MATLAB uputstvo za upotrebu

Sadraj
Uvod

Osnovni principi rada u MATLAB-u

Uvodne napomene
Formati za prikazivanje numerikih podataka
Matematike funkcije MATLAB-a
Koritenje HELP-a
Komanda HELP
Lookfor komanda

3
3
5
6
9
9
11

Operacije sa poljima
11
12
12
13

Prosta polja
Pristup elementima polja
Definisanje polja
Operacije sa poljima

14
Rad sa matricama
Specijalne matrice

17
23

Grafiki prikaz podataka

26

Naredbe za rad sa tekstom

30
m-fajlovi

32

Pisanje funkcija u MATLAB-u

33
Relacioni i logiki operatori
35
35
37

Relacioni operatori
Logiki operatori
Kontrolne petlje

38
38
40
40

For petlje
While petlje
If-else-end strukture

41
Prilog naredbe MATLAB-a
43
1

MATLAB uputstvo za upotrebu

Uvod:
Prva, izvorna verzija MATLAB-a, napisana je kasnih sedamdesetih, na
univerzitetu New Mexico i Stanford Univerzitetu, sa osnovnom namjenom da slui
kao pomono s re ds tvo na kurs e vima iz line ra rne a lge bre , i nume rik e a na lize .
Za mi lje no je da ova j pa k et bude na dgra dnja FORTRAN-a ko ja bi ko ris tila gotove
potprogra me FORTRAN-a . Da na nje mogunos ti MATLAB-a da le k o pre va zila ze
ta da nji origina lni "Ma trix La bora tory". Ogroma n broj na unih i te hnikih dis ciplina
ne izos ta vno za htije va ju kori te nje MATLAB-a . MATLAB pore d s vojih prve ns tve no
ra zvojnih i progra ma bilnih mogunos ti pos je duje jo je dnu za is ta monu a la tku koja
je je dna od os novnih odlika ovog pa keta . To s u toolboxovi. Naime, vrlo jednostavno
se u MATLAB-u mogu kreirati sopstvene funkcije koje daju rjeenja na postavljene
zahtjeve. Skup ovako kreiranih funkcija (m-fajlova) objedinjenih u jednu cjelinu
predstavlja osnovnu strukturu toolboxa. Toolboxovi dakako predstavljaju mnogo vie
od kolekcije upotrebljivih fajlova, jer je u njima objedinjen trud velikih svjetskih
istraitelja u raznim podrujima nauke.

MATLAB uputstvo za upotrebu

OSNOVNI PRINCIPI RADA U MATLAB-u

Uvodne napomene:
Nakon to ste startovali MATLAB na vaem monitoru se pojavljuje okvir
prikazan na sljedeoj s lici:

Ova j okvir pre ds ta vlja os novni pros tor za ra d s a MATLAB-om. P rompt ozna a va
da je MATLAB s pre ma n da odgovori na va e pita nje .

Osnovne matematike operacije:

OP ERACIJ A
s a bira nje
oduzima nje
mnoe nje
dije lje nje
s te pe nova nj
e

S IMBOL
+
*
/ ili \
^

P RIMJ ER
5+3
23-11
3.14*0.85
56/8 = 8\56
5^2

Evo je dnog je dnos ta vnog primje ra :

Ne ka je potre bno izra una ti: 2+4+6. Da bi dobili re zulta t dovoljno je otkuca ti i
pritis nuti Ente r :
2+4+6
ans =
12
na kon e ga MATLAB da je re zulta t (a ns je s k ra e nica od e ngl. rije i a ns we r). Ako je
potre bno izra una ti s le de i izra z: (4*25)+(6*22)+(2*99) kuca mo niz na re dbi:
4*25+6*22+2*99
3

MATLAB uputstvo za upotrebu

ans = 430
Zgodno je ova dva primje ra rje iti uvo|e nje m pomonih va rija bli A, B i C. Ta da
bi s e rje e nje ova dva primje ra dobilo kuca nje m s lje de e g niza na re dbi u MATLAB-u:
A=2
A=
2
B=4;
C=6
C=
6
D=A+B+C
D=
12
E=B*25+C*22+A*99
E=
430
Ovdje s u kre ira ne kons ta nte A, B, C s a vrije dnos tima 2, 4, 6. Tre ba primje titi
da s imbol ";" u liniji prihva ta re zulta t be z nje govog is pis a na e kra nu.
Os vrnimo s e s a da ne ne ke os novne os obine MATLAB-a . P riliko m ra da u
koma ndnom pros toru, MATLAB pa mti s ve na re dbe koje s u une e ne kao i vrije dnos ti
s vih va rija bli ko je s e u progra mu ko ris te . Ove na re dbe ili vrije dnos ti va rija bli mogu s e
vrlo je dnos ta vno provje riti. Na primje r, da bi provje rili vrije dnos t va rija ble C potre bno
je da to za tra ite od MATLAB-a kuca jui ime va rija ble na kon prompta .
C
C=
6
Uko liko pos toji potre ba da s e provje re ime na ne ke od va rija bli ili u kra jnje m
s lua ju s ve va rija ble potre bno je od MATLAB-a za tra iti lis tu va rija bli ko ris te i
na re dbu who.
who
Your variables are:
A
B
C
Odavde je vidljivo da programski paket MATLAB ne daje vrijednosti ovih
varijabli ve s a mo njihova ime na . Da bi dobili vrije dnos t ne ke od va rija bli potre bno je
na kon prompta otkuca ti nje no ime . Kod ne kih ve rzija MATLAB-a pos lje dnja linija who
na re dbe da je poda ta k o s lobodnom pros toru koji za vis i od ra s poloive me morije
ra una ra ko ji ko ris tite .
4

MATLAB uputstvo za upotrebu

Formati za prikazivanje numerikih podataka

Pri radu sa numerikim podacima u MATLAB-u vae sljedea pravila. Ako je
rezultat integer MATLAB ga prikazuje kao integer. Isto tako, ako je podatak realan
broj MATLAB ga prikazuje kao realan broj sa etiri decimalna mjesta. U sljedeoj
tabeli su dati formati koji se mogu koristiti u MATLAB-u.
format long
format short
e
format long e

35.833333333333334
3.5833e+01

16 cifara
5 cifara plus eksponent
16 cifara plus eksponent

format hex
format bank
format +

3.583333333333334e+
01
4041eaaaaaaaaaab
35.83
+

format rat
format short

215/6
35.8333

hexadecimalni
dva decimalna mjesta
pozitivan, negativan ili
nula
rac.aproksimacija
uobiajen format

Treba primjetiti da MATLAB ne mjenja unutranju konvenciju o zapisu broja

kada se koriste razliiti formati, ve samo prikazuje broj u formatu koji je izabran. Kao
i u bilo kojem drugom programskom jeziku i u MATLAB-u postoje izvjesna pravila pri
kreiranju imena varijabli. Kao prvo, ime varijable mora biti jedinstvena rije bez
praznih mijesta. U MATLAB-u nije svejedno da li se u imenu varijable pojavljuju mala
ili velika slova. Tako na primjer, fruit, Fruit, FrUit i FRUIT su razliite varijable.
Nadalje, doputena duina varijabli je najvie 19 karaktera. Svi karakteri nakon 19-og
bie ignorisani. Obavezno je da varijabla poinje slovom, tj. da prvi karakter bude
slovo iza kojeg mogu da slijede slova, brojevi ili simbol "_". U MATLAB-u postoji
nekoliko specijalnih varijabli:
ans
pi
eps
inf
Na N
i
re a lmin
re a lma x

varijabla u koju se smjeta rezultat nakon izvrene operacije

broj pi
najmanji broj koji dodan jedinici daje broj sa pokretnim zarezom koji je
vei od jedan
beskonana vrijednost (1 0 )
0/0 ne de finis a na vrije dnos t (Not-a -Numbe r)
ima gina rna je dinica
na jma nji pozitiva n re a la n broj
na jve i pozitiva n re a la n broj

Na ko n de finis a nja va rija ble u MATLAB-u moe s e ja viti potre ba da s e

pos ma tra na va rija bla re de fini e , odnos no da joj s e dodije li ne ka druga vrije dnos t.
Ra zmotrimo ovdje s lje de i je dnos ta va n primje r:
A=2;
B=4;
C=6;
D=A+B+C
5

MATLAB uputstvo za upotrebu

D=
12

Ako s a da re de fini e mo npr. va rija blu A i za da mo joj vrije dnos t 6:

A=6;
D
D=
12
vidimo da s e re zulta t nije promje nio tj. da MATLAB nije prihva tio une e nu promje nu.
Da bi une e nu promje nu MATLAB prihva tio potre bno je koris titi ne ku od
odgova ra juih na re dbi MATLAB-a i za htje va ti ponovo izra una va nje za da nog
a lgoritma . Ka s nije , ka da budu obja nje ni m-fa jlovi, bie obja nje n je dnos ta va n na in
da s e ponovo izvr i re de finis a nje grupe MATLAB-ovih va rija bli. S ve ovo odnos i s e i
na ra nije na ve de ne s pe cija lne va rija ble . Na k on s ta rtova nja MATLAB-a ovim
va rija bla ma s u dodje lje ne vrije dnos ti na ve de ne u pre thodnoj ta be li. Uko liko
re de fini e te ove va rija ble , novoune e ne vrije dnos ti os ta ju s ve dok s e ove va rija ble ne
izbri u ili MATLAB ponovo ne s ta rtuje . Zbog s ve ga ovoga s e ne pre poruuje
re de finis a nje s pe cija lnih va rija bli ukoliko to nije ne ophodno.
Va rija ble u MATLAB-ovom okrue nju s e mogu ne povra tno izbris a ti
kori te nje m na re dbe clear. Tako, na primjer naredba: clear A brie varijablu A.
Naredba: clear B C brie u isto vrijeme varijable B i C, dok naredba: clear brie sve
varijable iz okruenja. Ovdje treba biti posebno paljiv, jer MATLAB ne zahtjeva da
potvrdite ovu naredbu, nego je odmah izvrava, tj. brie sve varijable bez mogunos ti
da s e obris a ne na re dbe na bilo koji na in ponovo "oive ".
Ako je u nizu MATLAB-ovih na re dbi potre bno uba citi kome nta r u s vrhu la k e g
pra e nja tok a progra ma onda s e iza na re dbe MATLAB-a ili odma h iza prompta
na vodi s imbol pos totka (%) iza koga s e pi e kome nta r.
n=10
n=
10

% n odre |uje duinu niza

MATLAB dopu ta da u je dnoj liniji bude na pis a no vi e koma ndi uz us lov da

budu odvoje ne s imbolom "," ili ";".
A=2 ,B=4 ;C=6
A=
2
C=
6
U ovom s lua ju s u va rija ble A i C prika za ne u obliku re zulta ta , je r iza njh nije
na ve de n s imbol ";".
MATLAB moe te u s va kom tre nutku pre kinuti pritis kom Ctrl+C na ta s ta turi.
Ako s te za vr ili s a ra dom otkuca te quit i izla zite iz MATLAB-a .

MATLAB uputstvo za upotrebu

Matematike funkcije MATLAB-a

MATLAB nudi mnotvo matematikih funkcija koje se koriste pri rjeavanju
problema iz raznih oblasti nauke. Lista matematikih funkcija koje podrava MATLAB
data je u sljedeoj tabeli. Velika olakica pri radu sa ovim programskim paketom je
slinost sa standardnom matematikom notacijom.
Lista matematikih funkcija:
abs (x)
vrijednost
acos (x)
acosh (x)
hiperboliki
angle (x)
asin (x)
asinh (x)
atan (x)
atan2 (x,y)
atanh (x)
hiperboliki
ceil (x)
conj (x)
cos (x)
cos h (x)
e xp (x)

- apsolutna

fix (x)
floor (x)

ima g (x)
log (x)
log10 (x)
10
re a l (x)
re m (x,y)
round (x)
s ign (x)
s in (x)
s inh (x)
s qrt (x)
ta n (x)
ta nh (x)
hipe rboliki

- arkus kosinus
- arkus kosinus
- ugao
- arkus sinus
- arkus sinus hiperboliki
- arkus tangens
- arkus tangens
- arkus tangens
- zaokruivanje prema
- konjugova ni broj
- kos inus
- kos inus hipe rboliki
- ex

- za okruiva nje ka nuli

- za okruiva nje pre ma
- ima gina rni dio
- prirodni loga rita m
- loga rita m s a os novom
- re a lni dio
- os ta ta k pri dje lje nju
- na jve e cije lo
- s ignum funkc ija
- s inus
- s inus hipe rboliki
- kva dra tni korje n
- ta nge ns
- ta nge ns

J o je dna ve lika pre dnos t MATLAB-a je s te mogunos t ra da s a kompleksnim

brojevima. Da bismo to ilustrovali razmotriemo ovdje kvadratnu jednainu poznatog
oblika:
ax 2 + bx + c = 0

Rje e nja ove je dna ine s u ta ko|e r pozna ta :

x1,2 =

b b 2 4ac
2a

Za a =1, b=5 i c=6, rje e nje pos ta vlje ne je dna ine dobija s e na s lje de i na in:
a=1; b=5; c=6;
x1=(-b+sqrt(b^2-4*a*c))/(2*a)
x1 =
-2
x2=(-b-sqrt(b^2-4*a*c))/(2*a)
x2 =
-3
a*x1^2+b*x1+c
%provjera rezultata
7

MATLAB uputstvo za upotrebu

ans =
0
a*x2^2+b*x2+c
ans =
0

%provjera rezultata

P os lje dnje dvije linije u ovom a lgoritmu oigle dno s lue za provje ru re zulta ta .
Kod kva dra tne je dna ine s a ova ko iza bra nim koe ficije ntima dis krimina nta je bila ve a
od nule , te s u rje e nja bila re a lna i ra zliita . Iza be rimo s a da za k oe ficije nte je dna ine
s lje de e vrije dnos ti: a =1, b=4 i c=13. Ta da e rje e nje je dna ine biti:

a=1; b=4; c=13;

x1=(-b+sqrt(b^2-4*a*c))/(2*a)
x1 =
-2.0000+3.0000i
x2=(-b-sqrt(b^2-4*a*c))/(2*a)
x2 =
-2.0000-3.0000i
Ovdje s u x1 i x2 da ti u komple ksnom obliku, odnos no u obliku z=a +bi, gdje s u
a i b re a lni i ima gina rni dije lovi komple ksnog broja z, re s pe ktivno.
Evo ne koliko je dnos ta vnih primje ra komple ksnih broje va i ope ra cija na d njima :
c1=1-2i
c1 =
1.0000 - 2.0000i
c1=1-2j
c1 =
1.0000 - 2.0000i
c2= 3*( 2-sqrt ( -1 ) *3 )
c2 =
6.0000 - 9.0000i
c3=sqrt ( -2 )
c3 =
0 + 1.4142i
c4=6+sin( .5 )*i
c4 =
6.0000 + 0.4794i
c5=6+sin( .5 )*j
c5 =
6.0000 + 0.4794i
Iz ovih primje ra s e vidi da MATLAB ne pra vi ra zliku u ozna a va nju ima gina rne
je dinice , tj. s ve je dno mu je da li s mo je ozna ili s a "i" ili s a "j". U ne kim progra ms kim
je zicima ope ra cije na d komple ksnim broje vima za da ju dos ta muke progra me rima i
ra d s a komple ksnim broje vima je prilino mukotrpa n. S a MATLAB-om to nije s lua j,
je r s e s va ki komple ksa n broj unos i na s lia n na in ka o i re a la n. U s lje de e m primje ru
8

MATLAB uputstvo za upotrebu

je ilustrovan rad sa kompleksnim brojevima pri izvr a va nju ne kih je dnos ta vnih
ma te ma tikih ope ra cija :
check_it_out=i^2
% va rija bla che ck_it_out
check_it_out =
-1.0000 + 0.0000i
check_it_out=real (check_it_out )
check_it_out =
-1
U ovom je primje ru pokaza no kori te nje na re dbe real koja kao rezultat vraa
re a lni dio komple ksnog broja . Ka o pos lje dnji primje r, ra zmotrimo ovdje Ojle rov
obra za c.
a + ib = Me j
gdje s u M-moduo, a -a rgume nt da ti s a :
M = a2 + b2
b
= arctg( )
a
a = M cos
b = M sin

P re la z s a pra vouga onih na pola rne koordina te i obrnuto vr i s e pomou

na re dbi abs, angle, real i imag :
c1=1-2i;
mag_c1=abs(c1)
%moduo kompleksnog broja
mag_c1 =
2.2361
angle_c1=angle(c1) %argument kompleksnog broja
angle_c1 =
-1.1071
deg_c1=angle_c1*180/pi
deg_c1 =
-63.4349
real_c1=real(c1)
real_c1 =
1
imag_c1=imag(c1)
imag_c1 =
-2

Koritenje HELP-a
Programiranje u MATLAB-u kao i u drugim programskim jezicima zahtijeva
poznavanje itavog niza naredbi ovog programskog paketa. Da biste doli do
odre|ene naredbe, MATLAB vam moe pomoi na tri naina:
ko ris te i na re dbu he lp,
9

MATLAB uputstvo za upotrebu

koristei na re dbu lookfor,

ko ris te i he lp inte ra ktivno iz ba r me nija .

Komanda help
Koritenje ove komande je najjednostavniji nain da dobijete informaciju o
naredbi koja vam je potrebna. Npr.:
help sqrt
SQRT Square root.
SQRT(X) is the square root of the elements of X. Complex
results are produced if X is not positive.
See also SQRTM.

Ali, na upit
help cows
cows not found.
MATLAB jednostavno odgovara da o "cows" ne zna nita. Naredba help odlino
funkcionie ukoliko ste MATLAB-u eksplicitno zadali temu ili naredbu koja vas
interesuje. HELP tako|er nudi i neke smjernice koje mogu korisno da poslue u
potrazi za potrebnom naredbom. Za ovo je dovoljno otkucati:
help
HELP topics:
toolbox\local
matlab\datafun
matlab\elfun
matlab\elmat
matlab\funfun
matlab\general
matlab\color
matlab\graphics
matlab\iofun
matlab\lang
matlab\matfun
matlab\ops
matlab\plotxy
matlab\plotxyz
matlab\polyfun
matlab\sounds
matlab\sparfun
matlab\specfun
matlab\specmat
matlab\strfun
matlab\dde
matlab\demos
toolbox\codegen
toolbox\control

Local function library.

Data analysis and Fourier transform functions.
Elementary math functions.
Elementary matrices and matrix manipulation.
Function functions - nonlinear numerical methods.
General purpose commands.
Color control and lighting model functions.
General purpose graphics functions.
Low-level file I/O functions.
Language constructs and debugging.
Matrix functions - numerical linear algebra.
Operators and special characters.
Two dimensional graphics.
Three dimensional graphics.
Polynomial and interpolation functions.
Sound processing functions.
Sparse matrix functions.
Specialized math functions.
Specialized matrices.
Character string functions.
DDE Toolbox.
The MATLAB Expo and other demonstrations.
Real-Time Workshop
Control System Toolbox.
10

MATLAB uputstvo za upotrebu

toolbox\dspblks
toolbox\uitools
fuzzy\fuzzy
fuzzy\fuzdemos
toolbox\images
nnet\nnet
nnet\nndemos
toolbox\signal
simulink\simulink
simulink\simdemos
simulink\blocks
simulink:2sl
wavelet\wavelet
wavelet\wavedemo

DSP Blockset.
User Interface Utilities.
Fuzzy Logic Toolbox.
Fuzzy Logic Toolbox Demos.
Image Processing Toolbox.
Neural Network Toolbox.
Neural Network Demonstrations and Applications.
Signal Processing Toolbox.
SIMULINK model analysis and construction functions.
SIMULINK demonstrations and samples.
SIMULINK block library.
SystemBuild 3.0 model import into SIMULINK.
Wavelet Toolbox.
Wavelet Toolbox Demos.

For more help on directory/topic, type "help topic".

Lis ta na va e m ra una ru moe s e une ko liko ra zliko va ti od ove . U s va kom

s lua ju, gornja lis ta va m da je mogunos t da vrlo brzo do|e te do koma nde koja va s
inte re s uje . Kori te nje m dire ktno he lp koma nde pos toji mogunos t dobija nja povra tne
informa cije s a mo a ko s te potpuno s igurni koja na re dba va m je potre bna . Ukoliko to
nis te pre os ta la dva na ina mogu biti od ve like pomoi.

Lookfor komanda
Ova komanda pretrauje sve linije help-a i vraa s a mo one koje s a dre kljunu
rije k oju na ve de te . Npr.
lookfor complex
CPLXPAIR Sort numbers into complex conjugate pairs.
CONJ Complex conjugate.
IMAG Complex imaginary part.
REAL Complex real part.
CDF2RDF Complex diagonal form to real block diagonal form.
RSF2CSF Real block diagonal form to complex diagonal form.
CPLXDEMO Maps of functions of a complex variable.
CPLXGRID Polar coordinate complex grid.
CPLXMAP Plot a function of a complex variable.
GRAFCPLX Demonstrates complex function plots in MATLAB.
DSORT
Sort complex discrete eigenvalues in descending order.
ESORT
Sort complex continuous eigenvalues in descending order
LOGM2
LOGM2(X) is the matrix natural logarithm of X . Complex
CPLXICON Complex Icon function for SIMULINK Complex blocks.
SCPLXWKS DSP Blockset S-Function to store complex SIMULINK data in
workspace.
CCEPS
Complex cepstrum.
Na re dba complex nije MATLAB-ova na re dba , a li je na |e na u de s k ripciji
ne koliko MATLAB-ovih na re dbi. Ili na primje r:
help conj
CONJ Complex conjugate.
CONJ(X) is the complex conjugate of X.
11

MATLAB uputstvo za upotrebu

Na P C-u, he lp je dos tupa n u liniji me nija s a opcija ma Table of Contents ili

Index. Na ovaj nain otva ra te MATLAB Help gdje dvos trukim klikom mi a bira te
opciju ili na re dbu koja va s inte re s uje .

Operacije sa poljima
Sva dosadanja razmatranja ukljuivala su rad sa brojevima, odnosno
skalarima i operacije nad njima. Operacije nad skalarima su osnovne matematike
operacije. Sa druge strane, ako je potrebno jednu te istu operaciju izvriti nad vie od
jednog skalara ponovljene operacije bile bi povezane sa izvjesnim tekoama.
Upravo iz tih razloga se dolo do pojma polja (matrica). MATLAB sve varijable
posmatra kao matrice i sve operacije izvrava kao matrine operacije. Skalari su
samo specijalan sluaj matrica dimenzija 1x1.

Prosta polja
Razmatrajmo ovdje primjer sraunavanja vrijednosti funkcije sinusa na
polovini perioda. Jasno je da je nemogue izraunati vrijednosti ove funkcije u svim
takama datog intervala (kojih ima beskonano mnogo), ve se ograniavamo na
konaan broj taaka iz datog intervala. Uzmimo na primjer da je korak diskretizacije
0.1 . Mi bis mo do re zulta ta mogli doi kuca nje m pos e bno s va ke vrije dnos ti
a rgume nta i tra iti re zulta t. Ovo s e me |utim mnogo bre rje a va k ori te nje m polja .
De finis a nje polja je je dnos ta vno:
x= [ 0 .1*pi .2*pi .3*pi .4*pi .5*pi .6*pi .7*pi .8*pi .9*pi pi ]
x=
Columns 1 through 7
0 0.3142 0.6283 0.9425 1.2566 1.5708 1.8850
Columns 8 through 11
2.1991 2.5133 2.8274 3.1416
y=sin (x)
y=
Columns 1 through 7
0 0.3090 0.5878 0.8090 0.9511 1.0000 0.9511
Columns 8 through 11
0.8090 0.5878 0.3090 0.0000
Dovoljno je otvoriti s re dnju za gra du, unije ti vrije dnos ti e lje nih ta a ka ,
odvoje nih me |us obno ra zma cima ili za re zima , te za tvoriti s re dnju za gra du. MATLAB
s a da "ra zumije " da e lite da va m izra una s inus s va k og e le me nta iz x i da re zulta t
tre ba da bude s mje te n u polje y. Ovo je funda me nta lna ra zlika izme |u MATLAB-a i
os ta lih progra ms kih je zika. Ako s e kao e le me nt polja unos i komple ksa n broj onda s e
on mora unije ti ka o je dins tve n, be z ra zma ka ili obje dinje n u ma loj za gra di. Npr. polje [
1 -2i 3 4 5+6i ] s a dri pe t e le me na ta dok polja [ ( 1 -2i ) 3 4 5+6i ] ili [ 1-2i 3 4
5+6i ] s a dre po e tiri e le me nta .

Pristup elementima polja

U gornje m primje ru je polje x s a dra va lo ukupno 11 e le me na ta . To je u s tva ri
ma trica vrs ta , tj. ma trica s a je dnom vrs tom i 11 kolona ili je dnos ta vno, pros to polje
duine
11.
12

MATLAB uputstvo za upotrebu

Pris tup s va kom e le me ntu polja je je dnos ta va n. Dovoljno je otkuca ti ime polja i inde ks
e le me nta .
x(3)
ans =
0.6283
y(5)
ans =
0.9511

% treci element polja x

% peti element polja y

P ris tup nizu e le me na ta polja moe s e ura diti na s le de i na in:

x ( 1:5 )
ans =
0 0.3142 0.6283
y ( 3: -1 : 1)
ans =
0.5878 0.3090
0

0.9425

1.2566

U pre thodna dva primje ra , drugi broj u ma loj za gra di oigle dno ozna a va
kora k, s tim to ne ga tivan pre dzna k zna i da s e e le me nti uzima ju una za d.
x(2 : 2 : 7)
ans =
0.3142 0.9425

1.5708

Na ova j na in s mo dobili drugi, e tvrti i e s ti e le me nt polja .

y ( [ 8 2 9 1] )
ans =
0.8090 0.3090

0.5878

U ovom primje ru s mo ko ris tili polje [ 8 2 9 1 ] da bis mo dobili e le me nte polja

y u re dos lje du koji mi e limo. P re poruka je da ovdje ura dite s a mi ne koliko primje ra , te
da poku a te pozva ti pe tna e s ti e le me nt (koji ne pos toji), pa da vidite ta e MATLAB
ura diti.

Definisanje polja
U jednom od ranijih primjera polje smo definisali prosto unoenjem pojedinih
vrijednosti elemenata polja. Taj primjer je sadravao svega 11 vrijednosti. Me|utim,
ta da je bilo potrebno unijeti 111 vrijednosti? Evo dva naina ka ko ovo je dnos ta vno
ura diti;
x = ( 0 : 0.1 : 1 )*pi
x=
Columns 1 through 7
0 0.3142 0.6283 0.9425 1.2566
Columns 8 through 11
2.1991 2.5133 2.8274 3.1416
ili
13

1.5708

1.8850

MATLAB uputstvo za upotrebu

x = linspace ( 0, pi, 11 )
x=
Columns 1 through 7
0 0.3142 0.6283 0.9425 1.2566
Columns 8 through 11
2.1991 2.5133 2.8274 3.1416

1.5708

1.8850

U prvom primje ru de finis a no je polje koje poinje od nule uve a va s e za 0.1 i

za us ta vlja s e kada poprimi vrije dnos t 1. S va ki e le me nt polja je pomnoe n s a pi da bi
se dobola eljena vrijednost argumenta. U drugom slua ju, kori te na je MATLAB-ova
na re dba linspace s a s lje de om s inta ksom:

linspace ( poetna_vrijednost, korak, krajnja_vrijednost )

U oba pre thodna primje ra , de finis a na s u polja kod kojih s u e le me nti line a rno
uve a va ni za pi. Ak o je potre bno da s k ala e le me na ta bude loga rita ms k a onda s e
ko ris ti MATLAB-ova na re dba logspace:
logspace ( 0, 2, 11 )
ans =
Columns 1 through 7
1.0000 1.5849 2.5119 3.9811 6.3096 10.0000 15.8489
Columns 8 through 11
25.1189 39.8107 63.0957 100.0000
U ovom primje ru je de finis a no polje iji je poe tni e le me nt 100 , a kra jnji 10 2 .
S inta k sa ove na re dbe je :

logspace ( poetni_eksponent, posljednji_eksponent, broj_elemenata)

U s lua ju da je re dos lje d e le me na ta polja proizvolja n, de fini u s e dva ili ko liko
je potre bno polja koja s e potom s pa ja ju u je dins tve no polje . Ovo s e moe ura diti na
s lje de i na in:
a=1 : 5, b=1 : 2 : 9
a=
1 2 3 4 5
b=
1 3 5 7 9
Na ova j na in s u de finis a na dva polja a i b. Tre ba primje titi da s u dvije linije
s a e te u je dnu ta ko to s u na re dbe me |us obno odvoje ne za re zom. S pa ja nje ova dva
polja u je dno vr i s e na s lje de i na in:
c=[ba]
c=
1 3 5

d=[ a( 1:2:5 ) 1 0 1]
d=
1 3 5 1 0

Na re dbom:

14

MATLAB uputstvo za upotrebu

de finis a no je polje d koje s a dri prvi, tre i i pe ti e le me nt polja a i e le me nte 1,0 i 1.

Ma te ma tike ope ra cije s a bira nja , oduzima nja , mnoe nja i dije lje nja polja s a s ka la rom
primje njuju s e pos e bno na s va ki e le me nt polja . Ta ko na primje r:
a-2
ans =
-1 0

Ovom na re dbom je s va ki la n polja uma nje n za dva .

2*a-1
ans =
1 3 5 7 9
ovom na re dbom je s vaki e le me nt pomnoe n s a dva i od s va kog e le me nta oduze ta
je dinica .

Operacije sa poljima
Matematik e ope ra cije s a poljima s u ne to komplikova nije od pre thodno
obja nje nih ope ra cija izme |u s kala ra i polja , pogotovo a ko s u polja ra zliite duine .
Ako s u polja is te duine , ope ra cije s a bira nja , oduzima nja , mnoe nja i dije lje nja
oba vlja ju s e izme |u e le me na ta na is tim pozicija ma u polju. Ta ko, na primje r:
a, b
a=
1 2 3 4 5
b=
1 3 5 7 9
da je pre gle d polja a i b, a potom
a+b
ans =
2 5 8 11 14
s a bira odgova ra jue e le me nte i s mje ta u ans.
ans-b
ans =
1 2 3 4 5
u ovom primje ru je oigle dno ans=a.
2*a-b
ans =
1 1 1 1 1
U ovom s lua ju je s va k i e le me nt pomnoe n s a dva i od s va k og e le me nta je
oduze ta vrije dnos t odgova ra jue g e le me nta polja b. Mnoe nje odgova ra juih
e le me na ta ova dva polja vr i s e ko ri te nje m s lje de e na re dbe :
a .* b
ans =
1 6

15

28

45
15

MATLAB uputstvo za upotrebu

Ele me nti polja a s u pomnoe ni s a e le me ntima polja b k oji ima ju is te inde k se .

Za ovo mnoe nje je kori te n ope ra tor ".*" Mnoe nje be z ta ke odnos i s e na ma trino
mnoe nje . U ovom konkre tnim primje ru ma trino mnoe nje (be z ta ke uz ope ra tor
"*") ne ma s mis la .
a*b
??? Error using ==> *
Inner matrix dimensions must agree.
Opra tor dije lje nja e le me na ta je dnog polja s a odgova ra juim e le me ntima drugog polja
ta k o|e r za htje va k ori te nje ta ke .
a ./b
ans =
1.0000 0.6667 0.6000 0.5714 0.5556
b .\a
ans =
1.0000 0.6667 0.6000 0.5714 0.5556
e s to je pri ra du s a poljima ova kvog tipa potre bno e le me nte polja kva drira ti ili
ih s te pe nova ti proizvoljnim e kspone ntom. I u ovom s lua ju s e pore d ope ra tora
s te pe nova nja mora koris titi i s imbol "." da bi za da ni ope ra tor s te pe nova nja bio
primje nje n na s va ki e le me nt polja pos e bno. P rimje r:
a .^ 2
ans =
1 4

16

25

Ovdje je oigle dno s va ki la n polja a kva drira n.

2 .^ a
ans =
2 4

16

32

Ovom na re dbom je broj dva s te pe nova n re dom s a s va kim e le me ntom polja a .

Evo jo ne kih primje ra :
b .^ a
ans =
1
9
b .^ ( a - 3 )
ans =
1.0000 0.3333

125

2401

59049

1.0000

7.0000 81.0000

U pre thodnim primje rima , polja koja s u de finis a na s a dra va la s u je dnu vrs tu i
ne ko liko ko lona , tj. u ve ktor-vrs tu. Re zulta t za da ne ope ra cije ta k o|e r je bio s mje te n
u ve ktor-vrs tu. MATLAB dopu ta da s e polje de fini e i kao ve ktor kolona tj. polje koje
bi s a dra va lo je dnu kolonu i ne koliko vrs ta . Kod de finis a nja i za da vanja polja na ova j
16

MATLAB uputstvo za upotrebu

nain s va pra vila os ta ju na s na zi, s a mo to s u polje i re zulta t prika za ni ka o ve ktorkolone . Evo ne kih primje ra u kojima s u de finis a ni ve ktor-kolone .
c=[1;2;3;4;5]
c=
1
2
3
4
5
Ovdje tre ba primje titi da e le me nti ra zdvoje ni ra zma cima ili za re zima de fini u
e le me nte je dne vrs te , a vi e kolona , dok e le me nti ra zdvoje ni s imbolom ";" de fini u
polje koje ini je dna ko lona i ne ko liko vrs ta .
a=1:5
a=
1 2 3 4 5
b =a'
b=
1
2
3
4
5
U pos lje dnja dva primje ra je kori te n s imbol " ' " za tra ns ponova nje ve ktor-kolone u
ve ktor-vrs tu i obra tno.

Rad sa matricama
Poto je matrica osnovni element MATLAB-a postoji mnogo naina za
ma nipulis a nje i ra d s a ma trica ma . Ka da s e ma trica de fini e , odnos no une s e u
progra m, MATLAB omoguuje ita v niz pos tupa ka k ojima s e une s e na ma trica po
volji moe mije nja ti. Ovo je u s tva ri klju za e fika s no kori te nje MATLAB-a . Ove te me
s mo s e ma lo dota kli u primje rima gdje je poka za n ra d s a je dnos ta vnim poljima . Da bi
ovo ilus trova li pre la zimo odma h na primje re :
A=[1 2 3;4 5 6; 7 8 9]
A=
1
4
7

2
5
8

3
6
9

De finis a na je ma trica A. U s lua ju da je potre bno promje niti ne ki od e le me na ta

de finis a ne ma trice pos tupa mo na s lje de i na in:
A(3,3)=0
A=
17

MATLAB uputstvo za upotrebu

1
4
7

2
5
8

3
6
0

gdje je oigle dno e le me nt tre e vrs te i tre e kolone pre tvore n u nulu.
A(2,6)=1
A=
1
4
7

2
5
8

3
6
0

0
0
0

0
0
0

0
1
0

U ovom je primje ru je na pre s je ku druge vrs te i e s te k olone ge ne ris a na

je dinica . P o to za da na ma trica ne ma ovu dime nziju pre os ta la mje s ta s u popunje na
nula ma , ta k o da je ma trica i da lje os ta la pra vouga ona .
A=[1 2 3;4 5 6; 7 8 9] ;
B=A(3: -1: 1 , 1 : 3)
B=
7
4
1

8
5
2

9
6
3

Na ova j na in je kre ira na ma trica B ta k o to s u vrs te ma trice A uze te u

obrnutom re dos lije du.
B=A(3: -1: 1 , : )
B=
7
4
1

8
5
2

9
6
3

Efe kt ove na re dbe je is ti kao i pre thodne . S imbol ":" ozna a va da s e na re dba
odnos i na s ve kolone . To je , u s tva ri s kra e na nota cija za 1:3.
C=[A B(: , [1 3] ) ]
C=
1
4
7

2
5
8

3
6
9

7
4
1

9
6
3

Ovom na re dbom je za da na ma trica C ta k o to je de s na s tra na ma trice A

dopunje na prvom i tre om kolonom ma trice B.
B=A( 1 : 2 , 2 : 3 )
18

MATLAB uputstvo za upotrebu

B=
2
5

3
6

Ovdje je de finis a na ma trica B, a li ta ko to je iz ma trice A izba e na tre a vrs ta i

prva kolona .
C=[1 3]
C=
1

B=A(C , C)
B=
1
7

3
9

U ovom primje ru je is kori te no polje C za a dre s ira nje ma trice A. Ovdje je

formira na ma trica B ta k o to je iz ma trica A izba e na druga vrs ta i druga kolona ,
odnos no ma trica formira na od prve i tre e vrs ta te prve i tre e kolone ma trice A.

B=A( : )
B=
1
4
7
2
5
8
3
6
9
Ovom na re dbom ma trica A pre tvore na u ve ktor kolonu.
B=B'
B=
1

Ovdje je izvr e no tra ns ponova nje ma trice B.

B=A
19

MATLAB uputstvo za upotrebu

B=
1
4
7

2
5
8

3
6
9

B( : , 2 )=[ ]
B=
1
4
7

3
6
9

U ovom primje ru je re de finis a na ma trica B ta k o to je iz za da ne ma trice B

izba e na druga kolona . Ka da s e ozna i da je ne to je dna ko pra znoj ma trici ono biva
obris a no, na ru a va jui uje dno i dime nzije ma trice .
B=B'
B=
1 4
3 6

7
9

B( 2 , : ) = [ ]
B=
1 4 7
Ovdje je oigle dno izba e na druga vrs ta ma trice B.
A( 2 , : ) = B
A=
1
1
7

2
4
8

3
7
9

Ovdje je u drugu vrs tu ma trice A uba e na ma trica B.

B=A( : , [2 2 2 2] )
B=
2
4
8

2
4
8

2
4
8

2
4
8

S a da je ma trica B k re ira na e tve ros trukim duplira nje m s vih vrs ta drugom kolonom
ma trice A.
A( 2 , 2 )=[ ]
??? In an assignment A(matrix,matrix) = B, the number of rows in B
and the number of elements in the A row index matrix must be the same.
20

MATLAB uputstvo za upotrebu

Ova na re dba nije dozvolje na . Dime nzije ma trica s a obe s tra ne je dna kos ti s e
mora ju poduda ra ti. U na e m s lua ju s a lije ve s tra ne je dna k os ti je s k ala r (ma trica
dime nzija 1x1), a s a de s ne s tra ne pra za n niz (ma trica dime nzija 0x0) te MATLAB
ja vlja gre ku.
B=A( 4 , : )
??? Index exceeds matrix dimensions.
Ni ova na re dba nije dozvolje na , je r ma trica A ne ma e tiri vrs te .
C( 1: 6 )=A( : , 2 : 3 )
C=
2

Ovdje je kre ira n ve ktor C e kstra kcijom i tra ns ponova nje m druge i tre e kolone
ma trice A.
U s le de ih ne koliko primje ra bie pokaza no kori te nje re la cionih ope ra tora pri
ra du s a poljima i ma trica ma .
x=-3:3
x=
-3 -2

-1

abs(x)>1
ans =
1 1 0

U ovom primje ru je de finis a n ve ktor x a kao re zulta t s u vra e ne je dinice na

s vim mje s tima gdje je a ps olutna vrije dnos t poje dinog la na ve a od je dinice .
y=x(abs(x)>1)
y=
-3 -2 2 3
U pre thodnom primje ru je de finis a no polje y u koje s u s mje te ni s vi e le me nti iz
x ija je a ps olutna vrije dnos t ve a od je dinice .
y=x( [ 1 1 1 1 0 0 0 ] )
y=
-3 -2 -1 0
Ovom na re dbom s u s e le k tova na prva e tiri e le me nta , dok s u os ta li
za ne ma re ni. Ako ovu na re dbu us pore dimo s a s le de om:
y=x( [ 1 1 1 1 ] )
y=
-3 -3 -3 -3
21

MATLAB uputstvo za upotrebu

onda se vidi da je ovdje kreiran y tako to je e tiri puta ponovlje n prvi la n iz x.

y=x( [ 1 0 1 0 ] )
??? Index into matrix is negative or zero.
Ova na re dba nije dopu te na je r e le me nti polja u ugla toj za gra di pre ds ta vlja ju inde ks e
za ve ktor x, a inde ks i ne mogu biti ne ga tivni ili nule .
x(abs(x)>1)=[ ]
x=
-1 0 1
Re zulta t ove na re dbe je da s u iz polja x izba e ni s vi e le me nti ija je a ps olutna
vrije dnos t ve a od je dinice . Ova j primje r pok azuje da s e re la cioni ope ra tor moe
ko ris titi i na lije voj s tra ni gornje je dna ko s ti. S ve to je dos a d na ve de no va i i pri ra du
s a ma trica ma .
b=[5 -3 ; 2 -4 ]
b=
5 -3
2 -4
x=abs(b)>2
x=
1 1
0 1
y=b(abs(b)>2)
y=
5
-3
-4
Re zulta t pos lje dnje na re dbe je s mje te n u ve ktor kolonu, je r ne pos toji na in
da s e formira ma trica s a tri e le me nta . Ovdje ima jo je da n pris tup a to je kori te nje
na re dbe find.
x=-3:3
x=
-3 -2

-1

k=find(abs(x)>1)
k=
1 2 6 7
U ovom slua ju je od na re dbe find za tra e no da prona |e inde k se e le me na ta
ija je a ps olutna vrije dnos t ve a od je da n.
Na re dba find ta ko|e r funkcioni e i kod ma trica .
A=[1 2 3;4 5 6; 7 8 9]
A=
1 2 3
4 5 6
22

MATLAB uputstvo za upotrebu

[i , j]=find(A>5)
i=
3
3
2
3
j=
1
2
3
3
Inde ksi i i j su pomone va rija ble ijim s e kombinova nje m dola zi do pozicije u
ma trici tj. inde ks a e le me nta ko ji je za dovoljio ne je dna kos t pos ta vlje nu u gornjoj
na re dbi. Ta ko npr. prve vrije dnos ti inde ksa i i j da ju poziciju prvog e le me nta koji je
ve i od pe t, a to je e le me nt ne pre s je k u tre e vrs te i prve kolone .
Ako na m dime nzije ma trice , odnos no ve ktora nis u pozna te , MATLAB nudi
na re dbe size i length koje na m da ju informa ciju o dime nzija ma ma trice .
A=[1 2 3 4;5 6 7 8]
A=
1 2 3 4
5 6 7 8
B=pi:0.01:2*pi;
s=size(A)
s=
2 4
Ovdje je vrije dnos t fukc ije size de finis a na je dnom va rija blom, pa je k ao
rje e nje vra e n ve ktor vrs ta , gdje prvi la n da je poda ta k o broju vrs ta a drugi o broju
kolona . Os im ovog na ina mogue je vrije dnos t funkc ije size de finis a ti ka o u
s lje de e m primje ru.
[r,c]=size(A)
r=
2
c=
4
Dvije izla zne va rija ble s u s mje te ne u ve ktor kolonu. Ele me nti ima ju is to zna e nje
ka o i ma loprije .
Na re dba length ka o re zulta t vra a broj kolona ili broj vrs ta u za vis nos ti od toga
da li ma trica ima ve i broj vrs ta ili ko lona .
length(A)
ans =
4
23

MATLAB uputstvo za upotrebu

size(B)
ans =
1 315
length(B)
ans =
315
Po to ve ktor ima s a mo je dnu dime nziju u ovom s lua ju funkc ija length kao
rezultat vraa broj elemenata polja B.

Specijalne matrice
U MATLAB-u je mogue definisati i neke specijalne matrice, koje su od
interesa u raznim oblastima nauke i tehnike.
zeros(3)
ans =
0 0 0
0 0 0
0 0 0
Ova naredba definie nula matricu.
ones(2,4)
ans =
1 1 1
1 1 1

1
1

Ovom naredbom je definisana matrica jedinica.

ones(3)*pi
ans =
3.1416 3.1416
3.1416 3.1416
3.1416 3.1416
rand(3,1)
ans =
0.2190
0.0470
0.6789

3.1416
3.1416
3.1416

Ovim primjerom je definisana matrica iji su elementi sluajni brojevi sa uniformnom

raspodjelom.
randn(2)
ans =
1.1650 0.0751
24

MATLAB uputstvo za upotrebu

0.6268

0.3516

Elementi ove matrice su slua jni broje vi s a norma lnom ra s podje lom.
eye(3)
ans =
1 0 0
0 1 0
0 0 1
eye(3,2)
ans =
1 0
0 1
0 0
Ovom na re dbom je de finis a na je dinina ma trica .
Dje lje nje i mnoe nje ma trica je pok aza no u s le de im primje rima
a=[1 3 -3;2 5 -1];
b=[2 1;-6 2;1 4];
a*b
ans =
-19 -5
-27 8
b*a
ans =
4 11 -7
-2 -8 16
9 23 -7
a/b
??? Error using ==> /
Matrix dimensions must agree.
Dje lje nje ma trica a i b nije bilo mogue izvr iti je r s e dime nzije ma trica ne s la u.
c=[2 1;3 2];
d=[3 2;4 3];
c/d
ans =
2.0000 -1.0000
1.0000 0.0000
e=[3 5 2;1 3 2];
f=[2 1 4;-4 -3 1];
e*f
??? Error using ==> *
Inner matrix dimensions must agree.
Mnoe nje ma trica nije bilo mogue izvr iti je r s e dime nzije ma trica ne s la u.
P rvobitna s vrha MATLAB-a je bila da poje dnos ta vi ra d u mnogim obla s tima u
kojima s e primje njuju os nove line a rne a lge bre . Ovo s e pos e bno odnos i na s is te me
line a rnih je dna ina . Da bi ilus trova li ova j pos e ba n proble m pos ma tra jmo primje r:
25

MATLAB uputstvo za upotrebu

1x1+2x2+3x3=366
4x1+5x2+6x3=804
7x1+8x2+0x3=351
Ova j s is te m s e moe pre ds ta viti i u ma trinom obliku (ma trinoj je dna ini) na s le de i
na in:
Ax=b
Ova matrina je dna ina de fini e proizvod ma trice A i ve k tora x k oji je je dna k
ve ktoru b. Egzis te ncija rje e nja ovog s is te ma i uop te s is te ma je dna ina je
funda me nta lno pita nje line a rne a lge bre . Ukoliko je s is te m rje iv pos toji mno tvo
pris tupa kojima s e to rje e nje na la zi. Ana litiki, rje e nje ovog s is te ma bi bilo:
x=A -1b
Rje e nje ovog s is te ma dobija s e kuca nje m s lje de e g niza na re dbi:
A=[1 2 3;4 5 6;7 8 0]
A=
1 2 3
4 5 6
7 8 0
b=[366 ; 804 ; 351]
b=
366
804
351
Ka o to je ra nije obja nje no, ma trica A s e moe unije ti na ne koliko na ina . Za
pre la za k u novu vrs tu moe s e ko ris titi s imbol ";" ili pre la z u novi re d. Ve ktor b je
ve ktor kolona je r s va ki s imbol ";" ozna a va poe ta k nove vrs te . Moe s e pok aza ti da
ova j proble m ima je dins tve no rje e nje a k o je de te rmina nta ma trice A ra zliita od nule .
U ovom je primje ru de t (A)=27 te e rje e nje s is te ma Ax=b biti mogue na i. J e da n
od na ina je s te da s e izra una inve rzna ma trica A-1 :
x=inv (A)*b
x=
25.0000
22.0000
99.0000
Ovo rje e nje s e moglo dobiti i na s lje de i na in:
x=A\b
x=
25.0000
22.0000
99.0000
Drugo rje e nje tj. ko ri te nje ope ra tora "\" pre poruljivije je od pre thodnog. Ova j
na in rje a va nja za htje va ma nji broj unutra njih ope ra cija mnoe nja i dije lje nja , te je
s a mim tim ova j pos tupa k bri. P ogotovo s e pre poruuje za s is te me s a ve im broje m
ne pozna tih. U s lua ju da MATLAB ne moe na i rje e nje kore ktno, on ja vlja gre ku.

Grafiki prikaz podataka

26

MATLAB uputstvo za upotrebu

J e dna od moda na jboljih os obina MATLAB-a je ta to ima ve oma ve lik e

gra fike mogunos ti. U MATLAB-u pos toji ve lik broj na re dbi pomou kojih s e gra fiko
prik aziva nje poda ta ka moe prika za ti u dvije ili tri dime nzije . Ura |e ni gra fici mogu biti
s a uva ni u ne kom od s ta nda rdnih forma ta i kao ta kvi biti kori te ni u ne kim drugim
progra ms kim pa ketima . Na jje dnos ta vnija na re dba za prik aziva nje poda ta k a je
na re dba plot. P rikaimo ovdje funkciju: y=s in(x) za x od 0 do 2 . P rvo je potre bno
de finis a ti inte rva l s a kona nim broje m ta a ka izme |u 0 i 2 .
x = linspace ( 0, 2*pi, 30 );
y=sin ( x );
plot ( x, y )
na kon e ga s lije di gra fik:

Ili na primje r funkc ija : y=x 2 u inte rva lu od -2 do 2.

x =-2 : 0.01 : 2 ;
y=x.^2 ;
plot ( x , y )

27

MATLAB uputstvo za upotrebu

Koristei na re dbu plot mogue je i vi e gra fika prikaza ti odje dnom.

x = linspace ( 0, 2*pi, 30 );
y=sin ( x );
z=cos ( x );
plot ( x, y, x, z )

Ozna a va nje gra fik a i os a u MATLAB-u s e pos tie na re dba ma title, xlabel i

ylabel. Evo jednog primjera gdje su ilustrovane ove naredbe:

x=-4*pi : pi/100 : 4*pi ;
y=sin ( x );
plot ( x , y )
title ( ' Grafik funkcije y=sin ( x ) ' )
xlabel ( ' vrijednosti promjenjive x ' )
28

MATLAB uputstvo za upotrebu

Ta ke na koje je podje lje n inte rva l u kome s e funkcija prikazuje , mogu s e pos e bno
ozna iti.
x = linspace ( 0, 2*pi, 30 );
y=sin ( x );
plot ( x , y , x , y , '+' )

U ovom primje ru je funkcija y=s in(x) crta na dva puta . P rvi put je da t
s ta nda rda n prikaz da te funkcije , na kon e ga s u vrije dnos ti funkcije na inte rva lu u
kome s e pos ma tra funkcija pos e bno ozna e ne . Da je u na re dbi funk cije plot bio
samo jedan argument, to bi znailo da e s e vrije dnos ti na nos iti s a mo na ordina tu. U
tom s lua ju, na a ps is u s e na nos e inde k si e le me na ta (ta a ka ) na ko je je podje lje n
inte rva l u kome s e pos ma tra za da na funkcija . Doda tni a rgume nt "+" de fini e ka ko e
s e vr iti crta nje . Ako je ova j a rgume nt izos ta vlje n, gra fik s e crta ta k o to s e vr i
line a rna inte rpola cija izme |u za da nih ta a k a.
29

MATLAB uputstvo za upotrebu

x = linspace ( 0, 2*pi, 30 );
y=sin ( x );
plot ( x , y , '+' )

Ako s e na kon otkuca nih na re dbi u MATLAB-u gra fik ne poja vi na e k ra nu

ra una ra , tre ba na dnu e kra na kliknuti na ikonu "Figure No. 1", na kon e ga s e gra fik
poja vljuje na e kra nu.
Ka o to je re e no, MATLAB moe gra fik da prik ae i u trodime nziona lnom
obliku. Evo je dnog primje ra :
plot3 ( y , z , x ) , grid

U dos a da njim primje rima gra fici s u prika ziva ni pre ko cije log e kra na . U
MATLAB-u pos toji mogunos t i da s e na crta vi e ra zliitih gra fik a na je dnom e k ra nu
(ma ksima lno 4), za ta s e k oris ti na re dba subplot koja se navodi prije naredbe za
crtanje. Opti oblik ove naredbe je:

subplot(mnp)

30

MATLAB uputstvo za upotrebu

to zna i da e s e e kra n podje liti na m dijelova po horizontali, n dijelova po vertikali i

tekui gra fik e s e na crta ti u p-tom dije lu. Na s le de oj s lici je ilus trova no na ko ji s e
na in koris ti subplot da bi s e os tva rile ra zliite podje le e kra na .

subplot(221)

subplot(222)

subplot(121)
subplot(223)

subplot(122)

subplot(224)

subplot(211)

subplot(212)

Naredbe za rad sa tekstom

Pored MATLAB-ove prvenstveno matematike orjentacije, on posjeduje i neke
naredbe za manipulisanje tekstom. U MATLAB-u se tekst jednostavno naziva
stringovima. Rad sa ovakvim stringovima je slian radu sa prostim poljima.
t='How about this character string?'
t=
How about this character string?
Tekst se unosi izme|u navodnih znakova. Ako je potrebno izdvojiti dio teksta unutar
stringa onda se to radi sljedeom naredbom:
u=t(16:24)
u=
character
Na ovaj nain je iz teksta izdvojena rije character. Ovu rije je mogue dobiti i
u obrnutom redoslijedu:
u=t(24:-1:16)
u=
31

MATLAB uputstvo za upotrebu

retcarahc
Ka o i kod ma trica te k st s e moe s a s toja ti i iz ne ko liko vrs ta .
v=[ 'Character strings having more than '
'one row must have the same number '
'of coloumns just like matrices!
']
v=
Character strings having more than
one row must have the same number
of coloumns just like matrices!
pri e mu broj kolona mora biti je dna k.
Na d s tringovima je ta ko|e r mogue vr iti i ma te ma tik e ope ra cije k ao i
pre ds ta viti ih u AS CII kodu. Da bi do li do AS CII koda s tringa koris timo a ps olutnu
vrije dnos t:
s='ABCDEFG'
s=
ABCDEFG
m=abs( s )
m=
65 66 67

68

69

70

71

m=s+0
m=
65 66

68

69

70

71

67

P ovra ta k iz AS CII k oda vr i s e na s lje de i na in:

setstr (m)
ans =
ABCDEFG
n=s+5
n=
70 71

72

73

74

75

76

setstr (n)
ans =
FGHIJKL

m- fajlovi
Iz dosadanjeg izlaganja se vidi da MATLAB odgovara na va postavljeni
zadatak onim redoslijedom kako je to od njega zatraeno. Na neke jednostavne
probleme MATLAB efikasno odgovara nakon to otkucamo odre|enu sekvencu
naredbi. U slua ju ve e g broja ova kvih na re dbi, pogotovo a ko je ne ko izra una va nje
32

MATLAB uputstvo za upotrebu

potrebno nekoliko puta vr iti za ra zliite vrije dnos ti pa ra me ta ra progra ma , onda

ova kav pos a o pos ta je mukotrpa n. Zbog ovoga s e u MATLAB-u ko ris te m-fa jlovi.
P os tupa k je je dnos ta va n. P rogra ms ka s e kve nca ko ja bi s e ina e unos ila na kon
MATLAB-ovog prompta , s a da s e une s e u m-fa jl i ka o ta ka v s a uva . Da bi s e k re ira o
m-fa jl bira s e opcija New iz File menija i selektuje M-file.

M-fajlovi su u stvari fajlovi sa ekstenzijom m. Nakon to je uneen i sauva n fa jl s e

je dnos ta vno izvr a va kuca nje m nje govog ime na iza ma tla bovog prompta .
ime.m
Na kon ovoga MATLAB pra te i linije progra ma vr i izra una va nje , u za vis nos ti od
pa ra me ta ra koji s u une e ni u progra m. P riliko m dodje ljiva nja ime na fa jlu tre ba pa ziti
da ime ne bude ide ntino ne koj MATLAB-ovoj na re dbi, je r ona ima priorite t na d
ime nom m fa jla . Ako je potre bno ima ti pre gle d izvr a va nja toka progra ma onda s e
na re dbom echo on to i omoguuje . Ova j tip fa jlova je ta ko|e r pogoda n za uno e nje
polja ve ih dime nzija , npr. re zulta ta la bora torijs kih mje re nja . Na ova j na in s u poda ci
s a uva ni, a je dnos ta vno mogu i da s e promje ne . MATLAB pos je duje ne koliko
na re dbi koje na m da ju informa ciju o broju ovih fa jlova , te na re dbe za bris a nje ,
prelazak u neki drugi direktorij, itd...

Pisanje funkcija u MATLAB-u

Prilikom koritenja MATLAB-ovih funkcija kao to su abs, angle, sqrt, MATLAB
je koristio varijable koje smo sami zadavali nakon ega je slijedio rezultat. Osim
33

MATLAB uputstvo za upotrebu

ovoga mi moe mo s a mi da kre ira mo funkciju, pohra nimo je kao m-fa jl i na k on toga je
poziva mo i izvr a va mo.
function y=fakt(n)
if n<0
disp('Gre ka. Faktorijel negativnog broja nije definisan')
y=[ ]
return
end
y=1;
ind=n;
while (ind>0),
y=y*ind;
ind=ind-1
end
Ova j fa jl s e za tim s a uva k ao fa k t.m i poziva s e k uca nje m ime na (fa k t).
Ne ophodno je da ime m-fa jla bude ide ntino ime nu funkcije . Ako je potre bno ne ke
vrije dnos ti unije ti s a ta s ta ture onda s e koris ti na re dba input. Korie nje ove na re dbe
na jla k e je obja s niti na s le de e m primje ru: pre tpos ta vimo da je potre bno na crta ti
funkciju y = x 2 na proizvoljnom inte rva lu [a ,b] s a proizvoljnim kora kom. Vre dnos ti a ,
b kao i vre dnos t kora ka unos e s e s a ta s ta ture u toku izvr a va nja progra ma . Rje e nje
u MATLAB-u je :
%program za crtanje funkcije y=x*x na proizvoljnom intervalu
a=input('Pocetak intervala (a): ');
%unosi se a sa tastature
b=input('Kraj intervala (b): ');
%unosi se b sa tastature
korak=input('korak iznosi: ');
%unosi se korak sa tastature
x=a:korak:b;
y=x.^2;
plot(x,y)
title('Grafik funkcije y=x*x, na intervalu a<x<b'),
xlabel('Nezavisno promjenjiva x'),ylabel('Zavisno promjenjiva y')

a=-5
b=5
korak=0.01

MATLAB s e moe koris titi i pri obra di poda ta ka kao i s e tova poda ta ka . P o
s vojoj unuta rnjoj konve nciji ovi s e tovi s u s mje te ni u ma trice -kolone . S va ka kolona
pre ds ta vlja ra zliite vrije dnos ti mje re ne va rija ble . Npr. pre tpos ta vimo da s u dne vne
34

MATLAB uputstvo za upotrebu

temperature za tri razliita gra da da te u m-fa jlu temps. Startovanjem ovog fajla
dobijamo temperature u MATLAB-ovom okruenju.
temps =
12 8
15 9
12 5
14 8
12 6
11 9
15 9
8 10
19 7
12 7
14 10
11 8
9 7
8 8
15 8
8 9
10 7
12 7
9 8
12 8
12 8
10 9
13 12
9 10
10 6
14 7
12 5
13 7
15 10
13 11
12 12

18
22
19
23
22
19
15
20
18
18
19
17
23
19
18
20
17
22
19
21
20
17
18
20
22
21
22
18
23
24
22

d=1:31;
plot(d,temps)
xlabel('Dan u mjesecu'),ylabel('Stepeni celzijusa')
title('Najvise dnevne temperature za tri grada')

35

MATLAB uputstvo za upotrebu

plot naredba u ovm primjeru je kao argument imala matricu temps. Rezultat
ovoga je grafiki prikaz vrije dnos ti te mpe ra tura s va ke kolone pos e bno.

Relacioni i logiki operatori

Ovi operatori su esto koriteni u oblastima programiranja. Oni koji su se vie
bavili programiranjem upoznati su sa ovim. Svrha ovih operatora je u stvari da
odgovore na pitanje da li je neto tano ili netano. ^esta upotreba ovih operatora
jeste u petljama, o kojima e biti rjei neto kasnije. Izlazna vrijednost ovih operatora
jeste "1", ako je izraz taan, odnosno "0", ako izraz nije taan.

Relacioni operatori
Relacioni operatori koji se koriste u MATLAB-u dati su u slijedeoj tabeli
<
>=
>
>=
==
=

- manji od
-manji ili jednak
- vei od
- vei ili jednak
- jednak
- ra zliit od

Re la cioni ope ra tori mogu s e koris titi za upore |iva nje dva ju polja is te duine ,
kao i za upore |iva nje polja s kala rom. U ovom s lua ju s e s va ki e le me nt polja
upore |uje s a s kala rom i kao re zulta t s e dobija polje is te duine .
A=1:9,B=9-A
A=
1 2 3 4
B=
8 7 6 5

0
36

MATLAB uputstvo za upotrebu

tf=A>4
tf =
0 0

U pos lje dnje m primje ru s u mje s ta na kojima je za dovolje na ne je dna k os t

prik aza na je dinica ma .
tf=A==B
tf =
0 0 0

Tra e ni e le me nti polja A s u e k viva le ntni e le me ntima polja B. Tre ba uoiti

ra zliku izme |u zna ka je dna kos ti i dvos trukog zna ka je dna kos ti. Dvos truki zna k
je dna kos ti upore |uje dvije va rija ble i k ao re zulta t vra a je dinicu a ko s u one je dna ke ili
nulu a ko s u ra zliite .
tf=B-(A>2)
tf =
8 7 5

-1

Vidimo da s e ope ra tori mogu koris titi i pri ma te ma tikim ope ra cija ma .
Ele me nte polja je mogue za mije njiti s pe cija lnim MATLAB-ovim broje m e ps , koji
iznos i a proksima tivno 2.2e xp(-16). Ova konkre tna vrije dnos t je pone kad koris na da bi
s e izbje glo dje lje nje s a nulom.
B=B+(B==0)*eps
B=
Columns 1 through 7
8.0000 7.0000 6.0000
Columns 8 through 9
1.0000 0.0000

5.0000

4.0000

3.0000

2.0000

S le de i primje r izra una va vrije dnos ti funkcije s inc(x) uz upozore nje da je pe ti broj
nula .
x=(-3:3)/3
x=
-1.0000 -0.6667 -0.3333
sin(x)./x
Warning: Divide by zero
ans =
0.8415 0.9276 0.9816

0.3333

NaN 0.9816

0.6667

0.9276

1.0000

0.8415

P o to izra z 0/0 nije de finis a n dobija mo upozore nje NaN, sa znae nje m Not a
numbe r. Ako s e s a da nula za mje ni s a eps
x=x+(x==0)*eps;
sin(x)./x
ans =
0.8415 0.9276 0.9816

1.0000

0.9816
37

0.9276

0.8415

MATLAB uputstvo za upotrebu

re zulta t je k ore k ta n.

Logiki operatori
Logiki ope ra tori s e koris te za kombinova nje s a re la cionim ili za njihovo ne gira nje .
&
|
.

- logiko "i"
- logiko "ili"
- negacija

Evo ne koliko primje ra

A=1:9;B=9-A;
tf=A>4
tf =
0 0 0 0

tf=(A>4)
tf =
1 1 1

tf=(A>2)&(A<6)
tf =
0 0 1 1 1

U pos lje dnje m primje ru s u kao re zulta t vra e ne je dinice za e le me nte ko ji s u

ve i od dva i ma nji od e s t. Na ova j na in je mogue ge ne ris a ti dio ne k e funk cije ta ko
to s e vrije dnos ti koje e limo da za drimo mnoe s a je dinicom, a one k oje ne e limo
s a nulom (pre poruuje mo da ovo ura dite u obliku m-fa jla ).
x=linspace(0,10,100);
y=sin(x);
z=(y>=0).*y;
z=z+0.5*(y>0);
z=(x<=8).*z;
plot(x,z)
xlabel('x'),ylabel('z=f(x)'),
title( 'Diskontinualna funkcija')

38

MATLAB uputstvo za upotrebu

Ka o doda ta k gore na ve de nim re la cionim i logik im ope ra torima MATLAB

pos je duje ta ko|e niz re la cionih i logikih funkcija :
xor(x,y)
- e x-ili ope ra cija
a ny(x)
- vra a je dinicu a ko je bilo ko ji e le me nt ve ktora x nenulte
vrijednosti ili
vraa je dinicu za s va k i e le me nt ne ke ma trice x koji je
ne nulte vrije dnos ti
a ll(x)
- vra a je dinicu a ko s u s vi e le me nti ve ktora x ra zliiti od nule .
Ovo s e
odnos i i na e le me nte kolona ma trica
is na n(x)
- vra a je dinicu na mje s tu e le me nta NaNs
isinf(x)
- vraa jedinicu na mjestu elementa Infs
finite(x)
- vraa jedinicu na mjestu elementa konane vrijednosti.

Kontrolne petlje
Razni programski jezici nude mnotvo struktura koje omoguuju kontrolu toka
programa. MATLAB nudi tri vrste ovakvih petlji:
for pe tlje
while pe tlje
if e ls e e nd s trukture
Zbog njihovog e s tog kori te nja one s e s mje ta ju u mfajlove, je r je na ta j na in
izbje gnuta potre ba za s ta lnim ponovnim uno e nje m ovih s truktura .

For petlje
Ova j tip pe tlji omoguuje da s e ne ka grupa na re dbi izvr i una pre d de finis a n
broj puta . S inta ksa ove pe tlje je s lje de a :
for x=(a:inkrement:b)
blok naredbi
end
for n=1:10
x(n)=sin(n*pi/10);
end

39

MATLAB uputstvo za upotrebu

x
x=
Columns 1 through 7
0.3090 0.5878 0.8090
Columns 8 through 10
0.5878 0.3090 0.0000

0.9511

1.0000

0.9511

0.8090

For pe tlja s e ne moe ogra niiti, odnos no pre kinuti re de finis a nje m promje njive unuta r
s a me pe tlje .
for n=1:10
x(n)=sin(n*pi/10);
n=10;
end

x
x=
Columns 1 through 7
0.3090 0.5878 0.8090
Columns 8 through 10
0.5878 0.3090 0.0000

0.9511

1.0000

0.9511

U okviru for pe tlje s e moe de finis a ti bilo ka kvo polje

data=[3 9 45 6; 7 16 -1 5]
data =
3 9 45 6
7 16 -1 5
for n=data
x=n(1)-n(2)
end
x=
-4
x=
-7
x=
46
x=
1
Ta ko|e r mogu da s e koris te i ugnije de ne for pe tlje
for n=1:5
for m=5:-1:1
A(n,m)=n^2+m^2;
end
disp(n)
end
40

0.8090

MATLAB uputstvo za upotrebu

1
2
3
4
5
A
A=
2
5
10
17
26

5 10 17 26
8 13 20 29
13 18 25 34
20 25 32 41
29 34 41 50

For pe tlje tre ba izbje ga va ti kad god je do rje e nja mogue doi kori te nje m ma trinog
pris tupa . Oba pris tupa vode is tom rje e nju, a li je drugi bri i za htje va e s to ma nje
kuca nja .

While petlje
Sintaksa ove petlje je
while izraz
blok naredbi
end
Blok naredbi izme|u while i end se izvrava dok god je izraz istinit.
num=0;EPS=1;
while (1+EPS)>1
EPS=EPS/2;
num=num+1;
end
num
num =
53
EPS=2*EPS
EPS =
2.2204e-016

U ovom primjeru je prikazan jedan od naina izra una va nja vrije dnos ti e ps .
Eps kre e od je dinice i s ve dok je us lov (1+EP S )>1 za dovolje n na re dbe unuta r while
pe tlje s e izvr a va ju. Eps s e s ta lno dje li s a dva i k ada pos ta ne ta ko ma li da (e ps +1)
vi e nije ve e od je dinice pe tlja s e za vr a va . Ovo s e de a va zbog ogra nie nog broja
de cima lnih mje s ta pre dvi|e nih za pre ds ta vlja nje re a lnog broja .

If-else-end strukture
S inta ks a :
if izra z
blok na re dbi
e nd
Npr.
a=10;
41

MATLAB uputstvo za upotrebu

c=a*25
c=
250
if a>5
c=(1-20/100)*c;
end
c
c=
200
U s lua ju da pos toji i druga a lte rna tiva ova s truktura ima s lje de i oblik
if izra z
blok na re dbi koje s e izvr a va ju a ko je izra z is tinit
e ls e
blok na re dbi koje s e izvr a va ju a ko je izra z nije is tinit
e nd

42

MATLAB uputstvo za upotrebu

Prilog naredbe MATLAB-a

U ovom prilogu su ukratko objanjene naredbe iz Signal Processing Toolbox-a, kao i
neke osnovne narebe MATLAB-a koje se odnose na digitalnu obradu signala.
PROZORSKE FUNKCIJE
NAREDBA
bartlett
blackman
boxcar
chebwin
hamming
hanning
kaiser
triang

ZNAENJE
Bartletov prozor
Blekmenov prozor
Pravougaoni prozor
^ebievljev prozor
Hamingov prozor
Hanov prozor
Kajzerov prozor
Trougaoni prozor

NAREDBE KOJE SE KORISTE PRI PROJEKTOVANJU FILTERA

firls
lp2bp
lp2bs
lp2hp
lp2lp
prony
remez
remezord
remlpord
yulewalk

ZNAENJE
Projektovanje Beselovog analognog NF prototipa
Projektovanje analognog Beselovog filtra
Batervortov analogni NF prototip
Projektovanje Batervortovog digitalnog ili analognog filtra
Odre|ivanje potrebnog reda Batervortovog filtra
Projektovanje ^ebievljevog analognog NF prototipa prve vrste
Odre|ivanje potrebnog reda za ^ebievljev filter prve vrste
Projektovanje ^ebievljevog analognog NF prototipa druge vrste
Odre|ivanje potrebnog reda za ^ebievljevog filtar druge vrste
Projektovanje direktnog ^ebievljevog digitalnog ili analognog filtra
Projektovanje inverznog ^ebievljevog digitalnog ili analognog filtra
Projektovanje eliptikog digitalnog ili analognog filtra
Projektovanje eliptikog analognog NF prototipa
Odre|ivanje potrebnog reda za eliptiki filter
Projektovanje fir filtra primjenom prozorskih funkcija
Projektovanje fir filtra primjenom prozorskih funkcija sa proizvoljnom
frekvencijskom karakteristikom
Projektovanje fir filtra linearne faze minimizacijom srednje kvadrane greke
Transformacija niskopropusnog filtra u propusnik opsega
Transformacija niskopropusnog filtra u nepropusnik opsega
Transformacija niskopropusnog filtra u visokopropusni
Transformacija niskopropusnog filtra u niskopropusni
Pronijev metod za projektovanje IIR filtera u vremenskom domenu
Projektovanje fir filtara primjenom Parks-MekKlelanovog algoritma
Procjena reda fir filtra
Procjena reda fir filtra propusnika niskih uestanosti
Projektovanje IIR filtra primjenom metoda minimalne kvadratne greke

NAREDBA
decimate
interp
intfilt
resample

ZNAENJE
Decimacija nakon niskopropusnog filtriranja
Interpolacija signala
Projektovanje interpolacionog (decimalnog) filtra
Promjena frekvencije odabiranja

NAREDBA
filter
fftfilt
filtfilt
filtic
medfilt1

ZNAENJE
Implementacija digitalnog filtra
Fir filtriranje primjenom FFT-a
Filtriranje sa nultom fazom
Formira poetne uslove za naredbu filter
Jednodimenzioni median filter

NAREDBA
besselap
besself
buttap
butter
buttord
cheb1ap
cheb1ord
cheb2ap
cheb2ord
cheby1
cheby2
ellip
ellipap
ellipord
fir1
fir2

NAREDBE ZA DECIMACIJU I INTERPOLACIJU

NAREDBE KOJE SE KORISTE ZA FILTRIRANJE

43

MATLAB uputstvo za upotrebu

NAREDBE ZA GENERISANJE POSEBNIH FUNKCIJA I MATRICA

NAREDBA
bessel
diric
sawtooth
sinc
square

ZNAENJE
Beselove funkcije
Dirihleova ili periodina sinc funkcija
Povorka trougaonih impulsa
Funkcija sin(pi*x)/(pi*x)
Povorka pravougaonih impulsa

NAREDBE KOJE SE KORISTE ZA MODULACIJU/DEMODULACIJU

NAREDBA
demod
modulate
vco

ZNAENJE
Demodulacija signala
Modulacija signala
Naponom kontrolisan oscilator

RAZLI^ ITE TRANSFORMACIJE SIGNALA I POMO]NE NAREDBE

NAREDBA
bilinear
czt
dct
dftmtx
fft
hilbert
idct
ifft
impinvar

ZNAENJE
Bilinearna transformacija
Chirp z-transformacija
Diskretna kosinusna transformacija
DFT matrica
Diskretna Furijeova transformacija
Hilbertova transformacija
Inverzna diskretna kosinusna transformacija
Inverzna Furijeova transformacija
Impulsno invarijantna transformacija

NAREDBE KOJE SE KORISTE U SPEKTRALNOJ ANALIZI

ZNAENJE
NAREDBA
cceps
Kompleksni kepstrum
cohere
Estimacija koherencije dva signala
csd
Estimacija zdruene gustine snage
psd
Estimacija spektralne gustine snage
rceps
Realni kepstrum
specgram
Izraunava spektrogram signala
specplot
Crta izlaz naredbe spectrum
spectrum
Estimacija spektralne gustine snage za jedan ili dva ulazna signala
xcorr
Procjena kroskorelacione funkcije
xcorr2
Dvodimenzionalna kroskorelacija
NAREDBE ZA PREDSTAVLJANJE I ANALIZU DISKRETNIH I KONTINUALNIH FUNKCIJA
PRENOSA
ZNAENJE
NAREDBA
freqs
Frekvencijski odziv analognog filtra
freqz
Frekvencijski odziv digitalnog filtra
grpdelay
Grupno kanjenje digitalnog filtra
impz
Impulsni odziv digitalnog filtra
invfreqs
Analogni filter koji odgovara zadatom frekvencijskom odzivu
invfreqz
Digitalni filter koji odgovara zadatom frekvencijskom odzivu
lpc
Koeficijenti lineane predikcije
poly2rc
Izraunava refleksione koeficijente fir filtra
polystab
Stabilizacija polinoma
rc2poly
Izraunava koeficijente fir filtra iz refleksionih koeficijenata
sos2tf
Prebacivanje kanonike realizacije u direktnu
sos2zp
Prebacivanje kanonike realizacije u direktnu
tf2zp
Prebacivanje funkcije prenosa zadate preko nula i polova u direktnu

tfe
zp2sos
zp2tf

realizaciju
Estimacija prenosne funkcije
Pronalazi kanoniku realizaciju za funkciju zadatu preko nula i polova
Pronalazi direktnu realizaciju za funkciju zadatu preko nula i polova

44