Professional Documents
Culture Documents
Idlisen-nne$
initie par la Direction de la Promotion Culturelle
du Haut Commissariat lAmazighit
Tous droits rservs
Dpt Lgal 3358-2005 - ISBN 9961-789-32-6
Conception & PAO : HCA
Achev dimprimer sur les presses de
LImprimerie Les Oliviers Tizi-Ouzou
Abdellah ARKOUB
Nnig wurfan
Ammud n isefra
Haut Commissariat lAmazighit, 2006
1
Ibuddan
I setti : u Werdya n Lao Said
I Muend U Yeya i $-d-yeooan agerruj ur
nfennu
2
Ad awen- d-awi$ tamacahut
Mena ur iyi - ttamnet ara
i$ snat n tneqlin
Yiwet teqqur, tayev ur tesi ara
Ooant-d sin yebuben
Yiwen ijjex wayev yr yevin ara
ebbe$-ten $ef sin isuka
Yiwen icerreg, wayev ur ixav ara
Wwi$-ten $er sin leswaq
Sawmen-ten-id- sin yergazen
Yiwen ulac wayev ur yesi ara
Tenna-t-id Favma IZEM
3
1.
Seg wasmi i kem- ssne$
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
ef tem$er valle$
asirem i uzekka
ansi akk i d- edda$
ur iyi - tewwi lexla
I tzuzar-nni fe$
Ad ize$ akerfa f uclim
Ma yella d$a zere$
Ad zioowe$ i t$altin
4
seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Acal i tejre tasa-m
Mi ttem$unzun warraw-im
Acal i tendef tasa-m
Mi kem $unzan warraw-im
Acal i issefran fell-am
Mi tettewtev deg uxxam
S wayagi akk san
Ixef-is yugi ad d-iban
5
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Aqerdac ooan wulman
D acu i d ssebba n waya
Ur iyi-d-qqar d yir zzman
Ne$ kullec yettru s nnuba
A lam ooan yitran
Anda neqqen i nebra
Neoel neqve zzman
Netta zi$en d ssimra
6
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Ay akal i $ -d- yessekkren
Rria-k ur t$elli
Agerruj deg-k yefren
Ssuma-s ur tettali
A tiyita deg-ne$ yersen
Nerra zzerb i tmu$li
Neooa ayen zeddigen
Neceq deg wayen n diri
7
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
edda$ -d s yiwet n taddart
Sli$ i zzeba ueddad
Im$aren uren tanayt
Meqqar zgan-d di lmendad
Kecme$ taddart ufella
Tala teur d lxalat
Deg isugam ttmuqule$
Ttbanen-iyi-d lexyalat
8
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Dinna kan i nttezzi
as abrid mai yiwen
kan-a$ -id $ef yiri
Acal n win yettewten
Dinna kan i nttezzi
Aeq nekk i issnen
Yal wa d acu d-ifetti
Ad yili ebbi d lmumen
9
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Ibeddel zzhir n tme$ra
Mai d winna i wulfe$
Yeggugem ucewwiq ssne$
Acal mazal ad re$
Acal mazal ad re$
Yiwet ur tt-neif
Xas b$i$ ad se$
Yessaki- iyi-d ukuif
10
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Yessaki- iyi-d ukuif
Tezgiv tettebbiv deg-i
Tadukli d beu bessif
Iberdan erqen-iyi
Tadukli d beu ddukklen
as abrid mai yiwen
wid n yivelli ussen
ulawen-nnsen zmumgen
11
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur thenna$
Lule$-d nekk d ameyan
Timsal xvant-iyi
ettmen felli wussan
A yemma setben-iyi
Azrug nni s-id- kki$
as yedyeq deg-s edda$-d
I wahruu i wumi sli$
D$a ula d nekk gurre$-d
12
Seg wasmi i kem-ssne$
Seg was-nni ur tnhenna$
li$ ufi$-d d asawen
as akken mai wedi
simmal ifadden ttkawen
Iga-yi tab$est leb$i
Iga-yi tab$est leb$i
ttwali$ deg ubrid ivul
gar- ane$ akk i nemserwi
nedez i tigin n lmul
13
A ticrav idammen
A ticrav n tyemmatin
Ay i$ezfanen n yiles
ay iwezlanen n ay
ay iberkanen n wul
ay .ime$ban n laqel
14
2.
Yees armi t-id- ufan
Yees armi t-id- ufan
Wagi d inzi i illa
Ne$ win yettargun tafsut
Yella ula deg yisefra
Yees armi t-id -ufan
Ur d- icli ur isseta
Yesdukkel ussan d wuvan
Acu n wul i isa
Yees armi t-id -ufan
Deg wass i ittargu
A wi ddren di Marikan
Xersum yiwwas ad yettu
15
Yees armi t-id- ufan
Awal-agi d lmena
Wur numin s wayen nnan
Wissen ma ad t -tefddu tussa
Yees armi t-id -ufan
Ilaq ad nbeddel tikli
Ad neddu d wid isselan
Ad tt-nawwi akken d tanumi
16
3.
Gurre$-d asefru
Akken i d -nera asalu
Asmi akken i nettwares
Adrar mi t-yuli wagu
Lhiba-s yes-s netwennes
Newwi abrid nleu
Urad nuli asawen
Yal wa d acu yettargu
Ne$ acu illan deg ulawen
Netta igurre- seksu
Nek gurre$-d asefru
17
Yettamen s wayen yesla
Nekk ttamne$ s wayen erre$
Ddunit akken i tt-ne$ra
Yal wa d acu i d-yera
Ass-a ass-a
Netta igurre-d seksu
Nek gurre$-d isefra!
18
4.
D acu n wulawen i tesam
I wacu imeri ?
Nekkni deg-wen nettmuqul
Nudd tesdukkel-iken tayri
Am uxxam yebnan s lmul
Necfa-d akka mi nmei
Ur neri d acu yellan
D leb$i ur nufi leb$i
Taggara ifve-iken-id zzman
19
Taggara ifve-iken-id zzman
Issem$er a$- id am kunwi
N$il di ddunit tezham
Kunwi kulci-nwen ur yefri
Kunwi kulci-nwen ur yefri
Nedda kan di loea-nwen
Yewer uxxam i lebni
Anda jeren wulawen
20
Anda jeren wulawen
Dinna i $- d tesnernam
Surfet -a$ ma nenna-awen
D acu n wulawen i tesam
D acu n wulawen i tesam
Mi $-id- txelqem $er ddunit
Ur txemmem ur tegzam
Ival was $ef tmeddit
21
Ival was $ef tmeddit
Tudert-nwen d a$ilif
Ayen i d- yusan nbubb-it
Wala ad $- yezde$ wurrif
Wal ad $- yezde$ wurrif
Tayri-nwen tru d iceqfan
Imi akka nejgugel di nnif
Gar-ane$ anwa yethennan
22
Gar-ane$ anwa yethennan
Nus s tudert-nwen
Tiyita anwi tt-yean
Nettekki nekkni yid-wen
Nettekki nekkni yid-wen
Yesdukkel-a$ uxxam tebnam
Yak sut d arraw-nwen
Nemmel- iken $as terfam
23
Nemmel-iken xas terfam
Ilha -a$ ad sent-necfu
Yal win ara igen axxam
F tayri meqqar ad t-yebnu
F tayri meqqar ad t-yebnu
Ahat ad as- lhun wussan
Ur d-imegger meragu
Ur ites aman n qevran
24
5.
Yiwen wawal kan
Ivelli d awal
Ass-a d awal
Lxiq yettnerni
Yiwen wawal!
Yiwen wawal!
Nekka-d s wakal
Ad nu$al s akal
Nekker-d nettim$ur
Nettnerni nettiwsir
Nedda - d s yenni
Yal wa d abrid i d- yewwi
Wa yewwi t-id s tsusmi
Wa yewwi t-id s dderz
25
S dderz s tsusmi
Ar yiwen akk ad neffe$
Ad nu$al ar din!
Ad nu$al ansi d- nekka
26
6.
Yid-m i d - bdi$ tikli
Asmi akken umne$ yis-sem
Deg awal tenniv-iyi
Ttaowe$ -d deg-k asirem
Umne$ kem -txedev-iyi
Tayri-m teooa-d deg-i ssem
27
Tayri teooa-d deg-i ssem
Ar ass-a deg-i tetteqqes
Rebbi s waan-iw yelem
Zzher-iw mazal yees
Tettsummuv deg-i am uzrem
Anda i tt-zere$ tekes
28
Andda i tt-zere$ tekes
Aan iwer i ellu
Ul -iw irfed yessers
Tikemt zzayet ad tt-yernu
I wayen nniven yebges
Ddunit d awez$i ad tt-yerwu
29
Ddunit d awez$i ad tt-yerwu
ddunit d ddunit kan
nnan-t-id nekkni ad-as necfu
me neooa-t i wussan
30
7.
nadit walit
Nadit walit
Nadit deg yidles_nwen
Villet $ef wiyav
izet aclim f ukerfa
mmelt- tt i yimelsa
nadit walit
ddut d umussnaw
ddut d umaru
d unazur , d umazray
31
seqsitmuqletnadit
nadit di tiradi tmussni
di tzurideg umezruy
sbeddet yis-s idles-nwen
tamu$li $er zadt d lwaoeb
tamu$li $er deffir d aezzeb
asnerni n tmussniwin d ameyyez
acebbe n tmu$liwin d ddheb
32
Tamu$li-nne$ $er udrar
Tamu$li-nnsen d asawen
Tamu$li-nne$ $er udrar
as akken kkawen ifadden
tamu$li-nnsen d asawen
nutni d abrid- a i fernen
muqlet nadit
tidet attan deg yidles
tamussni attan deg yidles
lefhama attan deg yidles
muqlet nadit
ddunit tebna $ef yidles
anda-k a leqel ?
si teglest
1
ar ass-a
seg azermazruy
2
ar ass-a
d idles i isbedden timura
1
Taglest : Antiquit
2
Azermazruy : Prhistoire
33
8.
ifer ibawen
ifer ibawen
yegman d asawen
ass-a ur tt-xlin ecra
ur tt-yeyi yiwen
awal d ccix i t-yennan
ivelli mai akka i tella
ass-a nu$al d tiveswa
i wid akk nif di ccetla
34
ay im$i n leririgren
a win i cebben iger
wehmen deg isem i ak -fkan
ired deg ukufi yenger
Ay a$eddu n wakli
Awin f yessefra zzman
Amek akka nbeddel tikli
Tu$alev d ase$wen yer$an
35
9.
Bab n wuzzal yawi-tt
ef asmi tezweo tnina
Yal a$ersiw terev-it
Tenna yasen ad awen- sle$
Ula d ssibus tseder-it
ef yis$i i terna cbaa
Mi d- yever zzwao te$der-it
Mi d-yever zzwao te$der-it
Nettat d lbaz i tefren
Tiyita n wuzzal yif-it
S wayagi is$i yumen
Za$en akka i tebna ddunit
Ula ar i$ersiwen!
36
10.
Ad nna$e$ d yiman-iw
Ad nna$e$ d yiman-iw
Ur nnu$e$ d medden
Ad lumme$ rray-iw
Ur lumme$ medden
Tudert tezder deg umennu$
Akka seg wasmi d- necfa
Nni$ lemmer ad rekde$
Nni$ lemer ad avne$
ttavne$ ellu$
Aan yugar ellu
Ul-iw, leb$-iw, rray-iw
Nettidir i wiyav
ur-ek ay ul-iw
ur-ek a rray-iw
Ah! yakk taggara ad nemseglu
Taggara ad nemseglu
Agama ad $-yeg leqrar
Ad d- nem$i akk d a$eddu
Deg wakal- is ad nennerni
Lebb-is ad yefruri
Yal wa anda ara d- yegri
37
11.
Ayenni akk slemde$
Ayenni akk slemde$
Ayenni akk lemde$
Ayenni akk nni$
Ufi$ ur slemde$
Ur lmide$
Ur nni$
Zi$enni d awal kan!
Ih d awal
D acu n wawal i slemde$?
D acu n wawal i lemde$?
D acu n wawal i nni$?
Awal.
Awal. Dagi i ijerre bab n wawal
Awal.
Awal. Dagi i ittmebber bab n wakal !