ELEKTRK MAKNELER H1 RNEKLER SA | Hazrlayan Dr.

Mustafa Turan
Temel Yasalar ve Kurallar
Soru 1:
Pusulann basit bir ubuk mknats olduu bilgisi ile, pusulann N (North: kuzey) kutbu dnyamzn kuzeyini
(Kanada taraf) gsterdiini herkes bilir. O halde jeolojik olarak bildiimiz kuzey gerektende manyetik olarak
kuzey midir?
Yant 1:
Pusula ibresi,
krmz ucu manyetik olarak kuzey zelliinde olan bir mknatstr.

Tanm:ManyetikakizgileriNkutbundankarveSyedorugider.
Budurummknatsndndageerlidir.MknatsnierisindeiseakizgileriSdenNyedoruynlenmektedir.

Ohalde,pusulannkrmzucunun(N)dnyanncorafikuzeyininaslgsterir.
Yantcorafi(yadajeolojik)kuzeydenilenyerdeManyetikSkutbuvarsa,
Pusulannkrmzucu(yanimanyetikkuzeyucu)manyetikgneye;yanicorafikuzeyeynelir.
Manyetikgneyilejeolojikkuzeyarasndazamanladeienkkbirafarkvardr.

Biraz daha dnelim:
ELEKTRK MAKNELER H1 RNEKLER SA | Hazrlayan Dr.Mustafa Turan
Yandaki ekilde, ufak bir mantardan geirilmi dengelenmi bir ine (mknats zellii yok), neden kuzey-
gney dorultusunda ynlenir?
pucu: mknats kutuplar arasnda demir tozlarnn ynlenmesini hatrlaynz.

Soru 2:
Pek de yaygn olarak bilinmeyen elektrik makinesi rnei verebilir misiniz? Aileyi tanm olalm (iyeri
tecrbelerinizi kullann).
Yant 2:
Elektromanyetikenerjidnmyapantmmakinelereelektrikmakinelerigzlilebakmaktaydk.Bunlarn
bilinenlerizatenheryerdevar.Sorudakiama,evremizdekidieraralarabakpnelerinbuprensiplealtn
tespitetmekidi.tebazlar:
Aktatrler(hareketkollar),selenoidvalflervanalar,rlekontaktrler,akvaryumlarntitreimliyadadner
pompasistemleri,dinamikmikrofon,hoparlr,kulaklk,ceptelefonununtitreimarac,kapotomatii,yeniroket-
fzerampalar

Soru 3:Dersin web ieriinin 29. sayfasndaki soru

Yant:
nceakmynnden,retilenmanyetikakynnbulmayayarayanSa El Tirbon Kuralnhatrlayalm.
ELEKTRK MAKNELER H1 RNEKLER SA | Hazrlayan Dr.Mustafa Turan
Bobinebukuraluygulaypyerineuygunynlenmibirsabitmknatskoyalm:
imdisaelkuralnvebobineuygulannhatrladktansonra,
Sorudaverilenbobinebukuraluygulaypmanyetikakynnbulalm;

Akynleriniuygunyndemknatslarileyerletirelim
ELEKTRK MAKNELER H1 RNEKLER SA | Hazrlayan Dr.Mustafa Turan
stteki dnm ve bobindeki manyetik aknn ynne gre bobin ularna manyetik kutup
ismi vermeyi; Manyetik ak izgileri mknatsn dnda N den S ye; iinde ise S den N ye
dorudur prensibi ile yaptk.

Artk zm kolay;ztkutuplarbirbirinieker[(a)EKER];aynisimlikutuplarbirbiriniiter[(b)TER]olarak
zmeldeederiz.

Soru 4:Dersin web ieriinin 33. sayfasndaki soru

Mknats eneleri arasndaki iletkenin sapaca yn bulunuz.
Yant:
kincisaelkuralnhatrlayalm.
Buradadikkatedilirse;B,IveFbirbirine
diktir.Buradanhareketileaynkural;literatrdeSaEl3ParmakKural(FlemingKural)diyebilinenekildeifade
edelim,muhtemelendahakolaanlalabilir:
ELEKTRK MAKNELER H1 RNEKLER SA | Hazrlayan Dr.Mustafa Turan

Yantaadakiekildeeldeedilir: