Professional Documents
Culture Documents
&
ADRENOKORTIKOSTEROID
Kelenjar adrenal :
1. Korteks :
Zona glomerulosa :
- aldosteron (mineralokortikoid)
- desoksikortikosteron <<
keseimbangan air & elektrolit
Zona fasciculata :
- kortisol (glukokortikoid)
- kortikosteron <<
- sex hormon - <<
metabolisme KH
Zona retikularis : desoksikortikosteron <<
ACTH
Mek. kerja :
ACTH + reseptor sint. adrenokort.
adenilsiklase sAMP
pregnenolon
ACTH
F. kinetik :
PO dirusak enzim protelitik efektif
IM absorpsi baik
IV cepat hilang dari sirkulasi
T = 15
Sediaan :
Kortikotropin USP
Kortikotropin repositoria
Kortikotropin ZnOH USP
Kosintropin
Indikasi :
- DD/ insuf. adrenal primer & sekunder
- neuritis optika
- miastenia grafis,
- sklerosis multipel
E. S :
- gej. ak. p sekresi ACTH
- rx hipersensitivitas : ringan berat:
- alkalosis hipokalemik & acne
ADRENOKORTIKOSTEROID
Sekresi
ADRENOKORTIKOSTEROID
Mekanisme Kerja
Hormon reseptor ikatan dg kromatin
transkripsi mRNA
sint. prot.
(perantara ef. fisiologik steroid)
ADRENOKORTIKOSTEROID
EFEK FISIOLOGIS
Metabolisme KH
Glukokortikoid produksi glikogen
glukoneogenesis
Kortisol mhamb ambilan glukosa di
jaringan hiperglikemia, glukosuria
(anti-insulin action)
Glikogenolisis dihambat glikogen hati
& otot
Kortisol >> steroid diabetes
ADRENOKORTIKOSTEROID
EFEK FARMAKOLOGI
Aktivitas :
- Anti inflamasi (radiasi, infeksi, zat kimia,
mekanik,alergi) LIFE SAVING
DRUG (th/paliatif)
- Anti alergi
- Immunosupresan
F. DINAMIKA
Sistem KV
efek inotropik +
Th/ KS jk panj steroid-induced
hypertension
Sistem SSP
Insuf. adrenal p ambang t/ persepsi
rasa, bau, bunyi ( > sensitif )
Glukokortikoid >> euforia - psikosis
GIT
Glukokortikoid as. lambung,
pepsinogen, tripsinogen
Membantu absorpsi lemak usus ke
limfe
M daya tahan mukosa lambung t/
sekresi asam lambung
Mburuk ulserasi lambung
(ulcerogenic)
FARMAKODINAMIKA
Sistem Urinari
diuresis
Darah & Jaringan Hemopoetic
M limfosit, eosinofilia, basofil
M neutrofi, trombosit, eritrosit
sindr. Cushing : polisitemia
peny. Addison : anemia normokromik,
normositik ringan
msingkat clotting time
Otot Rangka
memerlukan glukokortikoid utk
maintenance
Jk >> pembuangan massa otot (
efek katabolisme )
Addisons disease otot lemah &
cepat lelah
Pertumbuhan
Dosis >>, jk. panj. glukokortikoid m
pertumbuhan anak
Mhamb maturasi & proses ptumb
memanjang, kompensasi jk th/ distop
ptumb cepat ( mcapai N )
Ef. phamb ptumb krn :
- somatomedin, GH
- prolif. sel di kartilago epifise
- aktivitas osteoblas
ADRENOKORTIKOSTEROID
F. kinetik
Absorpsi kortisol & analog sintetik PO baik
Absorpsi desoksikortikosteron asetat
efektif
IV kdr cepat
IM efek yg lama
Absorpsi dpt melalui kulit, saccus conjuntiva,
ruang sinovial
Th/ jk pang / daerah kulit luas ef sistemik :
supresi korteks adrenal
95% kortisol tikat globulin (transcortin /
CBG)
5% kortisol bebas aktif
T : 90-110
Sediaan
Oral
Parenteral (IV, IM, intra-articular,
intralesi)
Topikal kulit/ mata (ointment,
cream, lotion, drops)
Aerosol, nasal spray
Sediaan kortikosteroid
Glukokortikoid
Efek
Antiinflamasi
Efek
Topikal
Efek
Retensi Na
Dosis Oral
(mg)
Sediaan
Hidrokortison
20
PO,IM,IV,IA,
Topikal
Kortison
0,8
0,8
25
PO,IM,
Topikal
Prednison
0,3
PO
Prednisolon
0,3
PO,IM,IV,IA,
Topikal
Metilprednisolon
PO,IM,IV,IA,
Topikal
Triamsinolon
PO,IM,IA,
Topikal
Fluprednisolon
15
1,5
Short-acting
(T < 12 jam)
Intermediateacting (12-36)
PO
Sediaan kortikosteroid
Glukokortikoid
Efek
Antiinflamasi
Efek
Topikal
Efek
Retensi Na
Dosis Oral
(mg)
10
Sediaan
Long acting
(T > 48 jam)
Parametason
PO
Dexametason
30
10
0,75
PO,IM,IA
Topikal
Betametason
30
10
0,6
PO,IM,IA
Topikal
10
10
250
Mineralokortikoid
Fludrokortison
Desoksikortison
asetat
20
PO,
parenteral
-
Parenteral
INDIKASI
A. Kelainan Endokrin
dosis << , th/ substitusi
B. Kelainan Non-Endokrin
efek farmakologi : antiinflamasi, antialergi,
imunosupresan th/ paliatif
A. Kelainan Endokrin
1. Insuf. adrenal primer (Addisons disease)
B. Kelainan Non-Endokrin
1. Artritis & kel. sendi, GOUT akut/kronik ,
2. Peny. kolagen
-- defek kolagen di jar penyambung sendi &
organ
LE, acute rheumatic fever,carditis,
periarteritis
nodosa, scleroderma, pemphigus vulgaris
3. Reaksi Alergi
anafilaktik syok, rx transfusi darah,
Steven-Johnson
syndr , dermatitis atopik & kontak,
rhinitis allergica,
conjunctivitis allergica, hay-fever,
angioneurotic
oedema
stop th/ : tappering off
4. Kelainan kulit
psoriasis, dermatitis seborrhoik, priritus
vulva & ani, dermatitis herpetiformis,
pemphigus
5. Kelainan mata
Irtis, iridocyclitis, choroditis, keratitis,
uveitis,ulkus kornea, glaukoma sekund.
6. Penyakit paru
asma bronkial, status asmatikus,
pneumonitis aspirasi
7. Kelainan darah
diskrasia darah : anemia hemolitik
autoimun,
trombositopenia idiopatik,
agranulositosis,
anemia aplastik
8. Keganasan
LLA : anak
LLK : dws
Kontrol hiperkalsemia pd ca mammae
metastase
Hodgkins disease
9. Kelainan GIT
ulserative colitis, regional enteritis,
hepatitis kronis, sirrh. hepatis + ascites
KI
Ulkus peptikum
Infeksi (herpes simpleks keratitis)
Hipertensi dg CHF
Psikosis
DM
Osteoporosis
Glaukoma
Kehamilan
E.S
1. Kelainan metabolik
- Cushingoid features : moon face,
flushing,acne, bulu2, buffalo hump
- hiperglikemia, glkosuria, DM
- p nafsu makan, BB
- myopathia
- osteoporosis
- gangguan ptumb pd anak
- hipertensi
- oedema
- CHF
2. Gangguan Perilaku
- euphoria
- psychological & physical
dependence
- rx psikotik
3. Kelainan mata
- steroid-induced glaucoma
- posterior subcapsular cataracts
4. Supresi Adrenal
- acute adrenal crisis
5. Lain-lain
- superinfeksi
- luka lama sembuh
- rx hipersensitivitas
E.S timbul ak : - stop th/ tiba2
- th/ dosis >> terus-menerus
Agar E.S. , diet protein, K
Interaksi Obat
Fenobarbital
Fenitoin
Rifampisin
ADO
Salisilat
Antikoagulan
ANTAGONIS ADRENOKORTIKAL
zat yg mhamb sekresi kortikosteroid
1. Mitotan
- Der. DDT
- Mhamb sint KS
- Mhamb steroidogenesis
- Th/ : ca adrenal yg dpt dioperasi
- E.S. : tremor, depresi SSP, gangguan
GIT, hipotensi ortostatik,
retinopati, rx hipersensitivitas
ANTAGONIS
ADRENOKORTIKAL
2. Metirapon
- Mhamb sekresi dg mhamb 11--hydroxylase sint hidrokortison, kortikosteron,aldosteron
- Th/ : * diuretik pd oedema menetap ak
aldosteron >>
* uji kemampuan hipofise t/ kompensasi p kortisolhipersekresi
3. Aminoglutetimid
- M konversi kolesterol pregnenolon
sint KS
- Th/ hiperkortisime ak tumor adrenal
- E.S. lethargi (dosis>>)
4. Trilostan
- Kompetitif inhibitor 3--hydroxysteroid
dehydrogenase
- Th/ Cushings disease
- E.S. : gangguan GIT, sakit kepala, supresi
fs. gonad, hipokortisolism
5. Ketokonazol
- Antijamur der. Imidazol
- Mhamb enzym yg dibutuhkan utk sint
glukokortikoid
- Th/ Cushings disease
- E.S. : ginekomasti
6. Mifepristone
- Th/ Cushing syndrome (eksperimen)