ANAFILAKTIKI OK

Ass dr sci med Marina Atanaskovi-Markovi

Univerzitetska deja klinika, Beograd
Definicija
Akutna, teka, ivotno ugroavajua
generalizovana ili sistemska hipersenzitivna
reakcija, koja nastaje masivnim i naglim
oslobaanjem velike koliine medijatora iz
mast elija i bazofila.

1. Muraro A et al. The management of anaphylaxis in childhood: position paper of the EAACI. Allergy 2007;62:857-871.
2. Lieberman P et al. The diagnosis and management of anaphylaxis: An updated practice parameter. J Allergy Clin Immunol
2005;115:S483-S523.
3. Johansson SGO et al. A revised nomenclature for allergy for global use: Report of the Nomenclature Review Committee of
World Allergy Organization. J Allergy Clin Immunol 2004;113:832-836.

Mehanizam nastanka
(WAO preporuke)
Anafilaksa
Alergijska/imunoloka
Ne alergijska/ne imunoloka
IgE
Imuno-kompleksi-komplement
IgG
Johansson SGO et al. A revised nomenclature for allergy for global use: Report of the Nomenclature Review Committee of
World Allergy Organization. J Allergy Clin Immunol 2004;113:832-836.

Imunoloki mehanizam nastanka
anafilaktikog oka
*
*
*
*
*
*
*
*
*

* * *
* *
*
*
*
*
**
*
*
*
*
*
*
*
*
*
**
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
* *
*
*
*
* *
*
* *
*
*
**
*
*
***
**
*
*
*
*
*
*
**
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
* *
* *
* * * *
*
*
* *
* * *
*
*
* *
* *
*
*
**
*
*
*
*
*
*
* *
*
*
*
**
*
* *
*
*
*
*
* *
*
*
*
**
*
* *
**
*
** *
*
**
*
FcRI
IgE antitelo
antigen
Mastociti
Bazofili
degranulacija
Rana faza reakcije
Kasna faza reakcije
Dejstvo medijatora na target tkiva
Poveana vaskularna permeabilnost
edem, hipovolemija, hipotenzija
Kontrakcija glatke muskulature
bronhospazam, hiperperistaltika
Poveana sekrecija mukusa u disajnim
organima
Poremeaj u sranom ritmu
Faktori rizika
Predhodne anafilaktine reakcije
Udruenost sa astmom
Postojanost alergije na hranu

Koliina i vrsta alergena
Uzrast
Atopija
Izazivai
Hrana:kikiriki, mleko, jaja, soja, riba, penica, tropsko voe......
Lekovi:penicilini, cefalosporini, sulfonamidi, NSAID, miini relaksansi,
opijati, vankomicin, tiopental, insulin, radiokontrasti .........
Latex
Venomi:ose, pele, strljen
Imunoterapija
Napor
Vakcine:tetanus, influenca, morbili, parotitis
Idiopatski




Kliniki kriterijumi za dijagnozu
anafilaktinog oka (1)
Postojanje bar jednog od sledea tri kriterijuma
1. Akutni poetak (od minuta do par sati) sa
zahvaenou koe, mukoze ili oba sistema
(generalizovana urtikarija, svrab, crvenilo, otok
usana, jezika, uvule).
I bar jedan od sledeih:
a. Respiratorni sistem (dispnea, bronhospazam,
stridor, hipoksija).
b. Kardiovaskularni sistem (hipotenzija, kolaps).
Kliniki kriterijumi za dijagnozu
anafilaktinog oka (2)
2. Zahvaenost dva ili vie od sledeih sistema nakon
izlaganja alergenu na koji je pacijent ve senzibilisan
(od minuta do par sati):
a. Koa ili mukoza (generalizovana urtikarija, svrab,
crvenilo, otok).
b. Respiratorni sistem (dispnea, bronhospazam,
stridor, hipoksija).
c. Gastrointestinalni sistem (grevi, abdominalni bol,
povraanje)
Kliniki kriterijumi za dijagnozu
anafilaktinog oka (3)
3. Hipotenzija nakon kontakta sa alergenom kojim je
pacijent ve senzibilisan (od minuta do par sati):
Hipotenzija u dejoj populaciji se definie, kada je
sistolni pritisak:
70 mmHg u uzrastu od 1. meseca do 1. godine
70 mmHg + (2 x godine) od 1. do 10.godine
90 mmHg od 11. do 17. godina
Sampson et al.Second symposium on the definition management of anaphylaxis: summary report-Second National Institute of
and Infectious Disease/Food Allergy Anaphylaxis Network symposium. J Allergy Clin Immunol 2006;117:391-397.
Klinike manifestacije
Kone
urtikarija, angioedem, pruritus, eritem
Respiratorne
bronhospazam, edem laringsa, stridor, disfonija,
afonija, respiratorni distres
Kardiovaskularne
hipotenzija, tahikardija, disritmija, vaskularni
kolaps
Gastrointestinalne
grevi, bol u stomaku, povraanje, proliv
Ostale
akutna rinorea, svrab u nosu i oima



Diferencijalna dijagnoza
Vazovagalna-neurokardiogena sinkopa
Epizode crvenila
Postprandijalni sindrom
Sistemska mastocitoza
Hereditarni angioedem
Disfunkcija glasnih ica
Napadi panike
Epizode hiperventilacije
Druge vrste oka
Laboratorijska ispitivanja
Serumska triptaza
Histamin u plazmi
Histamin i njegovi metaboliti u urinu

Spec IgE u serumu
Koni i dozno provokativni testovi

Zbrinjavanje anafilaktikog oka (1)
Smestiti pacijenta u horizontalni poloaj
Dati adrenalin
vodeni rastvor 1:1000 (1mg/ml); 0,01 mg/kg
(max.pd: 0,3mg/0,5 mg/) i.m.ili s.c u
intervalima od 5-10 min
Proveriti prolaznost disajnih puteva i dati O
2

Inhalacije beta-2 agonistima




Zbrinjavanje anafilaktikog oka (2)
Uspostaviti intravensku liniju
Rastvor kristaloida ili koloid ekspandera 20ml/kg
10-20 min
Antihistaminici /H
1
antagonisti/
diphenhydramin: 1mg/kg (do 50 mg) i.v.
chlorpheniramin: do 1 god. 250mcg/kg i.v./i.m.
1-6 g 2,5-5 mg i.v./i.m.
7-12 g 5-10 mg i.v./i.m.
12-18 g 10-20 mg i.v./i.m.
cetrizidin: 2-6 g 5 mg per os
6-18 g 10 mg per os
Zbrinjavanje anafilaktikog oka (3)
Kortikosteroidi
methlylprednisolon 1-2mg/kg/d i.v. na 6 h
prednison 0,5 mg/kg per os
Vazopresori
dopamin 2-20g/kg/min
Opte preventivne mere
Adrenalin za samodavanje
EpiPen 0,3 mg
EpiPen 0,15 mg
Izbegavanje kontakta sa alergenima koji
izazivaju anafilaktiki ok