Graevinski fakutlet Univerziteta u

Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 1
Stanje nosivosti kolovozne konstrukcije
Tretmani odravanja
Upravljanje odravanjem saobraajne infrastrukture
2013/14
Doc.dr Goran Mladenovi
Sadraj
Opte o snimanju i analizi nosivosti kolovoznih
konstrukcija
Oprema za snimanje ugiba
Obrada podataka
Parametri nosivosti u HDM-4
Analiza stanja nosivosti
Nosivost kolovozne konstrukcije - sposobnost da bez
obzira na klimatske uslove primi optereenje od vozila i
prenese ga na tlo u posteljici
Sa vremenom i saobraajnim optereenjem se smanjuje
mogunost kolovoznih konstrukcija da prime i prenesu
optereenje i potrebno je poveati njihovu nosivost
strukturno ojaanje
Snimanje nosivosti kolovozne konstrukcije se vri
pomou merenja vertikalne deformacije povrine
kolovoza pod poznatim optereenjem
Termini vezani za deformaciju povrine kolovoza -
Defleksioni bazen
povrina
kolovoza
d
o
- maksimalni
(centralni) ugib
defleksioni bazen
optereenje P
d
r
r
d
o
d
r

indeks zakrivljenosti
defleksionog bazena
Ugibi (defleksije) kolovozne konstrukcije zavise od:
Optereenja
Rastojanja od optereenja
Karakteristika kolovozne konstrukcije
Debljine slojeva
Efektivnog modula svakog sloja
Tip i reoloke karakteristike materijala
Stanje sloja
Nivo naprezanja
Temperatura
Uslovi okoline
itd.
Oprema za snimanje nosivosti
kolovozne konstrukcije
Merenje ugiba pod poznatim optereenjem
Benkelmenova greda (BB)
Deflektograf LaCroix
Mera zakrivljenosti povrine kolovoza - Curviameter
Ugibometer sa padajuim teretom - Falling Weight Deflectograph
(FWD)
Rolling Wheel Deflectograph (RWD)
Snimanje strukture kolovozne konstrukcije
Georadar
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 2
Benkelmenova greda
Highway Research Board 1955
A.C.Benkelman
US Bureau for Public Works
sada FHWA 1919 - 1962
Benkelmenova greda
Duina 3.6 - 4 m
Odnos krakova 1:1 ili 1:2
Optereenje zadnje
osovine 80 (100) kN
Merenje
u odlasku
u dolasku
Rezolucija 0.01 mm
Deflektograf
LaCroix
Dve Benkelmenove
grede montirane na
kamion merenje u
dva kolotraga
Brzina 2-4 km/h
Merenje ugiba svakih
5 m
Optereenje
zadnje osovine
80 (100) kN
Ugibomer sa padajuim teretom Falling
Weight Deflectometer - FWD
Ugibomer sa padajuim teretom Falling
Weight Deflectometer - FWD Ugibomeri sa padajuim teretom
Proizvoai
Dynatest (Danska)
KUAB (vedska)
JILS (US)
CARL-BRO (bivi
Phoenix - US)
Podela prema veliini sile
FWD za puteve sila do 120 (150) kN
Heavy Weight Deflectometer (HWD) za aerodrome
sila do 240 (300) kN
Light Weight Deflektometer (LWD) za
nevezane materijale sila od 15 kN
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 3
Ugibomeri sa padajuim teretom
Dinamiko optereenje
Frekvencija priblino odgovara optereenju od teretnog
vozila pri brzini od 80 km/h
Kontaktna ploa poluprenika 15 cm (Dynatest, JILS,
CARL-BRO) ili 22.5 cm (KUAB)
Tipino optereenje za puteve 50 kN
Kontaktni pritisak oko 700 kPa (za a = 15 cm)
Ugibomeri sa padajuim teretom
Deformacija se meri geofonima (mere brzinu) ili
akcelerometrima (mere ubrzanje povrine kolovozne
konstrukcije)
Merenje su vri na 7 (9) lokacija
Tipine konfiguracije:
0, 200, 300, 450, 600, 900, 1500 mm ili
0, 200, 300, 450, 600, 900, 1200, 1500 i 1800 mm
Konfiguracija zavisi od tipa i krutosti kolovozne konstrukcije
Nedostaci FWD
Bezbednost saobraaja ureaj se mora zaustaviti prilikom
merenja
Nain optereenja ne odgovara optereenju od teretnih
vozila
Rolling Wheel Deflectometer
Proizvoai:
Greenwood (Danska i UK)
vedska
Applied Research Associates - ARA (US)
Rolling Wheel Deflectometer
Brzina do 80 km/h
Zadnja osovina 80 (US) ili 100 kN
Kompletno razliiti principi:
ARA lasersko merenje ugiba
Greenwood optiki meri zakrivljenost povrine
Jo u fazi istraivanja
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 4
Georadar
Za odreivanje strukture
kolovozne konstrukcije
Geofizika metoda na bazi
prostiranja i refleksije
elektromagnetnih talasa
Brzina do 80 km/h
Efikasnost: do 400 km/dan
Obrada podataka merenja ugiba
Normalizacija ugiba
Korekcija ugiba
Temperatura
Sezonski uticaji
Proraun homogenih poteza
Proraun karakteristinih ugiba ili karakteristinih
defleksionih bazena u okviru homogenih poteza
Normalizacija defleksionog bazena
Normalizacija se vri za odreeno standardno optereenje
(40 kN, 50 kN, 75 kN, 100 kN)
Normalizacija se sastoji u proporcionalnoj promeni izmerenih
ugiba u odnosu na aplicirano optereenje
gde je:
d
rN
normalizovan ugib
d
r
izmeren ugib
P izemerna vrednost optereenja
P
st
standardna vrednost optereenja
Sprovodi se kako bi se mogli uporeivati defleksioni bazeni na
razliitim lokacijama (odreivanje homogenih deonica....)
st
rN r
P
d d
P
=
Uticaj temperature na ugibe
kolovozne konstrukcije
Temperatura uglavnom utie na karakteristike bitumenom
vezanih materijala
Manje znaajan uticaj na karakteristike drugih materijala u
kolovoznoj konstrukciji
Nevezani agregat
modul sloja zavisi od stanja naprezanja (nelinearno ponaanje)
Stanje napona zavisi od krutosti bitumenom vezanih slojeva u gornjoj podlozi
i zastoru
Korekcija ugiba s obzirom na temperaturu
Postupak zavisi od metode koja se koristi za analizu
nosivosti
Korekcija samo maksimalnog ugiba ako se koristi samo
maksimalni ugib ili priblian postupak prema metodi AASHTO 93
Korekcija parametara defleksionog bazena, ukoliko se oni
koriste za analizu
Korekcija modula bitumenom vezanih slojeva, ukoliko se
radi backcalculation ili forwardcalcualtion
NIKAD NE TREBA RAUNATI MODULE NA OSNOVU
KORIGOVANOG DEFLEKSIONOG BAZENA!
Temperatura asfaltnih slojeva
Poeljno je da se prilikom merenja ugiba izvri direktno
merenje temperature asfaltnih slojeva i temperature povrine
kolovoza
Ukoliko to nije mogue, meri se samo temperatura povrine
kolovoza i temperatura vazduha i vri predvianje temperature
asfaltnih slojeva na bazi modela
Referentna temperatura je ponderisana srednja godinja
temperatura vazduha koja se koristi za analitiki proraun
kolovoznih konstrukcija, ili 20
o
C
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 5
Definisanje homogenih deonica
Metoda kumulativnih
razlika na bazi d
o
Definie promenu ugiba
du odreene deonice
u odnosu na prosenu
vrednost ugiba na
deonici
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
5
0
0
8
0
0
1
1
0
0
1
4
0
0
1
7
0
0
2
0
0
0
2
3
0
0
2
6
0
0
2
9
0
0
3
2
0
0
3
5
0
0
3
8
0
0
4
1
0
0
4
4
0
0
U
g
ib
(
1
0
-
3

m
m
)
Stacionaza (m)
Ugibi
-300000
-250000
-200000
-150000
-100000
-50000
0
50000
Z
x
Dijagram kumulativnih razlika
Analiza po homogenim potezima
Ako je mogue, izvriti analizu nosivosti za svaki
defleksioni bazen
Ako je broj defleksionih bazena veliki, definie se
reprezentativni defleksioni bazen za koji se vri
analiza
Reprezentativni defleksioni bazen onaj realni
izmereni defleksioni bazen kod koga su ugibi najblii
85% fraktilu
Karakteristini ugibi
( )
c m
d f s d Z = +
gde je:
d
c
karakteristina vrednost ugiba ili drugog parametra
defleksionog bazena na homogenoj deonici
d
m
srednja vrednost ugiba ili drugog parametra defleksionog
bazena na homogenoj deonici
standardna devijacija ugiba ili drugog parametra defleksionog
bazena na homogenoj deonici
Z faktor standardne normalne raspodele koji zavisi od nivoa
pouzdanosti sa kojim se eli proraunati karakteristina vrednost
f faktor korekcije za temperaturu
s faktor korekcije za sezonske uticaje
Karakteristini ugib
Nivo pouzdanosti
80 97.5 % Z

- z
- 3.0 0.0013
- 2.5 0.0062
- 2.0 0.0227
- 1.5 0.0668
- 1.0 0.1587
- 0.5 0.3085
0 0.5000
0.5 0.6915
1.0 0.8413
1.5 0.9332
2.0 0.9772
2.5 0.9938
3.0 0.9987
Nosivost kolovoza u HDM-4
4 mogunosti:
SNP modifikovani strukturni broj
Ugib Benkelmenove grede
Ugib FWD
Debljine i koeficijenti zamene slojeva i CBR posteljice
Modifikovani strukturni broj - SNP
SNSUBG SN SNP + =
i
i
i
h a 0394 . 0 SN =

( ) 43 . 1 CBR log 85 . 0 CBR log 51 . 3 SNSUBG
2
10 10
=
SN strukturni broj kolovozne konstrukcije
a
i
koeficijent zamene sloja
h
i
debljina sloja (mm)
SNSUBG doprinos posteljice
CBR CBR posteljice (%)
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 6
Nosivost u HDM-4
Korelacija SNP i ugiba Benkelmenove grede
Kolovozi bez cementne stabilizacije
Kolovozi sa cementom stabilizacijom
dSNPK = f(ACX,PACX,HSNEW,HSOLD)
ACX indeksirana povrina pukotina
PACX indeksirana povrina pukotina pre ojaanja
HSNEW debljina najnovijeg habajueg sloja
HSOLD debljina starog habajueg sloja
( ) dSNPK DEF 2 . 3 SNP
63 . 0
BB
+ =

( ) dSNPK DEF 2 . 2 SNP
63 . 0
BB
+ =

Nosivost u HDM-4
Ugib Benkelmenove grede
DEF
BB
Ugib pod osovinskim optereenjem od 80 kN
Kontaktni pritisak 520 kPa
Temperatura 30
o
C (!?)
Ugib FWD-a
Prvo se normalizuje na kontaktni pritisak od 700 kPa rauna
se da je to defleksija FWD koja je ekvivalentna defleksiji preko
Benkelmenove grede
Zatim se koriste prethodni izrazi da bi se odredio strukturni
broj

Odravanje puteva
Podela prema nivou odravanja:
Redovno (rutinsko) odravanje (esto nazvano i letnje
odravanje)
Preventivno odravanje
Korektivno odravanje
Rehabilitacija
Rekonstrukcija
Specijalni vid odravanja:
Zimsko odravanje
Prof.V.Anus. Provere sigurnosti puta (Road safety audits) u procesu izrade
projekta rehabilitacije, 2004.
Klasifikacija radova odravanja u HDM-4
Ouvanje (Preservation)
Redovno (rutinsko) odravanje
Periodino odravanje
Posebno odravanje
Razvoj (Development)
Unapreenje (Improvement)
Izgradnja (Construction)
Trokovi odravanja kolovoznih konstrukcija
40% Veka trajanja
70% Veka trajanja
90% Veka trajanja
$ 0.70
$ 3.50
Starost
P
C
I
$ 6.15
$ 14.00
Izvor: Pavement Management Systems, NHI Course
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 7
Redovno odravanje
Krpljenje udarnih rupa (patching)
Popravka oteenih ivica (edge repair)
Zalivanje pukotina (crack sealing)
Popravka nevezanih zastora (spot regraveling)
Popravka bankina (shoulder repair)
....
Periodino odravanje
Preventivno odravanje
Zalivanje emulzijom (fog seal)
Uspostavljanje transfera optereenja (load transfer dowel
retrofit) kod krutih kolovoza
Zalivanje spojnica (joint sealing)
....
Presvlaenje (Resurfacing ili Restoration)
Povrinska obrada (surface dressing)
Slurry seal
Cape seal
Nanoenje agregata (regraveling)
Zamena ploa (slab replacement)
...
Periodino odravanje
Rehabilitacija
Debelo ojaanje (Thick overlay)
Struganje i ojaanje (Mill & Replace ili Mill & Overlay)
Zamena zastora u kolotrazima (Inlay)
Ojaanje betonom vezano i nevezano (Bonded concrete
overlay i Unbonded concrete overlay)
Rekonstrukcija
Delimina rekonstrukcija (Partial reconstruction), primarno
kod betonskih kolovoza
Potpuna rekonstrukcija (Full reconstruction)
Specijalno odravanje
Urgentno (Emergency)
ienje odrona
Saniranje klizita
Otklanjanje posledica saobraajnih nezgoda
...
Zimsko odravanje
Specijalno odravanje
Urgentno (Emergency)
ienje odrona
Saniranje klizita
Otklanjanje posledica saobraajnih nezgoda
...
Zimsko odravanje
Razvoj (Development)
Unapredjenje (Improvement)
Proirenje (Widening)
Delimino proirenje (Partial widening)
Dodavanje saobraajne trake (Lane addition)
Promena geometrijskih elemenata (Realignment)
Korekcija elemenata situacionog plana i podunog profila
Korekcija raskrsnica
Druga unapreenja van kolovoza (Off-carriageway)
Dodavanje bankina
Unapredjenje bankina (postavljanje zastora...)
Dodavanje traka za nemotorizovani saobraaj
Unapreenje elemenata za odvodnjavanje
....
Graevinski fakutlet Univerziteta u
Beogradu
k.2013/14 god.
VIII semestar
18.3.2014.
UPRAVLJANJE ODRAVANJEM
SAOBRAAJNICA
Doc.dr Goran Mladenovi 8
Izgradnja (Construction)
Promena kolovozne konstrukcije (Upgrade)
Promena kategorije kolovoza (izrada zastora na deonici sa
kolovozom bez zastora)
Izgradnja nove deonice