Professional Documents
Culture Documents
TURKISH STANDARD
TS 826
Aralk 1988
1.Bask.Bask
ICS 91.140.80
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul
edilen teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda
Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.
TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
NDEKLER
0 - KONU, TARF, KAPSAM, AMA, UYGULAMA ALANI ..................................................................... 3
0.1 - KONU.......................................................................................................................................... 4
0.2 - TARFLER................................................................................................................................... 6
0.3 - KAPSAM ................................................................................................................................... 77
0.4 - AMA........................................................................................................................................ 79
0.5 - UYGULAMA ALANI .................................................................................................................. 81
1 - KURALLAR ...................................................................................................................................... 83
1.1 - BOYUTLANDIRMA ANA ESASLARI........................................................................................ 84
1.2 - PS SU DEBSNN HESAPLANMASI ...................................................................................... 96
1.3 - PS SU MKTARLARI LE NEML YKLEME BRMLERNN BELRTLMES ................... 137
1.4 - BALANTI BORULARININ BOYUTLANDIRILMASI .............................................................. 185
1.5 - PS SU KOLONLARININ BOYUTLANDIRILMASI.................................................................. 251
1.6 - YATIK PS SU BORULARININ BOYUTLANDIRILMASI ........................................................ 271
1.7 - YAMUR SUYU BORULARININ BOYUTLANDIRILMASI..................................................... 293
1.8 - KARIIM SUYU (PS SU LE YAMUR SUYU KARIIMI) BORULARININ
BOYUTLANDIRILMASI................................................................................................................... 347
1.9 - TAM DOLU (h/d=1) Pis Su Borular........................................................................................ 381
1.10 - HAVALANDIRMA BORULARININ BOYUTLANDIRILMASI ................................................. 391
1.11 BASINLI BORU TESSATINA YAPILAN BALANTIYA GRE PS SU BORULARININ
BOYUTLANDIRILMASI................................................................................................................... 441
EK - A .................................................................................................................................................. 465
HESAPLAMA RNEKLER................................................................................................................. 466
Fy -1................................................................................................................................................... 659
Fy -2................................................................................................................................................... 689
Fy -3................................................................................................................................................... 725
Fy - 4.................................................................................................................................................. 759
Fy -5................................................................................................................................................... 794
Fy -6................................................................................................................................................... 816
Fy -7................................................................................................................................................... 843
Fy -8................................................................................................................................................... 869
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
BNALARDA PS SU TESSATI
HESAPLAMA KURALLARI
0 - KONU, TARF, KAPSAM, AMA, UYGULAMA ALANI
0.1 - KONU
Bu standard, binalarda pis su tesisat hesaplama kurallarna dairdir.
0.2 - TARFLER
0.2.1 - Yamur Ya Debisi
Yamur ya debisi, zaman birimi iinde (s), belirli alana (ha) den yamur suyu miktar olup
sembol r; birimi, L/(s.ha)'dr.
0.2.2 - Yamur Suyu Boaltma Debisi
Yamur suyu boaltma debisi, birim alandan (ha) birim zamanda (s) akp geen yamur suyu miktar
olup sembol qr; birimi L/(s.ha)'dr.
0.2.3 - Boalma Katsays
Boalma katsays, yamur suyu boalma debisinin yamur ya debisine oran (qr/r) olup sembol
c(pisi)'dir; birimsizdir.
0.2.4 - Efektif Pis Su Debisi
Efektif pis su debisi, bir saniyede gelen veya atlan gerek pis su miktar olup sembol Qe, birimi;
L/s'dir.
0.2.5 - Yamur Suyu Debisi
Yamur suyu debisi, boalma katsays ve ya alannn arpmndan elde edilen yamur suyu
miktar olup sembol Qr; birimi L/s'dir.
0.2.6 - Ykleme Birimi
Ykleme birimi, evlere ait souk su tesisatnda anma ap DN 10(3/8") olan bir musluktan alnan 0,25
L/s'lik su miktardr; baka bir anlatmla, anma ap DN 10 mm olan bir musluun 0,25 Ls'lik debisi, bir
ykleme birimi olup sembol "YB"'dir; birimsizdir (1YB = 1 L/s; TS 2981)).
0.2.7 - Pis Su Debisi
Pis su debisi, e zamanllk gz nnde bulundurularak ykleme birimlerinin toplanmasndan elde
edilen pis su miktar olup sembol, Qs; birimi, L/s'dir.
0.2.8 - Kark Su Debisi
Kark su debisi (TS 827), kullanma sonucu kirlenen pis su ile yamur suyunun toplamndan
(karmndan) oluan pis su miktar olup sembol, Qm; birimi, L/s'dir.
0.2.9 - Pompa Debisi
Pompa debisi, pis su pompalama tesisatnda bir pompa tarafndan saniyede emilerek baslan pis su
miktar olup sembol, Qp; birimi, L/s'dir.
1) Bu standard metninde atf yaplan Trk Standardlarnn numaralar metnin sonunda verilmitir.
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
0.3 - KAPSAM
Bu standard, bina iinde ve binadan kontrol ukuruna (rgara) kadar olan pis su tesisat hesaplama
kurallarn kapsar.
0.4 - AMA
Bu standardn amac, bina iinde ve binadan kontrol ukuruna kadar olan pis su tesisat borularnn
optimum llerde boyutlandrlmasn salamaktr.
1 - KURALLAR
1.1 - BOYUTLANDIRMA ANA ESASLARI
Pis su borularnn anma ap DN (TS 3990), pis suyun, tekniine uygun tarzda binadan
uzaklatrlabilecek yeterli byklkte, -gereinden ne daha ufak apta ve ne de daha byk apta olmaldr.
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Pis su tesisat,
Ak olaylarnn sebep olduu, tutma suyu kayb, koku tutma yksekliini 25 mm'den daha
fazla azaltmayacak,
Tutma suyunun, ne alt basnla (TS 3990) ve ne de st basnla (TS 3990) etkinliini
yitirmeyecek; baka bir anlatmla, tutma suyu alt basnla emilerek, st basnla da etrafa srayarak
azalmayacak,
Pis su ve kark su tesisat iin, bu standarda gre gerekli olandan daha byk anma
aplarnn seilmesine izin verilmeyecek,
Boru tesisinin kendiliinden temizlenebilir zelliini kazanacak,
Pis suyun boaltlmasnda evreyi rahatsz edecek derecede grlt oluturmayacak (en ok
30 dB(A) biim ve boyutta olacak,
Pis su tesisatnda havalandrmann garanti edilmesini salayacak
tarzda boyutlandrlmal ve projelendirilmelidir.
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
2) Tekli bir shhi tesisat elemannn max. boalma debisi Q'nun, Q1 - bir birim boalma debisine
blnmesi suretiyle hesaplanmadr;
Q
Q
YB = ------------ =----------- = Q bir birimdir.
Q1
1 L/s
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE 2 - Tekli Balant Borularnn Anma aplar le Shhi Tesisat Elemanlarnn Ykleme
Birimleri (Laboratuvar Donanmlarna Ait Ykleme Birimleri in izelge A.7)
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE 3 - Seri Tesisatta Pisuar ve Pisuar Yalaklarnn Ykleme Birimleri ve Bunlara Ait
Toplayc Borularn (Kolektrn) Anma aplar
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
1.4.1.2 - En kk Anma ap
Koku tutucusundaki k dirsei de dahil olmak zere, en ok yn deiiklii gerektiren lavabo, eviye
ve bidelere ait mnferit balant borularnn anma ap, en az DN 40; ten daha fazla yn deiikliini
gerekli olduunda sz konusu tekli balant borularnn anma ap, en az DN 50 olarak seilmelidir.
1.4.1.3 - Boru Uzunluuna Gre Anma ap
Anma ap DN 40 ve DN 50 (duruma gre en kk i ap 36 mm ve 46 mm) olan mnferit kol
borularnda efektif (andrlm gerek) boru uzunluu L, en ok 3 m; anma ap DN 70 olan tekli kol
borularnda da en ok 5 m; ykseklik fark H, en az 1 m olmaldr (ekil-1a ve ekil-1b).
1.4.1.4 - Boru Uzunluu Yannda 1 m den Byk Ykseklik Farklarnda
Daha uzun mnferit kol borularnda veya 1 m-3 m'lik ykseklik farklarnda, ya en yakn bir st anma
ap seilmeli (ekil -1c ve ekil -1d) ya da borunun tam havalandrlmas salanmaldr (ekil-1f).
1.4.1.5 - Anma ap DN 100 Olan Borularda
Anma ap DN 100 olan ve tam olarak havalandrlamayan hela tana ait mnferit kol borularnda
3m'ye kadar bir ykseklik farkna izin verilir. Ancak shhi tesisat eleman, yatay olarak lldnde,
kolondan en ok 1 m uzakla yerletirilmi olmaldr (ekil-2e).
1.4.1.6 - Ykseklik Fark 3m'den Fazla Olmas Durumunda
3m'den daha byk bir ykseklie sahip kol borular, havalandrlmaldr (ekil-1f).
1.4.2 - Toplayc Kol Borular
1.4.2.1 - Toplayc kol borular; baka bir ifadeyle, toplama borusu (kolektr) vazifesi de gren kol
borular, Madde 1.4.2.1-Madde 1.4.2.5 ve gerektiinde Madde 1.10 gz nne alnarak izelge-6'ya
gre boyutlandrlmaldr (ekil-2).
izelge-6'da rakamla ifade edilen deerler, e zamanl boalma (ak) olaylarnn farkl ihtimalleri gz
nne alnarak tespit edilmi deneyle bulunan deerleridir. lgili mnferit kol borularnn
boyutlandrlmasnda Madde 1.4.1 esaslar geerlidir.
1.4.2.2 - En uzaktaki koku tutucusunun st yz boalma az ile tam olarak havalandrlamayan
toplaycl kol borusunun kolona baland nokta arasndaki toplayc kol borusunun efektif
(andrlm gerek) uzunluu, DN 50 iin en ok 6 m; DN 70 ve DN 100 iin max. 10 m ve ykseklik
fark da en az 1 m olmaldr (ekil-2a-2c).
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
H = Havalandrlm bir boruya (Kolon borusu, toplama borusu veya ana boru) balant yaplan nokta
ile koku tutucusundaki su yz arasndaki ykseklik farkdr.
L = Balant noktas ile en uzaktaki koku tutucusu arasndaki efektif (andrlm gerek) boru
uzunluudur.
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
10
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
1.4.2.3 - Efektif boru uzunluu L<6 m olan DN 50'lik ve ayn ekilde andrlm boru uzunluu L<10
m olan DN 70'lik ve ykseklik fark H=1m-3m olan toplayc kol borularnda, ya dey boru apndan
byk en yakn boru ap seilmeli ya da boru tam olarak havalandrlmaldr (ekil-2d ve 2e).
1.4.2.4 - Hela tana balanan ve anma ap DN 100; ykseklik fark en ok 1 m olan borular tam
havalandrlmaldr (ekil-2f ve 2i).
1.4.2.5 - Anma ap DN 50, andrlm boru uzunluu L>6m; anma ap DN 70 ve DN 100 efektif
boru uzunluu L>10m ve ykseklik fark H>3m veya YB>16 olan toplayc kol borularnn tam olarak
havalandrlmalar mecburiyeti vardr (ekil-2g ve 2h).
11
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
12
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
(A =
Qr = . A.
r
L /( s.ha)
10000
Qr .10.000
)
.r
dr.
13
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
14
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
15
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE 11 - Yamur Den Alanlara Bal Olarak Yamur Suyu Borularna Ait Anma aplar
16
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE 12 - Bina Dnda Metalden1) Yarm Yuvarlak ve Sandk Biimli at Oluklarnn Tertibi
ve Daire Biimli Yamur Kolonlarnn Boyutlandrlmas
ZELGE 13 - Bina Dnda Sert PVC'den Yarm Yuvarlak ve Sandk Biimli at Oluklarnn
Dzenlenmesi ve Yuvarlak En Kesitli Yamur Kolonlarnn Boyutlandrlmas
17
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
18
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
izelge-15'de merdiven basama biimindeki krk izgi stndeki deerler, binalarn iine
yerletirilen karm suyu (pis su+yamur suyu) borular iin geerli deildir (ekil-1 ve TS 827/1989.
Madde 1.4.1.1.3-Madde 1.4.1.12).
1.8.3 - Yer Altna Yerletirilen Pis Su Borular
Yer altna yerletirilen btn borularn anma aplar, en az DN 100 olmaldr.
1.8.4 - Bina Dndaki Pis Su Borular
Bina dnda aktan akan ve bir kontrol bacasna balanan karm suyuna ait ana borularn anma
ap, izelge-16'dan veya ekil-4'den (h/d=1 tam dolu olmak zere) elde edilmelidir; ancak seilen
anma ap en az DN 150 olmaldr.
1.8.5 - Yatk Pis Su Borularnn Anma aplar
Yatk olarak yerletirilen yamur suyu borularn i aplar, Madde 1.7.2'ye uygun olarak, izelge-15'in
6.ve 7.stunlara gre de belirlenebilir.
ZELGE 15 - Karm Suyu Borular
19
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
20
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
21
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
22
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
EKL 7-Dolaysz
EKL 8 -Dnl Havalandrma EKL 9 -Dolayl (Endirekt)
(Direkt)Yardmc
(Madde 1.10.3)
Yardmc HavalanHavalandrma
(Madde 1.10.5 ve
(Madde 1.10.4)
(Madde 1.10.6)
23
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
EK - A
HESAPLAMA RNEKLER
A.1 - AYRIK METOTTA HESAPLAMA
Aadaki kabullerle (verilerle), ayrk metotta (ekil-A.1 ve ekil-A.2) gre arsa pis sularnn (TS 827
ekil-2 ve ekil-5) aktlmasnda kullanlan pis su borularnn anma aplarnn hesaplanmas:
- Yamur borularnn hesab iin yamur ya debisi r=300 L/(s.ha); tekiler iin en ok debi r=200
L/(s.ha)
- Eimler 1:50
- Boalma katsays (izelge-14'den)
-Betonla kapl alanlarda
= 0,90
-220eimli konut damnda
=1
= 0,8
-5 0 eimli konut damnda
-Binek araba ykama yerinde
=1
-Rampalarda
=1
Yamur suyu den alanda
A(m2)
- Bodrum pis suyu boaltma pompas debisi Qp = 2,0 L/s
- Dkl pis su pompalama tesisat debisi Qp = 6,0 L/s
NOT - Hesaplamada, izelge-A.1; izelge-A.2, izelge-A.3 ve izelge-A.4'den yararlanlacaktr.
ZELGE A.1 - izelge-7'ye Gre Ana Havalandrmal Pis Su Kolonlar
24
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
EKL A.1 - Ayrk Metotta Hesaplanmaya Esas Pis Su Tesisat Kat Plan
25
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
EKL A.2 - Ayrk Metotta Pis Su Tesisatnn Hesaplanmasna Esas Bina Dey Kesiti ve Kolon
emas
26
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE A.4 - izelge-11 ve izelge-15'e veya Madde 1.6'ya Gre Yatk Konumlu Yamur Suyu
Borular
27
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
28
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
29
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
30
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
31
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
zm:
izelge A.7-Mevcut Laboratuvar Cihaz ve Donanmlarnn Ykleme Birimleri
32
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE A.8 - rnek Olarak Alnan Cihaz ve Donanmlarn Ykleme Birimlerinin Bulunmas
33
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE A.9 - K=0,7 in Ana Havalandrmal Bir Sistemde Pis Su Kolonu Anma aplarnn
Bulunmas
Q2s
YB = --------K2
34
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
ZELGE A.10 - K=1,0 in Ana Havalandrmal Bir Sistemde Pis Su Kolonu Anma aplarnn
Bulunmas
Q2s
YB = --------K2
35
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
veya
toplayc
(toplama)
borusu,
tam
36
olarak
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
DU
AT
PS
SU
ANA
A.4.1 - Snai tesislerindeki ykanma ve du hacimlerine ait pis su ana borularnn boyutlandrlmasnda
besleme suyu (kullanlan temiz su) miktarlar esas alnmaldr. Sz konusu besleme suyu miktarlar
tam olarak belirlenemediinde Qe-boaltma suyu iin aadaki deerler hesaplamaya esas
alnmaldr:
-1 ykanma yeri veya 1 lavabo iin = 0,05 L/s;
-1 du teknesi veya banyo teknesi iin= 0,10 L/s.
Hela ta, pisuar, ayak ykama teknesi, ykama eviyesi vb. gibi ok saydaki shhi tesisat cihazlarna ait
Qs-pis su debisi, ilgili elemanlarn ykleme birimleri (YB), esas alnarak belirlenmelidir (Qs=0,5 SYB,
burada Qs-toplam=Qs+Qe).
U yk sz konusu olmadnda; sz gelimi, temizlik gayesiyle yer szgeleri, kova doldurma, ykama
eviyesi vb. boalma azlar, hesaba katlmamaldr.
ZELGE A.11 - Hesaplama rnei
-Ayrk metotta, eime 1:50 -1:100 olmak zere bina iindeki gerekli anma ap, izelge-10'dan DN
200 bulunur.
-Karm metodunda da gerekli anma aplar, izelge-15'den,
1:50 ve 1:66,7 eimi iin DN 150,
1:100 eimi iin DN 200
bulunur.
A.4.2 - Bunun iin ncelikle ykanma yerleri ve du teknelerinin toplam ykleme birimleri (YB) tespit
edilmelidir. Bunun bu toplam ykleme birimi, 200'den kk olduunda K=1,0;200'den byk
olduunda K=1,2 L/s olarak hesap yaplmaldr (Qs=K. YB).
37
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
38
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
39
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -1
YKLEME BRMLER YARDIMIYLA PS SU DEBSNN BELRLENMES
DETERMINATION OF RATE OF SANITARY SEWAGE DISCHARGE BY CONNECTION VALUE
ller mm'dir.
40
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -2
YAMUR SUYU BORULARI
STREAM WATER PEPELINES
ller mm'dir.
41
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -3
KARIIM SUYU BORULARI
COMBINED SYSTEM WATER PIPELINES
ller mm'dir.
42
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy - 4
TAM DOLU PS SU BORULARI
COMPLETELY FILLED SEWAGE PIPELINES
ller mm'dir.
43
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -5
OVAL EN KESTL KANALLARDA PS SU AKII
SEWAGE FLOW THROUGH PIPES WITH ELIPTICAL CROSS SECTION
ller mm'dir.
44
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -6
DARE EN KESTL KANALLARDA PS SU AKII
SEWAGE FLOW THROUGH PIPES WITH CIRCULAR CROSS SECTION
ller mm'dir.
45
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -7
DARE KESTL KANALLARDA ORTA VE BYK DEBL PS SU AKII
MEDIUM AND LARGE FLUXED SEWAGE FLOW THROUGH PIPES WITH CIRCULAR CROSS
SECTION
ller mm'dir.
46
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
Fy -8
DARE KESTL KANALLARDA KK VE ORTA DEBL PS SU AKII
SMALL AND MEDIUM FLUXED SEWAGE FLOW THROUGH PIPES WITH CIRCULAR CROSS
SECTION
ller mm'dir.
47
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
48
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
49
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
50
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
51
ICS 91.140.80
52
TRK STANDARDI
ICS 91.140.80
TRK STANDARDI
53
ICS 91.140.80
54
TRK STANDARDI