻨﯽ هﺎی اﺳﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺮ روی ﻣﻘﺎﻻت؛‬
‫ﭼﺎﭘﯽ ﮐﻪ اﺻﻼح ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪:‬‬
‫" ﺟﻨﮕﻞ ﮐﺘﺎدن و ﻣﻴﻦ " )‪ ،١٨۴٧‬اﺻﻼح و ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﮕﻞ ﻣﻴﻦ ‪" ،( ١٨۶۴‬‬
‫هﻔﺘﻪ ای ﺑﺮ روی رودهﺎی ﮐﻨﮑﻮرد و ﻣﺮﯾﻤﺎک")‪ ،( ١٨۴٩‬ﭘﺎﯾﺪاری در ﺑﺮاﺑﺮ دوﻟﺖ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫")‪،١٨۴٩‬ﭼﺎپ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻨﺎم "ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ" در "ﯾﮏ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ در ﮐﺎﻧﺎدا(‪"،‬ﭘﻴﺎدﻩ‬
‫روی")‪،١٨۶٢‬ﭼﺎپ دوﺑﺎرﻩ در "ﻧﺸﺮﯾﻪ ی ﮔﺮدش"‪ (١٨۶٣ ،‬و "زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺪون‬
‫اﺧﻼق")‪،١٨۶٣‬ﭼﺎپ دوﺑﺎرﻩ در "ﯾﮏ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ در ﮐﺎﻧﺎدا"(‪.‬‬

‫ﭼﺎپ هﺎی اﻧﺘﺸﺎرات ﭘﺮﯾﻨﺴﺘﻮن از رﺷﺘﻪ ﻣﮑﺘﻮﺑﺎت هﺎﻧﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﺮو‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﺮوع از‬
‫ﻧﺴﺨﻪ ی وﯾﺮاﺳﺘﻪ ی واﻟﺪن در ‪ ،١٩٧١‬دارای ﮐﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ از ﻧﻈﺮ ﻣﺘﻦ و وﯾﺮاﯾﺶ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎﮐﻨﻮن ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺠﻠﺪ از ﮐﺎرهﺎی او ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮﯾﻨﺴﺘﻮن ﺑﭽﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﻧﺪ‪،‬و‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺪ "روزﻧﮕﺎر" ﻧﻴﺰ در ﺳﺎل ‪ ١٩٨١‬از ﭼﺎپ ﺧﺎرج ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺘﺎب ﺷﻨﺎﺳﯽ ‪:‬‬

‫رﯾﻤﻮﻧﺪ ﺁر‪ُ .‬ﺑﺮﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﺘﺎب " هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‪ :‬ﮐﺘﺎب ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ " ) ‪،(١٩٨٢‬‬
‫ﻣﻮﻟﻒ ﻓﻬﺮﺳﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻮﺷﺘﻪ هﺎی ﺛﻮرو ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺘﺎب ﺷﻨﺎﺳﯽ روزﺁﻣﺪی در‬
‫هﺮ ﺷﻤﺎرﻩ ی ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ی " ﺧﺒﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺛﻮرو" ﺑﭽﺎپ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ هﺮﭼﻨﺪﮔﺎﻩ‬
‫ﯾﮑﺒﺎر‪ ،‬وﯾﺮاﯾﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ی اﺻﻠﯽ ِ دﺳﺖ ﻧﻮﯾﺲ هﺎی ﺛﻮرو و اﺷﻴﺎء ﯾﺎدﮔﺎر‬
‫وی در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ی " ِﺑﺮگ " ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧﻴﻮﯾﻮرک‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﻨﮑﻮرد )‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺘﺰ(‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ داﻧﺸﮕﺎﻩ هﺎروارد‪ ،‬ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ هﺎﻧﺮی ای‪ .‬هﺎﻧﺘﻴﻨﮕﺘﻮن در ﺳﺎن‬
‫ﻣﺎرﯾﻨﻮی ﮐﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺟﯽ‪ .‬ﭘﻴﺮﭘﻮﻧﺖ ﻣﻮرﮔﺎن در ﻧﻴﻮﯾﻮرک ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٨۶‬‬

‫راهﻨﻤﺎی ﺑﺎارزش ﻧﺴﺨﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺛﻮرو‪ ،‬ﮐﺘﺎب وﯾﻠﻴﺎم ال‪.‬هﻮارث ﺑﻨﺎم ﻧﺴﺨﻪ هﺎی‬
‫دﺳﺖ ﻧﻮﯾﺲ ادﺑﯽ هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو )‪ (١٩٧۴‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫وﯾﺮاﯾﺶ ﮐﺎر هﺎ و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎر ﺧﺎص وی‪:‬‬

‫ﻣﮑﺘﻮﺑﺎت هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‪ ٢٠ ،‬ﺟﻠﺪ )‪ (١٩٠۶‬ﻣﺘﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردی اﺳﺖ‪ .‬وﯾﺮاﯾﺶ‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات " واﻟﺪن" از ﻣﻴﺎن ﮐﺘﺎﺑﻬﺎی ﺛﻮرو و ﻣﻘﺎﻻﺗﺶ و روزﻧﮕﺎرهﺎی وی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬وﯾﺮاﯾﺶ هﺎی ﭘﺮﯾﻨﺴﺘﻮن ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ اﯾﻦ وﯾﺮاﯾﺶ هﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫دﯾﻮان اﺷﻌﺎر هﻨﺮی ﺛﻮرو‪ ،‬ﺑﺎ وﯾﺮاﯾﺶ " ﮐﺎرل ﺑﻮد " )‪ ، ١٩۴٣‬ﭼﺎپ ﻗﻄﻊ ﺑﺰرگ‪،( ١٩۶۴ ،‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎری از ﮔﻮﻧﻪ هﺎی اﺷﻌﺎر وی ﺑﺨﺼﻮص اﺷﻌﺎر دورﻩ ﺟﻮاﻧﻴﺶ را ﮔﺮد ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﮑﺎﺗﺒﺎت هﻨﺮی دﯾﻮﯾﺪ ﺛﻮرو‪ ،‬وﯾﺮاﺳﺘﻪ ی واﻟﺘﺮ هﺎردﯾﻨﮓ و ﮐﺎرل ﺑﻮد)‪ ( ١٩٧۵ ، ١٩۵٨‬ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮدارﻧﺪﻩ ی ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﺎﻣﻪ هﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺎ زﻣﺎن وﯾﺮاﯾﺶ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫هﺎی درﯾﺎﻓﺘﯽ ﺗﻮﺳﻂ وی را ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺎﻣﻪ و ﻧﻘﺪ ﺁﺛﺎر‪ :‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ ﭘﻴﺮاﺳﺘﻪ و ﻣﻨﻘﺢ او ﺗﻮﺳﻂ واﻟﺘﺮ هﺎردﯾﻨﮓ ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻨﻮان " اﯾﺎم هﺎﻧﺮی ﺛﻮرو" )‪ ، ١٩۶۵‬ﻧﺴﺨﻪ ﺗﮑﻤﻴﻠﯽ ‪ ( ١٩٨٢‬ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺎﻣﻪ ی ﻗﺒﻞ از ﺁن هﻨﻮز هﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ی هﺎﻧﺮی اس‪.‬‬
‫ﮐﻨﺒﯽ ﺑﻨﺎم " ﺛﻮرو" ) ‪ ، ١٩٣٩‬وﯾﺮاﯾﺶ ﺟﺪﯾﺪ در ‪ ( ١٩۶۵‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ " .‬ﺛﻮروی ﺟﻮان " و "‬
‫ﻓﺼﻞ هﺎی ﺛﻮرو " اﺛﺮ " رﯾﭽﺎرد ﻟﺒﻮو " ﮐﺎرﺑﺮدهﺎﯾﯽ از ﺗﺌﻮری رواﻧﮑﺎوی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮ روی زﻧﺪﮔﯽ و رواﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ وی هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﯾﻠﻴﺎم ال‪ .‬هﻮارث‪ ،‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ ی " ﮐﺘﺎب‬
‫ﮐﻨﮑﻮرد" )‪ ،( ١٩٨٢‬زﻧﺪﮔﯽ ﺛﻮروی ﻣﻮﻟﻒ را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﺛﺮ ﺷﺮﻣﺎن ﭘﻞ ﺑﻨﺎم "‬
‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ – ﺳﻴﺮ اﻧﻔﺴﯽ ﺛﻮرو" )‪ (١٩۵٨‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺎداﻧﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺎ ارزﺷﯽ‬
‫ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ ﺁﯾﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اوﻟﻴﻪ ﺑﺮروی " واﻟﺪن" ﺑﺼﻮرت ﻣﻨﻔﺮد‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﭼﺎرﻟﺰ ﺁر‪.‬‬
‫اﻧﺪرﺳﻮن در ﮐﺘﺎب" ﺣﻠﻘﻪ ﺟﺎدوﺋﯽ واﻟﺪن " )‪ ( ١٩۶٨‬و ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﺘﻨﻠﯽ ﮐﺎول ﺗﺤﺖ‬
‫ﻧﺎم " ﻣﻌﺎﻧﯽ واﻟﺪن " )‪ ، ١٩٧٢‬ﻧﺴﺨﻪ ﺗﮑﻤﻴﻠﯽ ‪ ( ١٩٨١‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻧﻮﺷﺖ‬
‫* ‪Transcendentalism‬‬
‫دارای ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪٨٧‬‬

‫وﺑﺴﺘﺮ‪ -١ :‬اﻟﻒ‪ :‬ﮔﺮاﯾﺶ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﯾﺎ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﮐﺎﻧﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روی ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﻴﺸﻴﻨﯽ داﻧﺶ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﯾﺎ‬
‫وﯾﮋﮔﯽ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪ :‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ای ﮐﻪ ﻣﺪﻋﯽ ﺗﻘﺪم ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ وﺣﺲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )ﺷﻬﻮد( ﺑﺮ ﻣﺎدﻩ و ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺳﺖ ﺑﺨﺼﻮص ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻤﯽ ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺣﻀﻮر ﺧﺪا در درون اﻧﺴﺎن ﺑﻤﻨﺰﻟﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﻘﻴﻘﺖ و راهﻨﻤﺎی ﻋﻤﻞ ﺗﺄﮐﻴﺪ دارد‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﮐﻴﻔﻴﺖ ﯾﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮﺗﺮی ﮔﺮاﯾﯽ ﺑﺨﺼﻮص اﯾﺪﻩ ﺁﻟﻴﺴﻢ ﯾﺎ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺑﺼﺮی ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ‪.‬‬
‫ﻟﺮﻧﺮز‪ :‬ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻦ از ﺣﺪود داﻧﺶ ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ‪ ،‬ﯾﺎ ﺧﺮدﺑﺸﺮی‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋﻩ ﺑﻄﺮﯾﻘﯽ رﻣﺰﺁﻟﻮد ﯾﺎ ﻣﺬهﺒﯽ‪ :‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ای ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪﻩ هﺎی ﻓﺮاﺗﺮ از ﺧﺮدﺑﺸﺮی و اهﻤﻴﺖ وﺟﻮد روﺣﺎﻧﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ وﺟﻮد ﻣﺎدی ﺗﺄﮐﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ‪ Transcendental Meditation‬ﯾﺎ ‪ TM‬روﺷﯽ اﺳﺖ هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺗﺄﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻞ و ﺁراﻣﺶ ﮐﻪ از هﻨﺪوﮔﺮی‬
‫ﻧﺸﺄت ﻣﯽ ﮔﻴﺮد وﺗﮑﺮار ﻣﮑﺮر ﯾﮏ ﻋﺒﺎرت ﺧﺎص را ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﺎر ﻻزم ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﯽ ﺑﯽ ﺳﯽ‪ -١ :‬ﭼﻴﺰی ﮐﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻨﺪﻧﺖ اﺳﺖ ﺧﺎرج از ﺣﺪود ﻋﺎدی وﺟﻮد دارد ﯾﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﺘﺮاز ﭘﺪﯾﺪﻩ هﺎی‬
‫دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺪﯾﺪﻩ ای ﭘﺪﯾﺪﻩء دﯾﮕﺮی را ﺗﺮاﻧﺴﻨﺪ ﮐﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ دﯾﮕﺮی ﻣﺤﺪود ﻧﻤﯽ ﺷﻮد واﻏﻠﺐ‬
‫ﻣﺜﻼ هﻨﺮ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ را (‪.‬‬
‫ً‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮ اﺳﺖ )‬
‫‪ -٢‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﯾﺎ اﯾﺪﻩ ی ﺗﺮاﻧﺴﻨﺪﻧﺘﺎل ‪ :‬ﺑﺮاﺳﺎس ﭘﺪﯾﺪﻩ هﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﺎدی اﻧﺪ و ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﺪﻻل ﻋﺎدی ﮐﺸﻒ ﯾﺎ ﻓﻬﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ی روﺣﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ زﯾﺒﺎﺋﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ازﯾﻦ ﻧﻮع اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺁﮐﺴﻔﻮرد رﯾﻔﺮﻧﺲ‪ :‬ﮔﺮوهﯽ از ﻓﻼﺳﻔﻪ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن اﯾﺪﻩ اﻟﻴﺴﺖ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﺳﺪﻩ ﻧﻮزدﻩ ﮐﻪ ﺧﻮد را هﻮادار‬
‫ﮐﺎﻧﺖ وﺷﻠﻴﻨﮓ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﯾﺪﻩ هﺎی اﻓﻼﻃﻮﻧﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻴﻦ و ﻣﺘﺮﺟﻤﻴﻦ ﻣﺘﻮن ﻓﻠﺴﻔﯽ در اﯾﺮان‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻬﺎدﻩ هﺎی ﺑﺴﻴﺎری را ﺑﺮای اﯾﻦ واژﻩ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫هﻴﭻ ﯾﮏ ﺗﻮﺿﻴﺢ دهﻨﺪﻩ ی ﻣﺒﺎﻧﯽ اﻧﺪﯾﺸﮕﯽ ﻧﺤﻠﻪ ی ﻧﻴﻮاﻧﮕﻠﻨﺪی اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎﻩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻌﻼﯾﯽ‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺬهﺐ ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺗﺮاﻓﺮازﻧﺪﻩ ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺗﺮاﮔﺬرﻧﺪﻩ ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺣﮑﻤﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﺁﯾﻴﻨﯽ‪ ،‬ﻓﺮازش ﺟﻮﺋﯽ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻖ ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮی ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺗﻨﺰﻩ ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﻓﺮاروﻧﺪﮔﯽ‬
‫هﺴﺘﯽ‪ ،‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﺮﺗﺮ‪ ،‬اﺛﻴﺮی ﮔﺮاﯾﯽ‪ ،‬اﻋﺘﻼﺋﻴﻮن و اﺳﺘﻌﻼﺋﻴﺎن‪ ..................،‬ازﯾﻦ دﺳﺖ اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ‪ -١‬ب وﺑﺴﺘﺮ‪ ،‬ﺷﻬﻮدﮔﺮاﯾﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻬﺎدﻩ اﯾﻦ ﮔﺮاﯾﺶ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬
‫راﻟﻒ واﻟﺪو اﻣﺮﺳﻮن ﻓﻴﻠﺴﻮف وﺷﺎﻋﺮ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ) ﺗﻮﻟﺪ‪ ( ١٨٨٢ – ١٨٠٣‬ﻣﺒﺪع اﯾﻦ ﻧﺤﻠﻪ ﻓﮑﺮی در ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫‪٨٨‬‬

‫ﺟﺴﺘﺎری‬
‫ُ‬
‫درﺑﺎرﻩی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫)رﻓﻊ اﺑﻬﺎم از ﻳﮏ ﻣﻔﻬﻮم(‬

‫ﺑﻬﺮام ﻣﺤﻴﯽ‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ‪ ٣٠‬ﺧﺮداد ‪١٣٨٢‬‬
‫]‪[iran emrooz © 1998 - 2002‬‬
 ‫‪٨٩‬‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫از ﭼﻨﺪی ﭘﻴﺶ ﻣﻮﺿﻮع »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ روﻳﮑﺮدی ﺑﺮای ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﻬﺎ و اﺷﮑﺎل‬
‫ﭘﻴﮑﺎر ﺳﻴﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮون رﻓﺖ از وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬وارد ارزﻳﺎﺑﯽهﺎ و ﺗﺤﻠﻴﻞهﺎی‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از دﺳﺖ اﻧﺪرﮐﺎران ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻗﺼﺪ و ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺤﺚهﺎی ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ روز و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺎﮐﺘﻴﮑﻬﺎ و روﺷﻬﺎی ﻣﺒﺎرزﻩی ﺳﻴﺎﺳﯽ در اﻳﺮان را ﻧﺪارم‪.‬‬
‫هﺪف ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺎرغ از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻬﺎ‪ ،‬از ﻣﻔﻬﻮم »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﺎی راﻳﺞ ﺁن در ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﯽ اﻣﺮوزﻳﻦ ـ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁن‬
‫ﭘﻴﺸﺪاورﻳﻬﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ وﺟﻮد دارد ـ رﻓﻊ اﺑﻬﺎم ﮐﻨﻢ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺤﺚ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺮ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻔﻬﻮم »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« از دﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ و ﻧﺸﺎن دادن‬
‫اﺻﻮل و ارﮐﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮدﻩی ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺘﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از هﻤﻴﻦ رو‪،‬‬
‫ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﺑﺤﺚ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪی »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« و ﺑﺴﺘﺮ ﺗﺎرﻳﺨﯽ‬
‫ﻇﻬﻮر ﺁن و ﺻﻮرﺗﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮوز ﺁن‪ ،‬ﺗﻼش ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد‪ ،‬درک از‬
‫اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم را ﺷﻔﺎف ﺗﺮ ﺳﺎزم‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮی در اﻳﻦ ﻣﻮرد‬
‫ﮐﻪ ﺁﻳﺎ ﻣﯽﺗﻮان وﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ روش ﻣﻘﺎوﻣﺖ و اﻋﺘﺮاض را در اﻳﺮان ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪،‬‬
‫ﻧﺨﻮاهﻢ ﮐﺮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ وارد ﺷﺪن در ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺤﺜﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﺎت و ﻣﻮاد دﻳﮕﺮی را ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ در ﻧﻮﺷﺘﻪی ﺧﻮد‪ ،‬ﻋﻤﺪﺗﺎ" ﺗﻼش‬
‫ﺧﻮاهﻢ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻧﺸﺎن دهﻢ ﮐﻪ در درک ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ«‬
‫در ﻏﺮب‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺎﻳﮕﺎهﯽ ﻧﺪارد و اﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩی ﻣﺒﺎرزﻩی ﺳﻴﺎﺳﯽ در اﺷﮑﺎل‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ـ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺑﺤﺚ اﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮدن ﺁن در ﺣﻮزﻩی ﻧﻈﺮی ـ ﻋﻤﻮﻣﺎ" ﺷﻴﻮﻩای از ﻣﻨﻈﺮ‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺸﺮوع و از ﺟﻨﺒﻪی ﻣﺮدﻣﺴﺎﻻراﻧﻪ‪ ،‬در راﺳﺘﺎی ژرﻓﺶ دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻟﺬا‬
‫»ﺷﻴﻮﻩای ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪ« و ﻧﻴﺰ »ﻳﮑﯽ از اﺟﺰای ﺟﻤﻬﻮرﻳﻬﺎی ﻣﺪرن« ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬
 ‫‪٩٠‬‬

‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ )ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ = ‪ (Ziviler Ungehorsam‬و )اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ = ‪civil‬‬
‫‪ (disobedience‬هﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﻟﻐﻮی ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺁﻧﺎﮐﺎوی اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ« در ﻧﻘﻄﻪی ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫»اﻃﺎﻋﺖ« ﻳﺎ »ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮی« )‪ (Gehorsam‬ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﻣﻔﺎهﻴﻢ ﮐﻠﻴﺪی ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻗﺪرت‬
‫اﺳﺖ )‪ ،(١‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺳﺮﭘﻴﭽﯽ از دﺳﺘﻮرات و اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﺮدن از ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﻴﺮد‪ .‬اﺻﻄﻼح ‪ Zivil‬از واژﻩی ﻻﺗﻴﻨﯽ ‪ civis‬ﮐﻪ در ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﻌﺎدل »ﻣﺪﻧﯽ« را‬
‫ﺑﺮای ﺁن ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی »ﺷﻬﺮوﻧﺪی« اﺳﺖ و در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح در زﺑﺎن‬
‫ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﻣﻌﻨﺎی »ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﯽ« و ﻧﻴﺰ »ﺁداب داﻧﯽ« را ﺗﺪاﻋﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬در زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ‬
‫از ﭼﻨﻴﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻨﺎﻳﯽ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﯽرود و ﻣﻌﻨﯽ »ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪ« و »ﻣﺆدﺑﺎﻧﻪ« را ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﯽرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﺗﻮﺿﻴﺢ واژﻩ ﻧﺎﻣﻪای »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮﻟﺒﻨﺪی زﻳﺮ ﺑﺮ ﻣﯽﺧﻮرﻳﻢ‪» :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﺑﺎ اﺗﮑﺎء ﺑﺮ اﺑﺰار ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ‪ ،‬در راﺳﺘﺎی‬
‫ﺳﺮﭘﻴﭽﯽ ﻋﻠﻨﯽ و اﻋﻼم ﺷﺪﻩ از ﻓﺮاﻣﻴﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم هﻨﺠﺎر و ﻳﺎ ﺁﻣﻮزﻩای ﻣﺎﻓﻮق ﺻﺎدر‬
‫ﺷﺪﻩ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﺎﻣﺸﺮوع ﻣﯽﺁﻳﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺣﮑﻢ ﻳﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﻘﺘﺪراﻧﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻣﯽدهﺪ« )‪.(٢‬‬

‫ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺴﻴﺎری از ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻳﮑﯽ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒهﺎ را‬
‫در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم‪» ،‬ﺟﺎن راوﻟﺰ« ﻣﺘﻔﮑﺮ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ و ﻓﻴﻠﺴﻮف اﺧﻼق و ﺣﻖ‪ ،‬در ﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﻧﻈﺮﻳﻪی ﻋﺪاﻟﺖ« اراﺋﻪ دادﻩ اﺳﺖ‪» .‬راوﻟﺰ« ﻣﯽﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬
‫»ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺧﻮد را در ﮐﻨﺸﯽ ﻋﻠﻨﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ و وﺟﺪاﻧﯽ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻐﺎﻳﺮ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﻌﻤﻮﻻ" ﺑﺎ هﺪف ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺘﺠﻠﯽ‬
‫ﻣﯽﺳﺎزد«)‪» .(٣‬راوﻟﺰ« ﺑﺮای ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺑﻮدن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺳﻪ ﭘﻴﺶ ﺷﺮط ﻗﺎﺋﻞ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻨﮑﻪ اﻋﺘﺮاض ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاردی از ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﺁﺷﮑﺎر‬
‫ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ اﻳﻨﮑﻪ هﻤﻪی اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ دﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﭘﻴﺮوزی دارد‪ ،‬ﻗﺒﻼ"‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﻮم اﻳﻨﮑﻪ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن‬
 ‫‪٩١‬‬

‫اﺑﻌﺎدی ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﻴﺮد ﮐﻪ ﮐﺎرﮐﺮد ﻧﻈﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮﻩ اﻧﺪازد)‪.(۴‬‬

‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬هﻢ در ﺗﻌﺮﻳﻒ واژﻩ ﻧﺎﻣﻪای و هﻢ در اﻳﻀﺎح »راوﻟﺰ« از‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻣﺮ »ﺧﺸﻮﻧﺖ ﭘﺮهﻴﺰی«‪ ،‬از ﻋﻨﺎﺻﺮ و ارﮐﺎن اﺻﻠﯽ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ از ﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺮای ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫هﻤﻴﻦ وﻳﮋﮔﯽ‪ ،‬ﺣﺘﺎ از »ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺟﻮﻳﯽ ﻣﻄﻠﻖ« در اﻗﺪام ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻳﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻳﺎدﺁور‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ‪» :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﺴﺎﻻری )دﻣﮑﺮاﺳﯽ( در ﺗﻀﺎد ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺁن در راﺑﻄﻪای ﺗﻨﺶ زا ﻗﺮار دارد‪ .‬وﻟﯽ در هﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺟﻮﻳﯽ ﻣﻄﻠﻖ‪ ،‬ﺟﺰء‬
‫ﻻﻳﻨﻔﮏ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽﺁﻳﺪ« )‪.(۵‬‬

‫»ﺗﺌﻮدور اﺑﺮت«‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﺮﻟﻴﻦ‪ ،‬ﻳﮑﯽ از ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﻣﻮرد ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ و ﺳﺎﻳﺮ اﺷﮑﺎل اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﺟﻨﺒﺸﻬﺎی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬
‫ژرف و ﮔﺴﺘﺮدﻩای ﺻﻮرت دادﻩ و ﺁﺛﺎر و ﻧﻮﺷﺘﻪهﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫»اﺑﺮت« ﺑﺮای ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺳﻪ ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺎﺳﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﭘﺮهﻴﺰی‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮی و ﻣﺤﺪودﻳﺖ‪ .‬او ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ‪١» :‬ـ اﻗﺪام ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺎﻳﺪ در درﺟﻪی اول ﻏﻴﺮﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ )‪ (non-violent‬ﺑﺎﺷﺪ‪٢ .‬ـ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮف اﻗﺪام ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻄﻮر ﻓﺮدی و ﺟﻤﻌﯽ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪٣ .‬ـ ﭼﻨﻴﻦ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺪﻳﻞهﺎی ﺳﺎزﻧﺪﻩای اراﺋﻪ دهﺪ‪.(۶) « .‬‬
‫»اﺑﺮت« ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ اهﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺهﺎ ﻣﯽﭘﺮدازد و در ﻣﻮرد ﺿﺮورت‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﭘﺮهﻴﺰی در اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ هﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی دﻳﮕﺮ اﻧﺘﻈﺎر دارد ﺑﺮای ﻧﺪای وﺟﺪان ﺧﻮد اﺣﺘﺮام‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺎن ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﺎ در ﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﯽ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﯽ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﺣﻘﻮﻗﯽ اﻳﺠﺎﺑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮐﺎﻧﺖ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﻣﺎﺗﻘﺪم ﻳﺎ ﭘﺮﺗﻮم )‪ (a priori‬وﺟﻮد دارد و‬
‫اﺳﺘﺜﻨﺎﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺧﻼﻗﯽ اﻧﺘﻈﺎر دارد ﮐﻪ ﻣﺎ اﻧﺴﺎن را هﻤﻮارﻩ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ‬
‫»ﻏﺎﻳﺖ ﺑﺎﻟﺬات ﻳﺎ ﻓﯽ ﻧﻔﺴﻪ« )‪ (sich selbst Zweck an‬ﺑﻨﮕﺮﻳﻢ و ﺑﺎ او ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎر‬
‫ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﻏﻴﺮﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﺎ اﺗﮑﺎء ﺑﺮ دﻻﻳﻞ‬
 ‫‪٩٢‬‬

‫اﺧﻼﻗﯽ از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﻳﻢ‪ ،‬زﻳﺮا هﺮ ﺁﻳﻨﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ را ﺑﮑﺸﻴﻢ‪ ،‬از اﺣﺘﺮام ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ‬
‫»ﻏﺎﻳﺖ ﺑﺎﻟﺬات« دﺳﺖ ﮐﺸﻴﺪﻩ اﻳﻢ‪» .‬اﺑﺮت« هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮی را از اﺟﺰای‬
‫ﻣﻬﻢ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬او در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪی اﻋﺘﺮاﺿﺎت و اﻗﺪاﻣﺎت ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ زدو ﺧﻮرد و ﺧﺴﺎرات ﻣﺎﻟﯽ و ﺁﺳﻴﺒﻬﺎی ﺟﺎﻧﯽ ﺗﻈﺎهﺮ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن و اﻓﺮاد ﭘﻠﻴﺲ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﮐﻪ ﻟﺰوﻣﺎ" ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺁﺷﻮﺑﮕﺮان و ﺑﻠﻮاﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﭘﺬﻳﺮش ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻗﺪاﻣﺎت ﺧﻮﻳﺶ ﺳﺮ‬
‫ﺑﺎز ﻣﯽزﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺁﮐﺘﻮرهﺎی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻃﺮﻓﺪار ﻗﺎﻧﻮن و ﻧﻈﻢ در ﮐﻞ ﺁن ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻋﺘﺮاض ﺁﻧﺎن ﺻﺮﻓﺎ" ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻳﺎ‬
‫ﻗﺎﻋﺪﻩی ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻘﺾ ﺁن‪ ،‬ﺧﻄﺮی را ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻓﻊ ﮐﺮد‪ .‬ﻧﮑﺘﻪی دﻳﮕﺮی ﮐﻪ »اﺑﺮت« ﺑﻪ ﺁن ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻗﺪام‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬او ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﺪ ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﯽ وﺟﻮد دارد ﻣﻴﺎن‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ اﻗﺪاﻣﯽ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﯽ ﺗﺪرﻳﺠﯽ ﻳﺎ‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ در ﺑﺨﺸﯽ از ﻧﻈﺎم ﻣﻮﺟﻮد و ﻗﻮاﻧﻴﻨﯽ ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ و اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ هﺪف‬
‫ﺑﺮاﻧﺪازی و اﻳﺠﺎد ﻧﻈﻢ ﺟﺪﻳﺪی را در ﮐﻞ ﺁن دﻧﺒﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(٧‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت‪ ،‬ﺁﺷﮑﺎر ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در درک ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﻏﺮﺑﯽ‪ ،‬هﻢ‬
‫اﻗﺪاﻣﯽ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ‪ ،‬هﻢ اﺻﻼح ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮ اﻧﻘﻼﺑﯽ و هﻢ ﻣﺘﻤﺪﻧﺎﻧﻪ و ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫»ﻳﻮرﮔﻦ هﺎﺑﺮﻣﺎس«‪ ،‬ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻧﺎﻣﯽ ﺁﻟﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮐﺮات ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﺧﺺهﺎﻳﯽ ﮐﻪ او از ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻣﯽدهﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﺣﺎﺋﺰ اهﻤﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ »هﺎﺑﺮﻣﺎس«‪» :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻋﺘﺮاﺿﯽ از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺸﺮوع اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺁن ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎورهﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات و‬
‫ﻋﻼﻳﻖ ﺷﺨﺼﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ هﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺟﻤﻌﯽ و ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻤﺪ ﻳﮑﯽ از هﻨﺠﺎرهﺎی ﺣﻘﻮﻗﯽ را ﻧﻘﺾ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮی و‬
‫اﻃﺎﻋﺖ از ﮐﻞ ﻧﻈﻢ ﺣﻘﻮﻗﯽ را ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﻗﺮار دهﺪ‪ .‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺁﻣﺎدﻩی ﭘﺬﻳﺮش‬
‫ﭘﻴﺎﻣﺪهﺎی ﺧﺪﺷﻪ دار ﮐﺮدن هﻨﺠﺎر ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن را اﻗﺪاﻣﯽ ﻧﻤﺎدﻳﻦ‬
‫)ﺳﻤﺒﻠﻴﮏ( ﻣﯽﻓﻬﻤﺪ‪ .‬ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﻮدن اﺑﺰار اﻋﺘﺮاض در ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻧﺎﺷﯽ‬
 ‫‪٩٣‬‬

‫از هﻤﻴﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ« )‪.(٨‬‬

‫»هﺎﺑﺮﻣﺎس« ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﭘﻴﺶ ﻣﯽرود ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را »ﺳﻨﮓ ﻣﺤﮏ ﺑﻠﻮغ ﻧﻈﺎم‬
‫دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ« ارزﻳﺎﺑﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬وی در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﮏ ﻧﻈﺎم‬
‫دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ اﻣﺮی ﻣﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺨﯽ ﻧﻪ‬
‫ﺣﻘﻮﻗﯽ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻣﯽدهﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ »هﺎﺑﺮﻣﺎس«‪ ،‬ﻳﮏ ﻧﻈﺎم ﻣﺪرن دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ‬
‫ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻧﻪ ﻓﻘﻂ از درﺟﻪی ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺘﯽ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬دوﻟﺖ دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ از‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ هﻤﻮارﻩ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺮس از ﮐﻴﻔﺮ‪ ،‬از ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺒﻌﻴﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺁﻧﺎن ﻣﯽﺑﺎﻳﺪ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺑﻄﻮر داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و در ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻔﻊ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬از ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺣﺘﺎ در ﻧﻈﺎم دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن‪،‬‬
‫اﻣﮑﺎن ﺧﻄﺎ در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺸﺮوع و ﻟﺬا ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪ ﻧﺎﻣﺸﺮوع وﺟﻮد دارد‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ اﻣﮑﺎن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دوﻟﺖ دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮد ﮐﻪ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻣﺮی ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺘﻌﺎرف ﮐﻠﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ)‪» .(٩‬هﺎﺑﺮﻣﺎس«‬
‫ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ‪ » :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺟﺰء ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎض ﻳﮏ ﻓﺮهﻨﮓ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﻎ ﺗﻌﻠﻖ دارد ﮐﻪ دوﻟﺖ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﺶ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮی را ﺑﻪ دﻻﻳﻠﯽ ﻏﻴﺮ از ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺁﺷﮑﺎر ﻧﻈﻢ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ«‬
‫)‪ .(١٠‬از هﻤﻴﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ »ﻳﻮرﮔﻦهﺎﺑﺮﻣﺎس« اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« را ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در ﻧﻈﺎﻣﻬﺎی ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽداﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻌﺒﻴﺮات ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ از ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬در دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازان ﺟﻨﺒﺸﻬﺎ و‬
‫اﺑﺘﮑﺎرات ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﻧﻴﺰ روﺑﺮو ﻣﯽﺷﻮﻳﻢ‪» .‬ﺟﻮ ﻻﻳﻨﻦ« از رهﺒﺮان اﺑﺘﮑﺎر ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺑﺮای‬
‫ﺻﻠﺢ وﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ در ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﺷﮑﻞ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪای از‬
‫ﺗﻈﺎهﺮات اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬وی ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ‪» :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﻋﻼﻣﻴﻪی ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪاﻧﯽ ﺳﺎدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﺟﻨﺠﺎﻟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ در ﻳﮏ ﻓﺮهﻨﮓ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺧﺮد‪ ،‬اﺟﺎزﻩ ﻧﺪارﻳﻢ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫روﺷﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮی ﻧﻈﺮ و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاری ﺑﺮ روی اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
 ‫‪٩۴‬‬

‫ﺟﺮم ﺗﻠﻘﯽ ﮐﻨﻴﻢ« )‪» .(١١‬ﻻﻳﻨﻦ« ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﻣﺮﺣﻠﻪای از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺮدﻣﯽ‬
‫ﻣﯽداﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻖ ژرﻓﺶ روﻧﺪی دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ را ﮐﻪ از ﻣﺮاﺣﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻋﺒﻮر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﯽﮔﺬارد‪ .‬او ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺗﺎ ﺑﺮوز ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺳﻪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻳﻢ‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺮﺣﻠﻪی ﺑﺤﺚهﺎ و ﮔﻔﺘﮕﻮهﺎ و‬
‫ﮔﺮدهﻤﺎﻳﯽهﺎ ﺑﺮای ﺷﮑﻞ ﮔﻴﺮی ﻧﻈﺮ‪ .‬دوم‪ ،‬ﻣﺮﺣﻠﻪی ﻧﺎﻣﻪهﺎی اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﺳﺮﮔﺸﺎدﻩ‬
‫ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻧﻬﺎدهﺎی ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ و دوﻟﺖ و ﺟﻤﻊ ﺁوری اﻣﻀﺎ و ﻃﻮﻣﺎر از ﻣﺮدم‪ .‬ﺳﻮم‪،‬‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪی ﺗﻈﺎهﺮات و ﻣﻴﺘﻴﻨﮕﻬﺎی اﻋﺘﺮاﺿﯽ‪ .‬و ﺳﺮاﻧﺠﺎم در واﭘﺴﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪی ﭼﻬﺎرم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪.(١٢‬‬

‫ﺗﻼﺷﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬ﻋﺎﻟﻤﺎن دﻳﻨﯽ و ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺮای‬

‫اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﺑﻪ ﻋﺮﻓﯽ در روﻧﺪ دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ اﻋﻤﺎل ارادﻩی ﻣﺮدم ـ ﺑﻮﻳﮋﻩ در‬
‫ﺳﻨﺖ اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ و ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ـ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬رﻳﺸﻪ در اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪی دردﻧﺎک ﻧﻈﺎﻣﻬﺎی‬
‫دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ دارد ﮐﻪ ﺣﺘﺎ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎی اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺰ ﮔﺎهﯽ ﻣﺮﺗﮑﺐ‬
‫ﺧﻄﺎهﺎی ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎی ﺟﻨﺎﻳﺘﮑﺎراﻧﻪ روی ﻣﯽﺁورﻧﺪ‪ .‬ﺑﻤﺒﺎران‬
‫اﺗﻤﯽ ﺷﻬﺮهﺎی هﻴﺮوﺷﻴﻤﺎ و ﻧﺎﮔﺎزاﮐﯽ‪ ،‬ﺟﻨﮓ وﻳﺘﻨﺎم و ﻏﻴﺮﻩ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺒﻬﮑﺎراﻧﻪای ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﮑﻮﻣﺘﻬﺎی دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ و ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩی ﻣﺮدم ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬از هﻤﻴﻦ رو در اﻳﻦ‬
‫ﮐﺸﻮرهﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺳﺎزوﮐﺎری ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺰاﻳﻨﺪﻩی ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﺑﺮ‬
‫روﻧﺪ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬاری ﺗﺄﻣﻴﻦ و ﺑﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖهﺎی ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺪی‬
‫ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎهﯽ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬

‫اﺻﻄﻼح ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺎم هﻨﺮی دﻳﻮﻳﺪ ﺛﻮرو )‪ (David Thoreau Henry‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‬
‫و ﺗﺎرﻳﺨﺪان ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﻮردﻩ اﺳﺖ‪» .‬ﺛﻮرو« در ﺳﺎل ‪ ١٨١٧‬در اﻳﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻳﺎﻟﺖ در اواﺋﻞ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ ﻳﮑﯽ از ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫و ﻣﺘﺮﻗﯽ ﺗﺮﻳﻦ اﻳﺎﻟﺖهﺎی ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎی ﻓﮑﺮی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪای ﭼﻮن ﻓﻴﻠﺴﻮف‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ اﻣﺮﺳﻮن )‪ (Ralph Waldo Emerson‬و ﺷﺎﻋﺮان و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن هﻢ ﻋﺼﺮ او‪،‬‬
‫در هﻤﻴﻦ اﻳﺎم در ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺷﻨﻔﮑﺮی درﺑﺎرﻩی اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ ﺑﺮای اﻟﻐﺎء ﺑﺮدﻩ داری و‬
 ‫‪٩۵‬‬

‫ﺗﻌﻄﻴﻞ اﻧﺠﻤﻦهﺎی دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﮐﻤﻮﻧﻬﺎی ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺮای اﻋﻤﺎل ارادﻩی‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان و اﻳﺠﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪای ﻧﻮﻳﻦ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪» .‬ﺛﻮرو« ﭘﺲ از‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺗﺤﺼﻴﻼت ﺧﻮد درهﺎروارد )‪ ،(١٨٣٧‬ﺑﻪ ﻳﮑﯽ از اﻳﻦ ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺷﻨﻔﮑﺮی راﻩ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎرن هﻤﻴﻦ اﻳﺎم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ای‪» ،‬ﺛﻮرو« را واﻣﯽ دارد ﺗﺎ رﺳﺎﻟﻪای درﺑﺎرﻩی‬
‫ﻧﻮﻋﯽ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﻮاﻧﻴﻦ دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ رﺷﺘﻪی ﺗﺤﺮﻳﺮ درﺁورد ﮐﻪ‬
‫اﻣﺮوزﻩ از ﺁن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﺑﺎب »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« ﻳﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁن‬
‫ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺎﻩ ژوﻳﻴﻪی ﺳﺎل ‪ ١٨۴۶‬روزی »ﺛﻮرو« در راﻩ‬
‫ﻣﻨﺰل‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎﻣﻮر دوﻟﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل وﺻﻮل ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻬﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺄﻣﻮر ﺑﻪ »ﺛﻮرو« ﻳﺎدﺁوری ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ از ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وی‬
‫هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ »ﺛﻮرو« ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ دﭼﺎر ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ او ﭘﻮل ﻗﺮض دهﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺧﻮد را ﺑﭙﺮدازد‪» .‬ﺛﻮرو« ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‪،‬‬
‫هﻢ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﺄﻣﻮر دوﻟﺖ را رد ﻣﯽﮐﻨﺪ و هﻢ ﺑﻪ او اﻋﻼم ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﻴﺎت‬
‫ﻧﺨﻮاهﺪ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ او را ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﺮای ﻳﮏ روز در زﻧﺪان ﻧﮕﺎﻩ‬
‫ﻣﯽدارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺁن ﺑﻪ ﻗﻴﺪ ﺿﻤﺎﻧﺖ ﺁزاد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪی »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ«‪» ،‬ﺛﻮرو« را ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ واﻣﯽ دارد و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪی ﻣﻘﺎﻟﻪای در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻮﺷﺘﻪ و‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ در ﺁن زﻣﺎن ﺑﺎ واﮐﻨﺶ ﭼﻨﺪاﻧﯽ روﺑﺮو ﻧﻤﯽﮔﺮدد‪.(١٣) .‬‬

‫ﺑﻌﺪهﺎ »ﺛﻮرو« از ﻧﻈﺮ ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﮔﺮوهﻬﺎی رادﻳﮑﺎﻟﯽ ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻄﻮر‬

‫ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺮدﻩ داری ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬درﮔﻴﺮی ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ در وﻳﺮﺟﻴﻨﻴﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ و اﻋﺪام دوﺳﺖ ﻧﺰدﻳﮏ او»ﺟﺎن ﺑﺮاون« رهﺒﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ‪،‬‬
‫ﺷﻮک رواﻧﯽ ﻋﻤﻴﻘﯽ ﺑﻪ »ﺛﻮرو« وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬او در ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻗﺪاﻣﺎت دوﺳﺘﺶ »ﺟﺎن‬
‫ﺑﺮاون« دﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﯽزﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪی ﭘﺎﻳﺎن ﺑﺮرﺳﯽهﺎی او‬
‫در ﻣﻮرد »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻮﺷﺘﻪهﺎی ﻣﺘﺄﺧﺮ‪» ،‬ﺛﻮرو« ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻋﺪام‬
‫دوﺳﺘﺶ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدی در اﻳﺪﻩهﺎی اوﻟﻴﻪی ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬ﺁن دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎ را اﻣﺮوز دﻳﮕﺮ‬
‫در ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ارزﻳﺎﺑﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در هﺮ ﺻﻮرت‪» ،‬ﺛﻮرو« ﺑﻌﺪهﺎ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻋﺮﺻﻪی ﺧﻮدداری از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﻮزﻩی ﺗﺤﺮﻳﻢ‬
 ‫‪٩۶‬‬

‫ﻧﺸﺮﻳﺎﺗﯽ ﮐﻪ از ﺑﺮدﻩ داری دﻓﺎع ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﻨﮓ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﮑﺰﻳﮏ‪ ،‬ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﮐﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ ﺑﺮای اﺳﺘﻌﻔﺎ دادن و ﺣﺘﺎ ﺟﺪاﻳﯽ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ از اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪﻩی‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻧﻴﺰ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪ‪» .‬ﺛﻮرو« در ﺳﺎل ‪ ١٨۶٢‬ﺑﺮ اﺛﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎری ﺳﻞ‪ ،‬در زادﮔﺎﻩ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ درﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻣﮑﺎن و ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺒﺴﻮط دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی »ﺛﻮرو« وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ﺑﻪ اﺷﺎرﻩای ﻣﺆﺟﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﻧﻮﺷﺘﻪی ﻳﺎدﺷﺪﻩ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫رﺳﺎﻟﻪای ﺑﺎ ﻳﮏ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﮑﺮی ﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ از ﺁن ﻧﻈﺮﻳﻪای ﻣﻨﺴﺠﻢ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی »ﺛﻮرو« را در ﻣﻮرد ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺪﻳﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد‪ :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﯽ ﻓﺮدی و ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ در ﺷﮑﻞ ﺧﻮدداری از‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت و ﺳﺮﭘﻴﭽﯽ از دﺳﺘﻮرات دوﻟﺘﯽ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ هﻨﮕﺎﻣﯽ‬
‫ﻣﻮﺟﻪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻃﺎﻋﺖ از دﺳﺘﻮر ﻳﺎدﺷﺪﻩ‪ ،‬از اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ‪ ،‬ﺑﯽ‬
‫ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺳﻮﻣﯽ را ﺑﻄﻠﺒﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎر ﻗﻀﺎوت در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮردی‪،‬وﺟﺪان‬
‫ﺷﺨﺼﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺪم ﻳﺎ اﺑﺰار ﻣﺤﺪودی ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫وﻟﯽ اﻓﺮادی ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﯽزﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﺎﻣﺪهﺎی ﮐﻴﻔﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺁن را‬
‫ﭘﺬﻳﺮا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻗﺪام ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻓﺮاﺧﻮاﻧﯽ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ از ﻃﺮف اﻗﻠﻴﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ دارای ﻓﺸﺎر ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﺑﺮ روی اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺼﻤﻴﻢ اﮐﺜﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﺎ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﮐﺜﺮﻳﺘﯽ ﺑﻄﻮر‬
‫دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﯽ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ دارد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺗﮏ‬
‫ﺗﮏ اﻓﺮاد واﻗﻊ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ )‪.(١۴‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪی ﺁﺧﺮ‪ ،‬روﺷﻦ ﻣﯽﺳﺎزد ﮐﻪ »ﺛﻮرو« اهﻤﻴﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎدﻩای ﺑﺮای ﻓﺮدﻳﺖ ﻗﺎﺋﻞ‬
‫ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ او ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮدﻳﺘﯽ را ﺑﻨﻴﺎد ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ارزﻳﺎﺑﯽ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮد از ﻧﻈﺮ »ﺛﻮرو«‪ ،‬ﻗﺪرﺗﯽ ﻋﺎﻟﯽ و ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر هﻤﺰﻣﺎن‪ ،‬ﺷﺎﻟﻮدﻩ‬
‫و ﻣﺮز هﻤﻪی ﻗﺪرﺗﻬﺎی ﺑﺮﺗﺮ را ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬در ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ دﺳﺘﻮر دوﻟﺘﯽ ﺑﺎ وﺟﺪان ﻓﺮد ﮐﻪ از‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻪای ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬در ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﻴﺮد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺷﮑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ‬
 ‫‪٩٧‬‬

‫ﺷﺪﻩی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻣﺮی ﻣﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ»ﺛﻮرو«‪ ،‬ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ و ﺁﺛﺎر ﻣﺮدی راﻩ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﻳﺪﻩی‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ را در ﻧﻴﻤﻪی اول ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ در ﺁﻓﺮﻳﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ‬
‫و ﻣﺒﺎرزﻩی رهﺎﻳﯽ ﺑﺨﺶ در ﺷﺒﻪ ﻗﺎرﻩی هﻨﺪ ﮔﺮﻩ زد و اﻧﻈﺎر ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻌﻄﻮف ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮد‪ ،‬ﮐﺴﯽ ﺟﺰ ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ﮔﺎﻧﺪی‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار هﻨﺪ ﻧﻮﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻧﺪی در ﺳﺎل ‪ ١٩۴٢‬در ﻧﺎﻣﻪای ﺑﻪ ﻳﮏ دوﺳﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن‬
‫رﺳﺎﻟﻪی »ﺛﻮرو« در ﻣﻮرد ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺁﻣﻮزﮔﺎر ﺧﻮد را ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻧﺪی در ﺳﺎل‬
‫‪ ١٩٠٧‬در ﻧﺸﺮﻳﻪای ﮐﻪ ﺧﻮد در ﺁﻓﺮﻳﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻬﺎﻳﯽ از‬
‫رﺳﺎﻟﻪی »ﺛﻮرو« را در ﻣﻘﺎﻟﻪای ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺧﻮد ﻣﻌﺮﻓﯽ و اهﻤﻴﺖ ﺁن را ﻣﺴﺘﺪل ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد و ﺗﺪرﻳﺠﺎ" دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ در ﺁن را ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪی هﻮاداران ﺧﻮد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫او ﺑﻌﺪهﺎ در ﻧﻮﺷﺘﻪهﺎی دﻳﮕﺮ ﺧﻮد‪ ،‬اﻳﻦ اﻳﺪﻩ را ﮔﺴﺘﺮش داد و در اﺷﺎراﺗﯽ ﻧﻈﺮی‬
‫درﺑﺎرﻩی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺁن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺴﺘﺎرهﺎﻳﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﺟﻤﻌﺒﻨﺪی ﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎ رﺳﺎﻟﻪای ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﺤﺖ هﻤﻴﻦ ﻋﻨﻮان در ﺁﺛﺎر ﮔﺎﻧﺪی روﺑﺮو ﻧﻤﯽﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی او در ﻣﻮرد ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬در اﻋﻼﻣﻴﻪهﺎ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪهﺎ و ﻓﺮاﺧﻮاﻧﻬﺎی او ﺑﻪ‬
‫ﮐﺮات ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻩ و در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎر او ﻣﻨﻌﮑﺲ اﺳﺖ )‪.(١۵‬‬

‫»ﺗﻮﻣﺎس ﻻﮐﺮ« ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ و دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی ﮔﺎﻧﺪی در زﻣﻴﻨﻪی ﺁن‪،‬‬

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﮋوهﺸﻬﺎی ﻣﻔﺼﻠﯽ زدﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ در اﻇﻬﺎرات ﮔﺎﻧﺪی در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ دارای دﻗﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ روﺑﺮو ﻧﻤﯽﺷﻮﻳﻢ‪ .‬اﮐﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ او در‬
‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ‪ ،‬در ﮐﻮران ﻣﺒﺎرزﻩ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺠﻴﻞ و ﻣﺴﺎﻓﺮت ﺑﺎ ﻗﻄﺎر و ﻳﺎ در‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻮﺗﺎﻩ اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻣﻴﺎن دو ﺁﮐﺴﻴﻮن ﺑﻪ رﺷﺘﻪی ﺗﺤﺮﻳﺮ درﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪» .‬ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫ﭘﺮهﻴﺰی« در دﻳﺪﮔﺎﻩ ﮔﺎﻧﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺎهﯽ ﻣﺮﮐﺰی دارد‪ .‬ﺑﺎرهﺎ‬
‫ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ او اﻗﺪاﻣﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮐﺸﻴﺪﻩ‪ ،‬زودﺗﺮ از ﻣﻮﻋﺪ ﻣﻘﺮر ﻗﻄﻊ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺎﻧﺪی »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺗﺎم« را‬
‫ﮔﻮﻧﻪای ﺷﻮرش ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻣﯽﻓﻬﻤﻴﺪ وﻟﯽ اذﻋﺎن ﻣﯽﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﭘﺮهﻴﺰ از ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫در هﺮ اﻗﺪاﻣﯽ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺎ در دﻳﺪﮔﺎﻩ ﮔﺎﻧﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
 ‫‪٩٨‬‬

‫ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺘﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوز از اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪای از اﻟﺘﻘﺎط‬
‫روﺑﺮو هﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋﻩ در ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﮔﺎﻧﺪی اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم را ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی »ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ«‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽﮔﻴﺮد‪ .‬اﻣﺎ اهﻤﻴﺖ ﮔﺎﻧﺪی در ﺁن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺎر در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻗﺪرت اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻗﻠﻤﺮوی ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت‬
‫ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎﻳﯽ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ در ﻧﺰد ﮔﺎﻧﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ »ﺛﻮرو« ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدهﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮد او ﮐﺎر‬
‫در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ را ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﯽﺷﻤﺎرد‪.(١۶) .‬‬
‫ﮔﺎﻧﺪی ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ‪» :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺣﻖ ﻓﻄﺮی هﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻬﺮوﻧﺪی‬
‫ﮐﻪ از ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻘﯽ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬از ﺣﻖ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻣﺎدﮔﯽ‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را در ﺧﻮد ﮐﺸﺘﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪی در زﻧﺠﻴﺮ ﮐﺮدن وﺟﺪان ﺧﻮد اﺳﺖ«‪.‬‬
‫)‪ .(١٧‬ﮔﺎﻧﺪی هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮای ﻧﻘﺶ ﮔﺴﺘﺮدﻩی ﻣﺮدم در ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ اهﻤﻴﺖ‬
‫وﻳﮋﻩای ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮد‪ .‬او ﺁن اﻗﺪام ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﺪون ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﺗﻮدﻩهﺎی‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﯽ و ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺻﻮرت ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽﭘﺬﻳﺮد‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﻳﯽ ﺻﺮف و ﺑﯽ‬
‫ﺛﻤﺮ ﻣﯽداﻧﺴﺖ‪ .‬اهﻤﻴﺖ ﺁﻣﻮزﻩهﺎی ﮔﺎﻧﺪی ﺑﺮای ﻧﺴﻠﻬﺎی ﭘﺲ از او را ﻣﯽﺗﻮان در دو‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺸﺎن داد‪ :‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﮐﻴﻨﮓ ﻳﮑﯽ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ رهﺒﺮان ﺟﻨﺒﺶ ﺣﻖ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ در دهﻪی ﺷﺼﺖ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪهﺎی ﮔﺎﻧﺪی را ﺗﮑﺎﻧﻪای ﻣﻬﻢ‬
‫ﺑﺮای ﻣﺒﺎرزات ﺧﻮد ارزﻳﺎﺑﯽ ﻣﯽﮐﺮد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺣﺪود ﺳﯽ هﺰار زن‬
‫اﻧﮕﻠﻴﺴﯽ ﮐﻪ در ﻣﺎﻩ دﺳﺎﻣﺒﺮ ﺳﺎل ‪ ١٩٨٢‬ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﯽ اﻋﺘﺮاﺿﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﺠﺎد ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ‬
‫اﺗﻤﯽ در »ﺑﺮﮐﺸﺎﻳﺮ« دﺳﺖ ﻳﺎزﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪی ﻳﮑﯽ از رهﺒﺮان اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﻳﺎدﺁور‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﺎﺗﻤﺎ ﮔﺎﻧﺪی ﺑﻮد‪ .‬اﺷﮑﺎل ﺑﺮوز و ﺻﻮرﺗﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪی اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺻﻮرﺗﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮوز ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬

‫ﻣﺎ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬ﻃﯽ دهﻪی ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺑﺮوز ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ روﺑﺮو ﻣﯽﺷﻮﻳﻢ‪ .‬در دورﻩی ﻣﮏ ﮐﺎرﺗﻴﺴﻢ ﮐﻪ دورﻩی ﻓﺸﺎر ﺑﺮ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن ﭼﭗ‬
‫و ﺑﻮﻳﮋﻩ ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪای از ﻃﺮف ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺷﻨﺎس ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ‬
‫»دﻳﻮﻳﺪ اﺳﭙﻴﺘﺰ« ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »دﻣﮑﺮاﺳﯽ و ﻣﺸﮑﻞ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ« ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
 ‫‪٩٩‬‬

‫ﺳﺮو ﺻﺪای زﻳﺎدی ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﮐﻮران ﺑﺎزﺟﻮﻳﯽهﺎی ﮐﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎی دو‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ از دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن ﭼﭗ‪ ،‬از ﺁﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬از ﻓﺎش ﮐﺮدن ﻧﺎم دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﮐﻪ ﻋﻀﻮ و ﻳﺎ هﻮادار ﺣﺰب ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ هﺴﺘﻨﺪ‬
‫و در ﺻﻮرت ﻟﻮ رﻓﺘﻦ ﺷﻐﻞ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدهﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎی‬
‫ﺑﺎزرﺳﯽ ﺧﻮدداری ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﻨﺒﺶ ﺳﻴﺎهﭙﻮﺳﺘﺎن ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ﺑﺮای ﺗﺴﺎوی ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻴﻪ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻧﮋادی در اﻳﻦ ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪای ﻃﻮﻻﻧﯽ دارد‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ اول دﺳﺎﻣﺒﺮ‬
‫‪ ١٩۵۵‬ﺣﺎدﺛﻪای در ﺷﻬﺮ ﻣﻮﻧﺘﮕﻤﺮی اﻳﺎﻟﺖ ﺁﻻﺑﺎﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺮﻗﻪای ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ﻳﮏ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﮔﺴﺘﺮدﻩی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روز ﺧﺎﻧﻤﯽ ﺳﻴﺎهﭙﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم »رزا‬
‫ﭘﺎرﮐﺰ« ﮐﻪ در اﺗﻮﺑﻮس ﺑﺮ روی ﺻﻨﺪﻟﯽای ﮐﻪ ﺑﺮای ﺳﻔﻴﺪﭘﻮﺳﺘﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﻮد ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﺧﻄﺎر راﻧﻨﺪﻩ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﺮک ﺁن ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩای در ﺁﻻﺑﺎﻣﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﮐﺸﻴﺶ ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﮐﻴﻨﮓ ﮐﻪ در رأس اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬از هﻤﻪی ﺳﻴﺎهﭙﻮﺳﺘﺎن‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﻟﻐﻮ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‪ ،‬از ﺳﻮار ﺷﺪن ﺑﻪ اﺗﻮﺑﻮﺳﻬﺎ ﺧﻮدداری ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﭘﺲ از ﻳﮏ ﺳﺎل ﺗﺤﺮﻳﻢ اﺗﻮﺑﻮﺳﻬﺎ از ﻃﺮف ﺳﻴﺎهﭙﻮﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪی ﻣﺜﺒﺖ داد‪.‬‬
‫ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻟﻮﺗﺮ ﮐﻴﻨﮓ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﻪ ﻳﮑﯽ از رهﺒﺮان ﺑﺮﺟﺴﺘﻪی ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪی در‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوهﺎی اﻓﺮاﻃﯽ و ﻧﮋادﭘﺮﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﮔﺮوهﻬﺎی ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی هﺴﺘﻪای در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در دهﻪی‬

‫ﭘﻨﺠﺎﻩ و ﺗﻼﺷﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺁﻧﺎن ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﺁزﻣﺎﻳﺸﺎت هﺴﺘﻪای در ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺤﺼﻦ و ﺑﻠﻮﮐﻪ ﮐﺮدن راهﻬﺎی ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور و ﻳﺎ راﻧﺪن ﻗﺎﻳﻘﻬﺎی‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﮐﻪ در ﺁن ﺁزﻣﺎﻳﺸﻬﺎی اﺗﻤﯽ زﻳﺮﺁﺑﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬
‫از دﻳﮕﺮ اﺷﮑﺎل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻮد‪.‬‬

‫در ﻣﺎﻩ ﻓﻮرﻳﻪی ﺳﺎل ‪ ،١٩۶٠‬در ﺷﻬﺮ ﮐﻮﭼﮑﯽ در اﻳﺎﻟﺖ ﮐﺎروﻻﻳﻨﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ‪ ،‬ﭼﻬﺎر‬
‫داﻧﺸﺠﻮی ﺳﻴﺎهﭙﻮﺳﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ وارد ﻓﺮوﺷﮕﺎهﯽ ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﻔﺎرش ﻗﻬﻮﻩ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎرﺳﻮن ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ از دادن ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﻪ ﺁﻧﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ رﻧﮕﻴﻦ ﭘﻮﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺸﺎن‬
‫ﺧﻮدداری ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﺁﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﺻﺮار‪ ،‬از ﺗﺮک ﻣﺤﻞ ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻧﺪ و‬
 ‫‪١٠٠‬‬

‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روش اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم »‪ «Sit-ins‬ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ‪،‬‬

‫ﺑﻌﺪهﺎ اﺑﻌﺎد ﮔﺴﺘﺮدﻩای ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﮑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻧﺘﻈﺎﻣﯽ در ﮐﺎروﻻﻳﻨﺎی‬
‫ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺷﺪﻧﺪ ﺣﺪود ‪ ٧٠‬هﺰار ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﺟﺮم ﺗﺒﻌﻴﺖ از اﻳﻦ روش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺒﺶ داﻧﺸﺠﻮﻳﯽ ﻧﻴﻤﻪی اول دهﻪی ﺷﺼﺖ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻧﻈﺎﻣﻴﮕﺮی‬
‫دوﻟﺖ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر را ﮐﻪ ﺑﻌﺪهﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ اﻋﺘﺮاﺿﯽ ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻨﮓ وﻳﺘﻨﺎم‬
‫ﻓﺮاروﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ از ﺟﻨﺒﺸﻬﺎی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻧﺨﺴﺖ از‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﻣﺸﻬﻮر ﮐﺸﻮر ﭼﻮن ﺑﺮﮐﻠﯽ ﺁﻏﺎز ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ روش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬
‫ﺗﺤﺼﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ ‪ Sit-ins‬ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ اﻧﺒﻮهﯽ‬
‫از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﻴﺮوهﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎر و از ﺗﺮس ﺟﻨﺒﺶ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﻳﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ در ‪ ١۴‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ ١٩۶۴‬ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ در ﻣﻨﻊ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی‬
‫ﺳﻴﺎﺳﯽ در ﻣﺤﻴﻂ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎ وﺿﻊ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ اﻳﻦ اﻗﺪام‪ ،‬ﮔﺮوهﻬﺎی داﻧﺸﺠﻮﻳﯽ‬
‫در ﺟﺒﻬﻪای ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻳﺎدﺷﺪﻩ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در‬
‫ﺻﺤﻦ داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﺮﮐﻠﯽ اﻗﺪام ﺑﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻣﻴﺰ ﮐﺘﺎب و ﭘﺨﺶ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﮐﺮدﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺑﻪ دﻓﺘﺮ داﻧﺸﮕﺎﻩ اﺣﻈﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪهﺎ ﺗﻦ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﻓﺘﺮ داﻧﺸﮕﺎﻩ‬
‫ﮔﺮدﺁﻣﺪﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر رﻓﺘﺎری ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻘﺎﻣﺎت‬
‫داﻧﺸﮕﺎﻩ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در راهﺮوهﺎ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪ و ادارﻩی اﻣﻮر داﻧﺸﮕﺎﻩ را ﻣﺨﺘﻞ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ وارد ﺷﺪن ﭘﻠﻴﺲ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﮐﻪ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ دﻳﮕﺮی از ﻗﺒﻴﻞ اﻳﺠﺎد ﻣﺎﻧﻊ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻬﺎی ﭘﻠﻴﺲ و ﻏﻴﺮﻩ ﻧﻴﺰ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزی ﻣﻘﻄﻌﯽ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و ﻟﻐﻮ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﻳﺎدﺷﺪﻩ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺟﻨﮓ وﻳﺘﻨﺎم ﻧﻴﺰ ﻳﮑﯽ دﻳﮕﺮ از اﺷﮑﺎل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻮد‪ .‬در‬
‫ﺗﻈﺎهﺮاﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﮓ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ ١۶‬اﮐﺘﺒﺮ ‪ ١٩۶٧‬در ﺑﻮﺳﺘﻮن ﺑﺮﮔﺰار و ﺑﻪ ‪Boston‬‬
‫‪ Five‬ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ و در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻪ ﻣﺮاﺳﻤﯽ ﻣﺬهﺒﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﮑﯽ از ﮐﻠﻴﺴﺎهﺎ ﺧﺘﻢ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻧﻔﺮ از ﺟﻮاﻧﺎن ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ زﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬
 ‫‪١٠١‬‬

‫در ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺳﻤﺒﻠﻴﮏ ﺑﺮﮔﻬﺎی دﻋﻮت ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺳﺮﺑﺎزی ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮐﻠﻴﺴﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺁﺗﺶ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ و از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺒﻬﻪهﺎی ﺟﻨﮓ ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬دادﮔﺎهﻬﺎی ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻃﯽ‬
‫ﺁن ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺻﺪهﺎ ﻧﻔﺮ از ﺻﻠﺤﺪوﺳﺘﺎن ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﯽ را ﺑﻪ ﺟﺮم ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ و اﻣﺘﻨﺎع از‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﺳﺮﺑﺎزی‪ ،‬رواﻧﻪی زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در ﮐﺸﻮرهﺎی اروﭘﺎﻳﯽ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺑﻘﻪای ﻃﻮﻻﻧﯽ دارد‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺟﺎﻟﺐ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫اﺷﮑﺎل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺮوﻧﯽ ﺑﺤﺚهﺎی‬
‫ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ در ﻗﺮن هﻔﺪهﻢ اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﺎزﻣﯽ ﮔﺸﺖ‪ .‬از اواﺧﺮ‬
‫ﻗﺮن هﻴﺠﺪهﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﮑﺮرا" و ﺑﻄﻮر هﺪﻓﻤﻨﺪ از ﻃﺮف ﺑﺮﺧﯽ ارﺑﺎب ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻧﻘﺾ‬
‫ﻣﯽﺷﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺴﻴﺎری از ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﯽ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﺸﮑﻨﯽ ﺑﺎزداﺷﺖ‬
‫و راهﯽ زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﻣﯽﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻈﺎهﺮات ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻪ در ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺁﻧﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭘﺎرﻟﻤﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﻮد را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ دهﺪ‪.‬‬

‫در ﺟﻤﻬﻮری ﻓﺪرال ﺁﻟﻤﺎن‪ ،‬ﻃﯽ دهﻪهﺎی ‪ ٧٠‬و ‪ ٨٠‬ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺸﻬﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ از‬
‫ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻧﻴﺰ ﺟﻨﺒﺶ ﺻﻠﺢ در ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪی ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺗﯽ ﻣﻴﺎن ﻏﺮب و‬
‫ﺷﺮق‪ ،‬ﺑﺎرهﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﮐﺸﻮر‪ ،‬ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ اﻧﺮژی اﺗﻤﯽ و دﻋﻮت دوﻟﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺪﻳﻞ اﻧﺮژی ﺑﺎ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ هﻤﺮاﻩ ﺑﻮد‪ .‬از ﺳﺎل ‪ ١٩٧٧‬هﺰاران ﻧﻔﺮ در اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫اﻧﺮژی اﺗﻤﯽ دوﻟﺖ‪ ،‬از ﭘﺮداﺧﺖ ﺻﻮرﺗﺤﺴﺎب ﻣﺼﺮف ﺑﺮق ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻧﺪ و‬
‫اﮐﺜﺮا" ﺑﻌﺪهﺎ از ﻃﺮف دادﮔﺎهﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺟﺮاﺋﻢ ﻧﻘﺪی ﻣﺤﮑﻮم ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺤﺼﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی اﺗﻤﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ و ﻧﻴﺰ زﻧﺠﻴﺮ ﮐﺮدن‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ رﻳﻠﻬﺎی ﺧﻂ ﺁهﻨﯽ ﮐﻪ ﻗﻄﺎر ﻗﺮار ﺑﻮد زﺑﺎﻟﻪهﺎی اﺗﻤﯽ را از ﻃﺮﻳﻖ ﺁن ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬از دﻳﮕﺮ اﺷﮑﺎل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در ﺁﻟﻤﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ هﻨﻮز ﻧﻴﺰ ﮔﺎهﯽ ﺑﺮوز‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺎﻩ اوت ﺳﺎل ‪ ١٩٨٢‬ﺑﻴﺶ از ‪ ٧٠٠‬ﺗﻦ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﮏ هﻔﺘﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ‬
‫اﺗﻤﯽ »ﮔﺮوس اﻧﮕﺴﺘﻴﮕﻦ« ﺳﺪ ﻣﻌﺒﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪١٠٢‬‬

‫اﻋﺘﺮاض ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎی ﻧﺎﺗﻮ در اﮐﺘﺒﺮ ‪ ١٩٨٣‬در ﺁﻟﻤﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻈﺎهﺮات ﭘﺮﺷﮑﻮﻩ‬

‫ﺻﺪهﺎهﺰار ﺗﻦ در ﺷﻬﺮهﺎی اﻳﻦ ﮐﺸﻮر هﻤﺮاﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺗﺠﻠﯽ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در‬
‫ﻳﮏ ﮐﺸﻮر اروﭘﺎﻳﯽ اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﺮﻳﺎن اﻳﻦ اﻋﺘﺮاﺿﺎت‪ ،‬دهﻬﺎ اﻗﺪام ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ در‬
‫ﺑﻠﻮﮐﻪ ﮐﺮدن و اﺷﻐﺎل ﺳﻤﺒﻠﻴﮏ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﻧﻈﺎﻣﯽ در اﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ‬
‫اﮐﺜﺮا" ﺑﺪون ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎرن هﻤﻴﻦ اﻳﺎم‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪی ﺟﺎﻟﺐ دﻳﮕﺮی‬
‫در هﻤﻴﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬دوﻟﺖ ﺁﻟﻤﺎن ﭘﺰﺷﮕﺎن اﻳﻦ ﮐﺸﻮر را ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ در‬
‫دورﻩهﺎی ﻓﺸﺮدﻩی ﺁﻣﻮزﺷﯽ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩی رﻓﺘﺎر ﭘﺰﺷﮕﯽ در زﻣﺎن »ﻓﺎﺟﻌﻪی اﺗﻤﯽ« را‬
‫ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ‪ .‬اﮐﺜﺮ ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﭘﺰﺷﮕﺎن از ﺷﺮﮐﺖ در اﻳﻦ دورﻩهﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ اﺧﻼﻗﯽ‬
‫ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﺘﺪﻻل ﺁﻧﺎن ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﮐﺖ در اﻳﻦ ﺁﻣﻮزﺷﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺗﻮهﻢ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم داﻣﻦ زد ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻳﮏ »ﻓﺎﺟﻌﻪی اﺗﻤﯽ«‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﭘﺰﺷﮕﯽ‬
‫واﻗﻌﺎ" ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﺎری ﺁﻧﺎن ﺑﺸﺘﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺮوزﻩ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻧﺎم »ﺻﻠﺢ ﺳﺒﺰ« ) ‪Green‬‬
‫‪ (Peace‬در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﺴﻴﺎری ﻣﻮارد ﺑﺎ ﻧﻘﺾ ﺗﻌﻤﺪی وﻟﯽ‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﻳﮏ ﻗﺎﻧﻮن و ﻳﺎ ﺳﺮﭘﻴﭽﯽ از ﻳﮏ دﺳﺘﻮر ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬اﺷﮑﺎل ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ از‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﯽﮔﺬارد‪.‬‬

‫دﺷﻮارﻳﻬﺎی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‬

‫در ﮔﻔﺘﺎر ﺑﺎﻻ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ﮐﻪ دوﻟﺘﻬﺎی دﻣﮑﺮاﺗﻴﮏ و ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﻬﺎی ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩی ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻳﻬﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺖهﺎی ﺧﻮد ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺧﻄﺎهﺎی ﻓﺎﺣﺶ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺁﻧﺎن ﺧﻄﺎﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺧﻄﺎﭘﺬﻳﺮی را در ﻣﻮرد اﻗﺪام‬
‫ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻴﺪان ﺑﺎزی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋﻩ از ﻣﻨﻈﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ دﺷﻮاری‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را ﻣﯽﺑﺎﻳﺪ در اﻗﺪام ﻗﺎﻧﻮﻧﺸﮑﻨﺎﻧﻪی ﺁن دﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اهﻤﻴﺖ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن در ﮐﺸﻮرهﺎی ﻏﺮﺑﯽ و ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ در ﺁﻧﺠﺎ‪ ،‬در ﺑﺤﺚهﺎی‬
‫ﻧﻈﺮی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺤﻮری اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان‪،‬‬
‫ﺗﻨﺎﻗﺾ اﺻﻠﯽ را ﺑﻪ هﻨﮕﺎم ﺑﺮوز ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻣﻴﺎن اﺧﻼﻗﻴﺖ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻴﺖ‬
 ‫‪١٠٣‬‬

‫ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر »ﻧﻴﮑﻞ« اﺳﺘﺎد ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎهﻬﺎی ﺁﻟﻤﺎن ﺗﺼﺮﻳﺢ‬

‫ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﺪﻻل اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻠﯽ ﻣﺮﮐﺰی در ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎری‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﮐﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻣﯽزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ درﻳﺎﻓﺘﯽ اﺧﻼﻗﯽ و از روی‬
‫وﺟﺪان‪ ،‬ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن را ﭘﺬﻳﺮا ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩی او از راﻩ دﻳﮕﺮی ﻧﻤﯽﺗﻮان‬
‫ﻋﻠﻴﻪ ﻳﮏ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ و ﺧﻄﺮی ﺳﻨﮕﻴﻦ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ ،‬اﻋﺘﺮاض ﮐﺮد‬
‫و ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩی »ﻧﻴﮑﻞ« ﻣﺎ در ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺷﺎهﺪ‬
‫ﺗﺠﻠﯽ ﺟﺪاﻟﯽ ﻣﻴﺎن اﺧﻼق و ﻗﺎﻧﻮن در رﻓﺘﺎر ﺷﻬﺮوﻧﺪان هﺴﺘﻴﻢ‪.(١٨) .‬‬

‫ﺑﺤﺚ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬رﻳﺸﻪهﺎی ﺧﻮد را در ﻓﻠﺴﻔﻪی روﺷﻨﮕﺮی و ﺑﻮﻳﮋﻩ اﻧﺪﻳﺸﻪهﺎی‬

‫اﻳﻤﺎﻧﻮﺋﻞ ﮐﺎﻧﺖ در ﻣﻮرد اﺧﻼق و ﻗﺎﻧﻮن دارد‪ ،‬ﮐﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺁن در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻣﺎ را از‬
‫هﺪﻓﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪودی دور ﺧﻮاهﺪ ﺳﺎﺧﺖ و ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ ﺁن را ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮﺻﺘﻬﺎی دﻳﮕﺮی واﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﻣﯽﺗﻮان اﺷﺎرﻩ ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﺎﻧﺖ در »ﺑﻨﻴﺎد‬
‫ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﮏ اﺧﻼق«‪ ،‬ﻳﮏ رﻓﺘﺎر را ﺗﻨﻬﺎ هﻨﮕﺎﻣﯽ اﺧﻼﻗﯽ ﻣﯽداﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از‬
‫اﻧﮕﻴﺰﻩی ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩی ﻧﺎﺷﯽ از اﺣﺴﺎس ﻳﺎ ﻋﺎﻃﻔﻪای اﺧﻼﻗﯽ )‪ (Sitte‬ﺑﺎﺷﺪ و ﺁن‬
‫را هﻨﮕﺎﻣﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ )‪ (legal‬ﻣﯽداﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻧﮕﻴﺰش رﻓﺘﺎری‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪی ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم دﻗﻴﻖ ﮐﺎﻧﺘﯽ ﺁن‪ ،‬ﺗﺪرﻳﺠﺎ" ﺁﻧﭽﻨﺎن‬
‫ﺗﮑﻮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ دوﻟﺖ ﻣﺪرن از ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد‪ ،‬ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﮑﻪ رﻓﺘﺎری اﺧﻼﻗﯽ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎری ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﺪار ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺎ هﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﺷﺎرﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎ در ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﺪاﻟﯽ ﻣﻴﺎن اﻟﺰاﻣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ از‬
‫ﻳﮑﻄﺮف و ﺁﻳﻴﻦ اﺧﻼﻗﯽ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ روﺑﺮو هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻨﺎﻗﻀﯽ ﺑﻮﻳﮋﻩ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮوز‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺸﺨﺼﯽ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﻧﻘﺾ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻳﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪای را ﺑﺎ ﺧﻄﺮ‬
‫ﻓﺎﺟﻌﻪی ﺟﻨﮓ روﺑﺮو ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩی »ﻧﻴﮑﻞ«‪ ،‬در ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردی‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬
‫ﺑﺴﻴﺎری‪ ،‬وﻇﻴﻔﻪی ﻧﺎﺷﯽ از هﻨﺠﺎر اﺧﻼﻗﯽ و وﺟﺪان ﺷﺨﺼﯽ را‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از رﻋﺎﻳﺖ‬
‫هﻨﺠﺎر ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻧﻤﯽداﻧﻨﺪ و دﻗﻴﻘﺎ" ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪی اﻳﻦ ﺁﻣﻮزﻩی ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ رﻓﺘﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫»ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﺪا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮی ﮐﺮد ﺗﺎ از اﻧﺴﺎن«‪.(١٩) .‬‬
 ‫‪١٠۴‬‬

‫»ﺗﻮﻣﺎس ﻻﮐﺮ« در ﺑﺮرﺳﯽ هﻤﻴﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻻزﻣﻪی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را هﻢ‬
‫ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺧﻼﻗﯽ و هﻢ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺁن ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬او دﺷﻮاری ﮐﺎر را در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﯽﺑﻴﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ راﺑﻄﻪی ﻣﻴﺎن ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺧﻼﻗﯽ و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ‬
‫ﮐﻪ در ﻳﮏ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪی اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺰوﻣﺎ" ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎری ﻧﻴﺰ‬
‫هﻤﺴﺎز ﺑﺎﺷﺪ و در ﻧﻘﻄﻪی ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬هﺮ ﭼﻪ را ﮐﻪ ﻧﻈﻢ ﺣﻘﻮﻗﯽ اﻳﺠﺎﺑﯽ ﻣﻌﻴﻦ ﮐﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺰوﻣﺎ" ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪» .‬ﻻﮐﺮ« اﮔﺮ ﭼﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬
‫ﺑﺮای ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ زﻣﻴﻨﻪی ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺁن را‬
‫ﻣﺤﺪود ارزﻳﺎﺑﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬او ﺧﻮاهﺎن ﺑﺮداﺷﺘﯽ ﻣﺘﻌﺎدل در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن ﻳﮑﺴﺮﻩی زﻣﻴﻨﻪی ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ از زﻳﺮ ﭘﺎی ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺟﺒﻬﻪهﺎ را‬
‫ﺳﺨﺖ ﺗﺮ و ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ دوﻟﺖ را ﺁﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ ﻣﯽﺳﺎزد و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﭘﺮ ﺑﻬﺎ دادن ﺑﻪ‬
‫ﺁن‪ ،‬ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ را داﻣﻦ ﻣﯽزﻧﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻞ ﻧﻈﻢ ﺣﻘﻮﻗﯽ را ﺑﺎ‬
‫دﺷﻮارﻳﻬﺎی دﻳﺪﻧﺎﭘﺬﻳﺮ روﺑﺮو ﺳﺎزد‪.(٢٠) .‬‬

‫در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻﻻت و دﻳﺪﮔﺎهﻬﺎی دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ" اﻳﻦ‬
‫ﺑﺤﺚ را ﺑﻪ درازا ﻣﯽﮐﺸﺎﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﺷﺎرﻩ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻄﺮوﺣﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‪ ،‬از ﺁن‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﺿﺮوری ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دهﺪ‪ ،‬ﺑﺤﺚهﺎی ﺣﻘﻮﻗﯽ و اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺴﻴﺎری در ﻣﻮرد‬
‫ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ در ﻣﻴﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﻏﺮﺑﯽ وﺟﻮد دارد و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی‬
‫از ﮔﻔﺘﺎر ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ و ﭼﻨﺪ ﺳﻮﻳﻪ‬
‫در ﻓﺮهﻨﮓ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻏﺮب اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻣﯽﺗﻮان ﻳﮑﺒﺎر دﻳﮕﺮ‬
‫ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ‪ :‬ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰﻩی ﺳﻴﺎﺳﯽ ـ اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬ﻋﻠﻨﯽ و‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻤﺖ ﺁﻣﻴﺰ ﺑﺮای اﻋﺘﺮاض ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻗﻮای دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ از ﻣﻨﻈﺮ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﻣﺮ‪ ،‬ﻧﻘﺾ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺸﺨﺼﯽ را ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ دارد‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ از‬
‫ﺳﻨﺠﻴﺪارهﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺮز روﺷﻨﯽ ﻣﻴﺎن ﺁن ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﺸﮑﻨﺎﻧﻪی ﻋﺎدی‪ ،‬ﭘﻨﻬﺎﻧﮑﺎراﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺁﻣﻴﺰ‪ ،‬اﻧﻘﻼﺑﯽ و ﺑﺮاﻧﺪازاﻧﻪ ﮐﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮل »ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ«‪ ،‬از ﻧﻈﺮ زﺑﺎﻧﯽ ﮔﻮﻳﺎ و از ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ‪ ،‬رﻳﺸﻪهﺎی‬
 ١٠۵

‫ از ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﺪﻧﯽ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬.‫ﻣﺤﮑﻤﯽ در ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪی ﺗﮑﻮﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم دارد‬

،‫ ﺣﺎﻣﻞ ﺑﺎری از ﻋﻨﺎﺻﺮ هﻨﺠﺎری اﺳﺖ‬،‫اﻧﮕﻴﺰﻩهﺎی ﺳﻴﺎﺳﯽ ـ اﺧﻼﻗﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﻴﺮد‬
s ..‫اﻣﺮی ﮐﻪ ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪی ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺁن را ﻃﻠﺐ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬
Grundriss der ،Wirtschaft und Gesellschaft ،Vgl. Max Weber (١
S. 122-144 ،Tübingen 1976 ،Soziologie verstehenden
S. 1096 ،Stuttgart 1995 ،Politik Wörterbuch zur ،Manfred G. Schmidt (٢
S. 401 ،Frankfurt/M. 1975 ،Theorie der Gerechtigkeit ،John Rawls (٣
Ebd. S. 401 (۴
،Ungehorsam und rechtstaatliche Demokratie Ziviler ،Martin Stöhr (۵
S. 1 ،Frankfurt/M. 1986
،Ziviler Ungehorsam in parlamentarischen Demokratien ،Ebert Theodor (۶
Ziviler Ungehorsam und rechtstaatliche ،Hrsg. )) in Martin Stöhr
S. 121 ،Frankfurt/M. 1986 ،Demokratie
S. 122-131 ،a. a. O. ،Theodor Ebert (٧
Ungehorsam – Testfall für den demokratischen Ziviler ،Jürgen Habermas (٨
in ،Legalismus in der Bundesrepublik Rechtsstaat. Wider den autoritären
Frankfurt/M. ،Rechtsstaat Ziviler Ungehorsam im ،Peter Glotz (Hrsg. )
S. 35 ،1983
٣٩-٣۶ .S ،a. a. O. ،Jürgen Habermas (٩
S. 43 ،a. a. O. ،Jürgen Habermas (١٠
Ungehorsam als fortgeschrittene Form der Ziviler ،Jo Leinen (١١
،Ziviler Ungehorsam im Rechtsstaat ،( .in Peter Glotz (Hrsg ،Demonstration
S. 24 ،Frankfurt/M. 1983
S. 23 ،a. O. .a ،Jo Leinen (١٢
the State On the Relation of the Individual to ‫ ـ ﻋﻨﻮان اﺻﻠﯽ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬١٣
 ١٠۶

Resistance to ‫ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬١٨۴٩ ‫ ﻣﻪ‬١۴ ‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺗﺎرﻳﺦ‬

.‫ در ﺑﻮﺳﺘﻮن ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ‬Aesthetic Papers ‫ در ﻣﺠﻠﻪی‬Civil Government
Geschichte-Begriff- ،Ziviler Ungehorsam ،Thomas Laker .Vgl (١۴
S. 24-25 ،١٩٨۶ Baden-Baden ،Rechtfertigung
S. 28-38 ،a. a. O. ،Vgl. Thomas Laker (١۵
S. 39-51 ،a. a. O. ،Laker Thomas (١۶
٢۴ .S ،a. a. O. ،Zitiert nach: Jo Leinen (١٧
Legalität und Moralität staatsbürgerlichen Handelns als ،Egbert Nickel (١٨
Ziviler Ungehorsam und ،in Martin Stöhr (Hrsg. ) ،Überlebensbedingungen
S. 93 ،Frankfurt/M. 1986 ،rechtsstaatliche Demokratie
S. 95 ،a. O. .a ،Egbert Nickel (١٩
٣١٣-١٨٩ .S ،a. a. O. ،Thomas Laker (٢٠
‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ ﺑﻬﻤﻦ‬، ٩٢ ‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﻧﺸﺮﻳﻪی »راﻩ ﺁزادی« ﺷﻤﺎرﻩی‬:‫اﺷﺎرﻩ‬
.‫ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ‬١٣٨١