Ir-rabta bejn il-poeija u l-gwerra mhix xi aa li

twieldet il-biera. Balissa qed jitakkar i-entenarju

mill-bidu tal-Ewwel Gwerra Dinjija li faqqget ft-28 ta
Lulju 1914. Qed jinkitbu bosta artkli li jfaru fost
orajn kemm poet li gexu personalment dan il-
konfit kif ukoll poeiji li nkitbu waqt dan il-perijodu.
Is-sit theguardian.com fs-27 ta Lulju ppubblika l-
artklu Mirror honours frst world war fallen with
poetry supplement ta Roy Greenslade. L-isem tal-
artklu hu meud mill-poeija magrufa tal-poeta
Laurence Binyon, For the fallen. Is-sit tal-"Mirror tella
anki vidjow ta gadd ta personalitajiet magrufa fl-
qasam tal-media jaqraw versi ta Binyon, imma anki ta
poet tal-gwerra orajn bal Wilfred Owen, Siegfried
Sassoon u Rupert Brooke.
Il-Mirror.co.uk tad-29 ta Lulju ppubblikat il-poeija ta
Richard Aldington, Bombardment, li tbda hekk: Four
days the earth was rent and torn/ By burstng steel,/
The houses fell about us;/ Three nights we dared not
sleep,/ Sweatng and listening for the imminent crash/
Which meant our death. Lili takkarni fl-poeiji li u
Chetcut kiteb matul it-Tieni Gwerra Dinjija u li
abarhom fl-kteb Melita Invicta (1945).
Artklu ieor tad-29 ta Lulju u li deher ukoll fuq
theguardian.com iib l-isem ta Free of the Taliban,
Pakistans Pashtun Poets revive their craf, miktub
minn Aamir Iqbal. Iqbal jikteb dwar is-sens ta orrur li
bosta poet mill-Waziristan ta Fuq assew meta ew
mitlubin mill-ellieda Talibani biex jiktbu versi li
jinitaw il-qtl ta nies innoent, u dan fatmosfera fejn
ma kinux aetat la l-muika u lanqas i-fn. Ladarba
l-istess poet fimkien ma eluf ta refujat sabu kenn
fpost ieor, regu bdew jinkitbu versi dwar i-
goija, l-imabba, il-elsien, id-dinjit tal-bniedem, u
l-bqija.
Balissa gaddej jaraq - mill-did - il-kunfit bejn
Irael u l-amas f-Istrippa ta Gaza. L-abarijiet
jibbumbardjawna bi xbihat imdemmija li jkexkxu u bi
statsti bierda ta persuni li sfaw vitmi tal-kunfit.
Anki hawn bosta poet qed isemmgu leenhom -
fosthom fuq sit sojali bal f - kontra l-atroitajiet li
qed iseu. Insemmi lil poet u kiteba magrufn u
inqas magrufn bal Mario Azzopardi, Adrian Grima,
Norbert Bugeja, Andrew Sciberras, John Mallia, Walid
Nabhan, Omar Seguna, u mill-Italja, Alberto Figliolia
(Milan), li bil-versi taghom qed jippruvaw gallinqas
iqajmu iktar garfen tal-ikrah ta din il-gwerra ara
tagna.
Kellna wkoll is-serata fl-Palazz ta SantAnton fimkien
ma Yevgeni Yevtushenko bil-poeija tegu Babi Yar
tnqara kemm bir-Russu kif ukoll bil-Malt.
Kontra t-twemmin tat-Taliban li l-poeija gandha
tntua bala arma bellika, l-gan veru tagha gandu
jkun dak li tgajjat favur il-pai fost il-nus u
tpprotesta kontra l-gwerra u kull tp ta vjolenza.
sammutpatrickj@gmail.com
ara numru 23: Awwissu, 2014
Editorjal
L-ABARIJIET
LEJLA TA POEIJA U MUIKA FAL SAFI

Nhar il-amis, 5 ta unju 2014, l-Gaqda Poet
Maltn fimkien mal-Kunsill Lokali ta al Saf,
organizzat Lejla ta Poeija u Muika quddiem il-
Knisja ta Santa Marija fal Saf. Inqraw poeiji mill-
membri tal-Gaqda Poet Maltn btema patrijotka
ladarba l-avveniment kien qrib is-Sete Giugno,
flwaqt li gadd ta tal tal-lokal qraw versi btema
libera. Fost dawk li qraw il-versi taghom kien hemm
Rigu Bovingdon u Rosemary Atard mill-Awstrajla.
Bovingdon qara versi dwar l-Imtarrfn, mela dwar
l-emigrant Maltn f-Awstralja, flwaqt li Atard
tkellmet dwar l-atvitajiet li jtella l-Grupp
Leteratura Maltja fMelbourne u qrat versi
patrijoti tal-mibki Manuel Nicholas Borg. Saviour
Sammut qara diskors storiku-dokumentatv dwar is-
Sete Giugno, u part minn dan ir-rakkont ie
mqieged fversi u moqri mill-membru poeta,
Charles Mifsud. Il-lejla iet imewqa mill-muika
sabia tan-Novum Ensemble. Inqraw ukoll poeiji
patrijoti ta poet tal-ewwel nofs tas-seklu 20 bal
Nikol Biancardi u u Chetcut. Fl-aar tal-lejla
kien hemm ukoll rieviment gir.













Il-President tal-G.P.M., Charles Magro, waqt il-Lejla fal Saf.

LEJLA LETTERARJA FGAWDEX

Il-Lejla Leterarja fGawdex mabbra fIL-PONT ta
Lulju 2014 u li kellha ssir f-20 ta Lulju ma saritx.
Minfok itellget f-1 tAwwissu.

IMUTU EW MEMBRI ORA TAL-GAQDA POETI
MALTIN

Nhar is-27 ta unju 2014 alliena Godwin Cini,
membru tal-Kumitat tal-G.P.M., f-et ta 62 sena.
Huwa twieled Raal did ft-18 ta April 1952. Kiteb
diversi artkli, sensiliet u poeiji fuq bosta gazzet,
urnali, magazines u fuljet. Kien membru ta diversi
gaqdiet orajn, fosthom: Mclaren F1 Malta, l-
Gaqda Muikali SantAnna Marsaskala, Saint Ann
Choir Marsaskala, l-Gaqda Leterarja Maltja, Kikkra
Kulturali, u l-Gaqda tal-Malt (Universit). II-poeiji
tegu dehru anki fpubblikazzjonijiet barra minn
Malta. Hu awtur tal-abra ta poeiji Mi-ilindri ta
Qalbi (2004).

Membru ieor tal-G.P.M. kien il-urnalist Anton
Cassar li miet nhar it-30 ta unju 2014 f-gomor ta
90 sena. Anton, ta nisel Gawdxi, twieled ft-18 ta
Frar 1924 u trabba l-Marsa fejn baqa atv sal-aar
ta ajtu fbosta gaqdiet sojali, relijui u
flantropii. Anton Cassar kien ukoll membru tax-
Xirka gat-Tixrid tal-Ilsien Malt kif ukoll tal-
Akkademja tal-Malt. Huwa awtur ta bosta
pubblikazzjonijiet, fosthom: L-Ganja ta-goija
(1980), Ir-Russi jitkellmu bil-Fjuri (1984), Il-Gwerra
ivili ta Spanja (1987), Il-Compact (1991), Il-Ballata
tal-Marsa (1993), Il-Konkordat (2004), Bejn i-erniq
u l-Gabex ta ajt (2008) u ajt Mhix Kollha Ward
u ahar (2009).

TMUT POETESSA TALJANA

Fit-30 ta unju mietet il-poetessa minn Turin, Maria
Luisa Spaziani, f-et ta 91 sena. Mietet fdarha
fRuma wara ajja ddedikata lill-kitba u lill-poeija. L-
aar pubblikazzjoni tagha hija Montale e la volpe
(2011). Il-kitba tagha hi kkaraterizzata minn ironija
niggiea, sinerit, u anki profondit ta sieb.
Rikurrent f vrusha t-tema tar-rapport ta kunfit
bejn il-bniedem u -mien. Meta kellha biss 19-il
sena kienet diretrii tar-rivista Il Dado fejn ew
inklui kitbiet minn tagha. Kellha kollaboraturi kbar
bal Umberto Saba, Vasco Pratolini u Virginia Woolf.
Kellha gal qalbha l-kultura Frania u adet il-
lawrea tagha btei dwar Marcel Proust. Kienet
abiba kbira tal-poeta Eugenio Montale, u gallmet
il-lingwa u l-kultura Frania anki f-Universit ta
Messina. Fost il-pubblikazzjonijiet tagha: Giovanna
dArco (1990), Geometrie del disordine (1981,
Rebbie tal-Premju Viareggio), La stella del libero
arbitrio (1986), I fast dellortca (1996) u La
traversata delloasi (poeiji ta mabba, 2002).













Il-poetessa Maria Luisa Spaziani.

L-ABARIJIET
POETA NIERJAN JAGLAQ 80 SENA

Il-poeta Nierjan Wole Soyinka galaq 80 sena ft-13
ta Lulju li gadda. Fl-1986 kien l-ewwel kiteb
Afrikan li ngata l-Premju Nobel gal-Leteratura.
Tema rikurrent fkitbietu - drammi, rumanzi u
poeiji - hija l-oppoizzjoni kontra d-ditatorjat u l-
uu tal-forza kemm fpajjiu kif ukoll lil hinn. Huwa
twieled fAbeokuta f-1934. Studja l-leteratura f-
Ingilterra fs-snin 50. Iddedika afna mien lit-teatru
Afrikan fejn allat tradizzjonijiet Afrikani ma orajn
tal-Punent u inkluda kontenut politku qawwi. Fost
ix-xoglijiet tegu: Death and the Kings Horseman
(dramm, 1975), The Interpreters (rumanz, 1964),
Mandelas Earth and Other Poems (poeiji, 1988), u
The Burden of Memory - The Muse of Forgiveness
(esejs, 1999).
Il-kiteb Wole Soyinka.

TMUT IS-SUD AFRIKANA NADINE GORDIMER

Nhar l-14 ta Lulju mietet fJohannesburg il-kiteba
mill-Afrika tIsfel Nadine Gordimer, f-et ta 90 sena.
Kitbet afna kontra l-Apartheid u f-1991 ingatat il-
Premju Nobel gal-Leteratura. Kienet is-seba mara
li ngatat dan il-premju prestju. Fost it-temi li
tratat hemm l-inustzzji u l-krudelt tal-politka
tad-divijoni razzjali fpajjiha u kitbet dwar il-ajja
tal-Afrikani kemm bojod kif ukoll suwed. Kitbet
rumanzi (l-ewwel wieed kien The Lying Days,
1953), stejjer qosra (l-ewwel abra kienet Face to
Face, 1949), esejs u kritka leterarja. Fl-2010
ippubblikat il-volum Telling Times: Writng and
Living, 1954-2008. Kellha anki kotba li ew
iensurat f mien l-apartheid, fosthom ir-rumanzi
A World of Strangers (1958), The Bourgeois World
(1966) u Burgers Daughter (1979). Fl-1974 rebet il-
Premju Booker bThe Conservatonist. Hi twieldet ft-
23 ta Novembru 1923 f Transvaal. Seamus Heaney
sejilha wada mill-"guerillas of the imaginaton.
Il-kiteba Nadine Gordimer.

LII ANTI-AMAZON FI FRANZA

Fi Franza gadha kemm gaddiet lii li tgid li
l-bejjiega online ma jistgux jofru free shipping fuq
kotba skontat. Din hija daqqa ta sieq kbira gal min
kien jordna l-bia l-kbira tal-kotba minn barra
mingajr ma jallas spejje tal-posta. Hija lii li trid
tpprotei l-"biblijo-diversit jew ajar tagt spinta
lill-bejg ta kotba minn wienet indipendent. Fi
Franza hemm ukoll il-lii Lang (1981) li tgid li l-
ebda anut tal-kotba ma jista jagt iktar minn 5%
skont fuq il-kotba. Dan ifsser li l-istess kteb jinxtara
bejn wieed u ieor bl-istess prezz ft-territorju
Frani kollu, anki online.

KONKORS NAZZJONALI TAL-POEIJA MONS.
AMANTE BUONTEMPO

Bal kull sena l-Gaqda Poet Maltn nediet il-
konkors nazzjonali tal-poeija Mons. Amante
Buontempo. Min jixteq jipparteipa gandu mien
sal-31 ta Awwissu. Ir-regolament jista jsibhom fl-
olqa: htp://www.ghpm.blogspot.com/2014/07/
konkors-nazzjonali-tal-poezija-2014.html

KITTIEBA MALTIN FL-AWSTRALJA U YOUTUBE

Gal min hu interessat jista jara DJARJU MALTI MILL-
AWSTRALJA fuq youtube.
Raymond Grech (1953 - ) huwa galliem tat-
Teknoloija tal-Informatka. Jinteressa ruu fl-
Bibbja. Kiteb gadd ta' poeiji b'temi diferent,
kemm bil-Malt kif ukoll bl-Ingli li dehru f'urnali u
rivist lokali u barranin. Huwa produtur u
preentatur ta' programmi leterarji radjufonii.
Rebbie ta' diversi premjijiet fKonkorsi Nazzjonali u
Internazzjonali bil-poeiji tegu.

Minn fejn ej il-bonn li tkteb il-poeija? Hu biss
bonn jew hu iktar minn hekk?

Bdejt nikteb il-poeija meta kont gadni gir, gir
wisq biex nifakar l-ewwel poeija li ktbt. Nifakar li
l-ewwel poeija li rigt mill-kexxun kont urejtha lill-
galliem tegi, is-Sur Frans Sammut. Wara li fela l-
poeija sew, dar fuqi u qalli, prosit Raymond,
poeija tajba u sabia. Dawk kienu waqtet li
saewni sabiex inkompli nikteb.

Il-fat li nikteb il-poeija ej minn rui, huwa talent
mogt lili, ball-ojjin li Alla tah l-gotja tal-gana
u allura jganni mhux gax gandu bonn jganni,
ida gax maluq biex jganni.

Element important fl-versi tegek hu dak sojali.
Liema huma l-aspet sojali li jolqtuk l-iktar u
galiex?

Kull aspet sojali kapai jqanqalni sabiex nikteb
dwaru spejalment meta tsboq l-ironija jew
irkostanzi li jibu tbatja fuq in-nies. Jafetwani
afna l-isfregju tal-ambjent, l-ingustzzja u il-asil
tal-imu fl-kampijiet sojali, politi u reliui.
Tassew nitnikket meta nara reazzjonijiet negatvi li
mhemmx bonnhom, li jibu biss sara. Meta l-
verit ti mwarrba inoss li gandi nagt sehmi
sabiex is-sewwa jkun magruf, f-istess waqt is-
soluzzjoni tal-problemi li jifaja l-bniedem.

Spiss wara l-poeiji tegek tspia bversi mill-
Bibbja. Galiex dan?

Nista norbot din it-tweiba ma' ta' qabilha. Fid-
dawl tal-problemi eistent u soluzzjonijiet propost
fl-versi tegi, inoss id-dmir li nippreenta l-fat.
Il-Bibbja malula u melusa minn kull
intrepretazzjoni relijua tofri lill-bniedem l-ajar
mod ta' gixien spiritwali, mentali, emozzjonali u
fiku. Il-Bibbja fha eempji ta' rajjiet u
personalitajiet li gelbu sfdi u saram fl-ajja
taghom. Fosthom Abel, Set, No, Abram, Mos,
David, es, Pawlu u afna orajn. Il-patrijarki
biblii gaddew minn trib u sabu t-talil f'dak li
kienu jemmnu, f-istess in allew warajhom
eempji ta' rajjiet ta' min jifihom sew.
1Kor 10:11 Dan kollu ralhom b'eempju, u nkiteb
bi twiddiba galina li fuqna wasal tmiem i-
minijiet.

Il-poeija tnkiteb biex tnqara, tnstema u
tnxtered mal-erbat irjiat. Kemm qed ise dan
fl-ka tegek u kif?

Meta bdejt nikteb il-poeija ma assejtx il-bonn li
naqsamha ma' addieor. Ktbt u allejt il-poeiji
tegi maqfula o kexxun. Mal-milja ta-mien bdejt
nita xi poeija jew tnejn gall-publikazzjoni. Qat
ma arist lura u bqajt nippubblika f'gazzet u rivist
loklai u barranin, kif ukoll qari regolari mal-Gaqda
Poet Maltn fs-serat ta' flgaxija. Balissa qed
naqsam il-poeiji tegi fuq facebook ma' bosta
segwai fejn gandi rispons aktar milli stennejt. Per
konsegwenza ta' dak li qed isse bil-poeija tegi,
qed nadem fuq tliet kotba gall-pubblikazzjoni.


L-INTERVISTA Raymond Grech
Din hija l-ewwel part ta novella. It-teni part
tdher fl-ara li jmiss.
(mill-kexxun tan-nannu)
Il-vaganzi tas-sajf qorbu lejn tmiemhom u rrid u ma
rridtx ikolli nibda nipprepara gas-sena skolastka li
ejja. Is-soltu nkun erqana biex immur lura x-
xogol imma din is-sena qisu ma iex sajf galija
gax ma kienx hemm xma nqalax! Studju,
eamijiet, inkwiet, mard, imwiet ... u kif bal bdejt
nieu fit tar-ru, lejn l-aar tAwwissu tixkilt
fofra u ksirt sieqi!
Addio l-lezzjonijiet tal-pitura u tal-kant ... kelli
nagmel imagtejn ma niaqlaqx, bsieqi fl-ibs
drita fuq is-sodda. Imbagad bdejt nipprova
nitgallem nimxi bil-krozzi ... ida li gadni sal-lum
ma nistax nidra.
Indur l hemm u l hawn fl-kuritur tad-dar, daqqa
ndoqq il-pjanu, daqqa nixgel il-leptop u ora
noro fl-bita ndur mal-pjant.
Inkella kif se ngaddih il-in?

Ommi u missieri kienu gal btala ewwa l-Ungerija,
u tlabt lir-rael tat-tfa jniilni sad-dar taghom
biex insaqqilhom u nara revewx xi posta. Bqajt
diela fl-kamra tas-sodda, illi skont ommi kienet
kenn gal afna membri tal-familja tagna sa minn
mien il-gwerra u anki wara. Minn dejjem kont
inobbha dik il-kamra tas-sodda tal-ares kif kont
insejilha jien meta kont tfa.
Il-kamra hi mdaqqsa mhux ain u tagt gall-
gallerija bi tmien purtelli. Fiha gamara skura
antka li ddur ma sodda kbira tar-ramm.
Gwardarobba dejqa u twila, armarju bi tliet mirja
mmulat li fuqu hemm friskatur, buqar u xugaman
abjad sil, twaleta rranata bset tal-fdda mill-
ifen u ew kommodini mal-nub tas-sodda. Xejn
ma nbidel minnha din il-kamra ... gadha l-istess kif
dejjem nifakarha f mien tulit. Jien u diela
nsadt gal kemm-il darba mal-oss ta maduma
taqlaq hekk kif irfst fuqha.

Ommi teu siebha bmod partkolari gax tgid
illi din is-sodda laqget afna ajjiet odda u anki
saansitra wasslet afna orajn gall-ajja ta
dejjem. Ma dan il-sieb tal-aar assejt tkexkixa
bard ma ismi kollu imma f-istess in tbissimt
xin arst waqget fuq il-kexxun tal-kommodina
tan-naa ta fejn kien jorqod in-nannu, illi minjaf
kemm-il darba meta kont gira, kont nifu u
noqgod ingerfex fh. Intajt bilqiegda fuq il-enb
tas-sodda u makuma mill-istess entujamu ta
kunit fat il-kexxun u dlonk aret ria ta tabakk
illi mill-ewwel aditni tmienja u erbgin sena lura
f-mien.
********
It-tulija tegi kienet wada sabia. Meta kelli
sentejn ommi kienu nilu joqogdu l-pjazza ta
Raal did fimkien man-nanniet. Minbarra n-
nanniet, f-istess dar kienu joqogdu wkoll ut
ommi, ew uvintur igar minnha ... wieed
jadem ma tat-telegrammi u l-ieor infermier l-
isptar San Luqa. Maghom ukoll kienet toqgod iz-
Zija inni, kif konna nsejulha ana, li kienet ti
ot in-nanna Tonina.

In-nannu ueppi, missier ommi, kien rael qsajjar
u rqiq bgajnejh gar skuri u jleqqu massba.
Rael kwiet u ta fit kliem illi l-uniku oss li kien
joro minn fommu kienet xerqa kontnwa illi
kienet takmu riultat tat-tpjip li kien ipejjep. Qat
ma naf li smajtu jgajjat jew jirrabja ... lief gal
meta kont nagmel xi wada minn tegi jien jew
meta tqabbihomlu n-nanna meta kien ikollha xi
tgid miegu fuq l-imbierka politka.

Galih, rael minn Bormla akkanit gall-
Kunizzjoni, il-Perit Duminku Mintof kien jii l-
ewwel u qabel kollox balma kien jii l-ewwel or
Bor Olivier gal nannt. Ta sikwit kienu jitlewmu
spejalment meta tasal xi elezzjoni ... erilhom
jitgajru bil-politka u bir-relijon. Minkejja dan
xorta gexu gerusija u wie fimabba mistura
galihom it-tnejn biss.
[tssokta fpana 6]


RIA TA TABAKK Miriam Ellul Costantno
In-nannu, li kien barbier Bormla, il-Belt u Tas-Sliema
kien tefa arstu fuq in-nanna sa minn meta kellu xi
tmintax-il sena, ida minabba xi impediment li
nqalgu ma riduhomx jiltaqgu u n-nanniet baqgu
jagmlu dan bil-mobi. Ma qatgux qalbhom
jistennew sakemm f-aar wasal jum it-te u l-
Bambin ejjinhom bi tlet ital li fosthom kien hemm
ommi.
L-isfog tan-nannu kienu logba kart u tazza nbid il-
Kain tal-Banda fejn kien jiltaqa ma xi erbat ibieb u
jqatgu sagtejn il bogod mit-tgergir tan-nisa u l-
qilla tat-tal. Mal-gaxra kien jinabar lura d-dar,
jintasab fuq il-pultruna li tdbandal, li kien hemm bejn
il-kamra u l-gallerija u jqabbad il-pipa. Mhux l-ewwel
darba li kont nisma n-
nanna tgerger gax kien
jorqod bil-pipa mqabbda
bejn xofejh. Hu kien
jibqa sieket jismagha
gax kien jaf illi gandha
raun u galxejn
jirrispondiha ... kien jaf illi
fl-ewwieni ta qalbha n-
nanna kienet tobbu
bimabba kbira.
In-nannu ma kellux lin-
nanna biss taqbad miegu!
Jien ukoll kont inobb
narah jirrabja ... ma nafx
galiex. Forsi minabba li
kont tfa wadi fost afna
kbar ridt nibed l-atenzjoni u nuri li jien qiegda
hemm ukoll.
Nifakar afna episodji elwin illi jgaddi kemm
jgaddi mien qat mhuma se jitassru mill-arkivji ta
moi. Darba minnhom, Miss iovanna, soja tal-
Museum, li kellha skola ta tlet ikamamar kollox,
kienet qaltlna illi biex il-fieles ifaqqsu minn ol-bajda
jridu jkunu fs-sana.
L-annimali minn dejjem kont inobbhom u klieb u
qtates minn dejjem kellna fd-dar. In-nanna kienet
trabbi bieen, tie u fniek ida fieles qat ma
kellha. Waqt il-lezzjoni tal-fieles dlonk daalli sieb!
Lura d-dar fat il-fri qbadt erba bajdiet u mort
poejthom bl-ikbar atenzjoni fwada mill-brieret
tan-nannu. Il-berita bil-bajd poejtha fl-qieg tal-
gwardarobba u fuqha gamilt xi erijiet u xalel tan-
nannu.
Serrat rasi li gandhom biejjed sana u tlaqt il
barra. Fil-jiem ta wara kont nistenna l-in li ma jkun
hemm add fl-kamra u mmur nagt ttwila biex nara
jekk kienx faqqas xi aa. Ida galxejn. Il-fieles
baqgu ma taawx. L-istorja tal-fieles intesiet
sakemm darba waqt li kont fl-kamra tegi nilgab
nisma n-nannu jgajjat banra daqsiex lin-nanna u
jistaqsiha xil-imniefa kienu qegdin jagmlu erba
bajdiet fl-gwardarobba fl-berita tegu! Jien rit
imwerwra mill-kamra u tawwalt l isfel u hemm fl-
bieb tal-kamra tal-ares rajt lin-nannu bew bajdiet
mifquga fuq rasu bl-isfar ta wada minnhom iarar
ma widnejh. Dak il-in fuq ir-redifusion kienet qed
tndaqq I Cant stop Loving You ta Ray Charles ... li
nzertat il-kanzuneta favorita tegu. Dakinhar gur
ma semaghiex!
Din kienet wada biss
mill-afna praspar li
gamilt lin-nannu ... li
kieku kelli
nirrakkuntahom kollha
qat ma nispia.
Wiu kien jixgel meta
jasal il-Milied u joodni
miegu gall-festn li
kienu jorganizzaw il-Kain
tal-Banda li tegu kien
membru. Nifakar kien
iee l ommi biex
titex tlibbisni l-ajar
libsa u tomxotli xagri
qabel ma jsir il-in biex nilaq post quddiem. Drit
drit kien jaqbadli idi u jitlaq bija feran lejn il-kain, li
kien biss fit passi l bogod mid-dar. Din it-tfa l-
kbira tat-tfa kien itenni lil kull min niltaqgu miegu
f triqitna lejn il-kain.
Lil ommi kien iobbha afna. Kienet l-ewwel wild
tegu u kienet mara bil-gaqal ukoll. Kien jiddejjaq
jaraha dejjem ewwa tpprova tlaaq mal-faendi u
mat-tsjir. Tliet sulari fhom u darba fetllu ab wada
biex tgin lil ommi fx-xogol tad-dar. Kien qallu biha
xi wieed minn sabu ... ida nesa jgidlu biex ma
nallux afarijiet ta valur fejn jidhru! Dakinhar
flgaxija mid-dar naqsu arlo tal-polka u urket ... u
l dik il-mara qat ma rajnieha aktar!
[tkompli]
RIA TA TABAKK Kont...

ARMONIJA

Il-knisja sabia, bil-ebel u skultura,
bi iram, damask, furi;
u slaleb, artali u l-isba pitura.

Il-knisja sabia, bl-istatwi imejna,
bit-talb, priedki u rit;
minn fomm u minn id il-qaddis wiu lejna.

Il-knisja sabia mballata,
jitolbu devot;
bil-fdi o qalbhom, fs-skiet issummata.

U maghom dawk kollha li gali l-gana,
a jfaru lil Alla.
Orajn jgannu maghom, fs-sedqa ferana.

Mal-orgni, kitarri u btant armonija,
tnbidel dik il-knisja;
u ssir qisha enna, li bl-anli mimlija.

GODWIN CINI

GAQDA FIL-FIRDA

Imbieged minnek,
ida qat ijed qribek;
lenek le nisma,
xorta nifmek imma;
baar bejnietna jaqsam,
u delli bdellek ilaam;
mili sa jifrduna,
u f-istess waqt idi fidek kuruna;
ma nafx fejn tmedd rilek,
biss siebi siebek;
ta xejn idejja galik nifa,
u dlonk bxofi ma xofok nifra.

Fbewsa taraq mgaqqda,
waqt triqtna mifruda gadha.

LINO GRECH
(Mill-abra ta poeiji Gerf il-Bniedem, 2008)


FISER IL-KANTUNIERA...
(lin-nies ta Atard, fl-festa ta Santa Marija)

fiser il-kantuniera
hemm nia mibuga bla iea...
hemm nia mifua
bi statweta gira,
gira tal-madonna...
li ban-nida fddiena
gajnejha jleqqu...
hemm nia arkata
bix-xemgat lewn ir-roa tal-warda
jnemnmu bal kwiekeb lejlija...

fiser il-kantuniera
hemm arsa siekta
li bax-xemx txgel,
hemm arsa solitarja
li tenn u tagder,
hemm arsa
ta mabba...
galik u galija...

MARIO F. BEZZINA
(mill-abra ta poeiji Fis-Skiet Nemmen, 1999)

A TWILIGHT ANGEL

In the quietude of twilight
a solitary angel
walks sofly through
ancient and modern
stone dwellings; through,
human thoughts feelings,
And knowingly, right along
the unchartered paths of freedom...

Friend of the planets, moons, stars,
nearby and distant galaxies,
the joyful angel
strings all earth years
within the phoenix spiral
of cosmic tme...

In subtle silence
the guardian spirit
disperses sacred seeds
that take root unawares
in insightul, inspirited dreams...

MARLENE SALIBA
(Mill-abra ta poeiji Xbihat tal-Antenat/Ancestral Visions, 2011)


IL-POEIJI
MINN FUQ L-IXKAFFA



META D-DMUG MA JINXIFX ta Anthony Farrugia, Dom Communicatons, 2014.
Dan huwa t-telet rumanz ta Anthony Farrugia, li jikteb ukoll il-poeija. Fdawn il-fit
iktar minn mit pana wieed jaqra dwar il-martrju li wieed ioss meta jara li lil
min iobb ma jkunx jista jagmel xejn galih f-aktar in terribbli tal-ajja. Farrugia
hawn jgaqqad esperjenzi jew destn ta tliet tajliet - Karen, Nadia u Angie - li
kienu joqogdu f-istess binja ta appartament u jatendu l-istess skola, li sfaw
mifnija binkwiet serju fl-familja, meta fgoithom ir-ri nefa bsaa kbira
kontra taghom. L-iktar karatru iebes hu dak ta Angie, li tmexxihom sa ma jaraw li
jirnexxilhom fdak li kienu bdew jemmnu fh. Ida lil Angie jibda jifniha u jnawwar il-
karatru tagha sigriet mistur. Dan hu rakkont miktub blingwa li tnfiehem u li ma
jgajjiex lil dak li jkun u li jitrata mabba, gira, xewqa ta vendikazzjoni, sens ta
abbandun, imma anki r-rwol tal-enituri. Farrugia jibbaa afna fuq il-patos alli
jinvolvi lill-qarrejja fdan ir-rakkont atwali tegu.
NOTI FUQ IL-POEIJA RELIJUA MALTIJAKnisja elfejn Nru 108, Editjat minn P.
Raymond Gat OP.
Il-Knisja ilha mien twil tagt l-kontribut tagha fl-qasam kulturali. U dan tagmlu
llum anki permezz tal-bosta rivist li toro regolarment, fuq kollox bl-ilsien Malt.
Din il-ara tar-rivista Knisja elfejn tkkonentra fuq il-poeija relijua Maltja matul
il-medda ta geluq is-seklu 19 u tas-seklu 20. Tibor fha tmien studji miktubin minn
Dr Josete Atard, Patrick Sammut, P. Mark Montebello OP, Joseph Vella, P. Charl
Camilleri O. Carm, Alexia Joan Azzopardi, Marcel Zammit Marmar u l-Prof. Charles
Brifa. Naqraw dwar ir-relazzjoni tal-Leteratura mar-Relijon, l-esperjenza relijua
fl-Poeija Maltja tas-seklu 20 u bidu tas-seklu 21, il-poeija relijua ta Manwel
Dimech, Dan l-univers ta tjieba u dija... ta Dun Karm Psaila, Patri Anastasju
Cuschieri bala poeta u kiteb Marjan u reliju, l-element reliju fl-poeiji ta Dun
Frans Camilleri, l-element reliju ft-tulija u -goija ta Karmenu Vassallo, u
monument tal-intellet fl-poeija relijua ta Oliver Friggieri.
BEJN ALTEJN - BIEX TIFHEM AJAR ta John Caruana, 2014.
John Caruana ilu snin twal jofri lill-istudent tal-Malt livell ES kotba ta gajnuna
frabta mal-qasam tal-leteratura. Din il-pubblikazzjoni gandha l-gan ewlieni li
tgin lill-istudent li jixteq jieu bis-serjet l-kritka leterarja, b'mod partkulari l-
analii ta' dawk il-poeiji u l-kitbiet ta' proa li ntgalu gas-sillabu ta-ES fl-Malt,
u li huma miburin f-antoloija Bejn altejn. Hawnhekk Caruana jitrata l-analii
kritka ta dawn ix-xoglijiet ta kiteba u poet diferent bmod semplii u diret.
Huma siewja qatg il-mistoqsijiet li jsegwu kull analii. Jekk dawn jitwiebu
b'responsabilt u b'rabta direta mat-test, allura l-istudent ikun qieged jibni tejjija
xierqa biex tggwidah waqt l-eami. Din il-preparazzjoni tkun aktar sia jekk l-
istudent jagt ttwila lit-tnax-il mistoqsija marbutn mal-komponiment leterarju u
jagraf kemm huwa lest iweibhom.