Pulsari

Neutronska zvijezda je kompaktna zvijezda kod koje teina zvijezde zavisi od pritiska
slobodnih neutrona. Takoer se zove i degenerirana zvijezda.Neutronske zvijezde imaju
masu istog reda veliine kao i Sunce. Njihova veliina (radijus) je reda veliine 10 km.Neke
neutronske zvijezde se mogu opservirati imaju razne reakcije,kao sto su: Raspriva X-zraka ;
Pulsar - opdi izraz za neutronsku zvijezdu koja emitira usmjerene pulseve radijacije prema
nama u nepravilnim intervalima usljed njihovih jakih magnetnih polja;
Magnetar - tip slabog pojaavaa gama zraenja s ekstremno jakim magnetnim poljem.
Crne rupe
Crna rupa je nebesko tijelo ija je druga kozmika brzina veda od brzine svjetlosti tako da ga
ni svjetlost ne moe napustiti. Prostor u kojem je velika masa zbijena u malom prostoru zbog
ega se, nakon to pree granicu crne rupe, nita, pa ak ni svjetlost, ne moe otrgnuti
privlanoj gravitacijskoj sili te mase.
Galaksije
Astronomi procjenjuju da postoji oko 125 biliona galaksija u svemiru.Naa Galaksija ima oko
100 mirijardi zvijezda.Na sunev sistem se nalazi na oko 32.000 svjetlosnih godina od centra
Galaksije.Osim nae Galaksije u svemiru postoje mnoge druge Galaksije koje se razlikuju po
obliku i veliini.Edvin Habl je 1925. godine napravio klasifikaciju svih Galaksija.
Prema njegovoj podjeli sve galaksije smo podijelili na etiri tipa:
1. Eliptine
2. Soivaste
3. Spiralne
4. Nepravilne

Komete
Kometa je relativno malo nebesko tijelo slino asteroidu ali sastavljeno uglavnom od leda. U
naem solarnom sistemu, postoje orbite kometa koje se mogu protezati mimo Plutonove i
onih koje ulaze u unutranji solarni sistem, a mogu imati vrlo eliptine orbite oko Sunca.
esto opisivane kao "prljave lopte", komete su sastavljene uglavnom od smrznutog
ugljinog doksida, metana i vode sa izmjeanom prainom i raznim grupama minerala.
Komet je nebesko tijelo koja se nalazi u eliptinoj putanji oko Sunca. Dolaze iz najudaljenijih i
najhladnijih podruja Suncevog sustava. Tamo su odbaeni gravitacijom
divovskih planeta kada je Sunev sustav tek nastajao. Kometi se sastoje od silikatne praine i
smrznutih plinova u obliku raznih vrsta leda (inja) koji ine poroznu jezgru. Kada se putanja
kometa pone pribliavati Suncu, zbog povedanja temperature, led i smrznute estice
poinju isparavati stvarajudi oblak plina oko kometa koji se zove koma.

ASTEROIDI
Asteroid ili planetoid su mala vrsta nebeska tijela u planetarni sustavima. U usporedbi
s planetima mnogo su manji i najede nepravilnog oblika. Nastali su od ostataka
protoplanetarne tvari koja se nije pripojila planetima za vrijeme formiranja sustava
iz protoplanetarno diska. Najede krue oko matine zvijezde vlastitom putanjom ili
kao prirodni sateliti (mjeseci) vedih planeta. Neke od njih nalazimo vezane gravitacijskim
silama uz planete, u grupama koje orbitiraju u putanji planeta, ispred ili iza.
Iako se do nedavno mislilo drukije, otkriveno je da asteroidi mogu imati vlastite mjesece
kada je u orbiti oko 24 asteroida Vedina asteroida u sunevu sustavu nalazi se u asteroidnom
pojasu izmeu Marsa i Jupitera, te u Kuiperovom pojasu. Do sada ih je otkriveno blizu
80 000, a oko 11 000 ih je dobilo slubena imena - redni broj i ime. Procjenjuje se da bi ih u
naem sustavu moglo biti nekoliko milijuna.
Kvazari
Rije quasar (kvazar) sastoji se od dijelova rijei "quasi-stellar radio" ("kvazi stelarni radio
izvor").Radi se o objektima koji na nebu izgledaju kao obine zvijezde, meutim emitiraju
neobino velike koliine radio zraenja.Mnogi astronomi vjeruju da su Kvazari najdalji objekti
ikad vidjeni u svemiru. Kvazari emituju ogromne i nezamislive kolicine energije - mogu biti
trilion puta svjetliji od naseg Sunca. Za kvazare se vjeruje da proizvode svoju energiju iz
masivnih Crnih Rupa koje se nalaze u centru galaksija u kojima se nalaze Kvazari.Zbog velike
udaljenosti, nijedan Kvazar nije vidljiv golim okom sa Zemlje.Energiji koju izrace Kvazari
potrebno je milijarde godina da dodje do Zemlje i njene atmosfere.Vecina Kvazara su veci
nego nas Solarni (Suncev) sistem.Nama najblii kvazar je 800 milijuna svjetlosnih godina
daleko.
SAZVIJEA
Sazvijea ili konstelacije su skupine zvijezda koje su prividno povezane u posebne zvjezdane
skupove. Internacionalna Astronomska Unija (IAU) dijeli nebo na 88 slubenih sazvijea s
preciznim granicama, tako da svaki pravac se pridruuje tano jednom sazvijeu. U
sjevernoj nebeskoj hemisferi vedina naziva su preuzeta iz antike grke tradicije i tako preli
u upotrebu i u srednjem vijeku. Dvanaest sazvijea iz june nebeske hemisfere Grci nisu bili
u stanju promatrati, te su njihove nazive u upotrebu uveli holandski moreplovci Pieter
Dirkszoon Keyser (Piter Dirkson Kejser) i Frederick de Houtman (Frederik de Hautman) u XVI
vijeku, a prvi ih je katalogizirao Johann Bayer (Johan Bajer). Zodijak (ivotinjski krug) je pojas
na nebeskoj sferi koji se rasprostire 8 sjeverno i 8 juno od ekliptike, a po njemu se prividno
gibaju Sunce, Mjesec i vedina planeta Sunevog sustava. Pojas zodijaka se sastoji od
13 sazvijea (osim 12 sazvijea po kojima su nazvani horoskopski znakovi, tu je i trinaesto
zvijee Zmijonosac - Ophiuchus).

Hertzsprung - Russell Diagram

Sjaj i luminozitet su vane karakteristike zvijezda za njihovu klasifikacu. Obje veliine
zavise od temperature. Takvu klasifikaciju su napravili Hertzprung i Rasell to je poznato kao
Hertzsprung - Russell diagram ili HR dijagram. Na apscisnu osu se nanosi temperatura a
na ordinatnu luminoznost ili prividna veliina. H-R dijagram je prikazan na Slici 7.
Vedina zvijezda pripada glavnom nizu (tu se nalazi i Sunce). Ostale skupine su: crveni
divovi, super crveni divovi, plavi divovi i bijeli patuljci. Na glavnom nizu se nalaze plave
zvijezde, uti patuljci (Sunce je meu njima) i crveni patuljci.
Zvijezde glavnog niza energiju koju zrae dobivaju usljed nuklearne fuzije vodika u
helij (njihovo gorivo je vodik). Za ove zvijezde kojih je oko 90% vrijedi da to su toplije to su
i sjajnije. Zvijezde najdue vremena provedu u ovom nizu (oko 5 biliona godina).

Kada zvijezde glavnog niza potroe svoje gorivo one prelaze u crvene divove. Nalaze
se u stanju vrlo osiromaenog vodika i vrlo su stare, a velikih dimenzija. Jednog dana de i
Sunce postati crveni div. Ove zvijezde se povedavaju u vanjskom dijelu, ali im se jezgra
skupljaju te nakon odreenog vremena mogu eventualno eksplodirati, te postaju planetarna
maglica ili supernova, to zavisi od njene mase. Manje zvijezde mogu postati i bijeli patuljak,
zvijezde koje su blizu svoje smrti (kao naprimjer Sirius).
uti patuljci, zvijezde glavnog niza su male zvijezde, kao nae Sunce. Crveni patuljci
su jo manje zvijezde, hladnije od Sunca. To su najeda vrsta zvijezda (primjer je Proksima
Centauri). Crveni divovi imaju dimenzije oko 100 puta vede od Sunca, stare su i hladnije.
Primjer je Betelgez u Orionu, super crveni div. Plavi divovi su vrlo tople, ogromne zvijezde.
Za ove zvijezde helij je fuziono gorivo. Bijeli patuljci su male zvijezde, velike gustode, tople,
sastavljene uglavnom od ugljika. One su ostatak crvenih divova koji su izgubili svoj vanjski
dio. Sve zvijezde se dijele u osam kategorija prema Tabeli 2:

Veliki prasak (engl. Big Bang) je nauna teorija u astronomiji koja opisuje poetak i prvobitni razvoj
svemira. Sutina teorije je bazirana na tome da se teorija relativnosti primjenjuje sa posmatranjem
veliine galaksije te se dovode zakljuci o stanju galaksije naprijed i nazad u vremenskoj jedinici. Po
teoriji velikog praska, svemir je nastao iz neogranieno guste i fiziki paradoksalno neograniene
jedinice vremena i prostora. Po ovoj teoriji svemir se od svog zaetka iri te se objekti u svemiru
konstantno udaljavaju jedni od drugih.

Prije Planckovog vremena

Velikim praskom naziva se dogaaj stvaranja svemira. Vano je razumjeti da Veliki prasak nije nikakva
eksplozija u "sreditu svemira" (svemir nema sredite!) ved sam dogaaj stvaranja prostora, vremena,
materije i energije. Svemir se nakon Velikog praska poeo iriti i iri se i danas. Sa irenjem prostora,
materija se razrjeivala, svemir se hladio i mijenjao: od homogene "juhe" vrudih, nama danas
uglavnom nepoznatih estica, do dananjeg hladnog svemira s milijardama galaksija.
Sam trenutak stvaranja i kratak period od 10-44 sekundi nakon stvaranja jo uvijek su izvan domaaja
znanosti. Naime, Einsteinova opda teorija relativnosti, jedina opde prihvadena teorija prostora i
vremena, ne funkcionira za sisteme manje od tzv. Planckove udaljenosti (10-35 metara) i za dogaaje
koji traju krade od tzv. Planckovog vremena (10-44 sekundi). Unutar Planckovog vremena ni prostor
ni vrijeme vie nemaju isto znaenje kao u svakodnevnom ivotu. Tu bi granicu trebala sruiti kvantna
teorija gravitacije, koja jo uvijek nije razvijena. Ovaj poetni period svemira zovemo "epoha kvantne
gravitacije".