:

25
11120
www.ooo.org.rs
:

:
( )
,
( )
( )
:
,
:

:
comma | communications design
:

:
900
ISBN 978-86-917317-1-7

.

, .
The views expressed are solely those of the authors and do not necessarily reflect the official position of the
Norvegian Embassy in Belgrade, partner organisations or the publisher.

................................................................................................................................................................7
.................................................................................................................................................................9
I. .....................................................................................11
II. ..................................................................................................................................................13
III. .........................................................................................................................................51

,
.
.
,
, , , , .
, ,
.
: , ,
, , , ,
, , , .

,

. I
, XIII , , IX
, VI ,
,

, 14. , 20. -

, , XIV , VII
.
, 1104 ,
, , .
.
,
.
.






-
,

.
: , , .
. , .
, .

.
.

, .
, ,

, . , .

: ; : , , , .

. , , .
, ,
.
.

10

I. 

- 50
45 12 ( , ).
26 , 24 . : , 14. , 20. , , , , , , ,
, .
/- 1.104, 511 593
.
. (52%), (22%), (14%) (12%).

/-

.
, . 1 ( ) 7 (
/-). , 1 (

11

) 7 ( /-).
. 1 ( ) 7 ( /-).
:
? 1 (
) 7 ( ).
, . . 2,85.
, 5,36 .
4,96 .
, 4,92
.
,
. ,
, .

12

II.

, ,
.
,
. ,
, .

13

. , , . , ,
. .

. , ,
,
, . .
, , , .
.
, corruptio, onis, , ,
: (), ()...

150 .
.
,
. -

14

 , , .
. . , .
. , ,
.
,
, , , , .
. , , .

1.
.

. , . . , , .
, ,
,
.
, , .
, , . . . .

15

(. lobby) , , , , . , . ,
, , ,
.
, , . ,
, .
: .


.
,
.
,
, a .

2.
, ,
() , () :
( );
, , , ( ).

16

 , , ,
:
,
;
( );
;
.

3.
:
, , ;
, , ;
, , ,
, ;
, , ,
;
, , ;
;
, , ,
;
;
, , ;
, , , ;
, ,
;
, ;
,
;
, , ;
, ;
, , ;

17

, ,
;
, ;
, ;
, ;
, , .

4.
) /, :
/,
,
.
: ( ), .
: , , .
: .
: , .
) , :
, ;
;
, .
: .
: , .
: .
: ( ).

18

5.

: ) ) .
. ,
.
, . , , , .
,
. , .
:
.
, .
, .
. , !
, :
= /
(Howard Whitton)
(=) ( ),
/ . .
( ; ; )

19

, ,
. . .

6.
. . , . ,
, .
,
.
.
, . , , . .
, . ,
. , , , . (), ,
. ,
, ( ) ,
. , , , .

.
. ?

. , (
),

20

 . , , .
, .
, .
.
, . ,
, . . ,
.
,
, , ,
, .

,
.
, . ,
. . ,
. , . , .

, . -

21

.
, , .
. ,
.
. ( ). ,
. .
. . ,
, (Dutch East India Company).
, ... .
,
, . .
, ,
.
, ( ,
), .
, , .
:
.
.
.

22

7.
, , , , .
. .
, .

(CPI, Transparency International). , ( , .). . , . , , , 13 . 1 ( ) 10 ( ).

. , , ,
, . .
3,3 , .
5,
,
.
,
, , : ,
, .

23

, , . 2012. (Medium Gallup UNDP, 2012).
,
( ). ( 1.014 ) , 14% , , . , , 103 .

. ,
.
, , . . ,
, , , . ,
(
), ,
.

24

1.
XX
. ,
, ,
, , ,
, , .
,
. , .

: (UNCAC,
2003), ,
, .
, , ,
. , ,

25

, , .
(2003) :


.
(2010).

2.

,
.
, , ,
. ,
, , , . , , .

. .

.
.
.
.
. / , , ,
.

26

 .

. , , ,
, ,
. , , , ,
.
. ,
, . XX
. , .
. ,
.
:
. , .
,
.
,
, , .
, , , . ,
, , , . , , .
, , ,

,

27

2005. 2006. .
,
,
.
: ; , ,
; ; ;
.

3.
,
, , .
, , , , .
.
. , . .
: , .

4.
, ,
,
, .
, . -

28

 .
. , ,
.

: , , , ,
, , .
, .
, , ,
,
.
,
,
, , , .

. : , ,
.

***
. .
, ,
. ,

. , , -

29

, . ,
. , , ,
.
, ,
,
. ,
.
,
, , .
,
, , , ,
,
.

5.

5.1.
,
.
( ), .

30

 ,
, . . , , .
.
.
. .
, . .
,
,
.
.
, ,
.
, , , .
, . , ,
.

31

5.1.1.


. 2008. , , 1.
2010. , .
,
, ,
. ,
.
, , : , , , ,
, ,
, ,
.

5.1.2.
, , .
, . .


(2005). .
,

32

 (2005). , , , , , , ,
, .
,
(2009). , , , , .

5.2. ,
,
,
, , ,
.
, . ,
.
, . ,

.

33

6.
.
;
. , .
, .
, ,
,
. .
,
, , , . , ,
.

- .

. ;
, ,
.
. ,
, . 5.

.

34

,
.
: , , .
:
( ). :
,

.
/
. ,
/ .
, , . . .
, .
. , ,
, , . ,
.

35

:
= + ()
, (Klitgaard, Political corruption)

, ,
, ,
,
, .
, , , .
, .
,
. , ( ) . ,
, . . :
1. ,
;
2. ;
3. ;
4. ;
5. ;
6. ;
7. ;
8. ;
9. .

, . ,

,
.

36

 () ,
.
, ,
.
, , .

. ,
. ,
,
, . , , ,
.
Adriano Campini,
( , , , 2007)
,
.
. ,
, . .
. ethos , , , ethike .
, , .
thike, (mos, ris ) , .
?

37

. , .
.

, , , , ,

. , , .
. .
,
. , . , . .
, . ,
, . , , . ,
, .
: , . ,
, , , , , . :
, , .
. ,
. ,
, ,
.

38


, ,
, . ,
. ,
.
. , , . , , , .
, . . , . , .
. , , , , , . , .
,
.

, !

,
, .
. , , ,
, ...

39

. , . . , . 200 ,
2.000 . ,
1.000 .
. , , : , .
.
? ?

?

, ,
. , .
, . .
.
,
. .

. .
. , ,
, , . ,
, .
. , , , .
, .

40

 .
, , , (,
, ) .

. : . (: deon )
.

.
2, , . : , ,
, . ,
(: tele )
.
, , .
, ,
, .

: ?
. , !
, , . .
,
, .
.
?
.
.

41

.
.

. .
,
,
. -

42

. .
. , . , , .
, . , , . , , .
.
, , . , .
, , .

. , , . ,
, , ,
, : = + .
. , . ,
.
, , . : , , , .
,

. , .

43

, . : ,
.
?
.
. .
, -

44

 . ,
.
, .
, . . . , .
?

. , , . .

( ,
: ?).
, , , .
, ,
, , .
. : ,
! : ( ...), , ... , ,
.
?

. :

45

( , ,
, );
( , , / , );
( , , , );
( ,
.: , , ).

:
1. :

,
,
, ,
,
,
,
( );

2. :

(, , ),
( ),
,
,
;

3. / :

46

( ),
(, , ),
,
(, , );

4. :
( , , .),
,
;
5. :

( , ),
,
,
.

,
. , , ,
. , , .

, . .
. ( , revino, Waver, Brown, 2007) .
,
, .
.
.
(, ) .

. , , -

47

.
,
.
?
: ?
/ , ,
, (
). , :

48

?
?
?
?

, TRANSPARENCY INTERNATIONAL, , 2004.

, http://cnvntins.c.int/
rty/n/rtis/Htl/174.ht
, , , 2012.
, : ;
.
, http://www.undc.rg/
undc/n/ris/CAC/
Plicrsy, Cnstntin: , , ,
, , 2007.
, http://cnvntins.coe.int/
treaty/n/Summris/Html/173.htm
, , , , 1982.
Prevention: An Effective Tool to Reduce Corruption, Global Programme
against Corruption, 1999.
, , , : , , , 2011.
, , : , , , 2005.

49

 Specialised anti-corruption institutions review of models, Organisation for

Economic Co-operation and Development Anti-Corruption Network for
Eastern Europe and Central Asia, 2007.
, , , , , 2007.
, , , , , 2004.
Prevention: An Effective Tool to Reduce Corruption, United Nations Office for
Drug Control and Crime Prevention, Vienna, 1999. (unpublished text)
, ., , , , 2003.
, -, , o, , 2011.
, , , 2020 , .
, , , 2011.
, ,
, http://www.telekomunikacije.rs/arhiva_brojeva/treci_
broj/mr_dejan_suput:_samostalna_regulatorna_tela_u_pravnom_sistemu_
republike_srbije_.165.html
, , .
, , , 2009.
www.cbscss.org ( )
www.coe.int/greco ( GRECO)
www.korupcija.gov.rs (www.acas.rs) ( )
www.transparency.org (Transparency International)
www.transparentnost.org.rs ( )
www.undp.org.rs

50

III.

,
2013.
. ()
.
50 ,
. ,
, .
.
,

, (Witton, H).

.
. ,
,

51

 ()
. ,
, (Klitgaard, R).
, ,
, , , .
, , , (
, , , ).
, .
.
. , , .

.
,
( = /),
(Klitgaard) : = + ,
, . ,
, , ,
, .
= / + 2
,
, .
,
. -

52

 .

,
,
, , .


, ,
.
,
:
,
.
,
...
.
,

53

?

. . , .
, ,

.
,
.

. ,
. ,
. , , . .

54

 (15 )
,
.
. 1 7.
.
, . .

,
.
.
.
,
, .
,
.
,
, .
,
.
, , ,
!
, IV ,
( ,
, 2011).
-
.
.
,
.

55

. . .
, , ,

,
, ( )
 , , , , , , ,
/,
, ,
,
,
, . , ,

,
.

, . :
(. corruptio) , ,
, ; , , ,
, ; (, , .).
(cor)
, , , rompere ,
, . , , ,
( ) .

.
.

56

 , ,
.
: , .
: Ridendo diceri verum (
) ,
.
, ,
.
( ): , , (
), , .
, , ,
.

(25 )

, .
, :
XVIII
,

.
1731. , ,
.
.
,
.

57

(
).
,
, .
.

:
, ?
.
, ,
, !
:
,
,
.
;
:
, ! , !
.


. .
, ,
.
,
VI . .

58



, , .

. , .
,
, , .
. ,
.

(15 )
: . !
:

. ,
,
.
, .
8. .
, .
.

59

, , ,
. , . ,
.
(, , ), ( ,
). , .
(,
), .
, ,
, .

?
, ,
. , , . , : ? : , !, : , , !

?

, ,

60

 . ,
.
.
.

.

: , ,
, .
.

.
( ), . ,
.

(15 )

, .
.
(. corruptio) , ,
, ; , , ,
, ; (, , .).
(cor)
, , , rompere ,
, . , , ,
( ) .

61

corruptus corrumpere,
, ,
()/().

:


.

.

, , , .
.
,
, .
-
:
, , ,

, ,

, ,
, ,

62

 , ,
. , , , , , , , ;
; .
.
.

: ;
; , e .

- , , ,
, .
, .
, , .
10
: , , , ,
, ,
, , .
:
.
, . -

63

. ,

. .
? ?
, .
? ?

(25 )

.
: .
1.
2.
3.
4.
5.
6.

?
?
?
?
?

?

.
7. ?
8. ?
: , , (
).

. -

64

 ( ;
; , .).

.

, .
, ,
.
: .
: .
: .
:
? , ?
: .
. , . (), .
.
. , , .
: .
: .
: !

65

: ( .).
, . . . ,
.
.
, .
,
.

.
. 1
, , . ,
.
.
.
?
. 2
. .
.

?

66

 . 3
, . . .
.
, ?

.
, , , , .
, .
:

.
, . .
.

(5 )
?
?
.

.

67

: , ., .
:
!
!
! , !
.
,
.

(1977): , () ( ), .

, .
.

. , . ,
. , , .
. .
, ,
.
.
(. ethos , , )

68

 .
, .
.
.

?

. .
. , (, 1995). .
.
,
, . , ,
, . () . .
,
.

, !.
- ,

.
.

69

(15 )
. 1 6 . 1 6.

. .

.
, ,
, .

(25 )
.

. .
,
.
.
,
.
. , , .
!
, 1911. .
,
, ?

70



, . ,

.
.
, .
. ,
. , ,
.

. , .

(5 )


?
:

( ;
).

.

.

71

, :

72

 . :
,
.
:
(2011). -. : acas.rs.

, VI/2 ,
III

73

74

75

, III
,
-

76

(15 )

,
,
.
:

.

.
200 ,
.
,
.
,
.
,
.
,
.

.
, ,

77

 .
,
,
. , .
, , ,

,
, ( )
 , , ,
, , , , ,
( , .)
 ,
,

,
() . , . ,
.
:
(. corruptio) , ,
, ; , , ,
, ; (, , .).
(cor)
, , , rompere ,
, . , , ,
( )
.

78

 , , , .

.
, .
, ,
.
Ridendo diceri verum (
) , , . .
: , .
,
, ,
.
( ): (
), , .
, , ,
.

(25 )

.
.

79

(1888) :
. , . , ,
. :
,
.
,
,
, .
.
.

, .

?

?
?
?.

80

 .
.

, , .
: .
!.
.

.
,
,
.

.
?

81

(15 )

( ):

( )
,

,

, , , ( )
( )

.

( ).

82



:
, , , , , : www.pistaljka.rs ( ).
: (
).

: ,

(15 )
: !

.
, :
(. corruptio) , ,
, ; , , ,
, ; (, , .).
(cor)
, , , rompere ,
, . , , ,
( ) .

83

, .
, : !
.

, , . ,
. ,
,
?

(25 )
, , , . ( ).

( ) , , ,
., .
, . ,
-

84

, . .

1. : ,
,
, , ,
.).
, . , . 20
, , , , , .
2. : ,
,
;
.
3.
, .
, :
, .
, .
.

85

: ( )
, ,
. (55), . . ,

500 . 2011. ,
,
,
.
400 , ,
, 100 .
.

.
.
.
?

86


, , ,

.

; , , .
,
, .
?
?
?

(5 )
,
, ,
. (
) . ,
.

.

87

:
: , 900 ( )
:

, ,

,


. , . ,
. , , ,
.
, .
,
. , - 9. ,
.
.
, .
, . . .
,
. -

88

 . :
, . ,

.

. . ,
. .

. ,
, ,
:
. . ,
. ,
,
,
. ,
.
.
, , ,
, .

.

. , , .
10.000 . , -

89

.
,
. , , ,
, : .

.
.
-
9.
. , .

. 5.000 100.000
. .
, . . , , .
, , ,
. 4,5 .
, ,
. .
, . , , . ,
.
. . 2005.
, 2006. .

90

, 1.000
5.000 ,
, , . 20.000, 40.000 , .
60 4,5
250 . 16. 2007, 28. 2007.
, 3. 2007. , .
? , ?
, - - ,
.
.
. , .
,
.
, .
, .
,
.

, .
.
.
, ,
. .

91

?
, ,
(, ). , , .
, , ,
,
.
: , ,

(15 )
- ,
. .
-, . .
10 , , / . 4 .

, . ( ). ,
, .
.
(, , , )

92

 (, , , ). , .
.
, , , .
, .
.
, ,
, , , .

.

(25 )

1.
?
2. ?
3.
, ,
?

, . . ,
,
, .

93

4. ?
5. : ,
?!.
6.
.

. , , , .
, - ,
, .
. , , :
(. corruptio) , , ,
; , , , , ; (, , .).
(cor) , , , rompere
, , . , , ,
( ) .
( ,
.

.

94


.

,
.

( ) . . , . , , , ,
.
/ . ,
.
,
: , , .

(5 )

.
, .
: , , , , ,
, , , , , , , , .

95

:
: ....
(,
, ...).

(1977): , () (
), , -
, .
.
(Allport, 1963) :
. .

.
(, 1956)
( ), (
) ( ) (. , 1973).
, . . (, 1960)

96

 :
1. .
2. , ,
!
3. .
4. , .
5. .
6. .
7. !
8. , .
9. , .
10. . ...
.

97

Landes, D., Wealth and Poverty of Nations, London 1998; Huntington, S., Cultures in
the 21st Century: Conflicts and Convergences, , Colorado Colleges
125th Anniversary Symposium, Colorado Springs.
, .: , , , 2013.
, , ,
1995.
, , , 1987.
. .: , ISO ,
, 1990.
: , , 2007.
, .: , , , 2008.
, .: .: ,
, , 2012.
, .: , , 1845.

98

99