Professional Documents
Culture Documents
I
(. , )
,
.
, ,
.
: Tri-GoniaMetron (--). 180
:
(90) ;
( 90);
( 90 180), .
:
;
;
.
, 1600. ....
(). ,
().
, 180. ....
.
( 150. ....)
.
,
.
4. 5.
,
.
.
Claudius Ptolemaeus, 90. 186. .
9.
14. , 14. 18. .
: , , , .
1.
: II
0.0.1. ( )
,
ACBD = ABCD + BCAD, .
:
, BAC = BDC = CAD =
CBD = . DCE = BCA = .
: CDE ~ ACB ACD
~ BCE. DE : CD = AB : AC BE : BC = AD
: AC, DEAC = CDAB BEAC =
BCAD. DEAC +
BEAC = CDAB + BCAD, . (DE + BE)AC =
CDAB + BCAD. DE + BE = BD
BDAC = CDAB + BCAD.
1.
.
a
b
a
b
sin , cos , tg = , ctg = .
c
c
b
a
:
sin
, ctg =
sin 2 cos2 1 , tg =
cos
cos
, sin cos , tg = ctg .
sin
t
1
sin
, cos
, t = tg , (0-90)
2
1 t
1 t2
.
1.1.
.
.
1.1.1. () ABC, AB
BC 20 10 , B = 50.
: , ABC
CD = h, AB
AD DB = q.
1.
: II
CD
h
BD
q
=
h = 10sin 50, cos50
=
q
BD 10
CD 10
CD
h
10 sin 50
BCD: sin 50
1.1.2. :
) tg 15; ) sin 18.
:
) , ABC,
AB = AC = 2, ABC = BCA = 75, B
BD = 1.
AD =
3 , BCD
tg 15 = CD = AC AD = 2
3 . tg 15 = 2
3.
)
ABC, AB = AC = 1 ABC = ACB = 72. AD
, BE .
x
.
2
ABC BCE x : (1 x) = 1 : x,
1 1
x2 + x 1 = 0, x 2 x 1 0 .
4 4
BC = x. AE = BE = BC = x sin 18
1 5
1 5
1
5
, . x1, 2
.
x 0 , x
2
2
2
2
4
5 1
x1
. ,
2
5 1
sin 18
, . sin 18 = / 2, . .
4
1.1.3.
1. :
) ;
) .
2. , :
30
45
1
2
sin
2
2
3
2
cos
2
2
1.
60
3
2
1
2
: II
3
3
tg
3. :
4.
, :
5
7
) sin ;
) cos
;
13
25
21
15
) tg =
;
) ctg =
.
20
8
5. :
2
5
5
10
)
?
)
?
7
7
13 13
6. , :
1
1
) sin 15
) cos 2230'
2 3 ;
2 2 .
2
2
7. tg x = 2,
8.
sin 3 x cos 3 x
.
sin 3 x cos 3 x
3 sin x cos x
1 , tg x.
sin x 2 cos x
11.
1 2
(a 1) .
2
cos
+ tg .
1 sin
12. 8 , 11 km
. .
[13,6 km; 98,97]
1.
: II
1.2.
,
(. as-simt ), (. bearing).
,
. 045
, 225 .
1.2.1.
() 050. 4
035.
?
: , A , D
= 050 (. North),
m = 4 km
(East), B D
(bearing) = 035.
C. ACD
DC
b
tg(90-) =
, . b = (m + d)ctg .
AC m d
DC b
BCD tg(90-) =
, . b = dctg .
BC d
m ctg
(m + d)ctg = dctg , BC = d
5,7 km,
ctg ctg
m ctg ctg
DC = b
8,1 km.
ctg ctg
BD2 = BC2 + CD2, . c2 = d2 + b2
d
c
9,9 km.
sin
, .
. ,
, .
1.2.2. A 100 ,
35. B
25. A B ?
: , CAD = = 35 (D)
A.
AC = b = 100 m.
B
CBD = = 25.
ABC AB2 = AC2 + BC2.
CD
BCD tg =
.
BC
1.
: II
CD h
, . h = btg = 100tg 35 70 .
AC b
CD
b tg
100 tg 35
, a = BC
=
=
150 m.
tg
tg
tg 25
ACD tg =
b 2 tg 2
, . c b 1 tg 2 ctg2
2
tg
180 m. , AB 180 .
c2 = b2 + a2, c2 = b2 +
1.2.3.
1. 30
48. ?
2. 70 ,
9 m. 60 ?
3. A B 60 km. A
() 050, B
300. ?
4. CBE
= 20 CE = 10 cm.
EAF = 60,
AE EAC ?
5. , :
6. 110 cm2. x.
1.3.
A, B C, , ,
a, b c. R r
.
.
1.
: II
a
b
c
2R ,
sin sin sin
,
.
,
.
:
a2 = b2 + c2 2bccos ,
b2 = c2 + a2 2cacos ,
c2 = a2 + b2 2abcos .
, .
a ha
ab
abc
abc
P
=
= rs , s
.
sin =
2
2
4R
2
P s(s a)(s b)(s c) .
1.3.1.
1. 80 63.
34.
) ?
) ?
[20,5 m; 30,3m]
2. 2,44 (8 ) 7,32 m
(24 ). 11 m .
) ()
; () ?
) 23 m 21 m ,
()?
[36,8; 12,5;18,4]
3. .
4. .
5. ABC .
6. ABCD
0,5 . BD, ABD, BC, .
1.
: II
2.
, .
AD sin - ,
OA cos - ,
CD = tg - ,
DE = ctg - ,
1
OC = sec
- ,
cos
1
OE = csec
sin
.
,
:
AB = versin = 1 cos ,
BC = exsec = sec - 1.
, ,
.
, a, b c ABC
, . r,
R.
1.
: II
2.0.1. .
a
b
c
2R
: II
2.1.
,
.
1 (
)
.
,
.
OA = cos - , OF = sin - , BC = tg , ED = ctg .
(BG)
(BOG) . 2 6,28319,
360. 2 = 360.
= 180, 90 , 60 , 45 , 30 , .
2
3
4
6
.
OB,
OG . ( BE)
3
3
0 , II
, III
, IV
2
2
2
2
2. , II , ,
.
3
2
( ) :
3
cos ;
sin ;
) sin
) cos
2
ctg ;
tg .
) tg
) ctg
2
2.1.1.
: OAB ODC ,
1.
10
: II
OD = - OA, ), CD = AB, ).
OB
B1, OC C1
OA1 B1 OD1C1 , A1
D1 ( OA
OD) .
) ) .
(x) f(-x) = f(x). (x) f(-x) = -f(x).
, , .
2.1.2.
1. :
I
II
III
+
+
sin
+
cos
+
+
tg
+
+
ctg
IV
+
-
2.
, .
3.
, .
:
DAC .
?
4.
( ), :
) sin cos ;
) cos sin ;
2
) cos sin ;
) sin cos .
2
5. (4.)
.
6. , ,
.
7. :
1.
11
: II
)
5
3
17
5
; )
; )
;
.
3
4
6
3
8. :
sin(2 ) cos(2 )
)
;
tg(2 ) ctg(2 )
sin(2 ) cos(2 )
.
tg(2 ) ctg(2 )
3.
2
sin 90 1, sin(45 45) sin 45 sin 45 .
2
, cos( ) cos cos , tg( ) tg tg .
sin 45
3.1.
:
sin( ) sin cos cos sin ,
cos( ) cos cos sin sin ,
tg tg
tg( )
,
1 tg tg
() .
3.1.1. ,
:
sin( ) sin cos cos sin .
: sin( )
GD GE ED BC ED
AD
AD
AD
BC AC ED CD
3.1.2. ,
:
) sin( ) sin cos cos sin ;
) sin( ) sin cos cos sin .
)
1
R , (
2
1.3.) sin a , sin b sin c .
; AEO:
c/2
sin
c , . ,
1/ 2
c AD DB b cos a cos
( ) sin cos sin cos . c sin
sin( ( )) sin( ) , . ) ()
1.
12
: II
sin( ( )) sin cos( ) cos sin( ) sin cos cos sin ,
, .
3.1.3. 1,
.
: BC cos , CD sin ,
BCD
. CBA = 90 ,
CAB = BDE = + .
ADE . BDE
DE cos( ) , ADE DA
sin
cos
cos( )
. , ABC
sin
cos
.
cos( )
sin
sin
cos( ) cos cos sin sin .
3.1.4. ,
: cos( ) cos cos sin sin ,
, .
: , cos( ) sin(
( ))
1.
13
: II
3. 2.2.1.
cos( ) cos cos sin sin .
[ cos( )
AG
AB EC
AB AC EC CD
4. :
) 75 ; ) 15 ; ) 105 .
5. II III . sin
) ; ) ; ) ; + .
5
4
cos ,
13
5
6. + = 45 (1 + tg )(1 + tg ).
7. tg(+) = a tg = b, tg .
8. tg
m
1
tg
, + .
m 1
2m 1
9.
(0.0.1.).
[ ABCD
1. CD = 1, BD = cos ,
BC = sin , AD = cos , AC = sin , AB = sin(+).
sin(+) = sin cos + cos sin .]
10. 2 .
[BE = cos , DE = sin , BDC = + , BC =
sin(+), ADE
cos sin
. ABC
AE
sin
sin( )
sin
,
cos sin
cos
sin
sin(+) = sincos + cossin]
Smiley, L. and Smiley, D. "Geometry of Addition and Subtraction Formulas.", Math. Mag. 72, 366,
1999.
1.
14
: II
11. .
[CBD = , AE = sin ,
DE = cos , BE = hcos ,
cos h sin , x h cos( ) ,
x (sin h cos ) cos ,
cos( ) cos cos sin sin ]
13. 3 .
[BF : BE = AD : DE,
DE
tan( )
BE
AD
tan tan
]
BF 1 tan tan
3.2.
(3.1.) = :
sin 2 2 sin cos ,
cos2 cos2 sin 2 ,
2 tg
tg 2
.
1 tg 2
3
Ren, G. "Proof without Words: tan( )." College Math. J. 30, 212, 1999.
1.
15
: II
sin 3 cos3
3.2.1.
4 cos6 24 cos 2 .
sin cos
? cos6 6 cos2 0 .
3
sin 3 cos3
. 3.2.2.3. )
sin cos
(3 4 sin 2 ) 3 (4 cos 2 3) 3 (2 cos 2 1) 3 (2 cos 2 1) 3
k
k
16 cos3 2 12 cos2 , sin 0 cos 0 , .
2
. cos6 4 cos3 2 3 cos2
16 cos3 2 4 cos6 12 cos 2 , 16 cos3 2 12 cos 2 4 cos6 24 cos2 .
k
,
, k Z.
2
3
sin 3 cos3
sin 3 cos3
0 ,
0 ,
sin
cos
sin cos
k
, k Z.
sin 3 cos cos3 sin 0 , . sin 4 0 ,
2
m
, m Z ,
4
(2n 1)
, n Z.
4
3
3.2.2.
1. 2 :
7
) sin
, 90 180;
25
15
) cos , 180 270;
17
9
) tg .
40
2. tg = 2, :
) sin 2; ) cos 2; ) tg 2.
3. sin x , cos x , tg x :
) sin 3x ; ) cos3x ; ) tg 3x .
4. :
) 2 sin 2 x cos2 x ;
) 2 cos2 x cos 2 x ;
, 1975. .
1.
16
: II
1
) cos4 y sin 4 y sin 2 2 y ;
2
5. 5
3
) cos6 y sin 6 y sin 2 2 y .
4
1 sin 2 x cos 2 x
= ctg x, x 135 + k360, k
1 sin 2 x cos 2 x
.
6. 6 cos 2, tg 2 a tg 1 0 0
, a > 0.
3.3.
(3.2.) :
1 cos
sin
, . 2 sin 2 1 cos ;
2
2
2
1 cos
cos
, . 2 cos2 1 cos ;
2
2
2
1 cos
tg
.
2
1 cos
3.3.1.
1. :
) ; )
.
8
12
2. , :
3
) tg , ;
4 2
12
3
) sin ,
;
13
2
24 3
) cos
,
2 .
25 2
3. :
1 cos 2 35
1 cos50
)
; )
.
1 cos 70
1 sin 2 25
x
t :
2
1 t2
2t
2t
cos
x
) sin x
;
)
; ) tg x
.
2
2
1 t
1 t 2
1 t
4. tg
5
6
, 1982.
, , 1970.
1.
17
: II
5. :
1 tg 22 30 '
)
; ) tg 75 tg15 .
1 tg 22 30 '
6. :
1 sin x cos x
x
cos x cos 2 x 1
)
tg ; )
ctg x .
1 sin x cos x
2
sin x sin 2 x
3.4.
3.4.1. :
,
sin sin 2 sin
cos
2
2
,
sin sin 2 cos
sin
2
2
,
cos cos 2 cos
cos
2
2
.
cos cos 2 sin
sin
2
2
: :
sin( x y) sin x cos y cos x sin y ,
sin( x y) sin x cos y cos x sin y .
, :
sin( x y) sin( x y) 2 sin x cos y ,
sin( x y) sin( x y) 2 cos x cos y .
x y
x y , x y , x
, y
,
2
2
. :
cos(x y) cos x cos y sin x sin y ,
cos(x y) cos x cos y sin x sin y ,
:
cos(x y) cos(x y) 2 cos x cos y ,
cos(x y) cos(x y) 2 sin x sin y .
.
3.4.2.
1. :
) cos75 cos15 ;
) sin 15 sin 105 ;
) sin 105 sin 75 ;
) cos15 cos105 .
2. :
) cos30 cos40 ;
) cos 2 3 cos 2 5 ;
) sin 2 3 sin 2 ;
) tg 15 + tg 75.
3. :
) sin 18 + sin 24 + sin 36 + sin 42;
1.
18
: II
) cos 24 + cos 30 + cos 34 + cos 40;
4. :
) 2 4cos2;
) 3 4sin2.
5. , (0, 90):
)
;
)
6. :
) sin + sin = sin(+);
3.5.
3.5.1. :
( (
( ,
(
( .
: .
3.5.2.
1. :
) sin 75 cos 15;
) sin 15 sin 75;
2. :
) cos
) sin sin ;
) cos
3. :
)
cos
cos
4. n {1, 2, 3, } :
)
.
[ 2sin .]
5. :
) sin 20 sin 40 sin 80 =
) tg 10 tg 50 tg 70 =
6.
) tg 20 tg 40 tg 80 = .
[ sin .]
1.
19
: II
I ................................................................................. 1
1. ............................................................................................... 2
1.1. ........................................................................................... 2
1.2. ......................................................................................... 5
1.3. ..................................................................... 6
2. ............................................................................................ 8
2.1. ..................................................................... 10
3. ............................................................................................ 12
3.1. ................................................................................. 12
3.2. ............................................................................................ 15
3.3. .................................................................................................. 17
3.4. ........................................................................................... 18
3.5. .......................................................................................... 19
1.
20