Standard 3 2003

‫جمهوري اسلمي ايران‬
‫‪ISIRI‬‬ ‫‪Islamic Republic of Iran‬‬ ‫استاندارد ملي ايران‬

‫مؤسسه استاندارد وتحقيقات صنعتي‬
‫شماره استاندارد‬
‫ايران‬
‫‪1st. Edition‬‬ ‫‪Institute of Standards and Industrial Research of Iran‬‬ ‫چاپ اول‬
(date ) (‫)تاریخ‬
‫مجموعه ي کنترلگر و قطع و‬

‫وصل ولتاژ پايين‬
‫ قوانين کلي‬:‫بخش نخست‬
Low-voltage switchgear and controlgear

assemblies
Part 1: General rules
2
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران‬
14155-6139 :‫ صندوق پستي‬،1294 ‫ پلك‬،‫ ضلع جنوبی میدان ونک‬،‫ خيابان وليعصر‬- ‫تهران‬
88879461-5 :‫تلفن‬
88887103 ‫ و‬88887080 :‫دورنگار‬
31585-163 ‫ صندوق پستي‬،‫ شهر صنعتي‬- ‫كرج‬
( 0261)2806031 -8 :‫تلفن‬
(0261) 2808114 :‫دورنگار‬
standard@isiri.org.ir :‫پيام نگار‬
www.isiri.org : ‫وبگاه‬
(0261) 2818787 :‫ دورنگار‬، (0261) 2818989 :‫ تلفن‬،‫بخش فروش‬
‫ريال‬ :‫بها‬
Institute of Standards and Industrial Research of IRAN

Central Office: No.1294 Valiaser Ave. Vanak corner, Tehran, Iran
P. O. Box: 14155-6139, Tehran, Iran
Tel: +98 (21) 88879461-5
Fax: +98 (21) 88887080, 88887103
Headquarters: Standard Square, Karaj, Iran
P.O. Box: 31585-163
Tel: +98 (261) 2806031-8
Fax: +98 (261) 2808114
Email: standard @ isiri.org.ir
Website: www.isiri.org
Sales Dep.: Tel: +98(261) 2818989, Fax.: +98(261) 2818787
Price: Rls.
3
‫بهنام خدا‬
‫آشنایی با مؤسس ۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران‬
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب بند یک مادۀ‪ 3‬قانون اصلح قوانین و‬
‫مقررات مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران‪ ،‬مصوب بهمن ماه ‪ 1371‬تنها مرجع‬
‫رسمی کشور است که وظیفه تعیین‪ ،‬تدوین و نشر استانداردهای ملی )رسمی( ایران را به‬
‫عهده دارد‪.‬‬
‫*‬
‫تدوین استاندارد در حوزه های مختلف در کمیسیون های فنی مرکب از کارشناسان مؤسسه‬
‫صاحب نظران مراکز و مؤسسات علمی‪ ،‬پژوهشی‪ ،‬تولیدی و اقتصادی آگاه و مرتبط انجام‬
‫می شود وکوششی همگام با مصالح ملی و با توجه به شرایط تولیدی‪ ،‬فناوری و تجاری است‬
‫که از مشارکت آگاهانه و منصفانۀ صاحبان حق و نفع‪ ،‬شامل تولیدکنندگان‪ ،‬مصرفکنندگان‪،‬‬
‫صادرکنندگان و وارد کنندگان‪ ،‬مراکز علمی و تخصصی‪ ،‬نهادها‪ ،‬سازمان های دولتی و غیر‬
‫دولتی حاصل می شود‪ .‬پیش نویس استانداردهای ملی ایران برای نظرخواهی به مراجع ذی‬
‫نفع و اعضای کمیسیون های فنی مربوط ارسال میشود و پس از دریافت نظرها و پیشنهادها‬
‫در کمیتۀ ملی مرتبط با آن رشته طرح و در صورت تصویب به عنوان استاندارد ملی (رسمی(‬
‫ایران چاپ و منتشر می شود‪.‬‬
‫پیش نویس استانداردهایی که مؤسسات و سازمان های علقه مند و ذیصلح نیز با رعایت‬
‫ضوابط تعیین شده تهیه می کنند درکمیتۀ ملی طرح و بررسی و درصورت تصویب‪ ،‬به عنوان‬
‫استاندارد ملی ایران چاپ و منتشر می شود‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬استانداردهایی ملی تلقی می شود‬
‫که بر اساس مفاد نوشته شده در استاندارد ملی ایران شمارۀ ‪ 5‬تدوین و در کمیتۀ ملی‬
‫استاندارد مربوط که مؤسسه استاندارد تشکیل میدهد به تصویب رسیده باشد‪.‬‬
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از اعضای اصلی سازمان بین المللسسی اسسستاندارد )‬
‫‪ 1(ISO‬کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک ‪ (IEC)2‬و سازمان بین المللی اندازه شناسی قسسانونی‬
‫‪ (OIML)3‬است و به عنوان تنها رابط‪ 4‬کمیسیون کدکس غذایی ‪ (CAC)5‬در کشور فعالیت می‬
‫کند‪ .‬در تدوین استانداردهای ملی ایران ضمن تسوجه بسه شسرایط کلسی و نیازمنسدی هسای خساص‬
‫کشور‪ ،‬از آخرین پیشرفتهای علمی‪ ،‬فنی و صنعتی جهان و استانداردهای‬
‫بین المللی بهرهگیری میشود‪.‬‬
‫مؤسسۀ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران می تواند با رعایت موازین پیش بینی شده در‬
‫قانون‪ ،‬برای حمایت از مصرف کنندگان‪ ،‬حفظ سلمت و ایمنی فردی و عمومی‪ ،‬حصول‬
‫اطمینان از کیفیت محصولت و ملحظات زیست محیطی و اقتصادی‪ ،‬اجرای بعضی از‬
‫استانداردهای ملی ایران را برای محصولت تولیدی داخل کشو ر و ‪ /‬یا اقلم وارداتی‪ ،‬با‬
‫تصویب شورای عالی استاندارد‪ ،‬اجباری نماید‪ .‬مؤسسه می تواند به منظور حفظ بازارهای‬
‫بین المللی برای محصولت کشور‪ ،‬اجرای استاندارد کالهای صادراتی و درجهبندی آن را‬
‫اجباری نماید‪ .‬همچنین برای اطمینان بخشیدن به استفاده کنندگان از خدمات سا زمانها و‬
‫مؤسسات فعال در زمینۀ مشاوره‪ ،‬آموزش‪ ،‬بازرسی‪ ،‬ممیزی و صدورگواهی سیستم های‬
‫مدیریت کیفیت و مدیریت زیستمحیطی‪ ،‬آزمایشگاه ها و مراکز کالیبراسیون )واسنجی(‬
‫وسایل سنجش ‪ ،‬مؤسسۀ استاندارد این گونه سازمان ها و مؤسسات را بر اساس ضوابط‬
‫نظام تأیید صلحیت ایران ارزیابی می کند و در صورت احراز شرایط لزم‪ ،‬گواهینامۀ تأیید‬
‫صلحیت به آن ها اعطا و بر عملکرد آنها نظارت می کند‪ .‬ترویج دستگاه بین المللی یکاها‪،‬‬
‫کالیبراسیون )واسنجی( وسایل سنجش‪ ،‬تعیین عیار فلزات گرانبها و انجام تحقیقات کاربردی‬
‫برای ارتقای سطح استانداردهای ملی ایران از دیگر وظایف این مؤسسه است‪.‬‬
‫موسس ‪‬ۀاستاندارد‪‬و‪‬تحقیقات‪‬صنعتی‪‬ایران‬ ‫*‬
‫‪1‬‬
‫‪1- International organization for Standardization‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2 - International Electro technical Commission‬‬
‫‪3‬‬
‫‪3- International Organization for Legal Metrology (Organization International de Metrology‬‬
‫)‪Legal‬‬
‫‪4‬‬
‫‪4 - Contact point‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5 - Codex Alimentarius Commission‬‬
‫‪4‬‬
‫كميسيون فنی تدوین استاندارد‬
‫هي كنترلگر و قطع و وصل ولتاژ پايين«‬
‫»مجموع ‌‬
‫سمت و‪ /‬يا نمايندگي‬ ‫رئيس‬

‫دانشگاه اميركبير‬ ‫‪ -‬عسگريان ابيانه‪ ،‬حسين‬
‫استاد تمام وقت‬ ‫)دكتراي برق(‬
‫دبير‬
‫شركت حامل هاي انرژي صبا‬ ‫‪ -‬جنتیان‪ ،‬طناز‬
‫)رئيس هيئت مديره (‬ ‫)كارشناس الكترونيك(‬
‫اعضاء‬
‫دانشگاه اميركبير‬ ‫‪ -‬معيني مازندران‪ ،‬روزبه‬
‫استاد تمام وقت‬ ‫)دكتراي برق(‬
‫شركت مپنا‬ ‫‪ -‬جنتيان ‪ ،‬محمود‬
‫)معاون در طرحها(‬ ‫)كارشناس ارشد مديريت(‬
‫پردازشگران هوشمند‬ ‫‪ -‬خوش نيت‪ ،‬امين‬
‫پارسيان‬
‫)سرپرست بخش الكترونيك(‬ ‫)كارشناس الكترونيك(‬
‫دانشجوي كارشناسي ارشد‬ ‫‪ -‬عزتي‪ ،‬ميثم‬
‫دانشگاه آزاد ساوه‬ ‫)كارشناس برق(‬
‫‪5‬‬
‫فهرست مندرجات‬
‫عنوان‬
‫صفحه نشانی مؤسسه استاندارد‬
‫ب‬
‫آشنایی با موسسه استاندارد‬
‫ج‬
‫كميسيون فني تدوين استاندارد‬
‫ه‬
‫پیش گفتار‬
‫محدوده‬ ‫س‬
‫‪1‬‬
‫مراجع اصلي‬
‫‪3‬‬
‫‪ -3‬اصطلحات و تعاريف‬
‫‪6‬‬
‫‪ 3-1‬اصطلحات عمومي‬
‫‪6‬‬
‫‪ 3-2‬واحدهاي ساختماني اسمبلي ها‬
‫‪7‬‬
‫‪ 3-3‬طراحي خارجي اسمبلي ها‬
‫‪9‬‬
‫‪ 3-4‬بخشهاي سازه اي اسمبلي ها‬
‫‪11‬‬
‫‪3-5‬شرايط نصب اسمبلي ها‬
‫‪13‬‬
‫‪ 3-6‬مختصات عايق کاري‬
‫‪14‬‬
‫‪ 3-7‬حفاظت در برابر شوک الکتريکي‬
‫‪18‬‬
‫‪ 3-8‬مختصات‬
‫‪21‬‬
‫‪ 3-9‬صحت سنجي‬
‫‪25‬‬
‫‪ 3-10‬سازنده‬
‫‪26‬‬
‫‪ -4‬نمادها و اختصارات‬
‫‪27‬‬
‫‪ -5‬مختصات ميانجي‬
‫‪28‬‬
‫‪5-1‬کليات‬
‫‪28‬‬
‫‪6‬‬
‫‪ 5-2‬ولتاژ هاي نامي‬
‫‪28‬‬
‫‪ 5-2-1‬ولتاژ نامي )‪) (Un‬در اسمبلي(‬
‫‪28‬‬
‫‪ 5-2-2‬ولتاژ نامي عملکرد )‪)(Ue‬در مدار يک اسمبلي(‬
‫‪28‬‬
‫‪ 5-2-3‬ولتاژ نامي عايق )‪)(Ui‬در مدار يک اسمبلي(‬
‫‪28‬‬
‫‪ 5-2-4‬ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه )‪) (Uimp‬در يک اسمبلي(‬
‫‪28‬‬
‫‪ 5-3‬جريان هاي نامي‬
‫‪28‬‬
‫‪ 5-3-1‬جريان نامي اسمبلي ))‪InA‬‬
‫‪28‬‬
‫‪7‬‬
‫ادامه فهرست مندرجات‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫‪ 5-3-2‬جريان نامي يک مدار ))‪InC‬‬
‫‪29‬‬
‫‪ 5-3-3‬فاکتور نامي گوناگوني ))‪RDF‬‬
‫‪29‬‬
‫‪ 5-3-4‬جريان نامي اوج قابل تحمل ))‪Ipk‬‬
‫‪30‬‬
‫‪ 5-3-5‬جريان نامي قابل تحمل کوتاه مدت )‪) (Icw‬در مدار يک اسمبلي(‬
‫‪30‬‬
‫‪ 5-3-6‬جريان نامي اتصال کوتاه شرطي ))‪Icc‬‬
‫‪30‬‬
‫) ‪( fn‬‬ ‫‪ 5-4‬فرکانس نامي‬
‫‪30‬‬
‫‪ 5-5‬مختصات هاي ديگر‬
‫‪30‬‬
‫‪ -6‬اطلعات‬
‫‪31‬‬
‫‪ 6-1‬نشانه گذ اري طرح اسمبلي‬
‫‪31‬‬
‫‪ 6-2‬مستندات‬
‫‪31‬‬
‫‪ 6-2-1‬اطلعات مرتبط با اسمبلي‬
‫‪31‬‬
‫‪ 6-2-2‬دستور العمل هايي براي جابجايي‪ ،‬نصب‪ ،‬راه اندازي و پشتيباني فني‬
‫‪ 3-6‬شناسايي تجهيز و يا‬ ‫‪32‬‬
‫‪33‬‬ ‫بخش‬
‫‪ -7‬شرايط سرويس‬
‫‪33‬‬
‫‪ 7-1‬شرايط سرويس عادي‬
‫‪33‬‬
‫‪ 7-1-1‬دماي هواي محيط‬
‫‪33‬‬
‫‪ 7-1-2‬شرايط جوي‬
‫‪34‬‬
‫‪ 7-1-3‬درجه آلودگي‬
‫‪34‬‬
‫‪ 7-1-4‬ارتفاع از سطح دريا‬
‫‪35‬‬
‫‪ 7-2‬شرايط سرويس ويژه‬
‫‪35‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ 7-3‬شرايط حمل ونقل‪ ،‬ذخيره سازي و نصب‬
‫‪35‬‬
‫‪ -8‬الزامات ساختاري‬
‫‪36‬‬
‫‪ 8-1‬قدرت مواد و اجزا‬
‫‪36‬‬
‫‪ 8-1-1‬کليات‬
‫‪36‬‬
‫‪ 8-1-2‬محافظت در برابر خوردگي‬
‫‪36‬‬
‫‪9‬‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫‪ 8-1-3‬ثبات حرارتي‬
‫‪36‬‬
‫‪ 8-1-4‬مقاومت در برابر اشعه فرابنفش‬
‫‪36‬‬
‫‪ 8-1-5‬مقاومت مواد عايق در برابر گرما و آتش‬
‫‪36‬‬
‫‪ 8-1-6‬قدرت مکانيکي‬
‫‪37‬‬
‫‪ 8-1-7‬تدارکات بالبري ))‪fiting‬‬
‫‪37‬‬
‫‪ 8-2‬درجه حفاظت تامين شده توسط يک محفظه اسمبلي‬
‫‪38‬‬
‫‪ 8-2-1‬حفاظت در برابر ضربه مکانيکي‬
‫‪38‬‬
‫‪ 8-2-2‬حفاظت در برابر تماس با اجزاي جريان دار‪ ،‬ورود اشياي جامد خارجي و‬
‫مايعات ‪38‬‬
‫‪ 8-2-3‬درجه حفاظت اجزاي برداشتني‬
‫‪39‬‬
‫‪ 8-3‬فواصل ايمني و فواصل خزشي‬
‫‪39‬‬
‫‪ 8-3-1‬کليات‬
‫‪39‬‬
‫‪ 8-3-2‬فواصل ايمني‬
‫‪40‬‬
‫‪ 8-3-3‬فواصل خزشي‬
‫‪40‬‬
‫‪ 4 - 8‬حفاظت در برابر شوک الکتریکی‬
‫‪41‬‬
‫‪ 8-4-1‬کليات‬
‫‪41‬‬
‫‪ 8-4-2‬حفاظت پايه‬
‫‪41‬‬
‫‪ 8-4-3‬حفاظت خطا‬
‫‪42‬‬
‫‪ 8-4-4‬محدود سازي حالت دايمي و جريان لمسي و شارژ‬
‫‪47‬‬
‫‪ 8-4-5‬شرايط راه اندازي و خدمات دهي‬
‫‪47‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ 8-5‬الحاق بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل‬
‫‪49‬‬
‫‪ 8-5-1‬قسمت هاي ثابت‬
‫‪49‬‬
‫‪ 8-5-2‬اجزاي قسمتهاي برداشتي‬
‫‪49‬‬
‫‪ 8-5-3‬انتخاب بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل‬
‫‪50‬‬
‫‪ 8-5-4‬نصب بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل‬
‫‪50‬‬
‫‪ 8-5-5‬قابليت دسترسي‬
‫‪50‬‬
‫‪ 8-5-6‬ديواره ها‬
‫‪51‬‬
‫‪ 5-7- 8‬جهت عمليات و نمايش موقعيت هاي تغيير جريان‬
‫‪51‬‬

‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫شگر‬‫‪ 8-5-8‬شاسی ها و چراغ هاي نماي ‌‬
‫‪51‬‬
‫‪ 8-6‬مدارهاي و اتصالت الکتريکي داخلي‬
‫‪51‬‬
‫‪ 8-6-1‬مدارهاي اصلي‬
‫‪51‬‬
‫‪ 8-6-2‬مدارهاي کمکي‬
‫‪52‬‬
‫‪ 8-6-3‬رسانا هاي بدون عايق و عايق دار‬
‫‪ 4-6-8‬انتخاب و نصب رسانا هاي جريان دار بي محافظ‪،‬براي کاهش‬ ‫‪52‬‬
‫‪54‬‬ ‫احتمال اتصال کوتاه‬
‫‪ 8-6-5‬شناسايي رسانا هاي مدارهاي اصلي و کمکي‬
‫‪54‬‬
‫‪ 8-6-6‬شناسايي رساناي محافظ ‪ (PEN‬و ‪ ( PE‬و سيم نول )‪ (N‬در مدارهاي‬
‫‪54‬‬ ‫اصلي‬
‫‪ 8-7‬خنک سازي‬
‫‪54‬‬
‫‪ 8-8‬پايانه هاي رسانا ‌هاي خارجي‬
‫‪55‬‬
‫‪ -9‬الزامات عملکردي‬
‫‪56‬‬
‫‪11‬‬
‫‪ 9-1‬ويژگي هاي دي الکتريک‬
‫‪56‬‬
‫‪ 9-1-1‬کليات‬
‫‪56‬‬
‫‪ 9-1-2‬ولتاژ قابل تحمل فرکانس برق‬
‫‪57‬‬
‫‪ 9-1-3‬ولتاژ قابل تحمل ضربه‬
‫‪57‬‬
‫‪ 9-1-4‬حفاظت تجهيزات محافظ افزايش يك باره ) موج ( ولتاژ‬
‫‪57‬‬
‫‪ 9-2‬محدوده ي افزايش دما‬
‫‪58‬‬
‫‪ 9-3‬حفاظت اتصال کوتاه و توان تحمل اتصال کوتاه‬
‫‪58‬‬
‫‪ 9-3-1‬کليات‬
‫‪58‬‬
‫‪ 9-3-2‬اطلعات مرتبط با توان تحمل اتصال کوتاه‬
‫‪58‬‬
‫‪ 9-3-3‬رابطه ميان جريان اوج )پيک( و جريان اتصال کوتاه‬
‫‪59‬‬
‫‪ 9-3-4‬هماهنگ کننده ي تجهيزات حفاظتي‬
‫‪59‬‬
‫‪ 9-4‬سازگاري الکترو مغناطيسي ))‪EMC‬‬
‫‪60‬‬
‫‪ -10‬صحت سنجي طرح‬
‫‪ 1-10‬کليات‬ ‫‪60‬‬
‫‪60‬‬
‫‪12‬‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫‪ 10-2‬مقاومت مواد واجزا‬
‫‪62‬‬
‫‪ 10-2-1‬کليات‬
‫‪62‬‬
‫‪ 10-2-2‬مقاومت در برابر خوردگي‬
‫‪62‬‬
‫‪ 10-2-3‬ويژگي هاي مواد عايق کننده‬
‫‪63‬‬
‫‪ 10-2-4‬مقاومت در برابر اشعه فرابنفش ))‪UV‬‬
‫‪65‬‬
‫‪ 10-2-5‬بالبري‬
‫‪66‬‬
‫‪ 10-2-6‬ضربه مکانيکي‬
‫‪66‬‬
‫‪ 10-2-7‬نشانه گذاري‬
‫‪66‬‬
‫‪ 10-3‬درجه حفاظت اسمبلي ها‬
‫‪67‬‬
‫‪67‬‬
‫‪ 10-5‬حفاظت در برابر شوک الکتريکي و يکپارچگي مدارهاي محافظ‬
‫‪67‬‬
‫‪ 10-5-1‬کارايي مدار حفاظتي‬
‫‪67‬‬
‫‪ 10-5-2‬پيوستگي موثر زمين‪ ،‬ميان اجزاي رساناي بدون محافظ در اسمبلي و‬
‫‪68‬‬ ‫مدار حفاظتي‬
‫‪ 10-5-3‬قدرت تحمل مدار حفاظتي در برابر اتصال کوتاه‬
‫‪68‬‬
‫‪ 10-6‬تشکيل تجهيزات و مولفه هاي تغيير جريان‬
‫‪69‬‬
‫‪ 10-6-1‬کليات‬
‫‪69‬‬
‫‪ 10-6-2‬سازگاري الکترو مغناطيسي‬
‫‪69‬‬
‫‪ 10-7‬مدارهاي الکتريکي داخلي و اتصالت‬
‫‪69‬‬
‫‪ 10-8‬پايانه هاي هادي هاي خارجي‬
‫‪69‬‬
‫‪13‬‬
‫‪69‬‬
‫‪ 10-9-1‬کليات‬
‫‪69‬‬
‫‪70‬‬
‫‪71‬‬
‫‪ 10-9-4‬آزمايش محفظه هاي ساخته شده از مواد عايق کننده‬
‫‪73‬‬
‫‪ 10-10‬صحت سنجي افزايش دما‬
‫‪73‬‬
‫‪ 10-10-1‬کليات‬
‫‪73‬‬
‫‪ 10-10-2‬صحت سنجي از طريق آزمايش با جريان‬
‫‪73‬‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫‪ 10-10-3‬استخراج مقادير براي گونه هاي مشابه‬
‫‪82‬‬
‫‪ 10-10-4‬صحت سنجي از طريق محاسبه‬
‫‪83‬‬
‫‪ 10-11‬قدرت تحمل اتصال کوتاه‬
‫‪87‬‬
‫‪ 10-11-1‬کليات‬
‫‪87‬‬
‫يهايي که از صحت سنجي قدرت تحمل اتصال كوتاه‬ ‫‪ 10-11-2‬مدارهاي اسمبل ‌‬
‫معاف هستند‬
‫‪87‬‬
‫‪ 10-11-3‬صحت سنجي از طريق کاربرد قوانين طراحي‬
‫‪87‬‬
‫‪ 10-11-4‬صحت سنجي از طريق مقايسه با يک طراحي مرجع‬
‫‪88‬‬
‫‪ 10-11-5‬صحت سنجي از طريق آزمايش‬
‫‪88‬‬
‫‪ 10-12‬سازگاري الکترو مغناطيسي ))‪EMC‬‬
‫‪95‬‬
‫‪ 10-13‬عمليات مکانيکي‬
‫‪96‬‬
‫‪ -11‬صحت سنجي روتين‬
‫‪96‬‬
‫‪14‬‬
‫‪ 11-1‬کليات‬
‫‪96‬‬
‫‪ 11-2‬درجه حفاظت محفظه ها‬
‫‪96‬‬
‫‪96‬‬
‫‪97‬‬
‫‪ 11-5‬تشکيل بخش هاي توکار‬
‫‪97‬‬
‫‪ 11-6‬مدارها و اتصالت الکتريکي داخلي‬
‫‪97‬‬
‫‪ 11-7‬پايانه هاي هادي هاي خارجي‬
‫‪97‬‬
‫‪97‬‬
‫‪97‬‬
‫‪11-10‬سيم کشي‪ ،‬عملکرد و کارکرد عملياتي‬
‫‪98‬‬
‫پيوست الف )الزامي(حداقل و حداکثر برش عرضي رسانا هاي‬
‫مسي براي اتصال به پايانه هاي هادي هاي خارجي )به ‪ 8-8‬مراجعه شود(‬
‫‪111‬‬
‫پيوست ب)الزامی( روش محاسبه مساحت برش عرضي‬
‫‪15‬‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫رسانا هاي محافظ با توجه به فشار حرارتي ناشي از جريان هاي کوتاه مدت‬
‫‪112‬‬
‫پيوست پ)اطلعاتی( مواردي که تابع توافق ميان سازنده اسمبلي و کاربر مي‬
‫‪114‬‬ ‫باشند‬
‫پيوست ت)اطلعاتی( صحت سنجي طرح‬
‫‪119‬‬
‫پيوست ث)اطلعاتی( فاکتور نامي گوناگوني‬
‫‪120‬‬
‫پيوست ج)الزامی( اندازه گيري فواصل ايمني و فواصل خزشي‬
‫‪130‬‬
‫پيوست چ)الزامی( همبستگي ميان ولتاژ اسمي سيستم تغذيه و ولتاژ نامي‬
‫قابل تحمل در برابر ضربه در تجهيزات‬
‫‪137‬‬
‫پيوست ح)اطلعاتی( جريان عملکرد و اتلف توان در هادي هاي مسي‬
‫‪139‬‬
‫پيوست د)الزامی( سازگاري الکترومغناطيسي ))‪EMC‬‬
‫‪145‬‬
‫پيوست ذ)الزامی( حفاظت از طريق جدا سازي الکتريکي‬
‫‪155‬‬
‫پيوست ر)اطلعاتی( فواصل ايمني و فواصل خزشي در منطقه امريکاي شمالي‬
‫‪159‬‬
‫پيوست ز)اطلعاتی( محدوده ي افزايش دما در امريکاي شمالي‬
‫‪160‬‬
‫کتابشناسي‬
‫‪161‬‬
‫شکل ث ‪ -1‬اسمبلي نمونه‬
‫‪121‬‬
‫شکل ث ‪ -2‬نمونه ‪ :1‬جدول ث ‪ -1‬بارگذاري واحد کارکردي براي اسمبلي با‬
‫فاکتور‬
‫نامي گوناگوني ‪8/0‬‬
‫‪123‬‬
‫فاکتور‬
‫نامي گوناگون ‪8/0‬‬
‫‪124‬‬
‫فاکتور‬
‫‪125‬‬
‫‪16‬‬
‫فاکتور‬
‫‪126‬‬
‫شکل ث ‪ -6‬مثال هاي محاسبه ميانگين تاثير گرمايش‬
‫‪128‬‬
‫شکل ث ‪ -7‬گراف نمونه براي رابطه ميان ‪ RDF‬معادل و پارامترهاي کار متناوب‬
‫‪ t1 = 0.5 S‬در زمان هاي گوناگون دوره‬ ‫در حالت ‪I 1 = 7 ∗ I 2‬‬
‫‪129‬‬
‫شکل ث ‪ -8‬گراف نمونه براي رابطه ميان ‪ RDF‬معادل و پارامترهاي کار متناوب‬
‫در ‪) I1 = I 2‬بدون جريان اضافي آغازين(‬
‫‪129‬‬
‫شکل ج ‪ -1‬اندازه گيري شيارها‬
‫‪131‬‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫شکل د ‪ -1‬نمونه هاي پورت ها‬
‫‪145‬‬
‫جدول ‪ -1‬حداقل فواصل ايمني در هوا )‪(2-3-8‬‬
‫‪99‬‬
‫جدول ‪ -2‬حداقل فواصل خزشي )‪(3-3-8‬‬
‫‪100‬‬
‫جدول ‪ -3‬مساحت برش عرضي در يک هادي محافظ مسي )‪(2-2-3-4-8‬‬
‫‪101‬‬
‫جدول ‪ -4‬شرايط انتخاب و نصب رسانا‬
‫‪102‬‬
‫جدول ‪ -5‬حداقل ظرفيت پايانه براي هادي هاي محافظ مسي ‪(PEN‬و ‪PE) (8-‬‬
‫)‪8‬‬ ‫‪103‬‬
‫جدول ‪ -6‬محدوده ي افزايش دما )‪(2-9‬‬
‫‪104‬‬
‫جدول ‪ -7‬ارزش هاي فاکتور )‪n (9-3-3‬‬
‫)‪1‬‬
‫‪105‬‬
‫جدول ‪ -8‬ولتاژ نامي قابل تحمل فرکانس قدرت در مدارهاي اصلي )‪(2-9-10‬‬
‫‪105‬‬
‫جدول ‪ -9‬ولتاژ قابل تحمل فرکانس قدرت در مدارهاي کمکي و کنترل )‪-9-10‬‬
‫‪106‬‬ ‫‪(2‬‬
‫جدول ‪ -10‬ولتاژ هاي آزمايشي قابل تحمل ضربه )‪(3-9-10‬‬
‫‪106‬‬
‫جدول ‪ -11‬هادي هاي آزمايشي مسي براي جريان هاي نامي ‪ 400‬آمپر و کمتر )‬
‫‪107 (2-2-10-10‬‬
‫‪17‬‬
‫جدول ‪ -12‬هادي هاي آزمايشي مسي براي جريان هاي نامي از ‪ 400‬آمپر تا‬
‫‪ 4000‬آمپر )‪108 (2-3-2-10-10‬‬
‫جدول ‪ -13‬صحت سنجي اتصال کوتاه از طريق قوانين طراحي‪ :‬چک ليست‬
‫‪109‬‬
‫جدول ‪ -14‬رابطه ميان جريان خطاي شرطي و قطر سيم مسي‬
‫‪110‬‬
‫جدول الف ‪ -1‬برش عرضي رساناهاي مسي مناسب براي اتصال به پايانه هاي‬
‫رساناهاي خارجي‬
‫‪111‬‬
‫جدول ب‪ -‬مقادير ‪ k‬در هادي هاي محافظ عايق دار که در کابل ها‪ ،‬جاي داده‬
‫نشده اند يا هادي هاي بدون محافظ در تماس با پوشش کابل‬
‫‪113‬‬
‫جدول پ ‪ -1‬مواردي که تابع توافق ميان سازنده اسمبلي و کاربر مي باشند‬
‫‪114‬‬
‫جدول ت ‪ -1‬ليست صحت سنجي هايي که بايد براي طراحي انجام شود‬
‫‪119‬‬
‫جدول ث ‪ -1‬مثال هاي بارگذاري در يک اسمبلي با فاکتور نامي گوناگون ‪8/0‬‬
‫‪122‬‬
‫جدول ث ‪ -2‬نمونه بارگذاري گروهي از مدارها)بخش ب‪ -‬شکل ث ‪ (1‬با فاکتور‬
‫نامي گوناگوني ‪9/0‬‬
‫‪126‬‬
‫جدول ث ‪ -3‬نمونه بارگذاري گروهي از مدارها)تابلوي توزيع فرعي‪ -‬شکل ث ‪(1‬‬
‫با فاکتور نامي گوناگوني ‪9/0‬‬
‫‪127‬‬
‫جدول ج ‪ -1‬حداقل پهناي شيارها‬
‫‪130‬‬
‫عنوان‬
‫صفحه‬
‫جدول چ ‪ -1‬تناظر ميان ولتاژ اسمي سيستم تغذيه و ولتاژ نامي قابل تحمل‬
‫ضربه تجهيزات‪ ،‬در وضعيت حفاظت ولتاژ اضافي از طريق برقگيرها مطابق‬
‫‪IEC-60099-1‬‬ ‫‪138‬‬
‫جدول ح ‪ -1‬جريان عملکرد و تلفات توان در کابل هاي مسي تک رشته با دماي‬
‫مجاز رسانا برابر با ‪ 70‬درجه سانتيگراد )دماي محيطي داخل اسمبلي‪ 55 :‬درجه‬
‫‪139‬‬ ‫سانتيگراد(‬
‫جدول ح ‪ -2‬فاکتور کاهش ‪ K1‬در کابل هاي داراي دماي مجاز رسانا برابر با ‪70‬‬
‫درجه سانتيگراد)برگرفته از ‪ IEC 60364-5-52‬جدول الف ‪(14-52‬‬
‫‪141‬‬
‫نهاي اصلي مسي بدون محافظ‬ ‫جدول ح ‪ -3‬جريان عملکرد و تلفات توان در شي ‌‬
‫با برش عرضي چهار گوش‪ ،‬مسير افقي و رويه بزرگتر به صورت عمودي‬
‫فرکانس ‪ 50‬هرتز با ‪ 60‬هرتز)دماي محيطي داخلي اسمبلي ‪ 550‬سانتيگراد‪،‬‬
‫‪142‬‬ ‫دماي رسانا ‪ o70‬سانتيگراد(‬
‫‪18‬‬
‫جدول ح ‪ -4‬فاکتور ‪ k4‬در دماي مختلف هواي داخل اسمبلي و يا در هادي ها‬
‫‪144‬‬
‫جدول د ‪ -1‬حدود انتشار در محيط الف‬
‫‪150‬‬
‫جدول د ‪ -2‬حدود انتشار در محيط ب‬
‫‪151‬‬
‫جدول د ‪ - 3‬آزمايش مصونيت ‪ EMC‬در محيط الف )به ج ‪ 1-12- 10‬مراجعه‬
‫‪152‬‬ ‫شود(‬
‫جدول د ‪ -4‬آزمايش مصونيت ‪ EMC‬در محيط ب)به ج ‪ 1-12- 10‬مراجعه شود(‬
‫‪153‬‬
‫جدول د ‪ -5‬معيارهاي پذيرش در هنگام حضور مزاحمت هاي الکترومغناطيسي‬
‫‪154‬‬
‫جدول ذ ‪ -1‬حداکثر زمان هاي‪ /‬قطع در سيستم هاي ‪TN‬‬
‫‪157‬‬
‫جدول ر ‪ -1‬حداقل فواصل ايمني درهوا‬
‫‪159‬‬
‫جدول ر ‪ -2‬حداقل فواصل خزشي‬
‫‪159‬‬
‫جدول ز ‪ -1‬محدوده ي افزايش دما در آمريکاي شمالي‬
‫‪160‬‬
‫‪19‬‬
‫پيشگفتار‬
‫هدف از اين استاندارد اين است که تا جسسايي کسسه از جنبسسه علمسسي ممکسسن اسسست‪،‬‬
‫همه قوانين والزامات داراي ماهيت واحد مربوط به اسمبلي هاي تجهيزات تغييسسر‬
‫جريان و کنترل فشسسار ضسسعيف )اسسسمبلي هسسا( را هماهنسسگ نمايسسد تسسا هسسم الزامسسات‬
‫وصحت سنجي اسمبلي ها يکدست شود و هم نياز به تعيين صحت توسسسط سسساير‬
‫استانداردها بر طرف شود‪ .‬در اين اسسستاندارد پسسايه‪ ،‬همسسه شسسرايط اسسستانداردهاي‬
‫گوناگون اسمبلي ها را که بتوان عمومي فرض کرد‪ ،‬به همراه موضسسوعات خسساص‬
‫داراي ارتباط و کاربرد گسترده‪ ،‬در کنار هم گرد آوري شده اسسست‪ ،‬مثل افزايسسش‬
‫دما‪ ،‬ويژگي هاي دي الکتريک وغيره‪.‬‬
‫براي هر يک از انواع اسمبلي هاي تجهيزات تغيير جريان و کنسسترل فشسسار ضسسعيف‬
‫صرفا دو استاندارد اصلي لزم اسست تسا بتسوان کليسسه الزامسات و نيسز روش هساي‬
‫متناظر صحت سنجي را تعيين نمود‪:‬‬
‫‪ -‬اسسستاندارد پسسايه منسسدرج در ايسسن نشسسريه کسسه بسسا عنسسوان »بخسسش نخسسست« در‬
‫استانداردهاي خاص تسامين کننسده انسواع گونساگون اسسمبلي هساي تجهيسزات تغييسر‬
‫جريان و کنترل فشار ضعيف از آن ياد مي شود‪.‬‬
‫‪ -‬استاندارد خاص اسمبلي که از اين پس آن را با عنوان اسسستاندارد اسسسمبلي نيسسز‬
‫به کار مي بريم‪.‬‬
‫براي آنکه يک قانون عمومي به يک اسسستاندارد اسسسمبلي خسساص نيسسز قابسسل اعمسسال‬
‫باشد‪ ،‬بايد صراحتا با بيان بند مربوط يا شماره بند فرعسي ايسسن اسسستاندارد‪ ،‬بسه آن‬
‫قانون اشاره شود و به دنبال آن عبسسارت»بخسسش نخسسست« بيايسسد‪ ،‬مثل» ‪ 9-1-3‬از‬
‫بخش نخست‪«.‬‬
‫يک استاندارد اسمبلي خاص ضرورتي و بر همين اسسساس نيسسازي نسسدارد کسسه وقسستي‬
‫قانوني کلي قابل اعمال نيست به آن قسسانون ارجسساع دهسسد يسسا اينکسسه مسسي توانسسد در‬
‫صورتي که آن قانون کلي در موردي خاص کافي محسوب نمي شسسود‪ ،‬شسسرايطي‬
‫را به کار بيافزايد‪ ،‬ليکن نمي تواند از آن انحسسراف بسورزد مگسر اينکسسه تسوجيه فنسسي‬
‫کافي که به تفصيل در استاندارد اسمبلي خاص آمده‪ ،‬موجود باشد‪.‬‬
‫الزامات مندرج در اين استاندارد که پيرو توافق ميسسان سسسازنده اسسسمبلي و کسساربر‬
‫مي باشند در پيوست پ )اطلعاتی( آمده است‪ .‬ايسسن برنسسامه ي زمسساني همچنيسسن‬
‫تامين اطلعات درباره شرايط پايه و ساير مشخصات کاربر را تسهيل مي کند تسسا‬
‫طراحي‪ ،‬به کارگيري و بهره برداري از اسمبلي به نحوي مناسب صورت گيرد‪.‬‬
‫براي مجموعه بازسازي شده جديد ‪ ،IEC 61439‬بخش هسساي زيسسر در نظسسر گرفتسسه‬
‫مي شود‪:‬‬
‫‪ :IEC 61439-1‬قوانين عمومي‬
‫‪ :IEC 61439-2‬اسسسمبلي هسساي تجهيسسزات تغييسسر جريسسان و کنسسترل فشسسار ضسسعيف‬
‫)اسمبلي هاي ‪(PSC‬‬
‫‪ :IEC 61439-3‬تابلوهاي توزيع )جايگزين ‪(IEC 3-60439‬‬
‫‪ :IEC 61439-4‬اسمبلي هاي سايت‌هاي ساختمان )جايگزين ‪(IEC 60439-4‬‬
‫‪ : IEC 61439-5‬اسمبلي هاي توزيع برق )جايگزين ‪(IEC 5-60439‬‬
‫‪ : IEC 61439-6‬سيستم هاي نصب شين )جايگزين ‪(IEC 6-60439‬‬
‫اين فهرست شامل تمام جزييات نيست؛ ممکن است بخش هاي ديگسسري نيسسز بسسه‬
‫محض بروز احتياج ايجاد شود‪.‬‬
‫‪20‬‬
21
‫اسمبلي هاي تجهيزات قطع و وصل و کنترل فشار ضعيف‬
‫قسمت اول‪ :‬قوانين کلي‬
‫‪ -1‬محدوده‬
‫يادآوري ‪ :1‬در سراسر اين استاندارد‪ ،‬اصطلح اسمبلي )به ‪ 1-1-3‬مراجعه شود(‬
‫به جاي اسمبلي تجهيزات قطع و وصل و کنترل فشار ضعيف به کار مي رود‪.‬‬
‫اين بخسسش از ‪ IEC 61439‬بسه بيسان تعساريف مسي پسردازد و شسسرايط خسدمات دهسسي‪،‬‬
‫شرايط ساخت‪ ،‬ويژگيهاي فني والزامات صحت سسسنجي اسسسمبلي هسساي تجهيسسزات‬
‫قطع و وصل و کنترل فشار ضعيف را بيان مي کند‪.‬‬
‫اين استاندارد فقط وقتي در مورد اسمبلي هاي تجهيزات قطع و وصسسل و کنسسترل‬
‫فشار ضعيف )اسمبلي ها( قابل اعمال است که اسسستاندارد اسسسمبلي مربسسوط بسسه‬
‫شرح زير مورد نياز باشد‪:‬‬
‫‪ -‬اسمبلي هايي که ولتاژ نامي آن در جريان متناوب )‪ (AC‬بيسسش از ‪ 1000‬ولسست و‬
‫در جريان مستقيم )‪ (DC‬بيش از ‪ 1500‬ولت نباشد‪.‬‬
‫‪ -‬اسمبلي هاي ثابت يا متحرک محفظه دار يا بدون محفظه‪.‬‬
‫‪ -‬اسمبلي هايي که جهت استفاده در مواردي چسون توليسد‪ ،‬انتقسال‪ ،‬توزيسع‪ ،‬تبسديل‬
‫انرژي برق و کنترل تجهيزات مصرف انرژي برق طراحي شده اند‪.‬‬
‫‪ -‬اسمبلي هايي که براي استفاده تحت شرايط خدمات ويژه‪ ،‬مثل در کشسستي هسسا‪،‬‬
‫وسايل نقليه ي ريلي‪ ،‬براي تجهيزات محيسسط هسساي انفجسساري‪ ،‬و بسسراي کاربردهسساي‬
‫خانگي )راه اندازي توسط افراد ناوارد(‪ ،‬طراحي شده اند‪ ،‬به شسسرط پايبنسسدي بسسه‬
‫الزامات خاص مربوطه‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬الزامات تکميلي جهت اسمبلي هاي موجود در کشتي ها در ‪IEC 302-60092‬‬
‫آمده است‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬الزامات تکميلي جهت اسمبلي هاي موجود در محيط هاي انفجاري در ‪60079‬‬
‫‪ IEC‬و مجموعه ‪ IEC 61241‬بيان شده است‪.‬‬
‫‪ -‬اسمبلي هايي که براي تجهيزات الکتريکي ماشين ها طراحي شده اند‪.‬‬
‫شرايط تکميلي براي اسمبلي هايي که بخشي از ماشين را تشکيل مسسي دهنسسد در‬
‫مجموعه ‪ IEC 60204‬تبيين شده است‪.‬‬
‫اين استاندارد قابل اعمال به همه اسمبلي هاست‪ ،‬چه آن هايي که بر اساس تک‬
‫موردي طراحي‪ ،‬ساخت و تعيين صحت استاندارد شده باشند‪ ،‬چسسه آن هسسايي کسسه‬
‫در تيراژ بال استاندارد سازي و توليد شده باشند‪.‬‬
‫ساخت و يا مونتاژ ممکن است توسط نهادي غير از سازنده اوليسسه صسسورت گيسسرد‬
‫)به ‪ 1-10-3‬مراجعه شود(‬
‫اين استاندارد را نمي توان به تنهايي براي مشخص سازي يک اسمبلي يا به‬
‫منظور تعيين سازگاري به کار برد‪.‬‬
‫اين استاندارد قابل اعمال به تجهيزات منفرد و مولفه هاي مستقل مانند‬
‫موتوراستارترها‪ ،‬سوييچ های فيوز‪ ،‬تجهيزات الکترونيک و غيره که استانداردهاي‬
‫ويژهاي براي آن‌ها در نظر گرفته شده است‪ ،‬نمي باشد‪.‬‬
‫‌‬
‫‪22‬‬
‫ مراجع اصلي‬-2
،‫ از ارجاعات تاريخ دار‬.‫مدارک مرجع نيز براي اعمال اين سند ضروري هستند‬
‫ آخرين‬،‫ از ارجاعات فاقد تاريخ‬.‫فقط نسخه اي که ذکر شده قابل اعمال است‬
.‫سندي که به آن ارجاع شده )اعم از هر گونه اصلحات( قابل اعمال است‬
IEC 60038:1983, IEC standard voltages
IEC 60073:2002, Basic and safety principles for man-machine interface, marking and
identification – Coding principles for indicators and actuators
IEC 60068-2-2:2007, Environmental testing – Part 2-2: Tests – Test B: Dry heat
IEC 60068-2-11:1981, Environmental testing – Part 2-11: Tests – Test Ka: Salt mist
IEC 60068-2-30:2005, Environmental testing – Part 2-30: Tests – Test Db: Damp heat, cyclic
((12 + 12-hour cycle
IEC 60085:2007, Electrical insulation – Thermal evaluation and designation
IEC 60099-1:1991, Surge arresters – Part 1: Non-linear resistor type gapped surge arresters
for a.c. systems
IEC 60204 (all parts), Safety of machinery – Electrical equipment of machines
IEC 60216 (all parts), Electrical insulating materials – Properties of thermal endurance
IEC 60228:2004, Conductors of insulated cables
IEC 60364 (all parts), Low-voltage electrical installations
IEC 60364-4-41:2005, Low-voltage electrical installations – Part 4-41: Protection for safety –
Protection against electric shock
IEC 60364-4-44:2007, Low-voltage electrical installations – Part 4-44: Protection for safety –
Protection against voltage disturbances and electromagnetic disturbances
IEC 60364-5-52:2001, Low-voltage electrical installations – Part 5-52: Selection and erection
of electrical equipment – Wiring systems
of electrical equipment – Isolation, switching and control
of electrical equipment – Earthing arrangements, protective conductors and protective
bonding conductors
identification – Identification of equipment terminals and of conductor terminations IEC
60446:2007, Basic and safety principles for man-machine interface, marking and
identification – Identification of conductors by colours or alphanumerics
identification – Actuating principles
(IEC 60529:2001, Degrees of protection provided by enclosures (IP Code
IEC 60664-1:2007, Insulation coordination for equipment within low-voltage systems – Part
1: Principles, requirements and tests
IEC 60695-11-5:2004, Fire hazard testing – Part 11-5: Test flames – Needle-flame test
method – Apparatus, confirmatory test arrangement and guidance
IEC 60695-2-10:2000, Fire Hazard testing – Part 2-10: Glowing/hot-wire based test methods
– Glow-wire apparatus and common test procedure
IEC 60695-2-11:2000, Fire hazard testing – Part 2-11: Glowing/hot-wire based test methods –
Glow-wire flammability test method for end-products
IEC 60890:1987, A method of temperature-rise assessment by extrapolation for partially
typetested assemblies (PTTA) of low-voltage switchgear and controlgear
IEC 60947-1:2004, Low-voltage switchgear and controlgear – Part 1: General rules
23
IEC 61000-3-2:2005, Electromagnetic compatibility (EMC) – Part 3-2: Limits – Limits for
(harmonic current emissions (equipment input current ≤ 16 A per phase
IEC 61000-4-2:2001, Electromagnetic compatibility (EMC) – Part 4-2: Testing and
easurement techniques – Electrostatic discharge immunity test – Basic EMC publication
measurement techniques – Radiated, radio frequency, electromagnetic field immunity test –
Basic EMC publication
measurement techniques – Electrical test transient/burst immunity test – Basic EMC
publication
measurement techniques – Surge immunity test – Basic EMC publication
measurement techniques – Immunity to conducted disturbances, induced by radio-frequency
fields – Basic EMC publication
measurement techniques – Power frequency magnetic field immunity test – Basic EMC
publication
measurement techniques – Voltage dips, short interruptions and voltage variation immunity
tests – Basic EMC publication
measurement techniques – Harmonics and interharmonics including mains signalling at a.c.
power port, low-frequency immunity tests – Basic EMC publication
IEC 61000-6-4:2006, Electromagnetic compatibility (EMC) – Part 6-4: Generic standards –
Emission standard for industrial environments
IEC 61082 (all parts), Preparation of documents used in electrotechnology
IEC/TR 61117:1992, A method for assessing the short-circuit withstand strength of partially
(type-tested assemblies (PTTA
IEC 61180 (all parts), High-voltage test techniques for low voltage equipment
IEC 61201:2007, Use of conventional touch voltage limits – Application guide
IEC 61346-1:1996, Industrial systems, installation and equipment and industrial products –
Structuring principles and reference designations – Part 1: Basic rules
IEC 61346-2, Industrial systems, installation and equipment and industrial products –
Structuring principles and reference designations – Part 2: Classification of objects and codes
for classes
IEC 62208:2002, Empty enclosures for low-voltage switchgear and controlgear assemblies –
General requirements
IEC 62262:2002, Degrees of protection provided by enclosures for electrical equipment
(against external mechanical impacts (IK code
ISO 178:2001, Plastics – Determination of flexural properties
ISO 179 (all parts), Plastics – Determination of Charpy impact properties
ISO 2409:1992, Paints and varnishes – Cross-cut test
ISO 4628-3:2003, Paints and varnishes – Evaluation of degradation of coatings; Designation
of quantity and size of defects, and of intensity of uniform changes in appearance – Part 3:
Assessment of degree of rusting
ISO 4892-2:1994, Plastics – Methods of exposure to laboratory light sources – Part 2:
Xenonarc sources
24
CISPR 11:2004, Industrial, scientific and medical (ISM) radio-frequency equipment –
Electromagnetic disturbance characteristics – Limits and methods of measurement
CISPR 22:2006, Information technology equipment – Radio disturbance characteristics –
Limits and methods of measurement
25
‫‪ -3‬اصطلحات و تعاريف‬
‫اصطلحات و تعاريف زير براي بيان اين مدرک )مدرک پيش رو( به کار مي روند‪.‬‬
‫‪ 1 -3‬اصطلحات عمومي‬
‫‪3-1-1‬‬
‫اسمبلي هاي تجهيزات قطع و وصل و کنترل )اسمبلي(‬
‫ترکيب يک يا چند دستگاه قطع و وصل فشار ضعيف همراه بسسا تجهيسسزات کنسسترل‪،‬‬
‫اندازه گيسسري‪ ،‬سسسيگنال دهسسي‪ ،‬محسسافظ و تنظيسسم‪ ،‬بسسا همه‌ي اتصسسالت الکسستريکي و‬
‫مکانيکي داخلي و اجزاي سازه اي‪.‬‬
‫‪3-1-2‬‬
‫سيستم اسمبلي‬
‫بخش کاملي از تجهيزات الکتريکي و مکسسانيکي )محفظسسه هسسا‪ ،‬شسسين‌ها‪ ،‬واحسسدهاي‬
‫کارکردي‪ ،‬وغيره(‪ ،‬براساس تعاريف سازنده اوليه‪ ،‬که مي تواند به منظسسور توليسسد‬
‫اسمبلي هاي گوناگون مطابق دستور العمل سازنده اوليه گرد آوري شود‪.‬‬
‫‪3-1-3‬‬
‫مدار اصلي )در يک اسمبلي(‬
‫همه بخش هاي رساناي يک اسمبلي‪ ،‬که با هدف انتقال انرژي الکسستريکي‪ ،‬در يسسك‬
‫مدار قرار گرفته‌اند‪ ) .‬به ‪ IEV 02:2007-13-441‬مراجعه شود(‬
‫‪3-1-4‬‬
‫مدار کمکي )در يک اسمبلي(‬
‫همه بخش هاي رساناي يک اسمبلي که در يك مدار قرار گرفته‌اند )به جز مدار‬
‫اصلي( و هدف از آن کنترل‪ ،‬اندازه گيري‪ ،‬سيگنال دهي‪ ،‬تنظيم و پردازش‬
‫اطلعات است‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬مدارهاي کمکي يک اسمبلي‪ ،‬شامل مدارهاي کنترل و مدارهاي کمکي‬
‫دسببتگاه هبباي قطببع و وصببل مببي باشببد‪ ) .‬بببه ‪modified IEV,02:2007-13-441‬‬
‫مراجعه شود(‬
‫‪3-1-5‬‬
‫شين‬
‫رساناي با امپدانس ضعيف‪ ،‬که بتوان چندين مدار الکتريکي را به صورت جدا بسسه‬
‫آن متصل کرد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬اصطلح شين دللت بر شکل هندسي‪ ،‬سايز يا ابعاد رسانا ندارد‪.‬‬
‫‪3-1-6‬‬
‫شين اصلي‬
‫شيني که بتوان يک يا چند شين توزيسع و يسا واحسد هساي ورودي خروجسي را بسه آن‬
‫متصل نمود‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫‪3-1-7‬‬
‫شين توزيع‬
‫شين درون يک بخش‪ ،‬که به يک شين اصلي متصل است و واحدهاي خروجي از‬
‫آن تغذيه مي کنند‪.‬‬
‫‪3-1-8‬‬
‫واحدهاي کارکردي‬
‫جزيي از يک اسمبلي‪ ،‬شامل بر همه ي عناصر الکتريکي و مکانيکي که در انجام‬
‫کارکردي واحد‪ ،‬موثر است‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬رساناهايي که مي توانند به يک واحد کببارکردي متصببل شببوند و ضببمنا‬
‫بيرون از بخش فضاي حفاظت شده‌ي محفظه خود قرار گرفتببه انببد )مثل کابببل‬
‫هاي کمکي متصل به يک بخش مشترک( بببه عنببوان قسببمتي از واحببد کببارکردي‬
‫محسوب نمي شوند‪.‬‬
‫‪3-1-9‬‬
‫واحد ورودي‬
‫واحد کارکردي که انرژي الکتريکي به طور معمول از درون آن به اسمبلي تغذيه‬
‫مي شود‪.‬‬
‫‪3-1-10‬‬
‫واحد خروجي‬
‫واحد کارکردي که انرژي الکتريکي به طور معمول از درون آن به يک يا چند‬
‫مدار خروجي داده مي شود‪.‬‬
‫‪ 3-2‬واحدهاي ساختماني اسمبلي‬
‫‪3-2-1‬‬
‫بخش ثابت‬
‫بخش مشتمل بر تجهيزاتي که روي پايه اي مشترک جمع آوري )مونتاژ( و سيم‬
‫کشي شده و براي نصب ثابت طراحي شده است‪.‬‬
‫‪3-2-2‬‬
‫بخش برداشتني )متحرک(‬
‫قسمتي که مي توان آن را حين وجود جريان در مداري که به آن متصل است‪ ،‬از‬
‫اسمبلي کنار گذاشت يا جايگزين نمود‪.‬‬
‫‪3-2-3‬‬
‫موقعيت اتصال‬
‫موقعيت يک بخش برداشتني )متحرک( که براي کارکرد مربوطه اش کامل‬
‫متصل است‪.‬‬
‫‪3-2-4‬‬
‫موقعيت برداشته شده‬
‫موقعيت يک جزء برداشتني‪ ،‬هنگامي که بيرون از اسمبلي قرار دارد و از نظر‬
‫مکانيکي والکتريکي از آن جداست‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫‪3-2-5‬‬
‫وارد کردن قفل‬
‫دستگاهي که مانع از ورود يک جزء برداشتني به محلي مي شود که براي آن‬
‫بخش در نظر گرفته نشده است‪.‬‬
‫‪3-2-6‬‬
‫اتصال ثابت‬
‫اتصالي که با کمک ابزار‪ ،‬جدا يا متصل مي شود‪.‬‬
‫‪3-2-7‬‬
‫مقطع‬
‫واحد ساختماني از يک اسمبلي که ميان دو قسمت عمودي متوالي قرار دارد‪.‬‬
‫‪3-2-8‬‬
‫مقطع فرعي‬
‫واحد ساختماني يک اسمبلي که ميان دو قسمت افقي يا عمودي متوالي‪ ،‬درون‬
‫يک مقطع‪ ،‬قرار دارد‪.‬‬
‫‪3-2-9‬‬
‫بخش‬
‫مقطع يا مقطع فرعي که به جز براي باز نمودن اضطراري جهت برقراري‬
‫اتصالت‪ ،‬كنترل‪ ،‬يا تهويه ‪ ،‬در محفظه قرار دارند‪.‬‬
‫‪3-2-10‬‬
‫واحد انتقال‬
‫جزيي از يک اسمبلي يا يک اسمبلي کامل که بدون آنکه اجزاي آن جدا شوند‬
‫قابل انتقال و حمل و نقل است‪.‬‬
‫‪3-2-11‬‬
‫دريچه‬
‫جزيي که قابليت حرکت دارد‪:‬‬
‫‪ -‬ميان يک موقعيتي که در آن اجازه تماس اتصال هاي )کنتاکت هاي( قابل‬
‫حرکت )برداشتني( کشويي اتصال )کنتاکت هاي( ثابت داده مي شود‪.‬‬
‫‪ -‬موقعيتي كه در آن‪ ،‬بخشي از يک پوشش يا پارتشيني است‪ ،‬که حفاظ )شيلد(‬
‫اتصال هاي ثابت است‪.‬‬
‫)به ‪ modified IEV ,1984 :07-13-441‬مراجعه شود(‬
‫‪ 3-3‬طراحي خارجي اسمبلي ها‬
‫‪3-3-1‬‬
‫اسمبلي نوع باز‬
‫اسمبلي متشکل از يک سازه‪ ،‬که پشتيبان تجهيزات الکتريکي است؛ بخش هاي‬
‫جريان دار تجهيزات الکتريکي در دسترس هستند‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫‪3-3-2‬‬
‫اسمبلي جلو بسته‬
‫اسمبلي نوع باز همراه با پوششي در جلو؛ بخش هاي جريان دار از جايي غير از‬
‫جلوي تجهيزات در دسترس هستند‪.‬‬
‫‪3-3-3‬‬
‫اسمبلي محفظه دار‬
‫اسمبلي که از همه جهات دربسته است و تنها استثناي ممکن‪ ،‬سطح بر آمده آن‬
‫است‪ ،‬به صورتي که ميزان مشخصي محافظت تامين شده باشد‪.‬‬
‫‪3-3-4‬‬
‫اسمبلي اطاقکي‬
‫اسمبلي محفظه دارکه کف زمين سوار مي شود وشامل چندين مقطع‪ ،‬مقطع‬
‫فرعي يا بخش است‪.‬‬
‫‪3-3-5‬‬
‫اسمبلي چند اطاقکي‬
‫ترکيب تعدادي اسمبلي اطاقکي که از نظر مکانيکي به هم متصل شده اند‪.‬‬
‫‪3-3-6‬‬
‫اسمبلي ميزي‬
‫اسمبلي محفظه دار همراه با يک تابلوي کنترل افقي يا مايل يا ترکيبي از هر دو‪،‬‬
‫که دستگاه هاي کنترل‪ ،‬اندازه گيري‪ ،‬سيگنال دهي‪ ،‬تجهيزات و غيره را در بر‬
‫گرفته است‪.‬‬
‫‪3-3-7‬‬
‫اسمبلي جعبه اي‬
‫اسمبلي محفظه دار که براي سوار شدن روي يک سطح عمودي طراحي شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪3-3-8‬‬
‫اسمبلي چند جعبه اي‬
‫ترکيب اسمبلي هاي جعبه اي که از نظر مکانيکي به هم متصل هستند‪ ،‬با يا‬
‫بدون فريم پايه مشترک‪ ،‬اتصالت الکتريکي ميان دو جعبه ي مجاور از درون‬
‫سوارخ هايي روي سطوح مجاور هم عبور مي کند‪.‬‬
‫‪3-3-9‬‬
‫اسمبلي سطحي ديواري‬
‫اسمبلي براي نصب روي سطح ديوار‪.‬‬
‫‪3-3-10‬‬
‫اسمبلي تو رفتگي ديواري‬
‫اسمبلي براي نصب درون تو رفتگي ديوار‪ ،‬در جايي که محفظه‪ ،‬پايه بخشي از‬
‫نميشود‪.‬‬
‫‌‬ ‫ديوار فوقاني‬
‫‪29‬‬
‫‪ 3-4‬بخش هاي سازه اي اسمبلي‬
‫‪3-4-1‬‬
‫سازه تکيه گاه‬
‫سازه جزيي از يک اسمبلي است‪ ،‬که براي پشتيباني از بخش هاي مختلف‬
‫اسمبلي و هر گونه محفظه اي طراحي شده است‪.‬‬
‫‪3-4-2‬‬
‫سازه سوار شونده‬
‫سازه اي که جزيي از اسمبلي نيست و براي پشتيباني از يک اسمبلي طراحي‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪3-4-3‬‬
‫صفحه سوار شونده‬
‫صفحه اي که براي پشتيباني از بخش هاي مختلف طراحي شده و مناسب نصب‬
‫در يک اسمبلي است‪.‬‬
‫‪3-4-4‬‬
‫چهارچوب سوار شونده‬
‫چارچوبي که براي پشتيباني از بخش هاي مختلف طراحي شده و مناسب نصب‬
‫در يک اسمبلي است‪.‬‬
‫‪3-4-5‬‬
‫محفظه‬
‫جايگاهي که مي تواند‪ ،‬نوع و درجه محافظت مناسب‪ ،‬براي کارکردي خاص را‬
‫تامين کند‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 195-02-35:1998‬مراجعه شود(‬
‫‪3-4-6‬‬
‫پوشش‬
‫بخش خارجي محفظه ي يک اسمبلي‪.‬‬
‫‪3-4-7‬‬
‫درب‬
‫پوشش لوليي يا لغزنده‪.‬‬
‫‪3-4-8‬‬
‫پوشش کنار رفتني )متحرک(‬
‫پوششي که براي بستن يک سوراخ در محفظه خارجي طراحي شده و مي توان‬
‫آن را براي اجراي عملياتي خاص و نيز پشتيباني فني جدا نمود‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫‪3-4-9‬‬
‫صفحه پوشش‬
‫جزيي از يک اسمبلي که براي بستن يک سوراخ در محفظه خارجي استفاده مي‬
‫شود و طوري طراحي شده که با پيچ يا وسايل مشابه در جاي خود محکم مي‬
‫شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬اين بخش معمول بعد از به کار افتادن تجهيزات برداشته نمي شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬مي توان چند مدخل کابل در صفحه پوشش تعبيه نمود‪.‬‬
‫‪3-4-10‬‬
‫ديواره )تيغه(‬
‫جزيي از محفظه ي يک بخش که آن را از ديگر بخش ها جدا مي سازد‪.‬‬
‫‪3-4-11‬‬
‫مانع‬
‫جزيي که در برابر تماس مستقيم از هر سمت دسترسي عادي‪ ،‬محافظت مي‬
‫کند‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 195-06-15: 1998, modified‬مراجعه شود(‬
‫‪3-4-12‬‬
‫مانع‬
‫جزيي که مانع از تماس مستقيم ناخواسته مي شود ولي از تماس مستقيم‬
‫عمدي )آگاهانه( جلوگيري نمي کند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬هدف از مانع يبا‪ ،‬جلبوگيري از تمبباس ناخواسبته ببا اجببزاي جريبان دار‬
‫است و نه تماس عمدي )آگاهانه(‪ .‬هدف آن‌ها‪ ،‬حفاظت از افراد ماهر يببا دانببش‬
‫آموخته است و قرار نيست حافظ افراد عادي باشد‪.‬‬
‫‪3-4-13‬‬
‫سپر )حفاظ( پايانه‬
‫جزيي که پايانه ها را مي پوشاند و به ميزان مشخصي مانع از دسترسي افراد يا‬
‫اشياء به اجزاي جريان دار مي شود‪.‬‬
‫‪3-4-14‬‬
‫مدخل کابل‬
‫جزيي داراي چند سوارخ که اجازه عبور کابل ها را به درون اسمبلي مي دهد‪.‬‬
‫‪3-4-15‬‬
‫فضاي محفظه دار حفاظت شده‬
‫جزيي از يک اسمبلي که به عنوان محفظه بخش هاي الکتريکي طراحي شده و‬
‫حفاظت مشخصي در برابر تاثيرات خارجي و تماس با اجزاي جريان دار ايجاد‬
‫مي کند‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫‪ 3-5‬شرايط نصب اسمبلي ها‬
‫‪3-5-1‬‬
‫اسمبلي براي نصب دروني )داخلي(‬
‫اسمبلي که براي استفاده در مکان هايي طراحي شده است که شرايط عادي‬
‫خدمات براي مصرف دروني به نحو مشخص شده در بند ‪ 1-7‬تامين شده است‪.‬‬
‫‪3-5-2‬‬
‫اسمبلي براي نصب بيروني‬
‫اسمبلي که براي استفاده در مکان هايي طراحي شده است که شرايط عادي‬
‫خدمات براي مصرف بيروني به نحو مشخص شده در بند ‪ 1-7‬تامين شده است‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫‪3-5-3‬‬
‫اسمبلي ثابت‬
‫اسمبلي که براي ثابت شدن در محل نصبش‪ ،‬مثل به کف يا به ديوار طراحي‬
‫شده و براي استفاده در همين محل است‪.‬‬
‫‪3-5-4‬‬
‫اسمبلي متحرک‬
‫اسمبلي که طوري طراحي شده که مي تواند فورا از يک محل استفاده به‬
‫محلي ديگر منتقل شود‪.‬‬
‫‪ 3-6‬مختصات عايق کاري‬
‫‪3-6-1‬‬
‫فاصله ي ايمني‬
‫فاصله ميان دو جزء رسانا در طول يک رشته‪ ،‬که کوتاه ترين راه ميان اين بخش‬
‫هاي رسانا را در بر مي‌گيرد‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 2007-31-17-441‬مراجعه شود(‬
‫‪3-6-2‬‬
‫فاصلهي خزشي‬
‫‌‬
‫کوتاه ترين فاصله در طول سطح ماده عايق ميان دو جزء رسانا‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 151-15-50: 2001‬مراجعه شود(‬
‫يادآوري‪ :‬اتصال ميان دو قطعه عايق به عنوان جزيببي از سببطح در نظببر گرفتببه‬
‫مي شود‪.‬‬
‫‪3-6-3‬‬
‫ولتاژ اضافي‬
‫هر گونه ولتاژي با مقدار اوج )پيك( فراتر از مقدار اوج متناظر حداکثر ولتاژ‬
‫وضعيت ثابت در شرايط عملکرد عادي‪.‬‬
‫)به تعريف ‪ 7-3‬در ‪ IEV 60664-1:2007‬مراجعه شود(‬
‫‪3-6-4‬‬
‫ولتاژ اضافي موقت‬
‫ولتاژ اضافي در فرکانس برق با دوره نسبتا طولني)چندين ثانيه(‪.‬‬
‫) به تعريف ‪ 1-7-3‬در ‪ modified IEV ,1:2007-60664‬مراجعه شود(‬
‫‪3-6-5‬‬
‫ولتاژ اضافي گذرا‬
‫ولتاژ اضافي با دوره اي کوتاه به مدت چند ميليونيم ثانيه يا کمتر‪ ،‬نوساني يا غير‬
‫نوساني‪ ،‬که معمول به شدت ميراست‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 1987 :13-03-604‬مراجعه شود(‬
‫‪33‬‬
‫‪3-6-6‬‬
‫ولتاژ قابل تحمل فرکانس برق‬
‫مقدار ‪) r.m.s‬موثر( ولتاژ سينوسي فرکانس برق که موجب قطع جريان تحت‬
‫شرايط مشخص آزمايش نمي شود‪.‬‬
‫) به تعريف ‪ 56-5-2‬از ‪ IEC 2007 :1-60947‬مراجعه شود (‬
‫‪3-6-7‬‬
‫ولتاژ قابل تحمل ضربه‬
‫بالترين مقدار اوج ولتاژ ضربه به شکل و قطبيت )پلريته( تعيين شده‪ ،‬که‬
‫موجب خرابي عايق تحت شرايط مشخص نمي شود‪.‬‬
‫) به تعريف ‪ 1-8-3‬از ‪ IEC 1:2007-60664‬مراجعه شود(‬
‫‪3-6-8‬‬
‫آلودگي‬
‫هر گونه افزايش خاک‪ ،‬مايع يا ماده گازي خارجي که ممکن است منجر به‬
‫کاهش قدرت دي الکتريک يا ضريب مقاومت سطحي عايق شود‪.‬‬
‫‪3-6-9‬‬
‫درجه آلودگي )شرايط محيطي(‬
‫عددي قراردادي بر پايه مقدار غبار رسانا يا نم نما‪ ،‬گاز يا نمک يونيزه و براساس‬
‫رطوبت نسبي و فرکانس رويداد آن است که منجر به جذب نم نما يسا تغليسظ نسسم‬
‫ميانجامد‪.‬‬
‫‌‬ ‫شده و به کاهش قدرت دي الکتريک و يا ضريب مقاومت سطح‬
‫يادآوري ‪ :1‬درجه آلودگي که مواد عايق کننده دستگاه ها و بخببش هببا در معببرض‬
‫آن هستند‪ ،‬ممکن است با درجه آلودگي کلن‪ -‬محيطي کببه در آن واقببع هسببتند‪،‬‬
‫به سبب حفاظت فراهم شده با وسايلي چون محفظه يا گرمايش داخلببي بببراي‬
‫جلوگيري از جذب يا تغليظ نم‪ ،‬متفاوت باشد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬در سراسر اين استاندارد‪ ،‬درجه آلودگي مربوط به محيط‌هاي كوچك‬
‫)خرد محيط( است‪.‬‬
‫)به تعريف ‪ 58-5-2‬از ‪ IEC 1:2007-60947‬مراجعه شود(‬
‫‪3-6-10‬‬
‫محيط كوچك )در يک فاصله ي ايمني يا فاصله ي خزشي(‬
‫شرايط محيطي که اطراف فاصله ايمني يا فاصله خزشي مورد بررسي قرار‬
‫دارد ‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬محیط کوچک فاصله خزشي يا فاصله ايمنببي تعييببن کننببده‌ي تبباثير بببر‬
‫عايق خواهد بود و نه محيط اسمبلي يا بخش ها‪ .‬محیط کوچک ممکن است بهتر‬
‫يا بدتر از محيط اسمبلي يا بخش‌ها باشد‪ .‬ايببن محيببط شببامل همببه فاکتورهبباي‬
‫تاثير گذار بر عايق مانند شرايط آب و هوا و الکترو مغناطيسي‪ ،‬توليد آلودگي و‬
‫غيره مي باشد‪.‬‬
‫) به تعريف ‪ 59-5-2‬از ‪ modified IEC ,1:2007-60947‬مراجعه شود(‬
‫‪34‬‬
‫‪3-6-11‬‬
‫طبقه ولتاژ اضافي)دريک مدار يا درون يک سيستم الکتريکي(‬
‫عددي قرار دادي بر مبناي محدود کننده‌ي )يا کنترل کننده( مقادير ولتاژ هاي‬
‫اضافي گذراي احتمالي که در يک مدار )يا درون يک سيستم الکتريکي با ولتاژ‬
‫هاي اسمي متفاوت( رخ مي دهد و وابسته به وسيله به کار رفته براي تاثير بر‬
‫ولتاژ اضافي است‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬در يک سيستم الکتريکي‪ ،‬گذار از يک طبقه ي ولتاژ اضافي به طبقه‌ي‬
‫ولتاژ اضافي پايين تر‪ ،‬از طريق وسيله مناسبي که با شرايط تعامببل همخببواني‬
‫دارد حاصل مي شود‪ ،‬مانند يک دستگاه محافظ ولتاژ اضافي يا طببراح امپببدانس‬
‫شنت سري‪ ،‬که قادر به پراکندن‪ ،‬جذب‪ ،‬يببا تغييببر مسببير انببرژي در جريببان مببوج‬
‫مربوطه‪ ،‬با هدف پايين آوردن مقدار ولتاژ گذرا بببه طبقببه پببايين ولتبباژ اضببافي‬
‫مطلوب‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫‪3-6-12‬‬
‫برقگير دستگاه حفاظت موج )‪(SPD‬‬
‫دستگاهي که براي محافظت از دستگاه الکتريکي در برابر ولتاژ هاي اضافي‬
‫گذراي شديد طراحي شده و دوره جريان بعدي و غالبا دامنه آن را کاهش مي‬
‫دهد‪.‬‬
‫‪3-6-13‬‬
‫هماهنگ سازي عايق‬
‫همبستگي مختصات عايق کاري تجهيزات الکتريکي با ولتاژ هاي اضافي پيش‌بيني‬
‫شده و ويژگي هاي دستگاه هاي محافظ ولتاژ اضافي از يک سو‪ ،‬و با خرد‪-‬‬
‫محيط پيش‌بيني شده و وسيله حفاظت آلودگي از سوي ديگر‪.‬‬
‫) به تعريف ‪ 61-5-2‬از ‪ modified IEC ,1:2007-60947‬مراجعه شود (‬
‫‪3-6-14‬‬
‫ميدان همگن )يکدست(‬
‫ميدان الکتريکي که مشخصا داراي شيب ولتاژ پايدار ميان الکترودها مي باشد‪،‬‬
‫مانند آنچه ميان دونيمکره اي وجود دارد که شعاع هر يک از کره ها بزرگتر از‬
‫فاصلهي ميان آنهاست‪.‬‬
‫‌‬
‫) به تعريف ‪ 62-5-2‬از ‪ IEC 1:2007-60947‬مراجعه شود (‬
‫‪3-6-15‬‬
‫ميدان ناهمگن )غير يکدست(‬
‫ميدان الکتريکي که مشخصا داراي شيب ولتاژ پايدار ميان الکترودها نمي باشد‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫‪3-6-16‬‬
‫رديابي‬
‫تشکيل صعودي )پيش رونده ي( مسيرهاي رسانا که بر روي يک ماده عايق‬
‫کننده جامد‪ ،‬در نتيجه ي تاثير ترکيبي فشار الکتريکي و آلودگي الکترولتيک بر‬
‫روي اين سطح‪ ،‬توليد مي شوند‪.‬‬
‫‪3-6-17‬‬
‫شاخص مقايسه اي رديابي ‪CTI‬‬
‫مقدار عددي حداکثر ولتاژ در مقياس ولت که طي آن يک ماده‪ ،‬تحمل ‪ 50‬قطره‬
‫از يک مايع آزمايشي تعريف شده را بدون رد يابي دارد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬مقدار هر يببک از ولتبباژ هبباي آزمايشببي و ‪ CTI‬بايببد بببر ‪ 25‬بخببش پببذير‬
‫باشد‪.‬‬
‫) به تعريف ‪ 65-5-2‬از ‪ modified IEC ,1:2007-60947‬مراجعه شود(‬
‫‪3-6-18‬‬
‫تخليه جرقه اي‬
‫پديده اي مرتبط با ناتواني عايق تحت فشار الکتريکي‪ ،‬که طي آن تخليه به طور‬
‫کامل از عايق آزمايشي رد شده و ولتاژ ميان الکترودها را تا حد صفر يا نزديک‬
‫صفر کاهش مي دهد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬يک تخليه جرقه اي در يک دي الکتريک جامد‪ ،‬منجببر بببه افببت دايمببي‬
‫قدرت دي الکتريک مببي شببود‪ ،‬در يببک دي الکتريببک مببايع يببا گباز‪ ،‬افببت رخ داده‬
‫موقت است‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬اصطلح تخليه خارجي‪ 6‬زماني به کار مي رود کببه يببک تخليببه جرقببه‬
‫اي در دي الکتريک گازي يا مايع رخ مي دهد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬اصطلح تخليه واسط‪ 7‬زماني به کار مي رود که يک تخليه جرقببه اي‬
‫بر روي سطح يک دي الکتريک در حد واسط گازي يا مايع صورت گيرد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :4‬اصطلح تخليه داخلي‪ 8‬زماني به کار مي رود که يک تخليه جرقببه اي‬
‫از ميان يک دي الکتريک جامد رخ مي دهد‪.‬‬
‫‪3-7-1‬‬
‫جزء جريان دار‬
‫رسانا يا جزء رسانا که قرار است در عمليات عادي برقدار شود‪ ،‬اعم از يک‬
‫سيم نول‪ ،‬اما قرار داد شده که اين مفهوم بر سيم ‪ PEN‬اطلق نشود‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬اين اصطلح ضرورتا بر خطر شوك الکتريکي دللت ندارد‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 1998 :19-02-195‬مراجعه شود(‬
‫‪6‬‬
‫‪- sparkover‬‬
‫‪7‬‬
‫‪- flashover‬‬
‫‪8‬‬
‫‪- puncture‬‬
‫‪36‬‬
‫‪3-7-2‬‬
‫جزء جريان دار خطرناک‬
‫جزء جزيان داري که تحت شرايط خاص مي تواند شوک الکتريکي خطرناک‬
‫بيرون دهد‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 1998 :5-6-195‬مراجعه شود (‬
‫‪3-7-3‬‬
‫جزء رساناي بي عايق )بي حفاظ(‬
‫جزء رساناي يک اسمبلي که ممکن است لمس شده و معمول جريان دار نيست‪،‬‬
‫اما ممکن است در صورت معيوب شدن دستگاه‪ ،‬تبديل به جزء جريان دار‬
‫خطرناک شود‪.‬‬
‫‪3-7-4‬‬
‫رساناي محافظ‬
‫)رمز شناسايي‪PE) :‬‬
‫رساناي فراهم شده براي مقاصد ايمني‪ ،‬مثل حفاظت در برابر شوک‬
‫الکتريکي‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 826-13-22: 2007‬مراجعه شود (‬
‫يادآوري‪ :‬به عنوان مثال‪ ،‬رساناي محافظ مي تواند از نظر الکتريکي اجزاي زير‬
‫را متصل کند‪:‬‬
‫‪ -‬اجزاي رساناي بي عايق‬
‫‪ -‬اجزاي رساناي برون مداري‬
‫‪ -‬پايانه اصلي زمين‬
‫‪ -‬الکترود زمين‬
‫‪ -‬نقطه اتصال زمين منبع يا نول مصنوعي‬

‫‪3-7-5‬‬
‫سيم نول ‪N‬‬
‫رسانايي که از نظر الکتريکي به نقطه نول متصل است و مي تواند به توزيع‬
‫انرژي الکتريکي کمک کند‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 195-02-06: 1998, modified‬مراجعه شود(‬
‫‪3-7-6‬‬
‫سيم ‪PEN‬‬
‫رسانايي که عملکرد هاي رساناي حافظ سيم زمين و سيم نول را با هم ترکيب‬
‫کرده است‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 195-02-12: 1998‬مراجعه شود(‬
‫‪37‬‬
‫‪3-7-7‬‬
‫جريان خطا‬
‫جريان ناشي از خطاي عايق‪ ،‬پل زدن عايق يا اتصال نادرست در يک مدار‬
‫الکتريکي‪.‬‬
‫‪3-7-8‬‬
‫حفاظت پايه‬
‫حفاظت در برابر شوک الکتريکي تحت شرايط بدون خطا‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 195-06-01: 1998‬مراجعه شود(‬
‫يادآوري‪ :‬هدف از حفاظت پايه‪ ،‬جلوگيري از تماس با اجزاي جريببان دار اسببت و‬
‫عموما متناظر است با حفاظت در برابر تماس مستقيم‪.‬‬
‫‪3-7-9‬‬
‫عايق پايه‬
‫عايق اجزاي جريان دار خطرناک‪ ،‬که حفاظت پايه را تامين مي کند‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 195-06-06: 1998‬مراجعه شود(‬
‫يادآوري‪ :‬اين مفهوم به عايقي که منحصرا براي اهداف کارکردي اسببتفاده مببي‬
‫شود اطلق نمي شود‪.‬‬
‫‪3-7-10‬‬
‫حفاظت خطا‬
‫حفاظت در برابر شوک الکتريکي تحت شرايط تک خطايي )مثل خطاي )نقص(‬
‫عايق پايه(‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 195-06-02. Amendment 1: 2001, modified‬مراجعه شود(‬
‫يادآوري‪ :‬حفاظت خطا عموما متنبباظر اسببت بببا حفبباظت در برابببر تمبباس غيببر‬
‫مستقيم‪ ،‬بخصوص با توجه به خطاي عايق پايه‪.‬‬
‫‪3-7-11‬‬
‫ولتاژ خيلي ضعيف )‪(IEV‬‬
‫هر ولتاژي که از حدود ولتاژ مشخص شده در ‪ IEC 61201‬فراتر نرود‪.‬‬
‫‪3-7-12‬‬
‫فرد ماهر‬
‫فردي با آموزش و تجربه‌ي مربوط که وي را قادر مي سازد‪ ،‬خطرات را درک و‬
‫از آن دوري كند‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 826-18-01: 2007‬مراجعه شود(‬
‫‪3-7-13‬‬
‫فرد آموخته‬
‫فردي که به اندازه ي کافي مطلع است يا افراد ماهر بر وي نظارت مي کنند تا‬
‫او را قادر سازند که خطرات را درک و از مخاطرات ناشي از برق دوري کند‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 826-18-02: 2007‬مراجعه شود(‬
‫‪38‬‬
‫‪3-7-14‬‬
‫فرد عادي‬
‫فردي که نه ماهر است و نه آموخته‪.‬‬
‫)به ‪ IEV 826-18-03: 2007‬مراجعه شود(‬
‫‪3-7-15‬‬
‫فرد مجاز‬
‫فرد ماهر يا آموخته‪ ،‬که به وي اختيار داده اند که کار تعريف شده را اجرا کند‪.‬‬
‫‪ 3-8‬مختصات‬
‫‪3-8-1‬‬
‫مقدار اسمي‬
‫مقدار يک کميت‪ ،‬که براي تعيين يا شناسايي يک بخش‪ ،‬دستگاه‪ ،‬تجهيزات يا‬
‫سيستم به کار مي رود‪.‬‬
‫) به ‪ IEV151-16-09: 2001‬مراجعه شود(‬
‫يادآوري‪ :‬مقدار اسمي عموما رقمي گرد شده است‪.‬‬
‫‪3-8-2‬‬
‫مقدار محدود کننده‬
‫بزرگترين يا کوچکترين مقدار قابل قبول يک کميت‪ ،‬در مشخصات يک بخش‪،‬‬
‫دستگاه‪ ،‬تجهيزات يا سيستم‪.‬‬
‫) به ‪ IEV151-16-10: 2001‬مراجعه شود(‬
‫‪3-8-3‬‬
‫مقدار برآورد شده )نامي(‬
‫مقدار يک کميت که براي بيان مشخصات استفاده مي شود و براي مجموعه‌ي‬
‫مشخصي از شرايط عملياتي يک بخش‪ ،‬دستگاه‪ ،‬تجهيزات يا سيستم تثبيت شده‬
‫است‪.‬‬
‫) به ‪ IEV151-16-08: 2001‬مراجعه شود(‬
‫‪3-8-4‬‬
‫مقادير‬
‫مجموعه مقادير برآورد شده شرايط عملياتي‬
‫) به ‪ IEV151-16-11: 2001‬مراجعه شود(‬
‫‪3-8-5‬‬
‫جريان اتصال کوتاه ) ‪( I c‬‬
‫جريان اضافي ناشي از يک اتصال کوتاه که نتيجه ي خطا يا اتصال نادرست در‬
‫يک مدار الکتريکي است‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 441-11-07: 2007‬مراجعه شود(‬
‫‪39‬‬
‫‪3-8-6‬‬
‫) ‪(I‬‬
‫‪cp‬‬ ‫جريان اتصال کوتاه احتمالي‬
‫جرياني که زماني جاري مي شود که رساناهاي تغذيه مدار توسط يک رساناي با‬
‫امپدانس ناچيز که در نزديکترين نقطه ي قابل استفاده از پايانه هاي تغذيه‬
‫اسمبلي قرار دارد دچار اتصال کوتاه شوند‪.‬‬
‫‪-17-02‬‬‫يادآوري‪ :‬جريان اتصال کوتاه احتمالي شامل يک جريان اوج احتمالي )به‬
‫‪ IEC 114‬مراجعه شود( و در جاي قابل اجرا‪ ،‬جريان متقارن احتمالي در يک مدار‬
‫متناوب )‪ (AC‬مي باشد‬
‫‪ IEC‬مراجعه شود(‬ ‫‪03-17-441‬‬ ‫)به‬
‫‪3-8-7‬‬
‫جريان قطع‪ ،‬جريان وصل‬
‫حداکثر مقدار لحظه اي جريان که در مدت عمليات قطع يک دستگاه قطع و‬
‫وصل يا يک فيوز حاصل مي شود‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬اين مفهوم زماني که دستگاه قطع و وصل يا فيوز به نحوي عمل مي‬
‫کند که جريان اوج احتمالي مدار هنببوز حاصببل نشببده اسببت‪ ،‬اهميببت بخصوصببي‬
‫دارد‪.‬‬
‫) به ‪ IEV 441-17-12: 2007‬مراجعه شود(‬
‫‪3-8-8‬‬
‫مقادير ولتاژ‬
‫‪3-8-8-1‬‬
‫ولتاژ نامي )‪(Un‬‬
‫بالترين مقدار اسمي ولتاژ متناوب )‪ (r.m.s‬يا ولتاژ مستقيم‪ ،‬که توسط سازنده‬
‫اسمبلي اعلم شده است و مدار )هاي( اسمبلي قرار است به آن متصل شود‪/‬‬
‫شوند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬در مدارهاي چند فاز‪ ،‬اين ولتاژ همان ولتاژ ميان فازهاست‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬ولتاژ هاي گذرا ناديده گرفته مي شوند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬مقدار ولتاژ تغببذيه ممکببن اسببت در نببتيجه‌ي خطبباي مجبباز سيسببتم‪،‬‬
‫فراتر از ولتاژ نامي برود‪.‬‬
‫‪3-8-8-2‬‬
‫ولتاژ نامي عملياتي )‪) (Ue‬در يک مدار از يک اسمبلي(‬
‫مقدار ولتاژ اعلم شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که همراه با جريان نامي‬
‫کاربردش را مشخص مي کند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬در مدارهاي چند فاز‪ ،‬اين ولتاژ همان ولتاژ ميان فازهاست‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫‪3-8-8-3‬‬
‫ولتاژ نامي عايق )‪(Ui‬‬
‫مقدار ولتاژ قابل تحمل ‪ r.m.s‬که سازنده اسمبلي براي تجهيزات يا جزيي از آن‬
‫تعيين مي نمايد و تعيين کننده توان تحمل مشخص )دراز مدت( عايق است‪.‬‬
‫)به تعريف ‪ 1-9-3‬از ‪ modified IEC ,1:2007-60664‬مراجعه شود(‬
‫يادآوري ‪ :1‬در مدارهاي چند فاز‪ ،‬اين ولتاژ همان ولتاژ ميان فازهاست‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬ولتاژ نامي عايق ضرورتا مساوي با ولتبباژ نببامي عمليبباتي تجهيببزات‬
‫که عمدتا با عملکرد عملياتي مرتبط است نمي باشد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬اين ولتاژ همان مقداري است که ولتاژ هاي آزمايشي دي الکتريک و‬
‫فواصال خزشي بدان اشاره مي کند‪ ،‬همچنين ببينيد ‪.3-8‬‬
‫‪3-8-8-4‬‬
‫ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه )‪(Uimp‬‬
‫مقدار ولتاژ قابل تحمل ضربه که سازنده اسمبلي اعلم مي نمايد و تعيين کننده‬
‫ي توان تحمل مشخص عايق در برابر ولتاژ اضافي گذرا مي باشد‪.‬‬
‫)به تعريف ‪ 2-9-3‬از ‪ modified IEC ,1:2007-60664‬مراجعه شود(‬
‫‪ 3-8-9‬مقادير جريان‬
‫‪3-8-9-1‬‬
‫جريان نامي ) ‪( I n‬‬
‫مقدار جريان‪ ،‬اعلم شده توسط سازنده اسمبلي با در نظر گرفتن مقادير بخش‬
‫ها‪ ،‬چيدمان ها و کاربردشان‪ ،‬که مي تواند منتقل شود بسسدون آنکسسه دمسساي اجسسزاي‬
‫مختلف اسمبلي تحت شرايط خاص از حدود مشخص فراتر رود‪.‬‬
‫‪3-8-9-2‬‬
‫) ‪(I‬‬
‫‪pk‬‬ ‫جريان نامي اوج قابل تحمل‬
‫مقدار اوج جريان اتصال کوتاه‪ ،‬اعلم شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که تحت‬
‫شرايط خاص پايدار مي ماند‪.‬‬
‫‪3-8-9-3‬‬
‫جريان نامي قابل تحمل اتصال کوتاه ) ‪( I cw‬‬
‫مقدار ‪ r.m.s‬جريان اتصال کوتاه‪ ،‬اعلم شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که مي‬
‫تواند تحت شرايط خاص بدون هيچ گونه خسارتي منتقل شود و به صورت يک‬
‫جريان و زمان تعريف مي شود‪.‬‬
‫‪3-8-9-4‬‬
‫جريان نامي اتصال کوتاه شرطي ) ‪( I cc‬‬
‫مقدار جريان اتصال کوتاه احتمالي‪ ،‬اعلم شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که مي‬
‫تواند تحت شرايطي خاص‪ ،‬در کل مدت عمليات )زمان ايمني( يک دستگاه‬
‫حفاظت اتصال کوتاه‪ (SCPD) ،‬پايدار بماند‪.‬‬
‫‪41‬‬
‫يادآوري‪ :‬وسيله ي حفبباظت اتصبال کوتبباه ممکبن اسببت جزيبي جبدا نشببدني از‬
‫اسمبلي را تشکيل دهد يا اينکه واحدي مجزا باشد‪.‬‬
‫‪3-8-10‬‬
‫فاکتور نامي گوناگوني ‪RDF‬‬
‫مقدار جريان نامي هر واحد‪ ،‬تعيين شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که براساس‬
‫آن‪ ،‬مدارهاي خروجي يک اسمبلي مي توانند با در نظر گرفتن تاثير حرارتي‬
‫متقابل به طور ممتد و همزمان بار گذاري شوند‪.‬‬
‫‪3-8-11‬‬
‫فرکانس نامي ) ‪( f n‬‬
‫مقدار فرکانس‪ ،‬اعلم شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که وضعيت يک مدار را‬
‫معين مي کند و شرايط عملکرد به آن اشاره مي کند‪.‬‬
‫‪3-8-12‬‬
‫سازگاري الکترو مغناطيسي ‪EMC‬‬
‫يادآوري‪ :‬براي مطالعه اصلحات و تعاريف مربوط ببه ‪ EMC‬نگباه کنيبد ببه د‪-8-3-‬‬
‫‪ 1-12‬تا د ‪ 6-12-8-3‬در پيوست د‪.‬‬
‫‪ 3-9‬صحت سنجي‬
‫‪3-9-1‬‬
‫صحت سنجي طرح‬
‫صحت سنجي انجام شده بر روي يک نمونه اسمبلي يا روي اجزاي اسمبلي ها‪،‬‬
‫براي نمايش اينکه طرح با الزامات استاندارد اسمبلي مربوطه تطابق دارد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬صحت سنجي طرح ممکن است در برگيرنده يک يا چند روش معببادل و‬
‫جايگزين شامل آزمايشات‪ ،‬محاسبببه‪ ،‬انببدازه گيببري فيزيکببي يببا کبباربرد قببوانين‬
‫طراحي باشد‪.‬‬
‫‪3-9-2‬‬
‫آزمايش صحت سنجي‬
‫آزمايش انجام شده بر روي يک نمونه اسمبلي يا بر روي اجزاي اسمبلي ها‬
‫براي سنجش درستي اينکه‪ ،‬طرح با الزامات استاندارد اسمبلي مربوطه تطابق‬
‫دارد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬آزمايش هاي صحت سنجي معادل آزمايشات نوعي مي باشد‪.‬‬
‫‪3-9-3‬‬
‫ارزيابي صحت سنجي‬
‫صحت سنجي طرح درباره قوانين سخت و دقيق طراحي يا محاسبات اعمال‬
‫شده بر روي يک نمونه اسمبلي يا بر روي اجزاي اسمبلي ها براي سنجش‬
‫درستي اينکه طرح با الزامات استاندارد اسمبلي مربوطه تطابق دارد‪.‬‬
‫‪42‬‬
‫‪3-9-4‬‬
‫قانون طراحي‬
‫قانون مشخص براي طراحي يک اسمبلي‪ ،‬که مي تواند به عنوان جايگزيني‬
‫براي يک آزمايش صحت سنجي باشد‪.‬‬
‫‪3-9-5‬‬
‫صحت سنجي يکنواخت‬
‫صحت سنجي هر يک از اسمبلي ها کسه در مسدت و يسا بعسد از توليسد صسورت مسي‬
‫گيرد براي تاييد اينکه آيا با الزامسسات اسسستاندارد اسسمبلي مربسوطه تطسابق دارد يسا‬
‫خير‪.‬‬
‫‪ 3-10‬سازنده‬
‫‪ 3-10-1‬سازنده اوليه‬
‫سازماني که طراحي اوليه و صحت سنجي مربوطه را‪ ،‬بر روي يک اسمبلي‪،‬‬
‫مطابق استاندارد اسمبلي مربوطه‪ ،‬انجام داده است‪.‬‬
‫‪3-10-2‬‬
‫سازنده اسمبلي‬
‫سازماني که عهده دار مسووليت اسمبلي کامل شده است‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬سازنده اسمبلي ممکن است سازماني غير از سازنده اوليه باشد‪.‬‬
‫‪43‬‬
‫‪ -4‬نمادها و اختصارات‬
‫فهرست الفبايي اصطلحات با نمادها و اختصارات ‪ ،‬همراه با بند فرعي که‬
‫نخستين بار در آن به کار مي روند‪.‬‬
‫بند فرعي‬ ‫اصطلح‬ ‫نماد‪ /‬اختصارات‬

‫‪3-6-17‬‬ ‫شاخص مقايسه اي رديابي‬ ‫‪CTI‬‬
‫‪3-7-11‬‬ ‫ولتاژ خيلي ضعيف‬ ‫‪ELV‬‬
‫‪3-8-12‬‬ ‫سازگاري الکترو مغناطيسي‬ ‫‪EMC‬‬
‫‪3-8-11‬‬ ‫فرکانس نامي‬ ‫‪fn‬‬
‫‪3-8-5‬‬ ‫جريان اتصال کوتاه‬ ‫‪Ic‬‬
‫‪3-8-9-4‬‬ ‫جريان نامي اتصال کوتاه شرطي‬ ‫‪Icc‬‬
‫‪3-8-6‬‬ ‫جريان اتصال کوتاه احتمالي‬ ‫‪Icp‬‬
‫‪3-8-9-3‬‬ ‫جريان نامي قابل تحمل اتصال کوتاه‬ ‫‪Icw‬‬
‫‪3-8-9-1‬‬ ‫جريان نامي‬ ‫‪In‬‬
‫‪5-3-1‬‬ ‫جريان نامي اسمبلي‬ ‫‪InA‬‬
‫‪5-3-2‬‬ ‫جريان نامي يک مدار‬ ‫‪Inc‬‬
‫‪3-8-9-2‬‬ ‫جريان نامي اوج قابل تحمل‬ ‫‪Ipk‬‬
‫‪3-7-5‬‬ ‫سيم نول‬ ‫‪N‬‬
‫‪3-7-4‬‬ ‫رساناي محافظ‬ ‫‪PE‬‬
‫‪3-7-6‬‬ ‫رساناي ‪PEN‬‬ ‫‪PEN‬‬
‫‪3-8-10‬‬ ‫فاکتور نامي گوناگوني‬ ‫‪RDF‬‬
‫‪3-8-9-4‬‬ ‫دستگاه حفاظت اتصال کوتاه‬ ‫‪SCPD‬‬
‫‪3-6-12‬‬ ‫دستگاه حفاظت موج‬ ‫‪SPD‬‬
‫‪3-8-8-2‬‬ ‫ولتاژ نامي عملياتي‬ ‫‪Ue‬‬
‫‪3-8-8-3‬‬ ‫ولتاژ نامي عايق‬ ‫‪Ui‬‬
‫‪3-8-8-4‬‬ ‫ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه‬ ‫‪U i mp‬‬
‫‪3-8-8-1‬‬ ‫ولتاژ نامي‬ ‫‪Un‬‬
‫‪44‬‬
‫‪ -5‬مشخصات ميانجي )واسط(‬
‫‪ 5-1‬کليات‬
‫مشخصات اسمبلي بايد نسبت به سازگاري آن با مقادير مدارهايي که به آن‬
‫متصل است و نيز شرايط نصب‪ ،‬اطمينان حاصل کند‪ .‬اين مختصات بايد توسط‬
‫سازنده اسمبلي با استفاده از معيارهاي شناسايي شده در بندهاي ‪ 2-5‬تا ‪5-5‬‬
‫مشخص شده باشد‪.‬‬
‫‪ 5-2‬مقادير ولتاژ‬
‫‪ 5-2-1‬ولتاژ نامي ) ‪) (U n‬در اسمبلي(‬
‫سازنده اسمبلي بايد ولتاژ )هاي( نامي لزم براي کارکرد صحيح اسمبلي را بيان‬
‫نمايد‪.‬‬
‫‪ 5-2-2‬ولتاژ نامي عملياتي ) ‪) (U e‬در مدار يک اسمبلي(‬
‫در صورتي که مقدار اين ولتاژ با ولتاژ نامي اسمبلي تفاوت داشته باشد سازنده‬
‫اسمبلي بايد ولتاژ نامي عملياتي مناسب مدار را بيان کند‪.‬‬
‫حداکثر ولتاژ نامي عملياتي هر مداري از اسمبلي نبايد از ولتاژ نامي عايق فراتر‬
‫رود‪.‬‬
‫‪ 5-2-3‬ولتاژ نامي عايق ) ‪) (U i‬در مدار يک اسمبلي(‬
‫ولتاژ نامي عايق در يک مدار اسمبلي عبارت است از‪ ،‬مقدار ولتاژي که ولتاژ‬
‫هاي آزمايش دي الکتريک و فواصل خزشي بدان اشاره مي کنند‪.‬‬
‫ولتاژ نامي عايق يک مدار بايد مساوي يا بيشتر از مقادير اعلم شده براي ‪ Un‬و‬
‫‪ Ue‬در همان مدار باشد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬در مدارهاي تک فاز که مشتق از سيستم هاي ‪ IT‬است )بببه ‪-5-60634‬‬
‫‪ IEC 52‬مراجعه شود(‪ ،‬ولتبباژ نببامي عببايق بايببد دسببت کببم مسبباوي ولتبباژ ميببان‬
‫فازهاي تغذيه باشد‪.‬‬
‫‪ 5-2-4‬ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه )‪) (Uimp‬در اسمبلي(‬
‫ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه بايد مساوي يسسا بيشسستر از مقسسادير اعلم شسسده بسسراي‬
‫ولتاژ هاي اضافي گذرا باشد‪ ،‬که در سيستمي )سيستم هسسايي( رخ مسسي دهنسسد کسسه‬
‫قرار است مدار به آن يا آنها وصل شود‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬مقادير ترجيحي ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه همان هببايي هسببتند کببه‬
‫در جدول چ ‪ 1‬در پيوست چ آمده است‪.‬‬
‫‪ 5-3‬جريان هاي نامي‬
‫‪ 5-3-1‬جريان نامي اسمبلي )‪(InA‬‬
‫جريان نامي اسمبلي عبارت است از مقداري که کوچکتر است از‬
‫‪-‬مقدار جريان هاي نامي مدارهاي ورودي داخل اسمبلي که به صورت موازي‬
‫عمل مي کنند؛‬
‫‪-‬کل جرياني که شين اصلي قادر به توزيع آن در چيدمان مخصوص اسمبلي‬
‫است‪ .‬اين جريان بايد منتقل شود بدون آنکه دماي تک تک اجزا از حدود مشخص‬
‫شده در بند ‪ 2-9‬فراتر رود‪.‬‬
‫‪45‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬جريان نببامي يببک مببدار ورودي ممکببن اسببت کمببتر از جريببان نببامي‬
‫دستگاه ورودي باشد )مطابق استاندارد دستگاه مربوطه( که در اسببمبلي نصببب‬
‫يادآوري ‪ :2‬شين اصلي در اين مبحث عبارت است از يک شين واحببد يببا ترکيبببي‬
‫از شين‌هاي واحد‪ ،‬که معمول بوسيله يک شين کوپلر به هم متصببل هسببتند و بببا‬
‫هم کار مي کنند‪.‬‬
‫‪ 5-3-2‬جريان نامي يک مدار )‪(Inc‬‬
‫جريسسان نسسامي يسسک مسسدار توسسسط سسسازنده اسسسمبلي‪ ،‬بسسا در نظسسر گرفتسسن مقسسادير‬
‫دستگاه‌هاي درون مدار‪ ،‬چيدمانشان و کاربردشان‪ ،‬بيان مسسي شسسود‪ .‬ايسسن جريسسان‬
‫بايد منتقل شود ‪،‬بدون آنکه دماي اجزاي مختلف اسمبلي از حدود مشخص شسسده‬
‫در بند ‪ 2-9‬در زماني که مدار به تنهايي بارگذاري مي شود‪ ،‬فراتر رود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬جريان نامي يک مدار ممکن است کمتر از جريان هاي دسببتگاه هبباي‬
‫نصب شده )مطابق استاندارد دستگاه مربوطه( در اين مدار باشد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬به خاطر فاکتورهاي پيچيده اي که تعييببن کننببده جريببان هبباي نببامي‬
‫هستند‪ ،‬نمي توان هيچگونه مقادير استانداردي ارايه نمود‪.‬‬
‫‪ 5-3-3‬فاکتور نامي گوناگوني )‪(RDF‬‬
‫فاکتور نامي گوناگوني عبارت است از مقدار جريان نامي هر واحد‪ ،‬تعيين شده‬
‫توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬که براساس آن‪ ،‬مدارهاي خروجي اسمبلي مي توانند با‬
‫در نظر گرفتن تاثير حرارتي متقابل‪ ،‬به طور ممتد و همزمان بارگذاري شوند‪.‬‬
‫فاکتور نامي گوناگوني مي تواند براي دو دسته زير بيان شود‪:‬‬
‫‪ -‬براي گروه هاي مدارها‬
‫‪ -‬براي کل اسمبلي‬
‫فاکتور نامي گوناگوني که بوسيله جريان نامي مدارها چند برابر مي شود‪ ،‬بايد‬
‫مساوي يا بيشتر از ميزان بازگذاري مفروض مدارهاي خروجي باشد‪ .‬بارگذاري‬
‫مفروض مدارهاي خروجي بايد متناسب با استاندارد اسمبلي مربوطه باشد‪.‬‬
‫فاکتور نامي گوناگوني قابل اعمال براي اسمبلي اي است که با جريان نامي )‪In‬‬
‫‪ (A‬کار مي کند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬مفهوم فاکتور نامي گوناگوني بببر ايببن دللببت دارد کببه واحببدهاي کببار‬
‫کردي چند گانه در عمل به طور همزمان بارگببذاري کامببل نمببي شببوند بلکببه بببه‬
‫نوبت پر مي شوند‪.‬‬
‫جهت اطلعات بيشتر نگاه کنيد به پيوست ث‪.‬‬
‫) ‪(I‬‬
‫‪pk‬‬ ‫‪ 5-3-4‬جريان نامي اوج قابل تحمل‬
‫جريان نامي اوج قابل تحمل بايد مساوي يا بيشتر از مقادير اعلم شده براي‬
‫مقدار اوج جريان اتصال کوتاه احتمالي سيستم )هاي( تغذيه اي باشد که‬
‫مدار)ها( قرار است به آن يا آنها متصل شوند‪) .‬همچنين به ‪ 3-3-9‬مراجعه شود(‬
‫‪ 5-3-5‬جريان نامي قابل تحمل کوتاه مدت ) ‪) ( I cw‬در مدار يک اسمبلي(‬
‫جريان نامي قابل تحمل کوتاه مدت بايد برابر يسسا بيشسستر از مقسسدار احتمسسالي ‪r.m.s‬‬
‫جريان اتصال کوتاه در هر يک از نقاط اتصال به منبع تغذيه باشد)همچنيسسن بسسه ‪-3‬‬
‫‪ 3-9-8‬مراجعه شود(‬
‫‪46‬‬
‫ممکن است که مقسادير مختلسسف ‪ Icw‬بسراي دوره هساي متفساوت )مثل ‪s2/0‬؛س ‪s1‬؛س ‪(s3‬‬
‫براي اسمبلي منظور شود‪.‬‬
‫جريانهاي ‪ ac‬مقدار اين جريان عبارت اسسست از مقسسدار ‪ r.m.s‬بخسسش )قطعسسه‬
‫‌‬ ‫براي‬
‫اي( که با جريان متناوب کار مي کند‪.‬‬
‫‪ 5-3-6‬جريان نامي اتصال کوتاه شرطي يک اسمبلي) ‪( I cc‬‬
‫جريان نامي اتصال کوتاه شرطي بايد مساوي يسسا بيشسستر از مقسسدار ‪ r.m.s‬احتمسسالي‬
‫جريان اتصال کوتاه ) ‪ ( I cp‬باشسسد کسسه مسسدت آن توسسط عملکسرد وسسيله‌ي حفساظت‬
‫اتصال کوتاه که محافظ اسمبلي است محدود مي شود‪.‬‬
‫مشخصات عملکرد وسيله ي حفاظت اتصال کوتاه مشسسخص شسسده‪ ،‬بايسسد توسسسط‬
‫سازنده اسمبلي اعلم شود‪.‬‬
‫‪ 5-4‬فرکانس نامي ) ‪( f n‬‬
‫فرکانس نامي يک مدار عبارت است از مقدار فرکانسي کسسه بسسه مسسدار اختصسساص‬
‫داده شده است و شرايط عملكرد مدار به آن وابسته است‪ .‬هر جا که مدارهاي‬
‫يک اسمبلي براي مقادير مختلف فرکانس تعريف شسسده انسسد‪ ،‬فرکسسانس نسسامي هسسر‬
‫مدار بايد ارايه شود‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬فرکانس بايد در حد و حدودي باشد که در استاندارد هبباي ‪ IEC‬مربببوطه‬
‫براي بخش هاي در بر گرفته شده مشخص شده اسببت‪ .‬فببرض برايببن اسببت کببه‬
‫اين حدود از ‪ %98‬تا ‪ %102‬از فرکانس نامي است‪ ،‬مگر آنکه سازنده اسببمبلي‬
‫چيز ديگري اعلم کرده باشد‪.‬‬
‫‪ 5-5‬مشخصات ديگر‬
‫مشخصات زير بايد اعلم شوند‪:‬‬
‫الف‪ -‬ساير الزامات بسته به شرايط خدمات خاص در يک واحد کارکردي )مثل‬
‫نوع هماهنگي مشخصات اضافه بار(‬
‫ب‪ -‬درجه آلودگي )به ‪ 9-6-3‬مراجعه شود(‬
‫پ‪ -‬انواع زمين کردن سيستمي که اسمبلي براي آن طراحي شده است‪.‬‬
‫ت‪ -‬نصب دروني و يا بيروني )به ‪ 1-5-3‬و ‪ 2-5-3‬مراجعه شود(‬
‫ث‪ -‬ثابت يا متحرک )به ‪ 3-5-3‬و ‪ 4-5-3‬مراجعه شود(‬
‫ج‪ -‬درجه حفاظت‬
‫چ‪ -‬طراحي شده براي استفاده توسط افراد ماهر يا عادي)به ‪ 12-7-3‬و ‪-7-3‬‬
‫‪ 14‬مراجعه شود(‬
‫ح‪ -‬طبقه بندي سازگاري الکترو مغناطيسي )‪) (EMC‬به پيوست د مراجعه شود(‬
‫خ‪ -‬شرايط سرويس ويژه‪ ،‬در صورت وجود )به ‪ 2-7‬مراجعه شود(‬
‫د‪ -‬طراحي خارجي )به ‪ 3-3‬مراجعه شود(‬
‫ذ‪ -‬حفاظت تاثير مکانيکي‪ ،‬در صورت اجرا )به ‪ 1-2-8‬مراجعه شود(‬
‫ر‪ -‬نوع ساختار‪ -‬اجزاي ثابت يا متحرک )به ‪ 1-5-8‬و ‪ 2-5-8‬مراجعه شود(‬
‫‪ -6‬اطلعات‬
‫‪ 6-1‬نشانه گذاري طرح اسمبلي‬
‫سازنده اسمبلي بايد يک يا چند برچسب که به راحتي کنسسده نشسسود روي اسسسمبلي‬
‫بچسباند و آنها را در جايي قرار دهد کسسه هنگسسامي کسسه اسسسمبلي نصسسب شسسده و در‬
‫‪47‬‬
‫حال فعاليت است قابل مشاهده و خوانسسدن باشسسد‪ .‬ميسسزان پيسسروي از ايسسن قسسانون‬
‫توسط بازرس و براساس آزمايش بند ‪ 7-2-10‬بررسي مي شود‪.‬‬
‫اطلعات زير درباره اسمبلي بايد روي برچسب )هاي( طرح ارائه شده باشد‪:‬‬
‫الف‪ -‬نام سازنده اسمبلي يا نشان تجاري اش )به ‪ 2-10-3‬مراجعه شود(‬
‫ب‪ -‬شماره شناسايي يا نشانه گذاري نوع يا هر گونه وسسسيله شناسسسايي ديگسسر کسسه‬
‫امکان به دست آوردن اطلعات مربوط درباره سازنده اسمبلي را فراهم آورد‪.‬‬
‫پ‪ -‬روش شناسايي تاريخ ساخت‬
‫ت‪) X - 61439 IEC -‬جزء مشخص ‪X‬بايد شناسانده شود(‬
‫يادآوري‪ :‬استاندارد اسمبلي مربوطه معين مي کند‪ ،‬که اطلعات اضافي کجا بر‬
‫روي بر چسب طرح ارائه شود‪.‬‬
‫‪ 6-2‬مستندات‬
‫‪ 6-2-1‬اطلعات مرتبط با اسمبلي‬
‫اطلعات اضافي زير در صورت کاربرد‪ ،‬بايد در مدارک فني ارائه شده همسسراه بسسا‬
‫اسمبلي تهيه شود‪.‬‬
‫الف‪ -‬ولتاژ نامي )‪) (Un‬در اسمبلي ( )به ‪ 1-2-5‬مراجعه شود(‬
‫ب‪ -‬ولتاژ نامي عملياتي )‪) (Ue‬در يک مدار( )به ‪ 2-2-5‬مراجعه شود(‬
‫پ‪ -‬ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه )‪) (Uimp‬به ‪ 4-2-5‬مراجعه شود(‬
‫ت‪ -‬ولتاژ نامي عايق )‪) (Ui‬به ‪ 3-2-5‬مراجعه شود(‬
‫ث‪ -‬جريان نامي اسمبلي )‪ )(InA‬به ‪ 1-3-5‬مراجعه شود(‬
‫ج‪ -‬جريان نامي هر مدار )‪) (Inc‬به ‪ 2-3-5‬مراجعه شود(‬
‫چ‪ -‬جريان نامي اوج قابل تحمل )‪) (Ipk‬به ‪ 4-3-5‬مراجعه شود(‬
‫ح‪ -‬جريان نامي قابل تحمل کوتاه مدت )‪ (Icw‬همراه با مدتش )به ‪ 5-3-5‬مراجعسسه‬
‫شود(‬
‫خ‪ -‬جريان نامي اتصال کوتاه شرطي )‪) (Icc‬به ‪ 6-3-5‬مراجعه شود(‬
‫د‪ -‬فرکانس نامي ) ‪) ( f n‬به ‪ 4-5‬مراجعه شود(‬
‫ذ‪ -‬فاکتور نامي گوناگوني )‪) (RDF‬به ‪ 3-3-5‬مراجعه شود(‬
‫همه اطلعات لزم مربوط به ديگر طبقه بندي هسسا و مشخصسسات اعلم شسسده )بسسه‬
‫‪ 5-5‬مراجعه شود( بايد ارائه شوند‪.‬‬
‫اطلعات اضافي زير درباره اسمبلي بايد در صورت کاربرد ارائه شوند‪:‬‬
‫‪ -1‬توان تحمل اتصال کوتاه و ماهيت دستگاه )هاي( حفاظت اتصال کوتاه )به ‪-9‬‬
‫‪ 2-3‬مراجعه شود(‬
‫‪ -2‬مقرراتي براي حفاظت در برابر شوک الکتريکي‬
‫‪ -3‬ابعاد کل )شامل بر جستگي ها از قبيل دسته ها‪ ،‬پوشش‪ ،‬درب ها(‬
‫‪ -3‬وزن محصول هر گاه بيشتر از ‪ 30‬کيلو گرم باشد‪.‬‬
‫‪ 6-2-2‬دستور العمل هايي براي جابجايي‪ ،‬نصب‪ ،‬راه اندازي و پشتيباني‬
‫فني‬
‫سازنده اسمبلي بايد در اسناد يا بروشسسورها‪ ،‬شسسروطي‪ ،‬در صسسورت وجسسود‪ ،‬بسسراي‬
‫جابجايي‪ ،‬نصب‪ ،‬راه اندازي و پشستيباني فنسي اسسمبلي و تجهيسزات ملحسق بسه آن‬
‫فراهم کند‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫در صورت لزوم‪ ،‬دستور العمل ها بايد مشخص کند کسسدام يسسک از مقسسررات جهسست‬
‫جابجايي‪ ،‬حمل ونقسسل‪ ،‬نصسسب و راه انسسدازي مناسسسب و درسسست‪ ،‬اهميسست فراوانسسي‬
‫دارنسسد‪ .‬در زمينسسه حمسسل ونقسسل وجابجسسايي اسسسمبلي هسسا‪ ،‬ارائه جزييسسات وزن داراي‬
‫اهميت فراوان است‪.‬‬
‫موقعيت مناسب و نصب وسيله ي بالبر و نيسسز سسسايز ريسسسمان اتصسسال بسسالبر‪ ،‬در‬
‫صورت کاربرد‪ ،‬بايد در مستندات سازنده اسمبلي يا دستور العمل هاي چگسسونگي‬
‫جابجايي اسمبلي ارايه شود‪.‬‬
‫مقياس هايي که در صورت وجود‪ ،‬بايد با تسسوجه بسسه ‪ EMC‬مربسسوط بسسه نصسسب‪ ،‬راه‬
‫اندازي و پشتيباني فنسسي اسسسمبلي اعمسسال شسسوند‪ ،‬مشسسخص شسسوند )بسسه پيوسسست د‬
‫اگر قرار شود يک اسمبلي که به صورت ويژه براي محيسسط »آ« طراحسسي شسسده ‪،‬‬
‫در محيط »ب« استفاده شود‪ ،‬هشدار زير بايد در دستور العمل هاي راه انسسدازي‬
‫گنجانده شود‪.‬‬
‫هشدار‬
‫اين محصول براي محيط »آ« طراحي شده است‪ .‬استفاده از اين محصول در‬
‫محيط »ب« ممکن است موجب اختللت الکترو مغناطيسي ناخواسته شود که در‬
‫اين صورت کاربر ملزم است که اقدامات کافي براي کاهش اثرات آن اتخاذ کند‪.‬‬
‫در مواقع مورد نياز‪ ،‬هشدار ذكر شده در بال بايد در بردارنده حدود و فركانس‬
‫مشخص جهت پشتيباني فني باشد‪.‬‬
‫اگر مدار بندي‪ ،‬از چيدمان فيزيکي دستگاه نصب شده‪ ،‬آشکار نباشد‪ ،‬بايد‬
‫اطلعات مناسبي تامين شود‪ ،‬به عنوان مثال نمودار يا جداول سيم کشي‪.‬‬
‫‪ 6-3‬شناسايي دستگاه و يا بخش‬
‫بايد در داخل اسمبلي اين امکان باشد که‪ ،‬مدارهاي منفرد و دستگاه محافظ آنها‬
‫را شناسايي نمود‪ .‬هر گونه نشانه گذاري به کسسار رفتسسه بايسسد بسسا ‪ IEC 1-61364‬و‬
‫‪ IEC 2-61364‬مطابقت داشته و مشابه مواردي باشسسد کسسه در نمودارهسساي سسسيم‬
‫کشي به کار رفته اند‪ ،‬که آن نيز بايد مطابق ‪ IEC 1-61082‬باشد‪.‬‬
‫‪ -7‬شرايط سرويس‬
‫‪ 7-1‬شرايط سرويس عادي‬
‫اسمبلي هايي که با اين استاندارد مطابقت دارند‪ ،‬براي استفاده تحت شرايط‬
‫سرويس عادي که به تفصيل در زير آمده طراحي شده اند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬در صورتي که بخش هايي‪ ،‬مثل رله ها يا تجهيزات الکترونيک‪ ،‬بببه کببار‬
‫روند که براي اين شرايط طراحي نشببده انببد‪ ،‬اقببدامات مناسببب بببراي حصببول‬
‫اطمينان از راه اندازي مناسب بايد اتخاذ شود‪.‬‬
‫‪ 7-1-1‬دماي هواي محيط‬
‫‪ 7-1-1-1‬دماي هواي محيط براي نصب هاي داخلي‬
‫دماي هواي محيط نبايد بيش از ‪ +o40‬سانتيگراد باشد و متوسسسط آن در يسسک دوره‬
‫‪ 24‬ساعته نبايد از ‪ +o35‬سانتي گراد تجاوز کند‪.‬‬
‫کمترين ميزان دماي هواي محيط بايد ‪ -o5‬سانتي گراد باشد‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫‪ 7-1-1-2‬دماي هواي محيط براي نصب هاي بيروني )محوطه(‬
‫دماي هواي محيط نبايسسد بيسش از ‪ +o40‬سسسانتي گسراد باشسد و متوسسط آن در يسسک‬
‫دوره ‪ 24‬ساعته نبايد از ‪ +o35‬سانتي گراد تجاوز کند‪.‬‬
‫کمتري ميزان دماي هواي محيط بايد ‪ − 25 ‬سانتي گراد باشد‪.‬‬
‫‪ 7-1-2‬شرايط جوي‬
‫‪ 7-1-2-1‬شرايط جوي براي نصب هاي داخلي‬
‫هوا بايد تميز بوده و رطوبت نسبي آن در حداکثر دماي ‪ + 40‬سانتي گراد نبايد‬
‫‪o‬‬
‫از ‪ %50‬فراتر برود‪ .‬رطوبت نسبي بيش از اين در دماي پايين تر مجاز است‪،‬‬
‫مثل ‪ %90‬در ‪ +o20‬سانتي گراد‪ .‬بايد احتمال وقوع اندکي ميعان را در ذهن‬
‫داشت که گهگاه در اثر تغييرات دما رخ مي دهد‪.‬‬
‫‪ 7-1-2-2‬شرايط جوي نصب هاي بيروني )محوطه(‬
‫رطوبت نسبي ممکن است حداکثر در دماي ‪ +o25‬سانتي گراد موقتا تا سطوح‬
‫بالي ‪ %100‬برسد‪.‬‬
‫‪ 7-1-3‬درجه ي آلودگي‬
‫درجه ي آلودگي )به ‪ 3-6-9‬مراجعه شود( بر شرايط محيطي که اسمبلي براي‬
‫آن طراحي شده است‪ ،‬دللت دارد‪.‬‬
‫درجه ي آلودگي شرايط محيطي درون محفظه‪ ،‬براي دستگاه ها و بخش هاي‬
‫قطع و وصل که داخل يک محفظه هستند قابل اعمال است‪.‬‬
‫به منظور ارزيابي فواصل ايمني و فواصل خزشي‪ ،‬چهار درجه آلودگي زير در‬
‫محيط کوچک)خرد محيط( مقرر مي گردد‪.‬‬
‫درجه آلودگي ‪:1‬‬
‫هيچگونه آلودگي رخ نمي دهد يا اينکه فقط آلودگي خشک و غير رسانا رخ مي‬
‫دهد‪ .‬آلودگي هيچگونه تاثيري ندارد‪.‬‬
‫فقط آلودگي غير رسانا رخ مي دهد به جز مواردي که گهگاه احتمال يک‬
‫رسانايي موقت ناشي از ميعان باشد‪.‬‬
‫آلودگي رسانا يا آلودگي خشک غير رسانا رخ مي دهد که احتمال مي رود در‬
‫نتيجه ميعان رسانا شود‪.‬‬
‫در نتيجه ي غبار رسانا‪ ،‬باران يا ديگر شرايط مرطوب‪ ،‬رسانايي پيوسته رخ مي‬
‫دهد‪.‬‬
‫آلودگي درجه ‪ 4‬براي يک محيط کوچک در داخل اسمبلي‪ ،‬در اين استاندارد قابل‬
‫اعمال نيست‪.‬‬
‫اسمبلي هايي که براي کاربردهاي صنعتي طراحي شده اند معمول براي استفاده‬
‫در محيط آلودگي درجه ‪ 3‬هستند‪ ،‬مگر آنکه طور ديگري اعلم شده باشد‪ .‬با اين‬
‫حال‪ ،‬ديگر درجات آلودگي را مي توان براي اعمال کردن در نظر گرفت‪ ،‬واين‬
‫بستگي دارد به کاربري ها يا محيط هاي خاص‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬احتمال دارد که درجه آلودگي محيط کوچک‪ ،‬براي تجهيزات‪ ،‬تحت تاثير‬
‫نصب دورن محفظه قرار گيرد‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫‪ 7-1-4‬ارتفاع از سطح دريا‬
‫ارتفاع نصب سايت از سطح دريا از ‪ 2000‬متر فراتر نمي رود‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬براي تجهيزاتي که در ارتفاعات بال استفاده مببي شببوند‪ ،‬بايببد کبباهش‬
‫قدرت دي الکتريک‪ ،‬قابليت دستگاه براي تغيير جريان و تاثير خنک کننده هببوا را‬
‫در نظر داشت‪.‬‬
‫‪ 7-2‬شرايط سرويس ويژه‬
‫هر گاه هر گونه شرايط سرويس ويژه وجود دارد‪ ،‬بايد از شرايط خاص قابل‬
‫اعمال پيروي نمود يا اينکه موافقت نامه هاي ويژه اي ميان سازنده اسمبلي و‬
‫کاربر منعقد شود‪ .‬در صورتي که چنين شرايطي سرويس ويژه وجود دارد‪ ،‬کاربر‬
‫بايد سازنده اسمبلي را در جريان بگذارد‪.‬‬
‫شرايط سرويس ويژه به عنوان مثال شامل موارد زير است‪:‬‬
‫الف‪ -‬مقادير دما‪ ،‬رطوبت نسبي و يا ارتفاع از سطح دريا با آنچه در بند ‪1-7‬‬
‫مشخص شده است تفاوت دارد‪.‬‬
‫ب‪ -‬کاربردها‪ ،‬در جايي که تغييرات دما و يا فشار هوا با چنان سرعتي رخ مي‬
‫دهد‪ .‬که احتمال ايجاد ميعان استثنايي در داخل اسمبلي وجود دارد‪.‬‬
‫پ‪ -‬آلودگي شديد هوا ناشي از غبار‪ ،‬دود‪ ،‬ذرات راديو اکتيو يا مضر‪ ،‬بخار يا نمک‪.‬‬
‫ت‪ -‬قرار گرفتن در معرض ميدان هاي قوي مغناطيسي يا الکتريکي‪.‬‬
‫ث‪ -‬قرار گرفتن در معرض شرايط بد آب و هوايي‪.‬‬
‫ج‪ -‬حمله ي قارچ ها يا موجودات ريز‪.‬‬
‫چ‪ -‬نصب شدن در مکان هايي که خطر آتش سوزي يا انفجار وجود دارد‪.‬‬
‫ح‪ -‬نصب شدن به شيوه اي که ظرفيت حمل جريان يا ظرفيت قطع تحت تاثير‬
‫قرار گيرد‪ ،‬مثل تجهيزاتي که درون ماشين يا درون ديوار جا سازي شده اند‪.‬‬
‫خ‪ -‬قرار گرفتن در معرض اختللت رسانايي و اشعه اي غير از اختللت‬
‫الکترومغناطيسي و اختللت الکترو مغناطيسي در محيط هايي غير از آنچه در‬
‫بند ‪ 4-9‬بيان شده است‪.‬‬
‫د‪ -‬شرايط استثنايي ولتاژ اضافي‬
‫‪ 7-3‬شرايط انتقال‪ ،‬ذخيره سازي و نصب‬
‫در صورتي که شرايط حين انتقال‪ ،‬ذخيره سازي و نصب‪ ،‬مثل شرايط دما و‬
‫رطوبت با آنچه در بند ‪ 1-7‬تعريف شده است متفاوت باشد‪ ،‬بايد يک موافقت‬
‫نامه ويژه ميان سازنده اسمبلي و کاربر منعقد گردد‪.‬‬
‫‪ -8‬الزامات ساختاري‬
‫‪ 8-1‬قدرت مواد و اجزا‬
‫‪ 8-1-1‬کليات‬
‫اسمبلي ها بايد از موادي ساخته شوند که در مقابل فشارهاي مکانيکي‪،‬‬
‫الکتريکي‪ ،‬حرارتي و محيطي که احتمال دارد در شرايط ويژه اي مشخص شده‬
‫است با آن مواجه شوند تحمل داشته باشند‪.‬‬
‫احتمال دارد شکل خارجي محفظه اسمبلي متغير باشد تا با کاربري و استفاده‬
‫ي مربوطه متناسب شود‪ .‬تعدادي مثال در بخش ‪ 3-3‬آمده است‪ .‬اين محفظه‬
‫ها همچنين ممکن است از مواد مختلفي مانند عايق‪ ،‬فلز يا ترکيبي از اينها‬
‫ساخته شوند‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫‪ 8-1-2‬محافظت در برابر خوردگي‬
‫ضمن در نظر داشتن شرايط عادي مورد نظر سرويس براي استفاده و پشتيباني‬
‫فني‪ ،‬بايد محافظت در برابر خوردگي با استفاده از مواد مناسب يا با روکش‬
‫هاي محافظ در سطوح بي حفاظ تامين شود‪ .‬پيروي از اين الزامات از طريق‬
‫آزمايش ‪ 2-2-10‬کنترل مي شود‪.‬‬
‫‪ 8-1-3‬ثبات حرارتي‬
‫براي محفظه ها يا اجزاي محفظه هايي که از مواد عايق کننده ساخته شده اند‪،‬‬
‫ثبات حرارتي بايد مطابق بند ‪ 1-3-2-10‬صحت سنجي شود‪.‬‬
‫‪ 8-1-4‬مقاومت در برابر اشعه فرا بنفش‬
‫براي محفظه ها يا اجزاي محفظه هايي که از مواد عايق کننده ساخته شده اند و‬
‫قرار است در محيط بيروني استفاده شوند‪ ،‬مقاومت در برابر اشعه فرا بنفش‬
‫بايد مطابق بند ‪ 4-2-10‬صحت سنجي شود‪.‬‬
‫‪ 8-1-5‬مقاومت مواد عايق کننده در برابر گرما و آتش‬
‫‪ 8-1-5-1‬کليات‬
‫اجزاي مواد عايق کننده اي که ممکن است به خاطر تاثيرات الکتريکي داخلي در‬
‫معرض فشارهاي حرارتي قرار گيرند و تخريب آنها ممکن است ايمني اسمبلي‬
‫را خدشه دار کند نبايد به طور نامطلوبي تحت تاثير گرماي )عملياتي( عادي‪،‬‬
‫گرماي غير عادي يا آتش قرار گيرند‪.‬‬
‫اگر ماده مشابهي که داراي يک برش عرضي نمونه است‪ ،‬همانند اجزايي که تا‬
‫کنون مناسب بوده اند با الزامات بند ‪ 2-5-1-8‬و يا ‪ 3-5-1-8‬تطابق دارد‪،‬‬
‫آزمايش هاي مربوطه فوق لزم نيست تکرار شوند‪ .‬همين مساله در مورد همه‬
‫اجزايي که قبل مطابق مشخصات خودشان آزمايش شده اند مصداق دارد‪.‬‬
‫‪ 8-1-5-2‬صحت سنجي مقاومت مواد عايق در برابر گرما‬
‫سازنده اوليه بايد تطابق خود را با قوانين يا با اشسساره بسسه شسساخص دمسساي عسسايق‬
‫)که مثل با روش هاي ‪ IEC 60216‬تعيين مي شود( و يا با پيسسروي از اسسستاندارد‬
‫‪ IEC 60085‬نمايش دهد‪ .‬اگر اين داده ها در دسترس نيست‪ ،‬بايد از آزمايش‬
‫فشار ساچمه اي که در بند ‪ 2-3-2-10‬آمده بسسراي سسسنجش مناسسسب بسسودن مسسواد‬
‫عايق به کار رفته براي مقاومت در برابر تاثير گرما استفاده شود‪.‬‬
‫‪ 8-1-5-3‬مقاومت مواد عايق کننده در برابر گرماي غير عادي و آتسسش ناشسسي از‬
‫آثار الکتريکي داخلي‬
‫مواد عايق کننده ي اجزايي که لزمه ي پشسستيباني فنسسي اجسسزاي حامسسل جريسسان در‬
‫محل خود هستند و اجزايي که ممکن اسسست در نسستيجه آثسسار الکسستريکي داخلسسي در‬
‫معرض فشار حرارتي قرار گيرند و تخريب آنها ممکسسن اسسست ايمنسسي اسسسمبلي را‬
‫خدشه دار کند‪ ،‬نبايد به طور نامطلوبي تحت تاثير گرماي غير عادي و آتش قرار‬
‫گيرند و بايد از طريق آزمايش سيم درخشان در بند ‪ 3-3-2-10‬سسسنجش صسسحت‬
‫شوند‪ .‬در انجام اين آزمايش‪ ،‬يسسک رسسساناي محسسافظ )‪ (PE‬بسسه عنسسوان جسسزء حامسسل‬
‫جريان تلقي نخواهد شد‪.‬‬
‫براي اجزاي کوچک )که ابعاد سطوحشسسان از ‪ 14‬ميليمسستر در ‪ 14‬ميليمسستر فراتسسر‬
‫نمي رود(‪ ،‬مي توان از يک آزمايش جايگزين استفاده نمسسود) مثل آزمسسايش شسسعله‬
‫ي سوزني مطابق ‪ .(IEC 5-11-60695‬همين رويه در مواردي کسسه مسسواد فلسسزي‬
‫‪52‬‬
‫يک جزء در مقايسه با مواد عسسايق کننسسده‪ ،‬حجيسسم اسسست بسسه خسساطر برخسسي دليسسل‬
‫علمي ديگر‪ ،‬قابل اعمال است‪.‬‬
‫ميتواند اطلعسسات مربسسوط بسسه مناسسسب بسسودن مسسواد را از تسسامين‬
‫‌‬ ‫سازنده ي اوليه‬
‫کننده مواد عايق تهيه کند و تطابق خويش را با اين الزامات نشان دهد‪.‬‬
‫‪ 8-1-6‬قدرت مکانيکي‬
‫همه محفظه ها يا بخش ها اعم از وسيله هاي قفل کننده و لولهاي درب ها بايد‬
‫داراي قدرت مکانيکي کافي براي تحمل فشارهايي باشند که ممکن است در‬
‫سرويس عادي و در شرايط اتصال کوتاه در معرض آن قرار گيرند )همچنين به‬
‫‪ 13-10‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫عملکرد مکانيکي اجزاي برداشتني )متحرک( اعم از هر گونه قفل ورود شي بايد‬
‫با آزمايش مطابق بند ‪ 13-10‬صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫‪ 8-1-7‬تدارکات بالبري‬
‫هر جا لزم باشد‪ ،‬بايد تدارکات مناسب براي بال بردن اسمبلي ها فراهم شود‪.‬‬
‫موافقت با اين موضوع‪ ،‬مطابق آزمايش بند ‪ 5-2-10‬سنجيده مي شود‪.‬‬
‫‪ 8-2‬درجه حفاظت تامين شده توسط يک محفظه اسمبلي‬
‫‪ 8-2-1‬حفاظت در برابر ضربه مکانيکي‬
‫درجه حفاظت تامين شده توسط يک محافظ اسمبلي در برابسسر ضسسربه مکسسانيکي‪،‬‬
‫در صورت لزوم‪ ،‬بايد توسط اسسستانداردهاي مربسسوطه اسسسمبلي تعريسسف و مطسسابق‬
‫‪ IEC 62262‬سنجش صحت شود )به ‪ 6-2-10‬مراجعه شود(‬
‫‪ 8-2-2‬حفاظت در برابر تماس با اجزاي جريان دار‪ ،‬ورود اشياي جامد‬
‫خارجي و مايعات‬
‫درجه حفاظت تامين شده توسط يک اسمبلي در برابسر تمساس بسا اجسزاي جريسان‬
‫دار‪ ،‬ورود اشياي جامد خارجي و مايعات در کد ‪ IP‬مطابق ‪ IEC 60529‬بيان شده‬
‫و مطابق بند ‪ 3-10‬سنجيده مي شود‪.‬‬
‫يببادآوري ‪ :1‬در ايببالت متحببد آمريکببا )‪ ،(USA‬کانببادا و مکزيببک‪ ،‬از نشببانه گببذاري‬
‫»نوع« محفظه براي مشببخص سبباختن »درجببه محببافظت« تببامين شببده توسببط‬
‫اسمبلي استفاده مي شود‪ .‬براي کاربري در آمريکا‪ ،‬بايد نشببانه گببذاري مناسببب‬
‫نببوع محفظببه مطببابق مفبباد تعييببن شببده در ‪ NEMA 250‬اسببتفاده شببود‪ .‬بببراي‬
‫کاربري در کانادا‪ ،‬بايد نشانه گذاري مناسببب نببوع محفظببه مطببابق مفبباد تعييببن‬
‫شده در استاندارد ‪ CSA‬با رمز ‪ C 22.2‬شماره ‪ 1-94‬و ‪ 2-94‬استفاده شود‪ .‬براي‬
‫کاربري در مکزيک‪ ،‬بايد نشانه گذاري مناسب نوع محفظه هببايي مطببابق مفبباد‬
‫تعيين شده در ‪ NMX-J-235/1-ANCE‬و ‪ NMX-J-235/2-ANCE‬استفاده شود‪.‬‬
‫براي اسمبلي هايي که استفاده داخلي دارند هر گاه الزاماتي براي محسسافظت در‬
‫برابر ورود آب نباشد‪ ،‬کدهاي ‪ IP‬زير ترجيح دارند‪:‬‬
‫‪IP 00, IP2X, IP3X, IP4X, IP5X, IP6X‬‬
‫درجه محافظت يک اسمبلي محفظه دار بعد از نصب مطسسابق دسسستورالعمل هسساي‬
‫سازنده اسمبلي بايد دست کم برابر ‪ IP 2X‬باشد‪ .‬درجه محافظت تامين شده از‬
‫جلوي يک اسمبلي جلو بسته بايد دست کم برابر ‪ IP XXB‬باشد‪.‬‬
‫براي اسمبلي هايي که استفاده داخلسسي دارنسسد و هيسسچ محسسافظت مکملسسي ندارنسسد‪،‬‬
‫هي دومي بايد دست کم ‪ 3‬باشد‪.‬‬ ‫رقم مشخص ‌‬
‫‪53‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬براي نصب بيروني‪ ،‬حفاظت مکمل مي تواند سقف محافظ يا نظيبر‬
‫آن باشد‪.‬‬
‫درجه حفاظت بيان شده توسط سازنده اسمبلي قابل اعمال به اسمبلي کسساملي‬
‫است که مطابق دسسستور العمسسل هسساي سسسازنده اسسسمبلي نصسسب شسسده اسسست‪ ،‬مثل‬
‫درزگيري سطح صسسعودي بسساز يسسک اسسسمبلي‪ ،‬و غيسسره‪ ،‬مگسسر اينکسسه مسسساله طسسوري‬
‫ديگري بيان شده باشد‪ .‬هر گاه کل اجزاي اسمبلي داراي توان ‪ IP‬مشسسابه نباشسسد‪،‬‬
‫سازنده اسمبلي بايد توان ‪ IP‬اجزا را به صورت جدا جدا اعلم کند‪.‬‬
‫‪IP 00‬‬ ‫مثال‪ :‬نماي بيروني عامل ‪ ،IP 20‬ديگر اجزا‬
‫در صورتي که صحت سنجي مناسب مطابق بند ‪ 3-10‬اجر نشود‪ ،‬هيچگونه کد ‪IP‬‬
‫را نمي توان ارايه نمود‪.‬‬
‫اسمبلي هاي محفظه دار‪ ،‬جهسست کساربري داخلسسي و بيرونسي‪ ،‬کسسه قسسرار اسسست در‬
‫مکان هاي داراي رطوبت بال و محدوده ي دماي به شدت متغير استفاده شسسوند‪،‬‬
‫بايد ترتيبات مناسب برايشان فراهم شود )تهويه و يا گرمسسايش درونسسي‪ ،‬سسسوراخ‬
‫هاي تخليه و غيره( تا از تشکيل ميعان مضر درون اسسسمبلي جلسسوگيري شسسود‪ .‬بسسا‬
‫اين حال‪ ،‬بايد همزمان درجه حفاظت مشخص شده بر جا بماند‪.‬‬
‫‪ 8-2-3‬درجه حفاظت اجزاي برداشتني‬
‫درجه حفاظت اعلم شده براي اسمبلي ها معمول قابل تعميم به وضعيت وصل‬
‫اجزاي برداشتني )به ‪ 3-2-3‬مراجعه شود( مي باشد‪.‬‬
‫اگر‪ ،‬بعد از برداشتن يک جزء برداشتني‪ ،‬درجه حفاظت اوليه بر جا نماند‪ ،‬بايد‬
‫موافقت نامه اي ميان سازنده اسمبلي و کاربر درباره چگونگي اقدامات لزم‬
‫براي تامين حفاظت کافي منعقد شود‪ .‬اطلعات ارايه شده توسط سازنده‬
‫اسمبلي مي تواند جايگزين چنين موافقت نامه اي شود‪.‬‬
‫‪ 8-3-1‬کليات‬
‫الزامات فواصل ايمني و فواصل خزشسسي مبتنسسي بسسر اصسسول ‪ IEC 1-60664‬مسسي‬
‫باشند و هدف آنها تامين هماهنگي عايق بندي درون تاسيسات است‪.‬‬
‫فواصل ايمني وخزشي تجهيزاتي که بخشي از اسسسمبلي هسسستند بايسسد بسسا الزامسسات‬
‫استاندارد محصول مربوطه مطابقت داشته باشد‪.‬‬
‫هر گساه تجهيسسزات درون اسسسمبلي گنجانسده مسي شسسود‪ ،‬فواصسسل ايمنسسي و فواصسسل‬
‫خزشي مشخص شده بايد در مدت شرايط عادي سرويس بر جا بمانند‪.‬‬
‫براي اندازه گيري فواصل ايمني و خزشي ميان مدارهاي مجزا‪ ،‬بسسالترين مقسسادير‬
‫ولتاژ بايد استفاده شود )ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه براي فواصل ايمني و ولتاژ‬
‫نامي عايق براي فواصل خزشي(‪.‬‬
‫فواصل ايمني و خزشي قابل تعميم به حالت فاز به فاز‪ ،‬فاز به نول‪ ،‬و صرفنظر‬
‫از زماني که يک رسانا مستقيما به زمين وصل اسسست‪ ،‬فسساز بسسه زميسسن و نسسول بسسه‬
‫زمين مي باشد‪.‬‬
‫دررسسساناهاي جريسسان دار بسسدون عسسايق و سسسربندها )مثل شسسين‌ها‪ ،‬اتصسسالت ميسسان‬
‫تجهيزات و کفشک هاي کابل(‪ ،‬فواصل ايمني وخزشسسي بايسسد دسسست کسسم برابسسر بسسا‬
‫موارد مشخص شده براي تجهيزاتي باشد که با آنها مستقيما مرتبط هستند‪.‬‬
‫‪54‬‬
‫تاثير يک اتصال کوتساه )در حسسد مقسادير اعلم شسسده اسسسمبلي و بيسش از آن( نبايسسد‬
‫موجب کاهش دايمي فواصل ايمني و خزشي ميان شين اصلي و يا اتصالت‪ ،‬زير‬
‫مقادير مشخص شده براي اسمبلي بشود‪ .‬تغيير شکل اجزاي محفظسه يسا اجسزاي‬
‫داخلي بخش ها‪ ،‬موانع و حائل ها‪ ،‬در نتيجه يک اتصال کوتاه نبايد‪ ،‬موجب کسساهش‬
‫دايمي فواصل ايمني و خزشي‪ ،‬کمتر از مقادير مشخص شده در بند ‪ 2-3-8‬و ‪-8‬‬
‫‪ 3-3‬شود )همچنين به ‪ 5-5-11-10‬مراجعه شود(‬
‫‪ 8-3-2‬فواصل ايمني‬
‫فواصل ايمني بايد آنقدر کافي باشسسند کسسه امکسسان دسسستيابي بسسه ولتسساژ نسسامي قابسسل‬
‫تحمل ضربه ) ‪ (U imp‬در يک مدار را فراهم کنند‪ .‬فواصل ايمني بايد مطسسابق مسسوارد‬
‫مشخص شده در جدول ‪ 1‬باشند‪ ،‬مگر اينکه يک آزمايش صحت سنجي طراحي و‬
‫آزمايش يکنواخت )روتين( ولتاژ قابل تحمل ضربه به ترتيب مطسسابق بنسسد ‪3-9-10‬‬
‫و ‪ 3-11‬انجام شود‪.‬‬
‫روش صحت سنجي فواصسسل ايمنسسي از طريسسق انسسدازه گيسري در پيوسست ج آمسسده‬
‫است‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬در ايالت متحده آمريکا )‪ (USA‬و مکزيک‪ ،‬قانون برق ملي براي مشخص‬
‫کردن حداقل فضاهاي خالي استفاده مي شود‪ .‬در قانون برق ملببي آمريکببا‪70 ،‬‬
‫‪ ،NFPA‬ماده ‪ .36-408‬قابل اعمببال اسببت‪ .‬در مکزيببک ‪ NOM-001-SEDE‬قابببل اعمببال‬
‫است‪ .‬در اين کاربري ها‪ ،‬توصيه مببي شببود کببه فضبباهاي خببالي بببا اسببتفاده از‬
‫پيوست ر‪ ،‬جدول را در اين سند استاندارد انتخاب شود‪ .‬براي کاربري در کانادا‪،‬‬
‫حداقل فضبباهاي خببالي در قببانون الکببتريکي کانببادا‪ ،‬بخببش دوم‪ ،‬اسببتانداردهاي‬
‫ايمني محصول مشخص شده اند‪.‬‬
‫‪ 8-3-3‬فواصل خزشي‬
‫سازنده اوليه بايد يک يا چند ولتاژ نامي عايق ) ‪ (U i‬براي مدارهاي اسمبلي انتخاب‬
‫نمايد که از روي آنها فاصله )هاي( خزشي مشخص مي شود‪ .‬براي هر مدار‬
‫مفروض‪ ،‬ولتاژ نامي عايق نبايد کمتر از ولتاژ نامي عملياتي ) ‪ ( U e‬باشد‪.‬‬
‫فواصل خزشي در هيچ حالتي‪ ،‬نبايد کمتر از حداقل فواصل ايمني مربوطه اش‬
‫باشند‪.‬‬
‫فواصل خزشي بايد با درجه آلودگي به نحوي که در بند ‪ 1-3-7‬مشخص شده‬
‫است و نيز با گروه مواد معادل در ولتاژ نامي عايق ارايه شده‪ ،‬در جدول ‪2‬‬
‫متناظر باشند‪.‬‬
‫روش صحت سنجي فواصل خزشي از طريق اندازه گيري در پيوست ج آمده‬
‫است‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬در موارد عايق کننده غير آلي‪ ،‬مانند شيشه و سببراميک‪ ،‬کببه رديببابي‬
‫رخ نمي دهد‪ ،‬فواصببل خزشببي لزم نيسببت بزرگببتر از فواصببل ايمنببي مربببوطه‬
‫شان باشند‪ .‬با اين حال‪ ،‬خطر تخليه جرقه اي بايد لحاظ شود‪.‬‬
‫يببادآوري ‪ :2‬درايببالت متحببد آمريکببا )‪ (USA‬و مکزيببک‪ ،‬قببوانين بببرق ملببي بببراي‬
‫مشخص کردن حداقل فواصل خزشي استفاده مي شببود‪ .‬در قببانون بببرق ملببي‬
‫آمريکا‪ ،NFPA 70 ،‬ماده ‪ 36-408‬قابل اعمال است‪ .‬در مکزيک ‪ NOM-001-SEDE‬قابل‬
‫اعمال است‪ .‬دراين کاربري ها‪ ،‬توصيه مي شود که فواصل خزشي بببا اسببتفاده‬
‫از پيوست ر‪ ،‬جدول ر ‪ 2‬در اين استاندارد انتخاب شود‪ .‬براي کبباربري در کانببادا‪،‬‬
‫‪55‬‬
‫حداقل فواصل خزشي در قانون برق کانببادا‪ ،‬بخببش دوم‪ ،‬اسببتانداردهاي ايمنببي‬
‫محصول مشخص شده اند‪.‬‬
‫با استفاده از رگه هاي قوسي با ارتفاع حداقل ‪ 2‬ميلسسي مسستر مسسي تسسوان فواصسسل‬
‫خزشي را کاهش داد اما صرف نظر از تعداد رگه هاي قوسي‪ ،‬نبايد کمتر از ‪8/0‬‬
‫مقدار جدول ‪ 2‬و نه کمتر از حداقل فواصل ايمنسسي مربسسوطه باشسسد‪ .‬حسسداقل پسسايه‬
‫رگه هاي قوسي از طريق الزامات مکانيکي تعييسسن مسسي شسسود )بسسه ج‪ 2-‬مراجعسسه‬
‫شود(‪.‬‬
‫‪ 8-4-1‬کليات‬
‫تجهيزات و مدارات در اسسسمبلي بايسسد بسسه صسسورتي چيسسده شسسوند کسسه راه انسسدازي و‬
‫پشتيباني فني آنها تسهيل شود و در عين حال درجه ايمني لزم تامين شود‪.‬‬
‫مقصسسود از الزامسات زيسسر‪ ،‬حصسسول اطمينسان از ايسن مسساله اسست کسسه‪ ،‬اقسسدامات‬
‫حفاظتي لزم‪ ،‬زماني که يک اسمبلي در يک سيستم مطابق سسسري ‪IEC 60364‬‬
‫نصب مي شود حاصل شده است‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬جهت اطلع از اقدامات حفاظتي که پذيرش عمومي دارند رجوع کنيد‬
‫به ‪ IEC 61140‬و ‪.IEC 41-4-60364‬‬
‫اين افدامات حفاظتي که اهميت بخصوصي براي يک اسمبلي دارند در بندهاي ‪-8‬‬
‫‪ 2-4‬تا ‪ 5-4-8‬دوباره ارايه مي شوند‪.‬‬
‫‪ 8-4-2‬حفاظت پايه‬
‫‪ 8-4-2-1‬کليات‬
‫مقصود از حفاظت پايه عبارت است از‪ ،‬جلوگيري از تماس مستقيم با اجزاي‬
‫جريان دار خطرناک‪.‬‬
‫حفاظت پايه هم از طريق اقدامات ساختاري مناسب بر روي خود اسمبلي و هم‬
‫با اقداماتي افزوده که در طول نصب اتخاذ مي شود قابل حصول است‪ .‬اين امر‬
‫مستلزم اطلعاتي است که سازنده اسمبلي بايد ارائه کند‪.‬‬
‫يک نمونه از اقدامات افزوده شده ی قابل اتخاذ عبارت است از‪ ،‬نصب يک‬
‫اسمبلي نوع باز بدون تدارکات بيشتر در مکاني که دسترسي فقط براي افراد‬
‫مجاز مقدور است‪.‬‬
‫هر گاه حفاظت پايه از طريق اقدامات ساختاري حاصل شد‪ ،‬يک يا چند مورد از‬
‫اقدامات حفاظتي ارايه شده در بند ‪ 2-2-4-8‬و ‪ 3-2-4-8‬را مي توان انتخاب‬
‫نمود‪ .‬تنوع اقدامات حفاظتي در صورتي که در استاندارد اسمبلي مربوطه‬
‫مشخص نشده است بايد توسط سازنده اسمبلي اعلم شود‪.‬‬
‫‪ 8-4-2-2‬عايق کاري پايه توسط مواد عايق کننده‬
‫اجزاي جريان دار خطرناک بايد کامل با عايقي که فقط با تخريب قابل بر طرف‬
‫کردن است پوشانده شود‪.‬‬
‫عايق بايد از جنس مواد مناسب که قادر به تحمل پايدار در برابر فشارهاي‬
‫مکانيکي‪ ،‬الکتريکي و حرارتي که حين سرويس در معرض آن است‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬مثال آن عبارت است از بخش هاي الکتريکي جا سازي شده در عايق و‬
‫رساناي عايق شده‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫رنگ ها‪ ،‬جل ها و لک الکل ها در زمره موادي نيستند که الزامات حفاظت پايه را‬
‫تامين کنند‪.‬‬
‫‪ 8-4-2-3‬موانع يا محفظه ها‬
‫اجزاي جريان داري که با هوا عايق شده اند بايسسد درون محفظسسه هسسا يسسا در پشسست‬
‫موانعي که حداقل داراي درجه حفاظتي ‪ IP XXB‬هستند قرار گيرند‪.‬‬
‫سطوح افقي فوقاني محفظه هاي قابل دسترسي داراي ارتفاع مساوي يا کمتر‬
‫از ‪ 6/1‬متر از سطح محل بسسر پسسايي‪ ،‬بايسسد دسسست کسسم درجسسه حفسساظتي ‪ IP XXD‬را‬
‫تامين کنند‪.‬‬
‫موانع و محفظه ها بايد در محل خود سسسفت و محکسسم شسسوند و داراي پايسسداري و‬
‫دوام کافي جهت حفظ و تداوم درجه حفسساظت و جسسدا سسسازي مناسسسب از اجسسزاي‬
‫جريان دار تحسست شسسرايط عسسادي سسسرويس باشسسند‪ ،‬بسسا احتسسساب تسساثيرات خسسارجي‬
‫مربوطه‪ .‬فاصله ميان يک مانع يا محفظه رسانايي و اجزاي جريان داري که از آن‬
‫محافظت مي کنند‪ ،‬نبايد کمتر از مقسسادير مشسسخص شسسده بسسراي فواصسسل ايمنسسي و‬
‫خزشي در بند ‪ 3-8‬باشد‪.‬‬
‫هر جا لزم شد که موانع برداشته شسسود يسسا محفظسسه بسساز شسسود يسسا بخسسش هسايي از‬
‫محفظه ها برداشته شود‪ ،‬اين کار بايد فقط وقتي ممکن باشد که يکي از شرايط‬
‫الف تا پ صورت گيرد‪.‬‬
‫الف‪ -‬باز کردن در‪ ،‬درپوش يا کنار زدن يک قفل داخلي با استفاده از يک کليد يسسا‬
‫ابزار‪ ،‬يعني با هر گونه کمک مکانيکي‪.‬‬
‫ب‪ -‬بعد از ايزولسيون منبع تغذيه ي اجزاي جريان دار که موانع يا محفظه هسسا در‬
‫برابر آنها حفاظت پايه را فراهم مي کنند‪ ،‬بازگشت منبع تغذيه فقسسط در صسسورتي‬
‫ممکن باشد که موانع يا محفظه ها جايگزين يا دوباره بسسسته شسسوند‪ .‬در سيسسستم‬
‫هاي ‪ ، TN-C‬رساناي ‪ PEN‬نبايد جدا سازي يا سوييچ شود‪ .‬در سيستم هاي ‪ TN-S‬و‬
‫‪ ، TN-C-S‬سيم هاي نول لزم نيست جدا سازي يا سوييچ شسسوند )بسسه ‪IEC 60364-5-‬‬
‫‪ 53, 536.1.2‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫مثال‪ :‬با قفل کردن درب )ها( با يک قطع کننده اتصال‪ ،‬طوري که آنها فقبط در‬
‫صورتي بتوانند باز شوند که قطع کننده ي اتصال باز است‪ ،‬و هنگببامي کببه درب‬
‫باز است‪ ،‬بستن قطع کننده بدون استفاده از ابزار غير ممکن باشد‪.‬‬
‫پ‪ -‬هنگامي که يک مانع واسط‪ ،‬داراي حداقل درجه حفاظت ‪ IP XXB‬است‪ ،‬مانع‬
‫از تماس با اجزاي جريان دار مي شود‪ ،‬چنين مانعي فقط با اسسستفاده از کليسسد يسسا‬
‫ابزار قابل برداشتن باشد‪.‬‬
‫‪ 8-4-3‬حفاظت خطا‬
‫‪ 8-4-3-1‬شرايط نصب‬
‫اسسسمبلي بايسسد شسسامل درجسسات حفسساظتي بسسوده و بسسراي نصسسب هسسايي کسسه مطسسابق‬
‫‪ IEC 41-4-60364‬طراحي شده اند مناسسسب باشسسد‪ .‬درجسسات حفسساظتي مناسسسب‬
‫براي نصب هاي خاص )مثل راه آهن‪ ،‬کشتي( پيسسرو مسسوافقت نسسامه ميسسان سسسازنده‬
‫اسمبلي و کاربر مي باشد‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫‪ 8-4-3-2‬حفاظت با قطع اتصال اتوماتيک منبع تغذيه‬
‫‪ 8-4-3-2-1‬کليات‬
‫هر اسمبلي بايد داراي يک رساناي حفاظتي براي تسهيل قطسسع اتصسسال اتوماتيسسک‬
‫منبع تغذيه باشد به منظور‪:‬‬
‫الف‪ -‬حفاظت در برابر عواقب خطا ها)مثل خطاي عايق پايه( در ميان اسمبلي‬
‫ب‪ -‬حفاظت در برابر عواقب خطا ها)مثل خطاي عايق پايه( در مدارهاي خسسارجي‬
‫که از طريق اسمبلي تغذيه مي شوند‪.‬‬
‫الزاماتي که بايد از آن پيروي شود در بندهاي فرعي زير آمده اند‪.‬‬
‫الزامات شناسايي رساناي محافظ )‪ (PEN,PE‬در بند ‪ 6-6-8‬آمده است‪.‬‬
‫‪ 8-4-3-2-2‬الزامات پيوستگي زمين تامين کننده حفاظت در برابر عواقب‬
‫خطاهاي درون اسمبلي‪.‬‬
‫همه اجزاي رساناي بدون محافظ اسمبلي بايسسد بسسه هسسم و بسسه رسسساناي حفسساظتي‬
‫منبع تغذيه متصل باشد يا از طريق يک رساناي زميسسن کننسسده بسسه چيسسدمان زميسسن‬
‫کننده متصل باشد‪.‬‬
‫اين اتصالت را مي توان يا از طريسسق اتصسسالت پيسسچ فلسسزي‪ ،‬جوشسسکاري يسسا ديگسسر‬
‫اتصالت رسانا و يا از طريق يک رساناي محافظ مجزا حاصسل نمسود‪ .‬در صسورتي‬
‫که يک رساناي محافظ مجزا استفاده شد‪ ،‬جدول ‪ 3‬بايد اعمال شود‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬احتمال اقدامات پيشگيرانه ي ويببژه اي بببراي اجببزاي فلببزي اسببمبلي‪،‬‬
‫بخصوص صفحه هاي آب بندي کننده‪ ،‬در مواقعي که صيقل هاي مقاوم در برابر‬
‫خوردگي مانند روکش هاي پودري استفاده مي شود‪ ،‬ضروري باشد‪.‬‬
‫روش صحت سنجي پيوستگي زمين ميان اجزاي رساناي بدون محسسافظ اسسسمبلي‬
‫و مدار محافظ در بند ‪ 2-5-10‬ارايه شده است‪.‬‬
‫براي پيوستگي اين اتصالت‪ ،‬موارد زير بايد اعمال شود‪.‬‬
‫الف‪ -‬هنگامي که قسمتي از اسمبلي برداشته مي شود‪ ،‬فرضا براي پشتيباني‬
‫فني معمولي‪ ،‬مدارهاي محافظ )پيوستگي زمين( براي ساير قسمت هاي‬
‫اسمبلي نبايد متوقف شود‪.‬‬
‫اگر پيشگيري هاي اتخاذ شده‪ ،‬رسانايي مداوم و خوب را تضمين کند‪ ،‬روش به‬
‫کار رفته براي مونتاژ اجزاي فلزي مختلف يک اسمبلي‪ ،‬براي تامين پيوستگي‬
‫مدارهاي محافظ کفايت خواهد کرد‪.‬‬
‫لوله هاي فلزي خم شو يا انعطاف پذير نبايد به عنوان رساناي محافظ استفاده‬
‫شود مگر اينکه براي همين مقصود طراحي شده باشند‪.‬‬
‫ب‪ -‬براي درپوش هسسا‪ ،‬درب هسسا‪ ،‬صسسفحات پوششسسي و نظسساير آن‪ ،‬اتصسسالت فلسسزي‬
‫پيچي معمول ولوله هاي فلزي در نظر گرفته شده براي تامين پيوسسستگي کفسسايت‬
‫مي کند به اين شرط که هيچ گونه تجهيزات الکتريکي فراتر از حدود ولتاژ خيلسسي‬
‫ضعيف )‪ (ELV‬به آن متصل نباشد‪.‬‬
‫اگر تجهيزاتي با ولتاژ فراتر از حدود ولتاژ خيلي ضعيف به درپوش ها‪ ،‬درب ها‪ ،‬يا‬
‫صفحات پوششي متصل باشد‪ ،‬اقدامات افزوده اي بايد اتخاذ شسسود تسسا پيوسسستگي‬
‫زمين تامين شود‪ .‬اين اجزا بايد مجهسسز بسسه يسسک رسسساناي محسسافظ )‪ (PE‬باشسسند کسسه‬
‫سطح مقطع آن مطابق جدول ‪ 3‬وابسته بسسه بسسالترين جريسسان نسسامي عمليسساتي ‪I e‬‬
‫دستگاه متصل شده باشد‪ ،‬يا اگر جريان عملياتي نامي دستگاه متصل شده کمتر‬
‫يا مساوي ‪ 16‬آمپر باشد‪ ،‬بسته به اتصال الکتريکي معادلي که خصوصا براي اين‬
‫‪58‬‬
‫منظور طراحي و صحت سنجي شده‪ ،‬باشد )کنتاکت لغزشي‪ ،‬لول هاي محافظت‬
‫شده در برابر خوردگي(‪.‬‬
‫اجزاي رساناي بدون عايق يک دستگاه که نمي تواننسسد بسسا وسسسيله ثسسابت کننسسده آن‬
‫اسباب به مدار رسانا متصل شوند‪ ،‬بايدبا يک رسانا که سسسطح مقطسسع آن مطسسابق‬
‫جدول ‪ 3‬انتخاب شده است به مدار رساناي اسمبلي متصل شوند‪.‬‬
‫برخي اجزاي رساناي بدون عايق يک اسمبلي که خطري محسوب نمي شوند‬
‫‪-‬يا به خاطر اينکه در سطوح بزرگ قابل تماس يا گرفتن با دست نيستند‪،‬‬
‫‪ -‬يا اينکه آنقدر اندازه شان کوچک است )تقريبا ‪ 50‬ميلي متر در ‪ 50‬ميلي متر يا‬
‫طوري قرار گرفته اند که مانع از هر گونه تماس با اجزاي جريان دار مي شوند‪،‬‬
‫لزم نيست به رساناي محافظ متصل شوند‪ .‬اين مساله در مورد پيچ ها‪ ،‬پرچ ها‪،‬‬
‫پلک اسسسم هسسا مصسسداق دارد‪ .‬ايسسن موضسسوع همچنيسسن دربسساره الکسسترومگنت هسساي‬
‫کنتاکتورها يا رله ها‪ ،‬هسته هاي آهن ربايي ترانسفورماتورها‪ ،‬برخي اجسسزاي کليسسد‬
‫قطع‪ ،‬يا نظاير آن نيز مصداق دارد‪ ،‬صرف نظر از اندازه شان‪.‬‬
‫هر گاه اجزاي برداشتني مجهز به يک سطح محافظ فلسسزي باشسسند‪ ،‬ايسسن سسسطوح‬
‫براي تامين پيوستگي زمين مدارهاي محافظ کفايت مي کنند‪ ،‬مشروط بسسر اينکسسه‬
‫فشار وارد بر آنها به اندازه کافي زياد باشد‪.‬‬
‫‪ 8-4-3-2-3‬شرايط رساناهاي محافظ تامين کننده حفاظت در برابر‬
‫عواقب خطاهاي درون مدارهاي خارجي که از طريق اسمبلي تغذيه مي‬
‫يک رساناي محافظ درون اسمبلي‪ ،‬بايد طوري طراحي شده باشد که قادر بسسه‬
‫تحمل بالترين فشار هاي حرارتي و ديناميکي ناشي از خطاهسساي درون مسسدارهاي‬
‫خارجي در محل نصب کسسه از طريسسق اسسسمبلي تغسسذيه مسسي شسسوند‪ ،‬باشسسد‪ .‬اجسسزاي‬
‫ساختاري رسانا را مي توان به عنوان رساناي محافظ يا بخشي از آن به کار برد‪.‬‬
‫فقط جايي که صحت سنجي قسسدرت تحمسسل اتصسسال کوتساه مطسسابق بنسسد ‪2-11-10‬‬
‫لزم نباشد‪ .‬صحت سنجي بايد مطابق بند ‪ 3-5-10‬صورت گيرد‪.‬‬
‫اصول‪ ،‬به استثناي موارد منسسدرج در زيسسر‪ ،‬رسسساناهاي محسسافظ درون يسسک اسسسمبلي‬
‫نبايد شامل دستگاه قطع کننده )سوييچ‪ ،‬قطع کننده‪ ،‬و غيره( باشد‪.‬‬
‫در مسير رساناهاي محافظ‪ ،‬بايد رابط هايي مجسساز باشسسند کسه بسسه وسسسيله ابسسزاري‬
‫قابل برداشتن باشند و فقط در دسترس افراد مجاز باشند )اين رابط هسسا احتمسسال‬
‫براي برخي آزمايش ها ضروري هستند(‪.‬‬
‫هر گاه پيوستگي بتواند از طريق بست ها يا دو شاخه و پريزها قابل توقف باشسسد‬
‫مدار محافظ بايد فقط بعد از متوقف شدن رساناهاي جريان دار متوقف شوند و‬
‫پيوستگي بايد پيش از وصل شدن رساناهاي جريان دار برقرار شود‪.‬‬
‫در صورتي که يک اسمبلي شامل اجزاي سازه اي‪ ،‬چسسارچوب هسسا‪ ،‬محفظسسه هسسا و‬
‫ساير اجزايي باشد کسه از جنسس مسواد رسسانا هسستند‪ ،‬يسک رسساناي محسافظ‪ ،‬در‬
‫صورت وجود‪ ،‬لزم نيست از اين اجسسزا جسسدا سسسازي شسسود‪ .‬رسسساناهاي متصسسل بسسه‬
‫برخي دستگاه هاي حفاظتي اعم از رساناهايي که آنهسسا را بسسه يسسک الکسسترود زميسسن‬
‫جدا گانه وصل مي کنند‪ ،‬بايد جدا سازي شوند‪ .‬اين مساله به عنوان نمسسونه بسسراي‬
‫دستگاه هاي شناسايي خطاي ناشي از عملکسرد ولتساژ و نيسز بسسراي اتصسسال زميسسن‬
‫نوترال ترانسفورماتور صدق مي کند‪.‬‬
‫‪59‬‬
‫مساحت برش عرضي رساناهاي محافظ )‪ (PEN,PE‬در يک اسمبلي که قرار است‬
‫رساناهاي خارجي به آن متصل شوند نبايد کمسستر از مقسسدار محاسسسبه شسسده از راه‬
‫فرمول ارايه شده در پيوست ب باشد‪ ،‬که با استفاده از بسسالترين جريسسان خطسسا و‬
‫دوره خطايي که ممکن است رخ دهد و با محاسبه ي محدوديت دستگاه حفاظت‬
‫اتصال کوتاه )‪ (SCPDs‬که محافظ رساناهاي جريسسان دار متنسساظر هسسستند محاسسسبه‬
‫مي شود )به ‪ 6-5-11-10‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫در رساناهاي ‪ ،PEN‬الزامات اضافي زير اعمال مي شود‪:‬‬
‫‪-‬حداقل مساحت برش عرضي بايد ‪ 10‬ميليمتر مربع در مس و ‪ 16‬ميليمتر مربع‬
‫در آلومينيوم باشد‪.‬‬
‫‪ -‬مساحت برش عرضي رساناي ‪ PEN‬نبايد کمتر از مقدار لزم براي سيم نسسوترال‬
‫باشد )به ‪ 1-6-8‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫‪ -‬رساناهاي ‪ PEN‬لزم نيست درون اسمبلي جدا سازي شوند‪.‬‬
‫‪ -‬اجزاي سازه اي نبايد به عنوان رساناي ‪ PEN‬استفاده شوند‪ .‬بسسا ايسسن حسسال‪ ،‬ريسسل‬
‫هاي مهار کننده از جنس مس يا آلومينيوم را مسسي تسسوان بسسه عنسسوان رسسساناي ‪PEN‬‬
‫استفاده نمود‪.‬‬
‫‪ -‬براي برخي کاربري ها که در آن جريان ‪ PEN‬ممکن است به مقادير بسسال برسسسد‪،‬‬
‫مثل تاسيسات وسيع روشنايي فلورسنت‪ ،‬احتمال يک رساناي ‪ PEN‬داراي ظرفيت‬
‫حمل جريان مشابه يا بالتر از رساناهاي فاز ضروري اسسست‪ ،‬منسسوط بسسه مسسوافقت‬
‫نامه اي ويژه ميان سازنده اسمبلي و کاربر‪.‬‬
‫براي اطلع از جزييات شرايط پايانه هاي رساناهاي محافظ خسسارجي بسسه بنسسد ‪8-8‬‬
‫مراجعه کنيد‪.‬‬
‫‪ 8-4-3-3‬جدا سازي الکتريکي‬
‫هدف از جدا سازي الکتريکي مدارهاي منفرد عبارت است از جلوگيري از شوک‬
‫الکتريکي حين تماس با اجزاي رساناي بدون عايق‪ ،‬که ممکن است با يک خطا‬
‫در عايق پايه‪ ،‬مدار برقدار شوند‪.‬‬
‫اينگونه محافظت به پيوست ذ رجوع کنيد‪.‬‬
‫‌‬ ‫جهت اطلع از‬
‫‪ 8-4-3-4‬حفاظت بوسيله عايق سراسري‬
‫‪IEC‬‬ ‫يببادآوري‪» :‬عببايق سراسببري« بببر اسبباس بنببد ‪ 1-1-2-413‬در ‪41-4-60364‬‬
‫معادل تجهيزات کلس ‪ II‬است‪.‬‬
‫براي حفاظت‪ ،‬از طريق عايق سراسري در برابر تماس غيسسر مسسستقيم‪ ،‬الزامسسات‬
‫زير بايد رعايت شود‪.‬‬
‫الف‪ -‬دستگاه بايد کامل در محفظه مواد عايق کننده که معسادل عسايق دو گسانه يسا‬
‫كه از بيرون قابل مشاهده‬ ‫عايق تقويت شده مي باشد قرار گيرد‪.‬بايد نماد‬
‫است بر روي محفظه باشد‪.‬‬
‫ب‪ -‬محفظه در هيچ نقطه اي نبايد با اجزاي رسانا به نحوي سسسوراخ شسسده باشسسد‪،‬‬
‫که احتمال خروج ولتاژ خطا از محفظه وجود داشته باشد‪.‬‬
‫اين امر بدان معناست که اجزاي فلزي مانند محورهاي فعال کننده کسسه بسسه دليسسل‬
‫ساختماني بايد از ميان محفظه رد شوند‪ ،‬بايد در درون يا بيرون محفظه از گزنسسد‬
‫اجزاي جريان دار جهت حداکثر ولتاژ نامي عايق و حداکثر ولتاژ نامي قابل تحمل‬
‫ضربه ي همه مدارهاي اسمبلي‪ ،‬عايق بندي شوند‪.‬‬
‫‪60‬‬
‫اگر يک فعال کننده از جنس فلز بود )اعم از اينکه با مواد عايق کننسسده پوشسسانده‬
‫شده باشد يا نباشد( بايد براي آن عايق نامي‪ ،‬جهت حسداکثر ولتساژ نسامي عسايق و‬
‫حداکثر ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه ي همه مدارهاي اسمبلي‪ ،‬فراهم شود‪.‬‬
‫اگر يک فعال کننده عمدتا از جنس مواد عايق باشد‪ ،‬هر کدام از اجزاي فلزي آن‬
‫که ممکن است در صورت خطاي عايق قابل دسترس شود‪ ،‬بايد از گزند اجسسزاي‬
‫جريان دار جهت حداکثر ولتاژ نامي عايق و حداکثر ولتاژ نامي قابل تحمل ضسسربه‬
‫ي همه مدارهاي اسمبلي‪ ،‬عايق بندي شود‪.‬‬
‫پ‪ -‬هر گاه اسمبلي آماده راه اندازي و به منبع تغذيه وصل اسسست‪ ،‬محفظسسه بايسسد‬
‫همه اجزاي جريان دار‪ ،‬اجزاي رساناي بدون عايق و اجزاي متعلسسق بسسه يسسک مسسدار‬
‫رسانا را به نحوي که قابل لمس نباشند محفوظ کند‪ .‬محفظه بايد حسسداقل درجسسه‬
‫حفاظت ‪ IP2XC‬را ارائه نمايد )به ‪ IEC 60529‬مراجعه شود(‬
‫اگر قرار است يک رساناي محافظ که تا تجهيزات الکتريکي متصل به سمت بار‬
‫اسمبلي کشيده شده‪ ،‬از ميان يک اسسسمبلي کسسه اجسسزاي رسسساناي بسسدون عسسايق آن‬
‫عايق شده اند عبور داده شود‪ ،‬پايانه هسساي لزم بسسراي اتصسسال رسسساناهاي محسسافظ‬
‫خارجي بايد با نشانه گذاري مناسبي مشخص و شناسايي شوند‪.‬‬
‫درون محفظسسه‪ ،‬رسسساناي محسسافظ و پايسسانه آن بايسسد از گزنسسد اجسسزاي جريسسان دار و‬
‫اجزاي رساناي بدون عايق‪ ،‬به همان نحوي که اجزاي جريان دار عايق شسسده انسسد‪،‬‬
‫عايق شوند‪.‬‬
‫ت‪ -‬اجزاي رساناي بدون عايق درون اسمبلي‪ ،‬نبايد به مدار محافظ متصل باشند‬
‫يعني نبايد در يک دستگاه اندازه گيري محسسافظ کسسه درگيسسر اسسستفاده از يسسک مسسدار‬
‫محافظ است گنجانده شوند‪ .‬اين امر براي دستگاه از پيش نصب شده نيز صدق‬
‫مي کند‪ ،‬حتي اگر داراي يک پايانه اتصال دهنده براي يک رساناي محافظ باشند‪.‬‬
‫ث‪ -‬اگر درب ها يا پوشش هاي محفظه بدون استفاده از کليد يسسا ابسسزار قابسسل بسساز‬
‫شدن باشسسد‪ ،‬يسسک مسسانع از جنسسس مسساده عسسايق کننسسده بايسسد فراهسسم شسسود کسسه تسسوان‬
‫محافظت در برابر اجزاي رسانايي که بعد از باز شدن پوشش در دسسترس قسرار‬
‫مي گيرند داشته باشد‪ .‬اين مانع‪ ،‬در هر حال‪ ،‬نبايد قابل برداشسستن باشسسد مگسسر بسسا‬
‫استفاده از کليد‪.‬‬
‫‪ 8-4-4‬محدود سازي حالت دايمي شارژ و جريان لمسي‬
‫اگر اسمبلي شامل اقلمي از تجهيزات است که ممکن است بعد از قطع جريان‪،‬‬
‫باز هم داراي حالت دايمي شارژ و جريان لمسي باشند )خازن ها‪ ،‬وغيره(‪ .‬نصب‬
‫پلک هشدار ضروري است‪.‬‬
‫خازن هاي کوچک مانند آنهايي که براي اطفاي قوس‪ ،‬تاخير انداختن در پاسخ رله‬
‫ها و غيره استفاده مي شوند‪ ،‬خطرناک محسوب نمي شوند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬تماس ناخودآگاه در صورتي کببه ولتبباژ حاصببل از شببارژ ثببابت کمببتر از‬
‫ولتبباژ مسببتقيم ‪ 60‬ولببت در کمببتر از ‪ 5‬ثببانيه بعببد از قطببع منبببع تغببذيه باشببد‪،‬‬
‫خطرناک محسوب نمي شود‪.‬‬
‫‪ 8-4-5‬شرايط راه اندازي و خدمات دهي‬
‫‪ 8-4-5-1‬دستگاه ها يا بخش هايي که قرار است توسط افراد عادي راه‬
‫اندازي يا جايگزين شود‪.‬‬
‫هنگام راه اندازي دستگاه ها يا جايگزين نمسسودن بخش‌هسسا‪ ،‬حفسساظت در برابسسر هسسر‬
‫گونه تماس با اجزاي جريان دار بايد برقرار بماند‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫سوراخ هايي )بازشوهايي( که گشادتر از موارد تعريف شده با درجسسه حفساظت ‪IP‬‬
‫‪ XXC‬هستند‪ ،‬در طول جايگزين سسساختن برخسسي لمسسپ هسسا يسسا فيوزهسساي فشسسنگي‪،‬‬
‫مجاز مي باشند‪.‬‬
‫‪ 8-4-5-2‬الزامات مرتبط با دسترسي افراد مجاز حين روشن بودن‬
‫‪ 8-4-5-2-1‬کليات‬
‫براي دسترسي افراد مجاز‪ ،‬حين روشن بودن‪ ،‬يک يا چند مورد از الزامات‬
‫بندهاي ‪ 2-2-5-4-8‬تا ‪ 4-2-5-4-8‬بايد صورت گيرد‪ ،‬منوط به موافقت نامه ميان‬
‫سازنده اسمبلي و کاربر‪ .‬اين الزامات مکمل حفاظت پايه مشخص شده در بند‬
‫‪ 2-4-8‬مي باشد‪.‬‬
‫اگر اسمبلي جهت امور راه اندازي به دستگاهي مجهز شده است که به افراد‬
‫مجاز اجازه دسترسي به اجزاي جريان دار را هنگام جريان داشتن برق در‬
‫تجهيزات مي دهد )مثل با غلبه بر قفل دائمي يا با استفاده از ابزار(‪ ،‬قفل بايد به‬
‫صورت خودکار با بستن درب )ها( به صورت اوليه اش برگردد‪.‬‬
‫‪ 8-4-5-2-2‬الزامات مرتبط با دسترسي جهت بازرسي و عمليات مشابه‬
‫اسمبلي بايد به نحوي ساخته شود که هنگام روشن بودن ‪ ،‬برخي عمليات ها‪،‬‬
‫مطابق موافقت نامه ميان سازنده اسمبلي و کاربر‪ ،‬قابل انجام باشد‪.‬‬
‫چنين عمليات هايي مي تواند شامل اين موارد باشد‪:‬‬
‫‪ -‬بازرسي چشمي از‪:‬‬
‫* دستگاه قطع و وصل و ديگر دستگاه ها‬
‫*تنظيمات و نشان دهنده هاي رله ها وکليد هاي قطع‬
‫*اتصالت رساناها و علمت گذاري‬
‫‪ -‬تطبيق وتنظيم رله ها‪ ،‬کليدهاي قطع و دستگاه هاي الکترونيکي‬
‫‪ -‬جايگزين نمودن فيوزهاي اتصال‬
‫‪ -‬جايگزين نمودن لمپ هاي نشانگر‬
‫‪ -‬برخي عمليات هاي تعيين محل خطا‪ ،‬مانند اندازه گيري ولتاژ و جريان با‬
‫دستگاه هايي که به خوبي طراحي و عايق بندي شده اند‪.‬‬
‫‪ 8-4-5-2-3‬الزامات مرتبط با قابليت دسترسي براي تعمير و نگهداري‬
‫جهت تعمير و نگهداري مطابق موافقت نامه ميان سازنده اسمبلي و کاربر‪ ،‬بر‬
‫روي يک واحد کارکردي يا گروهي از واحدهاي کارکردي جدا شده در اسمبلي‪ ،‬با‬
‫واحد ها يا گروه هاي کارکردي مجاور که هنوز تحت ولتاژ هستند‪ ،‬برخي‬
‫اقدامات ضروري بايد اتخاذ شود‪ .‬انتخاب اقدامات بستگي به برخي فاکتورها‬
‫مانند شرايط خدمات دهي‪ ،‬تعداد دفعات تعمير و نگهداري‪ ،‬کار آمدي فرد مجاز و‬
‫نيز قوانين نصب محلي دارد‪ .‬چنين اقداماتي مي تواند شامل موارد زير باشد‪:‬‬
‫‪ -‬فضاي کافي ميان واحدها يا گروه‌هاي کارکردي حقيقي و واحدها يا گروه هاي‬
‫کارکردي مجاور‪ .‬توصيه مي شود که اجزايي که احتمال براي تعمير و نگهداري‬
‫برداشته مي شوند تا حد ممکن داراي وسيله چفت و بست حفظ شدني باشند‪.‬‬
‫‪ -‬استفاده از موانع يا ديواره‌هاي طراحي شده و چيده شده جهت حفاظت در‬
‫برابر تماس مستقيم با تجهيزات واحدها يا گروه هاي کارکردي مجاور‪.‬‬
‫استفاده از حفاظ هاي ترمينالي‬
‫‪ -‬استفاده از اطاقکها براي اين قبيل واحد يا گروه کارکردي‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫‪ -‬ضميمه نمودن وسايل حفاظتي اضافي که توسط سازنده اسمبلي فراهم يا‬
‫مشخص شده است‪.‬‬
‫‪ 8-4-5-2-4‬الزامات مرتبط با قابليت دسترسي براي توسعه‌ي تحت ولتاژ‬
‫هر گاه لزم شود که اسمبلي با واحدها يا گروه هاي کارکردي افزوده‪ ،‬با وجود‬
‫ولتاژ در آن‪ ،‬در آينده توسعه پيدا کند‪ ،‬الزامات مشخص شده در بند ‪3-2-5-4-8‬‬
‫صدق مي کند‪ ،‬منوط به موافقت نامه ميان سازنده اسمبلي و کاربر‪ .‬اين‬
‫الزامات همچنين براي ضميمه و اتصال کابل هاي خروجي اضافي وقتي کابل‬
‫هاي موجود تحت ولتاژ هستند‪ ،‬نيز صدق مي کند‪.‬‬
‫توسعه ي شين و اتصال واحدهاي افزوده به منبع تغذيه ورودي آنها‪ ،‬نبايد حين‬
‫وجود ولتاژ صورت گيرد مگر اينکه اسمبلي براي چنين کاري طراحي شده باشد‪.‬‬
‫‪ 8-4-5-2-5‬موانع‬
‫موانع بايد مانع‪:‬‬
‫‪ -‬نزديکي جسمي ناخواسته به اجزاي جريان دار ‪ ،‬يا‬
‫‪ -‬تماس ناخواسته با اجزاي جريان دار در مدت عمليات تجهيزات جريان دار حين‬
‫خدمات عادي شوند‪.‬‬
‫موانع ممکن است بدون استفاده از کليد يا ابزار برداشته شوند ولي بايد طوري‬
‫محکم شده باشند که ناخواسته برداشته نشوند‪ .‬فاصله ميان يک مانع رسانا و‬
‫اجزاي جريان داري که از آن حفاظت مي کنند نبايد کمتر از مقادير مشخص‬
‫شده در بند ‪ 8-3‬براي فواصل ايمني وفواصل خزشي باشد‪.‬‬
‫هر گاه يک مانع رسانا از اجزاي جريان دار خطرناک‪ ،‬صرفا با حفاظت پايه‪ ،‬جدا‬
‫سازي شده باشد‪ ،‬يک جزء رساناي بدون عايق بوده و اقدامات حفاظت خطا‬
‫بايد براي آن اعمال شود‪.‬‬
‫‪ 8-5‬الحاق بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل‬
‫‪ 8-5-1‬اجزاي ثابت‬
‫در اجزاء ثابت )به ‪ 1-2-3‬مراجعه شود( اتصالت مدارهاي اصلي )به ‪3-1-3‬‬
‫مراجعه شود( فقط بايد هنگامي وصل يا قطع شود که اسمبلي تحت ولتاژ‬
‫نيست‪ .‬به طور کلي‪ ،‬برداشتن يا نصب اجزاي ثابت مستلزم استفاده از ابزار‬
‫است‪.‬‬
‫قطع يک جزء ثابت مستلزم جدا سازي کل اسمبلي يا بخشي از آن است‪.‬‬
‫به منظور جلوگيري از عمليات غير مجاز‪ ،‬دستگاه قطع و وصل را مي توان به‬
‫وسيله اي مجهز نمود که آن را در يک يا چند مورد از موقعيت هايش ايمن‬
‫سازد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬هر جا کار بر روي مدارهاي جريان دار مجاز است‪ ،‬پيشگيري هاي‬
‫ايمني مربوطه نيز ضروري خواهد بود‪.‬‬
‫‪ 8-5-2‬اجزاي برداشتني‬
‫اجزاي برداشتني بايد طوري ساخته شوند که تجهيزات الکتريکي آنها هنگامي که‬
‫مدار اصلي داراي جريان است‪ ،‬به طور ايمن از اين مدار جدا يا به آن متصل‬
‫شوند‪ .‬اجزاي برداشتني را مي توان مجهز به قفل داخلي )به ‪ 5-2-3‬مراجعه‬
‫شود( نمود‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫يادآوري‪ :‬احتمال لزم است اطمينان حاصل شود كه اين عمليات ها تحت بار‬
‫صورت نمي گيرد‪.‬‬
‫اجزاي برداشتني بايد داراي يک موقعيت متصل )به ‪ 3-2-3‬مراجعه شود( و يک‬
‫موقعيت برداشته شده )به ‪ 4-2-3‬مراجعه شود( باشند‪.‬‬
‫‪ 8-5-3‬انتخاب بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل‬
‫بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل که درون اسمبلي ها جاي گرفته اند بايد بسسا‬
‫استانداردهاي ‪ IEC‬مربوطه مطابقت کنند‪.‬‬
‫بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل بايد براي کسساربردي بخصسسوص‪ ،‬بسسا تسسوجه بسسه‬
‫طراحي خارجي اسمبلي )مثل نوع باز يا محفظه دار(‪ ،‬ولتاژ هسساي نسسامي‪ ،‬جريسسان‬
‫هاي نامي‪ ،‬فرکانس نامي‪ ،‬عمر فعاليت‪ ،‬ظرفيت تشسسکيل و قطسسع‪ ،‬قسسدرت تحمسسل‬
‫اتصال کوتاه‪ ،‬وغيره مناسب باشند‪.‬‬
‫بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل که داراي قسسدرت تحمسسل اتصسسال کوتسساه و يسسا‬
‫ظرفيت قطعي براي تحمل فشارهاي احتمالي که در محل نصب اتفاق مي افتد‪،‬‬
‫هستند‪ ،‬بايد بوسيله دستگاه هسساي محسسافظ محسسدود کننسسده جريسسان‪ ،‬مثل فيوزهسسا يسسا‬
‫مدار شکن ها حفاظت شوند‪ .‬هنگام انتخاب دسسستگاه‌هاي محسسافظ محسسدود کننسسده‬
‫جريان براي وسيله ي از پيش نصب شده ي قطع و وصسسل‪ ،‬بايسسد حسسداکثر مقسسادير‬
‫قابل قبول مشخص شده توسط سازنده دستگاه را لحاظ کرد و تسسوجه کسسافي بسسه‬
‫هماهنگي نمود )به ‪ 4-3-9‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫هماهنگي بخش هسسا ودسسستگاه هسساي قطسسع و وصسسل‪ ،‬مثل همسساهنگي موتورهسساي راه‬
‫انداز با دستگاه حفاظت اتصال کوتاه‪ ،‬بايد با استانداردهاي ‪ IEC‬مربوطه مطابقت‬
‫کند‪.‬‬
‫در برخي موارد‪ ،‬احتمال حفاظت ولتاژ اضافي ضروري است مثل براي تجهيزاتسسي‬
‫که ولتاژ اضافي طبقه ‪ 2‬را محقق مي سازند‪) .‬به ‪ 11-6-3‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫‪ 8-5-4‬نصب بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل‬
‫بخش ها و دستگاه هاي قطع و وصل بايد مطابق دستور العمل هسساي ارايسسه شسسده‬
‫توسط سسسازنده‪ ،‬در اسسسمبلي نصسسب و سسسيم پيچسسي شسسوند بسسه نحسسوي کسسه کسسارکرد‬
‫مناسب آنها در تعامل با گرما‪ ،‬صدور الکترون حيسسن قطسسع و وصسسل‪ ،‬ارتعاشسسات‪ ،‬و‬
‫ميدان هاي الکترومغناطيسي که در عمليات عادي وجود دارنسسد‪ ،‬صسسدمه نبينسسد‪ .‬در‬
‫مورد اسمبلي هاي الکترونيکي اين مساله احتمال جدا سازي يسسا کشسسيدن حفسساظ‪،‬‬
‫ميان همه مدارهاي پردازش سيگنال را ضروري مي کند‪.‬‬
‫هنگامي که فيوزها نصب شدند‪ ،‬سازنده اوليه بايد نوع و توان نامي فيسسوز اتصسسال‬
‫قابل استفاده را اعلم کند‪.‬‬
‫‪ 8-5-5‬قابليت دسترسي‬
‫دستگاه هاي هماهنگي و تنظيم که لزومسسا درون اسسسمبلي راه انسسدازي مسسي شسسوند‬
‫بايد به راحتي در دسترس باشند‪.‬‬
‫واحدهاي کارکردي که بر روي يک پايه واحد )صفحه مونتاژ‪ ،‬فريسسم مونتسساژ( سسسوار‬
‫شده اند و پايانه هايشان براي رسسساناهاي خسسارجي‪ ،‬بايسسد طسسوري چيسسده شسسوند کسسه‬
‫براي نصب کردن‪ ،‬سيم کشي‪ ،‬تعمير ونگهداري و جايگزيني در دسترس باشند‪.‬‬
‫الزامات دسترسي زير در ارتباط با اسمبلي هايي که کف زمين سوار مي شسسوند‬
‫اعمال مي شود‪ ،‬مگر اينکه طور ديگري ميان سسسازنده اسسسمبلي و کسساربر توافسسق‬
‫شود‪.‬‬
‫‪64‬‬
‫‪ -‬پايانه ها‪ ،‬به استثناي پايانه هاي رسساناهاي محسافظ‪ ،‬بايسسد دسست کسم ‪ 0 /2‬مسستر‬
‫بالي پايه اسمبلي ها قرار گيرند و همچنين طسسوري قسسرار گيرنسسد کسسه کابسسل هسا بسسه‬
‫راحتي به آن‌ها وصل شوند‪.‬‬
‫‪ -‬ابزارهاي نشان دهنده که وجودشان کنار اپراتور لزم است بايد در محسسدوده ‪/2‬‬
‫‪ 0‬تا ‪ 2 ،2‬متري بالي پايه اسمبلي قرار گيرند‪.‬‬
‫وسايل راه اندازي مانند دسته ها‪ ،‬شاسي ها‪ ،‬و نظاير آن بايسسد در ارتفسساعي قسسرار‬
‫گيرند که به راحتي راه اندازي شوند‪ .‬اين بدان معناست که خط مرکزي آنها بايسسد‬
‫در محدوده ي ميان ‪ 0 /8‬تا ‪ 1 /6‬متر بالي پايه اسمبلي قرار داشته باشد‪.‬‬
‫‪-‬فعال کننده هاي قطع و وصل اضسسطراري )بسسه بنسسد ‪ 2-4-536‬از ‪53-5-60364‬‬
‫‪ IEC‬مراجعه شود( بايد در محدوده ميان ‪ 0 /8‬تا ‪ 1 /6‬متر بالي پايه اسمبلي در‬
‫دسترس باشند‪.‬‬
‫ها)حائلها(‬
‫‌‬ ‫ديواره‬
‫‌‬ ‫‪8-5-6‬‬
‫ديوارهها جهت قطع و وصل دستي‪ ،‬بايد طوري طراحي شوند که انتشارات حيسسن‬ ‫‌‬
‫قطع ووصل براي اپراتور خطري ايجاد نکند‪.‬‬
‫براي به حسداقل رسساندن خطسر‪ ،‬هنگسام جسايگزين کسردن فيوزهساي اتصسال ‪ ،‬بايسد‬
‫حائلهاي بين فازي اعمال شود مگراينکه طراحسسي و مسسوقعيت فيوزهسسا ضسسرورتي‬‫‌‬
‫باقي نگذارد‪.‬‬
‫‪ 8-5-7‬جهت عمليات و نمايش موقعيت هاي قطع و وصل‬
‫موقعيت هاي عملياتي بخش ها و دستگاه ها بايد به وضسسوح مشسسخص شسسود‪ .‬اگسسر‬
‫جهت عمليات مطابق ‪ IEC 60447‬نيست‪ ،‬آنگاه جهت عمليسسات بايسسد بسسه وضسسوح‬
‫مشخص شود‪.‬‬
‫نمايشگر‬
‫‌‬ ‫‪ 8-5-8‬کليدهاي فشاري )شاسي ها( و چراغ هاي‬
‫رنگ کليدهاي فشاري )شاسي ها( و چراغ هاي نمايش گر بايسسد مطسسابق ‪60073‬‬
‫‪ IEC‬باشد مگراينکه در اسسستاندارد مربسسوطه مطلسسب طسسور ديگسسري مشسسخص شسسده‬
‫‪ 8-6‬مدارها و اتصالت الکتريکي داخلي‬
‫‪ 8-6-1‬مدارهاي اصلي‬
‫شينها )بدون عايق ياعايق دار( بايد طوري چيسسده شسسده باشسسند کسسه اصسسل انتظسسار‬
‫‌‬
‫اتصال کوتاه داخلي نرود‪ .‬مقادير نامي آنها بايد حداقل مطابق اطلعسسات مربسسوط‬
‫به قدرت تحمل اتصال کوتاه )به ‪ 3-9‬مراجعه شود( باشد و حسسداقل بسسراي تحمسسل‬
‫فشار اتصال کوتاهي که توسط دستگاه )هاي( حفاظتي سمت منبع تغذيه شين‌ها‬
‫محدود مي شود طراحي شده باشند‪.‬‬
‫درون يک مقطع‪ ،‬رساناهاي )شامل شين توزيع( بيسن شسين هساي اصسلي و سسمت‬
‫منبع تغذيه واحدهاي کارکردي و نيز بخش هاي گنجانده شسسده در ايسسن واحسسدها را‪،‬‬
‫مي تسسوان بسسر اسسساس فشسسارهاي اتصسسال کوتسساه کسه در سسسمت بارگسسذاري دسسستگاه‬
‫حفاظت اتصال کوتاه مربوطه در هر واحد‪ ،‬رخ مي دهد ارزيابي نمود‪ ،‬مادامي که‬
‫اين رساناها طوري چيده شوند که تحت شرايط عادي‪ ،‬انتظار يسسک اتصسسال کوتسساه‬
‫داخلي ميان فازها و يا ميان فازها و زمين نرود )به ‪ 4-6-8‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫کمترين مساحت برش عرضي نوترال درون يک مدار سه فاز و نسسوترال بسسه قسسرار‬
‫زير است‪ ،‬مگر اينکه طور ديگري ميان سازنده اسمبلي و کاربر توافق شود‪:‬‬
‫‪65‬‬
‫‪ -‬در مدارهاي داراي يک فاز رسانا با مساحت برش عرضي ‪ 16‬ميليمتر مربسسع بسسه‬
‫پايين‪ 100 ،‬درصد مساحت فازهاي متناظر‪.‬‬
‫‪ -‬در مدارهاي داراي يک فاز رسانا با مساحت برش عرضي بيسسش از ‪ 16‬ميليمسستر‬
‫مربع‪ 50 ،‬درصد مسسساحت فازهسساي متنسساظر داراي حسسداقل مسسساحت ‪ 16‬ميليمسستر‬
‫مربع‪.‬‬
‫فرض اين است که جريان هاي نوترال از ‪ 50‬درصد جريان هاي فسساز فراتسسر نمسسي‬
‫روند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬هر جببا هارمونيبک قاببل ملحظببه اي در بببار باشبد‪ ،‬جريببان در نبوترال‬
‫احتمال تحت تاثير قرار مي گيرد‪ PEN.‬بايد مطببابق بنببد ‪ 3-2-3-4-8‬انببدازه گيببري‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ 2 -8-6‬مدارهاي کمکي‬
‫در طرح مدارهاي کمکي بايد سيستم زمين منبع تغذيه را لحاظ کرده واطمينان‬
‫حاصل شود که يک خطاي زمين يا خطاي ميان يک جزء جريان دار و يک جزء‬
‫رساناي بدون عايق منجر به عمليات خطرناک ناخواسته نمي شود‪.‬‬
‫به طور کلي‪ ،‬مدارهاي کمکي بايد در برابر آثار اتصال کوتاه محافظت شوند‪ .‬در‬
‫عين حال‪ ،‬اگر راه اندازي دستگاه حفاظت اتصال کوتاه منجر به خطر مي شود‬
‫نبايد نصب شود‪ .‬در چنين موردي‪ ،‬رساناهاي مدارهاي کمکي بايد به نحوي چيده‬
‫شوند که انتظار اتصال کوتاه نرود )به ‪ 4-6-8‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫‪ 8-6-3‬رساناهاي بدون عايق و عايق دار‬
‫اتصالت اجزاي حامل جريان نبايد دچار تغييرات بي مورد ناشي از افزايش دماي‬
‫عادي‪ ،‬کهنه شدن مواد عايق و ارتعاش هايي که در عمليسسات عسسادي رخ مسسي دهسسد‬
‫بشوند‪ .‬به ويژه تاثيرات انبسسساط حرارتسسي و عمسسل الکتروليتيسسک در مسسورد فلسسزات‬
‫ناهمسان و نيز تاثيرات دوام مواد در برابر دماهاي ايجاد شده‪ ،‬بايد لحاظ شود‪.‬‬
‫اتصالت ميان اجزاي حامل جريان بايد با وسيله اي برقرار شود که فشار تمسساس‬
‫پايدار و کافي را تامين کند‪.‬‬
‫اگر صحت سنجي افزايش دما براساس آزمايش ها )به ‪ 2-10-10‬مراجعه شسسود(‬
‫صورت گيرد‪ ،‬انتخاب رساناها و برش هاي عرضي آنها که داخل اسمبلي استفاده‬
‫شده‪ ،‬بر عهده سازنده اسمبلي مي باشد‪ .‬اگر صحت سنجي افزايسسش دمسسا پيسسرو‬
‫قوانين ‪ 3-10-10‬انجام گيرد‪ ،‬رساناها بايد داراي حداقل برش عرضي بر اساس‬
‫‪ IEC 52-5-60363‬باشند‪ .‬نمونه هايي درباره اينکه چگسسونه ايسسن اسسستاندارد را بسسا‬
‫شرايط داخل اسمبلي وفق دهيسسم در جسسداول منسسدرج در پيوسسست ح آمسسده اسسست‪.‬‬
‫علوه بر ظرفيت حامل جريان رساناها‪ ،‬مسسسايل زيسسر هسسم در چنيسسن انتخسسابي بايسسد‬
‫لحاظ شود‪:‬‬
‫‪-‬فشارهاي مکانيکي که اسمبلي ممکن است با آن مواجه شود‪.‬‬
‫‪ -‬روش به کار رفته در قرار دهي و محکم کردن رساناها‪.‬‬
‫‪ -‬نوع عايق‬
‫‪ -‬نوع بخش هايي که متصل شده اند )ماننسسد تجهيسسزات قطسسع و وصسسل و کنسسترلگر‬
‫مطابق مجموعه ‪IEC 60947‬؛ دستگاه ها يا تجهيزات الکترونيک(‬
‫در مورد رساناهاي جامد يا قابل انعطاف عايق شده‪:‬‬
‫‪ -‬اين رسسساناها بايسسد حسسداقل بسسراي ولتسساژ نسسامي عسسايق )بسسه ‪ 3-2-5‬مراجعسسه شسسود(‬
‫مدارهاي مربوطه ارزيابي شده باشند‪.‬‬
‫‪66‬‬
‫‪-‬رساناهايي که دو نقطه خاتمه را به هم وصل مي کنند نبايد هيچ اتصال واسسسطي‬
‫داشته باشند‪ ،‬مثل به هم چسبيده يا لحيم شده باشند‪.‬‬
‫‪ -‬رساناهايي که فقط داراي عايق پايه هستند بايد مانع از تماس آنهسسا بسسا اجسسزاي‬
‫جريان دار بي حفاظ در پتانسيل هاي متفاوت شد‪.‬‬
‫‪ -‬بايد مانع از تماس رساناها با لبه هاي تيز شد‪.‬‬
‫‪ -‬رساناهاي تغذيه تجهيزات و ابزارهاي اندازه گيري داخسسل پوشسسش يسسا درب‪ ،‬بايسسد‬
‫طوري نصب شوند که هيچ گونه صدمه مکانيکي در نتيجه حرکت اين درب هسسا يسسا‬
‫پوشش ها براي رساناها رخ ندهد‪.‬‬
‫‪ -‬اتصالت لحيم شده به تجهيزات فقط در مواردي در اسمبلي مجسساز هسسستند کسسه‬
‫مفاد اين نوع اتصال بر روي دستگاه تدوين شده و نوع مشخصسسي رسسسانا بسسه کسسار‬
‫رفته است‪.‬‬
‫براي تجهيزات غير از آنچه در بال ذکر شد کفشک کابل لحيم شده يسسا پایسسانه هسساي‬
‫لحيم شده‌ي رساناهاي رشته اي‪ ،‬تحسست شسسرايط ارتعسساش سسسنگين قابسسل پسسذيرش‬
‫نيستند‪ .‬در جاهايي که در طول عمليسات عسادي‪ ،‬ارتعساش سسنگين هسسست‪ ،‬مثل در‬
‫مورد عمليات کشتي ليروبي و جرثقيل‪ ،‬عمليسسات روي عرشسسه کشسستي‪ ،‬تجهيسسزات‬
‫بال بر و لوکوموتيوها‪ ،‬بايد به پشتيباني رساناها توجه شود‪.‬‬
‫‪-‬عموما فقط يک رسانا بايد به يک پايانه وصل شود‪ ،‬اتصال دو يسسا چنسسد رسسسانا بسسه‬
‫يک پايانه فقط در مواردي مجاز است کسه پايسانه هسا بسراي ايسن منظسور طراحسي‬
‫شده باشند‪.‬‬
‫اندازه گيري ابعاد عايق جامد ميان مدارهاي مجزا بايد بسسر اسسساس مسسداري باشسسد‬
‫که بالترين ولتاژ نامي عايق را دارد‪.‬‬
‫‪ 8-6-4‬انتخاب و نصب رساناهاي جريان دار بي محافظ براي کاهش‬
‫احتمال اتصال کوتاه‬
‫رساناهاي جريسسان دار يسسک اسسسمبلي کسسه بسسا دسسستگاه هسساي حفسساظت اتصسسال کوتسساه‬
‫حفاظت نشده اند )به ‪ 1-6-8‬و ‪ 2-6-8‬مراجعه شود( بايسسد انتخسساب و در سراسسسر‬
‫اسمبلي نصب شوند به نحوي که احتمال رخداد اتصال کوتاه دروني ميان فازها‬
‫يا ميان يک فاز و زمين بسيار ضعيف باشسسد‪ .‬نمسسونه هسساي انسسواع رسسسانا والزامسسات‬
‫نصب در جدول ‪ 4‬آمده است‪ .‬رساناهاي جريان دار بدون عايق که مطابق جدول‬
‫‪ 4‬انتخاب و نصب شده اند وداراي ‪ SCPD‬در سمت بار هسسستند نبايسسد طولشسسان از‬
‫سه متر بيشتر شود‪.‬‬
‫‪ 8-6-5‬شناسايي رساناهاي مدارهاي اصلي و کمکي‬
‫به استثناي موارد منسسدرج در ‪، 6-6-8‬روش و حيطه‌ي شناسسسايي رسسساناها‪ ،‬مثل بسسا‬
‫چيدمان‪ ،‬رنگ ها و نمادها بر روي پايانه هايي که به آن وصل هستند يسسا بسسر نقسساط‬
‫پاياني خود رساناها بر عهده ي سازنده اسمبلي است و بايد با نمايش هسساي روي‬
‫نمودار و شکل هاي سيم کشسسي هماهنسسگ باشسسد‪ .‬بسسر حسسسب تناسسسب‪ ،‬شناسسسايي‬
‫مطابق ‪ IEC 60445‬و ‪ IEC 60446‬بايد اعمال شود‪.‬‬
‫‪ 8-6-6‬شناسايي رساناي محافظ )‪ (PE/ PEN‬و سيم نوترال )‪ (N‬در مدارهاي‬
‫اصلي‬
‫رساناي محافظ بايد به سادگي از روي مکان و‪ /‬يا علمسست گسسذاري يسسا رنسسگ قابسسل‬
‫تشخيص باشد‪ .‬اگر هدف‪ ،‬شناسايي با رنگ بود‪ ،‬رنگ بايد فقط سسسبز و زرد باشسسد‬
‫)دورنگ( که ويژه ي رساناي محافظ مي باشد‪ .‬هرگاه رساناي محافظ يسسک کابسسل‬
‫‪67‬‬
‫تک رشته ي عايق دار است‪ ،‬اين شناسايي رنگي بايسسد بسسه کسسار رود‪ ،‬و ترجيحسسا در‬
‫سراسر کابل‪.‬‬
‫هر گونه سيم نوترال در مدار اصلي بايد به سسسادگي از روي مکسسان و‪ /‬يسسا علمسست‬
‫گذاري يا رنگ قابل تشخيص باشد‪ .‬اگر هدف فقط شناسسسايي بسسا رنسسگ بسسود‪ ،‬رنسسگ‬
‫بايد فقط آبي باشد )به ‪ IEC 60446‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫‪ 8-7‬خنک سازي‬
‫خنک سازي اسمبلي ها هم مي تواند طبيعي باشد هم با دستگاه خنک سازي‪ .‬اگر‬
‫براي تامين خنکي مناسب‪ ،‬پيشگيري هاي ويسسژه در محسسل نصسسب ضسسروري باشسسد‪،‬‬
‫سازنده اسمبلي بايد اطلعسسات لزم را ارايسسه کنسسد )مثل نمسسايش ضسسرورت فاصسسله‬
‫گذاري با توجه به اجزايي که مسئول ممانعت از پراکندگي حرارت يا خسسود منبسسع‬
‫توليد حرارت هستند(‪.‬‬
‫‪ 8-8‬پايانه هاي رساناهاي خارجي‬
‫سازنده اسمبلي بايد بيسسان کنسسد آيسسا پايسسانه هسسا بسسراي اتصسسال رسسساناهاي مسسس و يسسا‬
‫آلومينيوم و يا هر دو مناسب هستند‪ .‬پايانه هسا بايسسد طسسوري باشسسند کسسه رسسساناهاي‬
‫خارجي با ابزار‪ ،‬قابل اتصال باشند )مانند پيسسچ هسسا‪ ،‬بسسست هسسا‪ ،‬وغيسسره( کسسه فشسسار‬
‫تماس لزم‪ ،‬متناسب با قدرت اتصال کوتاه و مقسسدار جريسسان تجهيسسزات و مسسدار را‬
‫برقرار نگاه مي دارد‪.‬‬
‫در غياب موافقت نامه ي ويژه ميان سازنده اسمبلي و کاربر‪ ،‬پايانه ها بايد قسسادر‬
‫به جا دادن رساناهاي مسي ازکمترين تا بيشترين مساحت برش عرضي متناسب‬
‫با جريان نامي مناسب باشند )به پيوست الف مراجعه شود(‪.‬‬
‫هر جا قرار است رساناي آلومينيومي به پايانه برود‪ ،‬نوع‪ ،‬سايز و روش سر بندي‬
‫رساناها بايد مطابق توافق ميان سازنده اسمبلي و کاربر باشد‪.‬‬
‫در جايي که لزم است رساناهاي خارجي براي مدارهاي الکترونيک داراي جريسسان‬
‫ها و ولتاژ هاي فشار ضعيف )کمتر از ‪ 1‬آمپسسر و ‪ 50‬ولسست متنسساوب يسسا ‪ 120‬ولسست‬
‫مستقيم(‪ ،‬به اسمبلي وصل شود‪ ،‬جدول الف ‪ 1‬کاربردي ندارد‪.‬‬
‫فضاي موجود سيم کشي بايد اجازه اتصال مناسب رسسساناهاي خسسارجي بسسا جنسسس‬
‫مشخص و در مورد کابل هاي چند رشته اي‪ ،‬پخش شدن رشته ها را بدهند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬در ايالت متحده آمريکا )‪ (USA‬و مکزيک‪ ،‬قانون برق ملي براي تعيين‬
‫الزامات حداقل فضبباي بسببتن سببيم اسببتفاده مببي شببود‪ .‬در قببانون بببرق ملببي‬
‫امريکا‪ ،NFPA 70 ،‬ماده ‪ 312‬قابببل اعمببال اسببت‪ .‬در مکزيببک ‪ NOM-001-SEDE‬قابببل‬
‫اعمال است‪ .‬فضاي سيم و فضاي بستن سيم در قانون برق کانادا‪ ،‬بخببش دوم‪،‬‬
‫اسبتاندارد ‪ C22.2‬شبماره ‪ ،0 /12‬مباده ي فضباي سبيم و فضباي بسبتن سبيم در‬
‫محفظه هاي تجهيزات با ولتاژ نامي ‪ 750‬و کمتر‪ ،‬تجويز شده است‪.‬‬
‫رساناها نبايد در معرض فشارهايي که ممکن است طول عمر آنها را کم کند‬
‫قرار گيرند‪.‬‬
‫در مدارهاي سه فاز و نوترال پايانه هاي سيم نوترال بايد اجازه اتصال رساناهاي‬
‫مسي داراي ظرفيت حمل جريان به شرح زير را بدهند‪ ،‬مگر اينکه طور ديگري‬
‫ميان سازنده اسمبلي و کاربر توافق شود‪:‬‬
‫‪ -‬معادل نصف ظرفيت حمل جريان سيم فاز‪ ،‬با حداقل ‪ 16‬ميليمتر مربع‪ ،‬اگر‬
‫سايز سيم فاز از ‪ 16‬ميليمتر مربع فراتر رود‪.‬‬
‫‪68‬‬
‫‪ -‬معادل کل ظرفيت حمل جريان سيم فاز‪ ،‬اگر سايز سيم بعدي کمتر يا برابر با‬
‫‪ 16‬ميليمتر مربع است‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬در رساناها غير از رساناهاي مسي‪ ،‬برش هاي عرضي فوق بايد بببا‬
‫برش هاي عرضي با رسانايي برابر جايگزين شوند واين احتمببال نيازمنببد پايببانه‬
‫هاي بزرگتر است‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬در برخي کاربردها که در آن جريببان سببيم نببوترال ممکببن اسببت بببه‬
‫مقادير بال برسد‪ ،‬مثل تاسيسات وسيع نور فلورسنت‪ ،‬احتمال ً يک سيم نببوترال‬
‫داراي ظرفيت حمل جريان مشابه يا بزرگتر از سببيم هبباي فبباز ضببروري اسببت‪،‬‬
‫منوط به موافقت نامه ميان سازنده اسمبلي و کاربر‪.‬‬
‫اگر وسايل رابط براي رساناهاي نوترال ورودي و خروجي‪ ،‬محافظ و ‪ PEN‬فراهم‬
‫شود‪ ،‬اين رساناها بايد در مجاورت پايانه هاي سيم فاز مربوطه چيده شوند‪.‬‬
‫سوراخ هاي )بازشوهاي( مدخل کابل ها‪ ،‬صفحات پوششسسي و غيسسره بايسسد طسسوري‬
‫طراحي شوند که هنگامي که کابل ها درست نصب شده اند‪ ،‬مقادير معين شسسده‬
‫ي حفسساظت در برابسسر تمسساس و درجسسه حفسساظت حاصسسل شسسود‪ .‬يعنسسي بايسسد مسسدخل‬
‫مناسب کاربرد اعلم شده توسط سازنده اسمبلي‪ ،‬انتخاب شود‪.‬‬
‫پايانه هاي رساناهاي حفاظتي خارجي بايسسد مطسسابق ‪ IEC 60445‬علمسست گسسذاري‬
‫شسسماره ‪ 5019‬از‬ ‫شوند‪ .‬به عنوان نمسسونه‪ ،‬نگسساه کنيسسد بسسه نمسساد گرافيکسسي‬
‫‪ ،IEC 60417‬اين نماد در جايي که قرار است رساناي محافظ خارجي به رساناي‬
‫محافظ داخلي وصل شود مورد نياز است‪ ،‬چرا كه به وضوح بسسا رنسسگ هسساي زرد و‬
‫سبز شناسايي مي شوند‪.‬‬
‫پايانه هاي رساناهاي محافظ خارجي )‪ (PEN, PE‬و غلف فلسسزي کابسسل هسساي رابسسط‬
‫)لوله فولدي‪ ،‬غلف سربي‪ ،‬و غيره( هر گاه لزم است‪ ،‬بايد بي حفاظ بوده و در‬
‫صورتي که چيز ديگري خواسته نشده‪ ،‬مناسب اتصسسال رسسساناهاي مسسسي باشسسند‪.‬‬
‫يک پايانه مجزا با سايز کافي بايد براي رسانا )هسساي( محسسافظ خروجسسي هسسر مسسدار‬
‫فراهم شود‪.‬‬
‫پايانه هاي رساناهاي محسسافظ‪ ،‬بايسسد اجسسازه اتصسسال رسساناهاي مسسسي داراي بسسرش‬
‫عرضي وابسته به برش عرضي سيم هاي فاز متناظر مطابق جدول ‪ 5‬را بدهنسسد‪،‬‬
‫مگر اينکه ميان سازنده اسمبلي و کاربر توافق ديگري صورت گيرد‪.‬‬
‫در محفظه ها و رساناهايي که از جنس آلومينيوم يا آلياژ آلومينيسسوم هسسستند‪ ،‬بايسسد‬
‫به خطسسر خسسوردگي الکتروليسستي تسسوجه ويسسژه اي بشسسود‪ .‬هسسدف از اتصسسال‪ ،‬حصسسول‬
‫اطمينان از آن است که پيوستگي اجسسزاي رسسسانا بسسا رسسساناهاي محسسافظ خسسارجي‬
‫کارکرد ديگري ندارد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :4‬احتمال پيشگيري هاي ويژه اي جهت اجزاي فلزي شيميايي ضروري‬
‫است‪ ،‬بخصوص صببفحه هبباي آب بنببدي کببه در آن صببيقل هبباي مقبباوم در برابببر‬
‫خوردگي مانند روکش هاي پببودري بببه کببار مببي رود‪ .‬شناسببايي پايببانه هببا بايببد‬
‫مطابق ‪ IEC 60445‬باشد مگر چيز ديگري بيان شود‪.‬‬
‫‪ -9‬الزامات عملکردي‬
‫‪ 9-1-1‬کليات‬
‫هر مدار اسمبلي بايد توانايي تحمل موارد زير را داشته باشد‪:‬‬
‫‪69‬‬
‫‪ -‬ولتاژ هاي اضافي موقت‬
‫‪ -‬ولتاژ هاي اضافي گذرا‬
‫توانايي تحمل ولتاژ هاي اضافي موقت وانسجام عايق جامد‪ ،‬توسط ولتاژ قابل‬
‫تحمل فرکانس برق صحت سنجي مي شود و توانايي تحمل ولتاژ هاي اضافي‬
‫گذرا با ولتاژ قابل تحمل ضربه صحت سنجي مي شود‪.‬‬
‫مدارهاي اسمبلي بايد قادر به تحمل ولتاژ هاي مناسب قابل تحمل فرکانس برق‬
‫که در جدول ‪ 8‬و ‪ 9‬آمده‪ ،‬باشند‪ .‬ولتاژ نامي عايق هر مدار اسمبلي بايد برابر با‬
‫يا بيشتر از حداکثر ولتاژ عملکردش باشد‪.‬‬
‫‪ 9-1-3-1‬ولتاژ هاي قابل تحمل ضربه در مدارهاي اصلي‬
‫فواصل ايمني اجزاي جريان دار تا اجزايي که قرار است زمين شوند و ميان پل‬
‫ها بايد قادر به تحمل ولتاژ آزمايشي ارايه شده در جدول ‪ 10‬باشند که متناسب‬
‫با ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه است‪.‬‬
‫ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه براي يک ولتاژ نامي عملياتي مفروض‪ ،‬نبايد کمتر از‬
‫ولتاژ متناظر ولتاژ اسمي سيستم تغذيه مدار در پيوست چ‪ ،‬در نقطه اي که‬
‫اسمبلي قرار است به کار رود و نيز رده ي ولتاژ اضافي مناسب‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫‪ 9-1-3-2‬ولتاژ هاي قابل تحمل ضربه مدارهاي کمکي‬
‫الف‪ -‬مدارهاي کمکي که به مدار اصلي متصل هستند و در حد ولتاژ نامي‬
‫عملياتي بدون هيچ وسيله اي براي کاهش ولتاژ هاي اضافي‪ ،‬کار مي کنند بايد از‬
‫الزامات ‪ 1-3-1-9‬پيروي کنند‪.‬‬
‫ب‪ -‬مدارهاي کمکي که به مدار اصلي متصل نيستند ممکن است ظرفيت تحمل‬
‫ولتاژ اضافي آنها با مدار اصلي متفاوت باشد‪ .‬فواصل ايمني چنين مدارهايي ‪-‬‬
‫مستقيم يا متناوب‪ -‬بايد قادر به تحمل ولتاژ متناسب قابل تحمل ضربه مطابق‬
‫پيوست چ باشد‪.‬‬
‫‪ 9-1-4‬حفاظت تجهيزات محافظ افزايش يکباره )موج( ولتاژ‬
‫هنگامي که شرايط ولتاژ اضافي مستلزم اتصال دستگاه هاي حفسساظت افزايسسش‬
‫يکباره )‪ (SPD's‬به شين هاي اصلي است‪ ،‬چنين ‪ SPD‬هسسايي بايسسد از گزنسسد شسسرايط‬
‫اتصال کوتاه کنترل نشده‪ ،‬مطابق دستور العمل سازنده ‪ SPD‬حفاظت شوند‪.‬‬
‫‪ 9-2‬حدود افزايش دما‬
‫حدود افزايش دما ارايه شده در جسسدول ‪ 6‬بسسراي متوسسسط دماهسساي هسسواي محيسسط‬
‫کمتر از يا برابر با ‪ 35‬درجه سانتي گراد قابل اعمسسال اسسست و نبايسسد مطسسابق بنسسد‬
‫‪ 10-10‬براي اسمبلي ها فراتر برود‪.‬‬
‫افزايش دماي يک عنصر يا جزء عبارت است از تفاوت ميان دماي اين عنصسسر يسسا‬
‫جزء که‪ ،‬مطابق بند ‪ 3-3-2-10-10‬حساب مي شود و دماي هواي محيسسط خسسارج‬
‫از اسمبلي‪.‬‬
‫افزايش دماي حاصله در طول آزمسسايش‪ ،‬نبايسسد مسسوجب صسسدمه بسسه اجسسزاي حامسسل‬
‫جريان يا اجزاي مجاور اسمبلي بشود‪ .‬بخصوص‪ ،‬در مسسواد عسسايق کننسسده‪ ،‬سسسازنده‬
‫اسمبلي بايد يا با اشاره به شاخص دمسساي عسايق )کسسه مثل بسسا روش هسساي ‪60216‬‬
‫‪ IEC‬تعيين مي شود( و يا با پيروي از ‪ ،IEC 60058‬پيروي خود را نشان دهد‪.‬‬
‫‪70‬‬
‫يادآوري‪ :‬در ايالت متحده امريکا )‪ (USA‬و مکزيک‪ ،‬قانون برق ملي براي مشخص‬
‫کردن حداکثر افزايش دما استفاده مي شببود‪ .‬در امريکببا‪ NFPA 70 ،‬مبباده ‪110.14C‬‬
‫قابل اعمال است‪ .‬در مکزيک ‪ NOM-001-SEDE‬قابل اعمال است‪ .‬در اين کاربردهببا‪،‬‬
‫افزايش دما بايد با استفاده از پيوست ز‪ ،‬جبدول ز‪ 1-‬در ايبن اسببتاندارد انتخبباب‬
‫شود‪ .‬در کانادا‪ ،‬حببداکثر افزايببش دمببا در قببانون بببرق کانببادا‪ ،‬بخببش دوم‪ ،‬مبباده‬
‫استانداردهاي ايمني محصول‪ ،‬تجويز شده است‪.‬‬
‫‪ 9-3‬حفاظت اتصال کوتاه و توان تحمل اتصال کوتاه‬
‫‪ 9-3-1‬کليات‬
‫اسمبلي ها بايد قادر به تحمل فشارهاي حرارتي و ديناميکي ناشي از جريان هاي‬
‫اتصال کوتاه که فراتر از مقادير نامي نيست‪ ،‬باشند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :1‬فشارهاي اتصال کوتبباه را مببي تببوان بببا اسببتفاده از دسببتگاه هبباي‬
‫محدود کننده جريان مانند سلف‪ ،‬فيوزهباي محبدود کننبده و ديگبر دسبتگاه هباي‬
‫قطع و وصل محدود کننده جريان کاهش داد‪ .‬اسمبلي ها بايد با وسببايلي ماننببد‬
‫مدار شکن‪ ،‬يا فيوزها يا ترکيبببي از هببر دو‪ ،‬از گزنببد جريببان هبباي اتصببال کوتبباه‬
‫محافظت شوند که اينها يا درون اسمبلي گنجانده و يببا بيببرون از آن چيببده مببي‬
‫شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬در اسمبلي هايي که قرار است در سيستم هاي ‪ IT‬به کار روند‪) ،‬بببه‬
‫استاندارد ‪ IEC 52-5-60364‬مراجعه شود(‪ ،‬دستگاه حفاظت از اتصال کوتاه بايد‬
‫داراي قابليت قطع کافي در هر تک پل در ولتاژ خط به خط باشد‪ ،‬تا بتوانبد يبک‬
‫خطاي زمين دو گانه را تشخيص دهد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬احتمال اسمبلي هايي که در معرض اتصال کوتبباه بببوده انببد پيببش از‬
‫بازرسي و يا پشتيباني فني توسط فردي ماهر‪ ،‬مناسب خدمات آينببده نخواهنببد‬
‫بود‪ ،‬مگببر اينکببه در دسببتور العمببل هبباي پشببتيباني فنببي و راه انببدازي سببازنده‬
‫اسمبلي طور ديگري بيان شده باشد‪.‬‬
‫‪ 9-3-2‬اطلعات مرتبط با توان تحمل اتصال کوتاه‬
‫در اسمبلي هاي داراي دستگاه حفاظت اتصال کوتاه‪ ،‬اتصال کوتاه )‪ (SCDP‬که در‬
‫واحد ورودي گنجانده شده اند‪ ،‬سازنده اسمبلي بايد حداکثر مقسسدار مجسساز جريسسان‬
‫اتصال کوتاه احتمالي در پايانه هاي ورودي اسمبلي را بيان كند‪ .‬اين مقسسدار نبايسسد‬
‫از مقدار )هاي( نامي فراتر رود )بسسه ‪،4-3-5‬س ‪ 5-3-5‬و ‪ 6 -3-5‬مراجعسسه شسسود(‪.‬‬
‫فاکتور توان معادل و مقادير اوج بايد همان هايي باشند کسسه در ‪ 3-3-9‬ذکسسر شسسده‬
‫است‪.‬‬
‫اگر يک مدار شکن با قطع تاخيري زمان دار به عنوان دسسستگاه حفسساظت اتصسسال‬
‫کوتاه به کار رفته است‪ ،‬سازنده اسمبلي بايسسد حسسداکثر تسساخير زمسساني و مسسوقعيت‬
‫جريان متناسب با جريان اتصال کوتاه احتمالي معين را‪ ،‬مشخص کند‪.‬‬
‫در اسمبلي هايي که دستگاه حفاظت اتصال کوتاه در واحد ورودي گنجانده شده‪،‬‬
‫سازنده اسمبلي بايد قدرت تحمل اتصال کوتاه را به يک يا چنسسد روش زيسسر اعلم‬
‫کند‪:‬‬
‫الف‪ -‬جريان نامي قابل تحمل اتصال کوتاه ) ‪ ( I CW‬همسسراه بسسا دوره زمسسان مربسسوطه‬
‫)بسسه ‪ 5-3-5‬مراجعسسه شسسود( و جريسسان نسسامي قابسسل تحمسسل اوج ) ‪) ( I pk‬بسسه ‪4 -3-5‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫ب‪ -‬جريان نامي شرطي اتصال کوتاه ‪) CC‬به ‪ 6-3-5‬مراجعه شود(‬
‫‪I‬‬
‫‪71‬‬
‫در دوره هاي زماني تسسا ‪ 3‬ثسسانيه‪ ،‬رابطسسه ميسسان جريسسان نسسامي کوتسساه مسسدت و دوره‬
‫مربوطه بوسيله فرمول ثابت = ‪ I 2t‬به دست مي آيد‪ ،‬مشسسروط بسسر آنکسسه مقسسدار‬
‫اوج از جريان نامي قابل تحمل اوج فراتر نرود‪.‬‬
‫سازنده اسمبلي بايد مشخصات دستگاه حفاظت اتصال کوتسساه بسسراي حفسساظت از‬
‫اسمبلي را معين کند‪.‬‬
‫در يک اسمبلي داراي چندين واحد ورودي که بعيد است همزمان کار کنند‪ ،‬قدرت‬
‫تحمل اتصال کوتاه را مي توان براي هر يک از واحدها مطابق روش فسسوق نشسسان‬
‫داد‪.‬‬
‫در يک اسمبلي داراي چندين واحد ورودي کسسه احتمسسال دارد همزمسسان بسسا هسسم کسسار‬
‫کنند‪ ،‬و در يسسک اسسسمبلي داراي يسسک واحسسد ورودي و يسسک يسسا چنسسد واحسسد پسسر قسسدرت‬
‫خروجي که احتمال جريان اتصال کوتاه را تقويت مي کننسسد‪ ،‬ضسسروري اسسست کسسه‬
‫مقادير جريان اتصال کوتاه احتمالي را در هر واحد ورودي‪ ،‬در هر واحسسد خروجسسي‬
‫و در شين هاي مستقر شده بر اسسساس داده هسساي ارايسسه شسسده ي کسساربر‪ ،‬حسسساب‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪ 9-3-3‬رابطه ميان جريان اوج و جريان اتصال کوتاه‬
‫در تعيين فشارهاي الکتروديناميک‪ ،‬مقدار جريان اوج بايد از طريق ضرب کردن‬
‫مقدار ‪ r.m.s‬جريان اتصال کوتاه در فاکتور ‪ n‬به دست آيد‪ .‬مقادير فاکتور ‪ n‬و‬
‫فاکتور توان متناظر در جدول ‪ 7‬آمده است‪.‬‬
‫‪ 9-3-4‬هماهنگي ميان دستگاه هاي حفاظت‬
‫هماهنگي ميان دستگاه هاي حفاظت درون اسمبلي با آنهايي که خارج از‬
‫اسمبلي استفاده مي شوند پيرو موافقت نامه اي ميان سازنده اسمبلي و کاربر‬
‫مي باشد‪ .‬اطلعات ارايه شده در کاتالوگ سازنده اسمبلي مي تواند جاي چنين‬
‫موافقت نامه اي را بگيرد‪.‬‬
‫اگر شرايط راه اندازي مستلزم حداکثر پيوستگي تغذيه باشد‪ ،‬محل نصب يا‬
‫انتخاب دستگاه حفاظت اتصال کوتاه درون اسمبلي بايد‪ ،‬تا جاي ممکن‪ ،‬طوري‬
‫هماهنگ شود که اتصال کوتاه رخ داده در هر مدار خروجي با دستگاه قطع و‬
‫وصل نصب شده در مدار بر طرف شود‪ ،‬بدون تاثير گذاشتن بر ديگر مدارهاي‬
‫خروجي‪ ،‬و به اين ترتيب قابليت انتخاب سيستم حفاظت بعدي را تامين کند‪.‬‬
‫هر جا دستگاه هاي حفاظت اتصال کوتاه به صورت سري وصل شده باشند و‬
‫قرار باشد همزمان براي رسيدن به قابليت قطع و وصل اتصال کوتاه )يعني‬
‫حفاظت پشتيبان( کار کنند‪ ،‬سازنده اسمبلي بايد کاربر را مطلع کند )مثل با يک‬
‫بر چسب هشدار در اسمبلي يا در دستور العمل هاي راه اندازي‪ ،‬به ‪2-6‬‬
‫مراجعه شود( که هيچ دستگاه حفاظتي مجاز به جايگزين شدن با دستگاه ديگر‬
‫که از نوع و مقادير مشابه نيست‪ ،‬نمي باشد‪ .‬زيرا ممکن است بر خلف انتظار‪،‬‬
‫قابليت قطع و وصل کل به خطر بيافتد‪.‬‬
‫‪ 9-4‬سازگاري الکترومغناطيسي )‪(EMC‬‬
‫جهت اطلع از الزامات مرتبط با عملکرد ‪ ،EMC‬به ‪ 4-9‬از پيوست د مراجعه‬
‫شود ‪.‬‬
‫‪72‬‬
‫‪ -10‬صحت سنجي طرح‬
‫‪ 1-10‬کليات‬
‫هدف از صحت سنجي طرح عبارت اسست از سسنجش ميسزان انطبساق طسرح يسک‬
‫اسمبلي يا سيستم اسمبلي با الزامات اين مجموعه استانداردها‪ .‬آزمايش ها بايد‬
‫روي نمونه ي انتخابي يک اسسسمبلي در شسسرايط روشسسن )واضسسح( و جديسسد صسسورت‬
‫گيرد‪.‬‬
‫هر گاه آزمايش ها بر روي اسمبلي مطابق مجموعه ‪ IEC 60439‬صورت گرفت‪،‬‬
‫قبسسل از انتشسسار اسسستاندارد محصسسول مربسسوطه در مجمسسوعه ‪ IEC 61439‬و نتايسسج‬
‫آزمايش انجام شده بسسر روي تجهيسسز ات بخسسش مربسسوطه از ‪ ،IEC 61439‬صسسحت‬
‫سنجي اين الزامات‪ ،‬لزم نيست تکرار شود‪.‬‬
‫تکرار صحت سنجي استانداردهاي توليد دستگاه ها يسا بخسش هساي قطسع و وصسل‬
‫گنجانده شده درون اسمبلي‪ ،‬که مطابق ‪ 3-5-8‬انتخسساب شسسده و مطسسابق دسسستور‬
‫العمل هاي سازنده شان نصب شده انسسد‪ ،‬ضسسروري نيسسست‪ .‬آزمسسايش هسسا بسسر روي‬
‫دستگاه منفرد با استانداردهاي توليد مربوطه‪ ،‬جايگزين صسسحت سسسنجي طسسرح در‬
‫استاندارد اسمبلي نمي شود‪.‬‬
‫صحت سنجي طرح بايد از طريسسق اعمسال يسسک يسا چنسسد مسورد از ايسن روش هساي‬
‫معادل و جايگزين‪ ،‬هر کدام مناسب تر است‪ ،‬به دسسست آيسسد‪ :‬آزمسسايش‪ ،‬محاسسسبه‪،‬‬
‫اندازه گيري فيزيکي‪ ،‬يا اعتبار سنجي قوانين طرح‪ .‬نگاه کنيد به پيوست ت‪.‬‬
‫عملکرد اسمبلي ممکن است تحت تاثير آزمايش هاي صحت سسسنجي قسسرار گيسسرد‬
‫)مثل آزمايش اتصال کوتاه(‪ .‬اين آزمايش ها نبايد بر روي يسسک اسسسمبلي کسسه قسسرار‬
‫است به کار بيفتد صورت گيرد‪.‬‬
‫يک اسمبلي که مطابق استاندارد حاضر توسط يک سازنده اوليسسه صسسحت سسسنجي‬
‫مي شود )به ‪ 1-10-3‬مراجعه شود( و توسط سازنده اي ديگر توليد و مونتاژ مي‬
‫گردد نيازي به تکرار صسسحت سسسنجي طسسرح اوليسسه نسسدارد بسسه ايسسن شسسرط کسسه همسسه‬
‫الزامات و دستور العمل هاي مشخص شده و ارايه شده توسط سازنده اوليه بسسه‬
‫طور کامل مراعات شسود‪ .‬هسر گساه سسازنده اسسمبلي چيسدمان خسودش را کسه در‬
‫صحت سنجي سازنده اوليه مندرج نشده جاي دهد‪ ،‬فرض اين است کسسه سسسازنده‬
‫اسمبلي با توجه به اين چيدمان ها سازنده اصلي محسوب خواهد شد‪.‬‬
‫بايد صحت سنجي معمولي )روتين( بر روي هسسر اسسسمبلي نهسسايي مطسسابق بنسسد ‪11‬‬
‫صورت گيرد‪.‬‬
‫صحت سنجي طرح بايد شامل موارد زير باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬ساخت‬
‫‪ 10-2‬قدرت مواد واجزا‬
‫‪ 10-3‬درجه حفاظت محفظه ها‬
‫‪ 10-4‬فواصل ايمني و خزشي‬
‫‪ 10-6‬الحاق دستگاه ها و بخش هاي قطع و وصل‬
‫‪ 10-7‬اتصالت و مدارهاي الکتريکي داخلي‬
‫‪ -2‬عملکرد‬
‫‪73‬‬
‫‪ 10-10‬افزايش دما‬
‫‪ 10-11‬قدرت تحمل اتصال کوتاه‬
‫‪ 10-12‬سازگاري الکترومغناطيسي‬
‫تعداد اسمبلي ها يا اجزاي مذکور که براي صسحت سسنجي اسستفاده مسي شسود و‬
‫ترتيب انجام صحت سنجي به اختيار سازنده اوليه مي باشد‪.‬‬
‫داده هاي به کار رفته‪ ،‬محاسبات انجام شده و مقايسه انجام شسسده بسسراي صسسحت‬
‫سنجي اسمبلي ها بايد در گزارش صحت سنجي ثبت شود‪.‬‬
‫‪ 10-2‬مقاومت مواد واجزا‬
‫‪ 10-2-1‬کليات‬
‫قابليت مکسسانيکي‪ ،‬الکسستريکي و حرارتسي‪ ،‬مسسواد و اجسسزاي سسساختاري اسسسمبلي بايسسد‬
‫طوري در نظر گرفته شود‪ ،‬که با صسسحت سسسنجي مشخصسسات سسساختار و عملکسسرد‬
‫محقق شوند‪.‬‬
‫هر جا يک محفظه خالي مطابق ‪ IEC 62208‬به کار رفتسسه اسسست‪ ،‬وايسسن محفظسسه‬
‫طوري تغيير داده نشده است که عملکرد محفظه از بيسسن بسسرود‪ ،‬هيچگسسونه تکسسرار‬
‫آزمايش محفظه مطابق ‪ 2-10‬ضروري نيست‪.‬‬
‫‪ 10-2-2‬مقاومت در برابر خوردگي‬
‫‪ 10-2-2-1‬رويه ي آزمايش‬
‫مقاومت نمونه هاي انتخابي محفظه هاي فلزي آهنسسي و نيسسز اجسسزاي فلسسزي آهنسسي‬
‫داخلي و خارجي اسمبلي در برابر خوردگي بايد صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫اين آزمايش بايسسد بسر روي يسسک محفظسسه يسا نمسسونه ي انتخسابي کسسه همسان جزييسسات‬
‫ساختاري خود محفظه را نشان مي دهد اجرا شود‪ .‬در همه موارد‪ ،‬لوله ها‪ ،‬قفسل‬
‫ها و تسمه ها بايدآزمايش شوند مگر اينکه قبل در معرض آزمايشي معادل قرار‬
‫گرفته و مقاومت آنها در برابر خوردگي‪ ،‬با کاربرد شسسان‪ ،‬در معسسرض خطسسر قسسرار‬
‫نگرفته باشد‪.‬‬
‫هر گاه محفظه در معرض آزمايش قرار گرفت‪ ،‬بايد مطابق دسسستور العمسسل هسساي‬
‫سازنده اوليه طوري سوار شود که گويي براي کاربرد عادي است‪.‬‬
‫نمونه هسساي آزمسسايش بايسسد جديسسد و در شسسرايط روشسسن )واضسسح( باشسسند و بايسسد در‬
‫معرض آزمايش سختي الف يا ب‪ ،‬مطسسابق جزييسسات منسسدرج در ‪ 2-2-2-10‬و ‪-10‬‬
‫‪ 3-2-2‬قرار گيرند‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬آزمايش بخار نمک‪ ،‬فضايي را فراهم مي آورد که خوردگي را سببرعت‬
‫مي بخشد و تضمين نمي کند که اسمبلي بببراي فضبباي آکنببده از نمببک مناسببب‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 10-2-2-2‬آزمايش سختي الف‬
‫اين آزمايش در موارد زير کاربرد دارد‪:‬‬
‫‪ -‬محفظه هاي فلزي داخلي‪.‬‬
‫‪ -‬اجزاي فلزي خارجي اسمبلي هاي داخلي‪.‬‬
‫‪ -‬اجزاي فلزي داخلي اسمبلي هاي داخلي و بيروني که عمليسسات مکسسانيکي مسسورد‬
‫نظر به آنها بستگي دارد‪.‬‬
‫اين آزمايش مشتمل است بر‪:‬‬
‫‪74‬‬
‫‪ 6‬دوره ‪ 24‬ساعته جهت آزمايش دوره گرمسساي مرطسسوب مطسسابق ‪IEC 60068-2-30‬‬
‫)آزمايش ‪ (Db‬در دماي )‪ (40 ± 3‬درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي ‪ 95‬درصد‬
‫و ‪ 2‬دوره ‪ 24‬سسساعته جهسست آزمسسايش بخسسار نمسسک مطسسابق ‪،IEC 11-2-60068‬‬
‫)آزمايش ‪ :Ka‬بخار نمک(‪ ،‬در دماي )‪ (35 ± 2‬درجه سانتيگراد‪.‬‬
‫‪ 10-2-2-3‬آزمايش سختي ب‬
‫اين آزمايش در موارد زير کاربرد دارد‪:‬‬
‫‪ -‬محفظه هاي فلزي بيروني‬
‫‪ -‬اجزاي فلزي خارجي منطقه هاي داخلي‬
‫اين آزمايش مشتمل است بر ‪ 2‬دوره ‪ 12‬روزه مشابه هم‪.‬‬
‫هر ‪ 12‬روز مشتمل است بر‪:‬‬
‫‪ 5‬دوره ‪ 24‬ساعته جهت آزمايش دوره ي گرماي مرطوب مطابق ‪IEC 60068-2-30‬‬
‫)آزمايش ‪ (db‬در دماي )‪ ( 40 ± 3‬درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي ‪ 95‬درصد‬
‫و ‪ 7‬دوره ‪ 24‬سسساعته جهسست آزمسسايش بخسسار نمسسک مطسسابق ‪،IEC 11-2-60068‬‬
‫)آزمايش ‪ :Ka‬بخار نمک(‪ ،‬در دماي )‪ (35 ± 2‬درجه سانتيگراد‬
‫‪ 10-2-2-4‬نتايجي که قرار است به دست آيد‬
‫بعد از آزمايش‪ ،‬محفظه يا نمونه ها بايد بسسا شسسير آب بسسه مسسدت ‪ 5‬دقيقسسه شسسسته‬
‫شود‪ ،‬در آب مقطر يا آب فاقد عناصر معدني آبکشي و بعد تکسسان داده شسسده يسسا‬
‫در معرض جريان هوا قرار گيرد تا قطرات ريز آب زدوده شود‪ .‬آنگاه نمونه هسساي‬
‫تحت آزمايش بايد تحت شرايط کار عادي براي ‪ 2‬ساعت ذخيره شوند‪.‬‬
‫انطباق از طريق بازرسي چشمي )بصري( چک مي شود تا معلوم شود‪:‬‬
‫‪ -‬هيچ نشاني از اکسيد آهن‪ ،‬ترک يا تخريسب هسا‪ ،‬بيسش از آنچسه در ايسزو ‪3-4628‬‬
‫جهت ميزان مشخصي زنگ زدگي ‪ Ri1‬مجاز شمرده شده‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ -‬انسجام مکانيکي صدمه نديده است‪.‬‬
‫‪ -‬مهر و موم ها خدشه دار نشده است‪.‬‬
‫‪ -‬درب ها‪ ،‬لولها‪ ،‬قفل ها و تسمه ها بدون تلش غير عادي کار مي کنند‪.‬‬
‫‪ 10-2-3‬ويژگي هاي مواد عايق کننده‬
‫‪ 10-2-3-1‬صحت سنجي استحکام حرارتي محفظه ها‬
‫استحکام حرارتي محفظه هاي ساخته شده از مسسواد عسايق شسده‪ ،‬بايسد از طريسسق‬
‫آزمايش گرماي خشک صحت سنجي شود‪ .‬اين آزمايش بايد مطسسابق ‪-2-60068‬‬
‫‪ ،IEC 2‬آزمايش ‪ Bb‬در دماي ‪ 70‬درجه سانتيگراد‪ ،‬با جريان هسسواي طسسبيعي بسسراي‬
‫مدت ‪ 168‬ساعت با بازيابي ‪ 96‬ساعت انجام گيرد‪.‬‬
‫اجزايي که براي اهداف تزييني در نظر گرفته شسسده انسسد وهيچگسسونه اهميسست فنسسي‬
‫ندارند نبايد مد نظر اين آزمايش تلقي شوند‪.‬‬
‫محفظه‪ ،‬وقتي که براي استفاده عادي سوار شده است‪ ،‬در معرض يک آزمسسايش‬
‫در يک اطاق کوچک گرمايش با فضاي داراي ترکيب و فشار هواي محيط وتهسسويه‬
‫طبيعي قرار مي گيرد‪ .‬اگر ابعاد محفظه با ابعاد اطاق کوچک گرمايش ناهمخوان‬
‫باشد‪ ،‬آزمايش را مي توان بر روي يک نمونه ي انتخابي همان محفظه انجام داد‪.‬‬
‫استفاده از يک اطاق کوچکي که با برق گرم شده توصيه مي شود‪.‬‬
‫جريان طبيعي را مي توان با سوراخ هايي در جداره هاي محفظه فراهم نمود‪.‬‬
‫‪75‬‬
‫محفظه يا نمونه نبايد هيچگونه ترک قابل مشاهده در نگاه عادي يا بينايي تصحيح‬
‫شده بدون بزرگ نمايي بيشتر نشان دهسسد و نيسسز نبايسسد مسسواد‪ ،‬چسسسبنده يسسا چسسرب‬
‫شوند‪ .‬اين مساله به طريق زير داوري مي شود‪:‬‬
‫يک تکه پارچه زبر خشک دور انگشت سبابه پيچانده و با نيروي ‪ 5‬نيوتن بسسر روي‬
‫نمونه فشار مي دهيم‪.‬‬
‫يادآوري‪ 5 :‬نيوتن را مي توان به اين طريق کسببب نمببود‪ :‬محفظببه يببا نمببونه را‬
‫روي يک کفه ي ترازو قرار داده و کفه ي ديگر را با جرمي برابر با جببرم نمببونه‬
‫بعلوه ‪ 500‬گرم پر مي کنيم‪ .‬در اين صببورت‪ ،‬مببوازنه بببا فشببار انگشببت سبببابه‬
‫پيچيده شده در يک تکه پارچه زبر خشک بر روي نمونه برقرار مي شود‪.‬‬
‫هيچگونه ردي از پارچه نبايد بر روي نمونه و ماده ي محفظه بماند و نمونه نبايد‬
‫به پارچه بچسبد‪.‬‬
‫‪ 10-2-3-2‬صحت سنجي مقاومت مواد عايق کننده در برابر گرماي عادي‬
‫مقاومت مواد عايق کننده در برابر گرماي عادي بايد مطسسابق ‪IEC 10-2-60695‬‬
‫صحت سنجي شود‪ .‬اين آزمايش بايد بر روي يک نمونه ي انتخابي هر يک از مواد‬
‫عايق کننده که از محفظه برداشته شده‪ ،‬و نيز موانع و ديگر اجزاي عسسايق کننسسده‬
‫انجام شود‪.‬‬
‫اين آزمايش بايد در اطساق کوچسک گرمسايش در دمسايي مطسابق اعلم زيسسر انجسسام‬
‫شود‪:‬‬
‫درجسسه‬ ‫(‬‫‪125‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪2‬‬‫)‬ ‫‪ -‬اجسسزاي لزم بسسراي نگهسسداري اجسسزاي حامسسل جريسسان در محسسل‪:‬‬
‫سانتيگراد‪.‬‬
‫‪ -‬ديگر اجزا‪ (70 ± 2) :‬درجه سانتيگراد‬
‫‪ 10-2-3-3‬صحت سنجي مقاومت مواد عايق کننده در برابر گرماي غير‬
‫عادي و آتش ناشي از تاثيرات الکتريکي داخلي‬
‫اصول آزمايش سيم تابان در ‪ IEC 60695-2-10‬و جزييسسات ارايسسه شسسده بايسسد بسسراي‬
‫صحت سنجي تناسب مواد به کار رفته استفاده شوند‪:‬‬
‫الف‪ -‬بر روي اجزاي اسمبلي ها‪ ،‬يا‬
‫ب‪ -‬بر روي اجزاي بر گرفته از اين اجزا‬
‫اين آزمايش ها بايد بر روي مواد با حداقل ضخامت به کار رفته در اجسسزاي السسف‪-‬‬
‫يا ب‪ -‬صورت گيرند‪.‬‬
‫به عنوان جايگزين‪ ،‬سازنده اوليسسه بايسسد داده هسساي مربسسوط بسسه تناسسسب مسسواد را از‬
‫تامين کننده مواد عايق کننده تهيه نمايد تا انطباق با الزامات ‪ 3-5-1-8‬را نشسسان‬
‫دهد‪.‬‬
‫براي توصيف اين آزمايش به بند ‪ 4‬از ‪ IEC 11-2-60695‬نگاه کنيد‪ .‬دستگاهي که‬
‫قرار است استفاده شود بايد مطابق شرح مندرج در بند ‪ 5‬از ‪IEC 11-2-60695‬‬
‫دماي نوک سيم تابان بايد به شرح زير باشد‪:‬‬
‫‪ 960-‬درجه سانتيگراد در اجزاي لزم براي حفظ اجزاي حامل جريان در محل‪.‬‬
‫‪ 850 -‬درجه سانتيگراد در محفظه هايي که قرار است درون ديوارهاي فرو رفته‬
‫نصب شوند‪.‬‬
‫‪ 650 -‬درجه سانتيگراد در کل اجزاي ديگر‪ ،‬اعسسم از اجسسزاي لزم بسسراي نگهسسداري‬
‫رساناهاي محافظ‪.‬‬
‫‪76‬‬
‫تلقي آن است که نمونه در برابر آزمايش سيم تابان مقاومت کرده است اگر‬
‫‪ -‬هيچگونه شعله ي قابل مشاهده و درخشاني مستمر وجود ندارد‪ ،‬يا اگر‬
‫‪ -‬شعله ها و درخشسساني نمسسونه در ظسسرف ‪ 30‬ثسسانيه بعسسد از برداشسستن سسسيم تابسسان‬
‫خاموش شود‪.‬‬
‫هيچگونه سوختگي دستمال کاغذي يا سوختگي تخته چوب کاج نبايد رخ دهد‪.‬‬
‫‪ 10-2-4‬مقاومت در برابر اشعه فرابنفش )‪(UV‬‬
‫اين آزمايش فقط براي محفظه ها و اجزاي خسسارجي اسسسمبلي هسسايي کسساربرد دارد‬
‫که قرار است در بيرون نصب شوند واز مواد مصسسنوعي يسسا فلزاتسسي کسسه کسسامل بسسا‬
‫مواد مصنوعي روکش شده ساخته شده اند‪ .‬نمونه هسساي انتخسسابي چنيسسن اجزايسسي‬
‫بايد در معرض آزمايش زير قرار گيرند‪:‬‬
‫‍آزمايش ‪ UV‬مطابق روش الف ايزو ‪2-4892‬؛ ‪ 1000‬دوره ي ‪ 5‬دقيقه اي آبدهي‬
‫و ‪ 25‬دقيقه دوره ي خشک با لمپ گزنون‪ ،‬يک دوره آ‍زمايش کلي ‪ 500‬سسساعتي‬
‫را فراهم مي کند‪.‬‬
‫مقادير دما و رطوبت به کار رفته در اين آزمسسايش بسسه ترتيسسب عبسسارت از )‪(65 ± 3‬‬
‫درجه سانتيگراد و )‪ (65 ± 5‬درصد‪ ،‬مگر اينکه سازنده اوليه چيز ديگري اعلم کند‪.‬‬
‫در محفظه هايي که از مواد مصنوعي ساخته مي شسسوند‪ ،‬ميسسزان انطبسساق بسسا ايسسن‬
‫صحت سنجي چک مي شود‪ ،‬که ميزان خميدگي )مطابق ايسسزو ‪ (178‬و ضسربه اي‬
‫کسسه ميسسزان شسسکنندگي را مشسسخص مسسي کنسسد )مطسسابق ايسسزو ‪ (179‬بسسراي مسسواد‬
‫مصنوعي‪ ،‬بايد داراي حداقل ‪ 70‬درصد حفظ وضعيت باشد‪ .‬براي اينکسسه آزمسسايش‬
‫مطابق ايزو ‪ 178‬انجام گيرد‪ ،‬سسسطح نمسسونه در معسسرض اشسسعه ‪ UV‬بايسسد وارونسسه‬
‫بشود و فشار بر سطحي که در معرض نيست اعمال شود‪ .‬براي اينکسسه آزمسسايش‬
‫مطابق ايزو ‪ 179‬انجام گيرد هيچگونه شياري نبايد در نمونه ايجاد شسسود و ضسسربه‬
‫بايد بر سطح در معرض وارد شسسود‪ .‬بعسسد از آزمسسايش‪ ،‬نمسسونه هسسا بايسسد در معسسرض‬
‫آزمايش سيم درخشان ‪ 3-3-2-10‬قرار گيرند‪.‬‬
‫براي انطباق‪ ،‬محفظه هاي ساخته شده از فلسسزات کسسامل پوشسسيده شسسده بسسا مسسواد‬
‫مصنوعي‪ ،‬چسبندگي مواد مصنوعي )مطابق ايزو ‪ (2409‬بايسسد حسسداقل داراي ‪50‬‬
‫درصد حفظ وضعيت باشد‪.‬‬
‫نمونه ها نبايد ترک يا تخريب قابل مشاهده اي در نگسساه عسسادي يسسا بينسسايي بسسدون‬
‫بزرگ نمايي بيشتر نشان دهند‪.‬‬
‫انجام اين آزمايش ضرورتي ندارد به اين شرط كه سازنده اوليه بتواند داده ها را‬
‫از تامين كننده مواد مصنوعي تهيه كند ونشان دهد كه مواد با همسسان ضسسخامت يسسا‬
‫نازكتر از آن‪ ،‬با اين الزامات مطابقت مي‌كنند‪.‬‬
‫‌‬
‫‪ 5 -10-2‬بالبري‬
‫ميزان انطباق از طريق آزمايش‌هاي زير صحت سنجي مي‌شود‪.‬‬
‫حداكثر تعداد بخش‌هايي كه سازنده اوليه اجازه بالبردن همزمانشسسان را مي‌دهسسد‬
‫بايد مجهز به قطعات و يا اوزاني باشند‪ .‬كه وزن آن ها به ‪ 1 / 25‬برابر حسسداكثر‬
‫وزن محموله‌آن برسد‪ .‬محموله بايد در حالتي كه درب ها بسته اسسست بسسا وسسسايل‬
‫بالبري و مشخص شده و به صورتي كه توسط سازنده اوليه تعييسسن شسسده اسسست‬
‫بال برده شود‪.‬‬
‫از يك مسسوقعيت سسساكن‪ ،‬اسسسمبلي بايسسد بسسه آرامسسي و بسسدون لسسرزش در يسسك سسسطح‬
‫‪.‬‬
‫عمودي تا ارتفاع ) ‪ (1 ± / 1‬متر بلند شود و به همن شيوه تا نقطه‌ي سسساكن‬
‫‪77‬‬
‫پايين آورده شود‪.‬اين آزمايش دو بار ديگر تكسسرار مي‌شسسود و بعسسد از آن‪ ،‬اسسسمبلي‬
‫بال برده شده و مدت ‪ 30‬دقيقه در ارتفاع )‪ (1 ± 0 / 1‬متر بدون هيچ حركسستي‬
‫معلق مي ماند‪.‬‬
‫بعد از انجام اين آزمايش ‪ ،‬اسمبلي بايسسد بسسه آرامسسي وبسسدون لسسرزش از يسسك نقطسسه‬
‫)‪ (1 ± 0 / 1‬متر بلند شود و به صورت افقي ) ‪(10 ± 0 / 5‬‬ ‫ساكن تا ارتفاع‬
‫متر حركت داده شود‪‌،‬آنگاه تا نقطه اي ساكن پايين آورده شود‪ .‬ايسسن تسسوالي بايسسد‬
‫سه بار با سرعتي همسان تكرار شود و هر توالي در فاصسسله‌ي يسسك دقيقسسه انجسسام‬
‫در طول آزمايش‪ ،‬در حالي كه اوزان آزمايش سر جايشان هستند‪ ،‬اسمبلي نبايسسد‬
‫هيچگونه انحراف و خمشي بروز دهد و بعسسد از آزمسسايش هيچگسسونه تسسرك يسسا تغييسسر‬
‫شكل دايمي قابل مشاهده در نگاه عادي يا منظره‌ي تصسسحيح شسسده بسسدون بسسزرگ‬
‫نمايي بيشتر‪ ،‬كه ممكن است به هر يك از مشخصات آن صدمه بزند‪ ،‬نشان دهد‪.‬‬
‫‪ 10-2-6‬ضربه مكانيكي‬
‫آزمايش هساي ضسربه مكسانيكي هنگسامي كسه مطسابق اسستاندارد مشسخص شسده‌ي‬
‫اسمبلي‪ ،‬لزم باشد ‪ ،‬بايد بر اساس ‪ IEC 62262‬انجام گيرند‪.‬‬
‫‌‬
‫‪ 10-2-7‬نشانه گذاري‬
‫نشانه گذاري انجام شده توسط قالب گيري‪ ،‬پرس‪ ،‬حكاكي‪ ،‬يا نظاير آن نبايسسد از‬
‫آزمايش زير تاثير بپذيرند‪.‬‬
‫اين آزمايش با ساييدن علمت با دست به مدت ‪ 15‬ثانيه با يك تكه پارچه آغشته‬
‫به آب و سپس به مدت ‪ 15‬ثانيه با يك تكه پارچه آغشته به الكل نفت صورت‬
‫مي گيرد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬الكل نفت به عنوان يك هگزان حلل با حببداكثر حجببم آروماتيببك ‪0 /1‬‬
‫درصد‪ ،‬كاريبوتانول با ارزش ‪ ، 29‬نقطه جوش اوليه ‪ 65‬درجه سانتيگراد‪ ،‬نقطببه‬
‫جوش نهايي ‪ 69‬درجه سانتيگراد وغلظت حدودا ‪ 0 /68‬گرم بر سانتيمتر مكعبب‬
‫مي باشد‪.‬‬
‫بعد از آزمايش ‪ ،‬علمت بايد با نگاه عادي يا بينايي تصحيح شده بدون بزرگ‬
‫نمايي بيشتر خوانا باشد‪.‬‬
‫‪ 10-3‬درجه حفاظت اسمبلي ها‬
‫درجه حفاظت اسمبلي ها كسسه مطسسابق ‪ 2-2-8‬تهيسسه شسسده اسسست بايسسد بسسر اسسساس‬
‫‪ IEC 60529‬صحت سنجي شود؛ اين آزمايش را مي توان بسسر روي يسسك اسسسمبلي‬
‫مجهز انتخابي انجام داد‪ .‬هرگاه يك محفظه خالي مطابق ‪ IEC 62208‬به كار رود‬
‫و هيچگونه اصلح خارجي كه ممكن است به تحليل رفتن درجه حفاظت بيانجامسسد‬
‫صورت نگرفته باشد‪ ،‬هيچ آزمايش ديگري لزم نيست‪.‬‬
‫اسمبلي هساي داراي درجسه حفساظت ‪ IP 5X‬بايسد مطسابق طبقسه ‪ 2‬دربنسد ‪، 4-13‬‬
‫‪ IEC 60529‬آزمايش شوند‪.‬‬
‫اسمبلي هساي داراي درجسه حفساظت ‪ IP 6X‬بايسد مطسابق طبقسه ‪ 1‬دربنسد ‪، 4-13‬‬
‫‪ IEC 60529‬آزمايش شوند‪.‬‬
‫وسيله ي آزمسسايش جهسست ‪ IP X3‬و ‪ IP X4‬و همچنيسسن نسسوع پسسايه محفظسسه در طسسول‬
‫آزمايش ‪ IP X4‬بايد در گزارش بيان شود‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫در صورتي كه هر گونه آب بسسا تجهيسسزات الكسستريكي جسسا داده شسسده درون محفظسسه‬
‫تماس پيسسدا كنسسد ‪ ،‬آزمسسايش هسساي ‪ IP X1‬تسسا ‪ IP X6‬بسسر روي يسسك اسسسمبلي شكسسست‬
‫ميشوند‪ .‬ورود آب فقط در صورتي مجسساز اسسست كسسه مسسسير آن واضسسح‬ ‫‌‬ ‫محسوب‬
‫بوده و آب فقط درتماس با محفظه در مكاني باشد كه به ايمنسسي صسسدمه اي وارد‬
‫نكند‪.‬‬
‫‪ 10-4‬فواصل ايمني و خزشي‬
‫بايد صحت سنجي شود كه آيا فواصل ايمني و خزشي با الزامات ‪ 3-8‬منطبق‬
‫است يا خير‪.‬‬
‫فواصل ايمني و خزشي بايد مطابق پيوست ج اندازه گيري شوند‪.‬‬
‫‪ 10-5‬حفاظت در برابر شوك الكتريكي و يكپارچگي مدارهاي محافظ‬
‫‪ 10-5-1‬كارايي مدار محافظ‬
‫كارايي مدار محافظ بايد مطابق كاركردهاي زير صحت سنجي شوند ‪:‬‬
‫الف – حفاظت در برابر پيامدهاي يك خطا درون اسسمبلي )خطاهساي داخلسي( بسر‬
‫اساس جزييات مندرج ‪ 2-5-10‬و‬
‫ب – حفسساظت در برابسسر پيامسسدهاي خطاهسساي مسسدارهاي خسسارجي تغسسذيه‪ ،‬در طسسول‬
‫اسمبلي )خطاهاي خارجي( بر اساس جزييات مندرج در ‪3-5-10‬‬
‫‪ 10-5-2‬پيوستگي موثر زمين ميان اجزاي رساناي بدون محافظ در‬
‫اسمبلي و مدار محافظ‬
‫بايد صحت سنجي شود كه اجزاي مختلف رساناي بدون محافظ اسمبلي به‬
‫طور موثر به پايانه رساناي محافظ ورودي خارجي متصل شده اند و اينكه‬
‫مقاومت مدار از ‪ 1/0‬اهم فراتر نرود‪.‬‬
‫صحت سنجي بايد با استفاده از يك ابزار اندازه گيري مقاومت صورت گيرد كه‬
‫قادر به پيشبرد يك جريان حداقل ‪ 10‬آمپري ) متناوب يا مستقيم ( باشد‪ .‬اين‬
‫جريان از ميان هر جزء رساناي بدون محافظ و ترمينال رساناي محافظت‬
‫شده‌ي خارجي عبور مي كند‪ ،‬مقاومت نبايد از ‪ 1/0‬اهم فراتر رود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬توصيه مي شببود كببه هببر گبباه احتمببال مببي رود كببه آزمببايش بببر روي‬
‫تجهيزات فشار ضعيف بر عكس انتظار تاثير منفببي داشببته باشببد‪ ،‬دوره زمبباني‬
‫آزمايش محدود شود‪.‬‬
‫‪ 10-5-3‬قدرت تحمل مدار محافظ در برابر اتصال كوتاه‬
‫‪ 10-5-3-1‬كليات‬
‫قدرت تحمل اتصال كوتاه مشخص شده توسط سازنده اوليه بايد صحت سسسنجي‬
‫شود‪ .‬صحت سنجي مي تواند بسا اعمسال قسسوانين طسسرح‪ ،‬محاسسبه يسا آزمسسايش بسر‬
‫اساس جزييات منسسدرج در ‪ 1-3-5-10‬تسسا ‪ 5-3-5-10‬صسسورت گيسسرد )همچنيسسن بسسه‬
‫پيوست ت مراجعه شود( ‪.‬‬
‫سازنده اوليه بايد طرح‌)هسساي( مرجسسع را كسسه در ‪ 1-3-5-10‬تسسا ‪ 5-3-5-10‬بسسه كسسار‬
‫ميرود مشخص نمايد‪.‬‬ ‫‌‬
‫‪79‬‬
‫‪ 10-5-3-2‬مدارهاي محافظي كه از صحت سنجي قدرت تحمل اتصال‬
‫كوتاه معاف هستند‬
‫هرگاه يك رساناي محافظ مجزا مطابق ‪ 3-2-3-4-8‬فراهم شود‪ ،‬آزمايش اتصال‬
‫كوتاه لزم نخواهد بود به اين شرط كه يكي از شرايط ‪ 2-11-10‬احراز شود‪.‬‬
‫‪ 10-5-3-3‬صحت سنجي بوسيله كاربرد قوانين طرح‬
‫صحت سنجي بوسيله قوانين طرح‪ ،‬زماني حاصل مي‌شود كه مقايسه‌ي اسمبلي‬
‫كه با يك طرحي كه قبل ً با استفاده از موارد ‪ 1‬تا ‪ 6‬و ‪ 8‬تا ‪ 10‬ليست كنترل‪ ،‬در‬
‫جدول ‪ 13‬صحت سنجي شده‪ ،‬هيچگونه انحرافي نشان ندهد‪.‬‬
‫‪ 10-5-3-4‬صحت سنجي بوسيله مقايسه با يك طرح مرجع‬
‫صحت سنجي بوسيله مقايسه با يك طرح مرجع بر اساس محاسبه بايد مطابق‬
‫‪ 4-11-10‬صورت گيرد‪.‬‬
‫‪ 10-5-3-5‬صحت سنجي بوسيله‌ي آزمايش‬
‫بند فرعي ‪ 6-5-11-10‬صدق مي كند‪.‬‬
‫‪ 10-6‬الحاق تجهيزات و بخش هاي قطع و وصل )كليدزني (‬
‫‪ 10-6-1‬كليات‬
‫انطباق با الزامات طرح مندرج در ‪ 5-8‬جهت الحاق دستگاه ها و بخش هاي قطع‬
‫و وصل )كليدزني( بايد از طريق بازرسي و صحت سنجي الزامات اين استاندارد‬
‫تاييد شود‪.‬‬
‫‪ 10-6-2‬سازگاري الكترومغناطيسي‬
‫الزامات عملكردي د ‪ 4-9‬جهت سازگاري الكترومغناطيسي بايد با بازرسي و در‬
‫صورت لزوم با آزمايش تاييد شود )به د – ‪ 12 -10‬مراجعه شود( ‪.‬‬
‫‪ 10-7‬اتصالت و مدارهاي الكتريكي داخلي‬
‫انطابق با الزامات طرح مندرج در بند ‪ 8-8‬جهت پايانه هاي رساناهاي خارجي‪،‬‬
‫بايد با بازرسي تاييد شود‪.‬‬
‫‪ 10-8‬پایانه های هادی های خارجی‬
‫انطباق با الزامات طرح مندرج در بند ‪ 8 – 8‬جهت پایانه های هادی های خارحی‬
‫باید با بازرسی تایید شود‪.‬‬
‫‪ 10-9‬ويژگي هاي دي الكتريك‬
‫‪ 10-9-1‬كليات‬
‫جهت انجام اين آزمايش ‪ ،‬همه ي تجهيزات الكتريكي اسمبلي بايد وصسسل باشسسند‪،‬‬
‫مگر آن اقلم از تجهيزات كه مطابق مشخصات مربوطه‪ ،‬جهسست ولتسساژ آزمايشسسي‬
‫پسسايينتري طراحسسي شسسده انسسد؛ دسسستگاه هسساي مصسسرف كننسسده ي جريسسان )ماننسسد‬
‫‌‬
‫پيچها ‪‌،‬دستگاه‌هاي اندازه گيري‪ ،‬دستگاه هاي بسساز دارنسسده‌ي افزايسسش يكبسساره‬
‫سيم‌ ‌‬
‫ولتاژ( كه كاربرد ولتاژ آزمايشي در آنها مسسوجب راه افتسسادن جريسسان مي‌شسسود بايسسد‬
‫قطع شوند‪ .‬اگر چنين دستگاه‌هايي جهست تحمسل ولتساژ كامسل آزمايشسي طراحسي‬
‫پايانههايشان قطع شوند كه در اين صسسورت همسه پايسسانه‬‫‌‬ ‫نشده اند‪ ،‬بايد در يكي از‬
‫ها بايد قطع شود‪.‬‬
‫براي خطاهاي مجاز ولتاژ آزمايشي و انتخاب تجهيزات آزمايشي‪ ،‬رجسسوع كنيسسد بسسه‬
‫‪.IEC 61180‬‬
‫‪80‬‬
‫‪ 10-9-2‬ولتاژ قابل تحمل فركانس برق‬
‫‪ 10-9-2-1‬مدارهاي اصلي‪ ،‬كمكي و كنترل‬
‫مدارهاي اصلي‪ ،‬كمكي و كنترل كه به مدار اصلي متصل هسستند بايسد در معسرض‬
‫ولتاژ آزمايشي مطابق جدول ‪ 8‬قرار گيرند‪.‬‬
‫مدارهاي كمكي و كنترل‪ ،‬خواه متناوب يسسا مسسستقيم‪ ،‬كسسه بسسه مسسدار اصسسلي متصسسل‬
‫نيستند بايد در معرض ولتاژ آزمايشي مطابق جدول ‪ 9‬قرار گيرند‪.‬‬
‫‪ 10-9-2-2‬ولتاژ آزمايشي‬
‫ولتاژ آزمايشي بايد عمل داراي شكل موج سينوسي و فركانسي بين ‪ 45‬هرتز تسسا‬
‫‪ 65‬هرتز باشد‪.‬‬
‫ترانسفورماتور فشار قوي كسسه بسسراي ايسسن آزمسسايش بسسه كسسار مي‌رود‪ ،‬بايسسد طسسوري‬
‫طراحي شده باشد كه هنگاميكه پايانه هاي خروجي‪ ،‬پس از تنظيم مناسب ولتسساژ‬
‫ميشوند‪ ،‬جريسسان خروجسي حسداقل‬ ‫‌‬ ‫خروجي با ولتاژ آزمايشي ‪ ،‬دچار اتصال كوتاه‬
‫‪ 200‬ميلي‌آمپر باشد‪.‬‬
‫هنگامي كه جريان خروجي كمتر از ‪ 100‬ميلي آمپسسر اسسست‪ ،‬رله‌ي اضسسافه جريسسان‬
‫نبايد فعال شود‪.‬‬
‫مقدار ولتاژ آزمايشي بايد هماني باشد كه در جدول ‪ 8‬يا ‪ 9‬مشخص شده است و‬
‫متناسب با يك خطاي مجاز ‪ ± 3‬درصد باشد‪.‬‬
‫‪ 10-9-2-3‬كاربرد ولتاژ آزمايشي‬
‫ولتاژ فركانس برق در لحظه كاربرد نبايد فراتر از ‪ 50‬درصد كل ولتاژ آزمايشي‬
‫شود‪ .‬بر اين اساس‪ ،‬ولتاژ بايد به تدريج تا رسيدن به اين مقدار كل افزايش يابد‬
‫‪ + 2‬‬
‫به ترتيب زير نگهداري شود‪:‬‬ ‫‪5  ‬‬ ‫و در‬
‫‪ ‬‬
‫الف – ميان همه قطب هاي مدار اصلي كه به هم متصل‌هستند)شامل مدارهاي‬
‫محفظهي زمين شده‪ ،‬با‬
‫‌‬ ‫كنترل و كمكي كه به مدار اصلي متصل‌اند( و‬
‫كنتاكتهاي اصلي همه‌ي دستگاه هاي قطع و وصل در موقعيت بسته شده يا‬‫‌‬
‫متصل شده بوسيله يك رابط كم مقاومت‪.‬‬
‫ب – بين هر قطب مدار اصلي و ‪ ،‬قطب هاي ديگر و محفظه زمين شده‌ي‬
‫متصل به هم‪ ،‬با كنتاكت‌هاي اصلي كل دستگاه هاي قطع و وصل در موقعيت‬
‫بسته شده يا متصل شده بوسيله يك رابط كم مقاومت‪.‬‬
‫پ – بين هر مدار كنترل و كمكي كه معمول به مدار اصلي متصل نيست و‬
‫‪ -‬مدار اصلي‬
‫‪ -‬ديگر مدارها‬
‫‪ -‬اجزاي رساناي بدون محافظ اعم از محفظه زمين شده‬
‫‪81‬‬
‫‪ 10-9-2-4‬معيارهاي پذيرش‬
‫در طول آزمايش ها‪ ،‬رله‌ي اضافه جريان نبايد عمل كند و هيچگونه تخليه مخربي‬
‫)‪ (18-6-3‬نبايد رخ دهد‪.‬‬
‫‪ 10-9-3-1‬كليات‬
‫صحت سنجي بايد بوسيله آزمايش يا اعتبار سنجي كاربرد قوانين طراحي‪،‬‬
‫صورت گيرد‪.‬‬
‫ميتواند در همين جهت‬
‫‌‬ ‫به جاي آزمايش ولتاژ قابل تحمل ضربه‪ ،‬سازنده اوليه‬
‫يك آزمايش معادل ولتاژ مستقيم يا متناوب مطابق با ‪ 3-3-9-10‬يا ‪4-3-9-10‬‬
‫انجام دهد‪ ،‬اما بايد به اين واقعيت توجه شود كه چنين آزمايش هايي فشار‬
‫ميكنند‪.‬‬
‫‌‬ ‫بالتري وارد‬
‫‪ 10-9-3-2‬آزمايش ولتاژ قابل تحمل ضربه‬
‫وقتي اسمبلي متصل است‪ ،‬مولد ولتاژ ضربه بايد با ولتاژ ضربه لزم سازگار‬
‫شود‪ .‬مقدار ولتاژ آزمايشي بايد هماني باشد كه در ‪ 3-1-9‬مشخص شده‬
‫است‪.‬دقت ولتاژ اوج اعمال شده بايد ‪ ± 3‬درصد باشد‪.‬‬
‫مدارهاي كمكي كه به مدارهاي اصلي متصل نيستند بايد به زمين وصل شوند‪.‬‬
‫ولتاژ ضربه ‪ 50/2‬و ‪1‬ميكروثانيه بايد ‪ 5‬بار‪ ،‬در ازاي هر مورد قطبيت‪ ،‬در‬
‫فواصل حداقل يك ثانيه به اسمبلي به شرح زير اعمال شود‪:‬‬
‫الف – بين همه قطب هاي مدار اصلي كه به هم متصل هستند) شامل مدارهاي‬
‫كنترل و كمكي كه به مدار اصلي متصل‌اند( و محفظه زمين شده ‪ ،‬با كنتاكت‬
‫هاي اصلي همه‌ي دستگاه هاي قطع و وصل در موقعيت بسته شده يا متصل‬
‫شده بوسيله يك رابط كم مقاومت‪.‬‬
‫ب – بين هر قطب مدار اصلي‪ ،‬قطب هاي ديگر و محفظه زمين شده متصل به‬
‫هم‪ ،‬با كنتاكت هاي اصلي كل دستگاه هاي قطع و وصل در موقعيت بسته شده‬
‫يا متصل شده بوسيله يك رابط كم مقاومت‪.‬‬
‫براي كسب نتيجه اي قابل قبول‪ ،‬نبايد هيچگونه تخليه‌ي مخرب ناخواسته در‬
‫طول آزمايش‌ها رخ دهد‪.‬‬
‫‪ 10-9-3-3‬آزمايش جايگزين ولتاژ فركانس برق‬
‫ولتاژ آزمايش بايد عمل داراي شكل موج سينوسي و فركانسي بين ‪ 45‬هرتز و‬
‫‪ 65‬هرتز باشد‪.‬‬
‫ترانسفورماتور فشار قوي كه براي اين آزمايش به كار مي‌رود بايد طوري‬
‫طراحي شده باشد كه هنگامي كه پايانه هاي خروجي‪ ،‬پس از تنظيم ولتاژ‬
‫خروجي مناسب با ولتاژ آزمايشي دچار اتصال كوتاه مي‌شوند‪ ،‬جريان خروجي‬
‫ميليآمپر باشد‪.‬‬
‫‌‬ ‫حداقل ‪200‬‬
‫هنگامي كه جريان خروجي كمتر از ‪ 100‬ميلي آمپر است‪ ،‬رله اضافه جريان‬
‫مقدار ولتاژ آزمايشي‪ ،‬بايد هماني باشد كه در ‪ 3-1-9‬و جدول ‪ 10‬مشخص شسسده‬
‫است و متناسب با خطاي مجاز ‪ ± 3‬درصد باشد‪.‬‬
‫‪82‬‬
‫ولتاژ فركانس برق بايد يك بسسار‪ ،‬بسسا مقسسدار كامسسل ‪ ،‬در مسسدتي كسسه بسسراي تشسسخيص‬
‫ميليثانيه يا بيشتر از ‪100‬‬
‫‌‬ ‫بزرگي كافي است‪ ،‬اعمال شود‪ ،‬اما نبايد كمتر از ‪15‬‬
‫ميليثانيه باشد‪.‬‬
‫‌‬
‫اين ولتاژ بايد در اسمبلي به نحسسوي كسسه در بنسسد ‪ 3-2-9-10‬السسف ‪ ،‬ب – و پ – در‬
‫بال ذكر شده‪ ،‬اعمال شود‪.‬‬
‫رلهي اضسسافه جريسسان فعسسال شسسود و همچنيسسن‬
‫‌‬ ‫براي كسب نتيجه قابل قبول‪ ،‬نبايسسد‬
‫نبايد هيچگونه تخليه ي مخرب در طول آزمايش ها رخ دهد‪.‬‬
‫‪ 10-9-3-4‬آزمايش جايگزين ولتاژ مستقيم‬
‫ولتاژ آزمايشي بايد ريپل ناچيزي داشته باشد‪.‬‬
‫منبع فشار قوي خروجي به كار رفته در آزمايش بايد طوري طراحي شسسده باشسسد‬
‫كه‪ ،‬هنگامي كه پايانه هاي خروجي‪ ،‬پس از تنظيم ولتاژ خروجي مناسب بسسا ولتسساژ‬
‫ميليآمپسسر‬
‫‌‬ ‫ميشسسوند‪ ،‬جريسسان خروجسسي حسسداقل ‪200‬‬ ‫‌‬ ‫آزمايشي‪ ،‬دچار اتصال كوتاه‬
‫رلهي اضسسافه جريسسان‬
‫‌‬ ‫ميليآمپسسر اسسست‪،‬‬
‫‌‬ ‫هنگامي كه جريان خروجي كمسستر از ‪100‬‬
‫مقدار ولتاژ آزمايشي بايد هماني باشد كه در ‪ 3-1-9‬و جدول ‪ 10‬مشخص شسسده‬
‫است و متناسب با خطاي مجاز ‪ ± 3‬درصد باشد‪.‬‬
‫ولتاژ مستقيم بايد يك بار‪ ،‬درازاي هر قطب‪ ،‬در مدتي كه بسراي تشسخيص بزرگسي‬
‫ميليثسسانيه يسسا بيشسستر از ‪100‬‬
‫‌‬ ‫كسسافي اسسست اعمسسال شسسود‪ ،‬امسسا نبايسسد كمسستر از ‪15‬‬
‫ميليثانيه باشد‪.‬‬
‫‌‬
‫اين ولتاژ بايد در اسمبلي به نحوي كه در بنسسد ‪ 2-3-9-10‬السسف ‪ ، -‬ب – و پ – در‬
‫بال ذكر شده اعمال شود‪.‬‬
‫براي كسب نتيجه قابل قبول‪ ،‬نبايد رله اضافه جريان فعال شود و همچنيسسن نبايسسد‬
‫هيچگونه تخليه ي مخربي در طول آزمايش ها رخ دهد‪.‬‬
‫‪ 10-9-3-5‬قانون طراحي‬
‫فواصل ايمني بايد حداقل ‪ 5/1‬برابر مقادير مشخص شده در جدول ‪ 1‬باشند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬هدف از اعمال فاكتور ‪ 5/1‬به مقادير جدول ‪ ، 1‬دوري از آزمايش‬
‫ولتاژ قابل تحمل ضربه جهت صحت سنجي طراحي است‪ .‬اين يك فاكتور ايمني‬
‫ميكند‪.‬‬
‫‌‬ ‫است كه خطاي مجاز ساخت را لحاظ‬
‫فواصل ايمني بايد با اندازه گيري ‪‌،‬يا صحت سنجي اندازه گيري ها بر اساس‬
‫نقشههاي طراحي‪ ،‬و با استفاده از روش هاي اندازه گيري مندرج در پيوست ج‬ ‫‌‬
‫صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫بايد با ارزيابي داده هاي سازنده ي دستگاه صحت سنجي شود كه آيا كل‬
‫دستگاه‌هاي ملحق شده‪ ،‬متناسب با ولتاژ نامي مشخص شده قابل تحمل ضربه‬
‫ميباشند‪.‬‬
‫‌‬ ‫) ‪(U imp‬‬
‫‪ 10-9-4‬آزمايش محفظه هاي ساخته شده از مواد عايق كننده‬
‫در اسمبلي هاي داراي محفظه هاي ساخته شده از مواد عايق كننده‪ ،‬يك‬
‫آزمايش دي الكتريك ديگر نيز ضروري است‪ ،‬از طريق اعمال يك ولتاژ آزمايشي‬
‫متناوب مياني يك فويل فلزي كه بيرون از محفظه روي سوراخ ها و محل‬
‫اتصالت قرار دارد و اجزاي رساناي بدون محافظ وجريان دار كه به هم وصل‬
‫‪83‬‬
‫هستند و درون اسمبلي بعد از سوراخ ها و محل اتصال قرار دارند‪ .‬در اين‬
‫آزمايش‪ ،‬ولتاژ آزمايشي بايد ‪ 1 / 5‬برابر مقادير مندرج در جدول ‪ 8‬باشد‪.‬‬
‫‪ 10-10‬صحت سنجي افزايش دما‬
‫‪ 10-10-1‬كليات‬
‫بايد صحت سنجي شود كه آيا افزايش دما از حدود مشخص شده در ‪ 2-9‬براي‬
‫اجزاي مختلف اسمبلي يا سيستم اسمبلي فراتر رفته است يا خير‪.‬‬
‫صحت سنجي بايد از طريق يك يا چند مورد از روش هاي زير صورت گيرد‪:‬‬
‫الف – آزمايش با جريان) ‪(2-10-10‬‬
‫ب – استخراج )از يك طرح آزمايش شده( مقادير جهت گونه هاي مشابه)‪-10‬‬
‫‪ (3-10‬يا‬
‫پ – محاسبه )‪(4-10-10‬‬
‫انتخاب روش هاي مناسب صحت سنجي بر عهده ي سازنده اوليه است‪.‬‬
‫در اسمبلي هايي كه براي فركانس هاي بالي ‪ 60‬هرتز ارزيابي شده اند‪ ،‬صحت‬
‫سنجي افزايش دما از طريق آزمايش ) ‪ (2-10-10‬يا استخراج از طرح مشابهي‬
‫كه در همان فركانس مورد نظر آزمايش شده است ) ‪ (3-10-10‬ضروري است‪.‬‬
‫اگر اصلحاتي بر روي يك اسمبلي صحت سنجي شده صورت گرفت‪ ،‬قوانين‬
‫مندرج در ‪ 10-10‬بايد استفاده شود تا بررسي شود كه آيا احتمال دارد كه اين‬
‫اصلحات تاثير منفي بر روي افزايش دما داشته باشند‪ .‬اگر تاثير منفي محتمل‬
‫است‪ ،‬صحت سنجي جديد بايد انجام گيرد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬جهت استخراج مقادير نامي در آينده‪ ،‬يببك راه مفيببد بببراي سببازندگان‬
‫اوليه تعيين توان از دست رفته در يك اسمبلي است‪.‬‬
‫‪ 10-10-2‬صحت سنجي از طريق آزمايش با جريان‬
‫‪ 10-10-2-1‬كليات‬
‫صحت سنجي از طريق آزمايش مشتمل است بر ‪:‬‬
‫‪ -1‬اگر اسمبلي مدنظر صحت سنجي شامل تعدادي شكل ديگر است‪،‬‬
‫دشوارترين چيدمان اسمبلي بايد مطابق ‪ 2-2-10-10‬انتخاب شود‪.‬‬
‫‪ -2‬اسمبلي از طريق يكي از روشهاي زيرصحت سنجي شود‪ ،‬كه توسط سازنده‬
‫اوليه تعيين خواهد شد‪:‬‬
‫الف – با لحاظ كردن واحدهاي كاركردي منفرد‪ ،‬شين هاي اصلي و توزيع و كليت‬
‫اسمبلي مطابق ‪5-3-2-10-10‬‬
‫ب – با لحاظ كردن واحدهاي كاركردي منفرد به طور مجزا و كل اسمبلي اعم از‬
‫شينهاي اصلي و توزيع ‪6-3-2-10-10‬‬‫‌‬
‫پ – با لحاظ كردن واحدهاي كاركردي منفرد و شين هاي اصلي و توزيع به طور‬
‫مجزا و نيز كل اسمبلي مطابق ‪7-3-2-10-10‬‬
‫‪ -3‬هرگاه اسمبلي هاي آزمايش شده‪ ،‬دشوارترين گونه از ميسسان دامنه‌ي وسسسيعي‬
‫ميتوان براي تعيين مقادير نسامي گونه‌هساي‬
‫‌‬ ‫از محصولت هستند‪‌،‬نتايج آزمايش را‬
‫مشابه‪ ،‬بدون هيچ آزمايش ديگري به كار بست‪ .‬قوانين چنين اسسستخراجي در ‪-10‬‬
‫‪ 3-10‬مندرج است‪.‬‬
‫‪84‬‬
‫‪ 10-10-2-2‬انتخاب چيدمان نمونه‬
‫‪ 10-10-2-2-1‬كليات‬
‫اين آزمايش بايد روي يك يا چند چيدمان نمونه كه با يك يا چند تركيب بسسار نمسسونه‬
‫بارگذاري شده اند ؛ و براي دسسستيابي ‪ ،‬بسسا دقسست منطقسسي ‪ ،‬بسسه بسسالترين افزايسسش‬
‫دماي ممكن‪ ،‬انتخاب شده اند‪ ،‬صورت گيرد‪.‬‬
‫انتخاب چيدمان نمونه كسسه قسسرار اسسست آزمسسايش شسسود‪ ،‬در ‪ 2-2-2-10-10‬و ‪-10‬‬
‫‪ 3-2-2-10‬آمده است و بر عهده سازنده اوليه مي‌باشسسد‪ .‬سسسازنده اوليسسه بايسسد در‬
‫انتخاب خسسود جهسست آزمسسايش‪ ،‬پيكربنسسدي هسسايي را كسسه از چيسسدمان آزمسسايش شسسده‬
‫مطابق ‪ 3-10-10‬استخراج مي‌شوند در نظر بگيرد‪.‬‬
‫‪ 10-10-2-2-2‬شين ها‬
‫در سيستم ها‪ ،‬شين متشكل است از بخش هاي منفرد يا چندگانه‌ي مستطيلي‬
‫رسانا‪ ،‬كه انواعشان فقط در كاهش ارتفاع ‪ ،‬يا كاهش ضخامت يا تعداد ميله‌هاي‬
‫متفاوتاند‪ ،‬اما همان چيدمان ميله‌ها ‪ ،‬همان فاصله گذاري رسانا‪،‬‬
‫‌‬ ‫هر رسانا‬
‫همان محفظه و دهليزشين )در صورت وجود( را دارند‪‌ ،‬به عنوان شرط حداقلي‬
‫آزمايش‪ ‌،‬شين هاي داراي بيشترين مساحت برش عرضي بايد به عنوان چيدمان‬
‫شينهاي كوچكتر‪ ،‬نگاه كنيد به ‪-10‬‬
‫‌‬ ‫نمونه انتخاب شوند‪ .‬براي مقادير نامي انواع‬
‫‪3-3-10‬‬
‫‪ 10-10-2-2-3‬واحدهاي كاركردي‬
‫الف – انتخاب گروه هاي واحد كاركردي قابل مقايسه‬
‫واحدهاي كاركردي مورد نظر براي استفاده در جريان هاي نامي مختلف را‪،‬‬
‫ميتوان داراي رفتار حرارتي مشابه تلقي كرد كه دامنه‌ي‪ ،‬قابل مقايسه اي از‬ ‫‌‬
‫ميدهند‪ ،‬اگر شرايط زير حاصل شود‪:‬‬ ‫‌‬ ‫واحدها را تشكيل‬
‫يك ‪ -‬نمودار كاركرد و نمودار سيم كشي پايه مدار اصسسلي هماننسسد باشسسد ) ماننسسد‬
‫واحد ورودي‪ ،‬راه انداز برگشتي‪ ،‬فيدركابل(؛‬
‫دو – دستگاه ها داراي سايز چهسسارچوب هماننسسد و متعلسسق بسسه سسسري هسساي هماننسسد‬
‫باشند؛‬
‫سه – سازه پايه از نوع همانند‬
‫چهار – چيدمان مشترك دستگاه ها همانند باشد؛‬
‫پنج – نوع و چيدمان رساناها همانند باشد؛‬
‫شش – برش عرضي مدار اصلي درون يسسك واحسسد كسساركردي‪ ،‬بايسسد حسسداقل داراي‬
‫مقدار نامي برابر با دستگاه داراي كمترين مقسسدار نسسامي در مسسدار باشسسد‪ .‬انتخسساب‬
‫رساناها بايد مطابق آزمسسايش يسسا مطسسابق ‪ IEC 52-5-60364‬باشسسد‪ .‬مثسسال هسسايي‬
‫درباره چگونگي وفق دادن اين اسسستاندارد بسسا شسسرايط داخسسل اسسسمبلي در جسسداول‬
‫مندرج در پيوست ح آمده است‪.‬‬
‫ب – انتخاب نوع بحراني از درون هر گروه قابل مقايسه به عنوان نمونه آزمايش‬
‫در نوع بحراني‪ ،‬دشوارترين شسسرايط بخسسش )در صسسورت كسساربرد( و محفظسسه ) بسسا‬
‫توجه به شكل‪ ،‬سايز‪ ،‬طراحي قسمت ها و تهسسويه محفظسسه( بايسسد مسسورد آزمسسايش‬
‫قرار گيرد‪.‬‬
‫حداكثر ممكن مقدار نامي جريان در هسسر نسسوع واحسسد كسساركردي تعييسسن مسسي شسسود‪.‬‬
‫براي واحدهاي كاركردي مشتمل بر صرفا يسسك دسسستگاه ايسسن همسسان جريسسان نسسامي‬
‫دستگاه است‪ .‬براي واحدهاي كاركردي داراي چندين دستگاه اين جريان ‪‌،‬جريسسان‬
‫‪85‬‬
‫دستگاهي است كه داراي كمترين جريان نامي باشد‪ .‬اگسسر قسسرار باشسسد تركيسسبي از‬
‫دستگاه هاي متصل در يسسك مجمسسوعه در جريسسان پسسايين تسسري اسسستفاده شسسود) مثل‬
‫تركيب موتور راه انداز(‪ ،‬اين جريان پايين تر استفاده شود‪.‬‬
‫در هر يك از واحدهاي كاركردي ‪‌،‬توان از دست رفته در حداكثر جريسسان ممكسسن ‪،‬‬
‫با استفاده از داده هاي ارايه شسسده توسسسط سسسازنده دسسستگاه بسسراي هسسر دسسستگاه‪،‬‬
‫ميشود‪.‬‬ ‫‌‬ ‫همراه با توان از دست رفته‌ي رساناهاي مربوطه محاسبه‬
‫در واحدهاي كسساركردي داراي جريسسان بيسسش از ‪ 630‬آمپسسر ‪‌،‬واحسسد بحرانسسي در هسسر‬
‫رديف‪ ،‬آن واحد كسساركردي اسسست كسسه داراي بسسالترين تسسوان از دسسست رفته‌ي كسسل‬
‫درواحسسدهاي كسساركردي داراي جريسسان بيسسش از ‪ 630‬آمپسسر‪ ،‬واحسسد بحرانسسي در هسسر‬
‫رديف‪ ،‬آن واحد كاركردي است كه داراي بالترين جريان نامي باشد‪ .‬بدين ترتيب‬
‫اطمينان حاصل مي‌شود كه تاثيرات افزوده حرارتي ناشي از جريان هاي گردابي‬
‫و جابجايي جريان لحاظ شده اند‪.‬‬
‫واحد كاركردي بحراني‪ ،‬بايد حداقل داخل كوچكترين اتاقك )در صورت وجود( كسسه‬
‫براي اين واحد كاركردي منظور شده است و با بدترين گسسونه‌ي عمليسسات داخلسسي‬
‫)در صورت وجود( با توجه به سايز سوراخ‌هاي تهويه و محفظه ي داراي بالترين‬
‫سونهي تهسسويه محفظسسه بسسا عنسايت بسسه نسسوع‬
‫توان از دست رفته بر حجم؛ و بدترين گس ‌‬
‫تهويه )طبيعي يا با دستگاه( و سايز سوراخ هاي تهويه مورد آزمايش قرار گيرد‪.‬‬
‫اگر واحد كاركردي را بتوان در جهت گيري هاي متفاوت ) افقي‪‌،‬عمودي( چيد‪ ،‬در‬
‫آن صورت بايد دشوارترين چيدمان را سنجيد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬آزمايش افزوده به اختيار سازنده اوليه مي‌تواند روي چيببدمان انببواع‬
‫گوناگون واحدهاي كاركردي كه كمتر بحراني اند‪ ،‬صورت گيرد‪.‬‬
‫‪ 10-10-2-3‬روش هاي آزمايش‬
‫‪ 10-10-2-3-1‬كليات‬
‫آزمايش افزايش دما روي مدارهاي منفرد بايد بوسسسيله نسسوع جريسساني كسسه برايسسش‬
‫ساخته شده اند و با فركانس طرح صورت گيرد‪ .‬هر گونه مقسسدار ولتسساژ آزمسسايش‬
‫كه راحت كسب شود را مي‌توان جهت توليد جريان مطلوب به كار بسسست‪ .‬سسسيم‬
‫پيچ هاي رله‌ها‪ ،‬كنتاكتورها و غيره بايد با ولتاژ نامي عملياتي تغذيه شوند‪.‬‬
‫اسمبلي بايد در حالت مصرف عسسادي سسسوار شسسود‪ ،‬طسسوري كسسه همسسه پوشسسش هسسا‬
‫شامل صفحه هاي پوشش كف و غيره سر جاي خود باشند‪.‬‬
‫اگر اسمبلي شامل فيوز باشد‪ ،‬اين فيوزها بايد بسا فيوزهسا بسه نحسوي كسه سسازنده‬
‫تعييسسن مي‌كنسسد متناسسسب آزمسسايش شسسوند‪ .‬تسسوان هسساي از دسسست رفته‌ي فيوزهسساي‬
‫استفاده شده در آزمايش‪ ،‬بايد در گزارش آزمايش ذكر شود‪ .‬توان از دست رفته‬
‫ميتوان از طريق اندازه گيسري تعييسسن كسسرد يسا اينكسسه بسه اعلم سسسازنده‌ي‬
‫‌‬ ‫فيوز را‬
‫فيوز فشنگي توجه نمود‪.‬‬
‫سايز و آرايسش رسساناهاي خسارجي اسستفاده شسده در آزمسايش‪ ،‬بايسد در گسزارش‬
‫آزمايش ذكر شود‪.‬‬
‫آزمايش بايد در دوره زماني كه براي افزايش دما كافي است‪ ،‬جهت دستيابي بسسه‬
‫مقداري ثابت‪ ،‬صورت گيرد‪ .‬در عمل ‪ ،‬اين شرط بايسسد هنگسسامي حاصسسل شسسود كسسه‬
‫نوسان در همه نقاط اندازه گيري شده)اعم از دماي هواي محيط( از ‪ K/h1‬فراتسسر‬
‫نرود‪.‬‬
‫‪86‬‬
‫جهسست كوتسساه كسسردن آزمسسايش ‪ ،‬اگسسر دسسستگاه هسساي فسسوق اجسسازه دهنسسد‪ ،‬جريسسان را‬
‫ميتوان در بخش نخستين آزمايش افزايش داد‪ ،‬و بعد تا جريان آزمايش مشخص‬ ‫‌‬
‫شده ‪ ،‬كاهش داد‪.‬‬
‫ميشسسود‪ ،‬دمسسا‬
‫‌‬ ‫هنگامي كه يك الكترومگنت كنترل در مدت آزمايش داراي انسسرژي‬
‫زمسساني انسسدازه گيسسري مي‌شسسود كسسه مسسوازنه حرارتسسي هسسم در مسسدار اصسسلي و هسسم‬
‫الكترومگنت كنترل حاصل شده باشد‪.‬‬
‫آزمايش هاي افزايش دما روي مدار)هسسا( كسسه در ‪ 50‬هرتسسز صسسورت گرفتسسه باشسسد‬
‫بسسراي جريسسان هسساي ‪ 800‬آمپسسر و نزديسسك آن در ‪ 60‬هرتسسز قابسسل اعمسال اسسست‪ .‬در‬
‫جريان هاي بالتر از ‪800‬آمپر ‪ ،‬جريان نامي در ‪ 60‬هرتز بايد تا ‪ 95‬درصد نسسسبت‬
‫به آنچه در ‪ 50‬هرتز است‪‌،‬كاهش يابد‪ .‬متناوبسا ً ‪ ،‬هرگسساه حسسداكثر افزايسسش دمسسا در‬
‫‪ 50‬هرتز فراتسسر از ‪ 95‬درصسسد مقسسدار مجسساز نرفسست ‪ ‌،‬آنگسساه كسساهش مقسسدار نسسامي‬
‫ضرورتي ندارد‪.‬‬
‫آزمايش ها بر روي بخش منفرد اسمبلي به شرطي پذيرفتني اسسست كسسه شسسرايط‬
‫‪ 2-2-10-10‬بر آورده شود‪ .‬براي انجام آزمايش نمونه سطوح خارجي كسه بخسش‬
‫ميشوند بايد از نظسسر حرارتسسي بسسا يسسك پوشسسش‬ ‫‌‬ ‫هاي افزوده روي آن به هم وصل‬
‫عايق شوند تا مانع از هر گونه خنك شدن بي مورد شوند‪.‬‬
‫هنگام آزمسسودن واحسدهاي منفسسرد اسسمبلي درون يسسك بخسسش‪ ،‬واحسسدهاي كساركردي‬
‫ميتوان در صورتي كه مقدار نامي هر يك فراتر از ‪ 630‬آمپر نيسسست و‬ ‫‌‬ ‫مجاور را‬
‫دماي آنها اندازه گرفته نمي شود با مقاومت هاي گرمايشي جايگزين نمود‪.‬‬
‫در اسمبلي هايي كه احتمال دارد مدارها يا تجهيزات كنترل افزوده به آنها ملحسسق‬
‫شود‪‌ ،‬مقاومت‌هاي گرمايشي بايد افسست تسسوان ايسن اقلم افسسزوده را شسسبيه سسسازي‬
‫كنند‪.‬‬
‫‪ 10-10-2-3-2‬رساناهاي آزمايشي‬
‫در نبسسود اطلعسسات مفصسسل دربسساره رسسساناهاي خسسارجي و شسسرايط فعسساليت ‪‌،‬بسسرش‬
‫عرضي رساناهاي آزمايشي خارجي بايد مطابق با شرح زير باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬در مقادير جريان نامي برابر با ‪ 400‬آمپر و حدود آن ‪:‬‬
‫الف – رساناها بايسسد كابسسل هسساي مسسسي يسسا سسسيم‌هاي عسسايق شسسده‌ي تسسك هسسسته بسسا‬
‫مساحت برش عرضي مطابق مفاد جدول ‪ 11‬باشند‪.‬‬
‫ب – تا حد ممكن‪ ،‬رساناها بايد در هواي آزاد باشند‪.‬‬
‫پ – كمترين ميزان طول هر يك از اتصالت موقت از پايانه به پايانه بايد بسسه ايسسن‬
‫قرار باشد‪:‬‬
‫‪ 1-‬متر در برش هاي عرضي ‪ 35‬ميليمتر و حدود آن‬
‫‪ 2-‬متر در برش هاي عرضي بزرگتر از ‪ 35‬ميليمتر‬
‫‪ -2‬در مقادير جريان نامي بيشتر از ‪ 400‬آمپر و كمتر از ‪ 800‬آمپر ‪:‬‬
‫الف‪ -‬رساناها بايد كابل مسي تك هسته با مساحت برش عرضي مطسسابق جسسدول‬
‫‪ 12‬يا ميله‌هاي مسي معادل ارايسسه شسسده در جسسدول ‪ ، 12‬طبسسق مراتسسب مشسسخص‬
‫شده توسط سازنده اوليه باشند‪.‬‬
‫ً‬
‫ب – كابل ها يا ميله‌هاي مسسسي بايسسد حسسدودا در فاصسسله‌اي بينسسابين پايسسانه هسسا جسساي‬
‫گيرند‪ .‬كابل هاي موازي چندگانه در ازاي هر پايانه بايد با هم جمع شده و حسسدودا ً‬
‫با ‪ 10‬ميليمتر فاصله‌ي هوايي بين همديگر چيده شوند‪ .‬ميله‌هسساي مسسسي چنسسدگانه‬
‫در ازاي هر پايانه بايد در فاصله‌اي حدودا مسساوي ضسخامت ميلسه فاصسله گسذاري‬
‫‪87‬‬
‫شوند‪ .‬اگر سايز بيان شده براي ميله ها مناسب پايانه ها نبود يا موجود نبود‪ ،‬اين‬
‫مجوز هست كه ميله‌هاي ديگر استفاده شوند‪ .‬كابل ها يا ميله هاي مسي نبايد در‬
‫هم آميخته شوند‪.‬‬
‫پ – در آزمايش تك فاز يا چندفاز ‪ ،‬كمترين طول هر اتصال موقت از منبع تغذيه‬
‫آزمايشي بايد ‪ 2‬متر باشد‪ .‬جسسايي كسسه سسسازنده ي اصسسلي مسسوافقت نمايسسد حسسداقل‬
‫طول از يك نقطه‌ي ستاره مي‌تواند به ‪ 2/1‬متر كاهش يابد‪.‬‬
‫‪ -3‬در مقادير جريان نامي بيشتر از ‪ 800‬آمپر و كمتر از ‪ 4000‬آمپر‪:‬‬
‫الف – رساناها بايد ميله‌هاي مسي داراي سسسايز بيسسان شسسده در جسسدول ‪ 12‬باشسسند‬
‫مگر اينكه اسمبلي فقط براي اتصال كابل طراحي شده باشسسد‪ .‬در ايسسن صسسورت‪،‬‬
‫سايز و چيدمان كابل ها بايد طبق مراتب اعلم شده سازنده اوليه باشد‪.‬‬
‫ب – ميله هسساي مسسسي بايسسد حسسدودا ً در فاصسسله اي بينسسابين پايسسانه هسسا جسساي گيرنسسد‪.‬‬
‫ميلههسساي مسسسي چنسسدگانه در ازاي هسسر پايسسانه بايسسد در فاصسسله‌اي برابسسر ضسسخامت‬ ‫‌‬
‫ميلهفاصله گذاري شوند‪ .‬اگر سايز بيان شده براي ميله‌ها مناسب پايانه هسسا نبسسود‬ ‫‌‬
‫يا موجود نبود‪ ،‬اين مجوز هست كه ديگر ميله‌هاي داراي ابعسساد بسسرش عرضسسي ‪10‬‬
‫‪ ±‬درصد و نيز سطوح خنك كننده همانند يا كوچكتر استفاده شسسوند‪ .‬ميلسسه هسساي‬
‫مسي نبايد در ميان چيزي قرار گيرند‪.‬‬
‫پ – در آزمايش تك فاز يا چند فاز‪ ،‬كمترين طول هر اتصال موقت از منبع تغذيه‬
‫آزمايشي بايد ‪ 3‬متر باشد‪ ،‬اما اين مقدار را مي‌توان تا ‪ 2‬متر كاهش داد بسسه ايسسن‬
‫شرط كه افزايش دما در سر تغذيه ‌اي بيش از ‪ K 5‬پايين تسسر از افزايسسش دمسسا در‬
‫وسط طول اتصال نباشد‪ .‬كمترين طول از يك نقطه ستاره بايد ‪ 2‬متر باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬در مقادير جريان نامي بالتر از ‪ 4000‬آمپر ‪:‬‬
‫سازنده اوليه بايد همه اقلم مربوطه آزمسسايش را‪ ،‬ماننسسد نسسوع منبسسع تغسسذيه‪ ،‬تعسسداد‬
‫فازها و فركانس )در صورت كاربرد(‪ ،‬برش عرضي رسسساناهاي آزمايشسي و غيسره‬
‫را تعيين كند‪ .‬اين اطلعات بخشي از گزارش آزمايش را تشكيل مي‌دهند‪.‬‬
‫‪ 10-10-2-3-3‬اندازه گيري دما‬
‫بايد ترموكوپل يا دماسنج براي اندازه گيري دما استفاده شود‪ .‬براي سيم پيچ‌ها‬
‫بايد عموما روش اندازه گيري دما‪ ‌،‬بوسيله تغيير مقاومت استفاده شود‪.‬‬
‫دماسنج ها يا ترموكوپل ها بايد در مقابل جريان هاي هوا و تابش گرمايي‬
‫محافظت شوند‪.‬‬
‫دماسنج بايد در همه نقاطي كه محدوديت افزايش دما هست )به ‪ 2-9‬مراجعه‬
‫شود( به كار رود‪ .‬بايد توجه خاصي به نقاط اتصال در رساناها و پايانه هاي درون‬
‫مدارهاي اصلي نمود‪ .‬در اندازه گيري دماي هواي داخل اسمبلي‪ ،‬چند دستگاه‬
‫اندازه گيري بايد در جاهاي مناسب‪ ،‬چيده شود‪.‬‬
‫‪88‬‬
‫‪ 10-10-2-3-4‬دماي هواي محيط‬
‫دماي هواي محيط بايد در همه نقاط حداقل بوسيله دو دماسنج يا ترموكوپل كه‬
‫به طور مساوي در اطراف اسمبلي در حدود نصف ارتفاع آن و در فاصله حدودا ً‬
‫يك متر از اسمبلي توزيع شده باشند‪ .‬دماسنج يا ترموكوپل بايد از گزند جريان‬
‫هاي هوا و تابش گرمايي محافظت شوند‪.‬‬
‫دماي محيط در طول آزمايش بايد بين ‪ 10‬تا ‪ 40‬درجه سانتيگراد باشد‪.‬‬
‫‪ 10-10-2-3-5‬صحت سنجي اسمبلي‬
‫مدارهاي ورودي و خروجي بايد با جريانهاي نامي خودشان بارگذاري شوند)به ‪-5‬‬
‫‪ 2 -3‬مراجعه شود( كه منجر به فاكتور نامي گوناگون مساوي ‪ 1‬مي‌شود ) به ‪-5‬‬
‫‪ 3-3‬مراجعه شود(‪.‬‬
‫در صورتي كه چند مدار يا همه مدارهاي يك اسمبلي همزمسسان بارگسسذاري شسسوند‪،‬‬
‫فقط همان مدار قادر به حمل جريان نامي خويش كه با فسساكتور نسسامي گونسساگوني‬
‫تقسسويت شسسده اسسست مي‌باشسسد ) ‪ (3-3-5‬و ايسسن بسسه خسساطر تسساثير حرارتسسي ديگسسر‬
‫مدارهاست‪ .‬لذا براي صحت سنجي جريان هاي نامي همه مسسدارها‪ ،‬يسسك آزمسسايش‬
‫ميباشد‪ .‬جهت صسسحت سسسنجي فسساكتور نسسامي‬ ‫‌‬ ‫جداگانه براي هر نوع مدار ضروري‬
‫گوناگوني ‪ ،‬بايد يك آزمايش ديگر با بارگذاري همزمان روي همه مسسدارها صسسورت‬
‫براي اجتناب از تعداد فراوان آزمايش كه ممكن است ضروري باشد‪ ،‬اين بنسسد بسسه‬
‫توصيف يك روش صسسحت سسسنجي مي‌پسسردازد كسسه طسسي آن فقسسط يسسك آزمسسايش بسسا‬
‫بارگذاري همزمان در همه مسسدارها صسسورت مسسي گيسسرد‪ .‬از آنجسسا كسسه صسسرفا بسسا يسسك‬
‫آزمايش نمي‌توان جريان هاي نامي و فسساكتور نسسامي گونسساگوني مسسدارها را صسسحت‬
‫سنجي نمود‪ ،‬فرض بر اين است كه فاكتور نامي برابر يك است‪ .‬در اين صسسورت‪،‬‬
‫جريان هاي بار‪ ،‬مساوي جريان هاي نامي هستند‪.‬‬
‫در صورتي كه مجموع جريان نسسامي مسسدار ورودي يسسا سيسسستم شسسين توزيسسع )‪(DBS‬‬
‫كمتر از مقدار جريان هاي نامي همه مدارهاي خروجي باشد‪ ،‬مسسدارهاي خروجسسي‬
‫بايد به صورت دسته هايي متناظر بسسا جريسسان نسسامي مسسدار ورودي يسسا ‪ DBS‬تقسسسيم‬
‫شوند‪ .‬اين دسته ها طبق توصيف سازنده اوليه بايد به نحسسوي تشسسكيل شسسوند كسسه‬
‫بالترين افزايش دماي ممكن به دست آيد‪ .‬بايد دسته هاي كافي تشسسكيل شسسود و‬
‫آزمسايش هساي تعهسسد شسده صسورت گيسسرد تسا همسسه گسونه هساي مختلسسف واحسدهاي‬
‫كاركردي دست كم در يك دسته جاي گيرند‪.‬‬
‫هر گاه مدارهاي كامل بارگذاري شده ‪ ،‬دقيقا كل جريسسان ورودي را توزيسسع نكننسسد‪،‬‬
‫جريان باقي مانده بايد از طريق هر گسسونه مسسدار مناسسسب ديگسر توزيسع شسسود‪ .‬ايسن‬
‫آزمايش بايد تا زماني كسسه همه‌ي انسسواع مسسدارهاي خروجسسي در جريسسان نسسامي خسسود‬
‫صحت سنجي شوند‪ ،‬تكرار شود‪.‬‬
‫تغيير چيدمان واحدهاي كاركردي درون يك اسمبلي صحت سنجي شده يا بخشي‬
‫از يك اسمبلي ‪ ،‬ممكن است موجب ضروري شدن آزمايش هاي اضافه شود چرا‬
‫كه تاثير حرارتي واحدهاي مجاور ممكن است به نحو قابل ملحظه اي تغيير كند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬بند ‪ 6-3-2-10-10‬در برگيرنده روشي براي آزمايش يببك اسببمبلي بببا‬
‫فاكتور گوناگوني كمتر از يك و تعداد معدودتري آزمايش نسبت بببه ‪-3-2-10-10‬‬
‫‪ 7‬مي‌باشد‪.‬‬
‫‪89‬‬
‫‪ 10-10-2-3-6‬صحت سنجي با در نظر گرفتن واحدهاي كاركردي منفرد‬
‫به طور مجزا و اسمبلي كامل‬
‫جريان هاي نامي مدارها مطابق ‪ 2-3-5‬وفاكتور نسسامي گونسساگوني مطسسابق ‪3-3-5‬‬
‫بايد در دو مرحله صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫واحدهاي كاركردي منفرد بايسسد بسسه صسسورت مجسسزا و مطسسابق ‪ 7-3-2-10-10‬پ –‬
‫صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫اسمبلي با بارگذاري مدار ورودي تا رسيدن به جريان نسسامي آن و همسسه واحسسدهاي‬
‫كاركردي خروجي مجموعا ً تا رسيدن به جريسان نسامي شسان كسه بسا فساكتور نسامي‬
‫ميشوند‪.‬‬‫‌‬ ‫تقويت شده است‪ ،‬صحت سنجي‬
‫در صورتي كه جريان هاي نامي مدار ورودي يا سيستم شين توزيع)‪ (DBS‬كمتر از‬
‫مجموع مقدار جريان هاي نامي همه مدارهاي خروجي باشسسد‪ ،‬مسسدارهاي خروجسسي‬
‫بايد‪ ،‬به صورت دسته‌هايي متناظر بسسا جريسسان نسسامي مسسدار ورودي يسسا ‪ DBS‬تقسسسيم‬
‫شوند‪ ،‬اين دسته ها طبق توصيف سازنده اوليه بايد به نحوي تشسسكيل شسسوند كسسه‬
‫بالترين افزايش دماي ممكن به دست آيد‪ .‬بايد دسته هاي كافي تشسسكيل شسسود و‬
‫آزمايشهاي تعهسسد شسسده صسسورت گيسسرد تسسا همسسه ي گسسونه هسساي مختلسسف واحسسدهاي‬
‫‌‬
‫كاركردي دست كم در يك دسته جاي گيرند‪.‬‬
‫هر گاه مدارهاي كامل بارگذاري شسده دقيقسسا كسل جريسان ورودي را توزيسع نكننسد‪،‬‬
‫جريان باقي مانده بايد از طريق هر گسسونه مسسدار مناسسسب ديگسر توزيسع شسسود‪ .‬ايسن‬
‫آزمايش بايد تا زماني كه همه‌ي انسسواع مسسدارهاي خروجسسي در جريسسان نسسامي خسسود‬
‫صحت سنجي شوند‪ ،‬تكرار شوند‪.‬‬
‫تغييسر چيسدمان واحسدهاي كساركردي درون يسك اسسمبلي صسحت سسنجي شسده يسا‬
‫بخشي از يك اسمبلي‪ ،‬ممكن است موجب ضروري شسسدن آزمسسايش هسساي اضسسافه‬
‫شود چرا كه تاثير حرارتي واحدهاي مجاور ممكن است به نحو قابل ملحظسسه اي‬
‫تغيير كند‪.‬‬
‫‪ 10-10-2-3-7‬صحت سنجي با در نظر گرفتن واحدهاي كاركردي منفرد‬
‫و شين هاي اصلي‪ ،‬و توزيع به صورت مجزا و نيز اسمبلي كامل‬
‫اسمبلي ها بايد با صحت سنجي هاي مجزاي بخش هاي استاندارد الف‪ -‬تسا پ –‬
‫كه مطابق بندهاي ‪ 2-2-2-10-10‬و ‪ 3-2-2-10-10‬انتخاب شده سنجيده شوند و‬
‫صحت سنجي يك اسمبلي كامل )ت( تحت بدترين شرايط موردي برابر توصيف‬
‫زير بايد انجام گيرد‪:‬‬
‫الف‪ -‬شين هاي اصلي بايد به طور مجزا صحت سنجي شوند‪ .‬آنها بايد درمحفظه‬
‫اسمبلي به همان صورت كاربرد عادي شان سوار شوند طوري كه همسسه پوشسسش‬
‫هسسا و قسسسمت هسسايي كسسه شسسين هسساي اصسسلي را از ديگسسر بخسسش هسسا جسسدا مي‌كنسسد‪،‬‬
‫سرجايشان باشند‪ .‬اگر شين اصلي داراي نقاط اتصال است‪ ،‬بايد در اين آزمايش‬
‫گنجانسسده شسسوند‪ .‬ايسسن آزمسسايش بايسسد در حسسد جريسسان نسسامي صسسورت گيسسرد‪ .‬جريسسان‬
‫آزمايشي بايد در سراسر طول شين هاي اصلي عبور كند‪ .‬هر جا طسسرح اسسسمبلي‬
‫ميدهد ‌ و جهت به حداقل رساندن تاثير رسساناهاي آزمايشسي خسارجي بسر‬ ‫‌‬ ‫اجازه‬
‫افزايش دما‪ ،‬طسول شسسين‌ اصسسلي درون محفظسه آزمسايش بايسسد حسداقل ‪ 2‬مستر و‬
‫هرگاه شين هاي اصلي قابسسل توسسسعه هسسستند شسسامل حسسداقل يسسك نقطسسه اتصسسال‬
‫‪90‬‬
‫ب – شين هاي توزيع بايد به صورت مجزا از واحدهاي خروجسسي صسسحت سسسنجي‬
‫شوند‪.‬آنها بايد در محفظه اسمبلي بسسه همسسان صسسورت كسساربرد عسسادي شسسان سسسوار‬
‫شوند طوري كه همه پوشش ها و قسمت هايي كه شين هسساي اصسسلي را از ديگسسر‬
‫ميكند‪ ،‬سرجايشان باشند و شين هاي توزيع بايسسد بسسه شسسين اصسسلي‬ ‫‌‬ ‫بخش ها جدا‬
‫متصل باشند‪ .‬هيچ رساناي ديگري‪ ،‬مثسل اتصسالت واحسدهاي كساركردي ‪ ،‬نبايسد بسه‬
‫شين توزيع متصل باشند‪ .‬به منظور لحاظ كسردن دشسسوارترين مسسوقعيت هسا ‪ ،‬ايسن‬
‫آزمايش بايد در حد جريان نامي صورت گيرد و جريان آزمايشي بايسسد در سراسسسر‬
‫طول شين توزيع عبور كند‪ .‬در صورتي كه شين هاي اصلي جريان نامي بسسالتري‬
‫دارند‪ ،‬بايد با جريان افزوده اي تغذيه شوند طوري كه جريان نسامي خسودش را تسا‬
‫نقطه الحاق خود با شين توزيع حمل نمايد‪.‬‬
‫پ‪ -‬واحدهاي كاركردي بايد به صورت منفرد صحت سنجي شوند‪ .‬واحد كاركردي‬
‫بايد در محفظه اسمبلي به همان صورت كاربرد عادي شان سسسوار شسسوند طسسوري‬
‫كه همه پوشش ها و قسمت هايي كه شين هايي اصلي را از ديگر بخش هسا جسسدا‬
‫ميكند‪ ،‬سرجايشسان باشسند‪ .‬اگسر مي‌تسوان واحسد كساركردي را در نقساط مختلفسي‬ ‫‌‬
‫سوار نمود‪ ،‬بايد در نامطلوب ترين محل استفاده شود‪ .‬اين واحسسد بايسسد بسسه شسسين‬
‫اصلي يا شين توزيع مانند استفاده عادي وصل باشد‪ .‬اگر شين اصلي و يسسا شسسين‬
‫توزيع )در صورت وجود( داراي جريانهاي نامي بالتري هستند‪ .‬بايد با جريان هسساي‬
‫افزوده اي تغذيه شوند كه جريان هاي نامي منفردشان را تا نقاط الحاق مربوطه‬
‫حمل نمايند‪.‬اين آزمايش بايد در حد جريسسان نسسامي جهسست واحسسد كسساركردي برگسسزار‬
‫شود‪.‬‬
‫ت – اسمبلي كامل بايد بوسيله آزمايش افزايش دماي دشوارترين چيدمان)ها(ي‬
‫ممكن فعال و برابر تفصسسيل ارايسسه شسسده توسسسط سسسازنده اوليسسه صسسحت سسسنجي‬
‫شود‪ .‬جهت انجام اين آزمايش‪ ،‬مدار ورودي تا حد جريسسان نسسامي اش و هسسر واحسسد‬
‫كاركردي خروجي تا حد جريان نامي اش كسسه بسسا فسساكتور نسسامي گونسساگوني تقسسويت‬
‫شده بار گذاري مي‌شود‪.‬‬
‫هرگاه جريان ورودي براي بارگذاري يك انتخاب نمونه از واحدهاي خروجي كسسافي‬
‫ميتوان آزمود‪.‬‬‫‌‬ ‫نباشد‪ ،‬تركيب هاي ديگري را‬
‫‪ 10-10-2-3-8‬نتايجي كه قرار است به دست آيد‬
‫در پايان آزمايش ‪ ،‬افزايش دما نبايد فراتر از مقادير مشخص شده در جدول ‪6‬‬
‫باشد‪ .‬تجهيزات بايد به نحو رضايت بخشي در محدوده ولتاژ مشخص شده‬
‫برايشان‪ ،‬در دماي داخل اسمبلي ‪ ،‬راه اندازي شود‪.‬‬
‫‪ 10-10-3‬استخراج مقادير نامي براي گونه هاي مشابه‬
‫‪ 10-10-3-1‬كليات‬
‫ميتوان با‬
‫‌‬ ‫بندهاي فرعي زير‪ ،‬شرح خواهند داد كه چگونه گونه هاي ناآزموده را‬
‫استخراج از چيدمان هاي مشابه كه با آزمايش صحت سنجي شده اند را سنجيد‪.‬‬
‫‪ 10-10-3-2‬اسمبلي ها‬
‫يك اسمبلي كه گونه هاي ناآزموده در خود دارد بايد با استخراج از چيسسدمان هسساي‬
‫آزموده ي مشابه‪ ،‬صحت سنجي شود‪.‬‬
‫اسمبلي هايي كه اينگونه صحت سنجي مي شوند بايد مطابق موارد زير باشند ‪:‬‬
‫‪91‬‬
‫الف – واحدهاي كاركردي بايد متعلق به همان دسته‌اي باشند كه واحسسد كسساركردي‬
‫انتخاب شده براي آزمايش )به ‪ 3-2-2-10-10‬مراجعه شود(‬
‫ب – همان نوع ساختاري كه در آزمايش به كار رفته است‪.‬‬
‫پ – همان ابعاد كلي يا افزايش يافته اي كه در آزمايش استفاده شده است‪.‬‬
‫ت – شرايط خنك سازي مشابه و يا افزايش يسسافته نسسسبت بسسه آنچسسه در آزمسسايش‬
‫بكار رفته است‪).‬انتقال گرماي طبيعي يا به وسيله دستگاه‪ ،‬سوراخ هاي تهويه بسسا‬
‫سايز مشابه يا بزرگتر از آن(‬
‫ث – همسسان جداسسسازي داخلسسي كسسه در آزمسسايش بسسه كسسار رفتسسه يسسا بسسه صسسورت‬
‫كاستهشده‌ي آن‬
‫‌‬
‫ج – همان توان از دسسست رفتسسه يسسا صسسورت كاسسسته شسسده در همسسان بخسسش كسسه در‬
‫آزمايش به كار رفته است‪.‬‬
‫چ ‪ -‬همان تعداد مدارهاي خروجي براي هر بخش يا صورت كاسته شده ي آن‪.‬‬
‫اسمبلي اي كه صحت سنجي شده ممكن است شامل همه يسسا فقسسط قسسسمتي از‬
‫مدارهاي الكتريكي اسمبلي اي باشد كسسه قبل صسسحت سسسنجي شسسده اسسست‪ .‬بسسراي‬
‫چيدمان )هاي( جايگزين واحدهاي كاركردي درون اسمبلي يا بخسسش‪ ،‬مقايسسسه بسسا‬
‫گونهي آزمايش شده‪ ،‬مادامي مجاز است كه تسساثيرات حرارتسسي واحسسدهاي مجسساور‬ ‫‌‬
‫شديدتر نباشد‪.‬‬
‫آزمايش هاي حرارتي انجام شسده روي اسسمبلي هساي سسه فساز و سسه سسيمه بسه‬
‫عنوان معرف اسمبلي‌هاي سه فاز‪ ،‬چهارسيمه‪ ،‬و تك‌فاز‪ ،‬دو سيمه يا سسسه سسسيمه‬
‫تلقي مي‌شود‪ ،‬مشروط بر اينكه اندازه سيم نوترال برابر يا بزرگتر از سيم هسساي‬
‫فاز كه به همان صورت چيده شده ‪،‬باشد‪.‬‬
‫‪ 10-10-3-3‬شين ها‬
‫مقادير نامي تعيين شده براي شين هاي آلومينيومي‪ ،‬براي شين هاي مسي‬
‫داراي همان ابعاد برش عرضي و تركيب نيز معتبر است‪ .‬با اين حال‪ ،‬مقادير‬
‫نامي تعيين شده براي شين هاي مسي نبايد براي تعيين مقادير نامي شين هاي‬
‫آلومينيومي استفاده شود‪.‬‬
‫مقادیر نامی گونه هایی که مطابق ‪ 2-2-2-10-10‬برای آزمایش انتخاب نشده‬
‫اند باید بوسیله بزرگ نمودن برش عرضی آنها با تراکم یک شین دارای برش‬
‫عرضی بزرگتر که با آزمایش صحت سنجی شده است‪ ،‬تعیین شود‪.‬‬
‫‪ 10-10-3-4‬واحدهاي كاركردي‬
‫بعداز اينكه گونه هاي بحراني گروهي از واحدهاي كاركردي قابل مقايسه)به‬
‫‪ 3-2-2-10-10‬الف مراجعه شود( در معرض آزمايش صحت سنجي محدوده‬
‫افزايش دما قرار گرفتند‪ ،‬جريان هاي نامي واقعي همه واحدهاي كاركردي ديگر‬
‫در آن گروه بايد با استفاده از نتايج اين آزمايش ها محاسبه شوند‪.‬‬
‫در هر يك از واحدهاي كاركردي آزمايش شده ‪ ،‬يك فاكتور كاهنده مقدار‬
‫نامي) جريان نامي حاصل از آزمايش تقسيم شده بوسيله‌ي حداكثر جريان‬
‫ممكن اين واحدكاركردي‪) ،‬به ‪ 3- 2-2-10-10‬ب مراجعه شود(( بايد محاسبه‬
‫شود‪.‬‬
‫جريان نامي هر يك از واحدهاي كاركردي آزمايش نشده در گستره مزبور بايد‬
‫برابر با حداكثر جريان ممكن واحد كاركردي ضرب در پايين ترين فاكتور كاهنده‬
‫مقدار نامي كه براي گونه هاي آزمايش شده در گستره تعيين شده است‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫‪92‬‬
‫‪ 10-10-3-5‬واحدهاي كاركردي – جانشيني تجهيز‬
‫يك تجهيز را مي‌توان با تجهيز مشابه از مجموعه اي ديگر كه در صحت سنجي‬
‫نخستين استفاده شده جانشين نمود‪ ،‬به شرطي كه توان از دست رفته و‬
‫افزايش دماي پايانه تجهيز هنگامي كه مطابق استاندارد‪ ،‬محصولش آزموده‬
‫ميشود همانند يا كمتر باشد‪ .‬علوه بر اين‪ ،‬چيدمان فيزيكي درون واحد‬
‫‌‬
‫كاركردي و مقدار نامي واحد كاركردي بايد برقرار بمانند‪.‬‬
‫‪ 10-10-4‬صحت سنجي از طريق محاسبه‬
‫‪ 10-10-4-1‬كليات‬
‫دو روش محاسبه ارايه مي‌شود‪ .‬هر دو روش حدود افزايش دماي هواي داخل‬
‫محفظه را كه ناشي از توان از دست رفته‌ي همه مدارهاست تعيين نموده و اين‬
‫دما را با حدود دماي تجهيزات نصب شده مقايسه مي كند‪ .‬اين دو روش فقط در‬
‫مورد نحوه تشخيص رابطه ميان توان از دست رفته منتقل شده و افزايش‬
‫دماي هواي داخل محفظه فرق مي‌كنند‪.‬‬
‫نميتوان با اين‬
‫‌‬ ‫از آنجا كه دماهاي حقيقي منطقه اي اجزاي حامل جريان را‬
‫روشها محاسبه نمود‪ ،‬برخي محدوديت ها و حاشيه هاي ايمني ضروري است و‬
‫گنجانده مي‌شود‪.‬‬
‫‪ 10-10-4-2‬اسمبلي يك بخشي با جريان نامي كمتر از ‪ 630‬آمپر‬
‫‪ 10-10-4-2-1‬روش صحت سنجي‬
‫صحت سنجي افزايش دماي يك اسمبلي يك بخشي با كل جريان تغذيه زير ‪630‬‬
‫آمپر و در فركانس ‪ 60‬هرتز و حدود آن را‪ ،‬مسسي تسسوان بسسا محاسسسبه انجسسام داد‪ ،‬در‬
‫صورتي كه همه شرايط زير برآورده شود‪:‬‬
‫الف ‪ -‬اطلعات توان از دست رفته در همه قطعات موجود‪ ،‬از سازنده قطعسسه در‬
‫دسترس باشد‪.‬‬
‫ب – تقريبا توزيع يكنواختي توان از دست رفته در داخل محفظه رخ بدهد‪.‬‬
‫پ – جريان نامي مسسدارهاي اسسسمبلي فراتسسر از ‪ 80‬درصسسد جريسسان حرارتسسي نسسامي‬
‫متسسداول هسسواي آزاد ) ‪ ( I th‬در تجهيسسزات قطسسع و وصسسل و بخسسش هسساي الكسستريكي‬
‫گنجانده شده در مدار نباشد‪ .‬تجهيزات حفاظت از مدار طوري انتخاب شوند كسسه‬
‫حفاظت كافي جهت مدارهاي خروجي ‪،‬مانند تجهيسسزات محسسافظ موتسسور حرارتسسي‪،‬‬
‫درزمان رخداد دماي محاسبه شده در اسمبلي تامين شود‪.‬‬
‫ت – اجزاي مكانيكي وتجهيزات نصب شده طوري چيده شود كه مانع مهمسسي بسسر‬
‫سر راه جريان هوا وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫ث – رساناهاي حامل جريان هاي بيسسش از ‪ 200‬آمپسسر واجسسزاي سسسازه اي مجسساور‬
‫طوري چيده شوند كه جريان گردابي و هدررفت هاي آثار مغناطيسي به حسسداقل‬
‫برسد‪.‬‬
‫ج‪ -‬همه رساناها حداقل داراي مسسساحت بسسرش عرضسسي بسسر اسسساس مقسسدار نسسامي‬
‫جريان واحدهاي كاركردي مطابق ‪ IEC 52-5-60364‬باشند‪ .‬مثال هسسايي دربسساره‬
‫چگونگي وفق دادن اين استاندارد با شرايط داخل يك اسمبلي در جداول منسسدرج‬
‫در پيوسسست ح ارايسسه شسسده اسسست‪ .‬هسسر جسسا سسسازنده‌ي تجهيسسز‪ ،‬يسسك رسسساناي داراي‬
‫مساحت برش عرضي بيشستر را مشسخص كسرده اسست‪ ،‬آن رسسانا بايسد اسستفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪93‬‬
‫چ – افزايش دما بسته به تلفات توان ثسسابت‪ ،‬در محفظسسه همسسراه بسسا خنسسك سسسازي‬
‫مصنوعي يا بدون آن و براي روش هاي مختلف مجاز نصب )مانند نصب كشويي‪،‬‬
‫نصب سطحي( از سازنده اسمبلي در دسسسترس باشسسد يسا مطسابق ‪2-2-4-10-10‬‬
‫تعيين شود‪.‬‬
‫توان از دست رفته‌ي موثر همه مدارها شامل رساناهاي متصل به هسسم ‪ ،‬بايسسد بسسر‬
‫اساس حداكثر جريان بار مدارها محاسبه شود‪ .‬توان از دست رفته‌ي كل با جمسسع‬
‫مقادير توان از دست رفته‌ي مدارها به دست مي آيد با لحاظ اين نكته كه جريان‬
‫رفتهي رسسساناها‬‫‌‬ ‫بار كل‪ ،‬محدود به جريان نامي اسمبلي مي‌باشد‪ .‬توان از دسسست‬
‫با محاسبه تعيين مي‌شود)به پيوست ح مراجعه شود(‪.‬‬
‫يببادآوري ‪ : 1‬تجهيزاتببي وجببود دارنببد كببه تببوان از دسببت رفتببه در آنهببا اساسببا‬
‫متناسب است با ‪ I 2‬و تجهيزات ديگري هم هستند كببه اساسببا هببدر رفببت ثببابتي‬
‫دارند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬به جاي جريان هاي نامي مدارها و فاكتور نامي گونبباگوني‪ ،‬حببداكثر‬
‫جريان هاي بار محاسبه و استفاده مي‌شببود زيببرا در ايببن دو مقببدار نببامي بايببد‬
‫شرايط مختلف بار با تفصيل بيشتري لحاظ شود‪ .‬جهت توضببيحات بيشببتر نگبباه‬
‫كنيد به ‪5-3-2-10-10‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬مثال ‪ :‬يك اسمبلي تك بخش داراي جريان نببامي ‪ 100‬آمپببر )محببدود‬
‫به ميلببه هبباي توزيببع( مجهزاسببت بببه ‪ 20‬مببدار خروجببي جريببان بببار فرضببي در‬
‫هرمدار برابر است با ‪ 8‬آمپر ‪ .‬كل توان از دست رفته موثر بايببد بببراي ‪ 12‬مببدار‬
‫خروجي كه هر يك با ‪ 8‬آمپر بارگذاري شده اند محاسبه شببود‪ .‬بببر ايببن اسبباس ‪،‬‬
‫افزايش دما درون اسمبلي از كل توان از دست رفته و با استفاده از داده هبباي‬
‫يشود‪.‬‬ ‫چ – تعيين م ‌‬
‫‪ 10-10-4-2-2‬تعيين قابليت توان از دست رفته يك محفظه از طريق‬
‫آزمايش‬
‫توان از دست رفته بايد بوسيله مقاومت هاي حرارتي كه گرمايي معادل قابليت‬
‫توان از دست رفته‌ي مد نظر محفظه توليد مي‌كنند‪ ‌،‬شبيه سازي شود‪ .‬مقاومت‬
‫هاي حرارتي بايد به طور يكنواخت در بالي محفظه توزيع و در محل هاي‬
‫مناسب داخل محفظه نصب شوند‪.‬‬
‫برش عرضي كابل هاي هادي منتهي به اين مقاومت ها بايد طوري باشد كه هيچ‬
‫مقدار قابل توجهي از گرما از محفظه به بيرون هدايت نشود‪.‬‬
‫آزمايش بايد مطابق بندهاي ‪ 1-3-2-10-10‬تا ‪ 4-3-2-10-10‬انجام شود و‬
‫افزايش دماي هوا بايد در راس محفظه اندازه گيري شود‪ .‬دماهاي محفظه نبايد‬
‫فراتر از مقادير مندرج در جدول ‪ 6‬باشد‪.‬‬
‫اسمبلي صحت سنجي شده است‪ ،‬اگر دماي هواي تعيين شده از محاسسسبه تسسوان‬
‫از دست رفته‪ ،‬فراتر از دماي هواي مجاز فعسساليت‪ ،‬كسسه توسسسط سسسازنده‌ي تجهيسسز‬
‫اعلم شده نباشد‪ .‬اين بدان معناست كه درتجهيسسزات قطسسع و وصسسل يسسا بخشسسهاي‬
‫الكتريكي در مدارهاي اصلي‪ ،‬بسار پيوسسته از بسار مجساز در دمساي هسواي محاسسبه‬
‫شده فراتر نرفته و بيش از ‪ 80‬درصد جريان نامي اش نمي‌باشد)بسسه ‪-4-10-10‬‬
‫‪ 1-2‬پ مراجعه شود(‪.‬‬
‫‪94‬‬
‫‪ 10-10-4-3‬اسمبلي چند بخش داراي جريان نامي كمتر از ‪ 1600‬آمپر‬
‫‪ 10-10-4-3-1‬روش صحت سنجي‬
‫صحت سنجي افزايش دماي يك اسمبلي چند بخش‪ ،‬با كل جريان تغسسذيه كمسستر از‬
‫‪ 1600‬آمپر و در فركانس ‪ 60‬هرتز و حسسدود آن را مي‌تسسوان بسسا محاسسسبه مطسسابق‬
‫روش مندرج در ‪ IEC 60890‬انجام داد در صورتي كه همه شرايط زيسسر بسسرآورده‬
‫شود‪:‬‬
‫الف – اطلعات توان از دست رفته در همه قطعات موجود از سازنده قطعسسه در‬
‫دسترس باشد‪.‬‬
‫ب – تقريبا توزيع يكنواختي از توان از دست رفته در داخل محفظه رخ بدهد‪.‬‬
‫پ – جريان نامي مسسدارهاي اسسسمبلي فراتسسر از ‪ 80‬درصسسد جريسسان حرارتسسي نسسامي‬
‫متسسداول هسسواي آزاد ) ‪ ( I th‬در تجهيسسزات قطسسع و وصسسل و بخسسش هسساي الكسستريكي‬
‫گنجانده شده در مدار نباشد‪ .‬تجهيزات حفاظت از مدار طوري انتخاب شوند كسسه‬
‫حفاظت كافي جهت مدارهاي خروجي‪ ،‬مانند تجهيزات محافظ موتور حرارتي ‪‌،‬در‬
‫زمان رخداد دماي محاسبه شده در اسمبلي تامين شود‪.‬‬
‫ت – اجزاي مكانيكي و تجهيزات نصب شده طوري چيده شودكه مانع مهمسسي بسسر‬
‫سر راه جريان هوا وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫ث – رساناهاي حامل جريان هاي بيسسش از ‪ 200‬آمپسسر و اجسسزاي سسسازه اي مجسساور‬
‫طوري چيده شود كه جريان گردابي وهدر رفت هاي آثار مغناطيسسسي بسسه حسسداقل‬
‫برسد‪.‬‬
‫ج – همه رساناها حداقل داراي مساحت بسسرش عرضسسي بسسر اسسساس مقسسدار نسسامي‬
‫جريان واحدهاي كاركردي مطابق ‪ IEC 52-5-60364‬باشند‪ .‬مثال هسسايي دربسساره‬
‫چگونگي وفق دادن اين استاندارد با شرايط داخل يك اسمبلي در جداول منسسدرج‬
‫در پيوسسست ح ارايسسه شسسده اسسست‪ .‬هسسر جسسا سسسازنده ‌ي تجهيسسز يسسك رسسساناي داراي‬
‫مساحت برش عرضي بيشستر را مشسخص كسرده اسست‪ ،‬آن رسسانا بايسد اسستفاده‬
‫شود‪.‬‬
‫چ – در محفظه هاي داراي تهويه طبيعي‪ ،‬برش عرضي سوراخ هاي خروجي هسسوا‬
‫حداقل ‪ 1 / 1‬برابر برش عرضي سوراخ هاي ورودي هوا باشد‪.‬‬
‫ح – بيش از سه قسمت افقي در اسمبلي يا بخشي از يك اسمبلي نباشد‪.‬‬
‫خ – در محفظه هاي داراي بخش ها و تهويه طبيعي‪ ،‬برش عرضسسي سسسوارخ هسساي‬
‫تهويه در هر قسمت افقي ‪ 50‬درصد برش عرضي افقي بخش باشد‪.‬‬
‫توان از دست رفته‌ي موثر همه مدارها شامل رساناهاي متصسسل بسسه هسسم بايسسد بسسر‬
‫اساس حداكثر جريان بار مدارها محاسبه شود‪ .‬توان از دست رفته‌ي كل با جمسسع‬
‫توان از دست رفته‌ي مدارها به دست مي آيد با لحاظ اين نكته كه جريان بار كل‬
‫محسسدود بسسه جريسسان نسسامي اسسسمبلي مي‌باشسسد‪ .‬تسسوان از دسسست رفته‌ي رسسساناها بسسا‬
‫محاسبه تعيين مي‌شود)نك پيوست ح (‬
‫يادآوري ‪ : 1‬دستگاه هايي هستند كه توان از دست رفته در آنها اساسا متناسب‬
‫است با ‪ I 2‬و دستگاههاي ديگري هم هستند كه اساسا هدررفت ثابتي دارند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :2‬به جاي جريان هاي نامي مدارها و فاكتور نامي گوناگوني‪ ،‬حببداكثر‬
‫جريان هاي بار جهت محاسبه استفاده مي‌شود زيرا در اين دو مقدار نامي بايببد‬
‫شرايط مختلف بار با تفصيل بيشتري لحاظ شود‪ .‬جهت توضببيحات بيشببتر نگبباه‬
‫كنيد به ‪.5-3-2-10-10‬‬
‫‪95‬‬
‫يادآوري ‪ :3‬مثال ‪ :‬يك اسمبلي تك بخشي داراي جريان نامي ‪ 100‬آمپر )محببدود‬
‫ميلههاي توزيع( مجهز است به ‪ 20‬مدار خروجي‪ .‬جريببان بببار فرضببي در هببر‬ ‫‌‬ ‫به‬
‫مدار برابر است با ‪ 8‬آمپر‪ .‬كل توان از دسببت رفته‌ي مببوثر بايببد بببراي ‪ 12‬مببدار‬
‫خروجي كه هر يك با ‪ 8‬آمپر بارگذاري شده‌اند‪ ،‬محاسبه شود‪.‬‬
‫بر اين اساس‪ ،‬افزايسسش دمسساي درون اسسسمبلي از كسسل تسسوان از دسسست رفتسسه و بسسا‬
‫ميشود‪.‬‬
‫‌‬ ‫‪ IEC 60890‬تعيين‬ ‫استفاده از روش‬
‫اسمبلي صحت سنجي شده است‪ ،‬در صورتي كه دماي هواي محاسبه شده در‬
‫ارتفاع نصب هر دستگاهي‪ ،‬از دماي هواي مجاز محيط كه توسط سازنده‬
‫دستگاه اعلم شده فراتر نرود‪ ،‬اين بدان معناست كه در دستگاه هاي قطع و‬
‫وصل يا اجزاء الكتريكي در مدارهاي اصلي‪ ،‬بار پيوسته از بار مجاز دردماي‬
‫هواي محاسبه شده فراتر نرفته و بيش از ‪ 80‬درصد جريان نامي اش نمي‌باشد‪.‬‬
‫)به ‪ -1-3-4-10-10‬پ مراجعه شود(‬
‫‪ 10-11‬قدرت تحمل اتصال كوتاه‬
‫‪ 10-11-1‬كليات‬
‫قدرت تحمل اتصال كوتاه اعلم شده توسط سازنده اوليه بايد صحت سنجي‬
‫شود‪ .‬صحت سنجي را مي‌توان با كاربرد قوانين طراحي‪ ،‬بامحاسبه و يا با‬
‫آزمايش به نحوي كه مشخص شده انجام داد‪.‬‬
‫سازنده اوليه‪ ،‬طرح)هاي(مرجع را كه بر اساس ‪ 3-11-10‬و ‪ 4-11-10‬استفاده‬
‫ميشوند‪ ،‬تعيين مي‌كند‪.‬‬
‫‌‬
‫‪ 10-11-2‬مدارهاي اسمبلي هايي كه از صحت سنجي قدرت تحمل اتصال‬
‫كوتاه معاف هستند‪.‬‬
‫صحت سنجي قدرت تحمل اتصال كوتاه جهت موارد زير ضروري نيست‪:‬‬
‫‪ -1‬اسمبلي هاي داراي قدرت تحمل نامي اتصال كوتاه ) به ‪ 5-3-5‬مراجعه شود(‬
‫يا جريان شرطي اتصال كوتاه )به ‪ 6-3-5‬مراجعه شود( كه فراتر از ‪ 10‬كيلوآمپر‬
‫‪ .r.m.s‬نباشد‪.‬‬
‫‪ -2‬اسمبلي‌هاي محافظت شده بوسيله تجهيسسزات محسسدود كننسسده ي جريسسان داراي‬
‫يك بخش قطع جريان ‪ 17‬كيلوآمپر در حداكثر جريان اتصال كوتاه مجاز احتمسسالي‬
‫در پايانه هاي مدار ورودي اسمبلي‪.‬‬
‫‪ -3‬مدارهاي كمكي اسمبلي هايي كه قسسرار اسسست بسسه ترانسسسفورماتورهايي وصسسل‬
‫شوند كه توان نامي آنها فراتر از ‪ 10‬كيلو ولت آمپسسر در ولتسساژ نسسامي ثسسانويه ‪110‬‬
‫ولت و بيشتر‪ ،‬يا ‪ ، 6‬س ‪ 1‬كيلوولت آمپر در ولتاژ نامي ثسسانويه ‪ 110‬ولسست و بيشسستر‬
‫باشد و امپدانس اتصال كوتاه آنها كمتر از ‪ 4‬درصد نباشد‪.‬‬
‫همه مدارهاي ديگر بايد صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫‪ 10-11-3‬صحت سنجي از طريق كاربرد قوانين طراحي‬
‫صحت سنجي از طريق كاربرد قوانين طراحي با مقايسه ي اسمبلي كسسه توسسسط‬
‫يك طرحي كه قبل با استفاده از ليست كنترل مندرج در جدول ‪ 13‬صحت سنجي‬
‫شده است‪ ،‬صورت مي‌گيرد‪.‬‬
‫‪96‬‬
‫اگر هر گونه عناصري در ليسسست كنسسترل شناسسسايي شسسد كسسه بسسا الزامسسات ليسسست‬
‫منطبق نيست و با »‪ « No‬علمت گذاري شد‪ ،‬يكي از وسايل صسسحت سسسنجي زيسسر‬
‫بايد استفاده شود‪ ) .‬به ‪ 4-11-10‬و ‪(5-11-10‬‬
‫‪ 10-11-4‬صحت سنجي از طريق مقايسه با يك طراحي مرجع‬
‫ارزيابي جريسسان نسسامي تحمسسل اتصسسال كوتسساه يسسك اسسسمبلي ومسسدارهايش ‪ ،‬بوسسسيله‬
‫محاسبه و كاربرد قسسوانين طراحسسي ‪ ،‬بايسسد بوسسسيله‌ي مقايسسسه‌ي اسسسمبلي ارزيسسابي‬
‫شده‪ ،‬با يك اسمبلي يا يك بخش اسمبلي كه قبل با آزمايش صحت سنجي شده ‪،‬‬
‫انجام شود‪ .‬اين ارزيابي بايد مطابق ‪ IEC/TR 61117‬باشد‪ .‬علوه بر اين‪ ،‬هر يك‬
‫از مدارهاي اسمبلي مورد ارزيابي بايد الزامات اقلم ‪ 9 ، 8 ، 6‬و ‪ 10‬جدول ‪13‬‬
‫را برآورده كنند‪.‬‬
‫سهي صسسورت گرفتسسه ‪ ،‬بايسسد‬‫داده هاي به كار رفته‪ ،‬محاسبات انجام شسسده و مقايسس ‌‬
‫ثبت شوند‪.‬‬
‫اگر يك يا چند مورد از مواردي كه در بسسال فهرسسست شسسده انجسسام نگرفسست‪‌،‬در ايسسن‬
‫صورت اسمبلي و مدارهايش بايد با آزمسسايش مطسسابق ‪ 5-11-10‬صسسحت سسسنجي‬
‫‪ 10-11-5‬صحت سنجي از طريق آزمايش‬
‫‪ 10-11-5-1‬ترتيبات آزمايش‬
‫اسمبلي يا آن اجزايش كه براي كامل كردن آزمايش ضروري هستند بايسسد هماننسسد‬
‫شرايط استفاده عادي‪ ،‬سوار شسسوند‪ .‬آزمسسودن يسسك واحسسد كسساركردي منفسسرد كسسافي‬
‫خواهد بود اگر واحدهاي كاركردي باقيمانده همسسان سسساختار را داشسسته باشسسند‪ .‬بسسه‬
‫همين ترتيب‪ ،‬آزمودن يك تركيسب تسك شسين كسافي خواهسد بسود اگسر تركيسب هساي‬
‫شينهاي باقيمانده همان ساختار را داشته باشند‪ .‬جسسدول ‪ 13‬حسساوي طبقسسه بنسسدي‬ ‫‌‬
‫اقلمي است كه نيازي به آزمايش افزوده ندارند‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-2‬عملكرد آزمايش – كليات‬
‫اگر فيوزهايي به مدار آزمايشي الحاق شده‪ ،‬فيسسوز بسسا حسسداكثر جريسسان عبسسور و در‬
‫صورت لزوم‪ ،‬از نوع پذيرفته شده توسط سازنده اوليه‪ ،‬بايد به كار برود‪.‬‬
‫رساناهاي تغذيه و اتصالت مربوط به اتصسسال كوتسساه كسسه بسسراي آزمسسايش اسسسمبلي‬
‫لزم هستند بايد داراي قدرت كسسافي بسسراي تحمسسل اتصسسال كوتسساه باشسسند و طسسوري‬
‫چيده شوند كه هيچگونه فشار اضافي بر اسمبلي وارد نكنند‪.‬‬
‫همه اجزاي تجهيزاتي كه قرار است به رساناي محافظ‪ ،‬حيسسن كسسار وصسسل شسسوند‪،‬‬
‫‌اعم از محفظه‪ ،‬بايد به ترتيب زير وصل شوند‪:‬‬
‫‪ -1‬در اسسسمبلي‌هاي مناسسسب اسسستفاده در سيسسستم‌هاي سسسه فسساز چهارسسسيمه )بسسه‬
‫‪ IEC 60038‬مراجعه شود( با نقطه ستاره زمين شده و علمسست گسسذاري شسسده‌ي‬
‫متناسب با آن‪ ،‬به نقطه نوترال منبع تغسسذيه يسسا بسسه نسسوترال مصسسنوعي كسسه شسسديدا‬
‫ميدهد‪.‬‬
‫‌‬ ‫القايي است وجريان خطاي احتمالي دست كم ‪ 1500‬آمپر را عبور‬
‫‪ -2‬در اسمبلي هايي كه هم براي استفاده در سيستم هاي سه فسساز سسسه سسسيمه و‬
‫هم سه فاز چهارسيمه مناسب هستند و متناسب با آن علمت گذاري شسده انسد ‪،‬‬
‫به رسسساناي فسسازي كسسه كمسستر از همسسه احتمسسال دارد‪ ،‬بسسه زميسسن ‪ ،‬قسسوس الكسستريكي‬
‫بياندازند‪.‬‬
‫‪97‬‬
‫به استثناي اسمبلي هايي مندرج در ‪، 4-3-4-8‬اتصال ذكسسر شسسده در ‪ -1‬و ‪ -2‬بايسسد‬
‫داراي يك عنصر ذوب شونده متشكل از يك سيم مسي با قطر ‪ 0 / 8‬ميليمتر و‬
‫حداقل طول ‪ 50‬ميليمسستر‪ ،‬يسسا سسسيم ذوب شسسونده‌ي معسسادل آن بسسراي رديسسابي يسسك‬
‫جريان خطا باشد‪.‬‬
‫جريان خطاي احتمالي در مدار عنصر ذوب شونده بايسسد ‪ 1500 ± % 10‬آمپسسر‬
‫باشد‪ ،‬مگر در موارد ذكر شده در يادآوري ‪ 2‬و ‪ 3‬در صورت لزوم‪ ،‬يسسك مقسساومت‬
‫محدود كننده‌ي جريان با همان ارزش بايد استفاده شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ : 1‬يك سيم مسي با قطر ‪ 0 /8‬ميليمتر در ‪ 1500‬آمپر‪ ،‬در حدود نصف‬
‫دوره‪ ،‬و در فركانس بين ‪ 45‬هرتز و ‪ 67‬هرتز ) يا ‪ 01/0‬ثانيه در ولتاژ مسببتقيم(‬
‫ذوب مي‌شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ : 2‬در تجهيزات كوچك‪ ،‬بر اساس الزامات استاندارد محصول مربببوطه‪،‬‬
‫كه داراي سيم مسي با قطر كمتر مي‌باشد)به يادآوري ‪ 4‬مراجعه شود( متناظر‬
‫با همان زمان ذوب ذكر شده در يادآوري ‪ ،1‬جريان خطاي احتمالي ممكن اسببت‬
‫كمتر از ‪ 1500‬آمپر باشد‪.‬‬
‫يببادآوري ‪ : 3‬پيببرو مببوافقت سببازنده اسببمبلي ‪‌،‬درمببورد منبببع داراي نببوترال‬

‫مصنوعي‪ ،‬شايد يك جريان خطاي پايين تر قابل پذيرش باشد‪ ،‬همراه با يك سيم‬
‫مسي با قطر كمتر )به يادآوري ‪ 4‬مراجعه شود( متناظر با همان زمان ذوب ذكر‬
‫شده در يادآوري ‪.1‬‬
‫يادآوري ‪ : 4‬رابطه ميان جريان خطاي احتمالي در مببدار عنصببر ذوب شببونده و‬
‫قطر سيم مسي بايد مطابق جدول ‪ 14‬باشد‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-3‬آزمايش مدارهاي اصلي‬
‫‪ 10-11-5-3-1‬كليات‬
‫مدارها بايسسد بسسا وارد آمسسدن بسسالترين فشسسار حرارتسسي ودينسساميكي ممكسسن ناشسسي از‬
‫جريان هاي اتصال كوتاه و تا حد مقادير نامي‪ ،‬يك يا بيش از يكي از شسرايط زيسر‬
‫مطابق اعلم سازنده اوليه‪ ،‬آزمايش شوند‪.‬‬
‫مستقل از ‪ .SCPD‬اسمبلي بايسسد بسا جريسسان نسامي اوج قابسسل تحمسسل وجريسان نسامي‬
‫تحمل اتصال كوتاه در مدت مشخص شده آزمايش شود)بسسه ‪ 3-5‬و ‪ -2-3-9‬السسف‬
‫بسته به يك ‪ SCPD‬ورودي گنجانده شده درون اسمبلي‪ ،‬اسمبلي بايد با يك جريان‬
‫احتمالي ورودي اتصال كوتاه در مدت زماني كه محدود به ‪ SCPD‬ورودي مي‌باشد‬
‫آزمايش شود‪.‬‬
‫بسته به يك ‪ SCPD‬نزديك منبع جريان اسسسمبلي بايسسد در زمينسسه عبسسور دادن مقسسادير‬
‫مجاز بوسيله يك ‪ SCPD‬نزديك منبع جريان مطابق تعريف سسازنده اوليسسه آزمسايش‬
‫شود‪.‬‬
‫هرگاه يك مدار ورودي و يسا خروجسي شسامل يسك ‪ SCPD‬باشسد كسه اوج و يسا دوره‬
‫ميدهد‪ ،‬در ايسسن صسسورت مسسدار بايسسد در زمينسسه راه دادن بسسه‬
‫‌‬ ‫جريان خطا را كاهش‬
‫‪ SCPD‬جهت راه اندازي و قطع جريان خطا آزمايش شود) به ‪ 6-3-5‬جريان نسسامي‬
‫شرطي اتصال كوتاه )‪ (ICC‬مراجعه شود(‪ .‬در صورتي كه ‪ SCPD‬شامل يسسك قطسسع‬
‫كننده اتصال كوتاه تنظيم شدني است‪ ،‬بايد در بالترين مقدار مجسساز قسسرار گيسسرد‪.‬‬
‫) به ‪ ، 2-3-9‬بند دوم مراجعه شود(‬
‫‪98‬‬
‫يكي از هر يك از انواع مدار بايد در معرض آزمايش اتصال كوتاه بسسه نحسسو منسسدرج‬
‫در بندهاي ‪ 2-3-5-11-10‬تا ‪ 5-3-5-11-10‬قرار گيرد‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-3-2‬مدارهاي خروجي‬
‫يك اتصال پيچ شده جهت اتصال كوتاه بايسسد بسسراي پايسسانه هسساي خروجسسي مسسدارهاي‬
‫خروجسسي فراهسسم شسسود‪ .‬هسسر گسساه دسسستگاه حفسساظت در مسسدار خروجسسي عبسسارت از‬
‫ميتواند شامل يك مقامت شنت مطابق بنسسد ‪-8‬‬ ‫‌‬ ‫مدارشكن است‪ ،‬مدار آزمايشي‬
‫‪ 2-1-4-3‬ب – در ‪ IEC 1-60947‬به مسسوازات راكتسسور اسسستفاده شسسده در جريسسان‬
‫اتصال كوتاه باشد‪.‬‬
‫در مدارشكن هاي داراي جريان نامي ‪ 630‬آمپر و حدود آن ‪ ،‬يك رساناي ‪0 /75‬‬
‫متري داراي مساحت برش عرضي متناظر با جريان نسسامي )بسسه جسسداول ‪ 11‬و ‪12‬‬
‫مراجعه شود ( بايد در مدار آزمايشي گنجانده شود‪ .‬به اختيار سازنده اوليه‪ ،‬يسسك‬
‫اتصال كوتاه‌تر از ‪ 0 /75‬متر را مي‌توان استفاده كرد‪.‬‬
‫تجهيز قطع و وصل‪ ،‬بايد در بسسسته بسسوده و بسسه نحسسوي كسسه در زمسسان كسسار اسسستفاده‬
‫ميشود در بسته بماند‪ .‬در اين صورت‪ ،‬ولتاژ آزمايشي بايد يك بار اعمال شود و‬ ‫‌‬
‫الف – در مدت زماني كه آنقدر طولني هست كه دستگاه محافظ اتصسسال كوتسساه‬
‫در مدار خروجي قادر به كاركردن و زدودن خطا باشند و در هر صسسورت كمسستر از‬
‫‪ 10‬دوره نباشد )دوره ولتاژ آزمايشي(‪ ،‬يا‬
‫ب – در مواردي كه مدار خروجي شامل يك ‪ SCPD‬نيسسست‪ ،‬در يسسك مسسدت زمسسان و‬
‫بزرگي به نحوي كه توسسسط سسسازنده اوليسسه بسسراي شسسين‌ها مشسسخص شسسده اسسست‪.‬‬
‫آزمايش مدارهاي خروجي همچنين ممكن است منجر به راه انسسدازي مسسدار ‪SCPD‬‬
‫ورودي شود‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-3-3‬مدار ورودي شين هاي اصلي‬
‫اسمبلي هاي داراي شين ‌هاي اصلي بايد آزموده شسسوند تسسا قسسدرت تحمسسل اتصسسال‬
‫كوتاه شين هاي اصسلي و مسدار ورودي شسسامل حسسداقل يكسسي از نقساط اتصسال كسه‬
‫شينهاي اصلي قرار اسسست در آن توسسسعه يابنسسد‪‌،‬اثبسسات شسسود‪ .‬اتصسسال كوتسساه بايسسد‬
‫‌‬
‫طوري جاسازي شود كه طول شين اصلي گنجانده شده در آزمايش برابر ‪0 / 4‬‬
‫‪ 2 ±‬متر باشد‪ .‬جهت صحت سنجي جريان نامي كوتاه مدت قابل تحمل ) بسسه ‪-5‬‬
‫‪ 5-3‬مراجعه شود( و جريان نامي اوج قابل تحمل )به ‪ 4-3-5‬مراجعه شسسود( ايسسن‬
‫فاصله را مي توان افزايش داد و آزمايش را ميتوان با هر ولتسساژي كسسه راحسست تسسر‬
‫است انجام داد مشروط براينكه جريان آزمايشي همسان جريسسان نسسامي باشسسد )بسسه‬
‫‪ 4-5-11-10‬ب مراجعه شود ( ‪ .‬هرگاه طسسرح اسسسمبلي طسسوري اسسست كسسه طسسول‬
‫شين هاي آزمايش كمتر از ‪ 1 / 6‬متر است و اسمبلي قرار نيست توسعه يابسسد‪،‬‬
‫طول كامل شين شود‪ .‬اگر مجموعه اي از شين هسساي اصسسلي مشسستمل بسسر بخسسش‬
‫هاي مختلف )با توجه به برش عرضي‪ ،‬فاصله ميان شين‌هاي مجاور‪ ،‬نوع و تعسسداد‬
‫پايه ها بر متر( باشد‪ ،‬هر بخش بايد به صورت مجزا يا همزمان آزمايش شسسود‪‌،‬بسسه‬
‫اين شرط كه شرايط فوق برآورده شود‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-3-4‬اتصالت سمت تغذيه‌ي واحدهاي خروجي‬
‫هرگاه يك اسمبلي شامل رساناهايي بيسسن يسسك شسسين و سسسمت تغسسذيه‌ي واحسسدهاي‬
‫كاركردي خروجي باشد كه الزامات ‪ 4-6-8‬را رعايت نمي‌كننسسد‪ ،‬يسسك مسسدار از هسسر‬
‫نوع بايد در معرض آزمايش افزوده قرار گيرد‪.‬‬
‫‪99‬‬
‫يك اتصال كوتاه از طريق اتصالت پيچ شده روي رساناهاي وصل كننسسده شسسين‌ها‬
‫به يك واحد خروجي تكي حاصل مي‌شود كه تا حد ممكن نزديسسك بسه پايسسانه هسا در‬
‫سمت شين واحد خروجي مي باشد‪ .‬مقدار جريان اتصال كوتاه بايد همانند مقدار‬
‫اتصال كوتاه شين‌هاي اصلي باشد‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-3-5‬سيم نوترال‬
‫اگر يك سيم نوترال درون يك مدار وجود دارد بايد درمعسسرض يسسك آزمسسايش قسسرار‬
‫گيرد تا قدرت تحمل اتصال كوتاه آن در ارتباط با نزديكترين سيم فاز مدار تحسست‬
‫آزمايش اعم از هرگونه نقطه اتصال اثبات شود‪ .‬اتصسسالت اتصسسال كوتسساه فسساز بسسه‬
‫نول بايد به نحو مشخص شده در ‪ 2-3-5-11-10‬اعمال شود‪.‬‬
‫مقدار جريان آزمايشي در نول بايسسد دسسست كسسم ‪ 60‬درصسسد جريسسان فسساز در طسسول‬
‫آزمايش سه فاز باشد‪ ،‬مگر اينكه چيز ديگري ميان سازنده اوليه و كسساربر توافسسق‬
‫شود‪.‬‬
‫در صورتي كه قرار باشد ايسسن آزمسسايش بسسا جريسساني برابسسر ‪ 60‬درصسسد جريسسان فسساز‬
‫انجام پذيرد و سيم نول شرايط زير را داشته باشد‪ ،‬انجام اين آزمسسايش ضسسروري‬
‫نخواهد بود‪.‬‬
‫‪ -‬داراي شكل و برش عرضي همانند سيم هاي فاز باشد‪.‬‬
‫‪ -‬با شيوه اي مشابه سيم هاي فاز نگه داشته شود و مراكسسز پسسايه در طسسول سسسيم‬
‫بزرگتر از مراكز فازها نباشد‪.‬‬
‫‪ -‬در فاصسسله اي از نزديسسك تريسسن فسساز)هسسا(‪ ،‬كسسه كمسستر از فاصسسله‌ي ميسسان فازهسسا‬
‫نباشد‪،‬فاصله بندي شود‪.‬‬
‫‪ -‬در فاصله‌ي از قسمت فلزي زمين شسسده‪ ،‬كسسه كمسستر از سسسيم هسساي فسساز نباشسسد‪‌،‬‬
‫فاصله گذاري شود‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-4‬ارزش و دوره زماني جريان اتصال كوتاه‬
‫مقادير نامي تحمل اتصال كوتاه‪ ،‬فشارهاي حرارتي و ديناميكي بايد با يك جريسسان‬
‫احتمالي در سمت منبع تغذيه دستگاه محافظ مشخص شسسده )در صسسورت وجسسود(‬
‫كه برابر جريان نامي تحمل اتصال كوتاه‪ ،‬جريان نامي اوج تحمل يا جريسان نسامي‬
‫شرطي اتصال كوتاه كه توسط سازنده اوليه تعيين شده صحت سنجي شوند‪.‬‬
‫جهت صحت سنجي همه توان هاي نامي تحمل اتصال كوتاه )نگاه كنيد به بندهاي‬
‫‪ 4-3-5‬تا ‪ 5-3-5‬تا پايان(‪ ،‬جريان اتصال كوتاه احتمالي در يك ولتاژ آزمايشي كسسه‬
‫‪ 05/1‬برابر ارزش نامي ولتسساژ عمليسساتي اسسست ‪‌،‬بايسسد از طريسسق يسسك نوسسسان نگسسار‬
‫اندازه گيري و تعيين شود كه رساناهاي تغسسذيه اسسسمبلي را‪ ،‬كسسه بسسا اتصسسالي واجسسد‬
‫امپدانس ناچيز‪ ،‬مستقر در نزديكترين نقطه ممكن نسبت بسسه منبسسع تغسسذيه ورودي‬
‫اسمبلي دچار اتصال كوتاه شده اند‪ ،‬تحمل كند‪ .‬اين نوسان نگار بايد نشسسان دهسسد‬
‫كه يك جريان ثابت جاري است طوري كسه قابسل انسدازه گيسري در زمساني معسادل‬
‫عمليات دستگاه محافظ ملحق به اسمبلي يا دوره زماني مشسسخص شسسده‪ ،‬اسسست‬
‫) به ‪ 9-3-2‬الف مراجعه شود(‪.‬‬
‫مقسسدار جريسسان در طسسول انسسدازه گيسسري عبسسارت اسسست از ميسسانگين مقسسادير ‪.r.m.s‬‬
‫مولفهي متناوب در همه فازها‪ .‬هنگام انجام آزمسسايش بسسا حسسداكثر ولتسساژ عمليسساتي‪،‬‬
‫‌‬
‫جريان اندازه‌گيري در هر يك از فازها بايد برابر جريان نامي اتصال كوتسساه در يسسك‬
‫‪100‬‬
‫‪+5‬‬
‫بوده و فاكتور توان بايد در يك محسسدوده‌ي خطسساي‬ ‫‪‬‬ ‫محدوده‌ي خطاي مجاز ‪%‬‬
‫‪. ‬‬
‫مجاز ‪ − .  5‬باشد‪.‬‬
‫همه آزمايش ها بايد در فركانس نامي اسمبلي با خطاي مجاز ‪ ± 25‬درصد و با‬
‫فاكتور توان متناسب با جريان اتصال كوتاه مطابق جدول ‪ 7‬انجام پذيرد‪.‬‬
‫الف – در يك آزمايش با جريسسان اتصسسال كوتسساه شسسرطي ‪ ، I CC‬چسسه دسسستگاه هسساي‬
‫محافظ در مدار ورودي اسمبلي باشند و چه نباشند‪ ،‬ولتاژ آزمايشي بايد در مدت‬
‫زماني كافي جهت قادر ساختن دستگاه هاي حفاظت اتصال كوتاه بسسه رفسسع خطسسا‬
‫اعمال شود ‌و در هر صورت نبايد كمتر از ‪ 10‬دوره باشسسد‪ .‬ايسسن آزمسسايش بايسسد در‬
‫ولتاژي ‪ 1 / 05‬برابر ولتاژ نامي عملياتي با جريان هاي احتمالي اتصال كوتاه در‬
‫سمت تغذيه اي دستگاه محافظ مشخص شده كسه مسساوي مقسسدار جريسان نسامي‬
‫ميباشد‪ ،‬صورت گيرد‪.‬‬ ‫‌‬ ‫شرطي اتصال كوتاه‬
‫يادآوري ‪ :‬در آفريقاي جنوبي )‪ ، (ZA‬بر اساس قانون ملي برق ‪، SANS 1-10142‬‬
‫بند فرعي ‪ ، 6-8‬لزم است هر گاه ولتاژ نامي عملياتي برابر ‪ 500‬ولببت و كمبتر‬
‫است‪ ،‬ولتاژ منبع تغذيه ‪ 1 / 1‬برابر ولتاژ اسمي باشد‪.‬‬
‫ب – در يك آزمايش با جريان نامي كوتاه مدت قابسسل تحمسسل و جريسسان نسسامي اوج‬
‫قابل تحمل‪ ،‬فشارهاي حرارتي و ديناميكي بايد بوسيله يك جريان احتمسسالي برابسسر‬
‫مقدار جريان نامي كوتاه مدت قابل تحمل و جريان نامي اوج قابسسل تحمسسل اعلم‬
‫شسسده توسسسط سسسازنده اوليسسه‪ ،‬صسسحت سسسنجي شسسوند‪ .‬ايسسن جريسسان بايسسد در مسسدت‬
‫مشخصي اعمال شود كه طي آن مقدار ‪ r.m.s‬مولفه متناوب آن بايد ثابت بماند‪.‬‬
‫در صورت مشكل بودن انجام آزمايش هسساي تحمسسل اوج و تحمسسل كوتسساه مسسدت بسسا‬
‫حداكثر ولتاژ علمياتي در ايستگاه آزمايش‪ ،‬ايسن آزمسايش هسا را مي‌تسوان مطسابق‬
‫‪ 4-3-5-11-10 ،3-3-5-11-10‬و ‪ 5-3-5-11-10‬با هر ولتاژي كه مناسب است‪،‬‬
‫و البته با مسسوافقت سسسازنده اوليسسه‪ ،‬انجسسام داد و در ايسسن صسسورت‪ ،‬جريسسان حقيقسسي‬
‫آزمايش برابر جريان نامي كوتاه مدت يا جريان اوج قابسسل تحمسسل مي‌باشسسد‪ .‬ايسسن‬
‫مساله بايد در گزارش آزمايش درج شود‪ .‬بسسا ايسسن حسسال‪ ،‬اگسسر جسسدايي كنتسساكت بسسه‬
‫صورت آني در تجهيز حفاظتي در صورت وجود‪ ،‬در طول آزمايش‪ ،‬رخ دهسسد‪ ،‬ايسسن‬
‫آزمايش بايد با حداكثر ولتاژ عملياتي تكرار شود‪.‬‬
‫در صورت لزوم‪ ،‬به خاطر محدوديت هاي آزمايش‪ ،‬يسسك دوره آزمايشسسي متفسساوت‬
‫نيز مجاز است؛ در اين حالت‪ ،‬جريان آزمايشي بايد مطابق فرمسسول ثسسابت = ‪I 2t‬‬
‫اصلح شود‪ ،‬مشروط بر اينكسسه ولتسساژ اوج از ولتسساژ نسسامي قابسسل تحمسسل اوج بسسدون‬
‫رضايت سازنده اوليه فراتر نرود و اينكه مقدار ‪ r.m.s‬جريان كوتساه مسدت كمستر از‬
‫مقدار نامي حداقل يكي از فازها دست كم در فاصله ‪ 0 / 1‬ثانيه بعسسد از شسروع‬
‫جريان نباشد‪.‬‬
‫احتمال ً آزمايش جريان قابل تحمل اوج و جريان كوتاه مدت از هم مجزا هسسستند‪.‬‬
‫در اين صورت‪ ،‬زماني كه طي آن اتصال كوتاه جهت آزمايش جريان قابل تحمسسل‬
‫ميشسسود بايسسد طسسوري باشسسد كسسه ارزش ‪ I 2t‬بزرگسستر از ارزش معسسادل‬ ‫‌‬ ‫اوج اعمسسال‬
‫آزمايش جريان كوتاه مدت نباشد‪ ،‬اما اين مقدار نبايد كمتر از سه دوره باشد‪.‬‬
‫هر گاه جريان آزمايشي لزم در هر يك از فازها قابل حصول نبسسود‪ ،‬خطسساي مجسساز‬
‫مثبت را مي‌توان با موافقت سازنده اوليه فراتر برد‪.‬‬
‫‪101‬‬
‫‪ 10-11-5-5‬نتايجي كه قرار است حاصل شود‬
‫بعد از آزمايش‪ ،‬تغيير شكل شين ها و رساناها پذيرفتني است مشروط بسسر اينكسسه‬
‫فواصسسل ايمنسسي و خزشسسي توضسسيح داده شسسده در ‪ 3-8‬كماكسان بسسرآورده شسسود‪ .‬در‬
‫صورت هر گونه ترديد ‪‌،‬فواصل ايمني و خزشي بايد اندازه گيري شوند )به ‪4-10‬‬
‫مراجعه شود(‪.‬‬
‫مختصسسات عسسايق بايسسد طسسوري بمانسسد كسسه ويژگسسي هسساي دي الكتريسسك و مكسسانيكي‬
‫تجهيزات‪ ،‬الزامات استاندارد اسمبلي مربوطه را برآورده كند‪ .‬يك عايق شسسين يسسا‬
‫پايه يا نگهدارنده كابل نبايد به دو يا چند تكه جداجسسدا تبسسديل شسسود‪ .‬همچنيسسن نبايسسد‬
‫هيچگونه تركي روي بخش هاي مقابل پايه ظاهر شود ونيز هيچگونه تركي اعم از‬
‫ترك سطحي در سراسر طول يا عسسرض پسسايه باشسسد‪ .‬در صسسورت هسسر گسسونه ترديسسد‬
‫مبني بر اينكسسه ويژگسسي هسساي عسسايق اسسسمبلي برقسسرار نمانسسده‪ ،‬يسسك آزمسسايش ديگسسر‬
‫فركانس برق با ‪ U e‬دو برابر با حداقل ‪ 1000‬ولسست بايسسد مطسابق ‪ 2-9-10‬انجسسام‬
‫شود‪.‬‬
‫نبايد هيچگونه هرزشدگي در اجزاي استفاده شده در اتصال رساناها وجود داشته‬
‫باشد و رساناها نبايد از پايانه هاي خروجي جدا شوند‪.‬‬
‫اعوجاج شين ها يا سازه اسمبلي كه به استفاده عادي آنها صسسدمه بزنسسد در حكسسم‬
‫ميباشد‪.‬‬
‫‌‬ ‫خرابي‬
‫هر گونه اعوجاج شين ها يا سازه اسمبلي كه مانع ورود عادي يا برداشتن اجزاي‬
‫ميباشد‪.‬‬
‫‌‬ ‫برداشتني شود در حكم خرابي‬
‫تغيير شكل محفظه يا بخش هاي داخلي‪ ،‬موانع و حايل ها در اثر اتصال كوتسساه تسسا‬
‫حدي مجاز است كه درجه حفاظت صسسدمه نبينسسد و فواصسسل ايمنسسي و خزشسسي بسسه‬
‫اندازهاي كاهش نيابد كه كمتر از مقادير مشخص شده در ‪ 3-8‬باشد‪.‬‬ ‫‌‬
‫به علوه‪ ،‬پس از آزمايش هسساي ‪ 3-5-11-10‬همسسراه بسسا دسسستگاه حفسساظت اتصسسال‬
‫كوتاه ‪ ،‬تجهيزات آزموده شده بايد قادر به تحمل آزمايش دي الكتريك ‪ 2-9-10‬با‬
‫تعداد ولتاژ شرايط »پس از آزمايش« كه در استاندارد مربوطه دستگاه حفسساظت‬
‫اتصال كوتاه جهت آزمايش متناسب اتصال كوتاه تجويز شده است‪ ،‬به شرح زير‬
‫باشند‪:‬‬
‫الف – ميان همه اجزاي جريان دار و اجزاي رساناي بدون عايق اسمبلي‪،‬‬
‫ب – ميان هر يك از قطب ها و ديگر قطب هاي متصل به اجسسزاي رسسساناي بسسدون‬
‫عايق اسمبلي‬
‫اگر آزمايش هاي الف و ب فوق انجام گرفت‪ ،‬بايد در حالتي اجرا شوند كه همه‬
‫فيوزها جايگزين شده و همه دستگاه هاي قطع و وصل بسته باشند‪.‬‬
‫عنصسسر ذوب شسسونده ) بسسه ‪ 3-5-11-10‬مراجعسسه شسسود(‪ ،‬در صسسورت وجسسود‪ ،‬نبايسسد‬
‫جريان خطا نشان دهد‪.‬‬
‫در صورت هر گونه ترديد‪ ،‬بايد چك كرد كه آيا دسسستگاه الحسساق شسسده بسسه اسسسمبلي‬
‫مطابق تجويز مشخصات مربوطه مي باشند يا خير‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-6‬آزمايش مدار حفاظت‬
‫‪ 10-11-5-6-1‬كليات‬
‫اين آزمايش براي مدارها مطابق ‪ 2-11-10‬كاربردي ندارد‪.‬‬
‫يك منبع تغذيه تك فاز آزمايشسي بايسد بسه پايسانه ورودي يسك فساز و پايسانه رسساناي‬
‫محافظ ورودي وصل شود‪ .‬هرگاه يك رساناي محافظ مجزا براي اسمبلي فراهم‬
‫‪102‬‬
‫شد‪ ،‬نزديكترين رساناي فاز بايد استفاده شود‪ .‬در هسسر يسسك از واحسسدهاي خروجسسي‬
‫نمونه‪ ،‬بايد يك آزمايش جداگانه با يك اتصال پيچ شده اتصسسال كوتسساه ميسسان پايسسانه‬
‫خروجي متناظر واحد و پايانه رساناي محافظ خروجي مربوطه صورت گيرد‪.‬‬
‫هسسر يسسك از مسسدارهاي خروجسسي در حسسال آزمسسايش بايسسد مجهسسز بسسه تجهيسسز محسسافظ‬
‫مناسبش بشود‪ .‬هر گاه تجهيزات محافظ جايگزين قابل الحاق بسسه مسسدار خروجسسي‬
‫ميدهسد بايسسد بسه‬
‫‌‬ ‫بود‪ ،‬تجهيز محافظي كه حداكثر مقادير جريسان اوج ‪ I 2t‬را عبسسور‬
‫كار رود‪.‬‬
‫جهت اين آزمايش ‪ ،‬فريم اسمبلي بايد از زمين عايق بندي شود‪.‬ولتسساژ آزمايشسسي‬
‫بايد ‪ 1 /05‬برابر مقدار تك فاز ولتاژ نامي عملياتي باشد‪ .‬مقدار جريان آزمايشي‬
‫در رساناي محافظ بايد حداقل ‪ 60‬درصد جريان فاز در طسسول آزمسسايش سسسه فسساز‬
‫اسمبلي باشد‪ ،‬مگر اينكه چيز ديگري ميان سازنده اوليه و كاربر توافق شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬در آفريقاي جنوبي )‪ ، (ZA‬بر اساس قانون ملي برق ‪، SANS 1-10142‬بند‬
‫فرعي ‪ ، 6-8‬لزم اسبت هرگباه ولتباژ نبامي عمليباتي براببر ‪ 500‬ولبت و كمبتر‬
‫است‪،‬ولتاژ منبع تغذيه ‪ 1/1‬برابر ولتاژ اسمي باشد‪.‬‬
‫‌‬
‫همه شرايط ديگر اين آزمايش بايد مشابه بندهاي ‪ 2-5-11-10‬تا پايان ‪-11-10‬‬
‫‪ 4-5‬باشند‪.‬‬
‫‪ 10-11-5-6-2‬نتايجي كه قرار است حاصل شود‪.‬‬
‫پيوستگي و قدرت تحمل اتصال كوتاه مدار محافظ‪ ،‬چه شامل رساناي مجزا‬
‫باشد چه فريم‪ ،‬نبايد به نحو قابل ملحظه اي صدمه ببيند‪.‬‬
‫علوه بر بازرسي بصري‪) ،‬چشمي( اين كار را مي توان با اندازه گيري بوسيله‬
‫يك جريان تقريبا برابر جريان نامي واحد خروجي مربوطه انجام داد‪.‬‬
‫يادآوري ‪ : 1‬هرگاه فريم به عنوان رساناي محببافظ بببه كببار رفببت‪ ،‬جرقببه هببا و‬
‫گرمايش محيطي در نقاط اتصال مجاز خواهند بود‪ ،‬به شرطي كه ببه پيوسبتگي‬
‫الكتريكي صدمه نزنند و اينكه اجزاي قابل اشتعال آتش نگيرند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ : 2‬مقايسه مقاومت هايي كه قبل و بعد از آزمايش اندازه گيري شببده‬
‫انببد‪ ،‬ميببان پايببانه رسبباناي ورودي محببافظ و پايببانه رسبباناي خروجببي محببافظ‬
‫مربوطه‪ ،‬پيوستگي اين شرايط را نمايان مي كند‪.‬‬
‫‪ 10-12‬سازگاري الكترومغناطيسي )‪(EMC‬‬
‫جهت اطلع از آزمايش هاي ‪ EMC‬نگاه كنيد به د ‪. 12-10‬‬
‫‪ 10-13‬عمليات مكانيكي‬
‫اين آزمايش صحت سنجي نبايد روي دستگاهي در اسمبلي كه قبل مطابق‬
‫استاندارد محصول مربوطه شان نوع سنجي شده اند‪ ،‬انجام شود ‪ ،‬مگر اينكه‬
‫عملكرد مكانيكي آنها با سوار شدنشان صدمه ديده باشد‪.‬‬
‫در اجزايي كه به صحت سنجي از طريق آزمايش نياز دارند‪ ،‬بايد بعد از نصب در‬
‫اسمبلي‪ ،‬عملكرد مكانيكي به طور كامل صحت سنجي شود‪ .‬تعداد دوره هاي‬
‫عمليات بايد ‪ 200‬باشد‪.‬‬
‫در عين حال‪ ،‬عمليات قفل هاي مكانيكي داخلي مرتبط با اين حركات بايد كنترل‬
‫شود‪ .‬اين آزمايش در صورتي كه گذرانده شده كه شرايط راه اندازي دستگاه‪،‬‬
‫قفل داخلي درجه مشخص شده حفاظت وغيره صدمه نديده باشد و اينكه تلش‬
‫لزم براي راه اندازي عمل همانند شرايط پيش از آزمايش باشد‪.‬‬
‫‪103‬‬
‫‪ -11‬صحت سنجي روتين )معمولي(‬
‫‪ 11-1‬كليات‬
‫هدف از صحت سنجي عبارت است از رديابي خطاها درمواد و ساخت و نيز‬
‫اطمينان از كاركرد درست اسمبلي ساخته شده ‪ .‬اين آزمايش روي هر اسمبلي‬
‫صورت مي‌گيرد‪.‬سازنده اسمبلي بايد تعيين كند كه آيا صحت سنجي روتين در‬
‫طول و يا بعد از ساخت انجام شود‪ .‬هر جا مناسب بود‪ ،‬بايد صحت سنجي‬
‫روتين‪ ،‬در دسترس بودن صحت سنجي طراحي را تاييد كند‪.‬‬
‫صحت سنجي روتين لزم نيست روي تجهيزات بخش هاي كنترل شونده‌ي ملحق‬
‫به اسمبلي صورت گيرد به اين شرط كه مطابق ‪ 3-5-8‬انتخاب شده ومطابق‬
‫دستور‌العمل هاي سازنده دستگاه‪ ،‬نصب شده باشند‪.‬‬
‫صحت سنجي بايد شامل مقوله هاي زير باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬ساختمان )به ‪ 2-11‬تا ‪ 8-11‬مراجعه شود(‬
‫الف – درجه حفاظت محفظه ها‬
‫ب – فواصل ايمني وخزشي‬
‫پ – حفاظت در برابر شوك الكتريكي ويكپارچگي مدارهاي محافظ‬
‫ت – الحاق بخش هاي توكار )داخلي(‬
‫ث – اتصالت و مدارهاي الكتريكي داخلي‬
‫ج – پايانه هاي رساناهاي خارجي‬
‫چ – عمليات مكانيكي‬
‫‪ -2‬عملكرد )به ‪ 9-11‬تا ‪ 10-11‬مراجعه شود(‬
‫ويژگيهاي دي الكتريك‬
‫‌‬ ‫الف –‬
‫ب – سيم‌كشي ‪‌،‬عملكرد عملياتي و كاركرد‬
‫‪ 11-2‬درجه محافظت محفظه ها‬
‫بازرسي چشمي براي تاييد اينكه اقدامات تعيين شده جهت حصسسول درجسسه معيسسن‬
‫حفاظت برقرار مانده اند‪ ،‬لزم است‪.‬‬
‫‪ 11-3‬فواصل ايمني وخزشي‬
‫هر جا فواصل ايمني ‪:‬‬
‫‪ -‬كمتر از مقادير ارايه شده در جدول ‪ 1‬هستند‪ ،‬يك آزمايش تحمل ولتاژ ضربه‬
‫مطابق ‪ 3-9-10‬بايد انجام شود؛‬
‫‪ -‬مساوي يا بزرگتر از مقادير ارايه شده در جدول ‪ ) 1‬اما كمتر از ‪ 1 / 5‬برابر(‬
‫هستند‪‌،‬صحت سنجي بايد با اندازه گيري فيزيكي يا با آزمايش تحمل ولتاژ ضربه‬
‫مطابق ‪ 3-9-10‬صورت گيرد؛‬
‫‪ -‬مساوي يا بزرگتر از ‪ 1 ، 5‬مقادير ارايه شده در جدول ‪) 1‬به ‪5-3-9-10‬‬
‫مراجعه شود(‪ ،‬صحت سنجي بايد با بازرسي چشمي يا با آزمايش تحمل ولتاژ‬
‫ضربه مطابق ‪ 3-9-10‬صورت گيرد‪.‬‬
‫اقدامات تعيين شده با توجه به فواصل خزشي )به ‪ 3-3-8‬مراجعه شود( منوط‬
‫به بازرسي چشمي است‪.‬‬
‫‪ 11-4‬حفاظت در برابر شوك الكتريكي ويكپارچگي مدارهاي محافظ‬
‫اقدامات حفاظتي تعيين شده با توجه به حفاظت پايه وحفاظت خطا )به ‪2-4-8‬‬
‫و ‪ 3-4-8‬مراجعه شود( منوط به بازرسي چشمي مي باشد‪.‬‬
‫‪104‬‬
‫مدارهاي محافظ بايد با بازرسي چشمي كنترل شود تا مشخص شود اقدامات‬
‫تعيين شده در ‪ 3-4-8‬صحت سنجي شده اند‪.‬‬
‫اتصالت پيچ شده يا چفت شده بايد از نظر سفتي لزم به صورت تصادفي‬
‫كنترل شوند‪.‬‬
‫‪ 11-5‬الحاق بخش هاي از پيش نصب شده‬
‫نصب و شناسايي بخش هاي از پيش نصب شده بايد مطابق دستور العمل هاي‬
‫سازنده اسمبلي باشد‪.‬‬
‫‪ 11-6‬اتصالت و مدارهاي الكتريكي داخلي‬
‫اتصالت‪‌ ،‬بخصوص اتصالت پيچ شده يا چفت شده ‪ ،‬بايد از نظر استحكام مورد‬
‫نياز به صورت تصادفي كنترل شوند‪.‬‬
‫رساناها بايد مطابق دستور العمل هاي سازنده اسمبلي كنترل شوند‪.‬‬
‫تعداد‪ ،‬نوع و شناسايي پايانه ها بايد مطابق دستور العمل هاي سازنده اسمبلي‬
‫كنترل شود‪.‬‬
‫‪ 11-8‬عمليات مكانيكي‬
‫كارايي عناصر فعال كننده‌ي مكانيكي‪ ،‬قفل هاي داخلي و قفل‌ها اعم از موارد‬
‫مرتبط با اجزاي برداشتني بايد كنترل شود‪.‬‬
‫‪ 11-9‬ويژگي هاي دي الكتريك‬
‫يك آزمايش تحمل فركانس برق بايد روي همه مدارها مطابق ‪ 2-9-10‬و البته به‬
‫مدت ‪ 1‬ثانيه انجام گيرد‪.‬‬
‫ضرورتي نيست براي انجام اين آزمايش روي مدارهاي كمكي ‪:‬‬
‫‪ -‬كه بوسيله تجهيز محافظ اتصال كوتاه با توان نامي ‪ 16‬آمپر و كمتر محافظت‬
‫ميشوند‪.‬‬
‫‌‬
‫‪ -‬اگر آزمايش كاركرد الكتريكي قبل با ولتاژ نامي عملياتي كه مدارهاي كمكي‬
‫جهت آن طراحي شده اند انجام گرفته باشد‪.‬‬
‫به عنوان جايگزين اسمبلي هاي محافظت ورودي داراي توان حدود ‪ 250‬آمپر‪،‬‬
‫ميتوان با اندازه گيري بوسيله دستگاه اندازه‬
‫‌‬ ‫صحت سنجي مقاومت عايق را‬
‫گيري عايق‪ ،‬در ولتاژ حداقل ‪ 500‬ولت مستقيم صورت داد‪.‬‬
‫در اين مورد‪ ،‬اين آزمايش در صورتي رضايت بخش است كه مقاومت عايق‬
‫ميان مدارها و اجزاي رساناي بدون عايق حداقل ‪ 1000‬اهم ‪ /‬ولت بر مدار‬
‫نسبت داده شده به ولتاژ منبع تغذيه به زمين اين مدارها باشد‪.‬‬
‫‪ 11-10‬سيم كشي‪ ،‬عملكرد عملياتي و كاركرد‬
‫بايد صحت سنجي شود كه آيا اطلعات وعلمت گذاري هاي مشخص شده در بند‬
‫‪ 6‬كامل هستند يا خير‪.‬‬
‫بسته به پيچيدگي اسمبلي‪ ،‬شايد لزم باشد كه سيم كشي را بازرسي كرد و‬
‫آزمايش كاركرد الكتريكي انجام داد‪.‬رويه و تعداد آزمايش بستگي دارد به اينكه‬
‫آيا اسمبلي شامل قفل هاي داخلي پيچيده‪ ،‬تجهيزات كنترل توالي و غيره هست‬
‫يا خير‪.‬‬
‫‪105‬‬
‫يادآوري ‪ :‬در برخي موارد شايد لزم باشد كه اين آزمايش را روي ايستگاه قبببل‬
‫از راه اندازي تاسيسات تكرار نمود‪.‬‬
‫‪106‬‬
‫جدول ‪ – 1‬حداقل فواصل ايمني در هوا ‪(2-3-8) (1‬‬
‫ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه‬ ‫حداقل فضاهاي خالي‬
‫‪U imp‬‬ ‫ميليمتر‬
‫‪kV‬‬
‫‪≤2/5‬‬ ‫‪1/ 5‬‬
‫‪4/0‬‬ ‫‪3/0‬‬
‫‪6/0‬‬ ‫‪5 /5‬‬
‫‪8/0‬‬ ‫‪8/0‬‬
‫‪12 / 0‬‬ ‫‪14 / 0‬‬
‫‪ (1‬بر اساس شرايط منطقه اي ناهمگن ودرجه آلودگي‬
‫‪107‬‬
‫جدول ‪ -2‬حداقل فواصل خزشي )‪(3-3-8‬‬
‫حداقل فواصل ميليمتر‬ ‫ولتاژ نامي‬

‫درجه آلودگي‬ ‫عايق ‪U i‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪(3‬‬
‫گروه ماده‬ ‫‪(3‬‬
‫گروه ماده‬ ‫‪(3‬‬
‫گروه ماده‬
‫‪III‬ب‬ ‫‪ III‬الف‬ ‫‪II‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪III‬الف‬ ‫‪II‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪(2‬‬
‫ولت‬
‫و ‪ III‬ب‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬
‫‪1/8‬‬ ‫‪1/8‬‬ ‫‪1/6‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪1/9‬‬ ‫‪1/9‬‬ ‫‪1/7‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/8‬‬ ‫‪1/6‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪2/1‬‬ ‫‪2/1‬‬ ‫‪1/9‬‬ ‫‪1/7‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪63‬‬
‫‪2/2‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/8‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪2/4‬‬ ‫‪2/4‬‬ ‫‪2/1‬‬ ‫‪1/9‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪2/5‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/6‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪125‬‬
‫‪3/2‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪2/8‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪160‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪1/8‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3/2‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫‪1/ 6‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪6/3‬‬ ‫‪6/3‬‬ ‫‪5/6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2/8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪320‬‬
‫‪8/0‬‬ ‫‪8/0‬‬ ‫‪7/1‬‬ ‫‪6/3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3/6‬‬ ‫‪2/ 5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪400‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6/ 3‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪3/ 2‬‬ ‫‪1/8‬‬ ‫‪500‬‬
‫‪(1‬‬ ‫‪12 / 5‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5/6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2/4‬‬ ‫‪630‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪12 / 5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪7/ 1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3/ 2‬‬ ‫‪800‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪12/ 5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6/ 3‬‬ ‫‪4/ 2‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5/ 6‬‬ ‫‪1250‬‬
‫‪1600‬‬
‫‪(1‬عايق گروه ماده ‪ III‬ب جهت استفاده در پلوتن درجه ‪ 3‬بالي ‪ 630‬ولت توصيه نمي شود‪.‬‬
‫‪(2‬به عنوان يك استثنا‪ ،‬براي ولتاژ هاي نامي عايق ‪ 660/690 ، 440 ، 415 ، 208 ، 127‬و ‪ 830‬ولت‪‌،‬فواصل‬
‫خزشي متناظر با مقادير پايين‌تر از ‪ ، 630 ، 400 ، 200 ، 125‬و ‪ 800‬ولت را مي توان به كار برد‪.‬‬
‫‪(3‬گروههاي ماده به شرح زير مطابق گسترده مقادير شاخص مقايسه اي رديابي )‪ (CTI) (3-6-17‬طبقه بندي‬
‫ميشوند‪:‬‬
‫‌‬
‫‪I‬‬ ‫‪-‬گروه ماده ‪600 ≥ CTI‬‬
‫‪II‬‬ ‫‪ -‬گروه ماده ‪400 ≥ CTI > 600‬‬
‫‪CTI > 400 ≥ 175‬‬ ‫‪ -‬گروه ماده ‪ III‬الف‬
‫‪CTI > 175 ≥ 100‬‬ ‫‪ -‬گروه ماده ‪ III‬ب‬
‫يادآوري ‪ :‬مقادير ‪ CTI‬اشاره دارد به مقادير حاصل شده مطابق ‪ ،IEC 60112‬روش الف جهت مواد عايق كننده استفاده‬
‫‪108‬‬
‫جدول ‪ -3‬مساحت برش عرضي در يك رساناي محافظ مسي )‪(2-2-3-4-8‬‬
‫حداقل مساحت برش عرضي‬ ‫جريان نامي عملياتي ‪I e‬‬

‫يك رساناي محافظ‬ ‫آمپر‬
‫ميليمتر مربع‬
‫‪ S‬الف ‪-‬‬ ‫‪Ie‬‬ ‫‪≤ 20‬‬
‫‪5/2‬‬ ‫‪20 > I e‬‬ ‫‪≤ 25‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪25 > I e‬‬ ‫‪≤ 32‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪32> I e‬‬ ‫‪≤63‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪63 > I e‬‬
‫الف – ‪ S‬عبارت است از مساحت برش عرضي سيم‌فاز )ميليمتر مربع(‬
‫‪109‬‬
‫جدول ‪ -4‬الزامات انتخاب و نصب رسانا )‪(4-6-8‬‬
‫الزامات‬ ‫نوع رسانا‬

‫از تماس متقابل يا تماس با اجزاي رسانا بايد‬ ‫رساناهاي بدون عايق يا رساناهاي تك‬
‫اجتناب شود‪ ،‬مثل با استفاده از فاصله دهنده‬ ‫هسته داراي عايق پايه‪ ،‬مانند كابل‬
‫طبق ‪IEC 3-60227‬‬
‫تماس متقابل يا تماس با اجزاي رسانا در صورتي‬ ‫رساناهاي تك هسته داراي عايق پايه و‬
‫كه هيچ فشار خارجي اعمال نشود مجاز است‪.‬‬ ‫حداكثر دماي عملكرد مجاز رسانا ‪90‬‬
‫از تماس با لبه‌هاي تيز بايد اجتناب شود‪.‬‬ ‫درجه سانتيگراد در كمترين حالت‪،‬‬
‫اين رساناها فقط طوري مي‌توانند بارگذاري‬ ‫مانند كابل طبق ‪ IEC 3-60245‬يا‬
‫شوند كه دماي راه اندازي از ‪ 80‬درصد دماي راه‬ ‫كابل هاي عايق شده با پلستيك‬
‫اندازي مجاز رسانا فراتر نرود‪.‬‬ ‫حرارتي ضد گرما)‪ (PVC‬طبق ‪IEC‬‬
‫‪60227-3‬‬
‫رساناهاي داراي عايق پايه‪ ،‬مثل كابل‬

‫ها طبق ‪ IEC 60227-3‬كه عايق ثانويه‬
‫افزوده دارند‪ ،‬مانند كابل هايي كه تك‬
‫تك با غلف انقباضي پوشيده شده يا‬
‫بدون هيچگونه الزامات افزوده‬ ‫كابلهايي كه تك تك در كانال هاي‬
‫‌‬
‫پلستيكي كشيده شده اند‪.‬‬
‫رساناهاي عايق شده با ماده داراي‬
‫قدرت مكانيكي بسيار بال‪ ،‬مثل عايق‬
‫(‪،‬يا‬
‫اتيلن تترافلور اتيلن )‪‌ ETFT‬‬
‫رساناهاي داراي عايق دو گانه همراه با‬
‫غلف افزوده شده بيروني كه براي‬
‫مصارف زير ‪ 3‬كيلوولت برآورد شده‬
‫اند‪،‬مانند كابل طبق ‪IEC 60502‬‬ ‫‌‬
‫كابل هاي جلددار تك هسته يا چند‬
‫هسته‪ ،‬مانند كابل هاي طبق ‪4-60245‬‬
‫‪ IEC‬يا ‪IEC 4-60227‬‬
‫‪110‬‬
‫جدول ‪ -5‬الزامات انتخاب و نصب رسانا )‪(4-6-8‬‬
‫حداقل مساحت برش عرضي رساناي‬ ‫مساحت برش عرضي سيم هاي‬
‫محافظ متناظر )‪ PEN,PE)Sp‬الف –‬ ‫فاز ‪S‬‬
‫ميليمتر مربع‬ ‫ميليمتر مربع‬
‫‪S‬‬ ‫‪16 ≤S‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪S 16> ≤ 35‬‬
‫‪S/2‬‬ ‫‪S 35> ≤400‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪S 400> ≤800‬‬
‫‪S/4‬‬ ‫>‪S 800‬‬
‫الف – هر گاه هارمونيك هاي قابل ملحظه اي در بار باشد‪ ،‬جريان در نول ممكن است تحت تاثير قرار گيرد‪.‬‬
‫نگاه كنيد به ‪2-2-3-4-8‬‬
‫‪111‬‬
‫جدول ‪ -6‬حدود افزايش دما )‪(2-9‬‬
‫افزايش دما ‪k‬‬ ‫اجزاي اسمبلي ها‬
‫مطابق الزامات استاندارد محصول مربوطه جهت قطعه هاي منفرد‬ ‫‪(1‬‬
‫بخش هاي از پيش نصب شده‬
‫يا‪ ،‬بر اساس دستورالعمل هاي سازنده قطعه ‪ ،(6‬و با توجه به دما در‬
‫اسمبلي‬
‫‪(2‬‬
‫‪70‬‬ ‫پايانه هاي رساناهاي عايق دار‬
‫خارجي‬
‫محدود است به‪:‬‬
‫‪(6‬‬
‫شينها و رساناها‬
‫‪-‬قدرت مكانيكي ماده رسانا‬
‫‪(7‬‬
‫‪ -‬تاثير احتمالي بر تجهيزات مجاور‬

‫‪ -‬حد مجاز دماي مواد عايق در‬
‫تماس با رسانا‬
‫‪-‬تاثير دماي رسانا بر دستگاهي كه به آن وصل شده است‬
‫‪ -‬براي كنتاكتها ي دو شاخه ماهيت و سطح رفتار ماده تماس‬
‫‪(3‬‬
‫‪15‬‬ ‫وسايل راه اندازي دستي از جنس ‪:‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪-‬فلز‬
‫‪ -‬ماده عايق كننده‬
‫‪(4‬‬
‫‪30‬‬ ‫محفظه و پوشش خارجي در‬
‫‪(4‬‬
‫‪40‬‬ ‫دسترس‪:‬‬
‫‪-‬سطوح فلزي‬
‫‪ -‬سطوح عايق كننده‬
‫تعيين شده بوسيله حدود بخش هاي تجهيزات مربوطه كه جزيي از آن‬ ‫چيدمان هاي مجزاي اتصالت‬
‫‪(5‬‬
‫يدهند‬
‫را تشكيل م ‌‬ ‫دو شاخه و پريز‬
‫‪ (1‬اصطلح »مولفه هاي از پيش نصب شده« يعني‪:‬‬
‫‪-‬تجهيزات قطع و وصل و كنترل‬
‫يهاي فرعي الكترونيكي )مانند پل يكسوكننده‪ ،‬مدار چاپي(‬ ‫‪ -‬اسمبل ‌‬
‫‪ -‬اجزاي تجهيزات )مانند رگولتور‪ ،‬واحد تغذيه برق تثبيت شده‪ ،‬آمپلي فاير عملياتي(‬
‫‪(2‬حدود افزايش دماي ‪ k70‬مقداري است بر پايه آزمايش متداول ‪ .10-10‬يك اسمبلي استفاده شده يا آزمايش شده تحت‬
‫شرايط نصب ممكن است داراي اتصالتي باشد كه نوع‪ ،‬ماهيت و آرايش آنها مانند مواردي كه جهت آزمايش انتخاب شده نباشد‪،‬‬
‫و ممكن است منجر به افزايش متفاوت دماي پايانه ها بشود كه ممكن است ضروري يا قابل قبول باشد‪ .‬هرگاه پايانه هاي بخش‬
‫هاي از پيش نصب شده در عين حال پايانه هاي رساناهاي عايق شده خارجي نيز بودند‪ ،‬حدود پايين تر افزايش دماي متناظر بايد‬
‫اعمال شود‪.‬‬
‫‪ (3‬در وسايل راه اندازي دستي درون اسمبلي هايي كه فقط بعد از باز شدن اسمبلي در دسترس هستند‪ ،‬مانند دسته هاي بيرون‪-‬‬
‫يرود‪ ،‬مي توان يك افزايش ‪ k25‬اضافه بر اين حدود افزايش دما فرض نمود‪.‬‬ ‫كش كه به ندرت به كار م ‌‬
‫‪ (4‬درمورد پوشش ها ومحفظه ها كه در دسترس هستند ولي در عمليات عادي نيازي به لمس آنها نيست‪ ،‬يك افزايش ‪ k10‬اضافه‬
‫بر اين حدود افزايش دما مجاز است‪ ،‬مگر اينكه مطلب ديگري بيان شود‪ .‬سطوح خارجي و اجزايي كه بيش از دو متر با پايه‬
‫يشوند‪.‬‬ ‫اسمبلي فاصله دارند غير قابل دسترس تلقي م ‌‬
‫‪ (5‬اين مساله شايان اندكي انعطاف درباره تجهيزات )مانند تجهيزات الكترونيكي( كه در معرض حدود افزايش دمايي متفاوت از‬
‫يباشد‪.‬‬
‫يشود هستند‪ ،‬م ‌‬ ‫حدودي كه معمول به تجهيزات قطع و وصل و كنترل منسوب م ‌‬
‫‪ (6‬در آزمايش هاي افزايش دما مطابق ‪ ، 10-10‬حدود دما بايد توسط سازنده اوليه مشخص شده باشد با توجه به هر گونه‬
‫نكات اندازه گيري افزوده و حدود تحميل شده توسط سازنده بخش‪.‬‬
‫نهاي‪ ،‬مسي برروي عايق‬ ‫‪ (7‬با فرض اينكه ديگر معيارهاي فهرست شده رعايت شود‪ ،‬افزايش دما نبايد از حداكثر ‪ k105‬در شي ‌‬
‫ورساناها فراتر برود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ k 105 :‬دمايي است كه بالتر از آن امكان نرم شدن مسي وجود دارد‪.‬مواد ديگر ممكن است داراي حداكثر افزايش دماي‬
‫متفاوت باشند‪.‬‬
‫‪112‬‬
‫‪(n‬‬ ‫)‪1‬‬
‫جدول ‪ -7‬مقادير فاكتور ‪(9-3-3‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪COS φ‬‬ ‫مقادير ‪ .r.m.s‬جريان‬

‫كوتاه مدت ‪KA‬‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪0/7‬‬ ‫‪I ≤5‬‬
‫‪1/7‬‬ ‫‪0/ 5‬‬ ‫‪I < 5 ≤ 10‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪0/ 3‬‬ ‫‪I < 10 ≤20‬‬
‫‪2/1‬‬ ‫‪0 / 25‬‬ ‫‪I < 2 ≤5020‬‬
‫‪2/2‬‬ ‫‪0/ 2‬‬ ‫> ‪I50‬‬
‫‪ (1‬مقاديراين جدول نمايانگر اكثريت كاربرد هاست‪ .‬در موقعيت هاي ويژه‪ ،‬مثل در مجاورت‬
‫ترانسفورماتورها يا ژنراتورها‪ ،‬شايد مقادير پايينتر فاكتور برق يافت شود‪ ،‬كه بدينوسيله ممكن‬
‫است به جاي مقدار ‪ .r.m.s‬جريان اتصال كوتاه‪ ،‬حداكثر جريان احتمالي اوج به عنوان مقدار محدود‬
‫كننده عمل كند‪.‬‬
‫جدول ‪ -8‬ولتاژ قابل تحمل فركانس برق در مدارهاي اصلي )‪(3-3-9‬‬
‫ولتاژ آزمايشي دي الكتريك‬ ‫ولتاژ آزمايشي دي‬ ‫ولتاژ نامي عايق ‪U i‬‬
‫‪(2‬مستقيم‬ ‫الكتريك مستقيم‬ ‫)خط به خط مستقيم‬
‫‪V‬‬ ‫‪.r.m.s‬‬ ‫يا غير مستقيم(‬
‫‪V‬‬ ‫‪V‬‬
‫‪1415‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪U‬‬‫‪i‬‬ ‫‪≤60‬‬
‫‪2120‬‬ ‫‪1500‬‬ ‫‪60 <Ui ≤300‬‬
‫‪2670‬‬ ‫‪1890‬‬ ‫‪300 <Ui ≤690‬‬
‫‪2830‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪800 <Ui ≤690‬‬
‫‪3110‬‬ ‫‪2200‬‬ ‫‪1000 <Ui ≤800‬‬
‫‪3820‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1500 <Ui ≤1000(1‬‬
‫‪ (1‬فقط براي برق مستقيم‬
‫‪ (2‬ولتاژهاي آزمايشي بر اساس ‪ ،1-3-2-1-4‬بند سوم از ‪IEC 1-60664‬‬
‫‪113‬‬
‫جدول ‪ -9‬ولتاژ قابل تحمل فركانس برق در مدارهاي كمكي وكنترل )‪(2-9-10‬‬
‫ولتاژ آزمايشي دي الكتريك‬ ‫‪Ui‬‬ ‫ولتاژ نامي عايق‬

‫متناوب‬ ‫)خط به خط(‬
‫‪.r.m.s‬‬ ‫‪V‬‬
‫‪V‬‬
‫‪Ui‬‬ ‫‪≤12‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪12> U i ≤ 60‬‬ ‫‪500‬‬
‫‪60 > U i‬‬ ‫‪2 U i + 1000‬‬
‫با يك حداقل ‪1500‬‬
‫جدول ‪ -10‬ولتاژ هاي آزمايشي قابل تحمل ضربه )‪(3-9-10‬‬
‫ولتاژ هاي آزمايشي و ارتفاع از سطح دريا در طول آزمايش‬ ‫ولتاژ‬

‫‪.r.m.s‬متناوب‬ ‫‪ U1,1,2/50‬اوج متناوب و مستقيم‬ ‫نامي‬
‫‪kv‬‬ ‫‪kv‬‬ ‫قابل‬
‫‪2000 100‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪200‬‬ ‫سطح‬ ‫‪20‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪200‬‬ ‫سطح‬ ‫تحمل‬
‫متر‬ ‫‪ 0‬متر‬ ‫متر‬ ‫متر‬ ‫دريا‬ ‫‪00‬‬ ‫‪ 0‬متر‬ ‫متر‬ ‫متر‬ ‫دريا‬ ‫ضربه‬
‫متر‬ ‫‪U imp‬‬
‫‪kv‬‬
‫‪8/1‬‬ ‫‪9/1‬‬ ‫‪0/2‬‬ ‫‪0/2‬‬ ‫‪1/2‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪7/2‬‬ ‫‪8/2‬‬ ‫‪8/2‬‬ ‫‪95/2‬‬ ‫‪2/5‬‬
‫‪8/2‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫‪3/3‬‬ ‫‪4/3‬‬ ‫‪4/3‬‬ ‫‪0/4‬‬ ‫‪4/4‬‬ ‫‪7/4‬‬ ‫‪8/4‬‬ ‫‪8/4‬‬ ‫‪0/4‬‬
‫‪2/4‬‬ ‫‪7/4‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪0/6‬‬ ‫‪7/6‬‬ ‫‪0/7‬‬ ‫‪2/7‬‬ ‫‪3/7‬‬ ‫‪0/6‬‬
‫‪7/5‬‬ ‫‪4/6‬‬ ‫‪6/6‬‬ ‫‪8/6‬‬ ‫‪9/6‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪0/9‬‬ ‫‪3/9‬‬ ‫‪6/9‬‬ ‫‪8/9‬‬ ‫‪0/8‬‬
‫‪5/8‬‬ ‫‪4/9‬‬ ‫‪9/9‬‬ ‫‪3/10‬‬ ‫‪5/10‬‬ ‫‪0/1‬‬ ‫‪3/13‬‬ ‫‪0/14‬‬ ‫‪5/14‬‬ ‫‪8/14‬‬ ‫‪0/12‬‬
‫‪2‬‬
‫‪114‬‬
‫جدول ‪ -11‬رساناهاي آزمايشي مسي براي جريان هاي نامي ‪ 400‬آمپر و كمتر‬
‫‪(2‬‬
‫مساحت برش عرضي رسانا‬ ‫‪(1‬‬
‫گستره جريان نامي‬
‫‪AWG/MCM (3‬‬ ‫ميليمتر مربع‬ ‫آمپر‬
‫‪18‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪4/0‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪6/0‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪65‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪115‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪130‬‬
‫‪00‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪150‬‬
‫‪000‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪175‬‬
‫‪0000‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪225‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪250‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪225‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪275‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪275‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪300‬‬
‫‪450‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪350‬‬
‫‪ (1‬مقدار جريان نامي بايد بزرگتر از مقدار نخست در ستون اول و كمتر از يا مساوي با مقدار دوم در آن‬
‫ستون باشد‪.‬‬
‫‪ (2‬براي سهولت آزمايش وبا رضايت سازنده‪ ،‬مي توان رساناهاي آزمايشي كوچكتر از آنهايي كه جهت جريان‬
‫نامي اعلم شده ارايه شده اند‪ ،‬استفاده نمود‪.‬‬
‫‪ (3‬هر دوي رساناهاي مشخص شده قابل استفاده هستند‪.‬‬
‫‪115‬‬
‫جدول ‪ -12‬رساناهاي آزمايشي مسي براي جريان هاي نامي از ‪ 400‬آمپر تا‬
‫‪ 4000‬آمپر‬
‫)‪(10-10-2-3-2‬‬
‫رساناهاي آزمايشي‬ ‫گسترده‬

‫جريان‬
‫‪(1‬‬
‫نامي‬
‫آمپر‬
‫ميله هاي مسي‬
‫‪(2‬‬
‫كابل ها‬
‫ابعاد‬ ‫مساحت برش عرضي‬
‫كميت‬ ‫كميت‬
‫ميليمتر مربع )‪(W*D‬‬ ‫ميليمتر مربع‬
‫‪30 * 5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪400‬تا‬
‫‪500‬‬
‫‪45 * 5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪185‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 500‬تا‬
‫‪630‬‬
‫‪50 * 5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 630‬تا‬
‫‪800‬‬
‫‪60 * 5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 800‬تا‬
‫‪1000‬‬
‫‪80 * 5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 1000‬تا‬
‫‪1250‬‬
‫‪100* 5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 1250‬تا‬
‫‪1600‬‬
‫‪100 * 5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 1600‬تا‬
‫‪2000‬‬
‫‪100 * 5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 2000‬تا‬
‫‪2500‬‬
‫‪100 * 10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 2500‬تا‬
‫‪3150‬‬
‫‪100 * 10‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 3150‬تا‬
‫‪4000‬‬
‫‪ (1‬مقدار جريان نامي بايد بزرگتر از مقدار نخست در ستون اول و كمتر از يا مساوي با مقدار دوم در آن ستون باشد‪.‬‬
‫يشود‪ .‬در صورت تعيين سازنده‪،‬‬‫‪ (2‬فرض آن است كه ميله ها به صورتي چيده مي شوند كه طول آن عمودي م ‌‬
‫يتوان استفاده نمود‪.‬‬
‫چيدمان هايي كه طول آن افقي است را م ‌‬
‫‪116‬‬
‫جدول ‪ -13‬صحت سنجي اتصال كوتاه از طريق طراحي ‪ :‬ليست كنترل‬
‫خير‬ ‫آري‬ ‫الزاماتي كه بايد لحاظ شود‬ ‫ردي‬

‫ف‬
‫آيا مقدار نامي تحمل اتصال كوتاه درهر يك از مدارهاي اسمبلي مورد‬ ‫‪1‬‬
‫ارزيابي‪ ،‬كمتر يا مساوي مقدار نامي طرح مرجع است؟‬
‫آيا ابعاد برش عرضي شين ها و اتصالت هر يك از مدارهاي اسمبلي‬ ‫‪2‬‬
‫مورد ارزيابي‪ ،‬بزرگتر يا مساوي ابعاد طرح مرجع است؟‬
‫آيا فاصله گذاري شين ها واتصالت هر يك از مدارهاي اسمبلي مورد‬ ‫‪3‬‬
‫ارزيابي‪ ،‬بزرگتر يا مساوي فواصل طرح مرجع است؟‬
‫آيا پايه هاي شين هر يك از مدارهاي اسمبلي موردارزيابي‪ ،‬داراي نوع‪،‬‬ ‫‪4‬‬
‫شكل وماده اي همانند طرح مرجع ونيز فاصله گذاري همانند يا كوچكتر‬
‫يباشند؟‬
‫از طرح در طول شين م ‌‬
‫آيا ماده و ويژگي هاي ماده رساناهاي هر يك از مدارهاي اسمبلي مورد‬ ‫‪5‬‬
‫ارزيابي‪ ،‬همانند طرح مرجع هستند؟‬
‫آيا تجهيزات محافظ اتصال كوتاه هر يك از مدارهاي اسمبلي مورد‬ ‫‪6‬‬
‫ارزيابي‪ ،‬معادل هستند‪ ،‬يعني داراي حالت و سري)‪ 1‬با مختصات‬
‫محدوديت ) ‪ ( I 2t , Ipk‬مشابه يا بهتر از طرح مرجع بر اساس داده هاي‬
‫يباشند؟‬
‫سازنده تجهيز و داراي چيدمان همانند طرح م ‌‬
‫آيا طول رساناهاي جريان دار بي حفاظ )مطابق ‪ (8-6-4‬هر يك از‬ ‫‪7‬‬
‫مدارهاي بي حفاظ اسمبلي مورد ارزيابي‪ ،‬كمتر يا مساوي طول طرح‬
‫مرجع است؟‬
‫فرضا اسمبلي مورد ارزيابي شامل يك محفظه است‪ ،‬آيا طرح مرجع‬ ‫‪8‬‬
‫هنگام صحت سنجي با آزمايش داراي محفظه بوده است؟‬
‫آيا محفظه اسمبلي مورد ارزيابي‪ ،‬داراي طرح ‪ ،‬نوع و حداقل همان‬ ‫‪9‬‬
‫ابعادي است كه طرح مرجع دارد؟‬
‫‪ 10‬آيا بخش هاي هر يك از مدارهاي اسمبلي مورد ارزيابي‪ ،‬داراي طرح‬
‫يباشند؟‬‫مكانيكي همانند و حداقل ابعاد همانند طرح مرجع م ‌‬
‫آري به همه الزامات‪ :‬نيازي به صحت سنجي ديگري نيست‪.‬‬
‫نه به هر يك از الزامات ‪ :‬صحت سنجي افزوده لزم است‪ ،‬نگاه كنيد به ‪ 4-11 -10‬و ‪5-11-10‬‬
‫‪ (1‬تجهيزات محافظ اتصال كوتاه كه سازنده همانند و در عين حال ‪ ،‬سري متفاوتي دارند را مي‌توان معادل به حساب‬
‫آورد هر گاه سازنده تجهيزات اعلم كند كه مختصات عملكرد همانند يا از هر نظر بهتر از سري استفاده شده براي صحت‬
‫(‬ ‫)‬
‫سنجي است‪ ،‬مثل درباره ظرفيت قطع و مختصات محدوديت ‪ I 2t , Ipk‬و فواصل بحراني‪.‬‬
‫جدول ‪ 14‬رابطه ميان جريان خطاي احتمالي و قطر سيم مسي‬
‫جريان خطاي احتمالي در مدار عنصر‬ ‫قطر سيم مسي‬

‫قابل ذوب‬ ‫)ميليمتر(‬
‫)آمپر(‬
‫‪50‬‬ ‫‪0/ 1‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪0/ 2‬‬
‫‪300‬‬ ‫‪0/ 3‬‬
‫‪117‬‬
500 0/ 4
800 0/ 5
1500 0/ 8
118
‫پيوست الف‬
‫)الزامی(‬
‫حداقل و حداكثر برش عرضي رساناهاي مسي براي اتصال به پايانه‬
‫هاي رساناهاي خارجي‬
‫)به ‪ 8-8‬مراجعه شود(‬
‫جدول زير قابل اعمال درباره اتصال يك كابل مسي بر پايانه است‪.‬‬
‫جدول الف ‪ -1‬برش عرضي رساناهاي مسي مناسب براي اتصال به پايانه هاي‬
‫رساناهاي خارجي‬
‫رساناهاي منعطف‬ ‫هاي‬
‫رساناهاي مكعب يا رشت ‌‬ ‫جريان‬
‫برش عرضي‬ ‫برش عرضي‬ ‫نامي‬
‫حداكثر‬ ‫حداكثر‬
‫حداقل‬ ‫حداقل‬
‫ميليمتر مربع‬ ‫ميليمتر مربع‬ ‫آمپر‬
‫‪5/1‬‬ ‫‪5/0‬‬ ‫‪5/1‬‬ ‫‪75/0‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪2/ 5‬‬ ‫‪75/0‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪5/2‬‬ ‫‪75/0‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪5/2‬‬ ‫‪75/0‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5/1‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5/1‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5/1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪5/1‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪5/2‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪63‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪80‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪125‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪160‬‬
‫‪95‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪250‬‬
‫‪185‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪240‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪315‬‬
‫اگر رساناهاي خارجي مستقيما به دستگاه از پيش نصب شده متصل باشند‪ ،‬برش عرضي نشان داده شده در‬
‫مشخصات مربوطه معتبر است‪.‬‬
‫در صورتي كه لزم باشد كه بيش از آنچه در جدول مشخص شده براي رساناها فراهم شود‪ ،‬بايد موافقت نامه‬
‫هاي ميان سازنده اسمبلي و كاربر منعقد شود‪.‬‬
‫ويژ ‌‬
‫‪119‬‬
‫پيوست ب‬
‫روش محاسبه مساحت برش عرضي رساناهاي محافظ با توجه به‬
‫فشار حرارتي ناشي از جريان هاي كوتاه مدت‬
‫فرمول زير بايد هنگام محاسبه برش عرضي رساناهاي محافظي كه جهت تحمل‬
‫فشارهاي حرارتي ناشي از جريان هايي با دوره زماني در محدوده ‪ 2/0‬ثانيه تا‬
‫‪ 5/0‬ثانيه لزم است‪ ،‬استفاده شود‪.‬‬
‫= ‪Sp‬‬ ‫‪I 2t / K‬‬
‫كه در آن‬
‫عبارت است از مساحت برش عرضي به ميليمتر مربع ؛‬ ‫‪Sp‬‬
‫عبارت است از مقدار )‪ (r.m.s‬جريان خطاي متناوب در يك خطاي داراي‬ ‫‪I‬‬
‫امپدانس ناچيز كه ممكن است از ميان تجهيز محافظ عبور كند‪ ،‬به آمپر؛‬
‫عبارت است از زمان عملكرد تجهيز قطع كننده به ثانيه‬ ‫‪t‬‬
‫يادآوري ‪ :‬بايد تاثير محدود كننده جريان امپدانس مدار و قابليت محدود‬
‫كنندگي)انتگرال ژول( تجهيز محافظ در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫عبارت است از فاكتور وابسته به ماده رساناي محافظ‪ ،‬عايق و ديگر‬ ‫‪K‬‬
‫اجزا و دماهاي شروع و پايان) به جدول ب ‪ 1 .‬مراجعه شود(‬
‫‪120‬‬
‫جدول ب ‪ -1‬ارزش هاي ‪ K‬در رساناهاي محافظ عايق دار كه دركابل ها ‪ ،‬يا‬
‫رساناهاي محافظ بدون عايق درتماس با پوشش كابل جاي داده نشده اند‬
‫عايق رساناي محافظ يا پوشش كابل‬

‫لستيك بوتيل‬ ‫‪XLPE‬‬ ‫پلستيك حرارتي‬
‫‪EPR‬‬ ‫)‪(pvc‬‬
‫رساناهاي بدون عايق‬
‫‪ 220‬درجه سانتيگراد‬ ‫‪ 250‬درجه سانتيگراد‬ ‫‪ 60‬درجه‬ ‫دماي‬
‫سانتيگراد‬ ‫نهايي‬
‫‪A‬‬ ‫فاكتور‬
‫ماده رسانا ‪:‬‬
‫‪166‬‬ ‫‪176‬‬ ‫‪143‬‬ ‫مس‬
‫‪110‬‬ ‫‪116‬‬ ‫‪95‬‬ ‫آلومينيوم‬
‫‪60‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪52‬‬ ‫فولد‬
‫فرض آن است كه دماي رسانا ‪ 30‬درجه سانتيگراد است‪.‬‬
‫اطلعات بيشتر در ‪ IEC 54-5-60364‬موجود است‪.‬‬
‫‪121‬‬
‫پيوست پ‬
‫)اطلعاتی(‬
‫يباشند‬‫مواردي كه تابع توافق ميان سازنده اسمبلي وكاربر م ‌‬
‫يكند به عنوان الگويي‬
‫اين پيوست سير مطالعاتي در اين استاندارد را تسهيل م ‌‬
‫براي كاربرد در استانداردهاي مربوطه اسمبلي است‪.‬‬
‫در برخي موارد‪ ،‬اطلعات اعلم شده توسط سازنده اسمبلي مي تواند جايگزين‬
‫يك موافقت ‌نامه شود‪.‬‬
‫جدول پ ‪ -1‬مواردي كه تابع توافق ميان سازنده اسمبلي و كاربر مي‌باشند‬
‫الزامات‬ ‫چيدمان‬ ‫بند يا بند فرعي‬ ‫كاركردها و مختصات‬
‫‪(1‬‬
‫كاربر‬ ‫‪(2‬‬
‫استاندارد‬ ‫مورد اشاره‬ ‫تعريف شده كاربر‬
‫سيستم الكتريكي‬
‫‪ 8-4-3-2-3‬و ‪-5-4-11‬‬ ‫سيستم زمين‬
‫‪ 5-10 5‬و ‪2-6-8‬‬
‫‪ 8-5-3‬و ‪ 1-2 -5‬و‬ ‫ولتاژ نامي ‪) Un‬ولت(‬
‫‪3-8-8-1‬‬
‫‪ 9-1‬و ‪ 3-5-8‬و ‪4-2-5‬‬ ‫طبقه ولتاژ اضافي‬
‫ضميمه چ‬
‫نه‬ ‫‪9-1‬‬ ‫ولتاژ گذراي نامعمول‪ ،‬فشار‬
‫ولتاژ‪ ،‬ولتاژ اضافي موقت‬
‫‪ 8-5-3‬و ‪ 4-5‬و ‪-8-3‬‬ ‫ولتاژ گذراي نامعمول ‪ ،‬فشار‬
‫‪11‬‬ ‫ولتاژ ‪ ،‬ولتاژ اضافي موقت‬
‫‪10-10-2-3‬‬
‫‪10-11-5-4‬‬
‫‪11-10‬‬ ‫فركانس نامي ‪) f n‬هرتز (‬
‫افزوده هاي الزامات آزمايش‬
‫سايت‪:‬‬
‫‪11-10‬‬ ‫سيم كشي ‪ ،‬عملكرد عملياتي و‬
‫كاركرد‬
‫قابليت تحمل اتصال كوتاه‬
‫‪3-8-6‬‬ ‫جريان احتمالي اتصال در پايانه‬
‫هاي تغذيه ‪) Icp‬كيلوآمپر(‬
‫‪ 60‬درصد‬ ‫‪10-11-5-3-5‬‬ ‫جريان احتمالي اتصال كوتاه در‬
‫‪122‬‬
‫مقادير فاز‬ ‫نول‬
‫‪ 60‬درصد‬ ‫‪10-11-5-6‬‬ ‫جريان احتمالي اتصال كوتاه در‬
‫مقادير فاز‬ ‫مدار محافظ‬
‫‪9-3-2‬‬ ‫‪ SCDP‬در واحد كاركردي ورودي‬
‫هماهنگي دستگاه محافظ اتصال‬
‫كوتاه شامل جزييات تجهيز‬
‫محافظ اتصال كوتاه خارجي‬
‫داده هاي مربوط به بارهايي كه‬
‫احتمال دارد‪ .‬زمينه جريان اتصال‬
‫كوتاه را فراهم كند‪.‬‬
‫حفاظت افراد از گزند شوك‬
‫الكتريكي مطابق ‪-4-60364‬‬
‫‪IEC 41‬‬
‫حفاظت پايه‬ ‫‪8-4-2‬‬ ‫نوع محافظت در برابر شوك‬
‫الكتريكي حفاظت پايه‬
‫)حفاظت در برابر تماس‬
‫مستقيم(‬
‫يادآوري ‪ : 1‬هدف از اين نوع حفاظت‪،‬‬
‫حفاظت از گزند شوك الكتريكي ناشي‬
‫از تماس مستقيم درون اسمبلي در‬
‫طول شرايط عادي فعاليت نم ‌‬
‫نوع حفاظت در برابر شوك الكتريكي‬
‫حفاظت خطا )حفاظت دربرابر تماس‬
‫غيرمستقيم(‬
‫يادآوري ‪ : 2‬هدف از اين انواع حفاظت‬
‫‪ ،‬حفاظت در برابر عواقب خطا درون‬
‫اسمبلي است‪.‬‬
‫الزامات‬ ‫چيدمان‬ ‫بند يا بند فرعي‬ ‫كاركردها و مختصات‬

‫كاربرد‬
‫‪(1‬‬ ‫‪(2‬‬
‫استاندارد‬ ‫مورد اشاره‬ ‫تعريف شده كاربر‬
‫محيط نصب‬
‫‪ 8-2‬و ‪ 4-1-8‬و ‪5-3‬‬ ‫نوع موقعيت‬
‫بيروني ‪IPX3 :‬‬ ‫‪ 8-2-3‬و ‪2-2-8‬‬ ‫حفاظت در برابر ورود اجسام‬
‫جامد خارجي و ورود مايعات‬
‫‪ 10-2-6‬و ‪1-2-8‬‬ ‫ضربه مكانيكي خارجي )‪(IK‬‬
‫يادآوري ‪ IEC 61439-1 :3‬رمز ‪IK‬‬
‫يكند‬
‫بخصوصي معرفي نم ‌‬
‫استاندارد‬ ‫‪10-2-4‬‬ ‫مقاومت در برابر اشعه‬
‫‪123‬‬
‫‪)UV‬قابل اعمال به اسمبلي هاي‬
‫بيروني مگر مطلب طور ديگري‬
‫بيان شود(‬
‫استاندارد‬ ‫‪10-2-2‬‬ ‫مقاومت خوردگي‬
‫دروني ‪-5 :‬‬ ‫‪7-1-1‬‬ ‫دماي هواي محيط – حد پايين تر‬
‫درجه سانتيگراد‬
‫بيروني ‪-25 :‬‬
‫درجه سانتيگراد‬
‫‪ 40‬درجه‬ ‫‪7-1-1‬‬ ‫دماي هواي محيط – حد بال‬
‫سانتيگراد‬
‫‪ 35‬درجه‬ ‫‪7-1-1‬‬ ‫دماي هواي محيط – حداكثر‬
‫سانتيگراد‬ ‫متوسط روزانه‬
‫دروني ‪%50 :‬‬ ‫‪7-1-2‬‬ ‫حداكثر رطوبت نسبي‬
‫در ‪ 40‬درجه‬
‫سلسیوس‬
‫بيروني ‪%100 :‬‬
‫در ‪ 25‬درجه س‬
‫صنعتي ‪3 :‬‬ ‫‪7-1-3‬‬ ‫درجه آلودگي‬
‫‪ 2000‬متر ≤‬ ‫‪7-1-4‬‬ ‫ارتفاع از سطح دريا‬
‫پيوست د و ‪ 12-10‬و‬ ‫محيط ‪EMC‬‬
‫‪4-9‬‬
‫‪ 8-5-4‬و ‪2-7‬‬ ‫شرايط خاص سرويس‬
‫‪9-3-3‬‬ ‫)نوسان ‪‌،‬تغليظ غير عادي‪،‬‬
‫جدول ‪7‬‬ ‫آلودگي شديد‪ ،‬محيط خوردگي‪،‬‬
‫ميادين قوي الكتريكي يا‬
‫مغناطيسي‪ ،‬قارچ‪ ،‬موجودات‬
‫ريز‪ ،‬خطرانفجار‌‪،‬ارتعاش سنگين‬
‫و شوك‪) ،‬زمين لرزه(‬
‫‪ 3-3‬و ‪5-5‬‬ ‫روش نصب‬
‫‪3-5‬‬ ‫قابليت حمل‬
‫‪6-2-1‬‬ ‫حداكثر مجموع ابعاد و وزن‬
‫‪8-8‬‬ ‫نوع رساناي خارجي‬
‫‪8-8‬‬ ‫جهت رساناهاي خارجي‬
‫‪8-8‬‬ ‫ماده رساناي خارجي‬
‫استاندارد‬ ‫‪8-8‬‬ ‫برش عرضي سيم نول خارجي و‬
‫خاتمه‬
‫استاندارد‬ ‫‪8-8‬‬ ‫برش عرضي رساناهاي خارجي‬
‫‪ PE، PEN‬وسيم نول‬
‫‪8-8‬‬ ‫الزامات ويژه شناسايي پايانه‬
‫ذخيره سازي و جابجايي‬
‫‪ 10-2-5‬و ‪2-2-6‬‬ ‫حداكثر ابعاد و وزن واحدهاي‬
‫حمل و نقل‬
‫‪124‬‬
‫‪ 8-1-7‬و ‪2-2-6‬‬ ‫روش هاي حمل ونقل ) مانند‬
‫فوركليفت ‪ ،‬جرثقيل(‬
‫‪7-3‬‬ ‫شرايط محيطي متفاوت از‬
‫شرايط سرويس‬
‫‪6-2-2‬‬ ‫جزييات بسته بندي‬
‫الزامات‬ ‫چيدمان‬ ‫بند يا بند فرعي‬ ‫كاركرد و مختصات تعريف‬

‫‪(1‬‬
‫كاربر‬ ‫‪(2‬‬
‫استاندارد‬ ‫مورد اشاره‬ ‫شده كاربر‬
‫ترتيبات عملكرد‬
‫‪ 8-5-5‬و ‪4-8‬‬ ‫دسترسي به تجهيزات كه به‬
‫صورت دستي كار ميكنند‪.‬‬
‫‪ 8-4-3-3‬و ‪2-4-8‬‬ ‫جداسازي اقلم تجهيزات نصب‬
‫‪8-4-5-2‬‬ ‫بار‬
‫پشتيباني فني و قابليت هاي‬
‫ارتقاء‬
‫نه‬ ‫‪8-4-5-1‬‬ ‫الزامات مربوط به دسترسي‬
‫افراد عادي حين سرويس‪،‬‬
‫الزامات راه اندازي تجهيزات يا‬
‫تغيير مولفه ها هنگامي كه‬
‫اسمبلي برقرار است‬
‫نه‬ ‫‪8-4-5-2-2‬‬ ‫الزامات مربوط به دسترسي‬
‫جهت بازرسي و عمليات هاي‬
‫مشابه‬
‫نه‬ ‫‪8-4-5-2-3‬‬ ‫الزامات مربوط به دسترسي‬
‫افراد مجاز جهت پشتيباني فني‬
‫حين سرويس‬
‫‪8-4-5-2-4‬‬ ‫الزامات مربوط به بسط توسط‬
‫افراد مجاز حين سرويس‬
‫‪ 2 -8-5‬و ‪1-5-8‬‬ ‫روش اتصال واحدهاي كاركردي‬
‫يادآوري ‪ : 4‬اين مورد اشاره دارد به‬
‫قابليت برداشتن و دوباره جا دادن‬
‫واحدهاي كاركردي‬
‫نه‬ ‫‪8-4‬‬ ‫حفاظت در برابر تماس مستقيم‬
‫با اجزاي داخي خطرناك جريان‬
‫دار در طول پشتيباني فني يا‬
‫زمينقا)مانند واحدهاي كاركردي‪،‬‬
‫شين اصلي‪ ،‬شين هاي اصلي‬
‫توزيع(‬
‫قابليت حمل جريان‬
‫‪ 5-3‬و ‪1-9-8-3‬‬ ‫جريان نامي اسمبلي ‪) I nA‬آمپر(‬
‫و ‪3-2-3-4-8‬‬
‫و ‪ 8-8‬و ‪3-5-8‬‬
‫‪ 10-10-3‬و ‪2-10-10‬‬
‫‪125‬‬
‫‪10-11-5‬‬
‫پيوست ث‬
‫‪5-3-2‬‬ ‫جريان نامي مدارها ‪) I nA‬آمپر(‬
‫مطابق‬ ‫‪ 10-10-2-3‬و ‪3-3-5‬‬ ‫فاكتور نامي گوناگوني‬
‫استانداردهاي‬ ‫پيوست ث‬
‫توليد‬
‫‪ 100‬درصد‬ ‫‪8-6-1‬‬ ‫نسبت برش عرضي سيم نول به‬
‫سيم هاي فاز ‪ :‬سيم هاي فاز‬
‫‪ 16‬ميليمتري و پايين تر‬
‫يادآوري ‪ : 5‬هرگاه هارموني قابل‬
‫ملحظه جريان فاز غير متعادل ‪ ،‬يا‬
‫شرايط ديگر در بار رخ دهد كه احتياج‬
‫به رساناي بزرگتر باشد‪ ،‬جريان در سيم‬
‫نول ممكن است تحت تاثير قرار گيرد‪.‬‬
‫‪) % 50‬حداقل‬ ‫‪8-6-1‬‬ ‫نسبت برش عرضي سيم نول به‬
‫‪ 16‬ميليمتر‬ ‫سيم هاي‬
‫مربع(‬ ‫فاز ‪ :‬سيم هاي فاز بالتر از ‪16‬‬
‫ميليمتر ‪ 50‬درصد) حداقل ‪16‬‬
‫ميليمتري(‬
‫يادآوري ‪ : 6‬براي مقدار استاندارد‪،‬‬
‫يشود كه جريان نول از ‪50‬‬
‫فرض م ‌‬
‫يرود‪.‬‬
‫درصد جريان هاي فاز فراتر نم ‌‬
‫هرگاه هارموني جريان فاز غير‬
‫متعادل ‪،‬يا شرايط ديگر در بار رخ دهد‬
‫كه احتياج به رساناي بزرگتر باشد‪،‬‬
‫جريان در سيم نول ممكن است تحت‬
‫تاثير قرار گيرد‪.‬‬
‫‪ -1‬جهت كاربردهايي كه به طور استثنايي دشوار هستند‪ ،‬كاربر ممكن است احتياج به الزامات سختيگرانه تر‬
‫ديگري علوه بر استاندارد داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬مدخل هايي با ستون خاكستري به اين معناست كه هيچگونه ترتيبات استانداردي براي كاركردها يا مختصات‬
‫وجود ندارد و كاربر بايد الزامات آنها را مشخص نمايد‪.‬‬
‫‪126‬‬
‫پيوست ت‬
‫صحت سنجي طرح‬
‫جدول ت ‪ -1‬فهرست صحت سنجي هايي كه بايد براي طراحي انجام شود‬
‫صحت‬ ‫صحت‬ ‫صحت‬ ‫بند يا بند‬ ‫مختصاتي كه بايد صحت‬ ‫شما‬

‫سنجي با‬ ‫سنجي با‬ ‫سنجي با‬ ‫فرعي‬ ‫سنجي شود‬ ‫ره‬
‫قوانين‬ ‫محاسبه‬ ‫آزمايش‬
‫طراحي‬
‫‪10-2‬‬ ‫قدرت ماده و اجزا ‪:‬‬ ‫‪1‬‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-2‬‬ ‫مقاومت در برابر خوردگي‬
‫‪10-2-3‬‬ ‫يهاي ماده عايق‪:‬‬ ‫ويژگ ‌‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-3-1‬‬ ‫استحكام حرارتي‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-3-2‬‬ ‫مقاومت ماده عايق كننده‬
‫در برابر گرماي عادي‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫مقاومت در برابر گرماي‬
‫‪10-2-3-3‬‬ ‫غير عادي و آتش ناشي از‬
‫تاثيرات الكتريكي‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-4‬‬ ‫مقاومت در برابر اشعه‬
‫فرابنفش )‪(UV‬‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-5‬‬ ‫بالبري‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-6‬‬ ‫ضربه مكانيكي‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-2-7‬‬ ‫علمت گذاري‬
‫آري‬ ‫آري‬ ‫آري‬ ‫‪10-3‬‬ ‫درجه حفاظت محفظه ها‬ ‫‪2‬‬
‫آريس‬ ‫آري‬ ‫آري‬ ‫‪10-4‬‬ ‫فواصل ايمني و خزشي‬ ‫‪3‬‬
‫حفاظت در برابر شوك‬ ‫‪4‬‬
‫‪10-5‬‬ ‫الكتريكي و انسجام مدارهاي‬
‫محافظ ‪:‬‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-5-2‬‬ ‫پيوستگي موثر ميان اجزاي‬
‫رساناي بي حفاظ اسمبلي‬
‫و مدار محافظ‬
‫آري‬ ‫خير‬ ‫خير‬ ‫‪10-6‬‬ ‫در برگيري تجهيزات و‬ ‫‪5‬‬
‫ههاي قطع و وصل‬ ‫مولف ‌‬
‫آري‬ ‫خير‬ ‫خير‬ ‫‪10-7‬‬ ‫مدارها و اتصالت الكتريكي‬ ‫‪6‬‬
‫داخلي‬
‫آري‬ ‫خير‬ ‫خير‬ ‫‪10-8‬‬ ‫پايانه هاي رساناهاي خارجي‬ ‫‪7‬‬
‫‪10-9‬‬ ‫يالكتريك‪:‬‬ ‫يهاي د ‌‬‫ويژگ ‌‬ ‫‪8‬‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-9-2‬‬ ‫ولتاژ قابل تحمل فركانس برق‬
‫آري‬ ‫خير‬ ‫‪10-9-3‬‬ ‫ولتاژ قابل تحمل ضربه‬
‫آري‬ ‫آري‬ ‫آري‬ ‫‪10-10‬‬ ‫حدود افزايش دما‬ ‫‪9‬‬
‫آري‬ ‫آري‬ ‫آري‬ ‫‪10-11‬‬ ‫قدرت تحمل اتصال كوتاه‬ ‫‪10‬‬

‫آري‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-12‬‬ ‫سازگاري الكترومغناطيسي)‬ ‫‪11‬‬
‫‪(EMC‬‬
‫خير‬ ‫خير‬ ‫آري‬ ‫‪10-13‬‬ ‫عمليات مكانيكي‬ ‫‪12‬‬
‫‪127‬‬
‫پيوست ث‬
‫فاكتور نامي گوناگوني‬
‫ث ‪ -1‬كليات‬
‫هر يك از مدارهاي درون اسمبلي به طور مجزا قادر به حمل جريان نامي‬
‫يباشد‪ ،‬اما ظرفيت حمل جريان هر‬ ‫خويش‪ ،‬مطابق ‪ 2-3-5‬به صورت مداوم م ‌‬
‫مدار ممكن است تحت تاثير مدارهاي مجاور قرار گيرد‪ .‬تعامل حرارتي ممكن‬
‫است به واردات يا صادرات گرما در مدارهايي كه درنزديكي قرار دارند بيانجامد‪.‬‬
‫هي تاثير ديگر مدارها‪ ،‬ممكن است هواي خنك در دسترس يك مدار‪ ،‬در‬ ‫در نتيج ‌‬
‫دمايي كامل مازاد بر محيط باشد‪.‬‬
‫در عمل‪ ،‬لزم نيست مدارهاي درون يك اسمبلي به طور معمول جريان نامي را‬
‫به طور مداوم و همزمان حمل كنند‪ .‬در يك كاربرد نمونه‪ ،‬نوع و ماهيت به نحو‬
‫هاي متفاوت است‪ .‬برخي مدارها بر اساس جريان هاي هجومي و‬ ‫قابل ملحظ ‌‬
‫يشوند‪ .‬تعدادي از مدارها ممكن است‬ ‫بارهاي تناوبي كوتاه مدت مقدار سنجي م ‌‬
‫شديدا بارگذاري شوند حال آنكه برخي ديگر بارگذاري سبك شده يا خاموش‬
‫يشوند‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫يهايي كه همه مدارهاي آن بتوانند مدام با جريان‬ ‫بر اين اساس‪ ،‬تهيه اسمبل ‌‬
‫نامي كار كنند غيرضروري و استفاده ناكارآمد از مواد و منابع مي باشد‪ .‬اين‬
‫يها را از طريق تعيين يك فاكتور نامي‬ ‫استاندارد ‪ ،‬الزامات عملي اسمبل ‌‬
‫يكند‪.‬‬‫گوناگوني مطابق تعريف ‪ 10-8-3‬شناسايي م ‌‬
‫با اعلم يك فاكتور نامي گوناگوني‪ ،‬سازنده اسمبلي شرايط بارگذاري»متوسط«‬
‫يكند‪ .‬فاكتور نامي گوناگوني‬‫كه اسمبلي جهت آن طراحي شده مشخص م ‌‬
‫مقدار جريان نامي بر واحد را كه همه مدارهاي خروجي يا گروهي از مدارهاي‬
‫يتوانند مدام و همزمان بارگذاري كنند تاييد مي نمايد‪.‬‬ ‫خروجي درون اسمبلي م ‌‬
‫در اسمبلي هايي كه كل جريان هاي نامي مدارهاي ورودي كه با فاكتور نامي كار‬
‫يرود‪ ،‬فاكتور نامي درباره هر گونه‬ ‫يكنند از ظرفيت مدار ورودي فراتر م ‌‬ ‫م ‌‬
‫تركيبي از مدارهاي كه براي توزيع جريان ورودي استفاده ميشود‌‪ ،‬صدق مي كند‪.‬‬
‫ث ‪ -2‬فاكتور نامي گوناگوني در يك اسمبلي‬
‫فاكتور نامي گوناگوني در يك اسمبلي در ‪ 3-3-5‬مشخص شده است‪ .‬جهت‬
‫اسمبلي نمونه نشان داده شده در شكل ث ‪ ، 1‬نمونه هاي توده چيدمان‬
‫بارگذاري جهت فاكتور نامي ‪ 0 / 8‬در جدول ث ‪ 1‬ارايه شده و در شكل هاي ث‬
‫‪ 2‬تا ث ‪ 5‬نمايش داده شده است‪.‬‬
‫‪128‬‬
‫ث ‪ -3‬فاكتور نامي گوناگوني گروهي از مدارهاي خروجي‬
‫علوه بر اعلم فاكتور نامي گوناگوني جهت يك اسمبلي كامل‪ ،‬يك سازنده‬
‫اسمبلي ممكن است فاكتور نامي گوناگوني متفاوتي براي گروهي از مدارهاي‬
‫مرتبط درون اسمبلي مشخص نمايد‪ .‬بند فرعي فاكتور نامي گوناگوني گروهي‬
‫ينمايد‪.‬‬
‫از مدارهاي خروجي را مشخص م ‌‬
‫ههايي از فاكتور نامي گونسساگوني ‪ 0/ 9‬جهسست يسسك‬
‫جداول ث ‪ 2‬و ث ‪ 3‬حاوي نمون ‌‬
‫مقطع و تابلوي توزيع فرعي درون اسمبلي نمونه نمايش داده شده در شسسكل ث‬
‫‪ ،1‬م ‌‬
‫واحد كاركردي – نمايش جريان نامي ‪(In) (1‬‬

‫‪ -1‬جريان نامي واحد كاركردي )مدار(در اسمبلي ممكن است كمتر از جريان نامي تجهيز باشد‪.‬‬
‫شكل ث ‪ -1‬اسمبلي نمونه‬
‫‪129‬‬
‫جدول ث ‪ -1‬نمونه هاي بارگذاري در يك اسمبلي با فاكتور نامي گوناگوني ‪8/0‬‬
‫ت‪2‬‬ ‫ت‪2‬‬ ‫ت‪2‬‬ ‫ت‪2‬‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫پ‬ ‫پ‬ ‫پ‪2‬‬ ‫پ‪1‬‬ ‫ب‪3‬‬ ‫ب‪2‬‬ ‫ب‪1‬‬ ‫الف‬ ‫واحد‬
‫ت‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫الف‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫كاركردي‬
‫جريان )آمپر(‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪20 20 200‬‬ ‫‪630‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪160‬‬ ‫واحد‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫كاركردي‬
‫جريان‬
‫(‬
‫نامي)‪In) 2‬‬
‫واحد‬
‫كارك‬
‫ردي‬
‫بارگ‬
‫ذار‬
‫نمون‬ ‫ي‬
‫كنند ه ‪1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪160‬‬ ‫ه يك شك‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اسم ل ث‬
‫‪2‬‬ ‫بلي‬
‫با‬
‫فاكت‬
‫ور‬
‫نامي‬
‫گونا‬
‫گون‬
‫ي‪8‬‬
‫‪0،‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫)‪136 1‬‬ ‫‪504‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪160‬‬ ‫در‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫نمون‬
‫ه‪2‬‬
‫شك‬
‫لث‬
‫‪3‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪504‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫)‪1‬‬
‫‪456‬‬ ‫‪160‬‬ ‫نمون‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ه‪3‬‬
‫شك‬
‫لث‬
‫‪4‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪160‬‬ ‫‪504‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪160‬‬ ‫نمون‬
‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ه‪5‬‬
‫شك‬
‫لث‬
‫‪5‬‬
‫‪ (1‬جريان موازنه براي بارگذاري مدار ورودي تا حد جريان نامي اش‬
‫‪ (2‬جريان نامي واحد كاركردي )مدار( در اسمبلي ممكن است كمتر از جريان نامي دستگاه باشد‪.‬‬
‫‪130‬‬
‫بارگذاري واقعي با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‪‌ ،‬مثل { ‪ 640‬آمپر}‬
‫بارگذاري مقطع شين با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‪ ،‬مثل{‪ 320‬آمپر}‬
‫شكل ث ‪ -2‬نمونه ‪ : 1‬جدول ث ‪ -1‬بارگذاري واحد كاركردي در يك اسمبلي با‬
‫فاكتور نامي گوناگوني ‪0 / 8‬‬
‫‪131‬‬
‫بارگذاري واقعي با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‪ ،‬مثل{‪ 640‬آمپر}‬
‫بارگذاري مقطع شين با شكل داخل پرانتز نشان داد شده است‪ ،‬مثل {‪320‬آمپر}‬
‫شكل ث ‪ -3‬نمونه ‪:2‬جدول ث ‪ -1‬بارگذاري واحد كاركردي در يك اسمبلي با‬
‫‪132‬‬
‫بارگذاري واقعي با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‪‌ ،‬مثل {‪ 640‬آمپر}‬
‫بارگذاري مقطع شين اصلي با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‪ ،‬مثل{‪ 320‬آمپر}‬
‫‪133‬‬
‫بارگذاري واقعي با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‌‪ ،‬مثل {‪640‬آمپر}‬
‫بارگذاري مقطع شين اصلي با شكل داخل پرانتز نشان داده شده است‪ ،‬مثل{‪ 320‬آمپر}‬
‫فاكتور نامي گوناگوني ‪0/ 8‬‬
‫جدول ث ‪ -2‬نمونه بارگذاري گروهي از مدارها )مقطع ب – شكل ث ‪(1‬‬

‫با فاكتور نامي گوناگوني ‪0 / 9‬‬
‫ب‪3‬‬ ‫ب‪2‬‬ ‫ب‪1‬‬ ‫شين توزيع‬ ‫واحد كاركردي‬
‫مقطع ب‬
‫‪400‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪1440‬‬ ‫واحد كاركردي‪ -‬جريان نامي)‪(In‬‬
‫‪360‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪720‬‬ ‫‪1440‬‬

‫)‪1‬‬
‫واحد كاركردي بارگذاري كننده يك اسمبلي با يك‬
‫فاكتور نامي گوناگوني ‪8/0‬‬
‫‪ -1‬حداقل جريان نامي براي تغذيه واحدهاي كاركردي متصل در ‪(RDF (9 /0‬‬
‫جدول ث ‪ -3‬نمونه بارگذاري گروهي از مدارها )تابلوي توزيع فرعي – شكل ث‬

‫‪ (1‬با فاكتور نامي گوناگوني ‪0 / 9‬‬
‫ت‪2‬ت‬ ‫ت‪ 2‬پ‬ ‫ت‪2‬ب‬ ‫ت‪2‬‬ ‫ت‪2‬‬ ‫واحد كاركردي‬
‫الف‬
‫‪134‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪360‬‬
‫)‪1‬‬
‫واحد كارکردي جريان نامي )‬
‫‪(In‬‬
‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪360‬‬ ‫واحد كاركردي بارگذاري‬
‫كننده يك اسمبلي با فاكتور‬
‫نامي گوناگوني ‪0/ 8‬‬
‫‪ -1‬حداقل جريان نامي براي تغذيه واحدهاي كاركردي متصل در ‪( RDF ( 9 / 0‬‬
‫‪135‬‬
‫ث ‪ 4‬فاكتور نامي گوناگوني و وظيفه تناوبي‬
‫گرماي منتشره مدارها كه از بخش هاي داراي هدررفت ژول تشكيل شده اند‬
‫متناسب است با مقدار حقيقي ‪ .r.m.s‬جريان‪ .‬جريان ‪ .r.m.s‬معادل كه نشانگر‬
‫تاثير حرارتي جريان تناوبي واقعي است را مي توان با فرمول زير محاسبه كرد‪.‬‬
‫يتوان جريان ‪ .r.m.s‬حقيقي معادل حرارتي ) ‪ ( I eff‬درمورد كار‬
‫با اين فرمول م ‌‬
‫متناوب و بر همين اساس‌‪،‬الگوي مجاز بار با يك ‪ RDF‬مفروض را تعيين نمود‪.‬‬
‫بايد درباره روشن بودن دستگاه بيش از ‪ 30‬دقيقه احتياط شود زيرا تجهيزات‬
‫يرسند‪.‬‬
‫كوچك در همين حالت هم به موازنه حرارتي م ‌‬
‫‪Irms = I 2 1 ×t 1 + I 2 2 ×t 2 + I 2 / t 1 + t 2 + t 3‬‬
‫‪I1‬‬ ‫‪ t1‬زمان آغاز با جريان‬
‫‪ t 2‬زمان فعاليت با جريان ‪I 2‬‬
‫‪ t3‬زمان وقفه در حالت ‪I 3 = 0‬‬
‫هي زماني ‪t1 + t 2 + t3‬‬
‫دور ‌‬
‫‪IEC 2051/08‬‬
‫شكل ث ‪ -6‬نمونه محاسبه متوسط تاثیر گرمایشی بار تناوبی با آغاز ‪0 / 5‬‬
‫ثانیه‬
‫‪136‬‬
‫شكل ث ‪ -7‬گراف نمونه درباره رابطه ميان ‪ RDF‬معادل و پارامترها در كار‬
‫هزمان هاي مختلف‬ ‫متناوب در حالت ‪ 0 / 5‬ثانيه ‪ I1 = 7 * I 2 , t1‬در دور ‌‬
‫زمان نسبي روشن بودن‬

‫شكل ث ‪ -8‬گراف نمونه درباره رابطه ميان ‪ RDF‬معادل و پارامترها در‬
‫كارمتناوب در حالت ‪) I 1 = I 2‬بدون جريان اضافي آغازين(‬
‫‪137‬‬
‫پيوست ج‬
‫‪(1‬‬
‫اندازه گيري فواصل ايمني و خزشي‬
‫ج ‪ 1‬اصول پايه‬
‫پهناي ‪ X‬شيارهاي مشخص شده در نمونه هاي ‪ 1‬تا ‪ 11‬در زير عمدتا درباره همه‬
‫يكند‪:‬‬
‫هها به عنوان كاركرد آلودگي به شرح زير صدق م ‌‬
‫نمون ‌‬
‫جدول ج ‪ -1‬حداقل پهناي شيارها‬
‫حداقل مقادير پهناي شيارها‬ ‫درجه آلودگي‬

‫)ميليمتر(‬
‫‪0/ 25‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1/0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2/5‬‬ ‫‪4‬‬
‫اگسر فواصسل ايمنسي مربسوطه كمستر از ‪ 3‬ميليمستر باشسد‪ ،‬حسداقل پهنساي شسيار را‬
‫يتوان تا يك سوم اين فواصل ايمني كاهش داد‪.‬‬ ‫م ‌‬
‫شهاي اندازه گيري فواصسسل ايمنسسي و خزشسسي در نمسسونه ‪ 1‬تسسا ‪ 11‬نشسسان داده‬ ‫رو ‌‬
‫فها و شيارها يا بيسسن انسسواع عسسايق هسسا تفسساوتي‬
‫شده است‪ .‬اين نمونه ها بين شكا ‌‬
‫يشوند‪.‬‬‫قايل نم ‌‬
‫به علوه ‪:‬‬
‫هاي كه قرار است با رابط عايق كننده بسسا پهنسساي ‪X‬‬ ‫‪ -‬فرض اين است كه هر گوش ‌‬
‫ميليمتر پل زده شود به نامطلوب ترين مسسوقعيت سسسوق داده شسسود )بسسه نمسسونه ‪3‬‬
‫مراجعه شود(‪.‬‬
‫‪ -‬هرگاه فاصله تا بالي يك شيار ‪ X‬ميليمتر و بيشتر است‪ ،‬يك فاصسسله خزشسسي در‬
‫يشود‪.‬‬‫طول خطوط كناره شيار اندازه گيري م ‌‬
‫‪ -‬فواصل ايمني و خزشي اندازه گيري شده ميسسان اجسسزاي متحسسرك در ارتبسساط بسسا‬
‫بترين مسسوقعيت‬ ‫يكديگر‪ ،‬هنگامي اندازه گيري مي ‌شود كه ايسسن اجسسزا در نسسامطلو ‌‬
‫خود باشند‪.‬‬
‫ج ‪ 2‬استفاده از ميله‬
‫ميله ها به خاطر تاثيرشان بر آلسسودگي و تسساثير خشسسك كننسسده كامسسل بهترشسسان بسسه‬
‫يشسسوند‪ .‬لسسذا فواصسسل خزشسسي را‬ ‫مراتب موجب كسساهش تشسسكيل جريسسان نشسست م ‌‬
‫هها ‪2‬‬ ‫يتوان تا ‪ 0/ 8‬مقدار لزم كاهش داد به اين شرط كه حداقل ارتفاع ميل ‌‬ ‫م ‌‬
‫ميليمتر باشد‪ ،‬نگاه كنيد به شكل ج ‪.1‬‬
‫‪(1‬پيوست ج مبتني بر ‪ IEC 60664 -1‬است‪.‬‬
‫‪138‬‬
‫شكل ج ‪ -1‬اندازه گيري شیارها‬
‫نمونه ‪1‬‬
‫شرايط‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك شيار موازي يا با لبسسه همگسسرا بسسا هسسر‬
‫پهنايي كمتر از ‪ X‬ميليمتر است‪.‬‬
‫قانون ‪ :‬فواصل خزشي و ايمني مسسستقيما درعسسرض شسسيار مطسسابق شسسكل انسسدازه‬
‫يشوند‪.‬‬‫گيري م ‌‬
‫شرايط‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك شسسيار بسسا لبسسه مسسوازي بسسا هسسر پهنسسايي‬
‫مساوي يا بيشتر از ‪ X‬ميليمتر است‪.‬‬
‫هي ايمني عبارت اسست از فاصسله »خسط ديسد«‪ .‬فاصسله خزشسي در‬ ‫قانون ‪ :‬فاصل ‌‬
‫يآيد‪.‬‬
‫دنبال لبه كناري شيار م ‌‬
‫‪139‬‬
‫شرايط ‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك شيار ‪ V‬شكل با هر پهنايي بزرگتر‬
‫از ‪ X‬ميليمتر است‪.‬‬
‫هي ايمني عبارت است ازفاصله »خط ديد«‪.‬‬ ‫قانون ‪ :‬فاصل ‌‬
‫فاصله خزشي دنبال لبه كناري شيار مي آيد اما ته شيار را با رابط ‪ X‬ميليمتري‬
‫»اتصال كوتاه‬
‫يكند‪.‬‬
‫م ‌‬
‫شرايط‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك ميله است‪.‬‬

‫قانون ‪ :‬فضاي خالي عبارت است از كوتاه ترين مسير هوايي از روي ميله‪.‬‬
‫يآيد‪.‬‬
‫فاصله خزشي در دنبال لبه كناري شيار م ‌‬
‫‪140‬‬
‫يپيونسسد بسسا شسسيار هسسايي بسسا‬
‫شرايط ‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك اتصسسال ب ‌‬
‫پهناي كمتر از ‪ X‬ميليمتر در هر طرف است‪.‬‬
‫تانسسد از فاصسسله »خسسط ديسسد« كسسه‬ ‫هي ايمنسسي عبار ‌‬
‫قانون ‪ :‬فاصله خزشسسي و فاصسسل ‌‬
‫نمايش داده شده است‪.‬‬
‫يپيوند با شيار هايي با‬

‫شرايط‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك اتصال ب ‌‬
‫پهناي مساوي يا بيشتر از ‪ X‬ميليمتر در هر طرف است‪.‬‬
‫تاند از فاصله »ديدرس« كه‬ ‫هي ايمني عبار ‌‬
‫قانون ‪ :‬فاصله خزشي و فاصل ‌‬
‫نمايش داده شده است‪.‬‬
‫‪141‬‬
‫شرايط ‪ :‬اين مسير فاصله خزشي‪ ،‬شامل يك اتصال بي پيوند با يك شيار در يسسك‬
‫طرف با پهناي كمتر از ‪ X‬ميليمتر و شيار طرف ديگر با پهناي مساوي يسسا بزرگسستر‬
‫يباشد‪.‬‬‫از ‪ X‬ميليمتر م ‌‬
‫يباشند‪.‬‬
‫قانون ‪ :‬فضاهاي ايمني و خزشي برابر شكل م ‌‬
‫يپيوند كمتر از فاصله خزشي از روي‬ ‫شرايط‪ :‬فاصله خزشي از ميان اتصال ب ‌‬
‫مانع است‪.‬‬
‫هترين مسير هوايي از روي مانع‪.‬‬
‫هي ايمني عبارت است ازكوتا ‌‬‫قانون ‪ :‬فاصل ‌‬
‫‪142‬‬
‫شرايط‪ :‬شكاف ميان سر پيچ و ديواره هست كه به حساب بيايد‪.‬‬

‫هي شكل است‪.‬‬ ‫قانون ‪ :‬فواصل ايمني و خزشي انداز ‌‬
‫‪143‬‬
‫شرايط ‪ :‬شكاف ميان سرپيچ و ديواره باريك است كه به حساب نمي آيد‪.‬‬
‫هي خزشي از پيچ تا‬‫هي فاصل ‌‬
‫قانون ‪ :‬وقتي فاصله مساوي ‪ X‬ميليمتراست‪ ،‬انداز ‌‬
‫ديواره است‪.‬‬
‫هي ايمني ‪ :‬عبارت است از ‪D+d‬‬

‫فاصل ‌‬
‫فاصله خزشي‪ :‬عبارت است از ‪D+d‬‬
‫‪144‬‬
‫پيوست چ‬
‫همبستگي ميان ولتاژ اسمي سيستم تغذيه و‬
‫ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه در تجهيزات‬
‫هسسدف از ايسن پيوسسست ارايسسه اطلعسات ضسسروري دربساره انتخسساب تجهيسسزات بسراي‬
‫استفاده در يك مدار درون سيستم الكتريكي يا جزيي از آن است‪.‬‬
‫جدول چ ‪ 1‬حاوي نمونه هايي اسسست دربسساره همبسسستگي ميسسان ولتسساژ هساي اسسسمي‬
‫سيستم تغذيه و ولتاژ نامي متناظر قابل تحمل ضربه در تجهيزات‪.‬‬
‫مقادير ولتاژ نامي قابل تحمل ضربه كه در جدول چ ‪ 1‬ارايه شده مبتني است بسسر‬
‫مشخصسات عملكسردي برقگيرهسا‪ ،‬ايسن مقسادير بسر اسساس مشخصسات مبتنسي بسر‬
‫يباشند‪.‬‬
‫‪ IEC 1-60099‬م ‌‬
‫بايد دانست كه كنترل ولتاژ هاي اضافه با توجه به مقادير جسسدول چ ‪ 1‬بسسا شسسرايط‬
‫سيستم تغذيه مانند وجود امپدانس مناسب يسسا كابسسل تغسسذيه شسسده قابسسل دسسستيابي‬
‫است‪.‬‬
‫در چنين مواردي هنگامي كه كنترل ولتاژ هاي اضافي به طريقي غير از برقگيرها‬
‫يشود‪ ،‬راهنماي همبسسستگي ميسسان ولتسساژ اسسسمي سيسسستم تغسسذيه و ولتسساژ‬‫حاصل م ‌‬
‫نامي قابل تحمل ضربه تجهيزات در ‪ IEC 44-4-60364‬ارايه شده است‪.‬‬
‫اين پيوست مبتني است بر پيوست ح از ‪.IEC 1-60947‬‬
‫‪145‬‬
‫جدول چ ‪ -1‬تناظر ميان ولتاژ اسمي سيستم تغذيه و ولتاژ نامي قابل تحمل‬
‫ضربه تجهيزات‪ ،‬در وضعيت حفاظت ولتاژ اضافي از طريق برقگيرها مطابق‬
‫‪IEC60099-1‬‬
‫مقادير ارجح ولتاژ نامي قابل تحمل‬ ‫ولتاژ اسمي منبع تغذيه ) ≥ ولتاژ نامي‬ ‫حداكث‬
‫ضربه) ‪ 1 / 2 50‬ميكروثانيه(در ‪m2000‬‬ ‫عايق تجهيزات ولت(‬ ‫ر‬
‫كيلوولت‬ ‫مقدار‬
‫ولتاژ‬
‫نامي‬
‫عمليات‬
‫ي به‬
‫زمين‪،‬‬
‫متناو‬
‫ب‬
‫‪.r.m.s‬‬
‫يا‬
‫مستقي‬
‫م ولت‬
‫طبقه ولتاژ اضافي‬
‫‪I‬‬ ‫‪II‬‬ ‫‪III‬‬ ‫‪IV‬‬
‫سطح‬ ‫سطح بار‬ ‫سطح‬ ‫سطح‬
‫حفاظ‬ ‫مدار وسيله‪،‬تجهي‬ ‫منشا‬
‫ت‬ ‫زات(‬ ‫توزيع‬ ‫نصب‬
‫ويژه‬ ‫)ورود‬ ‫‪AC r.m.s‬‬ ‫‪AC r.m.s‬‬ ‫‪AC r.m.s‬‬ ‫‪AC r.m.s‬‬
‫ي‬ ‫‪or d.c‬‬ ‫‪or d.c‬‬
‫سروي‬
‫س(‬
‫‪0 / 33‬‬ ‫‪0/ 5‬‬ ‫‪0/ 8‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪24 ، 25‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪12 ,5‬‬
‫‪، 42 ، 48‬‬
‫‪30‬‬
‫‪0/ 5‬‬ ‫‪0/ 8‬‬ ‫‪1/ 5‬‬ ‫‪2/ 5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪115/66‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪0/ 8‬‬ ‫‪1/ 5‬‬ ‫‪2/ 5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪110-‬‬ ‫‪، 110‬‬ ‫‪ 120‬و ‪115‬‬ ‫‪208/12‬‬ ‫‪150‬‬
‫‪220‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪127‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪120-‬‬ ‫‪220/12‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪1/ 5‬‬ ‫‪2/ 5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪220-‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪230، 220‬‬ ‫‪380/22‬‬ ‫‪300‬‬
‫‪440‬‬ ‫‪260، 240‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪277‬‬ ‫‪400/23‬‬
‫‪0‬‬
‫‪146‬‬
‫‪415/24‬‬
‫‪0‬‬
‫‪440/26‬‬
‫‪0‬‬
‫‪480/27‬‬
‫‪7‬‬
‫‪2/ 5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪480-‬‬ ‫‪480‬‬ ‫‪380، 347‬‬ ‫‪600/34‬‬ ‫‪600‬‬
‫‪960‬‬ ‫‪415، 400‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪480، 440‬‬ ‫‪660/38‬‬
‫‪577، 500‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪690/40‬‬
‫‪0‬‬
‫‪720/41‬‬
‫‪5‬‬
‫‪830/48‬‬
‫‪0‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪660‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪1000‬‬
‫‪720، 690‬‬
‫‪1000 ،830‬‬
‫پيوست ح‬
‫جريان عملكرد و توان از دست رفته در رساناهاي مسي‬
‫جدول زير حاوي مقادير راهنما جهت جريان هاي عملكرد رسانا و توان از دست‬
‫رفته در شرايط ايده آل درون يك اسمبلي است‪ .‬روش هاي محاسبه استفاده‬
‫شده براي تعيين اين مقادير ارايه شده است تا محاسبه مقادير براي ساير‬
‫شرايط را ممكن سازد‪.‬‬
‫لهاي مسي تك‬
‫جدول ح ‪ – 1‬جريان عملكرد و توان از دست رفته در كاب ‌‬
‫رشته با دماي مجاز رسانا برابر با ‪ 70‬درجه سانتيگراد )دماي محيط داخل‬
‫اسمبلي‪ 55 :‬درجه سانتيگراد(‬
‫چيدمان رسانا‬ ‫فاصله گذاري حداقل‬
‫قطر يك كابل‬
‫كابل هاي تك رشته در‬ ‫لهاي تك رشته‬ ‫كاب ‌‬ ‫كابل‌هاي تك رشته‬

‫يك غلف كابل ديواري‬ ‫تماس آزاد در هوا يا‬ ‫فاصله گذاري افقي در‬
‫با مسير افقي‪ 6 .‬كابل‬ ‫روي سيني‬ ‫هواي آزاد‬
‫)‪ 2‬مدار ‪ 3‬فاز(‬ ‫متخلخل‪ 6 .‬كابل )‪2‬‬
‫بارگذاري پيوسته‬ ‫مدار ‪ 3‬فازه(‬
‫بارگذاري پيوسته‬
‫مقاومت‬ ‫توان از دست‬ ‫حداكثر‬ ‫توان از‬ ‫توان از دست‬
‫مساحت‬ ‫حداكثر‬ ‫دست رفته بر‬ ‫حداكثر‬
‫‪147‬‬
‫برش‬ ‫رسانا در‬ ‫رفته بر‬ ‫جريان‬ ‫رفته‬
‫عرضي‬ ‫جريان‬ ‫رسانا‬ ‫جريان‬
‫رسانا‬ ‫‪20  C‬‬ ‫رسانا‬ ‫عملكرد‬ ‫رسانا‬
‫‪R20‬‬ ‫عملكرد‬ ‫‪Im ax 3‬‬ ‫‪Pv‬‬ ‫عملكرد‬
‫ميليمتر‬ ‫‪mΩ / m‬‬ ‫‪Im ax‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Pv‬‬ ‫وات‪ /‬متر‬ ‫‪Pv‬‬ ‫‪Imax‬‬
‫مربع‬ ‫وات ‪ /‬متر‬ ‫آمپر‬ ‫وات ‪ /‬متر‬
‫آمپر‬ ‫آمپر‬
‫‪1/5‬‬ ‫‪12 / 1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0/ 8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪3/2‬‬
‫‪2/5‬‬ ‫‪7 / 41‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪0/ 9‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪3/7‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4 / 61‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1/7‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪4/2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪3 /08‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪1/1‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪2/0‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪4/7‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪1 / 83‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪2/3‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪5/4‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪1 / 15‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪2/7‬‬ ‫‪67‬‬ ‫‪6/2‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪0/ 727‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪1/6‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪3 /0‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪6/9‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪0 / 524‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪1/8‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪3/4‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪7/7‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪0 / 387‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪2/0‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪3/7‬‬ ‫‪134‬‬ ‫‪8/3‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪0 / 268‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫‪116‬‬ ‫‪4/3‬‬ ‫‪171‬‬ ‫‪9/4‬‬
‫‪95‬‬ ‫‪0 /193‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪2/4‬‬ ‫‪142‬‬ ‫‪4/7‬‬ ‫‪208‬‬ ‫‪10 / 0‬‬
‫‪120‬‬ ‫‪0 / 153‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪5/0‬‬ ‫‪242‬‬ ‫‪10 / 7‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪0 / 124‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪5/4‬‬ ‫‪278‬‬ ‫‪11/ 5‬‬
‫‪185‬‬ ‫‪0 /0991‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪5 /7‬‬ ‫‪315‬‬ ‫‪12 / 0‬‬
‫‪240‬‬ ‫‪0 /0754‬‬ ‫‪260‬‬ ‫‪6/1‬‬ ‫‪375‬‬ ‫‪12 / 7‬‬
‫‪Im ax = I 30 × k1 × k 2‬‬ ‫[‬ ‫]‬
‫) ‪PV = I 2 max× R20 × 1 + a × ( TC − 20  C‬‬
‫در اين فرمول ‪:‬‬
‫‪ K 1‬فاكتور كاهش جهت دماي هواي داخل محفظسسه اطسسراف رسساناها)‪-5-60364‬‬
‫‪ ،IEC 52‬جدول الف ‪(14-52‬‬
‫‪ 61/0 = K 1‬در دمسساي رسسساناي ‪ 70‬درجسسه سسسانتيگراد‪ ،‬دمسساي محيسسط ‪ 55‬درجسسه‬
‫سانتيگراد‬
‫‪ K 1‬در ديگر دماها‪) :‬به جدول ح ‪ 2‬مراجعه شود(‬
‫‪ K 2‬فاكتور كاهش در گروه هسساي بيسسش از يسسك مسسدار )‪ ،IEC 52-5-60364‬جسسدول‬
‫‪(17-52‬‬
‫‪a‬ضريب دماي مقاومت ‪a = 0.004 K ،‬‬
‫‪−1‬‬
‫‪ TC‬دماي رسانا‬
‫هاي (‬‫‪ -1‬مقادير ‪ ، IEC 60228‬جدول ‪ ) 2‬رساناهاي رشت ‌‬
‫‪ -2‬ظرفيت حمل جريان ‪ I 30‬در يك مدار سه فازه از ‪ ، IEC 52-5-60364‬جسسدول‬
‫الف ‪ ، 52-4‬ستون ‪) 4‬روش نصب ‪ :‬رديف ‪ 6‬جدول ‪) 0 ، 8 = K 2 (3-52‬رديف‬
‫‪ 1‬جدول الف ‪ ، 17-52‬دو مدار(‬
‫‪ -3‬ظرفيت حمل جريان ‪ I 30‬در يك مدار سه فسساز از ‪ ، IEC 52-5-60364‬جسسدول‬
‫الف ‪ ، 10-52‬ستون ‪ ) 5‬روش نصب ‪ :‬رديسسف ج جسسدول ‪ ، 88 = K 2 ( 1-52‬س ‪0‬‬
‫)رديف ‪ 4‬جدول الف ‪ ، 17-52‬دو مدار(‬
‫‪ -4‬ظرفيت حمل جريان ‪ I 30‬در يك مدار سسسه فسساز از ‪ ،IEC 52-5-60364‬جسسدول‬
‫السسف ‪ ، 10-52‬سسستون ‪ ) 7‬روش نصسسب ‪ :‬رديسسف چ جسسدول ‪ ( 1-52‬مقسسادير بسسرش‬
‫عرضسسي كمسستر از ‪ 25‬ميليمسستر مربسسع محاسسسبه شسسده از طريسسق پيوسسست پ از‬
‫‪( K 2 = IEC(1 52-5-60364‬‬
‫‪148‬‬
‫جدول ح ‪ – 2‬فاكتور كاهش ‪ K 1‬در كابل هاي داراي دماي مجاز رسانا برابر با‬
‫‪ 70‬درجه سانتيگراد)برگرفته از ‪ ، IEC 60364-5-52‬جدول الف ‪(14-52‬‬
‫فاكتور كاهش ‪K 1‬‬ ‫دماي هوا داخل محفظه اطراف‬

‫رسانا ‪C ‬‬
‫‪1 / 12‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪1 /08‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪1 /00‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪0 / 94‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪0 / 87‬‬ ‫‪40‬‬
‫‪0 / 79‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪0 / 71‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪0 / 61‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪0 / 65‬‬ ‫‪60‬‬
‫يادآوري ‪ :‬اگر جريان عامل در جدول ح ‪ 1‬براي ديگر دماها با استفاده از فباكتور‬
‫هي متناظر نيز بايببد بببا اسببتفاده از فرمببول‬
‫‪ K 1‬تبديل شود‪ ،‬توان از دست رفت ‌‬
‫بال محاسبه شود‪.‬‬
‫جدول ح ‪ -3‬جريان عملكرد و توان از دست رفته در شين مسسسي بسسدون عسسايق بسسا‬
‫برش عرضي چهارگوش‪ ،‬مسسسير افقسسي و رويسسه بزرگسستر رو بسسه بسسال‪ ،‬فركسسانس ‪50‬‬
‫هرتز تا ‪ 60‬هرتز )دماي محيط داخل اسمبلي ‪ ، 55  C :‬دماي رسانا ‪( 70  C‬‬
‫‪149‬‬
‫جدول ح ‪ – 3‬جريان عملكرد و تلفات توان در شين هاي اصلي مسي بدون‬
‫محافظ‬
‫‪X‬‬ ‫ارتفاع‬ ‫مساحت‬ ‫يك ميله فاز‬ ‫دو ميله بر فاز‬
‫ضخامت‬ ‫برش عرضي‬ ‫)فاصله گذاري= ضخامت‬
‫ميله‬ ‫▌‬ ‫ميله ها(‬
‫هها‬
‫ميل ‌‬ ‫▌▌‬
‫‪K3‬‬ ‫جريا‬ ‫توان از‬ ‫‪K3‬‬ ‫جريان‬ ‫توان از‬
‫ن‬ ‫دست‬ ‫عملكرد‬ ‫دست‬
‫عملك‬ ‫رفته هر‬ ‫رفته‬
‫رد‬ ‫سيم‬ ‫سيم فاز‬
‫فاز ‪PV‬‬ ‫‪PV‬‬
‫×‬ ‫ميليمتر‬ ‫ميليمتر مربع‬ ‫آمپر‬ ‫وات‬ ‫آمپر‬ ‫وات ‪/‬‬
‫ميليمتر‬ ‫‪/‬متر‬ ‫متر‬
‫‪12* 2‬‬ ‫‪5/23‬‬ ‫‪00/1‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪5/4‬‬ ‫‪01/1‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪4/8‬‬
‫‪15*2‬‬ ‫‪5/29‬‬ ‫‪00/1‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪01/1‬‬ ‫‪138‬‬ ‫‪0/7‬‬
‫‪15*3‬‬ ‫‪5/44‬‬ ‫‪01/1‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪02/1‬‬ ‫‪183‬‬ ‫‪3/8‬‬
‫‪20*2‬‬ ‫‪5/39‬‬ ‫‪01/1‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪1/6‬‬ ‫‪01/1‬‬ ‫‪172‬‬ ‫‪1/8‬‬
‫‪20 *3‬‬ ‫‪5/59‬‬ ‫‪01/1‬‬ ‫‪133‬‬ ‫‪4/6‬‬ ‫‪02/1‬‬ ‫‪226‬‬ ‫‪4/9‬‬
‫‪20 *5‬‬ ‫‪1/99‬‬ ‫‪02/1‬‬ ‫‪178‬‬ ‫‪0/7‬‬ ‫‪04/1‬‬ ‫‪325‬‬ ‫‪9/11‬‬
‫‪20 *10‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪03/1‬‬ ‫‪278‬‬ ‫‪5/8‬‬ ‫‪07/1‬‬ ‫‪536‬‬ ‫‪1/16‬‬
‫‪25 *5‬‬ ‫‪124‬‬ ‫‪02/1‬‬ ‫‪213‬‬ ‫‪0/8‬‬ ‫‪05/1‬‬ ‫‪381‬‬ ‫‪2/13‬‬
‫‪30 *5‬‬ ‫‪149‬‬ ‫‪03/1‬‬ ‫‪246‬‬ ‫‪0/9‬‬ ‫‪06/1‬‬ ‫‪437‬‬ ‫‪5/14‬‬
‫‪30 *10‬‬ ‫‪299‬‬ ‫‪05/1‬‬ ‫‪372‬‬ ‫‪4/10‬‬ ‫‪11/1‬‬ ‫‪689‬‬ ‫‪9/18‬‬
‫‪40 *5‬‬ ‫‪199‬‬ ‫‪03/1‬‬ ‫‪313‬‬ ‫‪9/10‬‬ ‫‪07/1‬‬ ‫‪543‬‬ ‫‪0/17‬‬
‫‪40 *10‬‬ ‫‪399‬‬ ‫‪07/1‬‬ ‫‪465‬‬ ‫‪4/12‬‬ ‫‪15/1‬‬ ‫‪839‬‬ ‫‪7/21‬‬
‫‪50 *5‬‬ ‫‪249‬‬ ‫‪04/1‬‬ ‫‪379‬‬ ‫‪9/12‬‬ ‫‪09/1‬‬ ‫‪646‬‬ ‫‪6/19‬‬
‫‪50 *10‬‬ ‫‪499‬‬ ‫‪08/1‬‬ ‫‪554‬‬ ‫‪2/14‬‬ ‫‪18/1‬‬ ‫‪982‬‬ ‫‪4/24‬‬
‫‪60 *5‬‬ ‫‪299‬‬ ‫‪05/1‬‬ ‫‪447‬‬ ‫‪0/15‬‬ ‫‪10/1‬‬ ‫‪748‬‬ ‫‪0/22‬‬
‫‪60 *10‬‬ ‫‪599‬‬ ‫‪10/1‬‬ ‫‪640‬‬ ‫‪1/16‬‬ ‫‪21/1‬‬ ‫‪1118‬‬ ‫‪1/27‬‬
‫‪80 *5‬‬ ‫‪399‬‬ ‫‪07/1‬‬ ‫‪574‬‬ ‫‪0/19‬‬ ‫‪13/1‬‬ ‫‪943‬‬ ‫‪0/27‬‬
‫‪80 *10‬‬ ‫‪799‬‬ ‫‪13/1‬‬ ‫‪806‬‬ ‫‪7/19‬‬ ‫‪27/1‬‬ ‫‪1372‬‬ ‫‪0/32‬‬
‫‪100 *5‬‬ ‫‪499‬‬ ‫‪10/1‬‬ ‫‪702‬‬ ‫‪3/23‬‬ ‫‪17/1‬‬ ‫‪1125‬‬ ‫‪8/31‬‬
‫‪100 *10‬‬ ‫‪999‬‬ ‫‪17/1‬‬ ‫‪969‬‬ ‫‪5/23‬‬ ‫‪33/1‬‬ ‫‪1612‬‬ ‫‪1/37‬‬
‫‪120 *10‬‬ ‫‪1200‬‬ ‫‪21/1‬‬ ‫‪1131‬‬ ‫‪6/27‬‬ ‫‪41/1‬‬ ‫‪1859‬‬ ‫‪5/43‬‬
‫‪I2 ×K3‬‬
‫= ‪PV‬‬ ‫]) ‪[ 1 + a × ( TC − 20  C‬‬
‫‪K×A‬‬
‫توان از دست رفته است بر متر ‪.‬‬ ‫‪PV‬‬
‫جريان عملكرد است‪.‬‬ ‫‪I‬‬
‫فاكتور جايگزيني جريان است ‪.‬‬ ‫‪K3‬‬
‫قابليت رسانايي مس است‪.‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪m‬‬
‫‪K = 56 .‬‬
‫‪Ω × mm 2‬‬
‫‪a = 0.004 K −1‬‬ ‫مساحت برش عرضي ميله است‪.‬‬ ‫‪a‬‬
‫ضريب دماي مقاومت است‪.‬‬ ‫‪a‬‬
‫دماي رسانا‬ ‫‪TC‬‬
‫‪150‬‬
‫يتوان جريان عملكرد را در ديگر دماهاي داخل اسمبلي و ‪ /‬يا در دماي رساناي‬
‫م ‌‬
‫‪ 90 ‬سانتيگراد از طريق ضرب مقادير جدول ح ‪ 3‬در فاكتور متناظر ‪ K4‬از جدول‬
‫يبايد مطابق فرمول بال حساب شود‪.‬‬ ‫ح ‪ 4‬به دست آورد‪ .‬در اين صورت ‌‪ ،‬م ‌‬
‫‪151‬‬
‫جدول ح ‪ – 4‬فاكتور ‪ K4‬در دماهاي مختلف هواي داخل اسمبلي و يا در‬
‫رساناها‬
‫دماي هواي داخل محفظه‬ ‫‪K4‬‬ ‫فاكتور‬

‫اطراف رساناها‬
‫دماي رسانا‬ ‫دماي رسانا‬
‫‪‬‬
‫‪90 C‬‬ ‫‪90  C‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪08/2‬‬ ‫‪49/2‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪94/1‬‬ ‫‪37/2‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪82/1‬‬ ‫‪26/2‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪69/1‬‬ ‫‪14/2‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪54/1‬‬ ‫‪03/2‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪35/1‬‬ ‫‪91/1‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪18/1‬‬ ‫‪77/1‬‬
‫‪55‬‬ ‫‪00/1‬‬ ‫‪62/1‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪77/0‬‬ ‫‪48/1‬‬
‫يتوانسسد‬
‫بايد در نظر داشت كه بسته بسسه طسسرح اسسسمبلي‪ ،‬محيسسط و دمسساي شسسين م ‌‬
‫متفاوت باشد‪ ،‬بخصوص درجريان هاي عملكرد بالتر‪.‬‬
‫صحت سنجي افزايش دماي حقيقي تحت اين شرايط را بايسسد بسسا آزمسسايش تعييسسن‬
‫نمود‪ .‬بر اين اساس توان از دست رفته را مي توان با همان روش بسسه كسسار رفتسسه‬
‫در جدول ح ‪ 4‬محاسبه نمود‪.‬‬
‫نهاي بالتر‪ ،‬ممكن است هدررفت جريان گردابي افزوده‪ ،‬قابل ملحظسسه‬ ‫در جريا ‌‬
‫باشد كه در مقادير اين جدول منظور نشده است‪.‬‬
‫‪152‬‬
‫پيوست د‬
‫سازگاري الكترومغناطيسي )‪(EMC‬‬
‫د ‪ 1‬كليات‬
‫يهاي واجد مدارهاي‬ ‫اين پيوست مبنايي جهت سازگاري الكترومغناطيسي اسمبل ‌‬
‫الكترونيك كه مطابق د ‪ 2-4-9‬نيستند قابل اعمال است‪.‬‬
‫ههاي بسدنه اسستاندارد‬‫شماره گذاري بند فرعي در اين پيوسست هسم رديسف شسمار ‌‬
‫است‪.‬‬
‫د ‪ 2‬اصطلحات و تعاريف‬
‫يرود‪.‬‬
‫در اين پيوست‪ ،‬اصطلحات و تعاريف زير به كار م ‌‬
‫) به شكل د ‪ 1‬مراجعه شود(‬
‫د – ‪1-12-8-3‬‬
‫پورت‬
‫هي مخصوص دستگاه مشخص شده با محيط الكترومغناطيس خارجي‬
‫واسط ‌‬
‫محل ورود )پورت( سيگنال‬ ‫محل خروج )پورت( برق‬

‫)كابل(‬ ‫)مستقيم‪ /‬متناوب(‬
‫محل ورود )پورت(‬ ‫دستگاه‬
‫كاركردي زمين‬
‫‪IEC 2055/08‬‬
‫شكل د ‪ -1‬نمونه هاي پورت‬
‫‪153‬‬
‫د ‪2-12-8-3‬‬
‫پورت محفظه‬
‫يشوند‬
‫نهاي الكترومغناطيسي از ميان آن پخش م ‌‬
‫مرز فيزيكي دستگاه‪ ،‬كه ميدا ‌‬
‫يكنند‪.‬‬
‫يا به آن برخورد م ‌‬
‫د – ‪3-12-8-3‬‬
‫پورت كاركردي زمين‬
‫پورتي غير از پورت برق‪ ،‬كنترل يا سيگنال كه جهت اتصال به زمين با هدفي غير‬
‫يباشد‪.‬‬‫از ايمني الكتريكي م ‌‬
‫د – ‪4-12-8-3‬‬
‫پورت سيگنال‬
‫پورتي كه در آن يك رسانا يا كابل حامل اطلعات‪ ،‬جهت انتقال داده ها به‬
‫دستگاه وصل است‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬نمونه ها عبارت اند از شين هاي داده ها‪ ،‬شبكه هاي ارتباطي‪ ،‬شبكه‬
‫هاي كنترل‬
‫د – ‪5-12-8-3‬‬
‫پورت برق‬
‫پورتي كه در آن يك رسانا يا كابل حامل توان الكتريكي اوليه ‪ ،‬بايد براي عملكرد‬
‫يك دستگاه يا يك دستگاه مرتبط‪ ،‬به دستگاه وصل است‪.‬‬
‫د ‪ 4-9‬الزامات عملكرد‬
‫د ‪ 1-4-9‬كليات‬
‫يگنجند‪ ،‬دو مجموعه‬
‫دراكثر كاربردهاي اسمبلي كه در حيطه اين استاندارد م ‌‬
‫يشوند‪:‬‬
‫شرايط محيطي لحاظ شده و ذكر م ‌‬
‫الف – محيط الف‬
‫ب‪ -‬محيط ب‬
‫محيط الف – اشاره به شبكه ها ‪ /‬مكان ها ‪ /‬تاسيسات فشار ضعيف غير‬
‫عمومي يا صنعتي شامل منابع پرمزاحمت دارد‪.‬‬
‫يببادآوري ‪ :1‬محيببط الببف متنبباظر اسببت بببا تجهيببزات كلس الببف در ‪ CISPR 11‬و‬
‫‪IEC 4-6-61000‬‬
‫نهاي صنعتي كه داراي يك يا چند مورد از شرايط زير هستند‪:‬‬

‫يادآوري ‪ : 2‬مكا ‌‬
‫نهاي كبباري در وضببع حاضببر‬

‫‪ -‬دسببتگاه صببنعتي‪ ،‬علمببي‪ ،‬ياپزشببكي ‪ ،‬مثل ماشببي ‌‬
‫هستند‪.‬‬
‫يشوند‪.‬‬
‫‪ -‬بارهاي شديدا القايي يا خازني اغلب قطع و وصل م ‌‬
‫‪ -‬جريان ها و ميدان هاي مغناطيسي مربوطه شديد هستند‪.‬‬

‫نها ‪ /‬تاسيسات صسسنعتي‬ ‫محيط ب – اشاره به شبكه هاي فشار ضعيف مانند مكا ‌‬
‫سبك و تجاري خانگي دارد‪ .‬منابع پرمزاحمتي مثل جوشكاري هسسا زيسسر ايسسن گسسروه‬
‫يگيرند‪.‬‬
‫قرار نم ‌‬
‫‪154‬‬
‫يادآوري ‪ : 3‬محيط ب متناظر است با تجهيزات كلس ب در ‪.CISPR 11‬‬
‫يادآوري ‪ : 4‬فهرست زير ‪ ،‬هر چند جامع نيست‪ ،‬نمايشي اسببت از مكببان هببايي‬
‫كه شامل م ‌‬
‫هها ‌‪،‬آپارتمان ها‬
‫‪ -‬املك مسكوني‪ ،‬مانند خان ‌‬
‫‪ -‬خرده فروشي ها ‪،‬مانند فروشگاه ها ‪ ،‬سوپرماركت ها‬
‫‪ -‬محدوده تجاري ‪ ،‬مانند دفاتر ‌‪،‬بانك ها‬
‫‪ -‬مناطق تفريحات عمومي‪ ،‬مانند سينماها ‪ ،‬بانك ها‬
‫گها ‪،‬مراكز ورزشي‬ ‫نهاي فضاي باز‪ ،‬مانند پمپ بنزين ها ‪ ،‬پاركين ‌‬ ‫‪ -‬مكا ‌‬
‫هها ‌‪،‬مراكز خدماتي‬
‫نهاي صنعتي سبك ‪ ،‬مانند كارگاه ها‪ ،‬آزمايشگا ‌‬ ‫‪ -‬مكا ‌‬
‫شرط محيطي الف و يا ب كه اسمبلي متناسب آن است بايد توسط سازنده‬
‫اسمبلي اعلم شود‪.‬‬
‫د – ‪ 2-4-9‬الزام آزمايش‬
‫اسمبلي ها در بيشتر مورد به صورت تك – طرحي ساخته يا مونتسساژ شسسده انسسد‪ ،‬و‬
‫كمابيش تركيب تصادفي از بخش ها و تجهيزات را دربر گرفته اند‪.‬‬
‫اگر شرايط زير محقق شسسود‪ ،‬هيچگسسونه آزمسسايش مصسسونيت يسسا انتشسسار ‪ EMC‬روي‬
‫اسمبلي نهايي لزم نيست ‪:‬‬
‫الف – تجهيزات و بخش هاي ملحق شده مطسابق الزامسات ‪ EMC‬در محيسط اعلم‬
‫شده)به د – ‪ 1-4-9‬مراجعه شود( برابر الزامات محصول مربسسوطه يسسا اسسستاندارد‬
‫كلي ‪ EMC‬باشند‪.‬‬
‫ب – نصب و سيم كشي داخلي مطسسابق دسسستور العمسسل هسساي سسسازنده دسسستگاه و‬
‫هها صورت گيرد ) چيدمان با توجه به تاثيرات متقابل‪ ،‬كابل‪ ،‬پوشسسش‪ ،‬زميسسن‬ ‫مولف ‌‬
‫و غيره (‬
‫د ‪ 3-4-9‬مصونيت‬
‫د – ‪ 1-3-4-9‬اسمبلي هاي داراي مدارهاي الكترونيك‬
‫درشرايط عادي سرويس‪ ،‬اسمبلي هايي كه مدارهاي الكترونيكي را در بر‬
‫نگرفته اند به اختللت الكترومغناطيسي حساس نيستند و لذا هيچگونه آزمايش‬
‫مصونيتي لزم نيست‪.‬‬
‫د – ‪ 2-3-4-9‬اسمبلي هاي فاقد مدارهاي الكترونيك‬
‫تجهيزات الكترونيك ملحق شده به اسمبلي ها بايد با الزامات مصونيت محصسسول‬
‫مربوطه يا استاندارد كلي ‪ EMC‬مطابقت داشته و متناسب محيط بخصوص ‪EMC‬‬
‫اعلم شده‪ ،‬توسط سازنده اسمبلي باشند‪.‬‬
‫در ديگر موارد‪ ،‬الزامات ‪ EMC‬بايد بوسسسيله آزمسسايش هسسا طبسسق د ‪ 12-10-‬صسسحت‬
‫سنجي شود‪.‬‬
‫يبرند كه در آن همه مسسولفه هسسا تسسابع‬ ‫تجهيزاتي كه از مدارهاي الكترونيكي بهره م ‌‬
‫يباشند )مانند ديودها‪ ،‬مقسساومت هسسا ‪ ،‬واريسسستورها‪ ،‬برقگيرهسسا‌‪،‬القسساگر (آزمسسايش‬
‫م ‌‬
‫لزم ندارند‪.‬‬
‫سازنده اسمبلي بايد از سازنده تجهيسز و يسا بخسش ‌‪،‬معيارهساي مشسخص عملكسسرد‬
‫محصول را مبتني بر معيارهاي پذيرش ذكر شده در استاندارد محصسسول مربسسوطه‬
‫به دست آورد‪.‬‬
‫‪155‬‬
‫د ‪ 4-4-9‬انتشار‬
‫د ‪ 1-4-4-9‬اسمبلي ‌هاي داراي مدارهاي الكترونيك‬
‫يهايي كسسه مسسدارهاي الكترونيسسك بسسه آنهسسا ملحسسق نشسسده اسسست‪ ،‬اختللت‬
‫در اسمبل ‌‬
‫الكترومغناطيسي تجهيزات فقط در طسسول عمليسسات اتفسساقي قطسسع ووصسسل توليسسد‬
‫يشود‪ .‬مدت اختللت در حد ميليونيم ثانيه است‪ .‬فركانس‪ ،‬سسسطح و پيامسسدهاي‬ ‫م ‌‬
‫اين انتشسسارات بسسه عنسسوان بخشسسي از محيسسط الكترومغناطيسسسي عسسادي تاسيسسسات‬
‫يشود‪ .‬لذا‪ ،‬الزامات انتشار الكترومغناطيسي كافي است و‬ ‫فشار ضعيف تلقي م ‌‬
‫صحت سنجي لزم نيست‪.‬‬
‫اسمبلي هاي فاقد مدارهاي الكترونيك‬ ‫د ‪2-4-4-9‬‬
‫تجهيزات الكترونيك ملحقي به اسمبلي بايد با الزامات انتشار محصول مربسسوطه‬
‫يا استاندارد كلي ‪ EMC‬مطسسابقت داشسسته و بسسا محيسسط ‪ EMC‬مشسسخص اعلم شسسده‬
‫توسط سازنده اسمبلي متناسب باشد‪.‬‬
‫فركانس ‪ 9‬كيلوهرتز و بالتر‬ ‫د – ‪1-2-4-4-9‬‬
‫اسمبلي هاي داراي مدارهاي الكترونيكي )مانند منابع تغذيه داراي كليد‪ ،‬مدارهاي‬
‫داراي ريزپردازنسسده بسسا سسسرعت فركسسانس بسسال ( مسسي تواننسسد اختللت پيوسسسته‬
‫الكترومغناطيسي توليد كنند‪.‬‬
‫اين انتشارات نبايد از حدود مشخص شده دراستاندارد محصول مربسسوطه فراتسسر‬
‫رود‪ ،‬و گرنه الزامات جدول د ‪1‬جهت محيط الف و يا جدول د ‪ 2‬جهت محيط ب‬
‫قابل اعمال است‪ .‬اين موارد فقط وقتي ضروري است كه مدارهاي اصلي و يسسا‬
‫كمكي شامل مولفه هايي داراي فركانس هاي سوييچ اساسي‪ ،‬مساوي يا بزرگتر‬
‫از ‪ 9‬كيلوهرتز باشند‪.‬‬
‫آزمايش ها بايد مطسابق جزييسات اسستاندارد محصسول مربسوطه در صسورت وجسود‬
‫انجام شوند‪ ،‬در غير اين صورت مطابق د – ‪. 12-10‬‬
‫د – ‪ 2-2-4-4-9‬فركانس هاي كمتر از ‪ 9‬كيلوهرتز‬
‫اسمبلي هاي داراي مدارهاي الكترونيك كه هارموني فركانس پايين در منبع تغذيه‬
‫يكنندبايد از الزامسسات ‪ EMC 2-3-61000‬هسسر جسسا صسسدق مسسي كنسسد‬
‫شبكه توليد م ‌‬
‫پيروي كنند‪.‬‬
‫د – ‪ 12-10‬آزمايش ‪EMC‬‬
‫واحدهاي كسساركردي درون اسسسمبلي هسسا كسسه الزامسسات د – ‪ 2-4-9‬السسف – و ب – را‬
‫يكنند‪ ،‬پيرو آزمايش هاي زير‪ ،‬در صورت مصداق‪ ،‬خواهند بود‪.‬‬ ‫برآورده نم ‌‬
‫آزمايش هاي مصسسونيت و انتشسسار بايسسد مطسسابق اسسستاندارد ‪ EMC‬مربسسوطه صسسورت‬
‫گيرد)به جداول د ‪ -1‬د ‪ – 2‬د ‪-3‬د ‪ 4‬مراجعه شود(‪ .‬با اين حال‪ ،‬سازنده اسسسمبلي‬
‫هر گونه اقدام لزم براي صحت سنجي معيارهاي عملكرد اسمبلي را در صسسورت‬
‫يكند)مانند كاربرد زمان هاي توقف (‪.‬‬ ‫نياز تعيين م ‌‬
‫د – ‪ 1-12-10‬آزمايش مصونيت‬
‫هيچگونه آزمايشي لزم نيست؛ به د ‪ 1-3-4-9‬مراجعه شود‪.‬‬
‫‪156‬‬
‫د‪ 2-1-12-10-‬اسمبلي هاي داراي مدارهاي الكترونيك‬
‫شهايي كه بايد مطابق محيط الف يا ب مربوطه انجام گيرند‪ .‬مقادير در‬
‫آزماي ‌‬
‫جداول د ‪ 3‬و يا د ‪ 4‬مندرج است بجز زماني كه آزمايش متفاوتي در استاندارد‬
‫شهاي الكترونيك توجيه‬‫خاص محصول مربوطه داده شده و توسط سازنده بخ ‌‬
‫معيارهاي عملكرد بايد توسط سازنده اسمبلي مطابق معيارهاي پذيرش جدول د‬
‫‪ 5‬اعلم شود‪.‬‬
‫د – ‪ 2-12-10‬آزمايش انتشار‬
‫هيچگونه آزمايشي لزم نيست؛ به د ‪ 1-4-4-9‬مراجعه شود‪.‬‬
‫د‪ 2-2-12-10-‬اسمبلي هاي داراي مدارهاي الكترونيك‬
‫يها بايد روش هاي آزمايش استفاده شده را مشخص نمايسسد؛ بسسه د‬
‫سازنده اسمبل ‌‬
‫– ‪ 1-4-4-9‬مراجعه شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬اين حدود از ‪ CSIPR 11‬بدون تغيير رونويسي شده اند‪.‬‬
‫‪157‬‬
‫جدول د ‪ -1‬حدود انتشار در محيط الف‬
‫استاندارد مرجع‬ ‫حدود‬ ‫مگاهرتز ‪ (1‬محدوده‬ ‫رديف‬

‫فركانس‬
‫‪IEC 61000-6-4‬‬ ‫‪ 30‬دسيبل )ولت ‪ /‬متر(‬ ‫‪230-30‬‬ ‫انتشار اشعه‬
‫يا ‪CISPR 11‬‬ ‫‪(2‬‬
‫اوج نما در ‪ 30‬متر‬ ‫اي‬
‫كلس الف‬ ‫‪ 37‬دسيبل ) ولت ‪ /‬متر(‬ ‫‪1000-230‬‬
‫گروه ‪1‬‬ ‫اوج نما در ‪ 30‬متر‬
‫‪ 79‬دسيبل )مگا ولت ‪ /‬متر(‬ ‫‪0/ 15 -0 / 5‬‬ ‫انتشار القايي‬
‫اوج نما ‪ 66 ،‬دسيبل متوسط‬ ‫‪0/ 5 - 5‬‬
‫‪ 73‬دسيبل )مگا ولت ‪ /‬متر(‬ ‫‪5 - 30‬‬
‫اوج نما ‪ 60 ،‬دسيبل متوسط‬
‫‪ 73‬دسيبل )مگا ولت ‪ /‬متر (‬
‫اوج نما ‪ 60 ،‬دسيبل متوسط‬
‫‪ (1‬حد پايين بايد در فركانس گذرا اعمال شود‪.‬‬
‫‪ (2‬ممكن است در فاصله ‪ 10‬متر و با حدود افزايش ‪ 10‬دسيبلي يا در فاصله ‪ 3‬متر و افزايش حدود ‪ 20‬دسيبلي اندازه‬
‫گيري شود‪.‬‬
‫اگر اسمبلي داراي پورت هاي مخابراتي باشد‪ ،‬الزامات انتشار ‪ CISPR 22‬مرتبسسط‬
‫به آن پورت و محيط انتخابي صدق مي كند‪.‬‬
‫‪158‬‬
‫جدول د ‪ – 2‬حدود انتشار در محيط ب‬
‫استاندارد مرجع‬ ‫حدود‬ ‫محدوده‬ ‫رديف‬

‫فركانس‬
‫‪CISPR 11‬‬ ‫‪30‬دسيبل )مگا ولت ‪/‬‬ ‫مگاهرتز‬ ‫انتشار اشعه اي‬
‫كلس ب‬ ‫‪(2‬‬
‫متر(اوج نما در ‪ 10‬متر‬ ‫‪230-30‬‬
‫گروه ‪1‬‬ ‫‪ 37‬دسيبل )مگاولت ‪ /‬متر‬ ‫‪1000-230‬‬
‫‪(2‬‬
‫(اوج نما در ‪ 10‬متر‬
‫‪ 66‬دسيبل )مگا ولت ‪/‬‬ ‫‪0 /15 - 0/ 5‬‬ ‫انتشار القايي‬
‫متر(‬ ‫اين حدود به‬
‫‪ 56‬دسيبل اوج نما‬ ‫صورت خطي با‬
‫‪ 56‬دسيبل – ‪ 46‬دسيبل‬ ‫لگاريتم فركانس‬
‫متوسط‬ ‫ييابد‪.‬‬
‫كاهش م ‌‬
‫‪ 56‬دسيبل )مگا ولت‬ ‫‪0/ 5-5‬‬
‫‪/‬متر(‬
‫اوج نما ‪ 46 ،‬دسيبل‬
‫متوسط‬
‫‪ 60‬دسيبل )مگا ولت ‪/‬‬ ‫‪30-5‬‬
‫متر ( اوج نما‪ 50 ،‬دسيبل‬
‫متوسط‬
‫‪(1‬حد پايين بايد در فركانس گذار اعمال شود‪.‬‬
‫‪(2‬ممكن است در فاصله ‪ 3‬متر و با افزايش حدود ‪ 10‬دسيبلي اندازه گيري شود‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬اين حدود از ‪ CSIPR‬بدون تغيير رونويسي شده اند‪.‬‬

‫اگر اسمبلي داراي پورت هاي مخابراتي باشد‪ ،‬الزامات انتشار ‪ CISPR 22‬مرتبسسط‬
‫به آن پورت و محيط انتخابي صدق م ‌‬
‫‪159‬‬
‫جدول د ‪ -3‬آزمايش مصونيت ‪ EMC‬در محيط الف )به د – ‪ 1-12-10‬مراجعه‬
‫شود(‬
‫‪(3‬‬
‫ملك عملكرد‬ ‫سطح آزمايش لزم‬ ‫نوع آزمايش‬
‫ب‬ ‫‪ ± 8‬كيلوولت ‪ /‬تخليه هوا‬ ‫آزمايش مصونيت تخليه‬
‫يا ‪ ± 4‬كيلوولت ‪ /‬كنتاكت تخليه‬ ‫الكترواستاتيك‬
‫‪IEC 61000-4-2‬‬
‫الف‬ ‫‪ 10‬ولت ‪ /‬متر درپورت محفظه‬ ‫آزمايش مصونيت ميدان‬
‫الكترومغناطيسي فركانس راديوي‬
‫اشعه اي‬
‫در ‪ 80‬مگاهرتز تا ‪ 1‬گيگاهرتز‬
‫‪ IEC 61000-4-3‬و ‪ 4/1‬گيگاهرتز تا‬
‫‪ 2‬گيگاهرتز‬
‫ب‬ ‫‪ ± 2‬كيلوولت در پورت قدرت‬ ‫آزمايش مصونيت انفجار ‪/‬گذار سريع‬
‫‪ ± 1‬كيلوولت در پورت سيگنال شامل‬ ‫الكتريكي ‪IEC 61000-4-4‬‬
‫مدارهاي كمكي و زمين كاركردي‬
‫ب‬ ‫‪ ± 2‬كيلوولت )خط به زمين( در پورت‬ ‫آزمايش مصونيت افزايش يكباره‬
‫برق‬ ‫‪(1‬‬
‫‪ 20/8‬اهم و ‪ 1، 50/2‬اهم‬
‫‪ ± 1‬كيلوولت )خط به خط( در پورت‬ ‫‪IEC 5-4-61000‬‬
‫برق‬
‫‪ ± 1‬كيلوولت )خط به زمين( در پورت‬
‫سيگنال‬
‫ب‬ ‫‪ 10‬ولت در پورت قدرت ‪،‬پورت سيگنال‬ ‫آزمايش مصونيت راديويي القايي‬
‫و زمين كاركردي‬ ‫‪ IEC 6-4-61000‬در ‪ 150‬تا ‪80‬‬
‫كيلوهرتز‬
‫الف‬ ‫در پورت محفظه‬ ‫‪(2‬‬
‫‪ 30‬آمپر‪ /‬متر‬ ‫مصونيت در برابر ميدان هاي‬
‫مغناطيسي فركانس قدرت‬
‫‪IEC 61000-4-8‬‬
‫ب‬ ‫‪ % 30‬كاهش در ‪ 5/0‬دوره‬ ‫مصونيت در برابر كاهش يكباره و‬
‫پ‬ ‫‪ % 60‬كاهش در ‪ 5‬و ‪ 50‬دوره‬ ‫اختلل ولتاژ ‪IEC 11-4-61000(4‬‬
‫پ‬ ‫> ‪ % 95‬در ‪ 250‬دوره‬
‫بدون الزامات‬ ‫مصونيت در برابر كاهش در منبع‬
‫تغذيه ‪IEC 13-4-61000‬‬
‫درتجهيزات و ‪ /‬يا پورت هاي ورودي ‪ /‬خروجي با ولتاژ مستقيم نامي ‪ 24‬ولت يا كمتر‪ ،‬آزمايشي لزم نيست‬ ‫‪)1‬‬
‫فقط قابل اعمال به دستگاه محتوي تجهيزات درمعرض ميدان هاي مغناطيسي‬ ‫‪)2‬‬
‫معيارهاي عملكرد مستقل از محيط اند‪ ،‬نك جدول د ‪5‬‬ ‫‪)3‬‬
‫فقط قابل اعمال به پورت برق ورودي شبكه‬ ‫‪(4‬‬
‫‪160‬‬
‫جدول د ‪ -4‬آزمايش مصونيت ‪ EMC‬درمحيط ب )به د – ‪ 1-12-10‬مراجعه شود(‬
‫)‬
‫ملك عملكرد‬ ‫سطح آزمايش لزم‬ ‫نوع آزمايش‬
‫‪3‬‬
‫ب‬ ‫‪ ± 8‬كيلوولت ‪ /‬تخليه هوا‬ ‫آزمايش مصونيت تخليه الكترواستاتيك‬

‫يا ‪ ± 4‬كيلوولت ‪/‬‬ ‫‪IEC 61000-4-2‬‬
‫الف‬ ‫‪ 3‬ولت ‪ /‬متر در پورت محفظه‬ ‫آزمايش مصونيت ميدان‬
‫الكترومغناطيسي فركانس راديويي‬
‫اشعه اي‬
‫در ‪ 80‬مگاهرتز تا ‪ 1‬گيگاهرتز‬
‫‪ IEC 4/1 3-4-61000‬گيگاهرتز تا‬
‫‪ 2‬گيگاهرتز‬
‫ب‬ ‫‪ ± 1‬كيلوولت در پورت هاي قدرت‬ ‫آزمايش مصونيت انفجار ‪ /‬گذار سريع‬
‫‪ ± 0 / 5‬كيلوولت در پورت‬ ‫الكتريكي ‪IEC 4-4-61000‬‬
‫سيگنال شامل مدارهاي كمكي و‬
‫زمين كاركردي‬
‫ب‬ ‫‪ ± 0 / 5‬كيلوولت )خط به زمين(‬ ‫آزمايش مصونيت افزايش يكباره ‪20/8‬‬
‫در پورت سيگنال و قدرت پورت‬ ‫اهم و ‪ 1، 50/2‬اهم)‪5-4-61000 1‬‬
‫ورودي به جز در تغذيه اصلي شبكه‬ ‫‪IEC‬‬
‫كه در آن ‪ ± 1‬كيلوولت )خط به‬
‫يشود‬
‫زمين( اعمال م ‌‬
‫‪ ± 0 / 5‬كيلوولت )خط به خط(‬
‫ب‬ ‫‪ 3‬ولت در پورت قدرت پورت‬ ‫آزمايش مصونيت فركانس راديويي‬
‫سيگنال و زمين كاركردي‬ ‫القايي ‪ IEC 6-4-61000‬در ‪ 150‬تا‬
‫‪ 80‬كيلوهرتز‬
‫الف‬ ‫‪ 3‬آمپر ‪ /‬متر)‪ 2‬در پورت محفظه‬ ‫مصونيت در برابر ميدان هاي‬
‫مغناطيسي فركانس برق‬
‫ب‬ ‫‪ 30%‬كاهش در ‪ 0 / 5‬دوره‬ ‫مصونيت در برابر كاهش يكباره‬
‫پ‬ ‫‪ 60%‬كاهش در ‪ 5‬و ‪ 50‬دوره‬ ‫‪(4‬‬
‫واختلل ولتاژ‬
‫پ‬ ‫> ‪ 95%‬كاهش در ‪ 250‬دوره‬ ‫‪IEC 61000-4-11‬‬
‫بدون الزامات‬ ‫مصونيت در برابر هارموني در منبع‬
‫تغذيه ‪IEC 13-4-61000‬‬
‫در تجهيزات و ‪ /‬يا پورتهاي ورودي ‪ /‬خروجي با ولتاژ مستقيم نامي ‪ 24‬ولت يا كمتر‪ ،‬آزمايشي لزم نيست‬ ‫‪(1‬‬
‫فقط قابل اعمال به دستگاه محتوي تجهيزات درمعرض ميدان هاي مغناطيسي‬ ‫‪(2‬‬
‫معيارهاي عملكرد مستقل از محيط اند‪ .‬نك جدول د ‪5‬‬ ‫‪(3‬‬
‫فقط قابل اعمال به پورت برق ورودي شبكه‬ ‫‪(4‬‬
‫‪161‬‬
‫جدول د ‪ -5‬معيارهاي پذيرش هنگام حضور اختللت الكترومغناطيسي‬
‫معيارهاي پذيرش‬ ‫رديف‬

‫)معيارهاي عملكرد در طول آزمايش ها(‬
‫پ‬ ‫ب‬ ‫الف‬
‫ساييدگي موقت‪ ،‬يا‬ ‫ساييدگي موقت يا‬ ‫بدون تغيير قابل توجهي‬
‫هدررفت عملكرد كه نياز به‬ ‫فقدان عملكرد كه‬ ‫در مختصات راه اندازي‬ ‫عملكرد كلي‬
‫هي اپراتور يا تنظيم‬ ‫مداخل ‌‬ ‫خود را مستقل‬ ‫مطابق برنامه‬
‫دوباره سيستم دارد ‪.‬‬
‫‪(1‬‬
‫يكند‪.‬‬‫بازيابي م ‌‬
‫ساييدگي موقت‪ ،‬يا فقدان‬ ‫ساييدگي موقت يا‬ ‫بدون عمليات اشتباه‬ ‫عمليات‬
‫عملكرد كه نياز به مداخله‬ ‫فقدان عملكرد كه‬ ‫مدارهاي‬
‫اپراتور يا تنظيم دوباره‬ ‫خود را مستقل‬ ‫قدرت و كمكي‬
‫سيستم دارد ‪.(1‬‬ ‫يكند ‪.(1‬‬
‫بازيابي م ‌‬
‫خاموش فقدان دايم نمايش‬ ‫تغييرات مشهود‬ ‫بدون تغيير در اطلعات‬ ‫عمليات پانل‬
‫يا اطلعات غلط مد فعاليت‬ ‫موقت يا فقدان‬ ‫قابل مشاهده نمايش‬ ‫نمايش و‬
‫غير مجاز خود را با‌زيابي‬ ‫اطلعات براقيت‬ ‫فقط نوسان كم شدت‬ ‫كنترل‬
‫نم ‌‬ ‫نامطلوب ‪LED‬‬ ‫نور ‪ LED‬ها يا حركت‬
‫خفيف كاراكترها‬
‫پردازش خطامند اطلعات‬ ‫ارتباطات موقتا‬ ‫ارتباطات وتبادل بدون‬ ‫پردازش‬
‫فقدان داده ها و ‪ /‬يا‬ ‫مختل‪ ،‬همراه با‬ ‫هها‪ ،‬همراه با‬‫اختلل داد ‌‬ ‫اطلعات و‬
‫اطلعات خطا در‬ ‫گزارش خطاي‬ ‫گزارش خطاي احتمالي‬ ‫كاركردهاي‬
‫ارتباطات خود را بازيابي‬ ‫احتمالي تجهيزات‬ ‫تجهيزات داخلي و خارجي‬ ‫حسي‬
‫يكند‪.‬‬‫نم ‌‬ ‫داخلي و خارجي‬
‫‪ (1‬تفصيل الزامات خاص بايددر استاندارد محصول درج شود‪.‬‬
‫‪162‬‬
‫پيوست ذ‬
‫حفاظت از طريق جداسازي الكتريكي‬
‫ذ ‪ 1‬كليات‬
‫جداسازي الكتريكي عبارت از يك اقدام حفاظتي است كه در آن‪:‬‬
‫‪ -‬حفاظت پايه )حفاظت در برابر تماس مستقيم( بوسيله عايق پايه‪ ،‬ميان اجزاي‬
‫جريان دار خطرناك و اجزاي رساناي بدون محافظ مدار جداسازي شده‪ ،‬تامين‬
‫يشود‪ ،‬و‬‫م ‌‬
‫‪ -‬حفاظت خطا )حفاظت در برابر تماس غيرمستقيم( از طرق زير‬
‫يشود‪:‬‬ ‫نم ‌‬
‫تامي ‌‬
‫• جداسازي ساده مدار جداسازي شده از ديگر مدارها و از زمين؛‬
‫• با يك شاسي محافظ هم پتانسيل كه اجزاي بدون محافظ تجهيزات‬
‫مدار جداسازي شده را در جايي كه يك قلم از تجهيزات به مدار جداسازي‬
‫شده وصل است به هم متصل كند‪.‬‬
‫اتصال عمدي اجزاي رساناي بي حفاظ به رساناي محافظ يا به رساناي زمين‬
‫مجاز نيست‪.‬‬
‫ذ ‪ 2‬جداسازي الكتريكي‬
‫حفاظت از طريق جداسازي الكتريكي بايد با رعايت همه الزامات ذ – ‪ 1-2‬تا ذ‪-‬‬
‫‪ 4-2‬تامين شود‪.‬‬
‫ذ ‪ 1-2-‬منبع تغذيه‬
‫يكند تغذيه شود يعني‬
‫مدار بايد از طريق يك منبع كه جداسازي را تامين م ‌‬
‫• يك ترانسفورماتور ايزوله كننده ‪ ،‬يا‬
‫• يك منبع جريان كه درجه اي از ايمني معادل ايمني ترانسفورماتور‬
‫يكند‌‪،‬مثل يك موتور ژنراتور با سيم پيچي‬ ‫ايزوله كننده فوق الذكر تامين م ‌‬
‫هايي كه ايزوله معادل را فراهم كنند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬توانايي تحمل يك ولتاژ آزمايشي بسيار شديد به عنوان نماد تامين‬
‫يشود‪.‬‬ ‫درجه ايزوله سازي لزم تلقي م ‌‬
‫منابع متحرك تغذيه متصل به منبع تغذيه بايد مطابق بند ذ ‪) 3‬تجهيزات كلس ‪II‬‬
‫با عايق معادل ( باشند‪.‬‬
‫منبع ثابت تغذيه بايد يا‬
‫• مطابق بند ذ ‪ 3‬انتخاب شوند يا‬
‫• طوري باشند كه خروجي از ورودي و از محفظه بوسيله يك عايق كه‬
‫يكند‪ ،‬جدا شود‪ .‬اگر چنين منبعي چندين قلم‬ ‫شرايط بند ذ ‪ 3‬را تامين م ‌‬
‫يكند‪ ،‬اجزاي رساناي بدون محافظ آن تجهيزات نبايد‬ ‫تجهيزات را تامين م ‌‬
‫به محفظه آهني منبع وصل شوند‪.‬‬
‫ذ ‪ 2-2‬انتخاب و نصب منبع تغذيه‬
‫ذ ‪ 1-2-2‬ولتاژ‬
‫ولتاژ مداري كه از نظر الكتريكي ‪ ،‬جداست نبايد فراتر از ‪ 500‬ولت باشد‪.‬‬
‫‪163‬‬
‫ذ – ‪ 2-2- 2‬عايق‬
‫ذ ‪ 1-2-2- 2‬اجزاي جريان دار مدار جدا شده نبايد در هيببچ نقطببه اي بببه‬
‫مدار ديگر يا )زمين( متصل باشند‪.‬‬
‫براي اجتناب از خطر خطای اتصال به زمين ‪ ،‬توجه ويژه اي بايد به عسسايق كسسردن‬
‫مهاي منعطف‪.‬‬ ‫چنين اجزايي از زمين بشود بخصوص كابل ها و سي ‌‬
‫چيسسسدمان بايسسسد جداسسسسازي الكسسستريكي را دسسسست كسسسم بيسسسن ورودي و خروجسسسي‬
‫ترانسفورماتور ايزوله كننده تامين كند‪.‬‬
‫يببادآوري ‪ :‬بخصببوص جداسببازي الكببتريكي ميببان اجببزاي جريببان دار تجهيببزات‬
‫الكتريكي مانند رله‪ ،‬كنتبباكتور‪ ،‬كليببدهاي كمكببي و هببر گببونه اجببزاي ديگببر مببدار‬
‫ضروري است‪.‬‬
‫ذ ‪ 2-2-2-2-‬كابل ها و سيم هاي منعطف بايد در كل طول خود كه در‬
‫معرض صدمه مكانيكي است قابل مشاهده باشند‪.‬‬
‫ذ‪ 3-2-2-2-‬براي جداسازي مدارها‪ ،‬استفاده از سيستم سيم كشي جدا‬
‫ضروري است‪،‬‬
‫اگر استفاده از رساناي همان سيستم سيم كشي براي مدارهاي جداسازي شده‬
‫و ديگر مدارها غيرقابل اجتناب باشد‪ ،‬بايد از كابل هاي چندرساناي بدون پوشش‬
‫فلزي يا رساناهاي عايق شده در لوله عايق كننده‪ ،‬چسب يا غلف استفاده شود‬
‫به اين شرط كه ولتاژ نامي آنها كمتر از بالترين ولتاژ محتمل الوقوع نباشد و به‬
‫اين شرط كه هر مدار در برابر جريان اضافي محافظت شود‪.‬‬
‫ذ‪ 3-2-‬تغذيه يك قلم واحد از دستگاه‬
‫هرگاه يك قلم واحد از دستگاه تغذيه ميشود‪ ،‬اجزاي رساناي بدون محافظ مدار‬
‫جدا شده نبايد به رساناي محافظ يا اجزاي رساناي بدون محافظ ديگر مدارها‬
‫متصل باشند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬اگر اجزاي رساناي بي حفاظ مدار جببدا شببده ممكببن اسببت‪،‬چببه عمببدا‬
‫وچه سهوا‪ ،‬با اجزاي رساناي بي حفاظ ديگر مدارها تمبباس يابنببد‪ ،‬حفبباظت در‬
‫برابر شوك الكتريكي ديگر صرفا به حفاظت بوسيله جداسازي الكتريكي بستگي‬
‫ندارد‪ ،‬بلكه به اقدامات حفاظتي بستگي دارد كببه اجببزاي رسبباناهاي بببي حفبباظ‬
‫اخير پيرو آن است‪.‬‬
‫ذ‪ 4-2-‬تغذيه بيش از يك قلم از دستگاه‬
‫اگر اقدامات احتياطي جهت حفاظت از مدار جدا شده در برابر صدمه و خطاي‬
‫يتواند بيش از يك‬‫عايق اتخاذ شده است‪ ،‬يك منبع تغذيه مطابق ذ ‪ 1-2-‬م ‌‬
‫دستگاه را تغذيه كند به اين شرط كه همه الزامات زير برآورده شوند‪:‬‬
‫الف – اجزاي رساناي بي حفاظ مدار جدا شده بايدبوسيله رساناهاي شاسي دار‬
‫زمين نشده عايق شده هم پتانسيل به هم متصل باشند‪ .‬چنين رساناهايي نبايد به‬
‫رساناهاي محافظ يا اجزاي رساناهاي بي حفاظ ديگر مدارها يا به هر گونه‬
‫اجزاي رساناي بيرون از مدار وصل باشند‪.‬‬
‫يادآوري ‪ :‬اگر اجزاي رساناي بي حفاظ مدار جدا شده ممكن است‪ ،‬چببه عمببدا و‬
‫چه سهوا‪ ،‬با اجزاي رساناي بي حفبباظ ديگببر مببدارها تمبباس يابنببد‪ ،‬حفبباظت در‬
‫برابر شوك الكتريكي ديگر صرفا به حفاظت بوسيله جداسازي الكتريكي بستگي‬
‫ندارد بلكه به اقدامات حفاظتي بسببتگي دارد كببه اجببزاي رسبباناهاي بببي حفبباظ‬
‫اخير پيرو آن است‪.‬‬
‫‪164‬‬
‫ب – همه پريزهاي خروجي بايد مجهز به كنتاكت محافظ شوند كه بايد به‬
‫سيستم شاسي هم پتانسيل متصل شود به شرط تطابق با رديف الف‬
‫پ – همه كابل هاي منعطف بايد داراي رساناهاي محافظ براي استفاده به‬
‫عنوان رساناي شاسي هم پتانسيل باشند‪ ،‬مگر هنگام تغذيه تجهيزات كلس ‪II‬‬
‫ت – بايد اطمينان حاصل شود كه اگر دو خطاي وارد شده بر دو جزء رساناي‬
‫محافظ رخ دهد و اين دو با رساناهايي با قطبيت متفاوت تغذيه شوند‪ ،‬يك تجهيز‬
‫محافظ بايد تغذيه را مطابق يكي از رديف هاي جدول ذ ‪ 1‬قطع كند‪.‬‬
‫جدول ذ ‪ -1‬حداكثر زمان قطع در سيستم هاي ‪TN‬‬
‫‪UO‬‬ ‫زمان قطع‬

‫)ولت(‬ ‫)ثانيه(‬
‫‪120‬‬ ‫‪0/ 8‬‬
‫‪230‬‬ ‫‪0/4‬‬
‫‪277‬‬ ‫‪0/4‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪0/ 2‬‬
‫‪>400‬‬ ‫‪0/ 1‬‬
‫‪(1‬مقادير مبتني بر ‪IEC 60038‬‬
‫در ولتاژ هايي كه در گروه خطاي مجاز از اعلمي در ‪ IEC 60038‬هستند‪ ،‬زمسسان‬
‫يشود‪.‬‬ ‫قطع متناسب با ولتاژ اسمي اعمال م ‌‬
‫جهت مقادير بينابيني ولتاژ‪ ،‬مقدار بالتر بعدي در بالي جدول بايد استفاده شود‪.‬‬
‫ذ ‪ 3‬تجهيزات كلس ‪ II‬يا عايق معادل‬
‫حفاظت بايد بوسيله تجهيزات الكتريكي با انواع زير تامين شود‪:‬‬
‫تجهيزات الكتريكي داراي عايق دو گانه يا تقويت شده )تجهيزات كلس ‪(II‬‬
‫يهاي داراي عايق كامل نگاه كنيد ‪4-3-4-8‬‬ ‫اسمبل ‌‬
‫علمت گذاري م ‌‬ ‫اين تجهيزات با نماد‬
‫يادآوري ‪ :‬هدف از اين اقبدام جلبوگيري از ظهبور ولتباژ خطرنباك دراجبزاي در‬
‫دسترس تجهيزات الكتريكي از طريق خطا در عايق پايه م ‌‬
‫‪165‬‬
‫پيوست ر‬
‫)اطلعاتی (‬
‫فواصل ايمني و خزشي‬
‫در منطقه آمريكاي شمالي‬
‫جدول ر ‪ – 1‬حداقل فواصل ايمني هوا‬
‫حداقل فواصل ايمني‬ ‫ولتاژ نامي عملياتي‬

‫ميليمتر‬ ‫ولت‬
‫فاز به زمين‬ ‫فاز به فاز‬
‫‪12 / 7‬‬ ‫‪12 / 7‬‬ ‫‪(150)1) 125‬‬
‫يا كمتر‬
‫‪12 / 7‬‬ ‫‪19 / 1‬‬ ‫‪(151) 1) 126‬‬
‫‪250‬‬
‫‪25 / 4‬‬ ‫‪25 / 4‬‬ ‫‪600-251‬‬
‫‪ (1‬مقادير داخل پرانتز در مكزيك كاربرد دارد‪.‬‬
‫جدول ر ‪ -2‬حداقل فواصل خزشي‬

‫حداقل فواصل خزشي‬ ‫ولتاژ نامي عملياتي ولت‬
‫ميليمتر‬
‫فاز به زمين‬ ‫فاز به فاز‬
‫‪12 / 7‬‬ ‫‪19 / 1‬‬ ‫‪(150)1) 125‬‬
‫يا كمتر‬
‫‪12 / 7‬‬ ‫‪31 / 8‬‬ ‫‪(151) 1) 126‬‬
‫‪- 250‬‬
‫‪25 / 4‬‬ ‫‪50/ 8‬‬ ‫‪600-251‬‬
‫‪ (1‬مقادير داخل پرانتز در مكزيك كاربرد دارد‪.‬‬
‫‪166‬‬
‫پيوست ز‬
‫حدود افزايش دما در آمريكاي شمالي‬
‫حدود مجسساز افزايسسش دمسسا در آمريكسساي شسسمالي مبتنسسي اسسست بسسر افزايسسش مجسساز‬
‫تجهيزات متصل )سيم وصل كسن‪ ،‬كابسل‪ ،‬مدارشسكن و غيسره(‪ .‬بسه منظسور حفسظ‬
‫عملكسسرد ايمسسن و مناسسسب كسل سيسسستم الكسستريكي ‌‪،‬اينهسسا بايسسد لحسساظ شسسوند‪ .‬ايسن‬
‫الزامات توسط قسسانون ملسسي بسسرق‪ ، NFPA 70:2002 ،‬مسساده ‪» ،C14-110‬حسسدود‬
‫دما« تجويز شده است‪ .‬ايسسن سسسند توسسسط جسسامعه ملسسي حفسساظت در برابسسر آتسسش‬
‫سسسوزي‪ ،‬كسسوئينزي‪ ،‬ماساچوسسست‪ ،‬آمريكسسا منتشسسر شسسده اسسست‪.‬در مكزيسسك ‪ ،‬ايسسن‬
‫الزامات بوسيله‪ NOM-001-SEDE 2005:‬تجويز مي شوند‪.‬‬
‫جدول ز ‪ -1‬حدود افزايش دما در آمريكاي شمالي‬
‫افزايش‬ ‫اجزاي اسمبلي‬

‫دما‬
‫‪50‬‬ ‫شين هاي آبكاري شده‬
‫‪65‬‬ ‫شين هاي آبكاري نشده‬
‫‪50‬‬ ‫پايانه ها مگر موارد زير‬
‫‪60‬‬ ‫پايانه هاي اسباب علمت گذاري شده براي استفاده با رساناهاي‬
‫‪ ، 90  C‬مبتني بر ظرفيت ‪75  C‬‬
‫‪65‬‬ ‫پايانه هاي اسبابي با توان نامي ‪ 110‬آمپر و كمتر‪ ،‬اگر براي‬
‫استفاده با رساناهاي ‪ 75  C‬علمت گذاري شده‬
‫‪167‬‬
‫كتابشناسي‬
IEC 60050-151:2001, International Electrotechnical Vocabulary – Part 151: Electrical and
magnetic devices
IEC 60050-195:1998, International Electrotechnical Vocabulary – Part 195: Earthing and
protection against electric shock
IEC 60050-441:2007, International Electrotechnical Vocabulary – Part 441: Switchgear,
controlgear and fuses
IEC 60050-471:2007, International Electrotechnical Vocabulary – Part 471: Insulators
IEC 60050-604:1987, International Electrotechnical Vocabulary – Part 604: Generation,
transmission and distribution of electricity – Operation
IEC 60050-826:2007, International Electrotechnical Vocabulary – Part 826: Electrical
installations
IEC 60050-601:1985, International Electrotechnical Vocabulary – Part 601: Generation,
transmission and distribution of electricity – General
IEC 60079 (all parts), Explosive atmospheres
IEC 60092-302:1997, Electrical installations in ships – Part 302: Low-voltage switchgear and
controlgear assemblies
IEC 60112:2003, Method for the determination of the proof and the comparative tracking
indices of solid insulating materials
IEC 60227-3:1997, Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including
450/750 V – Part 3: Non-sheathed cables for fixed wiring
IEC 60227-4:1992, Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including
450/750 V – Part 4: Sheathed cables for fixed wiring
IEC 60245-3:1994, Rubber insulated cables of rated voltages up to and including 450/750 V –
Part 3: Heat resistant silicone insulated cables
IEC 60245-4:1994, Rubber insulated cables of rated voltages up to and including 450/750 V –
Part 4: Cords and flexible cables
IEC 60417-DB:2002, Graphical symbols for use on equipment
IEC 60502-1:2004, Power cables with extruded insulation and their accessories for rated
voltages from 1 kV (Um = 1,2 kV) up to 30 kV (Um = 36 kV) – Part 1: Cables for rated
voltages
(of 1 kV (Um = 1,2 kV) and 3 kV (Um = 3,6 kV
Immunity for residential, commercial and light-industrial environments
Immunity for industrial environments
Emission standard for industrial environments
IEC 61140:2001, Protection against electric shock – Common aspects for installation and
equipment
IEC 61241(all parts), Electrical apparatus for use in the presence of combustible dust DIN
43671:1975, Copper busbars; design for continuous current
168

Standard 3 2003

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Standard 3 2003

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫جمهوري اسلمي ايران‬

‫‪ISIRI‬‬ ‫‪Islamic Republic of Iran‬‬ ‫استاندارد ملي ايران‬

‫مجموعه ي کنترلگر و قطع و‬

Low-voltage switchgear and controlgear

Institute of Standards and Industrial Research of IRAN

‫موسس ‪‬ۀاستاندارد‪‬و‪‬تحقیقات‪‬صنعتی‪‬ایران‬ ‫*‬

‫سمت و‪ /‬يا نمايندگي‬ ‫رئيس‬

‫ادامه فهرست مندرجات‬

‫‪ -‬اجزاي رساناي بي عايق‬

‫‪ -‬اجزاي رساناي برون مداري‬

‫‪ -‬پايانه اصلي زمين‬

‫‪ -‬نقطه اتصال زمين منبع يا نول مصنوعي‬

‫يادآوري ‪ :2‬ولتاژ هاي گذرا ناديده گرفته مي شوند‪.‬‬

‫بند فرعي‬ ‫اصطلح‬ ‫نماد‪ /‬اختصارات‬

‫يببادآوري ‪ : 3‬پيببرو مببوافقت سببازنده اسببمبلي ‪‌،‬درمببورد منبببع داراي نببوترال‬

‫حداقل فواصل ميليمتر‬ ‫ولتاژ نامي‬

‫حداقل مساحت برش عرضي‬ ‫جريان نامي عملياتي ‪I e‬‬

‫الزامات‬ ‫نوع رسانا‬

‫رساناهاي داراي عايق پايه‪ ،‬مثل كابل‬

‫‪ -‬تاثير احتمالي بر تجهيزات مجاور‬

‫‪n‬‬ ‫‪COS φ‬‬ ‫مقادير ‪ .r.m.s‬جريان‬

‫جدول ‪ -8‬ولتاژ قابل تحمل فركانس برق در مدارهاي اصلي )‪(3-3-9‬‬

‫ولتاژ آزمايشي دي الكتريك‬ ‫‪Ui‬‬ ‫ولتاژ نامي عايق‬

‫جدول ‪ -10‬ولتاژ هاي آزمايشي قابل تحمل ضربه )‪(3-9-10‬‬

‫ولتاژ هاي آزمايشي و ارتفاع از سطح دريا در طول آزمايش‬ ‫ولتاژ‬

‫رساناهاي آزمايشي‬ ‫گسترده‬

‫خير‬ ‫آري‬ ‫الزاماتي كه بايد لحاظ شود‬ ‫ردي‬

‫جدول ‪ 14‬رابطه ميان جريان خطاي احتمالي و قطر سيم مسي‬

‫جريان خطاي احتمالي در مدار عنصر‬ ‫قطر سيم مسي‬

‫عايق رساناي محافظ يا پوشش كابل‬

‫فرض آن است كه دماي رسانا ‪ 30‬درجه سانتيگراد است‪.‬‬

‫اطلعات بيشتر در ‪ IEC 54-5-60364‬موجود است‪.‬‬

‫الزامات‬ ‫چيدمان‬ ‫بند يا بند فرعي‬ ‫كاركردها و مختصات‬

‫الزامات‬ ‫چيدمان‬ ‫بند يا بند فرعي‬ ‫كاركرد و مختصات تعريف‬

‫صحت‬ ‫صحت‬ ‫صحت‬ ‫بند يا بند‬ ‫مختصاتي كه بايد صحت‬ ‫شما‬

‫آري‬ ‫آري‬ ‫آري‬ ‫‪10-11‬‬ ‫قدرت تحمل اتصال كوتاه‬ ‫‪10‬‬

‫واحد كاركردي – نمايش جريان نامي ‪(In) (1‬‬

‫جدول ث ‪ -2‬نمونه بارگذاري گروهي از مدارها )مقطع ب – شكل ث ‪(1‬‬

‫‪360‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪720‬‬ ‫‪1440‬‬

‫جدول ث ‪ -3‬نمونه بارگذاري گروهي از مدارها )تابلوي توزيع فرعي – شكل ث‬

‫زمان نسبي روشن بودن‬

‫حداقل مقادير پهناي شيارها‬ ‫درجه آلودگي‬

‫شرايط‪ :‬اين مسير فاصله خزشي شامل يك ميله است‪.‬‬

‫يپيوند با شيار هايي با‬

‫شرايط‪ :‬شكاف ميان سر پيچ و ديواره هست كه به حساب بيايد‪.‬‬

‫هي ايمني ‪ :‬عبارت است از ‪D+d‬‬

‫كابل هاي تك رشته در‬ ‫لهاي تك رشته‬ ‫كاب ‌‬ ‫كابل‌هاي تك رشته‬

‫فاكتور كاهش ‪K 1‬‬ ‫دماي هوا داخل محفظه اطراف‬

‫دماي هواي داخل محفظه‬ ‫‪K4‬‬ ‫فاكتور‬

‫محل ورود )پورت( سيگنال‬ ‫محل خروج )پورت( برق‬

‫نهاي صنعتي كه داراي يك يا چند مورد از شرايط زير هستند‪:‬‬

‫نهاي كبباري در وضببع حاضببر‬

‫‪ -‬جريان ها و ميدان هاي مغناطيسي مربوطه شديد هستند‪.‬‬

‫استاندارد مرجع‬ ‫حدود‬ ‫مگاهرتز ‪ (1‬محدوده‬ ‫رديف‬

‫استاندارد مرجع‬ ‫حدود‬ ‫محدوده‬ ‫رديف‬

‫يادآوري ‪ :‬اين حدود از ‪ CSIPR‬بدون تغيير رونويسي شده اند‪.‬‬

‫ب‬ ‫‪ ± 8‬كيلوولت ‪ /‬تخليه هوا‬ ‫آزمايش مصونيت تخليه الكترواستاتيك‬

‫معيارهاي پذيرش‬ ‫رديف‬

‫جدول ذ ‪ -1‬حداكثر زمان قطع در سيستم هاي ‪TN‬‬

‫‪UO‬‬ ‫زمان قطع‬

‫حداقل فواصل ايمني‬ ‫ولتاژ نامي عملياتي‬

‫جدول ر ‪ -2‬حداقل فواصل خزشي‬

‫جدول ز ‪ -1‬حدود افزايش دما در آمريكاي شمالي‬

‫افزايش‬ ‫اجزاي اسمبلي‬