Boana Vuli

sudija Okrunog suda u Banjaluci

TUBA ZA UTVRENJE I PRAVNI INTERE
Is!orijski gl"dano# !u$a %a u!&r'"nj" j" no&a us!ano&a gra'anskog (roc"snog (ra&a#
$"% o$%ira s!o su nj"ni (o)"ci jo* u ri+sko+ (ra&u# ali# kao sa+os!alni ins!i!u!# ona s"
,or+irala !"k u -VIII i -I- &ij"ku..
Na*" gra'ansko (roc"sno (ra&o (r"u%"lo j" o&aj ins!i!u! i% aus!rijskog gra'anskog
(arni)nog (os!u(ka.
U+j"s!o nj"ga u (ra&u s!ar" Jugosla&ij"# (os!ojala j" !%&. i%a%i&a)ka ili (ro&oka!orna
!u$a# !u$a (ro!i& onoga ko s" (o/&alio da +u (ri(ada (ro!i& !ui!"lja kak&o (ra&o.
O&o+ !u$o+ s" !railo da sud nar"di (ro!i&niku da u odr"'"no+ roku doka"
(os!ojanj" (ra&a ili s&oji/ (rigo&ora.
Na*i s!ariji %akonici %aodj"&ali su (r"judicij"lni i kons!i!u!i&ni ("!i! u ,or+u
kond"+na!ornog !u$"nog %a/!j"&a# (a su !i ("!i!i naj)"*" glasili da j" !u"ni duan
(ri%na!i da j" on o!ac &an$ra)nog dj"!"!a. Jo* j"dan (ri+j"r ("!i!a i% s!arij"g gra'ansko0
(roc"snog (ra&a koji uka%uj" da j" n"is(ra&an !ako (os!a&lj"n !u$"ni %a/!j"& j" u
slu)aju kada !ui!"lj !&rdi da j" ku(io od !u"nog odr"'"nu s!&ar# a !u"ni +u !o n"
(ri%naj" i s!&ar n" daj". Tui!"lj j" !ada +ogao da !rai od suda da don"s" (r"sudu kojo+
" o$a&"%a!i !u"nog da j" duan da (ri%na# )i+" s" d"klara!orna !u$a kons!ruisala
kao kond"+na!orna# j"r s" !u"ni osu'uj" na da&anj" i%ja&" &olj".
1ada s" u!&rdi (os!ojanj" n"kog s(ornog (ra&a# su&i*no j" i%r"ko+ (r"sud" nalaga!i
!u"no+ da j" duan (ri%na!i !o (ra&o. Pr"suda n" %a+j"njuj" da&anj" (ri%nanja# &"
(roi%&odi (ra&ni u)inak u s+islu u!&r'"nja (os!ojanja s(ornog (ra&a. 1od o&" !u$"
!uilac !rai da s" (os!oj"i (ra&ni osno&# odnosno (ra&o u!&rdi# !j. d"klari*" na
n"su+nji& na)in.
Zakonik o sudsko+ (os!u(ku u gra'anski+ (arnica+a i% 2343. godin" 56PP7# koji+ j"
i%&r*"na uni,ikacija (arni)nog (roc"snog (ra&a# u+j"s!o i%a%i&a)k" (arnic" u&"o j"
!u$u %a u!&r'"nj"# (a (r"suda sada n" +o" da glasi da j" !u"ni duan (ri%na!i# &"
sa+o da s" u!&r'uj" (os!ojanj" ili n"(os!ojanj" (ra&nog odnosa ili (ra&a na koj" s" !u$a
odnosi.

1ad s" sada d",ini*" (oja+ !u$" %a u!&r'"nj"# u s+islu odr"d$" )lana 89 Zakona o
(arni)no+ (os!u(ku# +oglo $i s" r"i da s" !u radi o (ra&no+ sr"ds!&u koji+ s" o!klanja
n"sigurnos! i n"i%&j"snos! u (ra&ni+ odnosi+a i%+"'u su$j"ka!a# o$"%$j"'uj" s"
dru*!&"na ra&no!"a i (ra&na sigurnos!.
N"sigurnos! i n"i%&j"snos! u (ra&ni+ odnosi+a i%+"'u su$j"ka!a (r"ds!a&lja
(o!"ncijalnu o(asnos! %a nji/o&u (o&r"du# (a o&a !u$a (r"ds!a&lja o$lik (ra&n" %a*!i!"
koji osigura&a nor+alan ra%&oj (ra&ni/ odnosa# u+anjuj" +ogunos! $udui/ (o&r"da#
u+j"s!o da na nji/ dj"luju !"k kada on" nas!u(".
Radi s" o (ra&no+ sr"ds!&u# sis!"+u (ra&n" %a*!i!" koji s" ak!i&ira (rij" nano*"nja
(o&r"d"# a sa cilj"+ da s" %a u$udu" u+anj" +ogunos!i nj"nog "&"n!ualnog
nas!u(anja od s!ran" !u"nog ili n"kog !r""g lica.
1od !u$i %a u!&r'"nj"# sud s&ojo+ i%r"ko+ n" s!&ara no&" (ra&n" odnos"# ni!i
(r"ina)uj" (os!oj""# &" na n"su+nji& na)in u!&r'uj" da li oni (os!oj" ili n". Z$og !oga
!u$" %a u!&r'"nj" i+aju d"klara!i&ni# a n" kons!i!u!i&ni karak!"r# !"# kako o&a &rs!a
!u$" (ri(ada d"klara!i&no+ sis!"+u (ra&n" %a*!i!"# !o s" i s!a&lja u (okr"! (rij"
nano*"nja (o&r"d" (ra&ni/ odnosa# dakl"# !u$a %a u!&r'"nj" i+a do+inan!no
(r"&"n!i&ni karak!"r.
:ilj o&" !u$" j" da s" sudski+ (u!"+ us!ano&i da (os!oji ;(o%i!i&na d"klara!orna !u$a7
ili da n" (os!oji 5n"ga!i&na d"klara!orna !u$a7 n"ko su$j"k!i&no gra'ansko (ra&o ili
gradjansko (ra&ni odnos# odnosno is!ini!os! ili n"is!ini!os! n"k" is(ra&".
Pra&o nij" n"ko n"odr"'"no# o(*!"# a(s!rak!no# &" ono konkr"!no (ra&o koj" " (r"+a
!ui!"lj"&o+ !&r'"nju sudu (oslui!i kao (ra&na osno&a %a dono*"nj" gla&n" (arni)n"
odluk"
U!&r'"nj" (ra&a (os!oji n(r. kada s" !u"no+ !rai u!&r'"nj" (ra&a s&ojin" u!&r'i&anj"
(ra&a slunos!i (u!a (r"ko susj"do&og %"+lji*!a# u!&r'i&anj" (ra&a na naslj"'"#
u!&r'i&anj" da j" !"s!a+"n!# odnosno l"ga! %aj"dni)kog (r"!/odnika !ui!"lja i !u"nog
&aljan i!d.
Pod (oj+o+ (ra&nog odnosa !r"$a ra%u+j"!i odr"'"nu# u !u$i na&"d"ni+ )inj"ni)ni+
s!anj"+ konkr"!i%o&anu# (ra&no ur"'"nu &"%u i%+"'u odr"'"ni/ oso$a ili kak&i/ oso$a
(r"+a s!&ari+a. Pra&ni odnos )ij" s" u!&r'"nj" !rai +o" $i!i +a!"rijalno0(ra&ni# ali#
kada j" %a !o do(u*!"n (u! (ra&n" %a*!i!"# i (roc"sno0(ra&ni 5da s" u!&rdi da j" (r"s!ao da
&ai ugo&or o ar$i!rai7.
U!&r'i&anj" (ra&nog odnosa (os!oji kada s" !rai u!&r'"nj" n"kog ugo&ornog odnosa#
n(r. (oklona# (rodaj"# ra%+j"n" i!d.< u!&r'"nj" (os!ojanja $raka< u!&r'"nj" o)ins!&a i
+a!"rins!&a.
Pra&o ili (ra&ni odnos# )ij" s" u!&r'"nj" !rai# n" +oraju (os!oja!i i%+"'u s!ranaka.
Pra&ni odnos i%+"'u j"dn" od s!ranaka i !r""g ili i%+"'u !r"i/# +ogu $i!i (r"d+"!o+
u!&r'"nja kada s" (ra&ni odnos !i)" n"(osr"dno (ra&n" s,"r" !ui!"lja.
4
4
Tu$o+ %a u!&r'"nj" !ako'" s" +o" %a/!ij"&a!i sa+o u!&r'"nj" konkr"!nog (ra&nog
odnosa ili u cij"los!i ili (oj"dini/ (ra&ni/ (oslj"dica koj" i% nj"ga (roi%ila%"# ali s" n"
+o" !rai!i u!&r'"nj" odr"'"nog "l"+"n!a. Ako i+a+o u &idu da d"klara!i&n" !u$"
i+aju %a cilj kons!a!aciju# d"klarisanj" (ra&nog# onda d"klara!i&na !u$a +o" $i!i (o
s+islu s&og ("!i!u+a# koji j"# ako +a!"+a!i)ko+ ,or+ulo+ i%ra%i+o o&u si!uaciju#
u&ij"k is!oga (ra&ca# $ilo (o%i!i&na# $ilo n"ga!i&na.
Pr"d+"! !u$" %a u!&r'"nj"# (o (ra&ilu# +o" $i!i sa+o j"dan odnos u sada*njos!i.
Pra&o ili (ra&ni odnos n" +ora da (os!oji u &rij"+" (odno*"nja !u$" sudu# &" +ora da
(os!oji u &rij"+" %aklju)"nja gla&n" ras(ra&"# da $i sud +ogao odlu)i&a!i o !ak&o+
%a/!j"&u.
N"+a gra'anski/ (ra&a $"% gra'ansko0(ra&ni/ odnosa. 1od r"la!i&ni/ gra'anski/
(ra&a# o&aj odnos j" &idlji&iji n"go kod a(solu!ni/ gra'anski/ (ra&a. Ono *!o j"
o&la*!"nj" %a j"dnu s!ranu# o$a&"%a j" %a drugu.
1od a(solu!ni/ gra'anski/ (ra&a o&aj odnos nij" !ako &idlji&# j"r (os!oji i%+"'u
odr"'"nog o&la*!"nog lica i s&i/ os!ali/ lica )iji $roj nij" odr"'"n i )ija j" o$a&"%a
n"ga!i&nog karak!"ra# !j. sas!oji s" u !o+" da o&la*!"no lic" !i!ulara n" o+"!a u &r*"nju
nj"go&i/ o&la*!"nja. Ako %akonoda&ac nij" +islio sa+o na su$j"k!i&no gra'ansko
(ra&o# onda i (oja+ =(ra&a> !r"$a *ir" !u+a)i!i. U s&i+ o&i+ slu)aj"&i+a n" radi s" o
su$j"k!i&no+ (ra&u# &" o (ra&noj +oi.
1od odricanja od naslj"ds!&a naslj"dnik +o" i%ja&i!i da s" odri)" naslj"'a i !ada o$i)no
ka"+o da on i+a (ra&o da s" odr"kn" naslj"ds!&a. On s" %ais!a +o" odr"i naslj"ds!&a
i na !aj na)in (ro+ij"ni!i r"d naslj"'i&anja. O&a i%ja&a nij" (ra&o u s+islu su$j"k!i&nog
(ra&a. U slu)aju (ra&a na odricanj" od naslj"'a# kao i u drugi+ slu)aj"&i+a (ra&n"
+oi# n" (os!oji (ra&ni odnos u s+islu u ko+ (os!oji kod su$j"k!i&nog (ra&a.
O&d" n" $i s(adali slu)aj"&i i%ja&" &olj" koji+a s" s!&araju# (r"ina)uju ili ukidaju
i%&j"sna su$j"k!i&na (ra&a# kao *!o j" n(r. (ra&o s&akog lica da na(us!i s&ojinu na n"koj
s!&ari ili da (ris&oji ni)iju s!&ar# da s!u(i u )lans!&o udru"nja# da !rai (ro+j"nu i+"na#
j"r su o&" (ra&n" +ogunos!i (rij" s&"ga +ani,"s!acija (ra&n" s(oso$nos!i uo(*!"# a n"
konkr"!na (ra&na +o u i%n"s"no+ s+islu.
Pra&o (r")" ku(o&in" ili !%&. =o(cija> j"dnog lica da sa drugi+ lic"+ %aklju)i ugo&or
ra%likuj" s" od =)is!i/> (ra&ni/ +oi .+a!ra+o da su ona $lia su$j"k!i&ni+
gra'anski+ (ra&i+a i kod nji/ n" $i !r"$alo (os!a&lja!i (i!anj" do%&olj"nos!i !u$" %a
u!&r'"nj".
Po&od %a negativnu tubu %a u!&r'"nj" nas!u(i" kada !u"ni is!i)" n"ki (ra&ni odnos
ili (ra&o 5o$ligaciono# s!&arno# (orodi)no# naslj"dno i!d.7 ili j"dno !ak&o (ra&o (ris&aja
?
?
rij")i+a ili konklud"n!ni+ radnja+a## a !i+ is!o&r"+"no !angira !uio)"&o (ri&a!no
(ra&o i is!o ugroa&a.
Na (ri+j"r# !u"ni is!i)" da j" on &lasnik# a !ui!"lj !rai da s" u!&rdi da !u"ni nij"
&lasnik. O&o ugroa&anj" od s!ran" !u"nog +ora da j" !ak&og in!"n%i!"!a da %a !ui!"lja
(os!oji o(ra&daan (o!r"$a %a (ra&ni+ o$"%$j"'"nj"+ (u!"+ (r"sud" %a u!&r'"nj". a+o
u%n"+ira&anj" nij" do&oljno# &" j" (o!r"$no i is!o&r"+"no ugroa&anj".
..........Po*!o j" ku(o(rodajni ugo&or +"'u s!ranka+a raskinu! (o sa+o+ %akonu# a
!u"ni u(rkos !o+" %a/!ij"&a da s" (osao os!&ari# !ui!"lj i+a (ra&ni in!"r"s da s"
u!&rdi da j" raskinu! ku(o(rodajni ugo&or %aklju)"n i%+"'u nj"ga i !u"nog.
N"+a n"ga!i&n" !u$" %a u!&r'"nj" kod ra%&oda $raka i (oni*!"nja $raka.
Toko+ (os!u(ka# !ui!"lj +o" is!aknu!i (os"$an !u$"ni %a/!j"& 5(r"judicij"lni %a/!j"&
%a u!&r'"nj"# a !o j" slu)aj k&ali,iciran" naknadn" o$j"k!i&n" ku+ulacij" !u$"ni/
%a/!j"&a %a koj" &rij"d" (os"$n" (r"!(os!a&k"# a !o j" da j" od (r"!/odn" &anos!i %a
dono*"nj" odluk" o gla&no+ %a/!j"&u# da j" s(oran !oko+ (os!u(ka7# da s" u!&rdi
(os!oji li ili n" (os!oji (ra&ni odnos koji j" !oko+ (os!u(ka (os!ao s(oran @ ako
nj"go&o+ (os!ojanju ili n"(os!ojanju %a&isi odluka o s(oru.
Ako $i sud %$og n"nadl"nos!i od$acio naknadnu (r"judicij"lnu !u$u ili j" us!u(io
nadl"no+ sudu# on $i (i!anj" (os!ojanja uslo&nog odnosa +ogao rij"*i!i (r"judicij"lno
ili (r"kinu!i (arnicu i sa)"ka!i odluku nadl"nog organa o !o+ odnosu. o$%iro+ na !o
da do(u*!"nos! is!icanja naknadnog (r"judicij"lnog %a/!j"&a %a u!&r'"nj" nij" uslo&lj"na
(os!ojanj"+ is!" &rs!" (os!u(ka %a !aj gla&ni %a/!j"&# koja s" (r"!(os!a&ka ina)" +orala
is(uni!i da $i o$i)na sukc"si&na o$j"k!i&na ku+ulacija $ila do(u*!"na# !aka& $i s"
%a/!j"& +ogao is!aknu!i i kad (os!u(ak u koj"+ $i o nj"+u !r"$alo odlu)i!i n" $i $io
is!" &rs!" kao (os!u(ak u ko+ s" odlu)uj" o gla&no+ %a/!j"&u.
Is!icanj" naknadnog %a/!j"&a n" s+a!ra s" (r"ina)"nj"+ !u$"# a is!i s" +o" is!aknu!i
do %aklju)"nja gla&n" ras(ra&"# a i u (ro!i&!u$i.
Utvrenje istinitosti ili neistinitosti jedne isprave
Proi%ila%i da j" (r"d+"! u!&r'"nja# (r"+a o&oj !u$i# (ra&o ili (ra&ni odnos# ali !o
(on"kad +o" $i!i i )inj"nica.
Od (ra&ila da s" !u$o+ %a u!&r'"nj" +o" !rai!i sa+o u!&r'"nj" (os!ojanja# odnosno
n"(os!ojanja n"kog (ra&a ili (ra&nog odnosa# (os!oji i%u%"!ak koji s" odnosi na
(o%i!i&nu ili n"ga!i&nu !u$u (o (i!anju is!ini!os!i is(ra&". To j" slu)aj kada j" (r"d+"!
!u$" %a u!&r'"nj" nij" (ra&ni odnos# &" (ra&na )inj"nica.
9
9
Pod is!ini!o*u is(ra&" n" !r"$a ra%u+j"!i is!ini!os! nj"%ina sadraja# &" nj"%inu
&j"rodos!ojnos!# odnosno au!"n!i)nos!# da li j" is(ra&u i%dala oso$a koja j" o%na)"na kao
nj"n i%da&alac.
Is(ra&a (o!i)" ili n" (o!i)" od lica koj" j" o%na)"no kao nj"n i%da&alac.# n(r. +o" s"
!rai!i u!&r'"nj" n"is!ini!os!i dos!a&nic" o uru)"nju !u$".
Pr"!(os!a&ka !u$" j" da !ui!"lj u !u$i doka" da i+a (ra&ni in!"r"s da s" u!&rdi
is!ini!os! ili n"is!ini!os! is(ra&". O&aj in!"r"s " (os!oja!i ako j" is(ra&a kao doka%no
sr"ds!&o &ana %a n"ko (ra&o ili (ra&ni odnos +"'u s!ranka+a. Ali# da $i sud +ogao
cij"ni!i (ra&o%a*!i!nu (o!r"$u !u$" %a u!&r'"nj"# !ui!"lj !ako'" +ora da doka" da u
!o+ &r"+"nu nij" u s!anju da !rai (ra&nu %a*!i!u %a (ra&ni odnos %a koji is(ra&a i+a
%na)aja.
Odlu)i&anj" suda o is!ini!os!i ili n"is!ini!os!i ja&n" is(ra&" ograni)"no j" na kons!a!aciju
kojo+ s" u!&r'uj" da j" is(ra&u sas!a&io ili da j" nij" sas!a&io nadl"ni organ u (os!u(ku
(r"d&i'"no+ %a i%da&anj" !ak&" is(ra&". ud s" n" u(u*!a u is(i!i&anj" sadrin"
is(ra&"# (a s!oga +o"+o go&ori!i sa+o o &j"rodos!ojnos!i u ,or+alno+ s+islu. O&a
&j"rodos!ojnos! (odra%u+ij"&a i da j" is(ra&u (o!(isalo nadl"no lic" ili organ.
OANO AE1BARATORNE I 1ONAECNATORNE TUZBE
1od kond"+na!orni/ !u$i (ra&o%a*!i!ni in!"r"s $io $i u (o!r"$i na+ir"nja (ra&a# dok $i
kod d"klara!orni/ !u$i $io u drugi+ okolnos!i+a koj" u!"+"ljuju (ra&ni in!"r"s %a
u!&r'"nj". 1ond"+na!orno+ !u$o+ is!icalo $i s" (ra&o kao ono koj" !r"$a na+iri!i#
kao n"n"+ir"no# =(o&r"'"no># a (o!r"$a na+ir"nja u&ij"k $i $ila (ra&o%a*!i!na osno&a.
A"klara!i&na !u$a# (o*!o n"+a o&u (o!r"$u# +orala $i s" oslanja!i na )inj"nic" koj"
u!"+"ljuju in!"r"s %a u!&r'"nj".
1ond"+nacija j" u(ra&lj"na na )inid$u# a d"klaracija na u!&r'"nj"# (a j" %$og !oga sa+o
kond"+na!orna (r"suda (odo$na %a (rinudno i%&r*"nj".
U odnosu na kond"+na!ornu (r"sudu# !r"$a na(o+"nu!i da j" kond"+na!orna (r"suda
nor+a koja dj"luj" (o(u! %akona# i% koj"g ra%loga j" dij"lo+ i d"klara!orn" (rirod".
Ono *!o j" !ui!"lju dosu'"no# a !u"no+ nalo"no# &ailo $i kao n"*!o *!o j" od sa+og
(o)"!ka sadrano u =+a!"rijalno+> (ra&u i *!o j" (r"sudo+ i%n"s"no na s&"!lo dana.
1ond"+na!orna (r"suda s" sas!oji od j"dnog u!&r'"nja i j"dnog naloga# a d"klara!orna
(r"suda sa+o od u!&r'"nja.
I%&r*ni (os!u(ak s" u&ij"k (okr"" na osno&u (ra&osnan" sudsk" 5sa+o
kond"+na!orn"7 odluk"# odnosno sudskog (ora&nanja ili odluk" drugog organa
8
8
5u(ra&nog7# a j"dini i%u%"!ak (os!oji kod &j"rodos!ojni/ is(ra&a i !o sa+o kod ,ak!ur"#
+j"nic" i )"ka.
Po%na!o j" da d"klara!orna (r"suda n"+a s&ojs!&o naloga# j"r ona niko+ ni*!a n" nala"#
(a s!ranka n" +ora s&oj" (ona*anj" da uskla'uj" sa u!&r'"ni+ s!anj"+ u (r"sudi. Ako
s!ranka !ako n" (os!u(a# !ui!"lj n"+a (rinudni/ (ra&ni/ sr"ds!a&a da ga na !o na!j"ra#
&" +ora %ao$ila%ni+ (u!"+# kond"+na!orno+ !u$o+# da (os!ign" !aj cilj.
A"klara!orna (r"suda i+a (r"&"n!i&no d"js!&o kada n"(osr"dno u!i)" na dunika da
na+iri s&oju o$a&"%u# sa+o u o&o+ s+islu +o" da s" s/&a!i kao nalog s!ranci da s&oj"
(ona*anj" uskladi sa (ra&no r"l"&an!ni+ u!&r'"ni+ )inj"ni)ni+ s!anj"+.
Odlu)ujui o !u$i %a u!&r'"nj" sud donosi d"klara!ornu (r"sudu koja s" ograni)a&a
sa+o na u!&r'"nj". udija $i sa+o d"klarisao %akonsku dis(o%iciju.
Tu$a %a u!&r'"nj" i+a su(sidijarni karak!"r u odnosu na kond"+na!ornu !u$u. 1ad
!ui!"lj !rai da s" u!&rdi da j" (osj"dnik odr"'"n" (arc"l"# onda j" !o u!&r'i&anj" (ra&no
r"l"&an!ni/ )inj"nica# j"r j" (osj"d ,ak!i)ko s!anj". 1ako s" n" !rai u!&r'"nj" n"kog
(ra&a ili (ra&nog odnosa# n(r. da s" u!&rdi da i+a (ra&o na (osj"d# !o j" !aka& %a/!j"& u
su(ro!nos!i sa odr"d$o+ )lana 89 ZPP0a.
OANO AE1BARATORNE I 1ONTITUTIVNE TUZBE
1ons!i!u!i&n" ili (r"o$raajn" !u$" su us+j"r"n" na os!&ar"nj" n"k" (ra&n" (ro+j"n".
Za ra%liku od !u$" %a u!&r'"nj" da $rak (os!oji# odnosno da n" (os!oji# gdj" nij" s(orno
da (r"suda i+a d"klara!i&ni karak!"r# kod !u$" %a (oni*!"nj" $raka# +i*lj"nja su
(on"kad (odij"lj"na.

A"klara!i&n" (a!"rni!"!sk" !u$" i (r"sud" $il" $i on" koji+a s" us&aja !u$a %a
u!&r'"nj" o)ins!&a# a kons!i!u!i&n" on" koji+a s" os(ora&a o)ins!&o.
U o$a slu)aja radi s" o d"klara!i&ni+ (r"suda+a. Ako j" ,or+alno i su*!inski
(a!"rni!"!ska (r"suda d"klara!i&na# onda ona o!kri&a i u!&r'uj" (ra&ni odnos onaka&
kaka& j" on $io od sa+og s&og (os!anka# !j. od ro'"nja dj"!"!a.
C"'u!i+# !u$a %a u!&r'"nj" o)ins!&a i+a d"klara!i&ni karak!"r# a !u$a kojo+ s"
o)ins!&o os(ora&a kons!i!u!i&ni# j"r i+a %a cilj (r"s!anak (os!oj""g (ra&nog odnosa.
A"klara!i&ni karak!"r i+a i !u$a kojo+ naslj"dnici !ui!"lja nas!a&ljaju &" %a(o)"!i
$ra)ni s(or.
Parni)na !u$a %a os!&ar"nj" naslj"dni/ (ra&a (oslij" (ra&osnanos!i rj"*"nja o
naslj"'i&anju s" kao d"klara!i&na +o" koris!i!i sa+o ako na s!rani !ui!"lja (os!oji
D
D
o(ra&dani in!"r"s da s" u(ra&o !ak&a !u$a (odn"s". To "# n(r.# $i!i slu)aj kada !uilac
dri %aos!a&*!inu# a !u"ni ga u !o+" s+"!a# j"r s!alno is!i)" s&oj" naslj"dno (ra&o (r"+a
is!o+ os!a&iocu.
Tu$"ni %a/!j"& kod !u$i %a u!&r'"nj" n" glas" na osudu &" na u!&r'"nj" da !ui!"lju
(ri(ada =(ra&o odus!anka od ku(o(rodajnog ugo&ora koji j" %aklju)"n dana.....> ili
=u!&r'uj" s" da !u"no+ (ri(ada 5n" (ri(ada7 (ra&o &lasni*!a&a na %"+lji*!u....> Pra&ni
odnos koji !r"$a da s" u!&rdi +ora s" $rilji&o o(r"dij"li!i i i%ra%i!i# j"r s" (r"suda# ako
s" udo&olji !u$"no+ !ra"nju# oslanja doslo&c" na !o+"# !" !ui!"lj (os!i" s&oj cilj
sa+o ako j" u!&r'"no (os!ojanj" ili n"(os!ojanj" (ra&a ili (ra&nog odnosa# i% koga +ogu
$i!i i%&"d"n" na+j"ra&an" (ra&n" (oslj"dic".
Z$og n"odr"'"nos!i !u"nog %a/!j"&a# n"do(u*!"na j" !u$a %a u!&r'"nj" da j"dan (ra&ni
odnos (os!oji ili n" (os!oji.
N"odr"'"no j" !u$"no !ra"nj" i %a u!&r'"nj" (ra&a su&lasni*!&a nad j"dno+ *u+o+ u
slu)aju da n"dos!aj" o%naka udj"la.
1od d"klara!i&n" !u$" !ui!"lj (o (rirodi s!&ari u !u$"no+ %a/!j"&u i%nosi (ra&nu
k&ali,ikaciju s(ornog odnosa i sud j" &"%an %a o&u (ra&nu k&ali,ikaciju# j"r j" ona
sas!a&ni dio !u$"nog %a/!j"&a.
Priliko+ dono*"nja odluk" (o d"klara!i&no+ %a/!j"&u# sud s" kr"" u granica+a
!u$"nog %a/!j"&a. Ako u!&rdi da (os!oj" "l"+"n!i da s" !ui!"lju (ri%na n"ko drugo
(ra&o# sud n"" donij"!i odluku koja " glasi!i na (ri%na&anj" !ak&og no&og (ra&a# n"go
" sa+o kons!a!o&a!i da (r&o koj" j" s(orno n" (ri(ada !ui!"lju. Pra&na k&ali,ikacija
s(ora (r"ds!a&lja sas!a&ni dio !u$"nog %a/!j"&a o ko+" sud !r"$a da odlu)uj"# (a %$og
!oga sud n" +o" !ui!"lju da dosudi n"ko drugo (ra&o osi+ onog %a koj" j" on !raio
u!&r'"nj".
!&ar druga)ij" s!oji ako !ui!"lj !rai da s" u&rdi da on i+a islju)i&o (ra&o &lasni*!&a
na d"&i%noj u*!"'"&ini# onda sud n"" od$i!i !u$"ni %a/!j"& ako u!&rdi da j" u*!"'"&ina
dio %aj"dni)k" i+o&in" (arni)ni/ s!ranaka# &" " u !o+ slu)aju !ui!"lju dosudi!i dio
koji odgo&ara nj"go&o+ do(rinosu. O&o %$og !oga *!o j" u %a/!j"&u %a u!&r'i&anj"
isklju)i&" s&ojin" na d"&i%ni+ *!"dni+ ulo%i+a sadran i %a/!j"& %a u!&r'i&anj" udj"la u
%aj"dni)ki s!")"noj i+o&ini# (o (rinci(u da j" u &""+ %a/!j"&u sadran +anji %a/!j"&.
IZ UA1E PRA1E
Od (ra&ila da s" !u$o+ %a u!&r'"nj" +o" !rai!i u!&r'"nj" (ra&nog odnosa u &rij"+"
(odi%anja !u$" ili do %aklju)"nja gla&n" ras(ra&" j" s(or &"%an %a au!orsko (ra&o# (a s"
!ako +o" (odii !u$a %a u!&r'"nj" i kada j" au!orsko (ra&o na i%&"d"no+ dj"lu
(r"s!alo da (os!oji u +o+"n!u (odno*"nja !u$".
E
E
Tr"$alo do%&oli!i i u!&r'i&anj" (ra&n" (rirod" ugo&ora 5%aku(7# ali n" i onoga *!o j"
sas!a&ni dio ugo&ora u s+islu ,ak!a.
I%+"'u %aku(oda&ca i %aku(ca +o" da (os!oji n"saglasnos! o (os!ojanju %aku(nog
odnosa. U slu)aju !u$i u(ra&lj"ni/ na u!&r'i&anj" (os!ojanja i u!&r'i&anj" n"(os!ojanja
(ra&a odnosno (ra&nog odnosa# sud u o$a slu)aja nij" ni*!a dosudio !uiocu# ni!i j"
!u"no+ nar"dio i%&r*"nj" n"k" )inid$"# n"go j" sa+o u!&rdio (ra&ni odnos i%+"'u
(arni)ni/ s!ranaka i na !aj na)in s+anjio +ogunos!i $udu" (o&r"d" !uio)"&og (ra&a.
Tu$o+ %a u!&r'"nj" n" +o" s" !rai!i u!&r'"nj" odr"'"nog "l"+"n!a u da!o+ (ra&no+
odnosu. U !o+ s+islu n" $i $ila do(u*!"na !u$a %a u!&r'"nj" da j" rok %a i%&r*"nj"
ugo&ora is!"kao# kada j" rok $i!an "l"+"na! ugo&ora# n"go sa+o (ra&n" (oslj"dic" koj"
is!icanj" roka (roi%&odi.
Nij" do%&olj"na !u$a %a u!&r'"nj" da su %akonski naslj"dnici u %aos!a&*!ini i%a
os!a&i!"lja# j"r s" !o u!&r'uj" u os!a&insko+ (os!u(ku.
N"do%&olj"na j" !u$a sa %a/!j"&o+ da s" u!&rdi da n" (roi%&odi (ra&no d"js!&o sudska
odluka o dio$i n"kr"!nina don"s"na u &an(arni)no+ (os!u(ku# j"r s" !ak&a odluka +o"
i%+ij"ni!i sa+o u (os!u(ku (okr"nu!o+ (o&odo+ r"do&ni/ i &anr"dni/ (ra&ni/
lij"ko&a.
Bra)ni drug +o" %a/!ij"&a!i da s" u!&rdi nj"go&o (ra&o &lasni*!&a na $ra)noj !"ko&ini#
iako s!")"na n"kr"!nina (o %"+lji*ni+ knjiga+a jo* nij" (r"n"s"na# da $i +u s"
o+oguilo (r"du%i+anj" dalji/ radnji %a %a*!i!u i os!&ari&anj" nj"go&i/ (ra&a.
U!&r'i&anj" (ra&n" (rirod" j"dnog ugo&ora $i !r"$alo do%&oli!i# j"r sud# da $i odgo&orio
na (i!anja da li j" j"dan odnos naja+ ili %aku( +ora (r"!/odno da u!&rdi (ra&nu (rirodu
(ra&nog odnosa i% koj"g " %aklju)i!i da li s" radi o j"dno+ ili drugo+ ugo&oru. Tra"i
u!&r'"nj" (os!ojanja naj+a ili %aku(a u s!&ari !rai+o u!&r'"nj" (ra&nog odnosa.
O$ligacija j" (ra&ni odnos. Aa $i u!&rdio (ra&nu (rirodu j"dnog ugo&ora# sud +ora
(r"!/odno da u!&rdi sadraj (ra&a i o$a&"%a koja )in" !aj ugo&or# j"r od nji/ %a&isi i
nj"go&a (ra&na (riroda. U!&r'ujui (ra&a i o$a&"%"# on u!&r'uj" (ra&nu (rirodu
ugo&ora# a sa+i+ !i+ i (os!ojanj" (ra&nog odnosa.
Na&"d"n" odluk" s" donos" (o&odo+ (o%i!i&ni/ !u%$i %a u!&rdj"nj".
Aalj"# !u$"ni %a/!j"& j" !ako ,or+ulisan da na (r&i (ogl"d i%gl"da da s" radi o
u!&r'i&anju )inj"nica. 1ada !uilac !rai da s" !u$o+ u!&rdi da j" i%+"'u (arni)ara
%aklju)"n ugo&or o ku(o(rodaji# on n" !rai u!&r'"nj" j"dn" )inj"nic" 5%aklju)"nj"
ugo&ora7# &" (os!ojanj" j"dnog (ra&nog odnosa# (a $i !u$"ni %a/!j"&# da $i s" o!klonil"
n"dou+ic" u (raksi# !r"$alo ,or+ulisa!i na u!&r'"nj" (os!ojanja 5a n" skla(anja7
odr"'"nog (ra&nog odnosa.
F
F
N" +o" s" !rai!i u!&r'"nj" dana %aklju)"nja odr"'"nog ugo&ora# j"r $i !o (r"ds!a&ljalo
%a/!j"& %a u!&r'"nj" )inj"nica. Indir"k!no s" &r*i i u!&r'i&anj" koji j" ugo&or %aklju)"n
odr"'"nog dana. 1&ali,ikacija j" (ra&no# dok j" !u+a)"nj" ugo&ora# $ar u (rinci(u#
,ak!i)ko (i!anj".
Nij" do(u*!"no !rai!i u!&r'"nj" (os!ojanja i n"(os!ojanja )inj"nica koj" n"+aju
%na)"nj" konkr"!nog (ra&a ili (ra&nog odnosa 5o (r"s!anku duga# n(r. is(la!o+#
(r"is(i!i&anj" (ra&n" dis(o%icij" sadran" u n"koj is(ra&i# ni*!a&os! sudsk" (r"sud"# ni!i
!o da ona n" (roi%&odi (ra&no d"js!&o# ali j" do(u*!"no !rai!i u!&r'"nj" da j" $ra)ni drug
(r"s!ao koris!i!i s!an# j"r j" !o %a/!j"& %a u!&r'"nj" odr"'"nog (ra&nog odnosa7# osi+
)inj"nica %a koj" j" !o i%ri)i!o (r"d&i'"no u %akonu# kao *!o j" !o slu)aj s u!&r'"nj"+
au!"n!i)nos!i is(ra&".
.........................................................................
1ada j" %a!ra"no u!&r'"nj" n")"ga *!o n" +o" $i!i (r"d+"! u!&r'"nja# !u$u !r"$a
od$aci!i kao n"do(u*!"nu.
VRIJEANOT PORA
1od !u$" %a u!&r'"nj"# kada s" !u$"ni %a/!j"& n" odnosi na no&)ani i%nos# !uila)ka
s!rana j" duna u !u$i da na&"d" &rij"dnos! s(ora# koja j" +j"roda&na i %a ulaganj"
r"&i%ij".
1od d"klara!i&ni/ !u$i n"+a +ogunos!i da s" (o o$j"k!i&no+ kri!"riju+u u!&rdi
&rij"dnos! koju %a !ui!"lja i+a d"klaracija# *!o j" (os"$no i%ra"no kod s(oro&a o
ra%+j"ni n"kr"!nina# a slij"do+ !oga u i (arnici radi u!&r'i&anja &lasni*!&a n"kr"!nina
&rij"dnos! s(ora s" n" u!&r'uj" s o$%iro+ na &rij"dnos! n"kr"!nina.
UBOVI ZA POANOGENJE TUBE ZA UTVRENJE# PRAVNI INTERE
U slu)aju kada !ui!"lj nij" (os"$ni+ (ro(iso+ o&la*!"n da (odn"s" !u$u %a u!&r'"nj"#
onda j"# (r"+a odr"d$i )lana 89 s!a& 4 Zakona o (arni)no+ (os!u(ku# (os"$an uslo& %a
(odno*"nj" o&" &rs!" !u$"# (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa.
Za do(us!i&os! d"klara!orn" !u$"# kako $i sud $io duan o (os!a&lj"no+ !u$"no+
%a/!j"&u ras(ra&lja!i i donij"!i +"ri!ornu odluku o osno&anos!i !u$"nog %a/!j"&a#
!ui!"lj +ora i%nij"!i !&rdnju da !rai (ra&nu %a*!i!u odr"'"nog sadraja# j"r j" nj"go&o
su$j"k!i&no (ra&o ugro"no# !" u)ini!i &j"roja!ni+ da " nj"go& !u$"ni %a/!j"&# ako
$ud" us&oj"n# %a nj"ga (r"ds!a&lja!i os!&ar"nj" odr"'"n" (ra&n" koris!i# koju $"%
(o&oljn" sudsk" (raks" n" $i +ogao os!&ari!i.
3
3
ud (o slu$"noj dunos!i (a%i na (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa %a ulaganj" d"klara!orn"
!u$"# a i%u%"!ak od !oga j" u (os!u(ci+a %a*!i!" od diskri+inacij"# !"+"lj"+ Zakona o
%a$rani diskri+inacij"# gdj" !ui!"lj nij" duan da doka%uj" (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa
%a (odno*"nj" !ak&" !u$".
U !u$i %a u!&r'"nj" !ui!"lj n" +ora (os"$no is!ica!i da (os!oji (ra&ni in!"r"s# j"r j"
!u$a %a u!&r'"nj" o(ra&dana i ako !uilac sa+o na&"d" i doka" okolnos!i i% koji/
(roi%ila%i nj"go&o (os!ojanj".
Ins!i!u! (ra&nog in!"r"sa +o"+o (ro+a!ra!i kro% (roc"sno (ra&n" nor+"# kao i kro%
+a!"rijalno0(ra&n" nor+"# go!o&o kro% s&a (ra&na (odru)ja.
Nij" $i!no na ko+ s" (ra&no+ (odru)ju odraa&a koris! %a s!ranku koja !rai %a*!i!u# j"r
!o n" +ora $i!i sa+o gra'ansko0(ra&ni in!"r"s# &" +o" $i!i i us!a&no0(ra&ni#
ad+inis!ra!i&no0(ra&ni# kri&i)no0.(ra&ni i sl.
Za u!&r'i&anj" (os!ojanja (ra&nog in!"r"sa n" (os!oji n"ki una(rij"d odr"'"ni
kri!"riju+# (a j" sud duan da u s&ako+ konkr"!no+ slu)aju# nakon o$j"k!i&n" ocj"n"#
u!&rdi da li j" o(ra&dano i n"o(/odno da s" u%+" u ra%+a!ranj" %a/!j"& !ui!"lja %a
(ruanj" d"klara!orn" sudsk" %a*!i!".
U n"dos!a!ku %akonsk" ,or+ulacij" (oj+a (ra&nog in!"r"sa# !"orija i sudska (raksa su
saglasni da (ra&ni in!"r"s (os!oji u oni+ si!uacija+a kada s" u j"dno+ (ra&no+ odnosu
(oja&" okolnos!i koj" unos" n"i%&j"sno! i o%$iljnu n"sigurnos!.

a+" $rig" oko j"dn" o(asnos!i ili na&odna n"sigurnos! (ra&nog (ooaja !ui!"lja nisu
do&oljan ra%log %a (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa %a $r%o u!&r'"nj". Zna)i# +ora (os!oja!i
(ra&na n"sigurnos!# !j. s(or i%+"'u s!rana i drugo# +ogunos! dono*"nja u!&r'uju"
(r"sud"# kao (ogodnog sr"ds!&a %a odlu)i&anj" o s(oru.
Ao n"sigurnos!i i n"i%&j"sno!i u (ra&ni+ odnosi+a o$i)no dola%i uslj"d (ona*anja
!u"nog# koji radnja+a i i%ja&a+a i%a%i&a s(or o (os!ojanju ili n"(os!ojanju (ra&nog
odnosa.
U o&o+ ugroa&anju nala%i s" (ra&ni in!"r"s koji %akon (r"d&i'a kao (os"$nu (roc"snu
(r"!(os!a&ku %a (odno*"nj" d"klara!i&n" !u$". Ako j" &" (o&r"'"no (ra&o !uioca#
onda n"+a +j"s!a !u$i %a u!&r'"nj"# &"c !u$i %a )inid$u.
Pra&ni in!"r"s %a $r%o u!&r'"nj" +o" $i!i (rou%roko&an radnja+a !r"i/ lica# ili )"s!o
o$j"k!i&ni+# n" (oslo&no0(ra&ni+# +oda )ak i (ra&ni+ doga'aji+a.
2H
2H
Zakonski kri!"rij (ra&nog in!"r"sa j" j"dini r"l"&an!an %a odgo&or na (i!anj" i%+"'u
koji/ su$j"ka!a +ora (os!oja!i (ra&ni odnos da $i s" +oglo !rai!i nj"go&o u!&r'"nj"# (a
s" +o" !rai!i u!&r'"nj" ni*!a&os!i ugo&ora# koj"g su sklo(il" !r"" oso$".
Zakon o (arni)no+ (os!u(ku go&ori o (ra&no+ in!"r"su kod !u$" %a u!&r'"nj" 5)lan
89 Zakona o (arni)no+ (os!u(ku7# kod u)"*a !r"i/ lica u (arnici 5)lan ?D3 ZPP7# kod
(ono*"nja (ra&nog lij"ka0al$" ili r"&i%ij" 5)lan 42?. s!. ?. < )l. 49E. s!. 4. ZPP0a# n"+a
(ra&ni in!"r"s da i%ja&i al$u !ui!"lj koj"+ j" sud us&ojio !u$"ni %a/!j"&7# kod ja&nos!i
gla&n" ras(ra&" ;)l. 24H. s! 4. ZPP0a# sud +o" do%&oli!i da na gla&noj ras(ra&i na koj"
j" ja&nos! isklju)"na# (risus!&uju (oj"dina slu$"na lica# kao i nau)ni i ja&ni radnici# ako
j" !o od in!"r"sa %a nji/o&u slu$u# odnosno nau)nu ili ja&nu dj"la!nos!.;
T"orija i (raksa (r"(o%naj" !ri si!uacij" kad (ra&nog in!"r"sa n"+a.
Tako (ra&nog in!"r"sa n"+a ako j" odr"'"nu (ra&nu %a*!i!u +ogu" os!&ari!i $"%
in!"r&"ncij" suda# kada s" i u% in!"r&"nciju suda n" $i +ogao (os!ii k&ali!a!i&no &"i
s!"("n (ra&n" %a*!i!" od onoga koji j" &" os!&ar"n# kad s" odr"'"na %a*!i!a (o (rirodi
s!&ari ili (o %akonu uo(" n" $i +ogla os!&ari!i# j"r j" n"+ogua i n"do(u*!"na.
U al$i s" n" +o" sa us(j"/o+ is!ica!i (rigo&or n"dos!a!ka (ra&nog in!"r"sa.
Odnos naela pravnog interesa s naelom ekonominosti postupka i naelom pravnog
puta
E&ro(ska kon&"ncija o ljudski+ (ra&i+a (ro(isala j" kao na)"lo# (ra&o s&akoga da
%akono+ us!ano&lj"ni n"%a&isni i n"(ris!rani sud (ra&i)no i u ra%u+no+ roku odlu)i o
nj"go&i+ (ra&i+a i o$a&"%a+a. Niko+" s" n" +o" ograni)i!i (ra&o (ris!u(a sudu da
(odign" !u$u ili (odu%+" n"ku drugu %akono+ (r"d&i'"nu (roc"snu radnju radi
os!&ar"nja s&oji/ (ra&a.
C"'u!i+# na)"lo "kono+i)nos!i (os!u(ka i na)"lo (ra&nog in!"r"sa nuno korigiraju i
uok&iruju !o o(*!" (ra&o.
Na)"lo "kono+i)nos!i uo(*!"no %a/!ij"&a da s" sa *!o +anj" u!ro*ka &r"+"na# rada i
+a!"rijalni/ sr"ds!a&a (os!ign" *!o $olji r"%ul!a!. Co" s" r"i da j" na)"lo
"kono+i)nos!i i%&ori*!" na)"la (ra&nog in!"r"sa. R"sursi dra&nog (ra&osudnog a(ara!a
nisu n"ograni)"ni# oni s" +oraju racionalno koris!i!i u (ruanju (ra&n" %a*!i!"# koja
(ra&na %a*!i!a radi ci&ili%acijski/ dos!ignua +od"rn" d"+okra!ij" +ora $i!i s&i+a
dos!u(na. Nas!ojanj" suda da (os!u(ak (ro&"d" $"% odugo&la)"nja i sa *!o +anj"
!ro*ko&a kod (ri+j"n" na)"la (ra&nog in!"r"sa dola%i do i%raaja i s &r"+"nski+
ok&iro+ koji (r"d&i'a do koj"g s" !r"nu!ka 5,a%" u (os!u(ku7 +ora u)ini!i &j"ro&a!ni+
(os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa# kao i do kog !r"nu!ka sud !r"$a o nj"+u donij"!i odluku.

22
22
Pra&ni in!"r"s j" o(*!a (roc"sna (r"!(os!a&ka )ij" (r"is(i!i&anj" i+a s+isla naj&i*" na
(o)"!ku sudskog (os!u(ka. ud j" na (ri(r"+no+ ro)i*!u o&la*!"n donij"!i rj"*"nj" o
od$aci&anju !u$" ili na (r&o+ ro)i*!u %a gla&nu ras(ra&u# a n" od+a/ kad %a(ri+i
!u$u# u ,a%i (r"!/odnog is(i!i&anja !u$"# (rij" %aka%i&anja (ri(r"+nog ro)i*!a.
U slu)aju kada (r&os"!("ni sud od$acuj" !u$u $"% ras(ra&ljanja i s&oju odluku !"+"lji
na n"dos!a!ku (ra&nog in!"r"sa# onda !u$u od$acuj" (ri+j"no+ odr"d$" )lana DE !a)ka
E ZPP0a.
Arugos!"("ni sud nij" o&la*!"n da u ,a%i al$"nog (os!u(ka od$aci !u$u %$og
n"dos!a!ka (ra&nog in!"r"sa !ui!"lja %a nj"no (odi%anj". O&o i% ra%loga *!o s" (r"+a
odr"d$i )lana 44E s!a& 4 i ? ZPP0a +o" ukinu!i (r&os"!("na (r"suda iod$aci!i !u$a
sa+o u slu)aju kada j" ("d (r&os!"("ni+ sudo+odlu)"no o %a/!j"&u kojinij" u sudskoj
nadl"nso!i# (o ko+" &" !")" (arnica# o %a/!j"&u (o ko+" j" &" (rij" (ra&osnano
(r"su'"no ili o ko+" j" &" %aklju)"no sudsko (ora&nanj" ili kada su (o&r"'"n"
odr"d$" (os!u(ka koj" r"guli*u s!rana)ku s(so$nos! i %as!u(anj"# a !ak&" su (rirod" da
&od" od$aci&anju !u$".
Pr"+a odr"d$i )lana 89 s!a& 4 ZPP0a# !u$a %a u!&r'"nj" +o" s" (odii ako (os!oji
(ra&ni in!"r"s !ui!"lja %a (odno*"nj" !u$"# kao (roc"sna (r"!(os!a&ka.
C"'u!i+# nakon *!o sud don"s" (r"sudu i (ro!i& !" (r"sud" $ud" i%ja&lj"na al$a#
drugos!"("ni sud# (o&odo+ al$"# n" +o" %$og n"dos!a!ka (ra&nog in!"r"sa !ui!"lja
ukinu!i (r"sudu i (ro&"d"n" radnj"# !" od$aci!i !u$u.
No# u !ak&o+ slu)aju# kada j" (r&os!"("ni sud +"ri!orno odlu)io# drugos!"("ni sud
+o" od$i!i !u$"ni %a/!j"& %$og n"dos!a!ka (ra&nog in!"r"sa# j"r s" !ada (ra&ni in!"r"s
is(i!uj" u odnosu na +a!"rijalno (ra&o i odr"d$u )lana 2H3 Zakona o o$ligacioni+
odnosi+a na koju s" (o%i&a !ui!"lj kada (odnosi !u$u. Ako !ui!"lj nij" &lasnik
(r"d+"!n" n"kr"!nin"# ako !r"nu!no n" os!&aruj" nikak&a (ra&a u &"%i s !o+
n"kr"!nino+# ako nij" su$j"k! s(ornog gra'ansko (ra&nog odnosa# )ij" u!&r'"nj"
ni*!a&os!i !rai# !o i nij" ak!i&no l"gi!i+isan %a !ra"nj" u!&r'"nja ni*!a&os!i s(ornog
ugo&ora# $"% o$%ira na sadraj odr"d$" )lana 2H3 Zakona o o$ligacioni+ odnosi+a# j"r
u konkr"!no+ slu)aju !ui!"lj nij" doka%ao (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa koji i+a u &idu
na&"d"na %akonska odr"d$a# s o$%iro+ na !o da sud# i da us&oji !u$"ni %a/!j"&# na'"
ra%log" %a ni*!a&os! ugo&ora# !ui!"lj n" $i $io u (o&oljnij"+ (oloaju od !u"nog.
Uos!alo+# na ni*!a&os! ugo&ora sud (a%i (o slu$"noj dunos!i sa+o u (os!u(ku koji j"
(okr"nulo o&la*!"no lic".
Pravni interes posmatran u odnosu na ostale tube
24
24
Pri+j"nj"no na !u$"# %na)ilo $i da (ra&ni in!"r"s koji $i s" /!io os!&ari!i
kond"+na!orni+ !u$a+a# $io (ri$a&ljanj" i%&r*n" is(ra&"# kod kons!i!u!i&ni/ $i !o $ila
(ra&na (ro+j"na koja s" +i+o suda n" +o" (os!ii# a kod d"klara!orni/ dono*"nj"
odluk" u cilju os!&ar"nja (ra&n" sigurnos!i u slu)aj"&i+a o%$iljn" o(asnos!i (o&r"d"
(ra&a# ugro"nos!i (ra&a.
C"'u!i+# j"dino kod d"klara!orni/ !u$i j" (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa uslo&
(odno*"nja !ak&" !u$".
Priliko+ (odi%anja kond"+na!ron" i kons!i!u!i&n" !u$"# !ui!"lj r"do&no n"" !r"$a!i
doka%i&a!i odri&os! (ra&nog in!"r"sa# j"r s" (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa (r"!(os!a&lja
kod kond"+na!orn" i kons!i!u!i&n" !u$"# !ui!"lj u is!orija!u !u$" sa+i+ i%no*"nj"+
r"l"&an!ni/ )inj"nica# koji+a s" i%nos" )inj"nic" u (rilog osno&anos!i !u$"nog %a/!j"&a#
(os"$no o(ra&da&a i (ra&ni in!"r"s. U ras(ra&ljanju o (os!ojanju (ra&nog in!"r"sa#
u%i+a+o u o$%ir sa+o su$j"k!i&nu +ogunos! da s" !ui!"lj nada (ra&noj koris!i# koju
"li (os!ii !ra"no+ sudsko+ %a*!i!o+# a n" i o$j"k!i&nu +ogunos! @ s!&arnu
osno&anos! !u$"nog %a/!j"&a do koj" s" dola%i i%ricanj"+ (r"sud". I% !og ra%loga s" n"
+o" n"gira!i (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa !ui!"lju# )iji $i %a/!j"& +ogao $i!i od$ij"n.
1od d"klara!orn" (ra&n" %a*!i!"# u s&ako+ konkr"!no+ slu)aju (o!r"$no j" doka%i&a!i
(os!ojanj" s("ci,i)n" (ra&n" koris!i koju " !ui!"lj i+a!i u(ra&o od !oga *!o " sud
u!&rdi!i (os!ojanj" odr"'"nog (ra&nog odnosa. Pos!ojanj" (ra&nog in!"r"sa n" !r"$a
doka%i&a!i# kad sa+ %akon i%ri)i!o o&la*uj" !ui!"lja# !i+" +u (ri%najui l"gi!i+aciju da
!rai odr"'"nu d"klara!ornu %a*!i!u# *!o j" slu)aj u (a!"rni!"!ski+ i +a!"rni!"!ski+
s(oro&i+a# I..# kad os!a&inski sud u(u!i s!rank" u (arnicu radi u!&r'i&anja (os!ojanja
(ra&ni/ odnosa# koji su (r"!(os!a&ka %a os!&ari&anj" naslj"dni/ (ra&a.
Pra&ni in!"r"s %a !ra"nj" d"klara!orn" %a*!i!" n" $i (os!ojao# ako n" $i (os!ojala o%$iljna
ugro"nos! (ra&a# odnosno (o!r"$a %a o!klanjanj" o(asn" n"sigurnos!i koju (rou%rokuj"
n"i%&j"snos! ili s(or o nj"go&o+ sadraju# kao i kad !ui!"lj u)ini &j"ro&a!ni+ (os!ojanj"
o(asnos!i da $i !u"ni s&oji+ dranj"+ +ogao ugro%i!i os!&ar"nj" nj"go&i/ (ra&a u
$liskoj $udunos!i. Ako od !ra"nog (ra&osudnog anga+ana su$j"k! n" $i +ogao i+a!i
nikak&" (ra&n" koris!i# sud nij" duan u%"!i u +"ri!ono ra%+a!ranj" nj"go& %a/!j"&.
Pra&ni in!"r"s# kao i%ra% na)"la (roc"sn" "kono+ij"# n" $i (os!ojao ni u oni+
slu)aj"&i+a u koji+a $i# radi os!&ar"nja odr"'"n" (ra&n" koris!i na ras(olaganju s!ajalo
ad"k&a!nij" (ra&no sr"ds!&o# (a s" n" (ri%naj" (ra&ni in!"r"s %a !ra"nj" d"klara!orn"
%a*!i!" u si!uaciji u kojoj s" +o" !rai!i# s o$%iro+ na is!o# kond"+na!orna %a*!i!a.
U ranijoj jugoslo&"nskoj !"oriji (os!a&ljalo s" i (i!anj" (ra&nog in!"r"sa !u"nog# (a s"
s+a!ralo da s" (ra&ni in!"r"s !u"nog %a (r"du%i+anj" d",an%i&ni/ (arni)ni/ radnji !r"$a
(r"!(os!a&i!i# j"r nji/o&o (r"du%i+anj" (r"ds!a&lja j"dini do(u*!"ni na)in od$ran".
C"'u!i+# gl"dano i danas# !u"ni i+a (ra&ni in!"r"s %a sudj"lo&anj" u (arnici# j"r
(u*!anj"+ !u"nika %a ras(ra&ljanj" u gla&noj s!&ari (ri%naj" +u s" (ra&ni in!"r"s da
2?
2?
!rai dono*"nj" kona)n" +"ri!orn" odluk". Tu"no+# kao i !ui!"lju# (ri%naj" s" (ra&ni
in!"r"s da !rai nas!a&ak (os!u(ka ili da !rai dono*"nj" do(unsk" (r"sud".
1od (r"du%i+anja n"k" druag" radnj"# in!"r"s s" o)i!uj" u ra%li)i!i+ (roc"sno (ra&ni+
koris!i+a 5n(r. kod ulaganja (ra&nog lij"ka !o j" ukidanj" ili r"&idiranj" n"(o&oljn"
(r"sud"7.
&" $"%$rojn" (oja&" koj"# ,ak!i)ki ili (ra&no# n"(osr"dno ili (osr"dno# u!i)u na na*u
(ra&nu i i+o&insku s,"ru i is!u +ij"njaju ili +ogu (ro+ij"ni!i u (o nas n"(o&oljno+
s+islu# o(ra&dani su (o&odi %a !u$u %a u!&r'"nj".
lij"do+ !oga# naru)ilac (osla i+a (ra&ni in!"r"s da us!an" !u$o+ %a u!&r'"nj"
(os!ojanja ugo&ora o dj"lu (ro!i& i%&r*ioca (osla# kao !u"nog# ukoliko i%&r*ilac (osla
(ori)" s&oju o$a&"%u na i%&r*"nj" dj"la# j"r !ak&i+ os(ora&anj"+ i%&r*ilac (osla s!&ara
r"alnu o(asnos! da s" ugo&or n" os!&ari u roku koji j" odr"'"n# i% koj"g ra%loga !ui!"lj
i+a (ra&ni in!"r"s da s" d"klara!orno+ !u$no+ n"i%&j"snos! o!kloni.
Pra&o$ranila*!&o# kao %as!u(nik o(*!in"# ranij" j" i+alo (ra&ni in!"r"s da (odn"s" !u$u
%a u!&r'"nj" da j" odr"'"na n"kr"!nina (os!ala dru*!&"no &lasni*!&o# jo* (rij" dono*"nja
o(*!"g ak!a o nacionali%aciji# j"r od !oga u!&r'i&anja %a&isi odluka o %a/!j"&u ranij"g
&lasnika da +u s" is(la!i naknada %a is!u n"kr"!ninu. O&dj" s" !u$a %a u!&r'"nj" koju j"
(odnij"la o(*!ina +o" o$ra%loi!i odra&anj"+ ja&ni/ in!"r"sa.
Pos!ojanj" "kono+skog# +oralnog# (oli!i)kog# s(or!skog# "+ocionalnog ili ,ak!i)kog
in!"r"sa nij" do&oljno da $i s" +ogla (odnij"!i !u$a %a u!&r'"nj"# (a s" slij"do+ !oga n"
&idi (ra&ni in!"r"s %a (odno*"nj" !u$" %a u!&r'"nj" da nij" racionalno iskori*!"n s!an
koji koris!i !r"a oso$a kao s!anar.
N"+a (ra&nog in!"r"sa %a u!&r'"nj" &isin" %aku(nin" kada j" u s(oru (i!anj" *!a j"
(r"d+"! %aku(nog ugo&ora# odnosno koji su dij"lo&i n"kr"!nin" i%naj+lj"ni.
N"+a (ra&nog in!"r"sa %a &o'"nj" (arnic" u slu)aju kada (os!oji (ora&nanj"# j"r %a
s(orno (o!rai&anj" &" (os!oji i%&r*ni naslo&.
I+a (ra&ni in!"r"s %a u!&r'"nj" da +u (ri(ada %a/!j"& na (r"daju ku(lj"n" ro$" )i+
(r"s!an" %a$rana i%&o%a# ako (roda&ac !&rdi da j" ugo&or s!orniran. O&o i% !og ra%loga
*!o ku(ac !r"$a da %na na )"+u j" i !r"$a li na$a&i!i ro$u na drugo+ +j"s!u.
Pos!oji (ra&ni in!"r"s %a u!&r'"nj" su&lasni*!&a na %gradi koja nij" u(isana u %"+lji*n"
knjig"# (a +akar da j" !ui!"lj i u (osj"du odr"'"nog dij"la %grad"# ali n"+a (ra&nog
in!"r"sa da !ui!"lj !rai u!&r'i&anj" s&og %"+lji*no0knjinog &lasni*!&a# j"r s"
(r"!(os!a&lja da j" &lasnik onaj ko j" u(isan u %"+lji*n" knjig".
29
29
Odnos pravnog interesa i procesne legitimacije:
Pra&ni in!"r"s i (roc"sna l"gi!i+acija su nuni uslo&i &r*"nja (ra&a na !u$u.
Ao(us!i&os! d"klara!orn" !u$" 5(roc"sna l"gi!i+acija %a nj"%ino (odno*"nj"7 uslo&lj"na
j" i%ri)i!i+ %akonski+ o&la*!"nj"+ %a nj"%ino (odno*"nj" ili (os!ojanj" (ra&nog
in!"r"sa.
Proc"sna l"gi!i+acija j" o&la*!"nj" %a &o'"nj" konkr"!n" (arnic" u s&ojs!&u !ui!"lja
(ro!i& odr"'"nog !u"nog.
Proc"snu l"gi!i+aciju u n"ki+ d"klara!orni+ (arnica+a i+aju sa+o oso$" koji+a j"
ona %akono+ (ri%na!a# (a !ako u s(oru radi u!&r'i&anja o)ins!&a !o j" oso$a )ij" s"
o)ins!&o u!&r'uj"# dij"!" i +ajka dj"!"!a# u s(oru %a os(ora&anj" o)ins!&a oso$a koja s"
(o %akonu s+a!ra oc"+# dij"!" i +ajka dj"!"!a# a u s(oru &"%ani+ %a (ra&o na naslj"dj"#
naslj"dnik koga sud u(u!i da u (arnicno+ (os!u(ku u!&rdjuj" !o (ra&o.
U os!ali+ slu)aj"&i+a# (roc"sna l"gi!i+acija s" (ri%naj" s&i+a koji %a !o i+aju (ra&ni
in!"r"s.
Pra&ni in!"r"s s" (o+inj" i kod u+j"*a)a# (a !ako u+j"*a) +o" $i!i sa+o oso$a koja
i+a (ra&ni in!"r"s da u (arnici us(ij" s!ranka na )ijoj s" s!rani +ij"*a# a n" oso$a koja %a
s"$" s&oja!a (r"d+"! s(ora# j"r $i !ak&a oso$a !ada os!&ari&ala s&oj" (ra&o !u$o+
gla&nog u+j"*a)a.
Pra&ni in!"r"s kod u+j"*a)a !r"!ira s" kao +"ri!orna (r"!(os!a&ka# kao (r"!(os!a&ka od
koj" %a&isi osno&anos! +ij"*anja. U+j"*a) i+a (ra&ni in!"r"s kada $i odluka dj"lo&ala
na nj"go&" (ra&n" odnos"# odnosno kada $i (ra&ni (oloaj u+j"*a)a $io (o$olj*an# ako
$i s!ranka kojoj s" (ridruio us(j"la u (arnici.
Podn"sak u+j"*a)a koji+ !rai +ij"*anj" u (arnicu +orao $i da sadri !ak&" )inj"ni)n"
na&od" i% koji/ $i s" +orao i%&"s!i %aklju)ak o (os!ojanju nj"go&og (ra&nog in!"r"sa# (a
$i $ilo do&oljno u!&rdi!i da !aj in!"r"s $ar &j"ro&a!no (os!oji. C"'u!i+# ako $i koja od
s!ranaka os(orila (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa# sud $i $io duan u(us!i!i s" u (ro&j"ru
(os!ojanja !og in!"r"sa.
Pra&ni in!"r"s s" &"" i %a odr"d$u )lana 2H3 Zakona o o$ligacioni+ odnosi+a# j"r )"s!o
!ui!"lj (odnosi !u$u kao %ain!"r"so&ano lic"# a n" kao u)"snik +a!"rijalno(ra&nog
odnosa koji u (ra&ilu (os!oji i%+"'u !u"ni/.
Taka& (ri+j"r j" i odluka Okrunog suda u Banjaluci $roj E2 H P H?E98H H3 6 od
4E.H8.4HH3. godin"J
.............................................. 1od )inj"nic" da s" (os!u(ak %a u!&r'"nj" ni*!a&os!i
ugo&ora o o!ku(u s!ana# koji j" %aklju)"n i%+"'u !ui!"ljic" 5koja u o&o+ (os!u(ku !rai
(r"daju u (osj"d s!ana7 i 6rada Banjaluka# &odi (o (ro!i&!u$i !u"nog0(ro!i&!ui!"lja
28
28
la&ka Jokia# koji j" u (osj"du s!ana# onda j" $ilo (o!r"$no u!&rdi!i da li is!i i+a (ra&ni
in!"r"s %a (odi%anj" !ak&" !u$"# odnosno (odno*"nj" (ro!i&!u$"nog %a/!j"&a.
Odr"d$o+ )lana 2H3 Zakona o o$ligacioni+ odnosi+a 5=lu$"ni lis! KRJ># $rojJ
43;EF# ?3;F8# 98;FD# 8E;F3 i =lu$"ni glasnik R"(u$lik" r(sk"># $rojJ 2E;3? i ?;3D7
(ro(isano j" da na ni*!a&os! sud (a%i (o slu$"noj dunos!i i na nju s" +o" (o%i&a!i
s&ako %ain!"r"so&ano lic".
Zakonoda&ac j" o&o+ odr"d$o+ i+ao u &idu da s" u (rinci(u# na ni*!a&os! ugo&ora
+ogu (o%i&a!i s&a %ain!"r"so&ana lica# a !o su (rij" s&"ga sa+" ugo&orn" s!ran"# kao i
nji/o&i uni&"r%alni sukc"sori# !" (or"d nji/ i s&ako drugo lic" koj" j" u s!anju da (oka"
in!"r"s %a !aj ak!. U kon!"ks!u o&" odr"d$" sudo&i su# kao organi ja&n" &las!i# o&la*"ni
da i (o so(s!&"noj inicija!i&i is(i!uju ra%log" ni*!a&os!i# j"r " ugo&orn" s!ran" n"kada
i+a!i in!"r"sa da (r"u!" )inj"nic" koj" u(uuju na ni*!a&os! ugo&ora. U s!&ari# sa
gl"di*!a (ra&ila o (arni)no+ (os!u(ku# s!rank" +ogu slo$odno ras(olaga!i %a/!j"&i+a
koj" su s!a&il" u !oku (os!u(ka# ali sud n"" u&ai!i ras(olaganja s!ranaka koja su u
su(ro!nos!i sa (rinudni+ (ro(isi+a. To %na)i da sud nij" &"%an inicija!i&o+ i
(ona*anj"+ s!ranaka u (os!u(ku u s+islu dono*"nja (r"sud" na osno&u (ri%nanja#
sudskog (ora&nanja ili %$og (ro(u*!anja# &" j" sud o&la*!"n da (o slu$"noj dunos!i
cij"ni &aljanos! ugo&ora odnosno is(i!uj" nj"go&u ni*!a&os! i u!&r'uj" r"l"&an!n"
)inj"nic" ako s+a!ra da s!ranka nji/o&i+ (ri%nanj"+ id" %a !i+ da ras(olau %a/!j"&o+
koji+ n" +o" ras(olaga!i# i% )"ga (roi%ila%i da j" sud o&la*!"n da# (o slu$"noj
dunos!i is(i!uj" ni*!a&os! sa+o u slu)aju kada su %ain!"r"so&an" s!rank" (odnij"l"
!u$u da rij"*" n"ki +"'uso$ni +a!"rijalno (ra&ni odnos# odnosno kada odlu)uj" o
%a/!j"&u koji su s!rank" o(r"dj"lil" !u$o+ ili s!a&il" !oko+ (os!u(ka.
1ako u konkr"!no+ slu)aju !ui!"lj la&ko Joki nij" u +a!"rijalno (ra&no+ odnosu sa
!u"ni+# !o j"# dakl"# %a (odno*"nj" !u$" u s+islu odr"d$" )lana 89 s!a& 2 Zakona o
(arni)no+ (os!u(ku +orao doka%a!i (os!ojanj" konkr"!nog (ra&nog in!"r"sa %a
(odno*"nj" o&ak&" !u$"# koja "# u odnosu na !ui!"ljicu0(ro!i&!u"nu is/odi!i
(o&oljniji (oloaj u odnosu na (r"d+"!ni s!an.
Pos!ojanj" (ra&nog in!"r"sa kod kond"+na!orni/ i kons!i!u!i&ni/ !u$i s" (r"!(os!a&lja#
!" s" kao (roc"sna (r"!(os!a&ka ja&lja sa+o kod d"klara!orni/ !u$i 5!u$i %a u!&r'"nj"7.
Pos!ojanj" (ra&nog in!"r"sa %a u!&r'"nj" odr"'"nog (ra&a ili (ra&nog odnosa#
(r"!(os!a&ka j" do(u*!"nos!i !u$" %a u!&r'"nj"# (a ako (r&os!"("ni sud u !oku
(ri(r"+n" ,a%" (os!u(ka u!&rdi da o&a (roc"sna (r"!(os!a&ka nij" is(unj"na# !u$u "
od$aci!i (ri+j"no+ odr"d$" )lana DE s!a& 2 !a)ka E Zakona o (arni)no+ (os!u(ku.
C"'u!i+# u (r"d+"!i+a u koji+a s" n"(os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa nij" +oglo sa
sigurno*u u!&rdi!i $"% ras(ra&ljanja o osno&anos!i !u$"nog %a/!j"&a sud " (r"sudo+
od$i!i !ui!"lja sa !u$"ni+ %a/!j"&o+ i% )"ga (roi%ila%i da s" (ra&ni in!"r"s kod !u$"
%a u!&r'"nj" ocj"njuj" sa s!ano&i*!a i (roc"snog i +a!"rijalnog (ra&a. +a!ra s" da
(ra&ni in!"r"s na s!rani !ui!"lja (os!oji naro)i!o kad s" nj"go& (oloaj (oka%uj" kao
n"siguran u odnosu (r"+a !u"no+# !ako da !ui!"lj i+a o(ra&danu (o!r"$u da s"
2D
2D
(os!ojanj" (ra&nog odnosa u)ini n"su+nji&i+. C"'u!i+# u konkr"!no+ !ui!"lj la&ko
Joki nij" u +a!"rijalno(ra&no+ odnosu sa !u"no+# (a ni rj"*"nj" o&og s(ora#
"&"n!ualno u nj"go&u koris! n" +o" (ro+ij"ni!i nj"go& (ra&ni odnos (r"+a
(r"d+"!no+ s!anu# j"r on i+a sa+o s!a!us (ri&r"+"nog korisnika !og s!ana# i% koj"g
ra%loga n" +o" $i!i %ain!"r"so&ano lic" koj" j" o&la*!"no u s+islu odr"d$" )lana 2H3
s!a& 2 Zakona o o$ligacioni+ odnosi+a da (odn"s" o&ak&u !u$u. U (rilog na&"d"no+
j" i i%ja*nj"nj" 6rada Banjaluka od 44.22.4HH8. godin"# (o&odo+ (odn"ska la&ka
Jokia# a u koj"+ s" na&odi da 6rad Banjaluka sa (r"d+"!ni+ s!ano+# %a sada n" +o"
ras(olaga!i# j"r# ukoliko j" s!anarsko (ra&o (r"s!alo uslj"d n"(odno*"nja %a/!j"&a %a
(o&ra! s!ana# da&alac s!ana +o" ras(olaga!i sa s!ano+ !"k kada ga Cinis!ars!&o %a
i%$j"glic" i ras"lj"na lica &ra!i da&aocu s!ana na kori*!"nj" u roku koji j" (ro(isan
odr"d$o+ )lana ?2 Zakona o (r"s!anku (ri+j"n" Zakona o kori*!"nju na(u*!"n"
i+o&in" 5=lu$"ni glasnik R"(u$lik" r(sk"># $rojJ ?F;3F# 24;33# ?2;33# ?F;33# D8;H2#
2?;H4# ?3;H? i 3D;H?7. I% na&"d"nog (roi%ila%i da Cinis!ars!&o %a i%$j"glic" i ras"lj"na
lica i+a %akonsku o$a&"%u da s!an &ra!i da&aocu s!ana na kori*!"nj"# u konkr"!no+
slu)aju 6radu Banjaluka# )i+" la&ku Jokiu (r"s!aj" i s!a!us (ri&r"+"nog korisnika !og
s!ana# %$og )"ga on# (o ocj"ni o&og suda# a kod )inj"nic" da s!an n" koris!i ni na
osno&u ugo&ora o kori*!"nju s!ana# ni na osno&u ugo&ora o %aku(u# n"+a (ra&ni
in!"r"s# koji (r"d&i'a gor" ci!iran" %akonska odr"d$a# %a (odno*"nj" !ak&" &rs!" !u$" i
%$og )"ga s" nj"go&o+ %a/!j"&u %a u!&r'"nj" ni*!a&os!i ugo&ora o o!ku(u !og s!ana nij"
+oglo udo&olji!i.
1od o&ak&og s!anja s!&ari (roi%ila%i da j"# kod )inj"nic" da j" !ui!"ljica Lajrija B"*i
&lasnik !og s!ana (o ugo&oru o o!ku(u s!ana koji i% gor" na&"d"ni/ ra%loga nij" u(i!an#
$ar n" (o !u$i la&ka Jokia 5koji nij" ni &lasnik# ni nosilac s!anarskog (ra&a7# !o j" $ilo
(ra&ilno udo&olji!i nj"no+ %a/!j"&u %a (r"daju u (osj"d s!ana# !"+"lj"+ odr"d$" )lana
?E Zakona o osno&ni+ s&ojinsko0(ra&ni+ odnosi+a 5=lu$"ni lis! KRJ># $rojJ D;FH i
?D;3H7# j"r j" is!a doka%ala da j" &lasnik i da s" (r"d+"!ni s!an nala%i u (osj"du !u"nog
la&ka Jokia.
Tu"ni j" (odnio a("laciju (ro!i& o&" (r"sud" koja j" odluko+ Us!a&nog suda AP
44H2;H3 od 4?.H4.4H24. godin" od$ij"na %$og !oga *!o j" o)igl"dno n"osno&ana# u%
o$ra%lo"nj" da n"+a (o&r"d" (ra&a na (ra&i)no su'"nj"# j"r j" Okruni sud do&oljno
jasno o$ra%loio s&oju odluku i dao d"!aljn" ra%log" %a*!o nij" $ilo +ogu" udo&olji!i
a("lan!o&o+ %a/!j"&u# i% koj"g ra%loga Us!a&ni sud nij" (rona*ao ni*!a *!o $i uka%i&alo
da su u konkr"!no+ slu)aju +a!"rijalno(ra&ni (ro(isi (roi%&oljno ili n"(ra&i)no
(ri+ij"nj"ni.
U konkr"!no+ slu)aju# Okruni sud j" (r"ina)io (r&os!"("nu odluku i o$a&"%ao !u"nog
da !ui!"ljici (r"da u (osj"d (r"d+"!ni s!an# a od$io %a/!j"& !u"nog koji+ j" !ra"no
da s" u!&rdi da j" ni*!a& ugo&or o o!ku(u s!ana.

2E
2E
UA1A PRA1A
N"+a (ra&nog in!"r"sa %a (odno*"nj" al$" s!ranka koja j" u cij"los!i us(j"la sa
!u$"ni+ %a/!j"&o+. U slu)aju da (r&os!"("ni sud od$aci !u$u %$og n"dos!a!ka
(ra&nog in!"r"sa# !ui!"lj i+a (ra&ni in!"r"s da (ro!i& !ak&og rj"*"nja i%ja&i (ra&ni lij"k#
$"% o$%ira *!o %a (odno*"nj" !u$" u konkr"!noj (ra&noj s!&ari (r"!/odno nij" i+ao
(ra&nog in!"r"sa.
U (raksi s" (oja&ljuju slu)aj"&i+ da s" !rai u!&r'"nj" ni*!a&os!i ugo&ora o (rodaji
n"kr"!nina# %aklju)"nog i%+"'u drugi/ lica. U !ak&o+ slu)aju# (odnosilac !u$a nij"
su$j"k! s(ornog gra'ansko.(ra&nog odnosa# (r"d+"!ni ugo&or o (rodaji i%+"'u !u"ni/#
koji !rai u!&r'"nj" ni*!a&os!i# (a n" $i $io l"gi!i+isan (os!a&lja!i niakak& %a/!j"& u &"%i
s n"jgo&o+ (ra&no+ &aljano*u. C"'u!i+# ako s" sadraj !og gra'ansko0(ra&nog
odnosa i%+"'u drugi/ lica ana (osr"dan ili n"(osr"dan na)in (ra&no r",l"k!uj" na
!ui!"lja# (a j" (ra&no r"gulisanj" !ak&og odnosa od n"(osr"dnog (ra&nog in!"r"sa %a
nj"ga. +ogla $i s" u krajnj"+ slu)aju (ri%na!i ak!i&na l"gi!i+acija. C"'u!i+# ako
!ui!"lj u !o+ +o+"n!u nij" &lasnik (r"d+"!nog o$j"k!a 5d"nacionali%acija7# !o ni
$udua nj"go&a o)"ki&anja n" +ogu (r"ds!a&lja!i do&oljan osno& %a u!&r'"nj" (ra&nog
in!"r"sa !ui!"lja %a &o'"nj" (arnic".
Pra&ni in!"r"s (r"dlaga)a %a (odno*"nj" (rij"dloga %a (ona&aljanj" (os!u(ka i &o'"nj"
(os!u(ka (o (rij"dlogu !r"$a (os+a!ra!i kao +ogunos! %a*!i!" (ra&a koja su ugro"na
"&"n!ualni+ n"%akoni!i+ dono*"nj"+ (r"sud"# kojo+ j" okoln)an (os!u(ak )ij"
(ona&ljanj" s" !rai. Nai+"# u konkr"!no+ slu)aju# od$ij"n j" kao n"osno&an (rij"dlog
(r"dlaga!"ljic" %a (ona&ljanj" (os!u(ka okon)anog (r"sudo+ suda i% 233D. godin".
Tu$"ni+ %a/!j"&o+ j" !ra"no da s" u!&rdi da j" (ra&no &aljan ugo&or o (rodaji
n"kr"!nina %aklju)"n 2339. godin"# U (i!anju j" ras(olaganj" u ("riodu ra!ni/ d"*a&anja#
(r"sud" don"s"n" 233D. godin"# is!a j" ni*!a&a (r"+a Zakonu o i%&r*"nju odluka
1o+isij" %a i+o&insk" %a/!j"&" ras"lj"ni/ lica i i%$j"glica# (a i ako j" !a (r"suda (o !o+
%akonu ni*!a&a# (ro!u(r"dlaga) j" u(isan# na osno&u !ak&" odluk"# u %"+lji*n" knjig"# (a
s" (ra&ni in!r"s (r"dlaga!"ljic" +ani,"s!uj" u uklanjanju (ra&ni/ (oslj"dica (r"d+"!n"
(r"sud"# )i+" $i s" o!&orila +ogunos! %a %a*!i!u nj"ni/ (ra&a na !i+ n"kr"!nina+a# kao
naslj"dnika ugo&ara)a.
Od (ra&ila da s" (r"sudo+ (o !u$i %a u!&r'"nj" n" +ogu u!&r'i&a!i (ra&n" )inj"nic"#
(os!oj" i%&j"sni i%u%"ci koj" (r"d&i'aju (oj"dini %akoni# kao *!o j" n(r. Zakon o
naslj"'i&anju. Tako# ako j" !"s!a+""n! (uno&aan# nuni naslj"dnici s" +ogu o$ra!i!i
sudu da u!&rdi da j" !"s!a+"n!o+ (o&rij"'"no nji/o&o (ra&o naslj"'a na nuni dio# (a j"
u o&i+ (arnica+a naj&anij" s(orno (i!anj" *!a (r"ds!a&lja %aos!a&*!inu# kolika j" nj"na
&rij"dnos!# !" koliko i%nosi nuni dio naslj"'a.
U!&r'i&anj" (ra&n" )inj"nic"# koliko i%nosi nuni dio naslj"'a# j" n" sa+o do(u*!"no#
n"go i nuno da $i s" ras(ra&ilo naslj"'"J Pr"+a n"ki+ s/&a!anji+a# (arni)ni sud i u
o&i+ slu)aj"&i+a u!&r'uj" sadraj (ra&ni/ o&la*!"nja koja i%&iru i% !i/ )inj"nica# a n"
2F
2F
sa+o )inj"nic". O&d" j" %a$unu unosio Zakon o naslj"'i&anju koji j" i%ri)i!o na&odio
u(ui&anj" na (arnicu %$og s(ora o )inj"nica+a. C"'u!i+# !u+a)"nj"+ na&"d"nog
(ro(isa +o" s" %aklju)i!i da s" n" radi o u!&r'i&anju )inj"nica# &" u!&r'i&anju s(orni/
(ra&a i (ra&nog odnosa i%+"'u naslj"dnika i os!a&ioca ili (ra&ni/ odnosa i%+"'u sa+i/
naslj"dnika i da ia%ra% >)inj"nic"M# us!&ari# %na)i s(or o (ra&i+a i (ra&ni+ odnosi+
5odnos naslj"dnika i os!a&ioca na osno&u koga s" (o %akonu naslj"'uj" ili odnos
nadi&j"log $ra)nog druga i (o!o+aka os!a&io)"&i/ koji su i&j"li sa os!a&ioc"+ u is!o+
do+ains!&u ili odnos isklju)"ni/ naslj"dnika (r"+a os!a&iocu i os!ali+ naslj"dnici+a7.
Pr"dsj"dnik &ij"a u !ij"ku (ri(r"+anja gla&n" ras(ra&" nij" o&la*!"n donosi!i i rj"*"nj"
o od$a)aju !u$" %$og odsus!&a (ra&nog in!"r"sa. Tak&o rj"*"nj" +o" s" donij"!i !"k na
(ri(r"+no+ro)i*!u 5P0F?HH;3? O(inski sud Zagr"$ 60E3F;39 od 23.!ra&nja 2339.g.
u(anijski sud u Zagr"$u7
Pr&os!"("ni sud j" (ogr"*no (ra&no ocij"nio s(or kada j" %aklju)io da !ui!"lj n"+a
(ra&nog in!"r"sa %a (odno*"nj" o&" !u$" na u!&rd"nj" (ra&a su&lasni*!&a i dio$u
n"(okr"!n" i+o&in". U konkr"!no+ slu)aju (r&os!"("ni sud nij" ni!i $io o&la*!"n
is(i!i&a!i (ra&ni in!"r"s !ui!"lja %a (odno*"nj" o&" !u$"# j"r# nij" uo)io da s" u
konkr"!no+ slu)aju uo(" n" radi o !u$i na u!&r'"nj" i% )lana 2FE. ZPP0a kada i j"dino
j" (r&os!"("ni sud duan i o&la*!"n is(i!i&a!i (ra&ni in!"r"s !ui!"lja %a (odno*"nj"
!u$". U konkr"!no+ slu)aju radi s" o !u$i sa oso$ni+ 0 kond"+na!orni+ %a/!j"&o+.
Pr"d+"!na !u$a u s"$i sadri d&a %a/!j"&a0 %a/!j"& na u!&r'"nj" (ra&a su&lasni*!&a
s!ranaka na odr"n"noj i+o&ini !a+o u na&"d"no+ dij"lu i drugi %a/!j"& %a dio$u.
U(ra&o !aj (o!onji %a/!j"& !u$u )ini kond"+na!orno+# a kod !ako&i/ !u$i u (ra&ilu
sud n" is(i!uj" (ra&ni in!"r"s !ui!"lja# j"r s" on (r"d+j"&a i u(ra&o od nj"ga %a&isi
osno&anos! %a/!j"&a 5P04929;3H O(inski sud Zagr"$ 604HF4;?4 od 49.oujka 2334. g.
Okruni sud Zagr"$7
I% o$ra%lo"nja (o$ijan" (r"sud" s" &idi# da (r&os!"("ni sud s+a!ra da !ui!"lji i+aju
(ra&ni in!"r"s da s" u!&rdi )inj"nica da !u"nik nij" s&oji+ sr"ds!&i+a sudj"lo&ao u
i%gradnji s(orn" %grad"# (a j" %$og !oga udo&oljio !u$i %a o&o u!&r'"nj". U s+islu
odr"d$" i% )l.2FE. s!. 2. i 4. ZPP0a# !ui!"lji +ogu !rai!i !u$o+ da s" u!&rdi (os!ojanj"
odnosno n"(os!ojanj" kako&og (ra&a ili (ra&nog odnosa ili is!ini!os! odnosno
n"is!ini!os! kako&" is(ra&". U konkr"!no+ (ak slu)aju %a/!j"& !ui!"lja odnosi s" na
)inj"ni)no u!&r'"nj"# da !u"nik nij" s&oji+ sr"ds!&i+a u)"s!&o&ao u i%gradnji s(orn"
%grad"# a (o*!o j" )inj"ni)no u!&r'"nj" n" +o" $i!i (r"d+"!o+ d"klara!orn" !u$"# !o
onda %na)i da %a o&ak&u !u$u nisu is(unj"ni (roc"sn" (r"!(os!a&k" na koj" sud (a%i (o
slu$"noj dunos!i. 5P0?HEF;FD. O(inski sud Zagr"$ 60229E;3? od ?H.oujka 233?. g.
Okruni sud Zagr"$7
C"'u (arni)ni+ s!ranka+a j" $ilo s(orno da li !ui!"lji +ogu %a/!ij"&a!i u o&oj (ra&noj
s!&ari u!&r'"nj" da su in&"s!iranj"+ u na&"d"n" n"kr"!nin" (o&"ali nji/o&u &rij"dnos!
%a 2;? dij"la. Pra&ilno j" odlu)"no (o$ijani+ rj"*"nj"+ koji+ j" od$a)"na !u$a
!ui!"lja u dij"lu u koj"+ %a/!ij"&aju u!&r'"nj" da su s&oji+ in&"s!iranj"+ u %aj"dni)k"
23
23
n"kr"!nin" s!ranaka !ui!"lji (o&"ali nji/o&u &rij"dnos! %a 2;?. Pr"+a ocj"ni o&og suda
oni+ dij"lo+ !u$" koji j" od$a)"n (r&os!u(anjski+ rj"*"nj"+ !ui!"lji us!&ari !ra"
u!&r'"n" )inj"nica *!o nij" do(u*!"no# (a j" s!oga is(ra&no (os!u(io sud (r&og s!u(nja
kada j" !aj dio nji/o&" !u$" od$acio# ali n" %$og n"(os!ojanja (ra&nog in!"r"sa n"go
%$og nj"n" n"do(u*!"nos!i s/odno odr"d$i )l.2FE. s!.2. ZPP0a 5P0?48?;FE O(inski sud
Zagr"$ 60F3F?;38 u(anijski sud u Zagr"$u7.
Odluko+ o %a/!j"&u %a %a*!i!u od s+"!anja (osj"da odr"'uju s" %a$rana daljnj"g
u%n"+ira&anja (osj"da (od (rij"!njo+ no&)an" ka%n"# odnosno &raanj" odu%"!og
(osj"d# a i drug" +j"r" (o!r"$n" %a %a*!i!u od daljnj"g s+"!anja ;)l.E3. ZOVO;# (a j"
ona o$%iro+ na sadraj (ra&n" %a*!i!" koji s" u !u$i %a/!ij"&a kond"+na!orna# a n"
d"klara!orna !u$a. !oga j" sud (r&og s!u(nja# u o&o+ s(oru# od$aci&*i !u$u !ui!"lja
%$og (o+anjkanja (ra&nog in!"r"sa# (ogr"*no (ri+ij"nio odr"d$u )l.4FF.s!.4. u &"%i
)l.2FE.s!.4. ZPP. U si!uaciji kada su u !ij"ku (os!u(ka !ui!"lji sa+i &ra!ili odu%"!i
(osj"d# !ui!"lji i+aju (ra&ni in!"r"s da s" !u"niku %a$rani daljnj" u%n"+ira&anj"
(osj"da i o !ak&o+ nji/o&o+ %a/!j"&o+ sud (r&og s!"("na $io j" duan ras(ra&i!i u
s+islu odr"d$" )lana E9 do E3. ZOVO0a P(033D;34 O(inski sud Zagr"$ 60EHE?;3D
od ?H.3.3E.g. u(anijski sud u Zagr"$u
I s!u(anjski j" sud (ra&ilno (ri+ij"nio +a!"rijalno (ra&o kada j" !u$u# kojo+ s" !rai da
!ui!"ljici (ri(ada (ra&o na u%dra&anj" i%a (ok. BN u !r"nu!ku nj"go&" s+r!i
42.8.23EH.g.# od$acio# j"r (ra&ni in!"r"s %a !u$u na u!&r'"nj" u (ra&ilu n" (os!oji u
ono+ slu)aju# kada s" os!&ar"nj" (ra&n" %a*!i!" +o" (os!ii kond"+na!orno+ !u$o+#
a *!o j" !ui!"ljica +ogla u)ini!i !ra"i i%nos" u%dra&anja koji su dos(j"li do s+r!i BN.
1ako s" !u$o+ na u!&r'"nj" n" os!&aruju nikak&i no&i# ni!i s" (r"ina)uju (os!oj"i
odnosi# !o s" njo+" n" !rai ni odr"'"na )inid$a. Na (os!ojanj" (ra&nog in!"r"sa u
konkr"!no+ slu)aju sud (a%i (o slu$"noj dunos!i *!o i+a %na)aj (roc"sn"
(r"!(os!a&k"# (a u n"dos!a!ku is!og# u s+islu )l. 2FE. u &"%i s )l. 4FF. s!.4. Zakona o
(arni)no+ (os!u(ku# !u$u &alja od$aci!i.
P0E4HE;3D O(inski sud Zagr"$ 60E8H2;H2 od 22.24.4HH2.g. u(anijski sud u Zagr"$u
Pr"d+"! s(ora j" %a/!j"& !ui!"lja na u!&r'"nj" ni*!a&o+ (is+"n" o(oruk" NBod
2E.E.233?.g. (r"+a kojoj j" os!a&i!"ljica s&ojo+ i+o&ino+ ras(olagala u koris!
!u"nika# a !ui!"lju os!a&ila odr"'"nu s!&ar. Tui!"lj nij" %akonski naslj"dnik i%a (ok.
NB# a ni!i nj"%in o(oru)ni naslj"dnik. ukladno odr"d$i )l. 2FE. s!. 2. Zakona o
(arni)no+ (os!u(ku !ui!"lj !u$u na u!&r'"nj" +o" (odii kad %a !o i+a (ra&ni
in!"r"s. O$%iro+ na na&"d"no u!"+"lj"no j" sud (r&og s!u(nja %aklju)io da !ui!"lj
n"+a (ra&ni in!"r"s %a o&u !u$u na u!&r'"nj". Tko j" %akonski naslj"dnik u!&r'"no j"
odr"d$a+a Zakona o naslj"'i&anju 5)l.30447# a !ui!"lj n" s(ada u !ako odr"'"ni krug
%akonski/ naslj"dnika. Pr"+a o(oruci NB od 2E.E.233?.g. u!&r'"nj" ni*!a&os!i koj"
!ui!"lj !rai# !ui!"lj j"s! l"ga!ar 5)l. 92. Zakona o naslj"'i&anju7# j"r j" na !"+"lju !"
o(oruk" o(oru)i!"ljica u nj"go&u koris! ras(olagala odr"'"no+ s!&ari. C"'u!i+#
u!&r'"nj"+ ni*!a&os!i !" o(oruk" n" +o" !ui!"lj %a s"$" (riskr$i!i nikaka& (o&oljniji
(oloaj (r"+a os!a&ini (ok. NB.
4H
4H
P0DD8E;39 O(inski sud Zagr"$ 60?9F;HH.od 24.?.4HH4.g. u(anijski sud u Zagr"$u
Tui!"ljica (os!a&lj"ni+ !u$"ni+ %a/!j"&o+ !rai# da s" u!&rdi ni*!a&i+ ugo&oro+ o
doi&o!no+ u%dra&anju sklo(lj"ni+ 3. &"lja)" 23FF. godin" i%+"'u sada (okojn" B.
C. kao (ri+a!"ljic" u%dra&anja i !u"n" K. B. kao da&a!"ljic" u%dra&anja i% ra%loga
a(solu!n" ni*!a&os!i. Pr&os!"("ni sud j" u!&rdio da !ui!"ljica n" dola%i ni!i kao srodnik
sada (okojn" B. Carij"# a ni!i (o $ilo koj"+ drugo+ osno&u kao naslj"dnica# i na osno&i
!oga j" %aklju)io da !ui!"ljica n"+a (ra&nog in!"r"sa %a (odno*"nj" !u$" na u!&r'"nj"
ni*!a&i+ odnosnog (ra&nog (osla. Tako&u (ra&nu ocj"nu i %aklju)ak (ri/&aa u cij"los!i
i o&aj sud. J"r# !ui!"ljica ni!i u al$i n" i%nosi u )"+u $i s" sas!ojao nj"%in in!"r"s#a
nj"%in" al$"n" !&rdnj" da s&ako+ gra'aninu (ri(ada (ra&o !rai!i (oni*!"nj" a(solu!no
ni*!a&i/ (ra&ni/ (oslo&a i% ra%loga (os!ojanja o(i/ +oralni/ na)"la# n"+a s&og ni!i
%akonskog ni!i )inj"ni)nog o(ra&danja u s(isu. To %$og !oga# *!o (o odr"d$i )lana 2H.
Zakona o o$&"%ni+ odnosi+a# na ni*!a&os! sud (a%i (o slu$"noj dunos!i i na nju s"
+o" (o%i&a!i s&aka %ain!"r"sirana oso$a. Aikcijo+ !og (ro(isa ograni)"n j" krug oso$a
koj" +ogu !rai!i (oni*!"nj" ugo&ora a (r"+a !ako&oj (roc"snoj si!uaciji !o u o&o+
slu)aju nij" i n" +o" $i!i !ui!"ljica.
P02FD4;3H O(inski sud Zagr"$ 604HF2;34 od 49. oujka 2334.g. Okruni sud Zagr"$
ud (r&og s!u(nja j" (ra&ilno (os!u(io kada j" od$acio !u$u u konkr"!no+ (r"d+"!u.
Radi s" o !u$i koja s" %asni&a na &j"rodos!ojnoj is(ra&i# a !u$"ni %a/!j"& s" odnosi na
no&)ano (o!rai&anj"# (a su s" os!&arili u&j"!i %a i%&r*"nj" (o Zakonu o i%&r*no+
(os!u(ku 5NNarodn" no&in"M $r.8?;32 i 32;347.
Pogr"*no j" sud (r&og s!u(nja Idri%u T. (ri%nao s!a!us u+j"*a)a# j"r u+j"*a) +o" $i!i
sa+o oso$a koja i+a (ra&ni in!"r"s da us(ij" u (arnici oso$a na )ijoj s" s!rani +ij"*a# a
n" oso$a koja %a s"$" s&oja!a (r"d+"! s(ora. Ta oso$a os!&aruj" s&oj" (ra&o !u$o+ (o
)l.23F. ZPP0a.
P0FD?E;38 O(inski sud Zagr"$ 608EF?;3D u(anijski sud u Zagr"$u
Po$ijani+ rj"*"nj"+ (rij"dlog !ui!"lja za ponavljanje postupka odbaen j" kao
n"do(u*!"n. Pos!u(ak u o&o+ (r"d+"!u nij" ni!i (o)"o !"i# (a j" !ui!"lj i+ao (ra&o
(odnij"!i no&u# ali dakako ur"dnu i ra%u+lji&u !u$u. To %$og !oga *!o j" (ra&o+oni+
rj"*"nj"+ !oga suda od 4F.&"lja)" 2334. godin" $roj P0D4DF;32 nj"go&a !u$a od$a)"na
kao n"ur"dna. Tui!"lj s!oga n"+a (ra&nog in!"r"sa %a (odno*"nj" (rij"dloga %a
(ona&ljanj" (os!u(ka# j"r (os!u(ak uo(" u o&oj (ra&noj s!&ari do sada nij" (ra&o+ono
%a&r*"n# (a j" s!oga nii sud (ra&ilno+ (ri+j"no+ odr"d$" )l. 948. s!.2. ZPP0a (rij"dlog
%a (ona&ljanj" (os!u(ka od$a)"n kao n"do(u*!"n.
P0D4DF;32 O(inski sud Zagr"$ 604HD4;3? od 2?. !ra&nja 233?. g. Okruni sud Zagr"$
U (oslj"dnj" &rij"+" )"s!i su s(oro&i u koj"+ s" kao !ui!"lj (oja&ljuj" (o!ro*a)
"l"k!ri)n" "n"rgij" koji !rai da s" u!&rdi da j" odr"'"ni i%nos# koji !u"ni 5El"k!ro7
(o!rauj" %a u!ro*"nu "l"k!ri)nu "n"rgiju u odr"'"no+ ("riodu (r"+a odr"'"no+
ra)unu# %as!arj"lo ili s" !u$"ni+ %a/!j"&o+ !rai da sud u!&rdi da !u"no+ 5El"k!ro7 n"
42
42
(ri(ada (ra&o na na(la!u odr"'"nog i%nosa %a u!ro*"nu "l"k!ri)nu "n"rgiju (r"+a
odr"'"no+ ra)unu u odr"'"no+ ("riodu.
Tak&a !u$a %a u!&r'"nj" j" s!&arala dil"+u kod sudija# da li s" radi o do(u*!"noj
!u$i# da li !ui!"lj i+a (ra&ni in!"r"s da (odnosi !ak&u !u$u i da li s" !u radi o
u!&r'i&anju )inj"nica. Ail"+u j" ra%rij"*io Us!a&ni sud# %au%i+ajui s!a& da (o!ro*a)#
kao !ui!"lj# i+a (ra&ni in!"r"s %a (odno*"nj" !ak&" !u$".
To %na)i da u !ak&i+ slu)aj"&i+a d"klara!orno+ !u$o+ !ui!"lj +o" !rai!i
u!&r'i&anj" (os!ojanja# odnosno n"(os!ojanja konkr"!nog (ra&a ili (ra&nog odnosa#
odnosno is!ini!os!i ili n"is!ini!os!i n"k" is(ra&".
U konkr"!no+ slu)aju !ui!"lj %a/!ij"&a da s" u!&rdi da !u"ni n"+a (ra&o na
na(la!u (o!ro*nj" "l"k!ri)n" "n"rgij" u odr"'"no+ i%nosu. Za !aka& %a/!j"& !ui!"lj i+a
(ra&ni in!"r"s# j"r u slu)aju da sud us&oji !u$"ni %a/!j"&# !u"ni " %a s"$" da is/odi
(o&oljniji (oloaj u odnosu na !u"nu. Tui!"lj s+a!ra da j" (ra&o na(la!" !u"ni i%gu$io
uslj"d %as!arj"los!i !og (o!rai&anja# (a us&ajanj"+ !u$"nog %a/!j"&a# !u"na !ui!"lju
n"" +oi (o!rai&a!i !aj dug sudski+ (u!"+# ni!i +u isklju)i!i "l"k!ri)nu "n"rgiju.
Nara&no# u skladu sa !i+# !ui!"lji o)"kuju i da " !u"na uskladi!i "&id"nciju
(o!rai&anja (r"+a !ui!"lju# $"% da !u$"ni+ %a/!j"&o+ !ra" od suda da !ak&u )inid$u
na+"!n" !u"noj# odnosno da joj naloi da i%&r*i (ro+j"n" u "&id"nciji o u!ro*ku
"l"k!ri)n" "n"rgij".
Banjaluka# 24.H3.4H24. godin"
0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
0 Tu$a %a u!&r'"nj" u (arni)no+ (os!u(ku dr Cilorad i&ano&i# 2332. godina
0 1o+"n!ar Zakona o (arni)no+ (os!u(ku# Ci/ajlo Aika i Jo%o Oi%+i
- !ru)ni rad sudij" Nikol" O(a!ia# Zagr"$# ?2.HF.4HH4. godin"# Pra&ni in!"r"s u gra'ansko0(ra&no+
(os!u(ku
0 1o+"n!ar Zakona o (arni)no+ (os!u(ku# Zla!ko 1ul"no&i# !j"(an Cikuli# &j"!lana Cili*i
V"li)ko&ski# Jadranka !ani*i# Aanka Vu)ina
0 E&ro(ska kon&"ncija o ljudski+ (ra&i+a
44
44