1.

Nauka o materijalima i ininjerstvo materijala:

Nauka o materijalima i inzinjerstvo materijala je nova disciplina , nastala nakon 1970 godine
,sintezom temeljnih grana nauke /fizike i hemije te inzinjerskih struktura /metalurgije ,hem.
Inzinjerstva ,masinstva,obiljezja djelovanja unutar nauke o materijalima jesu: interdiciplinarnost i
timski rad ,veliki broj istrazivaca, najsavremenija oprema ,velika novcana ulaganja.

2. ta znaci kada kaemo da se nauka o materijalima i ininjerstvo materijala smatra
generickom vrstom nauke:
to znaci da se rezultati istrazivanja materijala i pripadnih tehnologija prenosi u druge grane nauke i
tehnike / elektroniku ,masinstvo,zrakoplovstvo,svemirsku tehnologiju , brodogradnju , medicinu
,hem. Tehnologiju ,gradjevinarstvo i druge te dovede do razvoja novih proizvoda boljih svojstava.

3. Neki primjeri revolucionarnih primjena materijala zasnovanih na naucnim istraivanjima jesu:
...
poluprovodnici i silicijev cip u racunaru , opticka vlakna za prenos informacija , Ti-legure i Co-legure
za implantante u ljudskom organizmu , polimerni kompoziti za izgradnju sportskih sprava i zrakoplova
, polikristalni dijamant za rezne alate , tehnicka keramika u plinskim turbinama i dizel motorima .

4.Izbor mainskih materijala osobine materijala:
4.Materijal mora posjedovati mehanicke osobine (koje se prvo razmatraju kod izbora materijala za
proizvode) propisane za proizvode i njihove dijelove takode i u uslovima pod kojim ce proizvod
funkcionirati. Zbog toga razmatramo fizicke osobine: gustocu, specificnu toplotu, termicko irenje i
provodljivost, tacku topljenja i elektricne i magnetne osobine. Hemijske osobine, takode igraju
znacajnu ulogu svojim dejstvom na normalnu okolinu. Oksidacija, korozija, opca degradacija
osobina materijala, tj.smanjenje radnih osobina, otrovnost (toksicnost) i zapaljivost materijala su
medu znacajnim faktorima koje treba razmatrati. U nekim avionskim katastrofama, na primjer vecina
smrtnih slucajeva je prouzrokovana otrovnim plinovima nastalim izgaranjem nemetalnih materijala u
kabini aviona. Tehnoloske osobine materijala su osobine od kojih zavisi mogucnost ili postupak
izrade. One kao i ostale, zavise od svojstava, sastava, nacina dobivanja materijala, od strukture
materijala, homogenosti, cistoce i dr. Obradljivost materijala odreduje se da li ce on relativno lako
oblikovati livenjem, mainskom obradom, zavarivanjem i termickom obradom, kvalitet povrine koji
se moe postici itd. Metodi koriteni za preradu materijala u eljeni oblik mogu nepovoljno utjecati
na osobine gotovog (finalnog) proizvoda i vijek trajanja.
4.
-
5.Posljedice nepravilno odabranog materijala i procesa obrade:
Na proizvodima mogu nastati mnogobrojni primjeri greaka zbog nepravilnog izbora materijala, ili
nacina prerade, ili neodgovarajuce kontrole variabli procesa. Smatra se da neki dio ili proizvod ima
greke kada. Prestane raditi ( pukotina osovina, zupcanik, vijak, kabl ili turbinska lopatica)
- Ne radi pravilno ili funkcionie unutar specificnih granica (izlizani leajevi, zupcanici, alati i
matrice). Postanu nepouzdani ili beskorisni za dalju upotrebu (pokidani kabl u vitlu, pukotina u
osovini, slabo spajanje kod tampanih plocica, ili ljutenje ojacanih plasticnih dijelova). U ovom tekstu
nabrojani su tipovi greaka na dijelovima ili proizvodima koje nastaju kao posljedica slabog
projektovanja, nepravilno odabranog materijala, greaka u materijalu, greaka koje su se pojavile
prilikom obrade, nepravilnog spajanja komponenti i nepravilnom primjenom proizvoda
-
5.
6.Izbor mainskih materijala ta je to kvalitet materijala:
U optem slucaju, kvalitet je karakteristika ili osobina koja se sastoji od nekoliko dobro definisanih i
esteticki, dakle subjektivnih razmatranja. Kvalitet proizvoda je uvijek bio jedan od najvanijih
aspekata proizvodnje, poto on direktno utjece na prodaju proizvoda i zadovoljstvo kupaca. Dijelovi
se pregledaju da se uvjeri da odgovoraju detaljima iz specifikacija ili standarda, kao to su dimenzije,
zavrna povrina i mehanicke i fizicke osobine. Medutim kvalitet proizvoda ne moe biti ispitivan
poslije njegove izrade. Praksa ispitivanja proizvoda nakon zavrene izrade, sada se ubrzano
zamjenjuje uoptenim pogledom da kvalitet mora biti ugraden u proizvod-od faze konstruiranja
proizvoda-kroz sve slijedece stepene proizvodnje i spajanja.
6.
7. ta je to kvalitet prema standardu EN ISO 9000:2005:
definica kvaliteta prema standarduu EN ISO 9000:2005: glasi : Kvaliteta je stepen do kojeg skup
nerazdvojnih karakteristika (uocljivih gl. Crta ) zadovoljava zahtjeve (potrebu ili stanje koje je
formulisano , opce namjenjeno ili obavezno propisano ).Prema fameliji standarda EN ISO 9000
razlikuju se zahtjevi za kvalitet proizvoda i zahtjevi za upravljanje kvalitetom.
1.
8.Osnovne programske funkcije CAMSa:
1.Identifikacija materijala zadavanjem sastava, oznake, nekog svojstva ili deskriptora
2. Informiranje o svojstvima poznatog materijala
3. Sortiranje materijala na temelju zadanih vrijednosti za svojstva ili na temelju kljucne rijeci
4. Eliminacija materijala koji ne ispunjavaju osnovne zahtjeve, po kriterijima: DA/NE, <,>, =,
max, min i sl.
5. Traenje optimalnog materijala s pomocu funkcija i kriterija vrednovanja
6. Vodeni izbor i savjetovanje s pomocu ugradene logike izbora
7. Stimulacija i modeliranje ponaanja materijala na temelju pohranjenih podataka i znanja
8.

9. Tipovi dijagrama stanja :
ne znamo ovo pitanje odg u komentar :P
10.Podjela metala prema periodnom sistemu elemenata:
Metali se prema periodnom sistemu dijele na:
- Crne metale (feromagnetne, tesko topljive metale, uranove metale (aktinoide), rijetke zemlje
(lantanoide) i alkalne metale)
- Obojeni metali (lahki metali, plemeniti metali i lahko topljivi metali).
10.

11.Proizvodnja gvoda u visokoj peci :
Oko 95% gvoda se proizvodi u visokoj peci. U prvo vreme prozvodio se kovani metal (tzv. nado),
karakteristikama slicniji celiku, nego gvodu.
Gvode se nije korisilo u proizvodnji i zato je smatrano nepotrebnim, pa ima pogrdne nazive, u
Engleskoj pig iron - svinjsko eljezo. Prve peci za topljenje elezne rude nisu bile velikih dimenzija - iz
njih se dobijao direktno celik. Vremenom se zbog povecanja kapaciteta visina peci povecava -
smanjuje se temperature u gornjem nivou. Zbog izmenjenih toplotnih i metalurkih uslova smanjene
su oksidacione sposobnosti u gnezdu, pa i oksidacija ugljenika u elezu. Pocelo se dobijati gvode - u
trinaestom i cetrnaestom veku. Proizvodnja se povecava krajem osamnaestog veka, otkricem
proizvodnje postupkom pudlovanja i kasnije Bessemerovog postupka, 1855. g. Prelomna etapa u
preradi gvoda u jamskim - visokim pecima, je zamena drvenog uglja koksom i pojava Wattove parne
duvaljke (1775) za uduvavanje vazduha. Proces proizvodnje:To je redukcija oksida u rudama eleza.
Neoksidne ruda - prethodnom pripremom se spojevi eleza konvertiraju u okside. Reducenti oksida u
rudama eljeza su ugljenik iz oksida, uglja, derivata nafte ili prirodnog gasa i vodonik. Redukcija
izmedu oksida eleza i ugljenika moguca je u tecnom stanju. Redukovano elezo se u visokoj peci
delimicno naugljenie u cvrstom stanju, a intenzivan je na temperaturi 450 do 600 C. Dalji proces
naugljenisavanja se odvija na viim temperaturama u kontaktu sa
usijanim cvrstim koksom. Cisto elezo ima visoku tacku topljenja i ona iznosi oko 1539 C - paralelno
sa naugljenisavanjem ona opada na priblino 1250 C - tada se stvaraju prve
kapi gvoda. Osim odvajanja jalovine iz rude, troska u visokoj peci obavlja i funkciju
povezivanja pepela koji nastaje sagorevanjem koksa. PRIPREMA ZASIPA Ekonomicnost proizvodnje
gvoda zavisi od pripreme zasipa. Procesi pripreme zasipa se mogu svrstati u cetiri grupe: procesi za
postizanje potrebne zrnovitosti zasipa (drobljenje, prosejavanje,
aglomeriranje) procesi za povecanje sadraja eleza i smanjenja sadraja jalovine u zasipu
(koncentracija, obogacivanje i oplemenjivanje rude); procesi za ujednacavanje sastava zasipa i
procesi za poboljanje reduktivnosti i drugih metalurkih osobina rude i
zasipa (prenje, aglomeriranje).
11.

12.Proizvodi visoke peci :
Proizvodi visoke peci su sirovo eljezo, troska i grotleni plin-visokopecni plin.
- Sirovo eljezo-ako se hladi polagano, npr. u pjecanim kalupima, rastvoreni ugljik se izlucuje
kao grafit te se dobiva takozvano sivo sirovo eljezo sa sivom prelomnom povrinom. Pri brem
hladenju npr.u eljeznim formama (kokilama) ostaje ugljik otopljen kao eljezni karbid Fe3C
(cementit) tako da nastaje bijelo sirovo eljezo s bijelom prelomnom povrinom (tacka topljenja 1100
C)
- Troska otjece stalno kroz otvor koji se nalazi ispod vrha gnijezda , a hladi se vodom. Ona je po
svome sastavu kalcijaluminij-silikat i prema tom sastavu slui kao materijal za gradnju puteva ili za
pripremanje maltera, gradevinskog kamena, odnosno eljeznog portland-cementa. Dobiva se u
priblino istoj kolicini kao i sirovo eljezo.
- Grotleni plin-visokopecni plin koji izlazi iz visoke peci oslobada se praine i slui za pogon
uredaja za predgrijavanje vjetra, za pogon puhaljki i pumpi te uredaja za osvjetljenje, za cicenje
plina, kao i za transport. Suviak plina upotrebljava se za pogon-celicne ili za druge industrijske svrhe.
12.

13.Materijali koji se koriste za izgradnju visoke peci:
Drugim imenom se nazivaju vatrostalni materijali. Uloga vatrostalnih materijala jeste da na sebe
preuzmu uticaj visokih temperatura i da se dovoljno dugo odupiru njihovom razornom dejstvu, dok
metalni dijelovi konstrukcije na sebe preuzimaju pritisak koji nastaje usljed toplotnog irenja
vatrostalne mase kao i pritisak i teinu ubacenih materijala. Metalni dijelovi koji se koriste pri
gradenju peci uglavnom se mogu podijeliti na dvije vrste:
1. Na razlicite izlivene dijelove, tzv. Odlivke i
2. Na konstruktivni materijal, od kojeg se izraduju nosaci, razliciti ugaonici, limovi itd.
Vatrostalna obloga visoke peci, kao uostalom i obloga svake druge metalurke peci, treba da je:
dovoljno vatrostalna, dovoljno mehanicki otporna prema udarcima i troenju (habanju) prilikom
silaenja uloka kroz pec, dovoljno otporna prema dejstvu tecne troske i metala, kao i dejstvu plinova
i para u peci i termicki dovoljno stabilna prema naglim temperaturnim promjenama. Ovaj posljednji
zahtjev se u visokoj peci najlake ostvaruje, poto pec radi kontinuirano pa pojedini dijelovi peci
gotovo uvijek imaju istu temperaturu; odnosno ona ne moe naglo da se mijenja. Radni vijek
vatrostalne obloge visoke peci uglavnom zavisi od njenog nacina gradenj, tj. Od vrste i kvaliteta
upotrijebljene vatrostalne opeke, od stepena hladenja obloge peci, od velicine peci, tj od njenog
precnika.
13.

14.Agregati (peci) za proizvodnju celika:
Agregati za proizvodnju celika su:
- Konvertor (klasicni, oksigenski, itd.)
- Simens-martinoca pec
- Elektro pec
Princip rada agregata za proizvodnju veoma je slican i ima est faza:
- Smanjuje se sadraj ugljika (C), silicija (Si) i mangana (Mn), pomocu procesa oksidacije
- Smanjuje se sadraj sumpora (S) i fosfora (P) u dozvoljene kolicine (odsumporavanje i
defosforizacija)
- Odstranjivanje vika kisika (O), koji je ostao nakon oksidacije u prvoj fazi (deoksidacija)
- Dodavanje legirajucih elemenata u koncentracijama potrebnim da bi se postigao
odgovarajuci hemijski sastav, zavisno od namjene i vrste celika
- Postizanje odgovarajuce temperature, koja zavisi od hemijskog sastava i tretmana celika
nakon izljeva iz peci
14. Livenje u kokile.

15. Elektro peci za proizvodnju celika :
Elektrolucna pec je elektricna pec u kojoj se sirovo eljezo tali elektricnim lukom. Ovo je moderniji
postupak dobivanja legiranih celika, u kojima je udio drugih metala (legirnih elemenata) veci od
5%.Elektrolucna pec se moe podijeliti na bazicnu (lunatu), koja se koristi za proizvodnju ingota, i
kiselu elektrolucnu pec, koja se koristi za proizvodnjucelicnog lijeva i otkovaka. Bazicna pec ima
bazicni pod od magnezita ilidolomita, bocne zidove i svod od bazicnih ili silikatnih opeka, dok kisela
pec ima pod od silikatnog pijeska, a bocne zidove i svod od silikatnih opeka. Kiseli elektrolucni
postupak metalurki se razlikuje od bazicnog to stari celik sotpada mora biti biran (nizak sadraj
fosfora i sumpora). Zbog odsutnosti fosfora i sumpora, u kiseloj peci oksidacija i rafinacija je kraca, te
radi se samo s jednom troskom, pa su i gubici eljeza u kiseloj peci manji nego u bazicnoj. U elektro
pecima, toplota potrebna za topljenje metala, proizvodi se pomocu elektricne energije i to uglavnom
sa naizmjenicnom trofaznom strujom, pri niskom naponu i velikoj jacini. U elektro-lucnim pecima
koriste se 3 elektrode, a elektricni luk se stvara izmedu elektroda i metalnog uloka. Pec je
napravljena od celicnog plata, koji je iznutra ozidan vatrostalnim opekama.

16. Definicija celika prema standardu BAS EN 10020:200 IDT:
prema definiciji medjunarodnog standarda ISO 4948/1 ,usaglasenoj i sa standardima euronorm 1 i 20
,kao i BAS EN 10020 ,vazi definicija:
Celik je materijal koji sadrzi zeljeza , vise nego bilo kojeg drugog pojedinacnog elementa ,sa
sadrzajem ugljenika ,opcenito , manjim od 2% i u sadrzaj drugih elemenata,Jedan broj celika sa
kromom moze da sadrzi vise od 2 % ugljenika mada je 2% uobicajena granica razdvajanja izmedju
celika i livenog gvozdja

17. Definiranje i klasificiranje vrsta celika (podjela vrsta celika) prema standardu BAS EN10
020:2008 IDT:
vrsta celika definira pojam celik i klasificija vrste celika na nelegirane ,nehrdjajuce i druge legirane
celike prema hemijskom sastavu glavne klase i kvaliteta , definirane sa glavnim osobinama ili
uporednim karakteristikama za nelegirane nehrdjajuce i druge legirane celike.

18. Ranije podjele vrsta celika: podjela celika prema nacinu proizvodnje; podjela celika prema
strukturi i prema stanju isporuke;
PREMA NACINU PROIZVODNJE : SM-,LD-, elektro - , zatim celik proizveden nacinima sekundarne
metalurgije ,nacinima kontrolirane metalurgije (vakumska elektrolucna pec , pretapanje elektrnskim
snopom ,elektro-pretapanje pod troskom ETP ,pretapanje plazmo ).ne znamo dalje

19. ta znace oznake prema BAS EN 10 027-1, BAS EN 10 027-2 i CR 10 026:
L360 NB : L- celici za cjevovode , 360 minimalni napon tecenja (Re)(N/mm2) za podrucje najmanje
debljine , N- normalizovano ,valjano , B- plinska boca .
p355 NB : P-celici za posude pod pritiskom , 455 min. Napon tecenja Re (N/mm2) za podrucje
najmanje debljine , N- normalizovano ,valjano , B-plinske boce
E295 GC : E-celici za masinogradnju , 295 min. Napon tecenja Re(N/mm2) za podrucje najmanje
debljine ,G- ostale oznake kada je potrebno moze se oznaciti sa 1 ili 2 brojke kako slijede, C
podeseno za hladno izvlacenje.

20. Oznacavanje celika prema BAS EN 10027-1i BAS EN 10027-2; ta znace oznake :
- S 355J0; S konstrukcioni celik , 335 min. Napon tecenja Re (N/mm2) za podrucje najmanje
debljine , JR- udarna energija za 27 J ,na temp. Od 20 stepeni
- S335J2G3 : S konstrukcioni celik , 335 min. Napon tecenja Re (N/mm2) za podrucje
najmanje debljine , JR- udarna energija za 27 J ,na temp. Od 20 stepeni
- G3 dodatna oznaka za celik(uslovi isporuke opcijski)
- S335K2 G2 W : S konstrukcioni celik , 335 min. Napon tecenja Re (N/mm2) za podrucje
najmanje debljine , K2- udarna energija za 40 J na temp od -20 C, G2 dodatna oznaka zacelik
(umireni celik ) , W otporni na koroziju

21. Pojam i osnovne osobine usmjerene i monokristalne strukture:
Usmjereno ocvrscavanje je jedna od najvaznijih postupaka preciznog livenja suprelegura kojim se
dobija stubasta i monokristalan struktura koja se najcesce primjenjuje za odlivke lopatica za rotore
turbomotora od super legura na bazi nikla , bez obzira o kojoj se vrtsi odlivka radi , krisstali super
legura na bazi nikla pokazuju karakteristicne dendtritne morfologije.Prema tome da bi se proizvela
legura za rad na povisenim legurama ,koja je u stanju da ispuni 2 osnovna zahtjeva : dobru cvrstocu
pri povisenim temperaturama i dobru trajnu vremensku cvrstocu .

22. Titan i legure titana:

23. Kobalt i superlegure na bazi kobalta

24. Podjela mehanickih osobina (svojstava) prema nacinu djelovanja opterecenja :
Prema nacinu djelovanja opterecenja na : zatezanje , preitisak , savijanje , uvijanje , smicanje , te
kombinacije kao zatezanje i pritisak itd . Prema brzini djelovanja opterecenja djele se na : staticka
(kada je dejstvo opterecenja u toku vremena nepromjenjivo ispod 10 Mpa) i dinamicka(promjenjiva
stohasticka-iznad 10Mpa ) Prema temperaturi ispitivanja : snizenoj ,sobnoj , povecanoj , Prema
trajanju djelovanja opterecenja : kratkotrajna , dugotrajna. Ispitivanja sa razarenje i bez razaranja .

25. Ispitivanje zatezanjem :
Ispitivanje zatezanjem ubraja se u najvaznija meh. Ispitivanja , jer daje najvise vaznih upotrebnih
svojstava kao sto su napon tecenja ,zatezna cvrstoca , modul leasticnosti , izduzenje , suzenje itd .
Masine koje se koriste za ispitivanja na zatezanje nazivaju se univerzalne kidalice .Univerzalne iz
razloga sto se mogu koristiti za ispitivanje savijanjem pritiskom kao i sabijanje, zavisno od pogona
kidalice mogu biti : mehanicke i hidraulicne .

26. Nacrtajte epruvete za ispitivanje zatezanjem metalnih materijala. Napiite izraz za
izracunavanje njihove duine i napiite ta se sve (koje velicine) se mogu na njima odre

27. Ispitivanje udarom ( ispitivanje ilavosti) prema standardu BAS EN 10024 :

28. Ispitivanje savijanjem :
savijanje nastaje usljed djelovanja savijanja u poprecnim presjecima stapa.moment savijanja jedan je
od elemenata koji karakteriziraju unutarnju napregnutost u poprecnom presjeku stapa i to moment s
obzirom na osu koja lezi u ravnini presjeka i prolazi kroz teziste presjeka. Prema tome ,moment
savijanja djeluje u ravnini okomitoj na ravnini poprecnog presjeka stapa

29. Ispitivanje tvrdoce po Brinelu i Rokvelu :
1900 g. Brinel je definisao postupak prema kojem se tvrdoca definise odnosom sile kojom se u
ispitivani materijal utiskuje tvrda celicna kuglica odredjenog precnika i povrsine nastalog otiska
.Prednosti ispitivanja su : lako mjerenje velicine otiska , jendostavna priprema povrsine , metoda je
selktivna , najcesce od 0 .450 jedinica. Nedostatci su : ne mogu se mjeriti materijali velike cvrstoce ,
otisak je relativno velik ,moze biti neugledan. Odredjivanje cvrstoce po Rokvelu odjredjuje se na
osnovu trajanja dubine otiska koji nacini utiskivac u obliku konussa ili kuglice u ispitnom materijalu
.Kao osnova za odredjivanje cvrstoce se ustvari koristi razlika iznosda dvije dubine nastaleusred
promjene dvije razlicite sile. Prednosti pri ispitivanju su : mjerenje brzo i nije potrebna detaljna
povrsina , Nedostatci su : malo mjerno podrucje , nepreciznost, tolerancija +- 2 .

30. Ispitivanje tvrdoce po Vikersu i Brinelu :
Ispitivanje po vikersu Vikersov nacin ispitivanja materijala je veoma slican brinelovom , stom
razlikom sto se ovdje za ispitivanje ne upotrebaljava celicna kuglica nego jedna cetverosdtrana
piramida sa kvadratnom osnovom i sa dijamantskim vrhom ,cije su ivice busene pod uglom od 136
stepeni.ovaj nacin ispittivanja je jedan od najboljih jer se moze upotrijebiti kod materijala razlicite
tvrdoce , kao i kod najtanjijih limova. Odredjivanje tvrdoce materijala obavlja se mjerenjem velicine
dijagonalnog utisnutog udubljena pomocu mikroskopa, a zatim izracunava po obrascu : ???? gdje je
sa D oznacena dijagonala utisnutog udebljenja

31. Dinamicke metode ispitivanja tvrdoce:
a) ispitivanje tvrdoce padom
b) ispitavanje tvrdoce udarom
c)ispitivanje cvrstoce elasticnim odskakanjem
Ispitivanja cvrstoce padom se vrsi tako sto kugla odredjene mase pusti da slobodno pada na
povrsinu ispitivanog tjela i vrijednost tvrdoce definise odnos energije podpada A i volumena otiska V
.Ispitivanje cvrstoce udarom moze biti po Baumanu i Polodiju .Ispitivanj tvrdoce elasticnim
oskakanjem po Shoru i metodom duroskopa .Shoro skeroskop je uredjaj gdje se kroz staklenu cjev
pusti da pada celicni teg male mase sa zaobljenim dijamantima ,vrhom na povrsini komada.Na
povrsini cijevi se nalazi mjerna skala na kojoj se ocitava visina odskoka tega. Duroskop je konstruisan
tako da se na uzrok postavi utiskivvac na koji udara klatno .Tvrdoca se odredjuje na osnovu visine
povrata klatna.

32. Dinamicko ispitivanje materijala - Prikaite graficki ta su to naizmjenicna (titrajna)
naprezanja

33. Dinamicko ispitivanje materijala - Velerova kriva :
Velerova kriva pri ispitavanju zavarivanjem koristi se 2-10 epruveta opterecene razlicitim
promjenjivim opterecenjima ispitivanja do loma komore . Rezultati ispitivanja sredjuju se u dijagramu
koji se zove Velerova kriva.

34. Nacrtajte Velerovu krivu i napiite definicije karakteristicnih velicina pri dinamickom
ispitivanju:n; N; sN i sD

35. Dinamicko ispitivanje materijala -Smitov dijagram (nacrtajte uproceni Smitov dijagram)

36. Tehnoloka ispitivanja:
ova ispitivanja predjstavljaju najstariji nacin ispitivanja metala , a imaju za cilj da se ustanovi prednost
materijala za razlicite uslove primjene ,postupci u ispitivanju su jednostavni , ne zahtjevaju slozene
uredjaje i aparature , ni skupu pripremu uzoraka .Uslovi i pitivanja se podesavaju tako da su sto
slicniji uslovima primjene .Uzorci za ispitivanje moraju biti u stanju kakvom ce biti primjenjeni.Ovoj
vrsti ispitivanja podvrgavaju se limovi ,zice , cijevi i sl.Najcesce primjenjivana ispitivanja su : ispitivanje
limova , savijanjem ,izvalcenje , ispitivanje zice previjanjem ,uvijanjem i namotavanjem, ispitivanje
cijevi gnjecenjem , prosirivanjem , savijanjem itd.
37. Defektoskopska ispitivanja - ultrazvucna kontrola materijala:
Ovo je najjeftinija metoda koja sve vise nalazi primjenu pri ispitivanju gresaka u materijalima cak i za
komad velikih dimenzija . Princip rada se zasniva u propustanju ultrazvucnih talasa na dubini od 1-
2000 mm , prostiranje ultrazvuka kroz materijal praceno izvjesnim rasipanjem pa nastaje razlika
izmedju kolicine ulaznih i izlaznih talasa sto se registruje na odgovarajucem osciloskopu.Najcesce
metode koje se koriste u ultrazvucnoj defektoskopiji su : metode prolazecih zraka , odbiajuceg
zracena i rezonansa metoda.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!