‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫)ردي ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ(‬

‫ﺗﺄﻟﯿﻒ‪:‬‬
‫آﯾﺖ اﷲ اﻟﻌﻈﻤﯽ‬
‫ﺳﯿﺪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ اﺑﻦ اﻟﺮﺿﺎ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻗﻤﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪2‬‬

‫ﺑﺴﻤﻪﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﺸﺮ ﻃﺎﻟﺐ زﯾﺒﺎﺋﯽ و ﺟﻤﺎل اﺳﺖ‪ ،‬در ﻫﺮ ﮐﺠﺎ زﯾﺒﺎﺋﯽ و ﺟﻤﺎل ﭘﺴﻨﺪ دل ﺑﺂن‬
‫ﻣﯽﺳﭙﺎرد اﮔﺮ ﭼﻪ در اﺷﻌﺎر و ﮔﻔﺘﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﮐﻠﻤﺎت زﯾﺒﺎ و‬
‫ﻣﺴﺠﻊ و ﻣﻘﻔﺎ و آراﯾﺶ ﺷﻌﺮي دارد ﻣﺮد ﻣﺮا ﺑﺨﻮد ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽﺳﺎزد ﺷﺎﻋﺮان اﮔﺮ‬
‫ﺣﻘﺎﺋﻘﯽ را در زﯾﺮ ﮐﻠﻤﺎت ﺧﻮد ﺟﻠﻮه دﻫﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺧﺪﻣﺘﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ اﮔﺮ ﺑﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﮐﻠﻤﺎت زﯾﺒﺎ ﻫﻮا و ﻫﻮس راﻣﺠﺴﻢ ﺳﺎزﻧﺪ ﺧﯿﺎﻧﺖ ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﮐﺜﺮ ﺷﻌﺮا ﺑﺼﺮف‬
‫آراﯾﺶ ﺷﻌﺮي و ﮐﻠﻤﺎت زﯾﺒﺎ اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﻮده و ﺟﺰ ﻣﻮﻫﻮﻣﺎت و ﺷﻬﻮاﺗﺮ ﺟﻠﻮه ﻧﺪادهاﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺟﻤﻼت زﯾﺒﺎ و دﻟﺮﺑﺎ دارﻧﺪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻔﻬﻮم آن ﺟﺰ ﻫﻮاﭘﺮﺳﺘﯽ و ﺧﯿﺎﻟﺒﺎﻓﯽ‬
‫ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎر ﺧﻮش ﺧﻂ و ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻃﻦ زﻫﺮ دارد ﯾﺎ ﻗﺎﻟﯽ ﺧﻮش‬
‫ﻧﻘﺸﻪاي ﮐﻪ ﻣﺎده‬
‫ﯾﺎ دروﭘﻨﺠﺮة زﯾﺒﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﭼﻮب آن ﭘﻮك ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﺎروﭘﻮد آن ﺳﺴﺖ و ﺑﯽارزش ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﻗﺮﯾﺤﮥ ﺷﻌﺮي دارد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﻟﻔﺎظ زﯾﺒﺎ را ﺑﺮﺷﺘﮥ ﻧﻈﻢ آورد ﺑﺎﯾﺪ آن‬
‫را در ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺤﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻔﯿﺪ و ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺣﻘﺎﺋﻘﯽ اﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﺷﻌﺎر‬
‫او ﻫﻢ داراي ﺻﻮرت زﯾﺒﺎ و ﻫﻢ ﻣﻮاد زﯾﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻣﯽ و ﻣﻄﺮﺑﯽ و ﻣﺪاﺣﯽ درﺑﺎرﻫﺎ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﻧﻪ ﺧﯿﺎﻧﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻌﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ و ﺷﺎﻋﺮ ﺧﻮب ﮐﯿﺴﺖ‬

‫ﺷﻌﺮ واژهاﯾﺴﺖ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻤﻌﻨﯽ ﺧﯿﺎل و ﭘﻨﺪار اﺳﺖ و ﺷﺎﻋﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﺧﯿﺎﻟﺒﺎف ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ‬
‫ﻣﺘﻄﻘﯿﯿﻦ در ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻗﻀﺎﯾﺎ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ و اﻣﺎ ﺷﻌﺮي ﯾﺘﺄﻟﻒ ﻣﻦ اﻟﺨﯿﻼت ﯾﻌﻨﯽ ﻗﻀﺎﯾﺎي‬
‫ﺷﻌﺮي آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺐ از ﺧﯿﺎﻟﯿﺎت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و اﻣﺎ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﻮب ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﯿﺎﻻت و اﻓﮑﺎر او در اﻃﺮاف ﺣﻘﺎﺋﻖ دور زﻧﺪ‪ .‬و ﺟﻤﻼت را در ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺑﻌﻘﻞ و‬
‫داﻧﺶ و دﯾﺎﻧﺖ و ﻋﻔﺖ و ﻏﯿﺮت و اﺳﺘﻘﻼل و ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﻤﺖ او‬
‫‪3‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﭘﺴﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺗﺮوﯾﺞ از اﻓﻄﺎر ﺑﺎﻃﻠﻪ و ﻫﻮسﺑﺎزي ﻧﮑﻨﺪ و ﻣﺪح و ﺗﻤﻠﻖ را ﭘﯿﺸﮥ‬
‫ﺧﻮد ﻧﺴﺎزد و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻌﺮاء ﻣﻌﺮوف اﯾﺮان ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ و زﻣﺎن او‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ از دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﭘﯿﺪا و آﺷﮑﺎر اﺳﺖ ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺮدي ﺑﻮده ﻓﺎﺿﻞ و‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪ و در ﻓﻦ ﺷﻌﺮ و ﺳﺠﻊ و ﻗﺎﻓﯿﻪ و زﯾﺒﺎﮔﻮﺋﯽ اﺳﺘﺎد ﺑﻮده اﻣﺎ اﯾﻦ اﺳﺘﺎدي را در‬
‫زﯾﻨﺖ دادن ﺷﻬﻮات و ﻣﻮﻫﻮﻣﺎت و ﺑﺪﮔﻮﺋﯽ ﺑﻤﻘﺪﺳﺎت دﯾﻨﯽ ﻣﻌﺮوف ﮐﺮده‪ ،‬ﻣﺎ‬
‫ﺑﺸﺨﺺ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺎري ﻧﺪارﯾﻢ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺪﯾﻮان او ﻧﻈﺮ دارﯾﻢ دﯾﻮان او ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاﯾﺴﺖ از‬
‫ﻋﻘﺎﺋﺪ ﺟﺮﯾﮥ و اﺷﺎﻋﺮة ﻗﺪﯾﻢ و ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري و ﻋﺸﻖ و ﻋﺎﺷﻘﯽ و ﻣﯽﺧﻮاري و ﻣﺪح و‬
‫ﺗﻤﻠﻖ از درﺑﺎرﯾﺎن و ﺳﺘﻤﮕﺮان و ﺗﺤﻘﺮ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ﺑﻘﯿﺎﻣﺖ و ﺟﻨﺖ ﮐﻮﺛﺮ و ﺑﺪﮔﻮي‬
‫ﺑﻌﻀﯽ و زﻫﺪ و ﻋﻠﻢ و دﯾﺎﻧﺖ و ﻓﮑﺮ و ﻧﻈﺮ و ﻣﻤﻠﻮ اﺳﺖ از ﺧﻂ و ﺧﺎل و ﻗﺮ و‬
‫ﻏﻤﺰة دﻟﺒﺮ و ﯾﮏ ﺷﻌﺮ در ﺗﺮوﯾﺞ ﻋﻘﻞ و ﻏﯿﺮت و ﺻﻨﻌﺖ و ﻧﯽ ﻧﺪارد ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻬﻮ‬
‫و ﺟﻨﺠﺎل دﻟﺒﺎﺧﺘﻪ ﺷﻌﺮ او ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺪﻋﺎي ﻣﺎ را ﺑﺎور ﻧﮑﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﻣﺎ ﮐﻠﻤﺎت‬
‫او را ﻧﻤﯽﻓﻬﻤﯿﻢ ﮐﺎري ﻧﺪارﯾﻢ روي ﺳﺨﻦ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي دارد و‬
‫ﺧﻮد را ﻧﺒﺎﺧﺘﻪ و ﻣﺘﺄﻣﻞ و ﺗﻔﮑﺮ ﺧﺎص و ﻓﺎرﺳﯽ را ﻣﯿﻔﻬﻤﺪ ﻣﺪﻋﺎي ﻣﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻀﺮ اﺳﺖ و ﻣﻮﺟﺐ ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري و ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﯽ و اﺑﺰار‬
‫دﺳﺖ اﺟﺎﻧﺐ و دﺷﻤﻨﺎن اﺳﺘﻘﻼل اﺳﺖ ﻣﺎ ﻣﯽﮔﻮﺋﯿﻢ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﺪون ﻋﺼﺒﯿﺖ و‬
‫ﻃﺮﻓﺪاري ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﯿﺪ و ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﺟﻨﺠﺎل را ﮐﻨﺎر ﮔﺬارﯾﺪ و ﺑﺎ دﻗﺖ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﮑﻦ را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺑﯿﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﺻﺪق ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺎ روﺷﻦ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ زﻣﺎن ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﺤﻠﯽ‬
‫اﺗﻔﺎق ﺗﻮارﯾﺦ ﺑﻮده و از ﺧﻮد دﯾﻮان او ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺮدم اﯾﺮان از ﻋﺎﻟﻢ و‬
‫ﺟﺎﻫﻞ ﺧﺼﻮﺻﺎً اﻫﻞ ﺷﺮ از ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺻﻮﻓﯽ ﻣﺴﻠﮏ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﺧﺎﻧﻘﺎﻧﯽ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪4‬‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻔﻆ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ و ﺗﺎ اﻧﺪازهاي ﺑﻔﺴﻖ و ﻓﺠﻮر ﻋﻠﻨﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‬
‫و در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻋﺪة زﯾﺎدي از ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺧﺮاﺑﺎﺗﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ از ﻓﺴﻖ و ﻓﺴﺠﻮر و‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎت دﯾﻨﯽ ﺑﺎﮐﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻌﻘﯿﺪة ﺧﺒﺮي ﺧﻮد ﺗﻤﺎم اﯾﻦ زﺷﺖ ﮐﺎري را‬
‫ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﺧﺪا و ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر او ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺤﻞ ﻓﺴﻖ و ﻓﺠﻮر و ﺗﺠﻤﻊ آﻧﺎن ﺟﺎﺋﯽ‬
‫ﺑﻮده ﺑﻨﺎم ﺧﺮاﺑﺎت ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً اﻋﯿﺎن و درﺑﺎرﯾﺎن و ﻟﺸﮑﺮﯾﺎن و ﺷﺎﻋﺮان از ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﺧﺮاﺑﺎﺗﯿﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ ﯾﮑﯽ از آﻧﺎن ﺑﻮده و ﺑﺪﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎ دوﻟﺖﻫﺎي وﻗﺖ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻮده و در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻋﯿﺶ و ﻧﻮش آﻧﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﺮده و از زﻫﺪ ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﯽ ﺑﺪﮔﻮﺋﯽ ﻣﯽﻧﻤﻮده و از رﺋﯿﺲ ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﻨﺎم ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن و ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﺪاﺣﯽ‬
‫ﮐﺮده و ارﺗﺰاق و ﺣﺮﻓﮥ او ﻣﺪح اﻣﺮ او ﺳﻼﻃﯿﻦ آن زﻣﺎن ﺑﻮده و در ﻣﺠﺎﻟﺲ ﻟﻬﻮ و‬
‫ﻟﻌﺐ آﻧﺎن ﺣﺎﺿﺮ و ﻏﺰلﻫﺎي ﺧﻮد را ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻮزن ﺗﺼﻨﯿﻒ ﺑﺪه ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪه و ﺗﻮﻗﻊ‬
‫ﺻﻠﻪ و ﺟﺎﺋﺰه داﺷﺘﻪ‪.‬‬

‫اﻋﯿﺎن و اﻣﺮاﺋﯽ در دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺪح ﺷﺪه‬

‫در اﯾﻦ دﯾﻮاﻧﯽ ﮐﻪ از ﺣﺎﻓﻆ در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ از ﺑﺴﯿﺎري از اﻣﺮا و اﻋﯿﺎن‬
‫آن زﻣﺎن ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﻤﺎم ﻏﺰﻟﯿﺎت آن در ﻣﺪح آﻧﺎن ﺑﻮده و اﮔﺮ در ﺑﻌﻀﯽ‬
‫از ﻏﺰﻟﯿﺎت ﻧﺎم آﻧﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﯾﺎ ﺑﻮده و ﺳﺎﻗﻂ ﺷﺪه و ﯾﺎ ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ‬
‫ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮐﺸﯿﺪه ﻧﺎم ﺑﺮد ﺑﺮاي ﺑﺪﺑﯿﻨﯽ ﻣﺮدم ﺑﺂﻧﺎن و ﯾﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻤﻊ‬
‫ﮐﺮدهاﻧﺪ ﻧﺎم ﻣﻤﺪوح را ﺳﺎﻗﻂ ﮐﺮدهاﻧﺪ ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻣﺮا و ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎن آﻧﺎن در‬
‫دﯾﻮان ذﮐﺮ ﺷﺪه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺷﺎه ﺷﺠﺎع و ﺳﻠﻄﺎن اﺑﻮ ﺳﻌﯿﺪ و اﻣﯿﺮ ﻓﺮخ و ﺷﯿﺦ اﺑﻮ‬
‫اﺳﺤﻖ و ﺷﯿﺦ اﺣﻤﺪ ﺑﻦ اوﯾﺲ اﯾﻠﺨﺎﻧﯽ و ﺷﺎه ﺣﺴﻦ اﯾﻠﺨﺎﻧﯽ و ﺳﻠﻄﺎن اوﯾﺲ و ﺷﺎه‬
‫ﻣﺴﻌﻮد و اﻣﺮا آل ﻣﻈﻔﺮ و اﻣﯿﺮ ﻣﺒﺎرز اﻟﺪﯾﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﭘﺴﺮ اﻣﯿﺮ ﻣﻈﻔﺮ و ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫ﺷﺮف اﻟﺪﯾﻦ ﺑﻦ اﻣﯿﺮ ﻣﺒﺎرز و ﺑﺮادران او ﺷﺎه ﺣﺴﯿﻦ و ﺷﺎه ﻋﻠﯽ و ﺷﺎه ﻣﻨﺼﻮر ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪5‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺎﯾﻦ ﺷﺎه ﻣﻨﺼﻮر ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻤﻠﻖ ﮔﻔﺘﻪ و اﻇﻬﺎر ﻋﺸﻖ ﻧﻤﻮده و ﺑﻠﮑﻪ ﻋﺸﻖ ﺧﻮد را‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﺎو ﻗﺮار داد‪ .‬و ﺑﻌﺪاً ﺑﻘﺎﺗﻞ او اﻣﯿﺮ ﺗﯿﻤﻮر ﻧﯿﺰ اﻇﻬﺎر ﻋﺸﻖ ﮐﺮده‪ ،‬دﯾﮕﺮ از‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺴﯿﺎر از او ﺗﻤﻠﻖ ﮔﻔﺘﻪ و ﻣﺪاﺣﯽ ﻧﻤﻮده ﺧﻮد اﻣﯿﺮ ﺗﯿﻤﻮر ﺧﻮﻧﺨﻮار‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ از او ﺑﺸﺎه ﺗﺮﮐﻤﺎن ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﺮده و او را ﻣﻌﺸﻮق و دﻟﺒﺮ ﺧﻮد داﻧﺴﺘﻪ و دﯾﮕﺮ‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻏﯿﺎث اﻟﺪﯾﻦ واﻟﯽ ﻫﺮات و دﯾﮕﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﻫﻨﺪ و اﻣﯿﺮ ﺑﻨﮕﺎﻟﻪ و اﻣﯿﺮ ارﻏﻮن ﺧﺎن‬
‫واﻟﯽ ﺳﺒﺰوار و ﻧﯿﺸﺎﺑﻮر اﺳﺖ و دﯾﮕﺮ از ﺣﻤﺪ و ﺣﺴﯿﻦ او ﺗﻮران ﺷﺎه و ﺷﺎه ﯾﺰد و‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﺸﺎن اﺳﺖ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎري از وزﯾﺮان را ﻣﺪاﺣﯽ ﮐﺮده و ﺧﻮد را ﻋﺎﺷﻖ‬
‫اﯾﺸﺎن ﺧﻮاﻧﺪه و اﯾﺸﺎن را آﺻﻒ ﻋﻬﺪ و ﯾﺎ آﺻﻒ ﺛﺎﻧﯽ و ﯾﺎ آﺻﻒ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن‬
‫ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺖ اﯾﻨﮑﻪ وﺻﯽ ﺣﻀﺮت ﺳﻠﯿﻤﺎن ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ‪ u‬و ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ او ﻧﺎﻣﺶ آﺻﻒ‬
‫ﺑﻮده ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺎم آن ﺑﺰرﮔﻮار ﻣﻌﺼﻮم را روي ﻫﺮ وزﯾﺮ ﻓﺎﺳﻖ ﻓﺎﺟﺮي ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺳﻼﻃﯿﻦ‬
‫را ﺳﻠﯿﻤﺎن زﻣﺎن و وزراء را آﺻﻒ ﻋﻬﺪ داﻧﺴﺘﻪ از ﺟﻤﻠﻪ وزﯾﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎﻧﺸﺎن‬
‫در دﯾﻮان ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﮐﻤﺎل اﻟﺪﯾﻦ ﺣﺴﯿﻦ و ﮐﻤﺎل اﻟﺪﯾﻦ اﺑﻮ اﻟﻮﻓﺎء‪ .‬و اﺑﻮ اﻟﻨﺼﺮ‪ .‬اﺑﻮ‬
‫اﻟﻤﻌﺎﻟﯽ‪ .‬و ﺟﻼل اﻟﺪﯾﻦ و اﻣﯿﺮ اﺑﻮ اﻟﻔﻮارس ﭼﻬﺎرده ﺳﺎﻟﻪ و ﻋﻤﺎد اﻟﺪﯾﻦ ﻣﺤﻤﻮد و‬
‫ﻓﺨﺮاﻟﺪﯾﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ و ﻗﻮام اﻟﺪﯾﻦ وزﯾﺮ و ﺣﺎﺟﯽ ﻗﻮام اﻟﺪﯾﻦ ﺣﺴﻦ و ﻏﯿﺎث اﻟﺪﯾﻦ‬
‫و اﻣﺮ او و اﻋﯿﺎن دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻣﺮ اﻣﯿﺮ و وزﯾﺮي ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺷﻬﺮي ﺑﻮده از دور و ﯾﺎ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪاي ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﺴﺘﻪ ﻣﺪح ﻧﻤﻮد‪ ،‬و آﻧﺎن را از اﻧﺒﯿﺎء ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮده و ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﮐﻤﺎﻻت و ﺻﻔﺎت اﻟﻬﯽ را ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺷﻤﺮده‪ .‬و ﺣﺘﯽ اﯾﺸﺎن را ﻣﻘﺪم رزق و ﺟﺎﻧﺎن و‬
‫ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺎﻋﺮي ﺧﻮد را از ﺑﺮﮐﺖ ﺟﺎﺋﺰه و اﻧﻌﺎم اﯾﺸﺎن داﻧﺴﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻋﻠﻢ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ اﻧﺪر ﻧﻈﻢ اﺷﻌﺎر‬ ‫ﺑﻬﻤﯿﻦ راﯾﺖ ﻣﻨﺼﻮر ﺷﺎﻫﯽ‬
‫و ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﺷﻌﺮ ﻣﺪح اﯾﺸﺎن را ﺑﻬﺘﺮ از ﺻﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﻣﯽداﻧﺪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ‪:‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪6‬‬

‫ﯾﮏ ﺑﯿﺖ ازآن ﻗﺼﯿﺪه ﺑﻪ از ﺻﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ ﺷﻌﺮدﻟﮑﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻤﺪح ﺷﺎه‬
‫زﯾﺮا اﻣﺮاء ﺧﻮدﺧﻮاه ﺑﺮاي رﺳﺎﻟﮥ ﺣﻘﺎﺋﻖ دو ﻧﻤﺎز ﺑﮑﺴﯽ ﻧﻤﯽدﻫﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ‬
‫ﺷﻌﺮ ﻣﺪح دﻧﯿﺎ رﻫﺎ و ﻣﻨﺼﺐﻫﺎ ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻓﻆ آﻧﻘﺪر ﺑﻤﺪاﺣﯽ ﺧﻮ ﮐﺮده ﮐﻪ ﺣﺘﯽ از‬
‫ﺳﻼﻃﯿﻦ ﮔﺒﺮ و ﺳﺘﻤﮕﺮاﻧﯽ ﮐﻪ زﻣﺎن او ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ ﻣﺪاﺣﯽ ﻧﻤﻮده ﻣﺜﻼً ﺧﺴﺮو ﭘﺮوﯾﺰ‬
‫ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﮥ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم را ﭘﺎره ﮐﺮد و ﻣﺄﻣﻮر ﻓﺮﺳﺘﺎد از اﯾﺮان ﺑﻤﺪﯾﻨﻪ ﺑﺮاي‬
‫دﺳﺘﮕﯿﺮي ﯾﺎ ﮐﺸﺘﻦ آن ﺣﻀﺮت در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﭼﻪ ﻟﯿﺎﻗﺖ دارد وﻟﯽ ﺣﺎﻓﻆ در‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ او ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ‪:‬‬
‫ﺑﮑﯿﺨﺴﺮو و ﺣﺠﻢ ﻓﺮﺳﺘﺪ ﭘﯿﺎم‬ ‫ﺑﺪه ﺳﺎﻗﯽ آن ﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﮑﻤﺶ زﺟﺎم‬
‫ز ﭘﺮوﯾﺰ از ﺑﺎر ﺑﺪ ﯾﺎد ﮐﻦ‬ ‫روان ﺑﺰرﮔﺎن ز ﺧﻮد ﺷﺎد ﮐﻦ‬
‫و ﻣﯿﺨﻮار روان آن ﮔﺒﺮ را از ﺧﻮد ﺷﺎد ﮐﻨﺪ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎري از اﻋﯿﺎن و ﻗﻀﺎت‬
‫آن زﻣﺎن را ﭘﺲ از ﻣﺮﮔﺸﺎن ﻣﺪاﺣﯽ ﮐﺮده ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎً در دﯾﻮان او ﻣﺤﻔﻮظ و ﻣﻮﺟﻮد‬
‫اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﺪاﺣﯽ ﺑﯿﻤﺎر و ﭘﻮﻟﮑﯽ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻢ و ﻟﺬا ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺪاﺣﯽ ﮐﺮده ﻣﺎ ؟؟؟؟؟؟ ﮐﺮدهاﯾﻢ ﺧﺼﻮﺻﺎً از ﺳﺘﻤﮕﺮان اﻣﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺸﻮد ﻣﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺳﻼﻃﯿﻦ دادﮔﺴﺘﺮ ﻣﻠﺖ ﭘﺮور دﻣﻮﮐﺮات و ﻣﺴﻠﻤﺎن واﻗﻌﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ ﯾﻌﻨﯽ ﮐﺎري‬
‫ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺗﻤﺎم داﻧﺸﻤﻨﺪان در اول ﮐﺘﺎب ﺧﻮد از اﻣﺮا ﻣﺪاﺣﯽ ﮐﺮدهاﻧﺪ‬
‫ﺟﻮاب او اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اوﻻً ﺗﻤﺎم داﻧﺸﻤﻨﺪان اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﮑﺮدهاﻧﺪ ﺛﺎﻧﯿﺎً ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ در‬
‫اول ﮐﺘﺎب ﺑﺮاي داﻧﺶ و ﻓﻀﯿﻠﺖ ﭘﺮوري ﯾﮑﻨﻔﺮ اﻣﯿﺮ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻏﯿﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺗﻤﺎم دﯾﻮان را در ﻣﺤﺪح اﻣﺮ او اﻋﯿﺎن ﭘﺮ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﺛﺎﻟﺜﺎً آن داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ از ﯾﮑﯽ از ﺳﻼﻃﯿﻦ ﻣﺪح ﻧﻤﻮده ادﻋﺎي ﻋﺸﻖ ﺧﺪا ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﮐﺴﯽ آﻧﺎن را‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺧﺪا ﻧﻤﯽداﻧﺪ اﻣﺎ ﻣﺮﯾﺪان ﺣﺎﻓﻆ او را ﻋﺎﺷﻖ ﺧﺪا ﻣﯽداﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ ﺧﺪا از‬
‫دﯾﮕﺮي ﻣﺪاﺣﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪7‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﺨﻔﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬در زﻣﺎن ﺣﺎﻓﻆ ﭼﺎپ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺠﻼت و رادﯾﻮ ﻧﺒﻮده ﮐﻪ ﺳﻼﻃﯿﻦ‬
‫و اﻣﺮا از آن ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺮاي ﻧﺸﺮ اﻗﺘﺪار ﺧﻮد و ﻧﺸﺮ اﻗﺘﺪار اﯾﺸﺎن ﻣﻨﺤﺼﺮ‬
‫ﺑﻮده ﺑﻤﺪاﺣﯽ ﺷﻌﺮ او ﻧﺸﺮ ﺷﻌﺮ آﻧﺎن و ﻟﺬا ﻏﺎﻟﺐ اﻣﺮا در درﺑﺎر ﺧﻮد ﺷﺎﻋﺮي‬
‫داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫و در ﻧﺸﺮ اﺷﻌﺎر ﺷﺎﻋﺮان ﮐﻮﺷﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻫﺮ ﻗﺪر ﺷﺎﻋﺮي در ﻣﺪاﺣﯽ ﻣﺎﻫﺮﺗﺮ ﺑﻮده‬
‫ﺟﺎﯾﺰة او ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮده و از ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ﻧﺸﺮ اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از‬
‫آﻧﮑﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ و ﻣﻌﺮوف ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﺴﯽ در ﺻﺪد ﻧﯿﺎﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ و ﭼﻪ ﻧﻔﻌﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ دارد و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺻﺮف ﺗﻘﻠﯿﺪ آن را ﻟﺴﺎن اﻟﻐﯿﺐ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه و ﺑﻪ آن ﻓﺎل ﻣﯽزدﻧﺪ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻓﺎل زدن دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮ ﺻﺤﺖ ﭼﯿﺰي ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻋﺪد ﻧﺨﻮد ﻧﯿﺰ ﻓﺎل ﻣﯽزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ اواﺧﺮ ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻦ ﻗﺮآن ﮐﻪ از ﻫﺮ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ اﺳﻼمﺷﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﮔﻤﺮاه‬
‫ﮐﺮدن ﻣﺮدم ﻃﺮﻓﺪاري ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ دﯾﺪﻧﺪ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﻧﯿﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻤﻮدي و ﺳﺴﺘﯽ ﺑﻪ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻪ ﻗﺪري ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ و زﻫﺪ و ﺗﻘﻮي و ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ و از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺗﻤﺴﺨﺮ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﻟﺬا از آن دﯾﻮان ﺗﺮوﯾﺞ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺎ ﻋﻼﻗﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﯾﻢ از اﯾﻦ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺮدم ﻫﺸﯿﺎر ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم در ﺣﻖ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬

‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻗﺮآﻧﯽ ﺑﺎ دﯾﻮانﻫﺎي ﻃﺮب و ﻏﺰل و ﺗﺼﻨﯿﻒ ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮده و آن را‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺮآن و اﺧﺒﺎر ﺻﺤﯿﺤﻪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺮدم دﯾﮕﺮ ‪ :‬ﻋﺪهاي از ﺧﯿﺮ و ﺷﺮ آن ﺑﯽﺧﺒﺮ و ﺑﯽﻃﺮﻓﻨﺪ و ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ اﮔﺮ‬
‫ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ ﻧﺎم آن را ﻧﺒﺮﯾﺪ و ﻋﯿﺐ و ﻣﻔﺎﺳﺪ آن را ﻧﮕﻮﯾﯿﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد از ﺑﯿﻦ‬
‫ﺑﺮود وﻟﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻌﻀﯽ از اﻫﻞ ﻏﺮض آن را ﺑﺰرگ ﮐﺮده و ﻧﻤﯽﮔﺬارﻧﺪ از ﺑﯿﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪8‬‬

‫ﺑﺮود و ﺑﻪ ﺗﺮك ذﮐﺮش ﻣﻬﺠﻮرﮔﺮدد‪ .‬زﯾﺮا اﯾﺸﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺮآﻧﯽ را ﺗﺮوﯾﺞ و‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ زﻫﺪ و ﺗﻘﻮي و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻘﺪﺳﺎت دﯾﻨﯽ ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺰرگ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺪة دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﮐﺴﺎﻧﯽاﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺻﺮف ﺗﻘﻠﯿﺪ از ﻓﻼن و‬
‫ﻓﻼن ﺣﺎﻓﻆ را ﭼﻨﯿﻦ و ﭼﻨﺎن ﮔﻮﯾﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ در اﻋﺘﻘﺎدات ﺣﻘﻪ و ﺑﺎﻃﻠﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻫﻞ ﻓﻬﻢ و ادرا ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ اﺷﺨﺎص ﻗﻨﺎﻋﺖ‬
‫ﻧﻨﻤﻮدهاﻧﺪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺣﻘﮥ ﺻﺤﯿﺤﻪ آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﺪك ﻣﺮاﺟﻌﮥ ﺑﻪ دﯾﻮان و‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮ رﺳﯿﺪﮔﯽ روﺷﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اي اﻫﻞ ﻓﻀﻞ و داﻧﺶ و‬
‫اي ﺑﺮادران اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺎ ﺑﺪاﻧﯿﺪ ﻣﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﮥ دﯾﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﻧﻮﺷﺘﯿﻢ و ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﺎ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮ وﺟﻮب روﺷﻦ ﮐﺮدن اﻓﮑﺎر اﺳﺖ‪ .‬و ﭼﻮن ﮐﺴﯽ اﯾﻦ واﺟﺐ‬
‫ﮐﻔﺎﯾﯽ را اﻧﺠﺎم ﻧﺪاده ﺑﺮ ﻣﺎ واﺟﺐ ﺷﺪ ﮐﻪ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺪار و ﻫﺸﯿﺎر ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺿﺮر و ﺧﻄﺮ دﯾﻮانﻫﺎي ﻋﺸﻘﯽ و ﻣﯽﺧﻮاري و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﻘﻞ را ﻣﯽداﻧﺪ و ﻫﺪف ﻣﺎ‬
‫در اﯾﻦ اﻗﺪام ﺑﯿﺪاري ﻣﺮدم اﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪاﯾﻢ ‪:‬‬
‫ﻣﮕﺬار ﺗﺎ ﺑﻤﯿﺮد در ﺣﺎل ﺟﻬﻞ و ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﺑﺎﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ آﺋﯿﻦ ﺣﻖﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫اﮐﻨﻮن ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﯽﻃﺮﻓﺎﻧﻪ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻣﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﺧﻮد را ﺑﻪ داوري ﺣﺎﺿﺮ و اﺷﻌﺎر ﻣﺎ را ﺑﺴﻨﺠﻨﺪ‬
‫ﺳﭙﺲ اﮔﺮ دﯾﺪﻧﺪ ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺎ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ ﻣﺮدم را آﮔﺎه ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﮐﺲ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ درك ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎري از ﺷﻌﺮاي ﻣﻌﺮوف ﻣﺼﺪاق آﯾﮥ »و اﻟﻌﺸﺮاء‬
‫ﯾﺘﺒﻌﻬﻢ اﻟﻐﺎوون« ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﺬﮐﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪9‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -1‬ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺷﺼﺖ ﺳﺎل ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﺻﺮف ﺷﺎﻋﺮي ﻧﻤﻮده و ﺑﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺪت را ﺑﻪ ﺣﮏ و اﺻﻼح و زﯾﻨﺖ اﺷﻌﺎر ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ وﻟﯽ ﻣﺎ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﺻﺮف‬
‫ﺧﯿﺎﻻت ﺷﻌﺮﯾﻪ ﻧﮑﺮدهاﯾﻢ و اﺳﺘﺎد اﯾﻦ ﻓﻦ ﻫﻢ ﻧﺒﻮدﯾﻢ و ﻓﻘﻂ در ﻣﺪت ﯾﮏ ﻣﺎه ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﮑﻦ را ﺳﺮوده و ﺑﻪ وزن ﻏﺰلﻫﺎي ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻮاب او را دﯾﺪهاﯾﻢ‪ .‬ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﺖ ﺧﻮد‬
‫را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي درﯾﺎﻓﺖ ﺟﺎﯾﺰه ﺻﺮف آراﯾﺶ اﺷﻌﺎر ﻧﻤﻮده وﻟﯽ ﻣﺎ ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎريﻫﺎي‬
‫زﯾﺎد و ﺑﺪون ﺗﻮﻗﻊ ﺟﺎﯾﺰه اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻧﻤﻮدﯾﻢ و ادﻋﺎ ﻧﺪارﯾﻢ اﺷﻌﺎر ﻣﺎ ﺑﺪون ﻧﻘﺺ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮاﯾﺪ اﯾﻦ ﮐﺎر را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد و ﺧﺮدهﮔﯿﺮي ﻧﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻏﺰلﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻧﺴﺦ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ و ﻧﺴﺒﺖ آن ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻮده‬
‫ﻣﺎ ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده و اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدهاﯾﻢ و از آﻧﭽﻪ در اﮐﺜﺮ ﻧﺴﺦ ﻧﺒﻮده و ﯾﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده‬
‫ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻧﻤﻮدﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬آﻗﺎي ﺷﯿﺦ ﺟﻮاد ﻣﺤﻮﻻﺗﯽ ﺧﺮاﺳﺎﻧﯽ ﻏﺰﻟﯿﺎﺗﯽ ﭼﻨﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ در دﺳﺘﺮس‬
‫ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ از اﯾﺸﺎن ﺗﻘﺪﯾﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬و ﭼﻮن در ﻏﺰﻟﯿﺎت اﯾﺸﺎن ﻗﺎﻓﯿﻪ‬
‫ﻣﮑﺮر ﺑﻮده ﻧﺨﻮاﺳﺘﯿﻢ ﻗﻠﻢ ﺑﺒﺮﯾﻢ‪ .‬و ﻧﯿﺰ در ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻮارد ﻣﺎ ﺷﻌﺮ و ﻣﺼﺮﻋﯽ از‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻮده و در اﺷﻌﺎر ﺧﻮد ﮔﻨﺠﺎﻧﯿﺪه و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻓﯿﻪ ﺟﻮاب دادهاﯾﻢ ﻟﺬا‬
‫ﻣﮑﺮر ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﻣﮑﺮر ﻧﮑﺮدهاﯾﻢ و اﺷﮑﺎل ﺑﺮ آن ﺑﺠﺎ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺨﻮاد از ﻣﺬﻫﺐ و ﻣﺸﺮب و ﺣﺎل ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺎﻣﻼً آﮔﺎه ﮔﺮدد ﺑﮑﺘﺎب‬
‫رﺿﻮان اﻻه و ﯾﺎ ﮐﺘﺎب ﺷﻌﺮ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﻣﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺧﻮد دﯾﻮان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺬﻫﺐ و ﺷﺮب و ﻫﻮﯾﺖ او ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺮاي اﻫﻞ ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ آﺷﮑﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺎ از دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺖ و ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ و دﻓﻊ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺑﻮده ﻟﺬا ﻫﺮ ﺟﺎ ﺣﺎﻓﻆ از دﻟﺒﺮ ﻋﯿﺎر و ﻏﻤﺰة ﻧﮕﺎر ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎ از ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر‬
‫ﮔﻔﺘﻪاﯾﻢ و ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ از ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ و ﭘﯿﺮﭘﺮﺳﺘﯽ دم زده ﻣﺎ ﺑﻌﻘﻞ و ﻫﻮش و ﺧﺪا‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪10‬‬

‫ﭘﺮﺳﺘﯽ ﺗﺤﺮﯾﺺ ﮐﺮدهاﯾﻢ و در ﻫﺮ ﻏﺰل ﺑﺒﻌﻀﯽ از اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﻣﻮرد اﻋﺘﺮاض ﻣﺎ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﺷﺎره ﺷﺪه اول اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺎﻓﻆ ذﮐﺮ ﻧﻤﻮده و ﺑﻌﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﮑﻦ ﺟﻮاب دادهاﯾﻢ ﺗﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﻧﺪﯾﺪه ﻗﻀﺎوت ﻧﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻋﻠﻤﺎء ﺷﯿﻌﻪ ﯾﺰﯾﺪ را ﮐﺎﻓﺮ ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﺪن اﺷﻌﺎر اﺑﻦ اﻟﺰﺑﻌﺮي ﮐﻪ داراي‬
‫ﻃﻌﻦ ﺑﺪﯾﺎﻧﺖ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻌﺮ ذﯾﻞ‬
‫ﻧﺰل‬ ‫وﺣﯽ‬ ‫وﻻ‬ ‫ﺟﺎء‬ ‫ﺧﺒﺮ‬ ‫ﻓﻼ‬ ‫ﻣﻠﮏ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻫﺎﺷﻢ‬ ‫ﻟﻌﺒﺖ‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻌﺠﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻌﺮاء ﻣﺼﺮ و ﻓﺮا ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺪاﻧﻨﺪ زﯾﺮا‬
‫اﯾﻨﺎن ﻫﺰاران ﻃﻌﻦ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ﺑﺪﯾﻦ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ و ﺻﺮﯾﺤﺘﺮ از اﺷﻌﺎر ﯾﺰﯾﺪ اﺳﺖ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻫﻞ اﺳﻼم اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ را ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﮐﻔﺮﯾﺎت ﺗﮑﻔﯿﺮ ﻧﮑﺮده ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺂﻧﺎن ارادت‬
‫ﻣﯽورزﻧﺪ اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ از ﺑﯽﺧﺒﺮي آﯾﺎ ﻧﺪﯾﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ‪:‬‬
‫وﻋﺪة ﻓﺮداي زاﻫﺪ را ﭼﺮا ﺑﺎور ﮐﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦﮐﻪ اﻣﺮوزم ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻘﺼﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﯿﺐ زﻧﺨﺪان ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺨﻠﺪم دﻋﻮت اﯾﺰد اﻫﺪ ﺳﻔﺮ ﻣﺎ‬
‫ﺷﯿﺮم‬ ‫وﺟﻮي‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺴﯿﺐ‬ ‫ﭼﻮن ﻃﻐﻼن ﺗﺎ ﮐﯽ اي واﻋﻆ ﻓﺮﯾﺒﯽ‬
‫ﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﯿﻪ ﺧﺮﯾﺪ و ﻧﻘﺪ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﺣﮑﺎﯾﺖ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﭼﻤﻦ‬
‫و ﻫﺰاران ﺷﻌﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻨﻬﺎ در ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻠﻖ و وﺣﺪت وﺟﻮد و ﺟﺒﺮ و اﻧﮑﺎر‬
‫ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ اﺳﻼم و اﻣﺎم ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺧﺪا را ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﺨﻠﻖ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺠﺒﺮ ﺷﻮد و ﯾﺎ ﺗﻮﻫﯿﻦ ﺑﺎ ﻣﻮردﯾﻦ ﮐﻨﺪ ﮐﺎﻓﺮ و ﻣﺸﺮﮐﺴﺖ‪ .‬اﺷﻌﺎر اﯾﻦ ﺷﻌﺮا ﺑﺪﺗﺮ‬
‫از اﺷﻌﺎر اﺑﻦ ﺳﻌﺪ و ﯾﺰﯾﺪ اﺳﺖ زﯾﺮا ﯾﺰﯾﺪ ﺷﻌﺮ دﯾﮕﺮ را ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ وﻟﯽ اﯾﻨﺎن از ﺧﻮد‬
‫اﻧﺸﺎ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﺷﻌﺎر ﯾﺰﯾﺪ ﻣﻬﺠﻮر و ﻣﺘﺮوك ﺷﺪ اﻣﺎ اﺷﻌﺎر اﯾﻦ ﻫﺮ روز ﺑﺎ آب و ﺗﺎب‬
‫ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -7‬اﮔﺮ ﺷﻌﺮ و ﻋﺮﻓﺎن از ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده و او را ﻗﻄﺐ اﻟﻌﺮﻓﺎء و‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﺣﻖ ﻣﯽﺷﻤﺮﻧﺪ ﭼﻮن ﻫﻮﯾﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺷﻌﺎر او ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدد‬
‫‪11‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﻫﻞ ﻋﺮﻓﺎن ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ و ﻣﺮام اﯾﺸﺎن ﭼﯿﺴﺖ و‬

‫دﯾﮕﺮ ﮔﻮل ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺎ آن را ﻧﻤﯽﺧﻮرﻧﺪ و ﺑﺪام ﻧﻤﯽاﻓﺘﻨﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﺑﺸﻨﯿﺪن ﺣﺮف ﺣﺴﺎﺑﯽ ﻧﺒﻮده و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻋﻼﻗﮥ ﺑﺎﻣﻮر دﯾﻨﯽ ﻧﺪارد‬
‫ﮐﺎري ﻧﺪارﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ -8‬ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ در دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﯾﮏ ﻏﺰل در ﻧﺸﺮ ﺣﻘﺎﺋﻖ و اﻣﺮ ﺑﻤﻌﺮوف و‬
‫ﺗﺮﻗﯽ ﺑﺸﺮي ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺑﮕﻨﺎه و ﺗﺮوﯾﺞ ﺑﺎﻃﻞ ﮐﺮده و اﮔﺮ ﺷﻌﺮي در‬
‫دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮش ﻇﺎﻫﺮ ﭼﻮن ﻣﺎ ﺑﻌﺪ و ﻣﺎ ﻗﺒﻞ آن را ﺑﻨﮕﺮﯾﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﻫﺪف ﺷﺎﻋﺮ از ﻫﻤﺎن ﺷﻌﺮ ﺧﻮب ﺗﺮوﯾﺞ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﮑﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ‪:‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ازﺣﯿﺎت ايﺟﺎن اﯾﻦ دﺳﺖ ﺗﺎداﻧﯽ‬ ‫وﻗﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖدان آﻧﻘﺪر ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯽ‬
‫اﻣﺎ ﭼﻮن ﺷﻌﺮ ﺑﻌﺪ آن را ﺑﺒﯿﻨﯽ ﻣﯽداﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺪف او آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻦ‬
‫ﺑﺒﺎدهﻧﻮﺷﯽ و ﻣﯽﺧﻮاري و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ اﮔﺮ از ﺗﺮﺣﻢ و اﻧﻔﺎق ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻘﺼﻮد و ﻫﺪف او‬
‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻓﻼن ﺷﺎه ﯾﺎ ﻓﻼن وزﯾﺮ ﺑﻮده ﺑﺪادن ﺻﻠﻪ و اﻧﻌﺎم و ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻨﻬﺎ ﻣﺎ ﺗﻤﺎم دﯾﻮان‬
‫ﺣﺎﻟﻆ را ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺮدﯾﻢ و ﺟﺰ اﯾﻦ ﻧﯿﺎﻓﺘﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ -9‬اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﻋﻠﻤﺎ و داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺷﯿﻌﻪ در ﮐﺘﺐ و‬
‫ﮐﻠﻤﺎت ﺧﻮد اﺳﺘﺸﻬﺎد ﺑﺸﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ و اﻣﺜﺎل او ﮐﺮدهاﻧﺪ آﯾﺎ آﻧﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪه و ﻓﻘﻂ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪهاﯾﺪ ﺟﻮاب آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از ﻋﻠﻤﺎ و ﺣﺘﯽ اﻣﺎم و ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﮔﺎﻣﯽ‬
‫اﺳﺘﺸﻬﺎد و ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﮐﻔﺎر ﻣﯽﮐﺮدهاﻧﺪ اﺳﺘﺸﻬﺎد ﺑﺸﻌﺮي دﻟﯿﻞ ﺑﺮ ﺧﻮﺑﯽ ﺷﺎﻋﺮ و دﯾﻮان‬
‫او ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻣﺜﻼً داﻧﺸﻤﻨﺪي ﯾﮏ ﺷﻌﺮ ﻣﻌﺮوﻓﯽ را ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﻮد دﯾﺪه و ﻧﻘﻞ‬
‫ﮐﺮده ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻧﻤﯽداﻧﺪ آن ﺷﻌﺮ از ﮐﯿﺴﺖ و ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺮاي ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﭘﺲ ﺣﺎﺷﺎ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻗﺼﺪ اﻣﻀﺎء ﺑﺎﻗﯽ اﺷﻌﺎر او را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﮑﻪ اﺻﻼً ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮ را ﻧﺪﯾﺪه ﺗﺎ ﻧﻘﺺ آن را ﺑﯿﺎﺑﺪ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻗﺼﺪ ﺳﻮء ﺷﺎﻋﺮ ﺷﻮد‬
‫ﺑﻬﺮ ﺣﺎل ﻣﺎ اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﻨﻈﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﯽﮔﺬارﯾﻢ ﺗﺎ ﺧﻮد ﻗﻀﺎوت ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪12‬‬

‫زورﮔﻮﺋﯽ ﻧﮑﺮدهاﯾﻢ ﺗﺎ ﮐﺴﯽ اﻋﺘﺮاض ﮐﻨﺪ و اﮔﺮ ﮐﺴﯽ اﺷﮑﺎل و اﯾﺮادي ﺑﻤﺎ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺠﺎن ﻣﯽﭘﺬﯾﺮﯾﻢ و ﺑﻠﮑﻪ ﺟﺒﺮان ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ -10‬ﻣﺎ ﺗﻤﺎم اﺷﻌﺎر ﻏﺰل را از ﻫﺮ ﻏﺰل ذﮐﺮ ﻧﮑﺮدهاﯾﻢ ﺗﺎ ﺣﺠﻢ ﮐﺘﺎب زﯾﺎد ﻧﺸﻮد‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻮد ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺪﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎﻗﯽ ﻏﺰل را در ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﮕﯿﺮد‪ .‬در ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺴﯿﺎري از اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭼﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع و در ﭼﻪ ﻣﻮرد و ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻗﺮار ﺧﻮد او اﺧﺬ ﮐﺮدهاﯾﻢ ﭘﺲ‬
‫ﻣﺮﯾﺪان ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﺎﺳﮥ ﮔﺮﻣﺘﺮ از آﺗﺶ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺜﻼً ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﺠﺒﺮ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ و ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ ﺧﻮد را از ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر اﻟﻬﯽ ﻣﯽداﻧﺪ و ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ‪:‬‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﯽﭘﺴﻨﺪي ﺗﻐﯿﯿﺮ ده ﻗﻀﺎ را‬ ‫ﮐﻮي ﻧﯿﮑﻨﺎﻣﯽ ﻣﺎ را ﮔﺬر ﻧﺪارﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪﮐﺸﯽ ﺷﻬﺮه ﺷﺪم روز اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻄﻠﺐﻃﺎﻋﺖوﭘﯿﻤﺎنوﺻﻼح ازﻏﻢﻣﺴﺖ‬
‫وﻟﯽ ﻣﺮﯾﺪان او اﻗﺮار او ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮﻧﺪ و او را ﺷﯿﻌﻪ و اﻫﻞ ﺻﻼح و ﻃﺎﻋﺖ‬
‫ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻨﺎً ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎﺧﺘﻼف ﻧﺴﺨﻪﻫﺎ ﻫﺮ ﻏﺰﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻐﺰل دﯾﮕﺮ ﺗﻘﺪﯾﻢ و ﺗﺄﺧﯿﺮ دارد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻏﺰﻟﯽ را ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻘﺪم داﺷﺘﻪاﯾﻢ در ﻧﺴﺨﮥ‬
‫دﯾﮕﺮي ﻣﺆﺧﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﻏﺰلﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻏﺰل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ او در ﺣﺮف‬
‫آﺧﺮ ﻣﺸﺘﺮﮐﺴﺖ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻏﺰل ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮد را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -11‬ﻣﺎ ﺑﮑﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ آن را از ﺧﻄﺎ و ﻫﻮا و ﻫﻮس دور ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﺧﺼﻮﺻﺎً‬
‫ﺑﻄﺮﻓﺪاران ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﮔﻮﺋﯿﻢ ﺷﻤﺎ ﻫﺮ ﺷﻌﺮي ﮐﻪ در آن ﻓﺴﻖ و ﻓﺠﻮر و ﯾﺎ ﮐﻔﺮ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺣﻤﻞ ﺑﺼﺤﺖ و ﺗﺄوﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ و ﯾﺎ ﻣﯽﮔﻮﺋﯿﺪ ﻣﺎ ﻧﻤﯽﻓﻬﻤﯿﻢ ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ و ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ را ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺷﻌﺎر ﻣﺎ ﺑﻨﻤﺎﺋﯿﺪ ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺸﺎﻋﺮ ﻣﯽﺧﻮار ﻫﺮزه ﮔﻮﺑﺪﮔﻮﺋﯽ ﮐﺮدﯾﻢ‬
‫ﺷﻤﺎ ﺗﺄوﯾﻞ و ﺣﻤﻞ ﺑﺼﺤﺖ ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺪﺗﺎن ﻧﯿﺎﯾﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺪﮔﻮﺋﯽ ﺑﺰاﻫﺪ و ﻓﻘﯿﻪ و ﺑﻬﺸﺖ‬
‫و ﮐﻮﺛﺮ را ﺗﺄوﯾﻞ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ ﺑﺪﮔﻮﺋﯽ ﻣﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮑﺎﻓﺮ و ﻓﺎﺳﻖ ﺑﻄﺮﯾﻖ اوﻟﯽ ﺣﻤﻞ‬
‫ﺑﺼﺤﺖ ﮐﻨﯿﺪ و ﺑﺪﺷﻤﻨﯽ و ﻋﺼﺒﯿﺖ ﺑﺮ ﻧﺨﯿﺰﯾﺪ ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ ﺑﺴﯿﺎري از زﺷﺘﯽ و ﻓﺴﻖ‬
‫‪13‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺷﻌﺮا ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄوﯾﻞ ﻧﯿﺴﺖ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﮔﻮﺋﯿﺪ ﻣﻘﺼﻮد از رخ زﯾﺒﺎ و ﺷﺎﻫﺪ رﻋﻨﺎ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ذات ﭘﺎك ﺧﺪا و ﺗﺠﻠﯿﺎت دوﺳﺖ اﻣﺎ ﭼﻮن ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﭼﯿﻨﻢ او ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﻣﻘﺼﻮد ﻣﻦ اﻣﺮدان و ﻣﻬﻮﺷﺎن ﺑﺸﺮﯾﺖ زﯾﺮا او ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﭘﺴﺮان و‬
‫ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن ﺳﺮﻣﺴﺖ ﺷﻨﮕﻮل ﺳﯿﻤﯿﻦ ﺗﻦ ﺳﯿﻤﯿﻦ ذﺗﻦ ﺳﯿﻤﯿﻦ ﺑﻨﺎﮔﻮش ﭼﺎﺑﮏ ﮐﻠﻬﺪار‬
‫ﺗﺮك ﻗﺒﺎﭘﻮش دﻟﯿﺮ ﺑﺨﻮن ﺻﻨﻢ ﺟﮕﺮ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﺮدم ﮐﻪ ﺑﺎ زرو ﺳﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ در ﮐﻤﺮ‬
‫آﻧﺎن ﻧﻤﻮد و ﻫﻢ آﻏﻮش ﺷﺪ ﻫﻤﺎن دﻟﺒﺮ دﯾﻦ ﺑﺮ داﻧﺶ ﺑﺮ ﺑﯿﻮﻓﺎي ﺟﻔﺎﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻦ دل‬
‫ﺳﺘﻤﮑﺎر ﻧﺎﺧﻠﻒ ﭘﯿﻤﺎﻧﺸﮑﻦ ﮐﺎﻓﺮدل ﺳﺮﮔﺮدان ﻣﯽﺧﻮر ﮐﺎﻓﺮ ﮐﯿﺶ ﮐﻤﺎن اﺑﺮو‪ .‬آﯾﺎ اﯾﻦ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ در ﻓﻬﻤﯿﺪن ﻣﻘﺼﻮد ﺷﺎﻋﺮ و آﯾﺎ اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ در ﺧﺪا اﺳﺖ و آﯾﺎ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ اﯾﻦ ﻫﺮزﮔﯽ را رﻓﻮ و ﯾﺎ ﺗﺄوﯾﻞ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -12‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺷﻌﺮا ﺑﺰور ﻓﮑﺮ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻨﺪ زﺷﺘﯽ ﮔﻔﺘﺎر ﺷﻌﺮا را رﻓﻮ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و آﻣﺪﻧﺪ اﺻﻄﻼﺣﺎﺗﯽ از ﭘﯿﺶ ﺧﻮد ﺟﺴﻢ ﮐﺮدهاﻧﺪ و ﺑﺸﻌﺮ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ زﺷﺘﯽ ﮔﻔﺘﺎر ﺷﻌﺮا ﻗﺎﺑﻞ رﻓﻮ ﻧﯿﺴﺖ و ﺟﻌﻞ اﺻﻄﻼح ﮐﺎر ﺑﺎﻃﻞ و ﮐﺠﺮوي‬
‫دﯾﮕﺮﯾﺴﺖ رﻓﻮ ﮐﻪ ﻧﺸﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪ زﯾﺮا اﮔﺮ ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ ﻣﻘﺼﻮد ﺷﺎﻋﺮ از‬
‫ﺷﺎﻫﺪ زﯾﺒﺎ اﻣﺮدان و ﻣﻬﻮﺷﺎن ﺑﺸﺮي اﺳﺖ ﻓﺴﻘﯽ ﺑﺮاي او ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدهاﯾﻢ وﻟﯽ اﮔﺮ‬
‫ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ ﻣﻘﺼﻮد او ﺧﺪا اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺧﻂ و ﺧﺎل و ﻗﺮ و ﻏﻤﺰه را ﺑﺨﺪ ﺑﭽﺴﺒﺎﻧﯿﻢ وارد‬
‫ﮐﻔﺮش ﻧﻤﻮدهاﯾﻢ زﯾﺮ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﺎر ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺨﺪا ﮐﻔﺮ و زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ‪:‬‬

‫ﻋﺮﻓﺎن دﯾﻨﯽ و ﺣﻘﯿﻘﯽ اﺻﻄﻼﺣﺎت رﮐﯿﮏ ﻧﺪارد‬

‫و آﻧﭽﻪ ﻋﺮﻓﺎ و ﺷﻌﺮا ﺑﺮاي ﺧﻮد اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﺄوﯾﻼت آوردهاﻧﺪ رﮐﯿﮏ و ﺑﺎﻃﻞ‬
‫اﺳﺖ و ﺗﮑﺮار اﻟﻔﺎظ ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب و زﻧﺎر و دﻟﺒﺮ ﻋﯿﺎر ﺑﺮ ﺿﺪ اﺳﻼم و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﮐﻔﺮ و ﺷﺮﮐﺴﺖ‪ .‬ﺷﻌﺮ ‪:‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪14‬‬

‫ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﯽ از ﺑﺖ و از زﻟﻒ و زﻧﺎر‬ ‫ﭼﻪ ﻣﯽﺟﻮﺋﯽ ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮ از ﻟﺐ ﯾﺎر‬

‫ﮐﺠﺎ ﻻﺋﻖ ﺑﻮد اﯾﻨﻬﺎ ﺑﺮ آن ذات‬ ‫ﮐﺠﺎ از ﺷﺮع آﻣﺪ اﯾﻦ ﻣﺠﺎزات‬
‫ﮐﺠﺎ ﺑﺮ رﺧﺼﺘﺶ داري ﺟﻮازي‬ ‫ﺑﺎزي‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫رﮐﯿﮏ‬ ‫ﻣﺠﺎزات‬
‫ﮐﺠﺎ ﻻﺋﻖ ﺑﺮ او ﻟﻔﻆ ﻧﮕﺎر اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻘﺼﻮد ذات ﮐﺮدﮐﺎر اﺳﺖ‬
‫از اﯾﻦ اﻟﻔﺎظ ﮐﺴﯽ دﯾﺪي ﺷﻌﺎري‬ ‫ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري‬ ‫ﺷﺎﻋﺮي‬ ‫در‬ ‫ﺑﺠﺰ‬
‫ﻧﻪ ﻓﮑﺮ اﺻﻄﻼح آن و اﯾﻦ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﺮو ﺑﯿﭽﺎرهاﻧﺪ ﻓﮑﺮ دﯾﻦ ﺑﺎش‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮد از اﺻﻄﻼح ﺑﯽﺣﻘﯿﻘﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﻌﻠﻢ اﺳﺖ و ﻋﻘﯿﺪت‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫ﺷﻌﺎر‬ ‫ﺑﺮو ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻮد ﺑﺎﻗﯽ ﻫﻤﺎن زﺷﺖ و ﻫﻤﺎن زﺷﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺻﺪﻫﺎ ﮐﻨﯽ ﺗﺄوﯾﻞ ﯾﮑﯽ زﺷﺖ‬
‫ﺷﺮﯾﻔﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻓﺎﺣﺸﻪ‬ ‫ﻟﻔﻆ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﻧﮕﺮدد ﻗﺤﺒﻪ در ﻣﻌﻨﯽ ﻋﻔﯿﻔﻪ‬
‫ﺑﺘﺎ ﯾﺼﻮﻓﯽ ﺿﻼل اﺳﺖ و ﺿﻼﻟﺴﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺻﺪﻫﺎ ﺑﮕﻮﺋﯽ ﺑﺖ ﺟﻤﺎل اﺳﺖ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﻟﻔﺎظ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻻﺋﻖ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻠﯽ آن وﺣﺪت و ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻋﺎرف‬
‫ز ﺑﺎﻃﻞﻫﺎ ﺑﻮد زﯾﺐ و ﻟﺒﺎﺳﺶ‬ ‫ﻫﺮ آن ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﺑﺎﻃﻞ ﺷﺪ اﺳﺎﺳﺶ‬
‫ﺑﺠﺎي ﺧﻮﯾﺶ ﻫﺮ ﭼﯿﺰﯾﺴﺖ ﻧﯿﮑﻮ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﻂ و ﺧﺎل و اﺑﺮو‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫آن‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺴﺒﺘﯽ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﺮا ﭘﺲ ﺧﻮد ﻧﮕﻮﺋﯽ اﯾﻦ ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫ﺗﻌﻠﯿﻞ ﮐﺮدﯾﺪ‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻓﺴﻘﯽ ﯾﮑﯽ‬ ‫ﻓﺠﻮر و ﮐﻔﺮ را ﺗﺄوﯾﻞ ﮐﺮدﯾﺪ‬
‫ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮ‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﻪ‬ ‫در‬ ‫آﯾﺪ‬ ‫ﺗﺄوﯾﻞ‬ ‫اﮔﺮ‬

‫ﻧﻪ در ﮐﻔﺮ و ﺣﻤﺎﻗﺎت و ﺧﺮاﻓﺎت‬ ‫ﺑﻮد ﺗﺄوﯾﻞ در اﺧﺒﺎر و آﯾﺎت‬

‫ﺧﺮاﻓﺖ را ﻫﻤﯽﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻨﯽ ﺣﻖ‬ ‫ﺗﻮ ﻣﯽﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻨﯽ ﺗﺄوﯾﻞ ﻧﺎﺣﻖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﻣﺤﺘﺎج ﮐﺮدي ﺧﻮد ﺑﺘﺄوﯾﻞ‬ ‫ﭼﻪ داﻏﯽ ﻫﺴﺖ ﺑﺮ ﮔﻔﺖ اﺑﺎﻃﯿﻞ‬
‫‪15‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ ﺳﺎﻗﯽ ﻫﻤﻪ اوﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ذوق اﺳﺖآﻧﮑﻪﮔﻮﺋﯽﯾﮑﺴﺮهﻫﻮاﺳﺖ‬

‫ﮐﻪ اﯾﻦ اﺳﻤﺎء اﺳﻤﺎء ﺧﺪا ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻋﺒﺎرات ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﺣﻖ روا ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﺳﻮء‬ ‫ﺗﻌﺒﯿﺮات‬ ‫ز‬ ‫ﯾﺰدان‬ ‫ﭘﺎك‬ ‫ذات‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻣﻨﺰه‬
‫ﭼﺮا ﻟﻔﻆ ﺷﻤﺎ زﺷﺖ و رﮐﯿﮑﺴﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻋﺎرف ﺑﺘﻮ ﺷﯿﻄﺎن ﺷﺮﯾﮏ اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﮔﻮﺋﯽ اﯾﻦ از ذوق ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮاب وﺷﻤﻊ و ﺷﺎﻫﺪ ذوق ﻓﺴﻖ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻪ ﺑﺮ ﻋﺮﺷﺶ ﺣﻖ اﻧﺪر ﺑﯿﺨﻮدي ﺑﺮد‬ ‫ﻧﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﺷﺮاب ﺑﯿﺨﻮدي ﺧﻮرد‬
‫ﻃﻬﻮراً ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺖ و دل ﺧﺮاﺑﺴﺖ‬ ‫ﺳﻘﯿﻬﻢ رﺑﻬﻢ ﺟﺰ اﯾﻦ ﺷﺮاﺑﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ وﺿﻌﺶ ﺑﺮﺧﻮدي وﺧﻮدﻧﻤﺎﺋﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎﺗﯽ ﺷﺪن از دﯾﻦ رﻫﺎﺋﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻨﺪ اﺳﻘﺎط اﻻﺿﺎﻓﺎت‬ ‫ﺑﺎ ﺳﻘﺎط ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺷﺪ ﺧﺮاﺑﺎت‬
‫ﻣﮑﺎن ﻫﺮزهﮔﺮ و ﺑﯽﻣﮑﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﮐﺴﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻣﮑﺎن‬ ‫آن‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎت‬
‫ﺧﺮاﺑﺎﺗﯽ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺮ اﺳﺖ و اﺷﻌﺎر‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎﺗﯽ ﻫﻤﻪ و ﻫﻢ اﺳﺖ و ﭘﻨﺪار‬
‫ﻓﮑﻨﺪه ﺧﺮﻗﻪ و زﻧﺎر ﺑﺮ ﺧﻮﯾﺶ‬ ‫ﺑﺠﺎي ﺳﺠﻪ و ﺳﺠﺎده دروﯾﺶ‬
‫ﮐﻪﺟﺎﺳﻮس اﺳﺖوﺗﺮﺳﺎﻧﺪﻣﺴﺐ اوﺳﺖ‬ ‫از آن دارد و ﺑﺖ و زﻧﺎر اوﺳﺖ‬
‫وﻟﯿﮑﻦ ﭘﯿﺮ و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻧﻪ ﻗﯿﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ زﻫﺪ و ﺗﻘﻮي ﺷﯿﺪ و ﻗﯿﺪ اﺳﺖ‬
‫ﻧﮕﻮﯾﺪ ﻫﯿﭻ او از ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر‬ ‫ﻫﻤﯿﮕﻮﯾﺪ ﻣﮑﺮر از ﺑﺖ و ﯾﺎر‬
‫ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫اﻓﮑﺎر‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﺎورد‬ ‫ﺧﺮاﻓﺎت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ﻣﻠﺘﯽ‬ ‫ﻓﮑﻨﺪه‬
‫ﮐﻨﺪ از ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﻫﺮ دﻣﯽ او‬ ‫ز اﺳﺘﻌﻤﺎر ﻣﻠﺖ ﮔﺸﺘﻪ او ﺷﺎد‬
‫ﮐﻪ ﺑﺖ ﻣﻈﻬﺮ ﺷﺪش از ﻋﺸﻖ و وﺣﺪت‬ ‫ﻫﺰاران ﺑﺎر ﺑﺮ آن ﮐﯿﺶ ﻟﻌﻨﺖ‬
‫ﻣﯽ و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ و ﻣﺴﺠﺪ ﯾﮑﯽ ﮐﺮد‬ ‫ﺑﺖ و ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ و ﮐﻌﺒﻪ ﯾﮑﯽ ﮐﺮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زﻧﺎر‬ ‫ﺧﺪﻣﺘﺶ‬ ‫ﻋﻘﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮ آن ﻋﺸﻘﯽ ﺗﻔﻮﺻﺪ ﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪16‬‬

‫ﺑﮑﻦ ﺗﻮﺑﻪ ﺑﯿﺎ از ﺷﺮك ﺑﯿﺮون‬ ‫ﺑﺮو ﻋﺎرف ﺑﺘﺮس از ﺣﻖ ﺑﯿﭽﻮن‬

‫ﺑﺰرﮔﺎﻧﯽ ز ﺧﻮد ﮐﯽ ﻣﯽﺗﺮاﺷﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ را دﯾﺪه ﺑﺎﺷﯽ‬
‫ﻧﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﺎﻋﺮان در ﻣﺎ و ﻣﻦ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﺮو اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻓﮑﺮ وﻃﻦ ﺑﺎش‬
‫ﮐﻠﻤﺎت اﻣﺎم ﺑﺎﻗﺮ‪ u‬در ﮐﻤﺎﻻت اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﯽﻗﺮاري‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﻋﺮي‬ ‫ﻓﮑﺮ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺑﺮو در ﻓﮑﺮ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎش و ﮐﺎري‬
‫ﮐﻤﺎﻟﯽ‬ ‫ﮐﺴﺐ‬ ‫ﭘﯽ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺑﮕﻔﺘﺎ‬ ‫ﻋﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫آن‬ ‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫اﻣﺎم‬
‫ﺑﯿﺎﻣﻮز آن ﺳﻪ ﮔﺮ ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ ﺑﯿﺪار‬ ‫ﮐﻤﺎل اﻧﺪر ﺳﻪ ﭼﯿﺰ آﻣﺪ ﭘﺪﯾﺪار‬
‫ﮐﻪ ﻓﻘﻪ دﯾﻦ ﺑﻮد ﮔﺮ ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺘﯽ‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﯿﺰ ﺣﻖ و ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺘﯽ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدت‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫در‬ ‫دوم‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﺑﻨﺎزي در ﻧﻮاﺋﺐ‬ ‫ﺳﻮم ﺻﺒﺮ اﺳﺖ اﻧﺪر ﻫﺮ ﻣﺼﺎﺋﺐ‬
‫ﺑﻤﺜﻞ ﺷﺎﻋﺮي ﻓﮑﺮ و ﺧﯿﺎل اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺠﺰ اﯾﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ و زرو و ﺑﺎل اﺳﺖ‬
‫ﻧﻪ ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻔﮑﺮ ﻣﺎ و ﻣﻦ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﺮو اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺎ ذو اﻟﻤﻨﻦ ﺑﺎش‬

‫در ﻧﻘﺼﺎن ﻋﻘﻮل و اﺣﺘﯿﺎج ﺑﺸﺮ در اﻟﻬﯿﺎت ﺑﺘﺄﯾﯿﺪ اﻧﺒﯿﺎء و وﺣﯽ اﻟﻬﯽ‬
‫در ادراك ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻧﯿﺴﺖ ﺧﺎﻟﺺ‬ ‫ﻋﻘﻮل اﯾﻦ ﺑﺸﺮ ﭼﻮن ﺑﺴﺖ ﻧﺎﻗﺺ‬
‫ره ادراك ﺣﻖ ﺑﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﻌﻘﻞ ﺧﻮد ﭼﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺟﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﺨﻮد ﻫﺮ ﯾﮏ ﻃﺮﯾﻘﯽ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻧﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻘﻞ ﺧﻮﯾﺶ را ﻗﺎﺻﯽ ﻧﺪﯾﺪﻧﺪ‬
‫ﺧﻄﺎﻫﺎ در ﺗﺨﻄﯽ از رﺳﻮل اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻓﺎت از ﻋﻘﻮل اﺳﺖ‬
‫ﺧﯿﺎﻟﯽ‬ ‫اﻓﮑﺎر‬ ‫ز‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﯾﮑﯽ‬ ‫ﻻﯾﺒﺎﻟﯽ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﯽ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﯾﮑﯽ‬
‫اﺗﺤﺎدش‬ ‫و‬ ‫ﺣﻠﻮل‬ ‫ﭘﻨﺪ‬ ‫ﯾﮑﯽ‬ ‫ﯾﮑﯽ ﺻﻮﻓﯽ و وﺣﺪت اﻋﺘﻘﺎدش‬
‫اﷲ‬ ‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎو‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮐﻮر و ﮐﺮاﻧﺪ اﻧﺪرﯾﻦ راه‬
‫‪17‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ دﯾﮕﺮ ﺷﻌﺮﺳﺎزي‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺑﺎ دﯾﻦ ﺣﻖ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎزي‬

‫ﺑﺪﮐﺎن‬ ‫ﺑﺎﻓﺪ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﯾﮑﯽ دارد ز اﺳﻔﺎرش ﺧﻤﺎري‬
‫ﻫﻤﯽ اﺳﻔﺎر او ﺷﺪ ﺿﺪ ﻗﺮآن‬
‫ﮐﻪ ﺗﻘﻠﯿﺪ اﺳﺖ اﺧﺬ وﺣﯽ و آﺛﺎر‬
‫رﺳﻮﻻن و اﻣﺎﻣﺎن را ﺑﺮ اﻧﮕﯿﺨﺖ‬
‫ﻋﻘﻮل و اﻧﺒﯿﺎ ﺷﺎﮔﺮد و اﺳﺘﺎد‬
‫ﺑﻮﻫﻢ ﺧﻮد ﻫﺰاران ﻧﻘﺶ ﺑﺪرﯾﺨﺖ‬
‫ﻗﺎل ﻋﻠﯽ‪ u‬ﻣﻦ اﺳﺘﻘﻞ ﺑﻌﻘﻞ ﺿﻞ ﺗﻌﺠﺐ از آﻧﮑﻪ ﻣﺬﻫﺐ اﻧﺒﯿﺎء را ﻓﺮا ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻬﺮ ره ﭘﺎ ﮔﺬارد ﺑﺮ ﻣﺮام اﺳﺖ‬
‫ﺑﻮد ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻧﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ و اﻣﻌﺎن‬
‫ﻧﻪ ﺗﻘﻠﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﺎن ﺑﺮ ﻣﺤﺾ ﻧﻘﻞ اﺳﺖ‬
‫داﻧﻨﺪ‬ ‫ﺗﻘﻠﯿﺪ‬ ‫اﻧﺒﯿﺎء‬
‫ﻗﺮآن‬ ‫ﮔﻔﺖ‬ ‫اﺧﺬ‬
‫وﻟﯽ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺷﺪ ﻧﻘﻞ از رﺳﻮﻻن‬
‫و ﯾﺎ اوﻫﺎم واﻻﺗﺮ ز ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‬
‫از‬ ‫ﯾﮑﯽ‬ ‫ﯾﮑﯽ ﺷﺪ ﻏﺮق اﻧﺪر و ﻫﻢ ﻋﺮﻓﺎن‬
‫ﯾﮑﯽ ﺑﺎﻓﺪ ﺑﻬﻢ ﭼﻮن ﺳﺒﺰواري‬
‫ﯾﮑﯽ دوﻫﺎ ﻣﺮا ﻧﺎﻣﯿﺪه ﺑﺮﻫﺎن‬
‫ﯾﮑﯽ زد ﻃﻌﻦ ﺑﺮ آﯾﺎت اﺧﺒﺎر‬
‫ﺑﺮاي رﺷﺪﺷﺎن ﺣﻖ ﻧﻘﺸﻪ رﯾﺨﺖ‬
‫رﺳﻮﻻن را ﻣﻌﻠﻢ ﺣﻖ ﻓﺮﺳﺘﺎد‬
‫ﻫﺮ آن ﺷﺎﮔﺮ ﮐﺰ اﺳﺘﺎد ﺑﮕﺮﯾﺨﺖ‬
‫دﻧﺒﺎل ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﯽرود و ﺑﺨﯿﺎل آب ﺑﺴﺮاب ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻤﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﻋﻘﻞ از ﺧﻮد ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬
‫ﮔﻤﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﻌﻘﯿﺐ از رﺳﻮﻻن‬
‫ﻧﺪاﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﺎﯾﻦ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‬
‫ز‬ ‫ﺗﻌﻠﻢ‬ ‫ﻋﺠﺐزآﻧﺎن ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻘﻠﯿﺪ‬ ‫ﺑﺸﺪ‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن‬ ‫ﻧﻘﻞ‬ ‫ﺗﻘﻠﯿﺪ‬ ‫ﻧﺸﺪ‬
‫ﻧﺸﺪ ﺗﻘﻠﯿﺪ اﺧﺬ و ﻫﻢ ﯾﻮﻧﺎن‬
‫ﻣﮕﺮ ﮔﻔﺘﺎر ﺣﻖ ﺧﺎﻟﯽ از ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‬

‫ﻓﻼﺳﻔﻪ در ﻃﺒﯿﻌﯿﺎت ﺧﻄﺎ ﮐﺮدﻧﺪ در اﻟﻬﯿﺎت ﺑﻄﺮﯾﻖ اوﻟﯽ ﺧﻄﺎ ﮐﺎرﻧﺪ‬

‫زوﺣﯽ و دﯾﻦ ﺣﻖ ﻣﺴﺘﻮر ﮔﺸﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﻔﮑﺮ و ﻋﻘﻞ ﺧﻮد ﻣﻐﺮور ﮔﺸﺘﻨﺪ‬
‫اﻟﻬﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‬ ‫رﻫﺎ‬ ‫ﺗﺒﺎﻫﯽ‬ ‫اﻓﮑﺎر‬ ‫ﺑﯿﺎوردﻧﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪18‬‬

‫ﻗﻠﻤﺒﻪ ﺑﺎ ﻓﯿﺶ ﺣﻤﻞ ﺧﻄﺎ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺮو ﺟﺎﻧﺎ ﺗﻮ اﺳﻔﺎرش رﻫﺎ ﮐﻦ‬
‫ﻗﺎدر‬ ‫اﻟﻬﯿﺎت‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﮐﺠﺎ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯿﺎت‬ ‫در‬ ‫ﺧﻄﺎﯾﺶ‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﻫﺪر‬ ‫ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎل‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﯿﺎت ﭼﻮن ﮐﺸﻒ ﺑﺸﺮ ﺷﺪ‬
‫ﻓﺎﺋﺰ‬ ‫اﻟﻬﯿﺎت‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﺎو در ﻃﺒﯿﻌﯿﺎت ﻋﺎﺟﺰ‬
‫ﺑﺸﺪ اﻣﺮوز ﺑﺎﻃﻞ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﻓﯿﺪ‬ ‫ﻫﺰاران ﺳﺎل از ﺣﮑﻤﺖ ﺑﻼﻓﯿﺪ‬
‫ﺑﺠﺰ ﺑﺎ وﺣﯽ ﺣﻖ ﮐﯽ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪ‬ ‫اﻟﻬﯿﺎت ﮐﯽ ﺣﺼﺮ ﺑﺸﺮ ﺷﺪ‬
‫دﺳﺘﮕﯿﺮﻧﺪ‬ ‫اﻧﺴﺎن‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﺟﻮاﻫﺮ وﺣﯽ از وﺣﯿﺶ ﺑﺼﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﮐﺎرواﻧﻨﺪ‬ ‫راﻫﻨﻤﺎي‬ ‫و‬ ‫دﻟﯿﻞ‬ ‫و در اﯾﻦ ره اﻧﺒﯿﺎء ﭼﻮن ﺳﺎر ﺑﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫اﻧﺪر‬ ‫ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﺑﺸﺪ‬ ‫ﻫﺮ آن ﮐﺲ دور ﺷﺪ از وﺣﯽ و ﻗﺮآن‬
‫ﯾﮕﺎﻧﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫از‬ ‫ﻧﮕﻔﺘﯽ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﻠﺴﻔﺎﻧﻪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﯽ و ﻫﻢ راز از دﯾﻮ ﻓﺮﺷﯽ‬ ‫ﮐﺠﺎ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺷﺪ ﺑﺮﻫﺎن ﻋﺮﺷﯽ‬
‫ﭘﺮدهﺑﺮدار‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬ ‫زﻣﯿﻦ‬ ‫ﺧﺪاﯾﺎ‬ ‫زد ﻣﯽ ﮔﻔﺖ رﺳﻮﻻن را ﺑﺪﯾﻮار‬
‫ز ﮐﯿﺪش اي ﺧﺪا ﻣﻠﺖ ﻧﮕﻬﺪار‬ ‫ﺷﺪ رأﯾﺶ ﺣﮑﯿﻤﺎﻧﻪ در اﯾﻦ ﺑﺎر‬
‫رﻫﺎ ﮐﻦ ﺑﺎف و ﺑﺎ رب اﻟﻔﻠﻖ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﺮو اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺮ دﯾﻦ ﺣﻖ ﺑﺎش‬
‫ﺳﯿﺪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﻋﻼﻣﻪ ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺷﻌﺒﺎن ‪ 1371‬ﻗﻤﺮي‬

‫ﺗﺬﮐﺮ ‪ :‬ﭼﻮن ﺻﻔﺤﺎت ‪ 7-6‬ﻧﺴﺨﮥ دﺳﺘﻨﻮﯾﺲ ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻔﻘﻮد ﮔﺮدﯾﺪه ﻟﺬا ﻣﺘﻦ‬
‫ﺗﺎﯾﭗ ﺷﺪة ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺬﮐﻮر ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫‪-1‬‬
‫ﮐﻪﻋﺸﻖ آﺳﺎن ﻧﻤﻮداول وﻟﯽ اﻓﺘﺎد ﻣﺸﮑﻞﻫﺎ‬ ‫اﻻ ﯾﺎ اﯾﻬﺎ اﻟﺴﺎﻗﯽ ادرﮐﺎﺳﺎً و ﻧﺎدﻟﻬﺎ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎﻟﮏ ﭘﻨﺠﺮ ﻧﺒﻮد ز راه و رﺳﻢ ﻣﻨﺰلﻫﺎ‬ ‫ﺑﻤﯽ ﺳﺠﺎده رﻧﮕﯿﻦﮐﻦ ﮔﺮت ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﻧﻬﺎن ﮐﯽ ﻣﺎﻧﺪآن رازي ﮐﺰوﺳﺎزﻧﺪ ﻣﺤﻔﻞﻫﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎرم ز ﺧﻮد ﮐﺎﻣﯽ ﺑﺒﺪ ﻧﺎﻣﯽ ﮐﺸﯿﺪ آﺧﺮ‬
‫ﻣﺘﯽ ﻣﺎ ﺗﻠﻖ ﻣﻦ ﺗﻬﻮي دع اﻟﺪﻧﯿﺎ و اﻫﻤﻞﻫﺎ‬ ‫ﺣﻀﻮريﮔﺮﻫﻤﯽﺧﻮاﻫﯽ ازوﻏﺎي ﻣﺸﻮﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -1‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﻘﺎﺋﻖ را ﺑﯿﺎن ﺑﻨﻤﺎ ذر اﻟﮑﺎس و اﻫﻤﻞﻫﺎ‬ ‫اﻻ ﯾﺎ اﯾﻬﺎ اﻟﯿﺎﻏﯽ ﻣﺨﻮان دﯾﻮان ﺑﺎﻃﻞﻫﺎ‬
‫ﮐﻪﻋﺸﻖﺣﻖﻣﺤﺎلوﻋﺸﻖﻣﯽزﯾﺪﻧﺠﻮﺷﮕﻞﻫﺎ‬ ‫ﺑﻨﺎم ﻋﺸﻖ اي ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺰن ﺣﻘﻪ ﻣﮑﻦ ﺧﺪﻋﻪ‬
‫زﻋﻘﻞ ودﯾﻦ ﺑﺠﻮﯾﺖ ﺑﺤﻖ ﮐﻦ دﻓﻊ ﺑﺎﻃﻞﻫﺎ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺎ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﯾﺰداﻧﯽ ﺑﺘﻮﻓﯿﻘﺎت رﺑﺎﻧﯽ‬
‫زﻻف وﺑﺎف ﺷﺎﻋﺮﻫﺎﭼﻪ ﺧﻮن اﻓﺘﺎده دردﻟﻬﺎ‬ ‫ز دﯾﻮانﻫﺎي ﻋﺎﺷﻖﻫﺎ ﺳﺒﮏ ﻣﻐﺰان ﺟﺎﻫﻞﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﯽﺟﻮﯾﻨﺪ ﺣﺎل ﻣﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﺳﺎﺣﻞﻫﺎ‬ ‫درﯾﻦ اﻣﻮاج ﻧﺎﭘﺎﮐﯽ در اﯾﻦ اﺧﻮاج ﭘﺲ ﺑﺎﮐﯽ‬
‫ﺳﺒﮑﺒﺎدا ﻣﺸﻮ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻓﺘﯽ ﺑﻤﺸﮑﻞﻫﺎ‬ ‫اﻻ اي ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻣﯽ و ﺑﺎده ﮐﻨﺪ ﻧﻨﮕﯿﻦ‬
‫ﮐﻪ ﭘﯿﺮان ﻣﻎ و ﺻﻮﻓﯽ ﺷﺪﻧﺪي رﻫﺰن دﻟﻬﺎ‬ ‫ﻣﺸﻮﻧﻨﮕﯿﻦ زﻣﯽ رﻧﮕﯿﻦ ﺑﻘﻮل ﺣﺎﻓﻆوﭘﺴﺮش‬
‫ﮐﻪﺧﻮدﮐﺎﻣﯽاﺳﺖﺑﺪﻧﺎﻣﯽوعاﻟﻨﻔﺲوﺟﺎﻣﻞﻫﺎ‬ ‫ﺧﺬ اﻟﻔﺮﺻﻪ دع اﻟﻔﺼﻪ ﻣﺮو دﻧﺒﺎل ﺧﻮدﮐﺎﻣﯽ‬
‫وﮔﺮﺧﻮاﻧﯽﺟﻮاﺑﺶدان وﺑﺎﻻﺣﺴﻦﻓﺠﺎدلﻫﺎ‬ ‫ﻣﺨﻮاناي ﺑﺮﻗﻌﯽدﯾﻮان ﮐﻪ ﺟﻤﻊ دﯾﻮ ﺑﺎﺷﺪ آن‬
‫‪ -2‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﺑﺮوي ﺧﻮﺑﯽ از ﭼﺎه ز ﻧﺨﺪان ﺷﻤﺎ‬ ‫اي ﻓﺮوغ ﻣﺎ ﭼﻤﻦ از روي رﺧﺸﺎن ﺑﺸﻤﺎ‬
‫ﺑﺎز ﮔﺮدد ﯾﺎ ﺑﺮ آﯾﺪ ﭼﯿﺴﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻋﺰم دﯾﺪار ﺗﻮ دارد ﺟﺎن ﺑﺮ ﻟﺐ آﻣﺪه‬
‫زاﻧﮑﻪ زد ﺑﺮدﯾﺪه آﺑﯽ روي رﺧﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺨﺖ ﺧﻮاب آﻟﻮد ﻣﺎ ﭘﻨﺪار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻣﮕﺮ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺟﺎم ﻣﺎ ﻧﺸﺪ ﭘﺮ ﻣﯽ ﺑﺪوران ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻋﻤﺮﺗﺎن ﺑﺎ دو ﻣﺮاد اي ﺳﺎﻗﯿﺎن ﺑﺰم ﺟﻢ‬
‫ﮐﺎﻧﺪرﯾﻦ ره ﮐﺸﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎرﻧﺪ ﻗﺮﺑﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫دور دار ازﺧﺎكوﺧﻮن داﻣﻦ ﭼﻮﺑﺮﻣﺎ ﺑﮕﺬري‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪20‬‬

‫ﮐﺎي ﺳﺮ ﺣﻖ ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﺎن ﮔﻮﯾﯽ ﭼﻮﮔﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺷﻬﺮ ﯾﺰد از ﻣﺎ ﺑﮕﻮ‬
‫ﺑﻨﺪة ﺷﺎه ﺷﻤﺎﺋﯿﻢ و ﺛﻨﺎﺧﻮان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ دورﯾﻢ ازﺑﺴﺎط ﻗﺮب؟؟؟؟ دور ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﻮﺳﻢ ﻫﻤﭽﻮ اﺧﺘﺮ ﺧﺎك اﯾﻮان ﺷﻤﺎ‬ ‫اي ﺷﻬﺸﺎه ﺑﻠﻨﺪ اﺧﺘﺮ ﺧﺪا را ﻫﻤﺘﯽ‬
‫‪ -2‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﻬﻞ ﻣﺴﭙﺎرد از اﯾﻦ ﮔﻔﺖ ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫اي ﮐﻪ ﻻف و ﯾﺎده ﭘﯿﭽﺪ ﺷﺪ ﺑﺪﯾﻮان ﺷﻤﺎ‬
‫ﺑﺎز ﮔﺮدد ﺑﺎ ﺧﺪا ﮔﻮ ﭼﯿﺴﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ از ﻋﺰم دﯾﺪار ﺷﻬﺎن دم ﻣﯿﺰﻧﯽ‬
‫ذﮐﺮ ﺣﻖ آﺑﯽ زﻧﺪ ﺑﺮ روي رﺧﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺨﺖ ﺧﻮاب آﻟﻮد ﺧﻮد ﺑﯿﺪار ﮐﻦ ﺑﺎ ذﮐﺮ ﺣﻖ‬
‫ﻃﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﯿﻬﻮده ﮔﻔﺘﻦ زود دوران ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻋﻤﺮ را ﺿﺎﯾﻊ ﻣﮑﻦ ﺑﺎ ﺳﺎﻗﯿﺎن ﺟﺎم و ﺟﻢ‬
‫اﻧﺪرﯾﻦ ره ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎرﻧﺪ ﻗﺮﺑﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ اي ﺷﺎﻋﺮ ﺷﯿﺮاز ﮔﻮﺋﯽ ﺑﺎ ﺷﻬﻤﺎن‬
‫ﺑﻨﺪة ﺷﺎه ﺷﻤﺎﺋﯿﻢ و ﺛﻨﺎﺧﻮان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺑﺎ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﯾﺰد ﻣﯽﮔﻮﺋﯽ ﭼﺮا‬
‫راه ﺣﻖﺟﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺟﺎن ﻣﻦ و ﺟﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ دوري ﺗﻮ از ﺣﻖ از ﺧﺪا ﻫﻤﺖ ﻃﻠﺐ‬
‫‪ -3‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دردا ﮐﻪ راز ﭘﻨﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ آﺷﮑﺎرا‬ ‫دل ﻣﯽرود ز دﺳﺘﻢ ﺻﺎﺣﺒﺪﻻن ﺧﺪا را‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﺮﺿﻪ دارد اﺣﻮال ﻣﻠﮏ دارا‬ ‫آﺋﯿﻨﮥ ﺳﮑﻨﺪر ﺟﺎم ﺟﻢ اﺳﺖ ﺑﻨﮕﺮ‬
‫اﺷﻬﯽ ﻟﻨﺎ واﺣﻠﯽ ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻪ اﻟﻌﺬارا‬ ‫آن ﺗﻠﺦ وش ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ام اﻟﺨﺒﺎﺋﺜﺶ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﯽﭘﺴﻨﺪي ﺗﻐﯿﯿﺮ ده ﻗﻀﺎ را‬ ‫در ﮐﻮي ﻧﯿﮏ ﻧﺎﻣﯽ ﻣﺎ را ﮔﺬر ﻧﺪادﻧﺪ‬
‫اي ﺷﯿﺦ ﭘﺎك داﻣﻦ ﻣﻌﺬور دار ﻣﺎ را‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺨﻮد ﻧﭙﻮﺷﯿﺪ اﯾﻦ ﺧﺮﻗﮥ ﻣﯽ آﻟﻮد‬
‫‪ -3‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ دﻟﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﺰ آﻓﺮﯾﺪﮔﺎرا‬ ‫دﻟﺮا ﻣﺪه ﺗﻮ از دﺳﺖ ﺑﯿﻬﻮده اي ﻧﮕﺎرا‬
‫از ﺷﺎﻋﺮ ﺧﯿﺎﻟﯽ دﯾﮕﺮ ﭼﻪ اﺷﻔﻼ را‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ دﻻن ﺻﻮﻓﯽ ﺳﻮداي ﺑﯿﺴﻮاد اﺳﺖ‬
‫رﺣﻤﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﯾﮏ دم دروﯾﺶ ﺑﯽﻧﻮا را‬ ‫دﯾﻦ ﻣﭙﺮﺳﻨﺪ از ﮐﻒ ﺻﺎﺣﺒﺪﻻن و ﭘﯿﺮان‬
‫ﺟﺰ وﻫﻢ ﮐﺴﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺧﺪﻋﻪ ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﻣﺎ را‬ ‫ﺟﺎم ﺟﻢ و ﻣﯽ و ﺟﺎم و آﺋﯿﻨﮥ ﺳﮑﻨﺪر‬
‫‪21‬‬
‫آن را ﻧﺒﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﺧﻮاﻧﺪ اي ﭘﯿﺮو ﻧﺼﺎرا‬
‫ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ ﺗﻮ از ﺗﻮاﺳﺖ ﻣﻌﺬور دار ﻣﺎ را‬
‫اﯾﺰد ﺑﺪاده ﻋﻘﻠﺖ ﻫﻢ ﻓﻬﻢ و اﺧﺘﯿﺎرا‬
‫اﻗﺮار او ﺑﺪﯾﻮان روﺷﻦ ﮐﻨﺪ ﺷﻤﺎ را‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﯽﭘﺴﻨﺪي ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺪه ﻗﻀﺎ را‬
‫ﻃﻌﻨﻪ ﻣﺰن ﺑﭙﺎﮐﺎن ﻋﺬري ﻧﺸﺪ ﺧﻄﺎ را‬
‫دردﯾﺴﺖ ﺑﯽﻣﺪاوا اﺳﻼﻣﯿﺎن ﺧﺪا را‬
‫ﭼﻨﺪ دﮔﺮ ﻧﺸﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﻧﯽ ﻓﻘﻪ و ﻧﯽ ﺷﻤﺎ را‬
‫اﯾﻦ ﮐﻔﺮﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﮔﺮدﯾﺪه آﺷﮑﺎرا‬
‫‪ -4‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻄﺮب ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺟﻬﺎن ﺷﺪ ﺑﮑﺎم ﻣﺎ‬
‫اي ﺑﯽﺧﺒﺮ زﻟﺬت ﺷﺮب ﻣﺪام ﻣﺎ‬
‫ﺛﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺪة ﻋﺎﻟﻢ دوام ﻣﺎ‬
‫ﻧﺎن ﺣﻼل ﺷﯿﺦ ز آب ﺣﺮام ﻣﺎ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻏﺮق ﻧﻌﻤﺖ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﻮام ﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺮغ وﺻﻞ ﮐﺸﺪ ﻗﺼﺪ دام ﻣﺎ‬
‫‪ -4‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺑﺮاه وﺳﻮﺳﻪ آري ﻋﻮام ﻣﺎ‬
‫اﺑﻠﯿﺲ رخ ﻧﻤﻮده ﺗﻮ را ﺑﻬﺮ دام ﻣﺎ‬
‫اﯾﻦ ﺑﯽﺧﺒﺮ ز داﻧﺶ و راه و ﻣﺮام ﻣﺎ‬
‫اي ﺑﯽﺧﺒﺮ ز ﻗﻬﺮ ﺣﻖ و اﯾﻦ ﻗﯿﺎم ﻣﺎ‬
‫ﻣﺴﺘﯽ ﻣﮑﻦ زﺑﺎن ﻣﮕﺸﺎ ﺑﺮ ﻣﻼم ﻣﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫آن ﺗﻠﺦ وش ﻧﻪ ﺻﻮﻓﯽ ام اﻟﺨﺒﺎﺋﺜﺶ ﺧﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮ ﮐﻮي ﻧﯿﮑﻨﺎﻣﯽ ﺣﻖ راﻫﻨﻤﺎﺋﯿﺴﺖ ﮐﺮد‬
‫اي ﺻﺎﺣﺐ اراده ﺟﺒﺮي ﻣﺸﻮ ﺗﻮ ﻣﺮدم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﺟﺒﺮ ﯾﺎ ﺳﻨﺖ ﻧﯽ اﻫﻞ ﺣﻖ و اﯾﻤﺎن‬
‫ﺑﻮدي ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺟﺎم ﺑﺪﻧﺎم و زﺷﺖ ﻓﺮﺟﺎم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻤﻮده در ﺑﺮ ﺧﻮد ﺧﺮﻗﻪ ﻣﯽ آﻟﻮد‬
‫اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮان ﺟﺒﺮي ﮐﺸﺘﻨﺪ از ﻣﻔﺎﺧﺮ‬
‫ﻓﺮﯾﺎد اي ﻓﻘﻬﯿﺎن زﯾﻦ ﺷﻌﺒﻪﻫﺎي ﻋﺮﻓﺎن‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﮑﺮدي ﺑﺎ ﻋﻠﻢ و دﻓﻊ ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﻨﻮر ﺑﺪه ﺑﺮ اﻓﺮوز ﺟﺎم ﻣﺎ‬
‫ﻣﺎ در ﭘﯿﺎﻟﻪ ﻋﮑﺲ رخ ﯾﺎر دﯾﺪهاﯾﻢ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﯿﺮد آﻧﮑﻪ دﻟﺶ زﻧﺪه ﺷﺪ ﺑﻌﺸﻖ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ ﺣﺮﻓﻪاي ﻧﺒﺮد روز ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ‬
‫درﯾﺎي اﺧﻀﺮ ﻓﻠﮏ و ﮐﺸﺘﯽ ﻫﻼل‬
‫ﺣﺎﻓﻆ زدﯾﺪه داﻧﮥ اﺷﮑﯽ ﻫﻤﯽ ﻓﺸﺎن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﺟﺎم و ﺑﺎده ﻣﮑﻦ ﺧﻮن ﺑﮑﺎم ﻣﺎ‬
‫ﺣﻘﺮا ﮐﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﻧﺒﻮد در ﭘﯿﺎﻟﻪﻫﺎ‬
‫ﺗﻮ در ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺻﻮرت اﺑﻠﯿﺲ دﯾﺪهاي‬
‫ﻣﺎ در ﭘﯿﺎﻟﻪ دوزخ اﺷﺮاز دﯾﺪهاﯾﻢ‬
‫ﻣﺎ ﺑﯽﺧﺒﺮ ز ﺷﺮب ﻣﺪام ﺗﻮ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ رد ﺧﻮر ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻘﺎم ﻣﺎ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﮐﻨﯽ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﺷﯿﺦ و ﮐﻼم ﻣﺎ‬
‫آن ﻫﻢ زﻋﺸﻖ ﻧﻌﻤﺖ ﺣﺎﺟﯽ ﻗﻮام ﻣﺎ‬
‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﻗﻮل ﺣﮑﻢ و ﻧﯿﮑﻮ اﻣﺎم ﻣﺎ‬
‫ﮐﯽ از ﻃﻤﻊ ﻏﺮﯾﻖ ﺷﻮد در ﺣﺮام ﻣﺎ‬
‫ﻧﺎن ﺣﻼل ﺷﯿﺦ ز آب ﺣﺮام ﻣﺎ‬
‫ﮐﻢ ﻃﻌﻨﻪ زن ﺑﺪﯾﻦ و ﻣﺒﺮ اﺣﺘﺮام ﻣﺎ‬
‫ﺑﺮ ﻧﻌﻤﺘﯽ رﺳﻤﯽ رﮐﻨﯽ ﺗﺮك ﻧﺎم ﻣﺎ‬
‫اﯾﻦ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺒﯿﻦ دﯾﮕﺮ اﺷﻘﺎم ﻣﺎ‬
‫‪ -5‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﻤﺎع و ﻣﺤﻆ ﮐﺠﺎ ﻧﻐﻤﮥ رﺑﺎب ﮐﺠﺎ‬
‫ﺑﯿﻦ ﺗﻔﺎوت ره از ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﮑﺠﺎ‬
‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن و ﺷﺮاب ﻧﺎب ﮐﺠﺎ‬
‫ﻗﺮار ﭼﯿﺴﺖ ﺻﺒﻮري ﮐﺪام و ﺧﺮاب ﮐﺠﺎ‬
‫‪ -5‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺠﺎ‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫ﮐﺤﺎوره‬ ‫ﺻﻼح‬
‫ﮐﻪ راه ﻧﻔﺲ ﮐﺠﺎوره ﮐﺘﺎب ﮐﻤﺒﺎ‬
‫ﺳﻤﺎع و رﻗﺺ ﮐﺠﺎوره ﺛﻮاب ﮐﺠﺎ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﺣﺴﺎب ﮐﺠﺎ اﺳﺖ و ﻧﺎﺣﺴﺎب ﮐﺠﺎ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﺗﻔﺎوت ره از ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﮑﺠﺎ‬
‫ﮐﻪ ﻫﻮﺷﯿﺎر ﮐﺠﺎﺳﺖ و دﻟﺨﺮاب ﮐﺠﺎ‬
‫ﺟﺰاي دﯾﺪة ﺑﯿﺪار و ﭘﺮ زﺧﻮاب ﮐﺠﺎ‬
‫‪22‬‬
‫اﯾﻦ ﻟﺬت ﮐﺜﯿﻒ ﺑﺮاي ﺗﻮ از ﺗﺴﺖ‬
‫ﻟﺬت ﻧﺒﺎﺷﺪ آﻧﭽﻪ ﺗﺎﺗﺶ ﮐﺸﺪ ﺗﻮ را‬
‫ﯾﮏ دل ﺑﻌﺸﻖ زﻧﺪه ﻧﺸﺪ ﺧﺪﻋﻪ ﮐﻢ ﻧﻤﺎ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﯿﺮد آﻧﮑﻪ دﻟﺶ زﻧﺪه ﺷﺪ ﺑﻌﻠﻢ‬
‫درﯾﺎي اﺧﻈﺮ ﻓﻠﮏ و ﮐﺸﺘﯽ ﺣﻼل‬
‫ﺗﺮﺳﯽ ﮐﻪ ﺣﺮﻓﻪاي ﻧﺒﺮد روز ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﻫﺮ ﺣﺮﻓﻪاي ﮐﻪ اﺳﺖ ﺑﻮد در ﺣﻼل و ﺑﺲ‬
‫اﺷﮑﯽ ﻓﺸﺎن زدﯾﺪه ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺴﺎ ﺷﻮد‬
‫اﯾﻦ ﻃﻌﻦ و ﻟﻌﻦ ﻋﺎرف و ﺻﻮﻓﯽ ﻣﺎ ﺑﺮ دﯾﻦ‬
‫ﺻﻼح ﮐﺎر ﮐﺠﺎ و ﻣﻦ ﺧﺮاب ﮐﺠﺎ‬
‫ﭼﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﻮﻧﺪي ﺻﻼح و ﺗﻘﻮﯾﺮا‬
‫دﻟﻢ از ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﺧﺮﻗﮥ ﺳﺎﻟﻮس‬
‫ﻗﺮار و ﺧﻮاب ز ﺣﺎﻓﻆ ﻃﻤﻊ ﻣﺪاراي دوﺳﺖ‬
‫ره‬ ‫ﮐﺠﺎ‬ ‫ﻋﻘﺎب‬ ‫ﮐﺤﺎوره‬ ‫ﺛﻮاب‬ ‫ره‬
‫ﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﺮﻧﺪي ﺻﻼح و ﺗﻘﻮي را‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﻖ ﻃﻠﺒﺪ دﯾﺮ و ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻧﺮود‬
‫ﯾﮑﯽ زﻋﺸﻖ زﻧﺪ دم ﯾﮑﯽ ز دﯾﻦ و ﺧﺮد‬
‫ﯾﮑﯽ ﺑﺎﻣﺮ ﭘﯿﺮ ﺑﻮد دﯾﮕﺮي ﺑﺎﻣﺮ ﺧﺪا‬
‫ﯾﮑﯿﺴﺖ ﻃﺎﻟﺐ ﮐﻮﺛﺮ ﯾﮑﯽ ﺧﻮش اﺳﺖ ﺑﻤﯽ‬
‫ﯾﮑﯽ ﺑﺴﻌﯽ و ﻋﻤﻞ ﻣﯽرود ﯾﮑﯽ در ﺧﻮاب‬
‫‪23‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﭼﺮا روي ﺑﮑﺠﺎ ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺘﺎب ﮐﺠﺎ‬ ‫ﺑﺮاه ﺻﻮﻣﻌﻪ و دﯾﺮ ﭘﯿﺮ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﭼﺎه‬
‫ره ﺻﻮاب ﮐﺠﺎ ﯾﺎ ﮐﻪ ﻧﺎﺻﻮاب ﮐﺠﺎ‬ ‫داﻧﺪ‬ ‫اﻧﺪﮐﯽ‬ ‫رﯾﺎﮐﺎر‬ ‫ﻫﻮاﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﺷﺮاب ﻧﺎب ﮐﺠﺎ ﭘﻮر ﺑﻮ ﺗﺮاب ﮐﺠﺎ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﻣﺪار ازﯾﻦ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮ ﺑﺎده و ﺟﺎم‬
‫‪ -6‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺠﺎل رﺳﻨﺪ دﯾﺶ ﺑﺨﺸﻢﺳﻤﺮﻗﻨﺪ وﺑﺨﺎرا را‬ ‫اﮔﺮ آن ﺗﺮك ﺷﯿﺮازي ﺑﺪﺳﺖ آرد دل ﻣﺎ را‬
‫ﮐﻨﺎر آب رﮐﻦ ﺑﺎد و ﮔﻞ ﮔﺸﺖ ﻣﺼﻠﯽ را‬ ‫ﺑﺪهﺳﺎﻗﯽﻣﯽﺑﺎﻗﯽ ﮐﻪ در ﺟﻨﺖ ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﯾﺎﻓﺖ‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﺮوﻧﺪﺻﺒﺮازدل ﮐﻪ ﺗﺮﮐﺎنﺧﻮنﯾﻐﻤﺎ را‬ ‫ﻓﻐﺎنﮐﺎﯾﻦ ﻟﻮﻟﯿﺎنﺷﻮخ ﺷﯿﺮﯾﻦﮐﺎرﺷﻬﺮ آﺷﻮب‬
‫ﮐﻪ ﮐﺲ ﻧﮕﺸﻮدوﻧﮕﺸﺎﯾﺪﺑﺤﮑﻤﺖ اﯾﻦﻣﻌﻤﺎرا‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ از ﻣﻄﺮب وﻣﯽﮔﻮورازدﻫﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺟﻮ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﺗﻮ اﻓﺸﺎﻧﺪ ﻓﻠﮏ ﻋﻘﺪ ﺛﺮﯾﺎ را‬ ‫ﻏﺰلﮔﻔﺘﯽ ودرﺳﻔﺘﯽ ﺑﯿﺎدﺧﻮشﺑﺨﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -6‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﭙﯿﺮ ﺧﻮد ﯾﻘﯿﻦ ﺑﺨﺸﯽ ﺗﻤﺎم دﯾﻦ و دﻧﯿﺎ را‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﯿﮏ ﺗﺮﮐﯽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ و ﺑﺨﺎرا را‬
‫ﺑﺮآن ﺗﺮﺟﯿﺢ رﮐﻨﺎ ﺑﺎد و ﮔﻞ ﮔﺸﺖ ﻣﺼﻠﯽ را‬ ‫ﺗﻮ را اﮔﺮ اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﺮ ﺟﻨﺎن ﺑﻮدي ﻧﻤﯽدادي‬
‫ﻣﯽﺑﺮدﻧﺪ ﺻﺒﺮازدل ﭼﻮن ﺗﺮﮐﺎنﺧﻮان ﯾﻐﻤﺎ را‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻘﻮي و دﯾﻦ ﺑﻮدي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻟﻮﻟﯿﺎن ﺷﻮخ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﺨﺸﺪ ﺗﻮ را ﻏﺎزي رﻫﺎ ﮐﻦ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ را‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﺧﻮدرا ﻫﻤﯽ ﺑﺎزي ﺑﺸﺎه ﺗﺮك ﺷﯿﺮازي‬
‫ﻓﻠﮏ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﯿﻔﺸﺎﻧﺪ ز ﺧﻮد ﻋﻘﺪ ﺛﺮﯾﺎ را‬ ‫ﻣﮑﻦ ﻋﺠﺐو ﻣﺰن ﻻﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﮔﺰاف ﺗﻮ‬
‫ﻧﺜﺎرش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪي رﻗﺺوﻋﻮدوﭼﻨﮓ ﻣﺰﻣﺎ را‬ ‫ﻏﺰلﻫﺎي ﺗﻮ ﺑﺮ ﭘﯿﺮان و ﺗﺮﮐﺎن ﻣﻐﺎن زﺑﯿﺪ‬
‫ﻏﺰلﻫﺎي ﺑﺎﯾﻦ ﻣﻔﺘﯽ ﺟﻮاﺑﺖ ﭼﯿﺴﺖ ﻓﺮدا را‬ ‫ﺑﻌﻘﺒﯽ ﺣﻖ ﺗﻮ را ﮔﻮﯾﺪ ﭼﺮا اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﯽ‬
‫‪ -7‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﯿﺴﺖ ﯾﺎران ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﺗﺪﺑﯿﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻮش از ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻮي ﻣﯽ ﺧﺎﻧﻪ آﻣﺪ ﭘﯿﺮ ﻣﺎ‬
‫رو ﺑﺴﻮي ﺧﺎﻧﮥ ﺧﻤﺎر دارد ﭘﯿﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺮﯾﺪان رو ﺑﺴﻮي ﻗﺒﻠﻪ ﭼﻮن آرﯾﻢ ﭼﻮن‬
‫ﮐﺎﯾﻦﭼﻨﯿﻦ رﻓﺖ اﺳﺖ درﻋﻬﺪازدل ﺗﻘﺪﯾﺮ ﻣﺎ‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻣﺎ ﺑﻬﻢ ﻣﻨﺰل ﺷﻮﯾﻢ‬
‫ﻋﺎﻗﻼن دﯾﻮاﻧﻪ ﮔﺮدﻧﺪ از ﭘﯽ زﻧﺠﯿﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻋﻘﻞ اﮔﺮداﻧﺪﮐﻪ دل درﺑﻨﺪزﻟﻒ ﭼﻮنﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪24‬‬

‫‪ -7‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫رو ﺳﻮي ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ آوردﻧﺪ ﭘﯿﺮان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎ دﯾﺪي ﮐﻪ از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺰرﮔﺎن ﺷﻤﺎ‬
‫ﭘﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﻬﺮ ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺎز رﺧﺘﯽ ﭘﯿﺮو و ﻫﻤﺮاه آن ﭘﯿﺮان ﺷﺪي‬
‫دﯾﻦ او اﯾﻨﺴﺖ و دﯾﻦ ﺧﺮﻗﻪﭘﻮﺷﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻮي ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ آﯾﺪ ﭘﯿﺮﺗﺎن‬
‫ﺗﺎﺷﻤﺎرا دور از ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺪارد ﭘﯿﺮ ﺷﯿﻄﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﯽﻧﺪاﻧﯽ ﺧﺎﻧﻘﻪ ﯾﺎ ﻣﯿﮑﺪه از ﺑﻬﺮ ﭼﯿﺴﺖ‬
‫روﺳﻮي ﺧﻤﺎر دارد ﺷﯿﺦ ﺻﻨﻌﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﯿﺮي ﭼﮕﻮﻧﻪ روﺳﻮي ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻨﯽ‬
‫ﭘﯿﺮ را ﻫﻢ ﻗﺒﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺴﻦ ﻏﻠﻤﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫آري آري ﻗﺒﻠﻪ و ﻣﺤﺮاب ﺻﻮﻓﯽ ﭘﯿﺮ اوﺳﺖ‬
‫ﻟﯿﮏ ﺧﻮد رو ﮐﺮدﻧﯽ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﯾﺰدان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻗﺒﻠﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻮد ﭘﯿﺮ و ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن‬
‫اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﭘﯿﺪا ﺑﻮد ز اﺷﻌﺎر دﯾﻮان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻋﻘﻞ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻨﺪ زﻧﺠﯿﺮ ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ اوﺳﺖ‬
‫رﺣﻢ ﮐﻦ ﺑﺮ ﺟﺎن ﺧﻮد ﺟﺎن ﻣﻦ و ﺟﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫راهﺣﻖ ﺟﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺒﺎف از ﻋﺸﻖ ﺧﻮد‬
‫‪ -8‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺸﮑﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ ز ﻧﻈﺮ ﻣﺮان ﮔﺪارا‬ ‫ﻫﻤﻼزﻣﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﮐﻪ رﺳﺎﻧﺪ اﯾﻦ دﻋﺎ را‬
‫رخ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺎه ﺗﺎﺑﺎن ﻗﺪر ﺳﺮو دﻟﺮﺑﺎ را‬ ‫ﭼﻪ ﻗﯿﺎﻣﺖ اﺳﺖ ﺟﺎﻧﺎ ﮐﻪ ﺑﻌﺎﺷﻘﺎن ﻧﻤﻮدي‬
‫را‬ ‫آﺷﻨﺎ‬ ‫ﺑﻨﻮازد‬ ‫آﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﺑﭙﯿﺎم‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺷﺐ در اﯾﻦ اﻣﯿﺪم ﮐﻪ ﻧﺴﯿﻢ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﯽ‬
‫ﮐﻪ دﻋﺎي ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﯽ اﺛﺮي ﮐﻨﺪ ﺷﻤﺎ را‬ ‫ﺑﺨﺪا ﮐﻪ ﺟﺮﻋﮥ ده ﺗﻮ ﺑﺤﺎﻓﻆ ﺳﺤﺮﺧﯿﺰ‬
‫‪ -8‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺸﮑﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ ز ﻧﻈﺮ ﻣﺮان ﮔﺪا را‬ ‫ز ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻈﺎ رﺳﺎﻧﺪم ﺑﻨﺪﯾﻢ و ﺷﺪ دﻋﺎ را‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﻤﯽ ﺗﺸﮑﺮ ﺑﻪ ﻧﺪاده آن ﺧﺪا را‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ او ﮐﻪ ﺷﺎﻫﯽ ﻣﻦ ﻧﻪ ﺧﺪاي داده ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺸﻮد ﮔﺪاي ﺣﻖ و ﻃﻠﺒﺪ ز ﺣﻖ ﻋﻄﺎ را‬ ‫ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ ﺷﺎه ﮔﻮﯾﺪ ﺑﮕﺪاي ﮐﻮي ﻣﺎ ﮔﻮ‬
‫ﺗﻮ اﮔﺮ ﺣﻼل ﺟﻮﺋﯽ ﻣﻄﻠﺐ ز ﮐﺲ ﺳﺨﺎ را‬ ‫ﺗﻮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﺎرف اﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺸﺎﻫﺪاري‬
‫ﺳﺒﺰداﻧﮑﻪ دل ﺑﺒﺎزي ﺗﻮ زﻋﺸﻖ ﯾﮏ ﮔﺪارا‬ ‫ﭼﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ اﺳﺖ ﺟﺎﻧﺎ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻬﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻘﺼﯿﺪه ﺑﻬﺮ ﺷﺎه اﺳﺖ و ﺗﺮﺣﻢ اي ﻧﮕﺎرا‬ ‫ﺳﺤﺮ و دﻋﺎ و ذﮐﺮت ﻫﻤﻪ زاري و ﺗﻀﺮع‬
‫‪25‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﺑﻤﺠﻠﺲ ﻣﯽﺷﺪه ﯾﺎر دﻟﺮﺑﺎ را‬
‫ﺑﺒﻬﺎر و ﺑﻬﻤﻦ و دي ﺑﮕﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻤﺎ را‬
‫ﻧﻈﺮي ﻧﻤﺎ ﺑﺪﯾﻮان و ﺷﻨﺎس ﺑﯿﻨﻮا را‬
‫‪ -9‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻨﮕﺮي ﺻﻔﺎي ﻣﯽ ﻟﻌﻞ ﻓﺎﻣﺮا‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺣﺎل ﻧﯿﺴﺖ زاﻫﺪ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻘﺎم را‬
‫ﮐﺎﻧﺠﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎد ﺑﺪﺳﺖ اﺳﺖ دام را‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﻃﻤﻊ ﻣﺪاد وﺻﺎل دوام را‬
‫آدم ﺑﻬﺸﺖ روﺿﮥ دار اﺳﻼم را‬
‫وز ﺑﻨﺪه ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺑﺮﺳﺎن ﺷﯿﺦ ﺟﺎم را‬
‫‪ -9‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از دﺳﺖ ﻣﯿﻨﺪه ﺧﺮد و ﻓﮑﺮ و ﻧﺎم را‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺣﺎل ﻧﯿﺴﺖ زاﻫﺪ ﻋﺎﻟﯽ ﻣﻘﺎم را‬
‫از ﻋﺎﻟﻢ ﻓﻘﯿﻪ ﺑﭙﺮس اﯾﻦ ﮐﻼم را‬
‫ﻣﯽﺧﻮار ﻣﺴﺖ ﺑﻨﺪه ﺷﻮد ﺷﯿﺦ ﺟﺎم را‬
‫ﺑﺮ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺧﺎم ﺑﯿﻔﮑﻦ ﺗﻮ دام را‬
‫ﺑﺮ وﺻﻞ ﯾﺎر وﻋﺪه ﻣﮑﻦ اﯾﻦ ﻋﻮام را‬
‫ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﺧﻠﻖ روﺿﮥ دار اﻟﺴﻼم را‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺪه ﺑﻌﺸﻖ و ﻫﻮس اﯾﻦ زﻣﺎم را‬
‫ﺑﺮ ﭼﯿﻦ ﺑﺴﺎط ﺑﺎده ﺑﺪﻧﺎم و ﺟﺎم را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻼزﻣﯿﻦ و ﻧﺪﻣﺎي ﺷﺎه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺨﺪا ﮐﻪ ﺟﺮﻋﮥ ﻣﯽ ﺑﺸﺐ و ﺳﺤﺮ ﭘﯿﺎﭘﯽ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﺪاي ﺷﺎﻫﺎن ﻧﺒﻮد ز اﻫﻞ ﻋﺮﻓﺎن‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ آﯾﻨﻪ ﺻﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺟﺎﻣﺮا‬
‫راز درون ﭘﯿﺮ زرﻧﺪان ﻣﺴﺖ ﭘﺮس‬
‫ﻋﻨﻘﺎ ﺷﮑﺎر ﮐﺲ ﻧﺸﻮد دام ﺑﺎز ﭼﯿﻦ‬
‫در ﺑﺰم ﻋﯿﺶ ﯾﮏ دو ﻗﺪح در ﮐﺶ و ﺑﺮو‬
‫در ﻋﯿﺶ ﻧﻘﺪ ﮐﻮش ﮐﻪ ﭼﻮن آﺑﺨﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺮﯾﺪ ﺟﺎم ﻣﯽ اﺳﺖ اي ﺻﺒﺎ را‬
‫ﺻﻮﻓﯽ رﻫﺎ ﻧﻤﺎ ﻣﯽ و ﺑﺸﮑﻦ ﺗﻮ ﺟﺎم را‬
‫ﮐﻔﺮ درون ﭘﯿﺮ زﻣﺮدان ﺣﻖ ﻣﭙﺮس‬
‫زاﻫﺪ ﮐﯽ آﮔﻪ اﺳﺖ ز ﮐﻔﺮ درون ﭘﯿﺮ‬
‫ﺣﻖ ﺑﯿﻦ ﺷﮑﺎر ﭘﯿﺮ ﻧﺸﺪ ﺣﻘﻪ ﮐﻢ ﻧﻤﺎ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮ ﺑﺸﺎﻋﺮي ﮐﻪ زﻧﺪ دم ز ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﻋﺰﯾﺰم ﻋﯿﺶ زﻧﯽ دم ز ﮐﺎر ﮔﻮ‬
‫اﯾﻦ ﻋﯿﺶ ﭘﺴﺖ را ﺗﻮ رﻫﺎ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺣﻖ ﻧﻤﻮد‬
‫اي دل ﺑﺸﺎﺳﺐ رﻓﺖ و ﺑﻪ ﭘﯿﺮي رﺳﯿﺪة‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺮﯾﺪ ﺟﺎم ﻧﺠﺲ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪26‬‬

‫‪ -10‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﯽرﺳﺪ ﻣﮋدة ﮔﻞ ﺑﻠﺒﻞ ﺧﻮش اﻟﺤﺎن را‬ ‫روﻧﻖ ﻋﻬﺪ ﺑﺸﺎﺑﺴﺖ دﮔﺮ ﺑﺴﺘﺎن را‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺎ ﺑﺮﺳﺎن ﺳﺮو و ﮔﻞ و رﯾﺤﺎن را‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﮔﺮ ﺑﺠﻮاﻧﺎن ﭼﻤﻦ ﺑﺎزرﺳﯽ‬
‫ﺧﺎﮐﺮوب در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﮐﻨﻢ ﻣﮋﮔﺎن را‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻠﻮه ﮐﻨﺪ ﻣﻐﺒﭽﮥ ﺑﺎده ﻓﺮوش‬
‫در ﺳﺮ ﮐﺎر ﺧﺮاﺑﺎت ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻤﺎن را‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ آن ﻗﻮم ﮐﻪ ﺑﺮ درد ﮐﺸﺎن ﻣﯽﺧﻨﺪﻧﺪ‬
‫دام ﺗﺰوﯾﺮ ﻣﮑﻦ ﭼﻮن دﮔﺮان ﻗﺮآن را‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻣﯽﺧﻮر و اﻧﺪي ﮐﻦ و ﺧﻮش ﺑﺎش وﻟﯽ‬
‫‪ -10‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﯽرﺳﺪ ﻓﻀﻞ ﺧﺰان ﻧﻮ ﮔﻞ اﯾﻦ ﺑﺴﺘﺎن را‬ ‫ﺑﺠﻮاﻧﯽ ﻣﺪه از دﺳﺖ دﮔﺮ اﺳﮑﺎن را‬
‫ﺑﻬﻮاء ﻫﻮس ﺧﻮد ﻣﮑﺸﯿﺪ اﯾﺮان را‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﮔﻮ ﺑﺠﻮاﻧﺎن وﻃﻦ ﺳﻌﯽ ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﻣﺴﺖ و دﯾﻮاﻧﻪ ﻣﮑﻦ اﯾﻦ دل ﺳﺮﮔﺮدان را‬ ‫ﻧﺒﺮد ﻣﺒﻐﭽﮥ دﻫﺮ و ﻫﻮا ﻋﻘﻞ ﺗﻮ را‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺳﯿﻪ ﭼﺮده در آﺧﺮ ﺑﮑﺸﺪ اﻧﺴﺎن را‬ ‫دﺳﺖ ﺑﺮدار زﻋﺸﻖ و ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫آﺧﺮ ﮐﺎر ز ﺧﻮد ﺳﻠﺐ ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻤﺎن را‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ آن ﻗﻮم ﮐﻪ ﺑﺮ زﻫﺪ و ﻋﻤﻞ ﻃﻌﻦ زﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﺎش ﮐﻪ زﻧﺠﯿﺮ ﺑﻮد رﻧﺪان را‬ ‫ﺣﺎل ﯾﺎ ﮔﻮي ﺑﺂن رﻧﺪ زﯾﺎن ﮐﺎر ﻟﺠﻮج‬
‫ﺻﺎف ﮔﻮ ﻓﺎﺳﻘﻢ ﺧﺪﻋﻪ ﻣﮑﻦ ﯾﺰدان را‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪي ﻣﺨﻮر اي ﺣﺎﻓﻆ و ﺗﺰوﯾﺮ ﻣﮑﻦ‬
‫ﻟﯿﮏ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮑﻨﺪ ﺻﯿﺪ ﻫﻤﻪ ﮐﻮران را‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﺠﺪ و ﻗﺮآن ﻧﮑﻨﺪ ﺻﯿﺪ ﮐﺴﯽ‬
‫آﻧﻘﺪر ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻧﺮﺳﺪ ﻗﺮآن را‬ ‫دام ﺗﺰوﯾﺮ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ز ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﺷﺪ و ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻨﺪ ﯾﺎران را‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺳﺴﺘﯽ و ﺑﯿﺤﺎﺻﻠﯽ و ﺑﻮ اﻟﻬﻮﺳﯽ‬
‫‪ -11‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮ ﺑﮑﻮه و ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺗﻮ دادهاي ﻣﺎ را‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﻠﻄﻒ ﺑﮕﻮ آن ﻏﺰال رﻋﻨﺎ را‬
‫را‬ ‫ﭘﯿﻤﺎ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﻣﺤﺒﺎن‬ ‫آر‬ ‫ﺑﯿﺎد‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺎ ﺣﺒﯿﺐﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺑﺎده ﭘﯿﻤﺎﺋﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺎل ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ ﻧﯿﺴﺖ روي زﯾﺒﺎ را‬ ‫ﺟﺰ اﯾﻦ ﻗﺪر ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ در ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﻋﯿﺐ‬
‫ﺳﺮو و زﻫﺮه ﺑﺮق آورد ﻣﺴﯿﺤﺎ را‬ ‫در آﺳﻤﺎن ﻧﻪ ﻋﺠﺐ ﮔﺮ ﺑﮕﻔﺘﮥ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪27‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -11‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ دﯾﻦ و ﻋﻘﻞ ﻓﺪا ﮐﻦ ﻏﺰال رﻋﻨﺎ را‬ ‫ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﻧﺪا ﮐﺮده ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ را‬
‫ﭘﯿﻤﺎرا‬ ‫ده‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺤﺒﺎن‬ ‫ﻣﯽآرﯾﺎد‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﺆﻣﻦ ﺣﻘﯽ ﺑﺨﻮان ﺧﺪاﯾﺖ را‬
‫رﻫﺎﻧﻤﺎ ﺗﻮ ﻣﺤﺒﺎن ﺑﯽﺳﺮو ﭘﺎ را‬ ‫ﻣﺨﻮان ﺗﻮ ﻏﯿﺮ ﺧﺪاي ﻧﺸﻮد ﮔﺮ ﻣﺸﺮك‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﯽ ﻧﻪ ﺑﺠﺰ اﺳﻢ ﺑﯽﻣﺴﻤﯽ را‬ ‫آوردﻧﺪ‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﻣﯿﺪان‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻦ‬
‫ﻧﻪ در ﻓﻘﯿﺮ و ﻏﻨﯽ ﻧﻤﯽرﺟﺎل دﻧﯿﺎ را‬ ‫ﻧﺪاﻧﻢ از ﭼﻪ ﺳﺒﺐ زﻫﺪ ﻋﻠﻢ و ﺗﻘﻮي ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ واژﮔﻮن ﺑﻨﻤﺎﯾﻨﺪ ﻋﻠﻢ و ﺗﻘﻮي را‬ ‫ﮐﻠﻨﮓ و ﺗﯿﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻫﺮ ﯾﮑﯽ ﺑﺮ دﺳﺖ‬
‫ﯾﮑﯽ ﺑﻄﻌﻦ و ﺗﻤﺴﺨﺮ رﺑﻮده ﮐﺎﻻ را‬ ‫ﯾﮑﯽ ﺑﺸﻌﺮ وﯾﮑﯽ رﻗﺺ و دﯾﮕﺮي ﺗﺼﻨﯿﻒ‬
‫ﮐﻪ در ﮔﺰاف ز ﺧﻮد ﺑﺮﻓﮑﻨﺪه ﭘﺮوا را‬ ‫ز ﺳﮑﺮ ﺑﺎده ﭼﻨﺎن ﻣﺴﺖ ﻣﯽﺷﺪه ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﻣﯽ ﭼﻮن ﮐﻨﺪ ﺑﻤﯿﺨﻮار را‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﭼﻪ ﮐﻔﺮ ز دﯾﻮان او ﺷﻮد ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﺳﺮور زﻫﺮه ﺑﺮق آورد ﻣﺴﯿﺤﺎ را‬ ‫ﺑﺸﻌﺮ ﯾﺎدة ﺧﻮد آرزو ﮐﻨﺪ از ﻋﺠﺐ‬
‫‪ -12‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮ ﮐﻦ ﻏﻢ اﯾﺎم را‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﺟﺎ‬ ‫ده‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮﺧﯿﺰ‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ‬
‫ﺑﺮﮐﺸﻢ اﯾﻦ دﻟﻖ ارزق ﺧﺎم را‬ ‫زﺑﺮ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﮐﻔﻢ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬
‫را‬ ‫و ﻧﺎم‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﯿﻢ ﻧﻨﮓ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼن‬ ‫ﻧﺰد‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﻣﯽ‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻔﺲ ﺑﺪ ﻓﺮﺟﺎم را‬ ‫ﻏﺮور‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ه‬ ‫در‬ ‫ﺑﺎده‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ دﯾﻦ آن ﺳﺮوﺳﯿﻢاﻧﺪ ﻣﺮا‬ ‫ﭼﻤﻦ‬ ‫اﻧﺪر‬ ‫ﺑﺴﺮو‬ ‫دﯾﮕﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻨﮕﺮ‬
‫را‬ ‫ﮐﺎم‬ ‫ﺑﯿﺎﺑﯽ‬ ‫روزي‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ‬ ‫ﺻﺒﺮ ﮐﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺴﺨﺘﯽ روز و ﺷﺐ‬
‫‪ -12‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫را‬ ‫اﯾﺎم‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﮕﺬران‬ ‫را‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﺑﺸﮑﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮﺧﯿﺰ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼ‬
‫ﺑﺮ ﮐﻨﻨﺪ آن دﻟﻖ ارزق ﻓﺎم را‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮﺷﺎن را ﺑﮕﻮي ﻋﺎﻗﻞ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﺣﻔﻆ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد ﻓﮑﺮ و ﻧﺎم را‬ ‫ﮐﻮي ﺑﺪ ﻧﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻮي ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪28‬‬

‫را‬ ‫ﻓﺮﺟﺎم‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﻣﯽﺧﻮار‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫از‬ ‫ﻧﺎﻣﯿﺪ‬ ‫ﺗﻮان‬ ‫ﮐﯽ‬
‫ﺷﻌﻠﻪور ﮔﺸﺖ و ﺑﺒﺮد آرام را‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻮزان‬ ‫ﺳﯿﻨﮥ‬ ‫آه‬ ‫دود‬
‫ﮐﻦ رﻫﺎ آن ﺳﺮوﺳﯿﻢاﻧﺪ اﻧﺪام را‬ ‫ﻋﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎص‬ ‫ﺑﻨﻤﺎ‬ ‫ارﺷﺎد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬
‫را‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫ﮐﺮدي‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﺴﮑﻪ ﮔﻔﺘﯽ از ﻣﯽ و ﺟﺎم ﺷﺮاب‬
‫را‬ ‫ﮐﺎم‬ ‫ﺑﯿﺎﺑﯽ‬ ‫روزي‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ‬ ‫ﯾﻘﯿﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻧﻬﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﭘﯽ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫را‬ ‫ﺧﯿﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺟﻮاب‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﮔﺮ وﻃﻦ ﺧﻮاﻫﯽ و ﺣﻖ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺮف ﺑﺎء‬
‫‪ -13‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﺻﺤﺎب‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫اﻟﺼﺒﻮح‬ ‫اﻟﺼﺒﻮح‬ ‫ﺳﺤﺎب‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﮐﻠﻪ‬ ‫ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻣﯿﺪﻣﺪ‬
‫ﻧﺎب‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫دﻣﺒﺪم‬ ‫ﺑﻨﻮﺷﯿﺪ‬ ‫ﻫﺎن‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ‬ ‫ﭼﻤﻦ‬ ‫از‬ ‫ﻣﯽوزد‬
‫ﻧﺎب‬ ‫ﺑﺎدة‬ ‫ﺑﻨﻮش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬ ‫ﭘﯿﮑﺮ‬ ‫ﭘﯽ‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫ﺑﺮزخ‬
‫‪ -13‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻮاب ﻣﻨﻤﺎ ﺻﯿﺎح ﻫﻤﭽﻮ ﮐﻼب‬ ‫ﻣﯿﺪﻣﺪ ﺻﺒﺢ و ﺗﻮ ﻫﻤﯽ در ﺧﻮاب‬
‫اﻻﻟﺒﺎب‬ ‫اوﻟﯽ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫اﷲ‬ ‫اذﮐﺮو‬ ‫ﺻﻔﯿﺮ‬ ‫زﻋﺮش‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﯿﺰﻧﻨﺪي‬
‫اﺣﺒﺎب‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫اﯾﺪ‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫از‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ﺑﺮزخ‬ ‫ژاﻟﻪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻫﯿﭻ‬
‫ﭘﺮ ﺷﺪه اﯾﻦ ﺟﻬﺎن زﻋﻄﺮ و ﮔﻼب‬ ‫ﺻﺒﺎح‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﯽوزد‬
‫ﺷﻮ ﺗﻮ ﺑﯿﺪار و ﺑﻬﺮه ﺑﺮ ﺷﺘﺎب‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻫﺎن ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮ ﺗﻮ اﯾﻦ‬
‫ﻟﻌﺤﺎب‬ ‫آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺧﻮاب‬ ‫ﮐﻨﯽ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫در ﭼﻨﯿﻦ دم ز ﺗﻮ ﻋﺠﺐ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫درﯾﺎب‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‬ ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ‬ ‫رزق‬ ‫ﺻﺒﺢ‬ ‫اول‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫در‬
‫ﺷﺮم ﻧﺎﯾﺪ ﺗﻮ را ﮐﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﺧﻮاب‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ذﮐﺮ‬ ‫ذرات‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺑﮑﺘﺎب‬ ‫ﻧﺨﻮاﻧﺪهاي‬ ‫را‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻧﯿﺎم‬ ‫ﮐﯿﻒ‬ ‫ﻟﻠﻤﺤﺐ‬ ‫ﻋﺠﺒﺎ‬
‫ﻧﻪ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﮔﻮﺋﯽ از ﻣﯽ ﻧﺎب‬ ‫داﺋﻢ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ذﮐﺮ‬
‫‪29‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -14‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺖ دردﻧﺒﺎل دل رهﮔﻢﮐﻨﺪ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺳﻠﻄﺎن ﺧﻮﺑﺎن رﺣﻢ ﮐﻦ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻏﺮب‬
‫ﮔﺮزﺧﺎر وﺧﺎره ﺳﺎز و ﺑﺴﺘﺮ و ﺑﺎﻟﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﺧﻔﺘﻪ ﺑﺮ ﺳﻨﺠﺎب ﺷﺎﻫﯽ ﻧﺎزﻧﯿﻨﯽ را ﭼﻪ ﺗﺨﻢ‬
‫ﺧﻮشﻓﺘﺎدآن ﺧﺎلﻣﺸﮑﯿﻦﺑﺮزخ رﻧﮕﯿﻦﻏﺮﯾﺐ‬ ‫اﯾﮑﻪ درزﻧﺠﯿﺮ زﻟﻔﺖ ﺟﺎي ﭼﻨﺪﯾﻦ آﺷﻨﺎ اﺳﺖ‬
‫دور ﻧﺒﻮد ﮔﺮ ﻧﺸﻨﯿﺪ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ آﺷﻨﺎﯾﺎن در ﻣﻘﺎم ﭼﯿﺪﻧﺪ‬
‫‪ -14‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎه ﮔﻮﯾﺪ رﺣﻢ ﻧﺒﻮد در دﻟﻢ ﺑﻨﺸﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ ﺑﺎ ﺷﺎه ﮔﻮﺋﯽ رﺣﻢ ﮐﻦ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬
‫روﺑﺨﺸﺘﯽﮐﻦ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﭼﻮن ﮐﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا در ﺣﺴﺮﺗﯽ از ﺧﺰو از ﺳﻨﺠﺎب ﺷﺎه‬
‫ﯾﮑﺪﻣﯽ روﺳﻮي ﺣﻖﮐﻦ ﺑﺎدل ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﻣﺮدم از زﻧﺠﯿﺮ زل ﻧﺎﮐﺴﺎن دﻟﻢ ﻣﯿﺰﻧﯽ‬
‫ﮐﺮده ﺷﺎﻋﺮ را ﭼﻨﯿﻦ رﺳﻮا ﻫﻢ ﻧﻨﮕﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﯽﮔﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺻﻠﻪ ﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﻻف‬
‫ﭘﺲ ﺑﺮﻧﺠﺪاوﭼﺮا ﺑﺨﺸﺶ ﻧﺸﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﯾﮏ ﻏﺰل از ﻻف ﺑﺎ ﺧﺪا از ﺑﺮاي ﻧﺎﮐﺴﺎن‬
‫ﻫﻢ ﺧﻮدراﮐﺮد رﻧﮓ وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﻧﮕﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﻟﻌﻨﺖ ﺣﻖ ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﺎول ﭼﻨﯿﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻬﺎد‬
‫ﻏﯿﺮ ﺣﻖ ﻧﺒﻮد اﻧﺴﯽ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﮔﺮاﻧﺴﯽ در ﺟﻬﺎن ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﻐﺮﺑﺖ ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺮف ﺗﺎء‬
‫‪ -15‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎده ﮐﻪ ﺑﻨﯿﺎد ﻋﻤﺮ ﺑﺮ ﺑﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﻗﺼﺮ اﻫﻞ ﺳﺨﺖ ﺳﺴﺖ ﺑﻨﯿﺎد اﺳﺖ‬
‫ز ﻫﺮ ﭼﻪ رﻧﮓ ﺗﻌﻠﻖ ﭘﺬﯾﺮ و آزاد اﺳﺖ‬ ‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آﻧﻢ ﮐﻪ زﯾﺮ ﭼﺮخ ﮐﺒﻮد‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ز ﭘﯿﺮ ﻃﺮﯾﻘﺘﻢ ﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺼﯿﺤﺘﯽ ﮐﻨﻤﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮ و در ﻋﻤﻞ آر‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﺠﻮزه ﻋﺮوس ﻫﺰار داﻣﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺠﻮ درﺳﺘﯽ ﻋﻬﺪ از ﺟﻬﺎن ﺳﺴﺖ ﻧﻬﺎد‬
‫ﺳﺮوش ﻋﺎﻟﻢ ﻏﯿﺒﻢ ﭼﻪ ﻣﮋدهﻫﺎ داد اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﮔﻮﯾﻤﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺨﺎﻧﻪ دوش ﻣﺴﺖ وﺧﺮاب‬
‫ﻧﺸﯿﻤﻦ ﺗﻮ ز اﯾﻦ ﮐﻨﺞ ﻣﺤﻨﺖ آﺑﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ اي ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﺷﺎﻫﺒﺎزه ﺳﺪرﻧﺸﯿﻦ‬
‫ﻧﺪاﻧﻤﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ داﻣﮕﻪ ﭼﻪ اﻓﺘﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ را ز ﮐﻨﮕﺮة ﻋﺮش ﻣﯽزﻧﻨﺪ ﺻﻐﯿﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ و ﺗﻮ در اﺧﺘﯿﺎر ﻧﮕﺸﺎد اﺳﺖ‬
‫ﻗﺒﻮل ﺧﺎﻃﺮ و ﻟﻄﻒ ﺳﺨﻦ ﺧﺪا دادﺳﺖ‬
‫‪ -15‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﯿﺎر ﯾﺎده ﮐﻪ ﻋﻘﻠﺖ ز ﺑﺎد ﺑﺮ ﺑﺎد اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ رﻧﮓ و ﺻﺒﻐﮥ آن را ﺧﺪا ﻫﻤﯽدادﺳﺖ‬
‫ز ﻫﺮ ﭼﻪ رﻧﮓ ﺗﻌﻠﻖ ﭘﺬﯾﺮ آزادﺳﺖ‬
‫وﻟﯽ ﺑﻘﯿﺪ ﻫﻮا و ﻫﻮس دﻟﺶ ﺷﺎدﺳﺖ‬
‫ﺑﻬﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ز ﻫﺮ رﻧﮓ و ﻋﻠﻘﻪ آزادﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ آﻧﭽﻪ رﻧﮓ ﺑﻮد او ﺑﺨﻮﯾﺶ ﺑﻨﻬﺎدﺳﺖ‬
‫دﮔﺮﺑﻪ ﺑﯿﻌﺖ و ﻫﻢ ﻋﺸﻖ و ﻧﻌﺮه و دادﺳﺖ‬
‫دﮔﺮ ﭼﻪ رﻧﮓ ﺑﻮد ﮐﻮ ﺑﺨﻮﯾﺶ ﻧﻨﻬﺎدﺳﺖ‬
‫ﺑﺲ اﺳﺖ از ﻫﻤﻪ ﯾﮑﺮﻧﮓ ﮐﺎن ﻣﺮا ﯾﺎدﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ دل ﺑﺒﺴﺘﻪ ﺑﭙﯿﺮ و ﺑﺪام اﻓﺘﺎد اﺳﺖ‬
‫ﻣﺰن ﻗﻮﻻف ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ زرﻧﮓ آزادﺳﺖ‬
‫‪ -15‬اﯾﻀﺎً ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻏﻼم ﺷﺪ ﺑﮑﺴﯽ ﮐﻮ ز ﺷﺮع آزادﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻗﻮل ﭘﯿﺮ ﻃﺮﯾﻘﺖ ز ﻣﻌﺪه و ﺑﺎ دﺳﺖ‬
‫ﺑﺮو ﮐﺘﺎب ﺧﺪا ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﭘﻨﺪﻫﺎ دادﺳﺖ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ زاﻫﻞ ﺣﮑﻤﺖ ووﺣﯿﺖﭼﻪ ﻣﮋدﻫﺎ ﯾﺎدﺳﺖ‬
‫ﺳﺮوش ﻋﺎﻟﻢ ﻏﯿﺒﻢ ﭼﻪ ﻣﮋدهﻫﺎ دادﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف ز دﯾﻮ اﻣﺪادﺳﺖ‬
‫ﺳﺮوش وﺳﻮﺳﻪ ﺧﻨﺎس ﺧﺪﻋﻪ ﻣﺮﺻﺎدﺳﺖ‬
‫‪30‬‬
‫رﺿﺎ ﺑﺪاده ﺑﺪوز ﺟﯿﻦ ﮔﺮه ﺑﮕﺸﺎي‬
‫ﺣﺴﺪ ﭼﻪ ﻣﺴﯿﺮي اي ﺳﺴﺖ ﻧﻈﻢ ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﻻ ﭼﻮ ﻗﺼﺮ اﻫﻞ ﺳﺨﺖ ﺳﺴﺖ ﺑﻨﯿﺎد اﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫اﺳﻼم‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﻗﻠﺒﯽ ﺑﺪﯾﻦ‬ ‫ﻣﺮا‬
‫ﺑﺪﯾﻦ و ﻋﻘﻞ ﻧﺪارد ﻋﻼﻗﻪ آن ﮐﺲ ﮔﻔﺖ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ از ﺧﺮد و دﯾﻦ ﻧﻤﻮده ﺧﻮد آزاد‬
‫ﺑﻤﮑﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﻏﻼم‬
‫را‬ ‫دروﻏﺶ‬ ‫ﻧﮕﺮ‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫ﺑﺪﯾﺪة‬ ‫ﺑﯿﺎ‬
‫ز رﻧﮓ ﻣﺴﺘﯽ و ﭘﺎ ﺑﻨﺪ ﺟﺎم و ﻧﻐﻤﻪ و ﻧﯽ‬
‫دﮔﺮ ﺳﻤﺎع و دﮔﺮ ﺟﺒﺮ وﺣﺪﺗﺴﺖ و ﺣﻠﻮل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻢ از ﻫﻤﮥ رﻧﮓﻫﺎي او ﮔﻮﯾﻢ‬
‫ﭼﻮ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﻪ رﻧﮕﺴﺖ و ﻓﻮق ﻫﺮ رﻧﮕﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫اي‬ ‫ﺷﺮك‬ ‫ﻓﻮق‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﭼﻮ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺮك دﯾﺎﻧﺖ ﮐﻨﺪ ﺑﻼﻗﯿﺪي‬
‫ﻧﺼﯿﺤﺘﯽ ﮐﻨﻤﺖ ﮔﻮش ﺧﻮد ﻣﺪه ﺑﺮ ﭘﯿﺮ‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﭘﻨﺪ ﭘﺬﯾﺮي و ﻫﻢ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺟﻮ‬
‫و ﯾﺎ ﺑﻘﻮل رﺳﻮل و ﮐﺘﺎب ﻣﺎ ﮐﻦ ﮔﻮش‬
‫ﺻﺨﻮر ﻓﺮﯾﺐ ز ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﮔﺎه ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﺳﺮوش ﻋﺎﻟﻢ ﻏﯿﺒﺶ ز وﺣﯽ ﺷﯿﻄﺎﻧﺖ‬
‫ﺑﻮﻗﺖ ﻣﺴﺖ و ﺧﺮاﺑﯽ و را ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫‪31‬‬
‫ﻧﺪاﻧﻤﺖ ﮐﻪ درﯾﻦ ﺧﺎﻧﻘﻪ ﭼﻪ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ در ﮔﻪ ﺷﯿﻄﺎن ز ﺷﻌﺮت آﺑﺎدﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺖ ﺑﺰرگ ﻓﺮﯾﺎدﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ در ﻋﻤﻞ دري از اﺧﺘﯿﺎر ﺑﮕﺸﺎدﺳﺖ‬
‫ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﻋﺠﺐ ﮐﻪ اﯾﻦ ﯾﺎوه ﻧﯽ ﺧﺪا دادﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ از ﻫﻮا و دﯾﮕﺮ وﺣﯽ دﯾﻮار ﺷﺎد اﺳﺖ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ﺟﺎﻫﻞ ﺑﻌﺠﺐ ﺧﻮد ﺷﺎد اﺳﺖ‬
‫‪ -16‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ اﻓﺘﺎده دل از ﮐﻒ ﺗﻮ را ﭼﻪ اﻓﺘﺎد اﺳﺖ‬
‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﮕﻮش ﻣﻦ ﺑﺎد اﺳﺖ‬
‫اﺳﯿﺮ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﻫﺮ دو ﻋﺎﻟﻢ آزادﺳﺖ‬
‫ﮐﺰﯾﻦ ﻓﺴﺎﻧﻪ و اﻓﺴﻮن ﺑﺴﯽ ﻣﺮا ﯾﺎدﺳﺖ‬
‫‪ -16‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺘﻤﺴﺨﺮ ﻣﮑﻦ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺷﺎدﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﺮه ﮐﺸﺪ آن را ﮐﻪ دل ز ﮐﻒ دادﺳﺖ‬
‫وﻟﯽ وﻇﯿﻔﮥ ﻋﺎﻗﻠﯽ ﺑﻤﺴﺖ ارﺷﺎدﺳﺖ‬
‫ﻣﻼل و ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ ﻧﺰد ﻋﺎﻗﻼن ﺑﺎدﺳﺖ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ در ﭘﯿﺮان و را ﺧﻮش اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬
‫ز ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺮ ﺧﻮد از ﻫﺮ دو ﻋﺎﻟﻢ آزادﺳﺖ‬
‫ﺑﺨﺎر ﻣﻌﺪه و ﯾﺎ ﮔﺮﻣﯽ ﺳﺮ از ﺑﺎده اﺳﺖ‬
‫زﻧﯽ ﺑﯿﺎوه ﺳﺮاﺋﯽ ﮐﻪ ﺷﻪ ﻣﺮا داده اﺳﺖ‬
‫اﺳﯿﺮ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﻫﺮ دو ﻋﺎﻟﻢ آزادﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻮ را اﺑﺎﻟﻪ از ﻋﺮش ﺧﻮد رﻧﻨﺪ ﺻﻐﯿﺮ‬
‫ﯾﻘﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﻞ ﺗﻮ ﺷﻬﺒﺎز ﺳﺪرة ﮐﻔﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ را اﺟﺎﻧﺐ و ﮐﻔﺎر ﻗﺪر ﻣﯽداﻧﻨﺪ‬
‫ﻏﻠﻂ ﻣﮕﻮ و ﻣﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﻏﻠﻂ ﺑﺨﺪا‬
‫ﺗﻮ را ﺣﺪ ﻧﺒﺮد ﮐﺲ ز ﻧﻈﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﻼف‬
‫ﺑﺴﺎ ﮐﻪ ﻣﺎل ﺣﺮام و ﺑﺴﺎ ﮐﻪ ﻧﻈﻢ ﻟﻄﯿﻒ‬
‫ﭘﻨﺎه ﺑﺮ ﺧﺪا ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﯽ‬
‫ﺑﺮو ﺑﮑﺎر ﺧﻮد اﯾﻮاﻋﻆ اﯾﻦ ﭼﻪ ﻓﺮﯾﺎد اﺳﺖ‬
‫ﺑﮑﺎم ﺗﺎ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ ﻣﺮا ﻟﺒﺶ ﭼﻮن ﻧﺎي‬
‫ﮔﺪاي ﮐﻮي ﺗﻮ از ﻫﺸﺖ ﺧﻠﺪ ﻣﺴﺘﻐﻨﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮو ﻓﺴﺎﻧﻪ ﻣﺨﻮان و ﻓﺴﻮن ﻣﺪم ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮي ﺗﻮ واﻋﻆ ﮐﻪ ﺟﺎي ﻓﺮﯾﺎد اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻨﻊ ﻓﺴﻖ ﺑﻮد ﮐﺎر واﻋﻆ اي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻤﺴﺖ ﭼﻮن ﺑﺎدﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ ﺧﻮاه از ﺳﺨﻨﺶ ﭘﻨﺪﮔﯿﺮ و ﺧﻮاه ﻣﻼل‬
‫ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺧﻮد ﮐﺰ ﺟﻬﻞ‬
‫ز ﻫﺸﺖ ﺧﻠﺪ زﻧﺪ ﮐﻮس و داد اﺳﺘﻐﻨﺎء‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد ﺟﺰ ﻓﺴﺎﻧﻪ و ﻻﻓﯽ‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﺎزي دو ﺻﺪ ﻣﻠﻖ آري‬
‫ﻧﮕﻔﺖ ﻫﯿﭻ رﺳﻮﻟﯽ و ﯾﺎ وﻟﯽ ﺑﺨﺪا‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ زﯾﻦ ﻓﺴﺎﻧﻪ و اﻓﺴﻮن ﺑﺴﯽ ﺗﻮ را ﯾﺎد اﺳﺖ‬
‫‪ -17‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﯽﺑﻤﯿﺨﻮاﻧﻪ ﺑﺠﻮش آﻣﺪ و ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫وﻗﺖ و ﻧﺪي و ﻃﺮ ﺑﮑﺮدن رﻧﺪان ﺑﺮ ﺟﺎﺳﺖ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻪ ﻋﯿﺐ اﺳﺖ ﺑﺮﻋﺎﺷﻖ رﻧﺪوﻧﻪ ﺧﻄﺎﺳﺖ‬
‫ﺑﻬﺘﺮاز زﻫﺪ ﻓﺮوﺷﯽ ﮐﻪ در و روي درﯾﺎ اﺳﺖ‬
‫آﻧﮑﻪ او ﻋﺎﻟﻢ ﺳﺮ اﺳﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﺣﺎل ﮔﻮا اﺳﺖ‬
‫در ﺑﮕﻮﺋﯿﺪ روا ﻧﯿﺴﺖ ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ رواﺳﺖ‬
‫ﺑﺎده از ﺧﻮن رزاﻧﺴﺖ ﻧﻪ از ﺧﻮن ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ور ﺑﻮد ﻧﯿﺰ ﭼﻪ ﺷﺪ ﻣﺮدم ﺑﯽﻋﯿﺐ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻧﺰدﺣﮑﻤﺶ ﭼﻪﺟﺤﺎلﺳﺤﻦﭼﻮنوﭼﺮا اﺳﺖ‬
‫‪ -17‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﯽ ﺣﺮاﻣﺴﺖ ﺑﻬﺮ ﻣﺎه ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﺪ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﻃﻌﻨﮥ رﻧﺪ و ﻃﺮب ﮐﺮدن رﻧﺪان ﺑﯿﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ درا ﻣﯽﺧﻮري وﻋﺸﻖوﻫﻮا ﻋﯿﻦ ﺧﻄﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻫﺮدوﻋﯿﺐاﺳﺖﯾﮑﯽ ﮐﻤﺘﺮوﯾﮏ ﺑﯿﺶ ﺧﻄﺎاﺳﺖ‬
‫ﻓﺘﻨﮥ ﺧﻠﻖ ﻣﺸﻮ رﺧﺼﺖ ﻋﺼﯿﺎن ﺑﯽﭘﺎ اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ اﯾﻦ ﺑﺎب ﺷﻮد ﺷﺮع و دﯾﺎﻧﺖ ﺑﻔﻀﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻟﯿﮏ در زﻫﺪ رﯾﺎﺋﯽ ﻫﻤﻪ ﺣﺮﻣﺎن ﺟﺰا اﺳﺖ‬
‫زآﻧﮑﻪ رب ﻫﻤﻪﯾﮑﺮب ﺑﻮد آن ﻫﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاﺳﺖ‬
‫ﻣﻦ ﻧﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﯿﻮة ﺻﻮﻓﯽ ﭼﻪ رو اﺳﺖ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻪ از دﯾﻦ ﺑﺨﻄﺎ رﻓﺘﻪ وﻟﯽ ﻣﺰد ﺑﺴﺎ اﺳﺖ‬
‫‪32‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﺧﻮش اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدﻣﺘﺼﺮف ﺷﺪﺣﺎﻓﻆ‬
‫روزه ﯾﮑﺴﻮ ﺷﺪ و ﻋﯿﺪ آﻣﺪ و دﻟﻬﺎ ﺑﺮﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺗﻮﯾﮥ زﻫﺪ ﻓﺮوﺷﺎن ﮔﺮان ﺟﺎن ﺑﮕﺬﺷﺖ‬
‫ﭼﻪ ﻣﻼﻣﺖ ﺑﻮد آن را ﮐﻪ ﭼﻮ ﻣﺎ ﺑﺎده ﺧﻮرد‬
‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﯽ ﮐﻪ در و روي درﯾﺎﺋﯽ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻣﺎ ﻧﻪ ﻣﺮدان رﯾﺎﺋﯿﻢ و ﺣﺮﯾﻔﺎن ﻧﻔﺎق‬
‫ﻓﺮض اﯾﺰد ﺑﮕﺬارﯾﻢ و ﺑﮑﺲ ﺑﺪ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬
‫ﭼﻪ ﺷﻮد ﮔﺮ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﭼﻨﺪ ﻗﺪح ﺑﺎده ﺧﻮري‬
‫اﯾﻦ ﻧﻪ ﻋﯿﺒﺖ ﮐﺰ اﯾﻦ ﻋﯿﺐ ﺧﻠﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﭼﻮن و ﭼﺮا ﺑﮕﺬرد ﻣﯽ ﻧﻮش وﻟﯽ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﯿﺪ رﻣﻀﺎن آﻣﺪه دﯾﻦ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ اﺳﺖ‬
‫زاﻫﺪ ارﺟﺎن ﮔﺮاﻣﯽ ﻧﺪﻫﺪ ﺟﺎ دارد‬
‫ﺑﺎﯾﺪ آن ﺑﺎده ﺧﻮر ﻣﺴﺖ ﻣﻼﻣﺖ ﮔﺮدد‬
‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﯽ ﺗﻮ و زﻫﺪ ﻓﺮوﺷﯽ ﮐﺴﺎن‬
‫ﻣﮕﺮ ﮐﻢ ﮐﻦ ﮐﻪ ﻣﯽ از زﻫﺪ رﯾﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎب ﺗﺮﺟﯿﺢ ﮔﺸﻮدن ﺑﻤﻌﺎﺻﯽ رﻧﺪي اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ اﯾﻦ ﺑﺎده ﺷﺮاﺑﺴﺖ ﺑﻮد ﻓﺴﻖ و ﺣﺮام‬
‫ور ﺑﻮد ﺑﺎدة ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد ﺷﺮك ﺟﻠﯽ‬
‫اﺧﺬ ارﺑﺎب ﺑﻘﺮآن ﺑﺼﺮاﺣﺖ ﺷﺮﮐﺴﺖ‬
‫ﮔﺮرﯾﺎ ﺷﺮك ﺧﻔﯽ ﻫﺴﺖ وﻟﯽدرﻋﻤﻞ اﺳﺖ‬
‫‪33‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﭘﺲ اﮔﺮ ﻓﻬﻢ ﺑﻮد ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ ﺑﺎده رﯾﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮك ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺮ ﻣﻮل اﺳﺖ و ﺑﺪﯾﻦ و ﺑﺨﺪا‬
‫ﺑﺠﺰ از ﻋﺎﻟﻢ ﺳﺮ ﻋﺎﻟﻢ دﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﮔﻮا اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻢ ﺷﻤﺎ ﻣﺮد رﯾﺎﺋﯿﺪ و ﻧﻔﺎق اي ﻋﺮﻓﺎ‬
‫ﻓﺮضﭘﯿﺮاﺳﺖ وﺑﺪﺳﺘﻮروي اﯾﻦ ﻓﺮض ﺑﭙﺎاﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮض اﯾﺰد ﻧﺒﻮد آﻧﭽﻪ ﮔﺬارد ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﻋﺠﺒﺎ ﺑﺪ ﻧﮑﻨﻢ ﭼﯿﺴﺖ ﭼﻪ ﻧﺰد ﺷﻤﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻃﻌﻦ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ز ﺷﻤﺎ ﻋﯿﻦ ﺑﺪﯾﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ روا ﻧﯿﺴﺖ ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ رواﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮض اﯾﺰد ﺑﮑﻦ و ﺑﺪ ﻣﮑﻦ و ﺑﺎده ﻣﻨﻮش‬
‫ﺧﻠﻞ ﻋﻘﻞ ﺑﻮد ﺑﺎده زﻧﻔﺲ و زﻫﻮا اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺎده ﺧﻮري ﻋﯿﺐ و ﺑﺪو وزر ﺑﻮد‬
‫ﺗﻮ ﻣﮑﻦ ﺧﺪﻋﻪ ﻣﮕﻮ ﻣﺮدم ﺑﯽﻋﯿﺐ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻌﯿﺐ دﮔﺮان داﺧﻞ ﻫﺮ ﻋﯿﺐ ﻣﺸﻮ‬
‫‪ -18‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺨﻦﺷﻨﺎس ﻧﻪ اي ﺟﺎن ﻣﻦ ﺧﻄﺎ اﯾﻨﺠﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺸﻨﻮي ﺳﺨﻦ اﻫﻞ دل ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﺧﻄﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺒﺎرك اﷲ از اﯾﻦ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﮐﻪ در ﺳﺮ ﻣﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻓﺮو‬ ‫ﻋﺒﻘﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺪﻧﯿﺎ‬ ‫ﺳﺮم‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺧﻮﺷﻢ و او در ﻓﻐﺎن و در ﻏﻮﻏﺎ اﺳﺖ‬ ‫در اﻧﺪرون ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ دل ﻧﺪاﻧﻢ ﮐﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ رﻓﺖ ﻋﻤﺮ و ﻫﻨﻮزم دﻣﺎغ ﭘﺮ ز ﻫﻮاﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺳﺎز ﺑﻮد ﮐﻪ در ﭘﺮده ﻣﯽزﻧﺪ ﻣﻄﺮب‬
‫‪ -18‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯽ زاﻫﻞ دل اﺳﺖ ﻧﻪاﻫﻞ دﯾﻦ ﺧﺪا اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺸﻨﻮي ﺷﺎﻋﺮان ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺧﻄﺎ اﺳﺖ‬
‫ﭼﺮا ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺒﻮد آﻧﮑﻪ ﻋﻘﻞ از و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﺮش ﺑﺪﻧﯿﺎ و ﻋﻘﺒﯽ ﻓﺮو ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬
‫ﭼﻮﻋﻘﻞ ﻧﯿﺴﺖ ﻧﻪدﻧﯿﺎ ﻧﻪدﯾﻦ وﻧﯽ ﻋﻘﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺒﺎرك ﺗﻮ ﺑﺪﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺨﺮدﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ در ﻣﯿﺎﻧﮥ اﺷﻌﺎر ﺗﻮ ﺑﺴﯽ ﭘﯿﺪاﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﺑﯽدﯾﻨﯿﺖ‬ ‫ﻓﺘﻨﮥ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫ﮐﻪ ازوﺳﺎوس ﺷﯿﻄﺎن ﺗﻮ را ﭼﻨﯿﻦ ﻏﻮﻏﺎ اﺳﺖ‬ ‫زﺷﯿﻄﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻻﻧﮥ‬ ‫دﻟﺖ‬ ‫اﻧﺪرون‬ ‫در‬
‫ﺗﻮ ﺧﺎك ﮔﺸﺘﯽ و اﻣﺎ ﮔﻨﺎه ﺗﻮ زﻗﻔﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺲ اﺳﺖ و زرو و ﺑﺎل و ﮔﻨﺎﻫﺖ از دﯾﻮان‬
‫ﭼﻪ ﺑﺎك ﺑﺮ ﺣﻘﯿﺎ ﮔﺮ ﻋﺪاوﺗﺶ ﺑﯿﺠﺎ اﺳﺖ‬ ‫داري‬ ‫ﺑﺨﺎﻧﻘﻪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫دﺷﻤﻦ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫‪ -19‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫ﻣﺤﺘﺸﻤﯽ‬ ‫ﻣﺎﯾﮥ‬ ‫دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺧﻠﻮت‬ ‫ﺧﻠﺪرﯾﻦ‬ ‫روﺿﮥ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﺘﺢ آن در ﻧﻈﺮ رﺣﻤﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺳﺒﺒﺶ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺣﻀﺮت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺻﻮرت ﺧﻮاﺟﮑﯽ و ﺳﯿﺮت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻧﺒﻌﺶ ﺧﺎك در ﺧﻠﻮت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫‪ -19‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺎﯾﮥ ﯾﻮزهﮔﺮي ﺣﺸﻤﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻓﺘﺢ آن درﯾﺪ ﭘﺮ ﺣﯿﻠﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻣﻨﻈﺮي از ﭼﻤﻦ ﻧﺰدت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫زﯾﺒﻘﯽ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ در ﺻﺤﺒﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻻفﻫﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﯿﺮت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻤﮏ ﮐﻔﺮ ﻫﻢ از ﺧﺪﻣﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ از ﺣﯿﻠﺖ و از ﺑﺪﻋﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫آن ﮔﺪاﺋﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﻓﻄﺮت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺳﺒﺒﺶ ﻟﺸﮑﺮ و ﺟﻤﻌﯿﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﺋﯽاﺳﺖﮐﻪدرﺣﺴﺮت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﺨﺮ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻫﯿﺌﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫اﯾﻦ ﺻﻔﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﺟﻬﻞ اﺳﺖﻫﻤﻪ ﺣﮑﻤﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﭼﺎﮐﺮي و ﻣﻨﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻓﺤﺺ ﻫﻤﻪ ﺷﺮﮐﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬
‫_____________________________________________________________________‬
‫‪34‬‬
‫ﮔﻨﺞ ﻋﺰﻟﺖ ﮐﻪ ﻇﻠﻤﺎت ﻋﺠﺎﺋﺐ دارد‬
‫ﺧﺴﺮوان ﻗﺒﻠﮥ ﺣﺎﺟﺎت ﺟﻬﺎﻧﻨﺪ وﻟﯽ‬
‫ﻣﻦ ﻏﻼم ﻧﻈﺮ آﺻﻒ ﻋﻬﺪم ﮐﻮ را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ار آب ﺣﯿﺎت اﺑﺪي ﻣﯽﺧﻮاﻫﯽ‬
‫دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺧﻠﻮت‬ ‫ﻣﯿﮑﺪهﻫﺎ‬ ‫ﺻﺤﻨﮥ‬
‫ﺣﻘﻪ و ﺧﺪﻋﻪ ﻃﻠﺴﻤﯽ اﺳﺖ ﻋﺠﯿﺐ‬
‫ﻗﺼﺮ دوزخ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭘﺮ ﺷﺪه از اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫آﻧﭽﻪ دل ﻣﯽﺷﻮد از ﺻﺤﺒﺖ آن ﺗﺎ روﺳﯿﺎه‬
‫آﻧﭽﻪ ﻧﺰدش ﺑﻨﻬﺪ ﺗﺎج ﺗﮑﺒﺮ ﺷﯿﻄﺎن‬
‫ﻣﺠﺮي ﺑﺎﻃﻞ و ﻫﻢ ﻃﻌﺒﮥ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﻫﺮ زﯾﺎدي و ﮐﻤﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﺷﻮد اﻧﺪر دﯾﻦ‬
‫ذﻟﺘﯽ را ﮐﻪ ز ﻏﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﯽ ﻧﻨﮓ و زوال‬
‫ﺧﺴﺮو اﯾﻨﮑﻪ ﻫﻤﻪ ﺻﺎﺣﺐ زورﻧﺪ و ﺳﺘﻢ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺷﺎﻫﺎن ﺑﺠﻔﺎ ﻣﻄﻠﺒﻨﺪ از زور و ﺳﯿﻢ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺒﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﻓﻘﺮ و ﻓﺨﺮي‬
‫ﻧﻨﮓ‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﺪردي‬ ‫و‬ ‫ﺳﺴﺘﯽ‬ ‫ﺗﻨﺒﻠﯽ‬
‫از اﻓﻖ ﺗﺎ ﺑﺎﻓﻖ ﻟﺸﮑﺮ ﺟﻬﻞ اﺳﺖ وﻟﯽ‬
‫اي ﺗﻮاﻧﮕﺮ ﺑﻔﺮوش آن ﭼﻪ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮت‬
‫ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﮐﻪ ﻓﺮو رﻓﺖ ﻫﻨﻮز از ﭘﯽ آن‬
‫‪ -1‬ﻗﺎل‪ r‬اﻟﻔﻘﺮ ﻓﺨﺮي و ﻟﻢ ﯾﻘﻞ ﻓﺨﺮ اﻣﺘﯽ‬
‫‪35‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﻨﺒﻌﺶ ﺧﺎﻧﻘﻪ و ﻧﮑﺒﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ذﻟﺖ و ﻣﻮت اﺑﺪي ﻣﯽﺧﻮاﻫﯽ‬

‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻻف و ﻣﻠﻖ ﻋﺎدت دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺗﻤﻠﻖ ﮐﻨﺪ از آﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬
‫‪1‬‬
‫ﻫﻤﻪ در ﭘﺴﺘﯽ در ذﻟﺖ دروﯾﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﭼﻪ رواﯾﺎت و ﭼﻪ آﯾﺎت ز ﺣﻖ رﺳﻮل‬

‫‪ -20‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﮐﺸﯽ ﺷﻬﺮه ﺷﺪم روز اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﻃﺎﻋﺖ و ﭘﯿﻤﺎن و ﺻﻼح از ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬
‫ﭼﺎر ﺗﮑﺒﯿﺮ ز دم ﯾﮑﺴﺮه ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎﻧﺪم ﮐﻪ وﺿﻮ ﺳﺎﺧﺘﻢ از ﭼﺸﻤﮥ ﻋﺸﻖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮوي ﮐﻪ ﺷﺪم ﻋﺎﺷﻖ و از ﺑﻮي ﮐﻪ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺪه ﺗﺎ دﻫﻤﺖ آﮔﻬﯽ از ﺳﺮ ﻗﻀﺎ‬
‫زﯾﺮ اﯾﻦ ﻃﺎرم ﻓﯿﺮوزه ﮐﺴﯽ ﺧﻮش ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﺑﺠﺰ آن ز ﮐﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﻣﺮﺳﺎد‬
‫ﯾﻌﻨﯽ از وﺻﻞ ﺷﻬﺶ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﺑﺎد ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎﻓﺖ‬
‫‪ -20‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪزﻋﻘﻞوﺧﺮداﺳﺖآﻧﭽﻪ ﮐﻪﺑﻮدﺳﺖوﮐﻪﻫﺴﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ آدم ﻣﺰن از ﺑﺎده ﻣﺨﻮان ﺧﻮد راﺳﺖ‬
‫ﻣﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﺪي ﺻﻮﻓﯽ وﻫﻢ ﺑﺎدهﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻃﺎﻋﺖ وﭘﯿﻤﺎن وﺻﻼح ازﭼﻪ ﺗﻮﺋﯽ‬
‫ﻫﻤﻪ از ﻓﻄﺮت ﭘﺴﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ از روز اﻟﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﮐﺸﯽ از ره دل ﺷﻬﺮه ﺷﺪي‬
‫ﻧﺒﻮد ذاﺗﯿﺖ اي ﺷﺎﻋﺮ و اي ﺻﻮﻓﯽ ﭘﺴﺖ‬ ‫ﻓﻄﺮت ﭘﺴﺖ ﺗﻮ ﻧﯿﺰ از ﻋﻤﻞ و ﮐﺴﺐ ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﭼﺎر ﺗﮑﺒﯿﺮ زدي ﯾﮑﺴﺮه ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺣﻖ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﻫﻤﺎﻧﺪم ﮐﻪ وﺿﻮ ﺳﺎﺧﺘﯽ از ﮐﻮزة ﺧﻤﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﻗﺮار ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﻣﻨﻢ ﺳﻨﯽ و ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺪ ﺷﯿﻌﻪ زﻧﺪ ﭘﻨﺞ ﺑﺘﮑﺒﯿﺮ ﻧﻪ ﭼﺎر‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮﺋﯽ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺎﻫﯽ ﮐﻪ دراﺳﯿﻢ وزر اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺳﺮي ﻧﺒﻮد ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬
‫ﻧﺎاﻣﯿﺪت ﻧﮑﻨﺪ ﺷﻪ ﺑﺮو اي ﺷﺎﻋﺮ ﭼﯿﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ از ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﮥ ﺷﻪ ﻣﯿﺒﺎﻓﯽ‬
‫آﺧﺮ از وﺻﻞ ﺷﻬﺶ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﺑﺎد ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮﮐﺲ ازﻋﺸﻖ ﺷﻬﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺧﻮاﻧﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻮان وي اﻗﺮار وﯾﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮑﻨﺪ رﺳﻮا ﺧﻮﯾﺶ‬

‫_____________________________________________________________________‬
‫‪ -1‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺪﯾﺚ ﮐﺎد اﻟﻔﻘﺮان ﯾﮑﻮن ﮐﻔﺮ و اﻟﻔﻘﺮ ﺳﻮاد اﻟﻮﺟﻪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪36‬‬

‫‪ -21‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮﻣﺎ ﻣﯽرود ارادت اوﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ ارادت ﻣﺎ و آﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت اوﺳﺖ‬
‫ﻓﺪاي ﻗﺪ ﺗﻮ ﻫﺮ ﺳﺮوﺑﻦ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺜﺎر روي ﺗﻮ ﻫﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﮐﻪ در ﭼﻤﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ داﻏﺪار ازل ﻫﻤﭽﻮ ﻻﻟﮥ ﺧﻮد رواﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ اﯾﻦ زﻣﺎن دل ﺣﺎﻓﻆ در آﺗﺶ ﻃﻠﺐ اﺳﺖ‬
‫‪ -21‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮش آﯾﺪ ز ﮐﻔﺮ آن ﺑﺪ ﺧﻮﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ ارادت ﺻﻮﻓﯽ ﺑﻤﺮﺷﺪ اﺳﺖ اي دوﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ او ﻣﯽرود ارادت اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﻤﺮﺷﺪش ﺳﭙﺮد ﺳﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﺪ ﺑﺎور‬
‫ﻓﺪاي او ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ ﻫﺮ آﻧﭽﻪ را ﻧﯿﮑﻮﺳﺖ‬ ‫ﻧﺜﺎر ﻣﻘﺪم او ﺳﺎز و ﻋﻘﻞ و اﯾﻤﺎن را‬
‫ﻣﺮاد ﺧﻮﯾﺶ ﺑﯿﺎﯾﻢ ﮐﻪ ﻗﺒﻠﻪام آﻧﺴﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ او ﭼﻪ رخ ﭘﯿﺮ در دﻟﻢ ﮔﯿﺮم‬
‫ﮐﻪ داﻏﺪار ازل ﻧﯿﺴﺖ ﺣﻨﻈﻞ ﺧﻮد روﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺸﺎﻋﺮ ﺧﻮ در و ﻓﺮار ﮐﻦ ز آﺗﺶ‬
‫زو ﻫﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﻫﻤﺎره ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺮ ﮔﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺴﺖ اﺳﺖ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻫﻤﻪ ﺣﺎل‬
‫‪ -22‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻃﻠﻌﺖ‬ ‫دار‬ ‫آﯾﯿﻨﻪ‬ ‫دﯾﺪه‬ ‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﺳﺮاﭘﺮدة‬ ‫دل‬
‫ﻓﮑﺮ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻘﺪر ﻫﻤﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ و ﻃﻮﺑﯽ و ﻣﺎ و ﻗﺎﻣﺖ ﯾﺎر‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺼﻤﺖ‬ ‫ﮔﻮاه‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫زﯾﺎن‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫داﻣﻨﻢ‬ ‫آﻟﻮده‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫درﺳﺖ‬ ‫ﺣﺮﻣﺖ‬ ‫ﺣﺮﯾﻢ‬ ‫ﭘﺮوهدار‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﻢ در آن ﺣﺮم ﮐﻪ ﺻﺒﺎ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ دارم زﯾﻤﻦ دوﻟﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻃﺮب‬ ‫ﮔﻨﺞ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ‬ ‫ﻣﻠﮑﺖ‬
‫‪ -22‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺒﯿﻦ ﺑﺮ ﮐﻪ آن ﻣﺤﺒﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﺎ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻘﻢ اي دوﺳﺖ‬
‫دل ﺻﻮﻓﯽ ﭘﺮ از ارادت اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن‬ ‫ﻗﺒﻠﮥ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻃﻠﻌﺖ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن‬ ‫ﻃﻠﻌﺖ‬ ‫ﻃﻠﻌﺖ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﭼﻮن‬
‫ﻓﮑﺮ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻘﺪر ﻫﻤﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ‬ ‫ﮔﺪاي‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫ﺷﺪه‬
‫‪37‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ دﯾﻮ اﺳﺖ ﺟﺎي ﺧﻠﻮت اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﺤﺮم‬ ‫ﺣﺮم‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﻪ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻧﮑﺒﺖ‬ ‫ﮔﻮاه‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫از‬ ‫ﻓﻘﻂ‬ ‫آﻟﻮدهاي‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﻪ‬
‫ﭘﯿﺮ را ﻣﺪح ﭼﻮن ﺗﻮ ﺻﺤﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺰوش ﮐﺲ ﻧﺴﺖ‬
‫اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﭘﯿﺮوي‬ ‫از‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ داري ز ﻟﻬﻮ ﻟﻐﻮ و ﻃﺮب‬
‫اﺛﺮ ﻻف و ﺑﻮي ﺻﺤﺒﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﮔﻤﺮاه ﺷﺪ ز ﻣﺬﻫﺐ ﺣﻖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﭼﻨﺪ روزه ﻧﻮﺑﺖ اوﺳﺖ‬ ‫دﻧﯿﺎ‬ ‫در‬ ‫ﺑﻼف‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﻤﻦ دوﻟﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﮐﻦ رﻫﺎ ﻋﺸﻖ و دﯾﻦ ﻃﻠﺐ اي دل‬
‫دوري از ﻓﻘﺮ ﻫﻢ ﺳﻌﺎدت اوﺳﺖ‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫آرد‬ ‫ﺟﻬﻞ‬ ‫و‬ ‫ﻓﻘﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫‪ -23‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﯿﮕﻮن ﻟﺐﺧﻨﺪان دل ﺧﻨﺪان ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫آن ﺳﯿﻪ ﭼﺮده ﮐﻪ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬
‫آن ﺳﻠﯿﻤﺎن زﻣﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﺗﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﯿﺮﯾﻦ دﻫﻨﺎن ﭘﺎدﺷﻬﺎﻧﻨﺪ وﻟﯽ‬
‫ﺳﺮ آن داﻧﻪ ﮐﻪ ﺷﺪ رﻫﺰن آدم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺧﺎل ﻣﺸﮑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﺮ آن ﻋﺎرض ﮔﻨﺪم ﮔﻮﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﺸﺖ ﻣﺎ را و دم ﻋﯿﺴﯽ ﻣﺮﯾﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ آن ﺳﻨﮕﯿﻦ دل‬
‫ﭼﮑﻨﻢ ﺑﺎ دل ﻣﺠﺮوح ﮐﻪ ﻣﺮﻫﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫دﻟﺒﺮم ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﮐﺮد ﺧﺪا را ﯾﺎران‬
‫ﻻﺟﺮم ﻫﻤﺖ ﭘﺎﮐﺎن دو ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫روي ﺧﻮﺑﺴﺖ و ﮐﻤﺎل ﻫﻨﺮ و داﻣﻦ ﭘﺎك‬
‫زاﻧﮑﻪ ﺑﺨﺸﺎﯾﺶ ﺑﺲ روح ﻣﮑﺮم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻌﺘﻘﺪاﻧﺴﺖ ﮔﺮاﻣﯽ دارش‬
‫‪ -23‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﻔﻆ ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺑﻬﺮ ﺟﺎ و ﺑﻬﺮ دم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫دل ﺑﺤﻖ ده ﮐﻪ دل ﺟﻤﻠﮥ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬
‫درﺟﻬﺎن ﺣﺎﺑﺴﺖ ازآن ﺧﻮاهﮐﻪﻣﺮﻫﻢ ﺑﺎاوﺳﺖ‬ ‫ﮐﻦ رﻫﺎ ﻻف و ﮔﺰاف و ﻣﻠﻖ ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫ﻫﻤﺖ ﻋﺎد دم ﻋﯿﺴﯽ ﻣﺮﯾﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ رزق ﺧﺪا ﺟﻮ ﮐﻪ دﻫﺪ ﺑﯽﻣﻨﺖ‬
‫ﺷﻪ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﻧﺒﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﺗﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﮐﻦ رﻫﺎ ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ روﭘﯽ ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ز اﺑﻠﯿﺲ ﺑﻮد رﻫﺰن آدم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺧﺎل ﻣﺸﮑﯿﻦ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﻨﯽ رﻫﺰن ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪38‬‬

‫آن ﻣﻘﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﺧﺪا داده ﮐﻪ اﯾﻦ دم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ را ﻧﺒﻮد ﭼﻮن دم ﻋﯿﺴﯽ ﻧﻔﺴﯽ‬
‫ﭼﮑﻨﯽ ﺑﺎ دل ﻣﺠﺮوح ﮐﻪ در ﻫﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﺖ ﺗﺴﺖ ﻓﻘﻂ در ﭘﯽ ﻫﺮ ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﺷﻪ زردﻫﺪش روح ﻣﮑﺮم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ از ﻣﻌﺘﻘﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ زر ﺑﺨﺸﺪ ﺷﺎه‬
‫ﺷﯿﻮهاش ﻣﺪح ﺳﺘﻤﮕﺮ ﻣﻠﻘﯽ ﻫﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭘﺴﺘﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﮕﺮ و ﻋﺎرف را‬
‫‪ -24‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺮدم ﺟﻨﺎﯾﺘﯽ و اﻣﯿﺪم ﺑﻌﻀﻮ اوﺳﺖ‬ ‫دارم اﻣﯿﺪ ﻋﺎﻃﻔﺘﯽ از ﺟﻨﺎب دوﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﺮﭘﻮﺷﺴﺖ وﻟﯿﮑﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻓﻮت‬ ‫داﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﮕﺬرد ز ﺳﺮ ﺟﺮم ﻣﻦ ﮐﻪ او‬
‫دراﺷﮏﻣﺎﭼﻪ دﯾﺪروانﮔﻔﺖﮐﺎﯾﻦﭼﻪ ﺟﻮﺳﺖ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﮔﺮﯾﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺮ ﮔﺬﺷﺖ‬
‫از دﯾﺪهام ﮐﻪ دﻫﺪش ﮐﺎرﺷﺴﺖ و ﺷﻌﺮ اﺳﺖ‬ ‫دارم ﻋﺠﺐ زﻧﻘﺶ ﺧﯿﺎﻟﺶ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺮ ﺑﻮي زﻟﻒ ﯾﺎر ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﺖ ﻧﮑﻮﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺪ اﺳﺖ ﺣﺎل ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺗﻮ وﻟﯽ‬
‫‪ -24‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دوﺳﺖ ﭘﺮﯾﻮﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ او اﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﻮﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻣﯿﺪ ﻋﺎﻃﻔﺘﺶ ﺑﺎ ﮐﺪام دوﺳﺖ‬
‫زﯾﺮا ﺧﺪا ﻧﻪ وش ﺑﻮد و ﻧﯽ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﻮﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ از ﻏﺮور دوﺳﺖ ﺑﺤﻖ آن ﺣﻤﺎﻗﺖ اﺳﺖ‬
‫ﻫﺮﮐﺲ ﺷﻨﯿﺪﮐﺬب دراﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﭼﻪ ﺟﻮﺳﺖ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﮔﺮﯾﺴﺖ ﺷﺎﻋﺮواﺷﮑﺶ ﭼﻪ ﺟﻮي ﺷﺪ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺨﺎﻟﻘﺶ ﮐﻪ ﻣﺮا ﮔﺸﺘﻪاي ﺗﻮ دوﺳﺖ‬ ‫از ﺟﺮﺋﺖ اﺳﺖ و ﺣﻤﻖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﻨﺪة ﺿﻌﯿﻒ‬
‫ﭘﯿﺮشﺑﭽﺸﻢﺻﻮﻓﯽوﭼﺸﻤﺶﺑﺸﺴﺖوﺷﻮﺳﺖ‬ ‫دارم ﻋﺠﺐ ز ﺻﻮﻓﯽ و ﭘﯿﺮش ﮐﻪ از ﮔﺰاف‬
‫ﻧﯽ ﺻﻨﻌﺖ و ﻧﻪ ﮐﺎر ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯿﺶ ﻧﮑﻮاﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻤﻮده ﺧﻮﯾﺶ ﭘﺮﯾﺸﺎن ز زﻟﻒ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻗﺎدري ﺑﺴﺎز ﮐﻪ دﻟﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ اوﺳﺖ‬ ‫رود‬ ‫ﮐﺎر ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﺖ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬
‫‪ -25‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ دوﺳﺖ از ﮐﺪاﻣﯿﻦ ﮐﻮﮐﺒﺴﺖ‬ ‫آﻧﺸﺐ ﻗﺪريﮐﻪﮔﻮﯾﻨﺪهاي ﺧﻠﻮت اﻣﺸﺐ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎج ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﻠﻨﺪش ﺧﺎك ﻧﺺ ﻣﺮﮐﺒﺴﺖ‬ ‫ﺷﻬﺴﻮار ﻣﻦ ﮐﻪ ﻣﻪ آﺋﯿﻨﻪ دار روي اوﺳﺖ‬
‫زاﻫﺪان ﻣﻌﺬور دارﯾﺪم ﮐﻪ اﯾﻨﻢ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮐﺮ و ﺗﺮك ﻟﻌﻞ ﯾﺎر و ﺟﺎم ﻣﯽ‬
‫‪39‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻗﻮت ﺟﺎن ﺣﺎﻓﻈﺶ در ﺧﻨﺪة زﯾﺮ ﻟﺒﺴﺖ‬ ‫آﻧﮑﻪ ﻧﺎوك ﺑﺮ دل ﻣﻦ زﯾﺮ ﭼﺸﻤﯽ ﻣﯽزﻧﺪ‬
‫‪ -25‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻗﻄﻌﺎً اﯾﻦ ﺳﻮءﻋﻘﯿﺪت ازﻫﻤﺎن ﺑﺪ ﻣﺒﺸﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺐ ﻗﺪر ﺗﻮ ﺑﺎ ﭘﯿﺮي ﻧﺸﺴﺘﻦ آﻧﺸﺐ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻪ ﺧﺴﻮﻓﺶ ازﺗﻮواﻣﺜﺎل اﯾﻦ ﺑﺪ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻻف ﮐﻤﺘﺮ زن ﮐﻪ ﻣﻪ آﺋﯿﻨﻪدار روي اوﺳﺖ‬
‫وﻣﻦ دﯾﻦ وﻗﺪح ﻋﻠﻮﯾﺎت ﻧﯽ ﺟﺎي ﻟﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺎك ﻧﻌﻞ ﻣﺮﮐﺐ ﺷﻪ ﻓﺮﻗﺖ اي ﺑﯿﻬﻮده ﮔﻮ‬
‫دورﺑﺎوازرﺣﻤﺖﺣﻖ ﻫﺮﮐﻪ اﯾﻨﺶ ﻣﺬﻫﺐاﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﮐﺮو ﺗﺮك ﻟﻌﻞ ﯾﺎرو ﺟﺎم ﻣﯽ‬
‫ﻃﻌﻨﮥ زاﻫﺪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻫﺮ ﮐﺎﻓﺮ و ﻻ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬ ‫زاﻫﺪان ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻬﯽ از ﻣﻨﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺟﺎن ﻣﻦ زﯾﻦ ﻻفﻫﺎ اﻓﺘﺎده در ﺗﺎب و ﺗﺒﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺸﻨﯿﺪي ﭼﺮﻧﺪﯾﺎت ﺷﺎﻋﺮ را ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺳﺠﻊ ﺑﯿﺘﯽ از آن ذﮐﺮ ﯾﺎرب ﯾﺎرﯾﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ زﯾﻦ ﻻف و ﺑﺎف ﺷﺎﻋﺮان دﯾﮕﺮ ﻣﺨﻮان‬
‫‪ -26‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﺗﺸﯽ ﺑﻮد در اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﮐﺎﺷﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ از آﺗﺶ دل در ﻏﻢ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﮥ ﻋﻘﻞ ﻣﺮا آﺗﺶ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ زﻫﺪ ﻣﺮا آب ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺒﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻧﺨﻔﺘﯿﻢ ﺷﺐ و ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺗﺮك اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮ ﺣﺎﻓﻆ و ﻣﯽ ﻧﻮش وي‬
‫‪ -26‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪﻟﻄﻔﺖ ﺷﺪوﻧﻌﻤﺖ ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ اي ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ز ﺗﻮ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ور ﺑﺪﺳﺖ ﺧﺎﻧﮥ ﻋﻘﻞ آﺗﺶ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻧﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﺮﻗﮥ زﻫﺪ آب ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﺒﺮد‬
‫ﻋﻘﻠﺖ از راه ﻫﻮا آﺗﺶ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ زﻫﺪ رﯾﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮد آب ﻃﻤﻊ‬
‫دﯾﻦ و اﯾﻤﺎن ﺗﻮ را ﯾﮑﺴﺮه ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﻮ را ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﻫﻮش ﺗﻮ را آن ﻣﯽ و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ز ﺣﻖ اﻋﺮاض ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻮرد ﺧﺬﻻن ﮔﺸﺘﯽ‬
‫ﺟﺎﻧﺖ از ﻫﺠﺮ ﺑﺖ و آﺗﺶ ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﭼﻨﺪ از زﻟﻒ و ﺧﻂ و ﺧﺎل ﺑﺘﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﯽ‬
‫ذﮐﺮيازﺻﻨﻌﺖودﯾﻦﮐﺰﻋﺪﻣﺶﺧﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻣﮕﻮ‬
‫ﻫﻤﭽﻮﺣﺎﻓﻆﮐﻪ ﺷﺒﺶ ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اوﻫﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -27‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻮﯾﺪ درﺣﻖ ﻣﺎ ﺟﺎي ﻫﯿﭻ اﮐﺮاه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫در ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اي دل ﮐﺴﯽ ﮔﻤﺮاه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﺎﻧﺪر ﯾﻦ ﻃﻔﺮاﻧﺸﺎن ﺟﺴﺘﻪ ﻟﻠﺪﻧﯿﺴﺖ‬
‫ورﻧﻪﻟﻄﻒﺷﯿﺦوزاﻫﺪ ﮔﺎه ﻣﺴﺖ و ﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﺒﺮوﻧﺎز وﺻﺎﺣﺐ ودرﺑﺎن ﺑﺪﯾﻦ درﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﺎن را ﺑﮑﺮي ﻣﯽﻓﺮوﺷﺎن راه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ور ﻧﻪ ﺗﺸﺮﯾﻔﺘﻮي ﺑﺎﻻي ﮐﺲ ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ در وي ﮐﺶ اﻧﺪر ﺑﻨﺪ ﻣﺎل وﺟﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -27‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯿﺒﺎﻓﺪ ﺑﺠﺰ ﻣﺪح وزﯾﺮ و ﺷﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫از ﺗﻤﺴﺨﺮﻫﺎي ﺷﺎﻋﺮ در دﻟﺶ اﮐﺮاه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫در ﺣﻖ ﺗﻮ آﻧﭽﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺮ ﻗﺪرت ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫آن ﻫﻢ از وي ﺗﻤﻠﻖ ﺑﻬﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﯾﺎﮐﻪ ﺳﺎﻟﮏ ﻧﯿﺴﺖ ﯾﺎ از ﺧﯿﺮ ﺧﻮد آﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫رﻫﺒﺮ اﻫﻞ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﭘﺲ ﭼﺮا دﯾﻦﺧﻮاه اوﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﻧﺪرﯾﻦ ﻃﻔﺮاﻧﺸﺎن ﺟﺴﺘﻪ ﷲ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻧﺎﺣﺴﺎﺑﯽ ﮐﺮده او ﺑﺎ ﺷﺎﻋﺮان ﻫﻤﺮاه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮم ﮐﻪ دﻫﻤﺶ داﺋﻢ و ﮔﻪ ﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻏﯿﺮ ﮐﻔﺮ و ﺧﺪﻋﻪﻫﺎ اﻧﺪر ﺑﺴﺎﻃﺶ آن ﻧﯿﺴﺖ‬
‫زاﻧﮑﻪ ﺟﺰ ذل و ﺗﻤﻠﻖ اﻧﺪر آن درﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫و زﺗﻤﻠﻖ ﮔﻮ دوروﺋﯽ را در اﯾﻨﺠﺎ راه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪40‬‬
‫زاﻫﺪ ﻇﺎﻫﺮ ﭘﺮﺳﺖ از ﺣﺎل ﻣﺎ آﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫درﻃﺮﯾﻘﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﭘﯿﺶ ﺳﺎﻟﮏ آﯾﺪ ﺧﯿﺮ اوﺳﺖ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ دﯾﻮان ﻣﺎ ﮔﻮﺋﯽ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﺣﺴﺎب‬
‫ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻢ ﮐﻪ ﻟﻄﻔﺶ داﺋﻤﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاه ﮔﻮﺑﯿﺎور ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻮ ﺑﺮد‬
‫ﺑﺮ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ رﻓﺘﻦ ﮐﺎر ﻣﮑﺮ ﻧﮕﺎن ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ از ﻗﺎﻣﺖ ﻧﺎﺳﺎز ﺑﯿﺎﻧﺪامﻫﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆاي ﺑﺮ ﺻﺪر ﺑﻨﺸﻨﯿﺪ ز ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺸﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺎﻃﻦ ﻋﺎرف ﭘﺮازﮐﻔﺮ اﺳﺖ و ﺧﻮد آﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ از اﻫﺪ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺪ ﺟﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫زاﻫﺪ ﺣﻖ ﺑﯿﻦ ﺑﻮد آﮔﺎه از ﺣﺎل ﺷﻤﺎ‬
‫درﻃﺮﯾﻘﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﮔﺮﺑﺮ ﺳﺎﻟﮏ آﯾﺪ ﺧﯿﺮ اوﺳﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﯾﺪﯾﻢ اﻧﺪرﯾﻦ دﯾﻮان ﺑﺠﺰ ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ‬
‫ﮔﺮ ﮐﻪ ﮔﻤﺮاﻫﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ در ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﻬﺮ ﻃﻤﻊ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺪﺧﺘﺮ دار ﺷﺎه‬
‫ﺷﮑﻮه او از ﺻﺎﺣﺐ دﯾﻮان ﮐﻨﺪ ﮐﺎﻧﺪر ﺣﺴﺎب‬
‫ﺷﺎﻋﺮيﮐﻪ وﻫﻢ وﭘﻨﺪاراﺳﺖ ﺷﻌﺮشﮔﻔﺘﻪاﺳﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎت ﺗﻮ ﮐﻔﺮش داﺋﻢ اﺳﺖ‬
‫ﮐﺲ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﺪ ﺗﻮ را ﺟﺰ ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﻣﻠﻖ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺮو ﺑﺮ ﮐﺒﺮ و ﻧﺎز اﻫﻞ دوﻟﺖ ﮐﻦ ﻧﯿﺎز‬
‫‪41‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮔﻮ ﺑﺸﺮ ﺗﺸﺮﯾﻒ ﺑﺎﻻي ﮐﺲ ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺴﺘﯽ و ﻧﺎﺳﺎزي ﺑﻨﺤﻮ ده از ﻣﻠﻖ‬
‫اﻫﻞ اﯾﻤﺎن ﺑﮑﻮي ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﺎن راه ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ رﻓﺘﻦ ﮐﺎر ﻣﯽﺧﻮاران ﺑﻮد‬
‫از ﺗﺤﺮ ﮔﻮ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻨﺪ ﻣﺎل و ﺟﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا راﻫﺖ ﻧﺪادﻧﺪي ﮐﻪ ﺑﻨﺸﯿﻨﯽ ﺑﺼﺪر‬
‫‪ -28‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آورد در زﻣﺎن ز ﺧﻂ ﻣﺸﮕﺒﺎر دوﺳﺖ‬ ‫آن ﭘﯿﮏ ﻧﺎﻣﻮر ﮐﻪ رﺳﯿﺪ از دﯾﺎر دوﺳﺖ‬
‫زان ﺧﺎك ﻧﯿﮑﺒﺨﺖ ﮐﻪ ﺷﺪ ﺑﮕﺬار دوﺳﺖ‬ ‫ﮐﺤﻞ اﻟﺠﻮاﻫﺮي ﺑﻤﻦ آراي ﻧﺴﯿﻢ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺗﺎ ﺧﻮاب ﺧﻮش ﮐﻪ را ﺑﺮد اﻧﺪر ﮐﻨﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﺋﯿﻢ و آﺳﺘﺎﻧﮥ ﻋﺸﻖ و ﺳﺮ ﻧﯿﺎز‬
‫‪ -28‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﺎري ﻧﺪﯾﺪهاﯾﻢ ﺑﺠﺰ ﻟﻄﻒ ﻋﺎم ﺣﻖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ز ﭘﯿﮏ دوﺳﺖ ﮔﻮﯾﺪ و ﻣﺎ از ﮐﻼم ﺣﻖ‬
‫ﻣﻨﺖ ﺧﺪاي را ﮐﻪ ﻧﮕﻔﺖ از ﻣﻘﺎم ﺣﻖ‬ ‫ﮐﺤﻞ اﻟﺠﻮاﻫﺮش ﺷﺪه ﺧﺎك ﻗﺪوم ﺧﻠﻖ‬
‫ﺧﻮاب ﮐﻨﺎر دوﺳﺖ ﺑﮕﻔﺖ آن ﻣﻼم ﺣﻖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ دل ﺑﺪاد و ﺑﻬﺮ ﮐﺲ ﮔﺮﻓﺖ ﺳﯿﻢ‬
‫آورده ﺣﺮزﺟﺎن و ﺧﺮد از ﮐﻼم ﺣﻖ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﺎ رﺳﯿﺪه ﭘﯿﮏ ﻧﺒﯽ از ﻣﻘﺎم ﺣﻖ‬
‫ﺧﻮش ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﻦ و ﺳﻼم ﺣﻖ‬ ‫ﺧﻮش ﻣﯽدﻫﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻮﻫﺐ ز ﻟﻄﻒ او‬
‫در ﺧﺠﻠﺘﻢ ﺟﻨﻮاب ﭼﻪ ﮔﻮﯾﻢ ﭘﯿﺎم ﺣﻖ‬ ‫دل داده ﺗﺎ ﭘﯿﺎم و ﮐﻼﻣﺶ ﺑﺠﺎن ﺧﺮم‬
‫ﺑﯿﻨﻢ ﻫﻤﯽ ﺑﺪﯾﻦ ﺑﻬﺮ ﺳﻮره ﻧﺎم ﺣﻖ‬ ‫ﺷﮑﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ داﺷﺖ ز رﺣﻤﺖ ﺳﻮﺧﺘﻢ‬
‫ﺟﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮ ﻧﯿﮑﯽ ﺑﺨﺖ از ﻣﺮام ﺣﻖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ دﯾﺪ ﺑﺨﺖ ﺧﻮد از رﻫﮕﺬار ﺧﻠﻖ‬
‫‪ -29‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﯾﺎ ﭼﻪ ﺧﻄﺎ دﯾﺪ ﮐﻪ از راه ﺧﻄﺎ رﻓﺖ‬ ‫آن ﺗﺮك ﭘﺮﯾﻨﭽﻬﺮه ﮐﻪ دوش از ﺑﺮ ﻣﺎ رﻓﺖ‬
‫ﮐﺲ واﻗﻒ ﻣﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ از دﯾﺪه ﭼﻬﺎرﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎ رﺧﺖ ﻣﺮا از ﻧﻈﺮ آن ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ‬
‫در ﺳﻌﯽ ﭼﻪ ﮐﻮﺷﯿﻢ ﭼﻮ از ﻣﺮوه ﺻﻔﺎ رﻓﺖ‬ ‫اﺣﺮام ﭼﻪ ﺑﻨﺪﯾﻢ ﭼﻮ آن ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻪ اﯾﻨﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫زان ﭘﯿﺶ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ از دارﻓﻨﺎ رﻓﺖ‬ ‫اي دوﺳﺖ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪن ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺎﻣﯽ ﻧﻪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪42‬‬

‫‪ -29‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻧﺪر ﻋﻘﺐ ﻧﻔﺲ و دﯾﮕﺮ ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا رﻓﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﻓﮑﺎر ﺧﻮد از راه ﺧﻄﺎ رﻓﺖ‬
‫از راه ﺧﻄﺎ آﻣﺪ و ﺑﺮ راه ﺧﻄﺎ رﻓﺖ‬ ‫از ﺗﺮك ﭘﺮﯾﭽﻬﺮه ﺑﻮد ﻣﻘﺼﺪ او ﺷﺎه‬
‫اﻟﺤﻖ ﮐﻪ ز ﺣﻖ ﺧﺎص و از ﯾﺎد ﺧﺪا رﻓﺖ‬ ‫ﻫﺮ دل ﮐﻪ در آن آرزوي وﺻﻞ ﺷﻬﺎﻧﺸﻪ‬
‫ﭘﺲ ذﮐﺮ و دﻋﺎي ﺗﻮ ﮐﯽ از ﺑﻬﺮ وﻓﺎ رﻓﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮي ﮐﻪ ﭘﯽ وص ﮐﺴﺎن ﮔﺸﺖ دﻋﺎﮔﻮ‬
‫ﺷﻪ ﻗﺒﻠﮥ ﺗﻮ ﭘﯿﺮ و ﺑﺘﺖ ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻤﺎ رﻓﺖ‬ ‫ﺧﺎﮐﺴﺖ ﺑﺴﺮ از ﻗﺒﻠﮥ اﺳﻼم ﮐﺸﯽ دﺳﺖ‬
‫درﺳﻌﯽ ﭼﻪ ﮐﻮﺷﯽ ﺗﻮ ﭼﻪ از ﻗﻠﺐ ﺻﻔﺎ رﻓﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮﯾﺴﺖ ﮐﻪﺳﻌﺒﺖﻫﻤﻪ ﺑﯽﺻﺪق وﺻﻔﺎ رﻓﺖ‬
‫و ز دوري زرﺟﺎن ﺗﻮ از ﻏﻢ ﺑﻔﻨﺎ رﻓﺖ‬ ‫از دوري دﯾﻦ ﭘﯿﭻ ﺗﻮ را ﮐﮏ ﻧﮕﺰﯾﺪي‬
‫داﺋﻢ ﮔﻨﻪ و وز رود ﺑﺎﻟﺶ ز ﻗﻔﺎ رﻓﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻏﺎﻓﻞ ﮐﻪ ﺑﺒﺎﻓﺪ ز ﺷﻪ و ﭘﯿﺮ‬
‫زان ﭘﯿﺶ ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻮي دارﺑﻘﺎ رﻓﺖ‬ ‫اﺑﺎﻃﯿﻞ‬ ‫دﻓﻊ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﻣﻬﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ‬ ‫ﻫﺎن‬
‫‪ -30‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﻋﺎي ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن درد ﺻﺒﺤﮕﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﻨﻢ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﻘﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮔﺪاي ﺧﺎك ودوﺳﺖ ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ز ﭘﺎدﺷﺎه و ﮔﺎدا ﻓﺎر ﻏﻢ ﺑﺤﻤﺪاﷲ‬
‫ﺟﺰ اﯾﻦ ﺧﯿﺎل ﻧﺪارم ﺧﺪا ﮔﻮاه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻏﺮض ز ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪام وﺻﺎل ﺷﻤﺎ اﺳﺖ‬
‫رﻣﯿﺪن از در دوﺳﺖ ﻧﻪ رﺳﻢ و راه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺑﺘﯿﻎ اﺟﻞ ﺧﯿﻤﻪ ﺑﺮ ﮐﻨﻢ ورﻧﻪ‬
‫ﺗﻮ در ﻃﺮﯾﻖ ادب ﺑﺎش و ﮔﻮ ﮔﻨﺎه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﮔﻨﺎه اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺒﻮد اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -30‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﻋﺎ و ذﮐﺮ ﺧﺪا ورد ﺻﺒﺤﮕﺎه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻣﻨﻢ ﮐﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﻣﺴﺠﺪ و ﯾﺎ ﮐﻌﺒﻪ ﻗﺒﻠﮕﺎه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﻘﺎه ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﻣﺰدرﻧﺪ و رﯾﺎ ﮐﺎرﺣﻖ ﮔﻮاه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺸﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺮﻫﺎي ﻣﻐﺎن‬
‫ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺮا ﻧﺒﻮد ﺗﻮ ﺑﻪ ﺣﻖ اﻟﻪ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻣﺰن ﺗﻮ ﭼﻨﮓ و رﺑﺎب و ﻣﺮو دﮔﺮ ﭘﯽ ﭘﯿﺮ‬
‫رﺳﯿﺪن از در دوﺳﺖ ﻧﻪ ﺳﻢ و راه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﭼﺮا‬ ‫ﻓﺎرﻏﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎه‬ ‫ز‬
‫‪43‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﮕﺮ ﮐﻪ راه ﺧﺪا و رﺳﻮل راه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺷﯿﺦ راه ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﮕﻮ زﻣﺴﺠﺪ و ﮔﻮ ﻣﯿﮑﺪه ﭘﻨﺎه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻏﺮض ﮐﻪ ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺿﺪ ﯾﮑﺪﮔﺮﻧﺪ‬
‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﺟﺒﺮ ادب ﺷﺪ ادب ﮔﻨﺎه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﮔﻨﺎه و ﻓﺴﻖ ﺑﻮد اﺧﺘﯿﺎرت اي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﮐﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﮔﻔﺘﻪ دل ﺑﺨﻮاه ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻣﺪه ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﻨﻪ ﺑﺨﺪاي‬
‫‪ -31‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺒﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ ﻣﺨﻮر ﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﺗﯿﺰ اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺎده ﻓﺮح ﺑﺨﺶ و ﺑﺎد ﮔﻞ رﯾﺰ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻮﭼﺸﻢ ﺻﺮاﺣﯽ زﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن‬ ‫ﭘﯿﺎﻟﻪ‬ ‫ﻣﺮﻗﻊ‬ ‫آﺳﺘﯿﻦ‬ ‫در‬
‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﻧﺒﻮت ﺑﻐﺪاد و وﻗﺖ ﺗﺒﺮﯾﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺮاق و ﭘﺎرس ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﺸﻌﺮ ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -31‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺨﻮر ﻓﺮﯾﺐ ﻫﻮا را ﮐﻪ ﻓﺘﻨﻪآﻣﯿﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻬﻮش ﺑﺎش ﮐﻪ ﻋﺼﯿﺎن ﺣﻖ ﻏﻢ اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻌﻘﻞ ﺑﺎش ﮐﻪ ﻧﻔﺲ ﺑﺪ ﺗﻮ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰ اﺳﺖ‬ ‫ز ﺻﻮﻓﯿﺎن و ﺣﺮﯾﻔﺎن ﻣﺴﺖ دوري ﮐﻦ‬
‫ﮐﻪ دﺷﻤﻦ ورع و زﻫﺪ و ﺧﯿﺮ و ﭘﺮﻫﯿﺰ اﺳﺖ‬ ‫ز ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻣﻬﺮاﻧﺲ و ز ﻧﻔﺲ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺘﺮس‬
‫ﺑﻬﺎء ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﻧﯽ ﺳﺎﻗﻪاي ز ﺗﺮ ﺗﯿﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺸﻌﺮ ﻻف ﮔﺮﻓﺘﯽ ﻋﺮاق و ﭘﺎرس وﻟﯽ‬
‫ﻧﻪ ﻓﻀﻞ ﻫﺮ ﭼﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﻋﺮاق و ﺗﺒﺮﯾﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺎك ﺑﺎﻃﻞ اﮔﺮ ﺻﻔﺤﮥ زﻣﯿﻦ ﮔﯿﺮد‬
‫ﺟﺰاي ﻧﺸﺮ ﺧﺮاﻓﺎت آﺗﺶ ﺗﯿﺰ اﺳﺖ‬ ‫ز ﺧﻮد ﻣﺒﺎف ﺗﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﻪ اﻧﺪر ﺣﺸﺮ‬
‫‪ -32‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﻧﺪر آﻧﺒﺮگ و ﻧﻮا ﺧﻮش ﻧﺎﻟﻪﻫﺎي زار داﺷﺖ‬ ‫ﺑﻠﺒﻠﯽ ﺑﺮگ ﮔﻠﯽ ﺧﻮﺷﺮﻧﮓ در ﻣﻨﻘﺎر داﺷﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﺎ را ﺟﻠﻮة ﻣﻌﺸﻮق در اﯾﻨﮑﺎر داﺷﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻤﺶ درﻋﯿﻦ وﺻﻞ اﯾﻦ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﯾﺎد ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺷﯿﺦ ﺻﻨﻌﺎن ﺧﺮﻗﻪ رﻫﻦ ﺧﺎﻧﮥ ﺧﻤﺎر داﺷﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺮﯾﺪ راه ﻋﺸﻘﯽ ﻓﮑﺮ ﺑﺪ ﻧﺎﻣﯽ ﻣﮑﻦ‬
‫ذﮐﺮ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻠﮏ در ﺣﻠﻘﮥ زﻧﺎر داﺷﺖ‬ ‫وﻗﺖ آن ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻗﻠﻨﺪر ﺧﻮش ﮐﻪ در ﻃﻮارﺳﯿﺮ‬
‫ﺷﯿﻮة ﺟﻨﺎت ﺗﺠﺮي ﺗﺤﺖ اﻻﻧﻬﺎر داﺷﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺣﺎﻓﻆ زﯾﺮ ﺑﺎم ﻗﺼﺮ آن ﺣﻮري ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -32‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫و ﻧﺪر آن دﻓﺘﺮ ز ﺷﺎه و ﭘﯿﺮ ﺑﺲ ﺳﺎﻻر داﺷﺖ‬
‫ﺟﻤﻠﻪدرﻋﺸﻖوﻫﻮاي ﻧﻔﺲ وﻧﻨﮓ وﻋﺎرداﺷﺖ‬
‫و ﻧﺪر آن دﻋﻮت ﻣﮑﺮر ﻧﺎﻣﯽ از زﻧﺎر داﺷﺖ‬
‫راه ﺣﻖ ﺟﺰ ﻧﯿﮑﻨﺎﻣﯽ اي ﭘﺴﺮﮐﯽ ﺑﺎر داﺷﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺪش اﯾﻤﺎن ﭼﻪ ره در ﺧﺎﻧﮥ ﺧﻤﺎر داﺷﺖ‬
‫ﮔﺸﺘﻪﺗﺮﺳﺎ ﭼﻮن زﺗﺮﺳﺎ دﺧﺘﺮي او ﯾﺎر داﺷﺖ‬
‫ﺗﺎ رواج زﺷﺖ و ﺑﺪ ﻧﺎﻣﯽ دﯾﺪ اﺻﺮار داﺷﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮﭘﯿﺮوﻣﺮﺷﺪان ﺻﺪﺧﺪﻋﻪ دررﻓﺘﺎر داﺷﺖ‬
‫آن ﻗﻠﻨﺪر ذﮐﺮ ﺷﯿﻄﺎن را در آن اﻃﻮار داﺷﺖ‬
‫رﻓﺘﻪ زﯾﺮ ﻗﺼﺮ ﺷﺎﻫﺎن ﮔﺮﯾﮥ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‬
‫ﺑﺮ ﻗﺼﻮر ﺷﺎه ﺗﺠﺮي ﺗﺤﺖ اﻻﻧﻬﺎر داﺷﺖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﺮ ﭘﯿﺮي ﻫﺰاران ﻧﺎﻟﻪﻫﺎي زار داﺷﺖ‬
‫‪ -33‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺖ ﺧﻮن ﻣﺎ ﺣﻼلﺗﺮ از ﺷﯿﺮ ﻣﺎدر اﺳﺖ‬
‫اﻣﺮوز ﺗﺎ ﭼﻪ ﮔﻮﯾﺪ و ﺑﺎزش ﭼﻪ در ﺳﺮ اﺳﺖ‬
‫دوﻟﺖ در آن ﺳﺮ او ﮔﺸﺎﯾﺶ در آﻧﺪر اﺳﺖ‬
‫ﻋﯿﺒﺶ ﻣﮑﻦ ﮐﻪ ﺧﺎل رخ ﻫﻔﺖ ﮐﺸﻮر اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ آب ﮐﻪ ﻣﻨﺒﻌﺶ اﷲ اﮐﺒﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﭘﺎدﺷﻪ ﺑﮕﻮي ﮐﻪ روزي ﻣﻘﺮر اﺳﺖ‬
‫‪44‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري دﻓﺘﺮي ز اﺷﻌﺎر داﺷﺖ‬
‫ﺧﻮب دﻗﺖ ﮐﺮدم و دﯾﺪم ﻫﻤﻪ دﯾﻮاﻧﮕﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﺮده دﻋﻮت ﻣﺮدﻣﯽ را ﺳﻮي ﺑﺪ ﻧﺎﻣﯽ ﻋﺸﻖ‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺶ ﻋﺸﻘﺖ اﮔﺮ ﺣﻖ ﺑﻮد ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﺗﺮك ﺑﺪ ﻧﺎﻣﯽ ﮐﻦ و از ﺷﯿﺦ ﺻﻨﻌﺎن ره ﻣﮕﯿﺮ‬
‫رو ﺑﺨﻮان ﺗﺎرﯾﺦ را و ﺷﯿﺦ ﺻﻨﻌﺎن را ﻧﮕﺮ‬
‫و ﻣﺰد از اﺳﻼم و در ﺑﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﺗﺎ ﻣﺮﺷﺪش را‬
‫ﺷﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﺎ ﺗﻮان اﺿﻼل دروﯾﺸﺎن ﮐﻨﺪ‬
‫ذﮐﺮ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻠﮏ در ﺣﻠﻘﮥ زﻧﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺎز ﺷﺎﻋﺮ ﮐﺮده اﻇﻬﺎر ﻃﻤﻊ در ﺿﻤﻦ ﺷﻌﺮ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺒﻮدي از ﻃﻤﻊ ﮐﯽ ﭼﺸﻢ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﻓﺘﺎد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺮدار از ره دام ﭘﯿﺮان و ﻧﻤﺎ‬
‫اي ﻧﺎزﻧﯿﻦ ﭘﺴﺮ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪاي‬
‫وي وﻋﺪه داد وﺻﻠﻢ و در ﺳﺮ ﺷﺮاب داﺷﺖ‬
‫ﭼﺮا‬ ‫ﺳﺮﮐﺸﻢ‬ ‫ﻣﻐﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫آﺳﺘﺎن‬ ‫از‬
‫ﺷﯿﺮاز آب رﮐﻨﯽ وآن ﺑﺎد ﺧﻮش ﻧﺴﯿﻢ‬
‫ﻓﺮﻗﺴﺖ از آب ﺣﻀﺮ ﮐﻪ ﻇﻠﻤﺎت ﺟﺎي اوﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﯽﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﻗﻨﺎﻋﺖ‬ ‫ﻓﻘﺮو‬ ‫آﺑﺮوي‬ ‫ﻣﺎ‬
‫‪45‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -33‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺷﻌﺎر وي ﺑﻨﻔﺲ و ﻫﻮا ﺧﻮب رﻫﺒﺮ اﺳﺖ‬ ‫اي ﺷﺎﻋﺮ وﻗﯿﻊ ﺑﮕﻮ اﯾﻦ ﭼﻪ دﺧﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﻧﻈﺮ ﺑﻨﺎزﻧﯿﻦ ﭘﺴﺮان اﯾﻦ ﭼﻪ ﻣﻨﮑﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮﯾﺎ ز ﺷﻬﺮ ﻟﻮط ﺗﻮ ﻣﺬﻫﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪاي‬
‫داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪﭼﻪﺷﻮرﭼﻪ ﺷﻬﺮت دراﯾﻦﺳﺮاﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﺪرد ﺑﯽﻏﻤﯽ ز ﻣﯽ و ﺑﺎده ﻫﻔﺘﮕﻮ‬
‫ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري ﺗﻮ در آن در ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮﺷﺘﺮ ز آﺳﺘﺎن ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻬﺮ ﺗﻮ‬
‫آري ﺧﻀﻮع ﮐﻪ ﮔﺸﺎﯾﺶ از آﻧﺪر اﺳﺖ‬ ‫در آﺳﺘﺎن ﻣﯿﺰ‪ ،‬ﻣﻠﻖ ﻣﯽﺧﺮﻧﺪ و ﺑﺲ‬
‫ﺑﺎزار ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﯽ از آﻧﺴﻮي دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻃﻤﻊ ﺑﺪون ﺗﻠﻖ از ﮐﺴﯽ ﻣﺪار‬
‫آن ﻫﻢ ﺑﻨﺎم ﻋﺸﻖ ﭼﻪ ﺷﻬﺪ و ﭼﻪ ﺷﮑﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﻧﺰد‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺻﯿﺪ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﯾﮑﻪام‬
‫آب و ﻫﻮاي ﻓﺎرس ﻋﺠﺐ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻤﮏ ﺷﻨﺎس ﻧﻪ اي زاﻧﮑﻪ ﮔﻔﺘﻪاي‬
‫ﺗﺎآب ﻓﺎرس ﮐﺎﯾﻦ ﭼﻪ ﺗﻮﺋﯽ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور اﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮﻗﺴﺖ ز آب ﺧﻀﺮ ﮐﻪ آن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﺣﯿﺎت‬
‫آب ﺗﻮ از ﺣﻤﯿﻢ ﺟﻬﻨﻢ ﻣﻘﻄﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ آب ﺧﻀﺮ در ﻇﻠﻤﺎﺗﺴﺖ ﺟﺎي آن‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺸﺎه ﮔﻔﺖ وﻟﺶ ﮐﻦ ﮐﻪ او ﻓﺮات‬ ‫ﻣﮕﺬاﺷﺘﯽ ﺑﻔﻘﺮ و ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺗﻮ آﺑﺮو‬
‫ﺑﺎدي ﻓﮑﻨﺪه روزﯾﺶ از ﻣﺎ ﻣﻘﺮر اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺒﺮدي ﺑﺸﻌﺮ ﻻف‬ ‫او آﺑﺮوي ﻓﻘﺮ‬
‫ﺑﯽﭘﺎدﺷﻪ ﮐﯽ اﯾﻦ ﻫﻤﻪاش ﺑﺎد در ﺳﺮ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺎدﻫﺎ ﮐﻪ در ﺳﺮ او ﻣﺴﺖ از ﺷﻪ اﺳﺖ‬
‫از ﺧﻮان ﺑﺬل ﻣﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻻﻓﺶ ﻣﮑﺮر اﺳﺖ‬ ‫داﺋﻢ ﻣﺪﯾﺢ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﺪﯾﻨﻪ آورد‬
‫‪ -34‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺴﻮﺧﺘﯽ و ﺑﺪل دوﺳﺖ دارﻣﺴﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺻﺎﺋﺐ از ﻧﻈﺮ ﺑﺨﺪا ﻣﯿﺴﭙﺎرﺳﺖ‬
‫ﺻﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﺣﺮي ﺑﮑﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﯿﺎرﻣﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺎﯾﺪم ﺷﺪن ﺳﻮي ﻫﺎروت ﺑﺎﺑﻠﯽ‬
‫ﻓﯽ اﻟﺠﻤﻠﻪ ﻣﺴﮑﯿﻨﯽ و ﻓﺮو ﻣﯽﮔﺬارﻣﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﯽ ﻧﻪ وﺿﻊ ﺗﺴﺖ‬
‫‪ -34‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﺬارﻣﺖ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺮادرت‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺸﻄﺎن ﺳﭙﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺑﺎز‬
‫ﺑﺎور ﻣﮑﻦ ﮐﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد از ﺳﺮ ﺑﺪارﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺮ ﻧﮕﻮن ﺗﻮ را ﻧﮑﻮﻧﻢ در ﻣﯿﺎن ﻧﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪46‬‬

‫ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺣﺮي ﺑﮑﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﯿﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﮐﻨﯽ ﺗﻮ ﻧﺎﻟﻪ و آه از ﻓﺮاق ﯾﺎر‬

‫ﻣﯽﮔﻤﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺑﻬﻮس‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫ﭘﯿﺮو‬ ‫اي‬ ‫ﯾﺎران ﺗﻮ راز ﮐﺎر و ﻋﻤﻞ دور ﮐﺮدهاﻧﺪ‬
‫از ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻋﻘﻞ دﮔﺮ ﭼﻮن ﺷﻤﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪاي ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺑﻮﻣﻦ دﯾﻦ و دﯾﺎﻧﺖ ﮔﺬارﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻋﺎﺷﻖ و ﺳﺎﺣﺮ ﻫﻤﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫در ﺳﺤﺮ ﺻﻮﻓﯿﺎ ﻣﻦ از او ﭘﯿﺶ دارﻣﺖ‬ ‫ﺧﻮد ﺳﺎﺣﺮي ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﻫﺎروت ﺑﺎ ﭘﻠﯽ‬
‫ﺑﺴﭙﺎرﻣﺖ‬ ‫دﻏﺎﻣﯽ‬ ‫رﺟﯿﻢ‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺂن‬ ‫ﻫﺎروت و ﺑﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ اﮔﺮ ﭘﯿﺶ او روي‬
‫‪ -35‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺎﻏﻮش ﮐﻪ ﺷﺪ ﻣﻨﺰل آﺳﺎﯾﺶ و ﺧﻮاﺑﺖ‬ ‫ﺧﻮاﺑﻢ ﺑﺸﺪ از دﯾﺪه درﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﺟﮕﺮ ﺳﻮز‬
‫ﺛﻮاﺑﺖ‬ ‫ﭘﺮواي‬ ‫و‬ ‫آﻣﺮزش‬ ‫اﻧﺪﯾﺸﮥ‬ ‫دروﯾﺶ ﻧﻤﯽﭘﺮﺳﯽ و ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﭘﯿﺪاﺳﺖ از اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﮐﻪ ﻣﺴﺖ اﺳﺖ ﺷﺮاﺑﺖ‬ ‫راه دل ﻋﺸﺎق زد آن ﭼﺸﻢ ﺧﻤﺎري‬
‫ﻟﻄﻔﯽ ﮐﻦ و ﺑﺎز آ ﮐﻪ ﺧﺮاﺑﻢ ز ﻋﺘﺎﺑﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﻏﻼﻣﯿﺖ ﮐﻪ از ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﺮﯾﺰد‬
‫‪ -35‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از وزر و وﺑﺎل اﺳﺖ ﭘﺮ اوراق ﮐﺘﺎﺑﺖ‬ ‫اي ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﺣﺮف ﺷﺪ اﯾﺎم ﺷﺒﺎﺑﺖ‬
‫ﮐﺎﻏﻮش ﮐﻪ ﺷﺪ ﻣﻨﺰل آﺳﺎﯾﺶ و ﺧﻮاﺑﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺑﺤﺮﯾﻢ دﮔﺮآن ﭼﺸﻢ ﺑﺪوزي‬
‫ﺛﻮاﺑﺖ‬ ‫ﭘﺮواي‬ ‫و‬ ‫آﻣﺮزش‬ ‫اﻧﺪﯾﺸﮥ‬ ‫ﻣﻌﺸﻮﻗﮥ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺗﻮ ﺑﻮد زاﻧﮑﻪ ﻣﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﭘﯿﺪا اﺳﺖ از اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﮐﻪ ﮐﺮدﺳﺖ ﺧﺮاﺑﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮده ز ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺧﻤﺎرش دل ﻣﺴﺘﺖ‬
‫ﺑﺮ داﻧﻪ و آﺑﯽ ﻧﺪﻫﺪ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻮاﺑﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻏﻼﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺗﺮا ﺑﻔﺮوﺷﯽ‬
‫ﺻﻮاﺑﺖ‬ ‫رأي‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﻧﻤﺎ‬ ‫ﺑﯿﺪار‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ اﯾﻦ ﺷﻌﺮ اﺟﻤﻠﻪ ﺧﺮاﺑﻨﺪ‬
‫‪ -36‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زﺑﺎن ﺧﻤﻮش وﻟﯿﮑﻦ دﻫﺎن ﭘﺮ از ﻋﺮﻣﯽ اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﺮض ﻫﻨﺮ ﭘﯿﺶ ﯾﺎر ﺑﯽادﺑﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺴﻮﺧﺘﻌﻘﻞز ﺣﯿﺮتﮐﻪاﯾﻦﭼﻪﺑﻮاﻟﻌﺠﺒﯽاﺳﺖ‬ ‫ﭘﺮي ﻧﻬﺘﻪ رخ و دﯾﻮ در ﮐﺮ ﺷﻤﻪ و ﻧﺎز‬
‫ﮐﻪ ﮐﺎم ﺑﺨﺸﯽ او را ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﯽﺳﺒﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﻣﭙﺮس ﮐﻪ ﭼﺮخ از ﭼﻪ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور ﺷﺪ‬
‫‪47‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻣﺴﺖ وﺧﺮاﺑﻢ ﺻﻼح ﺑﯽادﺑﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺰار ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد داﺷﺘﻢ ﻣﻦ اي ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﺑﮕﺮﯾﮥ ﺳﺤﺮي و ﻧﯿﺎز ﻧﯿﻢ ﺷﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﺎر ﻣﯽ ﮐﻪ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺪاﻣﻢ اﺳﺘﻈﻬﺎر‬
‫‪ -36‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﻓﺨﺮ ﺷﻮد ﺑﺮ ﻋﺠﻢ رﯾﺎ ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﻋﺮض ﮐﺎر و رﻣﺰ ﮐﻦ ﻣﮕﻮ ز ﺑﯽادﺑﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺧﺮدﺿﻌﯿﻒ وﮐﻨﺎر اﺳﺖاﯾﻦﻧﻪﺑﻮاﻟﻌﺠﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ز ﺑﺲ ﮐﻪ اﻫﻞ ﻫﻮا ﮔﺸﺘﻪ ﭘﯿﺮو ﭘﯿﺮان‬
‫ز ﭼﺮخ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻮا و ﻫﻮس در آن ﺳﺒﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺑﭙﺮس ﮐﻪ ﭼﺮخ از ﭼﻪ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور ﺷﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﺪي ﺗﻮ ﺑﻤﺴﺘﯽ و آﻧﭽﻪ ﺑﯽادﺑﯽ اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﺧﺮدﻟﯽ ﺗﻮ را ﺑﻮدي‬
‫ﺑﮕﺮﯾﻪ ﺳﺤﺮي و ﻧﯿﺎز ﻧﯿﻢ ﺷﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ اﻫﻞ رﯾﺎ ﺷﺪ ﻣﺪاﻣﺶ اﺳﺘﻈﻬﺎر‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺎﻫﻞ ﺧﺮد ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﻪ او ﺟﻠﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﮔﺎه ﺷﻮد ﻣﺴﺖ و ﮔﻪ ﺳﺤﺮﺧﯿﺰ اﺳﺖ‬
‫‪ -37‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دري دﮔﺮ زدن اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺗﺒﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﮑﻮي ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺮ ﺳﺎﻟﮏ ﮐﻪ ره داﻧﺴﺖ‬
‫زﻓﯿﺾ ﺟﺎم ﻣﯽ اﺳﺮار ﺧﺎﻧﻘﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﮥ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﯾﺎﻓﺖ رﻫﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮﻓﺮازي ﻋﺎﻟﻢ درﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ اﻓﺴﺮ رﻧﺪي ﻧﺪاد ﺟﺰ ﺑﮑﺴﯽ‬
‫رﻣﻮز ﺟﺎمﺟﻢ از ﻧﻘﺶ ﺧﺎك ره داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ راز دو ﻋﺎﻟﻢ از ﺧﻂ ﺳﺎﻏﺮ دﯾﺪ‬
‫ﭼﻨﺎن ﮔﺮﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﻪ و ﻣﻬﺮ و ﻣﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ز ﺟﻮر ﮐﻮﮐﺐ ﻃﺎﻟﻊ ﺳﺤﺮ ﮔﻬﺎن ﭼﺸﻤﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺷﯿﺦ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﻋﺎﻗﻠﯽ ﮔﻨﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫وز اي ﻃﺎﻋﺖ دﯾﻮاﻧﮕﺎن ز ﻣﺎ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫داﻧﺴﺖ‬ ‫ﭘﺎدﺷﻪ‬ ‫ﭼﻪ ﺟﺎي ﻣﺤﺘﺴﺐ‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ ﺣﺎﻓﻆ و ﺳﺎﻏﺮ ﮐﺸﯿﺪن ﭘﻨﻬﺎن‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي زﺧﻢ ﻃﺎق ﺑﺎر ﮔﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺷﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ رواق ﺳﭙﻬﺮ‬
‫‪ -37‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ره ﻫﻮا و ﻫﻮس را ﭼﻪ ﯾﮏ ﭼﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﮑﻮي ﻣﯿﮑﺪه ﻫﺮ ﻧﺎﮐﺴﯽ ﮐﻪ ره داﻧﺴﺖ‬
‫ﻫﻮا ﭘﺮﺳﺖ ﺷﺪ و راه ﺧﺎﻧﻘﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﯾﺎﻓﺖ رﻫﯽ‬
‫ﮐﻼه ﺣﻤﻖ ﺑﺴﺮ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﮐﻠﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ رﻧﺪ ﺷﺪ و ﺧﺪﻋﻪ ﮐﺎر و ﺑﺎ ﺗﺰوﯾﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻮﻫﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﺟﻬﺎن را ﭼﻪ ﻧﻘﺶ ره داﻧﺴﺖ‬
‫ز ﺟﻮر ﮐﻮﮐﺐ و ﻧﺎﻣﻪ و ﻣﻬﺮ و ﻣﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺷﯿﺦ ﻣﺬﻫﺐ او ﻋﺎﻗﻠﯽ ﮔﻨﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻋﻘﻞ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯿﭽﺎره را ﺗﺒﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﯿﻮة آن ﭘﯿﺮ دل ﺳﯿﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫ز ﺣﻖ ﺑﺘﺮس ﻣﮕﻮ ﺷﺨﻪ ﯾﺎ ﮐﻪ ﺷﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫از آﻧﮑﻪ ﺳﯿﻢ و زدﺳﺖ داد و از ﭘﺴﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫ﻣﺮﯾﺪ ﭘﯿﺮﻧﻪ ﻓﻬﻢ ﻧﻪ ره ز ﭼﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫‪ -38‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺎم آن ﻧﻪ ﻟﺐ ﻟﻌﻞ و ﺧﻂ زﻧﮕﺎرﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺴﺖ ﺟﺎم ﻏﺮورﯾﻢ و ﻧﺎم ﻫﺸﯿﺎرﯾﺴﺖ‬
‫زﻫﯽ ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻮاﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ز ﺑﯿﺪارﯾﺴﺖ‬
‫‪ -38‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﮕﻮ زﻋﺸﻖ ﮔﺮت ﻣﺎ ﺧﺮد ﺳﺮوﮐﺎرﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻻف دوﺳﺘﯽ ﺣﻖ زﺣﻤﻖ و ﻣﮑﺎرﯾﺴﺖ‬
‫ﻣﻄﯿﻊ ﺣﻖ ﺷﺪن و ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺑﺪﺷﻮارﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺷﺄن ﺑﻨﺪة ﻣﺆﻣﻦ ﺗﻀﺮع وزارﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﻪﻣﺴﺖ ﺟﺎﻧﻢ ﻏﺮور اﺳﺖ او ﻧﻪ ﻫﺸﯿﺎرﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﺠﺎ ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻮاب ﺗﻮ ﺑﻪ ز ﺑﯿﺪارﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ دم زﻋﺸﻖ زﻧﺪ ر ﮐﻪ از ﺳﺮ ﻋﺎرﻓﯿﺴﺖ‬
‫‪48‬‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ رﻣﺰﻧﺪ از ﺳﺎﻏﺮ و ﻣﯽ و ﺳﺎﻗﯽ‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ اﻫﻞ رﯾﺎ ﮔﺸﺖ ﮔﺮﯾﻪ ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ‬
‫وراي ﻃﺎﻋﺖ دﯾﻮاﻧﮕﺎن روي ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﺑﺮون ز دﯾﻦ و ﺧﺮد اﺳﺖ ﺷﺘﮥ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﻋﺠﺐ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ دل ﺑﻌﻘﻞ و دﯾﻦ ﻧﺴﭙﺮد‬
‫ﺑﺂﺷﮑﺎر و ﺧﻔﯽ ﺗﺮك ﻣﯽﻧﻤﺎ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺷﺪ ﺷﺎه ﻧﺰدت اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﻤﻠﺖ ﻏﺎﻓﻞ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺣﻖ ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫ﻟﻄﯿﻔﻪاﯾﺴﺖ ﻧﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﺸﻖ از او ﺧﯿﺰد‬
‫ﺑﯿﺎ رﺑﺎده ﮐﻪ رﻧﮕﯿﻦ ﮐﻨﯿﻢ ﺟﺎﻣﮥ زرق‬
‫ﺳﺤﺮ ﮐﺮ ﺷﻤﮥ ﭼﺸﻤﺖ ﺑﺨﻮاب ﻣﯽدﯾﺪم‬
‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻋﻘﻞ و زﻣﺎن ﻫﺸﯿﺎرﯾﺴﺖ‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺣﻘﻢ ﮐﻪ ﺗﻮﻧﻪاي ﻻﺋﻖ‬
‫ﺗﻮ ﻻف ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺣﻖ ﮐﺠﺎ ﺗﻮاﻧﯽ زد‬
‫ﻣﻘﺎم ﺧﺎك ﮐﺠﺎ ﺷﺄن ذو اﻟﺠﻼل ﮐﺠﺎ‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﻣﻨﻢ دوﺳﺖ ﺻﺎدﻗﺴﺖ اي دل‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺤﺎﻓﻆ ﻋﺎﺷﻖ ﮐﻪ ﮐﻢ ﮐﻨﺪ ﺧﺪﻋﻪ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ‬ ‫ﺣﻘﯽ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻋﺸﺎق‬ ‫ﺷﺮ‬ ‫ﺑﯿﺎﺑﺪ‬
‫‪49‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -39‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺮم را ﺑﺠﺰ اﯾﻦ در ﺣﻮاﻟﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺟﺰ آﺳﺘﺎن ﺗﻮام در ﺟﻬﺎن ﭘﻨﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﺰﯾﻦ ﺑﻬﻢ ﺑﺠﻬﺎن ﻫﯿﭻ رﺳﻢ و راﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﭼﺮا ز ﮐﻮي ﺧﺮاﺑﺎت روي ﺑﺮ ﺗﺎﺑﻢ‬
‫ﮐﻪ در ﺷﺮﯾﻌﺖ ﯾﺎ ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎش در ﭘﯽ آزار و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻦ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎي ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺪ ﻫﺮ ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺧﺰﯾﻨﮥ دل ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺰﻟﻒ و ﺧﺎل ﻣﺪه‬
‫‪ -39‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ در ﺷﺮﯾﻌﺖ ﻣﺎ ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﮕﻮ ﺑﺠﺰ در ﭘﯿﺮم دﮔﺮ ﭘﻨﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ را ﺑﮑﺲ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺣﻮاﻟﮥ ﺷﺎﻫﺎن ﺗﻮ را ﻓﺮاﻣﻮش اﺳﺖ‬
‫ﺳﺰاي ﻻف ز ﻧﯽ ﻏﯿﺮ دو ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮو ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن و ﻣﺮﯾﺪ در ﻧﺎرﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﺷﺮﯾﻌﺖ ﻣﺎ ﺟﺰ ﺧﺪاي ﭘﻨﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ دم ز ﺷﺮع زﻧﯽ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﻮ را ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺴﻖ ﺟﺰ آﻧﺠﺎ ﺣﻮاﻟﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﭼﺮا ز ﮐﻮي ﺧﺮاﺑﺎت روي ﺑﺮ ﺗﺎ ﺑﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺎﺳﻖ از اﯾﻦ ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻖ و راﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺗﻮ ﭼﻪ رﺧﺼﺖ دﯾﺪ ﺑﺠﺰ آزاد‬
‫ﻏﻼﻣﯽ اﺳﺖ در آﻧﺠﺎ ﮐﻪ داد ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺳﺰاي آﻧﮑﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺧﺪاي را ﺑﻨﺪه‬
‫ﭼﻮ او ﺑﺪار ﻓﻨﺎ ﻫﯿﭻ دل ﺗﺒﺎﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺷﺎﻋﺮ و ﺑﯿﮑﺎر و ﻻف زن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -40‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺎزﮐﻢ ﮐﻦ ﮐﻪ درﯾﻦ ﺑﺎغ ﺑﺴﯽﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﮕﻔﺖ‬ ‫ﺻﺤﺒﺪم ﻣﺮغ ﭼﻤﻦ ﺑﺎ ﮔﻞ ﻧﻮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮔﻔﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﺎك در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﺴﺎره ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﻮي ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻤﺸﺎﻣﺶ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﺳﺎﻗﯿﺎ ﻣﯽ ده و ﮐﻮﺗﺎه ﮐﻦ اﯾﻦ ﮔﻔﺖ و ﺷﻔﻘﺖ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﻧﻪ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ آﯾﺪ ﺑﺰﺑﺎن‬
‫‪ -40‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻫﺴﺘﯽ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﺎغ ﺷﮑﻔﺖ‬ ‫روزوﺷﺐ ﭼﺮخ و ﻓﻠﮏ ﺑﺎ ﺑﺸﺮ اﯾﻦ ﭘﻨﺪ ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ داري ﺗﻮ ﺑﺠﺎروب ﻓﻀﺎ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻓﺼﻞ ﺧﺰان آﯾﺪ ﺑﯿﺎﯾﺪ رﻓﺖ‬
‫ﻫﯿﭻ واﻋﻆ ﺳﺨﻦ ﺗﻠﺦ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺸﺮ از ﺳﺨﻦ راﺳﺖ ﺑﺮﻧﺠﯿﺪ و ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪50‬‬

‫اي ﺑﺴﺎ در ﮐﻪ ﺑﻨﻮك ﻣﮋه ﺑﯿﺎﯾﺪ رﻓﺖ‬
‫ﻧﺒﻮد دوﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎك در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﮔﺮد او ﮔﺮ ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ ﺑﺮﺧﺖ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺖ‬
‫ﺑﺰد آﺗﺶ ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﻧﺘﻮان آن را ﮔﻔﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا زﯾﺮ ﻟﺤﺎﻓﺖ ﺑﮑﻦ اﯾﻦ ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻔﺖ‬
‫‪ -41‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﻗﺖﮔﻞﺧﻮشﺑﺎدﮐﺰويوﻗﺖﻣﯽﺧﻮارانﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫آري آري ﻃﯿﺐ اﻟﻨﻔﺎس ﻫﻮاداران ﺧﻮش اﺳﺖ‬
‫ﺷﯿﻮة رﻧﺪي و ﺧﻮش ﺑﺎﺷﯽ ﻋﯿﺎران ﺧﻮش اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﭘﻨﺪاري ﮐﻪ اﺣﻮال ﺟﻬﺎﻧﺪاران ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫آري آري ﺳﺨﻦ ﺣﻖ ﺑﺠﻬﺎن ﺗﻠﺦ ﺑﻮد‬
‫ﻋﺠﺐ از ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﻋﻮض ﭘﻨﺪ ﺑﮕﻔﺖ‬
‫آن ﻣﺤﺒﺖ ﮐﻪ ز ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻮﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﺳﺎﻟﻪ و ﮔﻮﺳﺎﻟﻪﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﻧﻪ آﻧﺴﺖ ﺑﺪﯾﻮان آري‬
‫ﺻﺤﻦﺑﺴﺘﺎنذوقﺑﺨﺶوﺻﺤﺒﺖﯾﺎرانﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫از ﺻﯿﺎ ﻫﺮ دم ﻣﺸﺎم ﺟﺎن ﻣﺎ ﺧﻮش ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﻧﯿﺴﺖ درﺑﺎزار ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮﺷﺪﻟﯽ در ز آﻧﮑﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺗﺮكﺟﻬﺎن ﮔﻔﺘﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺧﻮش دﻟﯽاﺳﺖ‬

‫‪ -41‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﻗﺖ ﮔﻞ ﯾﺎدي ز ﺧﺎﻟﻖ ﺑﺎ ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﺻﺤﻦ ﺑﺴﺘﺎنذوقﺑﺨﺶوﺻﺤﺒﺖازاﯾﻤﺎنﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫آري آري ﻃﯿﺐ اﻟﻨﻔﺎس ﺧﺪا ﺟﻮﯾﺎن ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫از ﺳﺨﻦ ﻫﺮ دم ﻣﺸﺎم ﺟﺎن ﻣﺎ ﺧﻄﯽ ﺑﺮد‬
‫ﻧﺎﻟﻪ ﮐﻦ اي ﻧﻮﺟﻮان ﺑﺎﻧﮓ ﮔﺮان ﺟﺎﻧﺎن ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺷﺪم اﻧﺪر ﺟﻮاﻧﯽ ﺳﻨﮓ ﭘﯿﺮي ﺳﺎز ﮐﺮد‬
‫ﻧﺰد رﺣﻤﻦ ﻧﺎﻟﮥ ﺷﺒﻬﺎي ﺑﯿﺪاران ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺤﺮﺧﯿﺰان ﺑﺸﺎرت ده ﮐﻪ اﻧﺪر راه ﺣﻖ‬
‫دوﺳﺘﯽ ﺑﺎ اﻫﻞ ﺗﻘﻮي ﯾﺎ ﮐﻪ دﯾﻨﺪاران ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ در ﺑﺎزار ﻋﺎﻟﻢ دوﺳﺘﯽ اي ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﮐﺎﻧﺪرﯾﻦ دﯾﺮ ﮐﻬﻦ ﮐﺎر ﺳﺒﮑﺒﺎران ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫از زﺑﺎن ﻣﺮد ﺣﻤﺎﻟﯽ ﺷﻨﯿﺪم اﯾﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺗﺮك ﭘﯿﺮان ﻣﻨﻊ و ﺗﺮك ﺟﻬﺎﻧﺪاران ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺗﺮك ﺟﻬﺎن ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻮد ﺗﺮك ﻣﻠﻖ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽﺣﻘﮕﻮﮐﻪ ﺻﻮتوﻟﺤﻦﺣﻘﮕﻮﯾﺎن ﺧﻮﺷﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻋﺠﺐ دارم ز ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺮده ﻋﺎدت ﺑﺮ ﺗﻠﻖ‬

‫‪ -42‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻮﻫﺮ ﻫﺮ ﮐﺲ از اﯾﻦ ﻟﻌﻞ ﺗﻮاﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ از ﭘﺮﺗﻮ ﻣﯽ از ﻧﻬﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﺘﺤﻘﯿﻖ ﻧﺪاﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫اي ﮐﻪ از دﻓﺘﺮ ﻋﻘﻞ آﯾﺖ ﻋﺸﻖ آﻣﻮزي‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﻏﺎرتﮔﺮي ﺑﺎد ﺧﺰاﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﺎغ‬ ‫ﺑﮕﻞ‬ ‫ﻧﻨﺎزد‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﯽﺑﯿﺎور‬
‫‪51‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺛﺎﻧﯽ‬ ‫آﺻﻒ‬ ‫ﺗﺮﺑﯿﺖ‬ ‫اﺛﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻨﻈﻮم ﮐﻪ از ﻃﺒﻊ اﻧﮕﯿﺨﺖ‬

‫‪ -42‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭘﯿﺮ ﻫﺮ ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ ﺟﻬﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ از ﭘﺮﺗﻮ ﮐﻔﺮ ﻧﻬﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮﺑﺴﺖ ﮐﺠﺎ ﺳﻮد و زﯾﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻗﺪر اﺳﻼم ﻓﻘﻂ ﻋﺎﻟﻢ دﯾﻦ راﻧﺪ و ﺑﺲ‬
‫او ﺑﺠﺰ ﻋﺸﻖ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻫﻤﻪ ﻓﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫او ﻓﻘﻂ ﺟﺎم ﻣﯽ و ﺑﺎده و ﺟﻢ ﻣﯽداﻧﺪ‬
‫ﺣﺘﻤﺎً آن را ﺗﻮ ﺑﺘﺤﻘﯿﻖ ﻧﺨﻮاﻫﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫اي ﮐﻪ از دﻓﺘﺮ اﺷﻌﺎر ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻃﻠﺒﯽ‬
‫ﺑﺠﺰ اﯾﻨﻬﺎ ﺗﻮ ز دﯾﻮان ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﻠﯽ از ﺷﻌﺮ ﻣﯿﺎﻣﻮز ﻣﮕﺮ ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا‬
‫ﺑﯿﻦ ﺑﻌﻘﻞ وﺧﺮد اﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﻓﻼﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﺎور ﮐﻪ ﺑﺒﺎزي ﺗﻮ ﻫﻤﻪ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد‬
‫ﻃﺒﻌﻢ اﻧﮕﯿﺨﺖ ﻧﻪ اﺳﺮار ﻣﻌﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ اﺛﺮ ﺳﯿﻢ و زر ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫اﺛﺮ ﺳﯿﻢ وز ر آﺻﻒ ﺛﺎﻧﯽ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻨﮕﺮ و اﻗﺮار ﺧﻮد ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﻦ‬

‫‪ -43‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺼﺪ ﻫﺰار زﺑﺎن ﺑﻠﺒﻠﺶ در اوﺻﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺑﺮ ﮐﻒ ﮔﻞ ﺟﺎم ﺑﺎدة ﺻﺎف اﺳﺖ‬
‫ﭼﻪ وﻗﺖ ﻣﺪرﺳﻪ و ﺑﺤﺚ ﮐﺸﻒ ﮐﺸﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺨﻮاه دﻓﺘﺮ اﺷﻌﺎر و راه ﺻﺤﺮا ﮔﯿﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽ ﺣﺮام وﻟﯽ ﺑﻪ زﻣﺎل اوﻗﺎﻓﺴﺖ‬ ‫ﻓﻘﯿﻪ ﻣﺪد ﺳﺮدي ﻣﺴﺖ ﺑﻮد و ﻓﺘﻮي داد‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺎﻗﯽ ﻣﺎ ﮐﺮد ﻋﯿﻦ اﻟﻄﺎﻓﺖ‬ ‫ﺑﺪردﺻﺎف ﺗﻮراﺣﮑﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺧﻮش درﮐﺶ‬
‫ﮐﻪ ﺻﯿﺖ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﯿﻨﺎن ز ﻗﺎف ﺗﺎ ﻗﺎﻓﺖ‬ ‫ﺑﺒﺮ زﺧﻠﻖ و ﭼﻮ ﻋﻨﻘﺎﻗﯿﺎس ﮐﺎر ﺑﮕﯿﺮ‬
‫ﻧﮕﺎﻫﺪار ﮐﻪ ﻗﻼب ﺷﻬﺮ ﺻﺮاف اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻤﻮشﺣﺎﻓﻆ واﯾﻦ ﻧﮕﺘﻪﻫﺎي ﭼﻮنزرﺳﺮخ‬
‫‪ -43‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺼﺪ ﻫﺰار ﻣﯿﺎن ﺗﻬﻤﺘﺶ در او ﺻﺎﻓﺴﺖ‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﻞ ﻣﺴﺖ ﺑﺎدة ﺻﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎﻓﻨﺪ ﮔﻔﺖ اﺟﻼﻓﺖ‬ ‫ﺑﮑﺴﺐ ﻋﻠﻢ و ﻫﻨﺮ ﮐﻮش و ﻣﺸﻨﻪ از ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺣﮑﻢ ﺣﮑﻢ ﺧﺪا ﺑﻮد و ﻋﯿﻦ اﻟﻄﺎﻓﺴﺖ‬ ‫ﻓﻘﯿﻪﻣﺪرﺳﻪﻧﯽ ﻣﺴﺖﮔﺸﺖ وﻧﻪ ازﺧﻮدﮔﻔﺖ‬
‫ﺑﺤﮑﻢ ﺷﺎﻋﺮ رﻧﺪ ﻣﯽ ﺑﻪ زﻣﺎل اوﻗﺎﻓﺴﺖ‬ ‫ﻓﻘﯿﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﮐﯽ ﻣﺴﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻠﯽ ﻧﺘﯿﺠﮥ اﺷﻌﺎر اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻻﻓﺴﺖ‬
‫ﺑﺎﻓﺴﺖ‬ ‫آن‬ ‫ﺑﻬﺘﺮي‬ ‫ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﺎدان ﻧﻪ اﻫﻞ اﻧﺼﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽ ﺣﺮام وﻟﯽ ﺑﻪ زﻣﺎل اوﻗﺎﻓﺴﺖ‬
‫دﯾﮕﺮ ﺣﺮام ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻗﯿﺎس اﺟﺤﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﺗﻮ ﮐﺎﻓﺮي ﮐﻪ ﭼﺮﻧﺪت ز ﻗﺎف ﺗﺎ ﻗﺎﻓﺴﺖ‬
‫رﺳﻮل ﺣﻖ ﺑﯿﺎت ﺧﺪاش و ﺻﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﺟﺪاﺳﯿﺎﺳﺖ اﺳﺖ زدﯾﻦ ﺣﮑﻢ ﺟﺎﻫﻞازﻧﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﻣﺪح ﻧﺼﺎري ز ﺷﺎﻋﺮان ﺻﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻠﻖ ﭘﻨﺠﺮﻧﺪ و ﺧﺪاي ﺻﺮاﻓﺴﺖ‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﺟﻬﺎﻧﻢ ﺑﭽﻨﯿﻦ روز ﻏﻼﻣﺴﺖ‬
‫ﭼﺸﻤﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ و ﮔﺮدش ﺟﺎﻣﺴﺖ‬
‫ﭘﯿﺮوي ﺗﻮ اﻟﺴﯿﺮ و ﮔﻞ اﻧﺪام ﺣﺮاﻣﺴﺖ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺴﺖ‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﮔﻨﺞ‬
‫وز ﻧﺎم ﭼﻪ ﭘﺮﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻧﻨﮓ زﻧﺎﻣﺴﺖ‬
‫وآنﮐﺲ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﺎ ﻧﯿﺴﺖ دراﯾﻦ ﺷﻬﺮﮐﺪاﻣﺴﺖ‬
‫ﮐﺎﯾﺎم ﮔﻞ و ﯾﺎﺳﻤﻦ و ﻋﯿﺪ ﺻﯿﺎم اﺳﺖ‬
‫‪ -44‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺑﻠﯿﺲ را ﭼﺎﮐﺮ و ﻫﺮ دﯾﻮ ﻏﻼم اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺮﺷﺪ او ﮐﻔﺮ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺮﺷﺪ او ﮐﻔﺮ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬
‫‪52‬‬
‫ﺣﺮام ﺑﻪ ز ﺣﺮاﻣﯽ ﻧﮕﻔﺖ ﺟﺰ ﺟﺎﻫﻞ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺮام‬ ‫ﻣﮑﻦ ﺗﻤﺴﺨﺮ دﯾﻦ و ﻗﯿﺎس ﻣﯽ ﺑﺮ وﻗﻒ‬
‫ﺑﻮد ﺣﺮام ﺑﺪو ﺑﺪﺗﺮ و در آن ﺑﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻨﺪ ﺑﻄﻌﻦ و ﺗﺴﻤﺨﺮ ﺣﺮام را ﺗﺠﻮﯾﺰ‬
‫اﮔﺮ ﻗﯿﺎس ﺑﻪ و ﺑﻬﺘﺮي روا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ز درد ﺻﺎف ﺑﻮد ﻧﻬﯽ از ﺧﺪا و رﺳﻮل‬
‫ﻣﻨﺒﺮ ز ﺧﻠﻖ ﻓﻘﯿﻬﺎ ﺑﻘﻮل ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﺖ‬
‫ﺑﻠﯽ ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮان ﻫﻤﮥ ﮐﺎﻓﺮان ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫رواج ﮐﻔﺮ و ﺧﺮاﻓﺎت ﺷﺪ از اﯾﻦ اﺷﻌﺎر‬
‫ﺧﻤﻮش ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﻧﮑﺘﻪﻫﺎي ﮐﻔﺮش ﺑﯿﻦ‬
‫‪ -44‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻞ درﺑﺮو ﻣﯽ در ﮐﻒ و ﻣﻌﺸﻮق ﺑﮑﺎﻣﺴﺖ‬
‫ﮔﻮﺷﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻗﻮل ﻧﯽ و ﻧﻐﻤﻪ و ﭼﻨﮕﺴﺖ‬
‫در ﻣﺬاب ﻣﺎ ﺑﺎده ﺣﻼل اﺳﺖ وﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﻣﺮا‬ ‫ﻫﻤﻮاره‬ ‫ﺗﺎ ﮔﻨﺞ ﻏﻤﺖ در دل وﯾﺮاﻧﻪ ﻣﻘﯿﻢ اﺳﺖ‬
‫از ﻧﻨﮓ ﭼﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻋﺎر ز ﻧﻨﮓ‬
‫ﻣﯽﺧﻮاره و ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ و رﻧﺪﯾﻢ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎز‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﺸﯿﻦ ﺑﯽ ﻣﯽ و ﻣﻌﺸﻮق زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ در اﺑﺎده دﻣﯽ در ﮐﻒ و ﺟﺎﻣﺴﺖ‬
‫ﮔﻮﺷﺶ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻗﻮل ﻧﯽ و ﻧﻐﻤﻪ ﭼﻨﮕﺴﺖ‬
‫در ﻣﺬﻫﺐ او ﺑﺎده ﺣﻼل اﺳﺖ ﭼﻮ ﮐﺎﻓﺮ‬
‫‪53‬‬
‫ﻫﻤﻮاره و را ﮐﻨﺞ ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻘﺎم اﺳﺖ‬
‫و زﻧﺎم ﻣﮕﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﻋﺎرز ﻧﺎم اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ﮐﻔﺮ اﻣﺎم اﺳﺖ و ﺧﻮد از ﺧﺮب ﻟﺌﺎم اﺳﺖ‬
‫ﻣﻌﺠﻮن ﻫﻤﻪ در ﮐﻒ او ﺟﻤﻠﻪ ﻟﺠﺎم اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻦ ﺧﺪﻋﻪ ﻣﮑﻦ ﺑﺎده ﺣﺮام اﺳﺖ‬
‫ﻟﯿﮑﻦ ﺷﻌﺮا را ﺑﺰﺑﺎن و رد ﻣﺪام اﺳﺖ‬
‫‪ -45‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺎده ﭘﯿﺶ آر ﮐﻪ اﺳﺒﺎب ﺟﻬﺎن اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺧﻮش ﺑﯿﺎﺳﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ زﻣﺎن اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪﭼﻪﺧﻮشﺑﻨﮕﺮياي ﺳﺮورواناﯾﻦ ﻫﻤﻪﻧﯿﺴﺖ‬
‫ورﻧﻪ ﺑﺎ ﺳﻌﯽ و ﻋﻤﻞ ﺑﺎغ ﺟﻨﺎن اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ره از ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺗﺎ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن اﯾﻨﻬﻤﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -45‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺴﯽ ﺟﻮي ﮐﻪ اﺳﺒﺎب ﺟﻬﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﺧﻮش ﻣﯿﺎﺳﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ زﻣﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺟﺰاي ﻋﻤﻞ ﻧﯿﮏ ﮐﺴﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﺳﯿﻤﺎ ﮐﻮﺛﺮ و ﻃﻮﺑﯽ ﮐﻢ آن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﯾﮏ ﻧﺴﯿﻤﺶ ﺑﺸﻤﺎ دوزﺧﯿﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮد ﻣﺰد ﻋﻤﻞ ﺑﺎغ ﺟﻨﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ره از ﻣﺴﺠﺪ ﺗﺎ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﺑﺲ ﺑﻮد ﻓﺮق زﮐﺎن ﺳﻮد و زﯾﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﭼﻪ ﺗﻮ را ﺣﺎﺟﺖ ﺗﻘﺮﯾﺮ و ﺑﯿﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﯽ ﻣﺴﺠﺪ وﻧﯽ ﻋﺎﻟﻢ وﻧﯽ دﯾﻦ و ﻧﻪ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫از ﻧﻨﮓ ﻣﮕﻮ ﺻﻮﻓﯽ ﻣﺎ ﻧﻨﮓ ﻧﻔﻬﻤﺪ‬
‫ﻣﯽﺧﻮاره و ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ درﻧﺪ اﺳﺖ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎز‬
‫ﻫﺮ ﮐﻔﺮ و ﻋﯿﻮﺑﯽ و ﺧﺮاﻓﺎت در او ﺟﻤﻊ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﮐﻨﯽ ﻓﺨﺮ ﺑﺎﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ اﯾﻦ ﺳﺨﻨﺎن ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻮد زﺷﺖ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎرﮔﻪ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﭘﻨﺠﺮوزي ﮐﻪ درﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻬﻠﺖ داري‬
‫ﻣﻨﺖ ﺳﻮره و ﻃﻮﺑﯽ ز ﭘﯽ ﺳﺎﯾﻪ ﻣﮑﺶ‬
‫دوﻟﺖ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺨﻮن دل اﯾﺪ ﺑﮑﻨﺎر‬
‫زاﻫﺪ اﯾﻤﻦ ﻧﺸﻮ از ﺑﺎزي ﻏﯿﺮت ز ﻧﻬﺎر‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر ﮔﻪ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﭘﻨﺠﺮوزي ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬
‫ﺳﻌﯽ ﮐﻦ ﺗﺎﺑﺪﯾﻦ ﻣﺪت ارم و ﺟﻨﺖ و ﺣﻮر‬
‫ﻫﺮﮐﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﺷﻤﺮدﺟﻨﺖ ﺣﻖ ﺑﯿﺪﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻃﻌﻦ وﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﮑﻦ ﺟﻨﺖ و ﻃﻮﺑﯽ ﺗﻮ زﮐﻔﺮ‬
‫دوﻟﺖ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ از ﻣﺮد ﺑﻮد ﺑﯽ ﻣﺴﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ اﯾﻤﻦ ﻣﺸﻮ از رﻫﺰن و ﻧﯿﮑﻮ ﺑﻨﮕﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺟﺎم ﻧﺪاﻧﺪ ﮐﻤﻪ زاﯾﻤﺎن ﺗﺎ ﮐﻔﺮ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻨﺒﻠﯽ و ﺳﺴﺘﯽ و اﻫﻤﺎل ﺑﺘﻪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪54‬‬

‫‪ -46‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در رﻫﮕﺬري ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ واﻣﯽ زﺑﻼﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮐﺲ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﻓﺘﺎدة زﻟﻒ دو ﺗﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫دﻧﺒﺎل ﺗﻮ ﺑﻮدن ﮔﻨﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﺗﻮ دل ﭘﯿﺮو از ﮔﻮﺷﻪﻧﺸﯿﻨﺎن‬
‫ﺣﻘﺎﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ودر اﯾﻦ روي و رﯾﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫روي ﺗﻮ ﻣﮕﺮ آﺋﯿﻨﻪ ﻟﻄﻒ اﻟﻬﯽ اﺳﺖ‬
‫در ﻫﯿﭻ ﺳﺮي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﺮي ز ﺧﺪا ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺮﺷﺪ ﻣﻦ ﺷﺪ ﭼﻪ ﺗﻔﺎوت‬
‫ﺟﺰ ﮔﻮﺷﮥ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﺤﺮاب دﻋﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫در ﺻﻮﻣﻌﮥ زاﻫﺪ و در ﺧﻠﻮت ﺻﻮﻓﯽ‬
‫‪ -46‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻧﺪام‬ ‫ﮐﺰ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫رﻫﮕﺬري‬ ‫در‬ ‫ﮐﺲﻧﺴﯿﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺎم از آن زﻟﻒ دوﺗﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺣﻘﺎ ز ﺧﺪا دو رو و را ﺷﺮم و ﺣﯿﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺪام ﺧﻂ زﻟﻒ اﺳﺖ ﺑﺘﺎن را‬
‫در روي ﺑﺘﺎﻧﺴﺖ ﮔﺮم ارض و ﺳﻤﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻋﯿﺐ و ﻣﺮض ﻧﯿﺴﺖ ز ﭼﻪ ﻟﻄﻒ اﻟﻬﯽ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻮ ﺟﺰ ﻣﻘﺼﺪﺷﺎن دﻋﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن رﻫﺰن ﺗﻮﺷﻪ ﭼﻪ ﺗﻔﺎوت‬
‫ﭘﺲ ﺑﻐﺾ ﺗﻮ ﺑﺮ زاﻫﺪ ﺣﻘﺎ ﮐﻪ ﺑﺠﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻫﯿﭻﺳﺮي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﺮي زﺧﺪا ﻧﯿﺴﺖ‬
‫از ﺷﺎﻋﺮ ﻣﮑﺎر ﺑﺠﺰ ﻣﮑﺮ و رﯾﺎﻧﯿﺴﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ و ﺻﺪ ﮔﻔﺘﮥ دﯾﮕﺮ ﺑﺨﻼﻓﺶ‬
‫ﻫﺮ رﻧﮓ در او ﻫﺴﺖ ﻓﻘﻂ رﻧﮓ ﻣﺪي ﯾﺴﺖ‬ ‫ﮔﻪﻋﺎﺷﻖ و ﮔﻪ رﻧﺪ و ﮔﻬﯽ ﻣﺴﺖ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎز‬
‫او را ﺧﺒﺮ از ﻣﻌﺮﻓﺖ و دﯾﻦ ﺧﺪا ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺎ ﺑﺮزخ ﭘﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫‪ -47‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻨﺎه دﯾﮕﺮان ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫ﻋﯿﺐ رﻧﺪان ﻣﮑﻦ اي زاﻫﺪ ﭘﺎﮐﯿﺰه ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ آن درود ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎر ﮐﻪ ﮐﺸﺖ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﻧﯿﮑﻢ اﮔﺮ ﺑﺪ ﺗﻮ ﺑﺮو ﺧﻮد را ﺑﺎش‬
‫ﺗﻮﭼﻪ داﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ ﭘﺮده ﮐﻪ ﺧﻮﺑﺴﺘﻪوﮐﻪ زﺷﺖ‬ ‫ﻧﺎاﻣﯿﺪم ﻣﮑﻦ از ﺳﺎﺑﻘﮥ ﻟﻄﻒ ازل‬
‫ﭘﺪرم ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪ از دﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ از ﭘﺮدة ﺗﻘﻮي ﺑﺪر اﻓﺘﺎدم و ﺑﺲ‬
‫ﻫﻤﻪﺟﺎ ﺧﺎﻧﮥ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﭼﻪﻣﺴﺠﺪﭼﻪ ﮐﻨﺸﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪﮐﺲ ﻃﺎﻟﺐﯾﺎراﺳﺖ ﭼﻪاﺷﯿﺎروﭼﻪﻣﺴﺖ‬
‫ﻣﺪﻋﯽ ﮔﺮ ﻧﮑﻨﺪ ﻓﻬﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻮ ﺳﺮوﺧﺸﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻣﻦ و ﺧﺸﺖ در ﻣﯿﮑﺪهﻫﺎ‬
‫‪55‬‬
‫ﯾﮑﺴﺮ از ﮐﻮي ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺮﻧﺪت ﺑﺒﻬﺸﺖ‬
‫‪ -47‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫و رﻧﻪ وزر دﮔﺮان ﺑﺮ ﺗﻮ ﺗﻮاﻧﻨﺪن وﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﺮا ﻧﻬﯽ ﻧﮑﺮدي ﺗﻮ از آن دﯾﻮ ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﺎرﻧﺪ ﺑﺪﯾﻦ ﺑﺪﻋﺖ ﻫﺮ دﯾﺮ ﮐﻨﺸﺖ‬
‫اف ﺑﺮ آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻤﻠﮥ ﺑﯿﻬﻮده ﺑﺮﺷﺖ‬
‫ﺑﺪي ﻋﻀﻮ ﮐﻨﺪ ﺟﻤﻠﮥ اﻋﻀﺎ را زﺷﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ را ﻏﺮق ﮐﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺧﻮﺑﺴﺖ ﮐﻪ زﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮد ﻫﺮزه ﻓﺴﺎد ﻫﻤﻪ زرع و ﻫﻤﻪ ﮐﺸﺖ‬
‫او ﺑﻮد ﻣﻨﮑﺮ اﺳﻼم ﻧﻪ از اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻋﯿﺐ رﻧﺪان ﻣﮑﻦ اي زاﻫﺪ ﭘﺎﮐﯿﺰه ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ اﺳﺖ ﺳﺮ ﺷﺎﻋﺮ و ﺧﺸﺖ‬
‫‪ -47‬اﯾﻀﺎً ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺪا ﺑﻬﺮ وي اﯾﻦ رﻗﻌﻪ ﺑﺪﺳﺘﻮر ﻧﻮﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻨﺎه دﮔﺮ آن را ز ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻮﺷﺖ‬
‫ﻏﯿﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ درود آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﮐﺸﺖ‬
‫ﺣﻖ ﮐﻪداﻧﺴﺖ ﭘﺲﭘﺮده ﮐﻪ ﺧﻮﺑﺴﺖوﮐﻪزﺷﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺷﯿﻄﺎن ﮐﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪ از دﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﭘﺪرت ﻣﺴﺖ ﻣﻤﺎن دﯾﻮ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﮐﺸﺖ‬
‫ﻗﻠﻢ ﺻﻨﻊ ﺑﺮ او ﭼﻨﺪ ﺻﺒﺎح اﯾﻦ ﺑﻨﻮﺷﺖ‬
‫اف ﺑﺮآن ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺮآن ﭘﺎكﭼﻨﯿﻦزﺷﺖ ﻧﻮﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ از آن ﺑﮕﺬري ﺑﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺲ دو ﻟﺐ ﮐﺸﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ روز اﺟﺒﻞ ﮔﺮ ﺑﮑﻒ آري ﺟﺎﻣﯽ‬
‫ﻋﯿﺒﺎ ﻧﺪان ﺑﻨﺎم زاﻫﺪ ﭘﺎﮐﯿﺰه ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﻋﯿﺐ ﻫﺮ ﻓﺴﻖ ﺑﮕﻮ ور ﻧﻪ ﻗﯿﺎﻣﺖ ﻣﺴﺌﻮل‬
‫دﻓﻊ ﺑﺪﻋﺖ ﺑﻨﻤﺎ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺳﯿﺮ‬
‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﻧﯿﮑﻢ اﮔﺮ ﺑﺪ ﺗﻮ ﺑﺮو ﺗﻔﺮﻗﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺆﻣﻨﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮادر ﻫﻤﻪ ﻋﻀﻮﻧﺪ ز ﺗﻦ‬
‫ﮔﺮ ﯾﮑﯽ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﺎ را ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ ﺳﻮراخ‬
‫ﻧﻬﯽ ﮐﻦ ﻣﻨﮑﺮ دﯾﻦ را ﻋﻠﻒ ﻣﺮزه ﺑﺰن‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﻫﺮ ﮐﻪ زﻧﺪ ﻃﻌﻦ ﺑﻨﻬﯽ ﻣﻨﮑﺮ‬
‫ﻋﺠﺐازﺻﻮﻓﯽﻣﺎزﺷﺘﯽﺧﻮدﺧﻮاﺳﺖﮐﻪﮔﻔﺖ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻟﻄﻤﻪ‪ ،‬ﺷﻌﺮ ﺷﻌﺮ اﺑﺮ اﺳﻼم‬
‫ﻣﻨﻊ ﻣﻨﮑﺮ ﺑﻮد از زاﯾﺪ ﭘﺎﮐﯿﺰه ﺳﺮﺷﺖ‬
‫ﻏﻠﻂ اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﺗﻮ ﮔﻮﺋﯽ ﺗﻮﺑﺮوﺧﻮد راﺑﺎش‬
‫اﯾﻦ ﺑﻮد ﻣﮑﺮ و ﺑﻔﺎﺳﻖ ره ﻣﮑﺮ آﻣﻮزي‬
‫ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺗﮑﻨﺪ آن ﺣﻖ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﻧﻬﯽ ﻧﻤﻮد‬
‫ﻣﮕﺮ اﻣﺜﺎل ﺗﻮ ﺑﺲ ﭘﺮدة ﺗﻘﻮي ﺑﺪرﻧﺪ‬
‫رﻓﺖ آدم ز ﺟﻨﺎن ﻟﯿﮏ ﺑﺪر ﻧﯿﺴﺖ ﺗﻮ را‬
‫ﻧﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪ آن ﺑﻮد ﻧﻪ ﺑﯽﺗﻘﻮاﺋﯽ‬
‫ز ﺧﻄﺎ ﺑﻮد ﻧﻪ از رﻧﺪي و ﻋﺼﯿﺎن ﺧﺪا‬
‫ﺗﻮﻧﻔﻬﻤﯿﺪه ﻫﻨﻮز آﻧﮑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰ اﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻟﯿﮏ ﮔﻪ ﯾﺎد ﺧﺪا ﻣﺴﺖ و ﮔﻪ اﻫﺮﯾﻤﻦ زﺷﺖ‬
‫ﺧﺎﻧﻪاش ﻣﺴﺠﺪ و ﻋﺸﻖ و ﮔﺮان ﮐﻨﺞ ﮐﻨﺸﺖ‬
‫ﻣﺎ و ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺧﺪا ﻣﯿﮑﺪة ﻣﺎ اﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫از ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺪوزخ ﺑﺮدت ﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫‪ -48‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﮔﻮ ﺳﺒﺐ اﺷﻈﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﺲ را وﻗﻮف ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﻏﻤﺨﻮار ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎش ﻏﻢ روزﮔﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﺰ ﻃﺮف ﺟﻮﯾﺒﺎر و ﻣﯽ ﺧﻮﺷﮕﻮار ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﻣﺎ دل ﺑﻌﺸﻮة ﮐﻪ دﻫﯿﻢ اﺧﺘﯿﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ در ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ‪ ،‬ﮐﺮدﮔﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫‪ -48‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﯿﺰ دﮔﺮ ﮐﺠﺎ ﺑﻪ از اﯾﻦ ﯾﺎدﮔﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺿﺎﯾﻊ ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﻋﻤﺮ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﺰ ﻏﺎﻓﻠﯽ ﮔﻔﺖ ﻏﻢ روزﮔﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﺰ ﻃﺮف ﺟﻮﯾﺒﺎر و ﻣﯽ ﺧﻮﺷﮕﻮار ﭼﯿﺴﺖ‬
‫آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﺟﻨﺖ ﻋﺪﻧﯽ و ﻧﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﻻﯾﺴﺘﺮون ﺑﺨﻮان و ﻣﮕﻮ اﺧﺘﯿﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﺒﺮي ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﮥ ﮐﺮدﮔﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ و ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻋﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﺒﺮي ﺑﻮد ﻧﻪ ﺷﯿﻌﻪ دﮔﺮ اﻧﺘﻈﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫‪56‬‬
‫ﻫﻤﻪﮐﺲ ﻃﺎﻟﺐ ﯾﺎراﺳﺖﭼﻪاﺷﯿﺎروﭼﻪﻣﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﮥ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ وﻟﯽ ﻋﺸﻖ ﺧﺪا‬
‫ﺳﺮ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺗﻮ و ﺧﺸﺖ در ﻣﯿﮑﺪهﻫﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ آن ﺟﺎم ﮐﻪ آري ﺑﮑﻔﺖ روز اﺟﻞ‬
‫ﺧﻮﺷﺘﺮ ز ﻋﯿﺶ و ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎغ ﺑﻬﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫ﻫﺮ وﻗﺖ ﺧﻮش ﮐﻪ دﺳﺖ دﻫﺪ ﻣﻐﺘﻨﻢ ﺷﻤﺎر‬
‫ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻋﻤﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻤﻮﺋﯽ اﺳﺖ ﻣﻮش دار‬
‫ﻣﻌﻨﯽ آب زﻧﺪﮔﯽ و روﺿﮥ ارم‬
‫ﻣﺴﺘﻮر و ﻣﺴﺖ ﻫﺮ دو ﭼﻪ از ﯾﮏ ﻗﺒﯿﻠﻪاﻧﺪ‬
‫زاﻫﺪ ﺷﺮاب ﮐﻮﺛﺮ و ﺣﺎﻓﻆ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺧﻮﺷﺘﺮ ز ﻋﻠﻢ و ﻫﻢ ﻋﻤﻞ و اﻋﺘﺒﺎر ﭼﯿﺴﺖ‬
‫آﻧﻮﻗﺖﺧﻮش ﺑﻮدﮐﻪ ﺷﻮدﺻﺮفﮐﺴﺐوﻋﻠﻢ‬
‫آن را ﮐﻪ ﻏﺼﻪاي ﻧﺒﻮد در ﺟﻬﺎن ﻣﺠﻮ‬
‫ﮐﺎﻓﺮ ﺑﮕﻔﺖ زﻧﺪﮔﯽ و روﺿﮥ ارم‬
‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮑﺮده ﻗﺪرت ﻫﻤﭽﻮن ﺣﻖ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻣﺴﺘﻮر و ﻣﺴﺖ و ﻓﺎﺳﻖ و ﻣﺆﻣﻦ ﯾﮑﯽ ﻧﯿﻨﺪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﺪا ﮐﻬﻤﯿﻞ ﺑﺸﺮ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮﮐﺲ ﺑﺎﺧﺘﯿﺎرﺧﻮﯾﺶ ﺧﻮردآﻧﭽﻪ را ﺧﻮرد‬
‫ﮔﺮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﺧﻮﯾﺶ ﮐﻨﺪ ﺳﻠﺐ اﺧﺘﯿﺎر‬
‫‪57‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -49‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺻﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﻧﺎب و ﺳﻔﯿﻨﮥ ﻏﺰل اﺳﺖ‬ ‫درﯾﻦ زﻣﺎﻧﻪ رﻓﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ از ﺧﻠﻞ اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺎﻟﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﻋﺰﯾﺰ ﻣﯽ ﺑﺪل اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺮﯾﺪه رو ﮐﻪ ﮔﺬرﮔﺎه ﻋﺎﻓﯿﺖ ﺗﻨﮓ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺳﻌﺪ و ﻧﺤﺲ ز ﺗﺄﺛﯿﺮ زﻫﺮه و زﺣﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮ ﻃﺮة ﺳﻪ ﻃﻠﻌﺘﯽ ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬
‫وﻟﯽ اﺟﻞ ﺑﺮه ﻋﻤﺮ رﻫﺰن اﻫﻞ اﺳﺖ‬ ‫دﻟﻢ اﻣﯿﺪ ﻓﺮاوان ﺑﻮﺻﻞ روي ﺗﻮ داﺷﺖ‬
‫ﻣﻼﻟﺖ ﻋﻠﻤﺎ ﻫﻢ ز ﻋﻠﻢ ﺑﯽﻋﻤﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ ز ﺑﯽﻋﻤﻠﯽ در ﺟﻬﺎن ﻣﻠﻮﻟﻢ و ﺑﺲ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ ﻣﺴﺖ ﺑﺎدة ازل اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻬﯿﭻ روي ﻧﺨﻮاﻫﯿﺪ ﯾﺎﻓﺖ اﺷﯿﺎرش‬
‫‪ -49‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺘﺎب ﺧﺎﻟﻖ ﺳﺒﺤﺎن ﺣﺪﯾﺚ ﺑﯽﺧﻠﻞ اﺳﺖ‬ ‫درﯾﻦ زﻣﺎﻧﻪ رﻓﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ از دﻏﻞ اﺳﺖ‬
‫رﺿﺎيﺣﻖ ﺑﻄﻠﺐ ﭼﻮن ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﯽ ﺑﺪل اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺸﻮﻫﻮاﭘﺮﺳﺖ ﺳﻮﺧﻄﺎﮔﺮﮐﻪﻋﺎﻗﺒﺖﻧﻨﮕﺴﺖ‬
‫ﻧﻪ ﺳﻌﺪ و ﻧﺤﺲ ز ﺗﺄﺛﯿﺮ زﻫﺮه و زﺣﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﻌﺎدت ﺗﻮ ز ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺑﻮد ﺟﺎﻧﺎ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﺎﻧﻊ ﻋﻘﻞ اﺳﺖ و ﻣﻮﺟﺐ اﻫﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﺷﺎﻋﺮان ﻧﻈﺮ ﻧﮑﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﺮاد ﺗﻮ ﻫﻤﻪ ﭘﯿﺮان و رﻫﺰﻧﺎن دل اﺳﺖ‬ ‫دﻟﺖ اﻣﯿﺪ ﻓﺮاوان ﺑﻮﺻﻞ دﯾﻮان داﺷﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯽ ﺑﻌﻠﻢ ﺗﻮ را اﻋﺘﻘﺎد و ﻧﯽ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺠﺎ ز ﺑﯽﻋﻤﻠﯽ ﻧﺎدر و ﻣﻼﻣﺖ و رﻧﺞ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯽ ﺑﻌﻠﻢ ﺗﻮ را اﻋﺘﻘﺎد و ﻧﯽ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ را ﮐﻪ ﺑﯽﻋﻤﻠﯽ ﻧﺎدر و ﻣﻼﻣﺖ و رﻧﺞ‬
‫ﮐﻪ رﻫﺒﺮان ﮔﺮوﻫﯽ ﮔﺮوه ﭘﺮﺣﯿﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻼﻟﺖ ﻋﻠﻤﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﻪ ﻣﺴﺘﯿﺖ ز ازل ﺑﻞ ز ﯾﺎوه و ﻏﺰل اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻘﻮل ﺧﻮﯾﺶ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻮ ﻣﺴﺖ و ﻣﺪﻫﻮﺷﯽ‬
‫ﺳﻌﺎدت اﺑﺪي از ﻋﻤﻞ ﻧﻪ از ازﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻬﻮش ﺑﺎش ﺗﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺪاﻧﺶ ﮐﻮش‬
‫‪ -50‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻦ و ﺷﺮاب ﻓﺮح ﺑﺨﺶ و ﯾﺎر ﺣﻮر ﺳﺮﺷﺖ‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻣﯿﺪﻣﺪ از ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻧﺴﯿﻢ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﯿﻪ ﺧﺮﯾﺪ و ﻧﻘﺪ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﭼﻤﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﮐﻪ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻏﺮق ﮔﻨﺎﻫﺴﺖ ﻣﯽرود ﺑﺒﻬﺸﺖ‬ ‫ﻗﺪم درﯾﻎ ﻣﺪار از ﺟﻨﺎزة ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪58‬‬

‫‪ 50‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻏﻠﻂ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﺰﯾﻨﯽ ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻮة زﺷﺖ‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ داده ﺧﺪاوﻧﺪ وﻋﺪهاي ﺑﺒﻬﺸﺖ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪاي ز ﻣﻌﺎد و ﺣﮑﺎﯾﺘﯽ ز ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﺣﯿﺎت ﺑﺎغ و ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﮔﻞ ﻧﻌﺺ ﺑﻬﺎر‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﻧﻘﺪ ﺑﺪاد و ﺧﺮﯾﺪ ﻧﺴﯿﻪ ﺑﮑﺸﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﺗﺎﺟﺮان ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﺑﻬﺮه ﻣﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﯿﻪ ﺧﺮﯾﺪ و ﻧﻘﺪ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ز ﺟﺎﻫﻠﯽ اﺳﺖ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﭼﺴﺎن ﺟﺰاف ﻧﮕﻮﺋﯽ ﭼﻪ ﻣﺴﺠﺪ و ﭼﻪ ﮐﻨﺸﺖ‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ ﮐﺸﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮ را ﻧﺴﯿﻢ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﻣﻦ و ﺷﺮاب ﻓﺮح ﺑﺨﺶ و ﯾﺎر ﺣﻮر ﺳﺮﺷﺖ‬ ‫دﮔﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮐﻨﻢ ﻋﯿﺐ و ذﻟﺖ را ﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﺪ را ﺑﻨﺴﯿﻪ ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎ ﻟﺐ ﮐﺸﺖﻫﺎي ﯾﮑﯽ ﺑﻮد ﺣﻘﺎ‬
‫روي ﺑﻬﺸﺖ ﭘﺲ از ري ﺳﺮت ﺑﭙﺎرة ﺧﺸﺖ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﮐﻪ ﺑﺎز ﻃﻤﻊ داري ﻫﻤﭽﻮ زادة ﺳﻌﺪ‬
‫ﻣﮕﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻮدﭼﻮن ﺗﻮزﺷﺖ و ﺗﯿﺮه ﺳﺮﺷﺖ‬ ‫ﺟﻨﺎزة ﺗﻮ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﺴﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺸﯿﻊ‬
‫‪ -51‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آن ﺧﺎل وﺧﻂ وزﻟﻒ ورخوﻋﺎرﺿﻮﻗﺎﻣﺖ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎدﮐﻪ ازﺷﺶ ﺟﻬﺘﻢ راه ﺑﺒﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﺪارﯾﻢ ﺳﺨﻦ ﺧﯿﺮ و ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫اي آﻧﮑﻪ ﺗﺒﻘﺮﯾﺮوﺑﯿﺎن وﻣﺰﻧﯽ از ﻋﺸﻖ‬
‫‪ -51‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ و دﮔﺮ ﺣﻤﻖ و ﻟﺴﺎﻣﺖ‬ ‫ﯾﺎ رب ﺑﺪر ﺧﺎﻧﻪات آرﯾﻢ اﻗﺎﻣﺖ‬
‫ﺑﺮدﻧﺪﻫﻤﻪ ﻏﯿﺮت و ﻣﺮداﻧﮕﯽ و ﻓﮑﺮ و ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫اﯾﻦﻋﺎرف و اﯾﻦ ﺻﻮﻓﯽ و اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮﺑﺮ ﻻف‬
‫از ﻓﺎل و ﺧﻂ و زﻟﻒ و رخ و ﻋﺎرض وﻗﺎﻣﺖ‬ ‫از ﺑﺲ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻮان و ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺑﮕﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺎ از ﺗﻦ ﻧﺪﯾﺪﯾﻢ ﺑﺠﺰ ﺷﻌﺮ و ﻣﻼﻣﺖ‬ ‫اي آﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺧﻮدت دﻣﺰﻧﯽ از ﻋﺸﻖ‬
‫از زﯾﺮ و زﺑﺮ راﺳﺖ و ﭼﭗ و ﺧﻠﻒ اﻣﺎﻣﺖ‬ ‫از ﺷﺶ ﺟﻬﺖ اﺑﻠﯿﺲ ره ﺣﻖ ﺑﺮوﯾﺖ ﺑﺴﺖ‬
‫ﻣﺴﺪود ﺷﺪه ره ﺑﺘﻮ ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﭼﻪ ﺗﻮﻗﻊ رود از رﺷﺪ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﻫﺴﺖ ز دﯾﻮان و ز اﺷﻌﺎر ﻏﺮاﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮﺗﻪ ﻧﮑﻨﺪ ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ و ﻧﻈﻢ‬
‫‪59‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -53‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮ ﻧﮑﺘﻪ دان ﻋﺸﻘﯽ ﺧﻮش ﺑﺸﻨﻮ اﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ‬ ‫زان ﯾﺎر دﻟﻨﻮازم ﺷﮑﺮﯾﺴﺖ ﯾﺎ ﺷﮑﺎﯾﺖ‬
‫ﯾﺎرب ﻣﺒﺎد ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺸﻤﻮل ﻫﺮ ﻋﻨﺎﯾﺖ‬ ‫ﺑﯽﻣﺰد ﺑﻮد و ﻣﻨﺖ ﻫﺮ ﺧﺪﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺮدي‬
‫ﮔﻮﯾﺎ ﮐﻪ ﺑﻮد رﻧﺪي داراي ﺻﺪ ﺟﻨﺎﯾﺖ‬ ‫رﻧﺪان ﺑﺎ ﻃﻤﻊ را ﺳﯿﻢ وزري ﻧﺪادﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ رﻧﺪ ﺳﯿﻨﻪ ﭼﺎﮐﯽ ﺳﻮدش ﺑﻮد وﻻﯾﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺮﺷﺪي زرﻧﺪي ﺑﺮ ﻣﺮﺷﺪان وﻟﯽ ﺷﺪ‬
‫ﻗﺮآن زﺑﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻢ آن رﻫﺒﺮ ﻏﻮاﯾﺖ‬ ‫ﺗﺰوﯾﺮ دﻫﻢ رﯾﺎ ﺑﯿﻦ ﺧﻮش ﺑﯿﻦﻣﺸﻮﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﻗﺮآن زﯾﺮ ﺑﺨﻮاﻧﯽ ﺑﺎ ﭼﻬﺎرده رواﯾﺖ‬ ‫ﺣﺎل ﺗﻮ ﺣﺎل ﺑﻠﻌﻢ ﻣﺴﺖ رﮐﻪ راﺳﺘﮕﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﺎ ﭼﺎرده ﮐﻪ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺧﻮان ﺑﺼﺪ رواﯾﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻧﯽ زﺑﺮﭼﻪ ﺳﻮدت ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺣﺠﻮدت‬
‫ﻓﻀﻠﯽ ﺗﻮ را ﻧﺒﺎﺷﺪ اي ﺧﺎﻟﯽ از ﻫﺪاﯾﺖ‬ ‫ﮐﻮران ﻧﻬﺮوان ﻧﯿﺰ ﻗﺮآن زﯾﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‬
‫اﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﮐﻠﯽ ز ﻗﺮآن ﭘﯿﺪا ﺷﺪ از ﺑﺮاﯾﺖ‬ ‫ﻻف و ﮔﺰاف ﮐﻢ ﮔﻮ ﺣﺎﻓﻆ ازﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ‬
‫دم از رواﯾﺘﯽ زد ﺑﺎ ﻃﻌﻦ ﺑﯽﻧﻬﺎﯾﺖ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪﺧﻂ و ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ از ﺣﻘﯿﻘﺖ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺨﻮر ﮔﻮل ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ‬ ‫ﭘﻨﺪارﻫﺎي اﯾﻨﺎن ﺿﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﻘﺎﺋﻖ‬
‫‪ -53‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻘﺼﺪ ﺟﺎن ﻣﻦ زار ﻧﺎﺗﻮان اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺧﻤﯽ ﮐﻪ اﺑﺮوي ﺷﻮخ ﺗﻮ در ﮐﻤﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬
‫ﻫﻮاي ﻣﻎ ﺑﭽﻪﮔﺎﻧﻢ ﺑﺎﯾﻦ و آن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻣﻦ از درع ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب ﻧﺪﯾﺪﻣﯽ از ﭘﯿﺶ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺧﻮاﺟﻪ‬ ‫ﺑﺒﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﮑﺎم ﻣﻦ اﮐﻨﻮن ﺷﻮد ﮐﻪ دور زﻣﺎن‬
‫ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ ازﻟﺶ در ﻣﯽ ﻣﻐﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﮔﺸﺎﯾﺶ ﺣﺎﻓﻆ درﯾﻦ ﺧﺮاﺑﯽ ﺑﻮد‬
‫‪ -53‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺎه و زر و ﺳﯿﻢ در ﻣﯿﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻧﺪاي ﻋﺸﻖ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ درﯾﻦ ﺟﻬﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬
‫اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺧﻮاﺟﮥ‬ ‫ﺑﺒﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﮑﺎﻣﻢ ﺷﻮد ﺟﻬﺎن ﮐﻪ زﻣﺎن‬
‫ﭼﻮ ﻣﺜﻞ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺎدان ﺑﺎ ﻣﺮدان اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻧﻪ اﻧﺤﺼﺎر ﺑﺸﺮ داﺷﺖ ﻋﺸﻖ او ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻫﻮاي ﻣﻨﻊ ﺑﭽﻪﮔﺎﻧﻢ درﯾﻦ و آن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ ﻣﻦ زورع ﻣﯽ ﻧﺪﯾﺪﻣﯽ از ﭘﯿﺶ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪60‬‬

‫ﮐﻪ ﯾﺎوهﮔﺮي زﯾﺎ ﮐﺎر ﺑﺮ زﺑﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫دو ﺻﺪ ﻫﺰار ﺑﻮد ﻟﻌﻦ ﺑﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﺸﻘﯽ‬
‫ﻓﻘﻂ زﻣﺴﺘﯽ و اوﻫﺎم ﺷﺎﻋﺮان اﻧﺪاﺧﺖ اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ زﯾﺎن ﺑﻮدش ﺑﺲ ﻧﮕﻔﺖ از ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﻧﻪ ﻗﺴﻤﺖ ازﻟﺖ در ﻣﯽ ﻣﻐﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺤﺎﻓﻆ ﺟﺒﺮي ﺧﺮاﺑﯽ ﻏﺰﻟﺖ‬
‫ﺷﮑﺴﺘﻪ درﻫﻢ ﺗﻮ را اوﻧﺠﺎ ﮐﺪان اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﭼﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ آﮔﻪ ﻧﺸﺪ زﯾﺎن ﺗﻮ را‬
‫‪ -54‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺻﺪاي ﺳﺮ ﺧﻮﺷﯽ اي ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺷﮑﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮔﻞ ﻫﻤﺮاه ﮔﺸﺖ ﺑﻠﺒﻞ ﻣﺴﺖ‬
‫ﺑﺒﺎ درﺧﺖ وزان ﺧﻮاﺟﻪ ﻫﯿﭻ ﻃﺮف ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫ﺷﮑﻮه آﺻﻔﯽ و اﺳﺐ ﺑﺎد و ﻣﻨﻄﻖ ﻃﯿﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﯽ اﺳﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﻤﺎل ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺑﻬﺴﺖوﻧﯿﺴﺖ ﻣﺮﻧﺠﺎنﺿﻤﯿﺮوﺧﻮﯾﺶﭘﻼش‬
‫ﮐﻪ ﺗﺤﻔﮥ ﺳﺨﻨﺖ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ دﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫زﺑﺎن ﮐﻠﮏ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺷﮑﺮ آن ﮔﻮﯾﺪ‬
‫‪ -54‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺻﻼي و ﻫﻢ زد اﯾﺠﺎﻃﻼن ز ﻣﺮﺷﺪ ﭘﺴﺖ‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎﻣﺴﺖ ﮔﺸﺖ و ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﯽ اﺳﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﻤﺎل ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫درﯾﻦ ﻏﺰل ﺷﺪه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺎ ﺻﻒ دوران‬
‫ﻫﻤﻪ ﺑﺒﺎد ورد ﮔﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﻃﺮف ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺷﮑﻮه آﺻﻔﯽ و اﺳﺒﺎب ﺑﺎد و ﺟﺎه و ﺟﻼل‬
‫ﺑﺸﺮق وﻏﺮب رﺳﺎﻧﺪيﺧﻮدت ﻧﻪدﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫زﺑﺎن ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ را ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ رﻧﺪي و ﭼﺎﻻﮐﯿﺶ ﺑﺨﺎك ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎف ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﻫﻤﭽﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫‪ -55‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺎﻓﺮ ﻋﺸﻖ ﺑﻮد ﮔﺮ ﻧﺸﻮد ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ را ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎدة ﺷﺒﮕﺮدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺪادﻧﺪ ﺑﻤﺎ ﺗﺤﻔﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ روز اﻟﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮو اي زاﻫﺪ و ﺑﺮ درد ﮐﺸﺎن ﺧﻮرده ﻣﮕﯿﺮ‬
‫اﮔﺮ از ﺧﻢ ﺑﻬﺸﺖ و اﮔﺮ از ﺑﺎدة ﻣﺴﺖ‬ ‫آﻧﭽﻪ او رﯾﺨﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﮥ ﻣﺎ ﻧﻮﺷﯿﺪﯾﻢ‬
‫اي ﺑﺴﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﺑﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺸﮑﺴﺖ‬ ‫ﺧﻨﺪة ﺟﺎم ﻣﯽ و زﻟﻒ ﮔﺮه ﮔﺮ ﻧﮑﺎر‬
‫‪61‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -55‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﯽﺣﯿﺎ ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﯽﻋﺎر و ﮐﻨﺪ ﺧﻮد را ﭘﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎز ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺮ زﺑﺎن آﻣﺪه آﻧﺪﯾﻮ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﻓﺮ ﻋﺸﻖ ﺷﺪه ﻓﺎﺳﻖ و ﻫﻢ ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ را ﺑﻨﻤﻮده اﺳﺖ ﺷﻌﺎر و ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺪادﻧﺪ ﺑﻤﺎ ﺗﺤﻔﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ روز اﺳﺖ‬ ‫زد او ﻃﻌﻦ ﺑﺰاﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺮو ﺧﻮرده ﻣﮕﯿﺮ‬
‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﺧﻮرده ﻧﮕﯿﺮد ﺑﺘﻮ اي ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﺗﺤﻔﮥ روز اﻟﺴﺖ ﺗﻮ اﮔﺮ ﺟﺎم ﻣﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻋﺪل ﺑﺮوز ازل اﻓﻌﺎل ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻟﯿﮏ اﯾﻦ ﺗﻬﻤﺖ ﺟﺒﺎت ﻧﻪ از ﺣﮑﻤﺖ ﻋﺪل‬
‫او دﯾﺪ ﺧﻤﺮ ﺑﻬﺸﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻪ ﻣﺴﺘﯽ زو ﻣﺴﺖ‬ ‫او ﮐﺠﺎ رﯾﺨﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺗﻮ ﺧﻮد رﯾﺨﺘﻪاي‬
‫آﻧﮑﻪ آن ﮐﺮد ﻫﻤﺎن ﻫﻢ ﺑﺸﻮدﻫﺮزة ﭘﺴﺖ‬ ‫آﻧﮑﻪ اﻧﮕﻮر ﺑﺮ آورد زر زﺑﺎده ﺑﺴﺎﺧﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ را ﻓﻬﻢ ﺑﺴﺮ ﻣﺴﺖ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺪر ﺑﺲ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺜﻠﯽ داد ﻣﺴﺖ و ﻓﻬﻢ ﮐﻦ و ﭘﻨﺪ ﺑﮕﯿﺮ‬
‫‪ -56‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﭘﺮ ﺗﻮ روي ﭼﺴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫در ﻋﺸﻖ ﺧﺎﻧﻘﺎه و ﺧﺮاﺑﺎت ﻓﺮق ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻧﺎﻗﻮس دﯾﺮ را ﻫﺐ و ﻧﺎم ﺻﻠﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺻﻮﻣﻌﻪ را ﺟﻠﻮه ﻣﯽدﻫﻨﺪ‬
‫اي ﺧﻮاﺟﻪ درد ﻧﯿﺴﺖ و ﮔﺮﻧﻪ ﻃﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﮐﻪ ﺷﺪ ﯾﺎر ﺑﺤﺎﻟﺶ ﻧﻈﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﻫﻢ ﻗﺼﮥ ﻏﺮﯾﺐ و ﺣﺪﯾﺜﯽ ﻋﺠﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎد ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ آﺧﺮ ﺑﻬﺮزه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -56‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺮوﯾﺞ ﻫﺮ ﺳﺘﻤﮑﺮ و ﻫﺮ ﻧﺎﻧﺠﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫در ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺧﻮش آﻣﺪ اﻫﻞ ﺻﻠﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺳﯿﺎﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﻧﻪ اﻣﺮ ادﯾﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫اﻫﻞ ﺻﻠﯿﺐ ﺷﻌﺮ ﺗﻮ را ﻧﺸﺮ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‬
‫داﻣﯽ اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﺻﯿﺪ ﻧﻪ اﻣﺮ ﻏﺮﯾﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫اﺷﻌﺎر ﺗﻮ رواج ﺧﺮاﻓﺎت ﻣﯽدﻫﺪ‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﭘﺮﺗﻮ ﯾﮏ ﻧﺎﻧﺠﯿﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫در ﺷﺮك ﺧﺎﻧﻘﺎه و ﺧﺮاﺑﺎت ﻓﺮق ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻗﺼﺪ ﺗﻮ از ﭼﺴﺐ ﺑﭙﯿﺮ ﻣﻬﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺣﻘﺮا ﮐﻪ زﻟﻒ ورخ ﻧﺒﻮد ﺧﻂ وﺧﺎل ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻧﺎﻗﻮس دﯾﺮ راﻫﺐ و ﻧﺎم ﺻﻠﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺷﺮاب و رﻗﺺ و ﻏﻨﺎ ﻫﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻢ‬
‫در ﻣﺴﺠﺪان دراي ﮐﻪ ﻧﺎم ﭼﺴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺣﻖ ﺑﻮد ﭼﺴﺐ ﺗﻮ ﺑﮕﺬر از اﯾﻦ ﻫﻤﻪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻃﺎﻟﺐ ﮐﻢ اﺳﺖ و رﻧﻪ ﺧﺪاﯾﺶ ﻣﺤﺒﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬
‫ﮐﺎﻧﺠﺎ ﻣﺮﯾﺾ ﺳﺠﺪ و ﯾﮏ ﻧﺎﻃﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬
‫ﻧﯽ ﻗﺼﮥ ﻏﺮﯾﺐ ﻧﻪ اﻣﺮي ﻋﺠﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬
‫رﻗﺺ و ﻏﻨﺎ و ﻧﻐﻤﻪ ﺻﺪﻫﺎ ﻓﺮﯾﺐ اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺮش ﻣﺠﻮس ﯾﺎ ﮐﻪ زﮔﺒﺮش ﻧﺼﯿﺐ ﻫﺴﺖ‬
‫‪ -57‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﯽﺗﻮان‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﺎﺗﻔﺎق‬
‫ﺧﻮرﺷﯽ ﺷﻌﻠﻪاﯾﺲ ﮐﻪ در آﺳﻤﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺣﺎﺳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ آن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫‪ -57‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﯽﺗﻮان‬ ‫ﺟﻨﺎن‬ ‫ﺑﺎﺗﻔﺎق‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮﯾﺶ در ﺑﺮو آﻏﻮش ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺣﺪ ﺧﺪا و ﺷﮑﺮ و را ﺑﺮ زﺑﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺪﯾﺪ ﺗﺮك ﻣﯽ ارﻏﻮان ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺗﺮك ﻣﺮاﻧﻤﻮد و ز اﯾﻤﺎن ﻧﺸﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫داﺋﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﺤﺴﻦ رخ اﯾﻦ و آن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫دﯾﻦ را ﺑﺪاد و ﻋﺸﻖ رخ دﻟﺒﺮان ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺷﻌﻠﻪاﯾﺴﺖ ﮐﻪ در آﺳﻤﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫و آن اﺣﻤﻘﯽ ﻧﮕﺮ ﮐﻪ وي از ﻋﺎرﻓﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﮐﺰ ﻋﺎرﻓﺎن ﮐﻨﺎر و ﺑﺼﺪ آﺷﯿﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻧﻘﺎد ﻋﻠﻢ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ آن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﮐﻔﺮ وﮔﺰاف رو ﻫﻢ ﺧﻮد از ﻧﺎﮐﺴﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫‪62‬‬
‫ﻃﺎﻟﺐ ﮐﻪ ﺷﺪ ﺑﺤﻖ ﮐﻪ ﺑﺤﺎﻟﺶ ﻧﻈﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫زﯾﻨﻬﺎر ﻧﺸﻨﻮي ﺗﻮ ﺧﺮاﻓﺎت ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫ﻓﺮﯾﺎد ﺷﺎﻋﺮان ﻫﻤﻪ ﺟﺰ ﻻف و ﻫﺮزه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫اﻣﺮ ﻏﺮﯾﺐ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﭘﯿﺮ اﺳﺖ و ذﮐﺮ ﭘﯿﺮ‬
‫آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﺎ روز ﻣﺰﻣﮥ ﺧﺎﻧﻘﺎه ﺷﺪ‬
‫آري‬ ‫ﺣﺴﻨﺖ ﺑﺎﺗﻔﺎق ﻣﻼﺣﺖ ﺟﻬﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫زاﯾﻦ آﺗﺶ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﮐﻪ در ﺳﯿﻨﮥ ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ آب ﻟﻄﻒ ز ﻧﻈﻢ ﺗﻮ ﻣﯿﭽﮑﺪ‬
‫آري‬ ‫ﻋﻘﻠﺖ ﺑﺎﺗﻔﺎق دﯾﺎﻧﺖ ﺟﻨﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ را ﺑﻌﻤﻞ در ﻣﯿﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻋﺎﻗﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮگ ﮔﻞ و ﻧﺴﺘﺮن ﺑﺪﯾﺪ‬
‫در ﺑﺮگ ﮔﻠﯽ ز ﻗﺪرت ﺑﯿﭽﻮن ﻧﺸﺎﻧﻪاﯾﺴﺖ‬
‫آنﮐﺲ ﮐﻪ ﮔﻞ ﺑﭽﺸﻤﻢ ﺑﺼﯿﺮت ﺑﺸﺎﺧﻪ دﯾﺪ‬
‫اﻣﺎ ﻫﻮا ﭘﺮﺳﺖ ﮐﻪ دﻧﺒﺎل ﻧﻔﺲ ﺷﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮد زﺣﺴﻦ و ﻣﻼﺣﺖ ﺗﻤﺎم ﮐﺮد‬
‫از ﺷﻌﻠﻪﻫﺎي ﻋﺸﻖ ﺑﺪﯾﻮان ﻻف او‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻼف ﺣﺎﻓﻆ و اﯾﻦ ﺷﻌﺮ ﭘﺮ ﺟﺰاف‬
‫ﻋﺮﻓﺎن اﮔﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻮد اي آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ او‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﻻف وﮐﺬب زﻧﻈﻢ ﺗﻮﻇﺎﻫﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻋﺮﻓﺎن ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺟﺰ از اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫‪63‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -58‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺎر ﭼﺮاغ ﺧﻠﻮﺗﯿﺎن ﺑﺎز در ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﯾﺎر زرخ ﭘﺮده ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‬
‫وآن ﻟﻄﻒ ﮐﺮد دوﺳﺖ ﮐﻪ دﺷﻤﻦ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آن ﻋﺸﻮه داد ﻋﺸﻖ ﮐﻪ ﻣﻔﺘﯽ زره ﺑﺮﻓﺖ‬
‫ﻋﯿﺴﯽ و ﻣﯽ ﺧﺪا ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد و ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎر ﻏﻤﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﮐﺮده ﺑﻮد‬
‫ﺗﻌﻮﯾﺬ ﮐﺮد ﺷﻌﺮ ﺗﻮ را و ﺑﺰر ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ز ﮐﻪ آﻣﻮﺧﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﺎر‬
‫‪ -58‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻫﻞ ﻫﻮا ز ﻧﻈﻢ ﺗﻮ ﺟﺎن دﮔﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺮو ﮐﻪ ﺑﺎز ﺟﻨﻮن ﺗﻮ در ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻫﺮ ﭘﯿﺮ ﻗﺪ ﺧﻤﯿﺪه ﺟﻮاﻧﯽ ز ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫زاﻧﺪ ﻟﺒﺮي ﮐﻪ ﭼﻬﺮة زﯾﺒﺎش ﮔﻔﺘﻪاي‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺷﻨﯿﺪي ﻓﮑﺮ ﺗﻮ را ﻋﯿﻦ ﺷﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آن ﻋﺸﻮهﻫﺎ ﮐﻪ ﯾﺎد ﻧﻤﻮدي ز ﻋﺸﻖ وي‬
‫ﺗﺮﺳﺎ ﻧﻤﻮد و ﺗﻮﺑﻪ ز دﯾﻦ و ﺣﺬر ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻋﯿﺴﯽ دﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﯽ از وﻫﻢ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ‬
‫ﮐﺮدي ﺑﯿﺎن ﮐﻪ ﺷﻌﻠﻪ ﺷﻬﻮت ﺑﺪر ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫از ﺑﺲ زﯾﺴﺘﮥ ﻟﺐ ﺷﯿﺮﯾﻦ دل ﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﻫﺮ ﺑﺴﺘﺪ ﺷﻨﯿﺪي و ﻗﺒﺮت ﺑﺮز ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫از ﺑﺲ ﮐﻪ ﻣﺪح ﺷﺎه و وزﯾﺮان ﻧﻤﻮدهاي‬
‫ﻣﺴﺘﻌﻤﺮي ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ز ﻗﺒﺮت ﺛﻤﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﺮ اﺳﮑﻨﺎس ﻗﺒﺮ ﺗﻮ را ﻧﻘﺶ دادهاﻧﺪ‬
‫ﺗﻌﻮﯾﺬ ﮐﺮده ﻣﻬﺮه ﺧﺮ را ﺑﺒﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫از ﭘﯿﺮ و ﻣﻨﻊ ﺗﻮ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ آﻣﻮﺧﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﺎر‬
‫‪ -59‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺸﮑﺴﺖ ﻋﻬﺪ و از ﻏﻢ ﻣﺎ ﻫﯿﭻ ﻏﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫دﯾﺪي ﮐﻪ ﯾﺎر ﺟﺰ ﺳﺮ ﺟﻮر و ﺳﺘﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﮐﻪ رﺳﻢ ﻟﻄﻒ ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﺟﻔﺎ ز ﺑﺨﺖ ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﺮﻧﻪ ﯾﺎر‬
‫ﻫﯿﭽﺶ ﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد و ﺧﺒﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺒﺮ ﺗﻮ ﮐﻮي ﻓﺼﺎﺣﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﻋﯽ‬
‫‪ -59‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﯾﺪي ﮐﻪ ﯾﺎر ﻋﺎرﻓﺘﺎن ﻫﯿﭻ ﻏﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫دﯾﺪي ﮐﻪ ﯾﺎر اﯾﻦ ﺷﻌﺮا ﺟﺰ ﺳﺘﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﻏﯿﺮ ﺣﻖ اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﺣﺮم ﻣﺤﺘﺮم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫دﯾﺪي ﮐﻪ ﯾﺎر اﯾﻦ ﺷﻌﺮا ﻏﯿﺮ ﺣﻖ ﺑﻮد‬
‫ﮐﺴﺮا ﺷﻘﯽ ﻧﮑﺮد ﮐﻪ او ﺟﺰ ﮐﺮم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺑﺨﺖ ﺑﺪت ﺷﺪه ﺑﺪ از ﺗﻮ و رﻧﻪ ﺣﻖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪64‬‬

‫ﻟﻌﻨﺖ ﻧﻤﺎ ﻣﺠﻮس و ﻣﮑﺮ ﺟﺎم ﺟﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﺑﺎده و از ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻣﺘﺮس‬
‫رزﻗﯽ ﺣﻼل ﺧﻮرد و ﻃﻤﻊ ﺑﺮ درم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ره ﻣﺠﺮﯾﻢ ﺷﻬﺎن ﻧﺒﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮ اﯾﻦ ﻧﺪاﺷﺖ ﻫﻨﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫اف ﺑﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺼﺎﺣﺖ ﭘﺮ ﻻف ﺷﺎﻋﺮان‬
‫‪ -60‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻏﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﺸﺎط دل ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫روزﮔﺎرﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﻮداي ﺑﺘﺎن دﯾﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬
‫اﯾﻦ ﮐﺠﺎ ﻣﺮﺗﺒﮥ ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫دﯾﺪن روي ﺗﻮ را دﯾﺪة ﺟﺎن ﺑﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺧﻠﻖ را ورد زﺑﺎن ﻣﺪﺣﺴﺖ و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺮا ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﮐﺮد‬
‫ﮐﯿﻦ ﮐﺮاﻣﺖ ﺳﺒﺐ ﺣﺸﻤﺖ و ﺗﻤﮑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫دوﻟﺖ ﻓﻘﺮ ﺧﺪاﯾﺎن ﺑﻤﻦ ارزاﻧﯽ دار‬
‫زاﻧﮑﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﻪ ﺳﻠﻄﺎن دل ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫واﻋﻆﺷﺤﻨﻪ ﺷﻨﺎس اﯾﻦ ﻋﻈﻤﺖ ﮔﻮﻣﻔﺮوش‬
‫‪ -60‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دوري از ﺑﺖ ﺳﺒﺐ ﻋﺰت و ﺗﻤﮑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫روزﮔﺎرﯾﺴﺖ ﺗﺒﺮا ز ﺑﺘﺎن دﯾﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬
‫ﮐﻔﺮ و ﺷﺮﮐﺶ ﻧﻈﺮو ﭼﺸﻢ ﺟﻨﺎن ﺑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫دﯾﺪن روي و رخ ﭘﯿﺮ ﺑﺼﻮﻓﯽ دﯾﻦ ﺷﺪ‬
‫دﻓﻊ آن از دل و ﺟﺎن رﺣﻤﺖ و آﺋﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺷﻌﺮﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﯽﻃﻌﻦ ﺑﺪﯾﻦ ﮐﺎر دﻟﺒﺴﺖ‬
‫ﺷﻌﺮﻫﺎي ﺗﻮ ﭘﺮ از ﻃﻌﻨﻪ ﺑﻬﻢ دﯾﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻮ را ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﮐﺮد‬
‫ﺑﯽﻧﯿﺎزي و ﻗﻨﺎﻋﺖ ره دﯾﺮﯾﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎ ﻓﻘﺮ ﺳﯿﻪ روﺋﯽ دارﯾﻦ ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر و ﻫﻨﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺴﮑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺷﺎه ﺷﻨﺎس اﯾﻦ ﻋﻈﻤﺖ ﮔﻮ ﻣﻔﺮوش‬
‫ﻣﻮرد ﻟﻄﻒ ﺧﺪا اﯾﻦ دل ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﮐﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﻪ ﺳﻠﻄﺎن دل ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻗﺼﮥ ﺗﻮ ﺻﻔﺤﮥ ﻧﻨﮕﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ازﺣﺸﻤﺖ ﺷﺎﻫﺎن وﺑﺘﺎن ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﮥ ﺗﻮ ﻣﻮرد ﺗﺤﺴﯿﻦ ﻣﻨﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﻘﻮي و درع داﺷﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻔﺖ ﻣﺮا‬
‫‪ -61‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺮم ﻧﻤﺎ و ﻓﺮود آﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫رواق ﻣﻨﻈﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ آﺷﯿﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬
‫وﻟﯽ ﺧﻼﺻﮥ ﺟﺎن ﺧﺎك آﺳﺘﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫دوﺳﺖ ﻣﻼزﻣﺘﺖ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﻣﻘﺼﺮم از‬
‫‪65‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻟﻄﯿﻔﻪﻫﺎي ﻋﺠﺐ زﯾﺮ دام و داﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﺑﻠﻄﻒ ﺧﺎل و ﺧﻂ از ﻋﺎرﻓﺎن رﺑﻮدي دل‬
‫ﮐﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺗﺮاﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮود و ﻣﺠﻠﺴﺖ اﮐﻨﻮن ﻓﻠﮏ ﺑﺮﻗﺺ آورد‬
‫‪ -62‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ز ﺣﺮص و آز و ﻃﻤﻊ دﯾﺪه در ﺧﺰاﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﺷﻬﺎﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﻫﻤﯽ ﺷﻌﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪي ﮐﻪ ﺳﺮم زﯾﺮ دام و داﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻋﺎرﻓﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ دام و داﻧﻪ ﺑﺎزد دل‬
‫ز ﺗﻨﺒﻠﯽ دل ﻣﻦ ﺧﺎك آﺳﺘﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﺑﺘﻦ ﻣﻘﺼﺮم از ﻃﺎﻋﺖ ﺧﺪا و رﺳﻮل‬
‫ﮐﻪ ﻫﻢ ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﻤﻬﺮ ﺗﻮ و ﻧﺸﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ آن ﻧﯿﻢ ﮐﻪ دﻫﻢ دل ﺑﻐﯿﺮ ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺎ‬
‫ﻣﮕﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺑﺮﻗﺼﺪ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺗﺮاﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺑﻠﻐﻮ ﻧﺮﻗﺼﺪ ﺑﺮاي ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬
‫ﺳﺮود ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻪ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﻓﺴﺎﻧﮥ ﺗﺴﺖ‬ ‫دﻟﺖ ﺑﺮ ﺣﺲ ﺷﻪ و ﭘﯿﺮ ﺷﺎﻋﺮا ﺗﺎر اﺳﺖ‬
‫‪ -62‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺟﺎن ﻣﺎ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺟﺎﻧﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﺷﻤﻊ دل اﻓﺮوز ز ﮐﺎﺷﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ در آﻏﻮش ﮐﻪ ﻣﯿﺨﺒﺪ ﻫﻤﺨﺎﻧﻪ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮ اﻧﺪاز دل و دﯾﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ دل ﻧﺎزك او ﻣﺎﯾﻞ اﻓﺴﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﯽدﻫﺪ ﻫﺮ ﮐﺲ اﻓﺴﻮﻧﯽ و ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺸﺪ‬
‫‪ -62‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﮑﺎﺷﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺧﺎﺋﻦ او ﺑﺎز‬ ‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﻋﺎﺷﻖ و دﯾﻮاﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ در آﻏﻮش ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ و ﻫﻤﺨﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻮد ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻧﺪاز دل و اﯾﻤﺎﻧﺶ‬
‫و رﻧﻪ ﺑﺎ ﺣﻖ ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﻻﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﻌﺮ ﻧﮕﻮﯾﺪ ﻣﮕﺮ آﻟﻔﺎ ﺳﻖ ﭘﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ دل ﻧﺎزك او ﻣﺎﯾﻞ اﻓﺴﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﮐﺎر او ﭼﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﺻﻨﻌﺘﯽ او را ﻧﺒﻮد‬
‫در ﯾﮑﺘﺎي ﮐﻪ و ﮔﻮﻫﺮ ﯾﮏ داﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﻘﺼﺪش ﭘﯿﺮ ﺑﻮد ﯾﺎ ﺑﺸﻬﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫زاﻫﺪ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﺒﻮد روي ﺑﻪ ﺑﺘﺨﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺴﺎرﻧﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﺎرة ﺣﻤﻖ و ﺳﻔﺎﻫﺖ زد واﺧﺎﻧﮥ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﯿﻦ ﭼﻪ ﻣﺮﯾﺪان ﺳﻔﯿﻬﯽ دارد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪66‬‬

‫‪ -63‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﻧﺠﺎ ﺟﺰ آﻧﮑﻪ ﺟﺎن ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ ﭼﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺤﺮﯾﺴﺖ ﺑﺤﺮﻋﺸﻖ ﮐﻪ ﻫﯿﭽﺶﮐﻨﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬
‫در ﮐﺎر ﺧﯿﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﻫﯿﭻ اﺳﺘﺨﺎره ﻧﺴﯿﺖ‬ ‫آن دم ﮐﻪ ذل ﺑﻌﺸﻖ دﻫﯽ ﺧﻮش دﻣﯽ ﺑﻮد‬
‫ﮐﺎن ﺷﺤﻨﻪ در وﻻﯾﺘﻤﺎ ﻫﯿﭻ ﮐﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﺎ را ز ﻣﻨﻊ ﻋﻘﻞ ﻣﺘﺮﺳﺎن و ﻣﯽ ﺑﯿﺎر‬
‫ﭼﻮن راه ﮔﻨﺞ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﮐﺲ آﺷﮑﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺮ ﻃﺮﯾﻘﮥ رﻧﺪي ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﺸﺎن‬
‫ﺟﺎﻧﺎ ﮔﻨﺎه ﻃﺎﻟﻊ و ﺟﺮم ﺳﺘﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﭙﺮس ﮐﻪ ﻣﺎ را ﮐﻪ ﻣﯽﮐﺸﺪ‬
‫‪ -63‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺰ ﭘﯿﺮوي ﻋﻘﻞ ﮐﻪ ﻓﻀﺎﻟﺶ ﺷﻤﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫دردﯾﺴﺖ دردﻋﺸﻖ ﮐﻪﭼﯿﺰﯾﺶ ﭼﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬
‫در ﺷﻮره ﻋﻘﻞ ﺑﺎدﮔﺮي اﺳﺘﺸﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آن ره ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﺮد ﺑﺮوي ﺧﻮﺷﺮﻫﯽ ﺑﻮد‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﻋﻘﻞ در ﺳﺮ ﻣﺎ ﻫﯿﭻ ﮐﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﺎ را ز ﻣﻨﻊ ﻋﻘﻞ ﺑﺘﺮﺳﺎن ﻣﮕﻮ ز ﻣﯽ‬
‫ﮐﺴﺐ ﮐﻤﺎل ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﮐﺲ آﺷﮑﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺮ ﺑﭽﺸﻤﻢ ﻋﻘﻞ ﺑﺮو در ره ﮐﻤﺎل‬
‫از ﻋﻤﺮ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮ ﮐﻪ ﻋﻤﺮت دوﺑﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫از ﻧﻔﺲ ﺑﺪﺑﺘﺮس ﮐﻪ ﻟﻐﺰاﻧﺪت ﺑﺰور‬
‫از ﻋﻤﺮ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮ ﮐﻪ ﻋﻤﺮت دوﺑﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ ز ﺷﻌﺮ ﻻف ﻣﮑﻦ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺗﻠﻒ‬
‫اﻓﺴﺮدهام ﮐﻪ ﺧﺪﻋﮥ او را ﺷﻤﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮ ﺧﺪﻋﮥ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫‪ -64‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺴﯿﻢ ﻣﻮي ﺗﻮ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺟﺎن آﮔﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﺎل روي ﺗﻮ در ﻫﺮ ﻃﺮق ﻫﻤﺮه ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺟﻤﺎل ﭼﻬﺮة ﺗﻮ ﺣﺠﺖ ﻣﻮﺟﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻏﻢ ﻣﺪﻋﯿﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﻊ ﻋﺸﻖ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻓﻼن ز ﮔﻮﺷﻪﻧﺸﯿﻨﺎن ﺧﺎك در ﮔﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺤﺎﺟﺐ در ﺧﻠﻮﺗﺴﺮاي ﺧﻮﯾﺶ ﺑﮕﻮ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺎقروي ﭼﻮن ﻣﻪ ﻣﺎاﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺴﺎﻟﯽ ﺣﺎﻓﻆ دري زﻧﺪ ﺑﮕﺸﺎي‬
‫‪ -64‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻤﺎم دﻓﺘﺮ او ﺣﺠﺖ ﻣﻮﺟﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﺎل ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺰاﺣﻢ ره ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻋﯿﻮب و ﻗﺪح زﻋﺸﻘﺖ ﺑﭽﺸﻢ آﮔﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻏﻢ ﻣﺪﻋﯿﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺪح ﻋﺸﻖ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪67‬‬
‫ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻫﻤﻪ در راه ﻧﻔﺲ ﻫﻤﺮه ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺮس ﺧﺪا و زﺑﺎن ﮔﻮﺗﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺟﻮاب داد ﮐﻪ ﻫﺮ روز ﮐﻠﺐ در ﮔﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻪﺳﺎﻟﻬﺎاﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮاه ﭼﻮن ﭼﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫‪ -65‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دل ﺳﺮ ﮔﺸﺘﮥ ﻣﺎ ﻏﯿﺮ ﺗﻮ را ذاﮐﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻣﮑﻨﺶ ﻋﯿﺐ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﻘﺪ روان ﻗﺎدر ﻧﯿﺴﺖ‬
‫زاﻧﮑﻪ در روح ﻓﺰاﺋﯽ ﭼﻮ ﻟﺒﺖ ﻣﺎﻫﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -65‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دل ﺷﯿﺪاﺋﯽ او ﺑﻬﺮ ﺧﺪا ذاﮐﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﻤﯽ و ﺑﺎده ﺷﺪ آﻟﻮده دﮔﺮ ﻃﺎﻫﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫زره ﺧﺪﻋﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ دﻟﻢ ﻃﺎﺋﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪ ﺑﺬل دﮔﺮ ﻗﺎدر ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ز اﻧﮑﻪ ﺣﻖ ﺑﺮ دﻫﻦ و ﺑﺮ دل آن ﺷﺎﻋﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻟﯿﮏ در ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ ﻫﻢ دﮔﺮي ﻣﺎ ﻫﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﭙﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺑﺒﯿﭽﺎرﮔﯿﺶ آﺧﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -66‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در ده ﻗﺪح ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﻧﺎﻣﻮس ﻧﺎم رﻓﺖ‬
‫رﻓﺖ‬ ‫اﺳﻼم‬ ‫ﺑﺪار‬ ‫ﻧﯿﺎز‬ ‫ارزه‬
‫ﻣﯽ ده ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﻮداي ﺧﺎم رﻓﺖ‬
‫ﻗﻠﺐ ﺳﯿﺎه ﺑﻮد از آن در ﺣﺮام رﻓﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ زﺷﺘﯽ اﺷﻌﺎر ﻋﺸﻖ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫اﮔﺮ ﺑﻼف و ﮔﺰاف ﺗﻮ ﺷﻌﺮ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﺑﻤﺎﺟﺐ در ﺧﻠﻮﺗﺴﺮاي ﺷﻪ ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ز ﺣﺮص و آز و ﻣﻠﻖ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﺪاﻧﯽ ﺗﻮ‬
‫ﻣﺮدم دﯾﺪة ﻣﺎ ﺟﺰ ﺑﺮﺧﺖ ﻧﺎﻇﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻠﻔﺲ اﮔﺮ ﻗﻠﺐ دﻟﺶ ﮐﺮد ﻧﺜﺎر‬
‫از روان ﺑﺨﺸﯽ ﻋﯿﺴﯽ ﻧﺰﻧﻢ ﭘﯽ ﺗﻮ دم‬
‫دﯾﺪة ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﺟﺰ ﺑﻄﻤﻊ ﻧﺎﻇﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺷﻐﻞ او ﻫﺴﺖ ﻃﻮاف ﺣﺮم ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫داﻣﯽ از ﻋﺸﻖ ﻧﻬﺎده ﺑﺮه ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫ﺷﺪه ﯾﮏ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻔﻠﺲ دل ﺧﻮد ﮐﺮده ﻧﺜﺎر‬
‫از روان ﺑﺨﺶ ﻋﯿﺴﯽ و ﺧﺪا دم ﻧﺰﻧﺪ‬
‫ﺳﺮ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺷﻬﺎن ﻧﯽ ﺑﺪل ﺣﺎﻓﻆ و ﺑﺲ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻫﺮ ﮐﻪ ز ﺣﻖ ﻏﺎﻓﻞ و ﺑﯿﮑﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﯿﺎر ﺑﺎده ﮐﻪ ﻣﺎه ﺻﯿﺎم رﻓﺖ‬
‫رﻧﺪ‬ ‫زاﻫﺪ ﻏﺮور داﺷﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﻧﺒﺮد راه‬
‫درﺗﺎب ﺗﻮﺑﻪﭼﻨﺪ ﺗﻮان ﺳﻮﺧﺖ ﻫﻤﭽﻮﻋﻤﻮد‬
‫ﻧﻘﺪ دﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد ﻣﺮا ﺻﺮف ﺑﺎده ﺷﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪68‬‬

‫‪ -66‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﯿﻬﻮده ﻋﻤﺮ ﻧﯽ ﺑﺼﻠﻮه ﺻﯿﺎم رﻓﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﮕﻮ ز ﺑﺎده ﮐﻪ ﻧﺎﻣﻮس و ﻧﺎم رﻓﺖ‬
‫رﻓﺖ‬ ‫اﻟﺴﻼم‬ ‫ﺑﺪار‬ ‫ﻏﺮور‬ ‫ﺧﺎﻧﮥ‬ ‫از‬ ‫زاﻫﺪ ز زﯾﺮﮐﯽ ﺑﺮه ﮐﺮد ﮔﺎر رﻓﺖ‬
‫ﻋﻤﺮي ﮐﻪ ﺑﯽﺟﻬﺖ ﺳﺮ ﺳﻮداي ﺧﺎم رﻓﺖ‬ ‫وﻗﺖ ﻋﺰﯾﺰ رﻓﺖ ﺑﯿﺎ ﺗﺎ ﻗﻀﺎ ﮐﻨﯿﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻨﮕﺮم ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻦ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم رﻓﺖ‬ ‫ﻫﺸﯿﺎر ﮐﻦ ﻣﺮا ﮐﻪ در آﯾﻢ ز ﺑﯿﺨﻮدي‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮ ﻋﻮام را ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻣﺪ ﻋﻮام رﻓﺖ‬ ‫دلﻫﺎي ﻣﺮده را ز ﻣﻮاﻋﻆ ﺣﯿﺎت ده‬
‫ﻗﻠﺒﺶ ﺳﯿﺎه ﮔﺸﺘﻪ و ﻣﺎﻟﺶ ﺑﻮام رﻓﺖ‬ ‫آن دل ﮐﻪ ﺑﺎﺧﺖ ﻫﺴﺘﯽ ﺧﻮد را ﺑﺒﺎدة‬
‫ﮐﺎﻓﺮ ﺑﮕﻔﺖ ﺗﻮﺑﻪ ز ﺳﻮداي ﺧﺎم رﻓﺖ‬ ‫ﻣﯽﮐﻮش ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺑﻪ رﺳﺎﻧﯽ وﺟﻮد ﺧﻮد‬
‫ﮔﻔﺘﯽ دروغ ﺗﺎ ﺑﻌﺬاب ﻣﺪام رﻓﺖ‬ ‫رﻧﺪ از ﻧﻔﺎق ﻫﻢ ﺑﺨﺪا ﻫﻢ ﺑﻪ ﭘﯿﺮ ﺧﻮد‬
‫ﻗﻠﺐ ﺳﯿﺎه ﺑﻮد از آن در ﺣﺮام رﻓﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﮕﻮ ﺑﻄﻌﻦ دﻟﻢ ﺣﺮف ﺑﺎده ﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻤﻮد ﻋﺬاﺑﺶ ﺑﮑﺎم رﻓﺖ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻤﺴﺨﺮ او ﺑﯿﻦ ﺑﺤﮑﻢ ﺣﻖ‬
‫‪ -67‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎلﻫﺠﺮان ﺗﻮﭼﻪ داﻧﯽﮐﻪ ﭼﻪﻣﺸﮑﻞﺣﺎﻟﯽاﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻫﻢاﯾﻦﺷﻌﻪﺑﺮونرﻓﺖوﺑﭽﺸﻤﻢ ﺳﺎﻟﯽاﺳﺖ‬
‫ده ﮐﻪ در ﮐﺎر ﻏﺮﯾﺒﺎن ﻋﺠﺐ اﻫﻤﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫اي ﮐﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﻤﺎﺋﯽ ﺑﮑﺮم در ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﮐﻪ دﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﺪﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺧﻮش اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻧﯿﻢ ﻧﺒﻮد ﺷﺎﺋﺒﻪ در ﺟﻮﻫﺮ ﻓﺮد‬
‫‪ -67‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺪح ﺧﻮدرا ﺑﺮﺳﺎن زود ﮐﻪ ﺟﯿﺒﺖ ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺷﺎﻫﺖ اﮔﺮ رﻓﺖ و ﮐﻢ اﻗﺒﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﯿﻦ ﮐﻪ از ﻻف ﺧﻮدت ﻣﺎه ﺑﭽﺸﻤﺖ ﺳﺎﻟﯿﺴﺖ‬ ‫ﻟﯿﮏ در ﻣﺪح ﺧﻮد اﺳﺮاف ﻣﮑﻦ ﻻف ﻣﺰن‬
‫ﺗﺎﻧﮕﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﻋﺠﺐﻋﺎرف ﺧﻮش اﺣﻮاﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﺑﺎﻓﺮاط ﮔﺰاﻓﺶ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﻬﻤﻞ ﺑﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﮐﻪدﻫﺎن ﺷﻬﺶ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺧﻮش اﺳﺘﺪﻻل اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﺶ ﻧﺒﻮد ﺷﺎﺋﺒﻪ در ﺟﻮﻫﺮ ﻓﺮد‬
‫اﯾﻦ ﺳﻔﺎ اﺳﺖ ﺑﻮدي ﺳﺎده ﻧﻪ ﺷﯿﺪا ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﯾﺎوه ﺳﺮاﺋﯿﺴﺖ ﻧﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻟﯿﮏ از ﻋﺪل ﻧﮕﻔﺘﯽ ﻋﺠﺐ اﻫﻤﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎه اﻧﮕﺸﺖ ﻧﻤﺎ ﺷﺪ ﺑﮑﺮم در ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫‪69‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺷﺎﻋﺮاﻧﯽ ﺑﺪﻟﺖ اﻣﻦ و ﻧﻪ ﺣﺒﯿﺐ ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ اﻧﺪوه ﺗﻮ را ﺑﺮﻗﻌﯿﺖ ﻣﯽداﻧﺪ‬
‫‪ -68‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زاﻧﺮو ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﺮ در او روي ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‬ ‫اﻟﻤﻨﺘﺪﷲ ﮐﻪ در ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺎز اﺳﺖ‬
‫وان ﻣﯽ ﮐﻪ درآﻧﺠﺎ اﺳﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖﻧﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻢﻫﺎ ﻫﻤﻪ در ﺟﻮش و ﺧﺮوﺷﻨﺪ وﻟﯿﮑﻦ‬
‫از ﻗﺒﻠﮥ اﺑﺮوي ﺗﻮ در ﯾﻤﻦ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‬ ‫در ﮐﻌﺒﮥ ﮐﻮي ﺗﻮ ﻫﺮ آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﯾﺪ‬
‫‪ -68‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اي دﯾﻮ ﺗﻮ را ﺑﺮ در آن ﮔﻮ ﭼﻪ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ از آن ﺷﺪ ﮐﻪ در ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺎز اﺳﺖ‬
‫ﮐﺰ وي ﻫﻤﮥ ﺟﻮش و ﺧﺮوﺷﺖ ﺑﺪراز اﺳﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﻟﻌﻦ ﺑﺮآن ﻣﺴﺖ وﺑﺮآن ﺟﺎم وﺑﺮ آن ﻣﯽ‬
‫آن ﻣﯽ ﮐﻪ درآﻧﺠﺎ اﺳﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﺗﻮ ﺑﺪﯾﻮان ﺧﻮد اي ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﻌﺎر‬
‫آن ﺟﺬﺑﮥ ﻋﺸﻘﺖ و وﻻﯾﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﻧﻔﻬﻤﯿﺪه‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه‬
‫ﯾﺎ ﻣﺴﺘﯽ و ﺧﻮدﺧﻮاﻫﯽ و رﻧﺪي ز آز اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺄوﯾﻞ ﭼﻨﯿﻦ زور ﺑﻮد ﯾﺎ ﮐﻪ ﻟﺠﺎﺟﺖ‬
‫ﺑﯽارزش و ﺑﯽﻗﯿﻤﺖ و ﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻏﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﮐﺎﺳﻪ ﮐﻪ ﻣﻌﯿﻮب ﺷﻮد داﻏﺘﺮ از آﺗﺶ‬
‫از ﻗﺒﻠﮥ اﺑﺮوت ﻣﺮا ﻋﯿﻦ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ‬
‫ﮐﻮ اﻫﻞ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﺒﻮد اﻫﻞ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺎﻃﻦ اﯾﻦ ﻻف ﻧﮕﺮ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﻔﻬﻤﯽ‬
‫ﮐﺰ ﺑﻬﺮ ﺗﻮ دﯾﺪار رﺧﺶ ﺷﺮك ﻧﻮاز اﺳﺖ‬ ‫آن ﭘﯿﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻮد ﺷﺮك ﻣﺮاﻣﺶ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﻧﻤﻮد ﻣﻮﺟﺐ ﻫﺮ ﺳﻮز و ﮔﺪاز اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﻧﺸﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮك ز ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -69‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ ﺷﺮ ﺑﺖ ﻏﺬﺑﻢ ﮐﻪ دﻫﯽ ﻋﯿﻦ ﻋﺬاﺑﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺮ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ ﺑﺮﯾﺰﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﺘﻪ دوﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﭘﺮ از زﻣﺰﻣﮥ ﭼﻨﮓ و رﺑﺎﺑﺴﺖ‬ ‫در ﮐﻨﺞ اﻣﺎ ﻏﻢ ﻣﻄﻠﺐ ﺟﺎي ﻧﺼﯿﺤﺖ‬
‫ﺑﺲ ﻃﻮر ﻋﺠﺐ ﻻزم اﯾﺎم ﺷﺒﺎﺑﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺷﺪازﻋﺎﺷﻖ ورﻧﺪ اﺳﺖ وﻧﻈﺮ ﺑﺎز‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪70‬‬

‫‪ -69‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮ ﭘﻨﺠﺮدي ﭘﻨﺪ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آﺑﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﻔﮑﺮ ﭼﻪ ﭘﺮواي ﻋﺬاﺑﺴﺖ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪم ﯾﻤﻦ ﻋﺬاﺑﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮﻫﯿﻦ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮐﻨﺪ از ﺟﻨﺖ و ﻃﻮﺑﯽ‬
‫ﻻﻓﺴﺖ و ﯾﺎ ﺣﻤﻖ ﮔﺮ از اﻫﻞ ﮐﺘﺎﺑﺴﺖ‬ ‫ﺑﯽ ﭘﯿﺮ ﺑﺒﯿﻦ ﺧﻤﺮ ﺑﻬﺸﺘﯿﺶ ﻋﺬاﺑﺴﺖ‬
‫ﮐﺎن ﮔﻮﺷﻪ ﭘﺮ از زﻣﺰﻣﮥ ﭼﻨﮓ و رﺑﺎﺑﺴﺖ‬ ‫در ﮐﻨﺞ دﻣﺎﻏﺶ ﻧﺒﻮد ﺟﺎي ﻧﺼﺤﯿﺖ‬
‫ﻫﺮ رﻗﺺ و ﺻﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻤﺴﺨﺮ ﺣﺴﺎﺑﺴﺖ‬ ‫در دورة ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﺷﺪه رﺳﻢ اﺟﺎﻧﺐ‬
‫ﻧﯽ ﭘﻨﺪ و را ﻟﺬت ﻧﯽ ﻓﮑﺮ ﻋﻘﺎﺑﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺷﺪي ﺗﯿﺮه ﺧﻮد ﺑﺎﺧﺖ ﺑﺎواز‬
‫ﺗﺎ ﻣﺤﻮ ﮐﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺪﯾﻮان ﺧﺮاﺑﺴﺖ‬ ‫اﻓﺴﻮس ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺎﻋﺮ دﯾﻨﺪار ﻧﮑﻮﺷﯿﺪ‬
‫ﻣﯿﺪان ﺑﯿﻘﯿﻦ آﺧﺮﺗﺶ ﻋﯿﻦ ﻋﺬاﺑﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﺑﻮد ﻋﺎﺷﻖ و ﻫﻢ رﻧﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎز‬
‫ﮐﻮﮔﻮل ز ﺷﺎﻋﺮﺧﻮرد و ﻣﺴﺖ ﺷﺒﺎﺑﺴﺖ‬ ‫اﻓﺴﻮس ﺧﻮرد ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺣﺎل ﺟﻮاﻧﯽ‬
‫‪ -70‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺴﺖ ازﻣﯽ وﻣﯿﺨﻮاران ازﻧﺮﮔﺲﻣﺴﺘﺶ ﻣﺴﺖ‬ ‫در دﯾﺪ ﻣﻐﺎن آﻣﺪ ﯾﺎرم ﻗﺪﺣﯽ در دﺳﺖ‬
‫وز ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪ او ﺑﺎﻻي ﺻﻨﻮﺑﺮ ﭘﺴﺖ‬ ‫در ﻓﻌﻞ ﺳﻤﻨﺪ او ﺷﮑﻞ ﻣﻪ ﻧﻮ ﭘﯿﺪا‬
‫ور وﺳﻤﻪﮐﻤﺎﻧﮑﺶ ﮔﺸﺖ دراﺑﺮوي اوﭘﯿﺪاﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻏﺎﻟﯿﻪ ﺧﻮﺷﺒﻮ ﺷﺪ در ﮔﯿﺴﻮي او ﭘﯿﭽﯿﺪ‬
‫‪ -70‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺰ دﯾﻮ ﻧﺸﺪ وارد دﯾﺪار ﻧﺸﺪ ﺟﺰ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن دﯾﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎي ﻣﺮدﻣﺎن ﭘﺴﺖ‬
‫ﺑﻞ ﺷﺎه ﺑﻮد ﻣﻘﺼﻮد زان ﯾﺎر ﻗﺪح در دﺳﺖ‬ ‫ﯾﺎرﻣﺶ ﺑﻮدي ﻣﺮﺷﺪ ﯾﺎ ﻟﻮﻃﯽ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﮑﻦ ﻣﻪ را از ﺑﻬﺮ ﺷﻪ ﺳﺮﻣﺴﺖ‬ ‫در ﻧﻌﻞ ﺳﻤﻨﺪ ﺷﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻪ ﻧﻮ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻣﺴﺘﯽ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي ﺑﺮ داﻣﻦ ﺗﻮ ﺑﻨﺸﺴﺖ‬ ‫زﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺟﺴﺎرتﻫﺎ اﯾﻤﺎن ز دﻟﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻨﺪي زﻧﺪه ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﮐﻪ آن ﺟﺮﻣﺴﺖ‬ ‫ﭘﯿﺮوي و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ از ﺷﻌﺮ ﺑﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه‬
‫زﯾﻮر ﮐﻨﺪ و زﯾﺒﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد ﻫﺮ ﭘﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ زﺷﺖ و رﮐﯿﮑﯽ را از ﻏﺎﻟﯿﻪ و وﺳﻤﻪ‬
‫از وي ﻧﺨﻮري ﺑﺎزي و ز ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺪو ﭘﯿﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻻف و ﺗﻤﻠﻖ را از ﻋﺎرف ﺷﯿﺮازي‬
‫‪71‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮔﻮﯾﻨﺪ ﭼﻮ او ﻧﺒﻮد ﻋﺎرف ﺑﺠﻬﺎن در ﺑﺴﺖ‬ ‫ﮐﺬب اﯾﻦ ﻫﻤﻪ و اﻏﻮﺛﺎ از ﺣﻤﻖ ﺑﺴﯽ ﻣﺮدم‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺸﺪ ﺑﯿﺪار ﻫﺮ ﮐﺲ ز ﻫﻮا ﺑﺮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﮐﻦ ﺧﻮار ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺪ ﮔﻔﺘﺎر‬
‫‪ -71‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﻘﻮق ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮد ﺑﺮ ﮐﺮﻣﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻟﻄﻒ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﮔﺎه رﺷﺤﮥ ﻗﻠﻤﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺮ دﻣﺪ از ﺧﺎك ﺗﺸﻨﮕﺎن ﻏﻤﺖ‬ ‫ز ﺣﺎل ﻣﺎ دﻟﺖ آﮔﻪ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ وﻗﺘﯽ‬
‫ﭼﻮ ﻣﯽدﻫﻨﺪ زﻻل ﺧﻀﺮ ز ﺟﺎم ﺟﻤﺖ‬ ‫روان ﺗﺸﻨﮥ ﻣﺎ را ﺑﺠﺮﻋﻪاي درﯾﺎب‬
‫‪ -71‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮ ﺳﯿﺮش ﮐﻨﯽ ﻫﻢ از ﮐﺴﺮت‬ ‫ﺷﻬﺎ ﺗﻮﻗﻊ ﺷﺎﻋﺮ از ﺷﺤﮥ ﻗﻠﻤﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻋﯿﺶ و زﻧﺪﮔﯽ او ﻣﺒﺎد ﺑﯿﺮﻗﻤﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻋﺪل و داد ﺑﺨﻮاﻫﺪ زﺗﻮ ﻧﻪ ﻣﺬﻫﺐ و دﯾﻦ‬
‫ﺣﻮاﻟﮥ ﺑﺪه و زﻧﺪهاش ﮐﻦ از درﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮد را ﺗﻮ از ﻗﻠﻢ اﻧﺪاز‬
‫ﮐﻪ ﮔﺮ ﺳﺮم ﺑﺮود ﺑﺮ ﻧﺪارم از ﻗﺪﻣﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﻤﺮدم اﯾﺮان ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ‬
‫اﻧﺪاﺷﻮﻣﺖ‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻣﯽدﻫﺪ‬ ‫رواج‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺗﻤﻠﻖ و ﭘﺴﺘﯽ و ﻣﻨﻌﺖ ﺧﻮاري را‬
‫ﺑﺸﺎه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻨﻢ ﺧﺎك ﺗﺸﻨﮕﺎن ﻏﻤﺖ‬ ‫ﭼﺮﻧﺪ و ﻻف و ﮔﺰاف ﺧﯿﺎل ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﻦ‬
‫دﮔﺮ ﺗﺸﮑﺮ ﺣﻖ ﮐﻦ زرﺷﺤﮥ ﻗﻠﻤﺖ‬ ‫ﺷﮑﻦ ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﺛﻨﺎ ﺧﻮان را‬
‫‪ -72‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ز ﮐﺎر ﺳﺘﺎن او ﯾﮏ ﺷﻤﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻏﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ دام ﮐﻔﺮ و دﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﺮخ ﻫﺸﺘﻤﺶ ﻫﻔﺘﻢ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺖ ﻋﻠﻢ ﻫﯿﺌﺖ ﻋﺸﻖ‬
‫ﮐﻪ دل ﺑﺮ دو ﮐﻨﻮن در ﺑﻨﺪ دﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻤﻦ‬ ‫زﻟﻔﺶ‬ ‫زﮐﯿﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﺸﻮ‬
‫‪ -72‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻤﯿﻦ‬ ‫اﻧﺪر‬ ‫زر‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫ﻏﻢ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﻼم و دﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫اﻟﮑﺎﺗﺒﯿﻦ‬ ‫ﮐﺮام‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﺶ‬ ‫ﮔﻬﯽ ﺑﺎﻓﺪ ز ﺷﻪ ﮔﻪ ﻋﺸﻖ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎزﻧﯿﻦ‬ ‫ﺑﻮﺻﻒ‬ ‫ﺷﻌﺮش‬ ‫ﮔﻬﯽ‬ ‫ﮔﻬﯽ ﻻﻓﺪ ز ﺧﻂ و ﺧﺎل دﻟﺒﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪72‬‬

‫ﮔﻬﯽ از ﻧﺮﮔﺲ آن ﻣﻪ ﺟﺒﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻬﯽ از ﻗﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮔﻪ ز ﻏﻤﺰه‬

‫ﺣﻀﻮر ﺣﻖ و رب اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻓﻘﻂ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﻧﺒﻮد در ﺧﯿﺎﻟﺶ‬
‫ﮐﻪ دام ﺷﺎﻋﺮان ﯾﮏ ﺷﻤﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎﺷﯿﺪ‬ ‫اﯾﻤﻦ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫دام‬ ‫ز‬
‫ﻧﻪ ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﺻﯿﺪش آن و اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺒﺎﻓﯿﺪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫از‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻧﻪ‬
‫ﮐﻪ در ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ دﯾﻮش ﻗﺮﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫را‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺟﻔﻨﮕﯿﺎت‬
‫اﮔﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﻮد ﺣﻘﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫درﯾﺎب‬ ‫ﻧﮕﺮ‬ ‫را‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬
‫ﮐﻪ ﭼﺮخ ﻫﺸﺘﻤﺶ ﻫﻔﺘﻢ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﮐﺮده ز ﻋﻠﻢ ﻫﯿﺌﺖ ﻋﺸﻖ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻟﻌﯿﻦ‬ ‫ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻗﻬﺮي‬ ‫ﮐﻪ ﺳﯿﻞ‬ ‫ﻧﻪ ﻋﻠﻢ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻫﯿﺌﺖ دارد اﯾﻦ ﻋﺸﻖ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﺟﻔﻨﮓ‬ ‫ﻧﻪ ﭼﺮﺧﺶ ﻫﺸﺖ و ﻧﯽ ﻫﻔﺘﻢ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﮕﻮ ﻋﺸﻘﻢ ﭼﻨﺎن ﻋﺸﻘﻢ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻨﺮﮔﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺮو‬
‫‪ -73‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﺷﻨﻔﺘﻨﻢ‬ ‫دل‬ ‫ﺧﺒﺮ‬ ‫ﺣﺎل دل ﺑﺎ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﻧﻬﻔﺘﻨﻢ‬ ‫رﻗﯿﺒﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻓﺎش‬ ‫ﻗﺼﮥ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫ﻃﻤﻊ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﺗﺎ روز ﺧﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺐ ﻗﺪري ﭼﻨﯿﻦ ﻋﺰﯾﺰ و ﺷﺮﯾﻒ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﺳﻔﺘﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎر‬ ‫ﺷﺐ‬ ‫در‬ ‫ﻧﺎزك‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫داﻧﮥ‬ ‫در‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ده‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﻢ‬ ‫رﻧﺪاﻧﻪ‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﻣﺪﻋﯿﺎن‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬
‫‪ -73‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻨﻢ‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫رد‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﺷﻨﻔﺘﻨﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﻻف‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫رﻓﺘﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫راه‬ ‫ﺧﺎر‬ ‫ﻗﻠﻢ‬ ‫ﻧﺒﻮك‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫از‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﻧﻬﻔﺘﻨﻢ‬ ‫ادﯾﺒﺎن‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ﺟﻔﻨﮕﺶ‬ ‫ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫ﻃﻤﻊ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﺧﻔﺘﻨﻢ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ‬ ‫ﺧﺪﻋﻪﻫﺎي‬ ‫از‬ ‫ﺷﺐ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﺳﻔﺘﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎر‬ ‫ﺷﺐ‬ ‫در‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﻣﺰﺧﺮف‬ ‫ﺟﻮاب‬ ‫وه‬
‫‪73‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻨﮕﺴﺖ و ﺷﺴﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫اي‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫رﻧﺪاﻧﮥ‬ ‫ﺷﻌﺮ‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﻢ‬ ‫ﻣﺮداﻧﻪ‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﺧﯿﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺮف ﺛﺎء‬
‫‪ -74‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫ﺧﻮﺑﺎن‬ ‫ﺟﻮر‬ ‫از‬ ‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫دﯾﻦ و دل ﺑﺮدﻧﺪ و ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫درﻣﺎن‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬ ‫اي‬ ‫ﺧﻮن ﻣﺎ ﺧﻮردﻧﺪ اﯾﻦ ﮐﺎﻓﺮ دﻻن‬
‫‪ -74‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫از‬ ‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫اﻻﻣﺎن از ﺷﻌﺮ و ﻋﺮﻓﺎن اﻟﻐﯿﺎث‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﯾﮏ ﺣﻘﮕﻮ در اﯾﺮان اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫دﯾﻦ و آﺋﯿﻦ را ﻧﻤﻮدﻧﺪي ﺧﺮاب‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫ﺑﺪوران‬ ‫ﻣﺼﻠﺢ‬ ‫ﯾﮏ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻏﯿﺮت و ﻋﻔﺖ ﺑﺮﻓﺖ از ﻣﺮدﻣﺎن‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫ﻃﻌﻦ‬ ‫زدﻧﺪي‬ ‫ﺑﺲ‬ ‫ﻻﻣﺬﻫﺒﺎن‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫دﯾﻦ‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫آن‬ ‫ﺷﻌﺮﺳﺎز‬ ‫از‬ ‫اﻻﻣﺎن‬ ‫اﻻﻣﺎن اي ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻓﻀﻞ و ﻋﻠﻢ‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫ﺿﺪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ‬ ‫ﺷﻌﺮي‬ ‫دﯾﻮان‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫ﻫﺮ‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫ﮔﺮﯾﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺳﻮزان‬ ‫ﮔﺸﺘﻪام‬ ‫ﻣﺴﻠﮑﺎن‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﻣﻐﺰي‬ ‫ﺳﺒﮏ‬ ‫از‬
‫اﻟﻐﯿﺎث‬ ‫ﭘﺎﯾﺎن‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫را‬ ‫ﺑﺸﺮ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺟﻬﻞ و ﺧﺮاﻓﺎت و ﭼﺮﻧﺪ‬
‫ﺣﺮف ﺟﯿﻢ‬
‫‪ -75‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺰد اﮔﺮ ﻫﻤﮥ دﻟﺒﺮان دﯾﻨﺪت ﺑﺎج‬ ‫ﺗﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮﺑﺎن ﻋﺎﻟﻤﯽ ﭼﻮن ﺗﺎج‬
‫ﻗﺪ ﺗﻮ ﺳﯿﺮ و ﻣﯿﺎن ﺗﻮ ﻣﻮي و ﮔﺮدان ﻋﺎج‬ ‫ﻟﺐ ﺗﻮ ﺧﻀﺮ و دﻫﺎن ﺗﻮ آب ﺣﯿﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻤﯿﻨﻪ ذرة ﺧﺎك در ﺗﻮ ﺑﻮدي ﮐﺎج‬ ‫ﻓﺘﺎده در ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻮاي ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﻬﯽ‬
‫‪ -75‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﺰد اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﺧﻨﺪهﻫﺎ دﻫﻨﺪت ﺗﺎج‬ ‫ﺗﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ دﯾﻮان ﻋﺎﻟﻤﯽ ﭼﻮن ﺗﺎج‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪74‬‬

‫ﺗﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ و ﺑﯿﻌﺎرﯾﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ رواج‬ ‫ز ﺳﺮ ﻫﻮا و ﻫﻮس را ﻧﯿﻔﮑﻨﯽ ﺑﯿﺮون‬

‫ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي ﺛﻨﺎ ﺧﻮاﻧﯽ ﻗﺮ داده ﺧﺮاج‬ ‫ﺑﺮﻓﺘﻪ ﻣﺪح ﺗﻮ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﺑﻮده ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫ﻗﺪ ﺗﻮ ﺳﺮو و ﻣﯿﺎن ﺗﻮ ﻣﻮي و ﮔﺮدن ﻋﺎج‬ ‫ز ﺣﺮص و آز و ﻃﻤﻊ ﺷﺎﻋﺮا ﻫﻤﯽ ﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﮐﻪ از ﻋﻄﺎي زرت ﻣﯽرﺳﺪ ﻣﺮض ﺑﻌﻼج‬ ‫ﻓﺘﺎده در ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻮاي ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﻬﯽ‬
‫ﮐﻤﯿﻨﻪ ذرة ﺧﺎك در ﺗﻮ ﺑﻮدي ﮐﺎج‬ ‫ﺗﻮ ﻻف ﺑﯿﻦ ﻋﻮض ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺖ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻧﻤﯽﺷﻮد و ﭼﻮن ﺣﺎج‬ ‫ﭼﺮا ﻓﺘﺎدهاي اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺮﻧﺞ و ﺗﻌﺐ‬
‫ﺣﺮف ﺣﺎء‬
‫‪ -76‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺻﻼح ﻣﺎ ﻫﻤﻪ آﻧﺴﺖ ﮐﺎن ﺗﻮرات ﺻﻼح‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻤﺬﻫﺐ ﺗﻮ ﺧﻮن ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ ﻣﺒﺎح‬
‫زرﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﺠﻨﻮن ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺎﻓﺖ ﺻﻼح‬ ‫ﺻﻼح و ﺗﻮﺑﻪ و ﺗﻘﻮي ز ﻣﺎ ﻣﺠﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -76‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮ ﻣﺰد ﮐﻨﺪ ﭘﯽ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﯿﻒ و ﻟﺬت و راح‬ ‫ﺑﻤﺬﻫﺐ ﻋﺮﻓﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﺒﺎح‬
‫ﺑﻨﺎم ﻋﺎرف و ﺻﻮﻓﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﭼﻮن ﻣﻼح‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﯿﻞ ﺧﺮاﻓﺎت و ﮐﻔﺮ و ﻻف و ﮔﺰاف‬
‫اﻻﺻﺒﺎح‬ ‫ﻓﺎﻟﻖ‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﻣﺴﺨﺮه‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﺧﺪا و دﯾﻦ و ﺧﺮد را ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻄﻌﻦ‬
‫زرﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﺠﻨﻮن ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺎﻓﺖ ﺻﻼح‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﺑﺤﺎﻓﻆ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﺨﺖ اﺻﻼح‬ ‫ﺻﻼح و ﺗﻮﺑﻪ و ﺗﻘﻮي ﻧﺠﻮﯾﺪ از ﺗﻮ ﮐﺴﯽ‬
‫ﻣﺪام درد زﺑﺎن داري و ﮐﻨﯽ اﻟﺤﺎح‬ ‫وﻟﯽ ﺗﻮ رﻧﺪي و ﻋﺎﺷﻖ ز ﺑﻬﺮ ﺷﯿﺎوي‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻋﺸﺎق ﻧﯿﺴﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﺒﺎح‬ ‫ﻣﮕﻮ ز ﻣﺬﻫﺐ ﻋﺸﺎق ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺣﺮف ﺧﺎء‬
‫‪ -77‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﻣﻮي‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن‬ ‫آﺷﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻓﺮخ‬ ‫روح‬ ‫ﻫﻮاي‬ ‫در‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫دل‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﺟﺎدوي‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫ﺑﯿﺎد‬ ‫ارﻏﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺷﺮاب‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫ﺑﺪه‬
‫‪75‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻓﺮخ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫دل‬ ‫ﻣﯿﻞ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫اﮔﺮ ﻣﯿﻞ دل ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺠﺎﺋﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﻧﺪوي‬ ‫ﺑﻨﺪة‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آﻧﻢ‬ ‫اﺳﻤﺖ‬ ‫ﻏﻼم‬
‫‪ -77‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﻟﺶ آﺷﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﭼﻮن ﻣﻮي ﻓﺮخ‬ ‫ﻓﺮخ‬ ‫روي‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮ ﺑﺮ ﺧﻮردار ﺷﺪ از روي ﻓﺮخ‬ ‫ﺳﺮ و ﮐﺎري ﺑﻌﻘﻞ و دﯾﻦ ﻧﺪارد‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﺟﺎدوي‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫از‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺗﺄوﯾﻞ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻣﺮﯾﺪاﻧﺶ‬ ‫ﻧﻤﯽداﻧﻢ‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫دﻟﺠﻮي‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫ﭘﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻟﺮزد‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻋﻔﺖ‬ ‫ﻧﺪارد‬
‫ﮐﻪ ﻫﻤﺮاز اﺳﺖ و ﻫﻤﺰاﻧﻮي ﻓﺮخ‬ ‫ﻣﺨﻮان دﯾﮕﺮ از اﯾﻦ دﯾﻮان ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﺳﻮي‬ ‫او‬ ‫دل‬ ‫ﻣﯿﻞ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﮐﺮد‬ ‫اﻗﺘﺪا‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻟﻮط‬ ‫ﺑﻘﻮم‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﺑﻮي‬ ‫از‬ ‫دﻣﺰﻧﺪ‬ ‫ﮐﻮ‬ ‫ﮐﺴﯽ‬ ‫دوﺻﺪ ﻟﻌﻨﺖ ز ﺣﻖ ﺷﺪ ﺷﺎﻣﻞ آن‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫ﻣﺬوي‬ ‫و‬ ‫ﺑﻨﺪه‬ ‫ﺷﺪه‬ ‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻓﺮخ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫رﻫﺎ‬ ‫ﻣﺒﺎش‬ ‫ﻫﺸﯿﺎر‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺮو‬
‫ﺣﺮف د‬
‫‪ -78‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﻼل ﻋﯿﺪ ﺑﺪور ﻗﺪح اﺷﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺗﺮك ﻓﻠﮏ ﺧﻮان روزه ﻏﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺧﺎك ﻣﯿﮑﺪة ﻋﺸﻖ را زﯾﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﺛﻮاب روزه و ﺣﺞ ﻗﺒﻮل آن ﮐﺲ ﺑﺮد‬
‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺳﻮد ﮐﺴﯽ ﮐﺮد ﮐﺎﯾﻦ ﺗﺠﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﺑﻬﺎي ﺑﺎدة ﭼﻮن ﻟﻌﻞ ﭼﯿﺴﺖ ﺟﻮاﻫﺮ ﻋﻘﻞ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺪرد ﮐﺸﺎن از ﺳﺮ ﺣﻘﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﻓﻐﺎن ﮐﻪ ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺨﻤﻮر ﺷﯿﺦ ﺷﻬﺮ اﻣﺮوز‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺴﯿﺎر در ﻋﺒﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ ﻋﺸﻖ ز ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻨﻮ ﻧﻪ از واﻋﻆ‬
‫‪ -78‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﺗﻮ ﺑﯿﻌﻀﺘﯽ اﺷﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﺑﺮو ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻏﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﻧﻤﻮد ﺣﺒﻂ و زﻣﯽ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻏﺎرت ﮐﺮد‬ ‫ﺛﻮاب ﻋﯿﺪ ﺑﺒﺮد و ﺛﻮاب روزه و ﺣﺞ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﮑﺪة ﻋﺸﻖ را زﯾﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﺳﻔﯿﻪ ﺑﻮد و ازﯾﻦ ﺑﯿﻊ ﺑﺲ ﺧﺴﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﻫﺰار ﻟﻌﻦ ﺑﺮ آن ﮐﺲ در آن ﺗﺠﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﺧﺪاش ﺧﯿﺮ دﻫﺪ آﻧﮑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﺑﺠﺎم ﺑﺎده و ﻣﯽ اوﻻً ﻃﻬﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ دﯾﺪه راه ﺑﺪل و ز ﻫﻮا اﻣﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﺑﺸﯿﺦ ﺷﻬﺮ ﻧﻈﺮ از ﺳﺮ ﺣﻘﺎرت ﮐﺮد‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﺪﻋﻪ ﺑﺴﯿﺎر در ﻋﺒﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﻪ ﭼﻪ او در ﺿﺮر ﻣﻬﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ از ره ﮐﯿﻨﻪ ﺑﺤﻖ ﺟﺴﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﺑﺨﻄﺒﮥ ﺻﺪ و ﻫﺸﺘﺶ ﺑﺂن اﺷﺎرت ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻋﻘﻞ ﭘﺎره ﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﻫﻮا ﺷﺮارت ﮐﺮد‬
‫ﭘﺬﯾﺮ ﮔﻔﺘﮥ او ﭼﻮن ز ﺣﻖ ﺳﻔﺎرت ﮐﺮد‬
‫‪ -79‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪ ﺗﻮ و ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﭼﻪ ﻣﺤﻞ ﺟﺎﺛﻪ ﺟﺎن را ﮐﻪ ﻗﺒﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﺣﻞ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺑﺪﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﺧﻄﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﻃﺎﻋﺖ ﻏﯿﺮ ﺗﻮ در ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫‪ -79‬ﺣﺎﻓﻆﺷﮑﻦ‬
‫ﻃﺎﻋﺖ ﻏﯿﺮ ﺧﺪا ﭼﻮن ﺷﻌﺮا ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫آﻧﻘﺪر ﻫﺴﺖ ﮐﻪ اﺳﻼم رﻫﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫روز و ﺷﺐ ﻋﺮب ده ﺑﺎ دﯾﻦ ﺑﺠﺎف ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫‪76‬‬
‫ﺑﺒﺎد داد ﻫﻤﻪ ﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت ﺧﻮد‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺟﻮﻫﺮ ﻋﻘﻠﺶ ﻓﺮوﺧﺖ ﺑﺮ ﺑﺎده‬
‫ﻣﻘﺎم اﺻﻠﯽ ﻫﺮ ﻧﺎﮐﺴﯽ ﺧﺮاﺑﺎﺗﺴﺖ‬
‫ﻣﻘﺎم ﺑﻨﺪة ﺣﻖ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﺴﺎﺟﺪ و ﺑﺲ‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻠﮥ او اﺑﺮوان ﭘﯿﺮان ﺷﺪ‬
‫ﻣﺸﻮ زدﯾﺪة ﺗﻮ ﻣﺸﺮك ازﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي‬
‫ﻓﻐﺎن ﮐﻪ دﯾﺪة ﻣﺨﻤﻮر ﺻﻮﻓﯽ و ﻋﺎرف‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻋﻘﻞ ز ﻗﺮآن ﺷﻨﻮ ﻧﻪ از ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﭘﯿﺮات روز ﺣﺎﻓﻆ ﮔﯿﺮ‬
‫و ﮔﺮ ﮐﻪ ﺣﺐ ﺑﺤﻖ اﺳﺖ روز ﻗﺮآن ﮔﯿﺮ‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻋﺸﻖ ز ﺣﯿﺪر رﺳﯿﺪ رو ﺑﺮ ﺧﻮان‬
‫ﺑﮕﻔﺖ آن ﻣﺮﺿﯽ ﺑﺎﺷﺪ از ﻫﻮا و ﻫﻮس‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻋﻘﻠﯽ ﺷﻨﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ‬
‫دﺳﺖ در ﺣﻠﻘﮥ آن زﻟﻒ دوﺗﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﺳﺮو ﺑﺎﻻي ﻣﻦ آﻧﮕﻪ ﮐﻪ در آﯾﺪ ﺑﺴﻤﺎع‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ﻋﺸﻖ ﻧﻪ در ﺣﻮﺻﻠﮥ داﻧﺶ ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺠﺰ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﺤﺮاب دل ﺣﺎﻓﻆ ﮐﯿﺴﺖ‬
‫دﺳﺖ در دﯾﻦ ﺧﺪا ﭼﻮن ﻋﺮﻓﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫آﻧﭽﻪ ﺳﻌﯽ اﺳﺖ ﻣﻦ اﻧﺪر ﻃﻠﺐ ﺣﻖ ﮐﺮدم‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﻟﻌﻦ ﺧﺪا ﻫﺴﺖ ﺑﺮ اﻟﻔﺎظ رﮐﯿﮏ‬
‫‪77‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﺤﺪﯾﺴﺖ ﮐﻪ اﺣﺼﺎ ﺑﺨﺪا ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫دﻓﻊ آن ﺑﺎ ﺳﺨﻦ و ﭘﻨﺪ و دﻋﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﺑﺠﺰ از ﻃﺎﻋﺖ وي از ﭼﻪ ﺧﻄﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﯾﺎر ﺑﻬﺮ ﺑﯽﺳﺮوﭘﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﻔﺖ ز ﻋﯿﺎد ﺧﺪا ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﺣﻞ آن را ﺑﮑﻒ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ذﮐﺮ ﺗﻮ در ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮد را اﻃﺮاف ﺑﯽﺳﺮوﭘﺎ ﻧﺘﻮان ﮐﺮد‬
‫‪ -80‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺎك ﻣﯿﮑﺪه ﮐﺤﻞ ﺑﺼﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﻏﻢ از دل ﺑﺪر ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮔﺮي اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﮑﻨﯽ ﺧﺎك زر ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺳﻮدﻫﺎ ﮐﻨﯽ از اﯾﻦ ﺳﻔﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮐﺮد‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ‬ ‫ﮔﺬر‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ‬
‫‪ -80‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﮔﺮ ز ﺑﺎده ﺗﻮ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﺑﺴﺎ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯽﺧﻄﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﻣﺒﺎش اﺣﻤﻖ اﮔﺮ ﺗﺮك ﺷﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮔﺮ اﺧﺬ ﺣﺎﺟﺖ ﺧﻮد از ﺑﺸﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫زﻻفﻫﺎ و ﺗﻤﻠﻖ ﺣﺬر ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﻃﻤﻊ ﺳﯿﺎر ﮐﻪ ﺧﺎﮐﯽ ﺑﺴﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﺑﺠﺪ و ﺟﻬﺪ رﻫﺎ اﯾﻦ ﺷﺮر ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﻘﮥ ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ ﺷﻤﺎ اي ﻋﺮﻓﺎ‬
‫ﻓﮑﺮ و ﮔﻔﺘﺎر ﺷﻤﺎ آﻧﻘﺪر آﻟﻮده ﺷﺪه‬
‫ﺗﻮﮐﻪ ﻣﺤﺮاب دﻟﺖ اﺑﺮويآن ﺑﯽﺳﺮوﭘﺎ اﺳﺖ‬
‫ﯾﺎر در ﻣﺬﻫﺐ ﺻﻮﻓﯽ اﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﭘﯿﺮﺧﺴﺎن‬
‫ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺣﻖ را ﻧﺒﻮد زﻟﻒ دوﺗﺎ ﯾﺎ ﺧﻂوﺧﺎل‬
‫ﻋﺸﻖﭼﻮن ﺳﺪﺗﯽ ازﻧﻔﺲ وﻫﻮاوﻫﻮساﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد اﺑﺮوي ﯾﺎرت ﻗﺒﻠﻪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺎز ﻧﻤﻮدي ﺷﻌﺮا را رﺳﻮا‬
‫ﺑﺴﺮ ﺟﺎم ﺟﻢ آﻧﮕﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﻣﺒﺎش ﺑﯽ ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب ﮐﻪ زﯾﺮ ﻃﺎق ﺳﭙﻬﺮ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻃﺮﻓﻪ اﮐﺴﯿﺮﯾﺴﺖ‬
‫ﺑﻌﺰم ﻣﺮﺣﻠﮥ ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺶ ﻧﻪ ﻗﺪﻣﯽ‬
‫ﺑﺸﺎﻫﺮاه‬ ‫ﮔﺮ اﯾﻦ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺸﻨﻮي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﻮ وﻫﻢ ﺟﺎم ﺟﻢ آﻧﮕﻪ ﺑﺪر ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﻣﺒﺎش ﺑﺎ ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب ﮐﻪ در ﺟﻬﺎن دو در‬
‫ﻧﮑﺒﺖ‬ ‫ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ‬ ‫در‬ ‫ﮔﺪاﺋﯽ‬
‫ﻧﻈﯿﺮ ﻃﺮﻓﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻮد ﮔﺪاﺋﯽ او‬
‫ﺑﺨﻮر زري ﮐﻪ ﺗﻮ ﺧﻮد ﯾﺎﻓﺘﯽ و ﯾﺎوه ﻣﮕﻮ‬
‫ﺗﻮ ﺧﺎك زر ﮐﻦ و ﺑﺎ آﻧﺒﺴﺎز ﺑﺮ ﺷﺎﻫﺎن‬
‫ﻣﻨﻪ ﻗﺪم ﺑﺮه ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ اي ﻋﺎﻗﻞ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪78‬‬

‫ز ﻓﯿﺾ داﻧﺶ‪ ،‬اﻫﻞ ﺑﺼﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮐﺠﺎ ز ﮐﻮي ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺧﺒﺮ ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﻏﺒﺎر ره ﺑﻨﺸﺎن ﺗﺎ ﮔﺬر ﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮد‬
‫ﮐﺮد‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺳﻔﺮ‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ‬ ‫ﺑﺸﺎﻫﺮاه‬
‫‪ -81‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺧﻮد داﺷﺖ ز ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺗﻤﻨﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻃﻠﺐ از ﮔﻢ ﺷﺪﮔﺎن ﻟﺐ درﯾﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬ ‫ﺣﻞ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺑﺘﺄﯾﯿﺪ‬
‫ﺟﺮﻣﺶ آن ﺑﻮد ﮐﻪ اﺳﺮار ﻫﻮﯾﺪا ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺳﺎﻣﺮي ﭘﯿﺶ ﻋﺼﺎ و ﯾﺪ و ﺑﯿﻀﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﮑﻨﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫او ﻧﻤﯿﺪﯾﺪش و از دور ﺧﺪاﯾﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫‪ -81‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ ﮔﻤﺮاﻫﯽ ﻣﺎ دﯾﺪة ﺧﻮد وا ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫ﺗﻤﻨﺎ‬ ‫دﻫﻢ‬ ‫ﺑﺪو‬ ‫ﭘﯿﺮ‬
‫ﻃﻠﺐ از دوﻟﺘﯿﺎن ﻟﺐ درﯾﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﯾﺎري از اﻣﺖ ﺑﯿﭽﺎرة ﺑﺖﻫﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺳﺎﻣﺮي ﻣﻨﺘﺨﺐ از اﻣﺖ ﻣﻮﺳﯽ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮ از ﮐﻤﮏ و ﯾﺎر ﻣﻬﻨﻤﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﮐﻮ ﺑﺘﺰوﯾﺮ درﯾﺎ ﺣﻞ ﻣﻌﻤﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺑﺪﻟﺶ ﺻﻮرت آن ﭘﯿﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﮔﻔﺖ او ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯽ ز ﺧﻮد اﻧﺸﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺗﺮك ﺷﺮور و ﺧﻄﺎ و ﮐﺒﺮ و ﻏﺮور‬
‫ﺗﻮ ﮐﺰ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺧﻮد دﻣﺰﻧﯽ و ﻣﯿﺒﺎﻓﯽ‬
‫ﻏﺒﺎر راه ﺧﺪا ﻻف ﺷﻌﺮ و ﻋﺮﻓﺎن اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ ز وﺣﯽ و ﺧﺮد ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﺸﺎﻧﯽ داﺷﺖ‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ دل ﻃﻠﺐ ﺟﺎم ﺟﻢ از ﻣﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﮔﻮﻫﺮي ﮐﺰ ﺻﺪف ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﺑﯿﺮون ﺑﻮد‬
‫ﮐﻮ‬ ‫ﻣﺸﮑﻞ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺮ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﺮدم دوش‬
‫ﮔﻔﺖ آن ﯾﺎر ﮐﺰو ﮔﺸﺖ ﺳﺮدار ﺑﻠﻨﺪ‬
‫آن ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺒﮥ ﺧﻮش ﮐﻪ ﻣﯽﮐﺮد آﻧﺠﺎ‬
‫ﻓﯿﺾ روح اﻟﻘﺪس ار ﺑﺎز ﻣﺪد ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‬
‫ﭘﺲ دﻟﯽ در ﻫﻤﻪ اﺣﻮال ﺧﺪا ﺑﺎ او ﺑﻮد‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ اﺑﻠﯿﺲ ﺗﻘﻼ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫آﻧﭽﻪ در ﺟﺎم ﺑﻮد ﺟﻤﻠﻪ ز اوﻫﺎم ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ ﮐﻨﺪ ﮔﯿﺞ ﺑﺸﺮ را و ﺗﺴﺨﯿﺮ ﮐﺸﺪ‬
‫ﮐﻤﮏ ازﮔﺒﺮوﯾﻬﻮدوﻣﻨﻊ و ﺗﺮﺳﺎ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﺪ ﻧﻮر ﺣﻖ راه ﻫﺪي‬
‫ﺳﻌﯿﺎ ﮐﺮد وﻟﯽ ﮐﻮﺷﺶ ﺑﯽﺣﺎﺻﻞ ﺑﻮد‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﭼﻮن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮ ﭘﯿﺮ ﺑﺸﺪ‬
‫دﯾﺪﻣﺶ ﺧﺮم و ﺧﻨﺪان و ﻫﻤﯽ رﻗﺺ ﮐﻨﺎن‬
‫ﮔﻔﺘﻢ اﯾﻦ ﭘﯿﺮ ﺑﺪ اﻧﺪﯾﺶ ﻣﮕﺮ ﺟﺎم ﺟﻢ اﺳﺖ‬
‫‪79‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻨﻨﺪ او ﯾﮑﺴﺮه ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺻﻔﺤﮥ ﺧﺎﻃﺮ او ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﯿﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺟﺮﻣﺶ آن ﺑﻮد ﮐﻪ اﺳﺮار ﻫﻮﯾﺪا ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫ﻫﻮﯾﺪا‬ ‫زﻧﺎدش‬ ‫اﺳﺮار‬
‫ﻫﻤﻪ ﯾﮏ رﺷﺘﻪ و ﻫﺮ ﯾﮏ ﮔﺮﻣﯽ وا ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﯾﺎرﯾﺸﺎن و زر ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺪ ﭘﯿﺮ ﭼﻮ آن ﯾﺎر ﻗﻀﺎﯾﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ را ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﻏﻠﻂﻫﺎي ﭼﻪ ﺑﯿﺠﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﮐﯽ دﯾﮕﺮﻫﺎ ﺑﮑﻨﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ورﻧﻪ ﻣﻪ ﺑﯽﺳﺮوﭘﺎ دﻋﻮت ﻋﯿﺴﯽ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻧﯽ ﭼﻮ آن را دة ﻣﻨﺼﻮر ﮐﻪ اﻏﻮا ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﮔﻮﯾﺪ او ﭘﯿﺶ ﻋﺼﺎ و ﯾﺪ و ﺑﯿﻀﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫اﯾﻦ ﺧﺪا ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﺪاﯾﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫او ﻧﻤﯿﺪﯾﺪش و از دور ﺧﺪاﯾﺎ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫او ﻧﻪ ﺣﻖ اﺳﺖ ﺑﺎو دﯾﻮ ﺗﺠﻠﯽ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫‪ -82‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﺪ ﺑﺮ ﻣﺤﺘﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺪﺳﺘﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺗﺎ ﻣﮕﻮﯾﻨﺪ ﺣﺮﯾﻔﺎن ﮐﻪ ﭼﺮا دور ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ره ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زد و ﭼﺎرة ﻣﺨﻤﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬
‫آﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻗﮥ زاﻫﺪ ﻣﯽ اﻧﮕﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﻋﺮض وﻣﺎل ودل و دﯾﻦ در ﺳﺮ ﻣﻐﺮور ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻔﺮ و ﺗﺰوﯾﺮ و رﯾﺎ ﺣﻘﮥ ﻫﻢ ﺧﺪﻋﻪ و ﻣﮑﺮ‬
‫آﻧﮑﻪ اﺳﺮار رﻣﻮزات ﻫﻤﻪ ﮐﻔﺮ ﺟﻬﺎن‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﻼج ﮐﻪ از ﮐﻔﺮ ﺳﺮدار ﺑﺸﺪ‬
‫ﻟﯿﮏ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ اﺳﺮار ﺑﮕﻔﺖ آﻧﮑﻪ ﺳﺮدار ﺑﺸﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺳﺎﻣﺮي و آﻧﮑﻪ ﺳﺮدار ﺑﺮﻓﺖ‬
‫آن دو ﺣﻘﺎ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﺪﻧﺪ ﺟﺰاي ﺧﻮد را‬
‫وﺣﯽ ﺷﯿﻄﺎن ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﺎز ﻣﺪدﻫﺎ ﺑﻨﻤﻮد‬
‫ﻓﯿﺾ روح اﻟﻘﺪس از ﺑﻬﺮ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮ ﻏﺮه ﻣﺸﻮ ﺧﺪﻋﻪ ﻣﮑﻦ ﺟﺎﻫﻞ را‬
‫از اﮔﺮ ﺗﺎ ﺑﻮﻗﻮع از ﻓﻠﮑﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﺰﻣﯿﻦ‬
‫او ﻧﺒﯽ ﺑﻮد ﻧﺒﯽ را ﺑﻮد آن ﺷﯿﻤﻪ ز ﺣﻖ‬
‫ﺣﻤﻖﺷﻌﺮي ﮐﻪ ﭼﺴﺎن ﺟﻠﻮه دﻫﺪ ﺳﺎﻣﺮﯾﺶ‬
‫ﺑﯽدل و ﺑﺎ دل و ﯾﺎ دورود ﮔﺮﻫﻢ ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﺑﯽﺳﻮادي ﺗﻮﻧﮕﺮ ﺧﺪﻋﻪ ﺑﺒﯿﻦ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺎ دل ﮐﻪ ﺧﺪا ﻣﯽﭘﺴﻨﺪ‬
‫دوﺳﺘﺎن دﺧﺘﺮ زر ﺗﻮﺑﻪ ز ﻣﺴﺘﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬
‫آﻣﺪ از ﭘﺮده ﺑﻤﺠﻠﺲ ﻋﺮﻗﺶ ﭘﺎك ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﻣﮋدﮔﺎﻧﯽ ﺑﺪه اي دل ﮐﻪ دﮔﺮ ﻣﯿﻄﺮب ﻋﺸﻖ‬
‫ﻧﻪ ﺑﻬﻔﺖ آب ﮐﻪ رﻧﮕﺶ ﺑﺼﺪ آﺗﺶ ﻧﺮود‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﻓﺘﺎدﮔﯽ از دﺳﺖ ﻣﺪه ز آﻧﮑﻪ ﺣﺴﻮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪80‬‬

‫‪ -82‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫زاﻧﮑﻪ ﺷﺎﻋﺮ ز ﺧﺮد دوري و ﻣﻬﺠﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻋﻘﻞ دﮔﺮ از ﺷﻌﺮا دور ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ره ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زد و ﺗﻮﺑﻪ ز ﻣﺴﺘﻮري ﮐﺮد‬ ‫آﻣﺪ از ﭘﺮدة ﻋﻔﺖ ﺑﺪر و ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻬﻢ‬
‫ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺮ زاﻫﺪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ز ﻣﺨﻤﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫ﺑﻬﻮا و ﻫﻮس آﻣﯿﺨﺖ ﻫﻤﻪ ﻫﺴﺘﯽ ﺧﻮد‬
‫ﺧﻮد ﺑﮕﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﭼﻬﺎ آن ﻣﯽ اﻧﮕﻮر ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫ﻗﺼﻪ ﺣﺎﻓﻆ ز ﻣﯽ و ﺑﺎده ﺑﻮد آب ﻧﺠﺲ‬
‫ﻋﺮض وﻣﺎل و دل و دﯾﻦ ﺑﺮ ﺳﺮ رﻧﺠﻮري ﮐﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺧﯿﺰ و ﭘﺴﻨﺪ از ﺧﻮد ﺗﺮا ﮐﻪ ﻣﺮﯾﺾ‬
‫ﻟﯿﮏ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻻف ز ﻣﻐﺮور ﻣﯽﮐﺮد‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻻف و ﮔﺰاف ﺷﻌﺮا ﺷﺪ ز ﻏﻠﻮ‬
‫‪ -83‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻨﯿﺎد ﻣﮑﺮ ﺑﺎ ﻓﻠﮏ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﻧﻬﺎد دادم و ﺳﺮ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬
‫آﻣﺪ دﮔﺮ ﻣﺠﻠﻮه و آﻏﺎز ﻧﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺷﺎﻫﺪ رﻋﻨﺎي ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫ﻣﺎ را ﺧﺪا ز زده و رﯾﺎ ﺑﯽﻧﯿﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﮑﻦ ﻣﻼﻟﺖ رﻧﺪان ﮐﻪ از ازل‬
‫‪ -83‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮد ﻧﻬﺎد ﻧﺎم ﺣﻖ و ﺗﺎﺧﺖ و ﺗﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺧﺪﻋﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد آن ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬
‫ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﮑﯿﻨﻪ ﺑﺎ دﮔﺮي ﺧﺪﻋﻪ ﺳﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺻﻮﻓﯿﺎن دو دﺳﺘﻪ ﺧﺮاﺑﺎت و ﺧﺎﻧﻘﺎه‬
‫ﺑﺮ ﺿﺪ ﺧﺎﻧﻘﺎه در ﮐﯿﻨﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺧﻮ ﺷﯿﺮاز ﺧﺮاﺑﺎﺗﯿﺎن ﻧﻤﻮد‬
‫ﻟﯿﮑﻦ ﺑﺸﻌﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺮا ﺳﺮاﻓﺮاز ﮐﺮد‬ ‫ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺣﯿﻠﮥ ﺻﻮﻓﯽ ﻧﻬﺎن ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﯿﺎد ﻣﮑﺮ ﺑﺎ ﻓﻠﮏ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻧﻬﺎد دام و ﺳﺮ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ز ﺟﻬﻞ ﻣﺸﺖ ﺧﻮد ﺷﺮا ﭼﻪ ﺑﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﻮد ﻓﻠﮏ را ﺑﺤﻘﻪ ﻟﯿﮏ‬
‫ﮔﺸﺘﻪ ﺳﯿﻒ و ﺷﺎرب ﺧﻮد را دراز ﮐﺮد‬ ‫ﮔﻮﯾﺎ ﻧﺨﻮاﻧﺪه آﯾﮥ ﻣﻦ ﯾﺮﻏﺐ ﻋﻦ ﺳﻔﻪ‬
‫ﭘﯿﺮ اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﺳﻔﺮه ﭘﺮاز ﺣﺮص و آز ﮐﺮد‬ ‫ﺑﺎري ﺑﺪان ﮐﻪ ﺷﺎﻫﺪ رﻋﻨﺎي ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫آﻣﺪ دﮔﺮ ﺑﺠﻠﻮه و آﻏﺎز ﻧﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﭼﻮن دﯾﺪ اﺣﻤﻘﺎن ﺧﺮاﻓﯽ ﺑﺪور ﺧﻮد‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ ادﻋﺎي ﭼﻪ ﻃﻮل و دراز ﮐﺮد‬ ‫ﺧﺪاروﻧﺪ‬ ‫ﭘﻨﺎه‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺷﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ‬
‫‪81‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺻﯿﺪ ﮐﺮد و را اﻫﻞ راز ﮐﺮد‬ ‫داﻣﯽ ﺑﻨﺎم ﻋﺸﻖ ﻓﮑﻨﺪي ﭼﻪ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﻏﺮه ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ﻋﺎﺷﻖ ﻧﻤﺎز ﮐﺮد‬ ‫اي ﻏﺎﻓﻞ ار ﺑﻤﺤﻔﻞ اﯾﺸﺎن ﮔﺬر ﮐﻨﯽ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ او ﺑﺠﺎي ﻧﻤﺎزش ﻧﯿﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﻏﺮه ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﺻﻮرت ﭘﯿﺮش ﺧﺪاي اوﺳﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﯽ وﻃﻦ ﺑﻤﺼﺮ و ﻋﺮاق و ﺣﺠﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ زﺑﻠﺦ وﺧﻮاه ز ﺷﯿﺮاز و روم و رﻧﮓ‬
‫ﮔﻮ اﯾﻨﮑﻪ او ﻧﻤﺎز ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﭘﯿﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﭼﻮن اﻫﻞ ﺑﺪﻋﺘﻨﺪ و ﺑﻮد ﻣﺸﺮﮐﺸﺎن ﺣﺮام‬
‫ﺷﻌﺮ و ﻏﺰل ﺗﻮ را از ازل ﺑﯽﻧﯿﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ اﻫﻞ ﺧﺪﻋﻪ و ﻧﯿﺮﻧﮓ ﮔﺸﺘﻪاي‬
‫او ﻫﻢ ﭼﻪ دﯾﮕﺮان ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮ ﻣﺠﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺧﻮد رﻧﺪي و ﻣﻼﻣﺖ رﻧﺪان ﭼﻪ ﻣﯽﮐﻨﯽ‬
‫ﺑﯿﭽﺎره ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ رﯾﺎ ﺑﻬﺮ ﻧﻤﺎز ﮐﺮد‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺠﺸﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﻃﻦ ﮐﻨﺪ ﺑﺮوز‬
‫‪ -84‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ روي ﮔﻞ ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻬﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎ ﺻﺒﺎ ﮐﺮد‬
‫ﮐﺮد‬ ‫ﺑﻮاﻟﻮﻓﺎ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫و‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺧﻮاﺟﮕﺎن‬ ‫از‬ ‫وﻓﺎ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮﺑﻪ از زﻫﺪ و رﯾﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﻣﯽﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﺑﮑﻮي‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺸﺎرت‬
‫‪ -84‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﺷﺎﻋﺮان ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻬﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﺳﺤﺮ اﯾﻦ دل ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎ ﺧﺪا ﮐﺮد‬
‫ﮐﺮد‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫ﺑﻤﺴﺘﯽ‬ ‫را‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن‬ ‫ز ﺑﺲ از رﻧﮓ و ﺧﻂ و ﺧﺎل ﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻫﻮا ﮐﺮد‬ ‫ﮐﻪ دﻓﻊ ﺷﺮ اﯾﻦ اﻫﻞ‬ ‫ﻧﯿﻢ‬ ‫ﻣﺮدد‬ ‫آن‬ ‫ﻫﻤﺖ‬ ‫ﻏﻼم‬
‫ﮐﻪ درد ﻋﺸﻖ را از دﯾﻦ ﺟﺪا ﮐﺮد‬ ‫اﻟﻬﯽ‬ ‫اﻟﻄﺎف‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﺧﻮﺷﺶ‬
‫ﺑﻌﻘﻞ و ﻫﻮش ﺑﺎﯾﺪ آن دوا ﮐﺮد‬ ‫ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎري دل را ﻋﺸﻖ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﮐﺮد‬ ‫ﺟﻔﺎ‬ ‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎر‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‬ ‫ﺗﺴﺨﯿﺮ‬ ‫ﭘﯿﺸﮕﯽ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ز‬
‫ﮐﻪ ﻣﺪح ﻋﺸﻖ آن ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻤﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﻧﻨﺎﻟﻢ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻣﻦ‬
‫و راز ﻋﺎرف ﺿﻔﺎ ﺟﺴﺘﯽ ﺧﻄﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﮔﺮ از ﺷﺎﻋﺮ دوا ﺟﻮﺋﯽ ﺟﻔﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻧﻤﮏ ﺧﻮرد و ﻧﻤﮑﺪان را رﻫﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ از ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻫﺎن وﻓﺎ دﯾﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪82‬‬

‫ﮐﺮد‬ ‫ﺑﻮاﻟﻮﻓﺎ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫و‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ از ﮐﺲ وﻓﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﺸﺪ ﺟﺰ‬
‫ﺑﺰد ﺑﺮ زﻫﺪ ﻃﻌﻦ و ﺧﻮد ﻧﻤﺎ ﮐﺮد‬ ‫ﭘﺲ از ﻋﺠﺐ و ﮔﺰاف و ﺧﺪﻋﻪ و ﻻف‬
‫ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺸﺖ ﺑﺮ دﯾﻦ ﺧﺪا ﮐﺮد‬ ‫ﻣﯽﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﺑﮑﻮي‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺸﺎرت‬
‫‪ -85‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺒﺮ و اﺟﺮ و ﺻﺪ ﺑﻨﺪه ﮐﻪ آزاد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﻠﮏ ﻣﺸﮑﯿﻨﯽ ﺗﻮ روزي ﮐﻪ ز ﻣﺎ ﯾﺎد ﮐﻨﺪ‬
‫ﻗﺪر ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﻋﻤﺮي ﮐﻪ در و داد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺷﺎه را ﺑﻪ ﺑﻮد از ﻃﺎﻋﺖ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ و زﻫﺪ‬
‫ﺧﺮم آن روز ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ره ﺑﻐﺪاد ﮐﻨﺪ‬ ‫ره ﻧﺒﺮدﯾﻢ ﺑﻤﻘﺼﻮد ﺧﻮد اﻧﺪر ﺷﯿﺮاز‬
‫‪ -85‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻫﻞ ﺷﯿﺮاز ز ﺧﻮد راﺣﺖ و دﻟﺸﺎد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﻠﮏ ﻧﻨﮕﯿﻦ ﺗﻮ وﻗﺘﯽ ره ﺑﻐﺪاد ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ از آن در ﻫﻢ ﺧﻮد ﻋﺎرف ﻣﺎ ﺷﺎد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﯾﺎ رب اﻧﺪر دل آن ﺧﺴﺮو ﺑﻐﺪاد اﻧﺪاز‬
‫ﻋﺎﺷﻖ در ﻫﻢ ﺗﻮ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﯾﺎد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻋﺎرف ﺷﯿﺮاز ﮐﻨﺪ ﻋﺸﻮة ﺗﻮ‬
‫ﺣﻖ ﻣﺮادش ﺑﺪﻫﺪ ﻫﺮ ﮐﻪ زﻣﻦ ﯾﺎد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺧﺴﺮو اﺷﯿﺮ دﻻ ﺑﺤﺮ ﮐﻔﺎ از درﻫﻢ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻪ از ﻟﻄﻒ ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﻦ آﺑﺎد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻋﺎرف ﮐﻪ ﺑﻪاز ﻃﺎﻋﺖ ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ وزﻧﺪ‬
‫ﻣﺪح ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻨﮕﺮ ﺗﺎ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﯿﺪاد ﮐﻨﺪ‬ ‫ذات ﻧﺎﭘﺎك ﮐﺴﺎن ﭘﺎك ﺷﺪ از ﻣﺪﺣﺖ ﻣﺎ‬
‫ﺧﺮم آﻧﺮوز ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ره ﺑﻐﺪاد ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭼﻮن ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻧﺪاد ﻣﺪﻧﺶ زر‬
‫‪ -86‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺨﻠﻮت ﻣﯽروﻧﺪ آن ﮐﺎر دﯾﮕﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫واﻋﻈﺎن ﮐﺎﯾﻦ ﺟﻠﻮه درﻣﺤﺮاب وﻣﻨﺒﺮﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﻠﺐ و دﻏﻞ در ﮐﺎر داور ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮﺋﯿﺎ ﺑﺎور ﻧﻤﯽدارﻧﺪ روز داوري‬
‫ﮔﻨﺞ را از ﺑﯽﻧﯿﺎزي ﺧﺎك ﺑﺮﺳﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻢ ﮐﻪ در دﯾﺸﺎن او‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ آﺑﯽ و دﻟﻬﺎ را ﺗﻮاﻧﮕﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اي ﮔﺪاي ﺧﺎﻧﻘﻪ ﺑﺎز آ ﮐﻪ در دﯾﺮ ﻣﻐﺎن‬
‫ﮐﺎﻧﺪر آﻧﺠﺎ ﻃﯿﻨﺖ آدم ﻣﺨﻤﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﯿﺨﺎﻧﮥ ﻋﺸﻖ اي ﻣﻠﮏ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﮔﻮي‬
‫ﻗﺪﺳﯿﺎن ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺻﺒﺤﺪم ازﻋﺮشﻣﯽآﻣﺪﺧﺮوﺷﯽ ﻋﻘﻞ ﮔﻔﺖ‬
‫‪83‬‬
‫‪ -86‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎش ﻣﻌﺪ ﮔﺮ ﮐﻪ ﺧﻮد ﯾﮑﺬره ﺑﺎور ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ ﮔﺰاف و ﻻف ﺧﻠﻘﯽ ار ﻣﺴﺨﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻋﺎرف و ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻨﻨﺪش ﻧﺎم و رﻫﺒﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﺎه اﻧﮑﺎر ﻗﯿﺎﻣﺖ ﮔﺎه ﮐﻮﺛﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺨﻠﻮت ﻣﯽرﺳﻨﺪ آن ﮐﺎر دﯾﮕﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺧﻠﻖ زا اﻓﺴﻮن و ﻣﺜﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻣﻨﮑﺮ واﻋﻈﺎن ﻫﻢ ﻧﻬﯽ ﻣﻨﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﺮ رﯾﺎ ﺑﺪ ﭘﺲ ﭼﺮا ﺧﻮد را ﺑﺎ رﯾﺎﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﻮﺋﯿﺎ اﯾﻨﺎن ﻧﻪ ﺑﺎور روز ﻣﺤﺸﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻫﻤﻪ اﻓﮑﺎر زﺷﺖ ﺧﻮﯾﺶ زﯾﻮر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺧﯿﺎل ﮔﻨﺞ ﺧﺎك ﮐﻔﺶ او ﺳﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪت ﻧﻮر اﯾﻤﺎن و ﻣﻌﻄﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪت آب ﺗﺴﺨﯿﺮ و ﺗﻮ را ﺧﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﺎري از ﺗﺰوﯾﺮ در ﺑﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﺎﻧﺪر اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻬﺘﺮ از ﻣﻦ ﺑﺎر اﺳﺘﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫اﺣﻤﻘﻨﺪ آﻧﺎن ﮐﻪ ﻧﻘﻞ از او ﺑﻤﻨﺒﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺣﺎﻓﻆ را ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﺧﻮب ﺑﺎور ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -87‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ اﻋﺘﺮاض ﺑﺮ اﺳﺮار ﻋﻠﻢ ﻏﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﯽﻫﻨﺮ اﻓﺘﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻌﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺎك ﻣﯿﮑﺪة ﻣﺎ ﻋﺒﯿﺮ ﺣﺒﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﺎرﻓﺎن ﮐﺎﯾﻦ ﺟﻠﻮه در اﺷﻌﺎر و دﻓﺘﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺷﯿﻮة ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻮد ﺗﺪﻟﯿﺲ در ﻻف و ﮔﺰاف‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﻻﻓﺪ ز ﻋﺸﻖ و ﻫﺮﮐﺴﯽ ﺑﺎﻓﺪزﺧﻮد‬
‫ﮔﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ از دﯾﺎﻧﺖ ﮔﺎه ﺗﺤﻘﯿﺮي ز زﻫﺪ‬
‫ﺟﻠﻮهﻫﺎ آرﻧﺪ در ﻣﻨﻄﻖ ﺑﺒﺰم ﻣﺮدﻣﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺧﻀﻮع و ﻣﮑﺮ و ﺧﺪﻋﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎي ﺑﯿﺎن‬
‫دﺷﻤﻦ واﻋﻆ ﺷﺪيﻋﺎرف ﮐﻪﻋﺎرف ﺟﺪﮐﻨﺪ‬
‫ﻣﺸﮑﻠﺖ ﭘﺮﺳﯿﺪم اي ﺣﺎﻓﻆ ﺑﮕﻔﺘﻨﺪي ﺑﮕﻮ‬
‫زﯾﺮ و رو ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ اﺷﻌﺎر ﺧﻮد دﯾﻦ ﺧﺪاي‬
‫ﯾﺎرب اﯾﻦ ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﺎن راﺑﺮ ﺧﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺸﺎن‬
‫ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻨﺪ و ﺟﻤﻠﻪ اﺷﻘﯿﺎء‬
‫اي ﮔﺪاي ﺧﺎﻧﻘﻪ ﺑﺎز آ ﮐﻪ در ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺣﻖ‬
‫در ﻣﯿﺎن ﺧﺎﻧﻘﺎه و دﯾﺮ ﭘﯿﺮان ﻣﻐﺎن‬
‫ﺑﺎر ﺳﻨﮕﻨﯿﻦ ﻣﺮدي ﭘﺸﺖ ﻣﺮﯾﺪان ﻣﯽﻧﻬﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﺮ در ﻣﯿﺨﺎﻧﮥ دام آﺧﺮﯾﻦ‬
‫آﻧﮑﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺮ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮد‬
‫آﻣﺪم از دﯾﻦ ﺧﺮوش ﻋﻘﻞ ﮔﻮﯾﺪ اي ﺟﻮاد‬
‫ﻣﺮا ﺑﺮﻧﺪي ﻋﺸﻖ آن ﻓﻀﻮل ﻋﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻤﺎل ﺻﺪق و ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺒﯿﻦ ﻧﻪ ﻧﻘﺾ ﮔﻨﺎه‬
‫ز ﻋﻄﺮ ﺣﻮر ﺑﻬﺸﺖ آن ﻧﻔﺲ ﺑﺮ آﯾﺪ ﺑﻮي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪84‬‬

‫ﮐﻪ اﺟﺘﻨﺎب ز ﺻﻬﺒﺎ ﻣﮕﺮ ﺻﻬﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭼﻨﺎن زﻧﺪ ره اﺳﻼم ﻏﻤﺰة ﺳﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺒﺎد ﮐﺲ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺷﮏ و رﯾﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﻠﯿﺪ ﮔﻨﺞ ﺳﻌﺎدت ﻗﺒﻮل اﻫﻞ دل اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﺠﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻌﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺷﺒﺎن وادي اﯾﻤﻦ ﮔﻬﯽ رﺳﺪ ﺑﻤﺮاد‬
‫‪ -87‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ دره ﺣﻖ ﻫﺮ ﮐﻠﯿﻞ رﯾﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺗﻮ را ﺑﺮﻧﺪي و ﻋﺸﻖ آن ﺟﻠﯿﻞ ﻋﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﻌﻠﻢ ﻏﯿﺐ دروغ ﺗﻮ ﻧﻘﺾ و ﻋﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻧﻪ اﻋﺘﺮاض ﺑﺮ اﺳﺮار ﻋﻠﻢ ﻏﯿﺐ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ اﻓﺘﺪ ز ﺷﺮك ﻋﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﻤﺎل ﺻﺪق و ﻣﺤﺒﺖ ﭼﻪ ﺳﻮد در رهﺷﺮك‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮي ﮔﻨﺪ ﻧﻔﺎق اﺳﺖ و او ﺑﺤﺒﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫داﺷﺖ ﻋﻄﺮ ﺑﻬﺸﺖ آﻧﮑﻪ ﺧﺎك ﻣﯿﮑﺪه رﻓﺖ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ راﻧﺪه ز اﺳﻼم ﭼﻮن ﺻﻬﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﻏﻤﺰة ﺳﺎﻗﯽ ﺑﻨﺰد ﻣﺎ ﺑﺎد اﺳﺖ‬
‫ﻣﺒﺎد ﮐﺲ ﮐﻪ درﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺷﮏ و رﯾﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﻠﯿﺪ ﮔﻨﺞ ﺳﻌﺎدت ﻓﺮار از ﺻﻮﻓﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﺠﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻌﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺷﺒﺎن وادي اﯾﻤﻦ از آن ﻧﺸﺪ ﺑﻤﺮاد‬
‫زﺑﺎن ﺑﺒﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻋﺎﻟﻢ از ﺗﻮ ﻋﯿﺐ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺷﻌﯿﺐ ﮐﻤﺘﺮ از او ﺑﻮد او اوﻟﻮاﻟﻌﺰم اﺳﺖ‬
‫‪ -88‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮ ﺟﺎي ﺑﺪ ﮐﺎري ﻣﻦ ﯾﮏ دم ﻧﮑﻮ ﮐﺎري ﮐﻨﺪ‬ ‫آن ﮐﯿﺴﺖ ﮐﺰ روي ﮐﺮم ﺑﺎ ﻣﻦ ﻓﺎداري ﮐﻨﺪ‬
‫از ﻣﺴﺘﯿﺶ رﻣﺰي ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﺗﺮك ﻫﺸﯿﺎري ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ ﭘﻮشﺗﻨﺪﺧﻮ ازﻋﺸﻖ ﻧﺸﻨﯿﺪهاﺳﺖ ﺑﻮ‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﮐﺠﺎ ﻋﯿﺶ ﻧﻬﺎن ﺑﺎ رﻧﺪ ﺑﺎزاري ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮنﻣﻦﮔﺪايﺑﯽﻧﺸﺎنﻣﺸﮑﻞ ﺑﻮدﯾﺎرﻣﯽﭼﻨﺎن‬
‫ﺗﺎﻓﺨﺮ دﯾﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻏﻤﺨﻮاري ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪﻟﺸﮑﺮ ﻏﻢ ﺑﯽﻋﺪدازﺑﺨﺖ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ ﻣﺪد‬
‫‪ -88‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮ دﻓﻊ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﻠﮑﺎن ﺑﺎ ﺑﻨﺪه ﻫﻤﮑﺎري ﮐﻨﺪ‬ ‫آن ﮐﯿﺴﺖ ﮐﺰرويﮐﺮم ﺑﺎﺑﻨﺪهﻏﻤﺨﻮاري ﮐﻨﺪ‬
‫از ﺷﻌﺮ دﯾﻮان آورد ﺑﺎ ﻣﻦ وﻓﺎداري ﮐﻨﺪ‬ ‫اول ﺑﺘﺄﯾﯿﺪ ﺧﺮد ﻓﮑﺮ ﻣﺮا ﺑﺎ ﺟﺎن ﺧﺮد‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ز ﻋﺸﻖ و درد او ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻃﻮاري ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ ﭘﻮﺷﺎن را ﺑﮕﻮ اﯾﺠﺎﻫﻼن ﺗﻨﺪﺧﻮ‬
‫ﻫﺸﯿﺎر ﺷﻮ ﺣﻖ را ﺑﺠﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دﻟﺪاري ﮐﻨﺪ‬ ‫دﻟﺒﺮ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ اي ﻋﻤﻮ دﯾﻦ و ﺧﺮد دادي ﺑﺎو‬
‫‪85‬‬
‫ﺣﻖ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻓﺮﻣﻮدهام ﻋﻘﻠﺖ ﺗﻮ را ﯾﺎري ﮐﻨﺪ‬
‫ﯾﺎرم ﭼﻨﯿﻦ ﯾﺎرم ﭼﻨﺎن ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻪ او ﮐﺎري ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﺎز ﻫﺮ وزﯾﺮ و ﻫﺮ اﺳﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ دﯾﺪاري ﮐﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ آن وزﯾﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻏﻤﺨﻮاري ﮐﻨﺪ‬
‫ﻧﻨﮕﯿﻦ ﺑﻮد ﺷﺒﺮﻧﮓ او ﺑﺴﯿﺎر ﻋﯿﺎري ﮐﻨﺪ‬
‫‪ -89‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﺎد ﺣﺮﯾﻒ ﺷﻬﺮ و رﻓﯿﻖ ﺳﻔﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﭼﻮن ﺳﺨﺖ ﺑﻮد در دﻻ ﺳﻨﮕﺶ اﺛﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﻧﺸﻨﯿﺪ ﮐﺲ ﮐﻪ از ﺳﺮ رﻏﺒﺖ زﺑﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫‪ -89‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻮﻓﯽ ز ﺣﻖ ﻧﺒﻮدش و از ﺣﻖ ﺣﺬر ﻧﮑﺮد‬
‫ﻧﮑﺮد‬ ‫ﮔﺬر‬ ‫دﯾﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﺸﺎﻫﺮاه‬ ‫او‬
‫او از ﻏﺮور ﺧﻮﯾﺶ ﮔﺬر ﺑﺮ ﺧﺒﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﭼﻮن ﻣﺴﺖ ﺑﻮد در دل ﻣﺴﺘﺶ اﺛﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﮐﺎري ﺗﻮ ﮐﺮدهاي ﮐﻪ ﮐﺴﯽ اﯾﻦ ﻫﻨﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻧﻆ ﺑﺴﻮد و زﯾﺎن و ﺿﺮر ﻧﮑﺮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺷﻨﯿﺪ از ﺳﺮرﻏﺒﺖ زﺑﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﻋﺎﻗﻞ ﻧﮕﺸﺖ ﻋﺎﺷﻖ و ﺧﻮد را ﻫﺪر ﻧﮑﺮد‬
‫‪ -90‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫در‬ ‫رﺧﻨﻪ‬ ‫اﻧﺪاز‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ آن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭘﯿﺶ از آن ﮐﺰ ﻗﺎﻣﺘﺖ ﭼﻮﮐﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﯽ ﮔﺮه ﻧﮕﺸﻮدهام از ﻋﺸﻖ ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻮدهام‬
‫ﺗﺎﮐﯽ ﺑﺴﻠﻄﺎن و ﺷﻬﺎن ﮔﻮﺋﯿﺪ آن اي ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﺣﺎﻓﻆﮐﻪﮔﺮدﯾﺪهاﺳﺖﭘﯿﺮازﺣﺮصوآزﺧﻮداﺳﯿﺮ‬
‫ﮔﻮﯾﺪﮐﻪ درﻫﻢ ﺑﯿﻌﺪدازﺣﺮص ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻢﻣﺪد‬
‫ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﯿﺮﻧﮓ او دﯾﮕﺮ ﻣﺨﻮان از ﻫﻨﮓ او‬
‫دﻟﺒﺮ ﺑﺮﻓﺖ و دﻟﺸﺪﮔﺎن را ﺧﺒﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ ﺑﮕﺮﯾﻪ دﻟﺶ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﮐﻨﻢ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺣﺪﯾﺚ ﻧﻐﺰ ﺗﻮ از ﺑﺴﮑﻪ دﻟﮑﺶ اﺳﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﯾﺎد دﻟﺒﺮ دﯾﻦ ﺑﺮ زﺳﺮ ﻧﮑﺮد‬
‫ﯾﺎ‬ ‫ﯾﺎ ﺷﺮع ﻣﺎ ﺑﻌﺸﻖ و ﺟﻨﻮن ارزﺷﯽ ﻧﺪاد‬
‫دﯾﻦ ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺖ و راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻬﺮ ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ ﺑﻌﻘﻞ و ﺑﺪﯾﻦ دﻋﻮﺗﺶ ﮐﻨﻢ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺪﯾﺪ ﻧﻈﻢ ﻣﺮا ﮔﻔﺖ ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺰن ز ﻋﺸﻖ دم‪ ،‬ﻋﺎﺷﻖ ﮔﺬار‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻓﺴﻮن ﻟﻐﻮﺗﻮ از ﺑﺲ ﮐﻪ دﻟﮑﺶ اﺳﺖ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺮ راه ﺧﺮد رو ﻧﻪ راه ﻋﺸﻖ‬
‫زاﻫﺪ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫زﯾﻨﺎن‬ ‫دﻟﺒﺮي‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮد ﺣﮑﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺰن‬ ‫ﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﺳﺮوﻗﺪ‬ ‫ﺟﻮان‬ ‫اي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪86‬‬

‫ﻗﺪﺳﯿﺎن ﺑﺮ ﻋﺮش دﺳﺖ اﻓﺸﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺳﻤﺎع‬ ‫آﻏﺎز‬ ‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﯾﺎر‬
‫ﺗﺎ ﭼﻮ ﺻﺤﺒﺖ آﺋﯿﻨﻪ رﺧﺸﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺳﺮﻣﮑﺶ ﺣﺎﻓﻆ ز آه ﻧﯿﻤﻪ ﺷﺐ‬
‫‪ -90‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫آن‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫در‬ ‫رﺧﻨﻪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان ﮔﺮ رﺧﻨﻪ در اﯾﻤﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫دﯾﻮان‬ ‫ﺻﻮرت‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﺶ‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن را ﮔﺮ ﺧﺮد ﺑﻮد و ﺷﻌﻮر‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺳﺒﺤﺎن‬ ‫ﺧﺎﻟﻖ‬ ‫را‬ ‫ﺻﻮرﺗﯽ‬ ‫ﻣﻌﺒﻮدﺷﺎن‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ‬ ‫ﺻﻮرت‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺳﺮﮔﺮدان‬ ‫ﺗﯿﺮه‬ ‫ﻗﻠﺐﻫﺎي‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﻋﺮﻓﺎن ﺻﻮﻓﯽ ﺷﺪ ﭘﺪﯾﺪ‬
‫ز ﻧﺎم آن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن‬ ‫ﺷﻌﺎر‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ‬
‫وز ﻓﺮاﻗﺶ ﮔﺮﯾﻪ ﭼﻮن ﻃﻮﻓﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﺸﻤﺸﺎن ﺑﺮ در ﻫﻢ ﺷﺎﻫﺎن ﺑﻮد‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻃﻐﯿﺎن‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺟﺴﺎرتﻫﺎي‬ ‫در‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان ﻣﺴﺖ را ﭼﻮن دﯾﻦ ﻧﺸﺪ‬
‫ﻗﺪﺳﯿﺎن ﺑﺮ ﻋﺮش دﺳﺖ اﻓﺸﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺷﻬﯽ‬ ‫آواز‬ ‫ﺑﻬﺮ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اﯾﻨﺎن‬ ‫اﻓﺘﺮا‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫ﺑﯿﻦ‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺟﻮان‬ ‫اي‬
‫ﻋﺮﺷﯿﺎن ﮐﯽ رﻗﺺ ﭼﻮن اﻧﺴﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻟﺐ ﺑﺒﻨﺪ اي ﻋﺎرف از ﮔﻔﺖ رﮐﯿﮏ‬
‫در ﮐﺠﺎ دﯾﻦ را ﭼﻨﯿﻦ ﻫﺬﯾﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ زدﯾﺪه ﺧﻮن ﺷﻮد ﺟﺎري رواﺳﺖ‬
‫زاﻫﺪ آن را ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺮ اﯾﻤﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﯽﺧﺮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫از‬ ‫اﻣﺎن‬ ‫اي‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫درﺧﺸﺎن‬ ‫روﺷﻦ‬ ‫دﻟﺘﺮا‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺳﺮﻣﮑﺶ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ از دﯾﻦ ﺣﻖ‬
‫‪ -91‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﯿﺎز ﻧﯿﻢ ﺷﺒﯽ دﻓﻊ ﺻﺪ ﺑﻼ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫دﻻ ﺑﺴﻮز ﮐﻪ ﺳﻮز ﺗﻮ ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﯾﮏ ﮐﺮﺷﻤﻪ ﺗﻼﻓﯽ ﺻﺪ ﺟﻔﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﻋﺘﺎب ﯾﺎر ﭘﺮﯾﭽﻬﺮه ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﮑﺶ‬
‫ﭼﻪ در دور ﺗﻮ ﻧﺒﯿﻨﺪ ﮐﻪ را دوا ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﻃﺒﯿﺐ ﻋﺸﻖ ﻣﺴﯿﺤﺎ دﺳﺖ و ﻣﺸﻔﻖ ﻟﯿﮏ‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺎم ﺟﻬﺎ ﻧﻤﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ز ﻣﻠﮏ ﺗﺎ ﻣﻠﮑﻮﺗﺶ ﺣﺠﺎب ﺑﺮدارﻧﺪ‬
‫ﺑﻮﻗﺖ ﻓﺎﺗﺤﮥ ﺻﺒﺢ ﯾﮏ دﻋﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ز ﺑﺨﺖ ﺧﻔﺘﻪ ﻣﻠﻮﻟﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﺪاري‬
‫‪87‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﮕﺮ دﻻﻟﺖ اﯾﻦ دو ﻧﻘﺶ ﺻﺒﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﺑﻮﺋﯽ ز زﻟﻒ ﯾﺎر ﻧﺒﺮد‬
‫‪ -91‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ اﻋﺘﻘﺎد و ﺣﻘﮥ ﺗﻮ ﮐﺎر ﻫﺮ دوا ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺳﻮﺧﺖ دﻟﺶ دﻓﻊ ﻫﺮ ﺑﻼ ﺑﮑﻨﺪ‬
‫ﺑﻠﯽ ﻧﻤﺎز ز ﺗﻮ دﻓﻊ ﺻﺪ ﺑﻼ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﭼﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺷﻮد ﻧﻤﺎز ﻧﯿﺎز‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﯾﺎر ﭘﺮﯾﭽﻬﺮه ﺻﺪ ﺧﻄﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﺧﺪا ﭘﺮﺳﺖ ﻋﻘﺎب و ﮐﺮﺷﻤﻪ ﻣﯽﻧﺨﺮد‬
‫ﭼﻮ ﻋﻠﻢ در ﺗﻮ ﻧﺒﯿﻨﺪ ﻫﺮ ادﻋﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﻃﺒﯿﺐ ﻋﺸﻖ ﺑﻮد ﭘﯿﺮ ﻣﺴﺖ ﺟﺎدوﮔﺮ‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ز ﻣﻠﮏ ﺗﺎ ﻣﻠﮑﻮﺗﺶ ﺣﺠﺎب ز او ﻧﺎم اﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺑﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺟﻔﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﻃﺮﯾﻘﮥ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺣﺠﺎب‬ ‫ﺑﺠﺰ‬
‫ﺗﻮ را اراده ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪان ﮐﻪ ﺧﻮب و ﺑﺪ ﺑﺨﺖ ﺑﺎ ارادة ﺗﻮ اﺳﺖ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻻف ﮔﺰاﻓﯽ اﺳﺖ از ﻫﻮا ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﺑﺒﺎﻓﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﭼﯿﺰي ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﭽﺸﯿﺪ‬
‫‪ -92‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﯾﺰد ﮔﻨﻪ ﺑﺒﺨﺸﺪ و دﻓﻊ ﺑﻼ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﯿﻔﺮوش ﺣﺎﺟﺖ رﻧﺪان روا ﮐﻨﺪ‬
‫ﯾﺎ وﺻﻞ دوﺳﺘﯽ ﯾﺎ ﻣﯽ ﺻﺎﻓﯽ دوا ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ را ﮐﻪ درد ﻋﺸﻖ و ﺑﻼي ﺧﻤﺎر ﮐﺸﺖ‬
‫واﻧﮕﻮﻧﻪ اﯾﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﺳﺮاﯾﺪ ﺧﻄﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﺑﺴﺎز ﭘﺮده ﮐﻪ ﮐﺲ ﺑﯽاﺟﻞ ﻧﻤﺮد‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﮑﻦ ﺑﻐﯿﺮ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﺧﺪا ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ رﻧﺞ ﭘﯿﺸﺖ آﯾﺪ و ﮔﺮ راﺣﺖ اﺣﯿﮑﯿﻢ‬
‫ﻋﯿﺴﯽ دي ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﯿﺎي ﻣﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺟﺎن رﻓﺖ در ﺳﺮ ﻣﯽوﺣﺎﻓﻆ ﺑﻌﺸﻖ ﺳﻮﻣﺖ‬
‫‪ -92‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺑﻠﯿﺲ را اﻃﺎﻋﺖ و از ﺧﻮد رﺿﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش ﺣﺎﺟﺖ رﻧﺪان روا ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ دﻓﻊ ﭘﯿﺮو رﯾﺨﺘﻦ ﻣﯽ دوا ﮐﻨﺪ‬ ‫آن را ﮐﻪ درد ﻏﯿﺮت و آﺋﯿﻦ ﺑﺴﺮ ﺑﻮد‬
‫و آن ﮐﺲ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﺳﺮاﯾﺪ ﺧﻄﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﻣﺰن ﺑﭙﺮده ﮐﻪ ﻏﯿﺮت رﺑﻮده ﺷﺪ‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﻧﯿﺎورد ﮐﻪ ﻫﻮا ﺑﺮ ﻣﻼ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﺮﯾﺰ ﺟﺎم و ﻣﺪه ﺑﺎده ﺗﺎ ﻫﻮس‬
‫ﮔﺮ ﺑﻨﺪه ﺣﻔﻆ ﻋﻘﻞ و اﻣﺎﻧﺖ وﻓﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺣﻘﺎ ﮐﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﺧﺪاي ﺑﯿﺎﯾﺪ ز ﻫﺮ ﻃﺮف‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺪه ﺑﺠﺒﺮﮐﯽ اﯾﻨﻬﺎ ﺧﺪا ﮐﻨﺪ‬
‫ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺟﻬﻮل ﻓﻀﻮﻟﯽ ﭼﺮا ﮐﻨﺪ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻨﺎل ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻬﺎ ﮐﻨﺪ‬
‫‪ -93‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﺧﻮرﯾﺪ ﺑﺎده ﮐﻪ ﺗﻌﺰﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻋﯿﺐ ﺟﻮان و ﺳﺮزﻧﺶ ﭘﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﻃﻦ در اﯾﻦ ﺧﯿﺎل ﮐﻪ اﮐﺴﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺧﻮد درون ﭘﺮده ﭼﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻧﯿﮏ ﺑﻨﮕﺮي ﻫﻤﻪ ﺗﺰوﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -93‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﻀﺎرش اﺷﺎرة ﺗﺤﺬﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻫﺎن ﺳﻮء ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺷﮑﻨﺠﻪ وز ﺑﯿﺨﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﻮاﻫﯽ ﺣﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﮑﻔﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﺧﻮرﯾﺪ ﺑﺎده ﮐﻪ ﺗﻌﺰﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺗﺨﻤﯿﺮ‬ ‫ﺑﺒﺎده‬ ‫را‬
‫ﭘﺲ ﭼﻨﮓ ﻋﻮد او اﺷﺎره ﺑﺘﺤﺬﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﮐﻪ زﺷﺖ را ﺑﭽﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻧﯿﺴﺖ ﺣﻖ ﺑﺨﻔﯿﻪ ﮔﻠﻮﮔﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﻮ ﻋﯿﺐ ﺑﺮ ﺟﻮان و ﯾﺎ ﭘﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻣﮑﺮ و ﺳﯿﺎﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺪﺑﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﯽ ﺑﯽﺧﺎﻧﻪ ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﺗﺴﺨﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪88‬‬
‫ﻫﺮ رﻧﺞ و ﻧﮑﺒﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد از ﺑﺸﺮ ﺑﻮد‬
‫در ﻣﻠﺘﯽ ﮐﻪ ﻋﻘﻞ و دﯾﺎﻧﺖ ﻗﻮي ﺑﻮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺎﺧﺖ ﻋﻘﻠﯽ و دﯾﻮاﻧﺖ ﺑﺠﺎم ﻣﯽ‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﮓ و ﻋﻮد ﭼﻪ ﺗﻘﺮﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﻧﺎﻣﻮس ﻋﺸﻖ در وﻓﻖ ﻋﺸﺎق ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ‬
‫ﺟﺰ ﻗﻠﺐ ﺗﯿﺮه ﻫﯿﭻ ﻧﺸﺪ ﺣﺎﺻﻞ و ﻫﻨﻮز‬
‫ﻣﺎ از ﺑﺮون در ﺷﻪ ﺳﻔﺮ ور ﺻﺪ ﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﺑﯽﺧﻮد ﮐﻪ ﺷﯿﺦ وﺣﺎﻓﻆ وﻣﻔﺘﯽ و ﻣﺤﺘﺴﺐ‬
‫داﻧﻢ ﮐﻪ ﭼﻨﮓ و ﻋﻤﻮد ﭼﻪ ﺗﻘﺮﯾﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻣﻄﺮ ﺑﺎ ﺑﻪ ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯿﺴﺖ ﻧﮕﺮ‬
‫ﺣﻖ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺧﺼﻢ ﺷﻮد ﻋﺎﻗﺒﺖ روان‬
‫ﻗﺮار ﺻﻮﻓﯿﺎن ﻧﮕﺮ از ﺣﺎل ﭼﻨﮓ دﻋﻮا‬
‫ﺗﻌﺰﯾﺮ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺎده ﺑﺎده ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺎﺧﺘﻔﺎ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺎده ﺑﺎدهاﯾﺴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﭽﻨﮓ و ﻋﻮد‬
‫ﻣﺎﮐﻮس ﻟﻬﻮ و روﻧﻖ ﺧﻤﺎر ﻣﯽﺑﺮﯾﻢ‬
‫ور ﺑﺎده را ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺼﻮف ﺑﻮد ﻣﺮاد‬
‫اﯾﻦ ﻋﺸﻖ وﻋﺎﺷﻘﯽ اﺳﺖ ﺳﺰاوارذم و ﻋﯿﺐ‬
‫ﭘﯿﺮان ﮐﻪ ﻣﻨﻊ ﻓﺎش ﮐﻨﻨﺪ او رﻣﻮز دام‬
‫ﮔﺮدام ﻣﺨﺘﻔﯽ ﻧﺒﻮد ﮐﯽ ﺷﻮد ﺷﮑﺎر‬
‫‪89‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺎﻃﻦ در اﯾﻦ ﺧﯿﺎل ﮐﻪ اﮐﺴﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺟﺰ ﻗﻠﺐ ﺗﺎ ﺗﯿﺮه ﻧﺸﺪ ﺣﺎﺻﻠﺖ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﮐﻪ ذرهاي ز ﺗﻮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺳﺎل روي ﺑﺎز ﺗﯿﺮهاي‬
‫دل ﺑﺎﺧﺘﮕﺎن ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺗﻘﺼﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺗﻮ از ﺑﺮون در ﺷﺪ ﻣﻐﺮور ﺻﺪ ﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺗﺰوﯾﺮ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺗﻮ ﻣﯽ ﺑﺨﻮر ﮐﻪ ﮔﺮ ﻧﯿﮏ ﺑﻨﮕﺮي‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﮑﻮش ﮐﻪ اﯾﻦ ﻏﺎﻓﻼن ﻣﺴﺖ‬ ‫آن ﺷﯿﺦ و ﻣﻔﺘﺌﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﺰوﯾﺮ دﯾﺪﯾﺶ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﺘﻘﺪﯾﺮ‬ ‫ﺣﻮاﻟﻪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﭘﻨﺪار‬ ‫از ﻋﺸﻖ رﻣﺰ ﻧﻨﺪوره ﭘﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -94‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺮاب ﺑﺎده و ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻫﻮﺷﯿﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﻏﻼم ﻧﺮﮐﺲ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺟﺪا راﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﯿﺎﻫﮑﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﺎﻧﺠﺎ‬ ‫ﺑﺼﻮﻣﻌﻪ‬ ‫ﻣﺮو‬ ‫ﺑﯿﺎ ﺑﻤﯿﮑﺪه و ﭼﻬﺮه ارﻏﻮاﻧﯽ ﮐﻦ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﮑﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﺮاﻣﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﺤﻖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻧﺼﯿﺐ ﻣﺎ اﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ اي ﺧﺪا ﺷﻨﺎس ﺑﺮد‬
‫‪ -94‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﯽﺷﻤﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻌﯿﻤﺶ‬ ‫ﺧﻮزﻧﺪﮔﺎن‬ ‫روﻧﺪﮔﺎن راه ﺧﺪا ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻮﺷﯿﺎراﻧﻨﺪ‬
‫ﺧﺮاب ﺑﺎده و ﻣﯽ ﻗﻮم ﺷﺮﻣﺴﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫ﺗﺎﺑﻌﺎن‬ ‫ﻣﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫ﻏﻼم‬
‫ﻫﻤﻪ ﻫﻮا ﭘﺮﺳﺖ و زﯾﺎﻧﮑﺎر ﻣﯽ ﮔﺴﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎرﻧﺪ‬ ‫ﻧﮕﺎر‬ ‫ﮐﻤﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﺘﮕﺎن‬ ‫ﭼﻪ‬
‫ﺷﻬﺴﻮاراﻧﻨﺪ‬ ‫دﯾﻨﺎر‬ ‫و‬ ‫درﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻏﺰل ﺳﺮاﺋﯽ و ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﺷﻌﺮا‬
‫ﺳﯿﺎﻫﮑﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎري‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻼص ﺷﺎﻋﺮ از آن زﻟﻒ ﺗﺎﺑﺪار ﻣﺒﺎد‬
‫ﺧﺪاﺷﻨﺎس و ﺧﺪا ﺗﺮس ﺳﻮﮔﻮاراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﻏﺮور ز ﺷﺎﻋﺮ ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﮔﻨﺎﻫﮑﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺤﻤﺎﻗﺖ‬ ‫ﺳﺰا‬ ‫ﺑﻠﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﺗﻤﺴﺨﺮ و ﮔﺮﯾﻪ ﻧﺼﯿﺐ ﻣﺎ اﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻋﺬاب آن ﮔﻨﻪ ﺷﻌﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﻧﺼﯿﺐ ﺗﺴﺖ ﺟﻬﻨﻢ ﺑﺮو ﻣﺸﻮ ﻣﻐﺮور‬
‫ﺧﺮاﺑﮑﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﺎﻧﺠﺎ‬ ‫ﺑﺼﻮﻣﻌﻪ‬ ‫ﻣﺸﻮ‬ ‫ﻣﺮو ﺑﻤﯿﮑﺪه ﺗﺎ ﭼﻬﺮهات ﺳﻔﯿﺪ ﺷﻮد‬
‫ز اﻫﻞ داﻧﺶ و ﺑﯿﻨﺶ دو ﺻﺪ ﻫﺰاراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﯿﺎ ﺑﻤﮑﺘﺐ ﻣﺎ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -95‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻦ ﭼﻨﯿﻨﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﻮدم دﮔﺮ اﯾﺸﺎن داﻧﻨﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ داﻧﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ داﺋﺮه ﺳﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﺧﺮﻗﮥ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮕﺮ و ﻧﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﯽﮔﺮداﻧﻨﺪ‬ ‫آﯾﻨﻪ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ‬ ‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ‬
‫ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻨﺪه و اﯾﻦ ﻗﻮم ﺧﺪاوﻧﺪاﻧﻨﺪ‬
‫دﯾﻮ ﺑﮕﺮﯾﺰد از آن ﻗﻮم ﮐﻪ ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫‪ -95‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫و ﻟﺬا ﻋﺎرف و ﺻﻮﻓﯽ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺮك ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺻﻮرﺗﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺧﺪا را ﮐﻪ درا ﺣﻖ داﻧﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻪ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻤﺎ ﻏﻠﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻣﺴﺖ و در اﯾﻦ داﺋﺮه ﺳﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻮ ﺧﻮدت ﺑﻨﺪه ﺷﺪي ﺑﺎز ﺗﻮ را ﺑﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‬
‫اﺣﻤﻘﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ را ﮔﺮ ﮐﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن داﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻮ ﺷﺪي ﺑﻨﺪه و آن ﻗﻮم ﺧﺪاوﻧﺪاﻧﻨﺪ‬
‫ﭘﯿﺮ رﺑﺴﺖ و ﻣﺮﯾﺪان ﻫﻤﮕﯽ ﻋﯿﺪاﻧﻨﺪ‬
‫ﻻﺟﺮم ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺣﺮﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮان زﻫﺪ ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ از ﻋﺮﻓﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮي ﭘﯿﺸﻪ ﻧﻤﻮدي ﮐﻪ ﺧﺮت رﻧﺪاﻧﻨﺪ‬
‫دﯾﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﮥ‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫ﭘﯿﺮو‬
‫دﯾﻮ ﺑﮕﺮﯾﺰد از آن ﻗﻮم ﮐﻪ ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫‪90‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي ﻣﺎ ﭘﻨﺠﺮان ﺣﯿﺮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻋﺎﻗﻼن ﻧﻘﻄﮥ ﭘﺮﮔﺎر وﺟﻮدﻧﺪ وﻟﯽ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮﻧﺪ آﮔﻪ از اﻧﺪﯾﺸﮥ ﻣﺎ ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن‬
‫ﻣﺎه‬ ‫ﺟﻠﻮه ﮔﺎه رخ او دﯾﺪة ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻋﻬﺪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻟﺐ ﺷﯿﺮﯾﻦ دﻫﻨﺎن ﺑﺴﺖ ﺧﺪا‬
‫زاﻫﺪ ارزﻧﺪي ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮑﻨﺪ ﻓﻬﻢ ﭼﻪ ﺑﺎك‬
‫ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧﻨﺪ‬ ‫آﮔﺎه‬ ‫ﺑﺎزﯾﺖ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫از‬
‫اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﮔﺮ ﮐﻪ ﺑﻮد ﺻﻮرت ﺣﻖ را ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ور ﺑﻮد ﺻﻮرت ﭘﯿﺮان و ﯾﺎ ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن‬
‫ﻋﺎﻗﻼن ﻧﻘﻄﮥ ﭘﺮ ﮐﺎر وﺟﻮدﻧﺪ ﺑﻠﯽ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﻓﺮق ﺗﻮ و ﻋﺸﻖ ﺗﻮ و ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن‬
‫ﮐﯽ ﺧﺪا ﮐﺮده ﺗﻮ را ﺑﻨﺪة اﯾﻦ ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻟﺐ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﺮان ﺑﺴﺘﯽ ﻋﻬﺪ‬
‫آري آري ﮐﻪ ﺗﺼﺮف ﺑﺠﺰاﯾﻦ راﻫﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ در ﭘﯿﺮو ﻣﺮﯾﺪش ﺑﺠﺰ از ﻻف زﻧﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﮔﻔﺘﮥ زاﻫﺪ ﻧﮑﻨﺪ ﻓﻬﻢ ﭼﻪ ﺑﺎك‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ از رﻧﺪي ﺧﻮد دﺳﺖ ز ﻗﺮآن ﺷﺴﺘﯽ‬
‫دﺷﻤﻦ‬ ‫ﻻﺟﺮم دﯾﻮ ﺷﺪي ﮔﺮ ﺑﻨﺪي از اول‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﺪﻋﻪ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﻮي ﮔﻮﯾﺪ‬
‫‪91‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -96‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺻﻮﻣﻌﻪ داران ﺑﯽﮐﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﻧﻘﺪﻫﺎ را ﺑﻮد آﯾﺎ ﮐﻪ ﻣﻌﯿﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫و ﺧﻢ ﻃﺮة ﯾﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ دﯾﺪ ﻣﻦ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﯾﺎران ﻫﻤﻪ ﮐﺎر‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﯿﺮ ﻣﮋه ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﮑﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﺑﭽﮥ ﺗﺮﮐﺎن ﭼﻪ دﻟﯿﺮﻧﺪ ﺑﺨﻮن‬
‫ﺧﺎﺻﻪ رﻗﺼﯽ ﮐﻪ در آن رﺳﺘﻨﮕﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫رﻗﺺ ﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﺗﺮد ﻧﺎﻟﮥ ﻧﯽ ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -96‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ دزدان ده از ﻣﺎ ﺑﮑﻨﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﺷﻬﺮ دل را ﺑﻮد آﯾﺎ ﮐﻪ ﺣﺼﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﮑﺎر ﺑﮑﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﮐﺎش ﺑﯿﺴﻮد ﺑﺎﯾﺮان ﺧﺮد و ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر‬
‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺑﯿﮏ رﻧﮓ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ دﯾﺪﻣﻦ آﻧﺴﺖ ﮐﻪﯾﺎران ﻫﻤﻪ رﻧﮓ‬
‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﺻﺒﻐﮥ ﺑﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫رﻧﮓﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ از ﺑﻬﺮ ﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺮ ﺗﻮ را ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ دﯾﺪ ﺗﻮ اي ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺎﻋﺮا ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﯽ ﺧﺮد ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻤﯿﻤﻮن ﺳﺮ و ﮐﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ره رﻗﺺ و ره ﻧﯽ ﺧﻠﻖ ﺧﺪا آﻣﻮزي‬
‫ﺧﺎﺻﻪ رﻗﺼﯽ ﮐﻪ در آن دﺳﺖ ﻧﮕﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫رﻗﺺ ﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﺗﺮ و ﻧﺎﻟﮥ ﻧﯽ ﻓﺴﻖ ﺑﻮد‬
‫ﻫﻤﭽﻮ آن رﻗﺺ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﺟﺮه ﯾﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫رﻗﺺ ﺑﺎدﺳﺖ ﻧﮕﺎر و ﺑﭽﻪ ﺗﺮﮐﺎن ﻣﻐﺎن‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ اﻣﺜﺎل ﺗﻮ را ﺑﺮ ﺳﺮ داري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﭘﺮﭼﻢ اﺳﻼم ﺑﺠﻨﺒﺶ آﯾﺪ‬
‫ﻣﺤﻮ ﺳﺎزﻧﺪ و از اﯾﻦ ﻗﻮم دﻣﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ زﺷﺘﯽ اﺷﻌﺎر ﭼﻪ ﺗﻮ‬
‫ﺳﻌﯽ اﯾﺸﺎن ﻫﻤﻪ آن ﺑﻮد ﻋﯿﺎري ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺷﻌﺮا ﻓﺎﺳﻖ ﻓﺎﺟﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫‪ -97‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﭽﺸﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ ﮔﻮﺋﯽ ﭼﻨﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﯿﻢ دﻫﺎن و ﺑﺴﺖ ﮐﺎﻣﺮان ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﮑﻮي ﻋﺸﻖ ﻫﻤﯿﻦ و ﻫﻤﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺻﻨﻢ ﭘﺮﺳﺖ ﻣﺸﻮ ﺑﺎ ﺻﻤﺪ ﻧﺸﯿﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻤﺬﻫﺐ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺮاب و ﺧﺮﻗﻪ ﻧﻪ آﺋﯿﻦ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ آن زﻣﺎن ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮي و ﻣﻪ ﻗﺮآن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﮐﯽ ﺑﺴﺮ ﺣﺠﻠﻪ ﻣﯽرود‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪92‬‬

‫ﮔﻔﺖ اﯾﻦ دﻋﺎ ﻣﻼﺋﮏ ﻫﻔﺖ آﺳﻤﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ دﻋﺎي دوﻟﺖ ﺗﻮ درد ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺖ‬
‫‪ -97‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ز ﭘﯿﺮوي ﻫﻮا اﯾﻦ ﭼﻨﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﭼﺮا دﻫﺎن و ﻟﺒﺖ ﮐﺎﻣﺮان ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﮐﻪ ﺳﺠﺪه ﺑﺮ ﺻﻨﻢ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﻋﺎرﻓﯽ ﺻﻤﺪش ﺑﺎ ﺻﻨﻢ ﯾﮑﯿﭗ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﮔﺮ اﯾﻦ ﻧﻤﻮد وي از ﻋﺎرﻓﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ زدﯾﻦ ﮔﺬﺷﺖ و ره ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺸﻪ ﮐﺮد‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﮐﻪ دﯾﻦ ﺑﻤﺬﻫﺐ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﻋﺎرﻓﺎن ﺑﭽﻪ دﯾﻦ و ﺑﭽﻪ ﻣﺬﻫﺒﻨﺪ‬
‫اﯾﻦ ﭘﯿﺮوان ﻧﻔﺲ ورا ﺣﺮزﺟﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫آن ﻣﺬﻫﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺎوه و ﻟﻬﻮ اﻧﺪر آن ﺣﻼل‬
‫ﺷﯿﻄﺎن ﻣﯽﻓﺮوش و ﻫﻤﻪ ﻣﯽﺧﻮران ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ دﻋﺎي دوﻟﺖ دﯾﻮان ﻧﻪ ﺑﺲ ﺗﻮرات‬
‫ﻫﻢ ﻟﻌﻦ ﻣﯽ ﻓﺮوش و ﻫﻤﻪ ﯾﺎوران ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻫﻔﺖ آﺳﻤﺎن ﭼﻪ ﺗﻮ‬
‫‪ -98‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫و اﻧﮑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﺑﺎﻧﮑﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺪ ﻣﺤﺮم دل در ﺣﺮم ﯾﺎد ﺑﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺷﮑﺮ اﯾﺰد ﮐﻪ ﻧﻪ در ﭘﺮدة ﭘﻨﺪار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫اﮔﺮ از ﭘﺮده ﺑﺮون ﺷﺪ دل ﻣﻦ ﻋﯿﺐ ﻣﮑﻦ‬
‫دﻟﻖ ﻣﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﮥ ﻣﺎ ﻏﻤﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن داﺳﺘﺪﻧﺪ از ﮔﺮوﻣﯽ ﻫﻤﻪ رﻓﺖ‬
‫ﻗﺼﻪ ﻣﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺷﯿﺦ ﺷﺪ و ﻓﺴﻖ ﺧﻮد از ﯾﺎد ﺑﺒﺮد‬
‫ﺧﺮﻗﻪ رﻫﻦ ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب ﺷﺪ و زﻧﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫داﺷﺘﻢ دﻟﻘﯽ و ﺻﺪ ﻋﯿﺐ ﻣﺮا ﻣﯽﭘﻮﺷﯿﺪ‬
‫ﯾﺎدﮔﺎري ﮐﻪ در اﯾﻦ ﮔﻨﺒﺪ دوار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫از ﺻﺪاي ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﻧﺪﯾﺪم ﺧﻮﺷﺘﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺪﯾﺜﺶ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺮود و دﯾﻮار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫درﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﭼﻨﺎن ﺻﻮرت ﭼﯿﻦ ﺣﯿﺮان ﺷﺪ‬
‫‪ -98‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﺸﺖ ﺻﻮﻓﯽ و ﺑﺎوﻫﺎم ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺪ ﻣﺤﺮم دل ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﮑﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬
‫ﺷﮑﺮ اﯾﺰد ﮐﻪ از و ﻣﺪرك ﭘﻨﺪار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻪ ز اوﻫﺎم ورا ﻋﯿﺐ ﮐﻨﻢ ﺣﻖ دارم‬
‫دﻟﻖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻨﮕﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن دﻟﻖ ﮔﺪاﺋﯽ و رﯾﺎ دور ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﻗﺼﮥ اوﺳﺖ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﯿﺪﯾﻦ ﺑﺠﻬﺎن رﺳﻮا ﺷﺪ‬
‫‪93‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ در ﮔﺮو ﺑﺎده و زﻧﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫دﻟﻖ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ در آن ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ ﺑﻮد‬
‫ﺟﺎودان ﺑﻬﺶ و ﺑﯿﭽﺎره ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫دل ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد ﻋﺎﺷﻖ ﭘﯿﺮو ﻣﺮﺷﺪ‬
‫ﻣﺮﺿﯽ اﺳﺖ ﮐﺰ آن ﻧﮑﺒﺖ ﺳﺮﺷﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫از ﺻﺪاي ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﺑﻮد ﻫﺮ ﺣﯿﻠﻪ‬
‫ﻣﺴﺖ و ﺣﯿﺮان ﺷﻬﻤﺎن و در و دﯾﻮار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻻﻓﺮا ﺑﯿﻦ ﺗﻮ ز ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﮐﻨﺪ ﺻﻮرت ﭼﯿﻦ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﺪﻋﮥ او دﯾﺪ و دل اﻓﮑﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻨﺪ ﺑﺒﺎﻓﯽ ز ﻗﺪ و زﻟﻒ و ﺟﻤﺎل‬
‫‪ -99‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﯾﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﻮﺷﮥ ﭼﺸﻤﯽ ﺑﻤﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫آﻧﺎن ﮐﻪ ﺧﺎك را ﺑﻨﻈﺮ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﺧﺰاﻧﮥ ﻏﯿﺒﻢ دوا ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫دردم ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺑﻪ ز ﻃﺒﯿﺒﺎن ﻣﺪﻋﯽ‬
‫آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﻌﻨﺎﯾﺖ رﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﺣﺴﻦ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﻪ ﺑﺮﻧﺪي و ز اﻫﺪﯾﺖ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ زﻃﺎﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮوي و رﯾﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮر ﮐﻪ ﺻﺪ ﮔﻨﺎه ز اﻏﯿﺎر در ﺣﺠﺎب‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺪﻻن ﺣﮑﺎﯾﺖ دل ﺧﻮش ادا ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺳﻨﮓ از اﯾﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﺑﻨﺎﻟﺪ ﻋﺠﺐ ﻣﺪار‬
‫ﺧﯿﺮ ﻧﻬﺎن ﺑﺮاي رﺿﺎي ﺧﺪا ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن ز ﺣﺎﺳﺪان ﺑﺨﻮدم ﺧﻮان ﮐﻪ ﻣﻨﻌﻤﺎن‬
‫ﺷﺎﻫﺎن ﮐﻢ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﺤﺎل ﮔﺪا ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ دوام وﺻﻞ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد‬
‫‪ -99‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﺷﺎ اﮔﺮ ﮐﻪ ﮔﻮﺷﮥ ﭼﺸﻤﯽ ﺗﻮ را ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫آﻧﺎن ﮐﻪ ﺣﻔﺎﮐﺮ از ﻧﻈﺮ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺴﻮي‬ ‫ﻣﺪام‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺣﻘﺎ‬ ‫آﻧﺎن ﮐﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎي ﺧﺮد ﺗﯿﺮه ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﺮا‬ ‫ﺑﺘﺼﻮر‬ ‫ﺣﮑﺎﯾﺘﯽ‬ ‫آﻧﺎن‬ ‫ﺣﻖ را ﮐﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﻧﺒﻮد ﺑﻬﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﺧﺰاﻧﮥ ﺷﯿﻄﺎن دوا ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫در دﺳﺖ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺑﻪ ز ﻃﯿﺒﺎن ﺣﻖ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫رﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻌﻨﺎﯾﺖ‬ ‫ﺑﺪون آن‬ ‫ﻧﺘﻮان‬ ‫ﭼﻮن ﺣﺴﻦ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺰﻫﺪ ﺑﻮدن ﻧﯽ ﺑﺸﺎﻋﺮي‬
‫ﺧﻮد را ﻓﺮﯾﺐ داده و ﻫﻢ ادﻋﺎ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﺒﻮد دم از ﻋﺸﻖ ﻣﯽزﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺪﺗﺮ ز ﻃﺎﻋﺘﯽ ﮐﻪ ز روي و رﯾﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﯽ را ﻣﮑﻦ ﺣﻼل ﮐﻪ ﮐﻔﺮ اﺳﺖ و ﮐﻔﺮ ﺗﻮ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ دﻟﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺧﻮد اﺷﺘﻬﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ دل ﺧﺮاب ﺑﺼﺎﺣﺒﺪﻻن دﻫﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪94‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻢ ﻧﻈﺎره ﺑﺤﺎل ﮔﺪا ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮﺑﻬﺮ و ﺻﻞ ﺷﻬﻤﺎن ﺟﺪ و ﺟﻬﺪ ﮐﻦ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻌﺸﻖ ﺳﯿﻢ و زر اﯾﻦ دادﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﺤﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻮﺻﻞ ﺷﺎه‬
‫‪ -100‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺤﺮﻣﯽ ﮐﻮ ﮐﻪ ﻓﺮﺳﺘﻢ ﺑﺘﻮ ﭘﯿﻐﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺣﺴﺐ ﺣﺎﻟﯽ ﻧﻨﻮﺷﺘﯿﻢ و ﺷﺪ اﯾﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ ﻋﯿﺶ ﻧﮕﻬﺪار و ﺑﺰن ﺟﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﯽ ازﺧﻢﺑﯿﺴﻮرﻓﺖوﮔﻞاﻧﺪاﺧﺖﻧﻘﺎب‬
‫ﻧﻔﯽ ﺣﮑﻤﺖ ﻣﮑﻦ از ﺑﻬﺮ دل ﻋﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻋﯿﺐ ﻣﯽ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﮕﻔﺘﯽ ﻧﺒﺮش ﻧﯿﺰ ﺑﮕﻮي‬
‫ﭼﺸﻤﻢ اﻧﻌﺎم ﻣﺪارﯾﺪ ز اﻟﻐﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫اي ﮔﺪاﯾﺎن ﺧﺮاﺑﺎت ﺧﺪا ﯾﺎر ﺷﻤﺎ اﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﻣﮑﺎرا ﻧﻈﺮي ﮐﻦ ﺳﻮي ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺷﻮق رخ ﻣﻬﺮ ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫‪ -100‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻮش ده ﺗﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ ﺑﺘﻮ ﭘﯿﻐﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ اﺻﺮف ﺷﺪ از ﻋﻤﺮ ﺗﻮ اﯾﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻧﺮﺳﯽ ﺗﺎ ﺑﺮه ﺧﯿﺮ زﻧﯽ ﮔﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺪان ﻣﻘﺼﺪ ﻋﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا ﻓﺮﻣﻮده‬
‫ﺣﺮﻣﺖ ﻋﻤﺮ ﻧﮕﻬﺪار ﺗﻮ اﯾﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎﺑﮑﯽ وﺻﻒ ﻣﯽ وﺟﺎم و دﯾﮕﺮ ﺧﻢ و ﺳﺒﻮ‬
‫ﺣﻔﻆ اﻋﻀﺎ ز ﻣﻌﺎﺻﯽ ﮐﻦ و اﻧﺪاﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﮕﺬر از رﻧﺪي و ﺑﺪﻧﺎﻣﯽ و ﻃﻌﻦ و ﺗﺤﻘﯿﺮ‬
‫وﺻﻒ ﺣﮑﻤﺖ ﻣﮑﻦ از ﺑﻬﺮ دل ﻋﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻫﻨﺮ ﻣﯽ ﺗﻮ ﺑﮕﻮ ﭼﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﺑﺪ ﻣﺴﺘﯽ‬
‫از ﭘﯽ او ﺑﺮوﯾﺪ از ﭘﯽ اﻧﻌﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫اي ﮔﺪاﯾﺎن ﺧﻤﺮاﺑﺎت ﺧﺪاﺗﺎن ﭘﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ﺷﻤﺎ داﺑﻪ ﮔﺎن ﺑﺲ ﺑﻮد اﻧﻌﺎﻣﯽ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ اﻧﻌﺎم ﻣﺪارﯾﺪ ز ﯾﺎران ﺧﺪا‬
‫‪ -101‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫و اﻧﺪر آن ﻇﻠﻤﺖ ﺷﺐ آب ﺣﯿﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫دوش وﻗﺖ ﺳﺤﺮ از ﻏﺼﻪ ﻧﺠﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬
‫دادﻧﺪ‬ ‫ﺻﻔﺎﺗﻢ‬ ‫ﺗﺠﻠﯽ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺑﯿﺨﻮد از ﺷﻌﺸﻌﮥ ﭘﺮﺗﻮ ذاﺗﻢ ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫آن ﺷﺐ ﻗﺪر ﮐﻪ اﯾﻦ ﺗﺎزه ﺑﺮاﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺒﺎرك ﺳﺤﺮي ﺑﻮد و ﭼﻪ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺑﺸﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺑﻮدم و اﯾﻨﻬﺎ ﺑﺰﮐﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮﮐﺎم رواﮔﺸﺘﻢ و ﺧﻮﺷﺪل ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ ﺧﺒﺮ از ﺟﻠﻮة ذاﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ روي ﻣﻦ و اﯾﻨﻪ وﺻﻒ ﺟﻤﺎل‬
‫‪95‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -101‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺮﺑﺖ ﺗﯿﺮه دﻟﯽ از ﻇﻠﻤﺎﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫دوش وﻗﺖ ﺳﺤﺮ از ﺣﻘﻪ ﻧﮑﺎﺗﺖ دادﻧﺪ‬
‫ﺟﺎﻣﯽ از ﺧﻮي ﻫﻤﺎن دﯾﻮ ﺻﻔﺎﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫ﻣﺤﻮ در ﭘﯿﺮوز ﺧﻮد ﺑﯿﺨﻮد از آن ﺑﺎدة ﻣﮑﺮ‬
‫آﻧﺸﺐ ﻣﮑﺮ ﮐﻪ از ﺧﺪﻋﻪ ﺑﺮاﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﻧﺤﻮت ﺳﺤﺮي ﺑﻮد وﭼﻪ ﻣﻨﺤﻮس ﺑﺸﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ آن ﻃﺒﻊ ﮔﺪا ﺻﺒﺮ و ﺑﺜﺎﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫دﯾﻮ آﻧﺮوز ﺗﻮ را ﻣﮋدة ﺑﯿﺪﯾﻨﯽ داد‬
‫ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﺘﻮ از ﻻت وﻣﻨﺎﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ روزي ﺗﻮ و روي ﻫﻤﺎن ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن‬
‫ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺑﻮدي و اﯾﻦ ﺧﺒﺚ ز ذاﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫ﺗﻮ اﮔﺮ ﮐﺎﻣﺮوا ﮔﺸﺘﯽ و ﺧﻮﺷﺪل ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫داﻧﻢ اﯾﻦ ﺳﯿﻢ و زر از ﻏﺼﻪ ﻧﺠﺎﺗﺖ دادﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺳﯿﻢ و زر ﺷﺎه ﺑﻮد آب ﺣﯿﺎت‬
‫‪ -102‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﺮي روﯾﺎن ﻗﺮار از دل ﭼﻮ ﺑﺴﺘﯿﺰﻧﺪ ﺑﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﻮﯾﺎن ﻏﺒﺎر ﻏﻢ ﭼﻮ ﺑﻨﺸﯿﻨﻨﺪ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺪﯾﻦ درﮔﺎه ﺣﺎﻓﻆ را ﭼﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﯽراﻧﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻣﻨﻮر از ﻣﺮاد آﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﺮدارﻧﺪ ﺑﺮدارﻧﺪ‬
‫‪ -102‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﻟﯽ اﻫﻞ ﻫﻮس آن را ﭼﻮ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﺳﺨﻦداﻧﺎن ﭼﻮﻻفﺷﺎﻋﺮان ﺑﯿﻨﻨﺪ ﮐﻢ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ز ﻣﮑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن آﻧﺎن ﮐﻪ در ﺑﻨﺪﻧﺪ درﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫دواي ﻻف ﻋﺸﻘﯽ را ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﺰ ﺧﺮدﻣﻨﺪي‬
‫وﻟﯽ ﭼﻮن ﻋﺎﻗﻠﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ ﺑﺴﺘﯿﺰﻧﺪ و ﻧﺴﺘﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪرﮔﺎهﻣﻨﻊوﻣﺮﺷﺪﭼﻮﮔﻤﺮاﻫﺎنﻧﯿﺎزآرﻧﺪﺑﺴﺘﺎﯾﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ دردرﮔﺎه ﺣﻖ ﺻﻮﻓﯽ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﻨﺪ و ﻣﯿﺮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪرﮔﺎه ﺗﺼﻮف ﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪت ﻃﺮب ﻣﻨﻤﺎ‬
‫و را در آﺗﺶ دوزخ ﭼﻪ ﻣﯽﺳﻮزﻧﺪ ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ‬ ‫ﭼﻮﻣﻨﺼﻮرآﻧﮑﻪ ﮐﻔﺮﺧﻮدﮐﻨﺪﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﭘﯿﺮي‬
‫ﻧﻤﻮدي آﮐﻪ آﻧﺎن را ﭼﻮ ﻣﯽﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻣﯽداﻧﻨﺪ‬ ‫زﻻفوﺑﺎف ﺷﺎﻋﺮﭼﻮن ﺷﺪي اي ﺑﺮﻗﻌﯽ آﮔﻪ‬
‫‪ -103‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻞ آدم ﺑﺴﺮﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫دوش دﯾﺪم ﮐﻪ ﻣﻼﺋﮏ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ راه ﻧﺸﯿﻦ ﺑﺎدة ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺣﺮم ﺳﺮ و ﻋﻔﺎف ﻣﻠﮑﻮت‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎن رﻗﺺ ﮐﻨﺎن ﺳﺎﻏﺮ ﺷﮑﺮاﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﺷﮑﺮ آن را ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﻦ و او ﺻﻠﺢ اﻓﺘﺎد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫زدﻧﺪ‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻨﺎم‬
‫ﭼﻮن ﻧﺪﯾﺪﻧﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ره اﻓﺴﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺳﺮ زﻟﻒ ﻋﺮوﺳﺎن ﭼﻤﻦ ﺷﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫‪ -103‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﺷﻬﺎن ﺻﻒ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‬
‫ﻣﻘﺮ او را ﺑﺮﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎﻫﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﻋﻘﻞ آدم ﺑﺮﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎﻓﺴﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﺧﺎﯾﺲ ﺳﯿﺮ ﺑﺎدة ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎن رﻗﺺ ﮐﻨﺎن ﺳﺎﻏﺮ ﺷﮑﺮاﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ره ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺷﻬﺐ ﺑﺮ ﺳﺮﺷﺎن ﺷﻌﻠﮥ رﺟﻤﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﻗﺮﻋﮥ ﺑﺎر ﺑﻨﺎم ﭼﻪ ﺗﻮ دﯾﻮاﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺪﯾﺪﻧﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ره ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫آﺗﺸﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻪ و ﺑﺮ ﻻﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﻫﻢ ﺧﺮاﻓﺎت ﮐﻪ در ﻗﺎﻟﺐ و ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ زﯾﺮﮐﺎن ﺟﻬﺎن از ﮐﻤﻨﺪﺷﺎن ﻧﺮﻫﻨﺪ‬
‫ﻫﺰار ﺷﮑﺮ ﮐﻪ ﯾﺎران ﺷﻬﺮ ﺑﯽﮔﻨﻬﻨﺪ‬
‫ﺑﯽﮐﻠﻬﻨﺪ‬ ‫ﺧﺴﺮوان‬ ‫و‬
‫ﻫﺰار ﺧﺮﻣﻦ ﻃﺎﻋﺖ ﻧﺒﯿﻨﻢ ﺟﻮ ﻧﻨﻬﻨﺪ‬
‫ﻧﻪ اﻧﮕﺮوه ﮐﻪ ارزق ﻟﺒﺎس و دل ﺳﯿﻬﻨﺪ‬
‫ﭘﺎدﺷﻬﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﺳﺎﻟﮑﺎن رﻫﺶ ﻣﺤﺮﻣﺎن‬
‫‪96‬‬
‫ﻓﺎل‬ ‫ﻗﺮﻋﮥ‬ ‫آﺳﻤﺎن ﺑﺎر اﻣﺎﻧﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﮐﺸﯿﺪ‬
‫ﺟﻨﮓ ﻫﻔﺘﺎد و دو ﻣﻠﺖ ﻫﻤﻪ را ﻋﺬر ﺑﻨﻪ‬
‫ﮐﺲ ﭼﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮑﺸﯿﺪ از رخ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻧﻘﺎب‬
‫ﺷﺎﻋﺮان ﺑﻬﺮ ﺷﻬﺎن ﻣﻨﻮش ﺑﺎﻓﺴﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬
‫ﻓﺎﺳﻘﺎن را از ﻣﻼﺋﮏ ﺷﻌﺮ و ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ‬
‫دوش دﯾﺪي ﮐﻪ ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﺑﺸﺮ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺳﺎﮐﻨﺎن در ﺳﻠﻄﺎن و ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﺑﺸﺮ‬
‫ﺷﮑﺮ داري ﮐﻪ ﺑﺎﺑﻠﯿﺲ ﺗﻮ را ﺻﻠﺢ اﻓﺘﺎد‬
‫ﺟﺎي ﺷﮑﺮاﺳﺖ وﺑﺴﯽ رﻗﺼﯽﮐﻪ دﯾﻮانﺑﺸﺮ‬
‫آﺳﻤﺎن ﺑﺎر ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﮐﺸﯿﺪ‬
‫اﯾﻦ ﺗﻮ ﺑﻮدي ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎر ﮐﺸﺪ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻔﺘﺎد و دو ﻣﻠﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﻮد‬
‫ﮐﺲ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺤﻘﺎﺋﻖ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻟﻄﻤﻪ ﻧﺰد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﯿﮑﺸﺪ از ﺻﻮرت اوﻫﺎم ﻧﻘﺎب‬
‫‪ -104‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﺮاب ﺑﯿﻐﺶ و ﺳﺎﻗﯽ ﺧﻮش دو دام رﻫﻨﺪ‬
‫ﻣﻦ ازﭼﻪ ﻋﺎﺷﻘﻢ و رﻧﺪ و ﻣﺴﺖ و ﻧﺎﻣﻪ ﺳﯿﺎه‬
‫ﺑﯽﮐﻤﺮ‬ ‫ﺷﻬﺎن‬ ‫ﻣﺒﯿﻦ ﺣﻘﯿﺮ ﮔﺪاﯾﺎن ﻋﺸﻖ را ﮐﺎﯾﻦ ﻗﻮم‬
‫ﺑﻬﻮش ﺑﺎش ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎد اﺳﺘﻐﻨﺎ‬
‫ﻏﻼم ﻫﺴﺖ درد ﯾﮑﺸﺎن ﯾﮏ رﻧﮕﻢ‬
‫ﻗﺪم ﻣﻨﻪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺧﺮ ﺑﺸﺮط ادب‬
‫‪97‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ره ﺑﯽﻫﻤﺘﯽ ﺑﺨﻮد ﻧﺪاﻧﺪ‬
‫‪ -104‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻤﺮﻫﺎن ﺟﻬﺎن زﯾﻦ دو دام ﻣﯽﻧﺮﻫﻨﺪ‬
‫ﺳﯿﺎهﺗﺮ ز ﺗﻮ ﭘﯿﺮان ﮐﻪ رﻫﺰﻧﺎن رﻫﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻃﺎﺋﻔﻪ ﭘﺮ ﻣﺪﻋﯽ و ﭘﺮ ﮔﻨﻬﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﮐﭙﺮو ﺳﯿﻪ روزﮔﺎر و دل ﺳﯿﻬﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻓﻘﯿﺮ و زﯾﺮ و ﮔﺪاي ﭘﺎدﺷﻬﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻨﺶ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﺳﻮس و ﻣﺤﺮﻣﺎن ﺷﻬﻨﺪ‬
‫ﺑﻌﺎﺷﻘﺎن ﮐﻮﺗﻪ ﻗﺪ ﺑﮕﻮ ز ﮐﯽ ﺑﮑﺸﻨﺪ‬
‫ﺟﻨﺎب ﻋﺸﻖ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ ﻫﻤﺘﯽ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﺮاب و ﭘﯿﺮ ﺑﺮاي ﺳﺎن دو دام رﻫﻨﺪ‬
‫ﺗﻮ از ﭼﻪ ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ورﻧﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﯿﺎه‬
‫ورع ﻧﻪ ﺷﯿﻮه دروﯾﺶ و ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف‬
‫ﻣﺒﯿﻦ ﺣﻘﯿﺮ ﮔﺪاﯾﺎن ﻋﺸﻖ را ﮐﺎﯾﻦ ﻗﻮم‬
‫ﺑﻬﻮش ﺑﺎش ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﺎﺷﻘﺎن ز اﺳﺘﻐﻨﺎ‬
‫ﻗﺪم ﻣﻨﻪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﯽﺗﺮس‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﭼﺮﻧﺪ ز ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻨﺎب ﻋﺸﻖ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫‪-501‬‬

‫‪ -105‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﻌﺎدت ﻫﻤﺮه او ﮔﺸﺖ دوﻟﺖ ﻫﻤﻨﺸﯿﻦ دارد‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺠﻤﻮع و ﯾﺎر ﻧﺎزﻧﯿﻦ دارد‬
‫ﮐﺴﯽ آن آﺳﺘﺎن ﺑﻮﺳﺪ ﮐﻪ ﺟﺎن در آﺳﺘﯿﻦ دارد‬ ‫ﺣﺮﯾﻢ ﻋﺸﻖ رادرﮔﻪ ﺑﺴﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮازﻋﻘﻞ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺻﺪ ﺟﻤﺸﯿﺪ و ﮐﯿﺨﺴﺮو ﻏﻼم ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ دارد‬ ‫ﺻﺒﺎ از ﻋﺸﻖ ﻣﻦ رﻣﺰي ﺑﮕﻮ ﺑﺎآن ﺷﻪ ﺧﻮﺑﺎن‬
‫ﺑﮕﻮﺋﯿﺪش ﮐﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ ﮔﺪاﺋﯽ ﻫﻢﻧﺸﯿﻦ دارد‬ ‫اﮔﺮﮔﻮﯾﺪﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻮﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻔﻠﺲ‬
‫‪ -105‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻤﻠﻖ ﻫﻤﺪم او ﮔﺸﺖ و ﺷﺎﻫﯽ ﻫﻢﻧﺸﯿﻦ دارد‬ ‫ﻫﺮآن ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ زرﺧﻮاﻫﺪ زﺑﺎن ﺷﮑﺮﯾﻦ دارد‬
‫ﺗﻔﻮﺑﺮ ﻋﻘﻞ و ادراﮐﺶ ﻧﻪ او ﻓﮑﺮ ﻣﺘﯿﻦ دارد‬ ‫ﺣﺮﯾﻢﻋﺸﻖ وﺷﻬﻮت ﻧﺰداوﺑﺎﻻﺗﺮازﻋﻘﻞاﺳﺖ‬
‫ﺷﻮد آن آﺳﺘﺎن ﺑﻮس ﮐﻪ ﺟﺎن در آﺳﺘﯿﻦ دارد‬ ‫ﺑﺂن ﺷﺎﻫﯽ ﺷﻮدﻋﺎﺷﻖ ﮐﻪ ﺳﯿﻢ وزردﻫﺪ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺷﻪ ﻟﺒﺮا ﺑﺠﻨﺒﺎﻧﺪ ﺟﻬﺎن زﯾﺮ ﻧﮕﯿﻦ دارد‬ ‫دﻫﺎن ﺗﻨﮓ وﺷﯿﺮﯾﻦ ﺷﻬﺶ ﮐﺮدي ﺟﻨﺎﯾﺖﻫﺎ‬
‫ﺑﻨﺎزد آﻧﺸﻪ ﺧﻮد را ﮐﻪ ﻫﻢ آن و ﻫﻢ اﯾﻦ دارد‬ ‫ﮐﺮمﭼﻮنﺷﻪﺑﻨﺪﺷﯿﺮﯾﻦﮐﻪﻣﺸﮑﻞﺟﻤﻊآنواﯾﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻪ ﺑﺎ ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮﮐﺠﺎ ﺷﻬﺮت ﭼﻨﯿﻦ دارد‬ ‫ﺑﺨﻮاريﻣﻨﮕﺮاي ﺳﻠﻄﺎنﺑﺎﯾﻦﺷﺎﻋﺮﺑﺎﯾﻦﻋﺎرف‬
‫ازاﯾﻦ ﺳﯿﻢ وزريﮐﻪﺷﻪ ﺑﺴﯽ ازﻇﻠﻢ وﮐﯿﻦ دارد‬ ‫ﭼﻮﺑﺎز و روﺳﺘﻢ ﺳﯿﻤﯽ ﺑﮕﯿﺮد ﺷﻪ دﻫﺪﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪98‬‬

‫ﻧﺪارد ﺧﯿﺮ آن ﺷﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ را ﻏﻤﯿﻦ دارد‬ ‫ﺑﻼﮔﺮدان ﺟﺎن ﺷﺪ دﻋﺎي ﺷﺎﻋﺮان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻤﺎﻣﺶ را دﻫﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﺣﻼل ﺧﻮﺷﻪ ﭼﯿﻦ دارد‬ ‫ﺻﺒﺎازﻋﺸﻖﺣﺎﻓﻆﮔﺮﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞﻫﺮﭼﻪﺷﻪدارد‬
‫ﺑﮕﻮﺋﯿﺪش ﺷﻪ رﻧﮕﯿﻦ ﭼﻮاو ﯾﮏ ﻫﻤﻨﺸﯿﻦ دارد‬ ‫اﮔﺮﮔﻮﯾﺪﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﻢﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎﺷﻖ ﻧﻨﮕﯿﻦ‬
‫ﺑﺠﺎن ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻨﺪه ﻧﻪ آن و ﻫﻢ ﻧﻪ اﯾﻦ دارد‬ ‫اﮔﺮﺷﻌﺮوادب اﯾﻦ و اﮔﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -106‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮه از ﮐﺎر ﻓﺮو ﺑﺴﺘﮥ ﻣﺎ ﺑﮕﺸﺎﺋﯿﺪ‬ ‫ﺑﻮد آﯾﺎ ﮐﻪ در ﻣﯿﮑﺪهﻫﺎ ﺑﮑﺸﺎﻧﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﮥ ﺗﺰوﯾﺮ و رﯾﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﻣﺒﯿﻨﺪ‬ ‫ﺧﺪاﯾﺎ‬ ‫ﺑﺒﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫در‬
‫ﺗﺎ ﺣﺮﯾﻔﺎن ﻫﻤﻬﺨﻮن از ﻗﺮهﻫﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﮥ ﺗﻌﺰﯾﺖ دﺧﺘﺮ رز ﺑﺮ ﺧﻮاﻧﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻪ زﻧﺎر ز زﯾﺮش ﺑﺪﻏﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﮐﻪ داري ﺗﻮ ﺑﺒﯿﻨﯽ ﻓﺮدا‬
‫‪ –106‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﺻﻮﻣﻌﻪﻫﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎﻧﻘﻪ‬ ‫ﻫﻤﮥ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﻮد اﯾﻦ ﻣﯿﮑﺪهﻫﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬
‫دل ﻗﻮي دار ﮐﻪ دﯾﻮ و ﻋﺮﻓﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﺑﺮ اﻣﺮ ﯾﮑﯽ ﺑﻨﺪة زاﻫﺪ ﺑﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﮐﺎﯾﻦ در اﺿﻼل ﺷﻤﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮ از اﻣﺮ ﺧﺪا ﺑﻮد ﺑﺲ ﺑﻮد ﻣﺤﺎل‬
‫ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﭼﺎرة‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﻣﺮدان‬ ‫ﮐﺎش‬ ‫ﺑﺪﺗﺮ از ﻣﯿﮑﺪهﻫﺎ ﺧﺎﻧﻘﻪ و ﻋﺮﻓﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺒﻨﺪش ﮐﻪ ﻧﻪ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﭽﻪﻫﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎﻧﺴﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎﻧﻘﻪ‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫اﯾﻦ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ در ﺧﺎﻧﻪ ز اﺻﺮار ﻫﻮا ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫داﻧﻤﺖ ﻧﯿﺖ ﭘﺴﻨﺪ اﯾﻦ در ﺗﺰوﯾﺮ ﺗﻮ را‬
‫ﮐﻪ ﺑﺨﻮد ﺑﺴﺘﻪاي ارﺑﺎب ﻫﺪي ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﺧﺮﻗﮥ ﺳﺎﻟﻮس و ﮔﺪاﺋﯽ و رﯾﺎ‬
‫ﮐﻪ ز ﺣﺒﯿﺐ ﺗﻮ ﭼﻪ زﻧﺎر دﻏﺎ ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮﺷﺪﻟﻢ آﻧﮑﻪ ﺧﻮد اﻗﺮار ﻧﻤﻮدي ﻓﺮدا‬
‫ﺑﮕﺸﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﺷﮑﺮ اﯾﺰد ﻋﻠﻤﺎ ﺑﺴﺘﮥ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﻏﺰل ﻧﻈﻢ ﻣﺤﻮﻻﺗﯽ ﺑﻮد‬
‫‪ -107‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺤﻘﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ او ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺼﺮ دارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﻂ دوﺳﺖ در ﻧﻈﺮ دارد‬
‫ﺗﺮدارد‬ ‫دﻣﺎغ‬ ‫ﻣﺪاﻣﻢ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺑﻮي‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ز زﻫﺪ ﺧﺸﮏ ﺣﻠﻮﻟﻢ ﺑﯿﺎر ﺑﺎدة ﻧﺎب‬
‫‪99‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫دﻣﯽ ز وﺳﻮﺳﮥ ﻋﻘﻞ ﺑﯽﺧﺒﺮ دارد‬ ‫زﺑﺎده ﻫﯿﭽﺖ اﮔﺮ ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻧﻪ ﺑﺲ ﮐﻪ ﺗﻮرا‬
‫دارد‬ ‫ﺳﻔﺮ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫اﮐﻨﻮن‬ ‫ﺑﻌﺰم ﻣﯿﮑﺪه‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ره ﺗﻘﻮي ﻗﺪم ﺑﺮون ﻧﻨﻬﺎد‬
‫‪ -107‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺤﻘﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯽ دﯾﻦ و ﻧﯽ ﺑﺼﺮ دارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺲ ﺧﻂ ﯾﺎر در ﻧﻈﺮ دارد‬
‫ﻫﻤﺎره روز ﺟﺰا دﯾﺪه ﭘﺮ ﺷﺮر دارد‬ ‫ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﺷﺪه دﯾﺪه آﻟﺖ ﻋﺼﯿﺎن‬
‫زﺑﺎن ﺑﺮﯾﺪه ﻣﮕﺮ زﻫﺪ ﺧﺸﮏ و ﺗﺮ دارد‬ ‫ز زﻫﺪ ﺧﺸﮏ ﻣﻠﻮﻟﯽ ﭼﺮا ﻧﻪ از ﺑﺎده‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮي ﺑﺎده ﻣﺪاﻣﺖ دﻣﺎغ ﺗﺮ دارد‬ ‫ﻣﻠﻮﻟﯽ ﺗﻮ ز دﯾﻦ اﺳﺖ ﻧﯽ ﮐﻪ از ﺗﺮ وﺧﺸﮏ‬
‫ﮐﻪ رو ﻫﻮاي ﺑﺮون از ﺧﺪا ﺑﺴﺮ دارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ رﻓﺖ دﯾﻦ ﭼﻪ ﮐﻨﺪ‬
‫دارد‬ ‫ﺳﻔﺮ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺣﺎﺷﺎ‬ ‫ﺑﻌﺰم ﻣﯿﮑﺪه‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ره ﺗﻘﻮي ﻗﺪم ﺑﺮون ﻧﻨﻬﺎد‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎز ﻣﯿﻞ ره دورو ﭘﺮ ﺧﻄﺮ دارد‬ ‫ﻣﮕﺮ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻗﺪم از ره رﯾﺎ ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻨﮕﺮ ﺷﻌﺮ ﻫﻤﻪ ﺷﺮر دارد‬ ‫دل ﻫﻮاﺋﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻨﺪ ﻫﻼك او را‬
‫‪ -108‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺸﺘﺎﻗﻢ از ﺑﺮاي ﺧﺪا ﯾﮏ ﺷﮑﺮ ﺑﺨﻨﺪ‬ ‫اي ﭘﺴﺘﮥ ﺗﻮ ﺧﻨﺪه زده ﺑﻪ ﺣﺪﯾﺚ ﻗﻨﺪ‬
‫داﻧﯽ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺟﺎي ﺗﻮ ﺧﻮارزم ﯾﺎ ؟؟؟؟؟؟؟؟‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﺗﺮك ﻏﻤﺰة ﺗﺮﮐﺎن ﻧﻤﯽﮐﻨﯽ‬
‫‪ -108‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻻﻓﺶ ﺑﺮاي اﻫﻞ ﻫﻮا و ﻫﻮس ﭼﻪ ﻗﻨﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻪ ﭘﺴﺘﮥ ﺗﺮﮐﺎن ﺑﻮد ﭼﺮﻧﺪ‬
‫زﯾﻦ ﻻف زﯾﻦ ﮔﺰاف ﺗﻮ آﯾﺪ ﭼﻪ ﺑﻮي ﮔﻨﺪ‬ ‫ﻃﻮﺑﯽ ﮐﺠﺎ و ﻗﺎﻣﺖ ﯾﺎر ﺗﻮ در ﮐﺠﺎ‬
‫ﭘﺴﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﮔﺮ ﻃﻌﻨﻪ ﻣﯽزﻧﯽ و دﮔﺮ ﻻف ﻣﯽزﻧﯽ‬
‫دﯾﻮان ﭘﺮ ﭼﺮﻧﺪ ﺑﺂن رود ﻣﯽرﺳﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ ﺗﺮك ﻏﻤﺰة ﺗﺮﮐﺎن ﮐﻦ و ﺑﺮﯾﺰ‬
‫دل در ﻫﻮاي ﺑﭽﻪ ﺗﺮﮐﺎن دﮔﺮ ﻣﺒﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻪ روز ﺣﺸﺮ ز دوزخ رﻫﺎ ﺷﻮي‬
‫آن دل ﮐﻪ ﻋﺸﻖ او ﻣﻨﻌﮑﻨﺪش درﯾﻦ ﮐﻨﺪ‬ ‫آﮔﺎه ﺷﺪ زدﯾﻦ و دﯾﺎﻧﺖ زﯾﺎن و ﺳﻮد‬
‫از ﻏﺼﻪﻫﺎي ﻋﺸﻖ ﻣﮑﻦ ﻗﺼﻪ را ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﻋﺸﻖ ﻣﺰن دم ﮔﺮ ﻋﺎﻣﻠﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪100‬‬

‫‪ -109‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻫﺮ ﭘﺮده ﺑﺰد راه ﺑﺠﺎﺋﯽ دارد‬ ‫ﻣﻄﺮب ﻋﺸﻖ ﻋﺠﺐ ﺳﺎز و ﻧﻮاﺋﯽ دارد‬
‫درد ﻋﺸﻘﺖ و ﺟﮕﺮ ﺳﻮز دواﺋﯽ دارد‬ ‫اﺷﮏ ﺧﻮﻧﯿﻦ ﻧﻤﺒﻮدم ﺑﻄﺒﯿﺒﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﺷﺎدي روي ﮐﺴﺎن ﺧﻮر ﮐﻪ ﺻﻔﺎﺋﯽ دارد‬ ‫ﻧﻐﺰ ﮔﻔﺖ آن ﺑﺖ ﺗﺮﺳﺎ ﺑﭽﮥ ﺑﺎده ﻓﺮوش‬
‫دارد‬ ‫دﻋﺎﺋﯽ‬ ‫ﺗﻤﻨﺎي‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫وز‬ ‫ﺧﺴﺮوا ﺣﺎﻓﻆ درﮔﺎه ﻧﺸﯿﻦ ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺧﻮاﻧﺪ‬
‫‪ -109‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﻘﻞ و ﻫﻮﺷﺶ ﻧﻪ دﮔﺮ راه ﺑﺠﺎﺋﯽ دارد‬ ‫ﻣﻄﺮب ﻋﺸﻖ ﻋﺠﺐ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮاﺋﯽ دارد‬
‫ﭼﻪ اﺳﺎﺗﯿﺪ و ﻓﺮح ﺑﺨﺶ ﻓﻀﺎﺋﯽ دارد‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺪرﺳﻪ و ﺑﺤﺚ ﻓﻘﯿﻬﺎن ﭼﻪ ﺧﻮﺷﺴﺖ‬
‫ﺧﺪﻋﻪ و ﺣﻘﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ و رﯾﺎﺋﯽ دارد‬ ‫ﭘﯿﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺸﯿﻄﺎن ﺳﺮوﺳﺮي دارد‬
‫ﻟﯿﮏ ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﺪش ﭘﯿﺮ ﺧﺪاﺋﯽ دارد‬ ‫ﻏﺮﻓﺎ ﮔﺮﭼﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻫﻞ و ﺑﯽﻗﯿﺪ و ﮐﺠﻨﺪ‬
‫ﮐﻔﺮ ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﺳﺎز ﻧﻮاﺋﯽ دارد‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ ﺣﻖ ﻧﺮود ﺻﻮﻓﯽ ﻣﺎ ﭼﻮن در ﻋﺸﻖ‬
‫ﻣﺮض ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا ﻧﯿﺰ دواﺋﯽ دارد‬ ‫ﺑﻨﻤﻮدم ﺑﺨﺮد ﻧﻔﺲ ﭘﺮﺳﺘﯽ را ﮔﻔﺖ‬
‫دل ﺧﻮد ﺑﺎﺧﺖ ﺑﺂن ﺑﺖ ﮐﻪ ﺻﻔﺎﺋﯽ دارد‬ ‫ﻫﺮﮐﻪ او ﺑﺮﺳﺨﻦ وﺣﯽ و ﺧﺮد ﮔﻮش ﻧﮑﺮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪرﮔﺎه ﺷﻬﺎن دﻟﺖ ﮔﺪاﺋﯽ دارد‬ ‫ﺑﺖوﺗﺮﺳﺎﺑﭽﮥﺣﺎﻓﻆدرﮔﺎهﻧﺸﯿﻦﻣﻌﺘﮑﻒاﺳﺖ‬
‫دارد‬ ‫ﻋﻄﺎﺋﯽ‬ ‫ﺗﻘﺎﺿﺎي‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ز ﻃﻤﻊ‬ ‫ﺧﺴﺮوا ﺣﺎﻓﻆ درﮔﺎهﻧﺸﯿﻦ ﻣﻌﺘﮑﻒ اﺳﺖ‬
‫‪ -110‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻨﺪه ﻃﻠﻌﺖ آن ﺑﺎش ﮐﻪ آﻧﯽ دارد‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺋﯽ و ﻣﯿﺎﻧﯽ دارد‬
‫ﺧﻮﺑﯽ آﻧﺴﺖ و ﻟﻄﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻓﻼﻧﯽ دارد‬ ‫ﺷﯿﻮة ﺣﻮروﭘﺮي ﺧﻮب و ﻟﻄﯿﻒ اﺳﺖ دﻟﯽ‬
‫ﺑﺮده از دﺳﺖ ﻫﺮ آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﮐﻤﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮ در ﺻﻨﻌﺖ ﺗﯿﺮاﻧﺪازي‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺧﻮﯾﺶ ﮐﻤﺎﻧﯽ دارد‬ ‫در ره ﻋﺸﻖ ﻧﺸﺪ ﮐﺲ ﯾﻘﯿﻦ ﻣﺤﺮم راز‬
‫ﻫﺮ ﺳﺨﻦ وﻗﺘﯽ ﻫﺮ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﺸﯿﻨﺎن ز ﮐﺮاﻣﺎت ﻣﻼف‬
‫‪101‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -110‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﺎرف آﻧﺴﺖ ﮐﻪ از ﺷﺮع ﻣﺒﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﻋﺎرف آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ دﯾﻮان و ﺑﯿﺎﻧﯽ دارد‬
‫ﺧﻮﺑﯽ آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻓﺎﺳﻖ ﺟﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﺷﯿﻮة ﺣﻮروﭘﺮي ﻋﻔﺖ و ﻋﺼﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮاز ﻋﺸﻖ ﺷﻬﻤﺎن ﺳﻮز ﻧﻬﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﻣﺮغ زﯾﺮك ﻧﺮود در ﭼﻤﻦ ﭘﺎدﺷﻬﺎن‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا رﺷﺘﻪ ﻋﻨﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﮔﻞ ﺧﻨﺪان ﺧﻢ اﺑﺮو ﻧﺒﺮد ﻫﻮﺷﺶ را‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﮐﺲ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﻧﺸﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا را ﻧﭙﺬﯾﺮد آدم‬
‫در ﭘﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﺧﻮد ﺑﺎش ﮐﻪ ﻧﺎﻧﯽ دارد‬ ‫در ره ﻋﺸﻖ ﺑﺠﺰ ﻻف ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺧﺒﺮي‬
‫ﭼﻪ رﯾﺎﺿﺖ ﭼﻪ ﮐﺮاﻣﺖ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺸﺖ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﺸﯿﻦ ﻻف زﻧﺪ‬
‫ﭼﻮﻧﮑﻪ از دﯾﻦ و ﺧﺮد ﮐﺎر و ﺑﯿﺎﻧﯽ دارد‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ را ﻧﺒﻮد ﻻف و ﮔﺰاف ﺻﻮﻓﯽ‬
‫‪ -111‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﺪارد ﺣﻘﺎ ﮐﻪ آن ﻧﺪارد‬ ‫ﺟﺎن ﺑﯽﺟﻤﺎل ﺟﺎﻧﺎن ﻣﯿﻞ ﺑﯿﺎن ﻧﺪارد‬
‫در ﮔﻮش دل ﻓﺮد ﺧﻮان ﺗﺎ زر ﻧﻬﺎن ﻧﺪارد‬ ‫اﺣﻮال ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﮐﺎﯾﺎم داد ﺑﺮ ﺑﺎد‬
‫ﮐﺎن ﺷﺨﻮ ﺳﺮ ﺑﺮﯾﺪه ﺑﻨﺪ زﺑﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﺮ ﺧﻮدرﻗﯿﺐ ﺷﻤﻊ اﺳﺖ اﺳﺮار ازدﻫﭙﻮﺷﺎن‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﺎﻫﯽ ﮐﺲ در ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﮐﺲ در ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد ﯾﮏ ﺑﻨﺪه ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -111‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﺎﻫﺎن ﮐﺲ زرﻋﯿﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﯿﺮوي ﺷﺎه ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯿﻞ ﺑﯿﺎن ﻧﺪارد‬
‫ﺳﯿﻢ و زري ﺑﺠﺰ ﺷﺎه رﻃﻞ ﮔﺮان ﻧﺪارد‬ ‫ازﻋﺸﻖ ﺷﺎه ﺷﺎﻋﺮدروﺟﺪ و در ﻧﺸﺎط اﺳﺖ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫اﺑﯿﺎن‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫ﺑﯽﺳﻌﯽ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﻢ وزردﻫﺪ ﺷﺎه ﺻﺪ ﺑﺎدش آﻓﺮﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﮔﺮ اﯾﻦ ﻧﺪارد ﺣﻘﺎ ﮐﻪ آن ﻧﺪارد‬ ‫ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﺻﻮﻓﯽ ﯾﺎ اه ﯾﺎ ﮐﻪ ﭘﯿﺮات‬
‫ﯾﺰدان ﺑﻘﺪر ﮐﺎﻫﯽ و ﻗﺮي ﺑﺮ آن ﻧﺪارد‬ ‫ﺟﺎن و ﺟﻬﺎن و ﺟﺎﻧﺎن از ﺷﺎﻋﺮان ﮔﻤﺮاه‬
‫آن راﮐﻪ ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ اﺳﺖ ﺟﺰ اﯾﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﺪارد‬ ‫دﯾﻦ و ﻃﺮﯾﻖ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﺒﻮد ﺑﺠﺰ ﺳﺮاﺑﯽ‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮ ﻫﯿﭻ ﻓﺮدي از دي ﻧﺸﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﻮناﺻﻞويﺳﺮاﺑﺴﺖازوي ﻧﺸﺎنﭼﻪﺟﻮﺋﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪102‬‬

‫اي ﺷﺎه ﻣﺎ ﺑﺪه ﮔﻮش ﮐﺎﯾﻦ ره ﮐﺮان ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰار ﺷﻌﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮش ﺷﺎه ﺑﺮ ﺧﻮان ﺗﺎ زر ﻧﻬﺎن ﻧﺪارد‬ ‫اﺣﻮال ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﮐﺎﻧﺮا زﻣﯿﻦ ﻓﺮو ﺑﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﯾﻦ ﺣﺴﻮدان ﺳﻮد از ﺷﻬﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺎﻋﺮ دﮔﺮ ﻫﺴﺖ زر راه از وﯾﭙﻮﺷﺎن‬
‫ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﺑﻬﺘﺮ از آن ﻧﺪارد‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻏﺮﻓﺎن ﺷﺎﻋﺮان ﺑﯿﻦ‬
‫‪ -112‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﯿﺎه‬ ‫روﻧﻖ‬ ‫ﮐﻞ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺎه‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻃﻠﻌﺖ‬ ‫روﺷﻨﯽ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺧﺎﻧﻘﺎه‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﯿﺨﯽ‬ ‫ﺷﺎدي‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﻣﺮﯾﺪ‬ ‫دهاي‬ ‫ﮔﺮاﻧﻢ‬ ‫رﻃﻞ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﻨﺎه‬ ‫ﺻﻨﻢ‬ ‫اي‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﺳﺠﺪة ﺗﻮ ﮐﺮد ﻣﮑﻦ ﻋﯿﺐ‬
‫‪ -112‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫راه‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺳﯿﺮت‬ ‫ﻣﻌﻮﺟﯽ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﺎه‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻇﻠﻤﺖ‬ ‫ﺗﯿﺮﮔﯽ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﭙﺎه‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫اﻟﻬﯽ‬ ‫ﺣﺐ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺑﺤﻖ ﮐﯽ ﮔﻞ و ﮔﯿﺎه در آﻧﺴﺖ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﮕﺎه‬ ‫ادب‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت رﮐﯿﮏ ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﯿﺎه‬ ‫دل‬ ‫آن‬ ‫ﺳﻔﯿﺪ‬ ‫ﺟﺎي‬ ‫دل ﮐﻪ ﺳﯿﻪ ﮔﺸﺖ از ﺧﺮاﻓﺖ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺷﺎدي رﻧﺪي ﮐﻪ دو دو آه ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﺎر ﮔﺮاﻧﯽ ﻣﮑﺶ ز ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫راه‬ ‫اﻟﻪ‬ ‫ﺑﺤﺮﯾﻢ‬ ‫ﮐﺖ‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺮود آﺳﺘﯿﻦ ﻧﺠﻮ ﻧﺠﮕﺮ ﺷﻮي‬
‫در ﺑﺮ ﺣﻖ و زن ﭘﺮ ﮐﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﻐﺎﻧﺖ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫آﺳﺘﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺧﺎﻧﻘﻪ‬
‫ﺟﺎن ﺗﻮ ﺟﺰ ﻫﻤﭽﻮ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﺟﺎﻧﺖ‬ ‫ﻣﻨﺰل‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫اﺑﺮوي‬ ‫ﮔﻮﺷﮥ‬
‫ز آﻧﮑﻪ ﺗﻮ ﺻﻮﻓﯽ ﺟﺰ اﻣﺮاﻟﻪ ﻧﺪارد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﺳﺠﺪهاش ﮐﻨﯽ ﻧﮑﻨﻢ ﻋﯿﺐ‬
‫ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﻨﺎه‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﻣﺸﺮك‬ ‫و‬ ‫ﮐﺎﻓﺮ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺻﻨﻢ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﮔﻨﺎه و ز ﺷﺮﮐﺴﺖ‬
‫‪ -113‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ز ﺧﺎﺗﻤﯽ ﮐﻪ دﻣﯽ ﮔﻢ ﺷﻮد ﭼﻪ ﻏﻢ دارد‬ ‫دﻟﯽ ﮐﻪ ﻏﯿﺐ ﻧﻤﺎﯾﺴﺖ و ﺟﺎم ﺟﻢ دارد‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺷﺎه و ﺷﻬﯽ ده ﮐﻪ ﻣﺤﺘﺮم دارد‬ ‫ﺑﺨﻂ و ﺧﺎل ﮔﺪاﯾﺎن ﻣﺪه ﺧﺰﯾﻨﮥ دل‬
‫‪103‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﺪام ﻣﺤﺮم دل ره در اﯾﻦ ﺣﺮام دارد‬ ‫ز ﺳﺮ ﻏﯿﺐ ﮐﺲ آﮔﺎه ﻧﯿﺴﺖ ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬
‫ﻧﻬﺪ ﺑﭙﺎي ﻗﺪح ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺶ درم دارد‬ ‫رﺳﯿﺪﻣﻮﻧﺴﻢ آن ﮐﺰﻃﺮب ﭼﻮنﻧﺮﮔﺲﻣﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﺻﻤﺪ ﻃﻠﺒﯿﻢ و او ﺻﻨﻢ دارد‬ ‫زﺣﺒﯿﺐ ﺧﺮﻗﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻃﺮف ﺑﺘﻮان ﺑﺴﺖ‬
‫‪ -113‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﻧﻐﻬﻤﺪ ﺑﺖ و ﺻﻨﻢ دارد‬ ‫دﻟﯽ ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺐ و ﻫﻢ اﺳﺖ ﺟﺎم ﺟﻢ دارد‬
‫ﺑﺪﯾﻮ و ﺧﺎﺗﻢ و ﺗﺰوﯾﺮ ﻣﺘﻬﻢ دارد‬ ‫ﻣﻘﺎم ﺷﺎﻣﺦ وﺣﯽ ﺣﻖ و ﺳﻠﯿﻤﺎن را‬
‫ﭼﺮا ﺑﺸﺎه دﻫﺪ دل ﮐﻪ او ﮐﺮم دارد‬ ‫ﺑﺨﻂ و ﺧﺎل دﻫﺪ دل ﻧﻪ ﺧﻂ و ﺧﺎل ﮔﺪا‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﻪ ﺑﺰر و ﺳﯿﻢ ﻣﺤﺘﺮم دارد‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺸﻪ ﺑﻮد ﻣﺎﯾﻞ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﺘﻔﮑﺮ ﭼﻪ ﻗﺪر ﮐﻢ دارد‬ ‫ﺑﺪه ﺑﻤﯽ زروﺳﯿﻤﺖ زﻣﺎن اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫رود ﺑﻔﮑﺮ و ﺧﺮد ﻫﺮ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻗﺪم دارد‬ ‫ﭼﻪ ﺧﻮب ﺑﻮد اﮔﺮ ﺑﻬﺮ ﻃﺮد اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﻧﻬﺪ ﺑﭙﺎي ﻗﺪح ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺶ درم دارد‬ ‫وﻟﯽ زاﻣﺮ ﻟﺴﺎن و ﺑﻐﯿﺐ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﮐﺪام ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽره درﯾﻦ ﺣﺮم دارد‬ ‫ز ﺳﺮ ﻏﯿﺐ ﻧﻪ آﮔﻪ ﺑﻮد ﻟﺴﺎن اﻟﻐﯿﺐ‬
‫زﺑﺎن ﻻف ﺑﺸﺐ ﺗﺎ ﺑﺼﺒﺤﺪم دارد‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺷﻐﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﻐﯿﺮ ﻻﻓﯿﺪن‬
‫ﮐﻪ ﮔﺮ ﻣﺮدا ﺷﻮد ﺣﺎل او ﭼﻪ ﻏﻢ دارد‬ ‫ﻣﺮاد او زرو ﺳﯿﻢ اﺳﺖ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﯿﺪان‬
‫ﮐﻪ ﻣﺎ ﺻﻤﺪ ﻃﻠﺒﯿﺪﯾﻢ و او ﺻﻨﻢ دارد‬ ‫ﭼﻪﺧﻮش ﺑﻮدﮐﻪ ﺧﻮد اﻗﺮار ﮐﺮده اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -114‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دارد‬ ‫ﻣﺪام‬ ‫ﺟﻢ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ‬ ‫دارد‬ ‫آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺟﺎم‬
‫دارد‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺟﻮ‬ ‫ﻣﯿﮑﺪه‬ ‫در‬ ‫آﺑﯽ ﮐﻪ ﺧﻀﺮ ﺣﯿﺎت از او ﯾﺎﻓﺖ‬
‫دارد‬ ‫ﻧﻈﺎم‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫رﺷﺘﻪ‬ ‫ﮐﺎﯾﻦ‬ ‫ﺑﮕﺬار‬ ‫ﺑﺠﺎم‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫رﺷﺘﮥ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫دارد‬ ‫ﮐﺪام‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺎ و ﻣﯽ و زاﻫﺪان و ﺗﻘﻮي‬
‫دارد‬ ‫ﻏﻼم‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫دو‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫در ﭼﺎه ذﻗﻦ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ اي ﺟﺎن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪104‬‬

‫‪ -114‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دارد‬ ‫ﺑﺠﺎم‬ ‫ﺟﻢ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫آن ﮐﺲ ﮐﻪ ز ﻋﻘﻞ ﮐﺎم دارد‬
‫دارد‬ ‫ﻣﺪام‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﯽ‬ ‫ﺷﯿﻄﺎن‬ ‫دارد‬ ‫آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺟﺎم‬
‫دارد‬ ‫ﻋﻮام‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫رﻗﺼﯽ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻓﺮﻋﻮن ﺻﻔﺖ ز ﻋﻘﻞ و دﯾﻮ دور‬
‫دارد‬ ‫ﻣﻘﺎم‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﻓﺮﻋﻮن‬ ‫ﺳﻮدي‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫درا‬ ‫ﺟﻢ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ‬
‫دارد‬ ‫دام‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ز‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ‬ ‫ﮔﻪ و ﻣﺰﻧﺪ از ﻣﯽ و ﮔﻬﯽ ﺟﺎم‬
‫دارد‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﺑﺂن‬ ‫ﺗﻮﻫﯿﻦ‬ ‫آﺑﯽ ﮐﻪ ﺧﻀﺮ ﺣﯿﺎت از آن ﯾﺎﻓﺖ‬
‫دارد‬ ‫ﻧﻈﺎم‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﺑﮕﺬار‬ ‫ﺑﻌﻘﻞ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫رﺷﺘﮥ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫دارد‬ ‫ﮐﺎم‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮ‬ ‫در ﻣﯿﮑﺪه ﻻف و ﺑﺎف و ﺗﺰوﯾﺮ‬
‫دارد‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻠﺐ‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﻧﺠﺎﺳﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺸﻮي‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫را‬ ‫ﻟﺐ‬
‫دارد‬ ‫ﮐﺪام‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﻣﻦ و ﻣﯽ ﭼﻪ زﻫﺪ و ﺗﻘﻮي‬
‫دارد‬ ‫اﺷﻘﺎم‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﯾﺎر ﺧﺪا اﺳﺖ اي دﻏﺎ ﮐﯿﺶ‬
‫دارد‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫ﺑﻤﺮﯾﺪ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﮐﻮ‬ ‫ﻣﯿﻨﺪﯾﺶ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ور‬
‫دارد‬ ‫ﺷﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫دروﯾﺴﺖ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫و‬ ‫زﻫﺪ‬ ‫ﺑﺎﻫﻞ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻃﻌﻦ‬
‫دارد‬ ‫ﺗﺎم‬ ‫ﺟﺰاي‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﻣﺎ و ﺗﻮ و ﺻﺒﺢ روز ﻣﺤﺸﺮ‬
‫دارد‬ ‫ﻟﺌﺎم‬ ‫ﺻﻔﺖ‬ ‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﺷﯿﻮهﻫﺎي‬ ‫ز‬ ‫ﮐﺲ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫دارد‬ ‫ﮐﻼم‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫و‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻼﻧﺪ‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫از‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫‪ -115‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮد ﺳﺎﻗﯽ و اﯾﻦ ﺑﺎده از ﮐﺠﺎ آورد‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺴﺘﯽ اﺳﺖ ﻧﺪاﻧﻢ ﮐﻪ روﺑﺎ آورد‬
‫ﮐﻪ در ﻣﯿﺎن ﻏﺰل ﻗﻮل آﺷﻨﺎ آورد‬ ‫ﭼﻪ را ﻣﯿﺰﻧﺪ اﯾﻦ ﻣﻄﺮب ﻣﻘﺎم ﺷﻨﺎس‬
‫ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ دروﯾﺶ ﯾﮏ ﻗﺒﺎ آورد‬ ‫ﺑﺘﻨﮓ ﭼﺸﻤﯽ آن ﺗﺮك ﻟﺸﮕﺮي ﻧﺎزم‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ وﻋﺪه ﺗﻮ ﮐﺮدي و او ﺑﺠﺎ آورد‬ ‫ﻣﺮﯾﺪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎﻧﻢ ز ﻣﻦ ﻣﺮﻧﺞ اي ﺷﯿﺦ‬
‫‪105‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫آورد‬ ‫ﺷﻤﺎ‬ ‫دوﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪر‬ ‫اﻟﺘﺠﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻓﻠﮏ ﻏﻼﻣﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻨﻮن ﮐﻨﺪ ﺑﺎﻃﻮع‬
‫‪ -115‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮد ﺷﺎﻋﺮ و اﯾﻦ ﯾﺎده از ﮐﺠﺎ آورد‬ ‫ﭼﻪ ﺳﺴﺘﯽ اﺳﺖ ﻧﺪاﻧﻢ ﮐﻪ روﺑﻤﺎ آورد‬
‫ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﻏﺰل ﻣﯿﻠﯽ از ﻫﻮا آورد‬ ‫ﭼﻪ راه ﻣﯿﺰﻧﺪ اﯾﻦ ﻋﺎرف ﺧﺪا ﻧﺸﻨﺎس‬
‫ﭼﻪ ﻣﺴﺘﯽ اﺳﺖ و ﭼﻪ ﺑﯽﻗﯿﺪي و ﺧﻄﺎ آورد‬ ‫ﻣﺪام و ﻣﺰﻧﺪ از ﯾﺎده و ﻣﯽ و ﺳﺎﻗﯽ‬
‫ﺑﯿﺎﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﻃﺒﯿﺐ آﻣﺪ و دوا آورد‬ ‫ﻋﻼج ﺳﺴﺘﯽ ﻣﺎ ﭘﯿﺮوي ز ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻋﻘﻞ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺪروﯾﺶ ﺑﯽﻧﻮ آورد‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻨﮓ و ﻋﺎر و ﺧﯿﺎﻻت ﻋﻖ ﺧﺎﺗﻤﻪ ده‬
‫از آﻧﮑﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺮ وﻋﺪه روﺑﻤﺎ آورد‬ ‫ﻧﺮﻧﺠﺪ از ﺗﻮ ﮐﺴﯽ در ﻣﺮﯾﺪت ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﭘﯿﺮ آن ﺑﻮدار وﻋﺪه را ﺑﺠﺎ آورد‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ وﻋﺪه ﺑﺠﺎر آورد ﻏﻼﻣﺶ ﺑﺎش‬
‫ﻣﻼف ﮐﯽ ﺑﺘﻮ او ﻧﯿﺰ اﻋﺘﻨﺎ آورد‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺑﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺗﻮ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﮑﻨﺪ‬
‫ﻓﻠﮏ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻏﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺤﯿﺎ آورد‬ ‫ﺗﻮ از ﺧﺪا ﺑﺒﺮﯾﺪي و اﻟﺘﺠﺎ ﺑﺮ ﺷﺎه‬
‫آورد‬ ‫ﺧﻮﯾﺶ ﻧﺴﯿﻢ ﮔﺮدﮐﺸﺎ‬ ‫زﮐﻠﮏ‬ ‫دﻻ ﺑﺲ اﺳﺖ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﻌﯽ از راه‬
‫‪ -116‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺮاب ﻧﻮش و ﻏﻢ دل ﺑﺒﺮ زﯾﺎد‬ ‫دي ﭘﯿﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش ﮐﻪ ذﮐﺮش ﺑﺨﯿﺮ ﺑﺎد‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﻗﺒﻮل ﮐﻦ ﺳﺨﻦ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺒﺎد ﻣﯽدﻫﻢ ﺑﺎ ده ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ‬
‫از ﺑﻬﺮ اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻣﺒﺎش و ﺷﺎد‬ ‫ﺳﻮد و زﯾﺎن ﻣﺎﯾﻪ ﭼﻪ ﺧﻮﻫﺪ ﺷﺪن زدوﺳﺖ‬
‫در ﻣﺼﺮ ﺿﯽ ﮐﻪ ﺗﺨﺖ ﺳﻠﯿﻤﺎن رود ﺑﺒﺎد‬ ‫ﺑﺎ دﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ دل ﻧﻬﯽ ﺑﻬﯿﭻ‬
‫‪ -116‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺎﺳﻮس ﺑﻮد و ﮔﻔﺖ ﺧﺮد را ﺑﺒﺮ زﯾﺎد‬ ‫اﯾﻦ ﭘﯿﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش ﮐﻪ روﺣﺶ ﻣﺒﺎد ﺷﺎد‬
‫ﺧﺮﺷﻮ ﻗﺒﻮل ﮐﻦ ﺳﺨﻦ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺒﺎد ﻣﯽدﻫﺪت ﺑﺎده ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ‬
‫دﯾﮕﺮ ز دﯾﻦ و ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺧﻮد ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﯾﺎد‬ ‫ﭼﻮن ﻋﻤﺮ و ﻋﻘﻞ و ﻫﻮش ﺑﺒﺎزي ﺑﺠﺮﻋﮥ‬
‫ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﮔﯿﺮ ﮐﻪ ﻋﻤﺮت رود ﺑﺒﺎد‬ ‫ﺑﺎدي رﻫﺎ ﮐﻨﺪ ﭼﻮ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﯽ ز ﭘﯿﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪106‬‬

‫اﻧﺪر ﻋﻮض ﻋﺬاب ﭼﺮﻧﺪت زﯾﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﺟﻮاب ﭼﺮﻧﺪ ﺗﻮ ﮐﻮﺗﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮕﻔﺖ ﺗﺎ ﮐﻪ اﺟﺎﻧﺐ ﺳﻮار ﺑﺎد‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻏﺰل ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎد ﺑﺎد‬
‫‪ -117‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺪﻫﺪ ﺧﻮ ﺧﺒﺮ از ﻃﺮف ﺳﺒﺎ ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﻣﮋده اي در ﮐﻪ دﮔﺮ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﺎز آﻣﺪ‬
‫ﮐﺎن ﺑﺖ ﺳﻨﮕﺪل از راه وﻓﺎ ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﺮد و ﮐﺮم ﺑﺨﺖ ﺧﺪا داد ﺑﻤﻦ‬
‫ﻟﻄﻒ او ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﻠﻄﻒ از در ﻣﺎ ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﺣﺎﻓﻆ در رﻧﺠﺶ زدوﭘﯿﻤﺎن ﺷﮑﺴﺖ‬
‫‪ -117‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻈﻤﯽ از ذوق ﺑﺪﻓﻊ ﺷﻌﺮا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﻣﮋده اي دل ﮐﻪ ﺗﻮ را ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﺑﺎز آﻣﺪ‬
‫ﻗﻠﻢ ﺑﺖ ﺷﮑﻦ و رﻓﻊ ﻫﻮا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﻤﺆﻣﻦ ﺑﺴﺤﺮﮔﺎه دﻋﺎﮔﻮﺋﯽ ﺷﻮد‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ از راه وﻓﺎ ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﻋﺎرف و ﺻﻮﻓﯽ و ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻤﻪ رﺳﻮا ﮔﺸﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﺖ ﺳﻨﮕﯿﻦ دل ﺗﻮ ﮐﯿﺴﺖ ﭼﺮا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﺣﻖ ﻣﺪد ﮐﺮم را ﺗﺎ ﮐﻪ ز ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺮﺳﻢ‬
‫درد او ﭼﯿﺴﺖ ﺑﺎﻣﯿﺪ دوا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺧﺎم ﺗﻮ ﺑﻮﺋﯽ ﺑﺸﻨﯿﺪه اﺳﺖ ﻣﮕﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺑﮕﻮش دﻟﺖ آواز درا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﺑﮕﻤﺎﻧﻢ ﻧﻈﺮت ﺑﺮده ﺷﺎﻫﺴﺖ و وزﯾﺮ‬
‫ﻣﻬﻠﺖ ﺣﻖ ز ﻗﻔﺎ ﻧﯿﺰ درا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪﺣﺎﻓﻆﺷﺪهﺧﻮﯾﺶﻫﻤﮕﯽﺣﺮصوﻣﻠﻖ‬
‫ﻏﺰﻟﯽ در ﮐﻒ ﻫﺮ ﯾﮏ ﭼﻮ ﮔﺪا ﺑﺎز آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ در ﻋﺠﺐ اﺳﺖ از ﺷﻌﺮاي ﻣﻐﺮور‬
‫‪ -118‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﻃﺮب و ﻋﯿﺶ و ﻧﺎز و ﻧﻮش آﻣﺪ‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﻣﯽﻓﺮوش‬ ‫ﺑﭙﯿﺮ‬ ‫ﺑﺘﻬﻨﯿﺖ‬ ‫ﺻﺒﺎ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺳﺤﺮ از ﻫﺎﺗﻔﻢ ﺑﮕﻮش آﻣﺪ‬ ‫ﺑﮕﻮش ﻫﻮش ﻧﯿﻮش ازﻣﻦ وﺑﻌﺸﺮت ﮐﻮش‬
‫ﻣﮕﺮ ز ﻣﺴﺘﯽ زﻫﺪ و رﯾﺎ ﺑﻬﻮش آﻣﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﯽرود‬ ‫ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻘﺎه‬ ‫ز‬
‫‪ -118‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎز رﻫﺰن ﮐﻞ ﭘﯿﺮ ﻣﯽﻓﺮوش آﻣﺪ‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﺧﺎﻣﻪام ﺑﺠﻮش‬ ‫ﺑﺘﺴﻠﯿﺖ‬ ‫دﻻ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺮده ﺑﺎز در ﻋﯿﺶ و ﻧﺎز و ﻧﻮش آﻣﺪ‬ ‫دو ﺻﺪ ﻫﺰار ﺑﺎﯾﻦ ﭘﯿﺮ ﻫﺮ و ﻣﯽ ﻟﻌﻨﺖ‬
‫‪107‬‬
‫ﮐﻪ ﻏﺮق در ﻋﺮق و ﻣﯽ ﺷﺪ و ﺑﺠﻮش آﻣﺪ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ز ﺧﺮد ﻣﺮﻣﺮا ﺑﮕﻮش آﻣﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻋﻘﻞ ﭼﻮن ﺑﺮود اﻫﺮﻣﻦ ﺳﺮوش آﻣﺪ‬
‫ز ﻗﻄﺮهاي ز ﻋﺮق ﻻﻏﺮ و ﺧﻤﻮش آﻣﺪ‬
‫دم از ﺗﻤﯿﺰ ﻣﺰن ﻫﺎن ﮐﻪ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮش آﻣﺪ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﭼﻪ ﺣﻤﻖ و ﺳﻔﺎﻫﺖ ز ﺑﺎده ﻧﻮش آﻣﺪ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﺳﻔﺎﻫﺖ آن را ﮐﻪ دﯾﻦ ﻓﺮوش آﻣﺪ‬
‫‪ -119‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺎﺣﺖ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯿﺪان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﻋﻘﻞ ﮐﻞ ﭼﺎﮐﺮ ﻃﻔﺮاﮐﺶ دﯾﻮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﻏﯿﺮت ﺧﻠﺪ ﺑﺮﯾﻦ ﺳﺎﺣﺖ ﺑﺴﺘﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﻟﻄﻒ ﻋﺎم ﺗﻮ ﺷﻔﺎ ﺑﺨﺶ ﺛﻨﺎ ﺧﻮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫‪ -119‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﺎﺣﺖ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻣﺎﺗﻢ و اﻓﻐﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺟﺎن ﻣﻦ ﺣﻔﻆ ﺧﺪا ﯾﺎر و ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫زر و ﺳﯿﻤﯽ ﺑﺪه او را ﮐﻪ ﻏﺰل ﺧﻮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺳﺎﺣﺖ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻋﻮر ز دﯾﻮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺗﻒ ﺑﺎﺧﻼص ﺗﻮ و ﺧﻮي ﺛﻨﺎﺧﻮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﮐﻔﺮ او زﺷﺖﺗﺮ از ﮐﻔﺮ ﭼﻪ ﺷﯿﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺷﺎﻋﺮ اﺧﻼﺑﺮﯾﻦ دو ز ﺷﺎﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫اﻧﺰﺟﺎر ﻫﻤﻪ از ﮔﻔﺘﻪ و ﺳﻠﻄﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺰﻧﺠﯿﺮ ﺟﻔﺎ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﺮاغ ﻋﻘﻞ وﺧﺮد را ﻧﻤﻮده او ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﺑﮕﻮش ﻫﻮش زن ﺑﺸﻨﻮ و ﺗﻮ ﺑﺎده ﻣﻨﻮش‬
‫ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﮔﻮل ازاﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ و زﻫﺎﺗﻒ او‬
‫ﺧﺮوﮐﻪ ﻟﺸﮑﺮاو ﻗﺪرﺗﺴﺖ و داﻧﺶ و ﻫﻮش‬
‫ﭼﻪﺟﺎي داﻧﺶ و ﻓﻬﻢ اﺳﺖ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮﺷﺎن را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﯽرود‬ ‫ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻘﺎه‬ ‫ز‬
‫ﻣﺠﻨﻮن‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﻧﺮود‬ ‫ﺑﺨﺎﻧﻘﻪ‬
‫ﺧﺴﺮو اﮔﺮي ﻓﻠﮏ در ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺸﺎء ﻋﻄﺎرد ﺻﻨﻌﺖ ﺷﻮﮐﺖ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻃﯿﺮة ﺟﻠﻮه ﻃﻮﺑﯽ ﻗﺪ ﭼﻮن ﺳﺮو ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺧﻼص ﺛﻨﺎ ﺧﻮان ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا دور ﻓﻠﮏ ﺑﻮﺗﮥ ﺣﺮﻣﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬
‫ﮔﻮل ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺨﻮر اي ﻋﺎﻗﻞ ﻓﺮزاﻧﮥ ﻣﺎ‬
‫ﮐﺎر ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻤﻪ ﻻﻓﺴﺖ و ﻣﻠﻖ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻮي ﻓﻠﮏ را ﺑﺴﺘﻤﮑﺎر ﭼﻪ ﮐﺎر‬
‫ﺳﺎﺣﺖ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﺑﻬﺮ ﺳﺘﻤﮕﺮ ﻧﺒﻮد‬
‫آﻧﮑﻪ اﻧﺸﺎء ﻋﻄﺎر و ز ﺷﻬﻤﺎن ﻣﯽداﻧﺪ‬
‫ﺟﻠﻮه و ﺧﻮﺑﯽ ﻃﻮﺑﯽ ﻧﺒﻮد ﭼﻮن ﺧﺴﺮو‬
‫ﻧﻪ ﺑﺖﻫﺎ ﺣﯿﻮان و ﺑﺸﺮ ﺟﻦ و ﻣﻠﮏ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪي ﻣﺪح ﻧﻤﻮدي آﻧﻘﺪر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪108‬‬

‫ﺷﺪه اﺑﺰار اﺟﺎﻧﺐ دل ﺳﻮزان ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺪح ﻣﯽ و ﺷﺎه و وزﯾﺮ و اﻋﯿﺎن‬
‫‪ -120‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺑﯽ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫رخ ﯾﺎر ﺧﻮش‬ ‫ﺑﯽ‬ ‫ﮔﻞ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻋﺬار‬ ‫ﺑﯽﻻﻟﻪ‬ ‫ﺑﺴﺘﺎن‬ ‫ﻫﻮاي‬ ‫و‬ ‫ﭼﻤﻦ‬ ‫ﻃﺮف‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﺑﯽﺻﻮت‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫ﺳﺮود‬ ‫رﻗﺼﯿﺪن‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻧﮕﺎر‬ ‫ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﮐﻪ دﺳﺖ ﻋﻘﻞ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﮐﻨﺎر‬ ‫و‬ ‫ﺑﯽﺑﻮس‬ ‫اﻧﺪام‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫ﺷﮑﺮ‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻧﺜﺎر‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫از‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﺤﻘﺮات‬ ‫ﻧﻘﺪ‬ ‫ﺟﺎن‬
‫‪ -120‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻧﮕﺎر‬ ‫ﻟﻔﻆ‬ ‫وﯾﻦ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﺗﺎر‬ ‫و‬ ‫ﻧﻐﻤﻪ‬ ‫اﯾﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫وﯾﻦ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫رخ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﺷﻌﺎر‬ ‫و‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫در‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ور‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻧﺎر‬ ‫وﻋﺪة‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﻨﮕﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫از‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﺷﻤﺎر‬ ‫روز‬ ‫در‬ ‫ﻗﺎص‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺨﻮن‬ ‫ﺗﺼﻨﯿﻒ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫دﯾﺎر‬ ‫و‬ ‫ﺷﻬﺮ‬ ‫در‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎﻗﻞ‬ ‫رﻗﺼﯿﺪن‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻧﮕﺎر‬ ‫و‬ ‫ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫داﻧﺶ‬ ‫رﺟﺎل‬ ‫دﻟﺒﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﯽ ﮐﺎر و ﻧﻪ ﺑﺎر ﺧﻮش‬ ‫ﺑﯽﻣﻐﺰ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﺑﯽوزﻧﯽ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻗﺮار‬ ‫و‬ ‫ﺟﺮ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﺣﺮاﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫رﻗﺺ‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﻌﺎري‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﺜﺎرﺧﻮش‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫از‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ‬ ‫ﻻف‬ ‫ز‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺎه‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫دﭼﺎر‬ ‫ﻧﺎﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﺗﺼﻨﯿﻒ‬ ‫ﺷﺮﯾﻒ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺑﺮ‬
‫‪109‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -121‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ورﻧﻪ اﻧﺪﯾﺸﮥ اﯾﻦ ﮐﺎر ﻓﺮاﻣﻮش ﺑﺎد‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ رﺑﺎده ﺑﺎﻧﺪازه ﺧﻮرد ﻧﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬
‫آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﭘﺎك ﺧﻄﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﭘﯿﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻗﻠﻢ ﺻﻨﻊ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﺷﺮﻣﯽ از ﻣﻈﻠﻤﮥ ﺧﻮن ﺳﯿﺎووش ﺑﺎد‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﮐﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﺪﻋﯿﺎن ﻣﯽﺷﻨﻮد‬
‫ﺟﺎن ﻓﺪاي ﺷﮑﺮﯾﻦ ﭘﺴﺘﮥ ﺧﺎﻣﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ از ﮐﺒﺮ ﺳﺨﻦ ﺑﺎ ﻣﻦ دروﯾﺶ ﻧﮕﻔﺖ‬
‫ﺣﻠﻘﮥ ﺑﻨﺪﮔﯽ زﻟﻒ ﺗﻮ در ﮔﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻐﻼﻣﯽ ﺗﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﺟﻬﺎن ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -121‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﻀﻠﮥ ﻣﻮش ﺑﻬﺮ ﻗﺪر ﺧﻮرد ﻧﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ و ﻗﻄﺮة ﻣﯽ ﻓﻀﻠﮥ ﭼﻮن ﻣﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬
‫ﭼﻨﯿﻦﻋﺮوﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪﺷﯿﻄﺎن ﻟﻌﯿﻦﺧﻮﺷﺶﺑﺎد‬ ‫آﻧﮑﻪ ﯾﮏ ﻗﻄﺮه زﻣﯽ ﺧﻮرد ﺷﺪ ازﻋﻘﻞ ﺑﺪور‬
‫دﺳﺘﺖ ﺷﯿﻄﺎن ﻟﻌﯿﻦ ﻫﺮ دو در آﻏﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﭘﯿﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻗﻄﺮة ﻣﯽ ﮐﺮد ﺣﻼل‬
‫ﺷﺮﻣﯽ از ﻣﻈﻠﻤﮥ ﺧﻮن ﺳﯿﺎووﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻋﺎﺷﻖ ﺣﻖ ﺑﻮد ﻧﻤﯽﮔﻔﺖ ﺑﺸﺎه‬
‫ﺟﺎن ﻓﺪاي ﺷﮑﺮﯾﻦ ﭘﺴﺘﮥ ﺧﺎﻣﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺳﯿﻢ و زرو ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺮﮐﺎن ﮔﻮﯾﺪ‬
‫و رد او ذﮐﺮ ﺷﺪ و ﭼﺸﻢ ﺧﻄﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺣﺎﻓﻆ زﻃﻤﻊ ﭘﺮ ﺷﺪه از روي ﺷﻬﻤﺎن‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ از ﻣﻠﺖ ﺑﯿﭽﺎره ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺷﻬﺶ ﮐﺮد اﺷﺎرت زروﺳﯿﻢ‬
‫ﺣﻠﻘﮥ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺷﺎه در ﮔﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﻃﻤﻊ اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮﺗﺎن ﮔﺸﺘﻪ ﻏﻼم‬
‫‪ -122‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺮاب ﺑﻔﺮﯾﺎد آﻣﺪ‬ ‫در ﻧﻤﺎزم ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺎد ﯾﺎد آﻣﺪ‬
‫ﻣﻮﺳﻢ ﻋﺎﺷﻘﯽ و ﮐﺎر ﺑﻪ ﺑﻨﯿﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎده ﺻﺎﻓﯽ ﺷﺪ و ﻣﺮﻏﺎن ﭼﻤﻦ ﻣﺴﺖ ﺷﺪﻧﺪ‬
‫ﺷﺎدي آورد ﮔﻞ و ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻮي ﺑﻬﺒﻮد ز اوﺿﺎع ﺟﻬﺎن ﻣﯽﺷﻨﻮم‬
‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ ز ﻋﻬﺪ ﻃﺮﺑﻢ ﯾﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮب از ﮔﻔﺘﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺰﻟﯽ ﻧﻐﺰ ﺑﺨﻮان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪110‬‬

‫‪ -122‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﯽ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ ﺑﻮد ﻃﻌﻦ و زﭘﻨﺪار آﻣﺪ‬ ‫آن ﻧﻤﺎزي ﮐﻪ ز اﺑﺮوي ﺑﺘﺎن ﯾﺎد آﻣﺪ‬
‫ﻫﺮ ﻋﺒﺎدت ﮐﻪ ﺗﻮ ﮐﺮدي ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد آﻣﺪ‬ ‫ز ﻣﻦ اﮐﻨﻮن ﺑﺸﻨﻮ ﺷﺎﻋﺮ و دﯾﻮاﻧﮥ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺑﯿﻦ ﮐﻪ از ﻇﻠﻢ ﺗﻮ ﻫﺮ ﻣﺮغ ﺑﻔﺮﯾﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎدة ﺻﺎﻓﯽ ﺧﻮد دور ﮐﺘﻦ از ﺻﺤﻦ ﭼﻤﻦ‬
‫زﯾﻦ ﺣﺮام ﺑﺨﺖ ﻟﺮزه ﺑﺸﻤﺸﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺴﮑﻪ در ﻃﺮف ﭼﻤﻦ ﺑﺎده و ﻣﯽ ﺑﺮدي ﺗﻮ‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯽﺑﻬﺮه ز دﯾﻦ ﺷﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻮي ﺑﻬﺒﻮد ز اوﺿﺎع ﺟﻬﺎن ﻣﯽﻧﺎﯾﺪ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ رﻗﺺ ﻫﻨﺮ ﮔﺸﺖ و ﻃﺮب ﯾﺎد آﻣﺪ‬ ‫اي ﺟﻮاﻧﺎن ز ﻫﻨﺮ ﺑﻬﺮه ﻧﺨﻮاﻫﯿﺪ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫اﯾﻦ ﺑﺸﺮ ﺑﯽﺛﻤﺮ و ﺑﺎر ﮐﻪ آزاد آﻣﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﻧﺒﺎﺗﺎت ز ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺗﺮﻗﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫اي ﺧﻮﺷﺎ آن ﺑﺸﺮي ﮐﺰ ﺷﺠﺮ ارﺷﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﻫﺮ درﺧﺘﯽ ﻧﺪﻫﺪ ﻣﯿﻮه ﺑﺴﻮزاﻧﻨﺪش‬
‫ﭼﻨﺪ ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ز ﻋﻬﺪ ﻃﺮﺑﻢ ﯾﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺲ ﺑﻮد اﯾﻦ ﻣﻄﺮﺑﯽ و ﻻﻗﯿﺪي‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ را ﻫﻤﺘﯽ و ذوق ﺧﺪا داد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭘﻨﺪ ﺑﮕﻮ و ﻏﻄﯽ و اﻧﺪرز ﺑﮕﻮ‬
‫‪ -123‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﺣﯿﺮت‬ ‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫وﺻﻞ‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﺣﯿﺮت‬ ‫ﻧﻬﺎل‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﺣﯿﺮت‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ‬ ‫وﺻﻞ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﻏﺮﻗﮥ‬ ‫ﺑﺲ‬
‫‪ -123‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺑﺒﺎل‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫اي‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺑﻨﺎل‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫اي‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺑﺤﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻫﺸﯿﺎر‬ ‫ﺑﺲ ﻏﺮﻗﮥ ﺧﺎل وﺻﻞ و ﺣﯿﺮت‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺑﻤﺎل‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﭼﺸﻤﯽ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﮕﺬارد‬ ‫ﺣﯿﺮت‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺷﻤﺎل‬ ‫ز‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺲ‬ ‫ﻏﺮﺑﯽ‬ ‫ﺧﺪﻋﻪﻫﺎي‬ ‫ز‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫و‬ ‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آﻧﺠﺎ‬ ‫ﻫﻢ وﺻﻞ ﺣﻤﺎﻗﺖ اﺳﺖ و واﺻﻞ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺟﻼل‬ ‫آواز‬ ‫دﺷﻤﻦ‬ ‫ﺑﺪﻓﻊ‬ ‫ﻃﺮﻓﯽ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫از‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﻧﻬﺎل‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آﻧﺠﺎ‬ ‫ﺷﺪ ﻣﻨﻬﺰم ﻋﺎر و ﻧﻨﮓ و ﭘﺴﺘﯽ‬
‫‪111‬‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﻣﺠﺎل‬ ‫ﻧﻪ‬
‫آﻣﺪ‬ ‫ﻏﯿﺮت‬ ‫ﺗﻌﺎل‬ ‫و‬
‫‪ -124‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺰ ﺣﻀﺮت ﺳﻠﯿﻤﺎن ﻋﺸﺮت اﺷﺎرت آﻣﺪ‬
‫وﯾﺮان ﺳﺮاي دل را ﮔﺎه ﻣﺤﻤﺎت آﻣﺪ‬
‫ﻫﻤﺖ ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﻮري ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﻘﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﻫﺎن اﯾﺰﯾﺎن رﯾﺴﯿﺪه وﻗﺖ ﺗﺠﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﮐﺎن ﻋﻨﺼﺮ ﺳﻤﺎﺣﺖ ﺑﻬﺮ ﻃﻤﺎرت آﻣﺪ‬
‫‪ -124‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﺧﺎﻟﻖ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﻬﺮش اﻣﺎرت آﻣﺪ‬
‫اي ﺷﺎﻋﺮ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﮐﺰ ﺗﻮ ﺟﺴﺎرت آﻣﺪ‬
‫آﺻﻒ ﮐﺠﺎ و ﻋﺸﺮت ﻋﺸﺮت ﺧﺴﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﺮاب و ﺑﺎده از ﺗﻮ ﺷﺮارت آﻣﺪ‬
‫وﯾﺮان ﺷﺪه اﺳﺖ اﯾﺮان ﻧﻨﮓ و ﺣﻘﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﮐﻮ ﻣﺮد ﭘﺎك داﻣﻦ وﻗﺖ ﻃﻬﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺑﺎ ﺑﯿﺎن و ﺻﻮﻓﯽ ﺻﺪور اﻣﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﺧﺴﺖ ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ آن ﺣﻘﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﮔﻮﯾﺎ ﮐﻪ ﮐﻔﺮ و ورزش ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺸﺎرت آﻣﺪ‬
‫زﯾﺮا ﺗﻮ را زﯾﺰدان دوزخ اﺷﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﺑﯿﺪار ﮐﻦ ﺗﻮ اﯾﺮان وﻗﺖ ﺗﺠﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫و‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ‬ ‫ﺧﯿﺎل‬ ‫ز‬ ‫ﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﺑﺸﺘﺎب‬ ‫ﺗﺼﻨﯿﻒ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﺨﻮان‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ‬ ‫ﻫﺎن‬
‫دوش از ﺟﻨﺎب آﺳﻒ ﭘﯿﮏ ﺑﺸﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﺧﺎك وﺟﻮد ﻣﺎ را از آب ﺑﺎده ﮔﻞ ﮐﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺟﻢ ﺗﺎﺟﺶ ﻣﻌﺮاج آﺳﻤﺎﻧﺴﺖ‬
‫درﯾﺎﺳﺖ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه درﯾﺎب وﻗﺖ درﯾﺎب‬
‫آﻟﻮدهاي ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻓﯿﻀﯽ ﺷﺎه در ﺧﻮاه‬
‫آﺻﻒ ﺑﻮد ﭘﯿﻤﺒﺮ اﻫﻞ ﻃﻬﺎرت آﻣﺪ‬
‫ﻧﺎﻣﺶ ﺑﻬﺮ وزﯾﺮي ز اﻫﻞ ﺳﺘﻢ ﻧﮕﻨﺠﺪ‬
‫اﯾﻦ ﻓﺎﺳﻘﺎن ﻋﯿﺎش ﮐﯽ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ آﺻﻒ‬
‫ﺧﺎك وﺟﻮد ﺧﻮد را اﻧﺪاﺧﺘﯽ دوزخ‬
‫رﻧﺪان ﻻﯾﺒﺎﻟﯽ از ﺑﺲ ز ﯾﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﻌﯿﻮب ﮔﺸﺘﻪ دﻟﻬﺎ زﯾﻦ ﺧﺮﻗﻪﻫﺎي ﻧﻨﮕﯿﻦ‬
‫اﻣﺮوز ﮔﺸﺘﻪ ﭘﯿﺪا آن ﮐﻔﺮﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن‬
‫ﺑﯿﻦ ﺷﺎﻋﺮﻃﻤﯿﻊ ﮐﺎرﺧﻮد را ﻧﻤﻮده ﭼﻮن ﻣﻮر‬
‫ﺟﻢﮐﺎﻓﺮاﺳﺖ وﺗﺎﺟﺶ ﻓﺨﺮي ﺑﻤﺸﺮﮐﺎﻧﺴﺖ‬
‫آﻟﻮدهاي ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻓﯿﻀﯽ ز ﺷﺎه در ﺧﻮاه‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭼﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﺑﺎ ﺟﺎﻫﻼن ﮔﻤﺮاه‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪112‬‬

‫‪ -125‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺳﻼﻣﯽ‬ ‫و‬ ‫ﮐﻼﻣﯽ‬ ‫ﻧﻨﻮﺷﺖ‬ ‫دﯾﺮﯾﺴﺖ ﮐﻪ دﻟﺪار ﭘﯿﺎﻣﯽ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬
‫ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺪواﻧﯿﺪ‬ ‫ﭘﯿﮑﯽ‬ ‫ﺻﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدم و آن ﺷﺎه ﺳﻮاران‬
‫ﻫﯿﭽﻢ ﺧﯿﺮ از ﻫﯿﭻ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﭼﻨﺪان ﮐﻪ زدم ﻻف ﮐﺮاﻣﺎت و ﻣﻘﺎﻣﺎت‬
‫ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺑﻐﻼﻣﯽ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﯽ‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎدب ﺑﺎش ﮐﻪ واﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫‪ -125‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﯽ‬ ‫اﺷﻌﺎر‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫دﯾﺮﯾﺴﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﺷﺎه ﺳﻼﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻬﻤﻪ ﮔﺸﺖ و ﭘﯿﺎﻣﯽ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺻﺪ ﻣﺪح ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺑﻬﺮﺷﺎه و وزﯾﺮي‬
‫او ﻧﯿﺰ زروﺳﯿﻢ ﭼﻪ داﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﻣﺪﺣﺶ ﮐﻪ رﺳﺪ دﺳﺖ ﺷﻪ ﻋﻘﻞ رﻣﯿﺪه‬
‫از ﺳﯿﻢ و زرش داﻧﻪ و داﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﺮ زر ﻧﺪﻫﺪ ﻣﺪح ﻧﮕﻮﯾﺪ‬
‫از ﺑﻬﺮ دو ﻻﻓﯽ دوﺳﻪ ﺟﺎﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﻓﺮﯾﺎد از آن ﺷﺎه و وزﯾﺮي ﮐﻪ ﺑﺰودي‬
‫او ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻧﻌﺎم ﺑﮕﯿﺮد ز ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫اﻣﺮ ﻗﺪر ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ز ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪ ﻻف‬
‫ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺑﻐﻼﻣﯽ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﯽ‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺜﻨﺎ ﺧﻮاﻧﯽ ﺧﻮد ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﯽده‬
‫ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﻟﺌﺎﻣﯽ‬ ‫ﻣﺪح‬ ‫ﺑﮑﺠﺎ‬ ‫داﻧﯽ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﻋﻠﻢ و ادب ﮔﻮي ﻧﻪ از ﻣﺪح‬
‫‪ -126‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زدﯾﻢ ﺑﺮ ﺻﻒ رﻧﺪان و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎدا ﺑﺎد‬ ‫ﺷﺮاب و ﻋﯿﺶ ﻧﻬﺎن ﭼﯿﺴﺖ ﮐﺎر ﺑﯽﺑﻨﯿﺎد‬
‫از اﯾﻦ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺰاران ﻫﺰار دارد ﯾﺎد‬ ‫ز اﻧﻘﻼب زﻣﺎﻧﻪ ﻋﺠﺐ ﻣﺪار ﮐﻪ ﭼﺮخ‬
‫ز ﮐﺎﺳﮥ ﺳﺮ ﭼﻤﺸﯿﺪ و ﺑﻬﻤﻦ اﺳﺖ و ﻗﺒﺎد‬ ‫ﻗﺪح ﺑﺸﺮط ادب ﮔﯿﺮ ز آﻧﮑﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﺶ‬
‫ﮐﻪ واﻗﻔﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن رﻓﺖ ﺗﺨﺖ ﺟﻢ ﺑﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﮐﻪ آﮐﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎوس و ﮐﯽ ﮐﺠﺎ رﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻻﻟﻪ ﻣﯽدﻣﺪ از ﺧﻮن دﯾﺪة ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫ز ﺣﺴﺮت ﻟﺐ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻫﻨﻮز ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎﺑﺰاد و ﺑﺸﺪ ﺟﺎم ﻣﯽ ز ﮐﻒ ﻧﻨﻬﺎد‬ ‫ﻣﮕﺮ ﮐﻪ ﻻﻟﻪ ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﺑﯽوﻓﺎﺋﯽ دﻫﺮ‬
‫ﻣﮕﺮ رﺳﯿﻢ ﺑﮕﻨﺠﯽ درﯾﻦ ﺧﺮاب آﺑﺎد‬ ‫ﺑﯿﺎ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ ز ﻣﯽ ﺧﺮاب ﺷﻮﯾﻢ‬
‫‪113‬‬
‫ﻧﺴﯿﻢ ﺧﺎك ﻣﺼﻠﯽ و آب رﮐﻨﺎ ﺑﺎد‬
‫ﮐﻪ ﭼﺸﻢ زﺧﻢ ﻣﺎﻧﻪ ﺑﺠﺎن او ﻣﺮﺳﺎد‬
‫‪ -126‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺮو ﺑﺪوزخ و زﻧﺪان ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎداﺑﺎد‬
‫ﮐﻪ ﭘﻨﺠﺮ ز ﺧﻄﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ز ﺧﻮد ﺑﻨﯿﺎد‬
‫ﻓﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮو ﻣﮑﻦ ﻓﺮﯾﺎد‬
‫ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫راوده‬ ‫رﯾﺸﻪ‬
‫ﭼﻪ ﮐﺎﺳﻪ ﺳﺮ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﻣﺸﺮك و ﭼﻪ ﻗﺒﺎد‬
‫ﻣﮕﯿﺮ ﺑﺎ ادب آن را ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد اي داد‬
‫ﮐﻪ آﮔﻬﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺎووس و ﮐﯽ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﻣﻌﺎد‬
‫ﺑﻘﻮل ﺣﻖ ﺑﻮد آﺗﺶ ﺑﺮ اﯾﺸﺎن ﻣﺮﺻﺎد‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎﺑﺰاد و ﺑﺸﺪ ﻻﻟﻪ ﺟﺎم ﻣﯽ ﻧﻨﻬﺎد‬
‫ﻗﯿﺎس ﮔﯿﺮ ﺑﺮ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺑﯽﻓﺮﺳﺎد‬
‫ﮐﻪ ﮔﻨﺞ ﻋﻘﻞ ﺑﻬﺮ ﮔﻨﺞ ﻣﯽﮐﻨﺪ ارﺷﺎد‬
‫ﻣﯿﻌﺎد‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎد‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﻟﺒﺎﻟﻤﺮﺻﺎد‬ ‫رﺑﮏ‬ ‫ﺧﺪا‬
‫ﺻﻮﻓﯽ از ﺧﻨﺪة ﻣﯽ در ﻃﻤﻊ ﺧﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﯾﮏ ﻓﺮوغ رخ ﺳﺎﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﮐﺰ ﮐﺠﺎ ﺳﺮ ﻏﻤﺶ در دﻫﻦ ﻋﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫اﯾﻨﻢ از ﻋﻬﺪ ازل ﺣﺎﺻﻞ ﻓﺮﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ در داﺋﺮة ﮔﺮدش اﯾﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻤﯽدﻫﻨﺪ اﺟﺎزت ﻣﺮا ﺑﺴﯿﺮ و ﺳﻔﺮ‬
‫رﺳﯿﺪ در ﻏﻢ ﻋﺸﻘﺶ ﺑﺤﺎﻓﻆ آﻧﭽﻪ رﺳﯿﺪ‬
‫ﺷﺮاب و ﻋﺸﻖ ﺧﺎن ﭼﯿﺴﺖ ﮐﺎر ﺑﯽﺑﻨﯿﺎد‬
‫ﻣﺨﻮرﺗﻮ ﮔﻮل زﺷﺎﻋﺮ زﺟﻬﻞ و ﻧﺎداﻧﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻪ اﻧﻘﻼب زﻣﺎﻧﻪ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﺷﺪ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﺰن‬ ‫ﺑﺎﻧﻘﻼب‬ ‫ﻫﺮ آن دﯾﺎر ﮐﻪ از ﻇﻠﻢ و ﺟﻮر ﺷﺪ ﻏﻮﻏﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮ ﮔﺮ ﮐﻪ ز ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺪي ﺑﻨﺪ ﻗﺪﺣﺶ‬
‫ﻫﺮآن ﻗﺪح ﮐﻪ زﻣﯽ ﺷﺪ ﻧﺠﺲ ﺑﺸﻮي آن را‬
‫ﺗﻮ ﮐﻔﺮ ﺑﻨﮕﺮ و اﻧﮑﺎر ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﺑﺨﻮان ﮐﺘﺎب ﺧﺪا ﺷﺎﻋﺮا ﻣﺸﻮ ﮐﺎﻓﺮ‬
‫ﻧﻤﻮده ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯽﺧﻮار ﻻﻟﻪ را ﻣﯽﺧﻮار‬
‫دروغ را ﺑﻨﮕﺮ از ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﮑﺠﺎ‬
‫ز ﻣﯽ ﺧﺮاب ﻣﺸﻮ ﺑﺮ ﺧﯿﺎل ﮔﻨﺞ ﻧﻬﺎن‬
‫اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺒﺮده‬ ‫ﺗﻌﻠﻖ ﺗﻮ ﺑﺸﯿﺮ از و آب رﮐﻨﺎ ﺑﺎد‬
‫ﮐﺘﺎب‬ ‫ﺑﺨﻮان‬ ‫ﺑﺘﺮس از ﻣﺮض ﻋﺸﻖ و ﮐﻦ رﻫﺎ ﻣﺴﺘﯽ‬
‫‪ -127‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻋﮑﺲ روي ﺗﻮ ﭼﻮ در آﺋﯿﻨﻪ ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻋﮑﺲ ﻣﯽ و ﻧﻘﺶﻧﮕﺎري ﮐﻪ ﻧﻤﻮد‬
‫ﻏﯿﺮت ﻋﺸﻖ زﺑﺎن ﻫﻤﻪ ﺧﺎﺻﺎن ﺑﺒﺮﯾﺪ‬
‫ﻣﻦ زﻣﺴﺠﺪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﻧﻪ ﺑﺨﻮد اﻓﺘﺎدم‬
‫ﭼﮑﻨﺪ ﮔﺮ ﭘﯽ دوران ﻧﺮود ﭼﻮن ﭘﺮ ﮐﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺎﺋﮑﻪ ﺷﺪ ﮔﺸﺘﮥ او ﻧﯿﮏ ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫آه ﮐﺰ ﭼﺎه ﺑﺮون آﻣﺪ و در دام اﻓﺘﺎد‬
‫زﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﺣﺎﻓﻆ دل ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺪ ﻧﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫‪ -127‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ از ﺟﻬﻞ در آﺋﯿﻨﮥ اوﻫﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﻟﻘﺐ ﺷﺎﻫﯽ او از ﻃﻤﻊ ﺧﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﯾﮑﯽ از ﺧﺪﻋﮥ ﺷﺮﮐﺴﺖ ﺑﺎﻧﻌﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺷﯿﻮة ﺑﯽﻏﯿﺮت ﺑﺪ ﻧﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﮐﺎر ﺗﻮ ﺑﺎ رخ دﯾﻮان و ﻟﺐ ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫اﯾﻨﺖ از ﺑﺪ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺰازل اﯾﺨﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﺗﻬﻤﺖ ﺳﺮ ﺧﻮدش ﮔﺮدن اﯾﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﺑﯿﻦ ﺑﺂﯾﺎت ﺧﺪا ﺳﻮد و اﮐﺮام اﻓﺘﺎد‬
‫آﻧﮑﻪ رﻗﺼﯿﺪ ﭼﻮ دﯾﻮاﻧﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻃﺸﺖ ﺗﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﮐﻪ از ﺑﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫آه اﯾﻦ زﻟﻒ ﮐﺞ و ﭼﺎه ز ﻧﺴﺦ وام اﻓﺘﺎد‬
‫‪ -128‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﻮ را در اﯾﻦ ﺳﺨﻦ اﻧﮑﺎر ﮐﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﺤﺴﻦ و ﻣﻼﺣﺖ ﺳﯿﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﯾﮑﯽ ﺑﺲ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻋﯿﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﻏﺒﺎر ﺧﺎﻃﺮي از رﻫﮕﺬار ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﮐﺎﻣﯿﺎر‬ ‫ﭘﺎدﺷﻪ‬
‫‪114‬‬
‫زﯾﺮ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻏﻤﺶ رﻗﺺ ﮐﻨﺎن ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺖ‬
‫در ﺧﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ آوﯾﺨﺖ دل از ﭼﺎه ز ﻧﺴﺦ‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺮﯾﻔﻨﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎز وﻟﯽ‬
‫ﻋﮑﺲ اﺑﻠﯿﺲ ﭼﻮ در آﯾﻨﮥ ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬
‫ﭘﯿﺮ را ﭼﻮن ﻃﻤﻊ ﺳﺮدري و ﺷﺎﻫﯽ ﺑﻮد‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻋﮑﺲ رخ ﭘﯿﺮ ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮕﺮﻓﺖ‬
‫ﻏﯿﺮت و ﻋﺸﻖ ﮐﺠﺎ ﻋﺸﻖ ﻧﺪارد ﻏﯿﺮت‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ را ﻏﯿﺮت دﯾﻦ ﺑﻮد رخ ﭘﯿﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺗﻮ زﻣﺴﺠﺪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺑﺨﻮد رو ﮐﺮدي‬
‫ﭼﮑﻨﺪ آﻧﮑﻪ ز ﻋﻘﻞ و ﺧﺮدش دور ﮐﺮد‬
‫ﺗﻘﺼﯿﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫اﯾﺎم‬ ‫ﮔﺮدش‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎ‬
‫زﯾﺮ ﻣﻬﻤﯿﺰ ﺷﺪ و ﭘﯿﺮ ﻣﺮو رﻗﺺ ﮐﻨﺎن‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻔﯿﻬﻤﻨﺪ ﻧﺒﺰد ﻋﻘﻼ‬
‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ ﺑﺮﻗﻌﯽ از زﻟﻒ و زﻧﺴﺦ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﺑﺤﺲ ﺧﻠﻖ دو ﺧﺎﮐﺲ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﺮوﺷﺎن ﺑﺠﻠﻮه آﻣﺪهاﻧﺪ‬
‫آرﻧﺪ‬ ‫ﮐﺎﺋﻨﺎت‬ ‫ﺑﺒﺎزار‬ ‫ﻧﻘﺪ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﺮي ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﺎك رهﺷﻮي ﮐﺴﺮا‬
‫ﺑﺴﻤﻊ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ ﺷﺮح ﻗﺼﻪ او‬
‫‪115‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -128‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻪ ﯾﺎر ﺑﻠﮑﻪ اﻣﯿﺮي ﺑﮑﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺎري ﻣﺎ در دﯾﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﺸﺎﻋﺮ و ﺷﻌﺮ دﯾﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺪح و ﺗﻤﻠﻖ ز ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ وﻟﯽ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﺠﻮر ﺷﺪ و ﺷﻬﺴﻮار ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﺤﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺎﻫﯽ ﮐﻪ زر ﺑﺸﺎﻋﺮ داد‬
‫ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﺰﺷﺘﯽ اﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎر‬ ‫ﯾﮑﯽ‬ ‫ﻫﺰار ﻧﻘﺶ ز دﯾﻮ اﺳﺖ ﺑﺮ در و دﯾﻮار‬
‫ﯾﮑﯽ ﭼﻪ ﺳﮑﮥ ﺻﺎﺣﺐ ﻋﯿﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﻧﻘﺪ ﺑﺤﺎﻓﻆ دﻫﻨﺪ ﺑﻬﺮ ﻣﻠﻖ‬
‫ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻣﯿﺪوار‬ ‫ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫دﻻ ﺣﺴﻮد ﺑﻨﺪ ﭼﻮن زﮐﺮدﯾﻪ ﻣﻨﻌﺖ ﮐﺮد‬
‫ﻣﮕﻮ ﻏﺒﺎر ره و رﻫﮕﺬار ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻣﺴﺎز ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻔﺎق را ﺑﮕﺬار‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ رزق ز ﭘﺮور دﮐﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﺴﻮز ﺷﺎﻋﺮ اﮔﺮ دﯾﺮ ﺷﺪ ﺗﺮﺣﻢ ﺷﺎه‬
‫ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﺑﮑﺲ ﻧﻨﮓ و ﻋﻤﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻣﻦ از ﺛﻨﺎ و ﻣﻠﻖ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﺪم ﺑﯿﺰار‬
‫‪ -129‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ز ﻫﺮ در ﻣﯽدﻫﻢ ﭘﻨﺪش دﻟﯿﮑﯽ در ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫دﻟﻢ ﺟﺰ ﻣﻬﺮ ﻣﻬﺮدﯾﺎن ﻃﺮﯾﻘﯽ ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻧﻘﺸﯽ در ﺧﯿﺎل ﻣﺎ از اﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺧﺪاراايﻧﺼﯿﺤﺖﮔﺮﺣﺪﯾﺚازﻣﻄﺮبوﻣﯽﮔﻮ‬
‫ﮐﻪ ﻓﮑﺮي در درون ﻣﺎ ازﯾﻦ ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﯿﺎ اي ﺳﺎﻗﯽ ﮔﻠﺮخ ﺑﯿﺎور ﺑﺎدة رﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﯽﻓﺮوﺷﺎش ﺑﺠﺎ ﻣﯽ ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﻣﻦاﯾﻦ دﻟﻖ ﻣﺮﻗﻊ را ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺳﻮﺧﺘﻦروزي‬
‫زﺑﺎن آﺗﺸﯿﻨﻢ ﻫﺴﺖ ﻟﯿﮑﻦ در ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﻣﯿﺎنﮔﺮﯾﻪﻣﯽﺧﻨﺪمﮐﻪﭼﻮنﺷﻤﻊاﻧﺪرﯾﻦﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﭼﻪ ﺳﻮداﻓﺴﻮﻧﮕﺮي اي دل ﮐﻪ در دﻟﺒﺮﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺳﺤﻦ در اﺣﺘﯿﺎج‪ ،‬اﺳﺘﻐﻨﺎي ﻣﻌﺸﻮق اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎي ﺣﺎﻓﻆ را ﭼﺮا در زر ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ ﺷﻌﺮ ﺗﺮ ﺣﺎﻓﻆ ز ﺷﺎﻫﻨﺸﻪ ﻋﺠﺐ دارم‬
‫‪ -129‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﺠﺐ دارم ﮐﻪ دﯾﻮاﻧﺶ ﭼﺮا آذر ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﻫﺮآن ﺷﺎﻋﺮﮐﻪ ﺟﺰرﻧﺪي ﻃﺮﯾﻘﯽ ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫دﻟﺶ ﺟﺰ ﻣﻬﺮ ﻣﻬﺮدﯾﺎن ﺑﭙﻨﺪي در ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺷﻌﺮ دﯾﻮاﻧﺶ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻄﺮب و ﻣﯽ ﺷﺪ‬
‫ﻫﻨﺮ ﮔﺮ ﻫﻤﺪﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ز دﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﯿﺎن اي ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻫﻨﺮ آور ﺑﺎﻣﺮ دﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﺪﯾﻦ زﻣﺎر ﺑﺒﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﻣﮕﺮ رﺳﻤﯽ و را از ﺧﺎﻟﻖ اﮐﺒﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻧﺰد ﺣﻖﺷﻨﺎس اﯾﻦ دو ﺑﮑﺎﻣﯽ ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﺑﺠﺰ ﻋﺸﻖ و ﺟﻨﻮن ﺷﺎﻋﺮ ره دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﺑﺠﺰ دﻧﯿﺎ و ﻣﺎﻓﯿﻬﺎ ﺑﺪل دﻟﺒﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ز اﺧﺘﯿﺎر آﻧﮑﻪ ﺟﺰ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪﮐﺲ ﺳﯿﻢ و زر ﺷﺎﻫﺎن از اﯾﻦ ﺑﺪﺗﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرزي ﺗﻮ را در ﺳﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﺑﮑﺲ ﺟﺰ او ﻧﻤﯽﮔﻮﯾﺪ زر از دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﭼﺮا آﺗﺶ ﻧﻤﯽﺑﺎد ﺑﺎﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﺗﻮ را ﺑﺎ ﺷﺎﻋﺮ دﻧﯿﺎ ﻃﻠﺐ ﻫﻤﺴﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﭼﻪ اوراﭼﻮن ﺗﻮ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ وزﯾﺮ ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻋﺎﻗﻞ ﯾﺎوه راﭼﻮن درد ﭼﻮن ﮔﻮﻫﺮﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﯿﻦ ﺧﺮاﻓﺘﺮا ﺑﺸﻌﺮﺗﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﺴﯽ از ﺷﻌﺮ ﻓﺎﺳﺪ ﻧﮑﺘﻪ زو ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‬
‫‪ -130‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺟﺮ و آرام ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻤﻦ ﻣﺴﮑﯿﻦ داد‬
‫ﮐﻪ ﻏﺎن دل ﺷﯿﺪا ﺑﻠﺐ ﺷﯿﺮﯾﻦ داد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺑﺪو ﻋﻤﺮ ﺧﻮﺷﺶ ﮐﺎﺑﯿﻦ داد‬
‫آﻧﮑﻪ آن و او ﺑﺸﺎﻫﺎن ﺑﮕﺪاﯾﺎن اﯾﻦ داد‬
‫از ﻓﺮاق رﺧﺖ اي ﺧﻮاﺟﻪ ﻗﻮام اﻟﺪﯾﻦ داد‬
‫‪116‬‬
‫ﻣﯿﺎور ﺑﺎدة رﻧﮕﯿﻦ ﻣﺸﻮ آﻟﻮده و ﻧﻨﮕﯿﻦ‬
‫ﻋﺠﺐ ازﺷﺎﻋﺮﻣﺴﮑﯿﻦ زﻧﺪدم از ﻣﯽ و ﺳﺎﻗﯽ‬
‫ﺑﺮو ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺎﯾﻦ دﻟﻖ وﺑﺮاﯾﻦ ﺧﺪﻋﻪ ﺑﺰن آذر‬
‫ﺑﻮد ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻮ دﯾﻮاﻧﻪ ﮔﻬﯽ ﺧﻨﺪد ﮔﻬﯽ ﮔﺮﯾﺪ‬
‫ﺷﺪه ﻣﻌﺸﻮق اودﻧﯿﺎﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺴﻮن و را ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﮕﻮ از ﻣﻦ ﺑﺎﯾﻦ رﻧﺪان ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ از ﻗﻀﺎ ﻧﺒﻮد‬
‫ﭼﻪﺑﺪرﻧﺪيﮐﻪﺧﻮدﺑﺎزيﺑﭽﺸﻢﻣﺴﺖﻫﺮﺷﺎﻫﯽ‬
‫ﺳﺮوﭼﺸﻤﯽ ازﯾﻦ ﻣﻬﻮش دلوﻧﯿﺖ زدهآﺗﺶ‬
‫ﺧﺪا و ﻣﻨﻌﻢ دﯾﺎر و ﻧﮕﺎر ﺷﺎﻋﺮان ﺷﺎه اﺳﺖ‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﺷﻌﺮﺗﺮ ﺣﺎﻓﻆ ز ﺧﺎﻟﻖ ﻣﻦ ﻋﺠﺐ دارم‬
‫ﻋﺠﺐﺗﺮآﻧﮑﻪ ﻗﻮﻣﯽ ﺑﺎﭼﻨﯿﻦﺗﺼﺮﯾﺢزرﺧﻮاﻫﯽ‬
‫ﻋﺠﺐ ﻧﺒﻮد اﮔﺮ وﻗﺮي ﺑﺸﻌﺮت ﺷﺎه ﻧﮕﺬارد‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﺷﻌﺮ ﮔﺰاﻓﯽ ﺷﺎﻋﺮش ﻻﺋﻖ ﺑﺰر ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻮﺧﻮدازﻋﺠﺐ ﭘﻨﺪاري ﮐﻪ ﻻﻓﺖﺷﻌﺮﺗﺮﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺮو اي رﻗﻌﯽ ﺣﻖ راز ﺷﻌﺮ ﻣﺤﻮﻻﺗﯽ ﺟﻮ‬
‫آﻧﮑﻪ رﺧﺴﺎر ﺗﻮ را رﻧﮓ ﮔﻞ و ﻧﺴﺮﯾﻦ داد‬
‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎن روز ز ﻓﺮﻫﺎد ﻃﻤﻊ ﺑﺒﺮﯾﺪم‬
‫ﺧﻮشﻋﺮوﺳﯽاﺳﺖﺟﻬﺎن ازرهﺻﻮرتﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﮔﻨﺞ زرﮔﺮ ﻧﺒﻮد ﮔﻨﺞ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﺎﻗﯽ اﺳﺖ‬
‫در ﮐﻒ ﻏﺼﻪ دوران دل ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮن ﺷﺪ‬
‫‪117‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -130‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ دﻓﻊ ﺷﻌﺮا اﯾﻦ دل ﻣﺎ ﺗﺴﮑﯿﻦ داد‬ ‫آن ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﺠﻬﺎن ﻫﻮش و روان و دﯾﻦ داد‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺪح و ﺛﻨﺎ را ﺑﻘﻮام اﻟﺪﯾﻦ داد‬ ‫ﻗﺼﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻤﻪ از رﻧﮓ و ﮔﻞ و رﺧﺴﺎره‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮﯾﺪان ﺗﻮ را ﺣﻤﻖ و دل ﺳﻨﮕﯿﻦ داد‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎن روز ﮐﻪ دﯾﻮان ﺗﻮ دﯾﺪم ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺗﻮ داد ﻫﺎم و ﺧﺮاﻓﺎت ﮐﻪ آن ﺑﯿﺪﯾﻦ داد‬ ‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ دﺳﺖ ﻣﻦ و داﻣﻦ اﺳﻼم و ﺧﺮد‬
‫ﻟﯿﮏ ﺷﺎﻋﺮ دل ﺧﻮد ﺑﺎﺧﺖ و ﺑﺎد ﮐﺎﺑﯿﻦ داد‬ ‫ﺑﺪﻋﺮوﺳﯽ اﺳﺖﺟﻬﺎن ﮔﻮل ﻣﺨﻮرﺟﺎنﻋﺰﯾﺰ‬
‫در ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻤﯽرﻓﺖ ﻧﻤﯽﮐﺮد اﯾﻦ داد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻌﺘﻘﺪ ﮔﻨﺞ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﻮدي‬
‫از ﻓﺮاق رﺧﺖ اي ﺧﻮاﺟﻪ ﻗﻮام اﻟﺪﯾﻦ داد‬ ‫در ﮐﻒ ﻏﺼﮥ دوران دل ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮن ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ داد ز ﺑﯽﻓﮑﺮي آن ﻣﺴﮑﯿﻦ داد‬ ‫ﻋﺠﺐ از ﺣﻤﻖ ﮐﺴﯽ ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﻋﺮﻓﺎن داﻧﺪ‬
‫‪ -131‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وان راز ﮐﻪ در دل ﻧﻬﻔﺘﻢ ﺑﺪر اﻓﺘﺎد‬ ‫ﭘﯿﺮاﻧﻪ ﺳﺮم ﻋﺸﻖ ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﺴﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫اي دﯾﺪه ﻧﮕﻪ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺑﺪام ﮐﻪ در اﻓﺘﺎد‬ ‫از راه ﻧﻈﺮ ﻣﺮغ دﻟﻢ ﮔﺸﺖ ﻫﻮا ﮔﯿﺮ‬
‫ﺑﺎ درد ﮐﺸﺎن ﻫﺮ ﮐﻪ در اﻓﺘﺎد ور اﻓﺘﺎد‬ ‫ﺑﺲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدﯾﻢ درﯾﻦ دﯾﺮ ﻣﮑﺎﻓﺎت‬
‫ﺑﺎ ﻃﯿﻨﺖ اﺻﻠﯽ ﭼﻪ ﺑﺪ ﮔﻬﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﻧﺪﻫﺪ ﺳﻨﮓ ﺳﯿﻪ ﻟﻌﻞ ﻧﮕﺮدد‬
‫‪ -131‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮن ﻋﺸﻖ ﻫﻮا ﺑﺪ ﺑﺠﻮاﻧﯽ ﺑﺴﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫از ﻋﺸﻖ ﺧﺪا ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﺑﯽﺧﺒﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫وان ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ و ﻧﻔﺎﻗﺶ ﺑﺪر اﻓﺘﺎد‬ ‫ﭘﺲ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺣﻖ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺴﻠﻢ‬
‫اي اﻫﻞ ﺧﺮد ﮐﯽ ﺑﺨﺪا اﯾﻦ ﻧﻈﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫از راه ﻧﻈﺮ ﻣﺮغ دﻟﺶ ﮔﺸﺖ ﻫﻮا ﮔﯿﺮ‬
‫ﺑﺲ ﻃﻌﻦ ﺑﺎﺳﻼم ﮐﻪ در ﻫﺮ ﮔﺬر اﻓﺘﺎد‬ ‫دردا ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺳﯿﻪ روي‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﺧﺪا از ﺷﻌﺮا در ﺑﺪر اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻫﺮ ﻃﻌﻨﻪ و ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺑﺪﯾﻦ از ﺷﻌﺮا ﺑﻮد‬
‫ﺑﺲ رﻧﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﺎز ﮐﻪ ﺑﺮ دﯾﮕﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﺷﻌﺮا از ﻫﺪ و ورع ﺑﺮد‬
‫ﺑﺎ دردﮐﺸﺎن ﻫﺮ ﮐﻪ در اﻓﺘﺎد ﺳﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻣﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدﯾﻢ در اﯾﻦ دار ﻣﮑﺎﻓﺎت‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺪ آﯾﻪ ﺣﻖ ﻣﺮﺟﻊ ﻗﻢ ﺑﺎ اﺛﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫ﮐﻢ آﻧﮑﻪ ﺑﺪﯾﻦ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﺪ و ﭘﺮ ﮔﻬﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫زو ﺟﻠﻮه ﻧﻤﻮدي و ﺑﺤﮑﻤﺖ ﺷﺮر اﻓﺘﺎد‬
‫رﺿﻮان اﻟﻌﺶ ﭼﻪ ﻗﺪر ﺑﺎ ﺛﻤﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫اﻓﺘﺎد‬ ‫ﭘﺮور‬ ‫ﻗﻠﻤﺶ‬ ‫و‬
‫ﺗﺎ ﺣﻖ ﺑﺸﺪي ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻞ ﺧﻄﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫ﺑﺎ ﻧﯿﺶ ﻗﻠﻢ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻬﺮ ﮐﻮر و ﮐﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫ﺑﺎ وﻟﺪ ﻋﻠﯽ ﻫﺮ ﮐﻪ در اﻓﺘﺎد ور اﻓﺘﺎد‬
‫ﺷﯿﺮان ﻧﻬﺮاﺳﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺮ ﻋﺮوﻋﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫از ﻧﯿﺴﺖ و از ﺳﻮء ﻋﻤﻞ ﺑﺪ ﺑﺸﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫در زﯾﺮ ﻟﺤﺪ ﺧﻮن دﻟﺶ در ﺟﮕﺮ اﻓﺘﺎد‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ آﯾﻨﻪ ﺳﺎزد ﺳﮑﻨﺪري داﻧﺪ‬
‫داﻧﺪ‬ ‫ﺳﺮوري‬ ‫آﺋﯿﻦ‬ ‫و‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻧﺘﺮاﺷﺪ ﻗﻠﻨﺪري داﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﺧﻮد روش ﺑﻨﺪه ﭘﺮوري داﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﮔﺪا ﺻﻔﺘﯽ ﮐﯿﻤﯿﺎﮔﺮي داﻧﺪ‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺑﯿﻨﯽ ﺳﺘﻤﮕﺮي داﻧﺪ‬
‫داﻧﺪ‬ ‫دادﮔﺴﺘﺮي‬ ‫اﮔﺮ‬
‫درﯾﻦ ﻣﺤﯿﻂ ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺷﻨﺎوري داﻧﺪ‬
‫داﻧﺪ‬ ‫ﭘﺮي‬ ‫ﺷﯿﻮة‬ ‫ﺑﭽﮥ‬
‫ﮐﻪ ﻟﻄﻒ ﻧﮑﺘﻪ و ﺳﺮ ﺳﺨﻨﻮري داﻧﺪ‬
‫‪118‬‬
‫ﭼﻮن آن ﮐﻪ ﺑﯿﺎورد ﯾﮑﯽ ﺗﺤﻔﺘﻪ اﻻﺧﯿﺎر‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﺸﺪي ﺧﺎﻟﺼﯽ آورد ﮐﺘﺎﺑﯽ‬
‫دﯾﮕﺮ زﺻﻐﺎﻫﺎن ﺑﺨﺮاﺳﺎن ﺑﺸﺪوﻣﮑﺘﺐ ﻗﺮآن‬
‫دﯾﮕﺮ ﺑﺸﺪي ﺣﺠﻪ و اﻟﺒﺪﻋﻪ ﺑﯿﺎورد‬
‫زﺑﺎن‬ ‫آﺛﺎر‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺑﺸﺪي ﺻﺎﺣﺐ ﻣﯿﺰان ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫زﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺰاران‬
‫ﺗﺎ ﻧﻮﺑﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ و ﺑﺮﻗﻌﯽ آﻣﺪ‬
‫ﺑﺲ ﺗﻬﻤﺖ و ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﺮ او رﯾﺨﺖ وﻟﯿﮑﻦ‬
‫از ﻋﻮ ﻋﻮ ﮔﺮﮔﺎن و ﺳﮕﺎن ﺗﺮس ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﭼﻮن ﻃﯿﻨﺖ ﺑﺪ ﻋﻠﺖ ﮐﻔﺮ ﺑﺸﺮي ﻧﯿﺴﺖ‬
‫اﯾﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎ ﺧﻨﺪه ﮐﻪ ﻣﯽﺑﺎﻓﺖ ﺑﺪﻧﯿﺎ‬
‫‪ -132‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺮ اﻓﺮوﺧﺖ دﻟﺒﺮي داﻧﺪ‬
‫داري‬ ‫ﮐﻼه‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮐﻠﻪ ﮐﺞ ﻧﻬﺎد و ﺗﻨﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻫﺰار ﻧﮑﺘﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ز ﻣﻮ اﯾﻨﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﭼﻮ ﮔﺪاﯾﺎن ﺑﺸﺮط ﻣﺰد ﻣﮑﻦ‬
‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آن رﻧﺪ ﻋﺎﻓﯿﺖ ﺳﻮزم‬
‫وﻓﺎ و ﻋﻬﺪ ﻧﮑﻮ ﺑﺎﺷﺪ ار ﺑﯿﺎﻣﻮزي‬
‫ﺑﮕﯿﺮد‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﻘﺪ و ﭼﻬﺮه ﻫﺮ آﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺷﺎه ﺧﻮﺑﺎن ﺷﺪ‬
‫در آب دﯾﺪة ﺧﻮد ﻏﺮﻗﻪام ﭼﻪ ﭼﺎره ﮐﻨﻢ‬
‫آدﻣﯽ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ‬ ‫و‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ ‫دل‬ ‫ﺑﺒﺎﺧﺘﻢ‬
‫ز ﺷﻌﺮ دﻟﮑﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺴﯽ ﺑﻮد آﮔﺎه‬
‫‪119‬‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻗﺎﻓﯿﻪ ﺳﺎزد ﺳﺨﻨﻮري داﻧﺪ‬
‫ﻫﺪاﯾﺘﯽ ز ﺧﻮد آورد و رﻫﺒﺮي داﻧﺪ‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ اﻫﻞ ﻫﻮا راه دﻟﺒﺮي داﻧﺪ‬
‫داﻧﺪ‬ ‫ﻗﻠﺪري‬ ‫آﺋﯿﻦ‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﻘﯽ ﺷﺪ ﻗﻠﻨﺪري داﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺎﻟﻖ ﺗﻮ ﺧﺪا ﺑﻨﺪه ﭘﺮوري داﻧﺪ‬
‫داﻧﺪ‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎﮔﺮي‬ ‫ﮐﺠﺎ‬
‫ﮐﻪ ﻻت و ﭘﺴﺖ ﮐﺠﺎ ﺟﺰ ﺳﺘﻤﮕﺮي داﻧﺪ‬
‫ﺛﻨﺎروي داﻧﺪ‬ ‫رﺳﺪ ﺑﯿﺎرﯾﺖ آن ﮐﻮ‬
‫ﻣﮕﺮ ﺑﺸﺎه ﮐﻪ او ذره ﭘﺮوري داﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻗﺪر ﮔﻮﻫﺮ دﯾﻦ را ﻧﻪ ﻫﺮ ﺳﺮي داﻧﺪ‬
‫ﻋﺠﺐ ﻣﺪار ﮐﻪ او ﻋﺠﺐ و ﺑﺮﺗﺮي داﻧﺪ‬
‫ﻓﺮوﺗﻨﯽ ﺑﮑﻨﯽ ﻫﺮ ﮐﻪ رﻫﺒﺮي داﻧﺪ‬
‫ﺑﺨﺘﻢ ار ﯾﺎر ﺷﻮد رﺧﺘﻢ از اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺗﻤﻨﺎ‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫دل‬
‫ﺗﺮﺳﻢ آن ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﺑﮑﺠﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ داﻧﺴﺘﻪ رود ﺻﺮﻓﻪ ز اﻋﺪا ﺑﺒﺮد‬
‫ﺧﺎﻧﻪ از ﻏﯿﺮ ﺑﭙﺮداز و ﺑﻬﻞ ﺗﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -132‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﭘﺮﭼﻤﯽ اﻓﺮاﺧﺖ رﻫﺒﺮي داﻧﺪ‬
‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ز ﻋﺮﻓﺎن و ﯾﺎ ز ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺎﻓﺖ‬
‫ﻋﻨﺎﯾﺘﯽ ز ﺧﺪا ﻻزم از ﻫﺪاﯾﺖ وﺣﯽ‬
‫و‬ ‫داري‬ ‫ﮐﻼه‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺳﯿﻢ و زرﺧﻮد ﺑﺸﺎﻋﺮان ﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﻫﺰار ﻧﮑﺘﮥ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري‬
‫ﺗﻮ ﺗﺮك ﺑﻨﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﺧﺴﺎن ﻧﻤﺎ ﯾﮏ دم‬
‫رﻧﺪﻻت‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻏﻼم ﻧﮑﺒﺖ رﻧﺪان ﻣﺒﺎش و دون ﺑﻤﺴﺖ‬
‫وﻓﺎ و ﻋﻬﺪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ز ﺷﺎﻋﺮان آﻣﻮﺧﺖ‬
‫ﺑﺤﺮص و آز و ﻃﻤﻊ ﻏﺮق ﮔﺸﺘﯽ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﻘﺪ و ﭼﻬﺮة ﺧﻮﺑﺎن ﻧﺒﺎﺧﺖ ﺷﺎﻋﺮ دل‬
‫ﺑﺒﺎﺧﺘﯽ دل و دﯾﻦ را ﺑﺰر ﻧﺪاﻧﺴﺘﯽ‬
‫ﺑﻌﺠﺐ ﺧﻮﯾﺶ اﮔﺮ دﯾﺪ ﺷﻌﺮ ﺧﻮد دﻟﮑﺶ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﮑﻦ از ﻋﺠﺐ و ﺑﺮﺗﺮي دوري‬
‫‪ -133‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﻧﮕﺎري ﮐﻪ دل ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﮐﻮﺣﺮﯾﻔﯽ ﺧﻮشوﺳﺮﻣﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺶﮐﺮﻧﺶ‬
‫ﻋﻠﻢ و ﻓﻀﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﭽﻪ ﺳﺎل ﺑﺪﺳﺖ آوردم‬
‫راه ﻋﺸﻖ اي ﭼﻪ ﻟﯿﮑﻦ ﮔﺎه ﮐﻤﺎﻧﺪاراﻧﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اي ﺟﺎن ﻃﻠﺒﺪ ﻏﻤﺰة ﻣﺴﺘﺎﻧﮥ ﯾﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -133‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺨﺮد ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺪﯾﻮان و از اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﮔﺮ ﺧﺪا رﺣﻢ ﮐﻨﺪ ﺑﺨﺸﺪ و ﻣﺎ را ﺑﺒﺮد‬
‫ﺑﻤﻦ زار ﺷﻮد ﯾﺎر و ﻫﻮا را ﺑﺒﺮد‬
‫ﮐﻮ ﭘﯿﻤﺒﺮ ﺻﻔﺘﯽ ﮐﺎﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻏﻮﻏﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫آه از آن روز ﮐﻪ ﺑﺎ دﺳﺖ ﮔﻞ رﻋﻨﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺑﻔﺮدا‬ ‫ﻧﺒﺮدت‬ ‫اﻣﺮوز‬
‫ﻋﻠﻢ ﻧﺒﻮد ﻫﻤﻪ و ﻫﻢ اﺳﺖ و ﺗﻤﻨﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺳﺎﻣﺮي را ﻧﺮﺳﺪ ﺗﺎ ﯾﺪ و ﺑﯿﻀﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺗﺮﺳﻢ اﯾﻦ ﺳﯿﻞ ﻫﻮا ﯾﮑﺴﺮه از ﺟﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺗﺮﺳﻢ اﺑﻠﯿﺲ ﮐﻨﺪ ﻏﺎرت و اﻋﺪا ﺑﺒﺮد‬
‫ﺗﺮﺳﻢ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﮥ ﺗﻮ ﻋﻘﻞ ﺑﯿﻐﻤﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﺑﺸﮑﻦ او را ﮐﻪ ﻣﺘﺎع ﻫﻤﻪ ﯾﮑﺠﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫‪ -134‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﺟﺎم ﻣﺮادش ﻫﻤﺪم ﺟﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫ﮔﻔﺘﻢ اﯾﻦ ﺷﺎخ ار دﻫﺪ ﺑﺎري ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﺑﺮ ﺧﺮﻗﻪ رﻧﮓ ﻣﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫زاﻧﮑﻪ ﮐﻨﺞ اﻫﻞ دل ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﻧﻮراﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫رﻧﺪ را آب ﻏﺴﺐ ﯾﺎﻗﻮت رﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫ﺟﺎم ﻣﯽ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ از ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺮان ﺟﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫اﯾﻦ ﻋﺰﯾﺰ ﻣﻦ ﮔﻨﺎه آن ﺑﻪ ﮐﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫‪120‬‬
‫ﻧﯿﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﺪح و ﺛﻨﺎ را ﺑﺒﺮد‬
‫ﺗﺮﺳﻢ اﯾﻦ ﺷﻌﺮ و ﻏﺰل رﯾﺸﮥ ﻣﺎ را ﺑﮑﻨﺪ‬
‫ﮐﻮ رﻓﯿﻘﯽ ﻣﺘﺪﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻌﻠﻢ و ﻋﻤﻠﺶ‬
‫در ﺧﯿﺎل و ﻫﻮس و ﻗﯿﺪ ﻫﻮا ﭘﺎﺑﻨﺪم‬
‫ﺑﺎ ﻏﺒﺎ ﻧﺎز ﺧﺰان ﺑﯽﺧﺒﺮت ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﺠﻮاﻧﯽ ﺗﻮ ﻣﺸﻮ ﻏﺮه و اﯾﻤﻦ ز اﺟﻞ‬
‫ﻋﻠﻢ وﻓﻀﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺒﺎزي ﺗﻮﺑﯿﮏﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ از ﻻف ﻣﺒﺎف و ز ﮐﺮات ﺗﻮ ﻣﻨﺎز‬
‫ﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﺸﮑﻦ و از ﺑﺎده ﻣﮑﻦ ﻣﺪح و ﺛﻨﺎ‬
‫دﯾﻦ ﺧﻮد را ﻣﺠﻮز ﻣﺤﮑﻢ و ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﮐﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ آدم ﻣﺰن از ﻏﻤﺰة ﻣﺴﺘﺎﻧﮥ ﯾﺎر‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ ﺧﻨﺪه ﻧﻤﺎﯾﺪ اﻏﻮا‬
‫در ازل ﻫﺮ ﮐﻮ ﺑﻔﯿﺾ دوﻟﺖ ارزاﻧﯽ ﺑﻮد‬
‫ﻣﻦﻫﻤﺎن ﺳﺎﻋﺖﮐﻪ ازﻣﯽﺧﻮاﺳﺖﺷﺪﺗﻮﺑﻪﮐﺎر‬
‫ﺧﻮدﮔﺮﻓﺘﻢﮐﺎﻓﮑﻨﻢﺳﺠﺎدهﭼﻮنﺳﻮﺳﻦﺑﺪوش‬
‫ﺑﯽﭼﺮاغ ﺟﺎم در ﺧﻠﻮت ﻧﻤﯽﯾﺎرم ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻫﻤﺖ ﻋﺎﻟﯽ ﻃﻠﺐ ﺟﺎم ﻣﺮﺻﻊ ﮔﻮ ﻣﺒﺎش‬
‫ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ و ﺑﻬﺎر و ﺑﺤﺚ ﺷﻌﺮ اﻧﺪرﺳﯿﺎن‬
‫دي ﻋﺰﯾﺰيﮔﻔﺖﺣﺎﻓﻆﻣﯽﺧﻮردﭘﻨﻬﺎنﺷﺮاب‬
‫‪121‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -134‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﯿﺾ دوﻟﺖ ﺟﺰ ﺑﺮﻧﺞ و ﺳﻌﯽ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫در ازل ﮐﺴﺮا ﺑﻔﯿﺾ دوﻟﺖ ارزاﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬
‫ﮔﻔﺖ آن ﺷﯿﻄﺎن ﻣﺮا ﻋﻘﻞ و ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻦ ازﻣﯽ ﻧﺠﺎﺳﺖ راﻣﺨﻮر‬
‫ﺑﯽﻧﺘﯿﺠﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ را ﻓﮑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺧﻮدﮔﺮﻓﺘﻢ ﺳﺠﺪه ﮐﺮدي ﺷﺎﻋﺮاﭼﻮنﻣﺆﻣﻨﺎن‬
‫زاﻧﮑﻪ اﯾﺸﺎن را اﮔﺮ دل ﺑﻮد ﻧﻮراﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮاغ ﻣﺤﻔﻞ ﻋﺮﻓﺎﻧﯿﺎن‬
‫ﭘﺲ ﻣﺨﻮر ﮔﻮل اي ﺑﺮادر ﺑﺎده ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﯽﺑﻮد آب ﻋﻨﺐ اﻗﺮار ﺣﺎﻓﻆ را ﻧﮕﺮ‬
‫ﮐﺎش اﯾﻨﺠﺎ ﻋﻘﻞ و ﮐﺎري ﺑﻮد دﯾﻮاﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺑﯽﺳﺮوﺳﺎﻣﺎن ﺷﺪه اﯾﻦ ﻣﻠﺖ و ﮐﺸﻮر زﺷﻌﺮ‬
‫ﮔﺮ در آﻧﺠﺎ و ﻫﻢ ﭘﯿﺮ و ﻓﮑﺮ ﺷﯿﻄﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﻋﺰﻟﺖ وﻟﯽ ﺑﺎﻋﻠﻢ ودﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪاﮔﺮ‬
‫ﻣﺮد ﺑﺎ ﺗﻘﻮي ﺑﺪوران اﻫﻞ ﻧﺎداﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻧﯿﮑﻨﺎﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ اي دل اﻫﻞ ﺗﻘﻮي را ﮔﺰﯾﻦ‬
‫ﺷﻌﺮ و ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻦ رﻫﺎ ﮔﺮ ذﮐﺮ رﺣﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺴﯽ اﮔﺮ ﭘﯿﺪا ﺷﻮد ز اﻫﻞ ﺧﺪا‬
‫اي ﻋﺰﯾﺰ آن ﻣﯽ اﮔﺮ ﺣﻖ ﺑﻮد ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺮﯾﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﺧﻮار ﮔﻮ ﺑﯿﺪار ﺷﻮ‬
‫‪ -135‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫از ﺳﺮ ﭘﯿﻤﺎن ﺑﺮﻓﺖ ﺑﺎ ﺳﺮ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ ﺧﻠﻮتﻧﺸﯿﻦ دوش ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺎز ﺑﻪ ﭘﯿﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﻋﺎﺷﻖ و دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻋﻬﺪ ﺷﺒﺎب آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺶ ﺑﺨﻮاب‬
‫در ﭘﯽ آن آﺷﻨﺎ از ﻫﻤﻪ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻐﺒﭽﮥ ﻣﯽﮔﺬﺷﺖ راﻫﺰن دﯾﻦ و دل‬
‫ﺷﺪ‬ ‫ﯾﮑﺪاﻧﻪ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎران‬ ‫ﻗﻄﺮة‬ ‫ﮔﺮﯾﮥ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ ﺷﮑﺮ ﮐﻪ ﺿﺎﯾﻊ ﻧﮕﺸﺖ‬
‫دل ﺳﻮي دﻟﺪار رﻓﺖ ﺟﺎن ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻨﺰل ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻨﻮن ﺑﺎرﮔﻪ ﭘﺎدﺷﺎ اﺳﺖ‬
‫‪ -135‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫زاﻫﺪ ﺧﻠﻮتﻧﺸﯿﻦ ﮐﯽ ﺳﺮ ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫رﻧﺪ رﯾﺎ ﮐﺎر ﺑﻮد دوش ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬
‫ﺳﺮ ﮐﻪ ﺳﭙﺎرد ﺑﻪ ﭘﯿﺮ ﻋﺎﺷﻖ و دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﻮد ﭘﯿﺮ و ﭘﻨﺪ ﺑﺨﻮاب‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﺖ و ﻫﻮي از ﻫﻤﻪ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫دﯾﻦ و دﻟﯽ ﮔﺮ ﺑﺪي ﻣﺒﻐﭽﻪ ﮐﯽ ﻣﯽرﺑﻮد‬
‫ﺑﻬﺮة ﻋﻠﻢ و ﺧﺮد ﻗﺴﻤﺖ ﻓﺮزاﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺗﺎﺑﺶ اﻧﻮار ﻋﻘﻞ وﺳﻮﺳﻪ را ﻣﯽﺑﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪122‬‬

‫ﺣﻠﻘﮥ دﯾﻦ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﻣﺠﻠﺲ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ داﻧﺶ ﺑﺮ ﺧﻮد ﺳﺮي و ﮔﻤﺮﻫﯽ‬
‫ورﻧﻪ ﺣﻼل ﻣﯽ ﻣﺬﻫﺐ رﻧﺪاﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ اﮔﺮ ﺟﺎم ﻣﯽ ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ از رﯾﺎ اﺳﺖ‬
‫ذﮐﺮ و ﺳﺤﺮ ﺧﯿﺰﯾﺶ ﺟﻤﻠﻪ ز ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﻤﺮﯾﺪان ﺷﻌﺮ ﮔﺮﯾﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮕﺮ‬
‫اﺟﺮ ﯾﮑﯽ ﻗﻄﺮهاش ﺳﯿﻢ و زر و داﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﮔﺮﯾﮥ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻧﮕﺸﺖ‬
‫اﯾﻦ ﻏﺰﻟﯿﺎت او آﻓﺘﻪ ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺟﺎي ﮔﻪ و ﻓﺨﺮ او ﮐﺠﺎ اﺳﺖ درﺑﺎر ﺷﺎه‬
‫ﻧﻈﻢ و ﻧﻔﺮﯾﻨﺶ ﭼﻮ ﺗﯿﺮ آﻓﺖ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﻋﺠﺐ ﻧﮑﺘﻪ ﮔﯿﺮ‬
‫‪ -136‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دوﺳﺘﯽ ﮐﯽ آﺧﺮ آﻣﺪ دوﺳﺘﺪاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﯾﺎري اﻧﺪر ﮐﺲ ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ ﯾﺎر آن را ﭼﻪ ﺷﺪ‬
‫زﻫﺮهﺳﺎزيﺧﻮشﻧﻤﯽﺳﺎزدﻣﮕﺮﻋﻮدشﺑﺴﻮﺧﺖ‬
‫ﮐﺲ ﻧﺪاردذوق ﻣﺴﺘﯽ ﻣﯿﮕﺴﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬
‫ازﮐﻪ ﻣﯽﭘﺮﺳﯽ ﮐﻪ دور روزﮔﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺮار اﻟﻬﯽ ﮐﺲ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﺧﻤﻮش‬
‫‪ -136‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺴﺘﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺘﯽ ﻣﺎل داران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان را زر ﻧﻤﯽﺑﺨﺸﻨﺪ ﯾﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬
‫ﻧﺎم ﻏﯿﺮت ﻧﻨﮓ آﻣﺪ ﻧﺎﻣﺪاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫آب ﺣﯿﻮان ﺗﯿﺮه ﮔﻮن از ﺷﻌﺮ ﻻف ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﯾﺎدﮔﺎراﻫﻞ ﻗﺮآن درﮐﺠﺎ وﺷﻬﺴﻮاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺻﺪﻫﺰارانﺣﻖﺷﮑﺴﺖوﻫﺮﺣﺮاﻣﯽﺷﺪﺣﻼل‬
‫روﻧﻖ ﺑﺎزار ﺣﻖ ﮐﻮ روزﮔﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺻﻮﺗﯽ از اﻫﻞ ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺮ ﻧﯿﺎﯾﺪ ﺳﺎلﻫﺎ اﺳﺖ‬
‫دور ﺗﻘﻮي ﮐﯽ ﺳﺮ آﻣﺪ ﺣﻖ ﮔﺰاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎن ازاﻫﻞ ﻗﺮآن داﺷﺖ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ و دﯾﺎر‬
‫ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻧﺨﯿﺰد ﺟﺎن ﺳﭙﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﮔﻮﺋﯿﺎ ﺗﻮﻓﯿﻖ و ﻫﻤﺖ ﻧﯿﺴﺖ دﯾﮕﺮ ﺑﻬﺮ ﻣﺎ‬
‫ﮐﺲ ﻧﺪاردﺷﺮم وﻏﯿﺮت ﺷﺮﻣﺴﺎزان راﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻃﺮف ﺳﺎز و ﻧﻮاز و رﻗﺺ و ﺑﯿﻌﺎري ﺑﭙﺎ‬
‫رﻓﺖ ﺗﺮس از ﺧﺎﻟﻖ و اﻣﻘﺪاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ اﺷﻌﺎر ﺗﻮ آﻣﻮﺧﺖ اﯾﻦ ﺑﯽﻣﺴﻠﮑﯽ‬
‫ﮐﺲ ﻧﺪارد ذوق ﻣﺴﺘﯽ ﻣﯽﮔﺴﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﯿﻦ ﺷﻌﺮ زﺷﺖ ﺷﺎﻋﺮ اﻫﻞ ﻫﻮا‬
‫‪123‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -137‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﯿﺶ ﭘﺎﺋﯽ ﺑﭽﺮاغ ﺗﻮ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻦ از ﺑﺎغ ﺗﻮ ﯾﮏ ﻣﯿﻮه ﺑﭽﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ از ﻫﺎﻧﻢ ﭼﻪ ﺑﭙﯿﺶ آﯾﺪ و زﯾﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺣﺮف ﺷﺪ ﻋﻤﺮ ﮔﺮاﻧﻤﺎﯾﻪ ﺑﻤﻌﺸﻮﻗﻪ و ﻣﯽ‬
‫‪ -137‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﺗﯿﺮﮔﯽ روح ﺗﻮ ﺑﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻦ ز دﯾﻮان ﺗﻮ ﺻﺪ ﺧﺪﻋﻪ ﺑﭽﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬
‫ﮔﺮ ﻣﻦ آﮔﺎه ﺷﻮم ﺑﺎز ﻧﺸﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽ ﮔﻤﺮه و اﺿﻼل ﮐﻨﺪ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺮ ﭼﺸﻢ ﺧﺮﯾﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫آﺧﺮ اي ﺧﺘﻢ رﺳﻞ ﻣﻠﺖ ﺗﻮ رﻓﺖ ز ﺷﻌﺮ‬
‫ﻋﺸﻖ ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﺪﯾﻦ ﺷﺪه دﯾﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﻋﻘﻞ ازﻋﺸﻖ وﻫﻮي ﮔﺸﺘﻪ ﺿﻌﯿﻒ وﻣﺴﺘﻮر‬
‫ﮔﺎه دﯾﻮان و ﮔﻬﯽ دﯾﻮ ﻗﺮﯾﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺻﺮف ﺷﺪ ﻋﻤﺮ ﮔﺮاﻧﻤﺎﯾﻪ ﺑﺸﻌﺮ ﺷﻌﺮاء‬
‫ﺧﻠﻖ اي ﻧﯿﺰ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺣﻖ ﺑﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ اﻫﻞ ﻫﻮﺳﻢ ﺳﺘﺮ ﻧﻤﻮد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد را ﺑﮕﺰﯾﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮازﻋﺸﻖ و ﻣﯽ و ﺑﺎده و ﻣﺴﺘﯽ ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫‪-831‬‬

‫‪ -138‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻗﻀﺎي آﺳﻤﺎﻧﺴﺖ اﯾﻦ ودﯾﮕﺮﮔﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺮاﻣﻬﺮﺳﯿﻪ ﭼﺸﻤﺎن زﺳﺮ ﺑﯿﺮون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻫﺮآنﻗﺴﻤﺖﮐﻪ آﻧﺠﺎﺷﺪﮐﻢ واﻓﺰون ﻧﺨﻮاﻫﺪﺷﺪ‬ ‫ﻣﺮا روز ازل ﮐﺎري ﺑﺨﺒﺮ رﻧﺪي ﻧﻔﺮﻣﻮدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎز ﺷﺮع زﯾﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﯽﻗﺎﻧﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺧﺪاراﻣﺤﺘﺴﺐ ﻣﺎ را ﺑﻔﺮﯾﺎد دف و ﻧﯽ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺣﺪﯾﺚﺑﻮسوآﻏﻮﺷﺶﭼﮕﻮﯾﻢﭼﻮنﻧﺨﻮاﻫﺪﺷﺪ‬ ‫ﻣﺠﺎل ﻣﻦ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻬﺮ او ورزم‬
‫‪ -138‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻟﺬاﻣﺤﺒﻮﺑﺖ اي ﺣﺎﻓﻆ ﺣﻖ ﺑﯿﭽﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮراﻣﻬﺮﺳﯿﻪ ﭼﺸﻤﺎن زﺳﺮﺑﯿﺮون ﻧﺨﻮاﻫﺪﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻮد ﻣﺨﺘﺎر و دﯾﮕﺮﮔﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫وﻟﯽ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻀﺎ ﻧﺒﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﻗﻀﺎ ﺑﺎ ﺣﻖ و ﺣﻖ ﻣﺎ دون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻗﻀﺎوﻋﻠﻢ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺣﻖ ﺑﻮد ﺑﺮ اﺧﺘﯿﺎر ﺗﻮ‬
‫ﭼﺮاﭘﺲ ﻧﻬﯽ ﺑﻨﻤﻮدتﭼﻨﯿﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻗﻀﺎﮔﺮﺟﺒﺮﻋﺸﻖ آردﺗﻮﻣﺠﺒﻮري ﻧﻪ ﻣﺨﺘﺎري‬
‫ﻧﻪ از روز ازل ﮐﺎﻧﺠﺎ ﮐﻢ و اﻓﺰون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮﺧﻮدرﻧﺪي ﻧﻤﻮدي ﺑﺎﺧﺘﯿﺎر دل ﻏﺰل ﮔﻔﺘﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻮدﭼﻮن ﮐﺎﻓﺮوﻣﺸﺮك ازآن ﺑﯿﺮون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻋﻘﺎﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪت ﻓﺮدا اﮔﺮ اﮐﻨﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫دﮔﺮ آه ﺗﻮ اي ﺷﺎﻋﺮ ﺳﻮي ﮔﺮدون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻪﭘﻨﻬﺎنﻣﯽﮐﺸﺪﻣﻮﺳﯽﮐﻪﺑﻮﺳﯽﭼﻮنﻧﺨﻮاﻫﺪﺷﺪ‬
‫ﮐﻪزﺧﻢ ﻃﻌﻦ اوﺟﺒﺮاندراﯾﻦﻫﺎﻣﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪﺷﺪ‬
‫‪ -139‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زاﻧﮑﻪ ﺑﺎ زاغ وزﻏﻦ ﺷﻬﭙﺮ دوﺳﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻫﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻧﺒﻮد ﺧﯿﺮ در آن ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻋﺼﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ را ﻧﯿﺴﺖ ادب ﻻﺋﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫‪ -139‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺪح ﺷﻬﻤﺎن ﺷﺮط ﻣﺮوت ﻧﺒﻮد‬
‫آﻧﻘﺪر ﻣﺪح ﺑﯿﺎور ﮐﻪ ﻣﻼﻣﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺗﯿﺮه آن دﯾﺪة ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺒﺮت ﻧﺒﻮد‬
‫آن ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺎﺧﺖ ﻧﺠﺲ ﻃﺎﻟﺐ رﻓﻌﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻣﺪد از ﺣﻖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ز ﻓﺘﻮت ﻧﺒﻮد‬
‫ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺧﻠﻖ ز ﻫﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺖ ﯾﮑﯽ ﻻﺋﻖ ﻣﻬﻠﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﻄﻬﺎرت ﻧﺒﻮد‬
‫ﭼﻮن ﺗﻮ را ﭘﯿﺮوي از ﻋﻔﺖ و ﻋﺼﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﭼﻪ ﺷﻮد ﮔﺮ ﺷﺒﻬﯽ ﻻﺋﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ را دﯾﻦ ﻧﺒﻮد ﻻﺋﻖ رﺣﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫‪124‬‬
‫ﺧﺪاﯾﺎ ﺷﺎﻋﺮ ﺟﺒﺮي ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺴﻠﻢ و ﻋﺎﻗﻞ‬
‫ﺷﺮاب ﻟﻌﻞ و ﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﻮد وز رو و ﺑﺎل ﺗﻮ‬
‫رﻗﯿﺐ و ﻣﺎﻧﻊ ﺷﺎﻋﺮ ز ﻣﯿﺨﻮاري ﺑﻮد ﻣﺆﻣﻦ‬
‫ﻣﺠﺎل ﺷﺎﻋﺮان ﻋﻤﺮي ﺑﻮد ﻫﺮزه دﮔﺮ ﯾﺎوه‬
‫ﻣﮑﻦ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺻﺮفﻧﻈﺮازﺟﺮم اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫دوﻟﺖ از ﻣﺮغ ﻫﻤﺎﯾﻮن ﻃﻠﺐ و ﺳﺎﯾﮥ او‬
‫ﮔﺮ ﻣﺪد ﺧﻮاﺳﺘﻢ از ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻋﯿﺐ ﻣﮑﻦ‬
‫ﭼﻮن ﻃﻬﺎرت ﻧﺒﻮدﮐﻌﺒﻪ و ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﯾﮑﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﻠﻢ و ادب ورز ﮐﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬
‫دوﻟﺖ ﺣﻖ ﻃﻠﺐ ار ﭘﺴﺘﯽ ﻫﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﻣﺎ ﺻﻔﺎ از ﺗﻮ ﻧﺪﯾﺪﯾﻢ ﺑﺠﺰ ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ‬
‫ﺧﯿﺮهدل ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺴﺘﯽ ﮐﻪ در او ﺷﻌﻠﮥ ﺣﺮص‬
‫دوﻟﺖ و ﻓﺮﺧﺎن ﭼﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﺟﻮر و ﺳﺘﻢ‬
‫ﻋﯿﺒﺖ آﻧﺴﺖ ﻣﺪد ﺧﻮاﺳﺘﯽ از ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن‬
‫ﻫﻤﺖ آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدراﺑﺸﻬﻤﺎن ﺑﻨﺪهﮐﻨﯽ‬
‫ﻧﺒﻮد ﮐﻌﺒﻪ و ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﯾﮑﯽ در ﻫﻤﻪ ﺣﺎل‬
‫وﺻﻠﺖ ﭘﯿﺮ ﮐﻨﺪ داﻣﻦ ﻫﺮ ﭘﺎك ﻧﺠﺲ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﮐﻌﺒﻪ و ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﺑﻨﺰد ﺗﻮ ﯾﮑﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﺣﻖ ﻃﻠﺐ و آن ادب ﻻﺋﻖ ﺣﻖ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﻦ ﺑﻄﻠﺐ دﯾﻦ ﺧﺪا دﯾﻦ رﺳﻮل‬
‫‪125‬‬
‫‪ -140‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دل رﻣﯿﺪة ﻣﺎ را اﻧﯿﺲ و ﻣﻮﻧﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻐﻤﺰه ﻣﺴﺌﻠﻪ آﻣﻮز ﺻﺪ ﻣﺪرس ﺷﺪ‬
‫ﮔﺪاي ﺷﻬﺮ ﻧﮕﻪ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ‬
‫ﻗﺒﻮل دوﻟﺘﯿﺎن ﮐﯿﻤﯿﺎي اﯾﻦ ﻣﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺠﺮﻋﻪ ﻧﻮﺷﯽ ﺳﻠﻄﺎن اﺑﻮ اﻟﻔﻮارس ﺷﺪ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ازﯾﻦ راه رﻓﺖ و ﻣﻔﻠﺲ ﺷﺪ‬
‫‪ -140‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺪ‬ ‫اﺑﻮاﻟﻔﻮارس‬ ‫اﻣﯿﺮي‬ ‫ﺑﺠﻮر‬
‫ﺑﻬﺮ ﮐﻪ زر دﻫﺪ او را اﻧﯿﺲ و ﻣﻮﻧﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻮد ارادة ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻪ ﻫﺮ ﺧﻨﺎﻓﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺠﺮﻋﻪ ﻧﻮﺷﯽ ﺳﻠﻄﺎن اﺑﻮاﻟﻔﻮارس ﺷﺪ‬
‫ﮐﺠﺎ ز ﻏﻤﺰه ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺴﯽ ﻣﺪرس ﺷﺪ‬
‫ﻣﮕﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ او ﻣﺪﻟﺲ ﺷﺪ‬
‫دل ﺗﻮ ﺧﻮش ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺖ درم ﻣﺆﺳﺲ ﺷﺪ‬
‫و ﻟﻮﻣﻌﻠﻢ ﺻﺪﻫﺎ ﭼﻪ ﺗﻮ ﻣﻮﺳﻮس ﺷﺪ‬
‫ﻗﺒﻮل دوﻟﺘﯿﺎن ﺷﺪ ﺑﯿﻦ ﮐﻪ زرﻣﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﻀﺮ ﭼﻮ ﺳﻠﻄﺎن و ﻣﯿﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ‬
‫ﻋﺠﺐ ﻣﺪار ﮔﺮ از دﯾﻦ و ﻋﻘﻞ ﻣﻔﻠﺲ ﺷﺪ‬
‫ز ﻋﺸﻖ دﯾﺪة ﻋﻘﻠﺶ زﻧﻮر ﺑﯿﺤﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﺠﺲ ﺷﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﺘﺎرة ﺑﺪرﺧﺸﯿﺪ و ﻣﺎه ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ‬
‫ﻧﮕﺎر ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﻤﮑﺘﺐ ﻧﺮﻓﺖ و ﺧﻂ ﻧﻨﻮﺷﺖ‬
‫ﺑﺼﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪام ﻣﯽﻧﺸﺎﻧﺪ اﮐﻨﻮن دوﺳﺖ‬
‫ﭼﻮ زر ﻋﺰﯾﺰ وﺟﻮد اﺳﺖ ﻧﻈﻢ ﻣﻦ آري‬
‫ﺧﯿﺎل آب ﺧﻀﺮ ﺑﺴﺖ و ﺟﺎم ﮐﯿﺨﺴﺮو‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﯿﺪ‬ ‫ﻋﻨﺎن‬ ‫ﯾﺎران‬ ‫ﻣﯿﮑﺪه‬ ‫زراه‬
‫ﭼﺮا‬ ‫ﺑﻨﺪ ﺳﺘﺎره ﺳﺘﻤﮕﺮ ﻧﻪ ﻣﺎه ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ‬
‫ﻋﺠﺐ ز ﺷﺎﻋﺮ ﺟﻮﯾﺎي درﻫﻢ و دﯾﻨﺎر‬
‫ﻋﺠﺐﺗﺮ آﻧﮑﻪ ﺑﮕﻔﺘﻨﺪ اﺣﻤﺪ ﻣﺮﺳﻞ‬
‫ﻧﺨﻮاﻧﺪه ﺧﺘﻢ ﻋﺰل را ﮐﻪ ﺟﺎم ﮐﯿﺨﺴﺮو‬
‫ﭘﯿﻤﺒﺮان ﮐﻪ ﻧﮕﯿﺮﻧﺪ ﺟﺎم ﮔﺒﺮان را‬
‫ﭘﯿﻤﺒﺮان ﺑﻨﺪﻧﺪ اﻫﻞ ﻏﻤﺰه و ﻟﻤﺮه‬
‫اﻣﯿﺮ زﺷﺐ ﺗﻮ ﮔﺮدﯾﺪ ﻣﺎه ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻮ‬
‫ﻫﻨﺮ ﻧﮑﺮ و ﺑﻤﮑﺘﺐ ﻧﺮﻓﺖ و ﺧﻂ ﻧﻨﻮﺷﺖ‬
‫ﻧﮕﺮ ﺗﻤﻠﻖ و ﺑﺎﻟﯿﺪﻧﺶ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ درم ﻧﺰد ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻔﻠﺲ‬
‫ﮔﺪاي ﺷﻬﺮ ﭼﻪ روزي ﺑﺼﺪر ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪاش‬
‫ﺑﺮاه ﻣﯿﮑﺪه اي ﺑﺮﻗﻐﯽ ﻗﺪم ﻣﮕﺬار‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪126‬‬

‫‪ -141‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫آرزوي‬ ‫درﯾﻦ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺘﯿﻢ‬ ‫ﮔﺪاﺧﺖ ﺟﺎن ﮐﻪ ﺷﻮد ﮐﺎر دل ﺗﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺨﻮﯾﺶ ﻧﻤﻮدم ﺻﺪ اﻫﺘﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﮑﻮي ﻋﺸﻖ ﻣﻨﻪ ﺑﯽدﻟﯿﻞ راه ﻗﺪم‬
‫در آن ﻫﻮس ﮐﻪ ﺷﻮد آن ﻧﮕﺎر رام و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﺣﯿﻠﻪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺖ ﺣﺎﻓﻆ از ﺳﺮ ﻓﮑﺮ‬
‫‪ -141‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺪﯾﻢ ﺧﺴﺘﻪ در اﯾﻦ آروز ﺗﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﺳﻌﯽ ﻧﻤﻮدم رﺳﻢ ﺑﮑﺎم و ﻧﺸﺪ‬
‫ﺑﻤﺴﻠﻤﯿﻦ ﺑﺰدم اﯾﻦ ﺻﻼي ﻋﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺨﻮاﺳﺘﻢ ﮐﻪ ﮐﻨﻢ دﻓﻊ ﺷﺮ اﯾﻦ ﻋﺮﻓﺎ‬
‫ﺑﺨﻮاﺳﺘﻢ ﮐﻤﮏ از ﻫﺮ ﺧﻮاس و ﻋﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫درﯾﻎ و درد ﮐﻪ در رﻓﻊ ﺷﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﺑﻬﻤﺖ ﻫﻤﻪ ﯾﺎران و ﻫﻢ ﮔﺮام و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺪان ﻫﻮس ﮐﻪ وﺟﻮد آورﯾﻢ اﺳﺘﻘﻼل‬
‫ﺑﺂن ﻫﻮس ﮐﻪ ﺷﻮم ﺧﺴﺘﻪ ﺟﺎن درام و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﭘﯿﺎم ﻗﺘﻞ ﺑﺮاﯾﻢ ﭼﻪ ﻋﺎرﻓﺎن دادﻧﺪ‬
‫ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﻨﺪ او ﻣﻐﻠﻄﻪ ز دام و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺨﺪﻋﻪ ﺑﺎز ﻣﺮا ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺒﺤﺚ ﮐﺸﯿﺪ‬
‫ﺷﺪم ﺑﻨﺮﻣﯽ دﻟﯿﻠﺴﺖ ﭼﻮن ﯾﮏ ﻏﻼم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ ﻧﺮﻣﯽ ﮔﻔﺘﺎر ﺗﻮ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮﻓﻊ دام ﻧﻤﻮدم ﺻﺪ اﻫﺘﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﺎده دﻻن دام ﻋﺸﻖ ﮔﺴﺘﺮدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﮐﻨﺪ ﻫﻤﻪ راﻣﺴﺖ ﯾﮏ دو ﺟﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﺣﯿﻠﻪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﯿﺮاز‬
‫ﺑﺪاد ﺑﺮ ﻫﻤﻪ داﻧﺸﻮران ﭘﯿﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺤﻮ ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪ‬
‫‪ -142‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺎد‬ ‫ﮔﻮن‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ﺳﺎﻟﻪ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫روﯾﺖ‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﻓﺰون ﺑﺎد‬
‫ﻫﺮ روز ﮐﻪ ﻫﺴﺖ در ﻓﺰون ﺑﺎد‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫ﺧﯿﺎل‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫اﻧﺪر‬
‫ﺑﺎد‬ ‫دون‬ ‫ﻣﺮدﻣﺎن‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫از‬ ‫دور‬ ‫ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺟﺎن ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -142‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎد‬ ‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ذو‬ ‫ﻓﻀﻞ‬ ‫ز‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻮش ﮐﻪ داﻧﺸﺖ ﻓﺰون ﺑﺎد‬
‫ﺑﺎد‬ ‫ﮔﻮن‬ ‫ﻻﻟﻪ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫روي‬ ‫ارﺟﻤﻨﺪم‬ ‫ﻋﺰﯾﺰ‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪ‬
‫‪127‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺎد‬ ‫ﻓﺰون‬ ‫در‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫روز‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﺷﺒﻬﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮام‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﭘﺮﻫﯿﺰ‬
‫ﺑﺎد‬ ‫دون‬ ‫زﻣﺮدﻣﺎن‬ ‫دور‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎ اﻫﻞ و ﮐﻤﺎل و زﻫﺪ ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫از رﺣﻤﺖ و ﻓﻀﻞ ﺣﻖ ﺑﺮون ﺑﺎد‬ ‫ﻫﺮ دل ﮐﻪ زﮐﯿﻨﻪ دﺷﻤﻨﺖ ﺷﺪ‬
‫از ﺣﻖ ﻃﻠﺒﻢ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻧﮕﻮن ﺑﺎد‬ ‫دارد‬ ‫ﺳﺘﯿﺰه‬ ‫ﺑﺘﻮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﻧﯽ ﺳﯿﻦ و ﻧﻪ ﺷﯿﻦ ﻧﻪ ﻻم و ﻧﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﻗﻠﺒﺖ ﭼﻮ اﻟﻒ ز ﻫﺮ ﮐﺠﯽ ﭘﺎك‬
‫ﺳﺮ ﭘﯿﭻ ﻫﺮ اﻧﮑﻪ ﺷﺪ زﺑﻮن ﺑﺎد‬ ‫را‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﭘﯿﭻ‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫و‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫از‬
‫ﺑﺎد‬ ‫رﻫﻨﻤﻮن‬ ‫ﺻﻼح‬ ‫و‬ ‫ﺧﯿﺮ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺮاﯾﺖ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﺑﻄﻠﺐ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫از‬
‫ﺑﺎد‬ ‫ﺳﺮﻧﮕﻮن‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﺑﯿﺮق‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻮش و ﺑﮕﻮ ﺟﻮاب ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﺗﺎ روي ﺗﻮ ﺳﺮخ ﻫﻤﭽﻮ ﺧﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﺑﭙﺮﻫﯿﺰ‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫از‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬
‫‪ -143‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺲ ﺑﺮﻧﺪ ﺧﺮاﺑﺎت ﻇﻦ آن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﻦ وﺻﻼح و ﺳﻼﻣﺖ ﮐﺲ اﯾﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﺒﺮد‬
‫ﮐﻪ زﯾﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﮐﺸﻢ ﻣﯽ ﮐﺲ اﯾﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﻦ اﯾﻦ ﻣﺮﻗﻊ ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ ﺑﻬﺮ آن دارم‬
‫ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ز ﻗﻀﺎي ﺧﺪاي ﺟﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﺒﺎش ﻏﺮه ﺑﻌﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﻓﻘﯿﻪ ﻣﺪام‬
‫ﮐﻪ زﻧﮓ ﻏﻢ ز دﺳﺖ ﺟﺰ ﻣﯽ ﻣﻐﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﺸﻮ ﻓﺮﯾﻀﮥ رﻧﮓ و ﺑﻮ ﻗﺪح درﮐﺶ‬
‫‪ -143‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺧﻮش ﺑﺘﻮ ﺟﺰ ﺳﺎده ﭘﯿﺮوان ﻧﺒﺮد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮔﻤﺎن ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺸﺎﻋﺮان ﻧﺒﺮد‬
‫ﮐﻪ ﮐﺲ ﺑﺮﻧﺪ ﺧﺮاﺑﺎت ﻇﻦ آن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﺳﻼﻣﺘﯽ ز ﺧﺮاﺑﺎﺗﯿﺎن ﺗﻮﻗﻊ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ زﯾﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﺰ رﯾﺎ ﮔﻤﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﺗﻮ را ﻣﺮﻗﻊ ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ آﻟﺖ ﺻﯿﺪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺨﻮان ﺧﺮاﻓﺖ ﺧﻮد ﺷﻌﺮﺗﺮ ﮐﻪ ﺧﺎل ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﺒﺎش ﻏﺮه ﺑﺸﻌﺮ و ﻏﺰل ﺗﻮ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﮐﺴﯽ ﻏﺮور ﺑﺨﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻓﻘﯿﻪ ﻏﺮه ﺑﻌﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺪاﻧﮑﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺗﻮ ﻧﯿﺰ ﺟﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻏﺮور ﭘﯿﺮ ﻣﭙﻮش و ز ﻣﮑﺮ ﻃﻌﻨﻪ ﻣﺰن‬
‫ﮐﻪ زﻧﮓ ﻏﻢ ز دﻟﺖ اﯾﻦ ﻣﯽ ﻣﻐﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﺸﻮ ﻓﺮﯾﻔﺘﻪ و ﮐﻢ ﻗﺪح ز ﻣﯽ درﮐﺶ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪128‬‬

‫ﻣﯽ ﻣﻐﺎن ﻧﺪﻫﺪ ﺑﻬﺮه ﮐﻔﺮ از آن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻗﻠﺐ و ﺗﺒﺎﻫﯽ ﻋﻤﻠﺖ‬
‫ﮐﺴﯽ ز ﻏﯿﺮ ﻋﻤﻞ اﺟﺮ راﯾﮕﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫ﺑﺎﻃﻞﻫﺎ‬ ‫ﻣﺤﻮ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ‬ ‫ﺑﮑﻮش‬
‫‪ -144‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎب ﻣﻦ ﺑﺠﻬﺎن ﻃﺮة ﻓﻼﻧﯽ داد‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ دوش ﺑﮕﻞ ﮔﻔﺖ وﺧﻮش ﻧﺸﺎﻧﯽ داد‬
‫ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﻪ رازﯾﺎﻧﯽ داد‬ ‫ﺑﺮد ﻣﻌﺎﻟﺠﮥ ﺧﻮد ﮐﻦ اي ﻧﺼﺤﯿﺖ ﮔﻮ‬
‫درﯾﻎ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻣﻦ ﭼﻪ ﺟﺎﻧﯽ داد‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﮑﯿﻦ و ﺑﺎر ﻗﯿﺒﺎن ﮔﻔﺖ‬
‫‪ -144‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ رازق ﺗﻮ ﺧﺪا ﻧﯽ ﻓﻼن ﮐﻪ ﻧﺎﻧﯽ راد‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ و ﮔﻞ و ﺳﻨﺒﻞ ﺗﻮ را ﻧﺸﺎﻧﯽ داد‬
‫ﭼﻪ ﻓﺎﺋﺪه ﮐﻪ ز ﻃﻐﯿﺎن ﺑﺪﻟﺴﺘﺎﻧﯽ داد‬ ‫دﻟﺖ ﺧﺰاﻧﮥ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﺑﻮده از ﻓﻄﺮت‬
‫ﮐﻪ ﭘﯿﺮو ﻣﺮﺷﺪ ﮐﺎﻓﺮﺗﻮ رازﯾﺎﻧﯽ داد‬ ‫دل ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺑﺪرﮔﺎه ﺣﻖ ﺑﺒﺮ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻏﺬاي روح ﻃﻠﺐ ﭼﻮن ﺗﻮ را رواﻧﯽ داد‬ ‫ﻣﺒﺎش در ﭘﯽ ﺗﻦ ﭘﺮوري و ﺑﯿﻌﺎري‬
‫ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﻪ رازﯾﺎﻧﯽ داد‬ ‫ز ﮐﻔﺮ و ﺷﺮك ﺑﺎ ﻧﮑﺎر ﺣﻖ ﻣﮕﻮ دﯾﮕﺮ‬
‫ز ﺣﺮص ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﮑﯿﻦ ز ﻏﺼﻪ ﺟﺎﻧﯽ داد‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺎه ﺑﺤﺎﻓﻆ ﻧﺪاد ﺳﯿﻢ و زري‬
‫ز ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ و ﺷﺮﯾﻌﺖ اﮔﺮ ﺗﻮاﻧﯽ داد‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺒﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮ اﻧﺪرزي‬
‫‪ -145‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮ را ﮔﺬري ﺑﺮ ﻣﻘﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻫﻤﺎي اوج ﺳﻌﺎدت ﺑﺪام ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬
‫اﮔﺮ ز روي ﺗﻮ ﻋﮑﺴﯽ ﺑﺠﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺣﺒﺎب وار ﺑﺮ اﻧﺪازم از ﻧﺸﺎط ﮐﻼه‬
‫‪ -145‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﮔﺮﺗﻮ را ﻣﻨﺤﻨﯽ از ﮐﻼم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻫﻤﺎي اوج ﺳﻌﺎدت ﺑﺪام ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬
‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﻗﺮﻋﮥ رﺣﻤﺖ ﺑﻨﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﮔﺮ اﻓﮑﻨﯿﻢ ﮐﻠﻪ را ﺑﻌﺮش ﺟﺎ دارد‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺪﯾﻮ ﮐﻪ ﻋﮑﺴﯽ ﺑﺠﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺧﺪاي را ﻧﺒﻮد ﻋﮑﺲ و روي اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺮام‬ ‫از‬ ‫اﺛﺮي‬ ‫ﺑﺪل‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺧﺪاي ﮐﺲ ﻣﺸﻮي ﺑﺮ ﺧﯿﺎل زر ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪129‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺴﺖ ﺑﻤﯿﺮد ز ﺑﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﺰﻟﻒ و ﻟﺐ ﻧﺪﻫﺪ ﺟﺎن ﮐﺴﯽ ز اﻫﻞ ﺧﺮد‬
‫اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﭘﯿﺎم‬ ‫ﻣﺠﺎل‬ ‫و‬ ‫اﺗﻔﺎق‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫و ﻫﻢ ﺳﻼم ﺑﺂن رﻫﻨﻤﺎي دﯾﻦ ﺧﺪا‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ و ﭘﯿﺮ ﺗﻮ اﺷﻘﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻗﺮآن ﺑﻤﺎ ﺷﻮر ﻃﺎﻟﻊ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻨﺪ ﮔﻔﺘﮥ آن در ﺷﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ز ﺧﺎك ﭘﺎي ﺧﺎن ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﮕﻮ دﯾﮕﺮ‬
‫‪ -146‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺒﺎﻻي ﭼﻤﺎن از ﺑﻦ و ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺮ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ دﺳﺖ ﻣﻦ و داﻣﻦ آن ﺳﺮو ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺺ آوردم آﺗﺶ روﯾﺖ ﭼﻮ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯿﻄﺮب و ﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻊ ﺑﮕﺸﺎ‬
‫‪ -146‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﮕﻤﺮاﻫﯿﺖ اﻓﺰود و ز ﭘﺨﺖ ﺑﺮ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﭘﺮ از ﺳﺨﻦ ﭘﯿﺮ ﭼﻮﮔﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺺ آوردت آﺗﺶ ﮐﻔﺮش ﭼﻮ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎز از ﻣﻄﺮب و ﻣﯽ و ﻣﺰدي و ﺑﺮﻗﻊ ﭘﯿﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺧﺪا را ﻧﺒﻮد ﺑﺮﻗﻊ و ﻣﯽ ﺳﻢ و ﺳﻨﺪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ اروﺑﺮه ﺣﻖ ﺑﺸﻨﺎس اﯾﺰد ﭘﺎك‬
‫ﻫﺴﺖ ﺗﺰوﯾﺮ و رﯾﺎ ﮔﺮ ﻣﯽ و ﮐﻔﺮ و ﭼﺮﻧﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ اﺳﺮار ﮔﺮ اﺳﺮار ﺷﻤﺎ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺷﺮم ﺑﺎدت ز ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﻔﮑﻦ دام و ﮐﻤﻨﺪ‬ ‫ﺑﮑﺸﺪ آﻫﻮي ﻧﻨﮕﯿﻦ ﺗﻮ را ﻋﺰراﺋﯿﻞ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﻓﺮق ﺗﻮ و ﺑﻮﺳﮥ آن ﻗﺼﺮ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫دل ﺗﻮ ﺑﺴﺘﺮ ﺑﺪﻧﯿﺎ ﻧﻪ ز ﺑﻌﻀﯽ ﺧﺒﺮي‬
‫ﺟﺎي ﺗﻮ در ﺑﺮ ﻫﻮﻗﺖ ﺑﺰﻧﺠﯿﺮ و ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺘﯽ ﺗﻮ ول از آﻫﻮي ﻧﻨﮕﯿﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﺎﺷﯽ ﺗﻮ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻫﻮا ﺗﺎ ﮐﯽ و ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ دل ﻣﻔﮑﻦ ﺑﺮ ﺧﻂ و ﺧﺎل دﻧﯿﺎ‬
‫‪ -147‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﺳﺖ ﺑﮑﺎري زﻧﻢ ﮐﻪ ﻏﺼﻪ ﺳﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ آﻧﻢ ﮐﻪ ﮔﺮ ز دﺳﺖ ﺑﺮ آﯾﺪ‬
‫از ﻧﻈﺮ رﻫﺮوي ﮐﻪ ﺑﺮ ﮔﺬر آﯾﺪ‬ ‫ﺗﺮك ﮔﺪاﺋﯽ ﻣﮑﻦ ﮐﻪ ﮔﻨﺞ ﺑﯿﺎﺑﯽ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﻗﺒﻮل اﻓﺘﺪ و ﭼﻪ در ﻧﻈﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﺻﺎﻟﺢ و ﻃﺎﻟﺢ ﻣﺘﺎع ﺧﻮﯾﺶ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ رﻓﺖ ﺑﯽﺧﺒﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ ﺣﺎﻓﻆ در اﯾﻦ ﺳﺮا ﭼﻪ ﻋﺠﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪130‬‬

‫‪ -147‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫رو ﭘﯽ ﻋﻠﻢ وﻫﻨﺮ ﮐﻪ ﻏﺼﻪ ﺳﺮ آﯾﺪ‬
‫آﯾﺪ‬ ‫ﺑﯽﻫﻨﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﯽﺧﻮارﺳﺖ‬
‫ﺣﺎل ﮐﻪ ﭘﯿﺮي ﮐﺠﺎ ز ﺗﻮ اﺛﺮ آﯾﺪ‬
‫رو ﺑﺨﺪا ﮐﻦ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻠﺖ ﺑﺒﺮ آﯾﺪ‬
‫دﯾﻮ ﭼﻮ داﺧﻞ ﺷﻮد ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺑﺮ آﯾﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮ در آﻧﯽ ﮐﺠﺎ ﺷﺒﺖ ﺑﺴﺮ آﯾﺪ‬
‫ﻣﻄﺮب ﻋﺮﻓﺎن ز ﮔﺮ ﻫﻢ ﺗﺒﺮ آﯾﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﮐﯽ ﺑﺪر آﯾﺪ‬
‫ﮔﻨﺞ ﮐﺠﺎ از ﮔﺪاﺋﯽ اي ﺑﺸﺮ آﯾﺪ‬
‫ﻟﯿﮏ ﺑﻄﺎﻟﻊ ﮐﺠﺎ ز ﺣﻖ ﻧﻈﺮ آﯾﺪ‬
‫آﯾﺪ‬ ‫ﺑﯽﺛﻤﺮ‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﯽ‬
‫ﺑﺎغ ﺷﻮد زرد و آذرش ﺑﺒﺮ آﯾﺪ‬
‫ﻟﯿﮏ ﭼﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﺳﺮ آﯾﺪ‬
‫آﯾﺪ‬ ‫ﻇﻔﺮ‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ‬ ‫ﺻﺒﺮ‬ ‫اﺛﺮ‬
‫اﻫﻞ ﻫﻮا را ز دﯾﻦ ﮐﺠﺎ ﺧﺒﺮ آﯾﺪ‬
‫‪ -148‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ از ﯾﺎد ﻣﻦ آن ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﻦ ﻧﺮود‬
‫ﮐﻪ اﮔﺮ ﺳﺮ ﺑﺮود از دل و وز ﺟﺎن ﻧﺮود‬
‫دل ﺑﺨﻮﺑﺎن ﻧﺪﻫﺪ و ز ﭘﯽ اﯾﺸﺎن ﻧﺮود‬
‫ﭼﻮن ز ﻏﺰل ﻧﯽ ﺛﻤﺮ ﻧﻪ ﮐﺎر ﺑﺮ آﯾﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﯿﺮي ﮐﻪ ﻋﺠﺰ اﯾﻦ ﺑﺸﺮ آﯾﺪ‬
‫ﻓﺼﻞ ﺟﻮاﻧﯽ ﮔﺬﺷﺖ و ﻋﻤﺮ ﺗﺒﻪ ﺷﺪ‬
‫ﺣﺎل ﺑﺮون ﮐﻦ ز دل ﻫﻮي و ﻫﻮس را‬
‫ﺧﻠﻮت دل داده اي ﺑﺼﺤﺒﺖ ﭘﯿﺮان‬
‫ﺻﺤﺒﺖ رﻧﺪان ﭼﻮ ﻇﻠﻤﺖ ﺷﺐ ﯾﻠﺪا اﺳﺖ‬
‫ﺗﺮك ﻧﻤﺎ ﻻف و ﺑﺎف ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف‬
‫دﻧﯿﺎ‬ ‫ﺑﯽﻣﺮوت‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫در‬ ‫ﺑﺮ‬
‫ﺗﺮك ﮔﺪاﺋﯽ ﮐﻦ ار ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﮔﻨﺠﯽ‬
‫ﺻﺎﻟﺢ و ﻃﺎﻟﻊ ﻣﺘﺎع ﺧﻮﯾﺶ ﻧﻤﻬﻨﺪ‬
‫رﻧﺞ‬ ‫ﮔﺮﻧﻈﺮ ﺣﻖ ﺑﺪي ﺑﺼﺎﻟﺢ و ﻃﺎﻟﻊ‬
‫ﺑﻠﺒﻞ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﮕﻞ ﺗﻮ ﻣﺴﺖ و ﻧﺪاﻧﯽ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺧﻮش ﺑﻮد دو ﺑﯿﺖ اﺧﯿﺮش‬
‫ﺑﺮ‬ ‫ﺻﺒﺮ و ﻇﻔﺮ ﻫﺮ دو دوﺳﺘﺎن ﻗﺪﯾﻤﻨﺪ‬
‫ﻏﻔﻠﺖ ﺷﺎﻋﺮ در اﯾﻦ ﺳﺮا ﭼﻪ ﻋﺠﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻫﺮﮔﺰم ﻧﻘﺶ ﺗﻮ از ﻟﻮح دل و ﺟﺎن ﻧﺮود‬
‫آن ﭼﻨﺎن ﻣﻬﺮﺗﺮام دردل و ﺟﺎن ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻫﺮﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪﮐﻪﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺸﻮد ﺳﺮﮔﺮدان‬
‫‪131‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -148‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮﮔﺰ آن ﭘﯿﺮ ﺑﺮون از دل اﯾﺸﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ آن ﻧﻘﺶ ﺑﺖ از ﻓﮑﺮ ﻣﺮﯾﺪان ﻧﺮود‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮش ﮔﺮ ﺑﺮد و آن ﺑﺖ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﺮود‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﭘﯿﺮ ﺑﺪل ﺻﻮﻓﯽ ﮔﻤﺮاه ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﻠﺐ ﻗﺒﺮ و دم ﻣﺮگ ﭼﻮ ﺷﯿﻄﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﮐﻦ رﻫﺎ اﯾﻦ ﺑﺖ ﺧﻮد ﮔﺮ ﻧﮑﻨﯽ اي ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﻫﺮ ﮔﻨﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺷﻮد ﺷﺮك ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺰ ﺻﻮرت دل رﻓﺘﻦ آب آﺳﺎﻧﺴﺖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ وزرت ﺑﮑﺸﺪ ﻟﯿﮏ ﺑﺠﺒﺮان ﻧﺮود‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﯿﻤﺎن ﺗﻮ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺑﻮد اي ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﺑﺪﺳﺘﻮر رﺳﻮﻻن ﻧﺮود‬ ‫ﮔﺮ رود دﯾﻦ ﺗﻮ از ﭘﯿﺮوي ﭘﯽ ﭼﻪ ﻋﺬر‬
‫دل ﺑﻌﺮﻓﺎن ﻧﺪﻫﺪ و ز ﭘﯽ دوان ﻧﺮود‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺸﻮد ﺳﺮ ﮔﺮدان‬
‫‪ -149‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﺎه ﻣﻦ ﺷﻮ ﮔﻔﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻏﻢ ﺗﻮ دارم ﮔﻔﺘﺎ ﻏﻤﺖ ﺳﺮآﯾﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺧﻨﮏ ﻧﺴﯿﻤﯽ ﮐﺰ ﮐﻮي دﻟﺒﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺧﻮﺷﺎ ﻫﻮاﺋﯽ ﮐﺰ ﺑﺎغ ﺧﻠﺪ آﯾﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺧﻤﻮش ﺣﺎﻓﻆ ﮐﯿﻦ ﻏﺼﻪ ﻫﻢ ﺳﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ زﻣﺎن ﻋﺸﺮت دﯾﺪي ﮐﻪ ﭼﻮن ﺳﺮ آﻣﺪ‬
‫‪ -149‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﯾﺎر ﻣﻦ ﺷﻮ ﮔﻔﺘﺎ ﮐﻪ آذر آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﻏﻢ ﺗﻮ دام ﮔﻔﺘﺎ ﻏﻤﻢ ﺷﺮ آﯾﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﮐﻪ ﺧﻮب ﮔﻔﺘﯽ اﯾﻦ ﮐﺎر از و ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ز ﭘﯿﺮ ﻋﺮﻓﺎن رﺳﻢ ﺿﻼﻟﺖ آﻣﻮز‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﮐﻪ رﻫﺰن ﺗﻮ ﻫﻢ وﻫﻢ ﭘﺮور آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﺑﺪادم‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﺮو ﺑﺒﻮﯾﺶ ﮐﺎن ﺑﻮت رﻫﺒﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ز ﺑﻮي ﮔﻨﺪش ﮔﻤﺮاه ﮔﺸﺘﻪام ﻣﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺗﻮ را ﻧﺴﯿﻢ آن ﭘﯿﺮ ﺧﻮﺷﺘﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﺧﻮﺷﺎ ﻫﻮاﺋﯽ ﮐﺰ ﺑﺎغ ﺧﻠﺪ ﺧﯿﺰد‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺗﻮ ﺑﻨﺪة او او ﺑﻨﺪه ﭘﺮور آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ذﮐﺮ ﭘﯿﺮان ﻟﻌﻞ ﻟﺐ اﺳﺖ ﻣﺎ را‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﺎﻧﮑﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﻫﻢ ﮐﻮر و ﻫﻢ ﮐﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ دل رﺣﯿﻤﺶ ﺻﻠﺢ اﺳﺖ ﺑﺎ ﮐﻪ و ﮐﯽ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺧﻤﻮش ﺷﺎﻋﺮ زﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺪﺗﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﯽ رﺳﻮا ﻧﻤﻮد ﻣﺎ را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪132‬‬

‫‪ -150‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً اﯾﻦ ﻗﺪرم ﻋﻘﻞ و ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ و اﻧﮑﺎر ﺷﺮاب اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﯾﻦ زﻣﺎن ﺳﺮ ﺑﺮه آرم ﭼﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﺷﺒﻬﺎره ﺗﻘﻮي زدهام و ﺑﺎف و ﭼﻨﮓ‬
‫ﻋﺸﻖ ﮐﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻮف ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ در راه ﺑﺮﻧﺪي ﻧﺒﺮد ﻣﻌﺬور اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻨﺪ ﻋﯿﻦ وﻻﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻨﺪة ﭘﺮ ﻣﻐﺎﻧﻢ ﮐﻪ ز ﺟﻬﻠﻢ ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮ را ﺧﻮد ز ﯾﻤﺎن ﺑﺎ ﮐﻪ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ و ﻋﺠﺐ و ﻧﻤﺎز و ﻣﻦ و ﻣﺴﺘﯽ و ﻧﯿﺎز‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﺴﺖ ﺑﻮد ﺟﺎي ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دوشازﯾﻦ ﻏﺼﻪﻧﺨﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺣﮑﯿﻤﯽﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫‪ -150‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎز اﻓﮑﺎر ﺧﺮاب اﯾﻦ ﭼﻪ ﺳﻌﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ و اﺻﺮار ﺷﺮاب اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ را اﯾﻨﻘﺪر ﻋﻘﻞ و ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻨﻤﺎ ﺗﺮك ﺷﺮاب و دف و ﻧﯽ ﺳﺮ ﺑﺮه آر‬
‫ﺑﺮه ﺣﻖ ﻧﺮوي اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﺷﺒﻬﺎ ره ﺑﯿﻬﻮده زدي ﺑﺎ دف و ﭼﻨﮓ‬
‫ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﻫﻤﻪاش ﺿﺪ ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ ار ﺑﺮ رده ﻣﺴﺘﯽ ﻧﺮود ﺣﻖ دارد‬
‫ﻋﺸﻖ ﻫﻢ ﻓﺘﻨﻪ و ﻫﻢ ﻓﺴﻖ و ﻏﻮاﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ره ﻣﺴﺘﯽ ﻧﺴﺰد ﺟﺰ ﺑﺨﺮاﺑﺎﺗﯽ ﻣﺴﺖ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﯾﻦ ﻫﻢ ﺗﻮ ﻧﺪاﻧﯽ ﺑﭽﻪ ﻏﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻤﯽداﻧﺴﺘﯽ‬ ‫ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ره‬ ‫ﻓﺴﺎد‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﻎ آﻧﭽﻪ ﮐﻨﺪ ﻋﯿﻦ ﺟﻨﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎﻧﯽ ﮐﻪ زده ﻋﻘﻞ ﺗﻮ را‬
‫ﻧﻪ ز ﻋﺎﻗﻞ ﻧﻪ ز ﺣﻖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ و ذﮐﺮ و ﻧﻤﺎز و ﺗﻮ و ﻣﺴﺘﯽ و ﻧﯿﺎز‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﻣﺴﺖ ﺑﻮد ﺟﺎي ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ از اﯾﻦ ﻏﺼﻪ ﻧﺨﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺣﮑﯿﻤﯽ ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ او ﺷﺎﻋﺮ و از اﻫﻞ دراﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺰاﻫﺪ ﻧﺰﻧﺪ ﺟﺰ ﻓﺎﺳﻖ‬
‫‪ -151‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﯿﻒ اوﻗﺎت ﮐﻪ ﯾﮑﺴﺮ ﺑﺒﻄﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﮔﺮوي آﺧﺮ ﻋﻤﺮ از ﻣﯽ و ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﺑﮕﯿﺮ‬
‫ﮐﺲ ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ آﺧﺮ ﺑﭽﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺣﮑﻢ ﻣﺴﺘﻮري وﻣﺴﺘﯽ ﻫﻤﻪ ﺑﺮﺧﺎﺗﻤﻪ اﺳﺖ‬
‫‪133‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -151‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﺮ رود ﺑﺮ ره ﺷﺮﻋﯽ ﺑﮑﺴﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﻀﻼﻟﺖ ﺑﺮود‬
‫او ﺑﺠﺎﺋﯽ ﺑﺮﺳﺪ و رﻧﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺳﺎﻟﮏ ار ﻧﻮر ﻫﺪاﯾﺖ ﻃﻠﺒﺪ از ره ﻋﻘﻞ‬
‫ﺣﯿﻒ از ﻋﻤﺮ ﮐﻪ ﯾﮑﺴﺮ ﺑﺒﻄﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا آﺧﺮ ﻋﻤﺮ از ﻣﯽ و ﻣﻌﺸﻮق ﻣﮕﻮي‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺴﺖ ﻧﺪاﻧﻢ ﺑﭽﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﭼﻮن دﻟﯿﻞ ره ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﺰ ﻋﻘﻞ‬
‫او ﺑﺮاه ﺣﻖ و اﯾﻦ رو ﺑﺮ ذاﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺣﮑﻢ ﻣﺴﺘﻮري وﻣﺴﺘﯽ ﻫﻤﻪ ﺑﺮﺧﺎﺗﻤﻪﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺷﺄن اﯾﻦ ﺑﻨﺪه اﻃﺎﻋﺖ ﺑﺪﻻﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﻋﻬﺪة ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻮد‬
‫ﻣﺤﺾ ﺟﻬﻞ ﮐﻪ ﻧﺪاﻧﺪ ﺑﭽﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺑﻨﺪه را ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ اﻣﺮ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﮑﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﻧﯽ ز دﻟﺖ ﻧﻘﺶ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﭘﯿﺮ اﮔﺮ ﺣﮑﻤﺖ و دﯾﻦ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﯽ‬
‫ﺑﺮود‬ ‫ﻣﺂﻟﺖ‬ ‫اﺣﻮال‬ ‫ﻧﺪاﻧﻢ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﻃﻠﺐ و ﺳﻌﯽ دﮔﺮ ﻋﺬر ﻣﯿﺎر‬
‫‪ -152‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻮﯾﺪ ﻓﺘﺢ و ﺑﺸﺎرت ﺑﻤﻬﺮ و ﻣﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ رأﯾﺖ ﻣﻨﺼﻮر ﭘﺎدﺷﺎه رﺳﯿﺪ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺴﻮز ﮐﻪ ﻣﻬﺪي دﯾﻦ ﭘﻨﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺻﻮﻓﯽ دﺟﺎل ﻓﺼﻞ ﻣﻠﺤﺪ ﺷﮑﻞ‬
‫ز آﺗﺶ دل ﺳﻮزان و دود آه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮم درﯾﻦ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ‬
‫ز ﻗﺼﺮ ﭼﺎه ﺑﺮ آﻣﺪ ﺑﺎوج ﻣﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﻋﺰﯾﺰ ﻣﺼﺮ ﺑﺮ ﻏﻢ ﺑﺮادران ﻏﯿﻮر‬
‫ﻫﻤﺎن رﺳﯿﺪ ﮐﺰ آﺗﺶ ﺑﺒﺮگ ﮔﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ز ﺷﻮق روي ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺎ ﺑﺪﯾﻦ اﺳﯿﺮ ﻓﺮاق‬
‫زور و ﻧﯿﻤﻪ ﺷﺐ و درس ﺻﺒﺤﮕﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﻣﺮو ﺑﺨﻮاب ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺎرﮔﺎه ﻗﺒﻮل‬
‫‪ -152‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻇﻢ و ﺟﻮر ﺷﻤﺎ ﺗﺎ ﺳﭙﺮ و ﻣﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﻓﻐﺎن و داد ﭼﻪ ﻣﻨﺼﻮر ﭘﺎدﺷﺎه رﺳﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯽ ز ﻋﺪل ﺑﻔﺮﯾﺎد داد ﺧﻮاه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﻣﯿﺎر ﻣﺪح و ﺗﻤﻠﻖ ﺑﺮاي ﺧﻮﻧﺨﻮاري‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﮑﺎم دل اﮐﻨﻮن رﺳﺪ ﮐﻪ ﺷﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ز ﺷﻮق ﺳﯿﻢ و زرش ﺷﺎﻋﺮا ﮐﻨﯽ ﻓﺮﯾﺎد‬
‫ز ﻣﺪح ﺷﺎه ﻋﺮﻓﺎن ﻧﻪ ﻣﺮد راه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﮐﻨﻢ ز ﻣﺮﯾﺪان ﺷﻌﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪134‬‬

‫ﭼﻮ ﻣﻬﺪﯾﺎن دﮔﺮ ﺑﺮ ﻣﺮاد و ﺟﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺸﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺷﺎه ﻣﻨﺼﻮرت‬
‫وﻟﯽ ﻣﺮﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ اﺋﻤﻪ رﺳﯿﺪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎﺷﻖ ز ﻋﺸﻖ ﺷﺪ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﮐﻪ درد ﻧﯿﻢ ﺷﺐ و درس ﺻﺒﺤﮕﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﺎن ﺑﺮﯾﺎ و رد وذﮐﺮ آورده‬
‫ﭼﻪ ﻗﺪر وزر و وﺑﺎﻟﯽ ﮐﻪ از ﮔﻨﺎه رﺳﯿﺪ‬ ‫ز ﺷﻮق روي ﺷﻬﻤﺎن ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺎﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -153‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ‬ ‫آﺑﺘﺎن‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﻗﺪح‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﯾﺎدم‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺠﻠﺴﯽ‬ ‫ﮐﻮ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﺪ ﭼﺸﻢ او ﮔﻔﺖ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫آﻧﮑﻪ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫آﯾﺎ‬ ‫ﺑﺰاري‬ ‫ﻓﺘﺎدهام‬ ‫ﭘﺎش‬ ‫در‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫زﻣﯽ‬ ‫ﺟﺎﻣﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬ ‫آﻧﮑﻪ‬ ‫دل‬ ‫ﺣﺰم‬
‫‪ -153‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮﯾﺪ‬ ‫و‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫ﻗﺪح‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﯾﺎري‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ‬ ‫او‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ‬ ‫آن‬ ‫ﻣﺮﯾﺪي‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫و‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﭘﺴﺖ‬ ‫راه‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﯾﺎ رب ﭼﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﺖ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﭘﺴﺖ‬ ‫راه‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﻻﯾﺒﺎﻟﯽ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻠﺖ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﺸﺴﺖ‬ ‫را‬ ‫ﭘﯿﺮو‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎرف‬ ‫ﻓﺘﺎده‬ ‫وﻫﻢ‬ ‫در‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫ﭘﺲ‬ ‫دﺳﺘﯽ‬ ‫ﭘﺎو‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫را‬ ‫ﺣﻖ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ ‫آﻧﭽﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫دام‬ ‫ﺑﺪﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺲ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﺟﺒﺮي‬ ‫ﮔﺸﺖ‬ ‫آﻧﮑﻪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬
‫‪ -154‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﯾﺎرم در اﻣﯿﺪواران زد‬ ‫ﺳﺤﺮﭼﻮن ﺧﺴﺮوﺧﺎدرﻋﻠﻢ ﺑﺮﮐﻮﻫﺴﺎران زد‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪاﻧﮕﻪدارش ﮐﻪ ﺑﺮﻗﻠﺐﺳﻮﻟﺪان زد‬ ‫ﺧﯿﺎلﺷﻬﺴﻮاران ﭘﺨﺖ ﺷﺪ ﻧﺎﮔﻪ وﻟﯽﻣﺴﮑﯿﻦ‬
‫ﭼﻮﻧﻘﺸﺶدﺳﺖداداولرﻗﻢﺑﺮﺟﺎﻧﺴﭙﺎرانزد‬ ‫درآبورﻧﮓورﺧﺴﺎرشﭼﻪﺟﺎﻧﺪادﯾﻢوﺧﻮدﻧﺨﻮردﯾﻢ‬
‫‪135‬‬
‫ﺑﺪه ﮐﺎم دل ﻋﺎﺷﻖ ﮐﻪ ﻓﺎل ﺑﺨﺘﯿﺎران زد‬
‫ﮐﻪ ﺟﻮد ﺑﯿﺪرﯾﻐﺶ ﺧﻨﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻬﺎران زد‬
‫زﻣﺎﻧﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺷﺎدي ﺑﯿﺎد ﻣﯽ ﮔﺴﺎران زد‬
‫ﮐﻪﭼﺮخ اﯾﻦﺳﮑﮥدوﻟﺖ ﺑﻨﺎم ﺷﻬﺮ ﯾﺎران زد‬
‫‪ -154‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺸﺪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺣﻖ ﯾﺎرم در اﻣﯿﺪواران زد‬
‫ﭼﺮااﯾﻦ ﻗﻠﺐ ودلﻫﺎ راﻫﻮاي ﻧﻔﺲ وﺷﯿﻄﺎن زد‬
‫ﻫﻤﯽ آرﻧﺪ در دﯾﻮان ﻣﮕﺮ دﯾﻮي ﺑﺪﯾﻮان زد‬
‫ﭼﺮا آن ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﯾﺎر راه ﻫﻮﺷﯿﺎران زد‬
‫ﮐﻪ ﺑﯿﺮون ﺑﺮد ﺗﻘﻮي راه ره ﺷﺐ زﻧﺪه داران زد‬
‫ﭼﺮا ﺑﯿﺨﻮد ﺷﻬﯽ از ﺟﻮد ﺑﺮ ﻗﻠﺐ ﺳﻮاران زد‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺎ ﭼﻪ ﻧﻔﻌﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ دم از ﺟﺎﻧﺴﭙﺎران زد‬
‫ﻣﮕﺮ ﻣﻮﺋﯽ ازﯾﻦ ﺧﺮﻗﻪ ره ﺧﻨﺠﺮ ﮔﺬاران زد‬
‫ﭼﺮا ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻬﺮ ﺷﺎه اﺳﺖ و راه ﺷﻬﺮ ﯾﺎران زد‬
‫ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﻮدش ﺧﻨﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻬﺎران زد‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ دم ز ﻣﯿﺨﻮاري ﯾﺎران زد‬
‫زﻣﺎﻧﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺷﺎدي ﺑﯿﺎد ﻣﯽﮔﺴﺎران زد‬
‫ﻋﺠﺐ ﻧﻨﮕﯽ ﺑﻬﺮ ﺷﺎﻋﺮ از اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎﯾﺮان زد‬
‫ﮐﻪ ﺣﻘﺎ ﺳﮑﮥ ﻫﻤﺖ ﺑﻨﺎﻣﺖ ﻟﻄﻒ ﯾﺰدان زد‬
‫‪ -155‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ زاﻧﻔﺎس ﺧﻮﺷﺶ ﺑﻮي ﮐﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻣﻮﺳﯽ آﻧﺠﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﺪ ﻗﺒﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻗﺮﻋﮥ ﺗﻮﻓﯿﻖ و ﯾﻤﻦ دوﻟﺖ ﺷﺎه اﺳﺖ‬
‫ﺷﻬﻨﺸﺎه ﻣﻈﻔﺮ ﻓﺮ ﺷﺠﺎع ﻣﻠﮏ و دﯾﻦ ﻣﻨﺼﻮر‬
‫از آن ﺳﺎﻋﺖ ﮐﻪ ﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﺪﺳﺖ او ﻣﺸﺮف ﺷﺪ‬
‫دوام ﻋﻤﺮ و ﻣﻠﮏ او ﺑﺨﻮاه از ﻟﻄﻒ ﺣﻖ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺤﺮﮔﺎﻫﯽ دﻟﻢ ﻓﺎرغ ﻟﺒﻢ ﭼﻮن دم زﻗﺮآن زد‬
‫ﺑﮕﻔﺘﻢ ﺣﺎلدﻧﯿﺎﭼﯿﺴﺖ داﻣﻦ ﻣﺮدمﭼﺮاﺣﯿﺮان‬
‫ﭼﺮااﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮان ﻫﺮدم زﻋﺸﻖ ﺷﺎه وﺟﺎم ﻣﯽ‬
‫ﭼﺮا ازرﻧﮓ وﺧﻂ وﺧﺎل ﻣﯽﺑﺎﻓﻨﺪوﻧﯽ ﮐﺎري‬
‫ﮐﺪام اﺑﻠﻪ ﺑﺸﻌﺮ آورد اﯾﻦ آﺋﯿﻦ ﻋﯿﺎري‬
‫ﺧﯿﺎل ﺷﻬﺴﻮاران را ﭼﺮا در ﺷﻌﺮ ﻣﯽآرﻧﺪ‬
‫ﺑﺂبورﻧﮓ ورﺧﺴﺎرﺷﻬﻤﺎن ﺷﺎﻋﺮدﻫﺪﺟﺎنرا‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﺮﻗﮥ ﭘﺸﯿﻦ ﺑﺪام اﻓﮑﻨﺪ ﺷﺎﻫﺎن را‬
‫ﭼﺮاﺗﻮﻓﯿﻖ و ﻋﺸﻖ ﺧﻮد ﻫﻤﻪ از ﺷﺎه ﻣﯽداﻧﺪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺣﻖﻓﮑﺮﺣﻖﻧﺒﻮد ﻣﮕﺮ ﺷﺎﻫﺶ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ اﷲ ﮐﻪ ذات ﺣﻖ ﺑﻮد ﺑﯿﺰار ازﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﭼﻮﺟﺎم ﻣﯽﺑﺪﺳﺖ ﺷﺎه ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ‪،‬ﻫﻤﺴﻮ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ازآن ﺳﺎﻋﺖزﺷﺎﻋﺮ اﯾﻦ ﻏﺰلدﯾﺪمﺑﺨﻮدﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ايﺑﺮﻗﻌﯽاﯾﻨﺪمﺟﻮاﺑﺶ ﮔﻮزﻟﻄﻒﺣﻖ‬
‫ﻣﮋده اي دل ﻣﺴﯿﺤﺎ ﻧﻔﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ز آﺗﺶ دادي اﯾﻤﻦ ﻧﻪ ﻣﻨﻢ ﺧﺮم و ﺑﺲ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ آﻧﺠﺎ ﺑﻄﺮﯾﻖ ﻫﻮﺳﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻫﺮ ﺣﺮﯾﻔﯽ ز ﭘﯽ ﻣﻠﺘﻤﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻣﮕﺴﯽ‬ ‫ﺑﺸﮑﺎر‬
‫ﺳﺎﻣﺮي ﺧﺮﻗﻪ و ﭘﻮﻟﺲ ﻣﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﻨﻊ ﮐﯽ ﭼﻮ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﻧﻔﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﮐﯽ زاﻧﻔﺎس ﺑﺪش ﺑﻮي ﮐﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫آﻧﮑﻪ از ﻓﺎل ﺗﻮ ﻓﺮﯾﺎد رﺳﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﺧﺮم از ﮐﺮ ﺗﻮ ﺑﺴﯿﺎر و ﺑﺴﻤﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﺑﺲ ﺗﻮ ﺧﻮد ﺧﺮﻣﯽ ار ﺧﺮ ﻣﮑﻨﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫از ﺧﺮد رد ﯾﮑﯽ ﺑﻮ اﻟﻬﻮﺳﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﻨﺼﻮر‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻗﺒﺲ‬ ‫ﻣﯿﺪ‬ ‫ﺑﺎ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﮥ ﻣﻨﻊ ﺟﺰ ﺗﻮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ آﻧﺠﺎ ﺑﺮود ﺑﺮ ﻫﻮﺳﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻣﮕﺮ آن ﺧﺮ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﺷﺶ ﺟﺮﺳﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﭘﯽ ﻣﻠﺘﻤﺲ ﻣﯽآﯾﺪ‬ ‫ز‬
‫از ﺧﺪا ﺧﻮاه ﺷﻔﺎ ﺗﺎ ﻧﻔﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻧﺸﻨﻮي ﻧﻐﻤﮥ او ﮐﺰ ﻗﻔﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺪا ﺷﺪ و آﺗﺶ ﺑﻬﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ زد‬
‫ﻋﯿﻦ آﺗﺶ ﺷﺪ ازﯾﻦ ﻏﯿﺮت و ﺑﺮ آدم زد‬
‫‪136‬‬
‫ﻫﯿﭻﮐﺲﻧﯿﺴﺖﮐﻪ درﮐﻮيﺗﻮاشﮐﺎريﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﺮﻋﮥ ده ﮐﻪ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﮥ ارﺑﺎب ﮐﺮم‬
‫ﺷﺎﻫﺴﺎزي‬ ‫ﯾﺎر دارد ﺳﺮ ﺻﯿﺪ دل ﺣﺎﻓﻆ ﯾﺎران‬
‫‪ -155‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫آﻧﮑﻪ آﯾﺪ ﻧﻪ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﻧﻔﺴﯽ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﭼﻮن ﻧﻔﺲ ﭘﯿﺮ ﺑﻤﯿﺮاﻧﺪ دل‬
‫آﻧﮑﻪ اﻧﻔﺎس ﺑﺪﻟﺶ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﮕﻤﺮاﻫﯽ ﺗﺴﺖ‬
‫داد و ﻓﺮﯾﺎد ﻣﮑﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﻢ‬
‫آﺗﺶ دادي اﯾﻤﻦ ﺗﻮ ﻣﮑﻦ ﻣﯿﮑﺪه را‬
‫آﺗﺶ دادي اﯾﻤﻦ ﻧﺒﻮد آﺗﺶ ﭘﯿﺮ‬
‫ﻣﺮﺣﺒﺎ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﮐﺰ ﻗﻠﻤﺖ ﻫﺮ روزي‬
‫اﷲ‬ ‫اﻧﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آﺗﺶ ﭘﯿﺮ ﺗﻮ از ﺷﻌﻠﮥ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺖ‬
‫آﻧﺠﺎ‬ ‫ﻣﻮﺳﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﺠﺎ دادي اﯾﻤﻦ ﺗﻮ ﮐﺠﺎ ﻣﻮﺳﯽ ﭘﺎك‬
‫ﻃﻌﻦ و ﺗﺤﻘﯿﺮ رﺳﻮﻻن ﺧﺪا ﮐﻔﺮ ﺑﻮد‬
‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﮐﺮي ﻣﻨﻊ و ﭘﯿﺮ آﯾﺪ‬
‫ﮐﺲ ﻧﮕﻮﯾﺪ ﺑﺨﺪا ﻣﻨﺰل ﻣﻌﺸﻮق ﮐﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺮﯾﻔﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا در ﮔﻪ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻣﮕﺮ رب ﺷﻤﺎ اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ رﻫﺎ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﯿﻤﺎر اﺳﺖ‬
‫ﺑﻠﺒﻞ ﻋﻘﻞ ﺗﻮ ﻣﻐﻠﻮب ﻫﻮا و ﻫﻮس اﺳﺖ‬
‫‪ -157‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در ازل ﭘﺮﺗﻮ ﺣﺴﻨﺖ ز ﺗﺠﻠﯽ و ﻣﺰد‬
‫ﺟﻠﻮهاي ﮐﺮدرﺧﺖ دﯾﺪ ﻣﻠﮏ ﻋﺸﻖ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫‪137‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺮق ﻏﯿﺮت ﺑﺪرﺧﺸﯿﺪ وﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﻫﻢ زد‬ ‫ﻋﻘﻞ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺰآن ﺷﻌﻠﻪ ﭼﺮاغ اﻓﺰد زد‬
‫ﮐﻪ ﻗﻠﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ اﺳﺒﺎب دل ﺧﺮم زد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آن روز ﻃﺮ ﺑﻨﺎﻣﮥ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻧﻮﺷﺖ‬
‫‪ -157‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻠﻘﺖ ﻋﻘﻞ ﻧﻤﻮد و ﺑﺴﺮ آدم زد‬ ‫در ازل ﻗﺪرت ﺣﻖ ﭼﻮن ز ﺗﺠﻠﯽ و ﻣﺰد‬
‫ﭼﻮن ﻣﻠﮏ ﻋﺸﻖ ﻧﮕﯿﺮد ﺑﺘﻮ ﻧﺎﻣﺤﺮم زد‬ ‫دﯾﻮﭼﻮن ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻨﺪ ﺟﻠﻮه ﺑﺰدآﺗﺶ ﻋﺸﻖ‬
‫ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺪا ﺷﺪ و آﺗﺶ ﺑﻬﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ زد‬ ‫ﻋﻘﻞ ﻣﯽﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮري ﺑﺪﻫﺪ ﻋﺎﻟﻢ را‬
‫وﺣﯽ ﺣﻖ آﻣﺪ و ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺧﺮد را دم زد‬ ‫ﻣﺪﻋﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﺪ ﻟﻔﻪ ﻋﻘﻞ‬
‫راه را ﮐﺞ ﻧﻤﻮدي وﺑﻪ ﭘﯿﭻ و ﺧﻢ زد‬ ‫دﯾﻮ ﭼﻮن ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﭽﻪ اﻓﮑﻨﺪ اﯾﻦ آدم را‬
‫ﻣﺠﻠﺲ رﻗﺺ ﺷﻬﻤﺎن ﺑﻮد و دل ﺧﺮم زد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ آن روز ﮐﻪ اﺷﻌﺎر ﻃﺮ ﺑﺮا ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻮد ﻗﻠﻢ در ره ﻓﮑﺮ و ﻏﻢ زد‬ ‫دﯾﮕﺮان از ره ﻋﺸﻖ و ﻫﻮس و ﻧﻨﮓ ﺷﺪﻧﺪ‬
‫‪ -158‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻋﺎرﻓﺎن را ﻫﻤﻪ در ﺷﺮب ﻣﺪام اﻧﺪازد‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ در ﺑﺎده ازﯾﻦ دﺳﺖ ﺑﺠﺎم اﻧﺪازد‬
‫ﺳﺮو دﺳﺘﺎر ﻧﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺪام اﻧﺪازد‬ ‫اي ﺧﻮﺷﺎﺣﺎﻟﺖآن ﻣﺴﺖ ﮐﻪ درﭘﺎي ﺣﺮﯾﻒ‬
‫ﭘﺨﺘﻪ ﮔﺮدد ﭼﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺧﺎم اﻧﺪازد‬ ‫زاﻫﺪ ﺧﺎم ﮐﻪ اﻧﮑﺎر ﻣﯽ و ﺟﺎم ﮐﻨﺪ‬
‫دل ﭼﻮن آﯾﻨﻪ در زﻧﮓ ﻇﻼم اﻧﺪازد‬ ‫روزدرﮐﺴﺐ ﻫﻨﺮﮐﻮش ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮردن روز‬
‫اﻧﺪازد‬ ‫ﺷﺎم‬ ‫ﭘﺮدة‬ ‫اﻓﻖ‬ ‫ﺧﺮﮔﺎه‬ ‫ﮔﺮد‬ ‫آن زﻣﺎن وﻗﺖ ﻣﯽ ﺻﺒﺢ ﻓﺮوﻏﺴﺖ ﮐﻪ ﺷﺐ‬
‫‪ -158‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﺎﺳﻘﺎن را ﻫﻤﻪ در ﮐﻔﺮ ﻣﺪام اﻧﺪازد‬ ‫ﺳﻌﯽ ﺻﻮﻗﯽ ﻫﻤﻪ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ دام اﻧﺪازد‬
‫اي ﺑﺴﺎ اﻫﻞ ﺧﺮد را ﮐﻪ ﺑﺪام اﻧﺪازد‬ ‫زﯾﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﻔﻬﻤﺪ دام ز ﮐﻔﺮ و ﻋﺼﯿﺎن‬
‫ﺳﺮو دﺳﺘﺎر رﯾﺎ ﺑﺎده و ﺟﺎم اﻧﺪازد‬ ‫اي ﺧﻮﺷﺎ ﻣﺮد ﻧﮑﻮﮐﺎر ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮑﺸﺪ‬
‫ﺳﻌﯽﻫﺎ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺤﺮام اﻧﺪازد‬ ‫ﻋﺎرف ﺧﺎم ﮐﻪ اﺻﺮار ﻣﯽ و ﺟﺎم ﮐﻨﺪ‬
‫دل ﭼﻮن آﺋﯿﻨﻪ در زﻧﮓ ﻇﻼم اﻧﺪازد‬ ‫ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺮ زﻫﺪ ﻣﺰن ﺑﻬﺮ ﻣﯽ و ﺟﺎم ﮐﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪138‬‬

‫اﻧﺪازد‬ ‫ﺷﺎم‬ ‫ﭘﺮدة‬ ‫اﻓﻖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺪﻟﯿﻠﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﺣﺮام اﺳﺖ ﺑﺸﺐ ﺣﺎﻓﻆ آن ﮐﺮده ﺣﻼل‬
‫ز ﭼﻪ در ﺷﺎم ز ﻣﯽ ﺣﮑﻢ ﺣﺮام اﻧﺪازد‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﻣﺮﯾﺪان ﺑﭽﻪ ﺗﺄوﯾﻞ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫اﻧﺪازد‬ ‫ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻊ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺳﺮ ز ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺗﻮ ﺑﯿﻔﮑﻦ ﺑﺮزﯾﺮ‬
‫‪ -159‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﺎ ﺧﻮد رﺳﯽ ﺑﻪ ﭘﯿﺮت ﺟﺎﻧﺖ ز ﺗﻦ ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫دﺳﺖ از ﺳﺮت ﻧﺪادم ﺗﺎ اﯾﻦ ﺻﺤﻦ ﺳﺮ آﯾﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻻﻓﺮا ﺑﻪ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺬب ﺳﺨﻦ ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎي ﻗﺒﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻤﺪﻓﻦ او‬
‫از آﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ دود از ﮐﻔﻦ ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫دودي ﻫﻢ ار ﺑﺮ آﯾﺪ از آﺗﺶ درون ﻧﯿﺴﺖ‬
‫دﯾﮕﺮ ﮐﻪ آه و ﻓﺮﯾﺎد از ﻣﺮد و زن ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﻣﺘﻤﺎي ﮐﻔﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﻣﮕﺸﺎي دام ﻋﺮﻓﺎن‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ز ﻋﺸﻖ دﯾﻮت ﺟﺎن از ﺑﺪن ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺗﻮ دﯾﻦ ﻓﺮوﺷﯽ از ﺣﺴﺮت ﻟﺐ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺗﺎ ذﮐﺮ ﻏﯿﺮت ﺗﻮ در اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫درﯾﺎب ﮐﺎروﺻﻨﻌﺖ ﺑﮕﺬار ﻋﺸﻖ و ﺣﺴﺮت‬
‫ﺗﺎ ﺷﻌﺮ ﻧﻘﻞ و دوﯾﻨﺖ در ﻫﺮ دﻫﻦ ﺑﺮ آﯾﺪ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﻣﺴﺘﯽ ﺑﮕﺬر ز ﻋﺎﻗﻼن ﺑﺎش‬
‫‪ -160‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻨﻔﺸﻪ در ﻗﺪم او ﻧﻬﺎد ﺳﺮ ﺑﺴﺠﻮد‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ در ﭼﻤﻦ آﻣﺪ ﮔﻞ از ﻋﺪم ﺑﻮﺟﻮد‬
‫ﺑﺒﻮس ﻏﺒﻐﺐ ﺳﺎﻗﯽ ﺑﻨﻐﻤﮥ ﻧﯽ و ﻋﻮد‬ ‫ﺑﺒﻮس ﺟﺎم ﺻﺒﻮﺣﯽ ﺑﻨﺎﻟﮥ دف و ﭼﻨﮓ‬
‫ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻮ دور ﺑﻘﺎ ﻫﻔﺘﮥ ﺑﻮد ﻣﻌﺪود‬ ‫ﺑﺪور ﮔﻞ ﻣﻨﺸﯿﻦ ﺑﯽ ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ ﭼﻨﮓ‬
‫ﺷﺮاب ﻧﻮش و رﻫﺎ ﮐﻦ ﺣﺪﯾﺚ ﻋﺎد و ﺛﻤﻮد‬ ‫ز دﺳﺖ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺎزك ﻋﺬار ﻋﯿﺴﯽ دم‬
‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺮ اﻓﺮوﺧﺖ آﺗﺶ ﻧﻤﺮود‬ ‫ﺑﺒﺎغ ﺗﺎزه ﮐﻦ آﺋﯿﻦ دﯾﻦ زردﺷﺘﯽ‬
‫وزﯾﺮ ﻣﻠﮏ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﻋﻤﺎد دﯾﻦ ﻣﺤﻤﻮد‬ ‫ﺑﺨﻮاه ﺟﺎم ﺻﺒﻮﺣﯽ ﺑﯿﺎد آﺳﻒ ﻋﺮﻣﻪ‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪش ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﯿﻤﻦ ﺗﺮﺑﯿﺘﺶ‬
‫‪ -160‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﺮﺷﺘﻪ در ﻗﺪم ﺟﺪ اوﺳﺖ ﺳﺮ ﺑﺴﺠﻮد‬ ‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻨﯽ آدم اﻓﻀﻞ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﮐﻨﯽ ﺗﻮ ﺗﺮك ﺻﺒﻮﺣﯽ و ﻧﻐﻤﻪ ﻧﯽ و ﻋﻮد‬ ‫ﺳﺰا اﺳﺖ ذﮐﺮ ﺗﻮ از ﺧﺎﻟﻘﺖ ﻣﺤﻤﺪ و ﺛﻨﺎ‬
‫‪139‬‬
‫ﺑﺪاﻧﮑﻪ دار ﻓﻨﺎ ﻫﻔﺘﻪاي ﺑﻮد ﻣﻌﺪود‬
‫ﺑﺮو زﻣﯿﻦ ﮔﻞ و ﺳﻨﺒﻞ ز ﺧﺎﻟﻖ ﻣﻌﺒﻮد‬
‫ﺑﮕﯿﺮ ﻋﺒﺮﺗﯽ از ﻗﺼﻪﻫﺎي ﻋﺎد و ﺛﻤﻮد‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻋﺎد و ﺛﻤﻮد اﺳﺖ از ﺧﺪاي و دود‬
‫ﻣﮕﺮ ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﺎﻓﺮ ﺷﻮد ﺳﮓ ﻣﺮدود‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎزهاش ﮐﻨﯽ ﭼﯿﺴﺖ ﻗﺼﺪت اي ﻧﻤﺮوئ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ وزﯾﺮ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﻋﺠﺐﺗﺮ آﻧﻪ ﺳﺮود‬
‫ز ﻫﺮ ﻃﺮف ﭼﻪ وزﯾﺮو ﭼﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﻣﺴﻌﻮد‬
‫ﻧﻪ ﯾﻤﻦ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻫﺮ ﻋﻤﺎد ﻧﺎ ﻣﺤﻤﻮد‬
‫‪ -161‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮ ﻣﺎه ﻣﻬﺮ ﭘﺮور ﻣﻨﺪر ﻗﺒﺎ رود‬
‫رود‬ ‫داراﻟﺼﻔﺎ‬ ‫ﺑﺼﻔﻪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫‪ -161‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻬﺎرود‬ ‫ﻧﺪاﻧﯽ‬ ‫اﯾﻦ دل ﻏﻤﯿﺪه‬
‫ﺧﯿﺮي اﮔﺮ ﺑﻘﺼﺪ دل آﯾﺪ ﻫﻮا رود‬
‫در ﺣﻖ ﻣﺎ ز ﺧﺎﻟﻖ رﺣﻤﺖ ﻋﻄﺎ رود‬
‫ﺑﻨﯿﺎد او ﺑﻠﻐﺰد و از او ﻗﻮا رود‬
‫ﺗﺎ ﺑﻨﮕﺮي ﮐﻪ ﻣﻠﺖ ﻏﺎﻓﻞ ﮐﺠﺎ رود‬
‫از ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ ﺗﻮان ﺑﺘﻮ اﯾﻦ ارﺗﻘﺎ رود‬
‫ﭼﻮن ﺻﻮﻓﯿﺎن ﻣﺴﺖ ﺑﻬﺮ ﺣﺎﻓﻆ رود‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺪور ﻋﻤﺮ ﻣﮕﻮ از ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ و ﭼﻨﮓ‬
‫ﺷﺐ از ﺑﺮوج و ﮐﻮاﮐﺐ ﻧﮕﺮ ﺑﻘﺪرت ﺣﻖ‬
‫ﻣﮕﻮ ز ﺷﺎﻫﺪ ﻓﺎﺳﻖ ﻣﻨﻮش ﺑﺎده و ﻣﯽ‬
‫ﺟﻔﻨﮓ ﺗﺎ ﺑﮑﯽ اي ﺷﺎﻋﺮ ز ﻣﯽ ﻣﺨﻤﻮر‬
‫رﻫﺎ ﮐﺴﯽ ﻧﮑﻨﺪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﻗﺮآن را‬
‫ﺗﻮ را ﭼﻪ ﻧﻔﻊ ز آﺋﯿﯿﻦ دﯾﻦ زردﺗﺸﺘﯽ‬
‫وزﯾﺮ ﮔﺎه ﮐﻨﯽ آﺻﻒ و ﮔﻬﯽ ﻋﻠﯿﺴﯽ‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﻟﻐﺰ ﮐﻪ ﺳﺮاﺋﯽ ﭼﻪ ﺳﻮد ﺟﺰ ﺗﮑﻔﯿﺮ‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﮑﯿﻪ ﮐﻦ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻠﻄﻒ ﺧﺪا‬
‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺧﺎوري ﮐﻨﺪ از رﺷﮏ ﺟﺎﻣﻪ ﭼﺎك‬
‫ﭼﻮن‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﮑﻮي ﻣﯿﮑﺪه داﺋﻢ ﺑﺼﺪق دل‬
‫ﺑﺮ‬ ‫دل ﺧﻮن ﺷﻮد ز دﯾﺪه و ﺑﺮ روي ﻣﺎ رود‬
‫اﻧﺪر درون ﺳﯿﻨﻪ ﻫﻮي و ﻫﻮس ﺑﻮد‬
‫ﺑﺮ ﺧﺎك ﭘﺎك ﮔﺮ ﺑﮕﺬارﯾﻢ روي ﺧﻮﯾﺶ‬
‫ﺳﯿﻞ اﺳﺖ و ﺑﺮف ﻋﻤﺮ ﺑﻬﺮ ﮐﺲ ﮔﺬر ﮐﻨﺪ‬
‫اي دل ﺑﻨﺎل دﯾﺪه ﺗﻮ ﺟﺎري ﮐﻦ اﺷﮏ و آه‬
‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ ذره ﭘﺮور آﻣﺪ از ﻟﻄﻒ ﮔﺮدﮔﺎر‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻣﺒﺎش ﮐﻮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪140‬‬

‫‪ -162‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﻌﺮي ﺑﺰن ﮐﻪ ﺑﺎ آن رﻃﻞ ﮔﺮان ﺗﻮان زد‬ ‫راﻫﯽ ﺑﺰن ﮐﻪ آﻫﯽ ﺑﺮ ﺳﺎز آن ﺗﻮان زد‬
‫ﺟﺎم ﻣﯽ ﻣﻐﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﻐﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫در ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻧﮕﻨﺠﺪ اﺳﺮار ﻋﺸﻘﺒﺎزي‬
‫ﭼﻮن ﺟﻤﻊ ﺷﺪ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﮔﻮي ﺑﯿﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﻋﺸﻖ وﺷﺒﺎب و رﻧﺪي ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﺮاد اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﻮي دوﻟﺖ در اﯾﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺤﻖ ﻗﺮآن ﮐﺰ ﺷﯿﻪ و زرق ﺑﺎز آ‬
‫‪ -162‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﻌﺮي ﻣﺨﻮان ﮐﻪ ﻫﻨﮓ ﻋﺼﯿﺎن ﺑﺮ آن ﺗﻮان زد‬ ‫راﻫﯽ ﻣﺮو ﮐﻪ ﻧﻨﮓ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺮ آن ﺗﻮان زد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎﻧﮓ ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪي ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎن زﺷﺖ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﻨﻪ ﺳﺮ‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺪ اﯾﻤﺎن ﺑﺮ آن زﺑﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫از ﺷﺮم ﺑﺮ زﺑﺎﻧﺖ ﻧﺎﯾﺪ اﮔﺮ رﮐﯿﮑﯽ‬
‫ﺟﺎﻣﯽ زﺣﻤﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻧﻌﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫در ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻧﮕﻨﺠﺪ اﺳﺮار ﺣﻖ ﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﯾﺎ ﺷﺎرب درازي ﮐﺎﺗﺶ در آن ﺗﻮان زد‬ ‫دروﯾﺶ را ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﺰ اﺣﻤﻘﯽ و ﺗﺴﺨﯿﺮ‬
‫ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﻣﻨﺸﺎء آن اﯾﻦ دو ﺑﺂن ﺗﻮان زد‬ ‫ﻣﺴﺘﺎن ﮐﻪ دﯾﻦ و ﻣﻠﺖ از ﯾﮏ ﻫﻮس ﺑﺒﺎزﻧﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﺟﺎم ﺑﺎده ﺻﺪ ﮐﺎروان ﺗﻮان زد‬ ‫ﺷﺪ رﻫﺰن دﯾﺎﻧﺖ اﯾﻦ ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ‬
‫ﭼﻮن ﺟﻤﻊ ﺷﺪ رذاﺋﻞ اﺻﻠﺶ ﭼﺴﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﻋﺸﻖ و ﺟﻮاﻧﯽ و ﺟﻬﻞ ﺷﺪ ﻣﻨﺸﺎء ﻫﻼﮐﺖ‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﮔﻮي دوﻟﺖ در آن زﻣﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺤﻖ ﭘﯿﺮان اﯾﻦ ﺷﯽ و زرق ﮐﻢ ﮐﻦ‬
‫ﭼﻮن ﺟﻤﻊ ﺷﺪ ﻓﻀﺎﺋﻞ ﮔﻮي ﺑﯿﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ز داﻧﺶ ﻫﺸﯿﺎر ﺑﺎش و ﺑﯿﺪار‬
‫‪ -163‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻤﯽ ﺑﻔﺮوش دﻟﻖ ﻣﺎﮐﺰﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﯽآرزد‬ ‫دﻣﯽ ﺑﺎ ﻏﻢ ﺑﺴﺮ ﺑﺮون ﺟﻬﺎن ﯾﮑﺴﺮ ﻧﻤﯽارزد‬
‫زﻫﯽ ﺳﺠﺎدة ﺗﻘﻮي ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﺑﮑﻮي ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﺎﻧﺶ ﺑﺠﺎﻣﯽ ﺑﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪ -163‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺸﻮ ﺗﺴﻠﯿﻢ اﯾﻦ اﺑﺘﺮ ﺗﻮ را دﻟﺒﺮ ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﺟﻬﺎن ﭘﺮ ﻏﻢ و ﻏﺼﻪ ﺗﻮ را ﻫﻤﺴﺮ ﻧﻤﯽارزد‬
‫ﺑﯿﮑﺠﻮ ﺑﻠﮑﻪ ﯾﮑﻤﻮي دم اﺳﺘﺮ ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﺑﮑﻮي ﺣﻖ ﺑﺮوﺑﻨﮕﺮﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ وﻣﯽ وﭘﯿﺮش‬
‫‪141‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺮﯾﺪارش ﺑﺠﺰ ﮐﻮﺛﺮ ﻧﻤﯽارزد‬ ‫زﻫﯽ ﺳﺠﺎدةﺗﻘﻮي ﮐﻪ ﻗﺮآن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻣﺪﺣﺶ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺰد ﻣﯿﻔﺮوﺷﺎﻧﺶ ﺑﯿﮏ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﻣﮑﻦﻋﺠﺐ وﻣﺰن ﻃﻌﻨﺶﻣﮕﻮاي ﺷﺎﻋﺮﮐﺎﻓﺮ‬
‫ﮐﻪ ﺻﺪ ﮔﻮﻫﺮ ﺑﯿﮏ ﻣﻦ ﺟﻮ ﺑﻨﺰد ﺧﺮ ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺎكدرﮔﻮﻫﺮاﯾﻤﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪﻣﯽﻓﺮوشﺧﺮ‬
‫ﺑﻨﺰد ﮔﺮ ﭼﻮن ﯾﮏ ﭘﺎرة آذر ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﻫﻤﻪ اﺳﻼم و اﯾﻤﺎن و ﺗﻤﺎم ﺻﻔﺤﮥ ﻗﺮآن‬
‫ﮐﻪ ﯾﮏ ﺟﻮ ﻣﻨﺖ دو ﻧﺎن ﺑﺼﺪ ﻣﻦ زر ﻧﻤﯽارزد‬ ‫ﺑﺮو ﺣﺎﻓﻆ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﮐﻦ ز ﭘﯿﺮان و ﻧﯽ ﺑﮕﺬر‬
‫‪ -164‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮي ﺧﯿﺮ ز زﻫﺪ و رﯾﺎ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺒﺎدة ﻣﺸﮑﯿﻦ دﻟﻢ ﮐﺸﺪ ﺷﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﻦ آن ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﯿﺎن ﻫﻤﻪ ﮔﺮ ﻣﻨﻊ ﻣﻦ ﮐﻨﻨﺪ از ﻋﺸﻖ‬
‫ﮔﻨﻪ ﺑﺒﺨﺸﺪ و ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﺒﺨﺸﺎﯾﺪ‬ ‫ﻃﻤﻊ زﻓﯿﺾ ﮐﺮاﻣﺖ ﻣﺒﺮ ﮐﻪ ﺧﻠﻖ ﮐﺮﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺣﻠﻘﮥ ز ﺳﺮ زﻟﻒ ﯾﺎر ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ‬ ‫ﻣﻘﯿﻢ ﺣﻠﻘﮥ ذﮐﺮ اﺳﺖ دل ﺑﺪان اﻣﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺨﺪره در ﻋﻘﺪ ﮐﺲ ﻧﻤﯽﭘﺎﯾﺪ‬ ‫ﺟﻤﯿﻠﻪ اﯾﺴﺖ ﻋﺮوﺳﯽ ﺟﻬﺎن وﻟﯽ ﻫﺶدار‬
‫ﺑﯿﺎﺳﺎﯾﺪ‬ ‫ﺧﺴﺘﮥ‬ ‫دل‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺒﻮﺳﮥ‬ ‫ﺑﻼ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻤﺶ اﯾﻤﺎه رخ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ‬
‫رخ ﻣﺎه را ﺑﯿﺎﻻﯾﺪ‬ ‫ﺑﻮﺳﮥ ﺗﻮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺨﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺪاي را ﻣﭙﺴﻨﺪ‬
‫‪ -164‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮي و ﺗﻮ را زﻫﺪ ﺑﺪ ﻫﻤﯽ آﯾﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺰﻫﺪ زﻧﯽ ﻃﻌﻨﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ را ﺷﺎﯾﺪ‬
‫وﻟﯿﮏ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯽ ﺧﻮار زﻣﯿﻦ دو ﻣﯽﭘﺎﯾﺪ‬ ‫ﭼﺮا ﮐﻪ زﻫﺪ ﺑﻮد ﻣﺎﻧﻊ ﻫﻮي و ﻫﻮس‬
‫ﻣﻦ آن ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﯿﺎن ﻫﻤﻪ ﮔﺮ ﻣﻨﻊ ﻣﻦ ﮐﻨﻨﺪ از زﻫﺪ‬
‫ﺑﺪون ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻧﺒﺨﺸﺎﯾﺪ‬ ‫ﺧﺪا از ﻋﺸﻖ و ﻫﻮس ﻧﻬﯽ ﮐﺮده اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﮔﻨﻪ ﺑﺒﺨﺸﺪ و ﺟﺬب ﻣﺮﯾﺪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﻃﻤﻊ ز ﻓﯿﺾ و ﮐﺮاﻣﺖ ﺑﺒﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ از ﻣﮑﺮ‬
‫ﺑﺮو ﮐﻪ ﮐﻤﺮ ﺷﻤﺎ ﻋﻮ ﺣﻖ ﻧﻤﯽﺷﺎﯾﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﮐﻪ ﻋﺸﻮة ﺗﻮ ﭘﯿﺸﺘﺮ ز ﮐﻤﺮ ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ذﮐﺮ ﺻﻮﻓﯽ و ﻋﺎرف زرﻗﺺ ﻣﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻣﻘﯿﻢ ﺣﻠﻘﮥ ذﮐﺮﻧﺪ ﺟﻤﻠﻪ رﻗﺎﺻﺎن‬
‫ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺘﺴﺖ ﺑﭙﯿﺮي ﮐﻪ راه ﺑﻨﻤﺎﯾﺪ‬ ‫ﺗﻮ را ﮐﻪ ﻋﻘﻞ ﺧﺪا داده در ﺳﺮاﺳﺖ اي دل‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ در دل ﺗﻮ ﻫﺴﺖ دﻓﺘﺮ آﯾﺪ‬
‫ﺑﯿﺎراﯾﺪ‬ ‫ﺻﻮرﺗﺶ‬ ‫و‬
‫ﺑﺠﺰ ﻫﻮا و ﻫﻮس ﻫﯿﭻ ﺑﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬
‫ﺑﺪوزﺧﺴﺖ ﺟﺰا ﻫﺮ ﮐﻪ رخ ﺑﯿﺎﻻﯾﺪ‬
‫ز ﺧﻮف روز ﺟﺰا ﻋﺎﻗﻠﯽ ﻧﯿﺎﺳﺎﯾﺪ‬
‫ﺷﻨﯿﺪ‬ ‫آﺷﻨﺎ‬ ‫ﺳﺨﻦ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﮔﻮش ﺑﺲ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺷﺎه و ﮔﺪا ﺷﻨﯿﺪ‬
‫در ﺣﯿﺮﺗﻢ ﮐﻪ ﺑﺎده ﻓﺮوش از ﮐﺠﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﭘﯿﺮ ﻣﯿﮑﺪه اﯾﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ز وﺣﯽ دﯾﻮ ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﻧﺪا ﺷﻨﯿﺪ‬
‫زان ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺲ ﺣﮑﺎﯾﺖ و ﺷﺎه ﮔﺪا ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﮔﻨﺪ دﮔﺮ دﻣﺎغ ﺗﻮ ﮐﯽ از رﯾﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫اي ﮐﺎش ﮔﻮش ﻫﻮش ﺗﻮ اﯾﻦ ﻣﺪﻋﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤﻮد ﻋﺎﻟﻢ دﯾﻦ از ﮐﺠﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﻏﺎﻓﻞ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺮوي از آن و ﻧﻤﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﺷﻨﯿﺪ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ز اﺳﺮار ﮐﻔﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﮔﻮشﻫﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮐﻦ وﻇﯿﻔﻪ ﺗﻮ ﻧﺸﻨﯿﺪ ﯾﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫‪142‬‬
‫دﻟﺖ زﺑﺎده وﻣﯽ وﻣﺴﺖ و ﻧﯿﺴﺖ اﺧﻼﺻﺖ‬
‫ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺟﻤﯿﻠﻪاش‬ ‫ﻗﺒﯿﺤﻪاﯾﺴﺖ ﻋﺮوس ﺟﻬﺎن وﻟﯽ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﭼﻤﻦﺧﻮﺷﺴﺖ وﻫﻮادﻟﮑﺶووﻟﯿﮏاﻓﺴﻮس‬
‫ﺑﻼ ﺑﻪ ﻓﺴﻖ و ﻫﻮا و ﻫﻮس ﻣﮑﻦ ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﻣﺒﺎش ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ در ﭘﯽ ﻫﻮا و ﻫﻮس‬
‫‪ -165‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﺷﻨﺎ‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫از‬ ‫ﺑﻮي ﺧﻮش ﺗﻮ ﻫﺮ ﮐﻪ ز ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫اي ﺷﺎه ﺣﺴﻦ ﭼﺸﻢ ﻣﺠﺎل ﮔﺪا ﻓﮑﻦ‬
‫ﺳﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ ﻋﺎرف ﺳﺎﻟﮏ ﺑﮑﺲ ﻧﮕﻔﺖ‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎده زﯾﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﻧﻪ اﻣﺮوز ﻣﯽﺧﻮرﯾﻢ‬
‫‪ -165‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ز ﺷﻌﺮ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺪح و ﺛﻨﺎ ﺷﻨﯿﺪ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ راز ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻌﻔﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﺎم دﻣﺎغ ﺗﻮ‬
‫ﺑﯿﻤﺎر ﮐﺮدهاي ﺗﻮ ز ﺑﺎده ﻣﺸﺎم ﺟﺎن‬
‫ﺷﺮك و ﻫﻮا ﮐﻪ ﻋﺎرف ﺑﯿﺪﯾﻦ ز ﺗﺮس ﺧﻮد‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ اﻫﺮﻣﻦ ﺧﻮد ﺑﮑﺲ ﻧﮕﻔﺖ‬
‫ﮐﻔﺮ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫آري ﺑﻌﻠﻢ ﯾﮑﺴﺮه ﺷﺪ ﮐﺸﻒ رازﻫﺎ‬
‫ﯾﺎ رب ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﻓﻬﻢ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﻤﺶ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮ ﺑﺎز ﻧﻤﺎ ﮐﺸﻒ رازﺷﺎن‬
‫‪143‬‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮش ﻫﻮش ﺑﻪ ﭘﯿﻐﺎم اﻫﻞ راز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ از ﻣﺼﺎﺣﺐ ﻧﺎﺟﻨﺲ اﺣﺘﺮاز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﺑﺮ او ﻧﻤﺮده ﺑﻔﺘﻮاي ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫‪ -166‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻌﯿﺶ و ﻧﻮش ز دﯾﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﯽﻧﯿﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﻃﻠﺴﻢ ﺷﺮك ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪ و ﺑﺮ ﻓﺮاز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ز ﻓﺴﻖ ﭘﯿﺮ ﺑﺒﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻓﺮاز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮش ﻫﻮش ﺑﻪ ﭘﯿﻐﺎم ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﺳﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫ﺑﺸﯿﻄﺎن‬
‫ﭼﻮ ﯾﺎر ﻧﺎز ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ از ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﻋﺎﻟﻢ اﺣﺘﺮاز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫زﺑﺎن ﺑﻠﻌﻦ ﻫﻤﻪ ﺻﻮﻓﯿﺎن دراز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﺑﺮ او ﻧﻤﺮده ﺑﻔﺘﻮاي ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﺣﻮاﻟﺶ ﺑﻬﻤﺎن ﭘﯿﺮ ﺣﺮص و آز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ور از ﻃﻠﺐ ﺑﻨﺸﯿﻨﻢ ﺑﮑﯿﻨﻪ ﺑﺮ ﺧﯿﺰد‬
‫ز ﺣﻘﻪ دﻫﻨﺶ ﭼﻮن ﺷﮑﺮ ﻓﺮو رﯾﺰد‬
‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺷﯿﺮ وﻟﯽ ﮐﺮﺑﻼ ﻧﯿﺰ ﻣﯽزد‬
‫‪ -167‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻧﮕﯿﺰد‬ ‫ﻓﺘﻨﻪ‬ ‫ﻧﮕﻮﺋﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﻃﺒﻊ و ﻫﻮي ﻫﺮ ﻫﻮس ﻓﺮو رﯾﺰد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -166‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫رﺑﺎب و ﭼﻨﮓ ﺑﺒﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻮﻋﻈﮥ ﭘﯿﺮ ﻣﯿﻔﺮوش اﯾﻨﺴﺖ‬
‫ﻫﺮآن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ درﯾﻦﺣﻠﻘﻪ ﻧﯿﺴﺖزﻧﺪهﺑﻌﺸﻖ‬
‫ﭼﻮ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﮔﺮه دﯾﻦ ز ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎز ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﺣﻀﻮر ﺟﻦ و ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ و ﻋﺎرﻓﺎن ﺟﻤﻌﻨﺪ‬
‫رﺑﺎب و ﭼﻨﮓ ﺑﺒﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎز و ﻧﻐﻤﻪ و ﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫اﻋﺘﻤﺎد‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺑﺠﺎن ﭘﯿﺮ ﮐﻪ ﻏﻢ ﭘﺮدة ﺷﻤﺎ ﻧﺪرد‬
‫ﻣﯿﺎن ﺻﻮﻓﯽ و اﺑﻠﯿﺲ ﻓﺮق ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻮﻋﻈﮥ ﭘﯿﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺒﺎد آﻧﮑﻪ ﺷﻤﺎ را ز دام ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ آن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﺪ ﺻﯿﺪ دام ﻧﺎﻣﺮده اﺳﺖ‬
‫ﺳﯿﺰد ﺑﺸﺎﻋﺮ ازﯾﻦ ﮐﻔﺮ ﺑﺮﻗﻌﯽ اﻧﻌﺎم‬
‫‪ -167‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﮔﺮ روزم ز ﭘﯿﺶ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﻧﮕﯿﺰد‬
‫دﮔﺮ ﮐﻨﻢ ﻃﻠﺐ ﻧﯿﻢ ﺑﻮﺳﻪ ﺻﺪ اﻓﺴﻮس‬
‫ﻓﺮاز و ﻧﺸﯿﺐ ﺳﭙﺎﺑﺎن ﻋﺸﻖ دام ﺑﻼ اﺳﺖ‬
‫ﺟﻮاب‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ز ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻋﺎرف ﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﯿﺰد‬
‫ﻧﺪاﻧﻢ از ﭼﻪ ﺳﺒﺐ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﻧﻤﻮده ﺗﻠﻒ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻬﯽ ﺷﻮد ﺗﻪ ﭘﺎ و ﮔﻬﯽ ﺑﺴﺮ ﺧﯿﺰد‬
‫ﮐﻪ داﺋﻤﺎً ﺳﺨﻦ از ﺑﻮﺳﻪ از دﻫﻦ رﯾﺰد‬
‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﻧﺒﺎﻓﺪ و ﯾﺎ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰد‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰد‬ ‫ﻃﺮﻓﻪﺗﺮ‬ ‫ازﯾﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ و اوﻫﺎم ﺟﻤﻠﻪ ﺑﮕﺮﯾﺰد‬
‫اﯾﺰد‬ ‫از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫دﻓﻊ‬
‫ﮐﻪ آﺑﺮوي ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﻗﺪر ﻧﺮود‬
‫ﮐﻪ دﺳﺖ در ﮐﻤﺮش ﺟﺰ ﺑﺴﯿﻢ و زر ﻧﺮود‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭼﻮن ﻗﻠﻤﻢ دود دل ﺑﺴﺮ ﻧﺮود‬
‫ﺑﺸﺮط آﻧﮑﻪ ز ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺨﻦ ﺑﺪر ﻧﺮود‬
‫‪ -168‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ درش ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﺑﯽﺧﺒﺮ ﻧﺮود‬
‫ﭼﻮ ﺳﮓ ﻣﮕﺲ ﻧﺸﻮد از ﭘﯽ ﺑﺸﮑﺮ ﻧﺮود‬
‫ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﺑﺎده ﻣﮕﻮ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﺪر ﻧﺮود‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽ ﻧﺠﺲ ﺑﻮد و از ﻧﺠﺲ اﺛﺮ ﻧﺮود‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﺣﺎﻓﻆ و اﻗﺮارش از ﻧﻈﺮ ﻧﺮود‬
‫ﮐﻪ دﺳﺖ در ﮐﻤﺮش ﺧﺒﺮ ﺑﺴﯿﻢ و زر ﻧﺮود‬
‫ﻣﺮﯾﺪ اﺣﻤﻖ او زﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺿﺮر ﻧﺮود‬
‫ﺑﮕﻮﯾﺪ او ﮐﻪ ﺷﺮﯾﻌﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﻗﺪر ﻧﺮود‬
‫ﻣﮕﻮ ﺑﺸﻌﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﺮزه اﺳﺖ ﺑﺪر ﻧﺮود‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ دود ﺳﯿﻨﻪ ﺳﺮ ﻧﺮود‬
‫‪144‬‬
‫ﮔﻬﯽ ز ﻓﺘﻨﻪ زﻧﺪ دم ﮔﻬﯽ ز ﻏﻤﺰه و ﻧﺎز‬
‫ﻧﺪاﻧﻤﺶ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻘﻪ ﭼﻪ ﺧﻮرده ز ﭘﯿﺮ‬
‫ﻓﺮاز و ﻧﺸﯿﺐ ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻋﺸﻖ ﮔﺸﺘﻪ ﺧﯿﺎل‬
‫ﺑﺎر‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﺑﻌﻘﻞ و ﻫﻮش ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ﺷﻮ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎز‬
‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﮥ دﯾﻦ ﺳﺮ ﺳﭙﺎرﻧﯽ ﺑﺮ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ‬ ‫ﺑﺨﻮاه‬ ‫ﺑﺮاي ﺻﯿﺪ ﺗﻮ ﺻﺪﻫﺎ ﻫﺰار ﺣﻘﻪ و ﺳﺤﺮ‬
‫‪ -168‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﮑﻦ ﺑﭽﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﻧﮕﺎه در ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬
‫ﻣﻦ ﮔﺪا ﻫﻮس ﺳﺮ و ﻗﺎﻣﺘﯽ دارم‬
‫ﺳﯿﺎه ﻧﺎﻣﻪﺗﺮ از ﺧﻮد ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﺑﯿﺎر ﺑﺎده و اول ﺑﺪﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺪه‬
‫ﺧﻮش آن دﻟﯽ ﮐﻪ ازﯾﻦ ﻏﺪﻋﻪﻫﺎ ﺑﺪر ﻧﺮود‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯽ از در ﻋﺮﻓﺎن و ﺑﺎزي ﺻﻮﻓﯽ‬
‫دﻻ ﻣﺒﺎش ﭼﻨﯿﻦ ﻫﺮزهﮔﻮ و ﻫﺬﯾﺎن ﺑﺎف‬
‫ﻣﮑﻦ ﻧﮕﺎه ﺣﻘﺎرت ﺑﻘﻄﺮهاي از ﻣﯽ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﻄﺮﻓﻪ ﻃﺮﻓﺪار ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎز‬
‫ﺑﮕﻔﺖ ﻣﯽ ﻫﻮس ﺳﺮ و ﻗﺎﻣﺘﯽ دارم‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺻﺮﯾﺢ دم از ﻓﺴﻖ و ﻟﯿﮓ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫دﮔﺮ ﺑﺪﯾﻦ و ﺷﺮﯾﻌﺖ زﻧﺪ ﻫﻤﯽ ﻟﻄﻤﻪ‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺸﺎﻋﺮ ﻓﺎﺳﻖ اﮔﺮ ﺧﻮري ﺑﺎده‬
‫ﺳﯿﺎه ﻧﺎﻣﻪﺗﺮ از ﺷﺎﻋﺮان ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮد‬
‫‪145‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -169‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﻇﯿﻔﻪ ﮔﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﺼﺮﻓﺶ ﮔﻞ اﺳﺖ ﻧﺒﯿﺪ‬ ‫رﺳﯿﺪ ﻣﮋده ﮐﻪ آﻣﺪ ﺑﻬﺎر و ﺳﺒﺰه دﻣﯿﺪ‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺳﯿﺐ زﻧﺨﺪان ﺷﺎﻫﺪي ﻧﮕﯿﺮﻧﺪ‬ ‫ره ﻣﯿﻮهﻫﺎي ﺑﻬﺸﺘﯽ ﭼﻪ ذوق در ﯾﺎﺑﺪ‬
‫ﮐﻪ ﮔﺮد ﻋﺎرض ﺑﺴﺘﺎن ﺧﻂ ﺑﻨﻔﺸﻪ دﻣﯿﺪ‬ ‫ز روي ﺳﺎﻗﯽ ﻣﻬﻮش ﮔﻠﯽ ﺑﭽﯿﻦ اﻣﺮوز‬
‫ﮐﻪ رﻓﺖ ﻣﻮﺳﻢ و ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻨﻮز ﻣﯽﺑﺨﺸﯿﺪ‬ ‫درﯾﺎب‬ ‫دادﮔﺴﺘﺮا‬ ‫ﻣﯽﮔﺬرد‬ ‫ﺑﻬﺎر‬
‫‪ -169‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﻇﯿﻔﻪ ﮔﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﺼﺮﻓﺶ ﮔﻠﺴﺖ و ﺑﯿﺪ‬ ‫رﺳﯿﺪ ﻣﮋده ﭼﻪ ﮔﻮش ﻣﻦ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﺸﻨﯿﺪ‬
‫ﻓﻐﺎن ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ﻧﺎدان ﻧﺒﯿﺪ را ﻧﺸﻨﯿﺪ‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ از ﺷﻪ و اﻣﺎ ﻧﺒﯿﺪ آب ﻧﺠﺲ‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ ﺣﺮام از وﻇﯿﻔﻪاش ﺑﺨﺮﯾﺪ‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ ﮐﺎﯾﻦ ﻣﯽ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﺪﯾﺪ اﯾﻦ اﻗﺮار‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮﯾﺶ ﻋﺬاﺑﯽ ز آﺧﺮت ﺑﺒﺮﯾﺪ‬ ‫ز روي ﺳﺎﻗﯽ ﮔﻠﭽﻬﺮه ﻫﺮ ﮐﻪ ﭼﯿﺪ ﮔﻠﯽ‬
‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﻣﺮﺷﺪي از ﭘﯿﺮ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺑﮕﺰﯾﺪ‬ ‫ز ﻣﯿﻮهﻫﺎي ﺑﻬﺸﺘﯽ ﯾﻘﯿﻦ ﺑﻮد ﻣﺤﺮوم‬
‫ﺑﺠﺰ ﻫﻮي و ﻫﻮس ﻋﺸﻖ را ﻧﺒﺎﯾﺪ دﯾﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻋﺸﻖ دﻟﯿﻠﯽ ﻧﺸﺪ ز دﯾﻦ وﺧﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺑﯽدﻟﯿﻞ ﭼﻪ داﻧﯽ ﻣﺮاد ﭘﯿﺮ ﭘﻠﯿﺪ‬ ‫ﺑﮑﻮي ﭘﯿﺮ ﻣﻨﻪ ﺑﯽدﻟﯿﻞ راه ﻗﺪم‬
‫ﮐﺘﺎب وﺣﯽ و دﮔﺮ ﻋﻘﻞ ﻧﯽ ﺑﻮد ﺗﻘﻠﯿﺪ‬ ‫ﺑﮑﻮي ﺣﻖ ﻧﺒﻮد ﺣﺎﺟﺖ دﻟﯿﻞ ﭘﺲ از‬
‫ﺑﺮو ﺑﺨﻮرد ﺳﮕﺎن ده ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﯿﺪ‬ ‫دﻟﯽ ﮐﻪ از ﮐﺮﺷﻤﻪ و ﻏﻤﺰه ﺑﺒﺎزي اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻧﮑﺸﯿﺪ‬ ‫زﺣﻤﺘﯽ‬ ‫آﻧﮑﻪ‬ ‫ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﺮاﺣﺘﯽ‬ ‫ﻣﮕﻮ ز ﺷﺎه و وزﯾﺮ و ﺑﮕﻮ ﺗﻮ از ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺶ دﻣﯽ ﺑﺎو ﺑﺪﻣﯿﺪ‬ ‫ﮔﻠﯽ ﻧﭽﯿﺪ ز ﺑﺴﺘﺎن ﻣﻌﺮﻓﺖ آن دل‬
‫ﺑﺪﻓﻊ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮑﻮش ﺑﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﺗﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﺰان ﮔﺮدﯾﺪ‬
‫‪ -170‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﺑﺎ ﺛﻼﺛﻪ ﻏﺴﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﺣﺪﯾﺚ ﺳﺮو و ﮔﻞ و ﻻﻟﻪ ﻣﯽرود‬
‫زﯾﻦ ﻗﻨﺪ ﭘﺎرﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﮕﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺷﮑﺮﺷﮑﻦ ﺷﻮﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﻃﻮﻃﯿﺎن ﻫﻨﺪ‬
‫وز ژاﻟﻪ ﺑﺎده در ﻗﺪح ﻻﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺷﺎد ﺑﻬﺎر ﻣﯽوزد از ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺷﺎه‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪146‬‬

‫ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺗﻮ از ﻧﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﺷﻮق ﻣﺠﻠﺲ ﺳﻠﻄﺎن ﻏﯿﺎث دﯾﻦ‬
‫‪ -170‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﯽرود‬ ‫ﻏﺎﻟﻪ‬ ‫ﺛﻼﺛﮥ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﯿﺰ‬ ‫آن‬ ‫ﺑﺤﺜﯽ اﮔﺮ ز ﺳﺮو و ﮔﻞ و ﻻﻟﻪ ﻣﯽرود‬
‫ﺷﻮﯾﺪ ز دل ز ﻗﺪرت ﻓﻌﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫آﺑﺴﺖ و روي ﺑﺎز ودﮔﺮ ﺳﺒﺰه ﻏﺼﻪ را‬
‫زﯾﺮا ﺑﻌﺸﻖ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﮕﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﻣﯽ در ﮐﻼم اﯾﻦ ﺷﻌﺮ اﯾﻨﺴﺖ ﺟﺰ ﻧﺠﺲ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻋﺠﺐ ﺗﻮ ﭼﻮ ﻋﻘﺮب ﻗﺘﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﺧﻮد ﻣﻨﺎل و ﻣﮕﻮ ﻗﻨﺪ ﭘﺎرﺳﯽ‬
‫از آﺧﺮ ﻏﺰل ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﺤﺘﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻣﺮﯾﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺑﺨﻮان دو ﺑﯿﺖ‬
‫ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺴﻮي ﺷﺎه ﺑﻬﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﻣﮑﺎره ﮔﻔﺖ ﺷﺎﻋﺮه دﻧﯿﺎ و ﺧﻮد ﻫﻨﻮز‬
‫از ﺑﻬﺮ ﺳﯿﻢ و زر ﺳﺨﻦ از ﻻﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺑﺎد ﺑﻬﺎر او و زد از ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺷﺎه‬
‫ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺗﻮ از ﻧﺎﻟﻪ ﻣﯽرود‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ز ﺷﻮق ﻫﻨﺪ و ز ﺳﻠﻄﺎن ﻏﯿﺎث دﯾﻦ‬
‫ﻣﯽرود‬ ‫ﺣﯿﺎﻟﻪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻮاﻟﻪ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫اﻇﻬﺎر ﻧﺎﻟﻪاش ﺑﻮد اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻋﯿﺎن‬
‫‪ -171‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﯾﻦ راز ﺳﺮ ﺑﻤﻬﺮ ﺑﻌﺎﻟﻢ ﺳﻤﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ اﺷﮏ در ﻏﻢ ﻣﺎ ﭘﺮده در ﺷﻮد‬
‫ﮐﺰ دﺳﺖ ﻏﻢ ﺧﻼص ﻣﻦ آﻧﺠﺎ ﻣﮕﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪن ﺑﻤﯿﮑﺪه ﮔﺮﯾﺎن و دادﺧﻮاه‬
‫ﮐﯽ ﺑﺎ ﺗﻮ دﺳﺖ ﮐﻮﺗﻪ ﻣﺎدر ﮐﻤﺮ ﺷﻮد‬ ‫زﯾﻦ ﺳﺮﮐﺸﯽ در ﺳﺮ ﺳﺮو ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺴﺖ‬
‫‪ -171‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮن ﺻﻮﻓﯿﺎن ﻣﺴﺖ ز ﺣﻖ ﺑﯽﺧﺒﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﯾﺎرب ﻣﺒﺎد ﺷﺎﻋﺮﻣﺎن ﭘﺮده در ﺷﻮد‬
‫اﻣﺎ ﺑﺸﺮط آﻧﮑﻪ دور ز دﺳﺖ ﺑﺸﺮ ﺧﻮد‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺳﻨﮓ ﻟﻌﻞ ﺷﻮد در ﻣﻘﺎم ﺻﺒﺮ‬
‫ﺑﺮ آﻧﮑﻪ ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺒﺮش دادﮔﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ اﮔﺮ ﺗﻮ ﺣﻤﻖ ﺑﺒﯿﻨﯽ ﺑﮑﻦ ﻧﻈﺮ‬
‫او ﻣﻨﮑﺮ دﻋﺎ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺟﺒﺮي ﻣﮕﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﮔﻮﻟﺶ ﻣﺨﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺖ روان ﮐﺮدهام ﻋﻤﺎد‬
‫از ﺑﻬﺮ زر ﺑﻬﺮ ﮐﻪ رﺳﺪ ﺣﻤﻠﻪ ور ﺷﻮد‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ ﻓﺪاي ﮐﺎرﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮﭼﻪ ﻣﻨﻌﺖ ﺧﻮاﺳﺖ‬
‫آري ﺑﯿﻦ ﮐﺎر ﻫﻤﻪ ﺧﺎك زر ﺷﻮد‬ ‫از ﮐﯿﻤﯿﺎي ﮐﺎر ﺑﺠﻮدي ﻧﻪ ﻣﻬﺮ و ﻋﺸﻖ‬
‫‪147‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﺎﯾﻦ ﺷﺎم ﺻﺒﺢ ﮔﺮدد و اﯾﻦ ﺷﺐ ﺳﺤﺮ ﺷﻮد‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﺧﺪﻋﮥ ﻋﺎرف ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﻏﻢ‬
‫ﮔﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﻮد ز ﺧﺪا ﺑﯽﺧﺒﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﯾﺎ رب ﻣﺒﺎد آن ﮐﻪ ﮔﺪا ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﻮد‬
‫ﺑﺪﺗﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺎك ﺑﻬﺮ ﺑﺪ ﮔﻬﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﺟﺰ ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻘﺮ از ﺑﺮاي او‬
‫ﮐﯽ ﺑﺎ ﺗﻮ دﺳﺖ ﮐﻮﺗﻪ ﻣﺎ در ﮐﻤﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﮑﻦ ﻫﻮا ﭘﺮﺳﺘﯽ و ﺑﺎ ﻣﻄﺮﺑﺎن ﻣﮕﻮ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﺷﻮي دﻗﯿﻖ و زﻫﺪ ﻫﻢ ﺑﺘﺮ ﺷﻮد‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ دﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﺪﯾﻮان ﻣﮑﻦ ﻧﻈﺮ‬
‫‪ -172‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آرﯾﺪ‬ ‫ﯾﺎد‬ ‫ﻣﺨﻠﺼﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﺣﻘﻮق‬ ‫ﻣﻌﺎﺷﺮان ز ﺣﺮﯾﻒ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬
‫ﺑﺼﻮت ﻧﻐﻤﻪ و ﭼﻨﮓ ﭼﻐﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﺑﻮﻗﺖ ﺳﺮ ﺧﻮﺷﯽ از آه و ﻧﺎﻟﻪ ﻋﺸﺎق‬
‫ز روي ﺣﺎﻓﻆ و اﯾﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﺑﻮﺟﻪ ﻣﺮﺣﻤﺖ اي ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺻﺪ رﺟﻼل‬
‫‪ -172‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫آرﯾﺪ‬ ‫ﯾﺎد‬ ‫ﺷﻬﺎﻧﻪ‬ ‫وﻧﺪﻣﺎء‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ز‬ ‫ﻣﻮرﺧﺎن ز ﺣﺮﯾﻒ ﯾﮕﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬
‫آرﯾﺪ‬ ‫ﯾﺎد‬ ‫ﻣﺨﻠﺼﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯿﺶ‬ ‫ﺣﻘﻮق‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﻤﺮدم اﯾﺮان ﮐﻪ اوﺳﺖ درﺑﺎري‬
‫ﺑﺼﻮت ﻧﻐﻤﻪ و ﭼﻨﮓ و ﭼﻐﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﺑﻮﻗﺖ ﺳﺮﺧﻮﺷﯽ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ز ﻋﺎﺷﻘﺎن ﮔﺪا ﺑﺎ ﺗﺮاﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻮده ﻣﻼزم ﺑﺪرﮔﻪ ﺷﺎﻫﺎن‬
‫ز ﻋﻬﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﭼﻮ در ﻣﯿﺎن ﻃﺮب ﺻﺤﺒﺘﯽ ز ﻣﻄﺮب ﺷﺪ‬
‫ز ﻃﻮل ﻣﺠﻠﺲ او ﻫﺮ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﭼﻮ از ﻫﻮاي ﺷﻬﻤﺎن و وﻓﺎي او ﺷﺪ ﯾﺎد‬
‫ز روي ﺣﺎﻓﻆ و آن آﺳﺘﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﺑﺎو زر اﮔﻮﯾﺪ اي ﺻﺪور ﺟﻼل‬
‫ز ﺣﻤﻖ ﭘﯿﺮو او اﯾﻦ زﻣﺎﻧﻪ ﯾﺎد آرﯾﺪ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺰور اﺟﺎﻧﺐ ﺑﺰرگ ﺷﺪ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -173‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻬﯿﺐ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺎ ز ﺟﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺎده ﻏﻢ دل زﯾﺎد ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮐﺸﺘﯽ ازﯾﻦ ور ﻃﮥ ﺑﻼ ﺑﺒﺮد‬ ‫و ﮔﺮﻧﻪ ﻋﻘﻞ ﺑﻤﺴﻘﯽ ﻓﺮوﮐﺸﺪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺧﻄﺎ‬ ‫اﻧﺪﯾﺸﮥ‬ ‫و‬ ‫آرد‬ ‫ﻓﺮاﻏﺖ‬ ‫ﻃﺒﯿﺐ ﻋﺸﻖ ﻣﻨﻢ ﺑﺎده ﺧﻮر ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﺠﻮن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪148‬‬

‫ﺑﺒﺮد‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪاي‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﯽ‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ وﮐﺲ ﺣﺎل او ﺑﺴﯿﺎر ﻧﮕﻔﺖ‬
‫‪ -173‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻃﺒﯿﺐ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺎ ز ﺟﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﺑﺎده ﻏﻢ دل زﯾﺎد ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬
‫ﮐﻪ ﻋﻘﻞ ﮐﺸﺘﯽ ارﯾﻦ ﻣﻮح ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻧﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﺴﺖ ﺷﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺑﺮو ﮐﻪ ﺣﻤﻖ ﺗﻮ اﯾﻤﺎن و دﯾﻦ ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻃﺒﯿﺐ ﻋﺸﻖ ﺷﺪي و ﺻﻒ ﺑﺎده ﻣﯽﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﻤﺎن ﮐﻪ آﺗﺶ ﺣﺮﻣﺎﻧﺖ از ﺻﻔﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺑﺨﻮر ﮐﻪ در ﻇﻠﻤﺎﺗﯽ و ﺧﻀﺮ راﻫﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ ﻓﮑﺮ ﺧﻄﺎ ﻧﯽ ره ﻫﻮي ﺑﺒﺮد‬ ‫ﯾﻘﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﺎدة ﺻﻮﻓﯽ ﻏﺮور اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ‬
‫ز روي ﺧﻮﯾﺶ دﯾﮕﺮ ﭘﺮدة ﺣﯿﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻫﺮ آﻧﮑﻪ ﺑﺎدة ﺻﻮﻓﯽ ﮔﺮﻓﺖ و ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺑﺠﺰ ﺗﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺑﮑﯿﻨﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮاﻫﺶ ﺑﺎش‬
‫ﺑﺒﺮد‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪاي‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﯽ‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺷﻨﺎس ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺧﺎﻟﻘﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ دور‬
‫‪ -174‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻓﻐﺎن ﮐﻪ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ از ﺧﻮاب در ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻧﻔﺲ ﺑﺮ آﻣﺪ و ﮐﺎم از ﺗﻮ ﺑﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬
‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻣﺮدام‬ ‫ﮐﺎم‬ ‫درﺧﺖ‬ ‫ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﻮ را ﺗﺎ ﺑﺒﺮ ﻧﻤﯽﮔﯿﺮم‬
‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫در‬ ‫زﻧﺪﮔﯿﻢ‬ ‫آب‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﭽﺸﻢ ﻣﻦ اﻧﺪاﺧﺖ ﺧﺎﮐﯽ از ﮐﻮﯾﺶ‬
‫‪ -174‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﻐﺎن ﺟﻮاب ﺗﻮ از ﭼﺎپ در ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻧﻔﺲ ﺑﺮ آﻣﺪ و دﯾﻮان ﺑﺴﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬
‫ﺑﺠﺰ ﺳﯿﺎﻫﯽ و وز رت ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮا ﺑﺨﯿﺎﻻت ﻋﻤﺮ ﺳﺮ ﮐﺮدي‬
‫ﮐﻪ ﺟﺰ ﺧﺪا ز دﮔﺮ ﮐﺎر ﺑﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻣﮕﻮ ﺣﮑﺎﯾﺖ دل را ﺗﻮ ﺑﺎ ﻧﺴﯿﻢ ﺳﺤﺮ‬
‫ﺗﻮ ﭼﻮن ﺛﻤﺮ ﻃﻠﺒﯽ ﯾﮏ ﺛﻤﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻪ از درﺧﺖ ﭼﻨﺎر‬
‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﮐﺎرﮔﺮ‬ ‫دﻋﺎ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﺸﺎه‬ ‫ﻧﻤﻮده ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﯾﮏ ﻣﻘﺎم ﭘﺴﺖ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﭼﻨﺎن ﻧﻤﻮده ﮐﻪ آﺑﺶ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻧﮕﺮ ﺗﻮ ﻣﺪح و ﺗﻤﻠﻖ ﮐﻪ ﺧﺎك در ﮔﺎﻫﺶ‬
‫ز ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺠﺰ از ﺣﻖ اﺛﺮ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﺑﺒﺎف ﺣﺎﻓﻆ ﺻﻮﻓﯽ ﭼﻪ رﻧﺪ ﺧﻮش ﺑﺎﻓﯽ‬
‫‪149‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -175‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﺎي ازﯾﻦ داﺋﺮه ﺑﯿﺮون ﻧﻨﻬﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﺒﺰت ﺳﺮ ﺳﻮدا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ دﮔﺮ ﺑﺎره ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻪ ﭘﯿﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻞ وﻣﯽ دﻣﯽ از ﭘﺮده ﺑﺮون آي وراي‬
‫ﺳﺮ ﮔﺮاﻧﯽ ﺻﻔﺖ ﻧﺮﮔﺲ رﻋﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ از ﻧﺎز ﺑﺤﺎﻓﻆ ﻧﮑﻨﺪ ﻣﯿﻞ آري‬
‫‪ -175‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﺎم ﻣﺨﻠﻮق و دﮔﺮ و ﺻﻔﺖ ﻧﻪ زﯾﺒﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎش ﷲ ﮐﻪ ﺧﻂ ﺳﺒﺰ ﺧﺪا را ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺣﻖ ﺑﺎ ﺷﻌﺮاﯾﻢ ﺳﺮ دﻋﻮا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻮ از ﺧﺎك ﻧﺤﺪ ز اﻣﺮ ﺧﺪا ﺑﺮﺧﯿﺰم‬
‫دم ﻓﺮو ﺑﻨﺪ ازﯾﻦ زﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﯽﭘﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﺣﻖ ﮔﻮﻫﺮ ﯾﮑﺘﺎ و ﻧﻪ ﺟﺎﺋﯽ دارد‬
‫ﮔﺮﯾﻪ ﺧﻮﺑﺴﺖ اﮔﺮ ﺗﺮس ز ﻋﻘﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺰﻧﯽ ﻻف ﺑﻦ ﻣﺮ ﺛﺮه اﺳﺖ ﺟﻮﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫واي ﺑﺮ ﺣﺎل ﺗﻮ و ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﻓﺮدا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫آﻧﮑﻪ ﺷﺪ ﭼﻮن ﮔﻞ و ﻣﯽ ﺷﺎه ﺑﻮد ﺑﯽﭘﺮده‬
‫ﺗﺎ ﺗﻮ را رﺣﻤﺖ ﺣﻖ ﺳﺎﯾﻪ ﺑﻬﺮ ﺟﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زﯾﺮ ﻇﻞ ﺧﻢ ﻣﻤﺪود ﺷﺪ و ﭘﯿﺮ ﻣﺮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫رﻋﻨﺎ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻧﺎز‬ ‫ﻣﮑﺶ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭼﺸﻢ ﺗﻮﻗﻊ ﺑﮑﺴﺎن ﺗﺎ ﮐﯽ و ﭼﻨﺪ‬
‫‪ -176‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ رﯾﺎ ورزد و ﺳﺎﻟﻮس ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ واﻋﻆ ﺷﻬﺮ اﯾﻦ ﺳﺨﻦ آﺳﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫ﺣﯿﻮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﻨﻮﺷﺪ ﻣﯽ اﻧﺴﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫رﻧﺪي آﻣﻮزﮐﺮدم ﮐﻦ ﮐﻪﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﻫﻨﺮ اﺳﺖ‬
‫و رﻧﻪ ﻫﺮ ﺳﻨﮓ و ﮔﻠﯽ ﻟﺆﻟﺆ و ﻣﺮﺟﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎك ﺑﺒﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺷﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻓﯿﺾ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺒﻠﺒﯿﺲ و ﺣﯿﻞ دﯾﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﺑﮑﻨﺪﮐﺎرﺧﻮد اي دل ﺧﻮش ﺑﺎش‬
‫ﭼﻮن رﻣﺰﻫﺎي دﮔﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻣﯽورزم و اﻣﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﻦ ﺷﺮﯾﻒ‬
‫ﺳﺒﺒﯽ ﺳﺎز ﺧﺪاﯾﺎ ﮐﻪ ﭘﺸﯿﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫دوش ﻣﯽﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد اﺑﺪ ﻫﻢ ﮐﺎم دﻟﺖ‬
‫ﺗﺎ دﮔﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ از ﺗﻮ ﭘﺮﯾﺸﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻘﯽ ز ﺧﺪا ﻣﯽﻃﻠﺒﻢ ﺧﻮي ﺗﻮ را‬
‫ﻃﺎﻟﺐ ﭼﺸﻤﮥ ﺧﻮرﺷﯿﺪ درﺧﺸﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ذره را ﺗﺎ ﻧﺒﻮد ﻫﻤﺖ ﻋﺎﻟﯽ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪150‬‬

‫‪ -176‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ از ﭘﯿﺮ ﭘﺮﺳﺘﯿﺶ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮﻋﺎرفﻣﺴﺖاﯾﻦ ﺳﺨﻦ آﺳﺎن ﻧﺸﻮد‬
‫ﻫﯿﭻ اﻧﺴﺎن ﺑﺪ و ﺗﺎ ﻻف ﺗﻮ ﺣﯿﻮان ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎ ﻻف ﻣﺰن اﯾﻦ ﻫﻤﻪ رﻧﺪي ﻣﻨﻤﺎ‬
‫و رﻧﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎﮐﯽ ﺧﺮ ﭘﯿﺮان ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻃﯿﻨﺖ رﺟﺲ ﺑﺒﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺷﻮد ﺑﺎده ﻓﺮوش‬
‫ﻣﺮﺷﺪ و ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﻮذر و ﺳﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻓﯿﺾ ﺧﺪا ﭘﺎك زرﻧﺪي ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺗﻮ اﺑﻠﯿﺲ ﺗﺒﻠﯿﺲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﻧﻪ ﺑﻼف اﺳﺖ دﻣﯽ دل ﻣﺸﺪار‬
‫ﻋﺸﻖ ﻓﻨﯽ ﺗﻮ ﺟﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻣﯽورزي و اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﺒﺮي‬
‫ﺧﺮ ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪ ﮐﻪ ﺟﺰ او ﺧﺮ رﻧﺪان ﻧﺸﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﻣﺮﯾﺪﺗﻮﻧﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺸﻘﺖ ﻓﻨﯽ اﺳﺖ‬
‫رو ﺑﺼﻮﻓﯽ ﻧﺮود ﻫﻢ ﺧﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺸﺮ را ﻧﺒﻮد ﻫﻤﺖ ﭘﺴﺖ اي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -177‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زدم اﯾﻦ ﻓﺎل و ﮔﺬﺷﺖ اﺧﺘﺮ و ﮐﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫روز ﻫﺠﺮان و ﺷﺐ ﻓﺮﻗﺖ ﯾﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬
‫ﻗﺼﮥ ﻏﺼﻪ ﮐﻪ در دوﻟﺖ ﯾﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎدرم ﻧﯿﺴﺖ ز ﺑﺪ ﻋﻬﺪي اﯾﺎم ﻫﻨﻮز‬
‫ﺷﮑﺮﮐﺎن ﻣﺤﻨﺖ ﺑﯿﺮون زﺷﻤﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫در ﺷﻤﺎر ار ﭼﻪ ﻧﯿﺎورد ﮐﺴﯽ ﺣﺎﻓﻆ را‬
‫‪ -177‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺲ ﮐﻦ اﯾﻨﻘﺎل ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻐﻤﻪ و ﺗﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫روزﮔﺎر ﺗﻮ وﻫﻢ ﻋﻤﺮ ﻧﮕﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺴﺘﯿﺖ از دوﻟﺖ ﯾﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫دامﻫﺎي ﺗﻮ و آن ﺧﺪﻋﻪ و ﻻف و ﺗﺰوﯾﺮ‬
‫آن ﻫﻤﻪ وﺻﻒ ﺗﻮ از ﺑﻮس و ﮐﻨﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﻇﻠﻤﺖ و ﻫﻢ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺧﺮﯾﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺮون آي ﮐﻪ ﮐﺎر ﺷﺐ ﺗﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﻋﻘﻞ و ﻫﻮﺷﯽ ﮐﻪ ز ﻣﻠﺖ ﺑﮕﺮﻓﺘﯽ ﺑﺎ ﺷﻌﺮ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﻮﺑﺖ آن ﮔﺮدوﻏﺒﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫آن ﻫﻤﻪ ﻻف و ﮔﺰاﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻮان ﺗﻮ ﺑﻮد‬
‫ﻧﺨﻮت ﻋﺸﻖ وﻫﻮس ﮐﻮس ﺧﻤﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﮑﺮ اﯾﺰد ﺑﻄﺮﻓﺪاري ﻋﻘﻞ آﻣﺪ ﺷﺮع‬
‫ﮐﺎن ﻫﻤﻪ وﺟﺪ ﺗﻮ از اﺧﺬ دﻻر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎورم ﻧﯿﺴﺖ ز ﺑﺪ ﻋﻬﺪي اﯾﺎم ﻫﻨﻮز‬
‫ﺷﮑﺮ ﮐﺎن ﻣﺪﺣﺖ ﺑﯿﺮون ز ﺷﻤﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﮔﺮ ﻧﺸﻤﺎرﻧﺪ ﺗﻮ را ﺣﻖ دارﻧﺪ‬
‫‪151‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺘﺪﺑﯿﺮو ﺧﺮد آن ﻫﻢ ﻋﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬
‫‪ -178‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ دراز اﺳﺖ و زﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﺷﺐ ﻋﯿﺪ رﻣﻀﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ رﻓﺖ و ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻗﺪﻣﯽ ﻧﻪ ﺑﻮداﻋﺶ ﮐﻪ روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫‪ -178‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﯾﺪة ﻣﺎ ﺑﺤﻘﺎﺋﻖ ﻧﮕﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎن را ﻧﻪ دﮔﺮ ﺟﺮﺋﺖ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫روز رﺳﻮاﺋﯽ ﻫﻢ ﭘﯿﺮ دﻣﻐﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻧﻮر ﺗﻮﺣﯿﺪ ﺑﺎﻃﺮاف ﺟﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺣﺠﻪ ﺣﻖ ﻧﻮرﻓﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺎد ﺑﺮ ﺑﯿﺮق اﺳﻼم و زان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺧﺮاﺑﯽ ﺧﺮاﺑﺎت روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﻋﺸﺮت ﻣﺎ ﺑﻘﯿﺎت ﺑﺠﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﻤﺎه رﻣﻀﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ز ﺧﺪا آﻣﺪه و ز دﯾﻮ ﻧﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﭼﻨﺪ ﺑﮕﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﻔﻊ ﺗﻮ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫‪ -179‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﺑﺠﺰ‬ ‫دﺳﺘﺖ‬ ‫در‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻮﺛﺮ‬ ‫در‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻮر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﻗﻠﻢ و ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﻫﺸﯿﺎر ﺷﺪم‬
‫ﮔﺮ زﻣﺴﺠﺪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺷﺪم ﺧﻮرده ﻣﮕﺮ‬
‫ﻣﺎه ﺷﻌﺒﺎن ﻣﻨﻪ از دﺳﺖ ﻗﺪح ﮐﺎﯾﻦ ﺧﻮرﺷﯿﺪ‬
‫ﻣﻄﺮﺑﺎﻣﺠﻠﺲاﻧﺲ اﺳﺖ وﻏﺰلﺧﻮان وﺳﺮود‬
‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﻬﺮ ﺗﻮ آﻣﺪ ﺳﻮي اﻗﻠﯿﻢ وﺟﻮد‬
‫ﻇﻠﻤﺖ ﻋﺸﻖ ﭼﻮ اوﻫﺎم روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻮق رﺳﻮاﺋﯽ ﻋﺮﻓﺎن زدﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭘﺮﭼﻢ وﻫﻢ و ﺧﺮاﻓﺎت دﮔﺮﮔﻮن ﮔﺮدد‬
‫ﭘﺮﭼﻢ ﻋﺪل و ﻫﺪاﯾﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‬
‫ﻗﻮت از ﻏﯿﺐ رﺳﺪ ﺑﺎر دﮔﺮ اﯾﻤﺎن را‬
‫ﻣﻨﻄﻖ ﺣﻖ ﺑﻬﻤﻪ ﮔﺮد ﺟﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‬
‫ﮔﺮ ز ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت روي ﺣﺰب ﺧﺪا‬
‫اي دل ﻣﺴﺖ در اﻣﺮوز ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻋﯿﺸﯽ‬
‫ﻣﺎه ﺷﻌﺒﺎن ﻧﻔﺴﯽ دﺳﺖ ﺑﺎﯾﻦ ﺟﺎم ﻧﺠﺲ‬
‫دﯾﻦ ﻋﺰﯾﺰ اﺳﺖ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮﯾﺪش ﯾﺎران‬
‫ﻣﻄﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻦ از ﻧﻐﻤﻪ و ﺗﺎر و ﺗﺼﻨﯿﻒ‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﻬﺮ ﻏﺰل ﻧﺎﻣﺪهاي در دﻧﯿﺎ‬
‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻞ وز آن ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺷﺮاﺑﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎ اي ﺷﯿﺦ و از ﺧﻤﺨﺎﻧﮥ ﻣﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪152‬‬

‫ﮐﺴﯽ ﺳﺮ ﺑﺮ ﮐﻨﺪ ﮐﺶ ﺑﺴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ راﻫﯽ اﺳﺖ راه ﻋﺸﻖ ﮐﺎﻧﺠﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﺎﮐﺮ‬ ‫از‬ ‫ﯾﺎدش‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫اوﯾﻢ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫ﺑﻨﺪة‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻣﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﻓﺴﺮ‬ ‫زﯾﻨﺒﺪة‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ‬ ‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آراﯾﺶ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﺘﺎج‬
‫ﮐﻪ ﻫﯿﭽﺶ ﻟﻄﻒ در ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮ و ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -179‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺣﻖ در آن ﺑﺖ و ﺳﺎﻏﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫از آن ﻧﻈﻢ و ﺑﯿﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫دﯾﮕﺮ‬ ‫او‬ ‫ﺷﺒﻪ‬ ‫ﭼﯿﺰي‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ذاﺗﺶ‬ ‫ﺧﻠﻖ‬ ‫ﺻﻔﺎت‬ ‫از‬ ‫ﻣﻨﺰه‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﯾﮑﺴﺮ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ذات‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﺎﻫﺎن‬ ‫و‬ ‫دﻟﯿﻠﯽ‬ ‫آﻫﻮ‬ ‫ﺻﻔﺎت‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﮐﺒﺮ‬ ‫ﺧﺎﻟﻖ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻂ و ﺧﺎل و ﭼﺸﻢ و اﺑﺮو‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫زﯾﻮر‬ ‫ﺑﺴﺘﮥ‬ ‫ﺣﺴﻨﺶ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺻﻔﺎت ﺧﻠﻖ را ﺑﺮ ﺣﻖ ﺗﻮ ﻣﮕﺬار‬
‫ﮐﻪ وﻫﻢ و ﻋﺸﻖ در دﻓﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺸﻮي اوراق دﻓﺘﺮ زﯾﻦ ﻫﻮسﻫﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖﺗﺮ‬ ‫ﻫﯿﭻ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮ‬ ‫ز‬ ‫اﮔﺮ ﺻﻮﻓﯽﮔﺮي از راه ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ ﻋﺸﻖ و ﻫﻮس در ﺳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ راﻫﯽ اﺳﺖ راه ﻋﻘﻞ و داﻧﺶ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻨﺒﺮ‬ ‫در‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺟﺎي‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺨﻮان واﻋﻆ ازﯾﻦ اﺷﻌﺎر ﻋﺸﻘﯽ‬
‫ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻨﺪ ﺳﯿﻢ و زر ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﺮ آن ﮐﺲ ﻋﺎرف و ﺟﻮﯾﺎي ﺣﻖ ﺷﺪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﺎﮐﺮ‬ ‫از‬ ‫ﯾﺎدش‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫اوﺳﯿﻢ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫ﺑﻨﺪة‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺮاﯾﺶ‬ ‫ذﻟﺖ‬ ‫ﺑﺠﺰ‬ ‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻨﺪة ﻏﯿﺮ ﺧﺪا ﺷﺪ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻮﺗﺮ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ﮐﺲ‬ ‫آن‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫زﻧﺪ دم از ﺷﺮاب و ﻋﺸﻖ دﻟﺒﺮ‬
‫رﻣﻮزي ﺧﻮان ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﮐﺎﺷﺎﻧﮥ‬ ‫در‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﯿﺎ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ‬ ‫ﺑﺨﻮر‬ ‫ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺣﯿﺎ ﮐﻦ ﺷﺎﻋﺮا زﯾﻦ ﻻف ﺑﯿﺠﺎ‬
‫ﮐﻪ ﻫﯿﭽﺶ ﻋﺸﻖ ﻣﯽ در ﺳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮد ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫ﻫﻨﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﮑﺮ‬ ‫از‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻔﮑﺮ و ﻫﻮش ﺧﻮد ﮐﺴﺐ ﻫﻨﺮ ﮐﻦ‬
‫‪153‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﻪ ﺟﺰ دﯾﻦ و ﺧﺮد رﻫﺒﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮو اي ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﻦ و ﺧﺮد ﮔﯿﺮ‬
‫‪ -180‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﮏ ﻧﮑﺘﻪ درﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮔﻔﺘﯿﻢ و ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﯽ ﺷﻌﺮ ﺗﺮ اﻧﮕﯿﺰ و ﺧﺎﻃﺮ ﮐﻪ ﺧﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺻﺪ ﻣﻠﮏ ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﻢ در زﯾﺮ ﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫از ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﮔﺮﯾﺎﺑﻢ اﻧﮕﺸﺘﺮي زﯾﻨﻬﺎر‬
‫در داﺋﺮة ﻗﺴﻤﺖ اوﺿﺎع ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺟﺎم ﻣﯽ و ﺧﻮن دل ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﮑﺴﯽ دادﻧﺪ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎزاري و آن ﭘﺮدهﻧﺸﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫در ﮐﺎر ﮔﻼب و ﮔﻞ ﺣﮑﻢ ازﻟﯽ اﯾﻦ ﺑﻮد‬
‫‪ -180‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﯽ ﺷﻌﺮ ﺗﺮش داﻧﺪ اﺷﻌﺎر ﻧﻪ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اوﻫﺎم و ﺧﺮاﻓﺘﺮا ﻓﮑﺮي ﮐﻪ ﻣﺘﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﯽ ﻣﻠﮏ ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ در زﯾﺮ ﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﯾﮏ ﻧﮑﺘﻪ درﯾﻦ دﯾﻮان ﺟﺰ وﻫﻢ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﯽ دﯾﻮ ﺑﻨﺪ زد و آن ﺗﺎ دﯾﻮ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﻣﻠﮏ ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ از ﺣﺸﺖ رﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ‬
‫آن وﻫﻢ و ﺧﯿﺎﻻﺗﺶ ﺻﻮرتﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻮ ﻧﮑﻨﺪ ﻓﻬﻤﯽ از وﻫﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﻣﺨﺘﺎر ﺧﻮد ﺗﺮاﺑﯿﻦ اوﺿﺎع ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺟﺎم ﻣﯽ و ﺧﻮن دل ﺑﺮ ﻫﺮ دو ﺗﻮﺋﯽ ﻗﺎدر‬
‫ﮔﻮ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎزاري ﯾﺎ ﭘﺮده ﻧﺸﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺣﮑﻢ ازﻟﯽ اﯾﻦ ﺑﻮد ﻣﺨﺘﺎر ﺑﻮد ﻫﺮﮐﺲ‬
‫از اول ﺗﮑﻠﯿﻔﺖ ﺗﺎ ﻣﺮگ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﺟﺒﺮي ﮔﻮ ﺧﻮد ﭘﯿﺸﻪ ﮐﻨﯽ رﻧﺪي‬
‫اﯾﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﯽ از ﭘﯿﺶ ﻧﯽ روز ﭘﺴﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺷﺎﻋﺮ ﺟﺒﺮﯾﺴﺖ اﻫﻞ ﺣﻖ‬
‫‪ -181‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اي ﺑﺴﺎﺧﺮ ﻗﻪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ آﺗﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻘﺪ ﺻﻮﻓﯽ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺻﺎﻓﯽ و ﺑﯿﻐﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻼﮐﺶ‬ ‫رﻧﺪان‬ ‫ﺷﯿﻮة‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ‬ ‫ﻧﺎز ﭘﺮور و ﺗﻨﻌﻢ ﻧﺒﺮد راه ﺑﺪوﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺷﺮاﺑﺶ ز ﮐﻒ ﺳﺎﻗﯽ ﻣﻬﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫وﻟﻖ و ﺳﺠﺎدة ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺮد ﺑﺎده ﻓﺮوش‬
‫‪ -181‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻤﻪاش ﺑﺎﻃﻞ و ﻫﻢ ﺳﺮب ﻣﻨﻘﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻘﺪ ﺻﻮﻓﯽ ﻫﻤﻪ آﻟﻮده و ﺑﺎﻏﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﺮﻗﻪﻫﺎﯾﺶ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ آﺗﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ وارد و ﻫﺮ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻮد ﺧﺮﻗﻪ ﺟﺪا‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪154‬‬

‫ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ ﻫﻤﻪاش ﻏﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﮔﺮ ﻣﺤﮏ ﺗﺠﺮﺑﻪ آﯾﺪ ﺑﻤﯿﺎن‬
‫دﯾﺪه ﮐﻮﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﺳﺮﮐﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ آﻣﺪ ﻣﺤﮏ ﺗﺠﺮﺑﻪ از ﺑﻬﺮ ﺑﺼﯿﺮ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻤﺎﺗﺶ ﻧﮕﺮان ﺑﺎش ﻣﺸﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺗﻮﮐﻪ ز ﯾﮏ ﺑﺎده ﺳﺮي ﻣﺴﺖ ﺷﺪي‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺷﯿﻮة ﺧﻮاﻧﻨﺪة دﻟﮑﺶ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺴﺖ ﮐﺠﺎ راه ﺑﺮد ﺟﺰ ﺑﺎ دﯾﻮ‬
‫ﺑﻬﻤﺎن ﺑﺎده ﻓﺮوش و ﺑﺖ و ﻣﻬﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دﻟﻖ و ﺳﺠﺎدة ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺑﻮد رﺟﺲ ﺳﺰا‬
‫‪ -182‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﻘﮥ ﻣﻬﺮ ﺑﺪان ﻣﻬﺮ و ﻧﺸﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﻣﺨﺰن اﺳﺮار ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻻﺟﺮم ﭼﺸﻢ ﮔﻬﺮ ﺑﺎر ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻣﺤﺮم اﺳﺮار اﻣﺎﻧﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -182‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﻘﻪ و ﺧﺪﻋﻪ ﺑﺪان ﻣﻬﺮ و ﻧﺸﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫دل ﺗﻮ ﻣﺮﮐﺰ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻻﺟﺮم ﺷﻌﺮ ﭘﺮ از ﻻف ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ز اﻧﮑﻪ ﺑﯿﭽﺎره و ﺑﯽﻋﻘﻞ ﭼﻨﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮐﺸﺘﮥ ﺧﺪﻋﮥ ﺧﻮد را ﺑﻔﮑﻦ در ﮔﺮداب‬
‫ﻓﮑﺮ اﺷﻌﺎر ﺗﻮ از ﺑﻬﺮ دو ﻧﺎﻓﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ازﻫﻮا ﭘﺮس ﮐﻪ ﮐﺎرت ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﺗﺎ دم ﺻﺒﺢ‬
‫ﻫﻤﻪ در ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﭘﯿﺪا و ﻋﯿﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻨﮓ آن ﮐﻔﺮ و ﻧﻔﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﻧﻬﺎن ﻣﯽداري‬
‫ﻣﻨﺸﺎء ﻋﻠﻢ و ﻫﻨﺮ ﺳﻌﯽ و ﺑﯿﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ دﯾﻦ و ﻫﻨﺮ ﻧﯿﺴﺖ و ﮔﺮ ﻧﻪ ﻗﺮآن‬
‫ورﻧﻪ از ﺑﺮﻗﻌﯿﺴﺖ ﻧﻘﺾ ﻫﻤﺎﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺎز ﻣﺰن ﺣﻘﻪ ز ﺧﻮﻧﺎﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬
‫‪ -183‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫رﻗﻢ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﭼﻬﺮة ﻣﺎ ﭘﯿﺪا ﺑﻮد‬ ‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﻧﻬﺎﻧﺖ ﻧﻈﺮي ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻧﻈﻢ ﻫﺮ ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺎﺳﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﻮد‬ ‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺑﺎﺻﻼح ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺷﺪ راﺳﺖ‬
‫‪ -183‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ادب ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻋﻬﺪة ﻣﺎ ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺛﺮي ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺮ ﻟﺒﺖ ﻧﺎﻟﻪ و ﻧﻔﺮﯾﻦ و ﺷﮑﺎﯾﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺑﭽﺸﻤﺖ ﺷﺮري از ﮐﯿﻦ ﺑﻮد‬
‫‪155‬‬
‫دل و دﯾﻦ داده ﭼﻮ دﯾﻮاﻧﮥ ﺑﯽﭘﺮوا ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮن ﻣﯿﺎن ﻣﻦ و ﺗﻮ ﺑﺤﺚ ﺧﯿﺎﻧﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺖ ﭘﯿﺮ ﺷﺪ و دم ز ﻏﻮاﯾﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺎﭘﺨﺘﻪ ﻫﻮس ﭘﯿﻤﺎ ﺑﻮد‬
‫آﻧﮑﻪ ﺧﻨﺪﯾﺪ ﺑﺘﻮ ﻣﺴﺖ ﺟﻨﺎﯾﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫زﯾﺮ ﻣﻬﻤﯿﺰ ﺷﻬﻤﺎن ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﻨﺎﯾﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻧﯽ ز ﺻﻨﻌﺖ ﺧﺒﺮي ﻧﯽ ز ﻫﺪاﯾﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻻف و ﺗﺰوﯾﺮ درﯾﺎ آﻧﭽﻪ ﺷﺎﻋﺮﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﺣﮑﻢ ﺗﺮﻓﯿﻊ ﺗﻮ از آن ﻟﺐ درﯾﺎﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫‪ -184‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﺴﻮزم و او ﺷﻤﻊ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﮔﺎه ﮔﺎه ﺑﺮو دﺳﺖ اﻫﺮﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -184‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺪ اﺳﺖ ﻗﻬﺮﯾﺶ اﮔﺮ ﭘﯿﺮ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻮاي ﺗﻮ ﻫﻤﺮاه و ﻫﻢ ﺳﺨﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺴﺎن ﭘﺸﻪ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﮔﺎه ﮔﺎه ﺑﺮ آن دﺳﺖ اﻫﺮﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮔﻬﯽ رﺑﻮدة ﻫﺮ دﯾﻮ ﻣﻤﺘﺤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ و ﻣﯽ ﺷﻤﻊ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖ ﻃﻮﻃﯽ ﮐﻢ از زﻏﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﻧﮑﻨﺪ آﻧﮑﻪ اﻫﻞ ﻓﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫زﺑﺎﻧﻪاش ﺑﺪﻟﺖ ﺷﻌﻠﻪ از دﻫﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ رﺧﺖ ﮔﺸﺖ ﺳﯿﻪ از ﻋﺼﯿﺎن‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ زﺑﺎﻧﺖ ز ﺳﺨﻦ ﻻل ﺷﺪي‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺻﺒﻮﺣﯽ زدي و ﻣﺴﺖ ﺷﺪي‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﻧﻪ اﺻﻼح ﻃﻠﺐ ﺷﺪ ﻧﻈﻠﻤﺖ‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ در آن زر ﻣﮕﻪ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮي‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﭼﻪ ﺳﻮارت ﮔﺸﺘﻨﺪ‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﺸﯿﻦ ﺑﻮدي و ﻣﺴﺖ‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﻓﺴﺎد ﺷﻤﺎ ﻣﯽﮐﻮﺷﯿﺪ‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺑﺪي ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺴﺘﯽ و زﺑﻮن‬
‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﺧﻠﻮت اﮔﺮ ﯾﺎر ﯾﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻦ آن ﻧﮕﯿﻦ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﻬﯿﭻ ﻧﺴﺘﺎﻧﻢ‬
‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﻋﺎم اﮔﺮ ﻓﯿﺾ ذو اﻟﻤﻨﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﭘﯽ ﺗﻤﻠﻖ ﭘﯿﺮت ﺣﺴﺪ ﻣﺒﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زﺑﺎن ﻻف ﮔﺸﺎﺋﯽ ز ﺣﺪ ﺧﻮد ﺑﯿﺮون‬
‫ﻧﻪ آن ﻧﮕﯿﻦ ز ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﻮد ﻣﮕﺮ از وﻫﻢ‬
‫ﺑﻠﯽ ﺑﻤﺬﻫﺐ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺒﯽ اﺳﺖ ز اﻧﮕﺸﺘﺮ‬
‫ﺗﻮ ﺑﻬﺮ دﯾﻮ ﻫﺰاران ﻫﺰار ﺳﺠﺪه ﮐﻨﯽ‬
‫ﺳﺰاي ﺷﺮع ﻓﺮوﺷﯽ ﺑﻌﺸﻖ و ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا‬
‫اﮔﺮ ﺗﻮ ﭘﯿﺶ ﺧﻮدت ﻃﻮﻃﺌﯽ و ﻫﻢ ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﺑﯿﺎن ﺷﻮق ﺗﻮ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺎر ﺣﺴﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪156‬‬

‫وﻟﯿﮏ ﺑﺮﻗﻌﯽ اﻟﮑﻦ زﻫﺮ ﺳﺨﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ دﻫﺰﺑﺎن ﺷﺪه ز ﻏﺮور‬
‫‪ -185‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫روﻧﻖ ﻣﯿﮑﺪه از درس و دﻋﺎي ﻣﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎ دﻓﺘﺮ ﻣﺎ در ﮔﺮو ﺻﻬﺒﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﺮدﯾﻢ ﺑﭽﺸﻢ ﮐﺮﻣﺶ زﯾﺒﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﯿﮑﯽ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﭼﻮ ﻣﺎ ﺑﺪ ﻣﺴﺘﺎن‬
‫رﺧﺼﺖ ﺧﺒﺚ ﻧﺪاد ار ﻧﻪ ﺣﮑﺎﯾﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﭘﯿﺮ ﮔﻠﺮﻧﮓ ﻣﻦ اﻧﺪر ﺣﻖ ارزق ﭘﻮﺷﺎن‬
‫ﮐﻪ ﻓﻠﮏ دﯾﺪم و در ﻗﺼﺪ دل داﻧﺎ ﺑﻮد‬ ‫دﻓﺘﺮ داﻧﺶ ﻣﺎ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺸﻮﯾﻨﺪ ز ﻣﯽ‬
‫و ﻧﺪر آن داﺋﺮه ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ ﺑﻮد‬ ‫دل ﭼﻮ ﭘﺮﮔﺎر ﺑﻬﺮ ﺳﻮد و راﻧﯽ ﻣﯽﮐﺮد‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻣﻌﺎﻣﻞ ﺑﻬﻤﻪ ﻋﯿﺐ ﻧﻬﺎن ﺑﯿﻨﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻗﻠﺐ اﻧﺪودة ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮ او ﺧﺮج ﻧﺸﺪ‬
‫‪ -185‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫روﻧﻖ ﻣﯿﮑﺪه از ﺣﻤﻖ ﺗﻮ ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺷﻌﺮ ﭘﺮ از ﮐﻔﺮ ﺑﺪﻓﺘﺮﻫﺎ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺑﺪﯾﻦ ﮐﺮد ﺑﺮش زﯾﺒﺎ ﺑﻮد‬ ‫زﺷﺘﯽ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﯿﻦ ﭼﻮ ﺷﻤﺎ ﺑﺪ ﻣﺴﺘﺎن‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺧﺒﺚ ﺷﻤﺎ در ﻧﻈﺮش واﻻ ﺑﻮد‬ ‫ﭘﯿﺮ ﻧﻨﮕﯿﻦ ﺗﻮ ﻫﺮ ﻧﻨﮓ اﺟﺎزت ﻓﺮﻣﻮد‬
‫و رﻧﻪ ﮐﯽ ﭼﺮخ و ﻓﻠﮏ ﺿﺪ دل داﻧﺎ ﺑﻮد‬ ‫دﻓﺘﺮ داﻧﺶ ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ از اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ ﮐﺴﯽ ﮐﻮ ز ﺧﺮد ﺑﯿﻨﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺒﺘﺎن دل ﻣﺪه و ﺣﻖ ﺑﺸﻨﺎس اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫اﻫﻞ ﺷﮑﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ و در ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﻮد‬ ‫دل آرام زاﯾﻤﺎن دوران ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﯽ ﺣﮑﯿﻤﺎن ﺟﻬﺎن را ﻏﺰل دﻧﯿﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻄﺮب از ﺑﻬﺮ ﻫﻮي و ﻫﻮس ﮔﻔﺖ ﻋﺰل‬
‫ﺑﺪ ﺧﺮدﻣﻨﺪ و ﻫﻢ از وﺣﯽ ﺧﺪا داﻧﺎ ﺑﻮد‬ ‫آﻧﮑﻪ ﺑﺎ دﯾﺪة ﺑﯿﻨﺎ ﺑﺠﻬﺎن ﮐﺮد ﻧﻈﺮ‬
‫در دﻟﻢ ﻣﻌﺮﻓﺖ و وﺣﺸﺘﯽ از ﻋﻘﺒﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻂ ﻧﺒﺮدم ز ﻃﺮب ز آﻧﮑﻪ ﺧﺪا ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻮد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ آﻧﮑﻪ ﺧﺮﯾﺪي ﻧﻪ ﺑﺮش ﺗﻘﻮي ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻘﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﭙﺬﯾﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﯿﻮب ﺑﻮد‬
‫‪ -186‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وز ﻟﺐ ﺳﺎﻗﯽ ﺷﺮاﺑﻢ در ﻣﺬاق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﯾﮏ دو ﺟﺎﻣﻢ در ﺳﺤﺮﮔﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬
‫ﻋﺎﻓﯿﺖ را ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي ﻓﺮاق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫در ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﺮدﯾﻢ ﺳﯿﺮ‬
‫‪157‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﺎر ﻣﻠﮏ و دﯾﻦ ز ﻧﻈﻢ و اﺗﺴﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﻧﮑﺮدي ﻧﺼﺮه اﻟﺪﯾﻦ ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ از ﮐﺮم‬
‫ﻃﺎﺋﺮ ﻓﮑﺮش ﺑﺪام اﺷﺘﯿﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆآن ﺳﺎﻋﺖﮐﻪاﯾﻦﻧﻈﻢﭘﺮﯾﺸﺎنﻣﯽﻧﻮﺷﺖ‬
‫‪ -186‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻟﺬت ﺷﺮب ﻣﺪاﻋﺶ در ﻣﺬاق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮي ﮐﺰ ﺳﯿﻢ و زر در اﺣﺘﺮاق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬
‫در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻋﻘﻞ و دﯾﻨﺶ را ﻃﻼق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫از ﺳﺮ ﻣﺴﺘﯽ و ﺧﺒﺚ ﻓﻄﺮﺗﺶ ﻣﯽﺧﻮرد ﻣﯽ‬
‫ﻃﺎﻗﺘﺶ در ﻋﺸﻖ ﺳﯿﻢ ﺷﺎه ﻃﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﻣﯽ ﺑﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﯿﺮد ﺗﻮﺷﮥ از ﺳﯿﻢ ﺷﺎه‬
‫آﻓﺘﺎب ﻋﻤﺮ ﺷﺎﻋﺮ در ﻣﺤﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺷﻪ ﻧﮑﺮدي اﻋﺘﻨﺎ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﮥ ﭼﺸﻤﯽ ﺑﺎد‬
‫ﺑﺮ ﺣﻮاﻟﻪ ور ﻧﻪ ﻋﺎﺷﻖ در ﻧﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﻣﺪح ﭘﯿﺎﭘﯽ ﺗﺎ ﮐﻨﯽ ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺷﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي و اﻧﺪر ﺧﺎق و ﺑﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫اي ﺧﺮدﻣﻨﺪان ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺑﻨﮕﺮﯾﺪ‬
‫ﮐﺎر ﻣﻠﮏ و دﯾﻦ ز ﻧﻈﻢ و اﺗﺴﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﭼﻮن ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ را ﺑﻨﺪ دﯾﻦ و ﺧﺮد‬
‫ﻃﺎﺋﺮ ﻃﺒﻌﺘﺶ ﺑﻬﺮ ﺧﺲ اﺷﺘﯿﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﺟﺰ ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮد‬
‫‪ -187‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ وي ﮔﻔﺘﻤﯽ ﻫﺮ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫دﻟﯽ‬ ‫وﻗﺘﯽ‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬
‫ز ﻣﻦ ﻣﺤﺮ و ﻣﺘﺮﮐﯽ ﺳﺎﺋﻠﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺑﯽﻋﯿﺐ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﮐﺎﻣﻠﯽ‬ ‫ﮐﺎرداﻧﯽ‬ ‫وﻗﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﯾﻦ ﻣﺴﺖ ﭘﺮﯾﺸﺎن رﺣﻤﺖ آور‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺤﻔﻠﯽ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﻧﮑﺘﮥ‬ ‫ﺣﺪﯾﺜﻢ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﮐﺮد‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺗﻌﻠﯿﻢ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺮا‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﻏﺎﻓﻠﯽ‬ ‫ﻣﺴﮑﯿﻦ‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﮕﻮ دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮑﺘﻪ داﻧﺴﺖ‬
‫‪ -187‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺎﻗﻠﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫داﺷﺖ‬ ‫دل‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺎﻋﺮ آن را ﮐﯽ دﻟﯽ ﺑﻮد‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺸﮑﻠﯽ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫او‬ ‫ﮐﺮد‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ‬ ‫رﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫دﻟﺒﺮﻫﺎ‬ ‫داﺷﺖ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫دﻟﯽ‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﯽ‬ ‫اﻣﯿﺪ‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫ﻋﺸﻘﺶ‬ ‫ز‬ ‫اﮔﺮ دل داﺷﺖ ﺑﺎراي و ﺧﺮد ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ دﯾﻦ ﮔﯿﺮش ﻋﺠﺐ ﺑﺪ ﻣﻨﺰﻟﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺒﺎﺧﺘﯽ ﻋﻘﻞ ﺧﻮد از ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪158‬‬

‫ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺎﺋﻠﯽ‬ ‫ﺑﻞ‬ ‫ﻫﻨﺮ‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺷﺪﺗﯽ‬ ‫ﺣﺮﻣﺎن‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫ﻫﻨﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﻧﻘﺺ ﺷﺪﻧﯽ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺘﺎن ﻧﺒﺎﯾﺪ رﺣﻤﺖ آورد‬
‫ﺑﻮد‬ ‫ﻻﯾﻌﻘﻠﯽ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﻧﻘﻞ‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ‬ ‫از آن وﻗﺘﯽ ﮐﻪ از ﻋﺸﻘﺖ ﺳﺨﻦ ﺷﺪ‬
‫ﻣﮕﻮ ﻋﺎرف ﮐﻪ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﻏﺎﻓﻠﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫اﻗﺮار‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ‬
‫‪ -188‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﯾﺪه را روﺷﻨﯽ از ﺧﺎك درت ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻮد‬ ‫ﯾﺎد ﺑﺎد آﻧﮑﻪ ﺳﺮ ﮐﻮي ﺗﻮ ام ﻣﻨﺰل ﺑﻮد‬
‫واي از آن ﻋﯿﺶ ﺗﻨﻌﻢ ﮐﻪ در آن ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻮد‬ ‫آه ازﯾﻦ ﺟﻮر و ﺗﻈﻢ ﮐﻪ درﯾﻦ دام ﮐﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺧﻮش درﺧﺸﯿﺪ وﻟﯽ دوﻟﺖ ﻣﺴﺘﻌﺠﻞ ﺑﻮد‬ ‫اﺳﺤﻘﯽ‬ ‫ﺑﻮ‬ ‫ﻓﯿﺮوزة‬ ‫ﺧﺎﺗﻢ‬ ‫راﺳﺘﯽ‬
‫‪ -188‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﯾﺪهات روﺷﻨﯽ از ﺧﺎك درش ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﻓﺨﺮ ﮐﻨﯽ ﮐﻮي ﺷﻬﺖ ﻣﻨﺰل ﺑﻮد‬
‫ﺷﺎه دﯾﮕﺮ ﺑﺪﻫﺪ آﻧﭽﻪ ﺗﻮ را در دل ﺑﻮد‬ ‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﻓﺮق ﺗﻮ ﮔﺮ رﺧﺖ دﮔﺮﻏﺼﻪ ﻣﺨﻮر‬
‫ﺗﻮ ﻣﺨﻮر ﻏﺼﻪ ﮐﺠﺎ ﺳﻌﯽ دﻟﺖ ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻮد‬ ‫در دﻟﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﯽﺷﺎه ﻧﺒﺎﺷﯽ ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﺧﻮن ﺗﻮ در دل و ﭘﺎ در ﮔﻞ و او ﺑﺪ ﮔﻞ ﺑﻮد‬ ‫روﺷﻦ ﺑﺮ ﺑﺎد ﺣﺮﯾﻔﺎن ﺷﺪي از ﺧﻮد ﺑﯿﺨﻮد‬
‫ﺑﺨﺮي ﻋﺸﻖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ ﻧﻪ او ﺧﻮﺷﮕﻞ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﻤﻖ ازﯾﻦ ﺑﯿﺶ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺧﺮد ﺑﻔﺮوﺷﯽ‬
‫ﻣﻔﺘﯽ ﻋﻘﻞ ﺑﮕﻔﺘﺎ ﮐﻪ ز ﻻﯾﻌﻘﻞ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺲ ﺑﮕﺸﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﭙﺮﺳﻢ ﺳﺒﺐ ﺣﻤﻖ ﺷﻤﺎ‬
‫واي زان ﺣﻤﻖ و ﺗﺨﺮﺧﺮ ﮐﻪ در آن ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻮد‬ ‫آه ازﯾﻦ ﺣﻘﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ ﮐﻪ دام ﻋﺮﻓﺎ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻬﯽ ﺑﻮد زر ﻣﺮﺣﻤﺘﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻮ اﺳﺤﺎﻗﯽ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﻓﯿﺮوزة‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭘﻨﺪ ﺑﮕﻮ ﮔﺮ ﻧﻪ دﻟﺖ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﻮد‬ ‫دﯾﺪي آن ﮐﻪ ﺑﮑﮥ ﺷﺎه ﺑﺮﻓﺖ ﻋﺒﺮت ﮔﯿﺮ‬
‫‪ -189‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺮ ﺗﺎ ﻗﺪﻣﺶ ﭼﻮن ﭘﺮي از ﻋﯿﺐ ﺑﺮي ﺑﻮد‬ ‫آن ﯾﺎر ﮐﺰو ﺧﺎﻧﮥ ﻣﺎ ﺟﺎي ﭘﺮي ﺑﻮد‬
‫ﺑﯿﭽﺎره ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﯾﺎرش ﺳﻔﺮي ﺑﻮد‬ ‫دل ﮔﻔﺖ ﻓﺮوﮐﺶ ﮐﻨﻢ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺒﻮﯾﺶ‬
‫از ﯾﻤﻦ دﻋﺎي ﺷﺐ و ورد ﺳﺤﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻨﺞ ﺳﻌﺎدت ﮐﻪ ﺧﺪا داد ﺑﺤﺎﻓﻆ‬
‫‪159‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -189‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﺮ ﺗﺎ ﻗﺪﻣﺶ ﻋﯿﺐ و ﭼﻮ ﺗﻮ ﺑﯽﻫﻨﺮي ﺑﻮد‬ ‫آن دﯾﻮ ﮐﻪ در دﯾﺪة ﺗﻮ ﺟﺎي ﭘﺮي ﺑﻮد‬
‫ﺑﯿﭽﺎره ﻧﺪاﻧﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺎرت ﺳﻔﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ ﮔﻤﺮه ﮐﻨﻢ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ز ﮐﻔﺮش‬
‫ﺑﺲ راز ﻋﯿﺎن ﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﻔﺮ و ﺟﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻮ را راز دل از ﭘﺮده ﺑﺮون ﮔﺸﺖ‬
‫از ﻣﺪح و ﺛﻨﺎي ﺧﻮد ﯾﺎ ﭘﺮده دري ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮ ﺑﺪ ﻣﺎل ﮐﻪ آن را ﺑﮑﻒ آري‬
‫در ﺣﺴﺮت آن ﻣﯽ ﺗﻮ ﺑﮕﻮ وه ﭼﻮ ﭘﺮي ﺑﻮد‬ ‫از ﭼﻨﮓ ﺗﻮ دﯾﻮان و ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﺑﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺧﺮي دﯾﺪ ﺧﯿﺎﻟﺶ ﻗﻤﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺬرش ﻧﭙﺬﯾﺮﯾﻢ ﮐﻪ در راه ﺗﺼﻮف‬
‫ﺑﻮد از ﻧﻔﺴﺶ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻪ دود و ﺷﺮري ﺑﻮد‬ ‫وﻗﺖ ﺗﻮ ﻫﺪر رﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺑﺴﺮ رﻓﺖ‬
‫اﻓﺴﻮس ﮐﻪ اﯾﻦ آب روان رﻫﮕﺬري ﺑﻮد‬ ‫اﯾﻦ ﻋﻤﺮ ﭼﻮ ﮔﻨﺠﯽ و ﯾﺎ آب زﻻﻟﯽ اﺳﺖ‬
‫آن ﺣﯿﻠﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ و ﻓﻨﻮن ﺑﺸﺮي ﺑﻮد‬ ‫آن را ﮐﻪ ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﺷﻤﺮي ﮔﻨﺞ ﺑﻮد رﻧﺞ‬
‫از ﺑﺎدة ﺷﺎﻫﺎن و ﻗﻤﺎر ﺳﺤﺮي ﺑﻮد‬ ‫آن ﮔﻨﺞ ﺷﻘﺎوت ﺑﺘﻮ ﺣﺎﺷﺎ ﻧﻪ ﺧﺪا داد‬
‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺑﺎده و رﻗﺺ ﮐﻤﺮي ﺑﻮد‬ ‫اﯾﻦ ﮔﻨﺞ ﺗﻮ از ورد و دﻋﺎي ﺳﺤﺮي ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -190‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﻌﺒﯿﺮ رﻓﺖ و ﮐﺎر ﺑﺪوﻟﺖ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫دﯾﺪم ﺑﺨﻮاب ﺧﻮش ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺘﻢ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺗﺪﺑﯿﺮ ﻣﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺷﯿﺮاب دوﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻞ ﺳﺎل رﻧﺞ و ﻏﺼﻪ ﮐﺸﯿﺪﯾﻢ و ﻋﺎﻗﺒﺖ‬
‫ﯾﮏ ﺑﯿﺖ از آن ﻗﺼﯿﺪه ﺑﻪ از ﺻﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫دﯾﺪﯾﻢ ﺷﻌﺮ دﻟﮑﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻤﺪح ﺷﺎه‬
‫ﭘﯿﺸﺶ ﺑﺮوز ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻏﺰاﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫آن ﺷﺎه ﺗﻨﺪ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺷﯿﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫‪ -190‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﻧﻘﻞ ﺧﻮاب ﻧﯿﺴﺖ او ﯾﮏ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ز ﺟﻌﻞ ﺧﻮاب ﮐﻪ دﺳﺘﺶ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺗﻌﺒﯿﺮ رﻓﺖ و ﮐﺎر ﺑﺪوﻟﺖ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺸﺎه ﺗﻨﺪ ﮐﻪ اي ﺷﺎه ﺷﯿﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮ ﺗﻨﺎﺳﺒﺶ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﺻﺪ ﺟﻌﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫از ﺟﻌﻞ و ﻧﻘﻞ ﺧﻮاب و ز ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺑﯽﻣﺰه‬
‫دري ﭼﻨﯿﻦ ﭘﯿﺎﻟﻪ را ﺑﭽﻨﯿﻦ آه و ﻧﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫دوﻟﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮي ﺟﺎﺋﺮان ﮐﻨﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻓﺴﺎر ﺗﻮ ﺑﺪﺳﺖ ﺷﺮاب دو ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫ﻫﺮ ﺷﺮ و ﻫﺮ ﻓﺴﺎد ﮐﻪ اﻧﺪر ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫دﯾﻨﺶ ﺑﺪاد و دﯾﺪة او ﺑﺮ ﻧﻮاﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫ﯾﮏ ﺑﯿﺖ از آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺻﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻣﺪح ﺟﻮر ﭼﻮ ﺻﺪﻫﺎ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺣﯿﺎ و ﺷﺮم ﺗﻮ ﻧﯽ در ﺳﻼﻟﻪ ﺑﻮد‬
‫‪ -191‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻬﺮورزي ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺷﻬﺮة آﻓﺎق ﺑﻮد‬
‫ﺑﺤﺚ ﺳﺮ ﻋﺸﻖ و ذﮐﺮ ﺣﻠﻘﮥ ﻋﺸﺎق ﺑﻮد‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮش آﻣﺪ ﯾﺎر و ﺟﺎﻣﯽ ﺑﺮ ﮐﻨﺎر ﻃﺎق ﺑﻮد‬
‫دﻓﺘﺮ ﻧﺴﺮﯾﻦ و ﮔﻞ راز ﻧﯿﺖ اوراق ﺑﻮد‬
‫‪ -191‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﺸﻖ ﺑﺎزي ﺣﻘﮥ ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻄﺎق ﺑﻮد‬
‫ﻣﺴﺘﺪل و ﻫﺮ دﻟﯿﻠﺶ ﺷﻬﺮة آﻓﺎق ﺑﻮد‬
‫ﺷﻌﺮ ﻋﺸﻖ ﺷﺎﻋﺮان ﻫﻢ ﻣﻔﺴﺪ اﺧﻼق ﺑﻮد‬
‫ﺳﺴﺘﯽ اﯾﻤﺎن ز ﭘﯿﺮو ﻣﺸﻖ آن ﻣﺸﺎق ﺑﻮد‬
‫دوﺳﺘﺎن ﻓﺎﺳﻘﺎن ﺑﺪ ﻋﻬﺪ و ﺑﺪ ﻣﯿﺜﺎق ﺑﻮد‬
‫ﭼﻮن ﮔﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﻋﺸﻖ آﯾﺪ او ﺗﻪ از ﻋﺸﺎق ﺑﻮد‬
‫اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻘﺼﯽ ﻧﻪ در اوﺻﺎف آن ﺧﻼق ﺑﻮد‬
‫ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق ﻧﺒﻮد ﻗﺎدر و رزاق ﺑﻮد‬
‫ﻋﺎرﻓﺎن ﻫﺮزه را اﯾﻦ ﺟﺮﺋﺖ و اﻃﻼق ﺑﻮد‬
‫ﻧﻘﺺ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﯿﻦ ﻣﮕﻮ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻤﺎ ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻮد‬
‫‪160‬‬
‫ﭼﻞ ﺳﺎل ﻏﺼﻪ ﺧﻮردي و اﻣﺎ ﻧﺒﻮد ﻋﻘﻞ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺎشوﺧﻮشﺑﺨﻮابﮐﻪﺧﻮاﻫﺪرﺳﺪ ﺑﺘﻮ‬
‫دﯾﺪﯾﻢ ﺷﻌﺮ دﻟﮑﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻤﺪح ﺷﺎه‬
‫در ﮐﻮي دﯾﻦ ﻓﺮوﺷﯽ و در وادي ﻣﻠﻖ‬
‫ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﻧﻪ و رﺷﻮه ﺑﻮد ﺷﻌﺎر‬
‫ﻣﺪح ﺷﻬﻤﺎن ﺑﻨﺰد ﺗﻮ ﺑﻬﺘﺮ ز دﯾﻦ ﺑﻮد‬
‫ﭘﯿﺶ ازﻧﯿﺖ ﺑﯿﺶازاﯾﻦ ﻏﻤﺨﻮاري ﻋﺸﺎقﺑﻮد‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آن ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺒﻬﺎ ﮐﻪ در زﻟﻒ ﺗﻮ ام‬
‫در ﺷﺐ ﻗﺪر ار ﺻﺒﻮﺣﯽ ﮐﺮدهام ﻋﯿﺒﻢ ﻣﮑﻦ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ در زﻣﺎن آدم اﻧﺪر ﺑﺎغ ﺧﻠﺪ‬
‫ﭘﯿﺶ از ﻧﯿﺖ ﮐﯽ ﺧﺒﺮ از ﺧﻮاري ﻋﺸﺎق ﺑﻮد‬
‫ﯾﺎد ﺑﺎد آن ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺒﻬﺎ ﮐﻪ در ﺑﻄﻼن ﻋﺸﻖ‬
‫ﻧﻔﺲوﺷﻬﻮتازﺟﻮاﻧﺎنﮔﺮﭼﻪدلﻣﯽﺑﺮدودﯾﻦ‬
‫ﮔﺮدل ودﯾﻦ ﺗﻮ اﻧﺪرﺣﺴﻦ ﻣﻬﺮ و ﯾﺎن ﺑﺮﻓﺖ‬
‫از دم ﺻﺒﺢ ﻗﻀﺎ ﺗﺎ آﺧﺮ ﺷﺎم ﻓﻨﺎ‬
‫از ازل ﻧﯽ ﺣﻖ ﺻﻔﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ داﺷﺖ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﯽ ازوﺻﻒ ﺧﻠﻖ وﻧﻘﺺ وﺣﺎدثآﻣﺪه‬
‫ﻧﺎمﻫﺎي ﺣﻖ ﮐﻪ از وي وز ﻗﺮآن آﻣﺪه‬
‫ﻫﯿﭻ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﻧﮕﻔﺖ اي ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق ﻣﻦ‬
‫ﮔﺎهﻣﯽﮔﻮﯾﺪﺧﺪاﻣﻌﺸﻮق وﮔﻪ ﻋﺎﺷﻖﺑﻤﺎاﺳﺖ‬
‫‪161‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﻨﻈﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﺮا اﺑﺮوي ﺟﺎﻧﺎن ﻃﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﻻف و ﮐﺬب ﻋﺎرﻓﺎن ﭘﯿﺪا ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ در ﻋﺪم‬
‫ﮐﯽ ﺧﺪا را ﺳﺎﻋﺪ و ﺳﺎﻗﯽ ﺳﯿﻤﯿﻦ ﺳﺎق ﺑﻮد‬ ‫رﺷﺘﮥ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺑﮕﺬارد و ﺑﺮو ﺣﻖ را ﺷﻨﺎس‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮان ﮐﯽ ﺣﺮاﻣﯽ را ﺧﺪا رزاق ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮ در ﺷﺎﻫﺎن ﮔﺪاﺋﯽ ﻋﺸﻖ ﺷﺪ از ﻣﺎل ﻣﻔﺖ‬
‫دﯾﻮ ﯾﺎر و ﻧﺎﻇﺮش آﻣﺪ ﮐﻨﺎر ﻃﺎق ﺑﻮد‬ ‫داﺋﻢاﻟﺨﻤﺮﯾﮑﻪ ﺣﺘﯽ درﺷﺐ ﻗﺪراﺳﺖﻣﺴﺖ‬
‫ﺷﻌﺮﻫﺎي ﺑﺎﻃﻠﺖ ﮐﯽ زﯾﻨﺖ اوراق ﺑﻮد‬ ‫در زﻣﺎن آدم اﯾﻦ اﺷﻌﺎر ﮐﯽ ﺑﻮد ﻣﯽ ﻣﻼف‬
‫ﺷﺎﻋﺮ آن را ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻻزم ﺟﺰ اﻏﺴﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﺟﻨﺖ ﺣﻖ را ﻣﻨﺰه دان و ﮐﻢ ﺑﯿﻬﻮده ﮔﻮ‬
‫‪ -192‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻮﺋﯿﺎ ﻧﻘﺶ ﻟﺒﺖ از ﺟﺎن ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺻﻮرت ﺧﻮﺑﺖ ﻧﮕﺎرا ﺧﻮش ﺗﺎﺑﯿﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﺳﺎﯾﺒﺎن از ﮔﺮد ﻋﻨﺒﺮ ﮔﺮد ﻧﺴﺮﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺧﻂﺳﺒﺰوﻋﺎرﺿﺴﺖ ﺑﺲﺧﻮبدﻟﮑﺶﯾﺎﻓﺘﻢ‬
‫ﻏﯿﺮ ازﯾﻦ دﯾﮕﺮ ﺧﯿﺎﻻﺗﯽ ﺑﺘﺨﻤﯿﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻣﺤﺾ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮔﻮي ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺮﻋﺸﻖ‬
‫‪ -192‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺎن ﻣﻦ ﻗﺎﻧﻮن آن را ﺑﻪ زﻫﺮ دﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺻﻮرت وﻣﻌﻨﺎي اﺳﻼﻣﯽﭼﻪ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ز آﻧﮑﻪ ﻗﺮآن ﺧﺪا را ﺑﻬﺘﺮ از اﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮادﯾﮕﺮ ﻣﺒﺎف از ﺧﻂ و ﺧﺎل و ﻧﻘﺶ ﯾﺎد‬
‫آﯾﻪﻫﺎ و ﺳﻮرهﻫﺎ ﭼﻮن ﻋﻘﺪ ﭘﺮوﯾﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫از ﺑﺮاي رﻓﻊ اوﻫﺎم و ﺧﯿﺎﻻت و ﺷﮑﻮك‬
‫ﺷﺎﻋﺮان اﯾﻦ اﻓﺘﺮا ﺑﺮﻧﺎﻓﮥ ﭼﻤﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﮐﺎر ﻗﺮآن اﺳﺖ ﻋﻄﺮ آﻣﯿﺰي و ﺟﺎن ﭘﺮوري‬
‫ﺷﺎﻋﺮان ﻫﻢ راه دﯾﻦ را ﺳﺪي از ﮐﯿﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﯾﺎ رب اﻧﺪر ﺑﻨﺪ دﯾﻨﻢ ﻧﯿﺴﺘﻢ در ﺑﻨﺪ ﺟﺎه‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﻋﺸﻖ اوﻫﺎﻣﯽ ﺑﺘﺨﻤﯿﻦ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ دﯾﮕﺮ ﻣﻼف از ﺳﺮ ﻋﺸﻖ و رﻣﺰ آن‬
‫‪ -193‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮد‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫آورده‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﺑﻤﻦ‬ ‫ﺑﺮد‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎره‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﻣﺮاﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ از روي ﻣﺎ ﻧﮓ زردي ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﺳﺮخ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫آﻓﺮﯾﻦ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫ﻓﺸﺮد‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﭘﺎﺋﯽ‬ ‫ﻣﺮﯾﺰاد‬ ‫ﭼﯿﺪ‬ ‫اﻧﮕﻮر‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫دﺳﺘﯽ‬ ‫ﺑﻨﺎزﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﺪاﺋﯽ ﻧﻪ ﮐﺎرﯾﺴﺖ ﺧﺮد‬ ‫ﺑﺮو ز اﻫﺪا ﺧﻮرده ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﮕﯿﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪162‬‬

‫ﺳﺘﺮد‬ ‫ﻧﺸﺎﯾﺪ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ‬ ‫ﻗﻀﺎي‬ ‫ﻣﺮا از ازل ﻋﺸﻖ ﺷﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ‬

‫ﻗﻨﺎﻋﺖ ﮐﻦ درﯾﻨﺴﺖ اﻃﻠﺲ ﭼﻮ ﺑﺮد‬ ‫ﻣﮑﺶ رﻧﺞ ﺑﯿﻬﻮده ﺧﻮر ﺳﻨﺪ ﺑﺎش‬
‫ﻫﺮ آن ﮐﻮ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽ ﺻﺎف ﺧﻮرد‬ ‫ﺷﻮد ﻣﺴﺖ و ﺧﺪﻣﺖ ز ﺟﺎم اﺳﺖ‬
‫‪ -193‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ ﻋﻘﻞ و دﯾﻨﺖ زده دﺳﺖ ﺑﺮد‬ ‫ﺗﻮ را ﻣﯽ دﮔﺮ ﺑﺎره از دﺳﺖ ﺑﺮد‬
‫ﺑﺮد‬ ‫ﺟﻼد‬ ‫ﺗﺤﺖ‬ ‫را‬ ‫ﻣﯽﺧﻮار‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫زاﻫﺪي‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫آﻓﺮﯾﻦ‬ ‫ﻫﺰار‬
‫ﺷﻮد ﺷﻞ ﻫﺮ آن ﭘﺎ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻓﺸﺮد‬ ‫دو ﺻﺪ ﻟﻌﻦ ﺑﺮ آﻧﮑﻪ اﻧﮕﻮر ﭼﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺣﻖ ﺣﮑﻢ ﺗﻌﺰﯾﺮ دﺳﺘﺶ ﺳﭙﺮد‬ ‫ﻣﺰن‬ ‫زاﻫﺪ‬ ‫ﻃﻌﻦ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬ ‫ﺑﺮو‬
‫ﻣﺮد‬ ‫ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫روي‬ ‫ﺟﻬﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ از ﺿﺮب ﭼﻮﺑﺶ ﺷﻮي ﺗﺮ دﻣﺎغ‬
‫ﺳﯿﻪ روي ﮔﺮدي و ﺑﺪ ﺣﺎل و ﺧﺮد‬ ‫زﻧﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮﺑﺖ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫اﻟﻬﯽ‬ ‫ﺑﺤﮑﻢ‬
‫ﻟﺮد‬ ‫ﻧﻔﺲ‬ ‫از‬ ‫ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد از ﻫﻮس ﻋﺸﻖ را ﺧﻮاﺳﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺟﺒﺮ اﺳﺖ و ﺧﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺨﻮرد‬ ‫ﻣﺪه ﮐﺎر ﺑﺪ را ﺗﻮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺤﻖ‬
‫ﺳﺘﺮد‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ‬ ‫را‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫و‬ ‫ﻗﻀﺎ‬ ‫ﻗﻀﺎ و ازل ﻧﯿﺴﺖ ﻋﻠﺖ ﺑﻔﻌﻞ‬
‫ﮐﻪ ﺟﺒﺮ ﺗﻮ ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪ از ﮐﻔﺮ ﮐﺮد‬ ‫ﻣﺰن دم ز ﺣﮑﻤﺖ ﻣﯿﺎور ﺗﻮ ﺟﺒﺮ‬
‫را ﻧﺒﺮد‬ ‫دﯾﻮان ﺗﻮ دﯾﻦ ﺣﻖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﮑﺶ رﻧﺞ و ﮔﻤﺮاه ﻣﻨﻤﺎ ﺗﻮ ﺧﻠﻖ‬
‫دﮔﺮ ﺑﺴﺖ وﺣﺪت ز ﮐﻔﺮت ﺷﻤﺮد‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺟﺒﺮ و ﺟﺎم ﺗﻮ را‬
‫ﺣﺮف ر‬
‫‪ -194‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زار و ﺑﯿﻤﺎر ﻏﻤﻢ راﺣﺖ ﺟﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﻧﮑﻬﺘﯽ از ﮐﻮي ﻓﻼﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬
‫ﯾﻌﻨﯽ از ﺧﺎك در دوﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﻗﻠﺐ ﺑﯿﺤﺎﺻﻞ ﻣﺎ را ﺑﺰن اﺳﯿﺮ ﻣﺮاد‬
‫ز اﺑﺮو و ﻏﻤﺰة او ﺗﯿﺮ و ﮐﻤﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫درﮐﻤﯿﻦ ﮔﺎه ﻧﻈﺮ ﺑﺎ دل ﺧﻮﯾﺸﻢ ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‬
‫ﺳﺎﻏﺮ ﻣﯽ ز ﮐﻒ ﺗﺎزه ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫در ﻏﺮﯾﺒﯽ و ﻓﺮاق و ﻏﻢ دل ﭘﯿﺮ ﺷﺪم‬
‫‪163‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫دﮔﺮ اﯾﺸﺎن ﻧﺴﺘﺎﻧﻨﺪ روا ﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﻣﻨﮑﺮآن راﻫﻢ از ﯾﻦ ﻣﯽ دوﺳﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺑﭽﺸﺎن‬
‫ﯾﺎ ز دﯾﻮان ﻗﻀﺎ ﺧﻂ اﻣﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﺑﻔﺮدا ﻣﻔﮑﻦ‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ ﻋﺸﺮت اﻣﺮوز‬
‫اي ﺻﺒﺎ ﻧﮕﻬﺘﯽ از ﮐﻮي ﻓﻼﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫دﻟﻢ ازدﺳﺖ ﺑﺸﺪدوش ﭼﻮﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‬
‫‪ -194‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ از ﻫﻤﺖ و ﮐﺮدار ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﯾﺎ رب از ﻋﺎﻟﻢ اﺑﺮار ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬
‫ﯾﻌﻨﯽ از ﮔﻔﺖ رﺳﻮﻻن ﺳﺨﻨﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﻗﻠﺐ ﺑﯽﺣﺎﺻﻞ ﻣﺎ را ﺑﻨﻤﺎ زﻧﺪه ز ﻋﻠﻢ‬
‫آﺑﺮو ﻣﯽرود از ﻋﻘﻞ ﮐﻤﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫در ﮐﻤﯿﻦ ﮔﺎه دﻟﻢ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮي ﭼﯿﺮه ﺷﺪه‬
‫ﭘﯿﺮو اﻓﺴﺮده ﺷﺪم ﺗﺎزه ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫از ﻏﻢ ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ ﮐﻔﺮ و ﺧﺮاﻓﺎت ﺟﻬﺎن‬
‫ﮔﺮ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ ﻫﺪاﯾﺖ ﺗﻮ رواﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﻣﻨﮑﺮ آن را ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﺎﺣﻞ اﯾﻤﺎن ﺑﺮﺳﺎن‬
‫ﺧﺒﺮ از ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎري ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫دﻧﯿﺎ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫اﻣﺮوز‬ ‫ﻋﺸﺮﺗﯽ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﻏﻀﺐ ﺣﻖ ﺗﻮ اﻣﺎﻧﯽ ﺑﻤﻦ آر‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ دﯾﻦ ﻣﺪه از دﺳﺖ ﻣﺨﺮ ﻧﮑﻬﺖ ﯾﺎر‬
‫‪ -195‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻠﯿﮥ اﺣﺰان ﺷﻮد روزي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﯾﻮﺳﻒ ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎز آﯾﺪ ﺑﮑﻨﻌﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬
‫وﯾﻦ ﺳﺮ ﺷﻮرﯾﺪه ﺑﺎز آﯾﺪ ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫اﯾﻦ دل ﻏﻢ دﯾﺪه ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﺷﻮددل ﺑﺪ ﻣﮑﻦ‬
‫ﭼﺘﺮﮔﻞدرﺳﺮﮐﺸﯽايﻣﺮغﺧﻮشﺧﻮانﻏﻢﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﺑﺮ ﺗﺤﺖ ﭼﻤﻦ‬
‫داﺋﻤﺎً ﯾﮑﺴﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺣﺎل دوران ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫دور ﮔﺮدون ﮔﺮد و روزي ﺑﺮ ﻣﺮاد ﻣﺎ ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺪر ﭘﺮده ﺑﺎزيﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﻫﺎن ﻣﺸﻮﻧﻮﻣﯿﺪﭼﻮن واﻗﻒ ﻧﻪ اي ازﺳﺮﻏﯿﺐ‬
‫‪ -195‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎز آﯾﺪ ﺳﯿﻢ و زر آرد ﻓﺮاوان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺷﺎﻋﺮاﮔﺮﺷﺎه ﺗﻮ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﺮﻣﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬
‫ﺷﻌﺮ ﻣﺪح ﺧﻮﯾﺶ را ﺣﺎﺿﺮ ﺑﮕﺮدان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻤﺎﻧﯽ زﻧﺪه ﺑﯿﻨﯽ ﻧﺎز او را روي ﺗﺨﺖ‬
‫ﯾﻮﺳﻒ ﮔﻢ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎز آﯾﺪ ﺑﮑﻨﻌﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﯾﻮﺳﻒ ﺑﻮد ﺻﺪﯾﻖ ﺑﺮ ﻓﺎﺳﻖ ﻣﮕﻮ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻮد اﺷﻌﺎر دﯾﻮاﻧﺖ ﺑﺎﯾﺮان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺳﺘﻢ‬ ‫زﻧﺠﯿﺮ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﻫﻤﻮاره‬ ‫ﻣﻠﺘﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪164‬‬

‫ﭘﺲ ﺷﺪي ﺗﻮ از ﻣﻔﺎﺧﺮ ﺑﻬﺮ ﮐﻮران ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮﺑﺪي ﯾﮑﺮذل رﻗﺎﺻﯽ ﻏﺰل ﺧﻮان ﺷﻬﻤﺎن‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ دﯾﻦ و ﺧﺮد آﯾﺪ ﺑﺠﻮﻻن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫دورﮔﺮدون ﮔﺮﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪرذﻟﯽ ﭘﺮورﺑﺎكﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺎز آﯾﺪ ﻓﮑﺮ روﺷﻦ رد ﺑﻤﯿﺪان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد دﯾﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺤﻮ از ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺪر ﭘﺮده ﺑﺎزيﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺎزي ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺧﻠﻘﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﮕﻮ‬
‫ﮐﯽ ﺑﻮد ﺑﺎزﯾﭽﻪ اﻧﺪر ﺧﻠﻖ ﯾﺰدان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﻧﻮﻣﯿﺪي ﺑﻘﻠﺐ ﺑﻨﺪه از ﺗﻘﺪﯾﺮ ﺣﻖ‬
‫اﻣﺘﺤﺎن اﻫﻞ ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ ز ﻋﺪوان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺮﯾﺪان ﺗﻮ اﻫﻞ ﺑﺎﻃﻞ و ﺑﺎ ﻗﺪرﺗﻨﺪ‬
‫ﺳﺮزﻧﺶﻫﺎ ﮔﺮ ﮐﻨﻨﺪ از اﻫﻞ اﯾﻤﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫درﺟﻬﺎن ﮔﻨﺠﯽ زاﯾﻤﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ رﻧﺠﯽ ﺑﺒﺮ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽداﻧﺪ ﺧﺪاي ﺣﯽ ﺳﺒﺤﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺣﺎل ﻣﺎ در دورة ﮐﻔﺎر و اﺳﺘﻌﻤﺎرﯾﺎن‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺖ و ﻓﻬﻢ ﺟﻮاﻧﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﺴﺖ ﭘﯿﻤﺎن ﯾﻬﻮد و ﻏﺮﺑﯿﺎن‬
‫ﻟﯿﮏ از ﮐﻢ ﺑﻮدي رزق ﻟﺌﯿﻤﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫از ﻧﺒﻮد ﻓﮑﺮ و اﺳﺘﻘﻼل ﻏﻤﻨﺎﮐﻢ ﺑﺴﯽ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮي ﻫﺸﯿﺎر از دﺳﺘﻮر ﻗﺮآن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ در ﮐﺴﺐ ﻗﺪرت ﮐﻮش و ﺑﯿﺪاري ﻣﺎ‬
‫‪ -196‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‬ ‫ﻣﻄﻠﻊ‬ ‫ﺣﺘﯽ‬ ‫ﻓﯿﻪ‬ ‫ﺳﻼم‬ ‫ﺷﺐ وﺻﻞ اﺳﺖ و ﻃﯽ ﺷﺪ ﻧﺎﻣﮥ ﻫﺠﺮ‬
‫ﮐﻪ در اﯾﻦ ره ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﺎر ﺑﯽاﺟﺮ‬ ‫دﻻ در ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﺎش‬
‫اﻟﺤﺠﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﻬﺠﺮ‬ ‫آذﯾﺘﻨﯽ‬ ‫وﻟﻮ‬ ‫ﻣﻦ از رﻧﺪي ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮐﺮد ﺗﻮﺑﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺲ ﺗﺎرﯾﮏ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ ﺷﺐ ﻫﺠﺮ‬ ‫ﺑﺮاي اي ﺻﺒﺢ روﺷﻦ دل ﺧﺪا را‬
‫ﻓﺎن اﻟﺮﺣﺞ و اﻟﺨﺴﺮان ﻓﯽ اﻟﺘﺠﺮ‬ ‫وﻓﺎ ﺧﻮاﻫﯽ ﺟﻔﺎ ﮐﺶ ﺑﺎش ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -196‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ وﺻﻞ ذات ﺣﻖ ﮐﻔﺮ اﺳﺖ و ﺑﺎ زﺟﺮ‬ ‫ز وﺻﻠﺖ ﭼﯿﺴﺖ ﻗﺼﺪ و ﭼﯿﺴﺖ آن ﻫﺠﺮ‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‬ ‫ﻣﻄﻠﻊ‬ ‫ﺣﺘﯽ‬ ‫ﻓﯿﻪ‬ ‫ﺳﻼم‬ ‫ﺑﻠﯽ ﮔﺮ وﺻﻞ رﺣﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪت ﻗﺼﺪ‬
‫ﻏﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺷﺪ ﻧﺎﻣﮥ ﻫﺠﺮ‬ ‫داﺋﻤﺘﯽ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫رﺣﻤﺖ‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬
‫اﻟﻔﺠﺮ‬ ‫ﻣﻄﻠﻊ‬ ‫ﺣﺘﯽ‬ ‫ﻓﯿﻪ‬ ‫ﻋﺬاب‬ ‫و ﮔﺮ وﺻﻞ ﺑﯿﺎدت ﺑﺎﺷﺪت ﻗﺼﺪ‬
‫‪165‬‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ از ﻓﺘﻨﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻊ اﺟﺮ‬
‫اﺟﺮ‬ ‫ﺗﺎرﯾﮑﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺘﻨﻪ‬
‫ز ﻫﺮ زﺷﺖ و ﻏﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮ را ﺣﺠﺮ‬
‫ﺧﺠﺮ‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫آه‬ ‫ﺑﯿﺴﻮادي‬ ‫از‬
‫اﻟﺘﺠﺮ‬ ‫ﻓﯽ‬ ‫ﻓﻼﺧﺴﺮان‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -197‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ زد ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺪ از روي ﮔﻞ ﺑﺪور‬
‫ﻣﺎ را ﺷﺮاﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﺼﻮر اﺳﺖ و ﯾﺎر ﺣﻮر‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﺗﻮ را ﮐﻪ ﺑﺎده ﻣﺨﻮر ﮔﻮ ﻫﻮ اﻟﻐﻔﻮر‬
‫در ﻫﺠﺮ وﺻﻞ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻇﻠﻤﺖ اﺳﺖ ﻧﻮر‬
‫‪ -197‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻤﺮاه ﮐﺮده ﻣﺮدم و ﮐﺮد از ﺧﺪا ﺑﺪور‬
‫ﺗﺮوﯾﺞ ﻣﯽﮐﻨﺪ ز ﻣﻨﮑﺮ ﻣﺤﺸﺮ ﺑﻘﻮل زور‬
‫ﻣﺎ را ﺷﺮاﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﺼﻮر اﺳﺖ و ﯾﺎر ﺣﻮر‬
‫ﺑﺴﯿﺎر واﺿﺢ اﺳﺖ و ﮐﻼﻣﺶ ﺑﻮد ﻇﻬﻮر‬
‫ﺗﺎ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺮاي ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻮاﻟﺸﮑﻮر‬
‫ﺗﺎ ﻫﺮ ﻫﻮيﭘﺮﺳﺖ ﺑﯿﺎﺑﺪ از آن ﻏﺮور‬
‫اﻓﻐﺎن ز ﻣﻠﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ در اﺷﻌﻮر‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﺗﻮ را ﮐﻪ ﺑﺎده ﻣﺨﻮر ﮔﺮ ﻫﻮ اﻟﻐﻔﻮر‬
‫ور ﻣﯽ ﻣﯽ ﺣﻼل ﻧﻪ ﻻزم ﻫﻮاﻟﻐﻔﻮر‬
‫ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺑﺮ ﺣﺮام ز ﮐﻔﺮ اﺳﺖ و از ﮐﻔﻮر‬
‫زاﻫﺪ ﺑﺤﻮر ﺟﻨﺖ و ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯿﺎر ﮐﻮر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫و ﻻ زﯾﻦ ﻋﺎﺷﻘﯽ ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ ﮐﻦ‬
‫ﻧﺼﯿﺒﺖ‬ ‫ﮔﺮ از رﻧﺪي ﻋﺸﻘﺖ رو ﻧﺒﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﺮود دﻧﺒﺎل ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ دو‬
‫ﻓﻐﺎن‬ ‫دﻟﺒﺮ‬ ‫روي‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫دﻟﺪار‬ ‫ﺑﻮد‬
‫آﯾﺎ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺟﻔﺎ‬ ‫ﺗﺮك‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫وﻓﺎ‬
‫دﯾﮕﺮ ز ﺷﺎخ ﺳﺮ و ﺳﻬﯽ ﺑﻠﺒﻞ ﺻﺒﻮر‬
‫زاﻫﺪ اﮔﺮ ﺑﺤﻮر و ﻗﺼﻮر اﺳﺖ اﻣﯿﺪوار‬
‫ﻣﯽ ﺧﻮر ﺑﺒﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ وﻣﺨﻮرﻏﺼﻪ درﮐﺴﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﺎﯾﺖ از ﻏﻢ ﻫﺠﺮان ﭼﻪ ﻣﯽﮐﻨﯽ‬
‫ﺑﺎز اﯾﻦ ﭼﻪ ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽآورد ﻏﺮور‬
‫ﻃﻌﻨﺶ ﺑﺰاﻫﺪي ﮐﻪ اﻣﯿﺪش ﺑﺒﺨﺖ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ زاﻫﺪ ار ﺑﺤﻮر و ﺑﺒﺨﺖ اﻣﯿﺪوار‬
‫اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﺧﺮ ﻣﻨﺎﻓﻖ وﺷﻌﺮش ﺻﺮﯾﺢ ﮐﻔﺮ‬
‫زاﻫﺪ ز ﺧﻮف ﺣﻖ ﻧﺨﻮرد ﻣﯽ ﺑﺒﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﺧﺪﻋﻪ ﮐﺮده و ﮔﻮﯾﺪ ﺑﻤﯿﻞ ﻧﻔﺲ‬
‫آه از ﻋﻮام ﻣﺎ ﮐﻪ ﻣﺰﺧﺮف ﮐﻨﺪ ﻗﺒﻮل‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﭽﻨﮓ ﺑﺨﻮر ور ﮐﺴﯽ ز ﻋﻘﻞ‬
‫ﮔﺮﻣﯽ ﻣﯽ ﺣﺮام ﺧﺪا ﮔﺮﯾﺪش ﻣﺨﻮر‬
‫ﭼﻮن ﮔﻔﺘﻪاي ﻏﻔﻮر ﺑﻮد ﻗﺼﺪ ﺗﻮ ﺣﺮام‬
‫دارم اﻣﯿﺪ آﻧﮑﻪ رﺳﺪ ﺑﺮ ﻣﺮاد ﺧﻮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪166‬‬

‫از ﺷﺎﻋﺮ ﺧﯿﺎل ﻣﺠﻮ ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ و ﻧﻮر‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻣﯽﮐﻨﯽ‬
‫‪ -198‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺮﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﮕﺎن را ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫روي ﺑﻨﻤﺎ و وﺟﻮد ﺧﻮدم از ﯾﺎد ﺑﺒﺮ‬
‫ﮔﻮ ﺑﯿﺎ ﺳﯿﻞ ﻏﻢ و ﺧﺎﻧﻪ ز ﺑﻨﯿﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻣﺎ ﭼﻮ دادﯾﻢ دل و دﯾﺪه ﺑﻄﻮﻓﺎن ﺑﻼ‬
‫دﯾﺪه ﮔﻮ آب رخ و ﺟﻠﮥ ﺑﻐﺪاد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ ﮔﻮ ﺷﻌﻠﮥ آﺗﺸﮑﺪة ﻓﺎرس ﺑﮑﺶ‬
‫دﯾﮕﺮي ﮔﻮ ﺑﺮو و ﻧﺎم ﻣﻦ از ﯾﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫دوﻟﺖ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﺎد ﮐﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺰد اﮔﺮ ﻣﯽﻃﻠﺒﯽ ﻃﺎﻋﺖ اﺳﺘﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺳﻌﯽ ﻧﺎﺑﺮده درﯾﻦ راه ﺑﺠﺎﺋﯽ ﻧﺮﺳﯽ‬
‫واﻧﮕﻬﻢ ﺗﺎ ﻣﻠﺠﺪ ﻓﺎرغ و آزاد ﺑﺒﺮ‬ ‫روز ﻣﺮﮔﻢ ﻧﻔﺴﯽ وﻋﺪة دﯾﺪار ﺑﺪه‬
‫ﯾﺎ رب از ﺧﺎﻃﺮش اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺑﯿﺪاد ﺑﺒﺮ‬ ‫دوش ﻣﯽﮔﻔﺖ ﺑﻤﮋﮔﺎن درازت ﺑﮑﺸﻢ‬
‫ﺑﺮو از درﮔﻬﺶ اﯾﻦ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﯾﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﮐﻦ از ﻧﺎز ﮐﯽ ﺧﺎﻃﺮ ﯾﺎر‬
‫‪ -198‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﯾﻦ و اﯾﻤﺎن ﺧﻮدت را ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد ﻣﺒﺮ‬ ‫ﺧﻮد ﻧﻤﺎﺋﯽ ﻣﮑﻦ و ﻫﺴﺘﯽ ﺧﻮد ﯾﺎر ﻣﺒﺮ‬
‫ﺧﺎﻧﮥ ﻫﺴﺘﯽ ﺧﻮد را ﺗﻮ ز ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺒﺮ‬ ‫ﻻف ﺗﺎ ﮐﯽ ﺗﻮ ﻣﺰن ﮔﺎم ﺑﻄﻮﻓﺎن ﺑﻼ‬
‫ز ﮔﺰاف آب رخ دﺟﻠﮥ ﺑﻐﺪاد ﻣﺒﺮ‬ ‫روي ﺑﺮ ﮐﻌﺒﻪ ﻧﻤﺎ داﻧﺶ و دﯾﻨﯽ ﺑﻄﻠﺐ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﺧﺎم ﻣﺸﻮ ﻋﻖ ﺧﻮد از ﯾﺎد ﻣﺒﺮ‬ ‫دوﻟﺖ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﮐﺮد ﻧﯽ و ﺣﻤﻖ ﺗﻮ ﺷﺪ‬
‫ﻣﺰد اﮔﺮ ﻣﯽﻃﻠﺒﯽ ﭘﯿﺮ ﺑﺎر ﺷﺎد ﻣﺒﺮ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ اﺳﺘﺎد ﺗﻮ ﺟﺰ ﻋﻘﻞ و دﮐﺮ ﻋﺎﻟﻢ دﯾﻦ‬
‫ﺳﻮي ﺷﺮﮐﺖ ﺑﮑﺸﺪ دﯾﻮ ﭼﻮ ﻫﻤﺰاد ﻣﺒﺮ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ آن ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺮﮔﺖ ﺑﺴﺮت آﯾﺪ ﭘﯿﺮ‬
‫ﯾﺎ رب از اﻫﻞ ﻫﻮا ﻓﮑﺮت ﻣﯿﻌﺎد ﻣﺒﺮ‬ ‫دوش ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻌﺮا ﮐﺸﺘﮥ ﻧﻔﺴﻨﻪ و ﻫﻮي‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻫﻮش ازﯾﻦ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﯾﺎد ﻣﺒﺮ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺗﺎ ﺑﮑﯽ اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ زر اﺳﺖ‬
‫‪ -199‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫و زو ﺑﻌﺎﺷﻖ ﺑﯽدل ﺧﺒﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﺻﺒﺎ ز ﻣﻨﺰل ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺬر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﻧﺴﯿﻢ وﺻﻞ ز ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﺑﺸﮑﺮ آﻧﮑﻪ ﺷﮕﻔﺘﯽ ﺑﮑﺎم ﺑﺨﺖ اي ﮔﻞ‬
‫‪167‬‬
‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻣﺎه ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻈﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮي و ز ﻃﻮﻃﯽ ﺷﮑﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫زد و ﺳﺘﺎن ﻗﺪﯾﻢ اﯾﻨﻘﺪر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫از و وﻇﯿﻔﻪ و زاد ﺳﻔﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﮐﻪ در ﺑﻬﺎر ﺳﺨﻦ ﺳﯿﻢ و زر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ز اﻫﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ اﯾﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﺗﻮ آب دﯾﺪه ازﯾﻦ رﻫﮕﺬر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫‪ -199‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ اوﺳﺖ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﯽدل ﺧﺒﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ازﯾﻦ دﻋﺎﮔﺮي ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺷﺎه ﺷﺪي از ﻧﻈﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ز دوﺳﺘﺎن ﻗﺪﯾﻢ اﯾﻨﻘﺪر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫از و وﻇﯿﻔﻪ و زاد ﺳﻔﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﺑﺸﺮط آﻧﮑﻪ ز ﻣﻦ از ﮔﻬﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ز اﻫﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ آن ﻣﺨﺘﺼﺮ درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮔﺬر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﺗﻤﺎم درد دﻟﺶ آﻧﮑﻪ زر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﻣﻼﻣﺘﺶ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ رﻫﮕﺬر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫‪ -200‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﺮوي ﺷﺎه ﺑﺒﯿﻦ ﻣﺎه و ﻣﯽ ﺑﯿﺎر‬
‫ﯾﺎرب ز ﭼﺸﻢ ز ﺧﻢ زﻣﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎه دار‬
‫از ﻓﯿﺾ ﺟﺎم و ﻗﺼﮥ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﮐﺎﻣﮑﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺮﯾﻒ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻮدم ﭼﻪ ﻣﺎه ﻧﻮ ﺑﻮدي‬
‫ﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﭼﺸﻤﮥ ﻧﻮش اﺳﺖ ﻟﻌﻞ ﺷﯿﺮﯾﻨﺖ‬
‫ﻣﺮاد ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻗﻮف ﯾﮏ ﮐﺮﺷﻤﻪﺳﺖ‬
‫ﻣﮑﺎرم ﺗﻮ ﺑﺎ ﻓﺎق ﻣﯽﺑﺮد ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﭼﻮذﮐﺮ ﺧﯿﺮ ﻃﻠﺐ ﻣﯽﮐﻨﯽ ﺳﺨﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺟﻬﺎنوﻫﺮﭼﻪدراوﻫﺴﺖﺳﻬﻞوﻣﺨﺘﺼﺮاﺳﺖ‬
‫ﻏﺒﺎر ﻏﻢ ﺑﺮود ﺣﺎل ﺧﻮش ﺷﻮد و ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﻬﻤﺎ ز ﻣﻨﺰل ﺷﺎﻋﺮ ﮔﺬر درﯾﻎ ﻣﺪار‬
‫ﺑﺸﮑﺮ آﻧﮑﻪ ﻧﺸﺴﺘﯽ ﺑﺮوي ﺗﺨﺖ اي ﺷﻪ‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﺪح ﺗﻮ ﮐﺮدم و زﯾﺮ ﺑﻮدي ﺗﻮ‬
‫ﻣﺮاد ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻗﻮف ﯾﮏ ﺣﻮاﻟﮥ ﺗﺴﺖ‬
‫ﻣﻔﺎﺳﺪ ﺗﻮ ﻣﮑﺎرم ﻫﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﯿﺮ ﻧﺪاري ﺗﺮاﺷﻤﺖ ﺻﺪ ﺧﯿﺮ‬
‫ﺗﻤﺎم آﻧﭽﻪ ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺑﺰور ﺳﺮ ﻧﯿﺰه‬
‫دﮔﺮﻣﮕﻮيﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ زﻋﺸﻖ ﺣﻖﻣﯽﺳﻮﺧﺖ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺣﺮﻓﮥ او ﺷﺎﻋﺮي ﺑﻮد ﭘﯽ زر‬
‫ﭼﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ اﮔﺮت ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺤﺎﻟﺶ ﺷﺪ‬
‫ﻋﯿﺪ اﺳﺖ و آﺧﺮ ﮔﻞ و ﯾﺎران در اﻧﺘﻈﺎر‬
‫ﺧﻮشدوﻟﺘﯽاﺳﺖ ﺧﺮم وﺧﻮﺧﺴﺮوﻣﯽﮐﺮﯾﻢ‬
‫دل در ﺟﻬﺎن ﺑﻨﺪ و ﺑﻤﺴﺘﯽ ﺳﺌﻮال ﮐﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻫﻮار‬ ‫در‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﺮﺻﻊ‬
‫ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺷﯿﺦ و ﺧﺮﻗﮥ رﻧﺪ ﺷﺮاب ﺧﻮار‬
‫ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎده ﻧﻮش ﮐﻪ از دﺳﺖ رﻓﺘﺎر ﮐﺎر‬
‫‪ -200‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺷﺎﻋﺮان ﻣﺴﺖ ﺷﻬﻤﺎ ﺳﯿﻢ وز ﺑﯿﺎر‬
‫از ﻓﯿﺾ ﺟﺎم ﻻﻓﺪ و ﮔﯿﺮان ﻧﺎﺑﮑﺎر‬
‫ﮔﺮ ﺳﯿﻢ و زر ﺑﺪاد ﺑﮕﻮ ﺷﻌﺮ آﺑﺪار‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ز ﻧﺸﺮ ﻣﺪح ﺗﻮ او را ﻧﮕﺎﻫﺪار‬
‫آري ﺑﺎﻫﻞ ﻣﯽ ﺗﻮ ﺑﺪه ﭼﻨﮓ و ﻧﺎي ﺗﺎر‬
‫ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺷﯿﺦ و ﺧﺮﻗﮥ رﻧﺪ ﺷﺮاﺑﺨﻮار‬
‫ﻓﺮدا ﺷﻮد ﺑﺼﯿﺤﻪ و اﻣﺘﺎ زدا آﺷﮑﺎر‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻓﻐﺎن ﮐﻦ ازﯾﻦ رﻧﺪ ﻧﺎﺑﮑﺎر‬
‫‪ -201‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﻧﺎﺻﺢ ﻣﺸﻔﻖ ﺑﮕﻮﯾﺪت ﺑﭙﺬﯾﺮ‬
‫ﮐﻪ در ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ اﺳﺖ ﻣﮑﺮ ﻋﺎم ﭘﯿﺮ‬
‫ﮐﻪ آن ﻣﺘﺎع ﻗﻠﯿﻞ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻋﻄﺎي ﮐﺜﯿﺮ‬
‫ﮔﺮ اﻧﺪﮐﯽ ﻧﻪ ﺑﻮﻓﻖ رﺿﺎ اﺳﺖ ﺧﺮده ﻣﮕﯿﺮ‬
‫ﮐﻪ درد ﺧﻮﯾﺶ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺑﻨﺎﻟﮥ ﺑﻢ و زﯾﺮ‬
‫ﺷﻮد ﺗﻘﺪﯾﺮ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺪﺑﯿﺮ‬ ‫ﻣﻮاﻓﻖ‬
‫ﺗﻘﺼﯿﺮ‬ ‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫ﮐﺮﺷﻤﮥ‬
‫ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﺣﺎل ﻧﮕﺎرم ﻧﻤﯽرود ز ﺿﻤﯿﺮ‬
‫ﺣﺴﻮد ﮔﻮ ﮐﺮم آﺻﻔﯽ ﺑﯿﻨﯽ و ﺑﻤﯿﺮ‬
‫‪168‬‬
‫ﺟﺎم‬ ‫ﻣﯽﺧﻮر ﺑﺸﻌﺮ ﺑﻨﺪه ﮐﻪ زﯾﺒﯽ دﮔﺮ دﻫﺪ‬
‫ﺗﺮﺳﻢ ﮐﻪ روز ﺣﺸﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺮ ﻋﻨﺎن رود‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ رﻓﺖ روزه و ﮔﻞ ﻧﯿﺰ ﻣﯽرود‬
‫ﻋﯿﺪ اﺳﺖ و دﯾﺪ ﺷﺎه ﺛﻨﺎ ﺧﻮان ﺑﺎﻧﺘﻈﺎر‬
‫ﻫﺮﮐﺲﮐﻪ ﻣﺴﺖ وﻋﺎﺷﻖﺷﻪ ﺷﺪﭼﻮﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﺧﻮش ﺑﺎش ﺷﺎﻋﺮا ﺑﺴﺘﻤﮕﺮ ﺑﮕﻮ ﮐﺮﯾﻢ‬
‫داﺋﻢ دﻋﺎي ﺷﺎه ﺑﮕﻮ ﭼﻮن ﺳﺘﻤﮕﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻧﺪﻫﺪ ﺟﺰ ﺑﻤﯽ ﺧﻮران‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﮐﻪ روز ﺣﺸﺮ ﻋﻨﺎن ﺑﺮ ﻋﻨﺎن رود‬
‫ﻻﯾﺴﺘﺮون ﺑﮕﻔﺖ ﺑﯿﺎﺳﯿﻦ ﺧﺪاي ﺗﻮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ رﻓﺖ روزه ﺑﻤﯽ ﮐﻔﺮ ﮐﻢ ﺑﮕﻮ‬
‫ﻧﺼﯿﺤﺘﯽ ﮐﻨﻤﺖ ﺑﺸﻨﻮد و ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﮕﯿﺮ‬
‫ز وﺻﻞ روي ﺟﻮاﻧﺎن ﺗﻤﺘﻌﯽ ﺑﺮدار‬
‫ﻧﻌﯿﻢ ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن ﭘﯿﺶ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﺠﻮي‬
‫ﭼﻮ ﻗﺴﻤﺖ ازﻟﯽ ﺑﯽﺣﻀﻮر ﻣﺎ ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮي ﺧﻮش و رودي ﺑﺴﺎز ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ‬
‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﺮان ﺳﺮم ﮐﻪ ﻧﻨﻮﺷﻢ ﻣﯽ و ﮔﻨﻪ ﻧﮑﻨﻢ‬
‫وﻟﯽ‬ ‫ﺑﻌﺰم ﺗﻮ ﺑﻪ ﻧﻬﺎدم ﻗﺪح ز ﮐﻒ ﺻﺪ ﺑﺎر‬
‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ در ﻗﺪﺣﻢ رﯾﺰ ﺳﺎﻗﯿﺎ ﻟﻪ ﻣﯽ و ﻣﺸﮏ‬
‫ﺑﯿﺎر ﺳﺎﻏﺮ ﯾﺎﻗﻮت ﻧﺎم و در ﺧﻮﺷﺎب‬
‫‪169‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺲ اﺳﺖ ﻣﺮا ﺻﺤﺒﺖ از ﺻﻐﯿﺮ و ﮐﺒﯿﺮ‬ ‫ﻣﯽ دو ﺳﺎﻟﻪ و ﻣﺤﺒﻮب ﭼﺎرده ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺎﻗﯿﺎن ﮐﻤﺎن اﺑﺮوﯾﺖ زﻧﻨﺪ ﺑﯿﺘﺮ‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ ﺗﻮﺑﻪ در اﯾﻦ ﺑﺰﻣﮓ ﻣﮕﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -201‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺎﺳﻖ ﺑﮕﻮﯾﺪت ﺗﻮ ﻣﮕﯿﺮ‬ ‫ﻧﺼﯿﺤﺘﯽ ﮐﻨﻤﺖ ﭘﻨﺪ ﺷﺎﻋﺮان ﻣﭙﺬﯾﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻧﻬﯽ ﮐﺮده ﺗﻮ را ﺧﺎﻟﻖ ﺧﯿﺒﺮ و ﺑﺼﯿﺮ‬ ‫ﺑﻮﺻﻞ روي ﺟﻮاﻧﺎن ﻋﺬاب ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ آن ﮔﻨﺎه ﮐﺒﯿﺮ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻋﻘﺎب ﮐﺜﯿﺮ‬ ‫ز ﻧﻌﻤﺖ دو ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺘﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻣﺤﺮوم‬
‫ﮔﺮاﻧﺪ ﮔﺴﺖ ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺧﻮﯾﺶ ﺧﻮرده ﺑﮕﯿﺮ‬ ‫ﻧﺼﻠﯿﺐ و اﺟﺮ ﺗﻮ ﺷﺪ ﺑﺴﺘﮥ ﺑﺎ ﮐﻤﺎﻟﺖ‬
‫ﺑﺪرد ﺗﻮ ﻧﺨﻮرد ﺟﺰ ﺧﺮد دﯾﮕﺮ ﺗﺪﺑﯿﺮ‬ ‫ﺑﺎﻣﺮ دﯾﻦ ﺗﻮ ﺑﺮو ﺳﺎز را ﺑﯿﻔﮑﻦ دور‬
‫ﻣﺪان ﮔﻨﺎه ﺧﻮدت را ز ﻋﺎﻟﻢ ﺗﻘﺪﯾﺮ‬ ‫ﻣﻘﺪر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺘﺎر ﺑﺎﺷﯽ اي ﻣﯽ ﺧﻮار‬
‫ﭼﻪ اﻋﺘﻘﺎد و ﭼﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻧﺪاﻧﺪ او ﺗﻘﺼﯿﺮ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻃﻌﻦ زﻧﺪ ﺑﺮ اﻣﻮر دﯾﻦ ﭼﻮن ﺗﻮ‬
‫ﺑﻮد ﺣﺮام اﮔﺮ آﺻﻔﺖ دﻫﺪ ﺗﻮ ﻣﮕﯿﺮ‬ ‫ﺑﺪاﻧﮑﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﯾﺎﻗﻮت ﻧﺎم و در ﺧﻮﺷﺎب‬
‫اﺳﯿﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺘﻮ ﭼﺎرده ﺑﺴﺎﻟﻪ وزﯾﺮ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺲ اﺳﺖ ﺗﻮرا ﺧﻔﺖ از ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺣﻖ‬
‫ﻣﯽ دو ﺳﺎﻟﮥ او را ﺧﻮري ﭼﻮ ﮔﺮﺑﮥ ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺗﻮ را ﭼﻪ ﺳﻮد ز ﻋﻠﻢ و ز ﺳﺎل اي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -202‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﯿﺶ ﺷﻤﻊ آﺗﺶ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺠﺎن ﮔﻮ در ﮔﯿﺮ‬ ‫روي ﺑﻨﻤﺎ و ﻣﺮا ﮔﻮ ﮐﻪ دل و ﺟﺎن ﺑﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫آﺗﺸﻢ ﻋﺸﻖ و دﻟﻢ ﻋﻮد و ﺗﻨﻢ ﻣﺠﻤﺮ ﮔﯿﺮ‬ ‫ﭼﻨﮓ ﺑﻨﻮاز و ﺑﺴﺎزار ﻧﺒﻮد ﻋﻮد ﭼﻪ ﺑﺎك‬
‫ورﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﮥ رو ﺧﺮﻗﮥ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﯿﺮ‬ ‫در ﺳﻤﺎع آي و ز ﺳﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﺑﺮاﻧﺪازد ﺑﺮ ﻓﻖ‬
‫ﺳﯿﻢ در ﺑﺎز و ﺑﺰر ﺳﯿﻢ ﺑﺮي در ﺑﺮ ﮔﯿﺮ‬ ‫ﺻﻮف ﺑﺮ ﮐﺶ ز ﺳﺮ و ﺑﺎدة ﺻﺎﻓﯽ در ﮐﺶ‬
‫ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺠﻠﺴﻢ و ﺗﺮك ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﮔﯿﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آراﺳﺘﻪ ﮐﻦ ﺑﺰم و ﺑﮕﻮ واﻋﻆ را‬
‫‪ -202‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﯾﻦ ﭼﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﻮد آﺗﺶ ﺑﺰن و ﮔﻮ درﮔﯿﺮ‬ ‫ﯾﺎرب اﯾﻦ ﻗﻮم ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺨﻮان اﯾﻦ ﻏﺰل و ﻋﺒﺮت ازﯾﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﮔﯿﺮ‬ ‫آه از ﺻﻮﻓﯽ و از ﺳﯿﺮة ﺻﻮﻓﯽ ﺻﺪ آه‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻤﻪاش ﺑﺎدة ﺻﺎف اﺳﺖ و ﺑﺮو ﺳﻐﺎﻏﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫ﯾﺎ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﻢ و زرت ﺳﯿﻢ ﺑﺮي در ﺑﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫ﺧﺮ او ﮔﺸﺘﻪ و ﮔﻮﯾﻨﺪ از و ﺑﺎور ﮔﯿﺮ‬
‫ﺗﺮك ﻏﯿﺮت ﺑﻮد و دﺳﺖ ز ﺧﺸﮏ و ﺗﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ اي ﻣﻠﺖ اﯾﺮان ز اﺟﺎﻧﺐ ﺷﯿﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫ﭘﺲ ﻣﺨﻮان ﺷﻌﺮ وي و ﺷﻌﺮ وي از ﻣﻨﺒﺮ ﮔﯿﺮ‬
‫‪ -203‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺎز آ ﮐﻪ رﯾﺨﺖ ﺑﯽ ﮔﻞ روﯾﺖ ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﺑﯿﭽﺎره دل ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﺪﯾﺪ از ﮔﺬار ﻋﻤﺮ‬
‫ﺑﺮ ﻧﻘﻄﮥ دﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺪار ﻋﻤﺮ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﺎﻧﺪ از ﻗﻠﻤﺖ ﯾﺎدﮔﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫‪ -203‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎز آ ﮐﻪ رﯾﺨﺖ آﺑﺮوﯾﺖ در ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﮐﺎﻧﺪر ﻫﻮس ﭼﻮ ﺑﺮق رود روزﮔﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﺗﺤﺖ ﺳﺘﻤﮕﺮان ﮐﻪ ﻧﻬﺪ در ﺷﻤﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﺑﯿﭽﺎره ﻣﺮدﻣﺶ ﮐﻪ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﻋﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﻋﻤﺮ‬ ‫اﺧﺘﯿﺎر‬ ‫ﺑﺒﺎده‬ ‫ﺷﻮ‬
‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﻗﺮار‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﯽ‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺤﯿﻂ ﭘﺴﺖ ﻣﺪار اﻋﺘﺒﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﻓﻘﺮ و ﻏﻨﺎ و زﺟﺮ و ﺑﻼدر ﮐﻨﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﺎﻧﺪ از ﻗﻠﻤﺖ ﯾﺎدﮔﺎر ﻋﻤﺮ‬
‫‪170‬‬
‫ﻫﻤﻪ ازﭼﻨﮓ ﺳﺨﻦ ﺑﺎﺷﺪواز ﻋﻮد و زرﻗﺺ‬
‫ﻫﻤﻪاش ﺣﺮف زر و ﺳﯿﻢ ﻧﻤﯿﺮد و ري ﺷﻌﺮ‬
‫ﻋﺠﺒﺎً ﺣﺎﻓﻆ ﻻﻓﻆ ﺑﭽﻪ ﭼﯿﺰش ﻗﻮﻣﯽ‬
‫اﮔﺮﻋﺮﻓﺎنﻫﻤﻪ رﻗﺼﯽ اﺳﺖ وﻣﯽ وﺑﺎدهوﺟﺎم‬
‫زﯾﻦ ﺟﻬﺖ دﺷﻤﻦ ﮐﺸﻮر ﻫﻤﻪ ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﮥ ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻤﻪ ﻃﻌﻦ اﺳﺖ ﺑﺪﯾﻦ‬
‫اي ﺧﺮم از ﻓﺮوغ رﺧﺖ ﻻﻟﻪ زار ﻋﻤﺮ‬
‫وي در ﮔﺬار ﺑﻮد و ﻧﻈﺮ ﺳﻮي ﻣﺎ ﻧﮑﺮد‬
‫اﻧﺪﯾﺸﻪ از ﻣﺤﯿﻂ ﻓﻨﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﻫﺮ ﮐﻪ را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮي ﮐﻪ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﮥ ﺟﻬﺎن‬
‫اي داده ﺑﺮ ﻫﻮي و ﻫﻮس ﻻﻟﻪ زار ﻋﻤﺮ‬
‫از دﯾﺪه ﮔﺮ ﺳﺮ ﺷﮏ ﺑﺒﺎري ز ﻏﻢ رواﺳﺖ‬
‫در ﮐﺸﻮري ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﺗﻮ را اﺧﺘﯿﺎر ﺧﻮد‬
‫ﻫﺮ ﮐﺸﻮري ﮐﻪ ﺑﻮد ﺑﻔﺮﻣﺎن دﯾﮕﺮان‬
‫ﺑﯿﺪار‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺑﺒﺎدة ﺑﺪﻫﯽ ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﺧﻮد‬
‫اﻻن‬ ‫دﯾﺮوز در ﮔﺬﺷﺖ و ز ﻓﺮدا اﻣﯿﻦ ﻣﺒﺎش‬
‫ﺳﻌﺎدﺗﺖ‬ ‫ﺑﻘﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﺪﯾﺸﻪﮔﺮ‬
‫ﭘﯿﭽﯿﺪة ﺣﻮادث و آﻓﺎت ﮔﺸﺘﻪ ﻋﻤﺮ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺒﺎف ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮ ز ﻫﺮ ﺧﯿﺎل‬
‫‪171‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -204‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻨﻘﺎر‬ ‫ز‬ ‫ﺷﮑﺮ‬ ‫ﺧﺎﻟﯿﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎدا‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﮔﻮﯾﺎي‬ ‫ﻃﻮﻃﯽ‬ ‫اي‬ ‫اﻻ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮش ﻧﻘﺸﯽ ﻧﻤﻮدي از ﺧﻂ ﯾﺎد‬ ‫ﺳﺮت ﺳﺒﺰ و دﻟﺖ ﺧﻮش ﺑﺎو ﺟﺎوﯾﺪ‬
‫ﺑﺮدار‬ ‫ﭘﺮده‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺳﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﮔﻔﺘﯽ ﺑﺎ ﺣﺮﯾﻔﺎن‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮاب آﻟﻮدهاﯾﻢ اي ﺑﺨﺖ ﺑﯿﺪار‬ ‫ﮔﻼﺑﯽ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫از‬ ‫زن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮوي‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽرﻗﺼﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺖ و ﻫﺸﯿﺎر‬ ‫ﭼﻪ ره ﺑﻮد اﯾﻨﮑﻪ زد در ﭘﺮده ﻣﻈﺮب‬
‫ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻣﻌﻨﯽ‬ ‫و‬ ‫اﻧﺪك‬ ‫ﺑﻠﻔﻆ‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫درد‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﺑﺒﺎد‬
‫ﻧﮕﻬﺪار‬ ‫دﯾﻨﻢ‬ ‫و‬ ‫دل‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا‬ ‫ﺑﺖ ﭼﯿﻨﯽ ﻋﺪوي دﯾﻦ و دلﻫﺎ اﺳﺖ‬
‫دﯾﻮار‬ ‫ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﻣﮕﻮ‬ ‫ﺑﻤﺴﺘﻮران‬
‫ﻋﺸﻖ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮐﺎر‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫ﭼﻪ ﺳﻨﺠﺪ‬ ‫ﮐﺎﺋﻨﺎﺗﺖ‬ ‫ﻧﻘﺶ‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﺧﺮد‬
‫اﺷﻌﺎر‬ ‫ﻧﻈﻢ‬ ‫اﻧﺪر‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺷﺎﻫﯽ‬ ‫ﻣﻨﺼﻮر‬ ‫راﯾﺖ‬ ‫ﺑﯿﻤﻦ‬
‫ﻧﮕﻬﺪار‬ ‫آﻓﺎﺗﺶ‬ ‫از‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﮐﺮد‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﺑﺠﺎن‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪي‬
‫‪ -204‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺎر‬ ‫و‬ ‫ﺻﻨﻌﺖ‬ ‫از‬ ‫ﯾﮑﺪﻣﯽ‬ ‫ﻧﮕﻔﺘﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر‬ ‫ﺑﯿﻬﻮده‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫اي‬ ‫اﻻ‬
‫ﯾﺎر‬ ‫ﺧﺎﻟﻖ‬ ‫از‬ ‫ﯾﺎد‬ ‫ﻫﯿﭻ‬ ‫ﻧﮑﺮدي‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ از ﺧﻂ ﯾﺎر‬
‫زو ﻫﻢ ﺧﻮد ﺷﺪي ﮔﻮﯾﺎي اﺳﺮار‬ ‫ﺣﺮﯾﻔﺎن‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ز‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ‬ ‫ﺳﺨﻦ‬
‫ز ﺑﻮي ﮔﻨﺪ ﻧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺗﻮ ﺑﯿﺪار‬ ‫زدي دم از ﻣﯽ و ﺧﻮاﻧﺪي ﮔﻼﺑﺶ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫رﻧﺞ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺆﻣﻨﺎن‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬ ‫از اﯾﻦ اﺷﻌﺎر اﺳﺘﻌﻤﺎر ﺷﺪ ﺷﺎد‬
‫ﺑﺮاي ﺳﯿﻢ و زر ﮐﺮدي ﺧﻮدت ﺧﻮار‬ ‫ﺑﺰﻫﺪ و ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ ﮐﺮدي ﺗﻤﺴﺨﺮ‬
‫ﮐﺎر‬ ‫رﯾﺎ‬ ‫اﯾﺮﻧﺪ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎد‬ ‫زدي‬ ‫ﺑﻼف و ﺑﺎف اﻫﻞ درد ﮔﺸﺘﯽ‬
‫ﻧﮕﻬﺪار‬ ‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫اي‬ ‫زﮐﯿﺪش‬ ‫دل و دﯾﻦ را ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺮ ﺑﺘﺎن داد‬
‫دﯾﻮار‬ ‫ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻧﻤﻮده‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫اﺳﺮار‬ ‫ﺧﺮان‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪172‬‬

‫ﮐﺎر‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﺗﻨﻔﯿﺪ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‬ ‫را‬ ‫ﺧﺮد‬
‫اﺷﻌﺎر‬ ‫ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺷﺎﻫﺎن‬ ‫ﺷﺄن‬ ‫در‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺸﺎﻫﺎن‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﺳﯿﻢ و زر‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﮔﺮدي ز دوراﻧﺶ ﺧﺒﺮ دار‬ ‫ﺑﺨﻮان از ﺑﯿﺖ آﺧﺮ ﺣﺎل ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺘﻤﮑﺎر‬ ‫ﻣﺪح‬ ‫از‬ ‫ﻓﺨﺮي‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺧﺪاﯾﺎ‬
‫‪ -205‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺒﺮ اﻧﺪوه دل و ﻣﮋدة دﻟﺪار ﺳﭙﺎر‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﻧﮑﻬﺘﯽ از ﺧﺎك درﯾﺎ رﺳﭙﺎر‬
‫ﻧﺎﻣﮥ ﺧﻮش ﺧﺒﺮ از ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺮار ﺳﭙﺎر‬ ‫ﻧﮑﺘﮥ روح ﻓﺮا از دﻫﻦ ﯾﺎر ﺑﮕﻮ‬
‫ﺳﭙﺎر‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻧﻔﺤﺎت‬ ‫از‬ ‫ﺷﻤﮥ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻌﻄﺮ ﮐﻨﻢ از ﻟﻄﻒ ﻧﺴﯿﻢ ﺗﻮ ﻣﺸﺎم‬
‫ﺑﯽﻏﺒﺎري ﮐﻪ ﭘﺪﯾﺪ آﯾﺪ از اﻏﯿﺎر ﺳﭙﺎر‬ ‫ﺑﻮﻓﺎي ﺗﻮ ﮐﻪ ﺧﺎك ره آن ﯾﺎر ﻋﺰﯾﺰ‬
‫ﺑﻬﺮ آﺳﺎﯾﺶ اﯾﻦ دﯾﺪة ﺧﻮﻧﺒﺎر ﺳﭙﺎر‬ ‫ﮔﺮدي از رﻫﮕﺬر دوﺳﺖ ﺑﮑﻮري رﻗﯿﺐ‬
‫ﺣﻠﻘﮥ از ﺧﻢ آن ﻃﺮه ﻃﺮار ﺑﯿﺎر‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‬ ‫ﺑﺰﻧﺠﯿﺮ‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ ‫دل‬
‫ﺑﯿﺎر‬ ‫ﮔﻠﺰار‬ ‫ﻣﮋدة‬ ‫ﻗﻔﺲ‬ ‫ﻣﺒﯿﺮان‬ ‫ﺷﮑﺮ آن را ﮐﻪ ﺗﻮ در ﻋﺸﺮﺗﯽ اي ﻣﺮغ ﭼﻤﻦ‬
‫ﺳﭙﺎر‬ ‫ﮐﺮدار‬ ‫آﯾﻨﻪ‬ ‫ﻗﺪح‬ ‫آن‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ‬ ‫روزﮔﺎرﯾﺴﺖ ﮐﻪ دل ﭼﻬﺮة ﻣﻘﺼﻮد ﻧﺪﯾﺪ‬
‫وان ﮔﻬﺶ ﻣﺴﺖ و ﺧﺮاب از ﺳﺮﺑﺎز ﺳﭙﺎر‬ ‫دﻟﻖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﭽﻪ ار زد ﺑﻤﯿﺶ رﻧﮕﯿﻦ ﮐﻦ‬
‫‪ -205‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺒﺮ اﯾﻦ ﻣﺴﺘﯽ ﻋﺸﻖ و دل ﻫﺸﯿﺎر ﺳﭙﺎر‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﻧﻬﻀﺘﯽ از ﺻﻨﻌﺖ و از ﮐﺎر ﺑﯿﺎر‬
‫ﺑﯿﺎر‬ ‫ﺟﺒﺎر‬ ‫ﺧﺎﻟﻖ‬ ‫ﮐﺘﺐ‬ ‫از‬ ‫ﺳﺨﻨﯽ‬ ‫ﻧﮑﺘﮥ روح ﻓﺰا از ﺧﺮد و ﻋﻘﻞ ﺑﮕﻮي‬
‫ﺷﻤﻪاي از ﺳﺨﻦ ﺣﯿﺪر ﮐﺮار ﺑﯿﺎر‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻌﻄﺮ ﺷﻮد اﯾﻦ ﻣﻐﺰ و ﻗﻮي ﻓﮑﺮ ﺷﻮم‬
‫ﺑﯿﺎر‬ ‫اﻏﯿﺎر‬ ‫از‬ ‫ﺧﺎﻟﯽ‬ ‫دﮔﺮان‬ ‫ﭘﺎﯾﻤﺎل‬ ‫ز ﺟﻔﺎي ﺗﻮ و ﮔﻔﺘﺎر ﺗﻮ ﺷﺪ ﺧﺎك وﻃﻦ‬
‫ﻣﻠﺘﯽ ﺑﺎ ﺧﺮد و دﯾﺪة ﺧﻮﻧﺒﺎر ﺑﯿﺎر‬ ‫ﮔﺮدي از ﻫﻤﺖ و ﻏﯿﺮت ﺑﻄﻠﺐ ﻋﺎر ﺑﺒﺮ‬
‫ﺳﺮي از ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﺧﺮم و ﺳﺮﺷﺎر ﺑﯿﺎر‬ ‫دل دﯾﻮاﻧﮥ آن ﯾﺎر ﻧﻤﯽآﯾﺪ ﮐﺎر‬
‫ﺑﯿﺎر‬ ‫ﻗﻬﺎر‬ ‫ﻣﺮدم‬ ‫ﺳﯿﻄﺮة‬ ‫از‬ ‫ﺧﺒﺮ‬ ‫ﮐﻦ رﻫﺎ دﻟﺒﺮ ﻋﯿﺎر ﺑﺘﺮس از ﭘﺴﺘﯽ‬
‫‪173‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﯿﺎر‬ ‫اﺣﺮار‬ ‫ﻣﮋدة‬ ‫ﺳﺘﻢ‬ ‫ﺑﺎﺳﯿﺮان‬ ‫ﺷﮑﺮ اﯾﻦ را ﮐﻪ ﺑﺘﻮ ﻓﻄﻖ و ﺑﯿﺎﻧﯽ دادﻧﺪ‬
‫ﻋﺎﻗﻼ ﻣﻈﻬﺮي از اﺣﻤﺪ ﻣﺨﺘﺎر ﺑﯿﺎر‬ ‫روزﮔﺎرﯾﺴﺖ ﮐﻪ دل ﻋﺪل و ﻣﺴﺎوات ﻧﺪﯾﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﻦ و ﺧﺮد را ﺗﻮ ﺑﺒﺎزار ﺑﯿﺎر‬ ‫ﺑﺰن آﺗﺶ ﺗﻮ ﺑﺎﯾﻦ وﻟﻖ و رﻫﺎ ﮐﻦ ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﺣﺮف ز‬
‫‪ -206‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دروغ وﻋﺪه و ﻗﺘﺎﻟﯽ وﺿﻊ و رﻧﮓ آﻣﯿﺰ‬ ‫دﻟﻢ رﻣﯿﺪة ﻟﻮﻟﯽ و ﺷﯿﺴﺖ ﺷﻮر اﻧﮕﯿﺰ‬
‫ﺧﺮﻗﮥ ﭘﺮﻫﯿﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫ﺟﺎﻣﮥ‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﻓﺪاي ﭘﯿﺮﻫﻦ ﭼﺎك ﻣﺎﻫﺮوﯾﺎن ﺑﺎد‬
‫ﺑﺨﻮاه ﺟﺎم ﮔﻼﺑﯽ ﺑﺨﺎك آدم رﯾﺰ‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬
‫ﺑﻤﯽ ز دل ﺑﺒﺮم ﻫﻮل روز رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ‬ ‫ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺑﺮ ﮐﻔﻨﻢ ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺤﺮ ﮔﻪ ﺣﺸﺮ‬
‫ﺗﻮ ﺧﻮد ﺣﺠﺎب ﺧﻮدي ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﯿﺎن ﺑﺮﺧﯿﺰ‬ ‫ﻣﯿﺎن ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق ﻫﯿﭻ ﺣﺎﺋﻞ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -206‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ آورﻧﺪ ز ﺗﺄوﯾﻞ ﺷﻌﺮ دﺳﺖ آوﯾﺰ‬ ‫دﻟﻢ ﻏﻤﯿﺪه ازﯾﻦ ﻋﺎرﻓﺎن ﺷﻮر اﻧﮕﯿﺰ‬
‫زو ﻫﻤﺸﺎن ﺷﺪه ﺣﻖ ﻟﻮﻟﯿﺎن ﺷﻮراﻧﮕﯿﺰ‬ ‫اﺻﻄﻼﺣﺎﺗﯽ‬ ‫ﺑﺘﺮاﺷﻨﺪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫دروغ وﻋﺪة ﻗﺘﺎل وﺿﻊ درﻧﮓ آﻣﯿﺰ‬ ‫ﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺖ ﺑﺘﺄوﯾﻞ دﻟﺒﺮي ﮐﻪ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﻫﻢ ﻧﯿﺎز ﮐﻨﯽ ﻫﻢ ﺳﺘﯿﺰه ﭼﻮن ﭼﻨﮕﯿﺰ‬ ‫ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ زﯾﺮﮐﯽ و ﺗﺮ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﺧﺮﻗﮥ ﭘﺮﻫﯿﺰ‬ ‫و‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫ﺟﺎﻣﮥ‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫زدﻟﺠﻮﺋﯽ‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﯽ‬ ‫ﭘﯿﺮﻫﻨﺶ‬ ‫ﻓﺪاي‬
‫ﮐﻪ ﺣﻖ ﻧﮕﻔﺖ ز ﻟﻮﻟﯽ ﺑﮕﻔﺖ از ﭘﺮﻫﯿﺰ‬ ‫ﺗﻮ و ﻫﺰار ﭼﻪ ﻟﻮﻟﯽ ﻓﺪاي ﺗﻘﻮي ﺑﺎد‬
‫ﻫﺰار رﻧﺪ ﺧﺮاﺑﺎت و ﺻﻮﻓﯽ ﻧﺎﭼﯿﺰ‬ ‫ﻓﺪاي ﺟﺎﻣﮥ ﺗﻘﻮي و ﮐﻔﺶ ﯾﮏ زاﻫﺪ‬
‫ﺑﺰاﻫﺪي ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﭘﺮﻫﯿﺰ‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺪاﻧﺪ ﺗﻮ ﭘﺲ ﻣﺰن ﻃﻌﻨﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺧﻮري از ﺣﻤﯿﻢ رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ‬ ‫ﭘﯿﺎﻟﻪ ﺑﺮ ﮐﻔﻨﺖ ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺤﺮﮔﻪ ﺣﺸﺮ‬
‫ﺗﻮ ﻧﻔﯽ ﺧﻮد ﻧﺘﻮاﻧﯽ ز راه ﮐﺞ ﺑﮕﺮﯾﺰ‬ ‫ﺣﺠﺎب ﻗﺮب ﺗﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺞ اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪174‬‬

‫‪ -207‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺮوش و وﻟﻮﻟﻪ در ﺟﺎن ﺷﯿﺦ و ﺷﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﯿﺎ و ﮐﺸﺘﯽ ﻣﺎ در ﺷﻄﻪ ﺷﺮاب اﻧﺪاز‬
‫ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻧﮑﻮﺋﯽ ﮐﻦ و در آب اﻧﺪاز‬ ‫ﻣﺮا ﺑﮑﺸﺘﯽ ﺑﺎده در اﻓﮑﻦ اي ﺳﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺮاد ﮔﺮ ز ﮐﺮم در ره ﺻﻮاب اﻧﺪاز‬ ‫ز ﮐﻮي ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺮ ﮔﺸﺘﻪام ز راه ﺧﻄﺎ‬
‫ﺷﺮار رﺷﮏ ﺣﺴﺪ در دل ﮔﻼب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﯿﺎر از آن ﻣﯽ ﮔﻠﺮﻧﮓ ﻣﺸﮑﺒﻮ ﺟﺎﻣﯽ‬
‫ز روي دﺧﺘﺮ ﮔﻠﭽﻬﺮ رز ﻧﻘﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫اﮔﺮت‬ ‫ﺷﺐ‬ ‫ﺑﻐﯿﻢ‬
‫ﺑﺴﻮي دﯾﻮ ﻣﺠﻦ ﻧﺎوك ﺷﻬﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ز ﺟﻮر ﭼﺮخ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺠﺎن رﺳﯿﺪ دﻟﺖ‬

‫‪ -207‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﺮوش و ﻟﻮﻟﻪ در آن دل ﮐﺒﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﯿﺎ و ﻣﻠﺖ آﻟﻮده راز ﺧﻮاب اﻧﺪاز‬
‫وﺟﻮد ﺧﻮﯾﺶ ز ﺗﻮﺑﻪ دﻣﯽ در آب اﻧﺪاز‬ ‫ر ﻧﻤﺎز ﺑﺎده و ﻣﯽ اﺟﺘﻨﺎب و ﺧﻮد را ﺷﻮي‬
‫ﺑﯿﺎ ﺑﺬﮐﺮ ﺧﺪا ﺧﻮﯾﺶ در ﮔﻼب اﻧﺪاز‬ ‫ﻣﯿﺎر ﻧﺎم ﺷﺮاب و دﻫﺎن ﻣﮑﻦ ﺑﺪﺑﻮ‬
‫ﺑﯿﺎ ﺗﻮ ﯾﺎده ﮐﻪ اﺷﻌﺎر رز اﯾﻦ ﮐﺘﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﻧﻘﺎب دﺧﺘﺮ ﮔﻠﭽﻬﺮ رز ﻧﺸﺪ ﺗﺄوﯾﻞ‬
‫ﺑﻬﻮش آي و ﺑﺮو ﻣﺎﯾﮥ ﺧﺮاب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﺮو ﺑﺼﻨﻌﺖ وﮐﺎري رﻫﺎ ﮐﻦ اﯾﻦ ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﻣﮑﻦ ﺿﻌﯿﻒ ﺧﺮد را از او ﻧﻘﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﺧﻢ ﺷﺮاب ﮐﺠﺎ ﻋﻘﻞ ﻣﺴﺘﻄﺎب ﮐﺠﺎ‬
‫ﺗﻮ ﺟﻮر ﺧﻮﯾﺶ ﻧﮕﺮ ﺧﻮﯾﺶ را ﺣﺴﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ز ﺟﻮر ﭼﺮخ ﻣﮕﻮ ﭼﺮخ را ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﻮر‬
‫‪ -208‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﯿﺸﺘﺮ زآﻧﮑﻪ ﺷﻮد ﮐﺎﺳﮥ ﺳﺮ ﺧﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﺧﯿﺰ و در ﮐﺎﺳﮥ زر آب ﻃﺮﺑﻨﺎك اﻧﺪاز‬
‫در ﮔﻨﺒﺪ اﻓﻼك اﻧﺪاز‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻏﻠﻐﻠﻪ‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﻨﺰل ﻣﺎ وادي ﺧﺎﻣﻮﺷﺎﻧﺴﺖ‬
‫اﻧﺪاز‬ ‫ادراك‬ ‫آﺋﯿﻨﮥ‬ ‫در‬ ‫آﻫﯿﺶ‬ ‫دود‬ ‫ﯾﺎرب آن زاﻫﺪ ﺧﻮد ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﺠﺰ ﻋﯿﺐ ﻧﺪﯾﺪ‬
‫وان ﻗﺒﺎدر ره آن ﻗﺎﻣﺖ ﭼﺎﻻك اﻧﺪاز‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻞ از ﻧﮑﻬﺖ او ﺟﺎﻣﻪ ﻗﺒﺎ ﮐﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪175‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -208‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﻓﺮق ﺧﻮد اي ﺧﻮد ﺳﺮ ﺑﯽﺑﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﺧﯿﺰد در ﮐﺎﺳﮥ ﺳﺮ ﻫﻮﺷﯽ و ادراك اﻧﺪاز‬
‫اﻧﺪاز‬ ‫اﻓﻼك‬ ‫ﺧﺎﻟﻖ‬ ‫ﺑﺪر‬ ‫رو‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺎ‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﻨﺰل ﻣﺤﺸﺮ و رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻋﻠﻘﮥ ﺟﺎﻧﯽ ﺗﻮ ز اﻣﻼك اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﺗﻮ ﻧﺒﺎﺷﯽ ﺟﺎﻧﺎ‬
‫ﻧﻈﺮ و دﯾﺪة دﻟﺮا ﺗﻮ ز ﻧﺎﭘﺎك اﻧﺪاز‬ ‫رخ ﭘﯿﺮت ﺷﺪه ﺑﺖ درﻧﻈﺮ ﻧﺎﭘﺎﮐﺖ‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﮔﻔﺘﮥ او آب ﭘﺲ از ﺧﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ اﻫﻞ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻫﻤﻪ ﺑﯽﺑﺎﮐﯽ ﺑﻮد‬
‫ﭘﺎك ﮐﻦ اﯾﻦ دل و ﭘﺲ دﯾﺪه ﺑﻬﺮ ﭘﺎك اﻧﺪاز‬ ‫دل ﺗﻮ از ﻫﻮس و از ﻋﺼﺒﯿﺖ ﮐﻮر اﺳﺖ‬
‫ﻣﺴﺖ ﺑﺮ دوزﺧﺶ از آب ﻃﺮﺑﻨﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﯾﺎرب اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻔﺮ در زﻧﺪ ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺰﻫﺪ‬
‫ﺟﺎﻣﮥ وﻫﻢ ﺑﺮ آن ﺷﺎﻋﺮ ﻋﺎرف ﭼﺎﻻك اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺎ ﻗﻠﻤﺖ ﭘﺎره ﮐﻦ اﯾﻦ ﺟﺎﻣﮥ وﻫﻢ‬
‫‪ -209‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮاﻣﯿﺪ ﺟﺎم ﻟﻌﻠﺖ دردي آﺷﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪ از ﺗﻤﻨﺎي ﺑﺴﺖ ﮐﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ درﯾﻦ ﺳﻮدا ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﻨﻮز‬ ‫روز اول رﺧﺖ دﯾﻨﻢ در ﺷﺮ زﻟﻔﯿﻦ ﺗﻮ‬
‫در ﻣﯿﺎن ﭘﺨﺘﮕﺎن ﻋﺸﻖ او ﻓﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ ﯾﮏ ﺟﺮﻋﻪ ده زان آب آﺷﮕﻮل ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫اﻫﻞ دل را ﺑﻮي ﺟﺎن ﻣﯽآﯾﺪ از ﻧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻧﺎم ﻣﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ روزي ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﺎﻧﺎن ﺳﻬﻮ‬
‫ﺟﺮﻋﮥ ﺟﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺪﻫﻮش آﻧﺠﺎ ﻫﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫در ازل داده اﺳﺖ ﻣﺎ را ﺳﺎﻗﯽ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ‬
‫آب ﺣﯿﻮان ﻣﯽرود ﻫﺮ دم ز اﻗﻼﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫در ﻗﻠﻢ آورد ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺼﻪ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ‬
‫‪ -209‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ اﻧﺪر دﻓﺘﺮ ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻪ از ﻣﻮج ﺧﯿﺎﻻت ﺗﻮ آراﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ در اﯾﻦ ﺳﻮدا ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﻨﻮز‬ ‫روز اول دل ﻧﺪادم ﺑﺮ ﺧﯿﺎل ﻋﺸﻖ و وﻫﻢ‬
‫در ﻣﯿﺎن ﭘﺨﺘﮕﺎن ﻋﻘﻞ ﻣﻦ ﺧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫اي ﺧﺪا از ﻋﻘﻞ ﻧﯿﺮو ده ﻣﺮا ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬
‫راﺳﺖ ﻣﯽﮔﺮدد ﻣﺮا ﻫﺮ ﺳﻮ ﺑﺮ اﻧﺪاﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫راﺳﺘﯽ ازﻻف وﺑﺎف ووﻫﻢ و ﮐﺬب ﺷﺎﻋﺮان‬
‫اﻫﻞ ﺑﺎﻃﻞ را ﺑﻮد اﺑﺰار اﯾﻦ ﻧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻻف ﺣﺎﻓﻆ ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﻢ ﺑﺮده آن ﯾﺎرم ﺑﺴﻬﻮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪176‬‬

‫ﺟﺮﻋﮥ ﺟﺎم از ازل ﺟﺒﺮي آن ﺟﺎم ﻫﻨﻮز‬ ‫از ﻋﻤﻞ ﺑﯿﻦ ﻣﺴﺘﯿﺖ ﻧﯽ از ازل ﺣﺎﻓﻆ ﻣﮕﻮ‬
‫ﻣﯽﻧﺸﺪ ﺑﯿﺪار اﯾﻦ ﻣﻠﺖ ز اﻗﺪاﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ رﺳﻮا ﻧﻤﻮدي ﻋﺎرﻓﺎن را زﯾﻦ ﻗﯿﺎم‬
‫‪ -210‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وز ﻓﻠﮏ ﺧﻮن ﺟﻢ ﮐﻪ ﺟﻮﯾﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺣﺎل ﺧﻮﻧﯿﻦ دﻻن ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺎز‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫ﺣﮑﻤﺖ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺷﺮاب‬ ‫ﻧﺸﯿﻦ‬ ‫ﺧﻢ‬ ‫ﻓﻼﻃﻮن‬ ‫ﺟﺰ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺖ و دﯾﻨﯽ ﺑﺎﯾﺮاﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﭘﺮ ﺷﺪه اﯾﺮان ز ﺷﻌﺮ و ﺷﺪ ﻣﻔﺎﺧﺮ ﺑﯽﺷﻤﺎر‬
‫از ﺗﻬﯽ دﺳﺘﯽ ﺧﻮد ﺳﺮ در ﮔﺮﯾﺒﺎﻧﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺷﺪ زﻣﺴﺘﺎن ﺑﻨﺪه ﻫﻤﭽﻮن ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﯿﺸﻤﺎر‬
‫در ﺑﺪر در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﮐﺎر وﯾﻼﻧﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻧﯿﺴﺖاﯾﻤﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﻏﯿﺮت ﺑﺎﮐﻪ ﮔﻮﯾﻢ ﺑﺎز ﻣﻦ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺮاي ﺑﭽﻪﻫﺎ در ﻓﮑﺮ ﺗﻨﺒﺎﻧﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا دﯾﮕﺮ ﻣﺒﺎف از ﺧﻂ و ﺧﺎل دﻟﺒﺮان‬
‫زﯾﻦ ﺣﺰﯾﺖ زﯾﻦ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﻣﺎت و ﺣﯿﺮاﻧﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻏﺮﺑﯿﺎن ﺑﺮ ﻣﺎ ﺳﻮار و ﻣﺎ ﺑﻔﮑﺮ ﻋﯿﺶ و ﻧﻮش‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﺑﺮوﯾﺪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫ﺷﺮﻣﺶ از ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎد‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﻧﺒﻮﯾﺪ‬ ‫ﻟﺒﺶ‬ ‫از‬ ‫ﺳﺎﻏﺮي‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻏﻨﭽﻪ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫دﻟﻢ‬ ‫ﻧﮕﺸﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﻧﻤﻮﯾﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻫﻮي‬ ‫ﺑﺒﺮش‬ ‫ﺑﺴﮑﻪ در ﭘﺮده ﭼﻨﮓ ﮔﻔﺖ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﺑﭙﻮﯾﺪ‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﻧﻤﯿﺮد‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺧﻢ‬ ‫اﻟﺤﺮام‬ ‫ﺑﯿﺖ‬ ‫ﮔﺮد‬
‫‪ -210‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﺟﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮان‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺣﺎل‬ ‫ﺟﻢ و ﺟﻤﺸﯿﺪ را ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺎز‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫را‬ ‫ﻓﻼﻃﻮن‬ ‫ﺧﻮردن‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﻧﺮوﯾﺪ‬ ‫ﺣﯿﺎ‬ ‫از‬ ‫دﻟﺖ‬ ‫در‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬ ‫از‬ ‫ﺷﺮﻣﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﺑﺮوﯾﺪ‬ ‫ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ‬ ‫از‬ ‫ﮔﻠﺶ‬ ‫ﺑﻄﻠﺐ‬ ‫ﻣﺼﻄﻔﯽ‬ ‫ز‬ ‫ﺣﮑﻤﺖ‬ ‫ﺳﺮ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﻧﺒﻮﯾﺪ‬ ‫ﺑﻠﺐ‬ ‫ﮐﻮﺛﺮ‬ ‫آب‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ و ﻣﺰد ز ﺳﺎﻏﺮ و ﻣﯽ ﭼﻨﮓ‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﺷﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫را‬ ‫ﮐﻌﺒﻪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اف ﺑﺮ آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﮐﻌﺒﻪ را ﺧﻢ ﮐﺮد‬
‫ﺑﺎز‬ ‫ﺑﭙﻮﯾﺪ‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ره‬ ‫ﺗﯿﺮه دل آﻧﮑﻪ ﺧﻮن ﻧﺸﺪ دل او‬
‫‪177‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -211‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ز روي ﺻﺪق و ﺻﻔﺎ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎ دﻟﻢ و ﻣﺴﺎز‬ ‫ﻫﺰار ﺷﮑﺮ ﮐﻪ دﯾﺪم ﺑﮑﺎم ﺧﻮﯾﺸﺖ ﺑﺎز‬
‫ﻣﻦ آن ﻧﯿﻢ ﮐﻪ ازﯾﻦ ﻋﺸﻘﺒﺎزي آﯾﻢ ﺑﺎز‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮاز ﻋﺸﻖ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻐﻨﯽ اﺳﺖ‬
‫ز اﺷﮏ ﭘﺮس ﺣﮑﺎﯾﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻧﯿﻢ ﻏﻤﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﮔﻮﯾﻤﺖ ﮐﻪ ز ﺳﻮز درون ﭼﻪ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺮد زﮐﺲ ﻣﺴﺘﺶ ﺳﯿﻪ ﺑﺴﺮﻣﺌﻪ ﻧﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻃﮥ ﻗﻀﺎ اﻧﮕﯿﺨﺖ‬
‫رﻓﯿﻖ ﻋﺸﻖ ﭼﻪ ﻏﻢ دارد از ﻧﺸﯿﺐ و ﻓﺮاز‬ ‫روﻧﺪﮔﺎن ﻃﺮﯾﻘﺖ ره ﺑﻼ ﺳﭙﺮدﻧﺪ‬
‫ﺟﻤﺎل دوﻟﺖ ﻣﺤﻤﻮد را ﺑﺰﻟﻒ اﯾﺎز‬ ‫ﻏﺮضﮐﺮﺷﻤﮥﺣﺴﻦاﺳﺖورﻧﻪﺣﺎﺟﺖﻧﯿﺴﺖ‬
‫در آن ﻣﻘﺎم ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺮ آورد آواز‬ ‫ﻏﺰل ﺳﺮاﺋﯽ ﻧﺎ ﻫﺪ ﺻﺮﻓﻪاي ﻧﺒﺮد‬
‫‪ -211‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﻟﺖ ﺑﺼﺪق و ﺻﻔﺎ ﯾﮏ دﻣﯽ ﻧﺸﺪ و ﻣﺴﺎز‬ ‫ﻫﺰار ﺷﮑﺮ ﮐﻪ ﻣﻦ واﻗﻔﻢ زﮐﯿﺸﺖ ﺑﺎز‬
‫وﻟﯽ ﻣﻦ از ﺳﺮ ﺗﻮ دﺳﺖ ﺑﺮ ﻧﮕﯿﺮم ﺑﺎز‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻓﻨﯽ ﺑﻮد ز ﺳﺎﻟﻮﺳﯽ‬
‫ﻫﺰار ﺷﻌﺮ ﺑﺴﺎزي ﺑﻨﻐﻤﻪ و ﻧﯽ و ﺳﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﮔﻮﯾﻤﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ زر و ﺳﯿﻢ‬
‫ﻧﻪ از ﻗﻀﺎ ز ﻫﻮسﻫﺎي ﻧﻔﺲ و ﻏﻤﺰه و ﻧﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺷﺎﻋﺮان ﺑﭙﺎ ﮐﺮدﯾﺪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﻤﺮه و ﺑﯽﺑﺎك در ﻧﺸﯿﺐ و ﻓﺮاز‬ ‫روﻧﺪﮔﺎن ﻃﺮﯾﻘﺖ ره ﺧﻄﺎ ﺳﭙﺮﻧﺪ‬
‫ز ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻖ ﺑﮕﻮ ﻧﯽ ز ﺻﻮرﺗﯽ ﭼﻮ اﯾﺎز‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺜﺎل زﺣﺴﻦ و ﺟﻤﺎل ﻣﯽﮔﻮﯾﯽ‬
‫ﺑﻐﺎز‬ ‫ﻧﻤﯽﺧﺮﻧﺪ‬ ‫رﺑﻮﺑﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸﮕﺎه‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺷﻬﺮ ﮔﺰاف و ﺛﻨﺎ و وﻻﻓﺖ را‬
‫ﮐﻪ او ﺑﻤﺠﻠﺲ ﺷﻪ داﺷﺘﻪ رﻗﺺ و ﻫﻢ آوار‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﻤﺮدم ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺮﺳﺖ ﺑﯽﻣﺴﻠﮏ‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎم ﺗﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺴﻮزد و ﺑﺴﺎزد‬ ‫ﻏﺰل ﺳﺮاﺋﯽ و آواز او ز ﺑﯿﮑﺎرﯾﺴﺖ‬
‫‪ -212‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﻪ ﺷﮑﺮ ﮔﻮﯾﻤﺖ اي ﮐﺮد ﮐﺎر ﺑﻨﺪه ﻧﻮاز‬ ‫ﻣﻨﻢ ﮐﻪ دﯾﺪه ﺑﺪﯾﺪار دوﺳﺖ ﮐﺮدم ﺑﺎز‬
‫ﮐﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎي ﻣﺮاد اﺳﺖ ﺧﺎك ﮐﻮي ﻧﯿﺎز‬ ‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻼ ﮔﻮ رخ از ﻏﺒﺎر ﻣﺸﻮي‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮد راه ﻧﯿﻨﺪﯾﺸﺪ از ﻧﺸﯿﺐ و ﻓﺮاز‬ ‫ز ﻣﺸﮑﻼت ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻋﻨﺎن ﻣﺘﺎب اي دل‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪178‬‬

‫ﺑﻘﻮل ﻣﻔﺘﯽ ﻋﺸﻘﺶ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻃﻬﺎرت ار ﻧﻪ ﺑﺨﻮن ﺟﮕﺮ ﮐﻨﺪ ﻋﺎﺷﻖ‬
‫درﯾﻦ ﺳﺮا ﭼﮥ ﺑﺎزﯾﭽﻪ ﻏﯿﺮ ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺎز‬ ‫درﯾﻦ ﻣﻘﺎم ﻣﺠﺎزي ﺑﺠﺰ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﻣﮕﯿﺮ‬
‫ﮐﻪ ﮐﯿﺪ دﺷﻤﻨﺖ از ﺟﺎن و ﺟﺴﻢ دارد ﺑﺎز‬ ‫ﺑﯿﻨﻢ ﺑﻮﺳﻪ دﻋﺎﺋﯽ ﺑﺠﺰ ز اﻫﻞ دﻟﯽ‬
‫ﺷﯿﺮاز‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻏﺰلﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﻧﮓ‬ ‫ﻧﻮاي‬ ‫ﻓﮑﻨﺪه زﻣﺰﻣﮥ ﻋﺸﻖ و ﺣﺠﺎز و ﻋﺮاق‬
‫‪ -212‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﺴﮑﯿﻦ دو ﯾﺎر و دود ﻣﺴﺎز‬ ‫ﭼﻪﺧﻮش ﺑﻮدﮐﻪ ﺑﻮدﻋﻘﻞ ودﯾﻦ دوﻣﺤﺮمراز‬
‫ﺑﺴﺠﺪه آي ﺑﺨﺎك و ﺑﮕﻮي راز و ﻧﯿﺎز‬ ‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺧﺪا ﺷﻮ رخ از ﻏﺒﺎر ﺑﺸﻮي‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﺣﻖ ﻧﺒﻮد ﻣﺸﮑﻞ و ﻧﺸﯿﺐ و ﻓﺮاز‬ ‫ز ﻣﺸﮑﻼت ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻣﮕﻮ ﮐﻪ زﻧﺪﻗﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﺰد اﻫﻞ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﯿﺮزد آن ﯾﮏ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻧﻤﺎز ﻣﻔﺘﯽ ﻋﺸﻖ و ﻧﻤﺎز ﻋﺎﺷﻖ او‬
‫ﭼﻮ آﻧﻬﺎ ﻃﻬﺎرت ﺑﯽﺑﯽﺗﻤﯿﺰ ﻓﺎﺟﺮ ﺑﺎز‬ ‫ﻃﻬﺎرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮن ﺟﮕﺮ ﮐﻨﺪ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫درﯾﻦ ﺳﺮاﭼﮥ ﺑﺎزﯾﭽﻪ دﯾﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺒﺎز‬ ‫درﯾﻦ ﻣﻘﺎم ﺣﺠﺎزي ﻣﺨﻮر ﭘﯿﺎﻟﮥ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﺳﺮاﭼﮥ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﺧﺮﻧﺪ ﻧﯿﺎز‬ ‫ﺑﻨﺎم ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﺎدﯾﻦ ﺣﻖ ﻣﮑﻦ ﺑﺎزي‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ زﻣﺰﻣﻪاش رﻓﺖ در ﻋﺮاق و ﺣﺠﺎز‬ ‫ﻣﻨﺎز ﺣﺎﻓﻆ از اﯾﻦ ﻻفﻫﺎي ﺑﯽﻣﻌﻨﯽ‬
‫ﺟﺰافﻫﺎي ﺗﻮ اي ﯾﺎوهﮔﻮي ﻋﺮﻓﺎن ﺳﺎز‬ ‫ﺑﻐﯿﺮ ﺻﻮﻓﯽ و ﺻﻮﻓﯽ ﺻﻔﺖ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻐﯿﺮ وزر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﻮ را از اﯾﻦ آواز‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻢ اﻫﻞ ﺟﻬﺎن ﺟﻦ و اﻧﺲ ﺧﻮش دارﻧﺪ‬
‫ﺣﺮف س‬
‫‪ -213‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﮔﺮد و ﻗﺼﮥ ﻫﯿﭻ آﺷﻨﺎ ﺑﭙﺮس‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ ﺗﻮ را ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﺣﻮال ﻣﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫از ﻟﻮح ﺳﯿﻨﻪ ﭘﺎك ﮐﻦ و ﻧﺎم ﻣﺎ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺣﻘﻮق ﺻﺤﺒﺖ اﺧﻼص ﺑﻨﺪﮔﯽ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ز ﻣﻔﻠﺴﺎن ﺧﺒﺮ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﻣﭙﺮس‬ ‫از روي ﭘﻮش ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻧﻘﺪ ﻃﻠﺐ ﻣﺠﻮي‬
‫از ﻣﺎ ﺑﺠﺰ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﻣﺎ ﻗﺼﮥ ﺳﮑﻨﺪر و دارا ﻧﺨﻮاﻧﺪهاﯾﻢ‬
‫اي دل ﺑﺪرد ﺧﻮ ﮐﻦ و ﻧﺎم دوا ﻣﭙﺮس‬ ‫در دﻓﺘﺮ ﻃﺒﯿﺐ ﺧﺮد ﺑﺎب ﻋﺸﻖ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪179‬‬
‫درﺑﺎب ﻧﻘﺪ وﻗﺖ وز ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻣﭙﺮس‬
‫‪ -213‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﯿﻌﺎر و زار ﺑﺎش و ز ﻣﺴﺘﯽ ﺷﻔﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫از ﺷﻌﺮ ﺧﻮد ﺑﯿﻔﮑﻦ و از ﺣﻖ ﻋﻄﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫از ﻏﯿﺮت و ﺣﻤﯿﺖ و دﯾﻦ ﮔﻮ ﭼﺮا ﻣﭙﺮس‬
‫وﺣﺸﺖ ﻣﮑﻦ ﺑﮕﻮ ز ﻣﻌﺎد و ﺟﺰا ﻣﭙﺮس‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﮕﻮ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫ﮔﻮﺋﯽ ز ﻣﻔﻠﺴﺎن ﺧﺒﺮ ﮐﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﭙﺮس‬
‫ﺟﺎدوي رﻫﺰﻧﯽ اﺳﺖ ز ﻣﺎ اﯾﻦ ﺟﻔﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫اﺣﻤﺪ ﺑﻮد ﺗﻮ ﮔﻮي ﮐﻪ از وي دوا ﻣﭙﺮس‬
‫ﺧﻮد ﮔﺮ ﻃﺒﯿﺐ ﻋﺸﻖ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ز ﻣﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫از ﮐﯿﺴﺖ درس ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﮔﻮ از ﮐﺠﺎ ﻣﭙﺮس‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﭙﺮﺳﯽ وي از ﻫﻮا ﻣﭙﺮس‬
‫‪ -214‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زﯾﻦ ﭼﻤﻦ ﺳﺎﯾﮥ آن ﺳﺮو روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫از ﮔﺮاﻧﺎن ﺟﻬﺎن رﻃﻞ ﮔﺮان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻣﺎ ﮐﻪ رﻧﺪﯾﻢ و ﮔﺪا دﯾﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫اﯾﻦ ﺗﺠﺎرت ز ﻣﺘﺎع دو ﺟﻬﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺮ ﮐﻮي ﺗﻮ از ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻃﺒﻊ ﭼﻮن آب و ﻏﺰلﻫﺎي روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ رﺳﯿﺪ ﻣﻮﺳﻢ ﮔﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﺨﻮان‬
‫ﺟﺎﻧﺎ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﻋﺸﻖ ﺧﻮدت را دوا ﻣﭙﺮس‬
‫ﻧﻘﺶ ﺣﻘﻮق ﻧﻌﻤﺖ ﺣﻖ را ﻫﺪر ﻧﻤﺎ‬
‫از ﻗﺼﮥ ﺳﮑﻨﺪر و دارا ﻧﭙﺮﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ ﻗﺼﮥ ﻣﻌﺎد و ﺟﺰا را ﭼﻪ ﻣﻨﮑﺮي‬
‫اي ﺑﯽوﻓﺎ ﮐﻪ از ﻫﻤﻪ ﮐﺲ ﺑﯽوﻓﺎﺗﺮي‬
‫ﺑﺎ اﻫﻞ ﺣﻖ وﻓﺎ ﻧﻨﻤﻮدي و دﯾﻦ ﺣﻖ‬
‫آن ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮐﻪ ﻣﻔﻠﺲ از آن اﻫﻞ ﺣﻖ ﺑﻮد‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ آن ﻃﺒﯿﺐ ﺧﺮد ﮐﯿﺴﺖ اي ﻣﻔﯿﺪ‬
‫ﻣﺎ را رﺳﻮل و وﺣﯽ ﻃﺒﯿﺐ ﺧﺮد ﺑﻮد‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎ ﮐﻪ درس ﺧﺮد داد ﻣﺼﻄﻔﯽ‬
‫ﺧﻮش ﻣﯽدﻫﺪ ﺟﻮاب ﺳﺨﻦ ﺷﯿﺨﻨﺎ اﻟﺠﻮاد‬
‫ﮔﻠﻌﺬاري ز ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻣﻦ دﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﯽ اﻫﻞ رﯾﺎ دورم ﺑﺎد‬
‫ﻗﺼﺮ ﻓﺮدوس ﺑﭙﺎداش ﻋﻤﻞ ﻣﯽﺑﺨﺸﻨﺪ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺎ را ﺑﺠﺰ از وﺻﻞ ﺗﻮ در ﺳﺮ ﻫﻮﺳﯽ‬
‫از در ﺧﻮﯾﺶ ﺧﺪا را ﺑﺒﻬﺸﺘﻢ ﻣﻔﺮﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆازﻣﺸﺮب ﻗﺴﻤﺖ ﮔﻠﻪ ﺑﯽاﻧﺼﺎﻓﯽاﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -214‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻟﯿﮏ ﻣﺎ را ﺑﺠﻬﺎن ﺻﺎﺣﺐ آن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﻗﺮآن و رﺳﻮﻻن ﺧﺪا ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻋﻤﻠﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﮕﻮ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ورﻧﻪ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻧﮕﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺰ آن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﺗﻮ ﻧﻤﺎوﻧﺪي و ﮔﻮ دوزﺧﯿﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫اي دﻧﯽ ﻃﺒﻊ ﻣﮕﻮ در دو ﺟﻬﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻣﺎ ﻧﮕﻮﺋﯿﻢ ﻣﺘﺎع دو ﺟﻬﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﺣﺮف ﻣﻦ ﻓﻀﻠﮏ زد ﻧﺎﺑﺰﺑﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﮔﻮﺋﯿﺶ ﮐﻮي ﺗﻮ از ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺗﻮ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺧﺮان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﯾﺎوه ﮐﻢ ﮔﻮ ﻣﻔﺮﺳﺘﻢ ﺑﺠﻨﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫و ﺑﮕﻮ آن ﺻﻠﮥ ﻃﺒﻊ روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﺳﺖ ﺳﻔﺎﻫﺖ ﻧﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫‪ -215‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻮﺳﻪ زن ﺑﺮﺧﺎك آن وادي وﻣﺸﮑﯿﻦ ﮐﻦ ﻧﻔﺲ‬
‫ﭘﺮ ﺻﺪاي ﺳﺎرﺑﺎﻧﺎن ﺑﯿﻨﯽ و ﺑﺎﻧﮓ ﺟﺮس‬
‫ﮐﺰ ﻓﺮاﻗﺖ ﺳﻮﺧﺘﻢ اي ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻓﺮﯾﺎدرس‬
‫ز آﻧﮑﻪ ﮐﻮي ﻋﺸﻖ ﻧﺘﻮان زد ﺑﭽﻮﮔﺎن ﻫﻮس‬
‫ازﺟﻨﺎب ﺣﻀﺮت ﺷﺎﻫﻢﺑﺲ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﻠﺘﻤﺲ‬
‫‪180‬‬
‫ﮔﻔﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺠﻬﺎن ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬
‫ﻣﻦ و ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺘﯽ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺣﯿﻒ ﺑﻮد‬
‫ﻣﻘﺼﺮ ﻓﺮدوس ﺑﭙﺎداش ﻋﻤﻞ ﻣﯽﺑﺨﺸﻨﺪ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺣﻖ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻔﺮدوس ﺗﻮ را ﻧﯿﺴﺖ ﯾﻘﯿﻦ‬
‫ﻗﺼﺮ ﻓﺮدوس ﻣﻨﺰه ﺑﻮد از رﻧﺪ ﮔﺪا‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ رﻧﺪي و ﻧﺪاﻧﯽ ﺑﺠﺰ از وﺻﻠﺖ ﭘﯿﺮ‬
‫اﯾﻦ ﺧﺴﺎرت ﻧﻪ ﺗﺠﺎرت ﺑﻮد اي ﻣﺮد ﻟﺌﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻣﺴﺌﻠﺖ وﯾﺜﺎ و ﻋﻘﺒﯽ ز ﺧﺪا‬
‫دﯾﻮﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﻮد ﭼﻮن ﮐﻪ ﺗﻮ از روي ﻧﯿﺎز‬
‫او ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻨﺪة ﺷﯿﺪا ﻧﮑﻨﺪ دور ز ﺧﻮﯾﺶ‬
‫ﻧﻪ ﺗﻮ راﻫﺴﺖ ﺑﻬﺸﺘﯽ و ﻧﻪ او راﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎز ﺑﺎﯾﻦ ﻣﺸﺮﺑﺖ ﺳﻘﺖ ﺧﻮ ﮐﻦ‬
‫ﻧﺎز ﺑﺮ ﻃﺒﻊ ﭼﻮ آﺑﯽ و ﻏﺰلﻫﺎي روان‬
‫اي ﺻﺒﺎ ﮔﺮ ﺑﮕﺬري ﺑﺮ ﺳﺎﺣﻞ رود ارس‬
‫ﻣﻨﺰل ﺳﻠﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺎدش ﻫﺮدم ازﻣﺎ ﺻﺪ ﺳﻼم‬
‫ﻣﺤﻤﻞ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺒﻮس آﻧﮕﻪ ﺑﺰاري ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻦ‬
‫ﻋﺸﻘﺒﺎزي ﮐﺎر ﺑﺎزي ﻧﯿﺴﺖ اي دل ﺳﺮﺑﺒﺎز‬
‫ﻧﺎم ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮ ﺑﺮ آﯾﺪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﮐﻠﮏ دوﺳﺖ‬
‫‪181‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -215‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻮﺳﻪ زن ﺑﺮ ﭘﺎي اﯾﻠﺨﺎﻧﯽ و ﻧﻨﮕﯿﻦ ﮐﻦ ﻧﻔﺲ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﭘﯿﻐﺎم ﺷﺎﻋﺮ ارﺳﺎن رود ارس‬
‫ﻧﺰد او اﻫﻞ ﺗﻤﻠﻖ ﺑﯿﻨﯽ از اﻫﻞ ﻫﻮس‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﮐﺎن را ﮐﻪ ﺑﺎدش ﻫﺮ دم از ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻠﻖ‬
‫از ﻓﺮاق ﺳﯿﻢ و زر ﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﻢ ﻓﺮﯾﺎدرس‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ ﺷﺎه ﺳﺘﻤﮕﺮ ﺑﻮس ﺑﺮوي ﻋﺮﺿﻪدار‬
‫زاﻧﮑﻪ دام ﻋﺸﻖ را ﺑﺎﯾﺪ زدن ﺑﺮ ﺧﺮﻣﮕﺲ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺑﺎزي ﮐﺎر ﺷﯿﺎدان ﺑﻮد داﻣﯽ ﺑﺰن‬
‫ازﺟﻨﺎب ﺣﻀﺮتﺷﺎﻫﺶﺑﺲ اﺳﺖاﯾﻦ ﻣﻠﺘﻤﺲ‬ ‫ﻧﺎم ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮ ﻗﻠﻢ آري و ﺑﻔﺮﺳﺘﯽ ﺻﻠﻪ‬
‫ﮐﯽ ﺷﻮد ﻣﺴﺘﻌﻤﺮ آن را ﻣﻔﺨﺮي آن ﺑﻮاﻟﻬﻮس‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻤﻠﻖ ﮔﺮ ﻧﮕﻮﯾﺪ ﮐﯽ ﺷﻬﻤﺎن ﻧﺎﻣﺶ ﺑﺮﻧﺪ‬
‫ﮐﯽﻗﻮيﭼﻮن ﺧﺮﻣﮕﺲ ﮔﺮديزﻧﯽ ﻧﯿﺶ ﺑﮑﺲ‬ ‫ﺗﺎﻧﮕﺮدي ﭼﻮن ﻣﮕﺲ ﺑﺮ ﮔﺮد ﺻﺎﺣﺐ ﺷﯿﺮة‬
‫ﮐﯽ ﺑﺘﺎزي ﺑﺮ ﻓﻘﯿﻪ و ﻋﺎﻟﻤﺎن در ﻫﺮ ﻧﻔﺲ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺎﻫﺎن ﻧﺒﺎﺷﻨﺪي ﺗﻮ را ﭘﺸﺖ و ﭘﻨﺎه‬
‫ﻟﯿﮏ ﮐﺮﻧﺶﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ از ﻫﺮ ﺷﻬﯽ ﺑﺎ ﺻﺪ ﺟﺮس‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﯿﻦ ﻋﺎرﻓﺎن ﺑﺮ اﻫﻞ دﯾﻦ ﺗﻮﻫﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -216‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺴﯿﻢ روﺿﮥ ﺷﯿﺮاز ﭘﯿﮏ راﻗﺐ ﺑﺲ‬ ‫دﻻ رﻓﯿﻖ ﺳﻔﺮ ﺑﺨﺖ ﻧﯿﮑﺨﻮاﻫﺖ ﺑﺲ‬
‫ﮐﻪ ﺳﯿﺮ ﻣﻌﻨﻮي و ﮔﻨﺞ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫دﮔﺮ ز ﻣﻨﺰل ﺟﺎﻧﺎن ﺳﻔﺮ ﻣﮑﻦ دروﯾﺶ‬
‫ﺣﺮﯾﻢ در ﮔﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﭘﻨﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻤﯿﻦ ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ ﻏﻤﯽ ز ﮔﻮﺷﮥ دل‬
‫ﮐﻪ اﯾﻨﻘﺪر ز ﺟﻬﺎن ﮐﺴﺐ ﻣﺎل و ﺟﺎ اﺳﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﺼﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪ ﺑﻨﺸﯿﻦ و ﺳﺎﻏﺮ ﻣﯽﻧﻮش‬
‫ﺗﻮ اﻫﻞ داﻧﺶ و ﻓﻀﻠﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮔﻨﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺑﻤﺮدم ﻧﺎدان دﻫﺪ ز ﻣﺎم ﻣﺮاد‬
‫رﺿﺎي اﯾﺰد و اﻧﻌﺎم ﭘﺎدﺷﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﻤﻨﺖ و ﮔﺮان ﺧﻮ ﻣﮑﻦ ﮐﻪ در دو ﺟﻬﺎن‬
‫دﻋﺎي ﻧﯿﻤﺸﺐ و درس ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﻬﯿﭻ ورد دﮔﺮ ﻧﯿﺴﺖ ﺣﺎﺟﺘﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -216‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻮ را ﺧﺪاي ﺑﻬﺮ ﻟﺤﻈﻪاي ﭘﻨﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫دﻻ ﮐﺘﺎب ﻧﻔﺴﯽ ﺑﻬﺮ ﻧﮕﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬
‫ﮐﻪ ﻣﯿﻞ ﻟﻮدﮐﯽ و ﮔﻨﺞ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫دﮔﺮ ﺑﻤﻨﺰل داﻧﺶ ﺳﻔﺮ ﻣﮑﻦ دروﯾﺶ‬
‫وﻟﯿﮏ ﺳﯿﺮة ﭘﯿﺮو دل ﺳﯿﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻤﺤﻔﻞ داﻧﺶ روي ﺷﻮي آدم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪182‬‬

‫ﭼﺮﻧﺪ ﺑﺎﻓﯽ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺳﯿﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﻏﻤﯽ اﮔﺮ رﺳﺪت از ﺟﻬﺎﻟﺖ و ز ﮐﻔﺮ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻨﻘﺪر ز ﭘﺮﺳﺘﯿﺪن اﻻﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﺼﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪ ﺑﻨﺸﯿﻦ و ﺳﺎﻏﺮي ﻣﯽ ﻧﻮش‬
‫ﮔﺰاف ﺷﺎﻋﺮ و اﺷﻌﺎر ﺳﺪ راﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺗﻮ را ﺑﮕﻔﺘﮥ ﻗﺮآن ﭼﻪ ﮐﺎراي ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺗﻮﻫﻢ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﮔﻨﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺧﺪا ﺑﻤﺮدم ﻋﺎﻗﻞ دﻫﺪ زﻣﺎم ﻣﺮاد‬
‫ﺗﻮ ﻻف ﻣﺎﯾﮥ ﺧﻮد ﮐﻦ ز ﺑﻬﺮ ﺟﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﺠﻬﻞ ﮐﻮش ﭼﻮﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﺟﺎه‬
‫ﮐﻪ ﻧﺰد ﭘﯿﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﻌﺮ دل ﺑﺨﻮاﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﻣﺠﻮي داﻧﺶ و ﻓﻀﻞ ار ﮐﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﭘﯿﺮي‬
‫ﻋﺬاب اﯾﺰد و اﮐﺮام ﭘﺎدﺷﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﺼﻨﻌﺖ و ﻋﻤﻠﯽ رو ﻣﮑﻦ ﺑﺠﻮ ﺗﻮ ﺣﺮام‬
‫دﻋﺎي ﻧﯿﻤﺸﺐ و درس ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﻧﮕﻔﺖ ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺧﺪﻋﻪ و رﯾﺎ و ﻃﻤﻊ‬
‫‪ -217‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪهام‬ ‫ﻫﺠﺮي‬ ‫زﻫﺮ‬ ‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪهام‬ ‫ﻋﺸﻘﯽ‬ ‫درد‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﯾﺪهام‬ ‫دﻟﺒﺮي‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫آﺧﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫در‬ ‫ﮔﺸﺘﻪام‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﺰﯾﺪهام‬ ‫ﻟﻌﻠﯽ‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫ﺳﻮي ﻣﻦ ﻟﺐ ﭼﻪ ﻣﯽﮔﺰي ﮐﻪ ﻣﮑﻮي‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪهام‬ ‫رﻧﺞﻫﺎﺋﯽ‬ ‫ﺧﻮﯾﺶ‬ ‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫ﮐﻠﺒﮥ‬ ‫در‬ ‫ﺑﯽﺗﻮ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫رﺳﯿﺪهام‬ ‫ﺑﻤﻘﺎﻣﯽ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺮﯾﺐ در ره ﻋﺸﻖ‬
‫‪ -217‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫رﺳﯿﺪهام‬ ‫ﺑﻔﺴﺎدش‬ ‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪهام‬ ‫ﻋﺸﻘﯽ‬ ‫زﻫﺮ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﺰﯾﺪهام‬ ‫دواﺋﯽ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﭽﺎرة‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫در‬ ‫ﮔﺸﺘﻪام‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫دﯾﺪهام‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫زﯾﻦ‬ ‫اﺛﺮي‬ ‫ﺳﻪ دوا ﻋﻘﻞ و ﻫﻮش و اﺳﺘﻘﻼل‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪهام‬ ‫رﻧﺞﻫﺎﺋﯽ‬ ‫ﺳﻮي ﻣﻦ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﮕﻮي‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪهام‬ ‫ﺳﺨﻨﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﻮ‬ ‫ﻫﺬﯾﺎن‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫ﻣﻦ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﺰﯾﺪهام‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫رﻫﺒﺮي‬ ‫ﮐﻦ رﻫﺎ ﻋﺸﻖ و ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺖ ﮔﯿﺮ‬
‫ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﭼﺸﯿﺪهام‬ ‫ﺑﺲ‬ ‫ﻟﺬﺗﯽ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﻦ ز دﯾﻦ و ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر‬
‫‪183‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺣﺮف ش‬
‫‪ -218‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﯾﮏ دم ﺑﯿﺎﺳﺎﯾﻢ ز دﻧﯿﺎ و ﺷﺮ و ﺷﻮرش‬ ‫ﺷﺮابﺗﻠﺦ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢﮐﻪﻣﺮداﻓﮑﻦ ﺑﻮدزورش‬
‫ﻣﺬاق ﺣﺮص وآزاي دل ﺑﺸﻮازﺗﻠﺦ وازﺷﻮرش‬ ‫ﺳﻤﺎط وﻫﺮدون ﭘﺮور ﻧﺪارد ﺷﻬﺪ و آﺳﺎﯾﺶ‬
‫ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﭼﺸﻤﯽ ﻧﻈﺮ ﻫﺎ ﺑﻮد ﺑﺎﻣﻮرش‬ ‫ﻧﻈﺮ ﮐﺮدن ﺑﺪورﯾﺸﺎن ﻣﻨﺎﻓﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -218‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻪ اﯾﻦ ﻣﻠﺖ ﺑﯿﺎﺷﺎﻫﺪ رود ﻓﮑﺮ ﺳﻠﺤﺸﻮرش‬ ‫ﺷﺮابﺗﻠﺦﻣﯽﺧﻮاﻫﺪﮐﻪ ﻣﺮداﻓﮑﻦ ﺑﻮدزورش‬
‫ﺑﺘﺴﻠﯿﻢ اﺟﺎﻧﺐ ﻣﻔﺘﺨﺮ ﺑﺎ آن ﺷﺮ و ﺷﻮرش‬ ‫دﻫﺪ ﺗﻦ راﺑﺎﺳﺘﻌﻤﺎروزاﺋﻞ ﮔﺮدد آن ﻫﻮﺷﺶ‬
‫ﮐﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ ﺷﻮد ﻣﻠﺖ ﮐﺮ و ﮐﻮرش‬ ‫ﺑﺴﺎط ﻋﯿﺶ دون ﭘﺮور ﺑﻮد ﺟﺎم ﺷﺮابوﻣﯽ‬
‫ﺑﺪاﻧﻨﺪي ﻣﯽ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﻠﺨﯽ و ﺷﻮرش‬ ‫ﺷﺮابﺗﻠﺦﻣﯽﺧﻮاﻫﺪﮐﻪﺗﺄوﯾﻞﻣﺮﯾﺪانراﮐﻨﺪﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﺑﺸﺮطآﻧﮑﻪﻧﻨﻤﺎﺋﯽ ﺑﮑﺞﻃﺒﻌﺎن اوﻻدﺟﻢوﮐﻮرش‬ ‫ﻧﺪﯾﺪم درﺟﻬﺎن ﻧﺎدانﺗﺮ از اﯾﻦ ﻋﺎرف و ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﭘﯿﺮ ﻣﺮور را ﮐﻪ دروﯾﺸﺎن ﻫﻤﻪ ﻣﻮرش‬ ‫اﮔﺮﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺒﯿﻨﯽ ﺣﻠﻘﮥﮐﻮدن ﺳﻔﯿﻬﺎﻧﯽ ﺑﺪورﺳﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺲ ﻻﯾﺒﺎﻟﯽ ﺷﺪدﻫﻨﺪيﻣﻨﺼﺐ وزورش‬ ‫ﻣﮕﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﮕﺮ از اﯾﻦ اﺑﺰار اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫‪ -219‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻌﺎﺷﺮ دﻟﺒﺮي ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﺳﺎﻗﯽ ﮔﻠﻌﺬاري ﺧﻮش‬ ‫ﮐﻨﺎرآب ﭘﺎي ﺑﯿﺪو ﻃﺒﻊ ﺷﻌﺮ و ﯾﺎري ﺧﻮش‬
‫ﺑﻮد ﮐﺰ دﺳﺖ اﯾﺎﻣﻢ ﺑﺪﺳﺖ اﻓﺘﺪ ﻧﮕﺎي ﺧﻮش‬ ‫ﻋﺮوس ﻃﺒﻊ را زﯾﻮر ز ﻓﮑﺮ ﺑﮑﺮ ﻣﯽﺑﻨﺪم‬
‫ﮐﻪ ﺷﻨﮕﻮﻻن ﺳﺮ ﻣﺴﺘﺖ ﺑﯿﺎﻣﻮزﻧﺪ ﮐﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﺑﻐﻔﻠﺖ ﻋﻤﺮ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﯿﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫‪ -219‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻧﯿﺲوﻣﻮﻧﺲازﻫﺮﮐﺘﺎبوﭼﻮنﺧﺪاﭘﺮوردﮔﺎريﺧﻮش‬ ‫ﺷﺒﺎب و ﻓﻬﻢ ودﯾﻦ ﺣﻖ ودرس ﻓﻘﻪ وﮐﺎري ﺧﻮش‬
‫ﮔﻮارا ﺑﺎدت اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﮐﻪ داري روزﮔﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﻫﺮآن ﮐﺲ داﺷﺖ اﯾﻦ دوﻟﺖ ﺑﮕﻮ ﻗﺪرش ﺑﺪان ﺟﺎﻧﺎ‬
‫ﭼﺮاﻏﯽﮐﺮﻧﺸﺪﻣﻬﺘﺎب ﺗﺎﺑﺎﻧﯽ وﮔﺮﻧﻪ ﺷﺎم ﺗﺎري ﺧﺮش‬ ‫ﺑﺸﺐ ﻓﮑﺮﻣﻄﺎﻟﺐ راﻏﻨﯿﻤﺖدان وﺟﺎن راﻗﻮﺗﯽ ﻣﯿﺪه‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﺑﺎﻻ ﮐﻮاﮐﺒﺮ ادا ﻧﺠﻢ رازﻗﺪرت ﺑﯽﺷﻤﺎريﺧﻮش‬ ‫ﺑﺮوﺑﺎﻧﺎﻟﻪ وزاريﺗﻀﺮع ﮐﻦ ﺗﻮ ﺑﺮ درﮔﺎه ﯾﺰداﻧﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪184‬‬

‫ﮐﻪذﮐﺮدوردﺷﺎنداماﺳﺖوﯾﺎريﺧﻮشﺧﻤﺎريﺧﻮش‬ ‫ﻣﺮودﻧﺒﺎلﺧﻮدﺧﻮاﻫﯽزﮔﻤﺮاﻫﯽﻣﺨﻮاندﯾﻮانﻫﺮﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﻮد ﮐﺰ ﻣﺮدم ﮐﻮدن ﺑﺪام اﻓﺘﺪ ﻧﮕﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﻋﺮوس ﻃﺒﻊ را از آز و ﺣﺮص ﺧﻮد ﮐﻨﺪ زﯾﻮر‬
‫ﺑﯿﺎﻣﻮزﻧﺪ ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ و ﺑﺮ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﺑﮕﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﯾﮏ دم ﻃﺮﻓﺪاران ﺷﺎﻋﺮ را‬

‫‪ -220‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ آن ﺷﮑﺎري ﺳﺮ ﮔﺸﺘﻪ را ﭼﻪ آﯾﺪ ﭘﯿﺶ‬ ‫دﻟﻢ رﻣﯿﺪه ﺷﺪ و ﻏﺎﻓﻠﻢ ﻣﻦ دروﯾﺶ‬
‫ﮐﻪ دل ﺑﺪﺳﺖ ﮐﻤﺎن اﺑﺮوﺋﯿﺖ ﮐﺎﻓﺮ ﮐﯿﺶ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻤﺎن ﺧﻮﯾﺶ ﻣﯽﻟﺮزم‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺷﺮم ﻫﻤﯽ آﯾﺪم ز ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮﯾﺶ‬ ‫ﺑﮑﻮي ﻣﯿﮑﺪه ﮔﺮﯾﺎن و ﺳﺮ ﻓﮑﻨﺪه روم‬
‫ﺧﺰاﻧﮥ ﺑﮑﻒ آور ز ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﭘﯿﺶ‬ ‫ﺑﺂن ﮐﻤﺮ ﻧﺮﺳﺪ دﺳﺖ ﻫﺮ ﮔﺪا ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -220‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﻟﯽ ﻣﺮﯾﺪ ﻧﮑﺮد اﻋﺘﺮاف ﺗﻮ اﻧﺪﯾﺶ‬ ‫دﻟﺖ رﻣﯿﺪه وﻫﻢ ﻏﺎﻓﻠﯽ ﺗﻮ اي دروﯾﺶ‬
‫ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﻬﺮ ﺗﻮ اﯾﻤﺎن ﮐﻪ ﭼﻮن ﺷﺪي دروﯾﺶ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﯿﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ اﯾﻤﺎن ﻣﻠﺮز اي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺴﺖ ﭘﯿﺮ ﺗﺼﻮف ﺑﻐﯿﺮ ﮐﺎﻓﺮ ﮐﯿﺶ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻣﻌﺮﻓﯽ از ﭘﯿﺮ ﺧﻮد ﺗﻮ ﺧﻮد ﮐﺮدي‬
‫ﮐﻪ دل ﺑﺪﺳﺖ ﮐﻤﺎن اﺑﺮوﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﺎﻓﺮ ﮐﯿﺶ‬ ‫ﻣﻦ از ﻣﺮﯾﺪ ﺗﻮ ﭘﺮﺳﻢ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ ﻣﻌﻨﺎﯾﺶ‬
‫و ﮔﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﺮاد اﺳﺖ ﮔﻮ ﻣﮑﻦ ﺗﺸﻮﯾﺶ‬ ‫اﮔﺮ ﺧﺪا اﺳﺖ ﻣﺮادش ﺧﺪا ﻧﺪارد ﮐﯿﺶ‬
‫اﻟﺘﻔﺘﯿﺶ‬ ‫ﺑﻨﺎم‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﯽ‬ ‫ﻧﺪﯾﺪهاﻧﺪ‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﮐﻨﻢ ز ﻣﺮﯾﺪان ﮐﻮدن ﺷﻌﺮا‬
‫ﺑﻤﺴﻠﮑﯽ ﭼﻪ روي راه را ﺑﯿﻦ از ﭘﯿﺶ‬ ‫اﺻﻮل اﯾﻦ و ﻋﻘﺎﺋﺪ ﻧﺪاردي ﺗﻘﻠﯿﺪ‬
‫ﺗﺮس ﺣﺎﻓﻆ وﮔﻮ دﯾﻦ ﻧﺪارد اﯾﻦ دل رﯾﺶ‬ ‫ﺑﺂن ﮐﻤﺮ ﭼﻮ زﻧﯽ دﺳﺖ و ﺳﯿﻢ وزر دﻫﯿﺶ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﺮم ﺗﻮ را ﻧﺎﯾﺪ از ﻣﻔﺎﺳﺪ ﺧﻮﯾﺶ‬ ‫ﻣﺮو ﺑﻤﯿﮑﺪه ﺷﺮﻣﯽ ز ﺧﺎﻟﻖ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -221‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺗﺎزه ﺷﺪ ﺟﺎﻧﺶ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮ ﺷﮑﺴﺖ ﺻﺒﺎ زﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮ اﻓﺸﺎﻧﺶ‬
‫ﮐﻪ دل ﭼﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ از روزﮔﺎر ﻫﺠﺮاﻧﺶ‬ ‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﻫﻢ ﻧﻔﺴﯽ ﺗﺎ ﺑﺸﺮح ﻋﺮﺿﻪ دﻫﻢ‬
‫وﻟﯽ ز ﺷﺮم ﺗﻮ در ﻏﻨﭽﻪ ﮐﺮد ﭘﻨﻬﺎﻧﺶ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ از ورق ﮔﻞ ﻣﺜﺎ روي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬
‫‪185‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺗﺒﺎرك اﷲ از اﯾﻦ ره ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﭘﺎﯾﺎﻧﺶ‬ ‫ﺑﺴﯽ ﺷﺪﯾﻢ و ﻧﺸﺪ ﻋﺸﻖ را ﮐﺮاﻧﻪ ﭘﺪﯾﺪ‬
‫ﻧﺸﺎن ﯾﻮﺳﻒ دل از ﭼﻪ زﻧﺨﺪاﻧﺶ‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ ﺷﮑﺴﺘﮥ ﺑﯿﺖ اﻟﺤﺰن ﮐﻪ ﻣﯽآرد‬
‫‪ -221‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﮔﺮ ﺑﯿﺎري ﺣﻖ ﺑﺮ ﻧﮕﺸﺖ ﻋﻨﻮاﻧﺶ‬ ‫ﭼﻮ در ﺷﮑﺴﺖ ز ﻣﺎ ﺷﻌﺮﻫﺎي دﯾﻮاﻧﺶ‬
‫دﯾﻮاﻧﺶ‬ ‫ﮐﻔﺮﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ‬ ‫ﺟﻮاب‬ ‫دﻫﺪ‬ ‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﻫﻢ ﻧﻔﺴﯽ ﺗﺎ دﻫﺪ ﻣﺮا ﮐﻤﮑﯽ‬
‫ﺑﺲ اﺳﺖ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا را ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﭘﺎﯾﺎﻧﺶ‬ ‫زﻣﺎن داﻧﺶ و ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻮد رﻫﺎ ﮐﻦ ﻋﺸﻖ‬
‫ﻣﺠﻮ دﮔﺮ ز ﺻﺒﺎ ﺑﻮي ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎﻧﺶ‬ ‫ﺑﺴﯽ ز ﻣﺴﺘﯽ ﻋﺸﻖ و ﻓﻨﻮن آن ﮔﻔﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﯾﺎر ﺗﻮ ﭼﻮن ﮐﻌﺒﻪ و ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﺶ‬ ‫ﻧﻤﯽﺳﻮزد‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﺑﺮاه‬ ‫زﻧﺪه‬ ‫روان‬
‫ﻣﮕﯿﺮ ﻃﺮة ﭘﯿﺮ و ﻣﺨﻮان ز ﻫﺠﺮاﻧﺶ‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ را ز وﻓﺎ و ﺻﻔﺎ ﺑﻮد ﺧﺒﺮي‬
‫ﻣﺨﻮان ﻧﺸﺎﻧﯽ آن ﺻﻮرت و زﻧﺨﺪاﻧﺶ‬ ‫ﺑﮕﻮ ز ﭘﺎﮐﯽ ﯾﻮﺳﻒ ﭼﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ اي دل‬
‫‪ -222‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮ ﺟﻔﺎي ﺧﺎر ﻫﺠﺮان ﺻﺒﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﺑﺎﻏﺒﺎن ﮔﺮ ﭘﻨﺞ روزي ﺻﺤﺒﺖ ﮔﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫اﯾﻦ دل ﺷﻮرﯾﺪه ﺗﺎ آن ﺟﻌﺪ و ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﻧﺎز ﻫﺎ زان ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺪ ﮐﺸﯿﺪ‬
‫ﻣﺮغ زﯾﺮك ﭼﻮن ﺑﺪام اﻓﺘﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫اي دل اﻧﺪر ﺑﻨﺪ زﻟﻔﺶ از ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﻧﻬﺎل‬
‫راﻫﺮو ﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﻨﺮ دارد ﺗﻮﮐﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮﺗﻘﻮي وداﻧﺶ در ﻃﺮﯾﻘﺖ ﮐﺎﻓﺮﯾﺴﺖ‬
‫دور ﭼﻮن ﺑﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎن اﻓﺘﺪ ﺗﺴﻠﺴﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ در ﮔﺮدش ﺳﺎﻏﺮ ﺗﻌﻠﻞ ﺗﺎ ﺑﭽﻨﺪ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﭼﺮا ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﮐﯿﺴﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺎ ﻧﻨﻮﺷﺪ ﺗﺎ ده ﺑﯽآواز رود‬
‫‪ -222‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ و در اﻓﮑﻨﺪن ﺑﺎﻃﻞ ﺗﻌﻘﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ ﺣﻖ ﭼﻨﺪ روزي را ﺗﺄﻣﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫اﯾﻦ دل ﺷﻮرﯾﺪه را ﺻﺒﺮ و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﺑﺎزﻫﺎ در راه ﺣﻖ ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻪ ﺳﺨﺘﯽﻫﺎ ﮐﺸﯿﺪ‬
‫آﻧﮑﻪ در ﺑﻨﺪ ﻫﻮا ﺷﺪ زﻟﻒ و ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫اي دل اﻧﺪر ﺑﻨﺪ ﻋﻘﻠﺖ ﺑﺎش ﻧﯽ ﺑﻨﺪ ﻫﻮا‬
‫ﻫﺮﮐﻪ ﻣﺴﺖ ﺟﺎم ﻣﯽ ﺷﺪ ﺟﻌﺪ و ﺳﻨﺒﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﻧﺎزﻫﺎ از زﻟﻒ آن ﻣﻮﻫﻮم ﻧﺮﮔﺲ ﻣﯽﮐﺸﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ را ﻋﻘﻠﯽ ﺑﻮد ﺷﺮﻋﯽ ﺗﻘﺒﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫در ﻃﺮﯾﻘﺖ ﮐﻔﺮ و ﺧﺪﻋﻪ ﺳﺤﺮ ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫ﻟﯿﮏ ﺑﯽﺗﻘﻮي و داﻧﺶ ﭼﻮن ﺗﻮﮐﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫ﺣﻤﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺎﻧﺪرﯾﻦ وادي ﺗﻮﺳﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫ﻣﺴﺖ دردوزخ دوﺻﺪزﻧﺠﯿﺮو ﺻﺪ ﻏﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ او ﺑﺮ ﻋﺬاب ﺣﻖ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﯾﺪش‬
‫‪ -223‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﯾﻦ ﺳﺨﺘﻪ را ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﻧﻬﺎن ﺑﺎش‬
‫ﻣﺎ را دو ﺳﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺑﺪه و ﮔﻮ رﻣﻀﺎن ﺑﺎش‬
‫ﺟﻬﺪي ﮐﻦ و ﺳﺮ ﺣﻠﻘﮥ رﻧﺪان ﺟﻬﺎن ﺑﺎش‬
‫ﮔﻮ ﻣﯽرﺳﻢ اﯾﻨﮏ ﺑﺴﻼﻣﺖ ﻧﮕﺮان ﺑﺎش‬
‫ﮔﻮ در ﻧﻈﺮ آﺻﻒ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﻣﮑﺎن ﺑﺎش‬
‫‪ -223‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﯾﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ را ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﻧﻬﺎن ﺑﺎش‬
‫ﺑﺮ ﮔﻨﺞ زرو ﺳﯿﻢ دو ﭼﺸﻤﺖ ﻧﮕﺮان ﺑﺎش‬
‫ﭼﻮن ﮔﻔﺖ دو ﺳﺎﻏﺮ ﺑﺪه و ﮔﻮ رﻣﻀﺎن ﺑﺎش‬
‫ﯾﮏ ﺳﺎﻏﺮ آن ﮐﻔﺮ و ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از آن ﺑﺎش‬
‫ﺑﺮ ﻣﺴﺘﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ اﮔﺮ رﻃﻞ ﮔﺮان ﺑﺎش‬
‫ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻦ و ﻫﻢ رﻫﺒﺮ ﻓﺴﺎق ﺟﻬﺎن ﺑﺎش‬
‫دﯾﻦ ﺑﺎﺧﺖ ز ﮐﻒ ﮔﻮ ﺑﺮ دو در ﭘﯽ آن ﺑﺎش‬
‫ﺑﻮدت زر و ﮔﻮ آﺻﻒ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﻣﮑﺎن ﺑﺎش‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻐﻼﻣﯽ و ﻣﯽ و ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﺑﺎش‬
‫‪186‬‬
‫ﻫﺴﺖاﻧﺪر ﺷﺮع وﺗﻘﻮي اﯾﻦ ﻧﻈﺮﺑﺎزي ﺣﺮام‬
‫ﺗﮑﯿﻪﺑﺮﺗﻘﻮي وداﻧﺶ درﺷﺮﯾﻌﺖﮔﺮﭼﻪﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮﺗﻘﻮي و داﻧﺶ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺒﻮد در ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺗﮑﯿﻪ ﻧﺒﻮد در ﺗﻮﮐﻞ ﻟﯿﮏ و ﺑﯽﺗﻘﻮي و ﻋﻠﻢ‬
‫دم ﻣﺰن ازﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ و ﻣﮕﻮ از دور ﺟﺎم‬
‫ﮐﯿﺴﺖ ﺣﺎﻓﻆ آﻧﮑﻪ ﺗﺮوﯾﺞ ﻣﯽ و آواز ﮐﺮد‬
‫ﺑﺎز آو دل ﺗﻨﮓ ﻣﺮا ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن ﺑﺎش‬
‫زان ﺑﺎده ﮐﻪ در ﻣﯿﮑﺪة ﻋﺸﻖ ﻓﺮوﺷﻨﺪ‬
‫در ﺧﺮﻗﻪ ﭼﻮ آﺗﺶ زدي اي ﻋﺎرف ﺳﺎﻟﮏ‬
‫دﻟﺪار ﮐﻪ ﮔﻔﺘﺎ ﺑﺘﻮام دل ﻧﮕﺮان اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﻫﻮس ﻣﯽﮐﻨﺪش ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﺑﻮزﯾﺮي ﮐﻪ ﻣﺮا ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن ﺑﺎش‬
‫دل و ﺳﻮﺧﺘﻪ از ﭘﺴﺘﯽ و ﺟﻬﻠﺖ‬
‫اﯾﻦ ﺑﺎده ﻫﻤﺎن ﺑﺎدة اﻧﮕﻮر و ﺣﺮام اﺳﺖ‬
‫آن ﺑﺎده ﮐﻪ در ﻣﯿﮑﺪة ﮐﻔﺮ ﻓﺮوﺷﻨﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺎده ﺑﻮد زر دو ﺳﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﭼﻪ ﮐﻔﺎﯾﺖ‬
‫در ﺧﺮﻗﻪ ﻣﺰن آﺗﺶ و اﻧﺪام ﻧﮕﻬﺪار‬
‫ﺻﺪ ﺣﯿﻒ ز ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﭘﯽ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ‬
‫اﻓﺴﻮس ﮐﻪ از ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ ﺗﻮ ﻣﻘﺼﻮد‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻨﺠﺎ ﺷﺪه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮزﯾﺮي‬
‫‪187‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -224‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ در ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻟﻄﻒ اﻻه ﺑﺎش‬ ‫اي دل ﻏﻼم ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﺑﺎش و ﺷﺎه ﺑﺎش‬
‫از ﮐﻮه ﺗﺎ ﺑﮑﻮه ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺳﭙﺎه ﺑﺎش‬ ‫از ﺧﺎرﺟﯽ ﻫﺰار ﺑﯿﮏ ﺟﻮ ﻧﻤﯽﺧﺮﻧﺪ‬
‫ﮔﻮ زاﻫﺪ زﻣﺎﻧﻪ و ﮔﻮ ﺷﯿﺦ راه ﺑﺎش‬ ‫آن را ﮐﻪ دوﺳﺘﯽ ﻋﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﺎﻓﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻓﺮدا ﺑﺮوح ﭘﺎك اﻣﺎﻣﺎن ﮔﻮاه ﺑﺎش‬ ‫اﻣﺮوز زﻧﺪهام ﺑﻮﻻي ﺗﻮ ﯾﺎ ﻋﻠﯽ‬
‫از ﺟﺎن ﺑﺒﻮس وو ﺑﺮ در آن ﺑﺎرﮔﺎه ﺑﺎش‬ ‫ﻗﺒﺮ اﻣﺎم ﻫﺸﺘﻢ و ﺳﻠﻄﺎن دﯾﻦ رﺿﺎ‬
‫و اﻧﮕﺎه در ﻃﺮﯾﻖ ﭼﻮ ﻣﺮدان راه ﺑﺎش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺷﺎه ﭘﯿﺸﻪ ﮐﻦ‬
‫‪ -224‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دور از ﺧﻄﺎ ﻧﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ و زر و ﮔﻨﺎه ﺑﺎش‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺸﻮ ﻏﻼم و ﺑﺮو ﻣﺮد راه ﺑﺎش‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺮو ﻏﻼم وي از ﺑﻬﺮ ﺟﺎه ﺑﺎش‬ ‫ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﭼﻮ ﺑﻮد ﯾﮑﯽ از ﺷﻬﻤﺎن ﻃﻮس‬
‫ﻋﺰت ﺳﺰاي ﺑﻨﺪة ﺣﻖ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاه ﺑﺎش‬ ‫رو ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺣﻖ ﺑﻨﻤﺎﻧﯽ اﻣﯿﺮ ﻃﻮس‬
‫از ﺑﻬﺮ ﺻﯿﺪ ﮔﻔﺘﻪ ﻏﺰل رو ﮔﻮاه ﺑﺎش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮدﯾﺪﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﺷﯿﻌﻪ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬
‫ﺣﻘﻪ ﻣﺰن ﻧﻪ ﺑﺮ در آن ﺑﺎرﮔﺎه ﺑﺎش‬ ‫ﺟﺒﺮي ﮐﺠﺎ و ﻣﺪح اﻣﺎم ﺑﺤﻖ ﮐﺠﺎ‬
‫از ﮐﯿﺪ او ﺑﺘﺮس و ﺑﺤﻖ رو ﭘﻨﺎه ﺑﺎش‬ ‫ﻣﻦ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل ﮔﻔﺘﻢ و ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﺻﺎدق اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻬﻤﺎن رﻫﺎ ﮐﻦ و ﻋﺒﺪ اﻻه ﺑﺎش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻏﻼم ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺘﻪ از ﻃﻤﻊ‬
‫ﮔﻮﻟﺶ ﻣﺨﻮر ﻧﻪ وارد دام و ﻧﻪ ﭼﺎه ﺑﺎش‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ز دام ﺑﻮد ﻣﺪﺣﯽ از اﻣﺎم‬
‫‪ -225‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زواﻟﺶ‬ ‫از‬ ‫دار‬ ‫ﻧﮕﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا‬ ‫ﺑﯽﻣﺜﺎﻟﺶ‬ ‫وﺿﻊ‬ ‫و‬ ‫ﺷﯿﺮاز‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ‬
‫ﭼﻪ داري آﮔﻬﯽ ﭼﻮن اﺳﺖ ﺣﺎﻟﺶ‬ ‫ﺳﺮﻣﺴﺖ‬ ‫ﺷﻨﮕﻮل‬ ‫ﻟﻮﻟﯽ‬ ‫زان‬ ‫ﺻﺒﺎ‬
‫ﺣﻼﻟﺶ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﺎدر‬ ‫ﺷﯿﺮ‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫دﻻ‬ ‫ﮔﺮ آن ﺷﯿﺮﯾﻦ ﭘﺴﺮ ﺧﻮﻧﻢ ﺑﺮﯾﺰد‬
‫ﮐﻪ دارم ﺧﻠﻮﺗﯽ ﺧﻮش ﺑﺎ ﺧﯿﺎﻟﺶ‬ ‫ﻣﮑﻦ زﯾﻦ ﺧﻮاب ﺑﯿﺪارم ﺧﺪا را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪188‬‬

‫‪ -225‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫درﯾﻎ از ﻓﺎرس و وع ﺑﯽ ﻣﺜﺎﻟﺶ‬
‫ﺑﯽﺧﯿﺎﻟﺶ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﺎً‬ ‫اﺑﺰار‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎر‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪي‬
‫ﺳﺎﻟﺶ‬ ‫ﮐﺠﺮوان ﺻﺪﻫﺎ ز‬ ‫ﻫﻤﻪ از‬ ‫اﻫﻠﺶ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﺑﺪﻧﺪي‬
‫ﮐﻤﺎﻟﺶ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ‬ ‫ﻣﺮدم‬ ‫ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫ﮔﺮدﯾﺪه‬ ‫ﺑﯿﻦ‬ ‫اﮐﻨﻮن‬ ‫وﻟﯽ‬
‫ﺧﯿﺎﻟﺶ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﺑﯽ‬ ‫از‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫آﺷﮑﺎرا‬ ‫ﻧﻨﮕﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺎر‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺶ‬ ‫ﭼﻮﻧﺴﺖ‬ ‫ﻟﻮﻟﯿﻢ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮ را ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻋﻘﻞ و دﯾﻨﯽ‬
‫وﺻﺎﻟﺶ‬ ‫اﯾﺎم‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺪوزخ‬ ‫ﮔﺮ آن ﺷﯿﺮﯾﻦ ﭘﺴﺮ ﺧﻮﻧﺶ ﺑﺮﯾﺰد‬
‫زواﻟﺶ‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫را‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮو ﺷﺎﻋﺮ ﺑﮕﻮ از ﻋﻠﻢ و ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﻣﺎﻟﺶ‬ ‫دوزخ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻋﻔﺖ‬ ‫ز‬ ‫ﻧﻤﯽﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﺮا‬
‫‪ -226‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ دور ﺷﺎه ﺷﺠﺎع اﺳﺖ ﻣﯽ دﻟﯿﺮ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﺳﺤﺮ زﻫﺎﺗﻒ ﻏﯿﺒﻢ رﺳﺪ ﻣﮋده ﺑﮕﻮش‬
‫ﮐﻪ از ﻧﻬﻔﺘﻦ او دﯾﮏ ﺳﯿﻨﻪ ﻣﯽزد ﺟﻮش‬ ‫ﺑﺒﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ آن ﺣﮑﺎﯾﺖﻫﺎ‬
‫ﭼﻮ ﻗﺮب او ﻃﻠﺒﯽ در ﺻﻔﺎي ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻮش‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻧﻮر ﺗﺠﻠﯽ اﺳﺖ راي اﻧﻮر ﺷﺎه‬
‫ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﮔﻮش دﻟﺶ ﻣﺤﻢ ﭘﯿﺎم و ﺳﺮوش‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺛﻨﺎي ﺟﻼﻟﺶ ﻣﺴﺎز و رد ﺿﻤﯿﺮ‬
‫ﮔﺪاي ﮔﻮﺷﻪﻧﺸﯿﻨﯽ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻣﺨﺮوش‬ ‫رﻣﻮز ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻠﮏ ﺧﺴﺮوان داﻧﻨﺪ‬
‫‪ -226‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ دور ﺷﺎه ﺷﺠﺎع اﺳﺖ ﻣﯽ دﻟﯿﺮ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﺳﺤﺮ ز ﻫﺎﺗﻒ ﺷﯿﻄﺎن رﺳﺪ ﺗﻮ را ﺑﺮ ﮔﻮش‬
‫ﮐﻪ از ﺧﺰﯾﻨﻪ ﻏﯿﺒﺶ ﻣﺪد رﺳﺪ ﺑﺮ ﻫﻮش‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻧﻮر ﺗﺠﻠﯽ دل رﺳﻮل ﺑﻮد‬
‫ﻧﺪاﻧﺪ و ﻧﻪ دﻟﺶ ﻣﺤﺮم ﭘﯿﺎم و ﺳﺮوش‬ ‫ﺑﻐﯿﺮ او ﻧﻪ ﮔﺪا و ﻧﻪ ﺷﺪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﺼﻮص آﻧﮑﻪ اﮔﺮﺻﻮﻓﯽ اﺳﺖ و ﺑﺎده ﻓﺮوش‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻫﻮاﺗﻒ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﺎو ﭘﯿﺎم دﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﺮو ﺑﻤﯿﮑﺪه ﻃﺎﻋﺎت ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﻔﺮوش‬ ‫ﺑﻼف و رزي و ﻣﺴﺘﯽ ﺑﺠﺎي ﮐﺲ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫‪189‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﭼﻮ ﻗﺮب او ﻃﻠﺒﯽ در ﺷﻘﺎوﺗﺖ ﻣﯽﮐﻮش‬ ‫ﺗﻠﻤﻖ ﺗﻮ ﻋﯿﺎن اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬
‫ﺻﻔﺎ ﺑﻘﺮب ﺧﺪا ﻫﺴﺖ و ﺑﺲ ﺑﺮو ﺧﺎﻣﻮش‬ ‫ﺑﻘﺮب ﺷﺎه ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﮕﺮ دو رﻧﮕﯽ و ورز‬
‫ﮐﻪ از ﺧﺪاي ﺑﻮﺣﯿﺶ ﺷﺪﻧﺪ ﻫﻢ آﻏﻮش‬ ‫ﺻﻼح ﻣﻤﻠﮑﺖ آن ﺧﺴﺮوان ﺣﻖ داﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻤﻠﻖ اﺳﺖ و ﮔﺪاﺋﯽ ز ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯽﻧﻮش‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺎه ﺷﺪي ﺧﻮد ﺻﻼح دان ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -227‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وز ﺷﻤﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﺸﺎﯾﺪ ﮐﺮد ﺳﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش‬ ‫دوش ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺎرداﻧﯽ ﺗﯿﺰ ﻫﻮش‬
‫ﺳﺨﺖ ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﺳﺨﺖ ﮐﻮش‬ ‫ﮔﻔﺖ آﺳﺎنﮔﯿﺮ ﺑﺮ ﺧﻮد ﮐﺎرﻫﺎ ﮐﺰ روي ﻃﺒﻊ‬
‫زﻫﺮه دررﻗﺺ آﻣﺪ وﺑﺮﺑﻂ زﻧﺎن ﻣﯽﮔﻔﺖ ﻧﻮش‬ ‫واﻧﮕﻬﻢ درد او ﺟﺎﻣﯽ ﮐﺰ ﻓﺮوﻏﺶ ﺑﺮ ﻓﻠﮏ‬
‫زاﻧﮑﻪ ﺟﻤﻠﻪ اﻋﻀﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻮد و ﮔﻮش‬ ‫ورﺣﺮﯾﻢ ﻋﺸﻖ ﻧﺘﻮان زد دم از ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﯿﺪ‬
‫آﺻﻒ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ﺟﺮم ﺑﺨﺶ ﻋﯿﺐ ﭘﻮش‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ ﻣﯽ ده ﮐﻪ رﻧﺪيﻫﺎي ﺣﺎﻓﻆ ﻓﻬﻢ ﮐﺮد‬
‫‪ -227‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺰ ﺗﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﻣﯽﻧﺸﺎﯾﺪ ﮐﺮد ﮔﻨﺪ ﻣﯽ ﻓﺮوش‬ ‫دوش ﺑﺎﺷﺎﻋﺮ ﺑﮕﻔﺖ آن ﻣﺮﺷﺪ ﮔﻨﺪﭼﻤﻮش‬
‫ﺑﺎش اﻧﺪر ﺑﻨﺪ اﺳﺘﻌﻤﺎر و در دﻓﻌﺶ ﻣﮑﻮش‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺗﻨﺒﻞ ﺑﺎش و آﺳﺎن ﮔﯿﺮ ﺑﺮ ﺧﻮد ﮐﺎرﻫﺎ‬
‫ﺗﻬﻤﺖ رﻗﺎﺻﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻧﺠﻢ ده ز ﻫﻮش‬ ‫ﮔﻨﺪ دﯾﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﺟﺎم ﺑﺎده را ﻣﯽ ﻧﻮش و ﻫﻢ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎرﺧﻮاﻫﺪﻋﻘﻞ ودﯾﻦ ﺧﻮدﺑﭙﻮش‬ ‫درﺣﺮﯾﻢ ﻋﺸﻖ ﮔﺮوارد ﺷﺪي ﮐﺮﺑﺎش و ﻻل‬
‫آﺻﻒ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ﺟﺮم ﺑﺨﺶ ﻋﯿﺐ ﭘﻮش‬ ‫ﺑﺎ وزﯾﺮ ﺧﺎﺋﻦ ﻧﺎدان ﺷﻬﻮﺗﺮان ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎروﻋﺎر و ﻧﻨﮓ دﯾﮕﺮ ﻋﯿﺶوﻧﻮش‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﺳﺮار و رﻧﺪيﻫﺎي ﺣﺎﻓﻆ را ﻧﮕﺮ‬
‫‪ -228‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺖ ﺳﻨﮕﯿﻦ دل ﺳﯿﻤﯿﻦ ﺑﻨﺎ ﮔﻮش‬ ‫ﺑﺒﺮد از ﻣﻦ ﻗﺮار و ﻃﺎﻗﺖ و ﻫﻮش‬
‫ﭘﻮش‬ ‫ﻗﺒﺎ‬ ‫ﺗﺮك‬ ‫ﻣﻬﻮﺷﯽ‬ ‫ﻇﺮﯾﻔﯽ‬ ‫ﮐﻠﻬﺪار‬ ‫ﺷﻨﮑﯽ‬ ‫ﭼﺎﺑﮑﯽ‬ ‫ﻧﮕﺎري‬
‫ﭼﻮﺑﺶ‬ ‫ﻣﯿﺰﻧﻢ‬ ‫داﺋﻢ‬ ‫دﯾﮏ‬ ‫ﺑﺴﺎن‬ ‫ﻋﺸﻘﺶ‬ ‫ﺳﻮداي‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫ﺗﺎب‬ ‫ز‬
‫ﮔﺮش ﻫﻤﭽﻮن ﻗﺒﺎ ﮔﯿﺮم در آﻏﻮش‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫آﺳﻮده‬ ‫ﺷﻮم‬ ‫ﭘﯿﺮاﻫﻦ‬ ‫ﭼﻮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪190‬‬

‫ﻓﺮاﻣﻮش‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻬﺮت‬ ‫ﻧﮕﺮدد‬ ‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ‬ ‫ﮔﺮدد‬ ‫ﭘﻮﺳﯿﺪه‬ ‫اﮔﺮ‬

‫ﺑﺮو دوﺷﺶ ﺑﺮو دوﺷﺶ ﺑﺮو دوﺷﺶ‬ ‫دل و دﯾﻨﻢ دل و دﯾﻨﻢ ﺑﺒﺮده اﺳﺖ‬
‫ﻟﺐ ﻧﻮﺷﺶ ﻟﺐ ﻧﻮﺷﺶ ﻟﺐ ﻧﻮش‬ ‫دواي ﺗﻮ دواي ﺗﻮ اﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -228‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮد آن را ﺑﯿﮏ ﺧﺸﺨﺎش ﺑﻔﺮوش‬ ‫دل و دﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺗﺮك ﻗﺒﺎ ﭘﻮش‬
‫ﻧﮕﯿﺮد ﺑﺖ ز ﻗﻠﺒﺶ ﻃﺎﻗﺖ و ﻫﻮش‬ ‫ﻫﺮ آن ﮐﺲ دﯾﻦ ﺣﻖ ﮔﯿﺮد در آﻏﻮش‬
‫ﭘﻮش‬ ‫ﻗﺒﺎ‬ ‫ﺗﺮك‬ ‫ﻣﯽﺑﺮد‬ ‫ﯾﻘﯿﻨﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ از دﺳﺖ دادي ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ را‬
‫ﺑﺖ ﺳﻨﮕﯿﻦ دل ﺳﯿﻤﯿﻦ ﺑﻨﺎ ﮔﻮش‬ ‫ﻗﺮار و ﻃﺎﻗﺖ و ﻫﻮﺷﺖ ﺑﮕﯿﺮد‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ در ﺗﻮ دﯾﮕﺮ ﻓﮑﺮ ﺧﺮﮔﻮش‬ ‫دل و دﯾﻨﺖ دل و دﯾﻨﺖ رﺑﻮده‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ ﺻﺎﺣﺐ دﯾﻨﯽ ﻧﻪ ﻣﺪﻫﻮش‬ ‫ﻣﺮﯾﺪت‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﯿﻬﻮشﺗﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ز‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش‬ ‫ﺟﺎﻧﺶ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻬﺮش‬ ‫ﻧﮕﺮدد‬ ‫ﺑﻠﯽ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻬﺮ ﮐﺲ ﺧﻮد ﻓﺮوﺷﺪ‬
‫ﻧﻤﻮدي ﺣﺐ آن در ﻧﺴﻠﺸﺎن ﺟﻮش‬ ‫اﻟﻌﺠﻞ‬ ‫اﺷﺮﺑﻮ‬ ‫ﻗﺪ‬ ‫اﺳﺮاﺋﯿﻠﯿﺎن‬ ‫ﭼﻮ‬
‫ﺑﺮو ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻼف از ﺣﮑﻤﺖ و ﻫﻮش‬ ‫ﺑﺘﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﻧﻮش‬ ‫ﻟﺐ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫دواي‬
‫ﻧﻮش‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻓﮑﺮ‬ ‫را‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫را‬ ‫اﯾﺮاﻧﯿﺎن‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﮕﻮ‬
‫‪ -229‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻞ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻋﺸﻮه ﮐﻨﺪ در ﮐﺎرش‬ ‫ﻓﮑﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﻫﻤﻪ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﻞ ﺷﺪ ﯾﺎرش‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻏﻢ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺎرش‬ ‫دﻟﺮﺑﺎﺋﯽ ﻫﻤﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﮑﺸﻨﺪ‬
‫زﯾﻦ ﺗﻐﺎﺑﻦ ﮐﻪ ﺧﺰف ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ ﺑﺎزارش‬ ‫ﺟﺎي آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮن ﻣﻮج زﻧﺪ در دل ﻟﻌﻞ‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﻮل و ﻏﺰل ﺗﻌﺒﯿﻪ در ﻣﻨﻘﺎرش‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ ازﻓﯿﺾ ﮔﻞ آﻣﻮﺧﺖ ﺳﺨﻦ ور ﻧﻪ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮ ﺣﺬر ﺑﺎش ﮐﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ دﯾﻮارش‬ ‫اي ﮐﻪ از ﮐﻮﭼﮥ ﻣﻌﺸﻮﻗﮥ ﻣﺎ ﻣﯽﮔﺬري‬
‫ﺟﺎﻧﺐ ﻋﺸﻖ ﻋﺰﯾﺰ اﺳﺖ ﻓﺮو ﻣﮕﺬارش‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﻋﺎﻓﯿﺘﺖ ﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮش اﻓﺘﺎد اي دل‬
‫ﺑﺪو ﺟﺎم دﮔﺮ آﺷﻔﺘﻪ ﺷﻮد دﺳﺘﺎرش‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺳﺮﺧﻮش ازﯾﻦ دﺳﺖﮐﻪﮐﺞﮐﺮدﮐﻼه‬
‫‪191‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻧﺎز ﭘﺮور و وﺻﺎﻟﺖ ﻣﺠﻮ آزارش‬ ‫دل ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺑﺪﯾﺪار ﺗﻮ ﺧﻮ ﮔﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫‪ -229‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫زر و ﺳﯿﻤﯽ ز ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮد و ﮔﺮ دو ﯾﺎرش‬ ‫ﻓﮑﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻤﻪ داﻣﺴﺖ ز ﻫﺮ ﮔﻔﺘﺎرش‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ دادت ﺑﻮي ﺷﺪ ﻏﻢ ﺧﺪﻣﺘﮑﺎرش‬ ‫دﯾﻦ رﺑﺎﺋﯽ ﻧﺒﻮد ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ را ﺧﺒﺮ ﺳﯿﻢ‬
‫ﺷﺪه اﺳﻼم ﺷﮑﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺪ ﮔﻔﺘﺎرش‬ ‫ﺟﺎي آﻧﺴﺖ ﮐﻪ دﯾﻨﯽ ﻧﺒﻮد در اﯾﺮان‬
‫ﮔﺮ ﻧﺸﺪ ﺳﯿﻢ و زري ﮐﯽ ﺑﻮد اﯾﻦ اﺷﻌﺎرش‬ ‫ﺷﺎﻋﺮازﺣﺮص و ﻃﻤﻊ ﮔﻔﺖ ﻏﺰلﻫﺎي روان‬
‫ﺑﺎ ﺣﺬر ﺑﺎش ﮐﻪ دﯾﻦ ﻣﯽﺑﺮد اﯾﻦ اﻓﮑﺎرش‬ ‫اي ﮐﻪ دﯾﻮان ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف ﻧﮕﺮي‬
‫ﭼﻮن ﺣﺮام اﺳﺖ ﺑﺪه ﺷﺎﻋﺮك ﺑﯿﮑﺎرش‬ ‫آن زروﺳﯿﻢ ﮐﻪ دردﺳﺖ ﺷﻬﺎن اﺳﺖووزﯾﺮ‬
‫ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر ﻋﺰﯾﺰ اﺳﺖ ﻓﺮو ﻣﮕﺬارش‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﮐﻢ ﺑﻨﻤﺎ ﻋﺸﻖ و ﻃﻤﻊ ﻋﻘﻞ ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﺑﺪو ﺷﻌﺮي ﺑﺪﻫﺪ دﯾﻦ و دل و دﺳﺘﺎرش‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯿﻬﺶ ﺑﯽﻋﻘﻞ ﮐﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺎﻓﺴﺖ‬
‫ﻣﻔﺘﺨﻮر ﮔﺸﺘﻪ ﻣﮑﻦ ﻗﻄﻊ و ﻣﺠﻮ آزارش‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ از در ﮔﻬﺖ اي ﺷﺎه ﺑﺨﻮاﻫﺪ روزي‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﯿﺮه و ﺗﺎر اﺳﺖ ﺑﺰن و دﯾﻮارش‬ ‫دل ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺮي ﺑﺪﻫﺪ ﯾﺎد ﺑﻮي‬
‫‪ -230‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺒﻮي ﮔﻞ ﻧﻔﺴﯽ ﻫﻤﺪم ﺻﺒﺎ ﻣﺒﺎش‬ ‫ﺑﺪور ﻻﻟﻪ ﻗﺪح ﮔﯿﺮ و ﺑﯽ رﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬
‫ﺳﻪ ﻣﺎه ﻣﯿﺨﻮر و ﻧﻪ ﻣﺎه ﭘﺎرﺳﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﻧﮕﻮﯾﻤﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﮐﻦ‬
‫ﺑﻨﻮش و ﻣﻨﺘﻈﺮ رﺣﻤﺖ ﺧﺪا ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﭼﻮ ﭘﯿﺮ ﺳﺎﻟﮏ ﻋﺸﻘﺖ ﺑﻤﯽ ﺣﻮاﻟﻪ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﯿﺎ و ﻫﻤﺪم ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮااﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺟﻢ ﺑﺴﺮﻏﯿﺐرﺳﯽ‬
‫ﺑﻬﺮ زه ﻃﺎﻟﺐ ﺳﯿﻤﺮغ و ﮐﯿﻤﯿﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫وﻓﺎ ﻣﺠﻮي ز ﮐﺲ ور ﺳﺨﻦ ﻧﻤﯽﺷﻮي‬
‫ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫آﺷﻨﺎ‬ ‫رﻧﺪان‬ ‫ﻣﻌﺎﺷﺮ‬ ‫وﻟﯽ‬ ‫ﻣﺮﯾﺪ ﻃﺎﻋﺖ ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﻣﺸﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -230‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺳﺎل ﻣﺨﻮر ﻣﯽ ﺑﺸﺮع ﻣﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﻣﮕﯿﺮ دﺳﺖ ﺑﺠﺎم و ﺗﻮﺑﺎ ﺣﯿﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬
‫وﮔﺮ ﺣﻼل ﺑﺨﻮردن ﺗﻮ ﭘﺎرﺳﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫اﮔﺮ ﺣﺮام ﺑﻮد آن ﺳﻪ ﻣﺎه ﻧﯿﺰ ﻣﺨﻮر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪192‬‬

‫ﺑﮕﻮي ﻗﺼﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮه ﮔﺸﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﺳﺆال ﻣﻦ ز ﻣﺮﯾﺪان ﻓﺎﺳﻘﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮاه ﭘﯿﺮ ﻣﺮو ﺑﺮ ره ﺧﺪا ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ز ﭘﯿﺮ ﻋﺸﻖ ﻣﺰن دم ﺑﻤﯽ ﺣﻮاﻟﻪ ﻣﮑﻦ‬
‫ﺑﮕﻤﺮﻫﯽ ﭼﻪ رﯾﺎ و ﭼﻪ ﺑﯽرﯾﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﭼﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮﺣﻤﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ رﻫﺶ رﻓﺘﯽ‬
‫ﺑﺮو ﺗﻮ ﻫﻤﺪم و ﻫﻢ ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮااﺳﺖ ﭼﻮﮔﺒﺮان روي ﺗﻮ در دوزخ‬
‫ﺻﻔﺎ ﻧﺪارد و ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﻔﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫وﻓﺎ ﻣﺠﻮي ز ﭘﯿﺮان ﮐﻪ ﺑﯽوﻓﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫وﻟﯽ ﻣﻌﺎﺷﺮ ﻣﺮدان ﺑﺎ وﻓﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﻣﺮﯾﺪ ﺑﺎﮐﺶ ﭘﺴﯿﺮ ﺧﻮد ﺑﻬﺮزه ﻣﺸﻮ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺤﺬر زان ﻫﻤﻪ ﺧﻄﺎ ﻣﯽﺑﺎش‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺮﺷﺪان ﺑﺨﻄﺎﻫﺎ ز دﯾﻦ ﺑﺮون رﻓﺘﻨﺪ‬
‫‪ -231‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻨﻮش‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﮔﻨﻪ‬ ‫ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺖ‬ ‫دوش‬ ‫ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ز‬ ‫اﺑﻠﯿﺲ‬ ‫ﻫﺎﺗﻒ‬
‫ﮔﻮش‬ ‫در‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﻣﺎﯾﻪ‬ ‫ﻓﺮو‬ ‫ﺣﺮف‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻨﻪ اي ﺑﻨﺪه ﻧﻪ ﺑﺨﺸﯿﺪﻧﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺠﻮش‬ ‫ﺧﻮن‬ ‫آوردش‬ ‫ﺣﻤﯿﻢ‬ ‫آب‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ﻟﻄﻒ‬ ‫ﻧﺒﺮد‬ ‫ﺷﯿﻄﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮو‬
‫ﻧﻮش‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫اي‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻧﯿﮑﺎن‬ ‫ﺑﻬﺮة‬ ‫آورد‬ ‫ﺳﺮوش‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫رﺣﻤﺖ‬ ‫ﻣﮋدة‬
‫ﻧﻮش‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫او‬ ‫ره‬ ‫از‬ ‫ﻧﺮﻫﯿﻢ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﻋﻔﻮ ﺧﺪا ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺟﺮم ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﺳﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﭼﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﺧﻤﻮش‬ ‫ﻓﺎش ﮐﻦ آن ﻧﮑﺘﮥ ﮐﻔﺮت ﺑﮕﻮ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻨﺪش ﭘﺨﺘﻪ و ﺗﺎم از ﺳﺮوش‬ ‫رﺳﻮل‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺪه‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫اﯾﻦ‬
‫ﺑﺠﻮش‬ ‫آرد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻮاه‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫ﺧﻮن‬ ‫آن ﻣﯽ ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﺑﺮد ﻋﻘﻞ را‬
‫ﻓﺮوش‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫وﺻﻞ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺑﮑﻮﺷﺶ دﻫﻨﺪ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫وﺻﻠﺖ‬
‫ﮔﻮش ﻣﻦ و ﺻﺎﺣﺐ وﺣﯽ و ﺳﺮوش‬ ‫ﮔﻮش ﺗﻮ و ﺣﻠﻘﮥ ﮔﯿﺴﻮي ﭘﯿﺮ‬
‫روي ﻣﻦ و در ﮔﻪ ﺣﻖ ﺷﻮ ﺧﻤﻮش‬ ‫روي ﺗﻮ و ﺧﺎك در ﻣﯽ ﻓﺮوش‬
‫ﺧﻮد ﮐﻪ ﻧﺪاﻧﺪ ﭼﻪ ﮐﺸﺪ او ﺑﺪوش‬ ‫رﻧﺪي ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻫﯿﺴﺖ ﺻﻌﺐ‬
‫ﭘﻮش‬ ‫ﺟﺮم‬ ‫ﮐﺮم‬ ‫ﺑﺎﻣﯿﺪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎه‬ ‫ﮐﺮم‬ ‫ﺑﺎﻣﯿﺪ‬ ‫او‬
‫ﺑﮕﻮش‬ ‫اﻣﺮش‬ ‫ﺣﻠﻘﮥ‬ ‫ﻗﺪس‬ ‫روح‬ ‫ﺑﯿﻦ ﭼﻪ ﻣﻠﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺸﺎه ﺷﺠﺎع‬
‫‪193‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﯾﺎر ﺷﻬﻤﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ دﯾﻦ ﻓﺮوش‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻧﺒﻮت‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﻗﺪس‬ ‫روح‬
‫ﭼﻮن ﺗﻮ ﮐﻨﺪ ﺣﻠﻘﮥ اﻣﺮش ﺑﮕﻮش‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ‬ ‫ز‬ ‫ﺳﻼﻃﯿﻦ‬ ‫روح‬
‫ﺑﺎده ﻧﻮش‬ ‫از او‬ ‫ﻧﺒﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫اي ﻣﻠﮏ اﻟﻌﺮش ﺗﻮ ﻣﺮﮔﺶ ﺑﺪه‬
‫ﺧﻮب ﺳﺮود اﺳﺖ ﻧﺼﺒﻄﺶ ﺑﮑﻮش‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﻻﺳﻼم‬ ‫ﺛﻘﻪ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ‬
‫‪ -231‬اﯾﻀﺎً ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻢ ﺳﺨﻦ از ﻣﯽ ﮐﻦ و از ﻣﯽ ﻓﺮوش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ازﯾﻦ ﯾﺎوه ﺳﺮاﺋﯽ ﺧﻤﻮش‬
‫ﻟﺐ ز ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺬب و ﮔﺰاﻓﯽ ﺑﭙﻮش‬ ‫ﻣﯿﮑﺪه و ﻫﺎﺗﻒ ﻏﯿﺒﯽ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫آﻧﮑﻪ ﺗﻮ را ﮔﻔﺖ ﺑﺮو ﻣﯽ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫اﺑﻠﯿﺲ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﮕﻮﺋﯽ‬ ‫راﺳﺖ‬
‫ﺳﺮوش‬ ‫آرد‬ ‫ﺑﺘﻮ‬ ‫ﻟﻌﻨﺖ‬ ‫ﻣﮋدة‬ ‫ﺷﺎﻣﻠﺖ‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫اﻟﻬﯽ‬ ‫ﻟﻄﻒ‬
‫ﺑﺎ ﺧﻢ ﻣﯽ ﺣﺠﺖ ﺣﻖ را ﺑﭙﻮش‬ ‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺑﻘﺮت‬ ‫ﺧﺎم‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫آن‬
‫ﺑﺪوش‬ ‫رﻧﺪي‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ‬ ‫ﺑﻮدت‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫رﺳﺪ‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻓﯿﺾ‬ ‫راﯾﺤﮥ‬
‫ﺑﮑﻮش‬ ‫ﺟﻨﺎﯾﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺘﺠﺮي‬ ‫ﮐﻢ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺠﺮي‬ ‫روي‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﻢ‬
‫ﭘﻮش‬ ‫ﻋﯿﺐ‬ ‫ﮐﺮم‬ ‫ﺑﺎﻣﯿﺪ‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺟﺮﺋﺖ‬ ‫ره‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫رﻧﺪي‬
‫ﺑﮕﻮش‬ ‫اﻣﺮش‬ ‫ﺣﻠﻘﮥ‬ ‫ﻗﺪس‬ ‫روح‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﯽ‬ ‫ﺷﻬﻤﺎن‬ ‫ﮐﻔﺮﻧﺪ‬ ‫داور‬
‫روح ﻗﺪس را ﭼﮑﻨﯽ ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻮش‬ ‫دﻓﺎﺳﻘﺎن‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺘﻮ‬ ‫اف‬
‫ﻣﯽﺷﻮد اي ﻣﺪﺳﻦ ﺑﯽﻋﻘﻞ و ﻫﻮش‬ ‫ﺧﻮارﮔﺎن‬ ‫ﺑﻤﯽ‬ ‫ﺧﺼﻢ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫داور‬
‫درد ﮐﺸﺎن را ﺑﺪﻫﺪ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش‬ ‫ﺣﯿﻒ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﻌﺮ ﺳﻠﯿﺲ و ﻣﻠﯿﺢ‬
‫ﻓﺮوش‬ ‫ﻧﮕﺮدد‬ ‫ﺣﮑﯿﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﭘﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ در اﯾﻦ ﻋﺼﺮ ﭘﺮ آﺷﻮب ﻣﺎ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ذوق آي ﺑﺠﻮش و ﺧﺮوش‬ ‫ﻣﺪار‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻗﻠﻢ‬ ‫رﺷﺘﻪ‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫واﻓﯽ‬
‫‪ -232‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﯽﺳﭙﺎرم ﺑﺘﻮ از ﭼﺸﻢ ﺣﺴﻮد ﭼﻤﻨﺶ‬ ‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﻧﻮﮔﻠﯽ ﺧﻨﺪان ﮐﻪ ﺳﭙﺮدي ﺑﻤﻨﺶ‬
‫دور ﺑﺎد آﻓﺖ در ﻓﻠﮏ از ﺟﺎن و ﺗﻨﺶ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ از ﮐﻮي وﻓﺎ ﮔﺸﺖ ﺑﺼﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ دور‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﺸﻢ دارم ﮐﻪ ﺳﻼﻣﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﯽ ز ﻣﻨﺶ‬
‫ﺳﻔﻠﻪ آن ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺒﺮ از ﺧﻮﯾﺶ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ آب ﺧﻮرد رﺧﺖ ﺑﺪرﯾﺎ ﻓﮑﻨﺶ‬
‫ﺳﺮﻣﺎ و ﻗﺪﻣﺶ ﯾﺎ ﻟﺐ ﻣﺎ و دﻫﻨﺶ‬
‫آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﻧﻔﺲ دﻟﮑﺶ و ﻟﻄﻒ ﺳﺨﻨﺶ‬
‫‪ -232‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﯽﺳﭙﺎرم ﺑﺘﻮ از دﯾﻮ ﺣﺴﻮد ﮐﻬﻨﺶ‬
‫دور ﺑﺎد آﻓﺖ ﺷﻌﺮي و ﺧﯿﺎﻻت و ﻓﻨﺶ‬
‫ﭼﺸﻢ دار ﮐﻪ ﺑﻮد ﺟﻨﺖ و ﺣﻮر وﻋﺪﻧﺶ‬
‫ﺳﻔﻠﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد ﻗﻄﺮة ﻣﯽ در دﻫﻨﺶ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ راه رود ﯾﮑﺴﺮه دوزخ و ﻃﻨﺶ‬
‫ﻣﮋدة ﻋﻘﻞ و ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺑﺪه از ﻣﺮد و زﻧﺶ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ دﯾﺪه ﺑﭙﻮش از ﻏﺰل و از ﺳﺨﻨﺶ‬
‫‪ -233‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺮﯾﻒ ﺧﺎﻧﻪ و ﮔﺮﻣﺎﺑﻪ و ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎش‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﺎق ﮔﻮ ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺑﺎش‬
‫و ز آﻧﭽﻪ ﺑﺎ دل ﻣﺎ ﮐﺮدهاي ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺑﺎش‬
‫ﺑﺎش‬ ‫دوران‬ ‫ﺑﺸﯿﻮة ﻧﻈﺮ از ﻧﺎدران‬
‫ﻧﻬﺎن ز ﭼﺸﻢ ﺳﮑﻨﺪر ﭼﻮ آب ﺣﯿﻮان ﺑﺎش‬
‫ﺑﯿﺎد ﻧﻮﮔﻞ اﯾﻦ ﺑﻠﺒﻞ ﻏﺰل ﺧﻮان ﺑﺎش‬
‫ﺧﺪاي را ﮐﻪ رﻫﺎ ﮐﻦ ﺑﻤﺎ و ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺎش‬
‫ﺗﻮ را ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در روي ﺧﻮب ﺣﯿﺮان ﺑﺎش‬
‫‪194‬‬
‫ﮔﺮ ﺑﺴﺮ ﻣﻨﺰل ﺳﻠﻤﯽ رﺳﯽ اي ﺑﺎد ﺻﺒﺎ‬
‫در ﻣﻘﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺎد ﻟﺐ او ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ‬
‫ﻋﺮض و ﻣﺎل از در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎﯾﺪ اﻧﺪوﺧﺖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺮﺳﺪ ز ﻣﻼل اﻧﺪه ﻋﺸﻘﺶ ﻧﻪ ﺣﻼل‬
‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺖ اﻟﻐﺰل ﻣﻌﺮﻓﺖ اﺳﺖ‬
‫ﯾﺎ رب اﯾﻦ ﻋﻘﻞ وﺧﺮد را ﮐﻪ ﺳﭙﺮدي ﺑﻤﻨﺶ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ اﯾﻦ ﻓﻄﺮت ﺗﻮﺣﯿﺪي ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺠﺎ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ و ﻫﺪاﯾﺖ ﺑﺮود از دﻧﯿﺎ‬
‫در ﻣﻘﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا ﺣﺎﺿﺮ و ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻏﺮض و دﯾﻨﺖ ﺑﺒﺮد اﯾﻦ ﻣﯽ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ و ﻧﻔﺲ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺗﺮﺳﺪ ز ﻓﺴﺎد و ز ﻣﻼل ره ﻋﺸﻖ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻪ ﺑﯿﺖ اﻟﻔﺘﻦ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ رﻓﯿﻖ ﺷﻔﯿﻘﯽ درﺳﺖ ﭘﯿﻤﺎن ﺑﺎش‬
‫ﺷﮑﻨﺞ زﻟﻒ ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺎد ﻣﺪه‬
‫دﮔﺮ ﺑﺼﯿﺪ ﺣﺮم ﺗﯿﻎ ﺑﺮ ﻣﮑﺶ زﯾﻨﻬﺎر‬
‫ﮐﻤﺎل دﻟﺒﺮي و ﺣﺴﻦ در ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي اﺳﺖ‬
‫ﮔﺮت ﻫﻮااﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻀﺮ ﻫﻢ ﻧﺸﯿﻦ ﺑﺎﺷﯽ‬
‫ز ﺑﻮر ﻋﺸﻖ ﻧﻮازي ﻧﻪ ﮐﺎر ﻫﺮ ﻣﺮﻏﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﺧﺪﻣﺖ و آﺋﯿﻦ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬
‫ﺧﻤﻮش ﺣﺎﻓﻆ و از ﺟﻮر ﯾﺎر ﻧﺎﻟﻪ ﻣﮑﻦ‬
‫‪195‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -233‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻧﯿﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﻋﻠﻢ و ﻧﮑﺎت ﻗﺮآن ﺑﺎش‬ ‫ﺗﻮ اي ﺻﺪﯾﻖ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺑﻔﮑﺮ اﯾﻤﺎن ﺑﺎش‬
‫ز ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ اﯾﻦ اﻋﺮان ﮔﺮﯾﺰان ﺑﺎش‬ ‫ﺗﻮ ﮔﻨﺞ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد را دﻣﯽ ﺑﻨﻔﺲ ﻣﺪه‬
‫و ز آﻧﭽﻪ ﺑﺎ دﻟﺸﺎن ﮐﺮدهاي ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺑﺎش‬ ‫دﮔﺮ ﺑﺼﺎﺣﺐ اﯾﻤﺎن ﻣﮑﻦ ﺗﻮ آزاري‬
‫ﺑﺸﯿﻮة ﺧﺮد از ﻧﺎدران دوران ﺑﺎش‬ ‫ﮐﻤﺎل ﻣﺮدم ﺑﯿﺪار ﺻﻨﻌﺖ و ﺧﺮد اﺳﺖ‬
‫ﻧﻬﺎن ز اﻫﻞ زﻣﺎﻧﻪ ﭼﻮ آب ﺣﯿﻮان ﺑﺎش‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮا اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اوﻟﯿﺎي ﺣﻖ ﺑﺎﺷﯽ‬
‫ﺑﯿﺎد دﯾﻦ ﺧﺮد ﮔﯿﺮ و ﻫﻢ ﭼﻮ ﺳﻠﻤﺎن ﺑﺎش‬ ‫ﻧﻮاي ﻋﺸﻖ ﻧﻪ ازﻋﻘﻞ ووﺣﯽ و اﺳﻼم اﺳﺖ‬
‫ﻧﻪ ﺧﺎك راه ﺷﻬﻤﺎن ﺑﻠﮑﻪ ﻋﺒﺪ ﺳﺒﺤﺎن ﺑﺎش‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‬ ‫از‬ ‫آﻣﻮز‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺗﻮ را وﻇﯿﻔﻪ ﺟﻮاﺑﺴﺖ ﻣﺮد ﻣﯿﺪان ﺑﺎش‬ ‫ﻣﻨﺎل ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺟﻮر ﺷﺎﻋﺮ ﺷﯿﺮاز‬
‫ﺣﺮف ﻋﯿﻦ‬
‫‪ -234‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﻢ از ﺑﻬﺮ ﻣﺎل و ﺟﺎه ﻧﺰاع‬ ‫ﻗﺴﻢ ﺑﺤﺸﻤﺖ و ﺟﺎه و ﺟﻼل ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﻏﻼم ﻣﻄﯿﻌﻢ ﺗﻮ ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﻄﺎع‬ ‫ﺑﻌﺎﺷﻘﺎن ﻧﻈﺮي ﮐﻦ ﺑﺸﮏ اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖ‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ رﺧﺼﻪ ﻧﻔﺮﻣﻮدي اﺳﺘﻤﺎع ﺳﻤﺎع‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ رﻗﺺﮐﻨﺎن ﻣﯽرود ﺑﻨﺎﻟﮥ ﭼﻨﮓ‬
‫ز ﺧﺎك ﺑﺎر ﮔﻪ ﮐﺒﺮﯾﺎي ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬ ‫ﺟﯿﻦ و ﭼﻬﺮة ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺪا ﺟﺪا ﻧﮑﻨﺎد‬
‫‪ -234‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﻣﺎل ﺑﻮد ﺷﻌﺮﻫﺎي اﯾﻦ ﻃﻤﺎع‬ ‫ﻗﺴﻢ ﺑﺠﺎه و ﺟﻼل ﺧﺪاي ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬
‫ﺗﻮ اﯾﻦ ﻏﺰل ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺮاد اﯾﻦ ﺧﺪاع‬ ‫ﺑﺮو ﺑﻤﺨﻠﺺ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﮕﻮ ﺑﯿﺎ ﺑﺮ ﺧﻮان‬
‫ﺑﻔﯿﺾ ﺟﺎم ﮐﻪ ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ از ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﺻﺪاع‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺎه و ﻏﻼم و ﺑﻨﺪة اوﺳﺖ‬
‫دﮔﺮ ﻣﮕﻮي ﮐﻪ ﺑﺪ اﻫﻞ دل ﻧﻪ ال ﺳﻤﺎع‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﯿﻮة او ﺑﻮده رﻗﺺ و ﻧﺎﻟﮥ ﭼﻨﮓ‬
‫ﮐﻪ ﺟﺒﻬﻪام ﺑﺪر ﮐﺒﺮﯾﺎي ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬ ‫ﺳﺠﻮد او ﺑﺸﻬﺎن ﺑﻮده ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﻮد ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ز ﮔﻔﺘﻪ ﭘﻨﺞ رﻧﺪ و ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﺰاع‬ ‫ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﻋﺰت ﺣﻖ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺮﯾﺪاﻧﺶ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -235‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﺐ ﻧﺸﯿﻦ ﮐﻮي ﺳﺮﺑﺎزان در ﻧﺪاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﻋﯿﻦ ﻧﻘﺼﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺗﺎ در آب وآﺗﺶ ﻋﺸﻘﺖ ﮔﺪازاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﺲ ﮐﻪ در ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﮔﺮﯾﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن در آﺗﺶ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺧﻨﺪاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫اﯾﻦ دل زار ﻧﺰار اﺷﮑﺒﺎراﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻨﻮر ﮔﺮدد از دﯾﺪارت اﯾﻮاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫آﺗﺶ دل ﮐﯽ ﺗﺎب دﯾﺪه ﺑﻨﺸﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫‪ -235‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺐ ﻧﺸﯿﻦ ﻣﺠﻠﺲ درس ﺟﻮاﻧﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﻬﺮ دﻓﻊ ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ رو ﺑﻨﻘﺼﺎم ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻣﻦ ﻣﺰﯾﻞ ﻇﻠﻤﺖ اوﻫﺎم ﻋﺮﻓﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫از دروغ آﺗﺶ ﻋﺸﻘﯽ ﮔﺪازاﻧﻢ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ‬
‫دﻓﻊ ﺑﯿﻤﺎري ﮐﻨﻢ از ﺣﺪ اﯾﺮاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﮔﺮ ﺷﻮد ﺗﺰرﯾﻖ اﯾﻤﺎن ﺑﺎز ﺧﻨﺪاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺗﺎ رود ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ ﻣﻦ اﺷﮏ ﺑﺎراﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫دﻓﻊ ﮐﻦ ﻧﻔﺲ وﻫﻮا ﺗﺎﺟﺎن ﺑﺮ اﻓﺸﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻣﺸﺘﻤﻞ از درد ﺑﯿﺪرﻣﺎن ﻧﺎداﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺗﺎ ﻣﺰﯾﻦ ﮔﺮدد اﯾﻦ اﺷﻌﺎر دﯾﻮاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫آﺗﺶ دل ﮐﯽ ﺑﺂب دﯾﺪه ﺑﻨﺸﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﮔﺮ ﻋﻤﻞ داري ﺗﻮ را ﻣﻦ از ﻣﺮﯾﺪاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫‪196‬‬
‫در وﻓﺎي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﺧﻮﺑﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﺑﯽﺟﻤﺎل ﻋﺎﻟﻢآراي ﺗﻮروزمﭼﻮن ﺷﺐ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻮه ﺻﺒﺮم ﻧﺮم ﺷﺪﭼﻮن ﻣﻮم دردﺳﺖﻏﺴﺖ‬
‫روزوﺷﺐ ﺧﻮاﺑﻢ ﻧﻤﯽﺗﺎﺑﺪﺑﭽﺸﻢ ﻏﻢ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫رﺷﺘﮥ ﻋﻤﺮم ﺑﻤﻘﺮاض اﺟﻞ ﺑﺒﺮﯾﺪه ﺷﺪ‬
‫در ﻣﯿﺎن آب و آﺗﺶ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺳﺮﮔﺮم ﺗﻮ‬
‫ﺳﺮﻓﺮازم ﮐﻦ ﺷﺒﯽ از وﺻﻞ ﺧﻮد اﯾﻦ ﻧﺎزﻧﯿﻦ‬
‫آﺗﺶ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ را ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺠﺐ در ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﻬﺮ روﺷﻦ ﮐﺮدن اﻓﮑﺎر ﺳﻮزاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻓﮑﺮ و اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي در ﻣﯿﺎن‬
‫وﻫﻢ و ﻋﺸﻖ ﻋﺎرﻓﺎن ﮔﺮه ﻧﻤﻮده ﻣﻠﺘﯽ‬
‫ﮐﻮه ﺣﮑﻢ ﮐﻨﺪه ﺷﺪ از ﺣﯿﻠﻪﻫﺎي ﺷﺎﻋﺮان‬
‫روز و ﺷﺐ ﺑﯿﺪار و ﻫﺸﯿﺎرم ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﺗﺎ‬
‫ﺷﺎﻋﺮان ﺑﺮوﻧﺪ دﯾﻦ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﻦ ﻣﻘﺮاض ﻋﺸﻖ‬
‫در ﻣﯿﺎن ﺷﻌﺮ و ﻋﺮﻓﺎن رﺳﻢ ﺷﺪ ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﯽ‬
‫ﻣﺮغﻋﻘﻠﺖ درﻫﻮس ﺣﺒﺲاﺳﺖازﻧﻔﺲوﻫﻮا‬
‫ﺟﻬﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎر ﯾﺎﻧﺮا ﻣﯽﺑﺮد ﻋﻠﻢ و ﻫﻨﺮ‬
‫ﺳﺮ ﻓﺮازم ﮐﻦ ﺑﺎﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي اي ﺟﻮان‬
‫اي ﺧﺪا آﺗﺶ ﺑﺰد ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎﺳﺘﻘﻼل ﻣﺎ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﺪ ﻧﻮر ﻋﻠﻤﺖ رﻫﻨﻤﺎي دﯾﮕﺮان‬
‫‪197‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -236‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﻤﻊ ﺧﺎور ﻓﮑﻨﺪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ اﻃﺮاف ﺷﻌﺎع‬ ‫ﺑﺎﻣﺪادان ﮐﻪ ز ﺧﻠﻮﺗﮕﻪ ﮐﺎخ اﺑﺪاع‬
‫ﮐﻪ وﺟﻮدﯾﺴﺖ ﻋﻄﺎ ﺑﺨﺶ و ﮐﺮﯾﻤﯽ ﻧﻔﺎع‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺮو ﻃﻠﺐ ار ﻧﻔﻊ ﺟﻬﺎن ﻣﯽﺧﻮاﻫﯽ‬
‫ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬ ‫ﻣﻈﻬﺮ ﻟﻄﻒ ازل روﺷﻨﯽ ﭼﺸﻢ اﻣﻞ‬
‫ﮐﻪ ازﯾﻦ ﺑﻪ ﻧﺒﻮد در دو ﺟﻬﺎن ﻫﯿﭻ ﻣﺘﺎع‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ارﺑﺎده ﺧﻮري ﺑﺎ ﺻﻨﻤﯽ ﮔﻞ رخ ﺧﻮر‬
‫‪ -236‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻮد ﭼﻮن ﺣﺮص و ﻃﻤﻊ ﻣﺪح و ﻣﻠﻖ را اﺑﺪاع‬ ‫ﺑﺎﻣﺪادان ﮐﻪ ﺑﺪﯾﻮان ﺗﻮ دﯾﺪم اوﺿﺎع‬
‫ﮐﻪ ﻧﻔﻬﻤﺪ ﻫﺪف ﺣﺎﻓﻆ ازﯾﻦ ﻫﻨﮓ و ﺳﻤﺎع‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ از اﺣﻤﻖ ﺑﯿﭽﺎرة ﺻﻮﻓﯽ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬ ‫ﻋﺸﻖ و ﻋﺮﻓﺎن ﺑﻮد آﯾﺎ ﺑﺘﻤﻠﻖ ﮔﻔﺘﻦ‬
‫ﻧﯽ رﺷﺎدت ﺧﺒﺮي ﻧﯽ ز ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻧﻪ ﺷﺠﺎع‬ ‫ﺟﺎﻣﻊ ﺣﺮص وﻃﻤﻊ ﮔﺮﺗﻮﺑﮕﻮﺋﯽ ﺑﺴﺰااﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ز دﯾﻦ ﺑﻪ ﻧﺒﻮد در دو ﺟﻬﺎن ﻫﯿﭻ ﻣﺘﺎع‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ دﯾﻦ و ﺧﺮد ﺧﻮاه ﻧﻪ ﻋﻤﺮ ﺳﻔﺎك‬
‫ﮐﯽ ﺷﻪ ﮔﻠﺮخ ﺗﻮﺑﻪ ز ﺟﻨﺎن اي ﻃﻤﺎع‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺷﺎه ﺧﻮري ﺑﺎده دﯾﮕﺮ ﮐﻔﺮ ﻣﮕﻮ‬
‫ﺑﻌﻤﻞ ﮐﻮش ﻧﻪ در ﮔﺎه اﻣﯿﺮي ﻧﻔﺎع‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻟﻄﻒ ازل اﻫﻞ اﻣﻞ را ﻧﺒﻮد‬
‫ﺣﺮف غ‬
‫‪ -237‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﯽدل ﮐﻨﻢ ﻋﻼج دﻣﺎغ‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﺒﻮي ﮔﻠﺴﺘﺎن و ﻣﯽ ﺷﺪم در ﺑﺎغ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮد در ﺷﺐ ﺗﺎري ﺑﺮوﺷﻨﯽ ﭼﻮ ﭼﺮاغ‬ ‫ﺑﺠﻠﻮة ﮔﻞ ﺳﻮري ﻧﻈﺎره ﻣﯽﮐﺮدم‬
‫ﮐﻪ داﺷﺖ از دل ﺑﻠﺒﻞ ﻫﺰار ﮔﻮﻧﻪ ﻓﺮاغ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﺑﺤﺴﻦ و ﺟﻮاﻧﯽ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﻣﻐﺮور‬
‫ﯾﮑﯽ ﭼﻮ ﺳﺎﻗﯽ ﻣﺴﺘﺎن ﺑﮑﻒ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﯾﺎغ‬ ‫ﯾﮑﯽ ﭼﻮ ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺻﺮاﺣﯽ اﻧﺪر دﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺒﻮد ﺑﺮ رﺳﻮل ﻏﯿﺮ ﺑﻼغ‬ ‫ﻧﺸﺎط ﻋﯿﺶ ﺟﻮاﻧﯽ ﭼﻮ ﮔﻞ ﻏﻨﯿﻤﺖ دان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -237‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﭘﯽ ﺑﻘﺪرت ﺻﺎﻧﻊ ﺑﺮم ز ﻫﺮ ﮔﻞ ﺑﺎغ‬
‫ﺑﺒﻮ داد ﻫﻤﻪ ﺑﮕﺸﻮده ﻟﺐ ﭘﯽ اﺑﻼغ‬
‫ﮐﻪ رﻓﺖ از دل ﻣﻦ ﻫﺮ ﭼﻪ داﺷﺖ داغ و ﺑﺎغ‬
‫ﺑﻘﻠﺐ ﻻﻟﻪ ز آﺛﺎر ﺻﻨﻊ او ﺻﺪ داغ‬
‫ﺑﺮاي ﮔﻢ ﺷﺪﮔﺎن ره ﻧﻤﻮد ﻫﻤﭽﻮ ﭼﺮاغ‬
‫ﮐﻪ ﺟﺎي ﺷﮑﺮ ﺧﺪا ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ وﺻﻒ اﯾﺎغ‬
‫ﯾﮑﯽ ز ﻣﻄﺮب و رﻗﺎﺻﻪ و ﻣﺰﻧﺪ ﭼﻮ ﮐﻼغ‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺮﯾﺪه ﻧﻮﯾﺴﺎن ﻫﻤﭽﻮ ﺟﻐﺪ و ﭼﻪ زاغ‬
‫وﻇﯿﻔﻪ ﻫﺴﺖ زواﻓﯽ اداي رﺳﻢ و ﺑﻼع‬
‫ﺣﺮف ف‬
‫‪ -238‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮ ﺑﮑﺸﻢ زﻫﯽ ﻃﺮب ور ﺑﮑﺸﺪ زﻫﯽ ﺷﺮف‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺳﺨﻦ ﻫﻤﯽ ﺑﺮو ﻗﺼﻪ ﻣﻦ ﺑﻬﺮ ﻃﺮف‬
‫ده ﮐﻪ درﯾﻦ ﺧﯿﺎل ﮐﺞ ﻋﻤﺮ ﻋﺰﯾﺰ ﺷﺪ ﺗﻠﻒ‬
‫ﯾﺎد ﭘﺪر ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ ﭘﺴﺮان ﻧﺎﺧﻠﻒ‬
‫ﻣﻐﺒﭽﮥ ز ﻫﺮ ﻃﺮف ﻣﯽزﻧﺪم ﺑﭽﻨﮓ و دف‬
‫ﻣﺴﺖ رﯾﺎ اﺳﺖ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺑﺎده ﺑﺨﻮاه و ﻻﺗﺨﻒ‬
‫ﭘﺎر دﻣﺶ دراز ﺑﺎد آن ﺣﯿﻮان ﺧﻮش ﻋﻠﻒ‬
‫ﺑﺪرﻗﮥ رﻫﺖ ﺷﻮد ﻫﻤﺖ ﺷﺤﺘﮥ ﻧﺠﻒ‬
‫‪198‬‬
‫ﺳﺤﺮ ﺑﺴﻮي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺷﺪم ﺑﻘﻠﺐ ﻓﺮاغ‬
‫ﺑﺠﻠﻮة ﮔﻞ و ﮔﻠﺸﻦ ﻧﻈﺎره ﻣﯽﮐﺮدم‬
‫ﭼﻨﺎن زﺣﺴﻦ ﻓﺮحﺑﺨﺶ ﮔﻞ ﺷﺪم ﻣﺪﻫﻮش‬
‫ﻧﻬﺎده ﺑﻮد ﭼﻮ ﻧﺮﮔﺲ ﻃﺮاوت ﮔﻞ ﯾﺎس‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺖ‬ ‫وﺣﺪه‬ ‫ﺑﺘﺼﺮﯾﺢ‬ ‫ﻧﻤﻮداﻧﻪ‬
‫زﺑﺎن ﮔﺸﻮده ﺑﺘﻘﺒﯿﺢ ﺷﺎﻋﺮان ﺳﻮﺳﻦ‬
‫ﯾﮑﯽ ز ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﯽ ﺑﮕﻮﯾﺪي اﺷﻌﺎر‬
‫ﺑﺲ اﺳﺖ از ﭘﯽ وﯾﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻟﮏ ﻣﺎ‬
‫ﻧﺸﺎط ﻋﯿﺶ و ﺣﻮاﻧﯽ ز دﺳﺖ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻃﺎﻟﻊ اﮔﺮ ﻣﺪد ﮐﻨﺪ داﻣﻨﺶ آورم ﺑﮑﻒ‬
‫ﻃﺮف ﮐﺮم ز ﮐﺲ ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ دل ﭘﺮاﺳﺪﯾﻦ‬
‫از ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮ ام ﻫﯿﭻ ﮔﺸﺎﯾﺸﯽ ﻧﺸﺪ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﻨﺎز ﭘﺮ در ﻫﻢ ﻣﻬﺮ ﺑﺘﺎن ﺳﻨﮕﺪل‬
‫ﻣﻦ ﺑﺨﯿﺎل زاﻫﺪي ﮔﻮﺷﻪﻧﺸﯿﻦ و ﻃﺮﻓﻪ آﻧﮑﻪ‬
‫ﭘﻨﺠﺮﻧﺪ زاﻫﺪان ﻧﻘﺶ ﺑﺨﻮان و ﻻ ﺗﻘﻞ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﺷﻬﺮﺑﯿﻦﮐﻪ ﭼﻮن ﻟﻘﻤﮥﺷﺒﻬﻪﻣﯽﺧﻮرد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﻗﺪم زﻧﯽ در ره ﺧﺎﻧﺪان ﺻﺪق‬
‫‪199‬‬
‫‪ -238‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺨﺖ ﺳﯿﻪ ﺷﻮد اﮔﺮ ﻋﻤﺮ دﻫﯽ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺧﺰف‬
‫ده ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ و آن ﻋﻤﺮ ﻋﺰﯾﺰ ﺷﺪ ﺗﻠﻒ‬
‫ﮐﺲ ﻧﺰده اﺳﺖ از اﯾﻦ ﮐﺴﺎن ﺗﯿﺮ ﻣﺮاد ﺑﺮ ﻫﺪف‬
‫ﻣﺴﺘﯽ و ﻋﺸﻖ ﻋﺎرﻓﺎن ﻣﯽﮐﺸﺪت ﺑﻬﺮ ﻃﺮف‬
‫ﺳﯿﻢ و زري ﻧﻤﯽداﻧﺪ اﯾﻦ ﭘﺴﺮان ﻧﺎﺧﻠﻒ‬
‫ﮔﻮش ﻣﺪه ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮا ﺑﻨﻐﻤﻪﻫﺎي ﭼﻨﮓ و دف‬
‫ﺑﺮ ﻣﺪد ﺧﺮد ﺑﮕﯿﺮ داﻣﻦ زاﻫﺪان ﺑﮑﻒ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺮام ﻣﯽﺧﻮرد اﯾﻦ ﺣﯿﻮان ﺧﻮش ﻋﻠﻒ‬
‫ﺑﮑﻠﺪار ﻟﺠﺎﻣﺮا ﻧﯿﺶ زﻧﺪ ﺑﺒﺎ ﺷﺮف‬
‫ﺟﺎي ﺑﺪوزﺧﺖ دﻫﺪ ﺧﺎﻟﻖ ﺷﺤﻨﮥ ﻧﺠﻒ‬
‫ﺣﺮف ﻗﺎف‬
‫‪ -238‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮت ﻣﺪام ﻣﯿﺴﺮ ﺷﻮد زﻫﯽ ﺗﻮﻓﯿﻖ‬
‫ﻫﺰار ﺑﺎر ﻣﻦ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﺮدهام ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫ﮐﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎي ﺳﻌﺎدت رﻓﯿﻖ ﺑﻮد رﻓﯿﻖ‬
‫ﺣﮑﺎﯾﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻘﻠﺶ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﺗﺼﺪﯾﻖ‬
‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﺧﺎﻃﺮم از ﻓﮑﺮ اﯾﻦ ﺧﯿﺎل دﻗﯿﻖ‬
‫ﺑﮑﻨﻪ آن ﻧﺮﺳﺪ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻓﮑﺮ ﻋﻤﯿﻖ‬
‫ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﭽﻪ ﺣﺪم ﻫﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﺎﻟﻖ ﺗﻮ ﻣﺪد ﮐﻨﺪ ﮔﺮ ﺑﺮوي رو ﺷﺮف‬
‫ﺣﺮصوﻃﻤﻊزﺧﻮدﺑﺒﺮدﻣﺪحوﻣﻠﻖزﮐﺲﻣﮑﻦ‬
‫ازﺧﻢ اﺑﺮوي ﺷﻬﻤﺎن ﺳﻬﻞ ﻧﮕﺸﺖ ﻣﺸﮑﻠﺖ‬
‫وﻫﻢ و ﺧﯿﺎل ﺷﺎﻋﺮان ﻣﯽﺑﺮدت دل وﺧﺮد‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﺎز ﭘﺮوري ﻣﻬﺮ ﮐﺴﺎن ﺑﺮاي ﻧﺎن‬
‫ﮔﺮ ﺑﻮدت ره ﯾﻘﯿﻦ راه ﺧﯿﺎل ﮐﻦ رﻫﺎ‬
‫زﻧﺪﻗﻪ دﯾﻦ ﻋﺎرﻓﺎن ﭘﻨﺠﺮﻧﺪ ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﺻﻮﻓﯽ دﻫﺮ ﺳﺮ ﺑﺴﺮ ﻟﻘﻤﮥ ﺷﺒﻬﻪ ﻣﯽﺧﻮرد‬
‫ﭘﺎروﻣﺶ دراز ﻫﻢ ﻃﻌﻨﺎﻣﺮ ﮔﺮاز ﺑﺎد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺑﻮﻫﻢ ﺧﻮد ﮔﺮ ﺑﺮوي ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮان‬
‫ﻣﻘﺎم اﻣﻦ و ﻣﯽ ﺑﯿﻐﺶ و رﻓﯿﻖ ﺷﻔﯿﻖ‬
‫ﺟﻬﺎن وﮐﺎر ﺟﻬﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﻫﯿﭻ در ﻫﯿﭻ اﺳﺖ‬
‫درﯾﻎ و درد ﮐﻪ ﺗﺎ اﯾﻦ زﻣﺎن ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺗﻮﺑﻪ زﻟﻌﻞ ﻧﮕﺎر و ﺧﻨﺪة ﺟﺎم‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻮي ﻣﯿﺎﻧﺖ ﺑﭽﻮن ﻣﻨﯽ ﻧﺮﺳﺪ‬
‫ﺣﻼوﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ را در ﭼﻪ ز ﻧﺨﺪاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﺨﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﻼم ﻃﺒﻊ ﺗﻮام‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺤﺎل ﻫﺮ ﮐﻪ ﻣﯿﺴﺮ ﺷﻮد زﻫﯽ ﺗﻮﻓﯿﻖ‬
‫ﺟﻬﺎن و ﮐﺎر ﺟﻬﺎن ﻫﯿﭻ ﮐﺮدهام ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫ﺷﺪي ﺑﻤﻄﺮب و ﻧﺎي و ﻧﯽ و رﺑﺎب رﻓﯿﻖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﻧﺒﺮده ﺗﻮ را ﻋﻤﺮ ﻗﺎﻃﻌﺎن ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺳﻌﺎدﺗﺴﺖ و ﺟﻬﺎﻟﺖ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﺗﺼﺪﯾﻖ‬
‫ﺑﻮد رﻗﯿﺐ و ﻋﺘﯿﺪ ﺗﻮ ﻧﺎﻇﺮان دﻗﯿﻖ‬
‫ﺑﮑﻨﻪ آن ﻧﺒﺮد ﭘﯽ ﻫﺰار ﻓﮑﺮ ﻋﻤﯿﻖ‬
‫ﮐﻪ ﭘﺮ ﺷﺪه ﻏﺰﻟﺖ از رذاﻟﺖ و ﺗﺤﻤﯿﻖ‬
‫ﻧﻪ رﻧﺠﺶ دل و روﺣﺖ ﻗﺴﻢ ﺑﺠﺎن رﻓﯿﻖ‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ ﺷﺮح دﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ داﺳﺘﺎن ﻓﺮاق‬
‫ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﯿﺎن‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬
‫ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﺘﺎﺳﺘﺎن‬ ‫ﻧﻬﺎده‬
‫ﺣﺮوف آن ز ﻓﺮاق ز دوﺳﺘﺎن ﻓﺮاق‬
‫وﻟﯿﮏ ذﻟﺖ و ﻧﮑﺒﺖ در آﺷﯿﺎن ﻓﺮاق‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ﺟﻨﮓ و ﻧﯿﺎﻣﺪ ﺑﺴﺮ زﻣﺎن ﻓﺮاق‬
‫ﻧﻔﺎق و ﺗﻔﺮﻗﻪ آرﻧﺪ و ﻫﻢ زﯾﺎن ﻓﺮاق‬
‫ﻧﻔﺎق و ﺗﻔﺮﻗﻪ آورد و رﯾﺴﻤﺎن ﻓﺮاق‬
‫ﻧﻔﺎق و ﺗﻔﺮﻗﻪ ﮔﺴﺘﺮد او ز ﺧﻮان ﻓﺮاق‬
‫ﺑﻔﺮاق‬ ‫رﯾﺴﻤﺎن‬ ‫ﭘﺎره‬
‫‪200‬‬
‫‪ -239‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﻀﻮر ﻗﻠﺐ و دﻋﺎي ﺷﺐ و ﻧﺸﺎط ﻋﻤﯿﻖ‬
‫ﺑﺸﺎﻋﺮ ﻋﻘﻞ ﺳﻠﯿﻢ ار ﺑﺪي ﻧﻤﯽﮔﻔﺘﯽ‬
‫ز ﮐﯿﻤﯿﺎي ﺳﻌﺎدت ﺗﻮ دوري اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻏﻨﯿﻤﺖ اﺳﺖ دﻣﯽ رو ﺑﮑﺮدﮔﺎر ﺑﯿﺎر‬
‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺗﻮﺑﻪ ز ﻋﺼﯿﺎن و ﻧﺎﻟﻪ در ﺷﺐ ﺗﺎر‬
‫ﻣﮑﻦ ﺧﯿﺎل ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻮﻧﮑﺎﻫﺪ از ﻋﻤﻠﺖ‬
‫ﺟﻬﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد ﻣﺮ ﺗﻮ راز ﭼﺎه ز ﻧﺦ‬
‫ﺑﺪان ﺣﻤﺎﻗﺖ ﻃﺒﻊ ﺗﻮ ﺟﺎي ﺧﻨﺪه ﺑﻮد‬
‫ﻏﺮض ز ﮔﻔﺘﻦ واﻧﯽ ﻧﺼﯿﺤﺖ اﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -240‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زﺑﺎن ﺧﺎﻣﻪ ﻧﺪارد ﺳﺮ ﺑﯿﺎن ﻓﺮاق‬
‫‪ -240‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﺎﻣﻪ‬ ‫زﺑﺎن‬ ‫ﺑﺮﯾﺨﺖ ﻣﺮغ دﻟﻢ ﭘﺮ ز داﺳﺘﺎن ﻓﺮاق‬
‫و‬ ‫ذﻟﯿﻞ‬ ‫ﮐﻨﻮن‬ ‫ﺳﺮي ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ ﮔﺮدون ﻧﯿﺎﻣﺪي ﻫﻤﺴﺮ‬
‫ﻓﺮﯾﻖ و ﻓﺮﻗﻪ و ﺗﻔﺮﯾﻖ و ﺗﻔﺮﻗﻪ در اﺻﻞ‬
‫ﺗﻤﺎم ﻋﺰت و دوﻟﺖ اﮔﺮ ﺑﻮدي ز ﺗﻔﺎق‬
‫درﯾﻎ ﻣﺪت ﻋﻤﯽ ﮐﻪ ﺳﻨﯽ و ﺷﯿﻌﻪ‬
‫ﮐﻨﻮن ﭼﻪ ﭼﺎره ﮐﻪ ﻫﺮ دم زروﺿﻪ و ﻧﺪﺑﻪ‬
‫ﻋﺪو ﮐﻪ ﻋﺰت ﻣﺎ دﯾﺪ روﺿﻪ را آورد‬
‫اﮔﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻦ اﻓﺘﺪ ﻓﺮاﻗﺮا ﺑﮑﺸﻢ‬
‫ﺷﻮد‬ ‫ﺑﺎﺗﺤﺎد‬ ‫دﻣﺎغ روح ﻣﻌﻄﺮ ﺑﻌﻄﺮ وﺣﺪت ﮐﻦ‬
‫‪201‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﻪ ﺷﯿﻌﻪ ﺷﯿﻌﻪ ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺨﻠﺼﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻋﻮي اﺳﻼم ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﺴﺎن‬
‫ﮐﻪ روز ﻫﺠﺮ ﺳﯿﻪ ﺑﺎد و ﺧﺎﻧﻤﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﻮد وﺟﻮب ﺑﻤﺎ ﻫﺠﺮت و ﻓﺮار از ﻫﺠﺮ‬
‫ز ﮔﻤﺮﻫﯽ ﺑﺮ ﻣﺪﻧﯽ ﭼﻮن ﭘﯿﺮوان ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﭙﺎي ﺷﻮق اﮔﺮ ﺑﺮﻗﻌﯽ رود اﯾﻦ راه‬
‫ﺣﺮف ﮐﺎف‬
‫‪ -241‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ازان ﮔﻨﺎه ﮐﻪ ﻧﻔﻌﯽ رﺳﺪ ﺑﻐﯿﺮ ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫اﮔﺮ ﺷﺮاب ﺧﻮري ﺟﺮﻋﮥ ﻓﺸﺎن ﺑﺮ ﺧﺎك‬
‫ﺑﻤﺬﻫﺐ ﻫﻤﻪ ﮐﻔﺮ ﻃﺮﯾﻘﺖ اﺳﺖ اﻣﺴﺎك‬ ‫ﭼﻪ دوزﺧﯽ ﭼﻪ ﺑﻬﺸﺘﯽ ﭼﻪ آدﻣﯽ ﭼﻪ ﭘﺮي‬
‫ﮐﻪ روز واﻗﻌﻪ ﭘﺎ داﻧﮕﯿﺮم از ﺳﺮ ﺧﺎك‬ ‫ﺑﺨﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ اي ﺳﺮو ﻧﺎز ﭘﺮور ﻣﻦ‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﺒﺴﺖ ﮐﻪ ره ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮ دﯾﺮ ﻣﻌﻨﺎك‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻓﻠﮑﯽ راه دﯾﺮﺷﺶ ﺟﻬﺘﯽ‬
‫ﺗﺎك‬ ‫ﺗﺎرم‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫ﺑﻘﯿﺎت‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺒﺎد‬ ‫ﻓﺮﯾﺐ دﺧﺘﺮ رز ﻃﺮﻓﻪ ﻣﯽزﻧﺪ ره ﻋﻘﻞ‬
‫دﻋﺎي اﻫﻞ دﻟﺖ ﺑﺎد ﻣﻮﻧﺲ دل ﭘﺎك‬ ‫ﺑﺮاه ﻣﯿﮑﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮش از ﺟﻬﺎن رﻓﺘﯽ‬
‫‪ -241‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺒﺎش دﺷﻤﻦ ﺟﺎﻧﺖ ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﺧﻮﯾﺶ ﻫﻼك‬ ‫ﻣﺨﻮر ﺷﺮاب اﮔﺮ آدﻣﯽ ﻣﮑﺶ ﺗﺮﯾﺎك‬
‫از آن ﮔﻨﺎه ﮐﻪ ﻧﻔﻌﯽ رﺳﺪ ﻣﺸﻮ ﺑﯽﺑﺎك‬ ‫ﮔﻨﺎه ﻧﻔﻊ ﻧﺪارد ﺟﻮاب ﺻﻮﻓﯽ ﮔﻮ‬
‫ﺗﺮﯾﺎك‬ ‫ﺧﻮرد‬ ‫دﯾﮕﺮان‬ ‫ﻣﻨﻔﻌﺖ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻫﻼك اﻧﺪازد‬
‫ازان ﻃﺮﯾﻘﺖ و ﮐﻔﺮش رﻫﺎ ﺷﻮ از ادراك‬ ‫ﭼﻪ دوزﺧﯽ ﭼﻪ ﺑﻬﺸﺘﯽ ﺑﮕﻔﺖ آن ﮐﺎﻓﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﭘﺎي ﺑﺖ و ﭘﯿﺮ ﻣﯽ ﻧﮕﺸﺘﯽ ﺧﺎك‬ ‫ﺑﻮدت‬ ‫ﻋﻘﯿﺪﺗﯽ‬ ‫ﻗﯿﺎﻣﺖ‬ ‫ﺑﺮوز‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﮐﻪ راه راﺳﺖ ﮐﺠﺎ راه زﯾﺮ دﯾﺮ ﻣﻔﺎك‬ ‫زراه دﯾﺮ ﻣﺰن دم اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﮔﺮت ز ﻋﻘﻞ ﺧﺒﺮ ﮐﻦ ﺧﺮاب ﺗﺎرم ﺗﺎك‬ ‫ﺷﺮاب دﺧﺘﺮ رزﻣﯽ ﺑﺮ و ﺗﻮ را ﺑﻬﻮس‬
‫ﻧﺎﭘﺎك‬ ‫ﻗﻠﻨﺪ‬ ‫دوزخ‬ ‫ﯾﮑﺴﺮه‬ ‫ﻓﺘﺎد‬ ‫ﺑﺮاه ﻣﯿﮑﺪه ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ از ﺟﻬﺎن رﻓﺘﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪202‬‬

‫‪ -242‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﻖ ﻧﮕﻬﺪار ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽروم اﷲ ﻣﻌﮏ‬ ‫اي دل رﯾﺶ ﻣﺮا ﺑﺎ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺣﻖ ﻧﻤﮏ‬
‫ذﮐﺮ ﺧﯿﺮ ﺗﻮ ﺑﻮد ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻠﮏ‬ ‫ﺗﻮﺋﯽ آن ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎﮐﯿﺰه ﮐﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪس‬
‫ﮐﺲ ﻋﯿﺎر زر ﺧﺎﻟﺺ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ﭼﻮ ﻣﺤﮏ‬ ‫درﺧﻠﻮص ﻣﻨﺖ ار ﻫﺴﺖ ﺷﮑﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻦ‬
‫وﻋﺪه از ﺣﺪ ﺑﺸﺪ و ﻣﺎ ﻧﻪ دو دﯾﺪﯾﻢ ﻧﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدي ﮐﻪ ﺷﻮم ﻣﺴﺖ ودوﺑﻮﺳﺖﺑﺪﻫﻢ‬
‫ﺧﻠﻖ را از دﻫﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﯽﻧﺪاز ﺑﺸﮏ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ ﭘﺴﺘﮥ ﺧﻨﺪان و ﺷﮑﺮ رﯾﺰي ﮐﻦ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﮐﻪ زﺑﻮﻧﯽ ﮐﺸﻢ از ﭼﺮخ و ﻓﻠﮏ‬ ‫ﭼﺮخ ﺑﺮ ﻫﻢ زﻧﻢ ار ﻏﯿﺮ ﻣﺮادم ﮔﺮدد‬
‫اي رﻗﯿﺐ از ﺑﺮ او ﯾﮏ دو ﻗﺪم دور ﺗﺮك‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮﯾﺸﺶ ﻧﮕﺬاري ﺑﺎري‬
‫‪-242‬‬

‫‪ -242‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎ ادب ﺑﺎش و ﻣﻼف از ﻟﺐ ﻫﺮ ﺧﺎر و ﺧﺴﮏ‬ ‫اي ﺗﻮدروش رﻫﺎ ﮐﻦ ﺗﻮ دﯾﮕﺮ دوز و ﮐﻠﮏ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺧﺎﻟﺼﯽ و ﺟﻮﺋﯽ از او ﺣﻖ ﻧﻤﮏ‬ ‫ﺗﺮس ﻧﺒﻮد ﺑﻪ ﺗﻮ از ﺣﻖ ﮐﻪ ﺑﻬﺮ ﺷﺎه و وزﯾﺮ‬
‫ﻫﺴﺖ اﺷﻌﺎر ﺗﻮ ﺑﺮو ﻫﻢ ﺗﻮ ﭼﻮن زر و ﻣﺤﮏ‬ ‫ﮐﯽ ﺑﻮد ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻠﮏ ﻣﺪح ﺷﻬﻤﺎن‬
‫ﺑﺎﺧﺘﯽ دل ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﺧﺎن و ﺑﻬﺮ ﭘﯿﺮو ﮐﺴﮏ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ از ﻣﺴﺘﯽ و ﺑﻮﺳﯿﺪن ﻓﺎﺟﺮ ﮔﻮﺋﯽ‬
‫دﯾﺪي آﺧﺮ ﮐﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪي ﻧﻪ دو دﯾﺪي ﺗﻮ ﻧﻪ ﯾﮏ‬ ‫ﯾﺎر ﺑﺪ ﻋﻬﺪ ﺗﻮ ﮔﺮ ﮔﻔﺖ دو ﺑﻮﺳﺖ ﺑﺪﻫﻢ‬
‫ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدﯾﻢ ﺑﺮو دور ﺗﺮك‬ ‫وﻋﺪهﻫﺎي ﺗﻮ و ﯾﺎر ﺗﻮ ﻫﻤﻪ ﻻف ﺑﻮد‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ ﺑﻬﻢ ﺑﺮزﻧﯽ اﯾﻦ ﭼﺮخ و ﻓﻠﮏ‬ ‫ﭼﺮخ ﺑﺮ ﻫﻢ زدﻧﺖ ﻻف و ﺟﺴﺎرت ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺧﻠﻖ را از ﺳﺨﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﯿﻨﺪاز ﺑﺸﮏ‬ ‫وﻫﻢ ﺑﺮ ﻫﻢ زن و اﯾﻦ ﻻف رﻫﺎ ﮐﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺸﺖ و را ﺑﺎز ﮐﻦ اﷲ ﻣﻌﮏ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﻪ وﻫﻢ اﺳﺖ ز ﭘﻨﺪار و ﻫﻮا‬
‫‪ -243‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮم ﺗﻮ دوﺳﺘﯽ از دﺷﻤﻨﺎن ﻧﺪارم ﺑﺎك‬ ‫ﻫﺰار دﺷﻤﻨﻢ ار ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻗﺼﺪ ﻫﻼك‬
‫و ﮔﺮﻧﻪ ﻫﺮ دﻣﻢ از ﻫﺠﺮ ﺗﻮ اﺳﺖ ﺑﯿﻢ ﻫﻼك‬ ‫ﻣﺮا اﻣﯿﺪ وﺻﺎل ﺗﻮ زﻧﺪه ﻣﯽدارد‬
‫ﺳﭙﺮ ﮐﻨﻢ ﺳﺮو دﺳﺘﺖ ﻧﺪارم از ﻓﺘﺮاك‬ ‫ﻋﻨﺎن ﭘﯿﭻ ﮐﻪ ﮔﺮ ﻣﯿﺰﻧﯽ ﺑﺸﻤﺸﯿﺮم‬
‫‪203‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -243‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﮑﯽ ﻫﻮا و ﻫﻮس ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺪاري ﺑﺎك‬ ‫ﻫﺰار دﺷﻤﻨﺖ از ﮐﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ ﻗﺼﺪ ﻫﻼك‬
‫ﺗﻮ را ﺧﺒﺮ ز ﻋﻘﺎب ﺣﻖ ار ﺑﺪي ﺣﺎﺷﺎك‬ ‫روي ﺑﺨﻮاب و ز ﻏﻔﻠﺖ ﺧﯿﺎل ﻣﯽﺑﺎﻓﯽ‬
‫ﺳﭙﺮ ﮐﻨﯽ ﺳﺮو اﻓﺘﯽ ﺑﺪر ﮔﻬﺶ ﺑﺮ ﺧﺎك‬ ‫ﺗﻮ را اﻣﯿﺪ وﺻﺎل ﮐﺴﯽ اﺳﺖ زر ﺑﺪﻫﺪ‬
‫ﺑﻠﯽ ز ﻫﺠﺮ ﺑﺘﺎن ﻣﯽﮐﻨﯽ ﮔﺮﯾﺒﺎن ﭼﺎك‬ ‫ﺧﺪاي را ﻧﺒﻮد وﺻﻞ و ﻓﺼﻞ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺪح ﺧﻠﻖ ﻧﯿﺎري و ﻧﯽ ﺷﻮي ﻫﺘﺎك‬ ‫ﻧﺒﺰد ﺣﻖ ﺗﻮ ﻋﺰﯾﺰ آن زﻣﺎن ﺷﻮي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺣﺮف ل‬
‫‪ -244‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺲ ﻣﺒﺎد ز ﮐﺮدار ﻧﺎﺻﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺑﻮﻗﺖ ﮔﻞ ﺷﺪم از ﺗﻮﺑﮥ ﺷﺮاب ﺧﺠﻞ‬
‫ﻧﯿﻢ ز ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﯽ ﺑﻬﯿﭻ ﺑﺎب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺻﻼح ﻣﺎﻫﻤﻪ دام رﻫﺴﺖ و ﻣﻦ زﯾﻦ ﺑﺤﺚ‬
‫ﮐﻪ از ﺳﺆال ﻣﻠﻮﻟﯿﻢ و از ﺟﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﯾﺎر ﻧﺮﻧﺠﺪ ز ﻣﺎ ﺑﺨﻠﻖ ﮐﺮﯾﻢ‬
‫ز ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ و آن ﻃﺒﻊ ﻫﻤﭽﻮ آب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺣﺠﺎبﻇﻠﻤﺖازآنﺑﺴﺖآب ﺧﻀﺮﮐﻪﮔﺸﺖ‬
‫‪ -244‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﯿﺴﺘﯽ از ﮐﺎر ﻧﺎﺻﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻦ و ﺑﺎش از ﺷﺮاب ﺧﺠﻞ‬
‫ﺑﮕﻔﺖ ﻣﻦ ﺷﺪم از ﺗﻮﺑﮥ ﺷﺮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﻋﺠﺐ زﺣﻤﻖ ﮐﺴﯽ ﮐﻮ ﺧﺠﻞ ﺷﺪ از ﺗﻮﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ از ﺳﻔﺎﻫﺖ اﯾﺸﺎن ﺷﺪم ﭼﻮ آب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﻋﺠﺐﺗﺮ آﻧﮑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﺮﯾﺪ او ﮔﺸﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﻨﻢ ز ﺧﺎﻟﻖ و آن ﻧﻬﯽ ﭘﺮ ﻋﺘﺎب ﺧﺠﻞ‬ ‫اﮔﺮ ﺻﻼح ﺗﻮ داﻣﺴﺖ و ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ‬
‫ﺷﻮد ز ﺣﻖ و ز ﻋﻘﺒﺎ و ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﺧﺠﻞ‬ ‫رواﺳﺖ ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﻮد ﻣﺴﺖ و ﻋﻘﻞ ﺑﻔﺮوﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯽ ﺣﯿﺎ ز ﺧﺪاوﻧﺪ از ﺧﺮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺧﺮاب ﮐﺮده ﺧﯿﺎﻻت و وﻫﻤﺖ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫وﻟﯿﮏ ﺑﺮﻗﻌﯽ از دﺷﺖ ﺑﯽﺟﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﻧﮕﺸﺘﻪ آب ﺣﯿﺎت از ﻓﺮ ﺧﺮﻓﺎت ﺧﺠﻞ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪204‬‬

‫‪ -245‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫رﺳﺪ ﺑﺪوﻟﺖ وﺻﻞ ﺗﻮ ﮐﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺻﻮل‬ ‫اﮔﺮ ﺑﮑﻮي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮا ﻣﺠﺎل و ﺻﻮل‬
‫ﻓﺮاغ ﺑﺮده ز ﻣﻦ آن دو ﺟﺎدوي ﻣﮑﺤﻮل‬ ‫ﻗﺮار ﺑﺮده زﻣﻦ آن دو ﻧﺮﮔﺲ رﻋﻨﺎ‬
‫رﻣﻮز ﻋﺸﻖ ﻣﮑﻦ ﻓﺎش ﭘﯿﺶ اﻫﻞ ﻋﻘﻮل‬ ‫ﺑﺪرد ﻋﺸﻖ ﺑﺴﺎز و ﺧﻤﻮش ﮐﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -245‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯽ ﻓﺮوع ﭘﺬﯾﺮد ز ﺷﺮع ﻣﺎ ﻧﻪ اﺻﻮل‬ ‫ﻋﺠﺐ ز ﺷﺎﻋﺮ ﺑﯽﺑﻨﺪ و ﺑﺎر ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل‬
‫ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل‬ ‫اﺻﻮل‬ ‫ﺑﺘﺮاﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻮﻫﻢ‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺧﯿﺎل ﻧﺒﺎﺷﺪ ورا ﻣﺠﺎﻟﯽ و ﮐﺎر‬
‫رﺑﻮده ﺗﺎب و ﺗﻮاﻧﺶ دو ﺟﺎدوي ﻣﮑﺤﻮل‬ ‫ﻫﻤﺎره و ﻣﺰﻧﺪ از ﺑﯿﺮار و ﺑﯿﺘﺎﺑﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮان ﻋﻠﻨﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ذم ﻋﻘﻮل‬ ‫ﮐﺠﺎ روم ﭼﻪ ﮐﻦ ﺑﺎ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﻢ اﯾﻦ زﺷﺘﯽ‬
‫رﻣﻮز ﻋﺸﻖ ﻣﮑﻦ ﻓﺎش ﭘﯿﺶ اﻫﻞ ﻋﻘﻮل‬ ‫ﭼﻪ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﮐﻪ ز ﻣﺴﺘﯽ و وﻫﻢ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﻫﺰار ﺷﻬﺮه و ده و ﮐﻮﭼﻪ و ﺧﺮوج و دﺧﻮل‬ ‫ﺑﺮاي ﻋﺸﻖ ﺗﺮاﺷﻨﺪ ﺳﺮو ورد و رﻣﻮز‬
‫ﻓﻬﯿﻢ ﻣﺎ دح ﻋﻘﻞ اﺳﺖ ﭼﻮن ﺧﺪا و رﺳﻮل‬ ‫ﺧﻄﺎب ﺣﻖ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ درﮐﺘﺎب ﺑﺮ ﻋﻘﻼ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻤﺎم زﻧﺪﻗﻪ و ﮐﻔﺮ و ﺧﺪﻋﻪ و ﻣﺠﻌﻮل‬ ‫ﺳﺰا اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﮐﻨﻢ ﻓﺎش رﻣﺰ ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا‬
‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎرف ز ﻋﻘﻞ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﻠﻮل‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺸﻮ از ﻋﻘﻞ و ﻫﻮش ﺧﻮد ﻏﺎﻓﻞ‬
‫‪ -246‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ‬ ‫در‬ ‫ﷲ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪ‬ ‫ﮐﻮ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﻫﺮ ﻧﮑﺘﮥ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ د وﺻﻒ آن ﺷﻤﺎﺋﻞ‬
‫آﺧﺮ ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺟﺎﻧﻢ در ﮐﺴﺐ اﯾﻦ ﻓﻀﺎﺋﻞ‬ ‫ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻋﺸﻖ و رﻧﺪي آﺳﺎن ﻧﻤﻮد اول‬
‫از ﺷﺎﻓﻌﯽ ﻣﭙﺮﺳﯿﺪ اﻣﺜﺎل اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﺣﻼج ﺑﺮ ﺳﺮدار اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺧﻮش ﺳﺮ آﯾﺪ‬
‫ﯾﺎرب ﮐﻪ ﺑﯿﻨﻢ آن را در ﮔﺮدﻧﺖ ﺷﻤﺎﺋﻞ‬ ‫ايدوﺳﺖدﺳﺖﺣﺎﻓﻆﺗﻌﻮﯾﺬﭼﺸﻢزﺧﻢاﺳﺖ‬
‫‪ -246‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻗﺎﺋﻞ‬ ‫در‬ ‫ﷲ‬ ‫ﻧﮕﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﻫﺮ ﻧﮑﺘﮥ ﮐﻪ ﮔﻮﯾﻢ از ﻋﻘﻞ و از ﻓﻀﺎﯾﻞ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻤﯿﻞ ﻗﻬﺮي از ﻧﻔﺲ اﯾﻦ رذاﺋﻞ‬ ‫اﯾﻦ ﻋﺸﻖ وﻣﯿﻞ ورﻧﺪي ﻧﺒﻮدﺑﻌﻠﻢ و ﺗﺤﺼﯿﻞ‬
‫‪205‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺧﺮد ﻧﺪارد ﻋﺸﻘﺶ ﺑﻮد ﻓﻀﺎﺋﻞ‬ ‫دردا ﮐﻪ در ﺳﺮ ﺧﻮد دﯾﻦ و ﺧﺮد ﻧﺪاري‬
‫رﻓﺘﯽ و ﺳﻬﻞ دﯾﺪي ﮔﺸﺘﯽ ﺑﺴﻮي ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫اﯾﻦ ﻣﯿﻞ ﻋﺸﻖ و رﻧﺪي ﻣﺸﮑﻞ ﻧﻤﻮد اول‬
‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ ﻋﺸﻖ ورﻧﺪي ﮔﺮدﯾﻦ ﮐﻨﯽ ﺗﻮ زاﺋﻞ‬ ‫رﻧﺪي ﺑﺠﺰ رذاﻟﺖ ﭼﯿﺰ دﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﺮ ﻋﺎرﻓﺎن ﺻﻮﻓﯽ ﺷﺪ ﯾﮏ ﺧﺪاي ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺣﻼج ﺑﺮ ﺳﺮ دار ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ﮐﺮد ﺧﻮد را‬
‫از ﺷﺎﻋﺮان ﻣﯽﭘﺮﺳﯿﺪ اﻣﺜﺎل اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫اﯾﻦ ﺧﺪﻋﻪاي ﮐﻪ ﺣﻼح ﺑﺮدار ﮐﺮد اﻇﻬﺎر‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﺮح و ﻓﻨﺶ ﻣﻮﻗﻮف ﺷﺪ ﺑﻌﺎﻣﻞ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﺣﮑﻤﺶ اول ﺑﺎﯾﺪ ز ﺷﺮع ﭘﺮﺳﯿﺪ‬
‫ﻫﺮ ﺣﺮﻓﻪاي ز ﮐﺴﺐ و ﻫﺮ ﺻﻨﻌﺖ و ﻋﻮاﻣﻞ‬ ‫ﻃﺐ وﻧﺠﻮم وﺣﮑﻤﺖ ﻧﺤﻮ و ﮐﻼم و ﻣﻨﻄﻖ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺟﺰ اﯾﻦ ﺑﮕﻮﯾﺪ دارد ز ﺣﻖ ﻓﻮاﺻﻞ‬ ‫ﺣﮑﻤﺶ ﺑﺸﺮع ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺮﺣﺶ ﺑﻮد ﺑﻌﺎﻣﻞ‬
‫ﺣﮑﻤﺶ ﺑﺸﺮع ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﮐﺎﻓﺮان ﻣﻤﺎﺛﻞ‬ ‫اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺣﻖ ﻋﯿﺎن ﺷﺪﺻﻮﻓﯽ وﻋﺸﻖ ﺑﺎزي‬
‫ﻧﯽ ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻬﺮ ﺷﻤﺎﺋﻞ‬ ‫اي دوﺳﺖ ﺣﮑﻢ دﯾﻦ را از ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ‬
‫‪ -247‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﻠﺴﺒﯿﻠﺖ ﮐﺮده ﺟﺎن و دل ﺳﺒﯿﻞ‬ ‫اي رﺧﺖ ﭼﻮن ﺧﻠﺪ و ﻟﻌﻠﺖ ﺳﻠﺴﺒﯿﻞ‬
‫ﺑﺪﯾﻞ‬ ‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﻟﻄﻔﺖ‬ ‫در‬ ‫ﻃﺒﻊ‬ ‫ﺑﺪل‬ ‫ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﺪ‬ ‫ﺣﺴﻨﺖ‬ ‫در‬ ‫ﻋﻘﻞ‬
‫ﻗﺘﯿﻞ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫دارد‬ ‫اﻓﺘﺎده‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ‬ ‫ﻧﺎدك ﭼﺸﻢ ﺗﻮ در ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪاي‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ دارد او ﺟﻤﺎﻟﯽ ﺑﺲ ﺟﻤﯿﻞ‬ ‫دوﺳﺘﺎن‬ ‫اي‬ ‫ﻣﺠﺎل‬ ‫ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﻢ‬ ‫ﻣﻦ‬
‫ﺑﺎد و ﻫﺮ ﭼﯿﺰي ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ‬ ‫ﻧﺎز‬ ‫ﻏﺮو‬ ‫و‬ ‫اﺑﻘﺎ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺷﺎه‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻮر اﻓﺘﺎده ﺷﺪ در ﭘﺎي ﭘﯿﻞ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺳﺮ ﭘﻨﺠﮥ ﻋﺸﻖ ﻧﮕﺎر‬
‫‪ -247‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎز ﺣﺎﻓﻆ ﮐﺮده ﺟﺎن و دل ﺳﺒﯿﻞ‬ ‫ﺑﺎز ﻟﻌﻞ ﺷﺎه ﺷﺪ ﭼﻮن ﺳﻠﺴﺒﯿﻞ‬
‫ﻃﺒﻊ او را ﻟﻄﻒ ﺷﻪ ﺑﺎﺷﺪ دﺧﯿﻞ‬ ‫ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ و ﻫﻤﺮاه ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻋﻘﻞ‬
‫ﺟﻤﯿﻞ‬ ‫ﺑﺲ‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺮاه‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ زرﮔﺸﺖ و ﺑﻬﺮ زر ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﺧﻮد ﻧﻤﻮده ﻣﻮروﺷﻪ را ﻫﻤﭽﻮ ﭘﯿﻞ‬ ‫ﺷﺎه ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺎه ﻓﺎرس را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﻮد ﻓﮑﺮي ﻋﻠﯿﻞ‬
‫‪ -248‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﺤﯿﯽ ﺑﻦ ﻣﻄﻔﺮ ﻣﻠﮏ ﻋﺎﻟﻢ و ﻋﺎدل‬
‫اﻧﻌﺎم ﺗﻮ ﺑﺮ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻓﺎﺋﺾ و ﺷﺎﻣﻞ‬
‫دﺳﺖ ﻃﺮب از داﻣﻦ اﯾﻦ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﮑﺴﻞ‬
‫ﺷﺪ ﮔﺮدن ﺑﺪ ﺧﻮاه ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﻼﺳﻞ‬
‫از ﺑﻬﺮ ﻣﻌﯿﺸﺖ ﻣﮑﻦ اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺑﺎﻃﻞ‬
‫‪ -248‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺸﻬﻤﺎن ﺑﺎﺧﺘﻪ ﻫﻢ دﯾﻦ و ﺳﺮ و دل‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮ ﮐﻪ ﺑﺪي ﺧﺴﺮو ﺟﺎﻫﻞ‬
‫ﺣﺎﺟﺖ ﻧﺪﯾﺪﯾﻦ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻋﻢ ﺑﻬﺮ و ﺳﺎﺋﻞ‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎه ﻃﻠﺐ را ﮐﻪ ﺑﻘﺪرت ﺷﺪه ﻧﺎﺋﻞ‬
‫اﻧﻌﺎم ﺗﻮ ﺑﺮ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﻓﺎﺋﺾ و ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺤﺘﺎج ﺑﺸﺎﻋﺮ ﺑﺪي و ﻧﺸﺮ ﻓﻀﺎﺋﻞ‬
‫ﭘﻮﺷﺪ ﺳﺘﻢ و ﺟﻠﻮه دﯾﺪ ﯾﮏ ﺷﻪ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﯽﮔﺸﺖ و دﻟﺶ ﺑﻮد ﺑﺎﯾﻦ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﺎﺋﻞ‬
‫ﻣﺪاح ﺷﻬﻤﺎن ﮔﺸﺖ و ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﻼﺳﻞ‬
‫ﺧﻮش ﺑﺎش ﮐﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﻧﺒﺮد راه ﺑﻤﻨﺰل‬
‫از ﺑﻬﺮ ﻣﻌﯿﺸﺖ ﻣﮑﻦ اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺑﺎﻃﻞ‬
‫ﺟﺰ ذات ﺧﺪا آن ﻣﻠﮏ ﻗﺎدر ﻋﺎدل‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ ﮔﻔﺖ ﺑﻮد ﮐﺎﻓﺮ و ﺟﺎﻫﻞ‬
‫‪206‬‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺳﯿﻢ و زر‬
‫داراي ﺟﻬﺎن ﻧﺼﺮت دﯾﻦ ﺧﺮد ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﻌﻈﯿﻢ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺟﺎن و ﺧﺮد واﺟﺐ و ﻻزم‬
‫ﺷﺎﻫﺎ ﻓﻠﮏ از ﻧﺮم ﺗﻮ در رﻗﺺ و ﺳﻤﺎﻋﺖ‬
‫ﻣﯽ ﻧﻮش و ﺟﻬﺎنﮔﯿﺮ ﮐﻪ از زﻟﻒ ﮐﻤﻨﺪت‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻗﻠﻢ ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﻣﻘﻢ رزق اﺳﺖ‬
‫ﺣﻘﺎ ز ﻃﻤﻊ دﯾﻦ و دﯾﺎﻧﺖ ﺷﺪه زاﺋﻞ‬
‫داراي ﺟﻬﺎن ﮐﺮده ﺷﻪ ﻓﺎﺳﻖ ﮔﻤﺮاه‬
‫ﯾﺤﯿﯽ ﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮ ﺑﻮدش ﻃﺒﻊ رواﻧﺴﺖ‬
‫ﻣﺪاﺣﯽ ﭘﯿﻤﺎﯾﻪ ز ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﭘﺴﻨﺪ اﺳﺖ‬
‫ﺑﯿﻦ ﺣﺪ ﮔﺰاﻓﺶ ﮐﻪ ﺑﮕﻔﺘﯽ ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺷﺎه‬
‫درﺑﺎر ﺷﻬﻤﺎن در ﻋﻮض ﭼﺎپ و ﻣﺠﻼت‬
‫ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﻫﺮ ﮐﻪ دﻫﺪ ﺟﻠﻮه ﺷﻬﻤﺎن را‬
‫ﭘﺲ روزي او از ﻃﺮف ﺷﺎه ﻣﻘﺮر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﺼﺒﯽ از ﺷﺎه ﮔﺮﻓﺘﯽ‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺷﻪ ﯾﮑﺴﺮه ﺑﺮ ﻣﻨﻬﺞ ﻋﺪل اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻗﻠﻢ ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﻣﻘﻢ رزق اﺳﺖ‬
‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﻣﻘﺴﻢ رزﻗﯽ ﺑﺠﻬﺎن ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮ ﺑﻤﺮﯾﺪان ﻫﻤﯿﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺪاح‬
‫‪207‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -249‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫وﺻﺎل‬ ‫زﻣﺎن‬ ‫ﻣﯽرﺳﺪ‬ ‫ﺑﻤﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﻮش ﺧﺒﺮ ﺑﺎش اي ﻧﺴﯿﻢ ﺷﻤﺎل‬
‫اﻟﺤﺎل‬ ‫ﻟﺴﺎن‬ ‫ﻫﯿﻬﻨﺎ‬ ‫ﻓﺼﻤﺖ‬ ‫ﻟﻬﺎ‬ ‫ﻻاﻧﻔﺼﺎم‬ ‫اﻟﻌﺸﻖ‬ ‫ﻗﺼﻪ‬
‫ﻣﺎل‬ ‫ﻣﺎﻻ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺣﺮﯾﻔﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺧﺎﻟﯽ‬ ‫ﺑﺰﻣﮕﺎه‬ ‫ﻋﺮﺻﮥ‬
‫ﺟﻼل‬ ‫و‬ ‫ﺟﺎه‬ ‫و‬ ‫ﮐﺒﺮﯾﺎ‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫آه‬ ‫ﻧﻤﯽﻧﮕﺮد‬ ‫ﮐﺲ‬ ‫ﻣﺎﺳﻮي‬ ‫ﺗﺮك‬
‫ﺑﻨﺎل‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫ﻧﺎﻟﮥ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﺸﻖ و ﺻﺎﺑﺮي ﺗﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫‪ -249‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﯿﺎل‬ ‫ﻣﺒﺎف‬ ‫اﯾﻨﻘﺪر‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺗﺎ ﮐﯽ اﯾﻦ ﯾﻤﯿﻦ و ﺷﻤﺎل‬
‫اﻻﻗﻮال‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻋﺎرﻫﺎ‬ ‫ﻇﻬﺮت‬ ‫اﻟﺸﻬﻮه‬ ‫ﻣﻨﺸﺎه‬ ‫اﻟﻌﺸﻖ‬ ‫ﻗﺼﻪ‬
‫اﻟﺤﺎل‬ ‫ﮐﯿﻒ‬ ‫و‬ ‫اﻟﺒﺎﺑﻨﺎ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻬﺎ‬ ‫اﻟﮑﻤﺎل‬ ‫و‬ ‫اﻟﻌﻘﻞ‬ ‫ﻓﺼﻢ‬
‫اﺳﺘﻘﻼل‬ ‫ﻻ‬ ‫و‬ ‫ﺷﻮﮐﻪ‬ ‫ﺑﻘﺖ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎر‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫اﻟﻤﻠﮏ‬ ‫ذﻫﺐ‬
‫ﺣﻮال‬ ‫اﻻ‬ ‫ﻣﺤﻮل‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺎﻃﻠﺒﻮا‬ ‫ﻣﻨﯽ‬ ‫ﻧﻠﺖ‬ ‫اﻟﻌﻘﻮل‬ ‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﻓﯽ‬
‫ﺗﻌﺎل‬ ‫ﺗﻌﺎل‬ ‫ﻣﺮﺣﺒﺎ‬ ‫ﻣﺮﺟﺎ‬ ‫ﻟﻼﻓﺴﺎن‬ ‫اﻟﻌﻘﻮل‬ ‫ﺑﺮﯾﺪ‬ ‫ﯾﺎ‬
‫ﮐﻤﺎل‬ ‫ﺻﺎﺣﺒﺎن‬ ‫و‬ ‫ﺧﺮدﻣﻨﺪ‬ ‫از‬ ‫ﺧﺎﻟﯽ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻤﻠﮑﺖ‬ ‫ﻋﺮﺿﮥ‬
‫ﺑﯽاﻗﺒﺎل‬ ‫ﺗﺮك‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﯾﮏ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﮐﺮد‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ‬
‫وﺑﺎل‬ ‫وزرو‬ ‫ز‬ ‫ﻣﻠﺘﯽ‬ ‫ﺑﺮﻫﺎن‬ ‫ﺷﻌﺮي‬ ‫ﻗﺮﯾﺤﮥ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺮف م‬
‫‪ -250‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺪﻫﻮش ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ و ﻣﯽ ﺻﺎف ﺑﯽﻏﻢ‬ ‫ﻣﻦ دوﺳﺘﺪار روي ﺧﻮش و ﻫﻮي دﻟﮑﺸﻢ‬
‫ﭼﯿﺰﯾﻢ ﻧﯿﺴﺖ ورﻧﻪ ﺧﺮﯾﺪار ﻫﺮ ﺷﺸﻢ‬ ‫ﺷﻬﺮﯾﺴﺖ ﭘﺮ ﮐﺮﺷﻤﮥ ﺧﻮﺑﺎن ز ﺷﺶ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺣﻘﺎ ﮐﻪ ﻣﯽ ﻧﻤﯽﺧﻮرم اﮐﻨﻮن و ﺳﺮ ﺧﻮﺷﻢ‬ ‫از ﺑﺲ ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ درﯾﻦ ﺷﻬﺮ دﯾﺪهام‬
‫ﻣﻦ ﺟﻮﻫﺮي ﻣﻔﻠﺴﻢ از آن ﻣﺸﻮﺷﻢ‬ ‫ﺷﯿﺮاز ﻣﻌﺪن ﻟﺐ ﻟﻌﻞ اﺳﺖ و ﮐﺎن ﺣﺴﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪208‬‬

‫ﻣﻬﻮﺷﻢ‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫اﺳﯿﺮ‬ ‫ﺣﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﻦ آدم ﺑﻬﺸﺘﯿﻢ اﻣﺎ درﯾﻦ ﺳﻔﺮ‬
‫ﻣﯽﮐﺸﻢ‬ ‫آه‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ﻧﺪارم‬ ‫آﺋﯿﻨﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺮوس ﻃﺒﻊ ﻣﺮا ﺟﻠﻮه آرزو اﺳﺖ‬
‫‪ -250‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺪﻫﻮش ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ و ﻣﯽ ﺻﺎف ﭘﺨﺸﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﻣﺤﺐ روي ﺧﻮش و ﻣﻮي دﻟﮑﺸﻢ‬
‫ﭼﻮن ﻧﺒﻮد اﯾﻦ ﺳﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻦ اﮐﻨﻮن ﻣﺸﻮﺷﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺎﯾﻠﻢ ﺑﺨﻮي ﺧﻮش و ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺘﯽ‬
‫ﻣﻦ ﻃﺎﻟﺐ ﺗﻤﺎم و ﺧﺮﯾﺪار ﻫﺮ ﺷﺸﻢ‬ ‫ﺧﻮي ﺧﻮش وﺣﯿﺎ وادب ﻋﻠﻢ ودﯾﻦ وﻋﻘﻞ‬
‫ﻣﻬﻮﺷﻢ‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫اﺳﯿﺮ‬ ‫ﺣﺎﻟﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻼف ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻬﺸﺘﯽ و ﮔﻔﺖ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻦ از ﻓﺴﺎد ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا آه ﻣﯽﮐﺸﻢ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ اﺳﯿﺮﻋﺸﻖ ﺟﻮاﻧﺎن در آﺗﺶ اﺳﺖ‬
‫‪ -251‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﻘﺸﯽ ﺑﯿﺎد ﺧﻂ ﺗﻮ ﺑﺮ آب ﻣﯽزدم‬ ‫دﯾﺸﺐ ﺑﺴﯿﻞ اﺷﮏ ره ﺧﻮاب ﻣﯽزدم‬
‫وز دور ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮ رخ ﻣﻬﺘﺎب ﻣﯽزدم‬ ‫روي ﻧﮕﺎر در ﻧﻈﺮم ﺟﻠﻮه ﻣﯽﻧﻤﻮد‬
‫ﻓﺎﻟﯽ ﺑﭽﺸﻢ و ﮔﻮش درﯾﻦ ﺑﺎب ﻣﯽزدم‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺮ وي ﺳﺎﻗﯽ و ﮔﻮﺷﻢ ﺑﻘﻮل ﭼﻨﮓ‬
‫ﻣﯽزدم‬ ‫ﻣﺤﺮاب‬ ‫ﮔﻮﺷﮥ‬ ‫ﺑﯿﺎد‬ ‫ﺟﺎﻣﯽ‬ ‫اﺑﺮوي ﯾﺎر در ﻧﻈﺮم ﺟﻠﻮه ﻣﯽﻧﻤﻮد‬
‫ﻣﯽﮔﻔﺘﻢ اﯾﻦ ﺳﺮو رو ﻣﯽ ﻧﺎب ﻣﯽزدم‬ ‫ﺳﺎي ﺑﺼﻮت اﯾﻦ ﻏﺰﻟﻢ ﮐﺎﺳﻪ ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﺑﺮ ﻧﺎم ﻋﻤﺮ و دوﻟﺖ اﺟﺎب ﻣﯽزدم‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد وﻗﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﻓﺎل ﻣﺮاد ﮐﺎم‬
‫‪ -251‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﻋﻄﺮ ﻋﻠﻢ ﺑﺮزخ ﺧﻮد آب ﻣﯽزدم‬ ‫دﯾﺸﺐ ز ﮐﺴﺐ ﻋﻠﻢ ره ﺧﻮاب ﻣﯽزدم‬
‫ﺑﺮ ﮐﺎرﮔﺎه ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺮ ﺧﻮاب ﻣﯽزدم‬ ‫از ﻧﻘﺶ ﻓﻀﻞ وﻋﻠﻢ ﺑﺒﺮدم ﺧﯿﺎل و وﻫﻢ‬
‫ﻣﯽزدم‬ ‫ﺑﻤﻬﺘﺎب‬ ‫ﺗﯿﺮه‬ ‫ﺑﺸﺎم‬ ‫ﮔﻮﯾﺎ‬ ‫دﯾﻦ و ﺧﺮد ﭼﻮ در ﻧﻈﺮم ﺟﻠﻮه ﻣﯽﻧﻤﻮد‬
‫ﺑﺮ ﺳﻨﮓ ﺧﺎره ﺟﺎم ﻣﯽ ﻧﺎب ﻣﯽزدم‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺮوي ﻋﺎﻟﻢ و ﮔﻮﺷﻢ ﺑﺸﺮع و دﯾﻦ‬
‫ﺳﻨﮕﯽ ﺑﺂن زﻫﺮ در و ﻫﺮ ﺑﺎب ﻣﯽزدم‬ ‫اﺑﺮوي ﭘﯿﺮ ﻗﺒﻠﮕﻪ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﭼﻪ ﺷﺪ‬
‫ﻣﺸﺘﯽ ﺑﮑﺎﺳﻪ و ﻣﯽ و ﻣﻀﺮاب ﻣﯽزدم‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﺼﻮت ﻫﺮ ﻏﺰﻟﯽ ﮐﺎﺳﻪ ﻣﯽﮔﺮﻓﺖ‬
‫‪209‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﯽزدم‬ ‫اﺣﺒﺎب‬ ‫ﺑﯿﺎري‬ ‫ﻋﺎﻗﻼن‬ ‫ﺑﺮﻧﺎم‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﮕﻮي ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺎلﺧﻮش ﺑﺨﻮاب‬
‫‪ -252‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﮔﺮ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ روم ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﺮزاﻧﻪ روم‬ ‫ﮔﺮ از دﯾﻦ ﻣﻨﺰل وﯾﺮان ﺑﺴﻮي ﺧﺎﻧﻪ روم‬
‫ﻧﺬر ﮐﺮدم ﮐﻪ ﻫﻢ از راه ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ روم‬ ‫زﯾﻦ ﺳﻔﺮ ﮔﺮ ﺑﺴﻼﻣﺖ ﺑﻮﻃﻦ ﺑﺎز رﺳﻢ‬
‫ﺑﺪر ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺑﻂ و ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﭼﻪ ﮐﺸﻔﻢ ﺷﺪ ازﯾﻦ ﺳﯿﺮ و ﺳﻠﻮك‬
‫ﺳﺠﺪة ﺷﮑﺮ ﮐﻨﻢ وز ﭘﯽ ﺷﮑﺮاﻧﻪ روم‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﺧﻢ اﺑﺮوي ﭼﻮ ﻣﺤﺮاﺑﺶ ﺑﺎز‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮش از ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺎ دوﺳﺖ ﺑﮑﺎﺷﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﺧﺮم اﻧﺪم ﮐﻪ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺘﻮﻻي وزﯾﺮ‬
‫‪ -252‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دﮔﺮ آﻧﺠﺎ ﮐﻪ روم ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﺮزاﻧﻪ روم‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺳﯿﺮ ﺷﻮم ﺧﺎﻧﻪ روم‬
‫ﻧﺬر ﮐﺮدم ﭼﻪ ﺑﮕﯿﺮم ره ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺳﯿﻢ وزر و ﻣﺸﺘﺎق وزﯾﺮ‬
‫ﺑﺪر ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺑﻂ و ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﭼﻪ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻣﻦ ازﯾﻦ دﺳﺖ وزﯾﺮ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ ﺑﺴﯿﻢ و زر ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﻧﮕﺮﻧﺪ‬ ‫ﺑﺪﯾﻮان‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ره‬ ‫آﺷﻨﺎﯾﺎن‬
‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ زر و ﻫﺪم از ﭘﯽ ﺷﮑﺮاﻧﻪ روم‬ ‫ﺑﺪم ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺰر و ﺳﻢ و ﻧﯿﻢ ﻋﺎرف دﯾﻦ‬
‫ﺑﻨﻈﺮ آﯾﺪ و ﻣﻦ ﺳﺠﺪه ﭼﻮ دﯾﻮاﻧﻪ روم‬ ‫ﻫﺮ دﻣﯽ ﺻﻮرت و اﺑﺮوي ﭼﻮ دﯾﻮ از ﭘﯿﺮم‬
‫ﮔﻔﺖ ﺳﺮ ﺧﻮش ز وزﯾﺮم ﭼﻮ ﺑﮑﺎﺷﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺟﺰﻣﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ ﺷﺪ ز وزﯾﺮ‬
‫‪ -253‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﺬﯾﺮم‬ ‫ﻣﻨﺖ‬ ‫زﻧﺪ‬ ‫ﺗﯿﻐﻢ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮم‬ ‫دﺳﺘﺶ‬ ‫ﮐﺸﺪ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺑﺘﯿﻐﻢ‬
‫ﺑﻤﯿﺮم‬ ‫ﺑﯿﻤﺎرت‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﻤﺎن اﺑﺮوي ﻣﺎ را ﮔﻮ ﻣﺰن ﺗﯿﺮ‬
‫ﭘﯿﺮم‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﺟﻮاﻧﻢ‬ ‫ﺟﺮﻋﻪ‬ ‫ﺑﯿﮏ‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫اي‬ ‫رس‬ ‫ﺑﻔﺮﯾﺎدم‬
‫ﺻﻔﯿﺮم‬ ‫ﻣﯽآﯾﺪ‬ ‫ﻋﺮش‬ ‫ﺑﺎم‬ ‫ز‬ ‫ﻣﻦ آﻧﻢ ﻏﻢ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ ﮔﺎه‬
‫ﺷﯿﺮم‬ ‫ﺟﻮي‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﺴﯿﺐ‬ ‫ﭼﻮ ﻃﻔﻼن ﺗﺎ ﮐﯽ اي واﻋﻆ ﻓﺮﯾﺒﯽ‬
‫ﮐﻪ ﮔﺮ آﺗﺶ ﺷﻮم در دي ﻧﮕﯿﺮم‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ‬ ‫ﺑﺴﻮزان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪210‬‬

‫‪ -253‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭘﯿﺮم‬ ‫ﮔﺒﺮ‬ ‫از‬ ‫دﻣﯽ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫دم‬ ‫زﻧﺪ‬ ‫ﺑﺘﯿﺮم‬ ‫دم‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫زﻧﺪ‬ ‫اﺷﻌﺎرش‬ ‫ز‬
‫ﮐﺒﯿﺮم‬ ‫ﻃﻠﺐ‬ ‫ﮐﻔﺮﻫﺎ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﭘﯿﺮش‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫آن‬ ‫و‬ ‫اﺑﺮو‬ ‫ﺑﻨﺎم‬
‫ﻓﻘﯿﺮم‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫از‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺟﻮاﻧﯽ‬
‫ﻧﻔﯿﺮم‬ ‫آﯾﺪ‬ ‫ﺧﺮان‬ ‫اﺻﻄﺒﻞ‬ ‫ز‬ ‫ﻫﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﻨﻢ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ ﮔﺎه‬
‫ﺻﻔﯿﺮم‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫را‬ ‫ﺗﺼﻨﯿﻒ‬ ‫ﮐﺠﺎ‬ ‫ﺑﺮﻗﺎص‬ ‫ﻋﺮﺷﯽ‬ ‫ﻫﺎﺗﻒ‬ ‫ﮔﺮﻧﻪ‬ ‫و‬
‫ﻧﻔﯿﺮم‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫و‬ ‫ﺧﻮار‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﮔﺮوﻫﯽ‬ ‫ﻓﺮﯾﺒﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ‬ ‫ﺳﺎﻣﺮي‬ ‫ﻋﺠﻞ‬ ‫ﭼﻮ‬
‫ﺷﯿﺮم‬ ‫ﺟﻮي‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن‬ ‫ﺳﯿﺐ‬ ‫ز‬ ‫ﺗﻮ را ﮐﯽ ﺑﺎﺷﺪ اي ﻣﻔﺘﻮن ﻃﺎﻣﺎت‬
‫ﺳﻌﯿﺮم‬ ‫ﻧﯿﺮان‬ ‫ز‬ ‫ﻧﺎري‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﮕﻔﺘﯽ‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫ﺷﯿﺮم‬ ‫ﺟﺎرﯾﺴﺖ‬ ‫ﻟﺒﻦ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻬﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﻣﺰن ﺑﺮ واﻋﻈﺎن ﻃﻌﻨﯽ ﺧﺪا ﮔﻔﺖ‬
‫دﺳﺘﮕﯿﺮم‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﻣﯽدﻫﺪ‬ ‫ﭘﯿﺮت‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻮ را ﺑﺲ ﻣﺎ ﺷﺪ آن ﯾﮏ ﺟﺮﻋﮥ ﺗﻠﺦ‬
‫ﻣﺴﺘﺠﯿﺮم‬ ‫اﻟﻬﯽ‬ ‫داﻣﺶ‬ ‫از‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ‬ ‫ﺑﺴﻮزان‬
‫ﭘﺬﯾﺮم‬ ‫دل‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫دﯾﻨﯽ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﺴﻮزي‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﭼﺮا‬
‫ﻧﺎﮔﺰﯾﺮم‬ ‫ﻟﺒﺎس‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺴﻮزان ﭘﺲ ﮐﺘﺎب ﺣﻖ ﮐﻪ داده‬
‫‪ -254‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻨﯿﺎدم‬ ‫ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺑﮑﻦ‬ ‫ﺑﻨﯿﺎد‬ ‫ﻧﺎز‬ ‫زﻟﻒ ﺑﺮ ﺑﺎد ﻣﺪه ﺗﺎ ﻧﺪﻫﯽ ﺑﺮ ﺑﺎدم‬
‫ﺳﺮ ﻣﮑﺶ ﺗﺎ ﻧﮑﺸﺪ ﺳﺮ ﺑﻔﻠﮏ ﻓﺮﯾﺎدم‬ ‫ﻣﯽ ﻣﺨﻮرﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﮐﺲ ﺗﺎ ﻧﺨﻮرم ﺧﻮن ﺟﮑﺮ‬
‫ﻏﻢ اﻏﯿﺎر ﻣﺨﻮر ﺗﺎ ﻧﮑﻨﯽ ﻧﺎ ﺷﺎدم‬ ‫ﯾﺎر ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻣﺸﻮ ﺗﺎ ﻧﺒﺮي از ﺧﻮﯾﺸﻢ‬
‫ﯾﺎد ﻫﺮ ﻗﻮم ﻣﮑﻦ ﺗﺎ ﻧﺮوي از ﯾﺎدم‬ ‫ﺷﻤﻊ ﺑﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﺸﻮ ور ﻧﻪ ﺑﺴﻮزي ﻣﺎ را‬
‫ﺷﻮر ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻣﻨﻤﺎ ﺗﺎ ﻧﮑﻨﯽ ﻓﺮﻫﺎدم‬ ‫ﺷﻬﺮة ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻮ ﺗﺎ ﻧﻨﻬﻢ ﺳﺮ در ﮐﻮه‬
‫ﻓﺮﯾﺎدم‬ ‫ﻧﺮود‬ ‫آﺻﻒ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺨﺎك‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫رﺣﻢ ﮐﻦ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﮑﯿﻦ و ﺑﻔﺮﯾﺎدم رس‬
‫رام ﺷﻮ ﺗﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮخ زادم‬ ‫ﭼﻮن ﻓﻠﮏ ﺟﻮر ﻣﮑﻦ ﺗﺎ ﻧﮑﺸﯽ ﺣﺎﻓﻆ را‬
‫‪211‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -254‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻨﯿﺎدم‬ ‫ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﺑﻨﯿﺎد‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫دﯾﻨﺖ از ﯾﺎد ﻣﺒﺮ ﺗﺎ ﻧﺮوي از ﯾﺎدم‬
‫ﺳﺮ ﻣﮑﺶ ز اﻣﺮ ﺧﺪا و رﻧﻪ رود ﻓﺮﯾﺎدم‬ ‫ﻣﯽ ﻣﺨﻮر ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻤﺎ ﺗﺎ ﻧﺨﻮري ﺧﻮن ﺟﮕﺮ‬
‫ﺻﯿﺪ اﯾﻦ دام ﻣﺸﻮ ﺗﺎ ﻧﺪﻫﯽ ﺑﺮ ﺑﺎدم‬ ‫داﺧﻞ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺸﻮ ﺣﻠﻘﮥ ﺻﻮﻓﯽ دام اﺳﺖ‬
‫ﻧﺎﺷﺎدم‬ ‫ﭘﺴﺮ‬ ‫اي‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﭘﯿﺮو‬ ‫ﯾﺎر ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻣﺸﻮ داﺧﻞ ﻫﺮ ﻻﻧﻪ ﻣﺸﻮ‬
‫ﭼﻮن ﺑﮕﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ از ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن آزادم‬ ‫ﺑﻨﺪة ﻧﻔﺲ ﺷﺪي ﻋﺎﺷﻖ دﻟﺒﻨﺪ ﺷﺪي‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ ﻣﮕﻮ ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮخ زادم‬ ‫ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮ ﻣﺸﻮ در ﮔﻪ آﺻﻒ ﺗﻮ ﻣﺮد‬
‫ﺑﺰن اﯾﻦ رﯾﺸﮥ ﻋﺮﻓﺎن ﮐﻪ ﮐﻨﯽ دﻟﺸﺎدم‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻋﺎرف ﻣﺎ ﺧﺎك در آﺻﻒ ﺷﺪ‬
‫‪ -255‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﺳﺖ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻫﺮ زﻣﺎن در ﻧﯿﮑﻨﺎﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﻋﻤﺮﯾﺴﺖ ﺗﺎﻣﻦ درﻃﻠﺐ ﻫﺮروزﮔﺎﻣﯽﻣﯽزﻧﻢ‬
‫داﻣﯽ ﺑﺮاﻫﯽ ﻣﯽﻧﻬﻢ ﻣﺮﻏﯽ ﺑﺪاﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﺑﯽﻣﺎه ﻣﻬﺮ اﻓﺮوز ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﮕﺬراﻧﻢ روز ﺧﻮد‬
‫ﮔﻠﺒﺎﻧﮓﻋﺸﻖ ازﻫﺮﻃﺮفﺑﺮﺧﻮشﺧﺮاﻣﯽﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮ ﮐﻪ ﯾﺎﺑﻢ آﮔﻬﯽ از ﺳﺎﯾﮥ ﺳﺮ و ﺳﻬﯽ‬
‫‪ -255‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﺑﻬﺮ ﻫﺸﯿﺎريﺷﺎن ﻫﺮ روز ﻧﺎﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﺑﻬﺮ ﻣﺮﯾﺪ ﺷﺎﻋﺮان ﻫﺮ روز ﮔﺎﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬
‫ﯾﮏ روز ﻫﻢ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ از ﺷﻌﺮ ﻻﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﯾﮏروزﻋﺸﻖوﻋﺎﺷﻘﯽﯾﮏروزﺷﻌﺮوﻣﻮﺳﯿﻘﯽ‬
‫آﮔﻪ ﺷﻮد اﻧﺪر ﺑﺮم داد ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮ ﮐﻪ ﯾﺎﺑﺪ آﮔﻬﯽ از ﮔﻔﺘﮥ ﯾﮏ دﻓﺘﺮم‬
‫ﻣﻦ داد اﯾﻤﺎن و ﯾﻘﯿﻦ از ﻫﺮ ﮐﻼﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﯾﮏ ﮔﻤﺮﻫﯽ ازﺻﻮﻓﯿﺎن ﺷﺎﯾﺪﺷﻮد از ﻣﺆﻣﻨﺎن‬
‫داﻣﯽ ﺑﺮاﻫﯽ ﻣﯽﻧﻬﻢ ﻣﺮﻏﯽ ﺑﺪاﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ايﺷﺎﻋﺮ ﺑﯽدﯾﻦ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﻢ اﻫﻞﻓﻦ‬
‫ﻣﻦ ﻃﺒﻞ ﻫﺸﯿﺎريﺷﺎن ﻫﺮ ﺻﺒﺢ وﺷﺎﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫ﻟﯿﮑﻦ ﮐﺠﺎ ز اﻗﺮار ﺗﻮ ﯾﮏ ﻋﺎرﻓﯽ ﻫﺸﯿﺎر ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻤﺮﻫﯽ ﻣﺮﺷﺪان ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺪاﻣﯽ ﻣﯽزﻧﻢ‬ ‫اﺷﻌﺎر ﺗﻮ ﺣﺠﺖ ﺑﻮد ﺑﺮ ﮔﻤﺮﻫﯽ ﭘﯿﺮوان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪212‬‬

‫‪ -256‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﻟﻨﻌﻢ‬ ‫ﻏﺎﯾﻪ‬ ‫ﻣﻘﺮف‬ ‫ﺣﻤﺪ‬ ‫ﷲ‬ ‫ﺑﺴﺮي از اﻟﺴﻼﻣﻪ ﺣﻠﺖ ﺑﺬي ﺳﻠﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺟﺎن ﻓﺸﺎﻧﻤﺶ ﭼﻮ زر و ﺳﯿﻢ در ﻗﺪم‬ ‫آن ﺧﻮش ﺧﺒﺮﮐﺠﺎاﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦﻓﺘﺢ ﻣﮋدهداد‬
‫ﻋﺪم‬ ‫ﭘﺮدة‬ ‫ﺑﺴﺮا‬ ‫او‬ ‫ﺧﺼﻢ‬ ‫آﻫﻨﮓ‬ ‫از ﺑﺎز ﮔﺸﺖ ﺷﺎه درﯾﻦ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻨﺰل اﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺑﻮد ﻗﻮل ﻣﻄﺮب دﺳﺘﺎﻧﺴﺮاي ﺟﻢ‬ ‫اي دل ﺗﻮ ﺟﺎم ﺟﻢ ﻣﻄﻠﺐ ﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﺨﻮاه‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺨﻮرد ﺑﺎده و ﺷﯿﺦ و ﻓﻘﯿﻪ ﻫﻢ‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﭼﻮ ﯾﺎر ﻣﻪ رخ و از اﻫﻞ راز ﺑﻮد‬
‫‪ -256‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺎﻧﺪادهاي ﺑﺸﺎه ﮐﻪ ﮔﯿﺮي از و ﻧﻌﻢ‬ ‫ﻓﯽ ﻗﻠﺒﮏ اﻟﻀﻼﻟﻪ ﯾﺎ ﺣﺎﻣﺪ اﷲ‬
‫زوﯾﺴﻠﻢ‬ ‫ﺑﮕﻮﻧﯽ‬ ‫ﻇﻠﻢ‬ ‫ﮐﺸﺘﮕﺎن‬ ‫از‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺷﺎه ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﺷﺮد ﮔﺮدﻫﺪ‬
‫ﻟﻌﻨﺖ ﺑﻬﺮ دو ﺑﺎد و ﺑﺪﺳﺘﺎﻧﺴﺮاي ﺟﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻮ ﺟﺎم ﺟﻢ ﻣﻄﻠﺐ ﺟﺎم را ﺑﺮﯾﺰ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺑﻮد ﻗﻮل ﺳﯿﺪ و ﺳﺎﻻر ﻫﺮاﻣﻢ‬ ‫ﺟﻢ ﮐﯿﺴﺖ ﺟﺎم او ﺗﻮ رﻫﺎ ﮐﻦ ﺑﺎﻣﺮ ﺣﻖ‬
‫ورد ﺗﻮ ﯾﺎ ﺟﻢ اﺳﺖ و ﯾﺎ وﺻﻒ ﺟﺎم ﺟﻢ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﮔﺮي ز ﮔﺒﺮ ﻫﻮﯾﺪا ﺷﺪ اﺑﺘﺪا‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﺑﺎده و ﮐﻢ ﮔﻮ ﺗﻮ ﯾﺎوه ﮐﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﺷﺎه ﻧﺒﺎﺷﺪ ز اﻫﻞ راز‬
‫ﮐﻢ ﻃﻌﻨﻪ زن ﺑﻤﺎ و ﻣﺰن در ﻏﺮق ﻗﺪم‬ ‫ﺷﯿﺦ و ﻓﻘﻪ ﯾﺎ ﻧﺒﻮد اﻫﻞ ﻣﯽ ﭼﻮ ﭘﯿﺮ‬
‫اﻻن ﻗﺪ ﻓﻼﻣﺖ و ﻣﺎ ﯾﻨﻔﻊ اﻟﻨﻼم‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﮕﻮي ﮐﻪ ﺗﺐ ﻗﺒﻞ ﻣﻮﺗﮏ‬
‫ﻗﺪ ﺻﺎر ﻓﯽ اﻟﺴﻌﯿﺮ ﺣﻔﯿﻔﺎً ﻣﻦ اﻟﻈﻠﻢ‬ ‫ﯾﺎ ﺳﯿﺪي ﺗﻌﺎل اﻏﺚ ﺷﺎﻋﺮ اﻟﻌﺠﻢ‬
‫‪ -257‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻬﯿﻢ‬ ‫ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻣﻠﮏ‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن‬ ‫ﭘﺎدﺷﻬﯿﻢ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫رﻫﯿﻢ‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫و‬ ‫ﻧﻤﺎ‬ ‫ﮔﯿﺘﯽ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﺗﻬﯽ‬ ‫ﮐﯿﺴﻪ‬ ‫و‬ ‫آﺳﺘﯿﻦ‬ ‫در‬ ‫ﮔﻨﺞ‬
‫ﮐﻠﻬﯿﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻓﺴﺮ‬ ‫ﻧﮕﻬﺒﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺷﺐ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫را‬ ‫ﺑﺨﺖ‬ ‫ﺑﯿﺪار‬ ‫ﺷﺎه‬
‫ﻧﻬﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﺠﺎ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﻫﻤﺖ‬ ‫روي‬ ‫ﺷﺎه ﻣﻨﺼﻮر واﻗﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬
‫دﻫﯿﻢ‬ ‫ﻓﺘﺢ‬ ‫ﻗﺒﺎي‬ ‫را‬ ‫دوﺳﺘﺎن‬ ‫دﺷﻤﻨﺎن را ز ﺧﻮن ﮐﻔﻦ ﺳﺎزﯾﻢ‬
‫‪213‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮔﻮﻫﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫و‬ ‫اﻋﺘﺮاف‬ ‫ﮐﺮدهاي‬ ‫دﻫﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫وام‬
‫‪ -257‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫رﻫﯿﻢ‬ ‫ﺑﺨﺎك‬ ‫زر‬ ‫و‬ ‫ﺳﯿﻢ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ﭘﺎدﺷﻬﯿﻢ‬ ‫ﻋﺒﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ‬ ‫ﺑﺎز‬
‫ﮔﻨﻬﯿﻢ‬ ‫ﻏﺮﻗﮥ‬ ‫و‬ ‫ﺗﺰوﯾﺮ‬ ‫ﺑﺤﺮ‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ را ﮐﯿﺴﻪ ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﮕﻮ‬
‫ﺳﭙﻬﯿﻢ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫ﻧﮕﻬﺒﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫اي‬ ‫ﻣﻼف‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﺷﺎه‬
‫ﻧﺪﻫﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎ‬ ‫ﺗﻤﻠﻖ‬ ‫ﮐﻢ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫از‬ ‫دام‬ ‫ﻣﺨﻮاه‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﺷﺎه‬
‫ﺷﻬﯿﻢ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﮐﻬﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫رﻫﺎ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﺧﻮد ﺑﮑﻦ ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺣﺮﻓﻪ‬
‫ﮐﻠﻬﯿﻢ‬ ‫و‬ ‫اﻓﺴﺮ‬ ‫ﻧﮕﻬﺪار‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫دام‬
‫ﻧﻨﻬﯿﻢ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﭘﺎي‬ ‫دام‬ ‫ﺑﺎﯾﻦ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﻮان از اﯾﻦ ﻏﺰل ﻋﺮﻓﺎن‬
‫‪ -258‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻮ زﻧﺠﯿﺮ ﺗﺎ ﺗﺪﺑﯿﺮ اﯾﻦ ﻣﺠﻨﻮن ﮐﻨﻢ‬ ‫دوش ﺳﻮداي رﺧﺶ ﮔﻔﺘﻢ ز ﺳﺮﺑﯿﺮون ﮐﻨﻢ‬
‫ﻋﺸﻮة ﻓﺮﻣﺎي ﺗﺎ ﻣﻦ ﻃﺒﻊ را ﻣﻮزون ﮐﻨﻢ‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﻧﺎ ﺳﻨﺠﯿﺪه ﮔﻔﺘﻢ دﻟﺒﺮا ﻣﻌﺬور دار‬
‫ﺻﺪﮔﺪاي ﻫﻤﭽﻮ ﺧﻮد را ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ ﻗﺎرون ﮐﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻬﺮه ﺑﺮدم ﺑﮕﻨﺞ ﺣﺴﻦ ﺑﯽﭘﺎﯾﺎن دوﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ دﻋﺎي دوﻟﺖ آن ﺣﺴﻦ روز اﻓﺰون ﮐﻨﻢ‬ ‫اي ﻣﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن از ﺑﻨﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﯾﺎد ﮐﻦ‬
‫‪ -258‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎز از ﻋﺸﻖ درم ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻮ را ﻣﺠﻨﻮن ﮐﻨﻢ‬ ‫دوش ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺎﻋﺮاو ﻫﻢ ازﺳﺮت ﺑﯿﺮون ﮐﻨﻢ‬
‫ﺳﯿﻢ و زر ده ﺗﺎز ﻋﺸﻘﺖ ﭼﻬﺮه را ﮔﻠﮕﻮن ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ﯾﻌﻨﯽ وزﯾﺮي ﺑﺎز ﮔﻮ‬
‫ﺻﺪﮔﺪاي ﻫﻤﭽﻮ ﺧﻮد راﺑﻌﺪ ازاﯾﻦ دﻟﺨﻮن ﮐﻨﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺮا راﻫﯽ ﺑﻮد ﻧﺰد وزﯾﺮ و اﺧﺬ زر‬
‫ﺗﺎ دﻋﺎي دوﻟﺘﺖ از ﯾﻤﻦ زر اﻓﺰون ﮐﻨﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ اي ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ازﺑﻨﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﯾﺎدﮐﻦ‬
‫ﺑﺎز در ﻧﻘﺪش ﻫﻤﯽ ﮔﻮﺋﯽ ﻃﻤﻊ را ﭼﻮن ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﻃﻤﻊ ﺑﻬﺘﺮ دﻋﺎﯾﺶ ﻣﯽﮐﻨﯽ ﺗﺎ ﯾﺎد ﻧﻘﺪ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ او ﭘﺲ ﺑﻪ ﮐﻪ از درﮔﺎه ن ﺑﯿﺮون ﮐﻨﻢ‬ ‫او ﭼﻪ داﻧﺪ ﮔﺮ ﮐﻨﺪ ﯾﺎدت ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻨﯽ‬
‫از ﺑﺮاي ﺳﯿﻢ و زر ﮔﻮﯾﺪ ﮐﺪام اﻓﺴﻮن ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﻨﮕﺮ ﺑﺎﯾﻦ ﻋﺮﻓﺎن ﮐﻪ ﺷﺪ ﻋﻖ ورم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪214‬‬

‫‪ -259‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﻮﺷﺎدﻣﯽ ﮐﻪ از ﯾﻦ ﺟﻬﺮه ﭘﺮده ﺑﺮ ﻓﮑﻨﻢ‬ ‫ﺣﺠﺎب ﭼﻬﺮة ﺟﺎن ﻣﯽﺷﻮد ﻏﺒﺎر ﺗﻨﻢ‬
‫ﻃﻨﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎﺗﯿﺎن‬ ‫ﺑﮑﻮي‬ ‫ﭼﺮا‬ ‫ﻣﺮا ﮐﻪ ﻣﻨﻈﺮ ﺣﻮر اﺳﺖ ﻣﺴﮑﻦ و ﻣﺄوي‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻮ ﮐﺲ ﻧﺸﻨﻮد ز ﻣﻦ ﮐﻪ ﻣﻨﻢ‬ ‫ﺑﯿﺎ و ﻫﺴﺘﯽ ﺣﺎﻓﻆ ز ﭘﯿﺶ او ﺑﺮدار‬
‫‪ -259‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﯿﺎن ﺷﺮك ﻫﻮﯾﺪا ز ﻧﻔﯽ اﯾﻦ ﺑﺪﻧﺖ‬ ‫دراﯾﻦ ﻏﺰل اﮔﺮت ﺑﺎ ﺧﺪا اﺳﺖ اﯾﻦ ﺳﺨﻨﺖ‬
‫ﻧﻪ او ﺷﻮي ﭼﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺎش ﯾﺎ ﺑﺮون ز ﺗﻨﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺟﺰوﺟﻮد ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺪا ﻧﻪ آن ﺟﺎن اﺳﺖ‬
‫ﺳﺮا و ﻣﺴﮑﻦ او ﻫﺴﺖ ﻣﺴﮑﻦ و وﻃﻨﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺑﻮد ﻗﺼﺪ ﺣﻮر ﻣﻨﻈﺮ ﺗﻮ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺮغ ﺧﻮش اﻟﺤﺎن او را و ﭼﻤﻨﺖ‬ ‫ﺳﺮاي او ﺑﻮدت ﺑﺎغ و ﮔﻠﺸﻦ و رﺿﻮان‬
‫ﻣﮕﺮ ﺑﻮﺣﺪت ﺻﻮﻓﯽ ﺗﻮ او ﺷﻮي و ﺳﻨﺖ‬ ‫وﻟﯿﮏ ﭘﯿﺮ ﻧﻪ ﻫﺴﺘﯽ دﻫﺪ ﻧﻪ ﺑﺮ دارد‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮ ﺟﻬﺎن ﺷﻮي و ﻫﻢ ﺧﺪا ﺧﻮﯾﺶ ﺗﻨﺖ‬ ‫ﭼﻨﯿﻦ ﻋﻘﯿﺪه ز ﻫﺮ ﮐﻔﺮ و ﺷﺮك ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪ‬
‫ﮔﺰاف و ﻻف دو ﮔﺮ ﺧﺪﻋﻪ رﯾﺨﺖ از دﻫﻨﺖ‬ ‫ﻫﺰار ﺣﯿﻒ ﮐﻪ ﻋﻤﺮي ﺑﯿﺎوه ﺳﺮ ﮐﺮدي‬
‫‪ -260‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﺮدازم‬ ‫ﻗﺼﺪ‬ ‫ﻏﺮﯾﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻤﻮﯾﻪﻫﺎي‬ ‫ﻧﻤﺎز ﺷﺎم ﻏﺮﯾﺒﺎن ﭼﻮ ﮔﺮﯾﻪ آﻏﺎزم‬
‫ﮐﻪ از ﺟﻬﺎن ره و رﺳﻢ ﺳﻔﺮ ﺑﺮ اﻧﺪازم‬ ‫ﺑﯿﺎد ﯾﺎر و دﯾﺎر آن ﭼﻨﺎن ﺑﮕﺮﯾﻢ زار‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎز ﺑﺎ ﺻﻨﻤﯽ ﻃﻔﻞ ﻋﺸﻖ ﻣﯽﺑﺎزم‬ ‫ﺧﺮد ز ﭘﯿﺮي ﻣﻦ ﮐﯽ ﺣﺴﺎب ﺑﺮ ﮔﯿﺮد‬
‫ﺷﯿﺮازم‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫ز‬ ‫ﻧﺴﯿﻤﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎر‬ ‫ﺻﺒﺎ‬ ‫ﻫﻮاي ﻣﻨﺰل ﯾﺎر اﺳﺖ آب زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﻣﺎ‬
‫ﻏﻼم ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮش ﻟﻬﺠﮥ ﺧﻮش آوازم‬ ‫ز ﭼﻨﮓ زﻫﺮه ﺷﻨﯿﺪم ﮐﻪ ﺻﺒﺤﺪم ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫‪ -260‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﮑﻮي ﻫﺪاﯾﺖ ﻋﻠﻢ ﺑﺮ اﻓﺮازم‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻓﮑﺮ ﻣﻦ آﻧﺴﺖ ﻫﻤﺖ آﻏﺎزم‬
‫ﮐﻪ از ﺟﻬﺎن ره اﯾﻦ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺑﺮ ﻧﺪارم‬ ‫ﺧﺪا ﺑﺪه ﻣﺪدي ﻫﻤﺮﻫﺎن ﻣﻦ ﻣﺪدي‬
‫ﺑﻌﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ ﮐﯽ ﺑﻌﻘﻞ ﻣﯿﺘﺎزم‬ ‫ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮا ﻣﮑﻦ اﻏﻮا دﮔﺮ ﭼﻮ ﭘﯿﺮ ﺷﺪي‬
‫‪215‬‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﻨﻤﯽ ﻃﻔﻞ ﻋﺸﻖ ﻣﯽﺑﺎزم‬
‫ﺑﭙﺮدازم‬ ‫ﯾﮑﺪﻣﯽ‬ ‫ﺑﺼﻤﺪ‬
‫دﮔﺮ ﻣﮕﻮ ﮐﻪ ز اﺳﻼم و اﻫﻞ ﺷﯿﺮازم‬
‫ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﻧﻔﺲ و ﻫﻮا ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ دﻣﺴﺎزم‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ زﻫﺮه زﻧﺪ ﭼﻨﮓ را ﺑﺂوازم‬
‫ﻣﯽﻧﺎزم‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫زﻫﺮه‬ ‫ﺑﻔﺎﺟﺮة‬
‫ﮐﻪ اﻫﻞ رﻗﺺ و دﮔﺮ ﻟﻬﺠﻪ و ﺧﻮش آوازم‬
‫ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﮔﻮل اﮔﺮ ﮔﻔﺖ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﺎزم‬
‫ﻫﺮ ﮔﻪ ﮐﻪ ﯾﺎد روي ﺗﻮ ﮐﺮدم ﺟﻮان ﺷﺪم‬
‫ﺑﺮ ﻣﻨﺖﻫﺎي ﻫﻤﺖ ﺧﻮد ﮐﺎﻣﺮان ﺷﺪم‬
‫ﺷﺪم‬ ‫دوﺳﺘﺎن‬ ‫ﺑﮑﺎم‬ ‫ﻣﯽ‬
‫در ﺳﺎﯾﮥ ﺗﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺎغ ﺟﻬﺎن ﺷﺪم‬
‫در ﻣﮑﺘﺐ ﻏﻢ ﺗﻮ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﮑﺘﻪ دان ﺷﺪم‬
‫ﮐﺰ ﺳﺎﮐﻨﺎن ﮐﻮي در ﮔﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺷﺪم‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﺎﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺪم او ﭼﻨﺎن ﺷﺪم‬
‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﭼﻮ ﻋﻤﺮ ﻣﯽﮔﺬرد ﭘﯿﺮ ازان ﺷﺪم‬
‫ﺑﺎزآ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻌﻔﻮ ﮔﻨﺎﻫﺖ ﺿﻤﺎن ﺷﺪم‬
‫‪ -261‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻟﯿﮑﻦ ز ﻋﺸﻖ ﻻف ﺗﻮ ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ ﺟﺎن ﺷﺪم‬
‫ﺳﺮ درون ﮐﻪ ﺑﺎرﮐﺶ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺷﺪم‬
‫ﭘﺴﺘﯽ ﺷﺪت ﺣﻮاﻟﻪ و ﮔﻮ ﮐﺎﻣﺮان ﺷﺪم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮ ﻗﻮم ﻟﻮط ﻣﺒﺮ ﻏﯿﺮت ﺟﻮاﻧﺎن را‬
‫ﺗﺎ‬ ‫ﮔﺬار‬ ‫اﮔﺮ ﺻﻨﻢ ﭘﺮﺳﺖ ﺷﺪي ﮐﻦ رﻫﺎ ﺗﻮ اﯾﺮان را‬
‫ﻫﺰار ﻟﻌﻦ ﺑﺎﯾﻦ ﻋﺸﻖ و ﻃﻔﻞ ﺑﺎزي ﺗﻮ‬
‫ﮔﻬﯽ ﺗﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﭘﯿﺮان و ﮔﺎه اﻃﻔﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﺮو ﻣﻐﻨﯽ ﻫﺮ ﺑﺰم رﻗﺺ ﮐﻤﺰن ﻻف‬
‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ ﺧﺮاﻓﺖ ﺷﻌﺮي ﺳﺘﺎده ﻧﯿﺴﺖ ﻏﻼم‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺘﺎن‬ ‫اﻓﺘﺨﺎر‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺨﻠﻖ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬
‫ﻧﮕﺮ ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد ﻋﺮﻓﺎن‬
‫‪ -261‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﯿﺮو ﺧﺴﺘﻪ دل و ﻧﺎﺗﻮان ﺷﺪم‬
‫ﺷﮑﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻃﻠﺐ ﮐﺮدم از ﺧﺪا‬
‫ﺟﺎم‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫در ﺷﺎﻫﺮاه دوﻟﺖ ﺳﺮ ﻣﺪ ﺑﺘﺨﺖ ﺑﺨﺖ‬
‫اي ﮔﻠﺒﻦ ﺟﻮان ﺑﺮ دوﻟﺖ ﺑﺨﻮر ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫اول ز ﺣﺮف ﻟﻮح و ﺟﻮدم ﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد‬
‫آن روز ﺑﺮ دﻟﻢ در ﻣﻌﻨﯽ ﮔﺸﻮده ﺷﺪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺨﺮاﺑﺎت‬ ‫ﺣﻮاﻟﺘﻢ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻣﻦ ﭘﯿﺮ ﺳﺎل و ﻣﺎه ﻧﯿﻢ ﯾﺎر ﺑﯿﻮﻓﺎ اﺳﺖ‬
‫دوﺷﻢ ﻧﻮﯾﺪ و او ﻋﻨﺎﯾﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻈﺎ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻦ ز ﻓﮑﺮ و ﺧﺮد ﭘﻬﻠﻮان ﺷﺪم‬
‫ﺷﮑﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺰﺑﺎن ﻓﺎش ﮐﺮدهاي‬
‫ﻧﺒﻮد ﻋﺠﺐ ز ﻫﻤﺖ ﭘﺴﺖ ﺗﻮ ﮐﺰ ﺧﺪا‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺎﻣﯽ ﺑﮕﯿﺮ و ﮔﻮ ﮐﻪ ﺧﺮاﺑﺘﺮ آن ﺷﺪم‬
‫ﮔﻮ ﺑﻬﺮﺷﺎن ﭼﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺎﻃﻞ ﺧﺮان ﺷﺪم‬
‫ﮔﻮﻻل ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدم و ﺷﯿﺮﯾﻦ زﺑﺎن ﺷﺪم‬
‫ﻣﺴﺖ و ﺧﺮاب ﮔﻮ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻻﻓﺪان ﺷﺪم‬
‫ﮐﺮدي ﺳﯿﺎه ﮔﻮ ﮐﻪ ﻣﻦ از ﻃﺎﻏﯿﺎن ﺷﺪم‬
‫ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻦ در ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺷﺪم‬
‫ﮔﻮ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ دﻧﯽ ﺑﺪم و ﺻﺪ ﭼﻨﺎن ﺷﺪم‬
‫اي ﭘﯿﺮ ﻻف زن ﮐﻪ ﺑﮕﻔﺘﯽ ﺟﻮان ﺷﺪم‬
‫ﺑﺎزآ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺤﻤﻞ ﻋﺬاﺑﺖ ﺿﻤﺎن ﺷﺪم‬
‫‪ -262‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﮐﺸﻢ رﺧﺖ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ و ﺧﻮش ﺑﻨﺸﯿﻨﻢ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ از اﻫﻞ ﺟﻬﺎن ﭘﺎك دل ﺑﮕﺰﯾﻨﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺮﯾﻔﺎن دﻏﺎ را ﺑﺠﻬﺎن ﮐﻢ ﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﺷﺮﻣﺴﺎز از رخ ﺳﺎﻗﯽ و ﻣﯽ رﻧﮕﯿﻨﻢ‬
‫ﮐﻪ اﮔﺮ دم زﻧﻢ از ﭼﺮخ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﮐﯿﻨﻢ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺘﺎﻋﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﯽ ﺑﯿﻨﯽ و ﮐﻤﺘﺮ زﯾﻨﻢ‬
‫‪ -262‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﮐﺸﻢ و ﺑﺎﻃﻞ ﺗﻮ ﺑﺮ ﭼﯿﻨﻢ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ از ﻋﺸﻖ و رﯾﺎ دور ﺷﺪم ﺑﻨﺸﯿﻨﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻣﮕﺮ ﺷﻌﺮ ﺷﻤﺎ را ﺑﺠﻬﺎن ﮐﻢ ﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺷﺎﻋﺮ ز ﻫﻮس ﺑﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪر دﯾﻨﻢ‬
‫ﺧﺪﻋﻪ ﮐﺪي و ز ﺗﺰوﯾﺮ ﺗﻮﻣﻦ ﻏﻤﮕﯿﻨﻢ‬
‫‪216‬‬
‫در ﮐﻮره راه ذﻟﺖ ﺳﺮ ﻣﺪ ﺑﺘﺨﺖ ﮐﻔﺮ‬
‫داﻧﻢ ﺗﻤﺎم ﺑﻠﺒﻠﯿﺖ از ﺷﻪ اﺳﺖ و ﭘﯿﺮ‬
‫دوﻟﺖ ﺑﻬﺮ ﮐﻪ ﯾﺎر ﺷﻮد ﺑﻠﺒﻠﺶ ﺷﻮي‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ز درس ﻣﮑﺘﺐ ﭘﯿﺮان ﺷﺪي ﺟﺴﻮر‬
‫اﻣﺎ ﻫﺰار ﺣﯿﻒ ﮐﻪ ﻟﻮح وﺟﻮد ﺧﻮد‬
‫آن روز ﺑﺮ دﻟﺖ در ﭘﺴﺘﯽ ﮔﺸﻮده ﺷﺪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺨﺮاﺑﺎت‬ ‫ﺣﻮاﻟﺘﺖ‬ ‫ﭘﺴﺘﯽ‬
‫ﭘﯿﺮار ﮐﻪ ﺑﯿﻮﻓﺎ اﺳﺖ ﻧﺪﯾﺪ از ﺗﻮ ﻫﻢ وﻓﺎ‬
‫ﭘﯿﺮي ﮐﻪ ﺧﻮدﻣﻌﺬﺑﺴﺖ ﭼﻮ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺸﺎﻋﺮش‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ دﻗﺖ در آن ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﺟﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮم و از اﻫﻞ رﯾﺎ دور ﺷﻮم‬
‫ﺟﺰ ﺻﺮاﺣﯽ و ﮐﺘﺎﺑﻢ ﻧﺒﻮد ﯾﺎر و ﻧﺪﯾﻢ‬
‫ﺑﺴﮑﻪ در ﺧﺮﻗﮥ آﻟﻮده زدم ﻻف ﺻﻼح‬
‫ﺑﻨﺪة آﺻﻒ ﻋﻬﺪم دﻟﻢ از راه ﻣﺒﺮ‬
‫ﻣﻦ اﮔﺮ رﻧﺪ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻢ و ﮔﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ دﻗﺖ در آن ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﮔﯿﺮم و ﻣﺸﺖ ﻋﺮﻓﺎ ﺑﺎز ﮐﻨﻢ‬
‫ﻏﯿﺮ آﯾﺎت ﺧﺪاﯾﻢ ﻧﺒﻮد ﯾﺎر و ﻧﺪﯾﻢ‬
‫ﻫﺮﮐﻪ آزادﺷﺪ از دﯾﻦ و ﺧﺮد ﻋﺒﺪ ﻫﻮا اﺳﺖ‬
‫ﺑﺴﮑﻪ در ﺧﺮﻗﮥ رﻧﺪي زدهاي ﻻف ﺻﻼح‬
‫‪217‬‬
‫ﺑﻨﺪﮔﯽ ﻻﺋﻖ ﺣﻖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻫﺮ ﻧﻨﮕﯿﻨﻢ‬
‫ده ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺮم و ﺣﯿﺎ ﺷﺎﻋﺮك ﻣﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺧﻮد ﺑﮕﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺻﻮﻓﯽ و ﮐﻤﺘﺮ زﯾﻨﻢ‬
‫‪ -263‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫از ﺑﺨﺖ ﺷﮑﺮ دارم و از روزﮔﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺟﺎﻣﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و زﻟﻒ ﻧﮕﺎر ﻫﻢ‬
‫اي آﻓﺘﺎب ﺳﺎﯾﻪ ز ﻣﺎ ﺑﺮ ﻣﺪار ﻫﻢ‬
‫و ز اﻧﺘﺼﺎف آﺻﻒ ﺟﻢ اﻗﺘﺪار ﻫﻢ‬
‫اﯾﺎم ﮐﺎن ﯾﻤﯿﻦ ﺷﺪ و درﯾﺎ ﯾﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺟﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻓﺪا و ﮐﻮاﮐﺐ ﻧﺜﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﺎه و ﺳﺎل و ﺧﺰان و ﺑﻬﺎر ﻫﻢ‬
‫و ز ﺳﺎﻗﺎن ﺳﺮ و ﻗﺪ ﮔﻠﻌﺬار ﻫﻢ‬
‫‪ -263‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻻف و ﮔﺰاف و ﺣﻘﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ و ﻋﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺻﻨﻊ ﻃﻤﻊ ﺑﯿﻦ و دل ﻧﺎﺑﮑﺎر ﻫﻢ‬
‫آي آﻓﺘﺎب ﺳﺎﯾﻪ ز ﻣﺎ ﺑﺮﻣﺪار ﻫﻢ‬
‫ﮐﻢ ﮐﻦ ﮔﺰاف و ﮔﻔﺘﮥ ﻧﻨﮓ و ﻏﺒﺎر ﻫﻢ‬
‫ﮐﯽ ﺧﻮد ﺑﺮ او ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻮاﮐﺐ ﻧﺜﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﺎه و ﺳﺎل و ﺧﺰان و ﺑﻬﺎر ﻫﻢ‬
‫ﻧﯽ ﺑﻬﺮ ﺧﻮد ز ﺑﻬﺮ ﺳﻮاران ﮐﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺗﺎ اﯾﻨﻘﺪر ﺷﺪي ﺗﻮ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯽﺑﻨﺪ و ﺑﺎر ﻫﻢ‬
‫ﻫﻢ‬ ‫اﻓﺘﺨﺎر‬ ‫و ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻋﺎرﻓﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻨﺪة آﺻﻒ ﻋﻬﺪي ﺷﺪن از ﻻف ﭼﻪ ﺳﻮد‬
‫ﺑﺎ ﺑﺸﺮ ﻻف دروغ و ﺑﺨﺪا ﻻف دروغ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ رﻧﺪ ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﻮد ﻧﻨﮓ ﺑﺸﺮ‬
‫دﯾﺪار ﺷﺪ ﻣﯿﺴﺮ و ﺑﻮس و ﮐﻨﺎر ﻫﻢ‬
‫زاﻫﺪ ﺑﺮد ﮐﻪ ﻃﺎﻟﻊ اﮔﺮ ﻃﺎﻟﻊ ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻮن ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺒﻮي ﺗﻮ زﻧﺪهاﻧﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﺳﯿﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺷﺪ از ﺧﺪا ﺑﺘﺮس‬
‫ﺑﺮﻫﺎن ﻣﻠﮏ و دﯾﻦ ﮐﻪ ز دﺳﺖ و ز ارﺗﺶ‬
‫ﺑﺮﯾﺎد روي اﻧﻮر او آﻓﺘﺎب ﺻﺒﺢ‬
‫ﺗﺎ از ﻧﺘﯿﺠﮥ ﻓﻠﮏ و ﻃﻮر دور اوﺳﺖ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﻣﺒﺎد ﮐﺎخ ﺣﻼﻟﺶ ز ﺳﺮوران‬
‫اﺷﻌﺎر ﺗﻮ ﻣﺮوج ﺟﻮر و ﻓﺸﺎر ﻫﻢ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ وزﯾﺮ را ﺑﮑﺠﺎ ﺑﺮده از ﮔﺰاف‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﺋﻨﺎت ﺑﺒﻮي ﺗﻮ زﻧﺪهاﻧﺪ‬
‫ﮐﯽ آب روي ﻻﻟﻪ وﮔﻞ ﻓﯿﺾ ﺣﺴﻦاوﺳﺖ‬
‫ﮐﯽ آﻓﺘﺎب ﺻﺒﺢ ﮐﻨﺪ ﺟﺎن ﻓﺪاي او‬
‫ﮐﯽ ﮔﺮدش ﻓﻠﮏ ﺑﻮد از ﻃﻮر دور او‬
‫ﭘﺎ از ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﻨﻪ ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺮون‬
‫ﭼﯿﺰي ﻧﻤﺎﻧﺪه آﻧﮑﻪ ﺑﮕﻮﺋﯽ ﺧﺪا ﺑﻮد‬
‫ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﻣﻦ در ﻋﺠﺐ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮﯾﺪان ﮐﻮر ﺗﻮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪218‬‬

‫ﺑﯿﺪار ﺷﻮ ﺗﻮ ﯾﮏ دم و ﺑﺎ اﺧﺘﯿﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺒﺎش ﻃﺮﻓﺪار‬

‫‪ -264‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در ﻟﺒﺎس ﻓﻘﺮ ﮐﺎر اﻫﻞ دوﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫روزﮔﺎري ﺷﺪ ﮐﻪ در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬
‫در ﻣﯽﮐﻨﻢ و اﻧﺘﻈﺎر وﻗﺖ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎﮐﯽ از دﺳﺘﻢ ﺑﺮ آﯾﺪ ﺗﯿﺮ ﺗﺪﺑﯿﺮ ﻣﺮاد‬
‫در ﺣﻀﻮرش ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ ﻧﻪ ﻏﯿﺒﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫واﻋﻆ ﻣﺎ ﺑﻮي ﺣﻖ ﻧﺸﻨﯿﺪ ﺑﺸﻨﻮ ﮐﺎﯾﻦ ﺳﺨﻦ‬
‫ﺑﻨﮕﺮاﯾﻦ ﺷﻮﺧﯽﮐﻪ ﭼﻮنﺑﺎﺧﻠﻖ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﻢ در ﻣﺠﻠﺴﯽ دردي ﮐﺸﻢ در ﻣﺤﻔﻠﯽ‬
‫‪ -264‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫در ﻟﺒﺎس ﻓﻘﺮ ﮐﺎر اﻫﻞ دوﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻦ ز ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ رذاﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬
‫در ﮐﻤﯿﻨﻢ ﻣﺜﻞ ﺷﯿﻄﺎن ﺗﺎ ﭼﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﮔﺎه ﮔﻤﺮه ﻣﯽﮐﻨﻢ ﻗﻮﻣﯽ و ﮔﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺎه‬
‫ﺑﻨﮕﺮ اﯾﻦ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ دم ﻣﻦ ﺑﻤﻠﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﻢ ﻗﺮآن و ﮔﺎﻫﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﺟﺎﻣﻢ ﺷﻬﻤﺎ‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﯿﺪﯾﻦ ﺷﺪ و را اﻫﻞ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫اﯾﻦ ﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر ﻫﺮ ﻣﻨﺎﻓﻖ اﯾﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺷﺎه ﮔﻮﯾﺪ ﺻﻮﻓﯿﺎن را ﻣﻦ زﯾﺎرت ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺟﺎﺳﻮس دوﻟﺖ ﺷﻪ ﻣﺮﯾﺪ ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫دﻓﻊ اﺳﺘﻌﻤﺎر و ﺻﻮﻓﯽ از رﻋﯿﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫اﻟﻔﺮضﺟﺎﺳﻮس وﻋﺮﻓﺎن ﭘﺸﺖﯾﮑﺪﯾﮕﺮﺷﺪه‬
‫ﻣﻦ ﺑﯿﺪاري ﻣﻠﺖ ﺑﺎز ﻫﻤﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن ﭼﻮن ﻫﺮ ﺧﯿﺎﻧﺖ را ﺑﻤﻠﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ‬
‫ﻃﻌﻦ و ﺗﺤﻘﯿﺮي ﮐﻪ ﻣﻦ ﺣﻤﻞ ﺑﺼﺤﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ ﺑﻮي ﺣﻖ ﻧﺸﻨﯿﺪ و ﺑﺮ واﻋﻆ ﺑﺰد‬
‫در ﺣﻀﻮرش ﻧﯿﺰ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ ﻧﻪ ﻏﯿﺒﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﻣﻮرد ﻏﯿﺒﺖ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‬
‫رﻓﻊ آن ﻏﯿﺒﺖ ﻧﮕﺮدد ﮔﺮ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺟﺎﻫﻼ ﮔﺮ در ﺣﻀﻮرش ﻫﻢ ﺑﮕﻮﺋﯽ ﮔﻔﺘﻪ را‬
‫ﻟﯿﮏ اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺪاﻧﺪ ﮔﻮ ﺧﯿﺎﻧﺖ ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﯽ در ﻣﺠﻠﺴﯽ دردي ﮐﺸﯽ در ﻣﺤﻔﻠﯽ‬
‫‪ -265‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدم و دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﺗﺮك ﻋﺸﻖ و ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺎك ﮐﻮي دوﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ و ﺳﺎﯾﮥ ﻃﻮﺑﯽ و ﻗﺼﺮ ﺣﻮر‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﻣﮑﺮر‬ ‫و‬ ‫ﮐﻨﺎﯾﺘﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﺗﻠﻘﯿﻦ و درس اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﯾﮏ اﺷﺎرﺗﺴﺖ‬
‫‪219‬‬
‫ﻣﻦ ﺗﺮك ﺧﺎك ﺑﻮﺳﯽ اﯾﻦ در ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدم و دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺷﻮ ﺗﺎﺋﺐ و ﻣﮕﻮي ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﮐﺮﺷﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ‬ ‫ﺑﻤﯿﮑﺪه‬
‫ﺑﺎ دﯾﻮ ﮔﻮ ﮐﻪ ﺳﺠﺪة داور ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﻣﮑﺮر‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ‬
‫ﮔﻮ ﺗﺮك ﺧﺎﮐﺒﻮﺳﯽ آن در ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮕﻔﺖ ﺳﻮدي ازﯾﻦ ﺷﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﻣﮕﻮي ﮐﻪ ﺑﺎور ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫وﯾﻦ ﻧﻘﺶ زرﻗﺮا ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﺑﺴﺮ ﮐﺸﯿﻢ‬
‫ﮐﺸﯿﻢ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺧﺮاﺑﺎت‬
‫ﻣﺴﺘﺎﻧﻪاش ﻧﻘﺎب ز رﺧﺴﺎره ﺑﺮ ﮐﺸﯿﻢ‬
‫ﻏﻠﻤﺎن ز روﺿﻪ دور ز ﺟﻨﺖ ﺑﺪر ﮐﺸﯿﻢ‬
‫ﻏﺎرت ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎده و ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺒﺮ ﮐﺸﯿﻢ‬
‫ﭘﺎي از ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﭼﺮا ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺸﯿﻢ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻨﺎب ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﺟﺎي دوﻟﺖ اﺳﺖ‬
‫ﻧﺎزد ﮐﺮﺷﻤﻪ‬ ‫اﯾﻦ ﺗﻘﻮﯾﻢ ﺗﻤﺎم ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪان ﺷﻬﺮ‬
‫‪ -265‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﺮك ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﮔﺮ ﮐﺎر ﺧﻮب ﺑﻮد ﭼﺮا ﺗﻮﺑﻪ ور ﮐﻪ ﺑﺪ‬
‫ﻣﻨﻄﻖ ﺑﺒﯿﻦ ﺣﻤﻖ ﻧﮕﺮ اي ﻣﺮﯾﺪ ﺷﻌﺮ‬
‫ﮐﻮي‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ ﺑﻬﺸﺖ و ﺳﺎﯾﮥ ﻃﻮﺑﯽ و ﻗﺼﺮ ﺣﻮر‬
‫ﺟﻨﺘﺶ‬ ‫ﮔﻮ‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﺧﺪاي را ﻧﭙﺮﺳﺘﻢ ﺑﺠﺎي ﭘﯿﺮ‬
‫داﻧﻢ ﮐﻪ ﺗﺮك ﺳﯿﺮة اﺑﺘﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﯽ‬
‫ﻟﻠﻌﺠﺐ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭼﺮﻧﺪ ﻣﮑﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻨﺎب ﭘﺮ ﻣﻐﺎن راﻧﺪة ﺧﺪا اﺳﺖ‬
‫اﻣﺎ ﯾﻘﯿﻦ ﺑﺪان ﺗﻮﮐﻪ در روز رﺳﺘﺨﯿﺰ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﮕﺮ ﺗﻮ ﺑﺎﯾﻦ ﮐﻔﺮ ﺷﺎﻋﺮان‬
‫‪ -266‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺧﺮﻗﮥ ﺳﺎﻟﻮس ﺑﺮ ﮐﺸﯿﻢ‬
‫ﺑﺂب‬ ‫رﯾﺎ‬ ‫دﻟﻖ‬ ‫ﻧﺬر و ﻓﺘﻮح ﺻﻮﻣﻌﻪ در وﺟﻪ ﻣﯽﻧﻬﯿﻢ‬
‫ﺳﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ در ﺗﺘﻖ ﻏﯿﺐ ﻧﺰدﯾﺴﺖ‬
‫ﻓﺮدا اﮔﺮ ﻧﻪ روﺿﮥ رﺿﻮان ﺑﻤﺎ دﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﯿﺮون ﺟﻬﯿﻢ ﺳﺮ ﺧﻮش و از ﺑﺰم ﺻﻮﻓﯿﺎن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﺣﺪ ﻣﺎ اﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ ﻻفﻫﺎ زدن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪220‬‬

‫‪ -266‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻘﺶ ﺧﺪاي را ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﺑﺴﺮ ﮐﺸﯽ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ ﺧﺮﻗﮥ ﺳﺎﻟﻮس درﮐﺸﯽ‬
‫ﺑﺒﺮﮐﺸﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺑﻼف‬ ‫ﭘﻨﺪارﯾﺶ‬ ‫درﺑﺎر ﺣﻖ ﭼﻮ در ﮔﻪ ﭘﯿﺮان ﺷﻤﺮدة‬
‫ﺑﺎور ﺷﺪت ﮐﻪ ﭘﯿﺶ رود ﮐﻔﺮ و ﺳﺮﮐﺸﯽ‬ ‫ﯾﺎ ﮐﺜﺮت ﮔﺰاف ﺗﻮ را ﺟﺮﺋﺘﯽ ﻓﺰود‬
‫اﻻ ﻣﻦ ارﺗﻀﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ در ﮐﺸﯽ‬ ‫ﺳﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ ﻏﯿﺐ ﺑﻮد ره ﺑﺪان ﻧﯿﺎﻓﺖ‬
‫اﺑﻠﯿﺲ را زﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﺟﻢ ار ﺧﺒﺮ ﮐﺸﯽ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ و زور را ز ﺧﺪا ﺟﺰ ﻃﭙﺎﻧﭽﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻣﻨﻊ ار ﮐﻨﻨﺪ ﺣﻮري و ﻏﻠﻤﺎن ﺑﺪر ﮐﺸﯽ‬ ‫ﺳﺮﮐﺸﯽ ﺷﺪي و روﺿﮥ رﺿﻮان ﻃﻠﺐ ﮐﻨﯽ‬
‫ﯾﺎ از ﻣﻘﺎﻣﻌﺶ ﮐﻪ ﭼﻮ ﺧﺮ ﻋﺮ و ﻋﺮ ﮐﺸﯽ‬ ‫ﻗﺮآن ﻧﺨﻮاﻧﺪة ﮐﻪ ﻏﻼط و ﺷﺪاد ﻫﺴﺖ‬
‫ﺗﺎ ﻣﺴﺘﯽ و ﻏﺮور ﻓﺮوﺗﺮ ز ﺳﺮ ﮐﺸﯽ‬ ‫ﺷﺪ اﻟﻘﯿﺎ ﻋﻘﺎب ﺑﺠﺒﺎر و ﻫﺮ ﻋﻨﯿﺪ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻋﺒﺎدت از ﺳﺮش ﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺪرﮐﺸﯽ‬ ‫آري ﻃﻤﻊ ﻣﺪار ز ﺷﺎﻋﺮ ﺳﻮاي ﻻف‬
‫ﭘﺎي از ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﭼﺮا ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺸﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﺣﺪ ﺗﻮ ﻧﺒﺎﺷﺪ از اﯾﻦ ﻻف ﺣﺎﻓﻈﺎ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺳﺰا اﺳﺖ ﭼﻮ ﮔﻮﻫﺮ ﺑﺒﺮ ﮐﺸﯽ‬ ‫داده ﺟﻮاب ﻣﯿﻢ ﺑﯿﺎ ﺷﯿﺨﻨﺎ اﻟﺠﻮاد‬
‫‪ -267‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺰ ﭼﺎﮐﺮان ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﻢ‬ ‫ﭼﻞ ﺳﺎل ﭘﯿﺶ رﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻻف ﻣﯽزﯾﻨﻢ‬
‫ﺳﺎﻏﺮ ﺗﻬﯽ ﻧﺪ ز ﻣﯽ ﺻﺎف روﺷﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﯿﻤﻦ ﻋﺎﻃﻔﺖ ﭘﯿﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش‬
‫ﻣﺼﻄﺒﻪﻫﺎ ﺑﻮد ﻣﺴﮑﻨﻢ‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺻﺪر‬ ‫از ﺟﺎه ﻋﺸﻖ ودوﻟﺖ رﻧﺪان ﭘﺎك ﺑﺎز‬
‫ﮐﺎﻟﻮده ﮔﺸﺖ ﺟﺎﻣﻪ وﻟﯽ ﭘﺎك داﻣﻨﻢ‬ ‫در ﺷﺄن ﻣﻦ ﺑﺪرد ﮐﺸﯽ ﻇﻦ ﺑﺪ ﻣﺒﺮ‬
‫ﮐﻮ ﻫﻤﺮﻫﯽ ﮐﻪ ﺧﯿﻤﻪ از ﯾﻦ ﺧﺎك ﺑﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫آب وﻫﻮاي ﻓﺎرس ﻋﺠﺐ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور اﺳﺖ‬
‫ﻧﺸﯿﻤﻨﻢ‬ ‫ﻫﻮاي‬ ‫ﺑﺮدهاﻧﺪ‬ ‫ﯾﺎد‬ ‫ﮐﺰ‬ ‫ﺷﻬﺒﺎز دﺳﺖ ﭘﺎدﺷﻬﻢ اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺘﺴﺖ‬
‫ﺷﺪ ﻣﻨﺖ ﻣﻮاﻫﺐ او ﻃﻮق ﮐﺮدﻧﻢ‬ ‫ﺗﻮ را ﻧﺸﻪ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﮐﻪ در ﻣﻦ ﯾﺰﯾﺪ ﻓﻀﻞ‬
‫در ﺑﺰم ﺧﻮاﺟﻪ ﭘﺮده ز ﮐﺎرت ﺑﺮ اﻓﮑﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺰﯾﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﻗﺪح ﺗﺎ ﮐﻤﯽ ﮐﺸﯽ‬
‫‪221‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -267‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺰ دﺷﻤﻨﺎن ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﻢ‬ ‫ﭼﻞ ﺳﺎﻟﻪ ﻻﻓﺮا ﺑﺪو روزي ﺑﻬﻢ زﻧﻢ‬
‫ﺳﺴﺘﯽ ﻣﮕﺮد اﯾﻦ ﻗﻠﻢ و ﻓﮑﺮ روﺷﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﯿﻤﻦ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﻓﻬﻢ دﯾﻦ ﺣﻖ‬
‫ﻣﮑﺘﺐﻫﺎ ﺑﻮده ﻣﯽﮐﻨﻢ‬ ‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺻﺪر‬ ‫از ﺟﺎه ﻋﻘﻞ و ﺷﻮﮐﺖ اﺳﻼم و ﻣﺆﻣﻨﺎن‬
‫آﻟﻮدة ﻏﺮض ﻧﻪ و دﻟﺴﻮز ﻫﺮ ﺗﻨﻢ‬ ‫در ﺷﺄن ﻣﻦ ﺑﺮد ﺧﻮدت ﻇﻦ ﺑﺪﻣﺒﺮ‬
‫ﮐﻮه ﻣﺮﻫﯽ ﮐﻪ ﻧﻨﮕﺖ ازﯾﻦ ﺧﺎك ﺑﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫آب و ﻫﻮاي ﻓﺎرس ﮐﻪ ﺗﻮذم ﮐﻨﯽ ﺑﺸﻌﺮ‬
‫ﺗﻬﻤﺘﻨﻢ‬ ‫ﻓﺎرس‬ ‫ﻣﺮدم‬ ‫ﮔﺸﺘﻪ‬ ‫آﻟﻮده‬ ‫اﻓﺴﻮس از ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﻧﺎﭘﺎك ﺑﺪﯾﺴﯿﺮ‬
‫ﮔﻮ ﻣﻨﺖ ﻣﻮاﻫﺐ او ﻃﻮق ﮔﺮدﻧﻢ‬ ‫ﺷﻬﺒﺎز دﺳﺖ ﺷﺎه و ﺑﻤﺪﺣﺶ ﭼﻮاﻟﯽ‬
‫در ﭘﯿﺶ ﻋﻘﻞ ﭘﺮده زﮐﺎرت ﺑﺮ اﻓﮑﻨﻢ‬ ‫ﻋﻤﺮت ﺑﻼف رﻓﺖ وﺑﻤﺪح ﺷﻬﻤﺎن ﮔﺬﺷﺖ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺳﺰا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻻﻓﺶ ﺑﻬﻢ زﻧﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮﯾﺰ ﺧﺮﻗﻪ ﺑﺰد ﻻفﻫﺎ ﺑﺴﯽ‬
‫‪ -268‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﺑﭙﻨﺎه‬ ‫اﯾﻨﺠﺎ‬ ‫ﺣﺎدﺛﻪ‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫از‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺪﯾﻦ ور ﻧﻪ ﭘﯽ ﺣﺸﻤﺖ و ﺟﺎه آﻣﺪهاﯾﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎﻗﻠﯿﻢ وﺟﻮد اﯾﻦ ﻫﻤﻪ راه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ره رو ﻣﻨﺰل ﻋﺸﻘﯿﻢ و ز ﺳﺮ ﺣﺪ ﻋﺪم‬
‫ﺑﻄﻠﺐ ﮐﺎري اﯾﻦ ﻣﻬﺮ ﮔﯿﺎه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﺳﺒﺰة ﺧﻂ ﺗﻮ دﯾﺪﯾﻢ وز ﺑﺴﺘﺎن ﺑﻬﺸﺖ‬
‫آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﺧﺎﻧﮥ‬ ‫ﺑﺪر‬ ‫ﺑﮕﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻨﺞ ﺷﺪ ﺧﺎزن او روح اﻻﻣﯿﻦ‬
‫از ﭘﯽ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺑﺎ آﺗﺶ و آه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﺧﺮﻗﮥ ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ ﺑﯿﻨﺪاز ﮐﻪ ﻣﺎ‬
‫‪ -268‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫رو ﺑﺪرﮔﺎه ﺧﺪا ﻏﺮق ﮔﻨﺎه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺪﯾﻦ ره ز ﭘﯽ اﻣﺮ اﻟﻪ آﻣﺪهاﯾﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺎ ﻗﻠﯿﻢ ﺧﺮد اﯾﻦ ﻫﻤﻪ راه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ره رو ﻣﻨﺰل ﺷﺮﻋﯿﻢ و ز ﻋﺸﻖ و ز ﻫﻮا‬
‫ﮔﻮﯾﺪ از ﺣﺮص ورم روي ﺳﯿﺎه‪ ،‬آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﻟﯿﮏ ﺷﺎﻋﺮ ز ﭘﯽ ﺑﺮدن ﻣﺎل آﻣﺪه اﺳﺖ‬
‫ور ﻧﻪ ﮔﻮ از ﻃﻤﻊ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﭙﻨﺎه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺮ ره ﺣﻖ و ﺑﺸﺮﯾﻌﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪ‬
‫ﮔﻮ ﺗﻮ از ﺑﻬﺮ درم ﺑﺎ ﻏﻢ و آه آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ره رو ﻣﻨﺰل ﻋﺸﻘﯽ ﺗﻮ وﻟﯽ ﻋﺸﻖ درم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮن ﺷﺘﺮ ﮔﻮ ﮐﻪ ﭘﯽ ﺧﺎر و ﮔﯿﺎه آﻣﺪهاﯾﻢ‬
‫آﻣﺪهاﯾﻢ‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫ﺧﺎﻧﮥ‬ ‫ﺑﺪر‬
‫ﮔﻮ ﮐﻪ از ﻧﻔﺲ ﺑﺮون ﻋﻤﺮ ﺗﺒﺎه آﻣﺪهاﯾﻢ‬
‫‪ -269‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻦ ﻻف ﻋﻘﻞ ﻣﯽزﻧﻢ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫در ﮐﺎر ﺑﺎﻧﮓ ﺑﺮﺑﻂ و آواز ﻧﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫ﯾﮏ ﭼﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻌﺸﻮق و ﻣﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﺗﺎ ﻣﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﺟﻢ و ﮐﺎوس ﮐﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﺎ ﻓﯿﺾ ﻟﻄﻒ او ﺻﺪ ازﯾﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻃﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﺎ آن ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﭘﯽ ﮐﻨﻢ‬
‫روزي رﺧﺶ ﺑﺒﯿﻨﻢ و ﺗﺴﻠﯿﻢ وي ﮐﻨﻢ‬
‫‪ -269‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﻘﻠﺖ ﭼﻮ ﻻف ﻫﺴﺖ ﺗﻮ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫در ﮐﺎر ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺮﺑﻂ و آواز ﻧﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫ﮐﯽ دادﯾﺶ ز ﮐﻒ ﻋﻤﻞ ﻟﻬﻮ ﮐﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫دل ﮐﯽ از آن ﺑﮕﯿﺮد اﮔﺮ ذﮐﺮ وي ﮐﻨﯽ‬
‫زﯾﺒﺪ ﺗﻮ را ﮐﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻌﺸﻮق و ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫آن ﭘﯿﺮ دﯾﻮ را ﭼﻮ در اﯾﻦ راه ﭘﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫ﺑﺎ ﻓﯿﺾ وﺳﻮﺳﻪ ﺻﺪ از اﯾﻦ راه ﻃﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫ﭼﻮن دﯾﻦ ﻧﺸﺪ ﺗﻮ را ره ﻗﻬﺮش ﺑﻤﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫ﺟﺎﻧﺖ از او ﺑﺪاﻧﯽ و ﺧﻮد را ﭼﻪ ﻓﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫روزي رﺧﺶ ﺑﺒﯿﻨﯽ و ﺗﺴﻠﯿﻢ وي ﮐﻨﯽ‬
‫‪222‬‬
‫ﺳﺒﺰة ﺧﺎر ﺷﻬﻤﺎن دﯾﺪي و دادي ﺗﻮ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺑﮕﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﮔﻨﺞ ﭘﺮ از ﻻف ﺑﺪﯾﻮان ﮔﻮﺋﯽ‬
‫آﺑﺮوﯾﺖ ﻣﺒﺮ اي ﺷﺎﻋﺮ و رو ﮐﻦ ﺑﺨﺪا‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻤﻮﺳﻢ ﮔﻞ ﺗﺮك ﻣﯽﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﻄﺮب ﮐﺠﺎاﺳﺖ ﺗﺎﻫﻤﻪ ﻣﺤﺼﻮل زﻫﺪوﻋﻠﻢ‬
‫از ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﻣﺪرﺳﻪ ﺣﺎﻟﯽ دﻟﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﮐﯽ ﺑﻮده در زﻣﺎﻧﻪ و ﻓﺎﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﯿﺎر‬
‫از ﻧﺎﻣﮥ ﺳﯿﺎه ﻧﺘﺮﺳﻢ ﮐﻪ روز ﺣﺸﺮ‬
‫ﮐﻮ ﭘﯿﮏ ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﮔﻠﻪﻫﺎي ﺷﺐ ﻓﺮاق‬
‫اﯾﻦ ﺟﺎن ﻋﺎرﯾﺖ ﮐﻪ ﺑﺤﺎﻓﻆ ﺳﭙﺮده دوﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﺷﺎ ﺑﻔﮑﺮ ﺧﺎم ﺗﻮ ﮔﺮ ﺗﺮك ﻣﯽﮐﻨﯽ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﻋﻠﻢ و زﻫﺪ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﻮد از رﯾﺎ‬
‫ﮔﺮ زﻫﺪ و ﻋﻠﻢ از ره ﺻﺪق و ﺻﻔﺎ ﺑﺪي‬
‫در ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺧﺎﻟﻖ اﺳﺖ‬
‫آري ﺑﺮاه ﻧﻔﺲ ﺑﺮوز ﺑﺪ و ﻋﻠﻢ ﭼﯿﺴﺖ‬
‫از ﻧﺎﻣﮥ ﺳﯿﺎه ﻧﺘﺮﺳﯽ ﺑﺮوز ﺣﺸﺮ‬
‫ﺷﯿﻄﺎن ﺻﻔﺖ ﺑﻌﻔﻮ ﻃﻤﻊ داري از ﻏﺮور‬
‫ﮔﺮﻓﯿﺾ ﺣﻖ زﻟﻄﻒ ﺷﻮد ﻋﺎم دﯾﻦ ﭼﻪ ﺑﻮد‬
‫در ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺮ ﻣﻎ ﺗﻮ ﭼﻨﺎن ﺑﯿﺨﻮدي ز ﺧﻮد‬
‫ﺟﺎن از ﺧﺪا اﺳﺖ ﻋﺎرﯾﻪ ﻧﺒﻮد ز ﭘﯿﺮ ﺗﺎ‬
‫‪223‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻮن ﺳﺨﻦ از ﭘﯿﺮو ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫ﻗﺼﺪ ﻣﺠﺎز ﻟﯿﮏ ﺗﻮ اﯾﻦ ﻗﺼﺪ ﻧﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫ﻗﺼﺪ ﻣﺠﺎز ﻟﯿﮏ ﺗﻮ اﯾﻦ ﻗﺼﺪ ﻧﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺨﻮان ﮐﻪ ﺟﺪا رﺷﺪ و ﻏﯽ ﮐﻨﯽ‬
‫‪ -270‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﻟﺐ زده ﺧﻮن ﻣﯽﺧﻮرم و ﺧﺎﻣﻮﺷﻢ‬
‫ﻧﺎﺧﻠﻒ ﺑﺎﺷﻢ اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﺠﻮي ﻧﻔﺮوﺷﻢ‬
‫ﭘﺮدة ﺑﺮ ﺳﺮ ﺻﺪ ﻋﯿﺐ ﻧﻬﺎن ﻣﯽﭘﻮﺷﻢ‬
‫ﭼﮑﻨﻢ ﮔﺮ ﺳﺨﻦ ﭘﯿﺮ ﻣﺎن ﻧﯿﻨﻮﺷﻢ‬
‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺮد وﻗﺖ ﺳﻤﺎع از ﻫﻮﺷﻢ‬
‫‪ -270‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ ﮔﻤﺮاﻫﯽ اﯾﻦ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ ﻣﯽﮐﻮﺷﯽ‬
‫ﻧﺎﺧﻠﻒ ﺑﺎﺷﻢ اﮔﺮ ﻣﻦ ﺑﮑﻨﻢ ﺧﺎﻣﻮﺷﯽ‬
‫ﺟﻨﺘﯽ ﺑﻮد ز دﻧﯿﺎ ز ﺳﺮ ﺳﺮﭘﻮﺷﯽ‬
‫ﺑﻮد ﻣﻌﺼﻮم ﻣﮑﻦ ﻋﯿﺐ ﺗﻮ از ﮐﻢ ﻫﻮﺷﯽ‬
‫ﻧﺎﺧﻠﻒ ﺑﺎﺷﯽ اﮔﺮ ﺳﺠﺪه ﮐﻨﯽ ﻧﻔﺮوﺷﯽ‬
‫ﻧﺎﺧﻠﻒ ﺑﺎﺷﯽ اﮔﺮ داده ﺑﺪاﻧﺶ ﮔﻮﺷﯽ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻨﻢ ﭘﯿﺮوي آدم ﺧﺎﮐﯽ ﭘﻮﺷﯽ‬
‫ﮐﺎو ﺑﺎرث از ﭘﺪرت ﯾﺎﻓﺘﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﻧﻮﺷﯽ‬
‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ از ﭘﺪر ﺧﻮﯾﺶ ﺑﮕﯿﺮد ﺗﻮﺷﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﯾﻦاﺳﺖ ﺷﺮك ورﺳﺨﻨﺖ روي ﺑﺎﺧﺪااﺳﺖ‬
‫ﮐﻔﺮ اﺳﺖ از ﺧﺪا ﻃﻤﻊ دﯾﺪﻧﺶ ﻣﮕﺮ‬
‫ﻧﯽ اﯾﻦ ﺑﻮدﻧﻪ آنﻏﺮض از ﺟﺎن ﮐﻨﺎﯾﺘﯽ اﺳﺖ‬
‫داده ﺟﻮاب ﻣﯿﻢ ﺑﯿﺎ ﺷﯿﺨﻨﺎ اﻟﺠﻮاد‬
‫ﮔﺮﭼﻪ از آﺗﺶ دل ﭼﻮن ﺧﻢ ﻣﯽ در ﺟﻮﺷﻢ‬
‫ﭘﺪرم روﺿﮥ رﺿﻮان ﺑﺪو ﮔﻨﺪم ﺑﻔﺮوﺧﺖ‬
‫ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮﺷﯽ ﻣﻦ از ﻏﺎﯾﺖ دﯾﻨﺪاري ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﻪ ﻧﻨﻮﺷﻢ ﺑﺠﺰ از راوق ﺧﻢ‬
‫ﮔﺮ ازﯾﻦ دﺳﺘﺰﻧﺪ ﻣﻄﺮب ﻣﺠﻠﺲ ره ﻋﺸﻖ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺑﺮون دﯾﻦ از ﮐﻒ ﻣﺎ ﻣﯽﺟﻮﺷﯽ‬
‫ﭘﺪرم روﺿﮥ رﺿﻮان ﺑﺪو ﺻﺪ آه ﺧﺮﯾﺪ‬
‫ﺧﻮرد ﮔﻨﺪم ﻧﻪ ﮐﻪ در روﺿﮥ رﺿﻮان اﺑﺪ‬
‫ﻫﺮزهﮔﻮﺋﯽ ﻣﮑﻦ آن روﺿﮥرﺿﻮانﻧﻔﺮوﺧﺖ‬
‫ﭘﺪرت دﯾﻮ ﮐﻪ ﯾﮑﺴﺠﺪه ﻧﮑﺮدي ﺑﻔﺮوﺧﺖ‬
‫ﭘﺪرت ﭘﯿﺮوي از داﻧﺶ آدم ﻧﻨﻤﻮد‬
‫ﮔﻔﺖ آن دﯾﻮ ﺑﻌﺮﻓﺎن و دﮔﺮ ﮐﺸﻒ و ﺷﻬﻮد‬
‫ﺗﻮ ﻫﻤﯿﻦ ﮔﻮي و ﺑﺮو ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن را درﯾﺎب‬
‫ﺗﻮ و آن ﺧﺮﻗﻪ دﯾﻮ و ﻣﻦ و آن آدم ﭘﺎك‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -271‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺤﺘﺴﺐ داﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ از ﻣﯽ وﻗﺖ ﮔﻞ دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﮔﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫وﻋﺪة ﻓﺮداي زاﻫﺪ را ﭼﺮا ﺑﺎور ﮐﻨﻢ‬
‫ﺳﺮ ﻓﺮو ﺑﺮدم در آﻧﺠﺎ ﺗﺎ ﮐﺠﺎ ﺳﺮ ﺑﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺗﻨﮓ ﭼﺸﻢ ﮔﺮ ﻧﻈﺮ در ﭼﺸﻤﮥ ﮐﻮﺛﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫‪ -271‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﺎ ﮐﻪ ﺗﺮك راه و رﺳﻢ ﺟﺪ ﺧﻮد ﺣﯿﺪر ﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﻤﻦ ﻫﻤﺎن ﻣﺮدم ﮐﻪ ﻟﻌﻦ ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﻦ ﺗﻼﻓﯽ از ﺗﻮ اي ﻧﺎﭘﺎك ﺑﺪ اﺧﺘﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫وﻋﺪة ﻓﺮداي داور را ﻣﮕﻮ ﺑﺎور ﮐﻨﻢ‬
‫ﻟﯿﮏ ﻣﻦ از ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ اﻗﺮار ﺑﺮ ﻣﺤﺸﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺑﺎور ﻧﺪاري ﻣﻦ ﺗﻮ را ﮐﺎﻓﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﮐﺞ دﻟﻢ ﮔﺮ اﻋﺘﻘﺎدي ﻣﻦ ﺑﺮ اﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﭘﯿﺮواﻧﺶ اﺣﻤﻘﻨﺪ و ﻣﻦ ﺧﺮد داور ﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﻦ ﭼﺮا ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﭼﺸﻤﮥ ﮐﻮﺛﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫‪ -272‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻬﺎر ﺗﻮﺑﻪ ﺷﮑﻦ ﻣﯽرﺳﺪ ﭼﻪ ﭼﺎره ﮐﻨﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮرﻧﺪ ﺣﺮﯾﻔﺎن و ﻣﻦ ﻧﻈﺎره ﮐﻨﻢ‬
‫ﮐﻨﻢ‬ ‫ﮐﻨﺎره‬ ‫ﻃﺮب‬ ‫ﺑﺰم‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮥ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺎز ﺑﺮ ﻓﻠﮏ و ﺣﮑﻢ ﺑﺮ ﺳﺘﺎره ﮐﻨﻢ‬
‫ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺷﺮاﺑﺨﻮاره‬ ‫رﻧﺪ‬ ‫ﻣﻼﻣﺖ‬
‫‪224‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ آن رﻧﺪم ﮐﻪ ﺗﺮك ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻋﯿﺐ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺎران ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻢ ﺑﺎرﻫﺎ‬
‫ﻣﻦ ﮐﻪ اﻣﺮوزم ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻘﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﻋﺸﻖ درداﻧﻪاﺳﺖ وﻣﻦ ﻏﻮاص ودرﯾﺎﻣﯿﮑﺪه‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن راﮔﺮدرآﺗﺶ ﻣﯽﭘﺴﻨﺪدﻟﻄﻒدوﺳﺖ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ آن ﻋﺒﺪم ﮐﻪ ﺗﺮك دﯾﻦ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺗﻮ ﻧﻪ آن رﻧﺪي ﮐﻪ ﺗﺮك ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﮐﻨﯽ‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﻋﯿﺐ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺎران ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ ﺑﺎرﻫﺎ‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ اﻣﺮوزت ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻘﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫اﯾﻦ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻘﺪﺣﺎﺻﻞ راﻣﺪه ﺣﺎﻓﻆ زدﺳﺖ‬
‫ﺗﻮ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﻘﺪ ﮔﯿﺮ و ﻣﺎ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺴﯿﻪ را‬
‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﻓﺮق ﺗﻮ و ﺑﺮ دﻓﺘﺮ ﭘﺮ ﮐﻔﺮ ﺗﻮ‬
‫ﻋﺸﻖويداﺳﺖوﻋﺮﻓﺎنﮐﻔﺮوﮐﺎرشﺧﺪﻋﻪاﺳﺖ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﻋﺎرﻓﺎن دم ﻣﯽزﻧﻨﺪ از ﮐﻔﺮ و ﻣﯽ‬
‫ﺑﻌﺰم ﺗﻮﺑﻪ ﺳﺤﺮ ﮔﻔﺘﻢ اﺳﺘﺤﺎره ﮐﻨﻢ‬
‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻢ دﯾﺪ‬
‫ﮔﺮاز‬ ‫ﺑﺪور ﻻﻟﻪ و ﻣﺎغ ﻣﺮا ﻋﻼج ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ ﻣﯿﮑﺪة ﻟﯿﮏ وﻗﺘﯽ ﻣﺴﺘﯽ ﺑﯿﻦ‬
‫ﭼﺮا‬ ‫ﻣﺮا ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ره و رﺳﻢ ﻟﻘﻤﻪ ﭘﺮﻫﯿﺰي‬
‫‪225‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﭘﯿﺎﻟﻪ ﮔﯿﺮم و از ﺷﻮق ﺟﺎﻣﻪ ﭘﺎره ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺟﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﺑﺎ ﻟﺐ ﺧﻨﺪان ﺑﯿﺎد ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬
‫ﺑﺒﺎﻧﮓ ﺑﺮﺑﻂ و ﻧﯽ رازش آﺷﮑﺎر ﮐﻨﻢ‬ ‫ز ﺑﺎده ﺧﻮردن ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻠﻮل ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -272‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ز ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب دﮔﺮ ﮐﻨﺎره ﮐﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﺎزﻣﻢ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺷﻌﺮ ﯾﺎوه ﭘﺎره ﮐﻨﻢ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﺤﺎره ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮاي ﺧﯿﺮ دﮔﺮ اﺳﺘﺨﺎره ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮ ﭼﺮﻧﺪ ﺑﮕﻮﺋﯽ و ﻣﻦ ﻧﻈﺎره ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻢ دﯾﺪ‬
‫ز ﻋﻘﻞ و ﻫﻮش ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻓﮑﺮ ﭼﺎره ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﻮﻗﺖ ﺑﺎده دﻣﺎع ﺗﻮ را ﻋﻼج ﮐﻨﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻧﺎز ﺑﺮ ﻓﻠﮏ و ﺣﮑﻢ ﺑﺮ ﺳﺘﺎره ﮐﻨﻢ‬ ‫ﮔﺪاي ﻣﯿﮑﺪه را ﺑﯿﻦ ز وﻫﻢ ﺧﻮد ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﺣﻮاﻟﮥ ﺗﻮ ﺑﺪوزخ ﺑﺮ آن ﺷﺮاره ﮐﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ ز ﻟﻘﻤﻪ ﻧﭙﺮﻫﯿﺰي و ﺷﻌﺎر دﻫﯽ‬
‫ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺟﺎﻣﻪ ﭘﺎره ﭘﺎره‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ ﺣﻤﺎﻗﺖ ﺷﺎﻋﺮ ز ﺷﻮق ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬
‫‪ -273‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺟﺎﻣﮥ ﮐﺲ ﺳﯿﻪ و دﻟﻖ ﺧﻮد از رق ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﮕﻮﺋﯿﻢ ﺑﺪو ﻣﯿﻞ ﺑﻨﺎ ﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬
‫ﮐﺎر ﺑﺪ ﻣﺼﻠﺤﺖ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻋﯿﺐ دروﯾﺶ وﺗﻮاﻧﮕﺮﺑﮑﻢ و ﭘﯿﺶ ﺑﺪ اﺳﺖ‬
‫ﺳﺮ ﺣﻖ ﺑﺮورق ﺷﻌﺒﺪه ﻣﻠﺤﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫رﻗﻢ ﻣﻨﻌﻠﻄﻪ ﺑﺮ دﻓﺘﺮ داﻧﺶ ﻧﺰﻧﯿﻢ‬
‫ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻣﺮوق‬ ‫ﺻﺎف‬ ‫ﺑﻤﯽ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎﺗﺶ‬ ‫ﺷﺎه اﮔﺮ ﺟﺮﻋﮥ رﻧﺪان ﻧﻪ ﺑﺤﺮﻣﺖ ﻧﻮﺷﺪ‬
‫ﮔﻮ ﺗﻮ ﺧﻮش ﺑﺎش ﮐﻪ ﻣﺎ ﮔﻮش ﺑﺎﺣﻤﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺪي ﮔﻔﺖ ﺣﺴﻮدي و رﻓﯿﻘﯽ ﺗﻮ ﻣﺮﻧﺞ‬
‫ور ﺑﺤﻖ ﮔﻔﺖ ﺟﺪل ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺧﺼﻢ ﺧﻄﺎ ﮔﻔﺖ ﻧﮕﯿﺮﯾﻢ ﺑﺮ او‬
‫‪ -273‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻮ ﻧﺪاﻧﯿﻢ ﺣﻖ و ﻣﯿﺰ زﻧﺎ ﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﭼﯿﺴﺖ ﺑﺪو ﻣﯿﻞ ﺑﻨﺎ ﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬
‫ﺑﺎز ﮔﻮﺋﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯿﻞ ﺑﻨﺎﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ دﯾﻮان ﺗﻮ ﭘﺮ از ﺑﺪو ﻧﺎﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺟﺎﻣﮥ ﮐﺲ ﺳﯿﻪ و دﻟﻖ ﺧﻮد از رق ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺟﺎﻣﻪاي ﭘﺎك ﻧﻤﺎﻧﺪاز ﺗﻮ و ﻣﯽﮔﻮﯾﯽ ﺑﺎز‬
‫ﺑﺎز ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺤﻖ ﺷﻌﺒﺪه ﻣﻠﺤﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ي ﺗﻮ ﺑﯽ ﻣﻐﻠﻄﻪ ﺑﺮ دﻓﺘﺮ داﻧﺶ ﺑﻮدي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪226‬‬

‫ﮐﺎر ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻋﯿﺐ دروﯾﺶ وﻗﻠﻨﺪر ز ﺧﺮاﻓﺎت ﻧﮑﻮ اﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺧﻮش ﺑﺎش ﮐﻪ ﻣﺎ ﮔﻮش ﺑﺎﺣﻤﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫راﺳﺖ ﮔﻔﺘﯽﮐﻪ ﺣﺴﻮدارﮐﻪ ﺑﺪي ﮔﻔﺖ ﺗﻮرا‬
‫ﻋﯿﺐ ﻣﺎ ﮔﻮي ﮐﻪ ﻣﺎ ﮔﻮش ﺑﺎﺣﻤﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎﮐﻼﻣﺖﺑﺨﻮدت ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆﺧﻮشﺑﺎش‬
‫ﺑﻪ ﮐﻪ از ﯾﺎوه و از ﻻف دﻫﻦ ﻟﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﻗﺪرت ﺣﻖ دﻫﻦ ﻻف زﻧﺎن ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ‬
‫رو ﺑﺎﻃﻞ ﺷﺪه واﺟﺐ ﺑﻠﯽ از ﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ارﺧﺼﻢ ﺧﻄﺎ ﮔﻔﺖ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﺑﺮ او‬
‫ﻻﻓﮕﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺟﺪل ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﺷﻌﺮ ﺟﺪل ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﺣﻖ داري‬
‫ﻣﺎ ﺟﺪل ﺑﺎ ﺣﻖ وﻫﻢ ﻓﺘﻨﮥ ﻧﺎﺣﻖ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺑﯿﻦ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﺑﻘﻮﻣﺶ ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫‪ -274‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﻧﺴﯿﻢ ﺣﯿﺎت از ﭘﯿﺎﻟﻪ ﻣﯽﺟﻮﯾﻢ‬ ‫ﺳﺮم ﺧﻮش اﺳﺖ و ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‬
‫ﻣﺮﯾﺪ ﺣﻠﻘﮥ در وي ﮐﺸﺎن ﺧﻮش ﺧﻮﯾﻢ‬ ‫ﺧﻤﺎر ﻧﺒﺸﯿﻨﺪ‬ ‫ﺑﻮﺟﻪ‬ ‫ﻋﺒﻮس زﻫﺪ‬
‫ﭼﻮ ﻻل ﺑﺎ ﻗﺪح اﻓﺘﺎده ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮﯾﻢ‬ ‫ز ﺷﻮق ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻﺋﯽ‬
‫ﮐﺪام در ﺑﺰﻧﻢ ﭼﺎر از ﮐﺠﺎ ﺟﻮﯾﻢ‬ ‫ﮔﺮم ﻧﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن در ﺑﺮ وي ﺑﮕﺸﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﯽروﯾﻢ‬ ‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‬ ‫ﭘﺮورﺷﻢ‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ‬ ‫ﻣﮑﻦ درﯾﻦ ﭼﻤﻦ ﺳﺮزش ﺑﺨﻮد روﯾﯽ‬
‫ﺧﺪا ﮔﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺎ اوﯾﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻘﺎه و ﺧﺮاﺑﺎت در ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺒﯿﻦ‬
‫‪ -274‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭘﯿﺎﻟﻪ ﻋﻘﻞ ﺑﺮد ﺷﺎﻋﺮا ﺟﻨﻮن ﺟﻮﺋﯽ‬ ‫ﻣﺒﺎش ﺳﺮ ﺧﻮش و ﺑﺸﻨﻮ ﺟﻮاب ﺑﺮ ﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﻧﻬﯽ ﻫﻤﺎن زاﻫﺪان و ﺣﻖ ﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﻋﺒﻮس زﻫﺪ ﺑﻤﻨﮑﺮ ﺑﺴﯽ ﺑﻮد ﺷﯿﺮﯾﻦ‬
‫ﺧﻮﺷﯽ ﺑﻤﺴﺘﯽ و آن ﯾﺎوهﻫﺎ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺷﻌﺮ ﺗﻮ از ﺳﺮ ﺧﻮﺷﯽ ﺑﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺰار دﯾﻮار دﮔﺮ ﺑﻬﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﯽﺟﻮﺋﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن در ﺑﺮوت ﻧﮕﺸﺎﯾﺪ‬
‫ﺧﺪا ﻧﻤﻮده ﺗﻮ را ﺳﺮزﻧﺶ ﺑﺨﻮد روﺋﯽ‬ ‫ﺧﺪا ﻧﺪاده ﺗﻮ را ﭘﺮورش ﺑﻔﺴﻖ و ﻓﺠﻮر‬
‫ﺑﻬﺮ ﮐﺠﺎ ﻏﺮﺿﺖ ﭘﯿﺮ ﻫﺴﺖ و ﺑﺎ اوﺋﯽ‬ ‫ﺑﺨﺎﻧﻘﺎه و ﺧﺮاﺑﺎت ﻟﻄﻒ ﺣﻖ ﻧﺒﻮد‬
‫ﺑﺮوي ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺒﻨﺪي ﺟﻮاب ﺑﺪﮔﻮﺋﯽ‬ ‫وﻟﯽ ﻏﺮض ﺑﻠﻐﺰ راﻧﺪهاي ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻠﺒﯿﺲ‬
‫‪227‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺧﺪا ﮔﻮا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ روي ﺗﻮ ﺑﺎ اوﺋﯽ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺪوزخ و ﻧﯿﺮان ﭼﻪ رﻓﺘﯽاي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮو ﺗﻮ روي ﺑﺎو ﺑﺎش در ﻫﻤﻪ ﮐﻮﺋﯽ‬ ‫ﻣﻦ آﮔﻬﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاي ﺗﻮ ﻫﺴﺖ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن‬
‫‪ -275‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺎك ﻣﯽﺑﻮﺳﻢ و ﻋﺬر ﻗﺪﻣﺶ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫آﻧﮑﻪ ﭘﺎ ﻣﺎل ﺟﻔﺎ ﮐﺮد ﭼﻮ ﺧﺎك راﻫﻢ‬
‫و اﻧﺪر آن آﯾﻨﻪ از ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﮐﺮد آﮔﺎﻫﻢ‬ ‫ﭘﯿﺮ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺳﺤﺮ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻨﻢ داد‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن اﺳﺖ ﺣﻮاﻟﺖ ﮔﺎﻫﻢ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺻﻮﻣﻌﮥ ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪﺳﻢ ﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﯽ ﮐﻪ در آن ﺣﻠﻘﻪ ﭼﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﺎﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻦ راه ﻧﺸﯿﻦ ﺧﯿﺰ و ﺳﻮي ﻣﯿﮑﺪه آي‬
‫آه اﮔﺮ داﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﮕﯿﺮد آﻫﻢ‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﮕﺬﺷﺘﯽ و از ﺣﺎﻓﻈﺖ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻧﺒﻮد‬
‫‪ -275‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮد ﭘﯿﺮوز ﺣﻖ زﺟﺰ و را ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫آﻧﮑﻪ ﭘﺎﻣﺎل ﺟﻔﺎ ﮐﺮد ﺗﻮ را آﮔﺎﻫﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺷﺪي ﮐﻮر دل از ﮐﻮري ﺗﻮ آﮔﺎﻫﻢ‬ ‫ﭘﯿﺮ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺳﺤﺮ ﺟﺎم ﺧﺮاﻓﺎﺗﺖ داد‬
‫زﺷﺖ را ﺧﻮب ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري و ﮔﻮﺋﯽ ﻣﺎ ﻫﻢ‬ ‫ﺟﺎم ﺟﺎدوﮔﺮي ﭘﯿﺮ ﺑﻮد اﯾﻦ اﺛﺮش‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ دﯾﺮ ﻣﻐﺎﻧﯽ و ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺻﻮﻣﻌﮥ ﻋﺎﻟﻢ وﻫﻤﯽ ﺗﻮ ﺑﮕﻮ‬
‫ﻓﺨﺮ داري ﮐﻪ در آن ﺣﻠﻘﮥ دوﻟﺖ ﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﺣﺎﻟﯿﺎ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن رﻓﺘﯽ و راﻫﺖ دادﻧﺪ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ و رﻫﮕﺬر ﺷﺎه و ﺑﮕﯿﺮد آﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ وﻫﻢ ﻧﮕﺮ ﻧﻨﮓ ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻮري ﺑﯿﻦ‬
‫‪ -276‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻨﺪة ﻋﺸﻘﻢ از ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن آزادم‬ ‫ﻓﺎش ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ و از ﮔﻔﺘﮥ ﺧﻮد دل ﺷﺎدم‬
‫ﮐﻪ درﯾﻦ داﻣﮕﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ﭼﻮن اﻓﺘﺎدم‬ ‫ﻃﺎﺋﺮ ﮔﻠﺸﻦ ﻗﺪﺳﻢ ﭼﻪ دﻫﻢ ﺷﺮح ﻓﺮاق‬
‫آﺑﺎدم‬ ‫آورد درﯾﻦ دﯾﺮ ﺧﺮاب‬ ‫آدم‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻠﮏ ﺑﻮدم ﻓﺮدوس ﺑﺮﯾﻦ ﺟﺎﯾﻢ ﺑﻮد‬
‫ﯾﺎ رب از ﻣﺎدر ﮔﯿﺘﯽ ﺑﭽﻪ ﻃﺎﻟﻊ زادم‬ ‫ﮐﻮﮐﺐ ﺑﺨﺖ ﻣﺮا ﻫﯿﭻ ﻣﻨﺠﻢ ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻫﺮ دم آﯾﺪ ﻏﻤﯽ از ﻧﻮ ﺑﻤﺒﺎرك ﺑﺎدم‬ ‫ﺗﺎ ﺷﺪم ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﻮش در ﻣﯿﺨﺎﻧﮥ ﻋﺸﻖ‬
‫ﮐﻪ ﭼﺮا دل ﺑﺠﮕﺮ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﺮدم دادم‬ ‫ﮔﺮﺧﻮرد ﺧﻮن دﻟﻢ ﻣﺮد ﯾﮏ دﯾﺪه روا اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪228‬‬

‫ﺑﻬﻮاي ﺳﺮ ﮐﻮي ﺗﻮ ﺑﺮﻓﺖ از ﯾﺎدم‬ ‫ﺳﺎﯾﮥ ﻃﻮﺑﯽ و دﻟﺠﻮﺋﯽ دور و ﻟﺐ ﺣﻮض‬

‫‪ -276‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻨﺪة ﺣﻘﻢ داﻧﻪ ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا آزادم‬ ‫ﻓﺎش ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ و از ﮔﻔﺘﮥ ﺧﻮد دﻟﺸﺎدم‬
‫ورﻧﻪ در ﭼﺎه ﺿﻼﻟﺖ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻣﯽاﻓﺘﺎدم‬ ‫ﺷﮑﺮ ﺣﻖ را ﮐﻪ دﻟﻤﺮاﻧﻪ و ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﺴﺎن‬
‫آﺑﺎدم‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫ﺑﺎﯾﺮان‬ ‫آورد‬ ‫ﻫﻮس‬ ‫ﻣﻦ ﻋﺮب ﺑﻮدم و از ﻏﯿﺮت و دﯾﻦ ﭘﺮ ﺑﻮدم‬
‫زﺷﺘﯿﺖ ﻓﺎش ﻣﮑﻦ ﻻف ﻣﺰن دل ﺷﺎدم‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺑﻨﺪه ﻋﺸﻘﯽ ﺗﻮ دﮐﻮر از دو ﺟﻬﺎن‬
‫ﺑﻨﺪة ﻋﺸﻘﻢ و از ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن آزادم‬ ‫از در ﻣﺴﺘﯽ و ﺻﻮﻓﯽ ﺻﻔﺘﯽ ﻧﻐﻤﻪ زﻧﯽ‬
‫ز اﻧﮑﻪ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻪ ﺑﺤﺸﺮي و ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﯿﻌﺎدم‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻋﺸﻘﻢ و ﻧﯽ دﯾﻦ و ﻧﻪ ﻣﺬﻫﺐ دارم‬
‫ﺻﻮﻓﯿﻢ ﺣﺮف دﮔﺮ ﭘﯿﺮ ﻧﺪادي ﯾﺎدم‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ در ﻟﻮح دﻟﻢ ﺟﺰ اﻟﻒ ﻗﺎﻣﺖ ﭘﯿﺮ‬
‫اﺳﺘﺎدم‬ ‫ﺧﺮان‬ ‫ﺑﺎوﻫﺎم‬ ‫و‬ ‫ﺑﺨﺮاﻓﺎت‬ ‫اﮐﻨﻮن‬ ‫ﻣﻐﺎﻧﻢ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﻣﯿﮑﺪة‬ ‫ﻣﮕﺲ‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎن را ﻫﻤﻪ آﻧﺠﺎ ﭼﻮ ﻣﮑﺲ ﺷﯿﺎدم‬ ‫ﭘﯿﺮاﻧﻢ‬ ‫ﻣﯿﮑﺪة‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻗﺪس‬ ‫ﮔﻠﺸﻦ‬
‫زادم‬ ‫ﺑﺂدم‬ ‫ﻟﯿﮏ‬ ‫ﺑﺪم‬ ‫اﺑﻠﯿﺲ‬ ‫ﻧﺴﻞ‬ ‫ﺑﻮد اﺑﻠﯿﺴﯽ و ﺳﺠﻨﯽ و ﭘﺴﺘﯽ ﺟﺎﻧﻢ‬
‫ﻻف ﮐﻢ ﮔﻮ و ﻣﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺧﻮد ﺑﺮ آدم‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﮐﯽ ﺗﻮ ﻣﻠﮏ ﺑﻮدي و ﻓﺮدوس ﻣﻘﺎم‬
‫ﺧﻮد ﺑﮕﻮ آﻧﮑﻪ ز ﻣﺎدر ﺑﺘﺼﺮف زادم‬ ‫ﮐﻮﮐﺐ ﺑﺨﺖ ﺗﻮ را ﮔﺮ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﻢ ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‬
‫دﯾﻮ زادي ﺗﻮ ﺑﮕﻮ دﯾﻮ ﻧﻤﻮدار ﺷﺎدم‬ ‫دﯾﻮ را ﻫﯿﭻ ﻣﻨﺠﻢ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ﻃﺎﻟﻊ‬
‫ﻓﺮﯾﺎدم‬ ‫ﺧﺪﻋﮥ ﺗﻮ‬ ‫ﻣﯿﺮود از‬ ‫ﺑﻔﻠﮏ‬ ‫ﺗﺎ ﺷﺪي ﺣﻠﻘﻪ ﺑﮕﻮش در اﺑﻠﯿﺲ ﻣﺪام‬
‫ﮐﻪ ﭼﺮا دل ﺑﺤﮕﺮ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﺮدم دادم‬ ‫ﺧﻮﻧﺖ از دﯾﺪه ﻓﺸﺎﻧﯽ ﺑﺴﻘﺮ زﯾﻦ ﻏﺼﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ را در ره ﺧﻮش ﺑﺎﺷﯽ ﭘﯿﺮان دادم‬ ‫ﺳﺎﯾﮥ ﻃﻮﻟﯽ و دﻟﺠﻮﺋﯽ ﺣﻮر و ﻟﺐ ﺣﻮض‬
‫‪ -277‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دواش ﺧﺒﺮ ﻣﯽ ﭼﻮن ارﻏﻮان ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﻏﻢ زﻣﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻫﯿﭽﺶ ﮐﺮان ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮد در آن ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺑﺘﺮك ﺧﺪﻣﺖ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‬
‫ﮐﻪ در ﻣﺸﺎﯾﺦ ﺷﻬﺮ اﯾﻦ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﻧﺸﺎن اﻫﻞ ﺧﺮد ﻋﺎﺷﻘﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﻮد آر‬
‫‪229‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺒﯿﻦ ﮐﻪ اﻫﻞ وﻟﯽ در ﺟﻬﺎن ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫در اﯾﻦ ﺧﻤﺎر ﮐﺴﻢ ﺟﺮﻋﻪاي ﻧﻤﯽﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﻓﺸﺎن‬ ‫در‬ ‫ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺑﻀﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﻦ و ﺳﻔﯿﻨﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺟﺰ درﯾﻦ درﯾﺎ‬
‫‪ -277‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫ﻻف‬ ‫ﺑﻐﯿﺮ‬ ‫ﻏﻢ زﻣﺎﻧﻪ ﭼﻪ در ﺷﺎﻋﺮان ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺳﮕﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﻓﺴﺎد‬ ‫ﺑﺠﺰ‬ ‫ﺗﻮ ﺗﺮك ﭘﯿﺮ ﻣﻌﺎن ﮐﻦ ﺑﺮو ﺑﺮاه ﺧﻮد‬
‫ﻣﻦ اﻫﻞ ﻻف ﭼﻮ ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ را ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺘﺎﻋﯽ ﺑﻐﯿﺮ ﺑﺎده و ﻻف‬
‫ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﺿﺪ ﺧﺮد ﺟﻤﻊ آن ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﻧﺸﺎن اﻫﻞ ﺧﻮد ﺗﺮك ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﺷﺪ‬
‫ﯾﻘﯿﻦ ﮐﻪ ﻻف ﺧﺮي در ﺟﻬﺎن ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫در اﯾﻦ ﺧﻤﺎر ﮐﺴﯽ ﺟﺮﻋﻪات ﻧﻤﯽﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫آن‬ ‫ﻏﯿﺮ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎ‬ ‫ﺑﻀﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﻠﯽ ﺳﻔﯿﻨﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺮ از ﮔﺰاف ﺑﻮد‬
‫‪ -278‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﮔﻢ ﺷﺪه اﯾﻦ ره ﻧﻪ ﺑﺨﻮد ﻣﯽﭘﻮﯾﻢ‬ ‫ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪام و ﺑﺎر دﮔﺮ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‬
‫آﻧﭽﻪ اﺳﺘﺎد ازل ﮔﻔﺖ ﺑﮕﻮ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‬ ‫در ﭘﺲ آﯾﻨﻪ ﻃﻮﻃﯽ ﺻﻔﺘﻢ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ از آن دﺳﺖ ﻣﯽﭘﺮوردم ﻣﯽروﯾﻢ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﺧﺎرم اﮔﺮ ﮐﻞ ﭼﻦ آراﺋﯽ ﻫﺴﺖ‬
‫ﮔﻮﻫﺮي دارم و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮي ﻣﯽﺟﻮﯾﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻋﯿﺐ ﻣﻦ ﺑﯿﺪل ﺟﺒﺮان ﻧﮑﻨﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﺳﺮاﯾﻢ ﺷﺐ و وﻗﺖ ﺳﺤﺮ ﻣﯽﻣﻮﯾﻢ‬ ‫ﺧﻨﺪه و ﮔﺮﯾﮥ ﻋﺸﺎق ز ﺟﺎي دﮔﺮ اﺳﺖ‬
‫‪ -278‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻮن ﺷﺪم اﻫﻞ ﺧﺮد راه ﺑﺨﻮد ﻣﯽﭘﻮﯾﻢ‬ ‫ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪام و ﺑﺎر دﮔﺮ ﻣﯽﮐﻮﯾﻢ‬
‫آﻧﭽﻪ ﺷﺪ ﻣﯿﻞ و دﻟﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﻮد ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﻢ ﻃﻮﻃﯽ ﺑﯽﻋﻘﻞ و ﺧﺮد اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫اﯾﻦ ﻏﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ ﯾﺎوه ﻧﻪ ﻣﻦ ﻣﯿﻤﻮﯾﻢ‬ ‫ﮔﺮ ز اﺳﺘﺎد ازل ﮔﻔﺘﮥ ﻣﻦ ﺷﺪ ﺟﺒﺮ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻔﺖ ﺟﺒﺮي ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ ره ﻧﻪ ﺑﺨﻮد ﻣﯽﭘﻮﯾﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺨﻮد ﻣﯽروي و اﯾﻦ راه ﻏﻠﻂ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫آﻧﭽﻪ دﯾﻦ ﮔﻔﺖ ﺑﮕﻮ ﺑﺎ دل و ﺟﺎن آن ﮔﻮﯾﻢ‬ ‫ﺟﺒﺮﮐﻔﺮاﺳﺖ وﺳﺘﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺟﻮر اﺳﺖ ﺑﺤﻖ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﮔﺮ ﺳﺮ ﺳﭙﺮي ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﻣﻦ دل ﺟﻮﯾﻢ‬ ‫در ﭘﺲ آﯾﻨﻪ ﻃﻮﻃﯽ ﺻﻔﺘﺖ داﺷﺘﻪ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺴﺘﯿﻢ ﻫﺴﺖ ز ﺣﻖ ﻟﯿﮏ ﺑﺨﻮد ره ﺟﻮﯾﻢ‬
‫ﻣﺜﻠﯽ را ﮐﻪ ز ﺷﺮﻋﺴﺖ ﺑﯿﺎور ﺳﻮﯾﻢ‬
‫ﻣﻦ ﻧﺒﺎﻓﻢ ز ﺧﻮد و ﻣﺜﻞ ﺗﻮ را ﺑﺪ ﮔﻮﯾﻢ‬
‫ﮔﻮﻫﺮي دارم و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮي ﻣﯽﺟﻮﯾﻢ‬
‫ﮔﺮد ﮐﻔﺮﯾﺴﺖ ﮐﻪ از ﺻﻔﺤﮥ دﯾﻦ ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ‬
‫‪ -279‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻓﻠﮏ راﺳﻘﻒﺑﺸﮑﺎﻓﯿﻢوﻃﺮﺣﯽﻧﻮدراﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﻧﺴﯿﻢ ﻋﻄﺮ ﮔﺮدان را ﺷﮑﺮدرﻣﺠﻤﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﻣﻦ وﺳﺎﻗﯽ ﺑﺮاوﺗﺎزﯾﻢ وﺑﻨﯿﺎدش ﺑﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﮐﻪازﭘﺎي ﺧﻤﺖﯾﮑﺴﺮﺑﺤﻮض ﮐﻮﺛﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫داوراﻧﺪازﯾﻢ‬ ‫داوريﻫﺎراﺑﻪﭘﯿﺶ‬ ‫ﺑﯿﺎﮐﺎﯾﻦ‬
‫ﮐﻪدﺳﺖاﻓﺸﺎنﻏﺰلﺧﻮاﻧﯿﻢوﭘﺎﮐﻮﺑﺎنﺳﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺑﻮد ﮐﺎن ﺷﺎه ﺧﻮﺑﺎن را ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻣﻨﻈﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺑﯿﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﺑﻤﻠﮏ دﯾﮕﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫‪ -279‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮﯾﻢ اوﻫﺎم ﻣﻠﺖ را و ﻃﺮﺣﯽ ﻧﻮ در اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺑﻌﻄﺮ ﺟﺎن ﻓﺰاي دﯾﻦ دﻣﺎغ ﺧﻮد ﺗﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ز داﻧﺶ ﺷﻌﺮﻫﺎ ﺳﺎزﯾﻢ و ﺑﻨﯿﺎدش ﺑﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﻫﻤﻪ اﯾﻦ ﻟﺸﮑﺮ اﺑﻠﯿﺲ را دﺳﺖ و ﺳﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ از دﯾﻦ و ﺧﺮد راﻫﯽ ﺑﺤﻮض ﮐﻮﺛﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ از ﭘﺎي ﺧﻤﺖ ﺑﺎ ﺳﺮ ﺑﺪوزخ ﯾﮑﺴﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺑﯿﻨﺪاز اﯾﻦ ﻫﻤﻪ از دﯾﻦ و ﮔﺮﻧﻪ ﻣﺎ ور اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫‪230‬‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﭼﻤﻨﻢ ﺑﯽ ﺧﺮد و ﺑﯽادراك‬
‫اﯾﻦ ﻣﺜﻞﻫﺎي ﺗﻮ اﺳﺘﺎد ازل ﮐﯽ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺗﻮ اﮔﺮ ﺧﻮاري اﮔﺮ ﮔﻞ ﺗﻮر ﺧﻮد ﺑﺎﻓﺘﻪاي‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﯿﺐ ﮐﻨﻨﺪت ﮐﻪ ﻣﺰن ﻻف و ﻣﮕﻮ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﭼﻮ ﮔﻮﻫﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﯿﺎ ﺗﺎ ﮔﻞ ﺑﺮ اﻓﺸﺎﻧﯿﻢ و ﻣﯽ در ﺳﺎﻏﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺷﺮاب ارﻏﻮاﻧﯽ را ﮔﻼب اﻧﺪر ﻗﺪح رﯾﺰﯾﻢ‬
‫اﮔﺮ ﻏﻢ ﻟﺸﮑﺮ اﻧﮕﯿﺰد ﮐﻪ ﺧﻮن ﻋﺎﺷﻘﺎن رﯾﺰد‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﻋﺪن اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﯿﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻋﻘﻞ ﻣﯿﻼﻓﺪ ﯾﮑﯽ ﻃﺎﻣﺎت ﻣﯽﺑﺎﻓﺪ‬
‫ﭼﻮدردﺳﺖاﺳﺖروديﺧﻮشﺑﺰنﻣﻄﺮبﺳﺮوديﺧﻮش‬
‫ﺻﺒﺎ ﺧﺎك وﺟﻮدﻣﺎ ﺑﺂن ﻋﺎﻟﯿﺠﻨﺎب اﻧﺪاز‬
‫ﺳﺨﻨﺪاﻧﯽ و ﺧﻮش ﺧﻮاﻧﯽ ﻧﻤﯽورزﻧﺪ در ﺷﯿﺮاز‬
‫ﺑﯿﺎ داﻧﺶ ﺑﯿﻨﺪوزﯾﻢ و ﺳﺎﻏﺮ را ﺑﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺷﺮاب وﺑﺎده وﻣﯿﺮراﭼﻮﺧﺎك اﻧﺪرزﻣﯿﻦرﯾﺰﯾﻢ‬
‫ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﯿﺰد ﮐﻪ ﺧﻮن ﻋﺎﻗﻼن رﯾﺰد‬
‫ﺗﻮ وﺳﺎﻗﯽ و ﺻﺪ ﯾﺎﻏﯽ و ﻫﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﺗﺮﯾﺎﻗﯽ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﻋﺪن اﮔﺮﺧﻮاﻫﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻦ ﺗﺮك ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺣﺠﯿﻢ ارﻃﺎﻟﺒﯽ ﺷﺎﻋﺮ روانﺷﻮ ﺳﻮي ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺣﮑﯿﻢ ازﻋﻘﻞ ﻣﯿﻼﻓﺪ ﺗﻮﻫﻢ از ﻋﺸﻖ ﻣﯽﺑﺎﻓﯽ‬
‫‪231‬‬
‫اﮔﺮ دﯾﻦ و ﺧﺮد داري ﺑﯿﺎ ﺗﺎ داور اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺑﺒﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﺮ دو ﺑﺪوزخ اﻧﺪر اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﻣﮕﺮآن ﮐﺲ ﮐﻪ ﻋﺎرف ﺷﺪﺑﺮآن ﺑﺪﻣﻨﻈﺮاﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺶ ﮔﻞ ﺗﻮ را ﻣﺠﻤﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫ﺷﮑﺎﻓﺪ ﺧﺪﻋﻪﻫﺎﯾﺶ او ﮔﻮﺷﺖ را ﮐﺮ اﻧﺪازﯾﻢ‬
‫‪ -280‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻔﺘﻮاي ﺧﺮد ﺣﺮص ﺑﺰﻧﺪ ان ﮐﺮدم‬
‫ﻗﻄﻊ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺮغ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﮐﺮدم‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮداي ﺗﻮ وﯾﺮان ﮐﺮدم‬
‫ﻣﯽﮔﺰم ﻟﺐ ﮐﻪ ﭼﺮا ﮔﻮش ﺑﻨﺎدان ﮐﺮدم‬
‫آﻧﭽﻪ اﺳﺘﺎد ازل ﮔﻔﺖ ﺑﮕﻮ آن ﮐﺮدم‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ درﺑﺎﻧﯽ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻓﺮاوان ﮐﺮدم‬
‫اﺟﺮ ﺻﺒﺮﯾﺴﺖ ﮐﻪ در ﮐﻠﺒﮥ اﺣﺰان ﮐﺮدم‬
‫ﮐﺮدم‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺻﺎﺣﺐ دﯾﻮان‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﺮدم ﻫﻤﻪ از دوﻟﺖ ﻗﺮآن ﮐﺮدم‬
‫‪ -280‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻔﺘﻮاي ﺧﺮد ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻌﺮﻓﺎن ﮐﺮدم‬
‫دﻓﻊ اﯾﻦ ﻣﻐﻠﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ و ﺑﺒﺮﻫﺎن ﮐﺮدم‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﮥ دل ﭘﺎك ز ﺷﯿﻄﺎن ﮐﺮدم‬
‫ﻣﯽﮔﺰم ﻟﺐ ﮐﻪ ﭼﺮا ﮔﻮش ﺑﻨﺎدان ﮐﺮدم‬
‫ﺟﺒﺮ ﺷﺪ اﯾﻨﮑﻪ ز اﺳﺘﺎد ازل آن ﮐﺮدم‬
‫ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﮔﻔﺘﮥ ﯾﺰدان ﮐﺮدم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻋﺸﻖ ﻣﯿﻼﻓﺪ ﯾﮑﯽ ﻃﺎﻣﺎت ﻣﯽﺑﺎﻓﺪ‬
‫ﺻﺒﺎ ﺧﺎك وﺟﻮد ﺷﺮاﺑﺸﺎه ﺑﺎ ﺳﺘﻢ اﻧﺪاز‬
‫ﭼﻪدرﺷﯿﺮازودرﻫﺮﺟﺎﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﻨﺪﮐﺬبوﻻف‬
‫ﺑﻬﺮﻣﻠﮑﯽ ﮐﻪ رو آري ﺑﻐﯿﺮ از ﻫﺮزه ﺧﻮاﻧﺎﻧﺶ‬
‫اﮔﺮﺑﺮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﻮاﻧﯽ ﻫﻤﻪ آن ﻻف و ﺑﺎﻓﺖ را‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﯿﺮوي ﻣﺬﻫﺐ رﻧﺪان ﮐﺮدم‬
‫ﻣﻦ ﺑﺴﺮ ﻣﻨﺰل ﻋﻨﻘﺎﻧﻪ ﺑﺨﻮد ﺑﺮدم ﭘﯽ‬
‫ﺳﺎﯾﮥ ﺑﺮ دل رﯾﺸﻢ ﻓﮑﻦ اي ﮔﻨﺞ روان‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﻧﺒﻮﺳﻢ ﻟﺐ ﺳﺎﻗﯽ و ﮐﻨﻮن‬
‫ﻧﻘﺶﻣﺴﺘﻮري وﻣﺴﺘﯽ ﻧﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻦوﺗﺴﺖ‬
‫دارم از ﻟﻄﻒ ازل ﺟﻨﺖ و ﻓﺮدوس ﻃﻤﻊ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺮاﻧﻪ ﺳﺮم ﺻﺤﺒﺖ ﯾﻮﺳﻒ ﺑﻨﻮاﺧﺖ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺪﯾﻮان ﻏﺰل ﺻﺪر ﻧﺸﯿﻨﻢ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫ﺻﺒﺢ ﺧﯿﺰي و ﺳﻼﻣﺖ ﻃﻠﺒﯽ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺮدم‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫ﮔﻔﺘﮥ‬ ‫ﭘﯿﺮوي‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺸﺮك ﻋﺮﻓﺎ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻪ ﺧﻮد ﺑﺮ دم ﭘﯽ‬
‫اي ﺧﺪا ﮐﻦ ﻣﺪدي ﭘﺎره ﮐﻨﻢ ﻋﺮﻓﺎن را‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮدم ز ﻫﻮا و ﻫﻮس و ﻧﺎداﻧﯽ‬
‫ﻧﻘﺶﻣﺴﺘﻮري وﻣﺴﺘﯽ ﻫﻤﻪ دﺳﺖﻣﻦوﺗﺴﺖ‬
‫ورﻧﻪﻫﺮﮐﺲﮐﻪ ﺑﻬﺮدﯾﻦروداﯾﻦﺣﺠﺖاوﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪232‬‬

‫ﮔﻮ ﭼﻮ ﭘﯿﺮان دﻏﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﺎﯾﻤﺎن ﮐﺮدم‬ ‫آﻧﭽﻪ اﺳﺘﺎد ازل ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺿﺪش ﮐﺮدي‬
‫ﺗﻮ ﺑﮕﻮ ﺑﺎره ﮐﺞ ﻃﯽ ره ﻣﯿﺰان ﮐﺮدم‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺟﻨﺖ و ﻓﺮدوس ﻣﮑﻦ ﺑﺎره ﮐﺞ‬
‫اﺟﺮ ﺻﺒﺮت ﻫﻤﻪ را ﻋﻬﺪة ﭘﯿﺮان ﮐﺮدم‬ ‫ﯾﻮﺳﻒ و ﺧﻀﺮ ﺗﻮ اي ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﭘﯿﺮاﻧﻨﺪ‬
‫ﭘﺲ ﺑﮕﻮ ﺟﻨﺖ ﺧﻮد ﺻﻠﺢ ﺑﺸﯿﻄﺎن ﮐﺮدم‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ درﺑﺎﻧﯽ ﻣﯽﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮاوان ﮐﺮدي‬
‫ﺻﺪر و ذﯾﻠﺶ ﻫﻤﻪ را ﺟﻤﻠﻪ ﺑﯿﮑﺴﺎن ﮐﺮدم‬ ‫ﻏﺰل و ﯾﺎوه ﺳﺮاﺋﯽ و اﺑﺎﻃﯿﻞ و ﮔﺰاف‬
‫ﺑﺎز ﮔﻮ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺻﺎﺣﺐ دﯾﻮان ﮐﺮدم‬ ‫ﺣﯿﻒ ﮐﺎﻧﺪر ﭘﯽ ﺑﯿﻬﻮده و ﻃﺎﻣﺎت ﺷﺪي‬
‫ﺑﺎزﮔﻮﺋﯽ ﻫﻤﻪ از دوﻟﺖ ﻗﺮآن ﮐﺮدم‬ ‫ﻋﺠﺐ اﯾﻨﺴﺖ ﭘﺲ از اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﭘﯿﺮاﻫﻪ روي‬
‫‪ -281‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻟﻄﻒﻫﺎ ﻣﯽﮐﻨﯽ اي ﺧﺎك درﺳﺖ ﺗﺎج ﺳﺮم‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ آن ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺎﻃﺮ ﮔﺬرم‬
‫وز ﺳﺮ ﮐﻮي ﺗﻮ ﭘﺮﺳﻨﺪ رﻓﯿﻘﺎن ﺧﺒﺮم‬ ‫ﺧﺮم آن روز ﮐﺰﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮ ﺑﻨﺪم ﺑﺎر‬
‫ﺗﺎ ﮐﻨﺪ ﭘﺎدﺷﻪ ﺑﺤﺮ دﻫﺎن ﭘﺮ ﮔﻬﺮم‬ ‫ﭘﺎﯾﮥ ﻧﻈﻢ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ و ﺟﻬﺎن ﮔﯿﺮ ﺑﮕﻮ‬
‫‪ -281‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﯾﮏ دﻣﯽ ﺑﺰن از ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر ﻫﻨﺮم‬ ‫ﺑﺎز ﮔﻔﺘﯽ ﺑﺸﻬﻤﺎن ﺧﺎك درت ﺗﺎج ﺳﺮم‬
‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺗﻮ زاﻋﯿﺎن و ﺷﻬﻤﺎن دﮔﺮم‬ ‫ﻫﻤﺘﯽ ﮐﻦ ﺑﺮه ﺣﻖ ﺑﺮ دو ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎ‬
‫ﻇﻦ ﺑﺪ را ﺳﻮي آن ﺧﺎﻟﻖ ﯾﮑﺘﺎ ﻧﺒﺮم‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﯾﮑﺒﻨﺪه ﻧﻮازي ﺑﺠﺰ از ﺧﺎﻟﻖ ﺗﻮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻨﺪ ﻣﮕﻮ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺎﻃﺮ ﮔﺬرم‬ ‫ﺷﺐ ﺧﻠﻮت ﺑﻄﻠﺐ ﻏﺮت و دوﻟﺖ از ﺣﻖ‬
‫ﺑﺪر ﺧﺎﻧﮥ ﺣﻖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﯿﻔﺘﺪ ﻧﻈﺮم‬ ‫ﺧﺮم آن روز ﮐﻨﯽ ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ از ﻣﺨﻠﻮق‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮐﻦ ز ﻫﻨﺮ ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎري ﺧﺒﺮم‬ ‫ﭼﻨﺪان‬ ‫ﻧﯿﺎﯾﺪ‬ ‫ﻫﻨﺪ‬ ‫ﭘﺎدﺷﻪ‬ ‫ﮔﯿﺮ‬
‫‪ -282‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زﻟﻒ ﺳﻨﺒﻞ ﭼﻪ ﮐﺸﻢ ﻋﺎرض ﺳﻮﺳﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﯽ ﺗﻮ اي ﺳﺮو روان ﺑﺎ ﮔﻞ و ﮔﻠﺸﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬
‫ﮐﺎر ﻓﺮﻣﺎي ﻗﺪر ﻣﯽﮐﻨﺪ اﯾﻦ ﻣﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮو اي ﻧﺎﺻﺢ و ﺑﺮ درد ﮐﺸﺎن ﺧﺮده ﻣﮕﯿﺮ‬
‫ﺗﻮ ﺑﻔﺮﻣﺎ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮق ﻏﯿﺮت ﭼﻮﭼﻨﯿﻦ ﯾﺠﻤﺪاز ﻣﮑﻤﻦ ﻏﯿﺐ‬
‫‪233‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫دﺳﺘﮕﯿﺮ او ﻧﺸﻮد ﻟﻄﻒ ﺗﻬﻤﺘﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﮐﺎن ﭼﻮ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه و ﺑﭽﺎﻫﻢ اﻧﺪاﺧﺖ‬
‫ﭼﺎرة ﺗﯿﺮه ﺷﺐ وادي اﯾﻤﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﻣﺪدي ﮔﺮ ﺑﭽﺮاﻏﯽ ﻧﮑﻨﺪ آﺗﺶ ﻃﻮر‬
‫ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﻧﺸﯿﻤﻦ‬ ‫وﯾﺮاﻧﻪ‬ ‫ﻣﻨﺰل‬ ‫اﻧﺪرﯾﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﯾﻦ ﺧﺎﻧﮥ ﻣﻮروث ﻣﻦ اﺳﺖ‬
‫‪ -282‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﺒﺮي ﻣﻌﺮﻓﺖ از ﺳﻨﺒﻞ و ﺳﻮﺳﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺤﻖ ﭘﯽ ﻧﺒﺮي از ﮔﻞ و ﮔﻠﺸﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬
‫ورﻧﻪ دوزخ ﺑﺮوي ﺑﺎ ﺳﺮو ﮔﺮدن ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮو اي ﺷﺎﻋﺮ و ﺑﺮ دﯾﻦ ﺧﺪا ﻟﻄﻤﻪ ﻣﺰن‬
‫ﮔﺮ ﻧﻔﻬﻤﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺧﻮاﺳﺘﻪاي ﻣﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎز ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﻀﺎ و ﻗﺪر اﯾﻦ ﺟﺎﻣﺖ داد‬
‫ﺑﺮق ﺑﯽﻏﯿﺮﺗﯽ اي ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﻣﮑﻤﻦ ﻏﯿﺐ ﺗﻮ اﺑﻠﯿﺲ و ﺧﺒﺮ او ﻣﯽﻧﺠﻬﺪ‬
‫دﺳﺘﮕﯿﺮ ار ﻧﺸﻮد ﻗﺎدر ذو اﻟﻤﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﮐﺎن ز زر و ﺳﯿﻢ ﺑﭽﺎﻫﺖ اﻓﮑﻨﺪ‬
‫وادي ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﻧﯽ دادي اﯾﻤﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﻧﺒﻮد آﺗﺶ ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﭼﻮ آن آﺗﺶ ﻃﻮر‬
‫دﯾﺮ ﮐﻔﺮ اﺳﺖ ن ﻓﺮدوس ﺑﺮي ﻣﻦ ﭼﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺮ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺸﺎﻋﺮ دادﻧﺪ‬
‫‪ -283‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﯿﺎ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ز ﻋﺸﻘﺖ ﭼﻪ ﻃﺮف ﺑﺮ ﺑﺴﺘﻢ‬ ‫ﺑﻐﯿﺮ آﻧﮑﻪ ﺑﺸﺪ دﯾﻦ و داﻧﺶ از دﺳﺘﻢ‬
‫ﺑﺨﺎك ﭘﺎي ﻋﺰﯾﺰت ﮐﻪ ﻋﻬﺪ ﻧﺸﮑﺴﺘﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻋﻤﺮم و ﻏﻢ ﺗﻮ داد ﺑﺒﺎد‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮﻫﻤﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ ﭼﻮ ﺧﺎﻃﺮش ﺧﺴﺘﻢ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و آن ﯾﺎر دﻟﻨﻮاز ﻧﮕﻔﺖ‬
‫‪ -283‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﻟﯽ ﺑﺮاي ﻫﺪاﯾﺖ ز ﭘﺎي ﻧﻨﺸﺴﺘﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻤﺮ و ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﺮﻓﺖ از دﺳﺘﻢ‬
‫ﮐﻪ دﯾﻦ و داﻧﺶ ار داﺷﺘﻢ ﺑﺪاد ﺳﺘﻢ‬ ‫ﺧﻮش آﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﺑﮑﻨﯽ اﻋﺘﺮاف اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﺑﯿﺎ ﺑﮕﻮ ز ﺗﻌﺸﻖ ﭼﻪ ﻃﺮف ﺑﺮ ﺑﺴﺘﻢ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺧﺮﻣﻦ ﻋﻤﺮت ﺑﺴﻮﺧﺖ از ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﭼﻮ ﺧﺪﻣﺘﯽ ﺑﺴﺰا ﺑﺮ ﻧﯿﺎﯾﺪ از دﺳﺘﻢ‬ ‫ﺳﺰا اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﺑﺴﻮزم ﻣﻦ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ دﯾﻮان‬
‫ﺗﻮ ﻣﮋدة از ﺷﺮا و ﭼﻪ ﻣﻦ ﺟﺴﺘﻢ‬ ‫را‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫آﺑﺮوي‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ‬ ‫ﺑﺮﯾﺰ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪234‬‬

‫راﺣﺖ ﺟﺎن ﻃﻠﺒﻢ وز ﭘﯽ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺮوم‬
‫ﺑﺮوم‬ ‫دوران‬ ‫آﺻﻒ‬
‫‪ -284‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﻮم از ﺷﻌﺮ ﺑﺮون از ره ﻗﺮآن ﺑﺮوم‬
‫ﺗﺎ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪي ﺧﺮم و ﺧﻨﺪان ﺑﺮوم‬
‫ﺑﺮوم‬ ‫دوران‬ ‫آﺻﻒ‬
‫راﺣﺖ ﺟﺎن ﻃﻠﺒﻢ ﮐﺰ ﭘﯽ اﯾﺸﺎن ﺑﺮوم‬
‫ﻫﺴﺖ اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﺎدان و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮوم‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺒﮑﻪ و رﺣﻤﺖ ﯾﺰدان ﺑﺮوم‬
‫ﻫﻤﺘﯽ ﺗﺎ ز ﺟﻬﺎن ﻫﻤﺮه اﯾﻤﺎن ﺑﺮوم‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺧﺮﻗﻪ و ﺳﺠﺎده روان در ﺑﺎزم‬
‫ﺑﺎزم‬ ‫در‬ ‫ﻧﮑﻨﺪ‬ ‫ﻓﺮدا‬
‫ﺑﺎ ﺧﯿﺎل ﺗﻮ اﮔﺮ ﺑﺎ دﮔﺮي ﭘﺮدازم‬
‫ﺑﻬﻮاﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﮕﺮ ﺻﯿﺪ ﮐﻨﺪ ﺷﻪ ﺑﺎزم‬
‫‪ -285‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺻﻮﻓﯽ و ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف ﻫﻤﻪ ﻣﻀﻄﺮ ﺳﺎزم‬
‫اﻧﺪازم‬ ‫ﺑﺮون‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫و‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺰ ﻣﺴﺘﯽ و ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ دﯾﻦ ﺑﺎزم‬
‫ﻣﺮﺣﺒﺎ ﺷﺎرب وﻫﻢ دم درازت ﻧﺎزم‬
‫ﻋﺸﻖ ورزي ﺑﮕﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺪه ﯾﮏ ﻏﺎزم‬
‫‪ -284‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺮم آن روز ﮐﺰﯾﻦ ﻣﻨﺰل وﯾﺮان ﺑﺮدم‬
‫ﮐﻮﮐﺒﮥ‬ ‫ﻫﻤﺮه‬ ‫ور ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺒﺮم ره ز ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺑﯿﺮون‬
‫ﺧﺮم آن روز ﮐﺰﯾﻦ دوﻟﺖ اﯾﺮان ﺑﺮدم‬
‫ﺑﺮدم از ره دﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‬
‫ﮐﻮﮐﺒﮥ‬ ‫ﻫﻤﺮه‬ ‫ﻧﻪ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻮزﯾﺮي ﺑﺘﻤﻠﻖ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺎن ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺎن و وزﯾﺮان ﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﺠﻬﺎن آﻣﺪم اي ﺷﺎﻋﺮ و ﮔﺮﯾﺎن ﺑﻮدم‬
‫ﻻف ﮔﻮي و ﺗﻤﻠﻖ ﻧﮑﻨﻢ زاﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﻫﻤﺪم و ﯾﺎدت ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -285‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﮔﺮ ﮔﺬر اﻓﺘﺪ ﺑﺎزم‬
‫ﻣﯿﮑﺪه‬ ‫ﺧﺎزن‬ ‫ﺣﻠﻘﮥ ﺗﻮﺑﻪ ﮔﺮ اﻣﺮوز ﭼﻮ زﻫﺎد زﻧﻢ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﺣﻮر ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﻮد ﻋﯿﻦ ﻗﺼﻮر‬
‫ﻣﺮغ ﺳﺎن از ﻗﻔﺲ ﺧﺎك ﻫﻮاﺋﯽ ﮔﺸﺘﻢ‬
‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﮔﺮ ﻧﻈﺮي اﻧﺪازم‬
‫ﻣﯿﮑﺪه‬ ‫ﺧﺎزن‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ و ﻣﺠﻠﺲ رﻧﺪان ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد وﻫﻢ‬
‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن دﯾﻨﯽ و اﯾﻤﺎن ﻧﺒﻮد‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﺣﻮر ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﻮد ﻋﯿﻦ ﻗﺼﻮر‬
‫آري از ﻋﯿﻦ ﻗﺼﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻮران ﺑﻨﻬﯽ‬
‫‪235‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﺎه ﮐﻪ داري ﺗﻮ ﺑﮕﻮﺷﻪ ﺑﺎزم‬ ‫ﭼﻮ ﻣﮕﺲ از ﻗﻔﺲ ﺧﺎك ﻫﻮاﺋﯽ ﮐﺸﺘﯽ‬
‫ﮐﺎرﺷﺎن ﺑﻮده ﭼﻮ اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮك ﺷﯿﺮازم‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺷﻌﺮا را ﻫﻤﻪ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺑﺪﯾﻦ‬
‫‪ -286‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻃﺎﺋﺮ ﻗﺪﺳﻢ و از دام ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﻣﮋدة وﺻﻞ ﺗﻮ ﮐﻮ ﮐﺰ ﺳﺮ ﺟﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬
‫از ﺳﺮ ﺧﻮاﺟﮕﯽ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﺑﺮﺧﯿﺰم‬ ‫ﺑﻮﻻي ﺗﻮ ﮐﻪ ﮔﺮ ﺑﻨﺪة ﺧﻮﯾﺸﻢ ﺧﻮاﻧﯽ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﻮﯾﺖ ز ﻟﺤﺪ رﻗﺺ ﮐﻨﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻣﯽ و ﻣﻄﺮب ﺑﻨﺸﯿﻦ‬
‫ﮐﺰ ﺳﺮﺟﺎن و ﺟﻬﺎن دﺳﺖ ﻓﺸﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﺧﯿﺰ و ﺑﺎﻻ ﺑﻨﻤﺎ اي ﺑﺖ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت‬
‫‪ -286‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﻪ ﭼﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﺑﻼف از دو ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﻣﮋدة رﺣﻤﺖ ﺣﻖ ﮐﻮ ﮐﻪ ز ﺟﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬
‫از ﺳﺮ ﺑﺎده و ﻣﯽ ﭼﺮخ زﻧﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﻣﮕﺲ ﻣﯿﮑﺪه را ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ‬
‫از ﺳﺮ ﺧﻮاﺟﮕﯽ ﮐﻮن و ﻣﮑﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﭘﺴﺘﯿﺶ ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﮕﻔﺘﯽ ﭼﻪ ﺷﻮم ﺑﻨﺪة ﭘﯿﺮ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻋﺎرف ز ﻟﺤﺪ ﻻف زﻧﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫ﺳﺮ ﻗﺒﺮ ﻋﺮﻓﺎ ﻫﺮ ﮐﻪ رو و ﺑﺎ ﻣﻄﺮب‬
‫ﮔﻔﺘﻪ از ﻋﺸﻖ ﺧﺪا رﻗﺺ ﮐﻨﺎن ﺑﺮ ﺧﯿﺰم‬ ‫اف ﺑﺮ آن ﺑﺎﻃﻦ ﮐﻮري ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪ -287‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﯾﮑﯽ در ﻏﻢ ﺗﻮ ﻧﺎﻟﮥ ﺷﺒﮕﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺻﻨﻤﺎ ﺑﺎ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﯿﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﮕﺮش ﻫﻢ ز ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ز ﺑﺨﯿﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫دل دﯾﻮاﻧﻪ از آن ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻧﺸﻨﻮد‬
‫در ﻧﻈﺮ ﻧﻘﺶ رخ ﺧﻮب ﺗﻮ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫آن زﻣﺎن ﮐﺎر زوي دﯾﺪن ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﮐﻪ دﮔﺮﮔﻮش ﺑﺘﺰوﯾﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫دور ﺷﻮ از ﺑﺮم اي واع و ﺑﯿﻬﻮده ﻣﮕﻮي‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﯿﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ اﻣﯿﺪ ﺻﻼﺣﯽ ز ﻓﺴﺎد و ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -287‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ از ﺿﺮرش ﻧﺎﻟﮥ ﺷﺒﮕﯿﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫اي ﺧﺪا ﺑﺎ ﻣﺮض ﻋﺸﻖ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﯿﺮ ﮐﻨﻢ‬
‫ﻣﮕﺮش ﺑﺮ ﺧﺮد ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺰﻧﺠﯿﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫دل دﯾﻮاﻧﮥ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ در او ﻧﯿﺴﺖ ﺧﺮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪236‬‬

‫ﮔﻔﺖ ﻧﻘﺶ رخ ﭘﯿﺮ اﺳﺖ ﭼﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫رب ﺻﻮﻓﯽ ﻫﻤﻪ ﭘﯿﺮ اﺳﺖ ﭼﻪ ﯾﺎ رب ﮔﻮﯾﺪ‬
‫دل و دﯾﻦ را ﻫﻤﻪ در ﺑﺎزم و ﺗﻮﻓﯿﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮ وﺻﺎل رخ ﭘﯿﺮان ز ﺣﻤﺎﻗﺖ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫وﻋﻆ و اﻧﺪرز ﺑﻮد آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫دور ﺷﻮ از ﺑﺮم اي ﺷﺎﻋﺮ و ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﮑﻦ‬
‫ﭼﻮن ﮐﻪ ﺧﻮد ﮐﺮده ﭼﺮا ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻘﺪﯾﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﻘﺪر ﮐﻪ ﺑﺸﺮ ﻣﺨﺘﺎر اﺳﺖ‬
‫‪ -288‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﻮاداران ﮐﻮﯾﺶ را ﭼﻮ ﺟﺎن ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ دارم‬ ‫ﻣﺮاﺷﺮﻃﯽاﺳﺖﺑﺎﺟﺎﻧﺎن ﮐﻪ ﺗﺎﺟﺎن درﺑﺪندارم‬
‫ﭼﻪ ﻓﮑﺮ از ﺧﺒﺚ ﺑﺪﮔﻮﯾﺎن ﻣﯿﺎن اﻧﺠﻤﻦ دارم‬ ‫ﺑﮑﺎم آرزوي دل ﭼﻮ دارم ﺧﻠﻮﺗﯽ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻓﺮاغ از ﺳﺮو ﺑﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺷﻤﺸﺎد ﭼﻤﻦ دارم‬ ‫ﻣﺮادرﺧﺎﻧﻪ ﺳﺮوي ﻫﺴﺖ ﮐﺎﻧﺪر ﺳﺎﯾﮥ ﻗﺪش‬
‫ﭼﻮ اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺑﺎك از اﻫﺮﻣﻦ دارم‬ ‫ﺳﺰد ﮐﺰ ﺧﺎﺗﻢ ﻟﻌﻠﺶ زﻧﻢ ﻻف ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ در ﺗﺮك ﭘﯿﻤﺎﻧﻪ دﻟﯽ ﭘﯿﻤﺎن ﺷﮑﻦ دارم‬ ‫اﻻ اي ﭘﯿﺮ ﻓﺮزاﻧﻪ ﻣﮑﻦ ﻣﻨﻌﻢ ز ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﭼﻪ ﻏﻢدارم ﮐﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻗﻮام اﻟﺪﯾﻦ ﺣﺴﻦ دارم‬ ‫ﺑﺮﻧﺪي ﺷﻬﺮه ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯿﺎن ﻫﻤﺪﻣﺎن ﻟﯿﮑﻦ‬
‫‪ -288‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻮاداران دﯾﻨﺶ را ﭼﻮ ﺟﺎن ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ دارم‬ ‫ﻣﺮاﺷﺮﻃﯽاﺳﺖ ﺑﺎﯾﺰدانﮐﻪﺗﺎﺟﺎن درﺑﺪن دارم‬
‫ﭼﻪ ﺑﺎك ازﺧﺒﺚ ﺑﺪﮔﻮﯾﺎن ﺑﺪﯾﻮان و ﺳﺨﻦ دارم‬ ‫زدﯾﻨﺶﻫﺮﮐﻪﺷﺪﺧﺎرج ﺑﺮدوﺣﺠﺖﮐﻨﻢﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﺑﺪﻓﻊ ﻋﺎرف و ﺷﺎﻋﺮ ﻫﺰاران ﺑﺖ ﺷﮑﻦ دارم‬ ‫ﻣﺮاﻋﻘﻞ و ﺧﺮد در ﺑﺮ ز اﯾﻤﺎن ﺣﺠﺘﻢ در ﺳﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺧﻮﺷﻨﻮدي ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪﭼﻪ ﺑﺎكازاﻫﺮﻣﻦ دارم‬ ‫ﻫﺰاران دﺷﻤﻦ ﮐﺎﻓﺮﻣﯿﺎن ﺧﺎﻧﻘﻪ دارم‬
‫اﻣﯿﺪي ﻣﻦ ﺑﺎﺳﺘﻘﻼل از ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ دارم‬ ‫اﻻ اي ﭘﯿﺮ دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﮑﻦ ﺗﻮ ﺗﺮك ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﭼﻪ ﻏﻢ دارمﮐﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻗﻮام اﻟﺪﯾﻦ ﺣﺴﻦ دارم‬ ‫ﻧﺪاردﺑﺮﻗﻌﯽﺟﺰﺣﻖﻧﻪ ﭼﻮنﺣﺎﻓﻆﮐﻪﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫‪ -289‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﻄﺢ و ﻃﺎﻣﺎت ﺑﺒﺎزار ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺧﯿﺰ ﺗﺎ ﺧﺮﻗﮥ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬
‫دﻟﻖ ﺑﺴﻄﺎﻣﯽ و ﺳﺠﺎدة ﻃﺎﻣﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺳﻮي رﻧﺪان ﻗﻠﻤﻨﺪر ﺑﺮه آورد ﺳﻔﺮ‬
‫ﭼﻨﮓ ﺻﺒﺤﯽ ﺑﺪر ﭘﯿﺮ ﻣﻨﺎﺟﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻮﺗﯿﺎن ﺟﺎم ﺻﺒﻮﺣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪237‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻮﺳﯽ ارﻧﯽ ﮔﻮي ﺑﻤﯿﻘﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮ آن ﻋﻬﺪ ﮐﻪ در وادي اﯾﻤﻦ ﺑﺴﺘﻢ‬
‫ﻋﻠﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺑﺎم ﺳﻤﺎوات ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﮐﻮس ﻧﺎﻣﻮس ﺗﻮ ﺑﺮ ﮐﻨﮑﺮة ﻋﺮش زﻧﯿﻢ‬
‫ﺣﺎﺟﺖ آن ﺑﻪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻗﺎﺿﯽ ﺣﺎﺟﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آب رخ ﺧﻮد در ﺑﺮ ﻫﺮ ﺳﻔﻠﻪ ﻣﺮﯾﺰ‬
‫‪ -289‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﻄﺢ و ﻃﺎﻣﺎت و دﯾﮕﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺧﯿﺰ ﺗﺎ ﺧﺮﻗﮥ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﻨﺠﺎﺳﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬
‫دردي آﺗﺶ زده دودش ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﻓﮑﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﻪ ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﻮد در ﭘﯿﭽﻢ‬
‫دﯾﻮ ﺑﺴﻄﺎم رﻫﺎ ﮐﻦ ﺑﻨﺠﺎﺳﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺳﻮي رﻧﺪان ﻗﻠﻨﺪر ﻣﺮو اي ﭘﯿﺮ ﭘﺮﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﺟﺎن ﺗﻮ ﺑﺮون از ﻫﻤﻪ آﻓﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺑﮕﺬر از ﻋﻬﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﻮ ﺑﻄﻐﯿﺎن ﺑﺴﺘﯽ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺮه آي ﮐﻪ ﺗﺎ ﭘﯽ ﺑﻤﻬﻤﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫در ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺑﺴﻮي ﮔﻢ ﺷﺪن آﺧﺮ ﺗﺎ ﮐﯽ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺳﺨﻨﺶ ﭘﯽ ﺑﻤﻘﺎﻣﺎت ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺛﻘﻪ اﻻﺳﻼم ﺑﻮد اﯾﻦ اﻧﺪرز‬
‫‪ -290‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﯾﻦ ﻋﺠﺐ ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻧﻮري ز ﮐﺠﺎ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﻧﻮر ﺧﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﺑﯿﻨﯽ و ﻣﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﺑﺮﻣﻦ ﻣﻔﺮوش اي ﻣﻠﮏ اﻟﺤﺎح ﮐﻪ ﺗﻮ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ او را ز ﻣﺤﺒﺎن ﺧﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻋﯿﺐ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي ﺣﺎﻓﻆ ﻣﮑﻨﯿﺪ‬
‫‪ -290‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﯾﻦ ﻋﺠﺐﺗﺮ ﮐﻪ در آن ﮐﻮر و ﮔﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﻻف و ﻫﻮا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬
‫او ﺻﻔﺎ دﯾﺪ و ﺗﻮ ﮔﻮ ﭘﯿﺮو ﻏﺎﻟﯽ ﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﻣﻔﺮوش ﺑﺤﺠﺎج و ﻣﺰن ﺷﺎﻋﺮ ﻻف‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﯽﭼﻮن و ﭼﺮا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﺟﯿﺎن ﺧﺎﻧﮥ ﺣﻖ دﯾﺪﯾﻪ و ﺗﻮ ﺧﺎﻧﮥ دﯾﻮ‬
‫ﻣﻦ ﻧﻪ ﮐﻮي ﺣﻖ از اﯾﻦ ﮐﻮي ﺟﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫وادي اﯾﻤﻦ ﻣﻦ اﯾﻦ ﺣﺮم و ﻣﺴﺠﺪﻫﺎ‬
‫ﯾﺎ ﮐﻪ در ﮐﻮه ﺻﻔﺎ ﯾﺎ ﮐﻪ ﻣﻨﯽ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﯾﺎران ﺑﺨﺪا ﻧﻮر ﻫﺪي در ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﻧﺎر ﻗﻬﺮ اﺳﺖ ز آﺗﺸﮑﺪهﻫﺎ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﺳﮕﺎن زوزة وﻗﻮﻗﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻤﺎ دﯾﻮ و ﻣﻦ اﻧﻮار ﺧﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﺟﻠﻮهاي ﭘﯿﺮ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﻣﻔﺮوﺷﯿﺪ ﺑﻤﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪238‬‬

‫ور ﻧﻪ اﯾﻦ ﻋﯿﺐ ﻣﻦ از ﭼﺸﻢ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻋﯿﺐ ﻧﻈﺮ ﺑﺎزي ﺣﺎﻓﻆ ﺑﮑﻨﯿﺪ‬
‫ز ﻏﺮور اﺳﺖ ورا از ﺳﻔﻬﺎ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺧﻮد را ز ﻣﺤﺒﺎن ﺧﺪا ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ‬
‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻌﺎر ﺷﻤﺎ ﮐﻔﺮ و ﺧﻄﺎ ﻣﯽﺑﯿﻨﻢ‬ ‫اي ﮔﺪاﯾﺎن در ﭘﯿﺮ ﮐﻪ دور از ﺧﺮدﯾﺪ‬
‫‪ -291‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻤﯿﺮم‬ ‫ﺑﯿﻤﺎرت‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺰن ﺑﺮ دل ز ﻧﻮك ﻏﻤﺰه ﺗﯿﺮم‬
‫ﻓﻘﯿﺮم‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﮑﯿﻦ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ده‬ ‫زﮐﺎﺗﻢ‬ ‫ﻧﺼﺎب ﺣﺴﻦ در ﺣﺪ ﮐﻤﺎل اﺳﺖ‬
‫ﭘﯿﺮم‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻢ‬ ‫ﺑﺨﺖ‬ ‫ﺟﻮان‬ ‫ﻗﺪح ﭘﺮ ﮐﻦ ﮐﻪ ﻣﻦ از دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ‬
‫ﻧﮕﯿﺮم‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﺑﺠﺰ‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫روز‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪام‬ ‫ﻗﺮاري‬
‫ﭘﯿﺮم‬ ‫و‬ ‫ﮐﻠﮏ‬ ‫ﮐﺸﺪ‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻣﺒﺎدا ﺟﺰ ﺣﺴﺎب ﻣﻄﺮب و ﻣﯽ‬
‫ﭘﺬﯾﺮم‬ ‫ﻣﻨﺖ‬ ‫ﻣﻐﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫در اﯾﻦ ﻏﻮﻏﺎ ﮐﻪ ﮐﺲ ﮐﺲ را ﻧﭙﺮﺳﺪ‬
‫وزﯾﺮم‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻓﺮاﻏﺖ‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ آن دم ﮐﺰ اﺳﺘﻌﺘﺎي ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﺣﻘﯿﺮم‬ ‫ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﻣﺪﻋﯽ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻨﺞ او در ﺳﯿﻨﻪ دارم‬
‫‪ -291‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ از ﻻف ﺗﻮ ﺻﺪ ﻧﮑﺘﻪ ﮔﯿﺮم‬ ‫ﻣﺰن از ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﻧﻮك ﺗﯿﺮم‬
‫دﯾﻨﻢ ﺟﻮاب ﮔﻮﯾﻢ اي ﮐﻠﺐ ﮐﺒﯿﺮم‬ ‫ﺣﮑﯿﻢ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫زﻧﯽ‬ ‫ﻃﻌﻨﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﻗﺼﯿﺮم‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﮑﯿﻦ‬ ‫ﺗﺤﻘﯿﺮ‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﻧﺼﺎب ﮐﻔﺮ ﺗﻮ ﺣﺪ ﮐﻤﺎل اﺳﺖ‬
‫ﻗﺼﯿﺮم‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﮑﯿﻦ‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫از‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫رﻫﺎ ﮐﻦ اﯾﻦ ﻧﻮاي ﺷﻬﻮت اﻧﮕﯿﺰ‬
‫ﺑﻤﯿﺮم‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﻧﮕﯿﺮم‬ ‫را‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺣﻖﺷﻨﺎﺳﺎن‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪام‬ ‫ﻗﺮاري‬
‫وزﯾﺮم‬ ‫و‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫از‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﯾﻘﯿﻦ دارم ﮐﻪ ﻋﺸﻘﺖ ﺑﯽﻃﻤﻊ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﭘﺬﯾﺮم‬ ‫ﻣﻨﺖ‬ ‫ﻣﻐﺎن‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﮐﺮده ز ﭘﯿﺮ ﺧﻮد ﭼﻪ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﻣﻦ اﯾﻦ ﮔﻨﺞ ﺗﻮ در آﺗﺶ ﺑﮕﯿﺮم‬ ‫ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻨﺞ ﺷﻌﺮت از ﭼﺮﻧﺪ اﺳﺖ‬
‫ﻧﮕﯿﺮم‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻏﺎزي‬ ‫ﺑﯿﮏ‬ ‫ﮐﻪ ﮔﻨﺞ ﻋﺸﻖ ﭘﯿﺮو ﮔﻨﺞ ﻋﺮﻓﺎن‬
‫‪239‬‬
‫ﺧﯿﺮم‬ ‫ﮐﺮدي‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬
‫‪ -292‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﻏﻼم ﺷﺎﻫﻢ و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﯽﺧﻮرم‬
‫ﮐﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ز ﺧﺪا ﺷﺪ ﻣﯿﺴﺮم‬
‫ﭘﯿﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﻫﻮاي ﺟﻮاﻧﯽ اﺳﺖ در ﺑﺮم‬
‫از ﺟﺎم ﺷﺎه ﺟﺮﻋﻪ ﮐﺶ ﺣﻮض ﮐﻮﺛﺮم‬
‫ﻣﻤﻠﻮك اﯾﻦ ﺟﻨﺎﺑﻢ و ﻣﺴﮑﯿﻦ اﯾﻦ درم‬
‫ﮐﯽ ﺗﺮك آب ﺧﻮرد ﮐﻨﺪ ﻃﺒﻊ ﺧﻮ ﮔﺮم‬
‫آن ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﮐﻪ اﻓﮑﻨﻢ آن دل ﮐﺠﺎ ﺑﺮم‬
‫از ﺷﺎﻫﺮاه ﻋﻤﺮ ﺑﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﮕﺬرم‬
‫از اﯾﻦ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻧﺎم ﺑﺮ اﻋﺪا ﻣﻈﻔﺮم‬
‫ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ ﺗﯿﻎ ﺗﻮ اﺳﺖ زﺑﺎن ﺳﺨﻦ ورم‬
‫ﻃﺎووس ﻋﺮش ﻣﯽﺷﻨﻮد ﺻﯿﺖ ﺷﻬﭙﺮم‬
‫ﮔﺮ ﺟﺰ ﻣﺤﺒﺖ ﺗﻮ ﺑﻮد ﺷﻐﻞ دﮔﺮم‬
‫‪ -292‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮي‬ ‫ﻓﻦ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻬﺮة‬
‫ﻣﻨﻤﺎ از و ﺗﻮﻗﻊ ﺻﺪق و ﺑﺮادري‬
‫ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ از ﺧﺪا اﺳﺖ ﭼﻪ ﺟﺎ ﺗﺎ ﺗﺎ ﺑﺪﯾﮕﺮي‬
‫ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ از ﻋﻘﯿﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﻣﺜﻤﺮي‬
‫از ﺑﺎد و ﻧﯿﺶ ﭘﺶ ﭼﻪ ﺧﯿﺮﯾﺴﺖ ﯾﺎ ﺷﺮي‬
‫ﻣﺪح از ﺑﺮاي زر ﺑﺪو ذم ﻣﻨﻊ از زي‬
‫ﻫﺮ ﻗﺪر ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻋﻄﺎ ﻣﺪح ﺑﻬﺘﺮي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﻮد دﯾﻮ او او ﺗﺼﻨﯿﻒ ﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮم‬ ‫ﺣﻤﺎﯾﻞ‬ ‫ﻧﻬﺎد‬ ‫ﺳﺤﺮ‬ ‫ﺟﻮزا‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ از ﻣﺪد ﺑﺨﺖ ﮐﺎر ﺳﺎز‬
‫ﺟﺎﻣﯽ ﺑﺪه ﮐﻪ ﺑﺎز ﺑﺸﺎدي روي ﺷﺎه‬
‫راﻫﻢ ﻣﺰن ﺑﻮﺻﻒ زﻻل ﺧﻀﺮ ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺷﺎﻫﺎ ﻣﻦ ار ﺑﻌﺮش رﺳﺎﻧﻢ ﺳﺮﯾﺮ ﻓﻀﻞ‬
‫ﻣﻦ ﺟﺮﻋﻪ ﻧﻮش ﺗﻮ ﺑﻮدم ﻫﺰار ﺳﺎل‬
‫ﮔﺮ ﺑﺮ ﮐﻨﻢ دل از ﺗﻮ و ﺑﺮ دارم از ﺗﻮ ﻣﻬﺮ‬
‫ﻋﻬﺪ اﻟﺴﺖ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ ﺷﺎه ﺑﻮد‬
‫ﻣﻨﺼﻮر ﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮ ﻏﺎزي اﺳﺖ ﺣﺮز ﻣﻦ‬
‫ﺷﻌﺮم ﺑﯿﻤﻦ ﻣﺪح ﺗﻮ ﺻﺪ ﻣﻠﮏ دﻟﮕﺸﺎد‬
‫ﺷﮑﺮ ﺧﺪا ﮐﻪ ﺑﺎز در اﯾﻦ اوج ﺑﺎرﮔﺎه‬
‫ﻧﺎﻣﻢ ز ﮐﺎرﺧﺎﻧﮥ ﻋﺸﺎق ﻣﺤﻮ ﺑﺎد‬
‫ﺣﻘﺎﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎور ﻧﺒﻮدم آﻧﮑﻪ ﺗﻮ اﯾﻨﻘﺪر ﻣﺎﻫﺮي‬
‫ﺷﺎﻋﺮ اﮔﺮ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮﯾﺶ ﻓﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﮐﺮد‬
‫ﻧﯽ دﯾﻦ در او ﺑﻮد ﻧﻪ ﻃﺮﯾﻖ و ﻧﻪ ﻣﺬﻫﺒﯽ‬
‫ﻃﻌﻦ و ﺛﻨﺎ و ﺣﺪح و ﻫﺠﺎﯾﺶ ﺑﻬﯿﭻ دان‬
‫ﻣﺪﺣﺶ ﭼﻮ ﺑﺎد ﭘﺸﻪ ﺷﻤﺮ ذم او ﭼﻮ ﻧﯿﺶ‬
‫ﻣﺪﺣﺶ ﺑﺠﺰ ﻃﻤﻊ ﻧﺒﻮد ذﻣﺶ از ﻏﺮض‬
‫ﻻف و ﮔﺰاف ﻣﺪح ﺑﻘﺪر ﻋﻄﺎ ﺑﻮد‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮان ازﯾﻦ ﻗﺼﯿﺪه ﻫﻤﻪ ﻓﻦ ﺷﺎﻋﺮي‬
‫وز ﺟﺎم ﺷﺎه ﺟﺮﻋﻪ ﮐﺸﺪ ﺣﻮض ﮐﻮﺛﺮي‬
‫ﻣﻤﻠﻮك ﺷﺎه ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺴﮑﯿﻦ آن دري‬
‫زﯾﻦ ﻻف ﭘﺮ ﺗﻤﻠﻖ ﺧﻮد ﺷﺮم ﻧﺎوري‬
‫آن ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﮐﻪ اﻓﮑﻨﯽ آن دل ﮐﺠﺎ ﺑﺮي‬
‫داﻧﺴﺘﯽ از ﮐﺠﺎ ز ﭼﻪ ﺳﻮره ﺑﺪو ﺑﺮي‬
‫و اﺳﺆﺗﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮ از روز داوري‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎ ﺧﺪا ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮي‬
‫ﺣﻘﺎ ﮐﻪ ﺧﻮش ﺑﻼف و ﺗﻤﻠﻖ ﺳﺨﻨﻮري‬
‫ﺟﺰ ﻋﺸﻖ ﺷﺪ ﺗﻮ را ﻧﺒﻮد ﺷﻐﻞ دﯾﮕﺮي‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺳﺰا اﺳﺖ ﺑﺎ دﻓﻦ رﻫﺒﺮي‬
‫ﺣﺮف ن‬
‫‪ -293‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﻫﻨﮓ وﻓﺎ ﺗﺮك ﺟﻔﺎ ﺑﻬﺮ ﺧﺪا ﮐﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﮑﯿﻦ ﺧﻮد اي دوﺳﺖ وﻓﺎ ﮐﻦ‬
‫‪ -293‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﺎره ﺑﻔﺴﺎد و ﺿﺮر اﯾﻦ ﺷﻌﺮا ﮐﻦ‬
‫ﺷﺪ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ اﻫﻞ ﻫﻮا دﻓﻊ ﻫﻮا ﮐﻦ‬
‫اي ﺻﺎﺣﺐ اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ دوا ﮐﻦ‬
‫دﻓﻌﺶ ﺑﯿﮑﯽ ﻧﻌﺮة ﺣﻖ ﯾﺎ ﺑﻨﺪا ﮐﻦ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮ ﺑﺨﺮدﻣﻨﺪ رﻫﯽ ﺑﺎز ﺑﻤﺎ ﮐﻦ‬
‫اي اﻫﻞ ﺧﺮد دﻓﻊ ﺟﻔﺎي ﺳﻔﻬﺎ ﮐﻦ‬
‫‪240‬‬
‫ﻣﺪﺣﺶ ﻧﮕﺮ ﺑﺮاي ﺷﻬﻤﺎن ﺣﺪ ﻻف ﺑﯿﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ زﻻل ﺧﻀﺮ ﺑﺠﻮﯾﺪ ز دﺳﺖ ﺷﺎه‬
‫ﻗﺪرش ﻧﻤﻮده ﭘﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﺮ ﭘﺎ ﻧﻬﺪ ﺑﻌﺮش‬
‫ﮐﯽ ﺟﺮﻋﻪ ﻧﻮش ﺷﺎه ﺑﺪي ﺗﻮ ﻫﺰار ﺳﺎل‬
‫در ﺣﯿﺮﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻬﺮش اﮔﺮ ﺑﺮ ﮐﻨﯽ ز دل‬
‫ﻻف دﮔﺮ ز ﻋﻬﺪاﻟﺘﺶ ﺧﺒﺮ دﻫﺪ‬
‫داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎش از اﯾﻦ ﻻفﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻣﻨﺼﻮر ﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮ ﻏﺎزﯾﺴﺖ ﺣﺮز ﺗﻮ‬
‫ﺻﺪ ﻣﻠﮏ دل ﮐﺸﺎد ﺗﻮ را ﻣﺪح او ﺑﺸﻌﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﺖ ز ﮐﺎرﺧﺎﻧﮥ ﺣﻖ ﻣﺤﻮ ﺷﺪ از آن ﮐﻪ‬
‫داده ﺟﻮاب ﻣﯿﻢ ﺑﯿﺎ ﺷﯿﺨﻨﺎ اﻟﺠﻮاد‬
‫ﺑﺎ دل ﺷﺪﮔﺎن ﺟﻮر و ﺟﻔﺎ ﺗﺎ ﺑﮑﯽ آﺧﺮ‬
‫ﻣﺸﻨﻮ ﺳﺨﻦ دﺷﻤﻦ ﺑﺪ ﮔﻮي ﺧﺪا را‬
‫اي ﺧﺎﻟﻖ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻣﺎ ﯾﺎري ﻣﺎ ﮐﻦ‬
‫از ﺑﺲ ﮐﻪ از آن ﻋﺸﻮه و آن ﻧﺎز ﺑﮕﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻫﻤﻮاره ز ﻋﺸﻖ و ﻣﺮض ﻋﺸﻖ ﺑﺒﺎﻓﻨﺪ‬
‫ﺗﺮوﯾﺞ ﻫﻤﻪ از ﻧﯽ و از ﻧﻐﻤﻪ و ﭼﻨﮓ اﺳﺖ‬
‫ﺷﻌﺮ و دف و ﺗﺼﻨﯿﻒ ﺑﻮد ﺳﺪ ره ﺣﻖ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻠﺖ اﺳﻼم ﺟﻔﺎ ﺗﺎ ﺑﮑﯽ آﺧﺮ‬
‫‪241‬‬
‫ﺷﺪ از ﮐﺖ و ﺷﻠﻮار ﺧﺪاﯾﺎ ﺗﻮ ﻗﺒﺎ ﮐﻦ‬
‫از ﺷﺮ اﺟﺎﻧﺐ ﺗﻮ رﻫﺎ ﻣﻠﺖ ﻣﺎ ﮐﻦ‬
‫دﯾﺪن‬ ‫ﺑﺒﺪ‬ ‫ﻧﯿﺎﻟﻮدهام‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﺧﺮاب ﮐﻨﻢ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯿﺪن‬
‫ﮐﻪ وﻋﻆ ﺑﯽ ﻋﻤﻼن واﺟﺒﺴﺖ ﻧﺸﻨﯿﺪن‬
‫ﮐﻪ در ﻃﺮﯾﻘﺖ ﻣﺎ ﮐﺎﻓﺮﯾﺴﺖ رﻧﺠﯿﺪن‬
‫ﮐﻪ دﺳﺖ زﻫﺪ ﻓﺮوﺷﺎن ﺧﻄﺎ اﺳﺖ ﺑﻮﺳﯿﺪن‬
‫ﻫﻤﺎره ﭼﺸﻢ ﺗﻮ آﻟﻮده ﺷﺪ ﺑﺒﺪ دﯾﺪن‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﯽ اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﺧﻮب و ﺣﻖ ﭘﺴﻨﺪ ﺑﺪن‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮب ﻧﺰد ﺗﻮ ﻣﺴﺘﯽ و ﻋﺸﻖ و رﻗﺼﯿﺪن‬
‫ز ﺣﻖ رﻣﯿﺪن و در ﻫﺮ ﻗﺒﯿﺢ ﺧﻮش دﯾﺪن‬
‫ﭼﺴﺎن ﺧﺮاب ﮐﻨﺪ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯿﺪن‬
‫ﮐﻪ ﭘﺎك ﻣﯽ ﻧﮑﻨﺪ ﺑﺎده ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯿﺪن‬
‫ﺗﻮ اي ﮐﻪ دﯾﺪه ﻧﯿﺎﻟﻮدهاي ﺑﺒﺪ دﯾﺪن‬
‫اﮔﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﯾﻦ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد ﺑﺸﻨﯿﺪن‬
‫ﭼﺮا ﻫﺮ ﻏﺰﻟﯽ دم زﻧﯽ ز ﻻﻓﯿﺪن‬
‫ز ﻻف و ﮐﺬب و ز ﺑﺎﻃﻞ ﺳﺰاﺳﺖ رﻧﺠﯿﺪن‬
‫ﺑﮕﻔﺖ راه ﻧﺠﺎت ﻣﻦ اﺳﺖ ﭘﻮﺷﯿﺪن‬
‫ﺑﺒﺎﻓﯿﺪن‬ ‫او‬ ‫ﻧﯿﻨﺪازد‬
‫ﻫﻮا ﭘﺮﺳﺘﯿﺖ اﯾﻦ ﺑﺲ ز ﻋﺸﻖ ورزﯾﺪن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺠﻢ ﺗﻦ ﻣﺎ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺑﺮ ﮐﻮﻋﯽ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ از ﻟﻄﻒ ﻧﻈﺮ ﮐﻦ‬
‫‪ -294‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﯾﺪه‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻨﻢ‬ ‫ﻣﻨﻢ ﮐﻪ ﺷﻬﺮة ﺷﻬﺮم ﺑﻌﺸﻖ ورزﯾﺪن‬
‫ﺑﻤﯽ ﭘﺮﺳﺘﯽ از آن ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﺑﺮ آب زدم‬
‫ﻋﻨﺎن ﺑﻤﯿﮑﺪه ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺗﺎﻓﺖ ز ﯾﻦ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫وﻓﺎ ﮐﻨﯿﻢ و ﻣﻼﻣﺖ ﮐﺸﯿﻢ و ﺧﻮش ﺑﺎﺷﻢ‬
‫ﻣﺒﻮس ﺟﺰ ﻟﺐ ﺳﺎﻗﯽ و ﺟﺎم ﻣﯽ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -294‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺒﺎش ﺷﻬﺮة ﺷﻬﺮي ﺑﻼف ورزﯾﺪن‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻧﭽﻪ در آن ﻫﺴﺖ ﺷﺮ ﻣﻔﺴﺪة‬
‫ﺑﺪﯾﺪة ﺗﻮ ﺑﻮد ﺑﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ زﻫﺪ و ﺻﻼح‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﺴﺘﯽ و رﺑﺪي ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﯽﺑﺎﮐﯽ‬
‫ز ﻣﯽ ﭘﺮﺳﺖ ﺑﺠﺰ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺒﺪل ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺸﻮﺋﯽ ﻧﺠﺲ ﻧﺠﺲﺗﺮ ﺷﺪ‬
‫ﭼﺮا ﺑﻮﻋﻆ و ﺑﻮاﻋﻆ ﺗﻮ ﮔﺸﺘﻪاي ﺑﺪ ﺑﯿﻦ‬
‫از اﯾﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻮ ﻗﻮﻟﺶ ﺑﯿﻦ ﻣﺒﯿﻦ ﻗﺎﺋﻞ‬
‫وﻓﺎ ﮐﻨﯽ و ﻣﻼﻣﺖ ﮐﺸﯿﺪﻧﺖ ﻻف اﺳﺖ‬
‫ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺗﻮ ﺑﻮد ﺑﺎﻃﻞ و ﮔﺰاف و دروغ‬
‫ﭼﻮﭘﯿﺮﻣﯿﮑﺪه ﻫﺮﻋﯿﺐ وﺑﺪﻋﺘﺶﻣﺨﻔﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺪام‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺳﺰا اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﮐﻦ ﻋﯿﺐ و ﺑﺪﻋﺘﺶ ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﺗﻮ ﮔﺮد ﻋﺎرض ﺧﻮﺑﺎن ﻣﮕﺮ دو ﻋﺸﻖ ﻣﻮرز‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻮس ﻫﺮ دو ﺧﻄﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻮﺋﯿﺪن‬
‫‪ -295‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در ﮐﻮي او ﮔﺪاﺋﯽ ﺑﺮ ﺧﺴﺮوي ﮔﺰﯾﺪن‬
‫از دوﺳﺘﺎن ﺟﺎﻧﯽ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﻮدن ﺑﺮﯾﺪن‬
‫ﯾﺎ رب ﺳﯿﺎوش آورد روش ﭘﺮورﯾﺪن‬
‫‪ -295‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دل ﺑﺮ ﺧﺪا ﻧﻬﺎدن از ﺷﺮك ﭘﺎ ﮐﺸﯿﺪن‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺰن از و دم دﯾﺪار او ﭼﻪ دﯾﺪن‬
‫در ﮐﻮي او ﮔﺪاﺋﯽ ﺑﺮ ﺧﺴﺮوي ﮔﺰﯾﺪن‬
‫ﯾﺎ ﻟﻠﻌﺠﺐ ﮐﻪ ﮐﻮري ﮐﻮر دﯾﮕﺮ ﮐﺸﯿﺪن‬
‫وز ﺟﺎﻧﯽ ﺳﺘﻤﮕﺮ ﻣﺸﮕﻞ ﻃﻤﻊ ﺑﺮﯾﺪن‬
‫آور دروﯾﺶ ﭘﺮورﯾﺪن‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ ﺑﯿﺎدش‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﮔﺮي ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺰ ﺧﻮردن ﭼﺮﯾﺪن‬
‫دﯾﻮان ﮔﻤﺮﻫﺎن را ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻄﯽ ﮐﺸﯿﺪن‬
‫ﻧﯽ ﮐﺎري و ﻧﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﯽ داﻧﺶ و ﭼﻐﯿﺪن‬
‫از اﻫﻞ رﻗﺺ و ﺷﻌﺮ و آواز ﺳﺮ ﺑﺮﯾﺪن‬
‫ﺷﺎرب دراز ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺻﻮﻓﯿﺎن ﺧﺰﯾﺪن‬
‫ﻻﻓﯽ ز ود ﺳﺮودن ﯾﺎ ﻻفﻫﺎ ﺧﺮﯾﺪن‬
‫ﻋﺮﻓﺎن و وﻫﻢ و اﺳﺮار ﺑﺎ اﻫﻞ ﻗﺮآن درﯾﺪن‬
‫وز زﯾﺮ ﺑﺎر ﮐﻔﺎر ﺧﻮد را ﺑﺮون ﮐﺸﯿﺪن‬
‫ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺎر ﺣﻖ را از ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﻨﯿﺪن‬
‫‪242‬‬
‫ﻧﻪ دﺳﺖ زﻫﺪ ﻓﺮوﺷﺎن ﺑﺒﻮس و ﻧﯽ ﺳﺎﻗﯽ‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ دوﻟﺖ دﯾﺪار ﯾﺎر دﯾﺪن‬
‫از ﺟﺎن ﻃﻤﻊ ﺑﺮﯾﺪن آﺳﺎن ﺑﻮد وﻟﯿﮑﻦ‬
‫ﮔﻮﺋﯽ ﺑﺮﻓﺖ ﺣﺎﻓﻆ از ﯾﺎر ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ ﻋﺰت از ﻏﯿﺮ ﺣﻖ ﺑﺮﯾﺪن‬
‫در ﺟﻨﺐ ﺷﺎﻫﯽ ﺣﻖ ﮐﻔﺮ اﺳﺖ ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﺤﺪ ﭘﺴﺘﯽ ﮐﺎﻧﺪرش ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫اوﺧﻮد ﮔﺪاﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ از ﮔﺪا ﭼﻪ ﺟﻮﺋﯽ‬
‫ﻻف و ﺗﻤﻠﻘﺶ ﺑﯿﻦ ﮐﺰ ﺟﺎن ﺑﺮﯾﺪن آﺳﺎن‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ازﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻻف ﺗﺬﮐﺎر ﺷﺎه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫دروﯾﺶ ﭼﯿﺴﺖ ﺟﺎﻧﺎﺟﺰﮔﻤﺮﻫﯽ و ﺗﺸﻮﯾﺶ‬
‫اﯾﻦ ﺷﻌﺮﻫﺎي دﯾﻮان ﮐﺮده ذﻟﯿﻞ اﯾﺮان‬
‫ﺗﺼﻨﯿﻒ و ﺷﻌﺮ و آواز ﮔﺸﺘﻪ ﻧﺼﯿﺐ اﯾﺮان‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ ﻏﯿﺮت ﯾﮏ اﻧﺘﻘﺎم ﺧﻮﻧﯿﻦ‬
‫داﻧﯽﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ ﺣﻤﻖ داﻧﯽﮐﻪ ﮐﯿﺴﺖ اﺣﻤﻖ‬
‫داﻧﯽﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖﻋﺮﻓﺎن ﺗﺼﻨﯿﻒوﺷﻌﺮﺧﻮاﻧﺪن‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ ﻫﻤﺖ ﺗﺮوﯾﺞ دﯾﻦ و داﻧﺶ‬
‫داﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﯿﺴﺖ دوﻟﺖ رﻓﻊ ﯾﺪ اﺟﺎﻧﺐ‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺨﻮان اﺑﺎﻃﯿﻞ ز ﺷﺘﺶ ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﺗﺄوﯾﻞ‬
‫‪243‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -296‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﻮن ﺳﺎﻏﺮت ﭘﺮ اﺳﺖ ﺑﻨﻮﺷﺎن و ﻧﻮش ﮐﻦ‬ ‫اي ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﯽ ﻫﺴﺖ ﮔﻮش ﮐﻦ‬
‫ﭘﯿﺶ آي و دل ﺑﭙﯿﺎم ﺳﺮوش ﮐﻦ‬ ‫در راه ﻋﺸﻖ وﺳﻮﺳﮥ اﻫﺮﻣﻦ ﺑﺴﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻫﻤﺖ در اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻃﻠﺐ از ﻣﯽ ﻓﺮوش ﮐﻦ‬ ‫ﺗﺴﺒﯿﺢ و ﺧﺮﻗﻪ ﻟﺬت ﻫﺴﺘﯽ ﻧﺒﺨﺸﺪ اﺳﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻪ زﻟﻒ ﯾﺎرﮐﺸﯽ ﺗﺮك ﻫﻮش ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﻨﻬﺎد دﺳﺖ ﻋﺸﻖ‬
‫ﯾﮏ ﺑﻮﺳﻪ ﻧﺬر ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ ﭘﻮش ﮐﻦ‬ ‫ﺳﺮﻣﺴﺖ در ﻗﺒﺎي زر اﻓﺸﺎن ﭼﻮ ﺑﮕﺬري‬
‫‪ -296‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫در ﮐﺴﺐ ﻋﻠﻢ و ﻓﻀﻞ ﺑﺮو ﺳﻌﯽ و ﻫﻮش ﮐﻦ‬ ‫اي ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﯽ در ﮔﻮش ﮐﻦ‬
‫ﻧﯽ ﮔﻮش ﺧﻮد ﺑﺪﯾﻮوﻧﻪ ﻧﻪ ﺑﺮ ﻣﯽ ﻓﺮوش ﮐﻦ‬ ‫ﺗﺸﻮﯾﻖ اﻫﺮﻣﻦ ﺑﺮه ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺑﺴﯽ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻮﺷﯽ ﻣﺪه ﺑﺸﺎﻋﺮ و ﺗﺮك ﺳﺮوش ﮐﻦ‬ ‫ﺗﺴﺒﯿﺢ و زﻫﺪ ﻟﺬت ﻫﺴﺘﯽ ﺑﺒﺨﺸﺪت‬
‫ﻣﺴﺘﯽ ﻃﻠﺐ ﺑﻠﺬت ﻣﯽ ﺗﺮك ﻫﻮش ﮐﻦ‬ ‫آري ﺳﺮوش اﻫﺮﻣﻦ و ﭘﯿﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد‬
‫ﺑﮕﺬار و رو ﺑﻌﺸﻖ و دﮔﺮ ﺑﺎده ﻧﻮش ﮐﻦ‬ ‫ﺗﺴﺒﯿﺢ ﺣﻖ ﮐﻪ ﻟﺬت روﺣﯽ دﻫﺪ ﺗﻮ را‬
‫ﺑﺎر ﮔﻨﺎه ﻣﺮﺷﺪ ﺧﻮد را ﺑﺪوش ﮐﻦ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ اﮔﺮ ﮐﻪ ﻟﺬت ﻋﺸﻘﯽ ﺳﻔﯿﻪ ﺷﻮ‬
‫زﯾﻨﺮو ﺑﺠﺪ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ رو ﺗﺮك ﻫﻮش ﮐﻦ‬ ‫ﺟﺎدوي ﭘﯿﺮ و اﻫﺮﻣﻦ از ﻋﻘﻞ زاﺋﻞ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮ دﻓﻊ ﻋﺸﻖ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ رو ﺧﺮوش ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﻨﻬﺎده دﺳﺖ ﻋﺸﻖ‬
‫‪ -297‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﻌﻄﺮ‬ ‫روﺣﺎﻧﯿﺎن‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫ﻫﻮاي‬ ‫زدر در آو ﺷﺒﺴﺘﺎن ﻣﺎ ﻣﻨﻮد ﮐﻦ‬
‫ﺑﯿﺎ و ﺧﺮﮔﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ را ﻣﻨﻮر ﮐﻦ‬ ‫ﺣﺠﺎب دﯾﺪة اوراك ﺷﺪ ﺷﻌﺎع ﺟﻤﺎل‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﺎﻏﺮاﺗﺮ‬ ‫ﮔﻮد‬ ‫ﺑﺪﻫﺶ‬ ‫ﭘﯿﺎﻟﮥ‬ ‫اﮔﺮ ﻓﻘﯿﻪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺎز‬
‫ﺑﺘﺤﻔﻪ ﺑﺮ ﺳﻮي ﻓﺮدوس ﻋﻮد ﻣﺠﻤﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺨﺎزن ﺟﻨﺖ ﮐﻪ ﺧﺎك اﯾﻦ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ز ﮐﺎرﻫﺎ ﮐﻪ ﮐﻨﯽ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﻼزﻣﺖ ﻋﯿﺶ و ﻋﺸﻖ ﻣﻬﺮوﯾﺎن‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪244‬‬

‫‪ -297‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ز ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﻣﻨﻮر ﮐﻦ‬ ‫ﺑﯿﺎ و ﺗﺮك ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﻬﺮ داور ﮐﻦ‬
‫ﺑﯿﺎد ﺧﺮﮐﮥ ﺗﺰوﯾﺮ را در آذر ﮐﻦ‬ ‫ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت ﭼﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﭘﯿﺮي‬
‫ﻣﻌﻄﺮ ﮐﻦ‬ ‫و دﻟﺖ‬ ‫اواﻣﺮش ﺑﭙﺬﯾﺮ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺑﺘﻮ اﻣﺮي ﮐﻨﺪ ﺧﻼف ﻣﮑﻦ‬
‫ﺗﻮ از ﺗﻌﻔﻦ ﻣﯽرود ﻣﺎ ﻏﺮاﺗﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺗﺮاز ﻟﻄﺎﺋﻒ داﻧﺶ ﺑﻮد دﻣﺎغ ﻓﻬﯿﻢ‬
‫ﺑﺒﺮ ﺑﺪوزخ و در ﭼﺸﻢ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ ﺧﺎزن ﺟﻨﺖ ﮐﻪ ﺧﺎك ﻣﺠﻠﺲ ﻣﯽ‬
‫ﺑﻔﺮق ﻣﺠﻠﺴﯿﺎن ﭘﺎش و ﮔﻮ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ ﭘﺎك ﺳﺰاوار ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎك ﻧﺒﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺟﺎﻫﻼن ﺗﺒﻌﯿﺶ ﺣﺮﯾﺺ ﮐﻤﺘﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺤﺎﻓﻆ ﻋﯿﺎش ﻣﺴﺖ ﭘﺮ ﺗﺪﻟﯿﺲ‬
‫ﻣﮕﻮ ﺑﺨﻠﻖ ﮐﻪ رو ﺣﻔﻆ ﺷﻌﺮا ﺑﺘﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺠﺎي ﺣﻔﻆ آﯾﺎت و ﺳﻮرة ﻗﺮآن‬
‫ﮐﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﺮﻗﻌﯿﺖ از ﺧﺮد ﺗﻮ از ﺑﺮ ﮐﻦ‬ ‫و ﮔﺮ ﮐﻪ ﺷﻌﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯽ ﺑﺮوز اﺷﻌﺎري‬
‫‪ -297‬اﯾﻀﺎً ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﭘﯿﮑﺮ‬ ‫ﮐﺸﻮر‬ ‫ز‬ ‫آوارهاش‬ ‫ﺑﺮﺧﯿﺰ و دﻓﻊ ﻋﺸﻖ ﺳﺘﻤﮑﺮ ﮐﻦ‬
‫ﺑﺎ ﻋﻘﻞ اﯾﻦ ﻫﻮي ﺑﺪر از ﺳﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﻫﻮي و ﻫﻮس ﺧﯿﺰد‬
‫ﺑﺎ ﻋﻘﻞ دﻓﻊ ﺧﺼﻢ ﺑﺪ اﺧﺘﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﺧﺼﻢ ﻫﻮش و ﺧﺮدﻣﻨﺪي‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺎور‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻓﺘﻨﻪاﯾﺴﺖ‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﺷﯿﺪاﺋﯽ‬ ‫و‬ ‫واﻟﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫دﯾﻮاﻧﮕﯽ‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﻈﻔﺮ‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﻪ‬ ‫درﯾﻦ‬ ‫را‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫دﺷﻤﻦ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺗﺒﺎز‬ ‫ﻋﺎﻗﻠﯽ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﻨﻮر‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ﺑﻨﻮر‬ ‫را‬ ‫دل‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫از‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﻤﺖ‬ ‫ﻧﮑﺘﻪاي‬ ‫ﯾﮏ‬
‫ﮐﻦ‬ ‫ﭘﺮور‬ ‫ﻗﺎﻓﯿﻪ‬ ‫ﺑﻌﺸﻖ‬ ‫ﻧﻔﺮﯾﻦ‬ ‫دﻧﯿﺎ و دﯾﻦ ﺑﻪ ﭘﯿﺮوي ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻋﺰم و ﺣﺰم از ﺳﺮ ﺧﻮد در ﮐﻦ‬ ‫اﯾﻦ ﺷﻌﺮ و ﺷﺎﻋﺮي و ﻫﻮس ﺑﺎزي‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻌﻘﻞ و ﻫﻮش ﻣﻌﻄﺮ ﮐﻦ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﻨﻮن‬ ‫ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻫﻮش ﺑﺎش و دﻓﻊ ﻓﺴﻮن ﮔﺮ ﮐﻦ‬ ‫دﺷﻤﻦ ﻓﺴﻮن ﮔﺮ اﺳﺖ و ﺣﯿﻞ اﻧﮕﯿﺰ‬
‫ﺑﺮ ﺧﯿﺰ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﺗﻮ ﻫﻨﺮ در ﮐﻦ‬ ‫اي ﺟﺎن ﻣﻦ ﻧﺠﺎت اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﯽ‬
‫‪245‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﮑﺮر‬ ‫ﻫﻮش‬ ‫و‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر‬ ‫ﭘﯿﻮﻧﺪ‬ ‫وﺧﺮد‬ ‫ﺑﻬﻮش‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬
‫‪ -298‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮدر ﻣﯿﮑﺪه ﻣﯿﮑﻦ ﮔﺬري ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻣﯿﻔﮑﻦ ﺑﺮ ﺻﻒ رﻧﺪان ﻧﻈﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺧﻮاﺟﮥ ﻋﺎﻗﻞ ﻫﻨﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻧﺎﺻﺤﻢ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺟﺰﻏﻢ ﭼﻪ ﻫﻨﺮ دارد ﻋﺸﻖ‬
‫ﻣﺎدر دﻫﺮ ﻧﺪارد ﭘﺴﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫دل ﺑﺪان رود ﮔﺮاﻣﯽ ﭼﮑﻨﻢ ﮔﺮ ﻧﺪﻫﻢ‬
‫ﮐﻪ درﯾﻦ ﺑﺎغ ﻧﺒﯿﻨﯽ ﺛﻤﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﮐﻠﮏ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﺮﯾﻦ ﻣﯿﻮه ﻧﺒﺎﺗﺴﺖ ﺑﭽﯿﻦ‬
‫‪ -298‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﺒﺮي ﮔﯿﺮ از ﻋﻘﻞ و ﺛﻤﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻣﯿﻔﮑﻦ ﺑﺮ روش ﺧﻮد ﻧﻈﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬
‫ﺧﺒﺮي ﮔﯿﺮ ز ﺟﺎﻧﺖ ﺧﺒﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﺗﻮ ﻫﻤﻪ ﻓﮑﺮ ﺑﺪن روح ﻧﺪارد ﻗﻮﺗﯽ‬
‫ﺷﺎﻋﺮاﻧﯿﺴﺖ ﻫﻨﺮ ﺗﺎ ﻫﻨﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﻮد و ﺑﯽﻫﻨﺮي و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﭼﻪ ﻫﻨﺮ ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ و ﭼﻪ ﺧﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ ﺧﺮ ﮐﻨﯽ و ﻻف ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺑﺪارﯾﻦ ﺗﻮ ﺳﻮدي ﻧﺒﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺑﺎ ﺛﻤﺮي ﺻﻨﻌﺖ و ﺣﻔﻆ ﻗﺮآن‬
‫ﻧﯿﺴﺖ اﻟﺤﻖ ﮐﻪ ﻧﺸﺪ ﭘﺮده دري ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻟﯿﮏ در ﺑﺎغ ﺳﺨﻦ ﯾﺎوه ﭼﻮ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻧﺰد ﺣﺰوﻧﯽ ﻧﻈﺮي ﺑﻬﺘﺮ ازﯾﻦ‬ ‫ﻫﺴﺖ ﻣﻘﺼﻮد و ﺣﻖ از و اﻟﺸﻌﺮا اﯾﻦ ﺷﻌﺮا‬
‫‪ -299‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻏﺮﯾﺒﺎن‬ ‫ﻣﺴﮑﯿﻦ‬ ‫ﻧﮑﺮدﻧﺪ‬ ‫درﻣﺎن‬ ‫ﻃﺒﯿﺒﺎن‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﭼﻨﺪاﻧﮑﻪ‬
‫ﻟﯿﺒﺎن‬ ‫ﻋﻨﺪ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎدت‬ ‫ﺷﺮم‬ ‫ﮔﻮ‬ ‫آن ﮔﻞ ﮐﻪ ﻫﺮ دم در دﺳﺖ ﺧﺎرﯾﺴﺖ‬
‫ﻧﺼﯿﺒﺎن‬ ‫ﺑﯽ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎﺷﯿﻢ‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫اي ﻣﻨﻌﻢ آﺧﺮ ﺑﺮ ﺧﻮان ﺟﻮدت‬
‫ﻃﺒﯿﺎن‬ ‫از‬ ‫درد‬ ‫ﻧﻬﻔﺘﻦ‬ ‫ﻧﺘﻮان‬ ‫ﮔﻔﺘﯿﻢ‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن‬ ‫درد‬ ‫ﻣﺎ‬
‫ادﯾﺒﺎن‬ ‫ﭘﻨﺪ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪي‬ ‫ﮔﺮﻣﯽ‬ ‫ﮔﯿﺘﯽ‬ ‫رﺳﻮاي‬ ‫ﻧﮕﺸﺘﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪246‬‬

‫‪-299‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻃﺒﯿﺒﺎن‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫از‬ ‫رﺳﻮﻻن‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫درد و ﻏﻢ ﺧﻮد ﮔﻮ ﺑﺎ ﻟﺒﯿﺒﺎن‬
‫ﺣﺒﯿﺒﺎن‬ ‫روي‬ ‫ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻃﺒﯿﺒﺎن‬ ‫از‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬ ‫درﻣﺎن‬
‫ادﯾﺒﺎن‬ ‫ﺑﯿﻦ‬ ‫ﻓﻬﯿﻤﯽ‬ ‫ﯾﮏ‬ ‫ﺟﻮ‬ ‫ﻧﺒﻮد رﺳﻮﻟﯽ ﮔﺮ ﺣﺎﺿﺮ اي ﺟﺎن‬
‫ﻧﺎﻃﺒﯿﺒﺎن‬ ‫آن‬ ‫ﺗﺰوﯾﺮ‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫اﻣﺎ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﯽ درد و ﻏﻢ ﺧﻮﯾﺶ‬
‫ﺑﯽﻧﺼﯿﺒﺎن‬ ‫از‬ ‫ﺳﻌﺎدت‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن‬ ‫درد‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﻧﺎﻧﺠﯿﺒﺎن‬ ‫از‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺗﻮ ﻧﻌﻤﺖ از ﻓﺎﻗﺪ آن‬
‫ﻟﺒﯿﺒﺎن‬ ‫ﭘﻨﺪ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪي‬ ‫ﮔﺮﻣﯽ‬ ‫ﮐﺘﺒﯽ‬ ‫رﺳﻮاي‬ ‫ﻧﮕﺸﺘﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻏﺮﯾﺒﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ره‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‬ ‫روﺷﻦ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫اﻣﺎن‬ ‫ﯾﺎرب‬
‫‪ -300‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دور ﻓﻠﮏ درﻧﮓ ﻧﺪارد ﺷﺘﺎب ﮐﻦ‬ ‫ﺻﺒﺢ اﺳﺖ ﺳﺎﻗﯿﺎ ﻗﺪﺣﯽ ﭘﺮ ﺷﺮاب ﮐﻦ‬
‫ﻣﺎ را ز ﺟﺎم ﺑﺎدة ﮔﻠﮕﻮن ﺧﺮاب ﮐﻦ‬ ‫زان ﭘﯿﺸﺘﺮ ﮐﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﯽ ﺷﻮد ﺧﺮاب‬
‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﺠﺎم ﺑﺎدةﺻﺎﻓﯽ ﺧﻄﺎب ﮐﻦ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺮد زﻫﺪ و ﺗﻮﺑﻪ و ﻃﺎﻣﺎت ﻧﯿﺴﺘﻢ‬
‫ز ﻧﻬﺎر ﮐﺎﺳﮥ ﺳﺮ ﻣﺎ ﭘﺮ ﺷﺮاب ﮐﻦ‬ ‫روزي ﮐﻪ ﭼﺮخ از ﮔﻞ ﻣﺎ ﮐﻮزهﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺧﯿﺰ و ﻋﺰم و ﺟﺰم ﺑﮑﺎر ﺻﻮاب ﮐﻦ‬ ‫ﮐﺎر ﺻﻮاب ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﺣﺎﻓﻈﺎ‬
‫‪ -300‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دور ﻓﻠﮏ درﻧﮓ ﻧﺪارد ﺷﺘﺎب ﮐﻦ‬ ‫ﺑﺼﺢ اﺳﺖ ﻋﺎﻗﻼ ﻗﺪري ﺗﺮك ﺧﻮاب ﮐﻦ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ز ﺟﺎم ﻣﯽ ﮐﻦ و ﺗﺮك ﺷﺮاب ﮐﻦ‬ ‫زان ﭘﯿﺸﺘﺮ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﺑﭙﺎﯾﺎن رﺳﺪ ﺑﯿﺎ‬
‫ﻃﻌﻨﻪ ﻣﺰن ﺑﺪﯾﻦ و ﺗﻮ ﺧﻮف از ﻋﺬاب ﮐﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺮد زﻫﺪ و ﺗﻮﺑﻪ و ﻃﺎﻋﺖ ﺗﻮ ﻧﯿﺴﺘﯽ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻔﺴﻖ ﻣﺮدم ﻣﺎ را ﺧﺮاب ﮐﻦ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻮ اﻫﻞ زﻧﺪﻗﻪ و ﮐﻔﺮ و ﯾﺎوهاي‬
‫ﻓﮑﺮ زﻣﺸﯿﺖ وﻫﻢ ﻟﮕﺪ ﺑﯽﺣﺴﺎب ﮐﻦ‬ ‫روزي ﮐﻪ ﭼﺮخ از ﮔﻞ ﻣﺎ ﮐﻮزهﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺧﯿﺰ و ﺟﺰ اﯾﻦ ﺗﻮ ﻋﺰم ﺑﮑﺎر ﺻﻮاب ﮐﻦ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻪ ﮐﺎر ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﯽ ﺻﻮاب ﻫﺴﺖ‬
‫‪247‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﺎ ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﺑﺴﺎز و ﻋﻤﻞ ﺑﺮ ﮐﺘﺎب ﮐﻦ‬ ‫ﮐﺎر ﺻﻮاب اﻣﺮ ﮐﺘﺎﺑﺴﺖ و ﺷﺮع ﻣﺎ‬
‫ﺻﺒﺢ و ﺳﺤﺮ ﻣﺨﻮاب و ﺧﺪا را ﺧﻄﺎب ﮐﻦ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﺴﯿﺮة دﯾﺮﯾﻦ ﺻﺎﻟﺤﯿﻦ‬
‫‪ -301‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺠﺮان ﺑﻼي ﻣﻦ ﺷﺪ ﯾﺎ رب ﺑﻼ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﻣﯽﺳﻮزم از ﻓﺮاﻗﺖ روي از ﺟﻔﺎ ﺑﮕﺮدان‬
‫ﮔﺮد ﭼﻤﻦ ﺑﺨﻮري ﻫﻤﭽﻮن ﺻﺒﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﻣﺮﻏﻮل را ﺑﮕﺮدان ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮ ﻏﻢ ﺳﻨﺒﻞ‬
‫ﮔﺮ ﻧﯿﺴﺘﺖ رﺿﺎﺋﯽ ﺣﮑﻢ ﻗﻀﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ زﺧﻮﺑﺮوﯾﺎن ﺑﺨﺘﺖ ﺟﺰاﯾﻦ ﻗﺪرﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -301‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺷﻌﺮ ﺗﺼﻨﯿﻒ از ﻓﮑﺮ ﻣﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻼي ﻣﺎ ﺷﺪ ﯾﺎرب ﺑﻼ ﺑﮕﺮدان‬
‫ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ز دام اﯾﻦ دﯾﻦ رﺑﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﻣﺮﻏﻮل ﯾﺎر ﺑﺮده دﯾﻦ و ﺧﺮد ز دﺳﺘﺶ‬
‫ﻧﯽ ﻓﮑﺮ ﮐﺎر و ﺻﻨﻌﺖ داﻣﺶ ﺧﺪا ﺑﮕﺮدان‬ ‫داﺋﻢ ﺑﺮﻗﺺ و ﺗﺼﻨﯿﻒ اﻓﮑﻨﺪه دام ﺧﻮد را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﺧﻮﺑﺮوﯾﺎن ﭼﺸﻢ ﺧﻄﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﮔﺮ ﻋﻔﺘﯽ ﻧﺪاري ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺪه ﻗﻀﺎ را‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮ از ﺣﻖ اﯾﻦ اﻓﺘﺮا ﺑﮕﺮدان‬ ‫اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮان ﺟﺒﺮي زﺷﺘﯽ ز ﺣﻖ ﺑﺪاﻧﻨﺪ‬
‫‪ -302‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺶ ﯾﺎ رب ﻣﺒﺎرك ﺑﺎد ﺑﺮ ﺳﺮو و ﺳﻤﻦ‬ ‫اﻓﺴﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﮔﻠﯽ ﭘﯿﺪا ﺷﺪ از ﻃﺮف ﭼﻤﻦ‬
‫ﮐﺎﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﮐﺮد از و ﮐﻮﺗﺎه دﺳﺖ اﻫﺮﻣﻦ‬ ‫ﺧﺎﺗﻢ ﺟﻢ را ﺑﺸﺎرت ده ﺑﺤﺴﻦ ﻋﺎﻗﺒﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻧﻔﺲ ﺑﺎ ﺑﻮي رﺣﻤﻦ ﻣﯽوزد ﺑﺎد ﯾﻤﻦ‬ ‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﻣﻌﻤﻮر ﺑﺎد اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺰ ﺧﺎك درش‬
‫در ﻫﻤﻪ ﺷﻬﻨﺎﻣﻪﻫﺎ ﺷﺪ داﺳﺘﺎن اﻧﺠﻤﻦ‬ ‫ﺷﻮﮐﺖ ﭘﻮر ﭘﺸﻨﮓ و ﺗﯿﻎ ﻋﺎﻟﻢ ﮔﯿﺮ او‬
‫ﺑﺮ ﺷﮑﻦ ﻃﺮف ﮐﻼه و ﺑﺮﻗﻊ از رخ ﺑﺮ ﻓﮑﻦ‬ ‫ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮان اﻧﺘﻈﺎر ﺟﻠﻮة ﺧﻮش ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ از آن ﺟﺎم زراﻓﺸﺎن ﺟﺮﻋﮥ ﺑﺨﺸﺪ ﺑﻤﻦ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺑﺮ ﺳﺎﻗﯽ ﺑﺰم اﺗﺎﺑﮏ ﻋﺮﺿﻪدار‬
‫ﺳﺎﻗﯿﺎ ﻣﯽ ده ﺑﻘﻮل ﻣﺴﺘﺸﺎر ﻣﺆﺗﻤﻦ‬ ‫ﻣﺸﻮرت ﺑﺎﻋﻘﻞﮐﺮدم ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽﺑﻨﻮش‬
‫‪ -302‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭘﺲ ﺑﺪﻓﻊ او ﭼﺮا ﮔﻮﺋﯽ ﺑﺪه ﺟﺎﻣﯽ ﺑﻤﻦ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ اﮔﺮ ﻋﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﺘﺸﺎر ﻣﺆﺗﻤﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻦ ﺗﻤﻠﻖ را رﻫﺎ ﺷﻪ را ﻣﮑﻦ ﺳﺮو ﭼﻤﻦ‬
‫اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ او ﻫﺴﺖ ﺑﺎ او اﻫﺮﻣﻦ‬
‫ﮐﯽ وزد اﯾﻦ ﺑﻮي ﺷﯿﻄﺎن از اوﯾﺲ و از ﯾﻤﻦ‬
‫ﺗﺎ از آن ﺟﺎم زراﻓﺸﺎن ﺟﺮﻋﮥ ﺑﺨﺸﺪ ﺑﻤﻦ‬
‫ﭼﻮن زﻧﯽ ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻌﻘﻞ ﻣﺴﺘﺸﺎر ﻣﺆﺗﻤﻦ‬
‫از اﺗﺎﺑﮏ ﮐﯽ ﺑﺪﺳﺖ آري ﺗﻮ اﯾﻦ ﻣﺸﮏ ﺧﺘﻦ‬
‫ﺷﺮط آن ﻋﺸﻖ و ﺧﻠﻮﺻﯽ ﺷﺪ ﺑﭙﯿﺮو اﻫﺮﻣﻦ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﺑﻨﺸﺎﻧﯽ ﻣﺮﯾﺪاﻧﺶ ﺑﺠﺎي ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ‬
‫‪ -303‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺨﻦ ﻋﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫داﻧﯽ آﺧﺮ ﮐﻪ ﺑﻨﺎﮐﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫از ﺧﻂ ﺟﺎم ﮐﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﺗﺎ ﺟﺰاي ﻣﻦ ﺑﺪ ﻧﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫‪ -303‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺛﺮ ﻣﺴﺘﯽ و اوﻫﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫آﺧﺮ ﮐﺎر و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﺎﻗﺒﺖ دام ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﺗﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺨﻦ ﻋﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﻧﮑﺒﺖ ﭘﯿﺮوي ﮐﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﻫﻤﻪ از دﯾﻮ و ﮔﺮ ﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫‪248‬‬
‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ ﮔﻮﺋﯽ ﺗﻮ از ﭘﻮر ﭘﺸﻨﮓ و ﺗﯿﻎ او‬
‫ﺳﯿﺮ ﺗﯿﻤﻮري ﮐﻪ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺑﻮدي ﻋﺎدﺗﺶ‬
‫ﮔﻮﺷﻪﮔﯿﺮان اﻧﺘﻈﺎر ﻇﺎﻟﻤﺎن ﮐﯽ ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻪاي ﺑﺮ ﺳﺎﻗﯽ ﺑﺰم اﺗﺎﺑﮏ ﻋﺮﺿﻪ دار‬
‫اﯾﻦ ﻣﯽ ارزرﺷﺪزﻇﺎﻟﻢ ﻋﻘﻞﮐﯽ ﮔﻔﺘﯽ ﺑﻨﻮش‬
‫ورﮐﻪﻗﺼﺪتﻋﺸﻖﺣﻖﮔﺮدﯾﺪهايﺑﯽﻋﻘﻞﺧﺎم‬
‫ور ﻣﯽ ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎﺗﺴﺖ رو از وي ﺑﮕﯿﺮ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﻓﮑﺎر زﺷﺖ ﺷﺎﻋﺮان در ﻫﻢ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻮﺷﺘﺮ از ﻓﮑﺮ ﻣﯽ و ﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫ﺑﺎده ﺧﻮر ﻏﻢ ﻣﺨﻮر و ﭘﻨﺪ ﻣﻘﻠﺪ ﻣﯽ ﻧﻮش‬
‫دﺳﺘﺮﻧﺞ ﺗﻮ ﻫﻤﺎن ﺑﻪ ﮐﻪ ﺷﻮد ﺻﺮف ﺑﮑﺎم‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻫﻤﯽ ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻤﺎﺋﯽ دوش‬
‫ﺑﺮده از ره دل ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺪف و ﭼﻨﮓ و ﻏﺰل‬
‫ﺑﺪﺗﺮ از ﻓﮑﺮ ﻣﯽ و ﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ دم ز ﻫﻮي و ﻫﻮس و ﻣﯽﺧﻮاري‬
‫ﮔﻬﯽ اﺳﺮار ﺑﮕﻮﺋﯽ ﮔﻬﯽ از دف و ﭼﻨﮓ‬
‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ ﻃﻌﻨﻪ و ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻤﺴﺨﺮ ﺑﺮ دﯾﻦ‬
‫ﻧﻬﯽ از ﻣﯽ ﺗﻮ ز ﻗﺮآن ﺑﺸﻨﻮ ﺑﺎز ﻣﮕﻮ‬
‫دﺳﺘﺮﻧﺞ ﻋﻤﻞ ﺧﻮد ﻣﻨﻤﺎ ﺻﺮف ﺑﮑﺎم‬
‫ﭘﯿﺮ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﮔﺮ از ﻏﯿﺐ دﻫﺪ او ﺧﺒﺮي‬
‫‪249‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺟﺰ ﻋﺬاب از ﭘﯽ و ﺑﺪ ﻧﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ اﯾﻦ دف و ﭼﻨﮓ و ﻏﺰل از دام ﺑﻮد‬
‫‪ -304‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺪﻣﺴﺖ را ﺑﻐﻤﺰة ﺳﺎﻗﯽ ﺣﻮاﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﻣﺎ ﺳﺮ ﺧﻮﺷﯿﻢ ﺑﺎدة ﻣﺎ در ﭘﯿﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬
‫ﺑﺮ روي روز ﺳﻨﺒﻞ ﺷﺐ را ﻃﻼﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫در ﺟﺎم ﻣﺎه ﺑﺎدة ﭼﻮن آﻓﺘﺎب رﯾﺰ‬
‫ﻏﺴﻠﯽ ﺑﺮ آر و ﺗﻮﺑﮥ ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫اي ﭘﯿﺮ ﺧﺎﻧﻘﻪ ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺷﻮد ﻣﯽ‬
‫و آﻫﻨﮓ رﻗﺺ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ آواز ﻧﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﮕﺮﯾﻪ ﭼﻬﺮة ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺸﻮ ﭼﻪ ﺷﻤﻊ‬
‫ﻣﻬﺮ دو ﮐﻮن ﺣﺎﻓﻈﺶ اﻧﺪر ﻗﺒﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﻧﻮ ﻋﺮوس ﻋﺸﻖ در آﯾﺪ ﺑﻌﻘﺪ ﺗﻮ‬
‫‪ -304‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺮك ﻫﻮي و ﻫﻢ ﻫﻮس و ﻫﻢ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﺑﯿﭽﺎرهاي و ﻣﺴﺖ ﺑﯿﺎ آه و ﻧﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬
‫ﻣﺎ را ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﻣﻮﻋﻈﻪ ﯾﮏ دم ﺣﻮاﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ز ﺟﺎم و ﺑﺎده ﺑﮕﻮﺋﯽ ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮا‬
‫ﺗﻮ ﺑﻪ دﻣﯽ ز ﺧﺪﻋﮥ ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫اي ﭘﯿﺮ ﺧﺎﻧﻘﻪ ز ﺧﺮاﻓﺎت دم ﻣﺰن‬
‫و آﻫﻨﮓ ﻣﺴﺠﺪان ﺑﻨﻤﺎ ﺗﺮك ﭼﺎﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯿﺎ ﺧﺮاب ﮐﻦ اﯾﻦ دﯾﺮوز ﺧﺎﻧﻘﻪ‬
‫اﻧﺪر ﻃﻼق ﮐﻮش و ﺧﺮد را ﮐﻼﻟﻪ ﮐﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﭘﯿﺮه زال ﻋﺸﻖ ﺑﺒﯿﻨﯽ ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫ﺣﺮف واو‬
‫‪ -305‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﯾﺎدم از ﮐﺸﺘﮥ ﺧﻮد آﻣﺪ و ﻫﻨﮕﺎم درو‬ ‫ﻣﺰرع ﺳﺒﺰ ﻓﻠﮏ دﯾﺪم و داس ﻣﻪ ﻧﻮ‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ از ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﻮﻣﯿﺪ ﻣﺸﻮ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺑﺨﺖ ﺑﺨﺴﺒﯿﺪي و ﺧﻮرﺷﯿﺪ دﻣﯿﺪ‬
‫ﺧﺮﻣﻦ ﻣﻪ ﺑﺠﻮي ﺧﻮﺷﮥ ﭘﺮوﯾﻦ ﺑﺪ و ﺟﻮ‬ ‫آﺳﻤﺎن ﮔﻮﻣﻔﺮوش اﯾﻦ ﻋﻈﻤﺖ ﮐﺎﻧﺪر ﻋﺸﻖ‬
‫از ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺑﺨﻮرﺷﯿﺪ رﺳﺪ ﺻﺪ ﭘﺮ ﺗﻮ‬ ‫ﮔﺮ روي ﭘﺎك و ﻣﺠﺮد ﭼﻪ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﺑﻔﻠﮏ‬
‫ﺑﯿﺬﻗﯽ راﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮد از ﻣﻪ و ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﮔﺮو‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪدور ز ﺧﺎل ﺗﻮ ﮐﻪ در ﻋﺮﺻﮥ ﺣﺴﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ اﯾﻦ ﺧﺮﻗﮥ ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ ﺑﯿﻨﺪاز و ﺑﺮد‬ ‫آﺗﺶ زﻫﺪورﯾﺎ ﺧﺮﻣﻦ دﯾﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬
‫‪ -305‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ ﻻف ﺗﻮ اﯾﻦ ﻻف ﺑﯿﻨﺪاز و ﺑﺮو‬
‫ﺗﻮ ﭼﻨﺎن ﻣﺴﺖ ﻏﺮور ﮐﻪ ﻧﺒﯿﻨﯽ ﻣﻪ ﻧﻮ‬
‫ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﮔﺮ ﺑﻮد از ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺟﺒﺮي ﺗﻮ ﻣﺸﻮ‬
‫ﻫﻤﺖ و ﺳﻌﯽ دﺧﯿﻞ اﺳﺖ ﺑﻬﻨﮕﺎم درو‬
‫ﺑﺮو اي ﺧﺮﻣﮕﺲ ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮐﻢ ﺟﻮ ﺗﻮ ﺑﺠﻮ‬
‫ﭘﺸﮥ ﻣﺰﺑﻠﻪ را ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﯿﻔﺘﺎده ﺑﺪو‬
‫ﺑﺮﻓﻠﮏ ﻣﺜﻞ ﻫﺮ اﺷﺴﺖ و ﺳﮓ زوزه و ﻋﻮ‬
‫ﻫﺮزه ﮐﻢ ﮔﻮ ﮐﻪ ﻧﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻮد اﯾﻦ ﭘﺮﺗﻮ‬
‫ﺑﻠﻮ‬ ‫ﺳﺎده‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﻣﯿﻔﮑﻦ‬ ‫ﺧﺎم‬
‫ﺧﺎل ﯾﺎر ﺗﻮ ﺑﺮد از ﻣﻪ و ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﮔﺮد‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ راﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﮐﻦ و در ﯾﺄس ﻣﺮو‬
‫‪ -306‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫از ﻣﺎه اﺑﺮوان ﻣﻨﺖ ﺷﺮم ﺑﺎد رو‬
‫ﮐﺎﻧﺠﺎ ﻫﺰار ﻧﺎﻓﮥ ﻣﺸﮑﯿﻦ ﺑﯿﻨﻢ ﺟﻮ‬
‫درس و ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻬﺮ ﺑﺮد ﺧﻮان از و ﺷﻨﻮ‬
‫‪ -306‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﺧﺎﻟﻖ ﺟﻬﺎن ﺑﻨﻤﺎ ﺷﺮﻣﯽ و ﺑﺮد‬
‫ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻤﻮدهاي ﺗﻮ ﺣﺎﻣﻞ و زري دﮔﺮ ﻣﺸﻮ‬
‫آﻧﮕﻪ ﻋﯿﺎن ﺷﻮد ﮐﻪ ﺷﻮد ﻣﻮﺳﻢ درد‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺨﻮر ﺗﻮ ﺑﺎده و رﻣﺰي ز ﻣﻦ ﺷﻨﻮ‬
‫ﺑﺮ ﺳﯿﺮ اﯾﻦ ﮐﻮاﮐﺐ و ﻫﻢ ﺳﯿﺮ ﻣﺎه ﻧﻮ‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺣﺪﯾﺚ ﭘﯿﺮ ﻧﯿﺰ زد ﺑﯿﻨﻢ ﺟﻮ‬
‫‪250‬‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﻓﮑﺮ ﺗﻮ داﻣﺴﺖ ﭼﻪ داس و ﭼﻪ درو‬
‫ﺗﻮ ﮐﺠﺎ ﻋﻘﻞ ﮐﺠﺎ و ﺗﻮ ﮐﺠﺎ ﭘﻨﺪ و ﺧﺮد‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮑﻨﯽ ﯾﺎ ذرﮐﺸﺖ ﺑﺪ ﺧﻮد‬
‫ﻋﻠﺖ ﺧﺎﺗﻤﻪ آن ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺒﻮد ﻫﺸﺪار‬
‫آﺳﻤﺎن ﮐﯽ ﺑﻔﺮوﺷﺪ ﺑﺘﻮ ﻣﺴﺘﯽ ﻋﻈﻤﺖ‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺳﻤﺎوات ﮐﻨﺪ‬
‫ﺗﻮ و ﻋﺸﻖ ﺗﻮ و ﭘﯿﺮ ﺗﻮ و ﺑﺪ ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ‬
‫ﺟﺰ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﮐﻪ رود ﭘﺎك و ﻣﺠﺮد ﺑﻔﻠﮏ‬
‫ﻃﻤﻊ‬ ‫ﮐﺲ ﻣﺴﯿﺤﺎ ﻧﺸﻮد ﻏﯿﺮ رﺳﻮﻻن ﻫﺪي‬
‫ﭼﻪ اﻣﯿﺪي ﺑﺘﻮ ﮐﺰ دﯾﺪة ﭘﺴﺖ ﺗﻮ ز ﻋﺸﻖ‬
‫ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺮ زﻫﺪ ﻣﺰن ﻋﺸﻖ رﯾﺎﺋﯽ ﺗﻮ ﻣﯿﺎر‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﺮون ﺷﺪي ﺑﺘﻤﺎﺷﺎي ﻣﺎه ﻧﻮ‬
‫ﻣﻔﺮوش ﻋﻄﺮ ﻋﻘﻞ ﺑﻬﻨﺪوي زﻟﻒ ﻣﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻨﺎب ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺄﻣﻦ وﻓﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ز ﻣﺎه ﻧﻮ ﺗﻮ ﻣﮑﻦ ﻣﻠﺘﯽ ﻏﺸﻮ‬
‫ﻋﻤﺮﯾﺴﺖ ﺗﺎ ز ﺧﺪﻋﻪ و ﺗﺰوﯾﺮ و ﻻفﻫﺎ‬
‫ﺗﺨﻢ ﺧﻄﺎ و ﻓﺴﻖ ﮐﻪ اﻓﺸﺎﻧﺪة ز ﺷﻌﺮ‬
‫ﻣﻔﺮوش ﻋﻄﺮ ﻋﻘﻞ ﺑﻮﻫﻤﯽ ز زﻟﻒ ﭘﯿﺮ‬
‫ﺷﺮﻣﯽ ﻧﻤﺎز ﺳﻄﻮت ﺧﺎﻟﻖ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﺎ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻼف ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺠﻤﻊ ﺧﻄﺎ اﺳﺖ‬
‫‪251‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -307‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺸﮓ ﺳﯿﺎه ﻣﺠﻤﺮه ﮔﺮدان ﺧﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﻤﺎل‬ ‫دار‬ ‫آﯾﻨﻪ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫اي‬
‫ﺗﻮ‬ ‫زوال‬ ‫ﺑﻘﯿﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺒﺎد‬ ‫ﯾﺎرب‬ ‫در اوج ﻧﺎز و ﻧﻌﻤﺘﯽ اي آﻓﺘﺎب ﺣﺴﻦ‬
‫ﻣﻼل ﺗﻮ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪي‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫در ﭘﯿﺶ ﺷﺎه ﻋﺮض ﮐﺪاﻣﯿﻦ ﺟﻔﺎ ﮐﻨﻢ‬
‫ﺳﻮداي ﮐﺞ ﻣﯿﺰ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺠﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ درﯾﻦ ﮐﻤﻨﺪ ﺳﺮﺳﺮ ﮐﺸﺎن ﺑﺴﯽ اﺳﺖ‬
‫‪ -307‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﻮداي ﮐﺞ ﻧﻤﻮده ﺑﻬﺮ ﺷﻪ وﺻﺎل ﺗﻮ‬ ‫اي ﺷﺎﻋﺮي ﮐﻪ ﮔﺸﺘﻪ ﮔﺪاﺋﯽ ﺑﻔﺎل ﺗﻮ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫زوال‬ ‫ﺑﻘﯿﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺒﺎد‬ ‫ﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺑﺮي ﺑﻨﺰد ﺷﻬﻤﺎن ﻣﺪح ﺧﻮﯾﺶ را‬
‫ﭘﺲ ﺟﻮر ﺟﺎﺋﺮان ﻫﻤﻪ وزر و وﺑﺎل ﺗﻮ‬ ‫راﺿﯽ ﺷﺪي ﮐﻪ ﺟﻮر ﺑﻤﺎﻧﺪ اﻟﯽ اﻻ ﺑﺪ‬
‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻼل‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺣﺮام‬ ‫ﺧﻮردن‬ ‫از‬ ‫در ﭘﯿﺸﮕﺎه ﺣﻖ ﺑﮑﺪاﻣﯿﻦ ﺟﻔﺎ روي‬
‫ﻋﻤﺮش ﻫﺪر ﺷﻮد ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺷﻌﺮ و ﻗﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﺣﯿﻒ ازﺑﺸﺮ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ و ﻫﻨﺮ را دﻫﺪ ز دﺳﺖ‬
‫ﺑﮕﺬار اﯾﻦ ﮐﻤﻨﺪ و رﻫﺎ ﮐﻦ ﺧﯿﺎل ﺗﻮ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﺮدم ﻧﻤﺎ ﺑﺸﻌﺮ‬
‫‪ -308‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ در ﺳﺮ ﻣﻦ ﺟﺰ ﻫﻮاي ﺧﺪﻣﺖ او‬ ‫ﺑﺠﺎن ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﺑﺎت و ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ او‬
‫او‬ ‫ﺑﻬﻤﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﻈﻬﺮم‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺑﯿﺎر‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻪ ﺟﺎي ﮔﻨﺎﻫﮑﺎران اﺳﺖ‬
‫ﻧﻮﯾﺪ داد ﮐﻪ ﻋﺎﻣﺴﺖ ﻓﯿﺾ رﺣﻤﺖ او‬ ‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ دوش ﺑﻤﺴﺘﯽ ﺳﺮوش ﻋﺎﻟﻢ ﻏﯿﺐ‬
‫ﻣﺰن ﺑﭙﺎي ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﻧﯿﺖ او‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﮥ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﮔﺮ ﺳﺮي ﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻌﺼﯿﺖ و زﻫﺪ ﺑﯽﻣﺸﯿﺖ او‬ ‫ﻣﮑﻦ ﺑﭽﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﻧﮕﺎه در ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ زد ﺑﺨﺮﻣﻦ ﻣﺎ آﺗﺶ ﻣﺤﺒﺖ او‬ ‫ﭼﺮاغ ﺻﺎﻋﻘﮥ آن ﺳﺤﺎب روﺷﻦ ﺑﺎد‬
‫ﺑﻨﺎم ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﮑﻮﺷﯿﻢ و ﻓﺮدوﻟﺖ او‬ ‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ دل ﻣﺎ ﻣﻞ زﻫﺪ و ﺗﻮﺑﻪ وﻟﯽ‬
‫ﻣﮕﺮ ز ﺧﺎك ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﻮد ﻓﻄﺮت او‬ ‫ﻣﺪام ﺧﺮﻗﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺎده در ﮔﺮو اﺳﺖ‬
‫‪ -308‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺸﯿﺪه او ﺑﻀﻼﻟﺖ ﺗﻮ را ﺧﺮاﻓﺖ او‬
‫ﮔﺮ آﮔﻬﯽ ز ﻣﺰاﯾﺎ ﺧﻠﺪ و ﻧﻌﻤﺖ او‬
‫ﺑﯿﺎ ﻣﻬﺎرت ﺷﯿﻄﺎن ﺑﺒﯿﻦ و ﺧﺪﻋﺖ او‬
‫ﺑﭙﺎي ﮐﻮب ﮐﻪ اﺻﻼً ﺑﺪ اﺳﺖ ﺷﺮﮐﺖ او‬
‫ز ﺑﺎده و ﻣﯽ و ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﻔﺮت او‬
‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺧﺮﻣﻦ دﯾﻦ ﺗﻮ را ﺣﺮارت او‬
‫ﮐﻪ ﮐﺮده ﻣﻌﺼﯿﺖ ﺧﻮﯾﺶ از ﻣﺸﯿﺖ او‬
‫ﮔﻨﻪ ز اﺧﺘﯿﺎر ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ از ﻣﺸﯿﺖ او‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺴﻠﮏ ﺟﺒﺮ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺻﺮاﺣﺖ او‬
‫ﮐﻪ ﮐﻮر ﮐﺮده دل ﺧﻮاﺟﻪ ﺣﺮص و ﻏﻔﻠﺖ او‬
‫ﻋﺠﺐ ز ﺻﺎﺣﺐ آن ﺧﺮﻗﻪ و ﺣﻤﺎﻗﺖ او‬
‫ﻋﺠﺐ ﻧﻤﻮده ﻫﻤﯽ ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﮐﮋت او‬
‫‪ -309‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺎد ﺑﻬﺎر ﻣﯽوزد ﺑﺎدة ﺧﻮﺷﮕﺬار ﮐﻮ‬
‫اي دم ﺻﺒﺢ ﺧﻮش ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻓﮥ زﻟﻒ ﯾﺎر ﮐﻮ‬
‫از ﻏﻢ روزﮔﺎر دون ﻃﺒﻊ ﺳﺨﻦ ﮔﺬار ﮐﻮ‬
‫‪ -309‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎداﺑﺎن و دي وزان دﯾﺪة اﺷﮑﺒﺎر ﮐﻮ‬
‫ﺧﻮاب اﮔﺮ ﻧﻤﯽﺳﺰد ﺑﻨﺪة ﻫﻮﺷﯿﺎر ﮐﻮ‬
‫ز ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ و ﻫﻮا ﻗﺪرت و اﺧﺘﯿﺎر ﮐﻮ‬
‫ززﻟﻒ ﯾﺎر ﺷﺎﻋﺮا ﺻﺎﺣﺐ اﻗﺘﺪار ﮐﻮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻫﺮ ﺳﻪ را ﯾﮏ دل ﻏﻤﮕﺴﺎر ﮐﻮ‬
‫‪252‬‬
‫ﺑﺠﺎن ﭘﯿﺮ ﺧﺮاﻓﺎت و ﻫﻢ ﺳﻔﺎﻫﺖ او‬
‫ﺑﻬﺸﺖ ﺟﺎي ﮔﻨﻪ ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻤﺎ‬
‫ﻓﺮﯾﺐ و وﺳﻮﺳﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺳﺮوش ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﮥ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﮔﺮ ﺳﺮي ﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ اﻫﻞ دﯾﺎﻧﺖ ﻧﺮﻓﺖ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﮐﺪام ﺻﺎﻋﻘﻪ زد از ﺻﺤﺎب ﺧﻮد ﺑﺮﻗﯽ‬
‫ﺗﺄﺳﻒ و ﻋﺠﺒﻢ ﺷﺪ ز ﻣﺴﺘﯽ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﺪ از ﻣﺸﯿﺖ ﺣﻖ اﺧﺘﯿﺎر اي ﺑﻨﺪه‬
‫ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻘﯿﺪة ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻀﺪ اﺳﻼم اﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ دل وي ﻣﯿﻞ زﻫﺪ و ﺗﻮﺑﻪ ﭼﺮا‬
‫ز ﺧﺮﻗﻪاي ﮐﻪ ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ در ﮔﺮد ﺑﺎﺷﺪ‬
‫زﻫﯽ ﻣﻬﺎرت ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻤﻬﻤﻞ و اوﻫﺎم‬
‫ﮔﻠﺒﻦ ﻋﯿﺶ ﻣﯽدﻣﺪ ﺳﺎﻗﯽ ﮔﻠﻌﺬار ﮐﻮ‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺰم ﻋﯿﺶ را ﻏﺎﻟﯿﮥ ﻣﺮاد ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆاﮔﺮﭼﻪدرﺳﺨﻦﺧﺎزنﮔﻨﺞﺣﮑﻤﺖاﺳﺖ‬
‫ﮔﻠﺒﻦ ﻋﯿﺶ ﺷﺪ ﺧﺰان ﻃﺎﻋﺖ ﮐﺮدﮔﺎر ﮐﻮ‬
‫ﯾﺎد ﺧﺰان ﺑﻤﺎوزد ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺎغ ﻣﯽﺧﺰد‬
‫ﻣﺠﻠﺲ ﻋﯿﺶ ﺷﺎﻋﺮا ﺻﻨﻌﺖ و ﻫﻢ ﺧﺮد ﺑﺮد‬
‫ﯾﺎد ﻣﮑﻦ ز ﮔﻠﺮﺧﺎن ﺑﺨﻂ و ﺧﺎل دل ﻣﺮان‬
‫زﯾﻨﺖ ﻣﺮدوﺣﺴﻦاوﺻﻨﻌﺖ و ﺣﮑﻤﺖوادب‬
‫‪253‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻻف و ﮔﺰاف ﮐﻦ رﻫﺎ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﮐﻮ‬ ‫ز ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺷﻬﻤﺎن دﮔﺮ ﻣﻼف ﺷﺎﻋﺮا‬
‫ﻣﺮدي از اﯾﻦ ﻫﻮس ﺑﮕﻮ ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر ﺑﺎر ﮐﻮ‬ ‫ﺑﻮﺳﻪ زﻟﻌﻞ اﯾﻦ ﺑﺘﺎن ﮐﺎر ﺗﻮ و زﻧﺎن ﺑﻮد‬
‫آﻧﮑﻪ دﻫﺪ ﺑﻼف او و ﻗﺮي و اﻋﺘﺒﺎر ﮐﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮﺑﻼﻓﻈﯽ ﺧﺎزن ﻻفوﻧﮑﺒﺖ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺷﮑﻮر ﮐﻮﺑﻨﺪة ﺣﻖ ﮔﺬار ﮐﻮ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ و ﻋﺎرف و ﺣﮑﯿﻢ ﭼﻮن ﻫﻤﻪ ﺑﻨﺪة ﻫﻮا‬
‫‪ -310‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﻮش ﺣﻠﻘﻪاﯾﺴﺖ ﻟﯿﮏ ﺑﺪر ﻧﯿﺴﺖ راه از و‬ ‫ﺧﻂ ﻋﺬار ﯾﺎر ﮐﻪ ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻣﺎه از و‬
‫آﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎل ﭼﻬﺮه و ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺨﻮاه از و‬ ‫اﺑﺮوي دوﺳﺖ ﮔﻮﺷﮥ ﻣﺤﺮاب دوﻟﺖ اﺳﺖ‬
‫ﮔﻮ ﺑﺮ ﻓﺮوز ﻣﺸﻌﻠﮥ ﺻﺒﺤﮕﺎه از و‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ ﭼﺮاغ ﻣﯽ ﺑﺮه آﻓﺘﺎب داد‬
‫روزي ﺑﻮد ﮐﻪ ﯾﺎد ﮐﻨﺪ ﺑﺎدﺷﺎه از و‬ ‫آﯾﺎ در اﯾﻦ ﺧﯿﺎل ﮐﻪ دارد ﮔﺪاي ﺷﻬﺮ‬
‫‪ -310‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻮش ﺳﺎﻋﺘﯽ اﺳﺖ رو ﻫﻮس ﺧﻮد ﺑﮑﺎه از و‬ ‫اﯾﻦ روزﮔﺎر ﮐﻪ داري ﺗﻮ آه از و‬
‫آﻧﺠﺎ ﺑﻤﺎل ﭼﺸﻤﯽ و ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺨﻮاه از و‬ ‫در ﺧﺎﻧﮥ ﺧﺪاي ﺳﻌﺎدت ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎ‬
‫اﻧﺪر ﺳﻪ ﭼﯿﺰ ﻫﺴﺖ ﺑﯿﺎﺑﯽ ﺗﻮ راه از و‬ ‫اي ﻃﺎﻟﺐ ﮐﻤﺎل ﺑﺮو ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻧﻤﺎ‬
‫روﺷﻦ ﻧﻤﺎ ﺗﻮ ﻇﻠﻤﺖ ﻗﻠﺐ ﺳﯿﺎه از و‬ ‫اول ﺑﻮد ﺗﻔﻘﻪ در دﯾﻦ ﺗﻮ ﻫﻮﺷﺪار‬
‫ﺧﺮﺟﯽ ﻣﮑﻦ زﯾﺎده ﮐﻪ ﯾﺎ ﺑﯽﺗﺒﺎه از و‬ ‫دوم ﺑﺰﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﺗﻮ اﻧﺪازه را ﺑﮕﯿﺮ‬
‫ﺧﻮد را ﻣﺒﺎز ﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﻮد ﻗﺘﻠﮕﺎه از و‬ ‫ﺳﻮم ﺗﻮ در ﺣﻮادث دﻧﯿﺎ ﺻﺒﻮر ﺑﺎش‬
‫ﮐﯽ ﺧﻮر ﮔﺮﻓﺖ ﻣﺸﻌﻠﮥ ﺻﺒﺤﮕﺎه از و‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻼف ﻣﯽﻧﺪﻫﺪ ﻧﻮر آﻓﺘﺎب‬
‫روزي ﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﺎد ﮐﻨﺪ ﭘﺎدﺷﺎه از و‬ ‫اﯾﻦ ﻻف و اﯾﻦ ﺗﻤﻠﻖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ‬
‫ﻣﮕﺬار ﻣﻠﺘﯽ ﺑﺸﻮد ﻗﺼﺮ ﭼﺎه از و‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺟﻮاب ﺳﺨﻦﻫﺎي ﻻف ﮔﻮ‬
‫‪ -311‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫زﯾﻨﺖ ﺗﺎج و ﻧﮕﯿﻦ از ﮔﻮﻫﺮ واﻻﯾﯽ ﺗﻮ‬ ‫اي ﻗﺒﺎ ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ راﺳﺖ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﺗﻮ‬
‫روﺷﻨﺎﺋﯽ ﺑﺨﺶ ﭼﺸﻢ اوﺳﺖ ﺧﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪﺧﻮرﺷﯿﺪﻓﻠﮏ ﭼﺸﻢوﭼﺮاغ ﻋﺎﻟﻢاﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺟﺮﻋﮥ ﺑﻮد از زﻻل ﺟﺎم ﺟﺎن اﻓﺰاي ﺗﻮ‬
‫راز ﮐﺲ ﻣﺨﻔﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﻓﺮوغ راي ﺗﻮ‬
‫ﺑﺮ اﻣﯿﺪ ﻋﻔﻮ ﺟﺎن ﺑﺨﺶ ﮔﻨﻪ ﻓﺮﺳﺎي ﺗﻮ‬
‫‪ -311‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﯽﻧﮑﺮدي ﯾﺎدي از آن ﺧﺎﻟﻖ ﯾﮑﺘﺎي ﺗﻮ‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻻف و ﺗﻤﻠﻖ واي ﺑﺮ ﻋﻘﺒﺎي ﺗﻮ‬
‫اف ﺑﺮاﯾﻦ ﻓﻬﻢ وﮐﻤﺎل واف ﺑﺮ اﯾﻦ و ﻋﻮاي ﺗﻮ‬
‫اﯾﻦﭼﻪ ﻣﺴﺘﯽوﭼﻪ ﺧﻮﺷﺒﺎﺷﯽاﺳﺖ درﮐﺎﻻيﺗﻮ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ او ﻣﺨﻔﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺳﺮ ﻧﺎﭘﯿﺪاي ﺗﻮ‬
‫ﻻف ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﯿﺠﺎي ﺗﻮ‬
‫ﮔﻮ ﺑﺎو ﺻﺪ آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﮐﻠﮏ ﭘﺮ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﻮ‬
‫ﺣﺮف ﻫﺎء‬
‫‪ -312‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﻧﯿﺎ ﺑﻘﺎ ﻧﺪارد اي ﻧﻮر ﻫﺮ دو دﯾﺪه‬
‫ﭼﻮن ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﺷﺒﻨﻢ ﺑﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﭼﮑﯿﺪه‬
‫روي ﻟﻄﯿﻒ و زﯾﺒﺎ ﺟﻠﺪش ﺑﻬﻢ ﮐﺸﯿﺪه‬
‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﻮش ﺧﺮاﻣﺎن ﺧﻢ ﮔﺸﺘﻪ و ﺧﻤﯿﺪه‬
‫آن ﻗﻠﺐ ﺷﺎد و ﺧﺮم در ﻏﺼﻪ آرﻣﯿﺪه‬
‫ﯾﺎ رب ﻧﻪ ﯾﺎر ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻬﺮ دل ﻏﻤﯿﺪه‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻣﺎرﺧﻮش ﺧﻂوﺧﺎل ﺻﺪﻫﺎ ﭼﻮﻣﺎ ﮔﺰﯾﺪه‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ز ﺣﻖ ﺧﻮاه ﻣﺮﮔﺖ ﺑﺴﺮ رﺳﯿﺪه‬
‫ﻟﻄﻔﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﺮد ﻣﯽ از ﮔﻔﺘﻪ و ﺷﻨﯿﺪه‬
‫‪254‬‬
‫آﻧﭽﻪ اﺳﮑﻨﺪر ﻃﻠﺐ ﮐﺮد و ﻧﺪادش روزﮔﺎر‬
‫ﻋﺮضﺣﺎﺟﺖدرﺣﺮﯾﻢﺣﺮﻣﺘﺖﻣﺤﺘﺎجﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺧﺴﺮوا ﭘﯿﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻮاﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫اي ﮐﻪ ز ﻣﺪح و ﺛﻨﺎ ﺑﮕﺬﺷﺖ اﯾﻦ دﻧﯿﺎي ﺗﻮ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻋﺮض ﺣﺎﺟﺘﺴﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺪر ﺑﺎر ﺷﻬﻤﺎن‬
‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮرروﺷﻦ ﮐﺠﺎ ازﺧﺎك ﭘﺎي ﺷﻪ ﺑﻮد‬
‫آﻧﭽﻪ اﺳﮑﻨﺪر ﻃﻠﺐ ﮐﺮدي ﮐﺠﺎ در ﺟﺎم ﺷﺎه‬
‫ﺷﻪ ﭼﻪ داﻧﺪﺣﺎﺟﺖ ﮐﺴﺮا ﻣﮕﺮاوﺧﺎﻟﻖ اﺳﺖ‬
‫آري آري ﺣﺎﺟﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺷﻪ ﻋﯿﺎن‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺛﻘﻪ اﻻﺳﻼم ﺑﺎﺷﺪ اﯾﻦ ﺟﻮاب‬
‫ﻋﻤﺮي ز ﻣﺎ ﭼﻨﺎن رﻓﺖ ﭼﻮن آﻫﻮي رﺳﯿﺪه‬
‫دور ﺟﻮاﻧﯿﻢ رﻓﺖ اﺷﮏ ﺑﻌﺎرض آﻣﺪ‬
‫ﻟﻔﻆ ﻓﺼﯿﺢ و ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺷﺪ ﮐﻨﺪ و ﺗﻠﺦ واﻟﮑﻦ‬
‫ﯾﺎﻗﻮت ﻟﻌﻞ ﯾﺎران از آب و رﻧﮓ اﻓﺘﺎد‬
‫آن ﺧﻨﺪة ﺗﺒﺴﻢ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ ﺑﺎﻓﺴﻮس‬
‫آن دﯾﺪهﻫﺎي ﭘﺮﻧﻮر ﺗﺎرﯾﮏ ﮔﺸﺖ و ﺗﯿﺮه‬
‫زﻧﻬﺎر اي ﭘﺴﺮ ﺟﺎن دل را ﻣﺒﻨﺪ ﺑﺮ آن‬
‫از ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺧﻮاﺟﻪ ﺷﺎﻋﺮ دﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﯽ‬
‫اي ﺧﺎﻟﻖ ﺗﻮاﻧﺎ رﺣﻤﯽ ﺑﺎﯾﻦ ﺿﻌﯿﻔﺎن‬
‫‪255‬‬
‫ﻣﺮا ز ﺧﺎل ﺗﻮ ﺑﺎ ﺣﺎل ﺧﻮﯾﺶ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺑﺒﻮي ﺳﻨﺒﻞ زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﺸﺖ دﯾﻮاﻧﻪ‬
‫ﻓﺴﻮن ﻣﺎ ﺑﺮ او ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ اﻓﺴﺎﻧﻪ‬
‫ﻓﺘﺎده در ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻮاي ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫‪ -313‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﻮ ﻋﺎﻗﻠﯽ ﻣﮕﺮ از ﻋﻘﻞ ﺧﻮﯾﺶ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺑﺒﺎد ﻣﯽرود ﻋﻤﺮت ﭼﻮ ﻋﻤﺮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ز ﻋﺸﻘﻮ ﻣﺴﺘﯽ آن ﻣﯽﺷﻮي ﭼﻮ دﯾﻮاﻧﻪ‬
‫ﮐﻪ وﻗﺖ ﻣﺮگ ﺑﻮد آن ﺗﻮ را ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺧﻼف ﺣﻖ ﻣﮑﻨﯽ ﻣﺸﮑﻨﯽ ﺑﯿﮏ داﻧﻪ‬
‫ﭼﻮ دﯾﺪ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺧﻮﯾﺶ دﺳﺖ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﮕﺸﺖ‬ ‫ﻣﺎو‬
‫ﻣﮕﻮ ز ﻣﮑﺘﺐ ﻋﺸﻖ و ﻣﮕﻮ ز ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﮐﺴﯽ ﺷﻮد ﺑﺘﻮ ﻫﻢ ﻓﮑﺮ و ﯾﺎر ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ‬
‫اﻧﯽ راﯾﺖ دﻫﺮاً ﻣﻦ ﻫﺠﺮك اﻟﻘﯿﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﻼﻣﻨﻪ‬ ‫ﺑﻼ‬ ‫ﺣﺒﺎً‬ ‫راﯾﻨﺎ‬
‫ﻣﻦ ﺟﺮب اﻟﻤﺠﺮب ﺣﻠﺖ ﺑﻪ اﻟﻨﺪاﻣﻪ‬
‫‪ -314‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪ -313‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﺮاغ روي ﺗﻮ را ﺷﻤﻊ ﮔﺸﺖ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﺧﺮد ﮐﻪ ﻗﯿﺪ ﻣﺠﺎﻧﯿﻦ ﻋﺸﻖ ﻣﯽﻓﺮﻣﻮد‬
‫ﭼﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻢ و ﺳﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺪرﺳﻪ و ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻣﮕﻮي ﮐﻪ ﺑﺎز‬
‫دﻻ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﺸﺮي ﻧﯿﺴﺘﯽ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ‬
‫ﻣﺰن ﺑﺂﺗﺶ و اﻧﺪر ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﻣﺮو‬
‫ﺧﺮد ﮐﻪ ﺣﺠﺖ ﺣﻖ اﺳﺖ ره ﺑﺠﻮي از او‬
‫اﺳﻼم‬ ‫ﻋﻘﺎﺋﺪ‬ ‫از‬ ‫ﺗﺬﮐﺮهاي‬ ‫ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﺗﻮ را ﺑﺨﺎﻟﻖ ﺧﻮد و ﻋﻬﺪﯾﺴﺖ و ﭘﯿﻤﺎﻧﯽ‬
‫دﻟﻢ رﻣﯿﺪه و اﻓﺴﺮده ﮔﺸﺖ و دﯾﻮاﻧﻪ‬
‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻌﺮﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﮕﻔﺘﻢ ﺑﺪﻓﻊ اﺳﺘﻌﻤﺎر‬
‫ﺑﺮو ﺑﻤﺪرس ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻓﮑﺮ و اﺳﺘﻘﻼل‬
‫ﭼﻮ ﺑﺮﻗﻌﯽ ز اﺳﯿﺮي ﺑﻨﺎل ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ‬
‫‪ -314‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫از ﺧﻮن دل ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻧﺰدﯾﮏ ﯾﺎر ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺎ‬ ‫اﷲ‬ ‫و‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻼﻣﺖ آﯾﺪ ﮔﺮ ﮔﺮو دوﺳﺖ ﮔﺮدم‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ آزﻣﻮدم از وي ﻧﺒﻮد ﺳﻮدم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪256‬‬

‫و اﷲ ﮐﺎن ذﮐﺮه وزراً ﻣﻊ اﻟﻤﻼﻣﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺳﻮي ﻧﮕﺎرش ﮔﻮﯾﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻋﻨﺪ اﻟﻤﻌﺎد ﺳﮑﺮاً ﻣﺴﻠﻮب اﻻﺳﺘﻘﺎﻣﻪ‬ ‫ﻏﺎﻓﻞ از آﻧﮑﻪ آرﻧﺪ آن ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﮕﺮدن‬
‫ﮐﺎﻧﺖ دﻣﻮع ﻋﯿﻨﯿﻪ ﻣﻦ ذﻧﺒﻪ اﻟﻌﻼﻣﻪ‬ ‫ﮔﻮﯾﺎ ز ﻋﺸﻖ ﺑﺎزي دارد ﻧﺸﺎنﻫﺎﺋﯽ‬
‫ﻣﻦ ﺟﺮب اﻟﻤﺠﺮب ﺣﻠﺖ ﺑﻪ اﻟﻨﺪاﻣﻪ‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ آزﻣﻮدم ﺳﻮدي وﻟﯽ ﻧﺪﯾﺪم‬
‫ﻓﯽ ﻗﺮﺑﻪ ﻋﺬاب ﻓﯽ ﺑﻌﺪه اﻟﺴﻼﻣﻪ‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﺪم از ﻓﻬﯿﻤﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ وﺟﺪت ﻟﻌﻨﺎً ﻓﯽ ﺣﻘﻬﻢ ﮐﺮاﻣﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻼﻣﺘﯽ ﮐﻦ ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﮔﻤﺮاه‬
‫اي ﮐﺎش ﺑﻮد ﺑﯽاﺻﻞ آن ﻧﺎدرﺳﺖ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫واﻓﯽ ﭼﻮ ﮐﺮده ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎدت ﺑﯿﺎوه ﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫‪-315‬‬
‫اﻟﺤﻤﺪﷲ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺑﮑﺎم‬ ‫ﮐﺎرم‬ ‫ﻋﯿﺸﻢ ﻣﺪام اﺳﺖ از ﻟﻌﻞ دﻟﺨﻮاه‬
‫دﻟﺨﻮاه‬ ‫ﻟﻌﻞ‬ ‫ﮔﻪ‬ ‫زرﮐﺶ‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﮔﻪ‬ ‫اي ﺑﺨﺖ ﺳﺮﮐﺶ ﺗﻨﮕﺶ ﺑﺒﺮﮐﺶ‬
‫ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﺷﯿﺨﺎن‬ ‫ﺟﺎﻫﻞ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‬ ‫اﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻤﺴﺘﯽ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬
‫اﷲ‬ ‫اﺳﺘﻐﻔﺮ‬ ‫ﻋﺎﺑﺪ‬ ‫ﻓﻌﻞ‬ ‫وز‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﮐﺮدﯾﻢ‬ ‫زاﻫﺪ‬ ‫ﻗﻮل‬ ‫از‬
‫ﭼﺸﻤﯽ و ﺻﺪ ﻧﻢ ﺟﺎﻧﯽ و ﺻﺪ آه‬ ‫ﻓﺮاﻗﺖ‬ ‫ﺷﺮح‬ ‫ﭼﮕﻮﯾﻢ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ‬
‫ﻣﺎه‬ ‫ﻋﺎرﺿﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺳﺮو‬ ‫ﻗﺎﻣﺘﺖ‬ ‫از‬ ‫دﯾﺪه‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺒﯿﻨﺎد‬ ‫ﮐﺎﻓﺮ‬
‫درﮔﺎه‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺑﻤﯿﺮم‬ ‫ﺑﺎري‬ ‫در ﭘﯿﺶ ﺳﻠﻄﺎن ﮔﺮ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎرم‬
‫ﺻﻮﻓﯽ ﻧﺪاﻧﺪ اﯾﻦ رﺳﻢ و اﯾﻦ راه‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫راه‬ ‫زﻧﺎ‬ ‫ﻣﻠﻤﻊ‬ ‫دﻟﻖ‬
‫اﷲ‬ ‫ﻟﻮﺣﺶ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎن‬ ‫وﺻﻞ‬ ‫از‬ ‫دﯾﺸﺐ ﺑﺮوﯾﺶ ﺧﻮش ﺑﻮد وﻗﺘﻢ‬
‫ﺳﺤﺮﮔﺎه‬ ‫درس‬ ‫ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ورد‬ ‫ﺷﻮق رﺧﺖ ﺑﺮد از ﯾﺎد ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -315‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﻐﻠﺖ ﺣﺮام اﺳﺖ ﺧﺰﯾﺖ ﻣﻦ اﷲ‬ ‫ﻓﮑﺮت ﺑﺪام اﺳﺖ از ﻧﻔﺲ ﺑﺪ ﺧﻮاه‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺪر ﮐﺶ از ﮐﺎم و دﻟﺨﻮاه‬ ‫ﺳﺮﮐﺶ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﮔﺸﺘﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮش‬ ‫اي‬
‫ﮔﻤﺮاه‬ ‫رﻧﺪان‬ ‫ﺟﺎﻫﻞ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﻧﻬﺎدﻧﺪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫اﻓﺴﺎر‬
‫‪257‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﺴﺘﯽ ﺗﻮ از زر ﻫﻤﭽﻮن ﺧﺮ از ﮐﺎه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ‬ ‫رﻧﺪي‬

‫ﻫﻤﺮاه‬ ‫دﯾﻮت‬ ‫ﮐﺮدي‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫از دﺳﺖ زاﻫﺪ و ز ﻣﻌﻞ ﻋﺎﺑﺪ‬
‫راه‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫در‬ ‫ﺣﻘﯽ‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﺑﻨﻤﺎي‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫از‬
‫آه‬ ‫ﻣﯽﮐﺸﯽ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﻫﺴﺘﯽ‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮح ﻓﺮاق ﺷﺎه از ﺟﻨﻮن اﺳﺖ‬
‫ﺧﻮاه‬ ‫زﯾﺎن‬ ‫ﻫﺴﺘﯽ‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻻف‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺻﺪ آه ﺟﺎن و ﭼﺸﻤﯽ و ﺻﺪ ﻧﻢ‬
‫ﺷﺎه‬ ‫ﻗﺎﻣﺖ‬ ‫از‬ ‫اﻏﻢ‬ ‫در‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫ﻧﯽ ﻣﺎ ﻫﺮا ﻏﻢ از ﻋﺎرض او‬
‫آﮔﺎه‬ ‫ﻻف‬ ‫از‬ ‫ﻫﺴﺘﯽ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫واﻧﻬﻢ‬ ‫ﻧﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﺎذب‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻻﻓﺮا‬ ‫اﯾﻦ‬
‫ﺧﻮاه‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫ﺷﯿﻄﺎن‬ ‫ﻧﺒﻮدت‬ ‫ورﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎرت‬ ‫دادﻧﺪ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫در‬
‫ﺑﺪﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ﺑﻮدي‬ ‫ﻣﺮﮔﺖ‬ ‫ﮐﺎش‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺨﺎﮐﺶ‬ ‫ﻣﯿﺮي‬ ‫ﺗﻤﻨﺎ‬ ‫ﮐﺮدي‬
‫درﮔﺎه‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﯽﻣﺮد‬ ‫ﯾﺎرب ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ ﭘﯿﺶ از ﻋﺰلﻫﺎ‬
‫ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺬاﺑﺶ‬ ‫زرو‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺪﺗﺮ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ر‬ ‫وز‬ ‫از‬
‫ﮔﺎه‬ ‫ﺳﺤﺮ‬ ‫رد‬ ‫و‬ ‫ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫درس‬ ‫آﺧﺮ ﮐﻪ ﺑﻔﺮوﺧﺖ ﺑﻬﺮ زرو ﺳﯿﻢ‬
‫ﻗﺪﻣﮕﺎه‬ ‫ﻫﺮش‬ ‫و‬ ‫ﻧﺒﻮدي‬ ‫ﮐﺎﺷﺶ‬ ‫ﮐﺎﺷﮑﯽ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﺪ اﯾﻦ درس ﺗﺰوﯾﺮ‬
‫اﷲ‬ ‫اﷲ‬ ‫او‬ ‫ﺟﺎدوي‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺳﺤﺮ‬ ‫از‬ ‫اﻟﻐﻮث‬ ‫اﻟﻐﻮث‬
‫ﺑﯿﻦ رﻗﺺ او را در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺑﯿﻦ ﺗﺼﻨﯿﻒ و ﻋﺸﻘﺶ‬
‫‪ -316‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﷲ‬ ‫اﻟﺤﮑﻢ‬ ‫ﻧﻬﺎدﯾﻢ‬ ‫ﮔﺮدن‬ ‫ﮔﺮ ﺗﯿﻎ ﺑﺎر دور ﮐﻮي آن ﻣﺎه‬
‫اﷲ‬ ‫اﺳﺘﻐﻔﺮ‬ ‫اﷲ‬ ‫اﺳﺘﻐﻔﺮ‬ ‫ﻣﻦ رﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ آن ﮔﺎه ﺗﻮﺑﻪ‬
‫ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﺑﺨﺖ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﭼﺎه‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻟﯿﮑﻦ‬ ‫داﻧﯿﻢ‬ ‫ﻧﯿﺰ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫آﺋﯿﻦ‬
‫ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫ﻗﺼﻪ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﺷﯿﺦ و زاﻫﺪ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫آه‬ ‫دﻟﺖ‬ ‫از‬ ‫آه‬ ‫روﯾﺎ‬ ‫آﺋﯿﻨﻪ‬ ‫ﺑﯿﻔﮑﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻋﮑﺲ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻬﺮ‬
‫اﻟﻘﺎه‬ ‫ﮐﻢ‬ ‫ﺣﺘﯽ‬ ‫ﺷﻌﺮي‬ ‫ﻟﯿﺖ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﻓﺎن‬ ‫اﻟﻌﻤﺮ‬ ‫ﻣﺮو‬ ‫اﻟﺼﺒﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪258‬‬

‫ﺧﻮن ﺑﺎﯾﺪت ﺧﻮرد و ﮔﺎه و ﺑﯿﮕﺎه‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻧﺎﻟﯽ ﮔﺮ وﺻﻞ ﺧﻮاﻫﯽ‬

‫‪ -316‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﷲ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺣﺐ‬ ‫ﻧﻬﺎدﯾﻢ‬ ‫ﮔﺮدن‬ ‫ﮔﻤﺮاه‬ ‫دﻓﻊ‬ ‫در‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﺮﺳﯽ‬
‫اﷲ‬ ‫اﺳﺘﻐﻔﺮ‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ذﮐﺮ‬ ‫از‬ ‫ﻣﺎ رﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ ﻧﯽ ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﻢ‬
‫ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻋﺎرف‬ ‫داﻧﺪ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫آﺋﯿﻦ‬
‫دﯾﻦ و دﻟﺖ ﺑﺮد ﺻﺪ آه ﺻﺪ آه‬ ‫ﺑﯿﺮون ﺑﺨﺘﯽ از ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﯾﺮﺿﺎه‬ ‫اﻟﺮب‬ ‫ﺷﻌﺮي‬ ‫ﻟﯿﺖ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺣﻠﻮء‬ ‫اﻟﺸﻌﺮ‬ ‫ﻣﺮو‬ ‫اﻟﺤﻖ‬
‫اﷲ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺣﮑﻢ‬ ‫داﺋﻢ‬ ‫ﺧﺰي‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫زﯾﻦ ﻋﺸﻖ و رﻧﺪي ﺳﻮدي ﻧﮕﯿﺮي‬
‫ﮐﻦ ﺗﻮﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﺧﻮاه‬ ‫رﻧﺪان ﭼﻪ داﻧﻨﺪ ﻣﺴﺘﺎن ﭼﻪ ﻓﻬﻤﻨﺪ‬
‫ﺗﻘﻮي ﻃﻠﺐ ﮐﻦ ﯾﺎ ﺑﯽﺗﻮ اﯾﻦ راه‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺨﺖ ﮔﻤﺮاه از ﺗﺮك ﺗﻘﻮﯾﺖ‬
‫آن ﻋﮑﺲ دﯾﻮ اﺳﺖ دﯾﺪي ﺑﻬﻤﺮاه‬ ‫ﻋﮑﺲ ز ﻣﻬﺮش در دل ﻧﺒﯿﻨﯽ‬
‫اﮐﻨﻮن ﻧﺒﯿﻨﯽ در دل در اﯾﻦ ﮔﺎه‬ ‫ﭼﻮن ﺷﺪ ﺗﻮ ﻋﮑﺴﺶ در ﺟﺎم دﯾﺪي‬
‫زﯾﺮا ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﯽ آن ﻋﮑﺲ ﺑﺪ ﺧﻮاه‬ ‫ﺧﯿﺮي ﺗﻮ از ﺣﻖ‬ ‫ﻧﺒﯿﻨﯽ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ‬
‫ﺑﺨﺮﮔﺎه‬ ‫وارد‬ ‫ﺻﺪﻫﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫او‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫از ﻫﺠﺮ آن دﯾﻮ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺨﻮر ﻏﻢ‬
‫ﻣﺎه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪي‬ ‫ور‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫از‬ ‫ﻏﯿﺮ‬ ‫ﻣﺤﺰون ﻣﺸﻮ ﻣﻦ ﮔﺮ دﯾﻮ ﺧﻮاﻧﺪم‬
‫اﷲ‬ ‫ﺣﺐ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺟﯽ‬ ‫ﻣﻌﺸﻮق ﻫﺮ ﻋﺸﻖ ور ﺣﮑﻢ دﯾﻮ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻨﺎه‬ ‫اﻟﻬﺠﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺎﻃﻠﺐ‬ ‫ﺟﺮ‬ ‫اﻻ‬ ‫زراﺳﺘﯽ‬ ‫از‬ ‫ﻫﺠﺮ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد‬
‫ﭼﻮن زر ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﯽ رو ﻧﺰد آن ﺷﺎه‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻧﺎﻟﯽ ﺧﻮﻧﺨﻮردﻧﺖ ﭼﯿﺴﺖ‬
‫آﮔﺎه‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﺪار‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﮐﺮدي‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﺪ ﺣﻘﺖ ﻣﺪد ﮐﺎر‬
‫‪ -317‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﭘﯿﺮو ﺻﻼﺋﯽ ﺑﺸﯿﺦ و ﺷﺎب زده‬ ‫در ﺳﺮاي ﻣﻐﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮدي آب زده‬
‫زده‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫راه‬ ‫ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن‬ ‫ﻋﺬار‬ ‫ﺷﻌﺎع ﺟﺎم و ﻗﺪح ﻧﻮر ﻣﺎ ﭘﻮﺷﯿﺪه‬
‫‪259‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ز ﺟﺮﻋﻪ ﺑﺮ رخ ﺣﻮر و ﭘﺮي ﮔﻼب زده‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﻋﺸﺮت ﻓﺮﺷﺘﮥ رﺣﻤﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻔﺘﮥ ﺗﻮ در آﻏﻮش ﺑﺨﺖ ﺧﻮاب زده‬ ‫وﺻﺎل دوﻟﺖ ﺑﯿﺪار ﺗﺮﺳﻤﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﯿﺎﺑﺒﯿﻦ ﻣﻠﮑﺶ دﺳﺖ در رﮐﺎب زده‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺟﻨﯿﺒﻪ ﮐﺶ ﺷﺎه ﻧﺼﺮه اﻟﺪﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫ز روي ﺻﺪق و ﺻﻔﺎ ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮ ﺟﻨﺎب زده‬ ‫ﺧﺮد ﮐﻪ ﻣﻠﻬﻢ ﻏﯿﺐ اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﮐﺴﺐ ﺷﺮف‬
‫ﻫﺰار ﺻﻒ ز دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺴﺘﺠﺎب زده‬ ‫ﺑﯿﺎ ﺑﻤﯿﮑﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻢ‬
‫‪ -317‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ ﺑﺪﯾﻦ و دﻟﺶ ﺣﺠﺎب زده‬ ‫ﺑﯿﺎ ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺂب زده‬
‫ﭼﻪ ﺷﻮر ﮐﺮده ﺑﯿﺎ وز ﻣﯽ ﮔﻼب زده‬ ‫ﺑﻤﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺷﺎه‬ ‫آﻣﺪن‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫زده‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫راه‬ ‫ﻣﻐﺒﭽﻪﮔﺎن‬ ‫ﻋﺬار‬ ‫دﻟﺶ رﺑﻮده ﻋﺬار ﺑﺘﺎن و ﺧﻮد ﮔﺮﯾﺪ‬
‫ﻣﺒﺎداﻧﮑﻪ ﺷﻮد ﺧﻔﺘﻪ ﺑﺨﺖ ﺧﻮاب زده‬ ‫ﻧﺨﻮاﺑﯿﺪه‬ ‫ﺷﻬﻤﺎن‬ ‫وﺻﺎل‬ ‫ﺑﺂرزوي‬
‫ﻣﮕﻮ اﮔﺮ ﻣﻠﮑﺶ دﺳﺖ در رﮐﺎب زده‬ ‫رﮐﺎب ﮔﯿﺮ ﺷﻬﻤﺎن ﻧﻮﮐﺮان ﺑﯿﺪﯾﻨﻨﺪ‬
‫زده‬ ‫ﺷﺮاب‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺑﺴﺮ‬ ‫ﺟﻨﯿﺒﻪاش‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺟﻨﯿﺒﻪ ﮐﺶ ﻫﺮ ﺧﺮي ﻧﺸﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ز دﯾﻮ ﭼﻮن ﺗﻮ ﯾﮑﯽ دﺳﺖ در رﮐﺎب زده‬ ‫ﻓﻠﮏ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﮕﯿﺮد رﮐﺎب اﻫﺮﻣﻨﺎن‬
‫ﭼﺴﺎن ﺑﻤﻠﻬﻢ ﻏﯿﺒﺶ ﮐﻨﻮن ﺧﻄﺎب زده‬ ‫ﺧﺮد ﮐﻪ ﻧﺰد ﺗﻮ از ﺳﺮ ﻏﯿﺐ آﮔﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻟﺒﺎن ﻋﺸﻖ ﺗﻮاش ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮ ﺟﻨﺎب زده‬ ‫ﺧﺮد ﻧﻪ ﺑﻮﺳﻪ ﺑﻈﺎﻟﻢ زﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺰار اﺳﺖ‬
‫ﺑﭙﺎ ﺷﻮد ﭼﻮ ﻧﺒﺎﺣﯽ ﺑﺮ ﮐﻼب زده‬ ‫ﻣﯿﺎن ﻣﯿﮑﺪه ﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺻﻒ ﺑﺪﻋﺎ‬
‫‪ -318‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﺎدهﺑﺎﭼﻨﮓ وﭼﻐﺎﻧﻪوﮐﻔﺮ وﺣﺪت وﺟﻮد‬ ‫ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺤﻀﻮر‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﺎﻫﺎن‬ ‫ﺳﺤﺮ‬
‫رواﻧﻪ‬ ‫ﮐﺮدم‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﺶ‬ ‫ﺷﻬﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫از‬ ‫ادره‬ ‫راز‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫ﻧﻬﺎدم‬
‫زﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﮑﺮ‬ ‫از‬ ‫ﮔﺸﺘﻢ‬ ‫اﯾﻤﻦ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫داد‬ ‫ﻋﺸﻮة‬ ‫ﻓﺮوﺷﻢ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﻧﮕﺎر‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‬ ‫را‬ ‫ﻣﻼﻣﺖ‬ ‫ﺗﯿﺮ‬ ‫اي‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪم‬ ‫اﺑﺮو‬ ‫ﮐﻤﺎن‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫ز‬
‫ﻣﯿﺎﻧﻪ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﯽ‬ ‫را‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻧﺒﻨﺪي زان ﻣﯿﺎن ﻃﺮﻓﯽ ﮐﻤﺮ دار‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪260‬‬

‫آﺷﯿﺎﻧﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫را‬ ‫ﻋﻨﻘﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮو اﯾﻦ دام ﺑﺮ ﻣﺰﻏﯽ دﮔﺮ ﻧﻪ‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪ‬ ‫ره‬ ‫در‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫ﺧﯿﺎل‬ ‫ﻧﺪﯾﻢ و ﻣﻄﺮب و ﺳﺎﻗﯽ ﻫﻤﻪ اوﺳﺖ‬
‫ﺟﺎوداﻧﻪ‬ ‫ورزد‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﻨﺪد ﻃﺮف وﺻﻞ از ﺣﺴﻦ ﺷﺎﻫﯽ‬
‫ﮐﺮاﻧﻪ‬ ‫ﻧﺎﭘﯿﺪا‬ ‫درﯾﺎي‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫ﺑﺪه ﮐﺸﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﺎ ﺧﻮش ﺑﺮ آﺋﯿﻢ‬
‫ﯾﮕﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫اي‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺟﺰ‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺮا ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ از ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻣﯿﻨﻮش‬
‫ﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺴﻮﻧﺴﺖ‬ ‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺶ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎﺋﯽ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫وﺟﻮد‬
‫‪ -318‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﭼﻐﺎﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﭼﻨﮓ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺨﻤﻮر‬ ‫ﮔﺸﺖ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﭼﻮ‬
‫رواﻧﻪ‬ ‫ﮐﺮدي‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﺶ‬ ‫ﺷﻬﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﭼﻮ ﺧﻮد را ﻫﺴﺖ ﺑﻨﻤﻮد و ﺧﺮد را‬
‫ﻣﻮرﯾﺎﻧﻪ‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ ‫وارد‬ ‫زﯾﺎن‬ ‫ﺧﻮرد از ﻓﻀﻠﻪﻫﺎي ﻫﺮ ﺳﮓ و ﺧﻮك‬
‫ﺻﻮﻓﯿﺎﻧﻪ‬ ‫ﯾﺎوهﻫﺎي‬ ‫از‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺳﺨﻦ‬ ‫اﯾﻨﺠﺎ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﻣﺸﺮﮐﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎل‬ ‫از‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫و ﮔﺮ ﻣﻘﺼﻮد ذات ﮐﺮدﮔﺎر اﺳﺖ‬
‫ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫را‬ ‫و‬ ‫وﻟﯽ ﺧﻮدش دل از آﻧﻢ ﮐﺎﯾﻦ ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫زﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﯿﺎﻃﯿﻦ‬ ‫رام‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﻫﺮ آن ﮐﺲ از ﺷﺮﯾﻌﺖ دور ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺳﺮاﻧﻪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺧﯿﺎل‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺑﻨﺰدش ﻣﻄﺮب و ﺳﺎﻗﯽ ﻫﻤﻪ اوﺳﺖ‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﺮﺳﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﯾﻬﻮد‬ ‫ﭼﻮ ﺗﻨﻬﺎ اوﺳﺖ ﭘﺲ ﯾﮑﺴﺮ ﻫﻤﻪ اوﺳﺖ‬
‫ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ‬ ‫از‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻮاﺋﯽ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﺎ ﺳﻮي اﷲ ﻋﯿﻦ او ﺷﺪ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ‬ ‫را‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﻣﯽﺧﻮرد‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﭼﻮ ﻧﺒﻮد ﻏﯿﺮ او ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻮ ﻣﯽ ﻧﻮش‬
‫ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮك‬ ‫و‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻏﺮض از وﺣﯽ دﯾﻦ ﻓﻬﻢ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻬﺮ ﺟﺎ ﻫﺴﺖ او را ﻫﺴﺖ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﭼﻮ وﺻﻞ آﻣﺪ و ﮔﺮ ﻓﺼﻠﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﺮاﻧﻪ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫او‬ ‫ﻏﯿﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫وﻟﯽ وﺻﻠﺶ ﭼﺮا از راه ﭘﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﭙﻨﺪار‬ ‫ﺳﺤﺮم‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﺮو‬
‫‪261‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻪ‬ ‫اﺻﻮل‬ ‫را‬ ‫ﻣﺆﻣﻦ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮو اﻓﺴﺎر ﺑﺮ ﭼﻮن ﺧﻮد ﺧﺮي ﻧﻪ‬
‫ﻧﻪ آن زا ﻏﻢ ﺑﺪام اﻓﺘﻢ ز داﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮﯾﻌﺖ‬ ‫و‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫ﻃﺎﺋﺮ‬ ‫آن‬ ‫ﻣﻨﻢ‬
‫ﺑﺰن ﺑﺮ وﺣﯽ و دﯾﻦ ﻃﺒﻞ ﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﮔﺮ اﯾﻦ وﺣﺪت ﮐﻪ ﮔﻮﺋﯽ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫زﻧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮك‬ ‫ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫از اﯾﻦ وﺣﺪت ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺪا ﺷﺪ‬
‫ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺨﻤﻮ‬ ‫ﺗﻮﺣﯿﺪ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷﺪ اﯾﻦ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻋﺮﻓﺎن‬
‫‪ -319‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﺴﺖ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮون ﺗﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺮده ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺘﻪاي ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬
‫ﻗﺪر اﯾﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﺷﺎه ﺧﻮﺑﺎﻧﯽ و ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺪاﯾﺎن ﺷﺪة‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﮐﺞ ﺑﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ از ﻣﻬﺮة ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺑﻨﻘﺸﯽ ﻣﺸﻐﻮل‬
‫‪ -319‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺮ ﺑﻬﻢ ﺑﺎﻓﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺘﮥ‬ ‫ﭘﺮده‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬
‫ﺧﺎﻟﻖ ﺧﻮﯾﺶ ﺗﻮ ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪة ﺧﺎﻟﻖ ﺧﻮد ﺑﺎش ﻧﻪ در ﺑﻨﺪ ﺷﻬﻤﺎن‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺮ و ﻏﺰل ﺳﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫از ﻣﻌﻤﺎ و ﻓﺴﻮن و ﮐﻠﮏ و ﻫﻢ ﺗﺰوﯾﺮ‬
‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﮐﺞ ﺑﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﮔﺎه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺸﻪ و ﮔﻪ ﺑﻮزﯾﺮي ﻋﺎﺷﻖ‬
‫ﮔﻬﯽ از ﻋﺸﻖ ﺑﻤﺎ ﺗﺎﺧﺘﮥ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻪ‬ ‫ﮔﺎه از ﮐﻔﺮ ﺑﮕﻮﺋﯽ ﮔﻬﯽ از ﻓﺴﻖ و ﻓﺠﻮر‬
‫ﭼﻪ‬ ‫ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﻧﭙﺮداﺧﺘﮥ‬ ‫ﺳﻼم‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮔﻮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﺮ ﺗﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ و ﻏﯿﺮت داري‬
‫‪ -320‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در اﯾﻦ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮ زاﻫﺪ اﻣﺮا ﭼﻪ ﮔﻨﺎه‬ ‫ﻧﺼﯿﺐ ﻣﻦ ﭼﻮ ﺧﺮاﺑﺎت ﮐﺮده اﺳﺖ اﻟﻪ‬
‫ﭼﺮا ﺑﺤﺸﺮ ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ ﮔﻨﺎه از و در ﺧﻮاه‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ازﻟﺶ ﺟﺎم ﻣﯽ ﻧﺼﯿﺐ اﻓﺘﺎد‬
‫ﮐﻪ دﺳﺖ زرق دراز اﺳﺖ و آﺳﺘﯿﻦ ﮐﻮﺗﺎه‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺰاﻫﺪ ﺳﺎﻟﻮس ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮش دوردي‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﺰرق ﺑﺮي ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺣﻖ از راه‬ ‫ﺗﻮ ﺧﺮﻗﻪ را ز ﺑﺮاي رﯾﺎ ﻫﻤﯽ ﭘﻮﺷﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ دو ﮐﻮن ﻧﯿﺮزد ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺸﺎن ﯾﮏ ﮐﺎه‬ ‫ﺳﺮوﭘﺎﯾﻢ‬ ‫ﺑﯽ‬ ‫رﻧﺪان‬ ‫ﻫﻤﺖ‬ ‫ﻏﻼم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪262‬‬

‫دﻟﻢ ز ﻣﺪرﺳﻪ و ﺧﺎﻧﻘﺎه ﮔﺸﺘﻪ ﺳﯿﺎه‬
‫ﺗﻮ اﯾﻦ ﻣﺮا دﻧﯿﺎ ﺑﯽ ﻣﮕﺮ ﺑﺸﯿﯽ اﷲ‬
‫‪ -320‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﮕﻮ ﻧﺼﯿﺐ ﻧﻤﻮده ﺧﺪا ﻣﺮا اﯾﻦ ﻣﺎه‬
‫ﮐﺸﺪ ﺑﺪوش ﺧﻮد از ﺧﻮد ﺗﻤﺎم وز رو ﮔﻨﺎه‬
‫ﺑﺮوز ﺣﺸﺮ ﮐﻨﻨﺪ اﯾﻦ ﮔﻨﺎه از و در ﺧﻮاه‬
‫ﺑﻮد ز ﺟﺒﺮي و ﺑﯿﺮون رود ز دﯾﻦ اﷲ‬
‫ﺑﺰﻫﺪ ﮐﯿﻨﻪ ﻧﻮر زدﮐﻨﺪ ﺳﺨﻦ ﮐﻮﺗﺎه‬
‫ﮐﻪ ﺻﺪ ﻫﺰار ز ﺷﻌﺮت ﻧﻤﯽﺧﺮد ﯾﮏ ﮐﺎه‬
‫ﺑﯿﺎ ﺑﻤﺪرﺳﻪ ﻧﻮري ﻓﮑﻦ ﺑﻘﻠﺐ ﺳﯿﺎه‬
‫ﻣﮕﺮ ﮔﺪاﺋﯽ دﯾﻦ ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﺪا اﺳﺖ ﮔﻮاه‬
‫ﻣﺮا دﻣﻦ ز ﺧﺮاﺑﺎت ﭼﻮن ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‬
‫ﺑﺮو ﮔﺪاي در ﻫﺮ ﮔﺪاي ﺷﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺮﻓﺘﻪاي ﺑﺨﺮاﺑﺎت ﺷﺎﻋﺮ از دل ﺧﻮاه‬
‫ﻫﺮ آن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮔﺰﯾﻨﺪ زﻓﺴﻖ راﻫﯽ را‬
‫ﭼﻮ او ز ﺑﺪ ﻋﻤﻠﯽ ﺟﺎم ﻣﯽ ﺑﮕﯿﺮد دﺳﺖ‬
‫ﻫﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺪ ﻋﻤﻠﯽ را ﺑﺪاﻧﺪي زازل‬
‫ﺑﮕﻮ ﺑﺸﺎﻋﺮ ﺑﯿﺪﯾﻦ رﻫﺎ ﮐﻨﺪ ﮐﯿﻨﻪ‬
‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آن ﻫﻮﺷﯿﺎر دﯾﻨﺪاري‬
‫ﺗﻮ ﮐﻔﺮ ﺧﻮد ز ﺧﺮاﺑﺎت ﮐﺮدهاي ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺑﻮد ﮔﺪاﺋﯽ ﻫﺮ در دﻟﯿﻞ ﺑﺮ ﭘﺴﺘﯽ‬

‫‪ -321‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫آن‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ده‬ ‫آن‬ ‫اﻣﺮا‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫اوز‬ ‫وﺻﺎل‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎودان‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫آﻧﮑﻪ‬ ‫ﺑﺤﮑﻢ‬ ‫ﺑﺎش‬ ‫او‬ ‫ﮐﻮي‬ ‫ﮔﺪاي‬ ‫داﺋﻢ‬ ‫دﻻ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﺒﺐ ز ﻧﺦ زان ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻔﺮﻣﺎ‬ ‫ادﻋﻮت‬ ‫زاﻫﺪ‬ ‫ﺑﺨﻠﺪم‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻣﻠﮏ‬ ‫از‬ ‫او ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺠﺎن‬ ‫راه‬ ‫در اﯾﻦ‬ ‫ﻣﺮدن‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﺑﺪاغ‬
‫ﮐﻪ آﺧﺮ ﮐﯽ ﺷﻮد اﯾﻦ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻃﺒﯿﺐ‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪا‬
‫ﮐﻪ رأي ﭘﯿﺮ از ﺑﺨﺖ ﺟﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﭘﻨﺪ‬ ‫از‬ ‫ﻣﺘﺎب‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺷﯿﺮاز‬ ‫وﻟﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ زﻧﺪه رود آب ﺣﯿﺎﺗﺴﺖ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻧﮑﺘﮥ‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫دوﺳﺖ‬ ‫دﻫﺎن‬ ‫اﻧﺪر‬ ‫ﺳﺨﻦ‬
‫‪ -321‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫‪263‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﮕﺮ روزي ﮐﻪ ﮔﺮدد اﻫﻞ آن ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫اﯾﺮاﻧﯿﺎن‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫روز‬ ‫ﻧﮕﺮدد‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫دﻓﻊ‬ ‫ز‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫اﺑﺎﻃﯿﻞ‬ ‫دﻓﻊ‬ ‫ﻧﻤﺎ‬ ‫داﺋﻢ‬ ‫دﻻ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪ اﯾﻦ ز ﻧﺦ زان ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻔﺮﻣﺎ‬ ‫دﻋﻮت‬ ‫ﺷﺎﻋﺮي‬ ‫ﺑﺠﻨﺖ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮان‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﻧﮑﺎر ﺟﻨﺖ‬ ‫زﻧﯽ ﻃﻌﻦ و ﮐﻨﯽ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮان‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﻧﮑﺎر ﺟﻨﺖ‬ ‫زﻧﯽ ﻃﻌﻦ و ﮐﻨﯽ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﺣﻤﻘﺎﻧﯽ‬ ‫زﺣﻤﻖ‬ ‫دارم‬ ‫ﻋﺠﺐ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎﻓﺮان‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫او‬ ‫وﻟﯽ‬ ‫زﻫﺪ‬ ‫از‬ ‫ﻧﺒﻮده‬ ‫ﺗﻤﺠﯿﺪﻫﺎ‬ ‫ﺧﺪا‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫در‬ ‫رﯾﺎ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬ ‫رﯾﺎﯾﻨﺪ‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫زاﻫﺪان‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻨﺎن‬ ‫از‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺟﺎوداﻧﺴﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫وﺻﺎل‬
‫ﺷﻮد ﮔﺮ ﺧﻮن ز ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ روان ﺑﻪ‬ ‫ﯾﺎوه‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫از‬ ‫اﻣﺎن‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا‬
‫ﺑﻪ‬ ‫روان‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫از‬ ‫داﻧﺶ‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬ ‫اﺟﺴﺎم‬ ‫زﻧﺪه‬ ‫دﻧﯿﺎ‬ ‫آب‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﺑﻪ‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ﺷﻌﺮي‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎور‬ ‫ﻧﺪارد ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮑﺘﻪ ﺟﺰ ﮐﻔﺮ‬
‫‪ -322‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﻣﺪة‬ ‫ﻧﻮاز‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﺖ‬ ‫اي ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻠﺴﻠﻪ زﻟﻒ دراز آﻣﺪة‬
‫ﭼﻢ ﺑﺪ دور ﮐﻪ ﺑﺲ ﺷﻌﺒﺪه ﺑﺎز آﻣﺪة‬ ‫آب و آﺗﺶ ﺑﻬﻢ آﻣﯿﺨﺘﮥ از ﻟﺐ ﻟﻌﻞ‬
‫ﻣﮕﺮ از ﻣﺬﻫﺐ اﯾﻦ ﻃﺎﺋﻔﻪ ﺑﺎز آﻣﺪة‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ دﮔﺮت ﺧﺮﻗﻪ ﺷﺮاب آﻟﻮداﺳﺖ‬
‫‪ -322‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﻫﻮا و ﻫﻮﺳﺖ ﺷﻌﺒﺪه ﺑﺎز آﻣﺪة‬ ‫اي ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﺮص و ﺑﺂﻣﺎل دراز آﻣﺪة‬
‫ﺗﺎ ﺑﮑﯽ دور ﺗﻮ از ﺑﻨﺪه ﻧﻮاز آﻣﺪة‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﺮﻓﺴﺖ و ﺑﺮ او ﺗﺎﻓﺘﻪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺗﻤﻮز‬
‫ﻣﮕﺮ از ﺑﻬﺮ ﻧﯽ و رﻗﺼﯽ و ﺳﺎز آﻣﺪة‬ ‫ﻧﻪ ﺑﺪاﻧﺶ زدهاي وﻗﺖ و ﻧﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ ﮐﻤﺎل‬
‫ﺧﻠﻖ از ﺑﻬﺮ ﺳﻌﺎدت ﺷﺪي و ﺑﻬﺮ ﻧﻤﺎز آﻣﺪة‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ از ﮔﻮش ﺑﮕﺮدان و ﺑﺮون ﺷﻮ زﻫﻮي‬
‫ﺑﻨﺪﮔﯽ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺗﻮ از ﺑﻬﺮ ﻧﯿﺎز آﻣﺪة‬ ‫ﭼﻮن ﺧﺪا ﮐﺎر ﺧﺪاﺋﯽ ﺑﻨﻤﻮده اﺳﺖ ﺗﻤﺎم‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪264‬‬

‫آﻣﺪة‬ ‫راز‬ ‫ﺑﺨﻠﻮﺗﮕﻪ‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮش ﻣﯿﮑﻦ و ﺗﻄﻮﯾﻞ ﻣﯿﺎر‬
‫‪ -323‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫رﻣﯿﺪة‬ ‫ﻗﻠﺐ‬ ‫ﻣﻮﻧﺲ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺎن‬ ‫آرام‬ ‫از ﻣﻦ ﺟﺪا ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﺗﻮ ام ﻧﻮر دﯾﺪة‬
‫ﻣﻌﺬور دارﻣﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ او را ﻧﺪﯾﺪة‬ ‫ﻣﻨﻌﻢ ﮐﻨﯽ ز ﻋﺸﻖ وي اي ﻣﻔﺘﯽ زﻣﺎن‬
‫ﺑﯿﺶ از ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮﯾﺶ ﻣﮕﺮ ﭘﺎ ﮐﺸﯿﺪة‬ ‫زان ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﻪ ﮐﺮد ﺗﻮ را دوﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -323‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫از ﺧﻮان ﺟﻮد او ﺗﻮ ﺑﻬﺸﺘﯽ رﺳﯿﺪة‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ ﻣﮑﻦ ز ﺣﻖ ﮐﻪ ﮔﺮ او را ﻧﺪﯾﺪة‬
‫ﭼﺸﯿﺪة‬ ‫ﺟﻮدش‬ ‫ﺑﯽﺷﻤﺎرة‬ ‫ﻓﻀﻞ‬ ‫از‬ ‫ﺷﮑﺮ ﺧﺪاي ﮐﻦ ﮐﻪ زﻫﺮ ﻧﻌﻤﺘﯽ ﺑﺪاد‬
‫ﻣﻌﺬور دارﻣﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ او را ﻧﺪﯾﺪة‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻮي ﺑﻬﺮ ﺑﺖ و ﭘﯿﺮي دﮔﺮ ﻣﮕﺮ‬
‫ﻣﻌﺬور ﻣﺎ ﻧﺸﺪ ﮐﻪ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﺧﺮﯾﺪة‬ ‫ﺧﻮد دﯾﺪة ﺑﺲ اﺳﺖ و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪة وﻟﯽ‬
‫ور ﻧﻪ ﺗﻮ ﮐﺎﻓﺮان ﺳﺒﻖ را ﻧﺪﯾﺪة‬ ‫دﯾﺪن ﻧﻪ ﺷﺮط ﻣﻨﻊ ﺑﻮد ﺳﺮه ﺑﺲ ﺑﻮد‬
‫داﻧﻢ ﮐﻪ ﭘﺴﺖ ﺧﻮي ﭼﻮ ﺧﻮد ﺑﺮ ﮔﺰﯾﺪة‬ ‫آن ﺳﯿﺮة ﮐﺰ و ﺑﺘﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮا ﺑﺲ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺎ ﻫﺴﺖ و ﺳﺮو ﮔﺮﭼﻪ ﺳﯿﺎه و ﺧﻤﯿﺪة‬ ‫آري ﺑﭽﺸﻢ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺠﻨﻮن ﺑﻮدن ﮐﺎر‬
‫ﺣﺮف ﯾﺎء‬
‫‪ -324‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭼﻤﻨﯽ‬ ‫ﮔﻮﺷﮥ‬ ‫و‬ ‫ﮐﺒﺎﺑﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻓﺮاﻏﺘﯽ‬ ‫دو ﯾﺎر ﻧﺎزك و از ﺑﺎدة ﮐﻬﻦ دو ﻣﻨﯽ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺑﯿﻢ اﻓﺘﺪ ﻫﺮ دم اﻧﺠﻤﻨﯽ‬ ‫ﻣﻦ اﯾﻦ ﻣﻘﺎم ﺑﺪﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﻧﺪﻫﻢ‬
‫ز زﻫﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮﺋﯽ و ز ﻓﺴﻖ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻨﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎ ﮐﻪ روﻧﻖ اﯾﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﮐﻢ ﻧﺸﻮد‬
‫ﮐﺠﺎ اﺳﺖ ﻓﮑﺮ ﺣﮑﯿﻤﯽ و رأي اﻫﺮﻣﻨﯽ‬ ‫ﻣﺰاج دﻫﺮ ﺗﺒﻪ ﺷﺪ درﯾﻦ ﺑﻼ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -324‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻌﺮ ﺑﺎﻃﻞ او ﺷﺪ ز دﯾﻮ و اﻫﺮﻣﻨﯽ‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﻋﺎرف ﭼﻪ ﻫﺮزة دﻫﻨﯽ‬
‫ﺗﻨﯽ‬ ‫ﺑﺪادهاﻧﺪ‬ ‫دﯾﻮان‬ ‫ﺧﺮاﻓﮥ‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ‬ ‫اﯾﺮان‬ ‫ﺗﻮدة‬ ‫اﺳﻼم‬ ‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫‪265‬‬
‫ﭼﻤﻨﯽ‬ ‫ﮔﻮﺷﮥ‬ ‫و‬ ‫ﮐﺒﺎﺑﯽ‬ ‫و‬
‫ﻓﺮوﺧﺖ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد را ﺑﮑﻤﺘﺮﯾﻦ ﺛﻤﻨﯽ‬
‫ﺑﺰﻫﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮﺋﯽ و ﺑﻔﺴﻖ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻨﯽ‬
‫ﭼﻪ دﯾﻨﯽ و ﭼﻪ ﺷﺮﯾﻌﺖ ﭼﻪ ﻧﻬﯽ ذو اﻟﻤﻨﻨﯽ‬
‫ﺷﻌﺎر او ﺷﺪه ﺑﺎ دﯾﻦ ﻋﻨﺎد و ﻃﻌﻨﻪ زﻧﯽ‬
‫ﻓﺮوﺧﺖ دﯾﻦ و ﺧﺮد را ﺑﯿﺎوه از ﺳﺨﻨﯽ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎغ و ﭼﻤﻦ را ﭼﻪ زاﻏﯽ و زﻏﻨﯽ‬
‫ﺧﻮ اﺳﺖ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﻣﺮگ ﮔﺮ ﺑﻮد ﮐﻔﻨﯽ‬
‫‪ -325‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﭘﻨﺠﺮ ﺑﻤﯿﺮد در درد ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﻧﺎ ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻘﺶ ﻣﻘﺼﻮد از ﮐﺎرﮔﺎه ﻫﺴﺘﯽ‬
‫ﺑﺎ ﮐﺎﻓﺮان ﭼﻪ ﮐﺎرت ﮔﺮ ﺑﺖ ﻧﻤﯽﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﭼﻮن ﺑﺮق ازﯾﻦ ﮐﺸﺎش ﭘﻨﺪاﺷﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺴﺘﯽ‬
‫‪ -325‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﮕﺬار ﺗﺎ ﺑﻤﯿﺮد ﺑﺎ ﻋﺸﻖ و ﺟﻬﻞ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫از ﻋﺎرﻓﺎن ﻣﺠﻮﺋﯿﺪ آﺋﯿﻦ ﺣﻖ ﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﻣﻘﺼﻮد او ﺑﻮده ﺻﯿﺪ ﭼﻮن ﻋﺎﺷﻖ ﺧﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﻓﻘﯿﻪ و زاﻫﺪ ﻣﺼﺪاق ﮐﺒﺮ ﻫﺴﺘﯽ‬
‫ﺟﺰ ﻋﺎرﻓﺎن ﺧﻮد ﺑﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺎن راه ﭘﺴﺘﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺸﻌﺮ دﯾﻮان ﺧﻮد را ﻣﺒﯿﻦ ﮐﻪ رﺳﺘﯽ‬
‫ﮔﺮ ﺑﺖ ﻧﻤﯽﭘﺮﺳﺘﯽ ﺑﺮ ﮔﻮ ﭼﻪ ﻣﯽﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺑﻨﺎم ﻋﺮﻓﺎن ﭼﻨﺪﯾﻦ درازدﺳﺘﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻓﺮاﻏﺘﯽ‬ ‫ﺑﮕﻔﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﮐﺎﻓﺮ ﮐﻪ ﺑﺎدة ﮐﻬﻨﯽ‬
‫ﻣﻦ اﯾﻦ ﻣﻘﺎم ﺑﺪﻧﯿﺎ و آﺧﺮت ﻧﺪﻫﻢ‬
‫ﻣﮕﻮ ﮐﻪ روﻧﻖ اﯾﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﮐﻢ ﻧﺸﻮد‬
‫اﮔﺮ ﺑﻔﺴﻖ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﺛﺮ و ﯾﺎ ﺿﺮري‬
‫ﺗﻤﺎم ﻫﻤﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻮد ﺑﻨﺸﺮ ﮔﻨﺎه‬
‫ﻋﺠﺐ ﻋﺠﺐ ز ﻣﺮﯾﺪ ﺳﻔﯿﻪ اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻣﺰاج دﻫﺮ ﺗﺒﻪ ﺷﺪ ز ﺷﻌﺮ ﮐﻔﺮ و ﮔﺰاف‬
‫ﻧﻪ ﻫﻤﺪﻣﯽ و ﻧﻪ ﯾﺎري ﻧﻪ ﻋﻘﻠﯽ و دﯾﻨﯽ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺪﻋﯽ ﻣﮕﻮﺋﯿﺪ اﺳﺮار ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻮ ار ﻧﻪ روزي ﮐﺎر ﺟﻬﺎن ﺳﺮاﯾﺪ‬
‫دوشآنﺻﻨﻢﭼﻪﺧﻮشﮔﻔﺖدرﻣﺠﻠﺲﻣﻐﺎﻧﻢ‬
‫ﻋﺸﻘﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻃﻮﻓﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﭙﺮد ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺎ ﺟﺎﻫﻼن ﺑﮕﻮﺋﯿﺪ آﺋﯿﻦ ﺣﻖﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﮐﺠﺎ ﺷﻨﺎﺳﺪ آﺋﯿﻦ ﻣﺬﻫﺐ و دﯾﻦ‬
‫ﮔﻮﻟﺶ ﻣﺨﻮرﮐﻪ ﮔﻮﯾﺪﻋﺎﺷﻖ ﺷﻮدوﺑﺰن ﺟﺎم‬
‫در ﻋﯿﻦ ﮐﺒﺮ و ﻣﺴﺘﯽ از ﮐﺒﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ذم‬
‫ﺑﺎ آﻧﮑﻪ ﻓﺮد اﻇﻬﺮ در ﻋﺠﺐ و ﮐﺒﺮ ﻧﺒﻮد‬
‫در ﻋﯿﻦ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯽ از ﺧﻮد ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد‬
‫ﺧﻮد ﺑﺖﭘﺮﺳﺖ و ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺎﮐﺎﻓﺮان ﭼﻪ ﮐﺎرت‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﺪا را ﺑﯿﺪار ﮐﻦ ﺗﻮ ﻣﺎ را‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪266‬‬

‫‪ -326‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫واﻧﮕﻪ ﺑﺮو ﮐﻪ رﺳﺘﯽ از ﻧﯿﺴﺘﯽ و ﻫﺴﺘﯽ‬ ‫اي دل ﻣﺒﺎش ﺧﺎﻟﯽ ﯾﮏ دم زﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫آري ﻃﺮﯾﻖ دوﻟﺖ ﺣﺎﻻ ﮐﯿﺴﺖ و ﭼﺘﯽ‬ ‫در ﻣﺬﻫﺐ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺧﺎﻣﯽ ﻧﺸﺎن ﮐﻔﺮ اﺳﺖ‬
‫ﯾﮑﻨﮑﺘﻪ آب ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺧﻮد را ﻣﺒﯿﻦ ﮐﻪ رﺳﺘﯽ‬ ‫ﺗﺎ ﻓﻀﻞ و ﻋﻘﻞ ﻣﺒﯿﻨﯽ ﺑﯽﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﺸﯿﻨﯽ‬
‫ﻫﺮ ﻗﺒﻠﮥ ﮐﻪ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﻬﺘﺮ ز ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﺘﻦ ﺑﺒﯿﻨﯽ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر او ﺷﻮ‬
‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ ﺗﻠﺨﯽ ﻣﯽ در ﺟﻨﺐ ذوق و ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﺧﺎرار ﭼﻪ ﺟﺎن ﺑﮑﺎﻫﺪ ﮔﻞ ﻋﺬر آن ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬
‫اي ﮐﻪ ﺗﻮ آﺳﺘﯿﻨﺎن ﺗﺎ ﮐﯽ دراز دﺳﺘﯽ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﭘﯿﺎﻟﻪ ﭘﯿﻤﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺮاﺑﻪ ﭘﺮﻫﯿﺰ‬
‫‪ -326‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ره ﻧﻪ دﯾﻦ ﮔﺬارد ﺑﻬﺮت ﻧﻪ ﺣﻖ ﭘﺮﺳﺘﯽ‬ ‫اي دل ﻣﻨﻪ ﺗﻮ ﮔﺎﻣﯽ در راه ﻋﺸﻖ و ﻫﺴﺘﯽ‬
‫رﺳﺘﻦ ﺑﺰﻫﺪوﺗﻘﻮي اﺳﺖ اﯾﻦ ره ﺑﺮو ﮐﻪ رﺳﺘﯽ‬ ‫رﺳﺘﻦ ز ﻫﺴﺘﯽ اي دل ﻧﺒﻮد ﺑﻼف و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫در ﺷﺮع ﻫﻤﭽﻮ ﺧﺎﻣﯽ ﻧﺒﻮد ﺑﺠﺰ درﺳﺘﯽ‬ ‫در ﻣﺬﻫﺐ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺧﺎﻣﯽ ﻧﺸﺎن ﮐﻔﺮ اﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻻف ﻋﺸﻖ ﻧﺒﻮد ﻏﯿﺮ از ﻫﻮا و ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﺧﺎﻣﯽ ﺑﺠﻮي ﺧﺎﻣﯽ ﮔﺬر ز ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﻧﺒﻮد ﺑﻐﯿﺮ و ﻫﻤﯽ ﮐﺎن را ﺑﺨﻮد ﺑﺒﺴﺘﯽ‬ ‫آنﻋﺸﻖ وﻣﻌﺮﻓﺖﮐﺎن ﺑﺎﻋﻘﻞوﻓﻀﻞﺧﺪاﺳﺖ‬
‫ﭘﺲ ﻣﻦ ﻧﺪﯾﺪم ازﺗﻮ ﺟﺰ ﻓﻀﻞ و ﻋﻘﻞ و ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﻗﺼﺪت ﮔﺮاز ﻧﺪﯾﺪن آن ﮐﺖ ﺑﺨﻮد ﻧﯿﺎزي‬
‫زﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪات ﻋﯿﺎن ﺷﺪ ﮐﺰ ﻣﺴﺘﯿﺖ ﻧﺮﺳﺘﯽ‬ ‫ﺟﺰ ﻓﻀﻞ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﯿﻨﯽ در دﻓﺘﺮت ﻧﺪﯾﺪم‬
‫او ﻫﻤﭽﻮ ﮐﺎر ﭘﯿﺮان ﺑﺎﺷﺪ ز ﺟﻬﻞ و ﭘﺴﺘﯽ‬ ‫ﻫﺮ ﻗﺒﻠﮥ ﮐﻪ ﺑﯿﻨﯽ ﺟﺰ ﻗﺒﻠﮥ ﺧﺪاﺋﯽ‬
‫ﺑﺮ ﻧﺎم ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ ﺗﺎ ﮐﯽ دراز و ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭘﺮﻫﯿﺰ زﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮان ﺻﻮﻓﯽ‬
‫‪ -327‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﮑﻮي ﻣﯿﻔﺮوﺷﺎن دو ﻫﺰار ﺟﻢ ﺑﺠﺎﻣﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮد ﺑﻨﺰد ﺷﺎﻫﺎن ز ﻣﻦ ﮔﺪا ﭘﯿﺎﻣﯽ‬
‫ﺑﻨﯿﮑﻨﺎﻣﯽ‬ ‫ﺑﺮﺳﻢ‬ ‫ﻋﺰﯾﺰان‬ ‫ﺑﻬﻤﺖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﺪهام ﺧﺮاب و ﺑﺪ ﻧﺎم و ﻫﻨﻮز اﻣﯿﺪوارم‬
‫ﮐﻪ ﺑﻀﺎﻋﺘﯽ ﻧﺪارﯾﻢ و ﻓﮑﻨﺪهاﯾﻢ داﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎي ﻓﺮوﺷﯽ ﻧﻈﺮي ﺑﻘﻠﺐ ﺑﺎ ﮐﻦ‬
‫ﺑﻬﺰار ﺑﺎر ﺑﻬﺘﺮ ز ﻫﺰار ﭘﺨﺘﻪ ﺧﺎﻣﯽ‬ ‫اﮔﺮ اﯾﻦ ﺷﺮاب ﺧﺎم و اﮔﺮ آن ﻓﻘﯿﻪ ﭘﺨﺘﻪ‬
‫‪267‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﮐﻪ ﭼﻮ ﻣﺮغ زﯾﺮك اﻓﺘﺪ ﻧﻔﺘﻪ ﺑﻬﯿﭻ داﻣﯽ‬ ‫زر ﻫﻢ ﻣﯽ ﻓﮑﻦ اي ﺷﯿﺦ ﺑﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺗﺴﺒﯿﺢ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻮ ﺑﻨﺪه ﮐﻤﺘﺮ اﻓﺘﺪ ﺑﻤﺒﺎرﮐﯽ ﻏﻼﻣﯽ‬ ‫ﺳﺮﺧﺪﻣﺖ ﺗﻮ دارم ﺑﺤﺰم ﺑﻠﻄﻒ و ﻣﻔﺮوش‬
‫‪ -327‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫دو ﻫﺰار ﯾﺎوه ﮔﻮ را ﺷﺮﻓﯽ ﺟﻢ اﺳﺖ و ﺟﺎﻣﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﺑﺮد زﻣﺎ ﻓﻘﯿﻬﺎن ﺑﺮ ﺷﺎﻋﺮان ﭘﯿﺎﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻬﻤﺖ ﮔﺪاﯾﺎن ﺑﺮﺳﯽ ﺑﻨﯿﮏ ﻧﺎﻣﯽ‬ ‫ﺷﺪة ﺧﺮاب و ﺑﺪ ﻧﺎم و ﻫﻨﻮز اﻣﯿﺪواري‬
‫ﻃﻠﺒﯽ ز ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﯽ ﮐﻪ ﻓﮑﻨﺪه اﺳﺖ داﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮﮐﻪ ﺑﯽﺑﻀﺎﻋﺘﯽ ﺧﻮدﭼﻪ ﻋﺠﺐ ﮐﻪ ﮐﯿﻤﯿﺎ را‬
‫ﭼﻪ ﺗﻮﻗﻊ از ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز از ﻋﻮاﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮﮐﻪ ﺧﻮش ﻧﻤﻮدة دل ﺑﺪوﻟﻔﻆ ﺧﺎم وﭘﺨﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ازان ﺷﺮاب ﭘﯿﺮ اﺳﺖ ﭼﻪ ﭘﺨﺘﻪ و ﭼﻪ ﺧﺎﻣﯽ‬ ‫ﺳﮓ در ﮔﻪ ﻓﻘﯿﻬﺎن ﺑﻬﺰار ﻫﺰار رﺗﺒﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺴﺎﺧﺘﯽ ز ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻫﺰار داﻧﻪ داﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﺮغ زﯾﺮﮐﯽ ﭘﺎ زدة ﺑﺴﺒﺤﮥ ﺷﯿﺦ‬
‫ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي ﺷﯿﻄﺎن ز ﺗﻮ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﻏﻼﻣﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﮔﺪاي ﺷﺎه ﭘﯿﺮي و ﻏﻼم ﺑﻬﺮ ﺷﯿﻄﺎن‬
‫‪ -328‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﯿﺎت اي ﺟﺎن اﯾﻦ دم اﺳﺖ ﺗﺎ داﻧﯽ‬ ‫وﻗﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ دان آﻧﻘﺪر ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯽ‬
‫ﺟﻬﺪ ﮐﻦ ﮐﻪ از دوﻟﺖ داد ﻋﯿﺶ ﺑﺴﺘﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎم ﺑﺨﺸﯽ ﮔﺮدون ﻋﻤﺮ در ﻋﻮض دارد‬
‫ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎورد‬ ‫ﮐﺎري‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼ‬ ‫زاﻫﺪ ﭘﺸﯿﻤﺎن را ذوق ﺑﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺸﺖ‬
‫ﺟﻨﺲ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﻟﻌﻞ رﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻧﻤﯽداﻧﺪ اﯾﻨﻘﺪر ﮐﻪ ﺻﻮﻓﯽ را‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻤﯽارزد ﺷﻐﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﻨﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﺸﻨﻮ وز در ﻃﺮب ﺑﺎز آ‬
‫ﺑﺎ ﻃﺒﯿﺐ ﻧﺎﻣﺤﺮم ﺣﺎل درد ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﯿﺶ زاﻫﺪ از رﻧﺪي دم ﻣﺰن ﮐﻪ ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ‬
‫اي ﺷﮑﻨﺞ ﮔﯿﺴﻮﯾﺖ ﻣﺠﻤﻊ ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﻤﻊ ﮐﻦ ﺑﺎ ﺣﺴﺎﻧﯽ ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺮﯾﺸﺎن را‬
‫‪ -328‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻪ ز آﻧﮑﻪ ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ ﻃﯽ ﮐﻨﯽ ﻧﺠﺴﺮاﻧﯽ‬ ‫وﻗﺖ را ﺗﻠﻒ ﮐﺮدن ﺑﯿﺨﻮدي و ﻣﺠﺎﻧﯽ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺖ ﻗﺼﺪ او ﺑﻬﺮ ﻋﯿﺶ ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﮔﻮﯾﺪ اﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ وﻗﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ دان‬
‫ﭘﺲ ﭼﺮا ﺗﻮ ﺧﻮد ﮐﺮدي ﺣﺮف ﻣﯿﻞ ﺟﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺗﻮ ﺧﻮد ﮔﻮﺋﯽ وﻗﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ دان‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪268‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﺮو ﺑﺨﻮد ﮐﺎﻣﯽ آﻧﻘﺪر ﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎم ﺑﺨﺸﯽ دوران ﻋﻤﺮ در ﻋﻮض ﮔﯿﺮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪي از ﺗﻮ ﻧﻐﻤﻪﻫﺎي ﺷﯿﻄﺎﻧﯽ‬ ‫ﮔﻪ ﻣﯽ وﻣﻄﺮب ﺟﻮﺋﯽ ﮔﻪ زﻋﺸﻖ ﻣﯽﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎورد‬ ‫ﻃﻌﻨﯽ‬ ‫ﻣﺰن‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا‬ ‫زاﻫﺪ ﭘﺸﯿﻤﺎن را ﺧﻮف ﺣﻖ ﺑﻮد در ﺳﺮ‬
‫زاﻫﺪ ﺣﻘﯿﻘﯽ را ﮐﯽ ﺑﻮد ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ‬ ‫آﻧﮑﻪ ﺷﺪ ﭘﺸﯿﻤﺎن از ﺗﺮك ﺑﺎده زاﻫﺪ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺟﻨﺲ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﯾﺎ ﻧﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﻏﯿﺮ دﮐﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎدة ﺻﻮﻓﯽ ﻏﯿﺮ رﻧﺪي و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫ﻋﺎﻗﻼ ﻣﺪه از دﺳﺖ ﻋﻘﻞ و ﻫﻮش اﻧﺴﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﻨﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﮔﻨﺪ اﺳﺖ ﻣﺸﻨﻮي ﭼﺮﻧﺪش را‬
‫رو ﺑﻨﺰد رﻧﺪان ﮔﻮ ﻓﺴﻖ و ﮐﻔﺮ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﯿﺶ زاﻫﺪ از ﺑﺎﻃﻞ دم ﻣﺰن ﮐﻪ ﻣﺤﺮم ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻃﺒﯿﺐ ﺻﻮﻓﯽ ﮔﻮ ورد ﻟﻮﻃﯽ و زاﻧﯽ‬ ‫از ﻃﺒﯿﺐ ﺣﻖ ﭘﻨﻬﺎن ورد ﻓﺴﻖ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد‬
‫از ﻫﻮاي ﻧﻔﺲ اﺳﺖ و وز ﻧﻮاي ﻧﺎداﻧﯽ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ زﻗﺮآن ﻧﯿﺴﺖ ﻋﺸﻖ ورﻧﺪي و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫‪ -329‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اي ﭘﺴﺮ ﺟﺎم ﻣﯿﻢ ده ﮐﻪ ﺑﭙﯿﺮي ﺑﺮﺳﯽ‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﮕﺬﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﯽﺣﺎﺻﻠﯽ و ﺑﻮ اﻟﻬﻮﺳﯽ‬
‫ﻣﮕﺴﯽ‬ ‫ﺑﻤﻘﺎم‬ ‫ﻃﺮﯾﻘﺖ‬ ‫ﺷﺎﻫﺒﺎزان‬ ‫ﭼﻪ ﺷﮑﺮﻫﺎ اﺳﺖ درﯾﻦ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ اي ﻋﺎﺷﻖ ﺑﯿﭽﺎره ﺗﻮ ﺑﺎري ﭼﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫روش در ﺧﯿﻞ ﻏﻼﻣﺎن درش ﻣﯽرﻓﺘﻢ‬
‫ﻗﺒﺲ‬ ‫ﺑﺸﻬﺎب‬ ‫آت‬ ‫ﻟﮏ‬ ‫ﻓﻠﻌﻠﯽ‬ ‫ﻟﻤﻊ اﻟﺒﺮق ﻣﻦ اﻟﻄﻮر ﻓﺂﻧﺴﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺣﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻣﺮﻏﯽ ﮐﻪ اﺳﯿﺮ ﻗﻔﺴﯽ‬ ‫ﺑﺎل ﺑﮕﺸﺎد و ﺻﻐﯿﺮ از ﺟﺮ ﻃﻮﺑﯽ زن‬
‫ﻣﻠﺘﻤﺴﯽ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺑﮏ‬ ‫ﻃﺮﯾﻘﺎ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﯾﺴﺮ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﭘﻮﯾﺪ ﺑﻬﻮاي ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -329‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا دم ﻣﺰن از ﻣﯽ ﭼﻪ ﻗﺪر ﺑﺪ ﻧﻔﺴﯽ‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﮕﺬﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﯽﺣﺎﺻﻠﯽ و ﺑﻮ اﻟﻬﻮﺳﯽ‬
‫رﺷﺘﮥ ﮐﻔﺮ ﺑﺰن ﻟﯿﮏ ﻣﺰن دم ز ﺧﺴﯽ‬ ‫ﻧﻄﻖ ﮔﻮﯾﺎ دﻫﺪت ﮔﺮ ﻣﺪد ﺣﻀﺮت ﺣﻖ‬
‫ﻣﮕﺴﯽ‬ ‫ﺑﻤﻘﺎم‬ ‫ﻃﺮﯾﻘﺖ‬ ‫ﻻفزﻧﻬﺎي‬ ‫ﭼﻪﻫﻮسﻫﺎاﺳﺖ دراﯾﻦﻋﺸﻖ ﮐﻪﻗﺎﻧﻊﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫وﻗﺖ ﺑﯿﭽﺎرﮔﯿﺶ دﯾﻮ ﻧﭙﺮﺳﺪ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﺮ دﯾﻮ ﺑﯿﻔﺘﺪ آﺧﺮ‬
‫ﮐﺎن رﺟﻤﺎ ﻟﮏ ﯾﻮﻣﯽ ﺑﺸﺮار ﻗﺒﺲ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺂﻧﺴﺖ‬ ‫اﻟﻨﺎر‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻟﺪﯾﺮ‬ ‫ﻣﻠﻊ‬
‫‪269‬‬
‫ﺻﻮﻓﯽ اﻓﺴﻮس ﮐﻪ دوزخ ﺷﺪه ﺑﻬﺮت ﻗﻔﺴﯽ‬
‫ﺗﻠﺘﻤﺲ‬ ‫ﻓﻼ‬ ‫اﷲ‬
‫ﻃﺎﻣﺎت ﺗﺎ ﺑﭽﻨﺪ و ﺧﺮاﻓﺎت ﺗﺎ ﺑﮑﯽ‬
‫ﻃﯽ‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﺑﺨﯿﻼن‬
‫و اﻣﺮوز ﻧﯿﺰ ﺳﺎﻗﯽ ﻣﻬﺮ وي و ﺟﺎم ﻣﯽ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﺼﺮ و ﭼﯿﻦ و ﺑﺎﻃﺮاف روم و ري‬
‫ﻧﯽ ﻻﻟﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺴﺖ ﺑﻮدي در ﻫﻮي ﻣﯽ‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﯾﺰﯾﺪ ﻣﯽ ﺧﻮر و ﯾﺎد ﻧﯽ اﻣﯽ‬
‫ﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻮا ﺑﺨﻮاب ﮐﻪ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺨﻮاب وي‬
‫داري اﻣﯿﺪ و ﻋﻤﺮ ﺑﺒﺎﻃﻞ ﮐﻨﯽ ﺗﻮ ﻃﯽ‬
‫ﭘﺲ دوزخ از ﺑﺮاي ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﺬاب ﮐﯽ‬
‫ﺑﯿﻨﯽ ﺟﺰاي آن ﭼﻪ ﺷﻮد اﯾﻦ ﻣﺠﻠﻪ ﭘﯽ‬
‫ﺗﺎ ﻫﺮ ﮐﺠﺎ رود ﺑﺮود ﺑﺮ ﺗﻮ و زرﻫﯽ‬
‫‪ -330‬اﯾﻀﺎً ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﯽ ﻻﻟﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﺴﺖ ﺷﻮد در ﻫﻮاي ﻣﯽ‬
‫ﺷﯿﺊ‬ ‫ﮐﻞ‬ ‫ﺑﺨﺪاوﻧﺪ‬
‫در ﻓﮑﺮ ﺟﺎم ﺳﺎﻏﺮ و ﻃﻨﺒﻮر و ﺗﺎر و ﻧﯽ‬
‫اي از ﺧﺪا ﺑﺮﯾﺪه ﻣﮑﻦ راه ﮐﻔﺮ ﻃﯽ‬
‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻧﻬﯽ او ﺷﻤﺮي ﯾﺎ ﮐﻼم وي‬
‫ﮐﻮ ﻗﯿﺼﺮ و ﻗﺒﺎي وي و ﺗﺨﺖ و ﺗﺎج ﮐﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺟﻐﺪان ﺑﺰن از ﺷﺠﺮة ز ﻗﻮم ﺻﻐﯿﺮ‬
‫ﺧﯿﺒﮏ‬ ‫ﻓﻠﻘﺪ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﭘﻮﺋﯽ ﺑﻬﻮاﯾﺶ ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﺳﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -330‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﺑﯿﺎ ﮐﻪ ﺷﺪ ﻗﺪح ﻻﻟﻪ ﭘﺮ زﻣﯽ‬
‫ﺳﯿﺎه‬ ‫ﻧﺎﻣﮥ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫در ده ﺑﯿﺎد ﺣﺎﺗﻤﯽ ﺟﺎم ﯾﮏ ﻣﻨﯽ‬
‫ﻓﺮدا ﺷﺮاب ﮐﻮﺛﺮ و ﺣﻮر از ﺑﺮاي ﻣﺎ اﺳﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺣﺪﯾﺚ ﺳﺤﺮ ﻓﺮﯾﺐ ﺧﻮﺷﺖ رﺳﯿﺪ‬
‫‪ -330‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺳﺨﻦ ز ﺟﺎم و ﻣﯽ و ﺑﺎده ﺗﺎ ﺑﮑﯽ‬
‫ﮔﺮ ﻣﯽﺧﻮري ﺑﯿﺎد ﺣﺎﺗﻤﯽ از ﮐﺎﻓﺮان ﻃﯽ‬
‫ﻓﺮدا ﺷﺮاب ﮐﻮﺛﺮ و ﺣﻮر از ﺑﺮاي ﺗﺴﺖ‬
‫ﻗﺮآن ﻧﮕﺮ ﮐﻪ ﻧﻔﯽ ﺗﻤﻨﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‬
‫اﻣﺮوز را ﺑﻤﺴﺘﯽ و ﻓﺮدا ﺑﻬﺸﺖ و ﺣﻮر‬
‫آري رﺳﯿﺪ ﺳﺤﺮ ﻣﻘﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮ ﻃﺮف‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﻣﮑﻦ ﮐﻪ رﻓﺖ ﺑﺮ دم ﺑﭽﯿﻦ و ري‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺳﺨﻦ ز ﺟﺎم ﻣﯽ و ﺑﺎده ﺗﺎ ﺑﮑﯽ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‬ ‫ﺗﺴﺒﯿﺢ‬ ‫ﭼﻮن ﻻﻟﻪ ﻫﺮ ﮔﯿﺎه ﮐﻪ ﻣﯽروﯾﺪ از زﯾﻦ‬
‫ﺗﻮ ﻫﺮ ﺷﺒﺖ ﺑﻤﺴﺘﯽ و ﻫﺮ روز در ﺧﻤﺎر‬
‫ﭘﺲ ﮐﯽ ﺗﻮ را ﺳﺘﺎﯾﺶ ﺣﻖ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺠﺎل‬
‫ﺗﻮ اﻣﺮ ﺑﺮ ﺷﺮاب ﮐﻨﯽ ﮐﺮدﮐﺎر ﻧﻬﯽ‬
‫ﺑﯿﺪار ﺑﺎش و ﺧﺪﻋﮥ اﺑﻠﯿﺲ را ﻣﺨﻮر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪270‬‬

‫اﯾﻮاي ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﺪ اﯾﻤﻦ ز ﻣﮑﺮوي‬ ‫ﮔﻮﺋﯽ ﺑﭽﺮخ و ﺷﯿﻮة آن اﻋﺘﻤﺎد ﻧﯿﺴﺖ‬

‫اﺑﻠﯿﺲ وار ﺣﯿﻠﻪ ﮐﻨﯽ ﺗﺎ ﮐﺠﺎ و ﮐﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ را ﭼﺮا ﻋﻤﻞ در ﻧﯿﺎوري‬
‫زﯾﻦ اﻓﮏ و ﯾﺎوه دم ﺑﺰن اي ژاژ ﺧﺎي ﺣﯽ‬ ‫ﮐﻮﺛﺮ ﮐﺠﺎ و زﻣﺮة ﻣﯿﺨﻮارﮔﺎن ﮐﺠﺎ‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﺒﺮﯾﺎ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺎزﯾﭽﻪ ﯾﺎ ﺑﻨﯽ‬ ‫ﻣﻪ رو ﭘﺮﺳﺖ و ﯾﺎوه ﺳﺮا را ﭼﻪ ﺣﻮر ﻋﯿﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﺼﺮ و ﭼﯿﻦ و ﺑﺎﻃﺮاف روم وري‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ ﺣﺪﯾﺚ ﺳﺨﺮ ﻓﺮﯾﺒﻨﺪه اﺳﺖ رﺳﯿﺪ‬
‫وزري رﺳﺪ ﻣﺪام ﺗﻮ را ﻫﻤﭽﻨﺎن ز ﭘﯽ‬ ‫آري ﺗﻮ رﻓﺘﯽ از ﻏﺰل دﯾﻦ ﻓﺮﯾﺐ ﺗﻮ‬
‫ﭼﯿﺰي ﺑﮑﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻤﯿﺮد و زﻓﺴﻖ و ﻏﯽ‬ ‫ﺧﻮش ﮔﻔﺘﻪ ﻋﺎﻗﻠﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ ﮐﻨﯽ‬
‫ﺧﻮش رﻫﻨﻤﺎ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﻮ ﭼﻨﯿﻦ ذات ﻧﯿﮑﭙﯽ‬ ‫واﻓﯽ ﺑﺬﮐﺮ ﺧﯿﺮ ﺑﺒﺮ ﻧﺎم ﺑﺮﻗﻌﯽ‬
‫‪ -331‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺎه رﻣﻀﺎﻧﺴﺖ ﺑﯿﺎور ﺟﺎﻣﯽ‬ ‫زان ﻣﯽ ﻋﺸﻖ ﮐﺰ و ﭘﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﻫﺮ ﺧﺎﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻧﻬﺎد اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﻣﺠﻠﺴﯽ وﻋﻈﯽ داﻣﯽ‬ ‫ﻣﺮغ زﯾﺮك ﺑﺪر ﺧﺎﻧﻘﻪ اﮐﻨﻮن ﻧﭙﺮد‬
‫ﺑﻮد آﯾﺎ ﮐﻪ ﮐﻨﺪ ﯾﺎد ز درد آﺷﺎﻣﯽ‬ ‫آن ﺣﺮﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﺷﺐ و روز ﻣﯽ ﺻﺎف ﮐﺸﺪ‬
‫ﮐﺎم دﺷﻮار ﺑﺪﺳﺖ آوري از ﺧﻮد ﮐﺎﻣﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﮔﺮ ﻧﺪﻫﺪ داد دﻟﺖ آﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬
‫‪ -331‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫در ﻣﻪ روزه ز ﻣﯽ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯽ ﺟﺎﻣﯽ‬ ‫اي ﮐﻪ ﻣﺴﺖ و ﻣﯽ و ﻣﻌﺸﻮﻗﯽ ورﻧﺪ ﺧﺎﻣﯽ‬
‫ﻟﯿﮏ ﻣﺪﺳﻦ ﻧﺒﺮد ﺑﻬﺮه ز ﺑﺪ ﻓﺮﺟﺎﻣﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻓﻀﻞ و ﻣﻪ ﻣﻐﻔﺮﺗﺴﺖ‬
‫اﻧﻌﺎﻣﯽ‬ ‫ﻫﻤﮥ‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮاﺿﻞ‬ ‫ﻧﺪاﻧﯽ‬ ‫ار‬ ‫روزه ﺑﺮ ﻣﻐﻔﺮت ﺑﻨﺪة ﻋﺎﺻﯽ ﺳﺒﺐ اﺳﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﯽ از زرف ﺑﺮاﻧﺪي وز ﺳﯿﻢ اﻧﺪاﻣﯽ‬ ‫روزﻫﺎ رﻓﺖ ز دﺳﺘﺖ ﺑﺮه ﺑﻮ اﻟﻬﻮﺳﯽ‬
‫ﺧﺎﻧﻘﻪ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﻮد ﭼﻮن داﻣﯽ‬ ‫ﻣﺮغ زﯾﺮك ز ﭘﯽ وﻋﻆ ﭼﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺮود‬
‫ﺻﺒﺢ را ﺷﺐ ﭘﺮه رﺣﺠﺎن ﻧﺪﻫﺪ ﺑﺮ ﺷﺎﻣﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﮥ ﻋﺎﺑﺪ و زاﻫﺪ ﻧﺒﻮد ﺟﺰ اﻧﺪرز‬
‫ﻟﯿﮏ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺰداﯾﺪ ز ﺧﻮد اﯾﻦ ﺑﺪ ﻧﺎﻣﯽ‬ ‫ﺻﺒﺢ از ﺷﺎم ﺳﯿﻪ ﻇﻠﻤﺖ ﺗﺎري ﺑﺒﺮد‬
‫اﺑﺮاﻣﯽ‬ ‫ﻃﺮق‬ ‫از‬ ‫ﯾﻘﯿﻦ‬ ‫ادراك‬ ‫ﭘﯽ‬ ‫ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﭼﻮ ﺧﺮ آﻣﺪ ﺑﺘﻤﺎﺷﺎي ﭼﻤﻦ‬
‫‪271‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫او ﺑﺮد و زر ﻫﻤﻪ ﻣﯽ ﺧﻮر و ﻣﯽ آﺷﺎﻣﯽ‬ ‫آن ﺣﺮﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﺷﺐ و روز ﻏﺰل ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫زاد ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺒﺮي ﺟﺎي ﻋﻤﻞ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار داد دﻟﺖ را ﻧﺪﻫﺪ آﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬
‫ﻟﯿﮏ ﺑﺮ ﯾﺎوه ﺳﺮاﺋﯽ ﻧﺒﺮد ﯾﮏ ﮔﺎﻣﯽ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ واﻓﯽ زره ﺷﻌﺮ ﺗﮑﺎﭘﻮ ﺑﮑﻨﺪ‬
‫‪ -332‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﺑﯽﻣﻌﻨﯽ ﻏﺮق ﻣﯽ ﻧﺎب اوﻟﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﮐﻪ ﻣﻦ دارم در رﻫﻦ ﺷﺮاب اوﻟﯽ‬
‫در ﮐﻨﺞ ﺧﺮاﺑﺎﺗﯽ اﻓﺘﺎده ﺧﺮاب اوﻟﯽ‬ ‫ﭼﻮن ﻋﻤﺮ ﺗﺒﻪ ﮐﺮدم ﭼﻨﺪان ﮐﻪ ﻧﮕﻪ ﮐﺮدم‬
‫ﻫﻢ ﺳﯿﻨﻪ ﭘﺮ آﺗﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ دﯾﺪه ﭘﺮ آب اوﻟﯽ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﺼﻠﺤﺖاﻧﺪﯾﺸﯽ دوراﺳﺖ زدروﯾﺸﯽ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﻗﺼﻪ اﮔﺮ ﮔﻮﯾﻢ ﺑﺎ ﭼﻨﮓ ور ﺑﺎب اوﻟﯽ‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺎﻟﺖ زاﻫﺪ را ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‬
‫در ﺳﺮ ﻫﻮس ﺳﺎﻗﯽ در دﺳﺖ ﺷﺮاب اوﻟﯽ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺴﭙﺮ و ﭘﺎ ﺑﺎﺷﺪ اوﺿﺎع ﻓﻠﮏ زﯾﻦ ﺳﺎن‬
‫رﻧﺪي و ﻫﻮﺳﻨﺎﮐﯽ در ﻋﻬﺪ ﺷﺒﺎب اوﻟﯽ‬ ‫ﭼﻮن ﭘﯿﺮ ﺷﺪي ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﯿﮑﺪه ﺑﺮون رو‬
‫‪ -332‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﯾﻦ دﻓﺘﺮ ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﻫﻢ ﺷﺴﺘﻪ ﺑﺂب اوﻟﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﮐﻪ ﺗﻮ داري در ﺑﻮل ﮐﻼب اوﻟﯽ‬
‫اوﻟﯽ‬ ‫ﺧﺮاب‬ ‫اﻓﺘﺎده‬ ‫ﺑﺨﺮاﺑﺎﺗﯽ‬ ‫ﻗﻄﻌﺎً‬ ‫ﭼﻮن ﻋﻤﺮ ﺗﺒﻪ ﮐﺮدي ﻋﻤﺮي ﮐﻪ ﺳﯿﻪ ﮐﺮدي‬
‫ﭘﺲ ﺗﺮك ﻧﻬﺎن ﮔﻔﺘﻦ اي ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺮاب اوﻟﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﯾﺸﯽ دور اﺳﺖ ز دروﯾﺸﯽ‬
‫ﭼﻮن ﻧﯿﺴﺖ در او ﻋﯿﺒﯽ ﭘﺲ ﺗﺮك ﻋﺘﺎب اوﻟﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﺣﺎﻟﺖ زاﻫﺪ را ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﯽ ﮔﻔﺖ‬
‫ﻫﺮ ﻗﺼﮥ ﮐﺬﺑﯽ را ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و رﺑﺎب اوﻟﯽ‬ ‫ﻫﺮزﺷﺖ وﺑﺪي ﮔﻮﺋﯽ ﻫﺮزاﻫﺪﺣﻖﻓﺮﯾﻪاﺳﺖ‬
‫داري ﻫﻮس ﻣﻄﺮب ﭘﺲ ﺗﺮك ﺷﺮاب اوﻟﯽ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﯽ ﺳﺮوﭘﺎ ﺑﺎﺷﺪ وﺿﻊ ﻓﻠﮏ از ﭼﻮن ﺗﻮ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯽﺑﺎﮐﯽ ﺑﺸﺒﺎب اوﻟﯽ‬ ‫ﭼﻮن ﭘﯿﺮ ﺷﺪي ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﯿﮑﺪه ﺗﺎﺋﺐ ﺷﻮ‬
‫‪ -333‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دل ز ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ ﺑﺠﺎن آﻣﺪ ﺧﺪاﯾﺎ ﻫﻤﺪﻣﯽ‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ ﻣﺎﻻﻣﺎل دردﺳﺖ اي درﯾﻐﺎ ﻣﺮﻫﻤﯽ‬
‫رﯾﺶ ﺑﺎد آن دل ﮐﻪ ﺑﺎ درد ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮﻫﻤﯽ‬ ‫درﻃﺮﯾﻖ ﻋﺸﻘﺒﺎزي اﻣﻦ و آﺳﺎﯾﺶ ﺑﻼ اﺳﺖ‬
‫رﻫﺮوي ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻬﺎﻧﺴﻮزي ﻧﻪ ﺧﺎﻣﯽ ﺑﯿﻐﻤﯽ‬ ‫اﻫﻞ ﮐﺎم و ﻧﺎز را در ﮐﻮي رﻧﺪي راه ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﺒﺎﯾﺪ ﺳﺎﺧﺖ و ز ﻧﻮ آدﻣﯽ‬
‫ﮐﺰ ﻧﺴﯿﻤﺶ ﺑﻮي ﺟﻮي ﻣﻮﻟﯿﺎن آﯾﺪ ﻫﻤﯽ‬
‫ﮐﺎﻧﺪرﯾﻦ درﯾﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻫﻔﺖ درﯾﺎ ﺷﺒﻨﻤﯽ‬
‫‪ -333‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ اﺑﻄﺎﻟﺶ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ ﺧﺪاﯾﺎ ﻫﻤﺪﻣﯽ‬
‫ﻧﺎم وي از ﺟﻮد ﻣﺸﺘﻖ و ﮔﺬارد ﻣﺮﻫﻤﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﻮزد ﮔﺪازت ﺑﻬﺮ ﯾﮏ ﻧﯿﻢ آدﻣﯽ‬
‫ﮔﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﺴﺖ ﺣﻘﺎ ﻧﯿﺴﺘﺖ از ﺧﺮ ﮐﻤﯽ‬
‫ﺳﻮﺧﺘﯽ از ﻋﺸﻖ او وز ﺣﺐ ﯾﺰدان ﺑﯿﻐﻤﯽ‬
‫رﯾﺶ ﺑﺎد آن دل ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﮏ دﻣﯽ‬
‫ﮔﺮﭼﻪ از آه ﺟﻬﺎن ﺳﻮزش ﺑﺴﻮزد ﻋﺎﻟﻤﯽ‬
‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﺎوردي ﺑﺪﺳﺖ از آﻧﮑﻪ ﺧﻮد ﻧﯽ آدﻣﯽ‬
‫ﺧﻮد ﻣﮑﻦ آدم ﻣﮕﻮ دﯾﮕﺮ ز ﺟﺎﻣﯽ و ﺟﻤﯽ‬
‫ﺟﺰﺗﻮﮐﺲ ازوي ﻧﮕﻮﯾﺪﺟﺰﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺪ در ﻫﻤﯽ‬
‫ﻫﻔﺖ درﯾﺎ ﻻف در اﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﻻﻓﺖ ﺷﺒﻨﻤﯽ‬
‫‪ -334‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺟﻢ وﻗﺖ ﺧﻮدي ار دﺳﺖ ﺑﺠﺎﻣﯽ داري‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را زﺑﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﺟﺪا ﻣﯽداري‬
‫ﻣﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﮑﻨﯿﻢ ار ﺗﻮ رواﻣﯽداري‬
‫ﻋﺮض ﺧﻮد ﻣﯽﺑﺮي و زﺣﻤﺖ ﻣﺎ ﻣﯽداري‬
‫ﺳﻌﯽ ﻧﺎﺑﺮده ﭼﻪ اﻣﯿﺪ ﻋﻄﺎ ﻣﯽداري‬
‫از ﮐﻪ ﻣﯿﻨﺎﻟﯽ و ﻓﺮﯾﺎد ﭼﺮا ﻣﯽداري‬
‫‪272‬‬
‫آدﻣﯽ در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﮐﯽ ﻧﻤﯽآﯾﺪ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺧﯿﺰ ﺗﺎ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺪان ﺗﺮك ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي دﻫﯿﻢ‬
‫ﮔﺮﯾﮥ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺳﻨﺠﺪ ﭘﯿﺶ اﺳﺘﻐﻨﺎي ﻋﺸﻖ‬
‫ﺳﯿﻨﻪ ﭘﺮدرد اﺳﺖ از ﻋﺮﻓﺎن و ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺮﻫﻤﯽ‬
‫ﻣﺤﻮﻻﺗﯽ ﮔﺸﺖ ﻣﺎراﻫﻤﺪﻣﯽ ازﺟﻮدو ﻟﻄﻒ‬
‫ﮔﻔﺖايﺷﺎﻋﺮﭼﻪﻋﺸﻖ اﺳﺖ ازﺑﺮايﺷﺎهﺗﺮك‬
‫ﻻف ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ دﻋﻮي ﻋﺸﻘﯽ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﺷﺎه ﺗﺮﮐﺎن ﻓﺎرغ از ﻓﮑﺮ ﺗﻮ ﺗﻮ در ﭼﺎه ﺻﺒﺮ‬
‫دررهاﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﺑﺎزي اﻣﻦ وآﺳﺎﯾﺶ ﺑﻼ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻦ ﮐﻪ در اﯾﻦ ره ﻧﺪﯾﺪم ﻏﯿﺮ اﻫﻞ ﮐﺎم و ﻧﺎز‬
‫آدﻣﯽ در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﮐﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ و ﺑﺲ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ دﯾﮕﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ آدﻣﯽ از ﻧﻮ ﺑﺴﺎز‬
‫ﺧﻮدروي ﺧﺎﻃﺮ ﺑﯿﮏ ﺗﺮك ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي دﻫﯽ‬
‫ﻋﺸﻖ ﻻف ﺷﺎﻫﺮاﻫﻢ ﮔﺮﯾﮥ ﻻ ﻧﯽ رواﺳﺖ‬
‫اي ﮐﻪ در ﮐﻮي ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻘﺎﻣﯽ داري‬
‫اي ﮐﻪ ﻣﻬﺠﻮري ﻋﺸﺎق روا ﻣﯽداري‬
‫ﺳﺎﻏﺮ ﻣﺎ ﮐﻪ ﺣﺮﯾﻔﺎن دﮔﺮ ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ‬
‫اي ﻣﮕﺲ ﻋﺮﺻﮥ ﺳﯿﻤﺮغ ﻧﻪ ﺟﻮﻻﻧﮕﻪ ﺗﺴﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ در ﭘﺎدﺷﻬﻤﺎن ﻣﺎﯾﻪ ﺑﺨﺪﻣﺖ ﻃﻠﺒﻨﺪ‬
‫ﺗﻮ ﺑﺘﻘﺼﯿﺮ ﺧﻮد اﻓﺘﺎدي از اﯾﻦ در ﻣﺤﺮوم‬
‫‪273‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫‪ -334‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻋﺎﻗﻼن را ز ﺑﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﺟﺪا ﻣﯽداري‬ ‫اي ﮐﻪ ﻫﺮ ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺰﻫﺎد روا ﻣﯽداري‬
‫ﺑﺎﻣﯿﺪي ﮐﻪ ﺗﻮ از ﺧﻠﻖ ﺧﺪا ﻣﯽداري‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺣﺮﻓﮥ ﺗﻮ ﺷﺪ ﻫﻤﻪ از ﻋﺸﻖ دروغ‬
‫اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﮐﯿﻨﮥ دﯾﺮﯾﻨﻪ روا ﻣﯽداري‬ ‫از ﺣﺴﺪ ﺳﺎﻏﺮ ﺧﻮد را ﮐﻪ ﺣﺮﯾﻔﺎن ﻧﻮﺷﻨﺪ‬
‫ﻫﺮ ﯾﮑﯽ زﺣﻤﺖ و اﻣﯿﺪ ﺳﺨﺎ ﻣﯽداري‬ ‫اوﻣﮕﺲ ﻫﺴﺖ وﺗﻮﺋﯽ ﭘﺸﻪ ودر ﻋﺮﺻﮥ ﺷﺎه‬
‫ﮐﻮرﯾﺖ ﺑﺎد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮر و ﺟﻔﺎ ﻣﯽداري‬ ‫اوﺧﻮردﺑﺲ ﺗﻮﮐﻪ ﻫﻢ ﻣﯽﺧﻮري وﻧﯿﺶ زﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻼﻓﯽ ز ﺷﻪ اﻣﯿﺪ ﻋﻄﺎ ﻣﯽداري‬ ‫ﻻف را اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺟﻮﻻن ﻧﺒﻮد ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻮ‬
‫ﺑﺮو اي ﭘﺸﻪ ﮐﻪ اﻣﯿﺪ ﺧﻄﺎ ﻣﯽداري‬ ‫ﻋﺮﺻﮥﻧﻮرﺣﻖ اي ﭘﺸﻪ ﻧﻪ ﺟﻮﻻﻧﮕﻪ ﺗﻮ اﺳﺖ‬
‫‪ -335‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﯽ زر و ﮔﻨﺞ ﺑﺼﺪ ﺣﺸﻤﺖ ﻗﺎرون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫اي دل آن دم ﮐﻪ ﺧﺮاب ازﻣﯽ ﮔﻠﮕﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬
‫ﭼﺸﻢ دارم ﮐﻪ ﺑﺠﺎه از ﻫﻤﻪ اﻓﺰون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫در ﻣﻘﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺻﺪارت ﺑﻔﻘﯿﺮان ﺑﺨﺸﻨﺪ‬
‫ﺷﺮط اول ﻗﺪم آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﻨﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫در ره ﻣﻨﺰل ﻟﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﺧﻄﺮﻫﺎ اﺳﺖ در آن‬
‫ور ﻧﻪ ﭼﻮن ﺑﻨﮕﺮي از داﺋﺮة ﺑﯿﺮون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻧﻘﻄﮥ ﻋﺸﻖ ﻧﻤﻮدم ﺑﺘﻮﻫﺎن ﺳﻬﻮ ﻣﮑﻦ‬
‫ﻫﯿﭻ ﺧﻮش دل ﻧﭙﺴﻨﺪ دﮐﻪ ﺗﻮ ﻣﺤﺰون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ازﻓﻘﺮﻣﮑﻦ ﻧﺎﻟﻪ ﮐﻪ ﮔﺮ ﺷﻌﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ‬
‫‪ -335‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﮔﻞ ﺑﺴﺘﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﯿﻮة ﮔﺮدون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫اي دل ار ﺑﻨﺪة آن ﺧﺎﻟﻖ ﺑﯿﭽﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬
‫دارم اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ از ﻫﻤﻪ اﻓﺰون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫روز ﻣﺤﺸﺮ ﮐﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﻬﺮ ﺑﻨﺪه دﻫﻨﺪ‬
‫ﺻﺒﺢ ﮔﺮدﯾﺪ ﺑﭙﺎ ﺧﯿﺰ ﮐﻪ ﮔﻠﮕﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺪاردﺗﻮ در ﺧﻮاب ﺷﺪي‬
‫ﺷﺮﻃﺶ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻐﯿﺮت ﺑﯿﺨﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫در ره ﻣﻨﺰل ﭘﯿﺮان ﮐﻪ ره ﺑﯿﺪﯾﻨﯽ اﺳﺖ‬
‫ورﻧﻪ ﺗﻮ ﺑﺎر ﮐﺶ ﻏﯿﺮت و ﺑﯿﺮون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻧﻘﻄﮥ ﻋﺸﻖ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد از آن ﺳﻬﻮ ﻣﮑﻦ‬
‫ﮔﺮ ﮐﻪ از اﻫﺮﻣﻦ و دﺳﺘﮥ ﻏﺎرون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ره ﻣﺴﺘﯽ ﻃﻠﺒﯽ ﻓﻄﺮت ﭘﺴﺘﯽ ﺑﻨﻤﺎ‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﺑﺘﻮ وزري ﮐﻪ ﭼﻮ ﺷﻤﻌﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻓﻘﺮ ﻣﮑﻦ ﻧﺎﻟﻪ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﮥ ﺷﻌﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪274‬‬

‫ﻫﯿﭻ ﺧﻮد ﺑﯿﻦ ﻧﮕﺬارد ﮐﻪ ﺗﻮ ﻣﺤﺰون ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻣﺪح را ﭼﺮبﺗﺮ از ﯾﺎوه و ﻻف ار ﺳﺎزي‬
‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﻫﻢ ﻋﺎرف و ﻫﻢ ﺷﺎﻋﺮ و ﻣﺠﻨﻮن ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻋﺎرﻓﯽ ﻗﻄﻊ ﻃﻤﻊ ﻫﺴﺖ ز ﺧﺎﻟﻖ ﺑﺮ ﺧﻠﻖ‬
‫‪ -336‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻗﺮﯾﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻫﻤﯽ‬ ‫ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ‬ ‫در‬ ‫رﻫﺮوي‬ ‫ﮔﻪ‬ ‫ﺳﺤﺮ‬
‫ارﺑﻌﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺷﯿﺸﻪ‬ ‫در‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮐﻪ اي ﺻﻮﻓﯽ ﺷﺮاب آﻧﮕﻪ ﺷﻮد ﺻﺎف‬
‫ﻧﺸﯿﻨﯽ‬ ‫ﺧﻠﻮت‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﭼﺮاﻏﯽ‬ ‫درونﻫﺎ ﺗﯿﺮه ﺷﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﻏﯿﺐ‬
‫آﺳﺘﯿﻨﯽ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺘﺶ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺪا زان ﺧﺮﻗﻪ ﺑﯿﺰار اﺳﺖ ﺻﺪﺑﺎر‬
‫ﻧﺎزﻧﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﻋﺮﺿﻪ‬ ‫ﻧﯿﺎزي‬ ‫ﺑﯽﻧﺸﺎﻧﺴﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻧﺎﻣﯽ‬ ‫ﻣﺮوت ﮔﺮ‬
‫ﺧﻤﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺴﺎزد‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ رﺳﻢ ﺧﻮﺑﺎن ﺗﻨﺪ ﺧﻮﺋﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ﺧﻮﯾﺶ‬ ‫ﻣﺎل‬ ‫ﺑﭙﺮﺳﻢ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻨﻤﺎ‬ ‫ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ره‬
‫اﮔﺮ رﺣﻤﯽ ﮐﻨﯽ ﺑﺮ ﺧﻮﺷﻪ ﭼﯿﻨﯽ‬ ‫ﺧﺮﻣﻦ‬ ‫داراي‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺛﻮاﺑﺖ‬
‫ﻧﮕﯿﻨﯽ‬ ‫ﻧﻘﺶ‬ ‫دﻫﺪ‬ ‫ﺧﺎﺻﯿﺖ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯽ‬ ‫اﻧﮕﺸﺖ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫دﯾﻨﯽ‬ ‫درد‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫دﻟﯽ‬ ‫درﻣﺎن‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻢ ﻧﺸﺎط و ﻋﯿﺶ در ﮐﺲ‬
‫اﻟﯿﻘﯿﻨﯽ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫را‬ ‫داﻧﺸﻤﻨﺪ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ را ﺣﻀﻮر درس ﻗﺮآن‬
‫‪ -336‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ارﺑﻌﯿﻨﯽ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺸﯿﻦ‬ ‫ﻟﻌﯿﻨﯽ‬ ‫ﯾﮑﺪﯾﻮ‬ ‫ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﺸﻌﺮش‬
‫ﻗﺮﯾﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎ‬ ‫ﺣﻞ‬ ‫ﮐﻨﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﯾﮏ ﺻﻮﻓﯽ ﺑﯿﺪﯾﻨﯽ ﺷﻮي ﺻﺎف‬
‫ﻧﺸﯿﻨﯽ‬ ‫ﺧﻠﻮت‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﮐﺮدﻧﺪ‬ ‫ﺗﺒﻪ‬ ‫درونﻫﺎ ﺗﯿﺮه ﺷﺪ از ﻣﮑﺮ ﭘﯿﺮان‬
‫ﯾﻘﯿﻨﯽ‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫دل‬ ‫در‬ ‫ﺧﺪاﯾﺶ‬ ‫ﻓﺮوزد‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻧﻮاي‬ ‫ﻏﯿﺐ‬ ‫از‬ ‫ﻣﮕﺮ‬
‫آﯾﻨﯽ‬ ‫در‬ ‫ﺑﺎﺷﺪش‬ ‫ﺑﺖ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺪا از ﭘﯿﺮ ﺻﻮﻓﯽ ﮔﺸﺖ ﺑﯿﺰار‬
‫ﺑﺮﯾﻨﯽ‬ ‫اﻟﻌﺮش‬ ‫ﺑﺬو‬ ‫آور‬ ‫ﻧﯿﺎز‬ ‫ﻣﺮوت ﮔﺮﭼﻪ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﯽﻧﺸﺎن ﻧﯿﺴﺖ‬
‫اﻣﯿﻨﯽ‬ ‫دار‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﻗﻨﺎﻋﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ آﺋﯿﻦ ﺻﻮﻓﯽ ﻻف و ﺑﺎف اﺳﺖ‬
‫‪275‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﭘﯿﺶ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﯽ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﺗﻮﮐﻞ‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ‬ ‫ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ‬ ‫از‬ ‫ﺧﻮﯾﺶ‬ ‫ﺗﺎل‬
‫ﺗﻮ ﻣﯽﺟﻮﺋﯽ از اﯾﺸﺎن ﺧﻮﺷﻪ ﭼﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺨﺮﻣﻦ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫آﺗﺶ‬ ‫زدﻧﺪ‬
‫ﻧﺒﯿﻨﯽ‬ ‫ﮐﺲ‬ ‫در‬ ‫ﺗﻮﻫﻢ‬ ‫ﻋﻠﺖ‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﺸﺎط‬
‫دﯾﻨﯽ‬ ‫درد‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫درﻣﺎن‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﭼﻪ ﺧﻮ ﮐﺮدي ﺑﺒﯿﺪﯾﻨﺎن ازﯾﻦ رو‬
‫ﻧﺎزﻧﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﺪي‬ ‫ﺧﻮاﻫﺎن‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫دﯾﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﯽدرد‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻧﺪﯾﻤﺎﻧﺖ‬
‫ﮔﺰﯾﻨﯽ‬ ‫ﭘﺴﺘﯽ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﺑﻼف‬ ‫ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮن ز ﻗﺮآن داري اﻋﺮاض‬
‫اﻟﯿﻘﯿﻨﯽ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫ﮐﻨﯽ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺮاﻓﺎت‬ ‫و‬ ‫اوﻫﺎم‬ ‫ز‬ ‫ﺑﯿﺮون‬ ‫ﺑﯿﺎ‬
‫ﻋﺎرﻓﯿﻨﯽ‬ ‫از‬ ‫ﺑﯿﺶ‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﮐﻢ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫اﮔﺮ ﻋﻠﻢ اﻟﯿﻘﯿﻦ ﮐﻢ ﯾﺎب ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻧﺒﯿﻨﯽ‬ ‫را‬ ‫ﺧﺎﻟﺺ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫آن‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﺮﻓﺎن ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺎ دﯾﻦ ﻧﻤﻮدي‬
‫ﺳﺎﺑﻘﯿﻨﯽ‬ ‫در‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮده‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﺎرف دﯾﻦ ﻧﺪارد رﺳﻤﺶ آﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﺑﺒﯿﻨﯽ‬ ‫اﻫﻠﺶ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻋﺮﻓﺎن‬ ‫ﻧﺒﻪ‬ ‫اﮔﺮ دﯾﻦ ﺧﻮاﻫﯽ و ﻋﻠﻢ اﻟﯿﻘﯿﻨﯽ‬
‫‪ -337‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﺷﮑﺮ ﭼﻮن ﮐﻨﯽ و ﭼﻪ ﺷﮑﺮاﻧﻪ آوري‬ ‫ﺧﻮش ﮐﺮد ﯾﺎوري ﻓﻠﮑﺖ روز داوري‬
‫اﻗﺮار ﺑﻨﺪﮔﯽ ﮐﻦ و اﻇﻬﺎر ﭼﺎﮐﺮي‬ ‫در ﮐﻮي ﻋﺸﻖ ﺷﻮﮐﺖ ﺷﺎﻫﯽ ﻧﻤﯽﺧﺮﻧﺪ‬
‫دروﯾﺶ و اﻣﻦ ﺧﺎﻃﺮ و ﮔﻨﺞ ﻗﻠﻨﺪري‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن و ﻓﮑﺮ ﻟﺸﮑﺮ و ﺳﻮداي ﺗﺎج و ﮔﻨﺞ‬
‫اي ﻧﻮر دﯾﺪه ﺻﻠﺢ ﺑﻪ از ﺟﻨﮓ داوري‬ ‫ﯾﮏ ﺣﺮف ﺻﻮﻓﯿﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ اﺟﺎزﺗﺴﺖ‬
‫از ﺷﺎه ﻧﺬر ﺧﯿﺮ وز ﺗﻮﻓﯿﻖ ﯾﺎوري‬ ‫ﻧﯿﻞ ﻣﺮاد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﮑﺮ و ﻫﻤﺖ اﺳﺖ‬
‫ﮐﺎﯾﻦ ﺧﺎك ﺑﻬﺘﺮ از ﻋﻤﻞ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮔﺮي‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺒﺎر ﻓﻘﺮ و ﻗﻨﺎﻋﺖ ز رخ ﻣﺸﻮي‬

‫‪ -337‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ راه او ﺑﺪاﻧﯽ و ﺑﯿﺮاﻫﻪ ﻧﺴﭙﺮي‬ ‫ﺧﻮش ﮐﺮده ﮐﺮدﮔﺎر ﺑﺮاي ﺗﻮ رﻫﺒﺮي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪276‬‬

‫از راه ﺷﯿﺪ و زرق و ره ﻋﺸﻖ ﺑﮕﺬري‬
‫ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺸﻮ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﺨﺮد راه ﺑﺴﭙﺮي‬
‫ﮐﺎي ﺻﺎف و ﺳﺎده ﺻﻠﺢ ﺑﻪ از ﺟﻨﮓ داوري‬
‫ﺑﺎ اﻫﻞ ﺻﻠﺢ ﺻﻠﺢ و ﺑﺠﻨﮕﯽ دﻻوري‬
‫ﻗﻠﻨﺪري‬ ‫ﮐﻔﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺠﺎوز‬
‫اﻟﺼﻠﺢ ﺧﯿﺮ ﺟﺎي ﺧﻮدش ﻧﯽ ﺑﺴﺮﺳﺮي‬
‫ﮐﻔﺮ ار ﻣﺴﻠﻂ اﺳﺖ ﻣﺒﺎدا ﺗﮑﺎن ﺧﻮري‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺨﻮد ﺑﮕﻮي ﻣﮑﻦ ﻣﺪح ﻫﺮ ﺧﻮي‬
‫ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﺗﺮ ﭼﻪ ﺳﻮد ﮐﻪ ﺧﻮد ﭘﯽ ﻧﻤﯽﺑﺮي‬
‫‪ -338‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺷﺮح ﺟﻤﺎل دور ز روﯾﺖ رواﯾﺘﯽ‬
‫ﮐﻨﺎﯾﺘﯽ‬ ‫ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫زﭼﺸﻤﻪ‬
‫از ﺗﻮ ﮐﺮﺷﻤﻪاي وز ﺧﺴﺮو ﻋﻨﺎﯾﺘﯽ‬
‫‪ -338‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺗﻮ را ﺑﻼف ﺑﻮد ﺧﻮي و ﻋﺎوﻗﯽ‬
‫ﺷﺮح ﺟﻤﺎل ﺣﻮر ز روﯾﺶ رواﯾﺘﯽ‬
‫رواﯾﺘﯽ‬ ‫ﻟﺤﻦ‬ ‫و‬ ‫ﮐﻼﻣﯽ‬
‫آب ﺧﻀﺮ ز ﭼﺸﻤﮥ ﺧﺮد ﮐﻨﺎﯾﺘﯽ‬
‫و آن را ﮐﻪ از ﺗﻮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ‬
‫ﺻﺪ ﻣﺎﯾﻪ داﺷﺘﯽ و ﻧﮑﺮدي ﮐﻔﺎﯾﺘﯽ‬
‫ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ‬ ‫ﻧﺪاري‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺮ‬
‫ﮔﺮ اﯾﻦ دروغ ﮔﻮﺋﯽ و ﺑﺮ اﺳﺘﻤﺎﻟﺘﯽ‬
‫ﻋﻘﻠﺖ ﺑﺪاد وﻫﻮش ﮐﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺣﻖ دﻫﯽ‬
‫در ﮐﻮي ﻋﺸﻖ ﺷﻮﮐﺖ اﯾﻤﺎن ﻧﻤﯽﺧﺮﻧﺪ‬
‫ﯾﮏ ﺣﺮف ﺻﻮﻓﯿﺎﻧﻪ ﺗﻮﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻦ ﺣﺮف دﯾﻦ ﺑﮕﻮﯾﻢ و ﺑﺸﻨﻮ ﺗﻮ ﭘﻨﺪ ﻣﻦ‬
‫ﮐﺎﻓﺮ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫در ﺟﻨﮓ ﺑﺎش ﺗﺎ ﺑﻨﺸﺎﻧﯽ ﺑﺠﺎي ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎﻣﺴﻠﻤﯿﻦ ﺷﺮق وﻏﺮب ﺑﺼﻠﺤﯿﻢ ﻧﯽ ﺑﺠﻨﮓ‬
‫اﯾﻦ ﺻﻠﺢ ﮐﻞ زﺻﻮﻓﯽ وﻗﺼﺪش ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮد‬
‫اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ را ﮐﻪ ﺧﺎك ﻗﻨﺎﻋﺖ زرخ ﻣﺸﻮ‬
‫آري ﻗﻨﺎﻋﺖ از ﻋﻤﻞ ﮐﯿﻤﯿﺎ ﮔﺮﯾﺴﺖ‬
‫اي ﻗﺼﮥ ﺑﻬﺸﺖ ز ﮐﻮﯾﺖ ﺣﮑﺎﯾﺘﯽ‬
‫ﺧﻀﺮ‬ ‫آب‬ ‫اﻧﻔﺎس ﻋﯿﺴﯽ از ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺖ ﻟﻄﯿﻔﮥ‬
‫داﻧﯽ ﻣﺮاد ﺣﺎﻓﻆ ازﯾﻦ درد و ﻏﺼﻪ ﭼﯿﺴﺖ‬
‫اي ﺑﯽ ﻫﻨﺮ ﮔﺰاف ﺗﻮ ﺑﻬﺮ ﻋﻨﺎﯾﺘﯽ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪي ﺑﻬﺸﺖ ﻗﺼﮥ ﻏﺰ روي ﻓﺎﺳﻘﯽ‬
‫ﻻزم‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﻗﺼﺪت ازﯾﻦ ﮐﻼم ﮐﻪ ﺟﺰ او ﺑﻬﺸﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫اﻧﻔﺎس ﻋﯿﺴﯽ از ﻟﺐ ﻓﺎﺳﻖ ﻟﻄﯿﻔﮥ‬
‫ﺣﺎﺷﺎ اﮔﺮ ﺗﻮ را ز ﻣﺴﻠﻤﺎن ﮐﻨﻢ ﺷﻤﺎر‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻬﺮ زه داﻧﺶ و ﻋﻤﺮت ﺑﺒﺎد رﻓﺖ‬
‫ﺧﯿﺎل‬ ‫آﯾﺪ‬ ‫اي ﻻف زن ﺑﺂﺗﺶ دوزخ ﮔﺮاز رﺧﺶ‬
‫ﺑﻮي ﻫﻤﺎن ﮐﺒﺎب دﻟﺖ ﺑﺮ ﺳﺒﺒﯿﻞ ﺗﻮ‬
‫‪277‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫از ﺗﻮ ﮔﺮﺷﻤﻪاي ز ﺧﺴﺮو ﻋﻨﺎﯾﺘﯽ‬ ‫ﺧﻮدﮔﻔﺘﻪاي ﻣﺮادت ازﯾﻦ دردوﻏﺼﻪﭼﯿﺴﺖ‬

‫‪ -339‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﺮﻗﻪ ﺟﺎﺋﯽ ﮔﺮدو ﺑﺎده و دﻓﺘﺮ ﺟﺎﺋﯽ‬ ‫در ﻫﻤﻪ دﯾﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻮ ﻣﻦ ﺷﯿﺪاﺋﯽ‬
‫ﺑﺮ در ﻣﯿﮑﺪة ﺑﺎ دف و ﻧﯽ ﺗﺮﺳﺎﺋﯽ‬ ‫اﯾﻦﺣﺪﯾﺜﻢﭼﻪﺧﻮشآﻣﺪﮐﻪ ﺳﺤﺮﮔﻪﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫آه اﮔﺮ از ﭘﯽ اﻣﺮوز ﺑﻮد ﻓﺮداﺋﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ازﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ دارد‬
‫‪ -339‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫در ﻫﻤﻪ ﻻف زﻧﺎن ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻮ ﺑﺲ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ در دﯾﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﺑﯽﭘﺮواﺋﯽ‬
‫ﻻﺟﺮم درﻫﻤﻪ ﺟﺎﺋﯽ و ﻧﺪاري ﺟﺎﺋﯽ‬ ‫ﻻف ﺷﯿﺪاﺋﯽ ﺗﻮ ﭼﻮن ﮐﻪ ز ﺑﯽﭘﺮواﺋﯽ اﺳﺖ‬
‫ﺷﯿﺪاﺋﯽ‬ ‫ﮔﺮد‬ ‫ﯾﺎ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺎده‬ ‫ﮔﺮد‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ و دﻓﺘﺮ ﺗﻮ ارزش اﯾﻦ ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷﺖ‬
‫واي اﮔﺮ از ﭘﺲ اﻣﺮوز ﺑﻮد ﻓﺮداﺋﯽ‬ ‫ﺧﻮﺷﺖ ازدﯾﻦ ﺧﻮدآﻣﺪﮐﻪﯾﮑﯽ ﺗﺮس ﮔﻔﺖ‬
‫اﺳﻔﯽ ﻣﯽﺧﻮرد از ﻇﺎﻫﺮ ﺧﻮد آراﺋﯽ‬ ‫ﭼﻪ ﻋﺠﺐ ﻫﺮ ﮐﻪ رﯾﺎ ﮐﺎر و ﻣﺪﻟﺲ ﺑﯿﻨﺪ‬
‫ﮐﻢ ز ﺗﺮس ﻧﺒﻮد ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺎ ﻓﺘﻮاﺋﯽ‬ ‫او ز ﺧﻮد داده ﺷﻬﺎدت ﻣﻨﻢ از ﺧﻮد ﮔﻮﯾﻢ‬
‫ﻧﻪ دﮔﺮ واي ﺑﮕﺒﺮ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺮ ﺗﺮﺳﺎﺋﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ دارد‬
‫‪ -340‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻦ ﻧﮕﻮﯾﻢ ﭼﻪ ﮐﻦ ار اﻫﻞ دﻟﯽ ﺧﻮد ﺗﻮ ﺑﮕﻮي‬ ‫ﺳﺎﻗﯿﺎ ﺳﺎﯾﮥ اﺑﺮ اﺳﺖ و ﺑﻬﺎر و ﻟﺐ ﺟﻮي‬
‫از در ﻋﯿﺶ در آو ﺑﺮه ﻋﯿﺐ ﻣﯿﺒﻮي‬ ‫دو ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﻨﻤﺖ ﺑﺸﻨﻮد و ﺻﺪ ﮔﻨﺞ ﺑﺒﺮ‬
‫ﺧﻮاﺟﻪ ﺗﻘﺼﯿﺮ ﻣﻔﺮ ﮔﻞ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺑﺒﻮي‬ ‫ﮔﻮش ﺑﮕﺸﺎي ﮐﻪ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻔﻐﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﻧﻔﺴﺖ ﺑﺎد ﮐﻪ ﺧﻮش ﺑﺮدي ﺑﻮي‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ از ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ ﺑﻮي رﯾﺎ ﻣﯽآﯾﺪ‬

‫‪ -340‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺷﺎﻋﺮا ﻋﯿﺐ ﭼﻮ ﻣﺨﻔﯽ ﺑﻮد آن را ﺗﻮ ﺑﺒﻮي‬ ‫ﻋﻤﺮ آﺑﯽ ﮔﺬراﻧﺴﺖ و ﺗﻮ اي ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮي‬
‫از ره ﻋﯿﺶ ﻣﺮد ﻏﯿﺒﺖ ﻓﺴﺎق ﺑﮕﻮي‬ ‫دو ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﻨﻤﺖ ﺑﺸﻨﻮد و ﺻﺪ ﮔﻨﺞ ﺑﺒﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪278‬‬

‫ﮔﺰ ﺑﭽﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﻢ ﯾﺎ ﮐﻪ ﺑﺘﺒﺮﯾﺰ و ﺑﺨﻮي‬ ‫ﻋﺎﻗﻼ ﺧﯿﺰ و ﺑﺒﺮ ﺑﻬﺮه و داﻧﺶ ﺗﻮ ﺑﺠﻮي‬
‫ﻣﺆﻣﻦ ﭘﺎك ﺑﺸﻮ رﻧﮓ ﺿﻼﻟﺖ ﺗﻮ ﺑﺸﻮي‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻨﺎﻓﻖ ﺷﻮوﻧﯽ ﺻﻮﻓﯽ و ﻧﯽ ﺷﯿﺨﯽ ﺑﺎش‬
‫ورﻧﻪ ﻻﯾﻌﻨﯽ و ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻨﺪت آﻫﻦ وردي‬ ‫ﻓﯿﺾ از ﺣﻖ ﻃﻠﺐ داﺋﯿﻨﮥ دل ﺑﺰداي‬
‫ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﻫﺮ دو ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺑﺠﻮي‬ ‫ﭘﻨﺪ ﺑﻠﺒﻞ ﮐﻪ ﺧﯿﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﺑﺮ آن ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻪ‬
‫ﮔﻔﺘﻤﺖ اﻫﻞ رﯾﺎﺋﯽ ﺳﺨﻦ ﺳﺎده ﺑﮕﻮي‬ ‫ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻢ ﮐﻪ ز ﺗﻮ ﺑﻮي رﯾﺎ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﺑﻤﺸﺎﻣﺖ ﺑﻪ از اﯾﻦ ﺑﺎده ﻧﯿﻔﺰاﯾﺪ ﺑﻮي‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ از زاﻫﺪ ﺣﻖ ﺑﻮي رﯾﺎ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﺷﻨﻮي ﻋﯿﺐ ﺗﻮ ﻫﻢ ﻋﯿﺐ ﻣﮕﻮي‬ ‫ﺧﻮد ﺑﮕﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﻮاﺑﺖ ﺑﺸﻨﯿﺪي ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -341‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺴﯽ ﮔﻞ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﺎز و ﺗﻮ در ﮔﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻧﻮﺑﻬﺎراﺳﺖ در آن ﮔﻮش ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺪل ﺑﺎﺷﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮ ﺧﻮد داﻧﯽ اﮔﺮ زﯾﺮك و ﻋﺎﻗﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﮐﻨﻮن ﺑﺎﮐﻪ ﻧﺸﯿﻦ و ﭼﻪ ﺑﻨﻮش‬
‫وﻋﻈﺖ آﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ ﺳﻮد ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﭼﻨﮓ در ﭘﺮده ﻫﻤﯽ ﻣﯿﺪﻫﺪت ﭘﻨﺪ وﻟﯽ‬
‫ﺻﯿﺪ آن ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻄﺒﻮع ﺷﻤﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﮔﺮ ﻣﺪد از ﺑﺨﺖ ﺑﻠﻨﺪت ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -341‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺳﻌﯿﺖ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻻف ﺗﻮ ﺧﻮش دل ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﭼﻨﺪ ﺑﺒﺎزي دل و ﺑﯿﺪل ﺑﺎﺷﯽ‬
‫ﭼﻨﺪ ﮔﻮﺋﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ زﯾﺮك و ﻋﺎﻗﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺗﻮﮐﻪ ﺑﺎﻋﻘﻞ و ﺧﺮد ﻫﯿﭻ ﺳﺮو ﮐﺎرت ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﭼﻮن ﺗﻮ از راه ﻫﺪي ﻏﺎﻓﻞ و ﺟﺎﻫﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﭼﻪ ﺑﮕﻮﺋﯽ ﭼﻪ ﻧﮕﻮﺋﯽ ﺳﺨﺖ ﺑﯽاﺛﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻨﺸﯿﻨﺪ و ﻧﻨﻮﺷﺪ ﺗﻮﮐﻪ آﮐﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫زﯾﺮك آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺎدهﭘﺮﺳﺘﺎن ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﻮد از آن ﮔﯿﺮ ﺑﺮ آن ﺳﻮد ﺗﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﭘﻨﺪ ﻓﺮﻣﺎ رو ﻧﯽ و ﭼﻨﮓ ﺗﻮ را ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺲ‬
‫ﺑﺲ ﺗﻮ را ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻣﺆﻣﻦ و ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﭘﻨﺪ ﺑﯽﭘﺮده ﺗﻮ را ﻣﯽدﻫﺪ آﯾﺎت و ﺣﺪﯾﺚ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺰرﮔﺎن ﻗﺒﺎﺋﻞ ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﮔﻮش ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺤﺪﯾﺚ و ﻗﺮآن‬
‫‪ -342‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ورﻧﻪ ﻫﺮ ﻓﺘﻨﻪ ﮐﻪ ﺑﯿﻨﯽ ﻫﻤﻪ از ﺧﻮد ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﻣﮕﺮ ﺑﺮ ﻟﺐ آﺑﯽ ﺑﻬﻮس ﺑﻨﺸﯿﻨﯽ‬
‫‪279‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺮ ﺗﻮ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﮥ ﺻﺪ ﭼﻨﺪﯾﻨﯽ‬ ‫ادب و ﺷﺮم ﺗﻮ را ﺧﺮد ﻣﻬﺮ دﯾﺎن ﮐﺮد‬

‫رﻫﺮوان را ﻧﺒﻮد ﭼﺎره ﺑﺠﺰ ﻣﺴﮑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ ﻣﺎ و ﮔﺪاﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﺮ ﻣﻨﺰل ﻋﺸﻖ‬
‫اي ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺰرﮔﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﯽﻋﺮض از ﺑﻨﺪة ﻣﺨﻠﺺ ﺑﺸﻨﻮ‬
‫اﻟﺪﯾﻨﯽ‬ ‫ﺟﻼل‬ ‫ﺧﻮاﺟﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻻﺋﻖ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺪﯾﻦ ﻧﺎز ﮐﯽ و ﺳﺮﮐﺸﯽ اي ﺷﻤﻊ ﭼﮕﻞ‬
‫‪ -342‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻟﺪﯾﻨﯽ‬ ‫ﺟﻼل‬ ‫ﺧﻮاﺟﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻻﺋﻖ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ و ﺧﺮد در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺪ ﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺪ ﻧﻨﺸﯿﻨﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﮐﻪ ﭘﺎﮐﯿﺰه ﻧﻬﺎدت ﺑﺪو ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ‬
‫ﭼﺎرهات ﻧﯿﺴﺖ دﮔﺮ ﺟﺰ ﻣﻠﻖ و ﻣﺴﮑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﺸﻖ و ﮔﺪاﺋﯽ ﮐﻪ دﻟﺖ ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮔﺮ ﮐﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺰرﮔﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﯽﻏﺮض از ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﻧﻨﮕﯿﻨﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻻﻓﺰن‬ ‫و‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﻻﺋﻖ‬ ‫ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﺷﺎﻋﺮك و اﻣﺜﺎﻟﺶ‬
‫ﺑﮕﺰﯾﻨﯽ‬ ‫ﺑﺠﻬﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻨﺪﮔﯽ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪش‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺤﻖ ﺑﻨﺪﮔﯽ آرﯾﻢ و ﻫﺰاران ﺧﻮاﺟﻪ‬
‫ﮐﻪ ﻏﻠﻮ را ﻧﺒﻮد دﻓﻊ ﺑﺠﺰ ﭼﻨﺪﯾﻨﯽ‬ ‫ﺣﺎش ﷲ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻨﺪة ﯾﮏ ﻣﻮﻻﯾﻢ‬
‫‪ -343‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎز آي ﮐﻪ دﯾﺮﯾﻨﮥ اﯾﻦ در ﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺳﺤﺮم ﻫﺎﺗﻒ ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﺑﺪوﻟﺖ ﺧﻮاﻫﯽ‬
‫ﮔﻤﺮاﻫﯽ‬ ‫ﺧﻄﺮ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺘﺮس‬ ‫ﻇﻠﻤﺎﺗﺖ‬ ‫ﻗﻄﻊ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﯽﻫﻤﺮﻫﯽ ﺧﻀﺮ ﻣﮑﻦ‬
‫ﮐﻪ ﺳﺘﺎﻧﻨﺪ و دﻫﻨﺪ اﻓﺴﺮ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﯿﮑﺪه رﻧﺪان ﻗﻠﻨﺪر ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫وﻗﺖ ﻗﺪرت ﻧﮕﺮ و ﻣﻨﺼﺐ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﺎﻫﯽ‬ ‫ﺧﺸﺖ زﯾﺮ ﺳﺮو ﺑﺮ ﺗﺎرك ﻫﻔﺖ اﺧﺘﺮ ﭘﺎي‬
‫ﺑﻔﻠﮏ ﺑﺮ ﺷﺪه دﯾﻮار ﺑﺎﯾﻦ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎ و در ﻣﯿﺨﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻃﺮف ﺑﺎش‬
‫ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻠﮏ ﺗﻮ از ﻣﺎه ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻫﯽ‬ ‫اﮔﺮت ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻓﻘﺮ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ اي دل‬
‫ﻣﺴﻨﺪ ﺧﻮاﺟﮕﯽ و ﻣﻨﺼﺐ ﺗﻮراﻧﺸﺎﻫﯽ‬ ‫ﺗﻮ در ﻓﻘﺮ ﻧﺪاﻧﯽ زدن از دﺳﺖ ﻣﺪه‬
‫ﻋﻤﻠﺖ ﭼﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮدوس ﺑﺮﯾﻦ ﻣﯽﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺎم ﻃﻤﻊ ﺷﺮﻣﯽ ازﯾﻦ ﻗﺼﻪ ﺑﺪار‬
‫‪ -343‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪280‬‬

‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎز آي ﮐﻪ ﺟﺎﺳﻮس درﯾﻦ در ﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺳﺤﺮت ﻫﺎﺗﻒ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺑﺪوﻟﺖ ﺧﻮاﻫﯽ‬
‫ﭘﺮﺗﻮ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ و ﻫﺪت ﺟﻢ ﺟﺎﻫﯽ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮﺟﻢ ﺟﺮﻋﻪ ﮐﺸﯿﺪي ﮐﻪ زﺳﺮدو ﺟﻬﺎن‬
‫ارزش ﻫﺮ دو ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﭙﺮ ﯾﮏ ﮐﺎﻫﯽ‬ ‫ﺗﻮ و ﺟﻢ ﻫﺮ دو ز ﺳﺮ دو ﺟﻬﺎن ﺑﯿﻦ ﺟﺮﯾﺪ‬
‫ﭘﯿﺮآ ﮔﻪ ﺑﻮد از ﺷﯿﻄﻨﺖ و ﮔﻤﺮاﻫﯽ‬ ‫ﻗﻄﻊ اﯾﻦ ﻣﻐﻠﻄﻪ ﺑﯽﻫﻤﺮﻫﯽ ﭘﯿﺮ ﻣﺠﻮ‬
‫ﺟﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺴﺘﺎﻧﯿﺪ‬ ‫را‬ ‫اﻫﺮﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﯿﮑﺪه رﻧﺪان ﻗﻠﻨﺪر ز ﺑﺨﻀﻮع‬
‫اﺛﺮ ﺳﺤﺮ دﻫﺪ ﯾﮏ ﻟﻘﺒﯽ از ﺷﺎﻫﯽ‬ ‫ﻗﺪرت اﻫﺮﻣﻦ اﺳﺖ آﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺮان ﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﻟﻘﺐ زﻟﻒ ﻋﻠﯿﺸﺎﻫﯽ دﻫﺪش ﺧﺮﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﻗﺪرت اﻫﺮﻣﻨﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﭽﻠﯽ را ﺑﺨﺸﺪ‬
‫ﺟﺎدوﯾﺶ ﺑﯿﻦ ﭼﻪ ازﯾﻦ دوﻟﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺧﺸﺖ ﺗﺪﻟﯿﺲ ﺑﺰﯾﺮ ﺳﺮ و در ﻫﻔﺖ اﻗﻠﯿﻢ‬
‫ﺑﻔﻠﮏ ﺑﺮ ﺷﺪه دﯾﻮار ﺑﺎﯾﻦ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ‬ ‫ﺳﺮ ﺗﻮ ﺷﺪ در ﻣﺨﯿﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻃﺮف ﻻﻓﺶ‬
‫ﻣﺎﻫﯽ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎه‬ ‫ﺳﻠﻄﻨﺖ‬ ‫دﻋﻮي‬ ‫ﻻف را ﺑﯿﻦ ﮐﻪ ﺑﺸﯿﺮ از دود از ﭘﯽ ﻧﻤﺎز‬
‫ﻋﺎرف اﯾﻦ ﻇﻠﻤﺎﺗﯽ و روي ﺑﯿﺮاﻫﯽ‬ ‫ﮔﺬرت ﺑﺮ ﻇﻠﻤﺎﺗﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺷﮑﯽ‬
‫ﭘﯿﺮﮐﺎﻓﯽ ات از دﯾﮕﺮ رﺳﻮم واﻫﯽ‬ ‫ﺧﻀﺮ ﺑﯿﺰار ﺑﻮد زﯾﻦ ره ﺗﻮ ﺣﺎﺟﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫ﻧﺎم ﭘﺎﮐﺶ ﻣﻨﻪ از ﻻف ﺑﻬﺮ ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺷﺮم ﮐﻦ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺧﻀﺮ ﺟﺴﻮراﻧﻪ ﻣﺘﺎز‬
‫ﺗﺎ ﮐﻨﯽ ﺧﻮاﺟﮑﯽ و ﻣﻨﺼﺐ ﺗﻮراﻧﺸﺎﻫﯽ‬ ‫ﺧﻮد در ﻓﻘﺮ ﭼﻪ داﻧﯽ ﺑﺰن و دﺳﺖ ﻣﺪه‬
‫‪ -344‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﻟﺘﻮاﻟﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻟﺘﻮاﺗﺮ‬ ‫وادﻋﻮ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻢ‬ ‫ﻏﺮﯾﺒﺎن‬ ‫ﮔﻮي‬ ‫دﻋﺎ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺳﻮداي‬ ‫ﺷﻮق‬ ‫ز‬ ‫ﻣﺒﺎدا‬ ‫ﻗﯿﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫دل‬ ‫ﺳﻮﯾﺪاي‬
‫ﺣﺎل‬ ‫ﮐﻞ‬ ‫ﻓﯽ‬ ‫ﻣﻮﻧﺴﯽ‬ ‫ذﮐﺮك‬ ‫و‬ ‫ﺣﯿﻦ‬ ‫ﮐﻞ‬ ‫ﻓﯽ‬ ‫راﺣﺘﯽ‬ ‫ﻓﺤﺒﮏ‬
‫اﺑﺎﻟﯽ‬ ‫ﻻ‬ ‫رﻧﺪ‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﮐﺠﺎ ﯾﺎﺑﻢ وﺻﺎل ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﺎﻫﯽ‬
‫ﺳﺌﻮاﻟﯽ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺣﺴﺒﯽ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ را ﻏﺮض ﭼﯿﺴﺖ‬
‫‪ -344‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻻﯾﺰاﻟﯽ‬ ‫ﺑﺤﯽ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﺗﻮﮐﻞ‬ ‫ﯾﺒﺎﻟﯽ‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻫﺴﺘﯽ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫آﯾﺎ‬
‫‪281‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻟﯿﺎﻟﯽ‬ ‫روز‬ ‫ﺧﺎن‬ ‫ﻣﺪح‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺑﺮو ﯾﮏ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﻦ ﭘﯿﺸﮥ ﺧﻮد‬

‫ﻻﯾﺒﺎﻟﯽ‬ ‫و‬ ‫و رﻧﺪ‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﺷﺪي‬ ‫را‬ ‫ﻣﻠﺘﺖ‬ ‫آﺑﺮوي‬ ‫ﺑﺮدي‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﺳﺆال‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺣﺴﺒﯽ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﻋﻠﻢ‬ ‫و‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺷﺎﻫﺖ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﺋﯽ‬
‫و ﻗﻞ ﻫﻮ ﻣﻮﻧﺴﯽ ﻓﯽ ﮐﻞ ﺣﺎل‬ ‫ﺑﯿﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺘﺮس از ﺧﺎﻟﻖ ﺧﻮد‬
‫ﺣﺎﻟﯽ‬ ‫آﺷﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﺸﺪ‬ ‫ﻋﻤﺮت‬ ‫ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺷﻬﺒﺎﻧﯽ‬ ‫روي‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺗﺎﮐﯽ‬ ‫ﺗﻮ‬
‫ﺑﺠﺰ ﮐﺴﺐ زر و ﺳﯿﻢ و وﺑﺎﻟﯽ‬ ‫ﺧﺪا داﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ را ﻫﺪف ﻧﯽ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﯽ‬ ‫ﻋﯿﻦ‬ ‫ﻏﻨﯿﺎ‬ ‫ﮐﻨﺖ‬ ‫وان‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﯿﺮ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﺎ‬
‫‪ -345‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺳﻮد و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﺴﻮزي و ﻣﺤﺎﺑﺎ ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫اي ﮐﻪ در ﮐﺸﺘﻦ ﻣﺎ ﻫﯿﭻ ﻣﺪارا ﻧﮑﻨﯽ‬
‫ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫درﯾﺎ‬ ‫ﺑﺮﻟﺐ‬ ‫ﮔﺬري‬ ‫ﺑﺘﻔﺮج‬ ‫دﯾﺪة ﻣﺎ ﭼﻮ ﺑﺎﻣﯿﺪ ﺗﻮ درﯾﺎﺳﺖ ﭼﺮا‬
‫از ﺧﺪا ﺟﺰﻣﯽ و ﻣﻌﺸﻮق ﺗﻤﻨﺎ ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﺑﺮ ﺗﻮ ﮔﺮ ﺟﻠﻮه ﮐﻨﺪ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺎ اي زاﻫﺪ‬
‫ﮐﻪ دﻋﺎﺋﯽ ز ﺳﺮ ﺻﺪق ﺟﺰ آﻧﻬﺎ ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺳﺠﺪه ﺑﺮ اﺑﺮوي ﭼﻮ ﻣﺤﺮاﺑﺶ ﺑﺮ‬
‫‪ -345‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﺮض ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا را ﺗﻮ ﻣﺪاوا ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫اي ﮐﻪ از ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا ﻫﯿﭻ ﺗﻮ ﭘﺮوا ﻧﮑﻨﯽ‬
‫ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ و ﺗﻮ ﭘﺮوا ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﺣﻖﺷﻨﺎﺳﺎن ﮐﻪ زﺣﻖ ﺧﻮف و ﻫﺮاس دازﻧﺪ‬
‫ﺷﺮط اﻧﺼﺎف ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ز ﺧﻮد واﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﻋﺸﻖوﻣﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻮآن ﺑﺮوﺑﯿﮏ ﺧﺮدلﻫﻮش‬
‫ﻣﺨﻮري ﮔﻮل ﺗﻔﺮج ﺗﻮ ﺑﺂﻧﺠﺎ ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫دﯾﻮﻫﺎي ﻫﻮس و ﻋﺸﻖ و ﻫﻮا دام رﻫﻨﺪ‬
‫ﻧﺰد زاﻫﺪ ﻧﺒﺮي ﺧﻮﯾﺶ ﺗﻮ رﺳﻮا ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫زرق و ﺑﺮق ﺑﺖ ﺗﻮ دل ﻧﺒﺮد از زاﻫﺪ‬
‫ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺸﺮك ﻧﮑﻨﯽ ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﻻ ﻧﮑﻨﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺳﺠﺪه ﺑﺎ ﺑﺮو و رخ ﭘﯿﺮ ﻣﮑﻦ‬
‫‪ -346‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﯿﺎل ﺳﺒﺰ ﺧﻄﯽ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪام ﺟﺎﺋﯽ‬ ‫ﺑﭽﺸﻢ ﮐﺮدهام اﺑﺮوي ﻣﺎه ﺳﯿﻤﺎﺋﯽ‬
‫از آن ﮐﻤﺎﻧﭽﮥ اﺑﺮو رﺳﺪ ﺑﻄﻔﺮاﺋﯽ‬ ‫اﻣﯿﺪ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﻮر ﻋﺸﻖ ﺑﺎزي ﻣﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪282‬‬

‫ﺑﺎﻻﺋﯽ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺑﺒﺎغ‬ ‫ﻣﯽروﯾﻢ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺮو ز واﻗﻌﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﻣﺎ ز ﺳﺮو ﮐﻨﯿﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺣﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ از و ﻏﯿﺮ او ﺗﻤﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﻓﺮاق ووﺻﻞ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪرﺿﺎي دوﺳﺖ ﻃﻠﺐ‬
‫ﺑﺪرﯾﺎﺋﯽ‬ ‫رﺳﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺳﻔﯿﻨﮥ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫در ز ﺷﻮق ﺑﺮ آرﻧﺪ ﻣﺎﻫﯿﺎن ﺑﻨﺸﺎر‬
‫‪ -346‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫رﺳﻮاﺋﯽ‬ ‫ﺑﺤﺪ‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﻻف‬ ‫رﺳﺎﻧﺪه‬ ‫ﭘﺮواﺋﯽ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺳﺮاﺋﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎوه‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ‬
‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﻗﺒﺮ ﺗﻮ را ﭼﻮن ﻣﺒﺎل ﻫﻢ ﺟﺎﺋﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﺧﻮش اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﺗﻮ ز ﺳﺮو ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭼﺮا ﺑﻘﺪ ﻧﮕﺮي و ز ﮐﻨﯿﻒ ﻧﺴﺘﺎﺋﯽ‬ ‫ﮐﻪ آن ﭘﻠﯿﺪ ﻗﺪت ﻫﻢ ﮐﻨﯿﻒ ﻫﻤﺮه داﺷﺖ‬
‫ﺗﻮ اﯾﻦ ﻏﻠﻂ ﺑﮕﺮﻓﺘﯽ ز اﻫﻞ ﻫﺮ ﺟﺎﺋﯽ‬ ‫ﻫﺰار ﻓﺮق ﺑﻮد ﺑﯿﻦ وﺻﻞ ﺗﺎ ﺑﻔﺮاق‬
‫ﮐﻪ ﺣﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ از و ﺟﺰ رﺿﺎ ﺗﻤﻨﺎﺋﯽ‬ ‫رﺿﺎي ﺣﻖ ﺑﻄﻠﺐ ﻧﯽ رﺿﺎي ﻏﻤﺰة ﯾﺎر‬
‫ﺟﺰ از ﻧﺒﯽ ﻧﺒﻮد ﻏﯿﺮ ﻻف و دﻋﻮاﺋﯽ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﺗﻤﻨﯽ ﺟﺰ ﺣﻖ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﭼﻮ ﻧﺒﯽ‬
‫ﺗﻘﺎﺿﺎﺋﯽ‬ ‫ﻧﯿﺴﺘﺶ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫ﻏﯿﺮ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻠﺪ ﺑﺒﺨﺸﺪ ﺑﺨﺎك ﮐﻮي ﺷﻬﻤﺎن‬
‫ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﻨﯽ از اﯾﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮواﺋﯽ‬ ‫وﻟﯽ ﭼﻮ ﻗﺼﺪ ﺗﻮ آن ﺳﺮو ﻗﺪ ﺑﻮد ﻧﻪ ﻋﺠﺐ‬
‫ﻣﮑﺎن ﮐﻨﻨﺪ ز ﺧﺠﻠﺖ ﺑﻘﻌﺮ درﯾﺎﺋﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﻪ ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻤﺎﻫﯿﺎن ﺑﺮﺳﺪ‬
‫‪ -347‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫داري‬ ‫دﯾﺮﯾﻨﻪ‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺘﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﻣﻮر ز اﯾﻦ ﮐﯿﻨﻪ داري‬
‫از آن ﮔﻮﻫﺮ ﮐﻪ در ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ داري‬ ‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮔﻮش ﮐﻦ ﮐﺎﯾﻦ در ﺑﺴﯽ ﺑﻪ‬
‫داري‬ ‫دوﺷﯿﻨﻪ‬ ‫ﮔﺮﻣﯽ‬ ‫را‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫رس‬ ‫ﻣﻔﻠﺴﺎن‬ ‫ﺧﻤﺎر‬ ‫ﺑﻔﺮﯾﺎد‬
‫داري‬ ‫ﮐﯿﻨﻪ‬ ‫ﺧﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺣﮑﻢ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺪ رﻧﺪان ﻣﮕﻮ اي ﺷﯿﺦ و ﻫﺸﺪار‬
‫داري‬ ‫ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ‬ ‫داﻧﯽ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫آﺗﺸﯿﻨﻢ‬ ‫آه‬ ‫ز‬ ‫ﻧﻤﯽﺗﺮﺳﯽ‬
‫داري‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ‬ ‫اﻧﺪر‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻘﺮآﻧﯽ‬ ‫ﻧﺪﯾﺪم ﺧﻮﺷﺘﺮ از ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -347‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫داري‬ ‫ﺑﻮزﻧﯿﻪ‬ ‫از‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫رﻗﺼﯽ‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﻣﺨﻮان ﻻﻓﯽ ﮐﻪ در ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ داري‬
‫‪283‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫داري‬ ‫آﺋﯿﻨﻪ‬ ‫ﯾﮑﯽ‬ ‫ﺻﺎﻓﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫را‬ ‫ﺧﻮدت‬ ‫اوﻫﺎم‬ ‫زﺷﺘﯽ‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ‬
‫داري‬ ‫ﮐﯿﻨﻪ‬ ‫ﺑﺴﺎط‬ ‫ﺣﮑﻤﺶ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ﺑﺎﻣﺮ‬ ‫رﻧﺪان‬ ‫ﺑﺪ‬
‫داري‬ ‫ﭘﺸﻤﯿﻨﻪ‬ ‫ﺧﺮﻗﮥ‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫اﻓﺴﺎﻧﮥ‬ ‫از‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻤﯽﺗﺮﺳﯽ‬
‫داري‬ ‫ﺳﯿﻨﻪ‬ ‫ﺑﺨﺎر‬ ‫ﮐﺰ‬ ‫ﺑﺂﻫﯽ‬ ‫ﺗﻮ و ﭘﯿﺮ ﺗﻮ ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﯿﮏ ﺟﻮ‬
‫داري‬ ‫دﯾﺮﯾﻨﮥ‬ ‫ﮐﯿﻨﮥ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻤﯽﺗﺮﺳﯽ ﺗﻮ ﻫﯿﭻ از ﺧﺎﻟﻖ ﺧﻮد‬
‫داري‬ ‫ﮐﯿﻨﻪ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻘﺮآﻧﯽ‬ ‫ﻧﺪﯾﺪم ﯾﺎوه ﮔﻮ ﺗﺮ از ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫داري‬ ‫ﭘﯿﻨﻪ‬ ‫ﻧﻬﺮواﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺗﺰوﯾﺮ‬ ‫دام‬ ‫را‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫ﻣﮑﻦ‬
‫‪ -348‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻟﻄﻒ ﮐﺮدي ﺳﺎﯾﮥ ﺑﺮ آﻓﺘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫اي ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺎه از ﺧﻂ ﻣﺸﮑﯿﻦ ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻧﯿﺮﻧﮓ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﺑﺮ آب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﺗﺎﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد ﺑﺎ ﻣﺎ آب ورﻧﮓ ﻋﺎرﺿﺖ‬
‫ﺳﺎﯾﮥ دوﻟﺖ ﺑﺮﯾﻦ ﮔﻨﺞ ﺧﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﮔﻨﺞ ﻋﺸﻖ ﺧﻮد ﻧﻬﺎدي در دل وﯾﺮان ﻣﺎ‬
‫از ﺳﺮ ﺗﻌﻈﯿﻢ ﺑﺮ ﺧﺎك ﺟﻨﺎب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫داور دارا ﺷﮑﻮهاي آﻧﮑﻪ ﺗﺎج آﻓﺘﺎب‬
‫از دم ﺷﻤﺸﯿﺮ ﭼﻮن آﺗﺶ در آب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﻧﺼﺮه اﻟﺪﯾﻦ ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ آﻧﮑﻪ ﺧﺼﻢ ﻣﻠﮏ را‬
‫‪ -348‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﻤﭽﻮ ﺻﯿﺎدان ﺗﻮ داﻣﯽ را ﺑﺂب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫اي ﮐﻪ ﺑﻬﺮ دام ﻟﻔﻆ ﺳﺘﻄﺎب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬
‫در ﮐﻤﻨﺪ ﻻف آن ﻏﺎﺻﺐ رﻗﺎب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﺑﻬﺮﺻﯿﺪ ﺷﺎه ﯾﺤﯿﯽ ﯾﮏ ﻏﺰل ﮔﻔﺘﯽ ﭼﻮ آب‬
‫ﭘﺴﺘﻮ ﭼﻮن ﭘﺮواﻧﻪ ﺧﻮد در اﺿﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﻫﯿﭻﮐﺲﺑﺎﺷﻤﻊرﺧﺴﺎرشﭼﻮﺗﻮﻋﺸﻘﯽﻧﺒﺎﺧﺖ‬
‫ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎ ﻻف و ﺗﻤﻠﻖ در ﺳﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫اﯾﻦ ﻧﻪ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ وﻧﻪ دﻟﺒﺎزي ﮐﻪاز راه ﻃﻤﻊ‬
‫ﺳﺎﯾﮥ ﺑﺬﻟﺶ ﺑﺮ اﺣﻮال ﺧﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﻧﻨﮓ ﻋﺸﻖ وي ﻧﻬﺎدي در دل وﯾﺮاﻧﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪاﻣﺖ ﺑﺎﻓﺴﺎﻧﻪ آن ﺟﻨﺎب اﻧﺪاﺧﺘﯽ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻮ زﯾﻦ ﯾﺎوه ﺳﯿﻢ و زر ﺑﻮد‬
‫‪ -349‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﻮن ﺧﻮري ﮔﺮ ﻃﻠﺐ روزي ﻧﻨﻬﺎده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ ﺧﻮد را ز ﻏﻢ آزاده ﮐﻨﯽ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪284‬‬

‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﻓﮑﺮ ﺳﺒﻮ ﮐﻦ ﮐﻪ ﭘﺮ از ﺑﺎده ﮐﻨﯽ‬ ‫آﺧﺮ اﻻﻣﺮ ﮔﻞ ﮐﻮزه ﮔﺮان ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺟﻬﺎن ﭘﺮ ﺳﻤﻦ و ﺳﻮن آزاده ﮐﻨﯽ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻼل اﻟﺪﯾﻦ ﮐﻦ‬
‫اي ﺑﺴﺎ ﻋﯿﺶ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺨﺖ ﺧﺪا داده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﮐﺎر ﺧﻮد ﮔﺮ ﺑﮑﺮم ﺑﺎز ﮔﺬاري ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -349‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻓﯿﺾ و درﺟﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺪا داده ﮐﻨﯽ‬ ‫اي دل ار ﺑﻬﺮ ﮐﻤﺎﻻت ﺧﻮد آﻣﺎده ﮐﻨﯽ‬
‫روزي ﭘﺎك و ﻣﻘﺪر ﺗﻮ ﭼﺮا ﺑﺎده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮔﻮارا ﺷﺪه ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﺣﻼل‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮد از ﻧﻔﺲ و ﻫﻮي و ﻫﻮس آزاده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮا ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺣﻀﺮت ﯾﺰدان ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺑﯿﺘﯽ و ﮔﺰاﻓﯽ ز ﺧﻮد آﻣﺎده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﻏﻢ روزي ﻣﺨﻮري ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺣﺎﻟﯿﺎ ﺑﻪ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﯽ ﻫﻤﻪ ﺑﻨﻬﺎده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ آﺧﺮ ﭼﻮ ﮔﻞ ﮐﻮزه ﮔﺮان ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ‬
‫ﺑﻨﺪه ﺷﻮ ﺗﺎ ﺳﻔﺮي روي ﺑﺂﺑﺎده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﻫﻤﻪ اﺳﺒﺎب ﺗﻮ در ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻼل‬
‫ﺷﺮﻃﺶ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮﺷﻨﻮد ﺧﻮد از داده ﮐﻨﯽ‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺧﻮاﻫﯽ اﮔﺮ از ﺗﻮ ﺷﻮد ﺣﻖ ﺧﻮﺷﻨﻮد‬
‫‪ -350‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫در ﻓﮑﺮت ﺗﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﺻﺪ ﺣﮑﻤﺖ اﻟﻬﯽ‬ ‫اي دو رخ ﺗﻮ ﭘﯿﺪا اﻧﻮار ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ‬
‫اﯾﻨﮏ زﺑﻨﺪه دﻋﻮي و ز ﻣﺤﺘﺴﺐ ﮔﻮاﻫﯽ‬ ‫ﻋﻤﺮﯾﺴﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎ ﮐﺰ ﻣﯽ ﺗﻬﯿﺖ ﺟﺎﻣﻢ‬
‫ﺻﺪ ﭼﺸﻤﻪ آب ﺣﯿﻮان از ﻗﻄﺮة ﺳﯿﺎﻫﯽ‬ ‫ﮐﻠﮏ ﺗﻮ ﺑﺎرك اﷲ ﺑﺮ ﻣﻠﮏ و اﯾﻦ ﮔﺸﺎده‬
‫ﺑﺮ ﻋﻘﻞ و داﻧﺶ او ﺧﻨﺪﻧﺪ ﻣﺮغ و ﻣﺎﻫﯽ‬ ‫در ﺣﮑﻤﺖ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺷﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺣﺎل ﺑﻨﺪه ﭘﺮﺳﯽ از ﺑﺎد ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﯽ‬ ‫داﻧﻢ دﻟﺖ ﺑﺒﺨﺸﺪ ﺑﺮ ﻋﺠﺰ ﺷﺐ ﻧﺸﯿﻨﺎن‬
‫ﻣﺎ را ﭼﮕﻮﻧﻪ زﯾﺒﺪ دﻋﻮي ﺑﯽﮔﻨﺎﻫﯽ‬ ‫ﺟﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮق ﻋﺼﯿﺎن ﺑﺮ آدم ﺻﻐﯽ زد‬
‫رﻧﺠﺶ رﻧﺠﺖ ﻣﻨﻤﺎ ﺑﺎز آ ﺑﻌﺬر ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﭘﺎد ﺷﺎﻫﺖ ﮔﻪ ﮔﺎه ﻣﯽﺑﺮد ﻧﺎم‬
‫‪ -350‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫در ﻓﮑﺮ زورﮔﻮﯾﺎن ﮐﯽ ﺣﮑﻤﺖ اﻟﻬﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺒﺎف و ﻣﺘﺮاش ﻧﻮري ﺑﺮاي ﺷﺎﻫﯽ‬
‫ﺗﺎ ﮐﯽ ﺗﻮ ﻏﺎﻓﻞ اﺳﺘﯽ از ﻧﻌﻤﺖ اﻟﻬﯽ‬ ‫ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﺧﻠﻖ ﮐﺮده ﺣﻖ اﯾﻦ ﺻﻨﻮف ﻧﻌﻤﺖ‬
‫‪285‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫آن ﻇﻠﻤﺖ ﺗﻮ ﺑﺪﺗﺮ ز اﻓﮑﺎر ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ دﯾﮕﺮ ﻣﺰن دم از ﭼﺸﻤﮥ ﺧﺮاﻓﺎت‬
‫اﻧﺴﺎن ﮐﻪ از ﺷﺮاﺣﺖ دارد ز ﺣﻖ ﮔﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺗﻤﻠﻖ آر و ﺑﺮاي ﻓﺎﺳﻖ‬
‫ﭘﻨﻬﺎن ﮐﻨﺪ ﺑﻔﮑﺮش ﺻﺪ ﺣﮑﻤﺖ در ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺷﺪ راز اوج داﻧﺶ آرد ﺑﺎوج ﺣﮑﻤﺖ‬
‫ﺻﺪ ﭼﺸﻤﻪ آب ﺣﯿﻮان ﺑﮕﺸﻮده از ﺳﯿﺎﻫﯽ‬ ‫ﮔﻮﯾﺪ ﺗﺒﺎرك اﷲ ﺑﺮ ﮐﻠﮏ ﺷﻪ ﮐﻪ درﯾﻦ‬
‫در ﻣﺎل ﻫﻢ ﺗﻮ دﯾﺪي ﻻﻫﺪ ﺣﻮاﻟﻪ ﮔﻮاﻫﯽ‬ ‫در دﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﺪﯾﺪﯾﻢ از ﮐﻠﮏ او ﺑﯿﺎﻧﯽ‬
‫ﻧﯽ ﺻﻨﻌﺘﻮ ﻧﻪ ﮐﺎري ﻧﯽ ﺑﻬﺮ ﺳﺮ ﮐﻼﻫﯽ‬ ‫از ﺣﮑﻤﺖ ﺳﻠﯿﻤﺎن ﺑﻬﺮ ﺷﻬﻤﺎن ﺑﺒﺎﻓﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻻف ﺷﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ و ز ﺑﺎد ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﯽ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ ز دﯾﻦ و ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺮ ﮔﻮ دﮔﺮ رﻫﺎ ﮐﻦ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﮔﺰاف و ﻻﻓﺶ ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺬر ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫ﺷﻬﺮا ﮐﻨﺪ ﺧﺪا و ﺧﻮد را ﮐﻨﺪ ﭼﻮن آدم‬
‫‪ -351‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ازﯾﻦ ﺑﺎ دار ﻣﺪد ﺧﻮاﻫﯽ ﭼﺮاغ دل ﺑﺮ اﻓﺮوزي‬ ‫ز ﮐﻮي ﯾﺎر ﻣﯽآﯾﺪ ﻧﺴﯿﻢ ﺑﺎد ﻧﻮروزي‬
‫ﮐﻪ ﻗﺎرون را ﻏﻠﻂﻫﺎ داد ﺳﻮداي زر اﻧﺪوزي‬ ‫ﭼﻮﮔﻞﮔﺮﺟﺰوةداريﺧﺪاراﺻﺮفﻋﺸﺮتﮐﻦ‬
‫ازﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﺠﺐ دارم ﻃﺮﯾﻘﯽ ﮔﺮ ﺑﯿﺎﻣﻮزي‬ ‫ﺑﺮدﻣﯽﻧﻮشورﻧﺪي ورزوﺗﺮكزرقﮐﻦايدل‬
‫ﺑﯿﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﮐﻪ ﺟﺎﻫﻞ را ﻫﻨﯽ ﺗﺮ ﻣﯽرﺳﺪ روزي‬ ‫ﺑﻌﺠﺐ ﻋﻠﻢ ﻧﺘﻮان ﺷﺪزاﺳﺒﺎبﻃﺮب ﻣﺤﺮوم‬
‫‪ -351‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﺳﺎزي ﭼﺮاغ دل ﺑﺮ اﻓﺮوزي‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ ﯾﺎر ﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻤﺎل و ﻓﺨﺮ ﭘﯿﺮوزي‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﯿﺮي و ﻧﻘﺼﺎن و ﺑﯿﮑﺎري ﺑﯿﮏ روزي‬ ‫ﺗﻮﺟﺰﺋﯽزرﻧﮕﻪﻣﯽداردﺟﺰﺋﯽﺻﺮفﻋﯿﺸﺖﮐﻦ‬
‫ﮐﻪﺣﮑﻢ ﺣﻖ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪاﮔﺮﺳﺎزي وﮔﺮﺳﻮزي‬ ‫ﻣﺮودﻧﺒﺎل ﺧﻮدﮐﺎﻣﯽﮐﻪﺧﻮدﮐﺎﻣﯽ اﺳﺖﺑﺪﻧﺎﻣﯽ‬
‫از اﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﺠﺐ دارم ﻃﺮﯾﻘﯽ ﮔﺮ ﺑﯿﺎﻣﻮزي‬ ‫ﺑﺮوﺣﻖ ﮔﻮوﺣﻖ ﺟﻮﺷﻮﻣﺠﻮﺑﺎﺣﻖ ره رﻧﺪي‬
‫ﺑﻌﺠﺐ رﻧﺪﯾﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺠﺰ ﻟﻬﻮي ﻧﯿﻨﺪوزي‬ ‫ﺑﺒﺮ ﻟﺬت ز ﻋﻠﻢ و ﻓﻀﻞ وروﺗﺮك ﻃﺮب ﺑﻨﻤﺎ‬
‫ﮐﻪ ﻋﺎﻟﻢ رادﯾﮕﺮﻫﻤﯽ اﺳﺖ ﻏﯿﺮازﻟﻬﻮ و ﭘﻔﯿﻮزي‬ ‫ﻣﮑﻦ ﺧﺪﻋﻪ ﻣﮕﻮﻋﺎﻟﻢ زﺗﺮك ﻟﻬﻮ ﺷﺪ ﻣﺤﺮوم‬
‫ﺗﻮﺋﯽ ﺟﺎﻫﻞ ﻫﻨﯽ ﺗﺮﺑﺮﺗﻮاز ﺟﻬﻠﺖ رﺳﺪ روزي‬ ‫ﺑﺘﺮك رﻧﺪﯾﺶ ﺟﺎﻫﻞ ﻣﺨﻮان زﯾﺮا ﺑﻮد ﻋﺎﻟﻢ‬
‫‪ -352‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪286‬‬

‫روﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫دﯾﺪة‬ ‫ﻣﺮدم‬ ‫ﺑﺪان‬ ‫آﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﺧﻮش‬ ‫ﺑﻮي‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﺳﻼﻣﯽ‬

‫ﮔﺸﺎﺋﯽ‬ ‫ﻣﺸﮑﻞ‬ ‫ﻣﻔﺘﺎح‬ ‫ﻓﺮوﺷﻨﺪ‬ ‫ز ﮐﻮي ﻣﻐﺎن رو ﻣﮕﺮدان ﮐﻪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫در‬ ‫ﮐﻨﻢ‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﺴﯽ‬ ‫ﻣﺮا ﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﮕﺬاري ﻧﻔﺲ ﻃﺎﻣﻊ‬
‫زﻫﺪرﯾﺎﺋﯽ‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺗﺎﺑﻢ‬ ‫ور‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺻﻮﻓﯽ اﻓﮑﻦ ﮐﺠﺎ ﻣﯽﻓﺮوﺷﻨﺪ‬
‫ﺟﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺟﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺑﺪ‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫زﻫﻢ‬ ‫ﺳﻌﺎدت‬ ‫ﮐﯿﻤﯿﺎي‬ ‫ﺑﯿﺎﻣﻮزﻣﺖ‬
‫ﭼﻪ داﻧﯽ ﺗﻮ اي ﺑﻨﺪه ﮐﺎر ﺧﺪاﺋﯽ‬ ‫ﻣﮑﻦ ﺣﺎﻓﻆ از ﺟﻮر دوران ﺷﮑﺎﯾﺖ‬
‫‪ -352‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫آﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﻧﻔﺴﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺸﻄﺎن‬ ‫ﺑﯿﺤﯿﺎﺋﯽ‬ ‫ﺳﺰد‬ ‫ﻋﺎﻗﻼﻧﯽ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮ‬
‫اﻋﺘﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﻧﻤﺎ‬ ‫ﺷﺮﯾﻌﺖ‬ ‫ﺑﺎﻣﺮ‬ ‫ﺑﺮو ﺟﻤﻊ ﮐﻦ ﺑﯿﻦ دﻧﯿﺎ و ﻋﻘﺒﯽ‬
‫روﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫اﯾﻤﺎن‬ ‫ز‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﺠﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﻋﻘﻞ و ﻓﮑﺮي‬
‫ﺑﯽوﻓﺎﺋﯽ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫را‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫ﻓﺮوﺷﻨﺪ‬ ‫ز ﭘﯿﺮ ﻣﻐﺎن رو ﺑﮑﺮدان ﮐﻪ آﻧﺠﺎ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫از‬ ‫ﻫﻤﺘﺖ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﺰن ﺷﺎﻋﺮا دم ز ﭘﯿﺮوز ﺷﺎﻫﺎن‬
‫ﻓﺪاﺋﯽ‬ ‫ﻋﻘﺒﯽ‬ ‫ﺑﻬﺮ‬ ‫ﮔﺪا‬ ‫وﻟﯿﮑﻦ‬ ‫ﺷﻬﻤﺎن را ﻧﺸﺪ ﻫﻤﺘﯽ ﺑﻬﺮ ﻋﻘﺒﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﺗﺎﺑﻢ از ﻋﺸﻖ و ﺷﻌﺮ رﯾﺎﺋﯽ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺻﻨﻌﺖ و دﯾﻦ ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪت‬
‫ﺟﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺟﺪاﺋﯽ‬ ‫ﻓﻬﯿﻤﺎن‬ ‫از‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﻣﯿﺪان‬ ‫ﻗﺪر‬ ‫ﯾﮑﺴﺨﻦ‬ ‫ﺑﯿﺎﻣﻮزﻣﺖ‬
‫ز اﯾﻦ ﺑﺎف و ﻻﻓﺖ ﺣﯿﺎﺋﯽ ﺣﯿﺎﺋﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻋﻘﻞ و ﮐﺎر و دﯾﺎﻧﺖ‬
‫ﭼﻮ داﻧﯽ ﺻﻼح اﺳﺖ ﮐﺎر ﺧﺪاﺋﯽ‬ ‫ﺷﮑﺎﯾﺖ‬ ‫ﻧﺼﯿﺒﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﻣﮑﻦ‬
‫‪ -353‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻋﻼج ﮐﯽ ﮐﻨﻤﺖ آﺧﺮ اﻟﺪوا اﻟﮑﯽ‬ ‫ﺑﺼﻮت ﺑﻠﺒﻞ و ﻗﻤﺮي اﮔﺮ ﻧﻨﻮﺷﯽ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﻪ ﻋﺸﻮة دﻧﯿﺎ ﺧﺮﯾﺪ واي ﺑﻮي‬ ‫اﻟﻤﺄوي‬ ‫ﺟﻨﺖ‬ ‫اﯾﻮان‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﺑﻘﻮل ﻣﻄﺮب و ﺳﺎﻗﯽ ﺑﻔﺘﯽ دف و ﻧﯽ‬ ‫ﺧﺰﯾﻨﻪ داري ﻣﯿﺮاث ﺧﻮارﮔﺎن ﮐﻔﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺪه ﺑﺸﺎوي روح و روان ﺣﺎﺗﻢ ﻃﯽ‬ ‫ﺳﺨﺎﻧﻤﺎﻧﺪه ﺳﺨﻦﻃﯽ ﮐﻨﻢ ﺷﺮاب ﮐﺠﺎ اﺳﺖ‬
‫‪287‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﭘﺎﯾﻠﻪ ﮔﯿﺮ و ﮐﺮم ور ز و اﻟﻀﻤﺎن ﻋﻠﯽ‬ ‫ﺑﺨﯿﻞ ﺑﻮي ﺧﺪا ﻧﺸﻨﻮد ﺑﯿﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -353‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﻮد ﻋﻼج ﺳﺮت آﺧﺮ اﻟﺪاو اﻟﮑﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻌﺸﻖ و ﻫﻮي و ﻫﻮس ﺑﻨﻮﺷﯽ ﻣﯽ‬
‫اﮔﺮ ﻧﺸﺪ ﺑﺤﺠﯿﻢ اﺳﺖ داغ او ازﻣﯽ‬ ‫ﺑﻐﯿﺮ داغ ﻧﺒﺎد ﻋﻼج ﻣﯽ ﻧﻮﺷﯽ‬
‫ﻫﺰار واي ﺑﺤﺎﻓﻆ ﻫﺰار واي ﺑﻮي‬ ‫ﺑﮕﻮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺮ اﯾﻮان ﺟﻨﺖ اﻟﻤﺄوي‬
‫ﺧﺮﯾﺪ در ﻋﻮﺿﺶ ﻻفﻫﺎي ﭘﯽ در ﭘﯽ‬ ‫ﮐﻪ دﯾﻦ ﺧﻮد ﻫﻤﻪ دادي ﺑﻌﺸﻮة دﻧﯿﺎ‬
‫ﺑﻘﻮل ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻄﺮب ﺑﻔﺘﻮي دف و ﻧﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﺧﺰﯾﻨﻪ داري ﻣﯿﺮاث ﺧﻮار ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻔﺮ‬
‫ﮔﻬﯽ ﺑﺪ اﺳﺖ و ﮔﻬﯽ ﻧﯿﮏ ﻓﻬﻢ ﮐﻦ از وي‬ ‫وﻟﯽ ﺑﻘﻮل ﻧﺒﯽ واﺟﺐ اﺳﺖ و ﮔﻪ ﻣﮑﺮوه‬
‫ﺧﻮري ﺑﺸﺎدي ﯾﮏ ﮐﺎﻓﺮي ﭼﻮ ﺣﺎﺗﻢ ﻃﯽ‬ ‫ﺳﺨﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﭼﺮا ﻃﯽ ﮐﻨﯽ ﺳﺨﻦ ﺑﺸﺮاب‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻤﻘﺪﻣﻨﺪي ﺑﮑﻔﺮ و ﺑﺎﻃﻞ و ﻏﯽ‬ ‫ﺑﻠﯽ ﺑﻤﺜﻞ ﺗﻮ ﯾﺎد آور از ﺣﺎﺗﻢ و ﺟﻢ‬
‫اﻣﯽ‬ ‫آل‬ ‫ﺑﯿﺎد‬ ‫و‬ ‫ﺑﺪر‬ ‫ﮐﺸﺘﮥ‬ ‫ﺑﯿﺎد‬ ‫ﯾﺰﯾﺪ ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﺧﻮرد و ﺳﺮ ﺣﺴﯿﻦ‪ u‬ﭘﺎﺷﯿﺪ‬
‫ﻣﮑﻦ ﺗﻮ ﺑﺨﻞ ﺑﺪه وﯾﻦ ﺑﺒﺎدة ﻻﯾﺸﯽ‬ ‫ﺑﺨﯿﻞ ﺑﻮي ﻫﺪي ﻧﺸﻨﻮد ﺑﯿﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺑﺨﻮان ﮐﻼم ﺧﺪا و زر اﻟﻀﻤﺎن ﻋﻠﯽ‬ ‫ﺑﺒﺎده اﻣﺮ ﻣﮑﻦ ﺣﻤﻞ و زر آﺳﺎن ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪ -354‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺪان ﺑﯿﺦ ﻏﻢ از دل ﺑﺮ ﮐﻨﯽ‬ ‫ﻧﻮش ﮐﻦ ﺟﺎم ﺷﺮاب ﯾﮏ ﻣﻨﯽ‬
‫دﻧﯽ‬ ‫ﺧﻢ‬ ‫ﭼﻮن‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫دل ﮔﺸﺎده دار ﭼﻮن ﺟﺎم ﺷﺮاب‬
‫ﺑﺸﮑﻨﯽ‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫و‬ ‫ﺳﺎﻟﻮس‬ ‫ﮔﺮدن‬ ‫دل ﺑﻤﺎ در ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮداﻧﻪ دار‬
‫ﺧﻮﯾﺶ را در ﭘﺎي ﻣﻌﺸﻮق اﻓﮑﻨﯽ‬ ‫ﺧﯿﺰ و ﺟﻬﺪي ﮐﻦ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ‬
‫‪ -254‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ ﭘﻨﺞ ﮐﻔﺮ از دل ﺑﺮ ﮐﻨﯽ‬ ‫دﻧﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺷﺮاب‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫از‬ ‫ﺑﮕﺬر‬
‫ﺑﺸﮑﻨﯽ‬ ‫را‬ ‫ﻫﻮا‬ ‫و‬ ‫ﭘﺮﺳﺘﯽ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫دل ﺑﺤﻖ در ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮداﻧﻪ دار‬
‫ﺑﺸﮑﻨﯽ‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻘﻮي‬ ‫ﻟﯿﮏ‬ ‫ﺑﺸﮑﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺳﺎﻟﻮس‬ ‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﯽزﻧﯽ‬ ‫دم‬ ‫ﺣﻖ‬ ‫اﻣﺮ‬
‫اﻓﮑﻨﯽ‬ ‫ﻣﻌﺒﻮد‬ ‫راه‬ ‫در‬
‫ﺗﺎ ﺑﺮ او اﻧﺴﺎن ﮐﻨﺪ ﮐﺞ ﮔﺮدﻧﯽ‬
‫‪ -355‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫دل ﺑﯽ ﺗﻮ ﺑﺠﺎن آﻣﺪ وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎز آﺋﯽ‬
‫درﯾﺎب ﺿﻌﯿﻔﺎن را در وﻗﺖ ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ‬
‫ﮔﻔﺘﺎ ﻏﻠﻄﯽ ﺑﮕﺬر زﯾﻦ ﻓﻄﺮت ﺳﻮداﺋﯽ‬
‫اﯾﻦ اﺳﺖ ﺣﺮﯾﻒ اي دل ﺗﺎ ﺑﺎ ﻧﻪ ﭘﯿﻤﺎﺋﯽ‬
‫رﺧﺴﺎره ﺑﮑﺲ ﻧﻨﻤﻮد آن ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺮ ﺟﺎﺋﯽ‬
‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﺮاﻣﺎن ﮐﻦ ﺗﺎ ﺑﺎغ ﺑﯿﺎراﺋﯽ‬
‫ﻟﻄﻒ آﻧﭽﻪ ﺗﻮ اﻧﺪﯾﺸﯽ ﺣﮑﻢ آﻧﭽﻪ ﺗﻮ ﻓﺮﻣﺎﺋﯽ‬
‫ﮐﻔﺮاﺳﺖ درﯾﻦ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد ﺑﯿﻨﯽ و ﺧﻮد رأﯾﯽ‬
‫‪ -355‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫در ذات و ﺻﻔﺎت ذات ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻬﻤﻪ ﺟﺎﺋﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻋﺎﻟﻢ و ﻫﺮ ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻫﺮ ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﺎﻻﺋﯽ‬
‫ﺑﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ ﻫﻢ ﺣﺎﺿﺮ و ﺑﯿﻨﺎﺋﯽ‬
‫اوﺻﺎف ﺗﻮ ﺑﺪ ذاﺗﯽ ﻫﻤﻮاره ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ‬
‫ﻧﯽ اﻫﻞ ﺟﺴﺎراﺗﻢ ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ دﻧﯿﺎﺋﯽ‬
‫درﯾﺎب ﺿﻌﯿﻔﺎن را در وﻗﺖ ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ‬
‫ﻓﯿﺾ ﺗﻮ ﺑﻮد داﺋﻢ ﻫﺮ وﻗﺖ و ﺑﻬﺮ ﺟﺎﺋﯽ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻮ ﻣﮕﻮ ﺑﺎ ﺣﻖ وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎز آﺋﯽ‬
‫رﺧﺴﺎره ﺑﮑﺲ ﻧﻨﻤﻮده آن ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺮ ﺟﺎﺋﯽ‬
‫‪288‬‬
‫ﺷﮑﺴﺖ‬ ‫از‬ ‫ﻫﺴﺖ ﺗﻘﻮي اﻣﺮ ﺣﻖ اي ﺑﻮ اﻟﻬﻮس‬
‫را‬ ‫ﺧﻮي‬ ‫ﺧﯿﺰ و ﺟﻬﺪي ﮐﻦ ﺗﻮ ﺷﺎﻋﺮ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ‬
‫ﮐﻮي ﻣﻌﺸﻮق ﺗﻮ ﮐﯽ ﻻﺋﻖ ﺑﻮد‬
‫اي ﭘﺎدﺷﻪ ﺧﻮﺑﺎن داد از ﻏﻢ ﺗﻨﻬﺎﺋﯽ‬
‫داﺋﻢ ﮔﻞ اﯾﻦ ﺑﺴﺘﺎن ﺷﺎداب ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‬
‫دﯾﺸﺐ ﮔﻠﮥ زﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺑﺎد ﻫﻤﯽ ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺻﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﯽرﻗﺼﻨﺪ‬
‫ﯾﺎرب ﺑﮑﻪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ در ﻋﺎﻟﻢ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ ﭼﻤﻦ وﮔﻞ راﺑﯿﺮوي ﺗﻮ رﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫در داﺋﺮه ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺎ ﻧﻘﻄﮥ ﭘﺮﮔﺎرﯾﻢ‬
‫ﻓﮑﺮﺧﻮد و راي ﺧﻮد در ﻋﺎﻟﻢ رﻧﺪي ﻧﯿﺴﺖ‬
‫اي ﺧﺎﻟﻖ ﺑﯿﻬﻤﺘﺎ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﯾﮑﺘﺎﺋﯽ‬
‫ور ﻗﺪرت و در ﺳﻄﻮت ﻣﻘﻬﻮر ﺗﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻫﺮ ذرهاي از ذرات ﺑﮕﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل ذات‬
‫ﻋﺎري ﺗﻮ ز ﺣﺎﻻﺗﯽ داﺋﻢ ﺑﮑﻤﺎﻻﺗﯽ‬
‫داﻧﯽ ﺗﻮ ﺷﮑﺎﯾﺎﺗﻢ ﮔﻮﯾﻢ ﺑﺘﻮ ﺣﺎﻻﺗﻢ‬
‫ﮔﻮﯾﺪ ﮔﻞ اﯾﻦ ﺑﺴﺘﺎن ﺷﺎداب ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‬
‫داﺋﻢ ﺗﻮ ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ ﻧﯽ وﻗﺖ ﺗﻮاﻧﺎﺋﯽ‬
‫اﯾﻦ ﺷﻌﺮ ﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻟﻖ ﻧﯽ ﺑﻨﺪة او زﯾﺒﺪ‬
‫ﮔﺮ ﺑﻨﺪة ﺣﻖ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻏﻠﻂ ارﮔﻮﺋﯽ‬
‫‪289‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﯾﺎ ﭘﯿﺮ ﮐﻪ ﺑﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ در ﻗﻠﺐ ﺗﻮ ﻣﺎواﺋﯽ‬ ‫ﻣﺨﻠﻮقﻧﻪﻫﺮﺟﺎﺋﯽاﺳﺖﭘﺲﻻفﺗﻮﺑﺎﺷﺎهاﺳﺖ‬

‫ﺑﻨﮕﺮ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﯿﺮ اﻓﮑﻨﻪ ﭼﻪ ﻏﻮﻏﺎﺋﯽ‬ ‫ﺷﻌﺮش ﺑﻨﮕﺮ ﺟﺎﻧﺎ ﺗﺎ ﻧﯿﮏ ﺑﺨﻮد آﺋﯽ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﺴﺖ ﺑﺎدش ﮐﻨﺪ اﺟﺮاﺋﯽ‬ ‫ﺻﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ آﻧﺠﺎ ﺑﺎ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﯽرﻗﺼﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﮕﺮ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﻣﺴﺖ ﻣﯽ رﺳﻮاﺋﯽ‬ ‫اﻓﮑﻨﺪه ﺑﺮون از ﺣﺪ ﻻﻓﯽ و ﮔﺰاﻓﯽ را‬
‫ﻫﺮ رﻧﮓ از آن ﭘﯿﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ زﺷﺘﯽ ﺳﯿﻤﺎﺋﯽ‬ ‫ﮔﻮﯾﺪﭼﻤﻦ وﮔﻞ راﺑﯽروي ﺗﻮ رﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫آري ﺗﻮ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺑﯿﺎﺳﺎﺋﯽ‬ ‫در داﺋﺮه ﭘﯿﺮان ﺧﻮد ﻧﻘﻄﮥ ﭘﺮﮔﺎر اﺳﺖ‬
‫ﮐﻔﺮ اﺳﺖ در اﯾﻦ ﻣﺴﻠﮏ ﺟﺰ ﭘﯿﺮ دﻫﺪ رأﺋﯽ‬ ‫ﻓﮑﺮ و ﺧﺮد و رأﯾﯽ در ﭘﯿﺮ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫اﻓﮑﺎر ﻣﻨﻊ و ﮔﺒﺮان ﻫﻢ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺮﺳﺎﺋﯽ‬ ‫ﻓﺮﯾﺎد زاﯾﻦ ﻋﺮﻓﺎن ﮐﺎورده ز ﺧﻮد ﺷﯿﻄﺎن‬
‫ﺳﺪ ﮔﺸﺘﻪ ره ﻗﺮآن وﻗﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﺸﺎﺋﯽ‬ ‫ﺑﺮ ﺟﺎي ﮐﻼم وﺣﯽ ﺷﻌﺮ آﻣﺪه و دﯾﻮان‬
‫ﭘﺮ ﮔﺸﺘﻪ ز ﺷﻌﺮ ﻋﺸﻖ از ﺷﺎﻋﺮ ﺷﯿﺪاﺋﯽ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮد ﺧﺎﻟﯽ از ﺻﻨﻌﺖ و ﻋﻠﻢ و ﮐﺎر‬
‫ﺗﻘﺎﺿﺎﺋﯽ‬ ‫دارﯾﻢ‬ ‫دﯾﻦ‬ ‫رواج‬ ‫ﺗﻮﻓﯿﻖ‬ ‫ﻧﯽ ﻣﺎﻧﺪه دﮔﺮ دﯾﻨﯽ اﯾﻤﺎﻧﯽ و آﺋﯿﻨﯽ‬
‫ﺗﻤﻨﺎﺋﯽ‬ ‫دارﯾﻢ‬ ‫اﺳﺘﻘﻼل‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﺪاري‬ ‫ﯾﺎ رب ز ﺗﻮ ره ﺟﻮﺋﯿﻢ ﺑﺮ دﯾﻦ ﺗﻮ ﻣﯽﭘﻮﺋﯿﻢ‬
‫ﺗﻮﻓﯿﻖ ﻧﺼﯿﺒﺖ ﺷﺪ ﭼﻮن ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻘﺒﺎﺋﯽ‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎﻣﯽﮐﻮش ﺑﺎﻃﻞ ز ﺗﻮ ﺷﺪ ﻣﺨﺬول‬
‫‪ -356‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﻌﺬوري‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﻣﻐﺮوري‬ ‫ﺑﺨﻮﯾﺶ‬ ‫داﺋﻢ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اي‬
‫ﻣﺸﻬﻮري‬ ‫ﻋﻘﯿﻠﻪ‬ ‫ﺑﻌﻘﻞ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻣﮕﺮد‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫دﯾﻮاﻧﮕﺎن‬ ‫ﮔﺮد‬
‫اﻧﮕﻮري‬ ‫آب‬ ‫ﺗﻮﻣﺴﺖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫رو‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ ﻋﺸﻖ ﻧﯿﺴﺖ در ﺳﺮ ﺗﻮ‬
‫رﻧﺠﻮري‬ ‫ﮔﻮاه‬ ‫را‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫روي زر دﺳﺖ و آه درد آﻟﻮد‬
‫ﻣﺨﻤﻮري‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﻃﻠﺐ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ‬ ‫ﺑﮕﺬر از ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬
‫‪ -356‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻣﻌﺬوري‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﺧﺮد‬ ‫ﺑﺘﺮك‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫اي ﮐﻪ از راه ﺣﻖ ﺑﺴﯽ دوري‬
‫ﻣﺸﻬﻮري‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻤﺴﺘﯽ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺷﺪ ﻃﺮﯾﻘﯽ و ﻣﺬﻫﺐ ﺗﻮ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪290‬‬

‫اﻧﮕﻮري‬ ‫آب‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻣﻨﻢ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﻗﺮار‬ ‫ﮐﺮدهاي‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ‬
‫ﺧﻮ اﻧﺪﯾﺶ ﺧﻮن رز ﻣﮕﺮ ﮐﻮري‬ ‫ﺧﻮد ﺗﻮ ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻟﻌﻞ رﻣﺎن اﺳﺖ‬
‫ﻣﺴﺘﻮري‬ ‫ﺿﺪ‬ ‫و‬ ‫ﻋﯿﺐ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دش‬ ‫ﺗﻠﺦ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﯽ‬ ‫ﮔﺎه‬
‫دوري‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫از‬ ‫ﻧﯿﺰ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻧﺠﺲ‬ ‫آب‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺎدة‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﭘﺲ‬
‫ﻣﺨﻤﻮري‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﯾﮑﺴﺎن‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻨﺰد‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﮔﺮ‬
‫ﻧﺠﻮري‬ ‫و‬ ‫ﻓﺴﺎد‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دو‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫ﻧﻘﺼﺎن‬ ‫ﺑﺪﯾﻦ‬ ‫ﻣﯽآورد‬ ‫دو‬ ‫ﻫﺮ‬
‫ﺷﻮري‬ ‫و‬ ‫ﺷﺮ‬ ‫در‬ ‫ﺑﯿﺶ‬ ‫ﻓﺘﻪاش‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺪﺗﺮ‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮري‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ ﺧﻤﺮ ﮔﺮ ﺑﺮد ﺑﺲ ﻋﻘﻞ‬
‫ﺳﺮوري‬ ‫ﺑﻌﺸﻖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﻟﯿﮏ‬ ‫ﺧﺎﺋﻒ اﺳﺖ از ﮔﻨﺎه ﺧﻮد ﺧﻤﺎر‬
‫ﻣﻨﻔﻮري‬ ‫زﺷﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ‬ ‫آورد‬ ‫ﭼﻨﺪﮔﻮﺋﯽ ز ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ آن‬
‫ﻣﻐﺮوري‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻧﺎﯾﺪ‬ ‫ﻋﺎر‬ ‫ﻣﮕﺬر از ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ اي ﺷﺎﻋﺮ‬
‫ﻋﻘﻞ و دﯾﻦ ﻧﺎﻣﻪ از ﺗﻮ ﻧﺸﻮري‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﺷﺎد ﺑﺎش و ﺷﮑﺮ ﮔﺬار‬
‫‪ -357‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﺧﻄﺎب آﻣﺪ ﮐﻪ واﺛﻖ ﺷﻮ ﺑﺎﻟﻄﺎف ﺧﺪاوﻧﺪي‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﺎ ﺑﺎد ﻣﯽﮔﻔﺘﻢ ﺣﺪﯾﺚ آرزوﻣﻨﺪي‬
‫وراي ﺣﺪ ﺗﻘﺮﯾﺮ اﺳﺖ ﺷﺮح آرزوﻣﻨﺪي‬ ‫ﻗﻠﻢ را آن زﺑﺎن ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺳﺮ ﻋﺸﻖ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺎز‬
‫ﭘﺪر را ﺑﺎز ﭘﺮس آﺧﺮ ﮐﺠﺎ ﺷﺪ ﻣﻬﺮ ﻓﺮزﻧﺪي‬ ‫اﻻايﯾﻮﺳﻒﻣﺼﺮيﮐﻪﮐﺮدﺳﺖﺳﻠﻄﻨﺖﻣﻐﺮور‬
‫درﯾﻎ آن ﺳﺎﯾﮥ دوﻟﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﺎ اﻫﻞ اﻓﮑﻨﺪي‬ ‫ﻫﻤﺎﺋﯽ ﭼﻮنﺗﻮﻋﺎﻟﯽ ﻗﺪرﺣﺮصاﺳﺘﺨﻮانﺗﺎﮐﯽ‬
‫ﺳﯿﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﮐﺸﻤﯿﺮي و ﺗﺮﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي‬ ‫ﺑﺸﻌﺮﺣﺎﻓﻆ ﺷﯿﺮاز ﻣﯽرﻗﺼﻨﺪ و ﻣﯽﻧﺎزﻧﺪ‬

‫‪ -357‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺮوي ﯾﻮﺳﻒ ﺑﺼﺮي ﻧﻈﺮ از ﻋﺸﻖ اﻓﮑﻨﺪي‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﺎﺷﺎه ﻣﯽﮔﻔﺘﯽ ز ﺣﺮص و آرزوﻣﻨﺪي‬
‫ﺑﻮد ﻣﻌﺼﻮم ﻧﯽ ﻣﻐﺮور اي ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻪ ﻣﯽﺑﻨﺪي‬ ‫ﭼﺮاﮔﻔﺘﻢ ﺑﻮد ﺑﺼﺮي ﮐﻪ ﻣﺼﺮي ز اﻧﺒﯿﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪291‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫درﯾﻎ آن ﮐﺲ ﮐﻪ زاده ﺷﺎﻋﺮي ﻧﺎاﻫﻞ ﻓﺮزﻧﺪي‬ ‫ﺟﺴﺎرتﮐﺮديوﮔﻔﺘﯽﮐﻪﺣﺮصاﺳﺘﺨﻮانﺗﺎﮐﯽ‬

‫وﺛﻮق ﺧﻮد ﺑﺎﯾﻦ اﺷﺨﺎص در ﺑﻨﺪ و ﺑﺒﺮ ﮔﻨﺪي‬ ‫ﻧﺪا آﻣﺪ ز ﺧﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ واﺛﻖ ﺷﻮ ﺑﺎﻟﻄﺎﻓﺶ‬
‫وراي ﺣﺪ ﺗﻘﺮﯾﺮ اﺳﺖ ﺷﺮح آرزوﻣﻨﺪي‬ ‫ﺗﻮراﺣﺮصوﻃﻤﻊﭼﻨﺪانﮐﻪﺷﺮﺣﺶدرﻗﻠﻢﻧﺎﯾﺪ‬
‫ﮐﻨﯽ ﻗﻄﻊ رﺳﻮم ازوي ﭘﺲازﺧﺪﻣﺘﮕﺮيﭼﻨﺪي‬ ‫ﺑﻠﯽ اي ﺷﺎه زر ﻣﯿﺪه روا ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺷﺎﻋﺮ را‬
‫ﺑﻨﺎزازرﻗﺺ واز ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻪ ﻓﺮدا در ﻏﻞ و ﺑﻨﺪي‬ ‫ﺗﻮﻫﻢ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺸﻌﺮ ﺧﻮي ﻣﯿﻨﺎزي و ﻣﯽرﻗﺼﯽ‬
‫‪ -358‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﻻﻗﯽ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻮاﻫﺎ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫اﻻﻗﯽ‬ ‫ﺑﺎﻟﻌﺮاق‬ ‫ﺣﻠﺖ‬ ‫ﻣﻨﺪ‬ ‫ﺳﻠﯿﻤﯽ‬
‫اﺷﺘﯿﺎﻗﯽ‬ ‫ﻃﺎل‬ ‫ﻧﮑﻢ‬ ‫رﮐﺒﺎ‬ ‫اﻟﯽ‬ ‫دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻨﺰل‬ ‫ﺳﺎرﺑﺎن‬ ‫اي‬ ‫اﻻ‬
‫ﻋﺮاﻗﯽ‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن‬ ‫ﺑﮕﻠﺒﺎﻧﮓ‬ ‫ﺧﺮد در زﻧﺪه رود اﻧﺪ از و ﻣﯽ ﻧﻮش‬
‫ﺳﻤﺎع و ﭼﻨﮓ و دﺳﺖ اﻓﺸﺎن ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎدم‬ ‫ﻣﯽآرد‬ ‫ﺑﺎز‬ ‫ﺟﻮاﻧﯽ‬
‫ﻋﺮاﻗﯽ‬ ‫ﺻﻮت‬ ‫ﻓﺎرﺳﯽ‬ ‫ﺑﺸﻌﺮ‬ ‫ﺑﺴﺎز اي ﻣﻄﺮب ﺧﻮش ﺧﻮان و ﺧﻮش ﮔﻮ‬
‫ﻃﻼﻗﯽ‬ ‫ﺳﺰاوار‬ ‫ﮔﻪ‬ ‫ﮔﻪ‬ ‫وﻟﯽ‬ ‫ﻋﺮوﺳﯽ ﺑﺲ ﺧﻮﺷﯽ اي دﺧﺘﺮ از‬
‫وﺛﺎﻗﯽ‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫ﺳﺎزد‬ ‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫آزد‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺠﺮد‬ ‫ﻣﺴﯿﺤﺎي‬
‫‪ -358‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻻﻗﯽ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫اذﯾﮑﻢ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﻗﯽ‬ ‫اﻻ‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺟﺎم‬ ‫ﺷﺎﻋﺮان‬ ‫اي‬ ‫اﻻ‬
‫اﺷﺘﯿﺎﻗﯽ‬ ‫ﯾﺎوهﻫﺎي‬ ‫از‬ ‫دﮔﺮ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫از‬ ‫اﻓﮑﻨﺪﯾﺪ‬ ‫دور‬ ‫را‬ ‫ﺧﺮد‬
‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫آواز‬ ‫و‬ ‫ﻧﻐﻤﻪ‬ ‫و‬ ‫ﺳﻤﺎع‬ ‫ﻣﺨﻮان ﺗﺼﻨﯿﻒﻫﺎ ﺷﺎﻋﺮ ﺗﻮ ﺑﮕﺬار‬
‫ﻣﮑﻦ ﻋﻤﺮت ﺗﻠﻒ ﮔﺮ ﻫﺴﺖ ﺑﺎﻗﯽ‬ ‫ﻣﺰن دم از ﻣﯽ و ﻣﺴﺘﯽ و ﺑﺎده‬
‫ﻓﺮاﻗﯽ‬ ‫ازﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫را‬ ‫ﻣﻠﺖ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري‬ ‫از‬ ‫ﮐﺮدي‬ ‫ﺧﻮن‬ ‫دﻟﻢ‬
‫ﻋﺮاﻗﯽ‬ ‫آواز‬ ‫و‬ ‫رﻗﺺ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫رﻫﺎ‬ ‫ﺑﯿﺎﻣﻮز‬ ‫را‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫آﯾﺎت‬ ‫دﻣﯽ‬
‫ﮐﻪ در دوزخ ﺧﻮري ﮔﺮ زد ﭼﻤﺎﻗﯽ‬ ‫ﻣﺸﻮ ﺑﺎ ﻣﻄﺮب ﺧﻮﺷﺨﻮان و ﺧﻮش ﮔﻮ‬
‫ﻃﻼﻗﯽ‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫دﻫﯽ‬ ‫ﻻزم‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫آرد‬ ‫ﻧﻨﮓ‬ ‫رز‬ ‫دﺧﺘﺮ‬ ‫ﻋﺮوس‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﯽ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫را‬
‫ﻧﻔﺎﻗﯽ‬ ‫ﻏﺰلﻫﺎي‬ ‫اﯾﻦ‬
‫اﯾﻦ ﮔﻔﺖ ﺳﺤﺮ ﺑﻠﺒﻞ اي ﮔﻞ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﻟﺐ ﮔﯿﺮي و رخ ﺑﻮﺳﯽ ﻣﯿﻨﻮﺷﯽ و ﮔﻞ ﺑﻮﺋﯽ‬
‫ﺗﺎ ﺳﺮو ﺑﯿﺎﻣﻮزد از ﻗﺪ ﺗﻮ دل ﺟﻮﺋﯽ‬
‫ﮔﻮﺋﯽ‬ ‫ﺑﻐﺰل‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻨﻮاﺳﺎزي‬
‫‪ -359‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﺑﺮ ﺧﯿﺰ و ﺑﺰن ﮔﻮﺋﯽ‬
‫اﯾﻦ ﺷﻌﺮ و ﻏﺰل ﺧﻮاﻧﯽ وﯾﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﺮﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﯿﺰي و ﻏﻢ رﯾﺰي ﺣﻖ ﮔﻮﺋﯽ و ﺣﻖ ﺟﻮﺋﯽ‬
‫دﺷﻤﻦ ز وﻃﻦ ﻣﯿﺮان ﺑﺎ ﻗﻮت و ﻧﯿﺮوﺋﯽ‬
‫اﯾﻦ ﮐﺎﻓﺮ اﺑﺘﺮ را ﻣﯿﺮان ﺑﺘﺮش روﺋﯽ‬
‫ﺟﺎﻧﺶ ﺗﻮ ﻣﻨﻮر ﮐﻦ از داﻧﺶ و ﺧﻮش ﺧﻮﺋﯽ‬
‫ﻣﯿﺰن ﺗﻮ ﭘﺮ و ﺑﺎﻟﯽ ﭘﺮواز ﺑﺪﻟﺠﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﺮ ﺧﯿﺰد ﺧﺮﯾﺪاري ﻣﯽﮐﻦ ﺗﻮ ﺑﻨﯿﮑﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﯽﻏﯿﺮت و ﺑﯽﺧﻮن ﺷﺪ از ﻧﺎﻟﻪ ﺑﮑﻦ ﻣﻮﺋﯽ‬
‫از ﺧﺎﻟﻖ اﮐﺒﺮ ﮔﻮ ﮔﺮ ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺗﺎ را ﻫﺮ دﻧﺒﺎﺷﯽ ﮐﯽ را ﺑﺒﺮ ﺷﻮي‬
‫ﺗﺎ ﮐﯿﻤﯿﺎي ﻋﺸﻖ ﺑﯿﺎﺑﯽ و زر ﺷﻮي‬
‫ﻫﺎن اي ﭘﺴﺮ ﺑﮑﻮش ﮐﻪ روزي ﭘﺪر ﺷﻮي‬
‫‪292‬‬
‫ﻫﺮ ﮐﺲ‬ ‫ﻧﻪ‬ ‫ﻣﺴﯿﺤﺎ ﺑﺮ ﻓﻠﮏ رﻓﺖ او ﻧﺒﯽ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻦ‬ ‫رﻫﺎ‬ ‫ﻗﺮآن‬ ‫آﯾﺎت‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺨﻮان‬
‫‪ -359‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻣﯽﺧﻮاه وﮔﻞ اﻓﺸﺎن ﮐﻦ ازدﻫﺮﭼﻪﻣﯽﺟﻮﺋﯽ‬
‫ﻣﺴﻨﺪ ﺑﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﺮ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﯽ را‬
‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﺮاﻣﺎن ﮐﻦ آﻫﻨﮓ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﮐﻦ‬
‫ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺮغ ﺑﺪﺳﺘﺎﻧﯽ در ﮔﻠﺸﻦ ﺷﺎه آﯾﺪ‬
‫اي ﻋﻘﻞ ﭼﻪ ﻣﯽﺟﻮﺋﯽ ﻋﺎﻗﻞ ﺗﻮﭼﻪﻣﯽﮔﻮﺋﯽ‬
‫ﺑﺮدﻧﺪ ز ﻣﺎ دﯾﻦ و ﻫﻢ ﻋﺰت و اﺳﺘﻘﻼل‬
‫آواره ﮐﻦ اﯾﻦ دﺷﻤﻦ ﺗﺎ آﻧﮑﻪ ﺑﺎﺳﺘﻘﻼل‬
‫ﮔﺮ ﻃﺎﻟﺐ اﯾﺮاﻧﯽ ﯾﺎ آﻧﮑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ‬
‫ﮔﻮ ﻣﻠﺖ ﺑﯽﺳﺮ را ﺑﺪﺑﺨﺖ ﻣﺴﺨﺮ را‬
‫ﻫﺮ ﻣﻠﺖ ﻧﺎداﻧﯽ دﺷﻤﻨﯽ ﺑﮑﻤﯿﻦ دارد‬
‫اﻣﺮوز ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ داراي زر و ﻣﺎﻟﯽ‬
‫اﻣﺮوزﮐﻪﺣﻖ ﺧﻮاراﺳﺖ ﻧﯽﮔﺮﻣﯽ ﺑﺎزاراﺳﺖ‬
‫ﻫﺮﺑﻨﺪه ﮐﻪ دل ﺧﻮن ﺷﺪﯾﺎﮔﻤﺮه وﻣﻔﺘﻮن ﺷﺪ‬
‫ﻣﻨﻮ از ﺳﺘﻤﮕﺮ را از ﺷﻪ ﻣﻄﻠﺐ زر را‬
‫‪ -360‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اي ﺑﯿﺨﺒﺮ ﺑﮑﻮش ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺒﺮ ﺷﻮي‬
‫دﺳﺖ از ﻣﺲ وﺟﻮد ﭼﻮ ﻣﺮدان ره ﺑﺸﻮي‬
‫در ﻣﮑﺘﺐ ﺣﻘﺎﺋﻖ و ﭘﯿﺶ ادﯾﺐ ﻋﺸﻖ‬
‫‪293‬‬
‫آﻧﮕﻪ رﺳﯽ ﺑﻌﺸﻖ ﮐﻪ ﺑﯿﺨﻮاب و ﺧﻮر ﺷﻮي‬
‫ﺑﺎﷲ ﮐﺰ آﻓﺘﺎب ﻓﻠﮏ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﺷﻮي‬
‫در راه ذواﻟﺠﻼل ﭼﻮﺑﯽ ﭘﺎ و ﺳﺮ ﺷﻮي‬
‫زﯾﻦ ﭘﺲ ﺷﮑﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﺷﻮي‬
‫در دل ﻣﺪار ﻫﯿﭻ ﮐﻪ زﯾﺮ و زﺑﺮ ﺷﻮي‬
‫‪ -360‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺒﺮﮔﯽ ﭼﻪ ﺳﻮد ﮔﺮ از دﯾﻦ ﺑﺪر ﺷﻮي‬
‫ﺗﺎ ﮐﯿﻤﯿﺎي ﻓﻬﻢ ﺑﯿﺎﺑﯽ و زر ﺷﻮي‬
‫ﺑﺎ ﺑﻮدﻧﺖ ﻋﺪم ﻧﺘﻮان ﺑﺎ ﺛﻤﺮ ﺷﻮي‬
‫دﺳﺖ از ﻧﻮي ﺑﺸﻮي ﮐﻪ ﯾﮑﺘﺎ ﮔﻬﺮ ﺷﻮي‬
‫ﻫﺎي اي ﭘﺴﺮ ﺑﮑﻮش ﻣﺒﺎدا ﮐﻪ ﺧﺮ ﺷﻮي‬
‫ﺷﻮي‬ ‫ﺧﻮﺑﺘﺮ‬ ‫ﻓﻠﮏ‬ ‫آﻓﺘﺎب‬ ‫ز‬
‫در راه ذو اﻟﺠﻼل ﭼﻮ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻫﻨﺮ ﺷﻮي‬
‫زﯾﻦ ﭘﺲ ﺷﮑﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﺷﻮي‬
‫ﺣﺎﺷﺎ زوﺟﻪ او ﺗﻮ اﮔﺮ ﺑﺎ اﺛﺮ ﺷﻮي‬
‫ﺧﻮد ﻣﺮده اﺳﺖ ﮐﯽ ﺗﻮ ﺑﺎو زﻧﺪهﺗﺮ ﺷﻮي‬
‫ﺧﻮد ﮐﯽ ﺑﺪي ﭼﻨﯿﻦ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ راﻫﺒﺮ ﺷﻮي‬
‫اﻣﺎ رﯾﺎﺿﺘﯽ اﺳﺖ ز ﺣﻖ دورﺗﺮ ﺷﻮي‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﺎر و ﻫﻮش ز ﭘﺴﺘﯽ ﺑﺪر ﺷﻮي‬
‫از ﺻﻨﻌﺖ اﺳﺖ و ﮐﺎر ﮐﻪ ﺑﺎ زور و زر ﺷﻮي‬
‫‪ -361‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﮐﺰ ﻋﮑﺲ روي او ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﺳﺮ آﻣﺪي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺧﻮاب و ﺧﻮدت ز ﻣﺮﺗﺒﮥ ﺧﻮﯾﺶ دور ﮐﺮد‬
‫ﮔﺮ ﻧﻮر ﺣﻖ ﺑﺪل و ﺟﺎﻧﺖ اوﻓﺘﺪ‬
‫از ﭘﺎي ﺳﺮت ﻫﻤﻪ ﻧﻮر ﺧﺪا ﺷﻮد‬
‫وﺟﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ ﺷﻮدت ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻨﯿﺎد ﻫﺴﺘﯽ ﺗﻮ ﭼﻪ زﯾﺮ و زﺑﺮ ﺷﻮد‬
‫اي ﺑﯽﺑﺼﺮ ﺑﮑﻮش ﮐﻪ اﻫﻞ ﺑﺼﺮ ﺷﻮي‬
‫دﺳﺖ از ﻣﺲ ﻫﻮس ﭼﻮ ﻓﻘﯿﻬﺎن ره ﺑﺸﻮي‬
‫ﮔﺮ از ﻣﺲ وﺟﻮد ﺑﺸﻮﺋﯽ ﻋﺪم ﺷﻮي‬
‫دﺳﺖ از ﻣﺲ وﺟﻮد ﭼﻪ ﺷﻮﺋﯽ ﺑﺸﻌﺮ ﻻف‬
‫ﻋﺸﻖ ﺧﺪا ﻣﺤﺎل و ﻧﺪارد ادﯾﺐ ﺧﺎص‬
‫اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﺑﯽﻋﺸﻖ ﻧﻮر ﺣﻖ ﺑﺪل و ﺟﺎن ﮔﺮ اوﻓﺘﺪ‬
‫از ﭘﺎي ﺗﺎ ﺳﺮت ﻫﻤﻪ ﻧﻮر ﺧﺪا ﺷﻮد‬
‫وﺟﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ ﺑﻮدت دﯾﻦ ﺣﻖ او‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ زوﺟﻪ ﺧﺪا ﭘﯿﺮ ﻣﻘﺼﺪ اﺳﺖ‬
‫اﻫﻞ ﻫﻨﺮ ﮐﻪ ﻣﻘﺼﺪ او ﭘﯿﺮ ﻋﺸﻖ اوﺳﺖ‬
‫دﺳﺘﻮرﺗﺮك ﺧﻮاب وﺧﻮراك ازﭼﻪ ﻣﯽدﻫﯽ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻫﻞ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ اﯾﻦ ﭘﻨﺪ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻠﺘﯽ ﮐﻪ ﮔﺸﺖ ﻣﺴﺨﺮ ﺑﮕﻮ ﺑﮑﻮش‬
‫اي ﺑﺮﻗﻌﯽ ﻣﺒﺎف ز ﻋﺸﻖ و ز ﺷﻌﺮ ﻻف‬
‫دﯾﺪم ﺑﺨﻮاب دوش ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯽ ﺑﺮ آﻣﺪي‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪294‬‬

‫ﮐﺰ در ﻣﺪام ﺑﺎ ﻗﺪح و ﺳﺎﻏﺮ آﻣﺪي‬ ‫ذﮐﺮش ﺑﺨﯿﺮ ﺳﺎﻗﯽ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﻓﺎل ﻣﻦ‬
‫درﯾﺎ دﻟﯽ ﺑﺠﻮي دﻟﯿﺮي ﺳﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﺧﺎﻣﺎن ره ﻧﺮﻓﺘﻪ ﭼﻪ داﻧﻨﺪ ذوق ﻋﺸﻖ‬
‫آﻣﺪي‬ ‫ﭘﺮور‬ ‫ﺷﺎه ﻫﻨﺮ‬ ‫ﻃﺒﻊ‬ ‫ﻣﻘﺒﻮل‬ ‫ﮔﺮ دﯾﮕﺮي ﺑﺸﯿﻮة ﺣﺎﻓﻆ زدي رﻗﻢ‬
‫‪ -361‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫وﻗﺘﯽ ﻧﺸﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﺳﺮ آﻣﺪي‬ ‫اي ﮐﺎش ﺷﺎﻋﺮي ﺑﺠﻬﺎن رﻫﺒﺮ آﻣﺪي‬
‫ﺷﺎﻋﺮ اﮔﺮ ﺑﻌﻘﻞ و ﺧﺮد رﻫﺒﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﺧﻮش رﻫﻨﻤﺎ اﺳﺖ ﺷﻌﺮ ﺑﺎﯾﻦ ﻣﻠﺖ ﺟﻬﻮل‬
‫دﻟﺒﺮ ﺑﺮﻓﺖ و ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﯽ ﮐﺮ آﻣﺪي‬ ‫اﯾﺸﺎﻋﺮان ﺑﺲ اﺳﺖ دﮔﺮﻃﻌﻦ وﻻف وﺑﺎف‬
‫ﺑﺮ ﻣﺴﺘﯽ و ﻫﻮا ﺷﺮ را ز داور آﻣﺪي‬ ‫اﮐﻨﻮن زﻣﺎن ﮐﺎر و دﮔﺮ ﺻﻨﻌﺖ اﺳﺖ و دﯾﻦ‬
‫اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺧﻮار و ﭘﺴﺖ ﺿﺮر ﭘﺮور آﻣﺪي‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻣﻼف ﺷﺎﻋﺮ و ﭘﺴﺘﯽ ﻣﮑﻦ ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﻘﺒﻮل ﻃﺒﻊ ﻣﻬﻤﺘﺮ و ﻫﻢ ﮐﻤﺘﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ز ﮐﺎر و ﻫﻨﺮ ﻣﯽزدي رﻗﻢ‬
‫ﻣﺪح ﮔﺰاف در ﺑﺮﺷﺎن ﺧﻮﺷﺘﺮ آﻣﺪي‬ ‫اﻣﺎ ﺷﻬﻤﺎن ﭼﻮ ﻣﺜﻞ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻫﻮس‬
‫ﯾﺎر اﺳﺖ ﻫﺮ ﮐﻪ را ﮐﻪ زوي اﯾﻦ ﺑﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﭼﻮن ﻗﺼﺪ ﻫﺮ دو ﺑﻬﺮه ﺑﺮي ﺷﺪ ز ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫‪ -362‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫داري‬ ‫اﻣﯿﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن‬ ‫دارم‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫داري‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎﻣﯿﺪي‬ ‫زاﻫﺪ‬ ‫ﺑﺮو‬
‫داري‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺑﯿﺎور‬ ‫ﺳﺎﻗﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎ‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺳﺎﻏﺮ ﮐﻪ دارد ﻻﻟﻪ در دﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺴﺘﯽ ﺧﻮﺷﺘﺮ اﺳﺖ از ﻫﻮﺷﯿﺎري‬ ‫ﮐﺶ‬ ‫دﯾﻮاﻧﮕﺎن‬ ‫رﺷﺘﮥ‬ ‫در‬ ‫ﻣﺮا‬
‫ﭘﺮﻫﯿﺰﮔﺎري‬ ‫از‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﮐﺮدم‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﭙﺮﻫﯿﺰ از ﻣﻦ اي ﺻﻮﻓﯽ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰ‬
‫اﺳﺘﻮاري‬ ‫ﻧﺪار‬ ‫ﮔﻞ‬ ‫ﻋﻬﺪ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﮑﻦ‬ ‫ﺧﺪا را ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫ﺑﻮﻗﺖ ﮔﻞ‬
‫‪ -362‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫اﻣﯿﺪواري‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫آﻧﭽﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻏﺮور‬ ‫ﺑﺮو ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺠﻮ ﯾﮏ ﮐﺎر و ﺑﺎري‬
‫داري‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺑﯿﺎور‬ ‫ﺑﺠﺰ اﻟﺤﺎد و ﮐﻔﺮ و ﺷﺮك و ﺧﺪﻋﻪ‬
‫ﺑﯽﺑﻨﺪوﺑﺎري‬ ‫ﻣﺴﻠﮏ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫رﻫﺎ‬ ‫آي‬ ‫ﺑﺮون‬ ‫ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫زﯾﺮ‬ ‫ز‬
‫‪295‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻫﻮﺷﯿﺎري‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺷﻮ‬ ‫دور‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫ز‬ ‫ﺑﺎش‬ ‫ﻗﺮآﻧﯿﺎن‬ ‫زﻣﺮة‬ ‫در‬ ‫ﺑﺮو‬
‫رﻫﺎ ﮐﻦ ﻋﺸﻖ و ﺷﻮ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﮐﺎري‬ ‫ﺑﭙﺮﻫﯿﺰ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫ﺧﺪا‬ ‫از‬ ‫ﺑﭙﺮﻫﯿﺰ‬
‫رﺳﺘﮕﺎري‬ ‫ﺑﻌﻘﺒﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺑﯿﺎ در ﻣﺴﺠﺪ و دﯾﻦ را ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫آري‬ ‫ﺳﺠﺪه‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫روي‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﺷﺪي ﻣﺸﺮك ﭼﻮ در دل ﭘﯿﺮ داري‬
‫اﻋﺘﺒﺎري‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫را‬ ‫دﻧﯿﺎ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﭘﯿﺮان‬ ‫و‬ ‫ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺣﻠﻘﮥ‬ ‫در‬ ‫ﻣﺮو‬
‫ﺷﻤﺎري‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ‬ ‫را‬ ‫آﯾﻨﺪه‬ ‫ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺑﮕﺬﺷﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﻬﺎر‬ ‫و‬ ‫ﻋﺰﯾﺰان‬
‫ﻣﯽﮔﺬاري‬ ‫ﺑﻐﻔﻠﺖ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﭼﺮا‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﺑﯿﺪاري‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬ ‫ﺑﺨﻮاه‬
‫‪ -363‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫داري‬ ‫ﻣﺸﮑﺒﺎر‬ ‫ﻧﻐﻤﮥ‬ ‫زان‬ ‫داري‬ ‫ﯾﺎر‬ ‫ﻧﺴﯿﻢ‬ ‫ﺑﺎد‬ ‫اي‬
‫داري‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺎﻃﺮة‬ ‫دﺳﺘﯽ‬ ‫دراز‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫زﻧﻬﺎر‬
‫داري‬ ‫ﺑﺎر‬ ‫ﺧﺎر‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺸﮏ‬ ‫او‬ ‫اي ﮔﻞ ﺗﻮ ﮐﺠﺎ و روي زﯾﺒﺎش‬
‫او ﺳﺮ ﺧﻮش و ﺗﻮ ﺧﻤﺎر داري‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﺗﻮ ﮐﺠﺎ و ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺶ‬
‫داري‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ﻃﺎﻗﺖ‬ ‫ﮔﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻮﺻﻞ‬ ‫ﺑﺮﺳﯽ‬ ‫روزي‬
‫‪ -363‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫داري‬ ‫دﺑﺎر‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫و‬ ‫ﺻﻨﻌﺖ‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫داري‬ ‫ﺑﯿﺎر‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬
‫داري‬ ‫ﮐﺎر‬ ‫ﭼﻪ‬ ‫او‬ ‫ﺑﺎﻃﺮة‬ ‫از ﻋﻤﺮ ﺧﻮدت ﭼﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮدي‬
‫او ﻋﻘﻞ و ﺗﻮ ﻧﻨﮓ و ﻋﺎر داري‬ ‫ﻋﺎرف ﺗﻮ ﮐﺠﺎ و دﯾﻦ و ﺷﺮﻋﯽ‬
‫داري‬ ‫ﺧﻮار‬ ‫ﻟﻪ‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺻﻮﻓﯽ ﺗﻮ ﮐﺠﺎ و ﺣﻖ ﭘﺮﺳﺘﯽ‬
‫داري‬ ‫ﺧﻤﺎر‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻫﻮﺷﯿﺎري‬ ‫و‬ ‫ﮐﺠﺎ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ‬
‫داري‬ ‫ﻫﺰار‬ ‫ﺻﺪ‬ ‫دو‬ ‫ﺧﺪﻋﻪ‬ ‫از‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ‬ ‫از‬ ‫دم‬ ‫ﻣﺰن‬ ‫ﭘﯿﺮ‬ ‫اي‬
‫داري‬ ‫اﺧﺘﯿﺎر‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻋﻘﻞ‬ ‫اي‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺗﻮ ﮐﺠﺎ و ﻏﯿﺮت و ﮐﺎر‬
‫ﮐﺎري‬ ‫و‬ ‫ﻗﯿﺎم‬ ‫ﺑﮑﻦ‬ ‫و‬ ‫ﺧﯿﺰ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﻫﻮﺷﯿﺎري‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻠﺖ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪296‬‬

‫داري‬ ‫ﻓﺮار‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻃﺎﻗﺖ‬ ‫ﻧﯽ‬ ‫اﺷﻌﺎر‬ ‫زر‬ ‫ﺑﻮ‬ ‫رﺳﯽ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫روزي‬
‫داري‬ ‫ﮐﺮدﮔﺎر‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫وﻫﻢ‬ ‫ﮐﺰ‬ ‫ﺑﺘﺸﻮﯾﺶ‬ ‫ﻫﻤﯽ‬ ‫ﺑﻤﺎن‬ ‫دروﯾﺶ‬
‫داري‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ﭼﻮ‬ ‫ﺟﻮر‬ ‫از‬ ‫ﺑﭙﺮﻫﯿﺰ‬ ‫ﺳﺘﻢ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫اي‬
‫‪ -364‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﭘﯽ‬ ‫ﺑﺮدهام‬ ‫زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺂب‬ ‫ﻟﺒﺖ ﻣﯽﺑﻮﺳﻢ و در ﻣﯽﮐﺸﻢ ﻣﯽ‬
‫رﮔﺶ ﺑﺠﺰاش ﺗﺎ ﺑﺨﺮوﺷﻢ از وي‬ ‫ﺑﺰن در ﭘﺮده ﭼﻨﮓ اﯾﻤﺎه ﻣﻄﺮب‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮن ﺟﺎﻣﺶ در رك و ﭘﯽ‬ ‫ﻧﺠﻮﯾﺪ ﺟﺎن از آن ﻗﺎﻟﺐ ﺟﺪاﺋﯽ‬
‫ﻧﯽ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫را‬ ‫ﺑﯽزﺑﺎن‬ ‫ﺣﺪﯾﺚ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫اي‬ ‫درﮐﺶ‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ‬
‫‪ -364‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﻧﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ﺗﺮوﯾﺞ‬ ‫ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮام‬ ‫ﭘﯽ‬ ‫ﺑﺮدهام‬ ‫ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮا‬ ‫ﺑﺪاﻧﺴﺘﻢ‬
‫ﭼﻮ ﻟﺐ ﺑﺮ ﺟﺎم و ﻧﻮﺷﺪ ﺟﺮﻋﮥ ﻣﯽ‬ ‫ﻋﺮوس دﯾﻮ ﮔﺮ دو ﻣﺮد ﺧﻤﺎر‬
‫ﺑﺪوزخ ﺣﺸﺮ او ﺷﺪ ﺑﺎ ﺟﻢ و ﮐﯽ‬ ‫ﻫﺮ آن ﮐﺲ ﻣﯽ ﺧﻮرد آﺑﺶ ﺣﻤﯿﻢ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺮو ﮐﻦ ﮔﺮﯾﻪ و ﻫﻢ ﺗﻮﺑﻪ از وي‬ ‫ﻣﺰن در ﭘﺮده ﭼﻨﮓ اي ﻣﻄﺮب ﭘﺴﺖ‬
‫ﺑﺴﺎط ﻋﯿﺶ و ﻧﻮﺷﺖ را ﺑﮑﻦ ﻃﯽ‬ ‫ﻣﮑﻦ دﯾﮕﺮ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻖ ﺟﻨﮓ‬
‫ﻫﺮ آن ﮐﺲ ﺑﺎﺷﺪش ﻣﯽ در رگ و ﭘﯽ‬ ‫ﺑﺴﺨﺘﯽ ﺟﺎن دﻫﺪ ار روز ﻣﺮدن‬
‫ﻣﮕﻮ از ﻣﻄﺮب و از رﻫﺰن وي‬ ‫زﺑﺎن را در ﮐﺶ اي ﺷﺎﻋﺮ زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻋﺬاﺑﺶ را ﭼﺸﻤﯽ ﺧﻮن ﻣﯽﮐﻨﯽ ﻗﯽ‬ ‫ﺑﺘﺮس از ﺧﺎﻟﻖ و از روز ﻣﺤﺸﺮ‬
‫ﻻﺷﯽ‬ ‫ﺷﺊ‬ ‫ﯾﮏ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻋﯿﺎﺷﯽ‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮ اي ﺑﺮﻗﻌﯽ از ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺎر‬

‫‪ -365‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫آﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﻧﺸﺎن‬ ‫ﮐﺲ‬ ‫از‬ ‫ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﯽوﻓﺎﺋﯽ‬ ‫رﺳﻮم‬ ‫آﻣﺪ‬ ‫ﭘﺪﯾﺪ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﻫﻨﺮ‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﮐﻨﻮن‬ ‫ﺑﺮﻧﺪ از ﻓﺎﻗﻪ ﭘﯿﺶ ﻫﺮ ﺧﺴﯿﺴﯽ‬
‫‪297‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫رﻫﺎﺋﯽ‬ ‫دم‬ ‫ﯾﮏ‬ ‫ﻏﻢ‬ ‫ز‬ ‫ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻮ ﻓﺎﺿﻞ اﺳﺖ اﻣﺮوز در دﻫﺮ‬
‫روﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﻓﺰاﯾﺪ‬ ‫زو‬ ‫را‬ ‫دل‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺷﻌﺮ ﭼﻮن آب‬
‫ﺳﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﻟﻤﺜﻞ‬ ‫ﻓﯽ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫اﮔﺮ‬ ‫ﻧﺒﺨﺸﺪش ﺟﻮي از ﺑﺨﻞ داﻣﺴﺎك‬
‫ﺑﯽﻧﻮاﺋﯽ‬ ‫در‬ ‫ﻣﮑﻦ‬ ‫ﺻﺒﺮي‬ ‫ﺑﺮد‬ ‫ﺧﺮد در ﮔﻮش ﺣﺎﻓﻆ دوش ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫‪ -365‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺻﻔﺎﺋﯽ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫ﺧﺪاي‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺪاري‬ ‫رﯾﺎﺋﯽ‬ ‫ﺷﻌﺮت‬ ‫دﻓﺘﺮ‬ ‫ﺗﻤﺎم‬
‫ﺑﯽوﻓﺎﺋﯽ‬ ‫رﺳﻮم‬ ‫از‬ ‫دم‬ ‫ﻣﺰن‬ ‫ﺑﺮو ﺷﺎﻋﺮ و ﻣﯽ دﻧﺒﺎل ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﻫﮑﺬاﺋﯽ‬ ‫ﺷﺪ‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎرﺷﺎن‬ ‫ﮐﻪ‬ ‫ﮔﺸﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﯿﭽﺎره‬ ‫ﻣﻠﺘﯽ‬ ‫ﺷﻌﺮش‬ ‫ز‬
‫ﻫﻮاﺋﯽ‬ ‫ﻗﻮم‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﻋﯿﺎش‬ ‫ﮐﻨﯽ‬ ‫را‬ ‫ﻃﺮب‬ ‫ﻏﺰلﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮاﻧﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﺑﻬﺎﺋﯽ‬ ‫را‬ ‫ﻣﺴﺘﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻧﻤﯽﺷﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﻫﺮ ﺷﺎﻋﺮي از ﻋﻘﻞ ﻣﯽﮔﻔﺖ‬
‫ﺑﯿﻨﻮاﺋﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ‬ ‫ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺧﺮد در ﮔﻮش اﯾﻦ ﻣﻠﺖ ﺑﯿﺎور‬
‫ز ﻋﯿﺶ و ﻧﻮش و ﻣﺴﺘﯽ ﮐﻦ ﺟﺪاﺋﯽ‬ ‫ﻓﮑﺮي‬ ‫اﺳﺘﻘﻼل‬ ‫ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻮاﻫﯽ‬ ‫اﮔﺮ‬
‫ﮔﺪاﺋﯽ‬ ‫دﺳﺖ‬ ‫ﻫﻨﺮ‬ ‫اﯾﻦ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺮي‬ ‫ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﻫﻨﺮ را ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﯽ‬
‫آﺷﻨﺎﺋﯽ‬ ‫ﻫﻨﺮﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺪاري‬ ‫ﮔﺸﺘﻨﺪ‬ ‫ﻣﺤﺘﺎج‬ ‫ﻫﻨﺮ‬ ‫اﻫﻞ‬ ‫ﮐﺠﺎ‬
‫دﻫﺪ ﻓﻀﻠﺖ ﺗﻮ را از ﻏﻢ رﻫﺎﺋﯽ‬ ‫ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﮐﻪ اﺷﻌﺎر ﺗﻮ ﻓﻀﻞ اﺳﺖ‬
‫ﻓﺰاﺋﯽ‬ ‫ﻧﮑﺒﺖ‬ ‫و‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻤﯽداﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺷﻌﺎر وﻫﻢ اﺳﺖ‬
‫دﻋﺎﺋﯽ‬ ‫ﮐﻦ‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﺖ‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺎ‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ‬ ‫از‬ ‫ﺑﺮﻗﻌﯽ‬ ‫ﺑﮑﺎهاي‬
‫‪ -366‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ روي زود ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺑﺪر آﺋﯽ‬ ‫اي دل ﮔﺮ از آن ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫آدم ﺻﻔﺖ از روﺿﮥ رﺿﻮان ﺑﺪر آﺋﯽ‬ ‫ﻫﺸﺪار ﮐﻪ ﮔﺮ وﺳﻮﺳﮥ ﻧﻔﺲ ﮐﻨﯽ ﮔﻮش‬
‫ﮐﺰ ﻏﻨﭽﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺧﺮم و ﺧﻨﺪان ﺑﺪر آﺋﯽ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﭼﻮ ﺻﺒﺎ ﺑﺮ ﺗﻮ ﮔﻤﺎرم دم ﻫﻤﺖ‬
‫‪ -366‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬ ‫‪298‬‬

‫ﻓﺎﺋﺰ ﺷﻮي و از ره ﺑﻄﻼن ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫ﮔﺮ ﻋﺸﻖ ﮐﻨﯽ ﺗﺮك و ز ﮐﻔﺮان ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ از ﺣﻠﻘﮥ ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫ﺗﺎ ﮐﺰ ﺳﺨﻂ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫ﺷﻮ ﺗﺎﺑﻊ آﻧﺎن ﮐﻪ ز ﻋﺼﯿﺎن ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ از ﺑﯿﻌﺖ ﭘﯿﺮان ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﮔﺮاز اﻧﺪﯾﺸﮥ ﭘﯿﺮان ﺑﺪر آﺋﯽ‬
‫آدم ﺷﻮي اي ﺷﺎﻋﺮ و اي ﻋﺎرف وﺻﻮﻓﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﺷﻮي ﻣﺆﻣﻦ و آزاد ز آﺗﺶ‬
‫رو ﺑﺮ ره ﺣﻖ آر ﺑﺪﺳﺘﻮر ﻓﻘﯿﻬﯽ‬
‫ﺟﺰ ﻋﻘﻞ ﻧﺸﺪ ﺣﺠﺖ ﺣﻖ ﻏﯿﺮ رﺳﻮﻻن‬
‫ﻧﯽ ﭘﯿﺮ ﺑﻮد ﺣﺠﺖ و ﻧﯽ ﻣﺮﺷﺪ و ﺷﺎﻋﺮ‬
‫‪76-376-3‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ از ﻏﺼﻪ و ﺣﺰان ﺑﺪر آﺋﯽ‬ ‫ﻫﺎن ﺑﺮﻗﻌﯿﺎ ﺗﺎﺑﻊ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪا ﺑﺎش‬
‫‪ -367‬ﺣﺎﻓﻆ‬
‫اﯾﻠﺨﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﺴﻦ‬ ‫اوﯾﺲ‬ ‫ﺷﯿﺦ‬ ‫اﺣﻤﺪ‬ ‫اﻟﺴﻠﻄﺎن‬ ‫ﻣﻌﺪﻟﻪ‬ ‫ﻋﻠﯽ‬ ‫اﷲ‬ ‫اﺣﻤﺪ‬
‫آﻧﮑﻪ ﻣﯽزﯾﺒﺪ اﮔﺮ ﺟﺎن ﺟﻬﺎﻧﺶ ﺧﻮاﻧﯽ‬ ‫ﺧﺎن ﺑﻦ ﺧﺎن و ﺷﻬﻨﺸﺎه ﺷﻬﻨﺸﺎه ﻧﮋاد‬
‫ﻣﺮﺣﺒﺎ اي ﺑﻬﻤﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ارزاﻧﯽ‬ ‫دﯾﺪه ﻧﺎدﯾﺪه ﺑﺎ ﻗﺒﺎل ﺗﻮ اﯾﻤﺎن آورد‬
‫ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰة‬ ‫و‬ ‫اﺣﻤﺪي‬ ‫دوﻟﺖ‬ ‫ﻣﺎه اﮔﺮ ﺑﯽﺗﻮ ﺑﺮ آﯾﺪ ﺑﺪوﻧﯿﻤﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور ﮐﻪ ﻫﻢ ﺟﺎﻧﯽ و ﻫﻢ ﺟﺎﻧﺎﻧﯽ‬ ‫ﺟﻠﻮة ﺣﺴﻦ ﺗﻮ دل ﻣﯽﺑﺮد از ﺷﺎه و ﮔﺪا‬
‫روﺣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻔﺮ‬ ‫در‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﻨﺰل‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ دورﯾﻢ ﺑﯿﺎد ﺗﻮ ﻗﺪح ﻣﯽﻧﻮﺷﯿﻢ‬
‫رﯾﺤﺎﻧﯽ‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫و‬ ‫ﺑﻐﺪاد‬ ‫ﺣﻠﮥ‬ ‫ﺟﻨﺪاد‬ ‫از ﮔﻞ ﭘﺎرﺳﯿﻢ ﻏﻨﭽﮥ ﻋﯿﺸﯽ ﻧﺸﮑﻔﺖ‬
‫ﮐﯽ ﺧﻼﺻﺶ ﺑﻮد از ﻣﺤﻨﺖ ﺳﺮﮔﺮداﻧﯽ‬ ‫ﺳﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺧﺎك در ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻮد‬
‫ﺗﺎ ﮐﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ از آن دﯾﺪة ﺟﺎن ﻧﻮراﻧﯽ‬ ‫اي ﻧﺴﯿﻢ ﺳﺤﺮي ﺧﺎك در ﯾﺎر ﺑﯿﺎر‬
‫‪ -367‬ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬
‫و ﻟﻪ اﻟﺸﮑﺮ ﻋﻠﯽ ﻧﻌﻤﻪ اﻻ ﯾﻤﺎن‬ ‫اﻻﻧﺴﺎن‬ ‫ﺧﻠﻘﺘﻪ‬ ‫ﻋﻠﯽ‬ ‫اﷲ‬ ‫اﺣﻤﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ ﻣﯽزﯾﺒﺪ اﮔﺮ ﺟﺎن ﺟﻬﺎﻧﺶ ﺧﻮاﻧﯽ‬ ‫ﮔﺮ ﮐﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺪه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺸﺮ اﯾﻠﺨﺎﻧﯽ‬
‫روﺣﺎﻧﯽ‬ ‫ﺳﻔﺮ‬ ‫در‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﻨﺰل‬ ‫ﺑﻌﺪ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﯿﺎدش ﺧﻮرد از دورد ﺑﺸﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﻓﻘﻂ از ﺑﻬﺮ ﺧﺪا آن اﺣﺪ ﺳﺒﺤﺎﻧﯽ‬ ‫ﻟﯿﮏ ﻣﺎ ﺷﮑﺮ ﮔﺬارﯾﻢ ﺑﺮاي ﺧﺎﻟﻖ‬
‫‪299‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﮑﻦ‬

‫ﻣﺎ ﻧﮕﻮﺋﯿﻢ ﺑﺸﻪ ﺟﺎﻧﯽ و ﻫﻢ ﺟﺎﻧﺎﻧﯽ‬
‫ﺗﺎ ﮐﻪ از ﺣﻖ ﺑﺸﻮد ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎ ﻏﻔﺮاﻧﯽ‬
‫ﻧﮑﻨﺪ ﭼﯿﺰ دﮔﺮ دﯾﺪة ﺟﺎن ﻧﻮراﻧﯽ‬
‫دﻓﻊ اوﻫﺎم را ﺑﺎ ﻃﯿﻞ ﺑﺸﺪ دﯾﻮاﻧﯽ‬
‫ﻫﻤﻪ در دﻓﻊ ﺑﺖ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ اﻋﻮاﻧﯽ‬
‫ﻟﯿﮏ اوﻫﺎم ﺷﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ رﺑﺎﻧﯽ‬
‫وﯾﮋه اوﻫﺎم ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪ و را ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ‬
‫ﭼﻮن دﻫﺪ ﭘﺸﮑﻞ و ﺷﯿﺮي ﻋﺠﺐ از اﯾﺮاﻧﯽ‬
‫ﻗﺮآﻧﯽ‬ ‫ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺟﺒﺮي‬ ‫ﮐﻪ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﺎري ﺑﻪ از اﯾﻦ ﮔﺮ رﺟﻞ ﻣﯿﺪاﻧﯽ‬
‫وﯾﮋه ﺗﻮ ﺳﯿﺪ و از اﻫﻞ ﻗﻢ و ﺳﯿﺪاﻧﯽ‬
‫ﻣﺎ ﺑﻨﺒﻨﺪﯾﻢ ﻃﻤﻊ ﺑﺮ ﮐﺲ و ﻣﺪﺣﺶ ﻧﮑﻨﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﻧﻨﻮﺷﯿﻢ ﺑﯿﺎد ﮐﺴﯽ از ﺑﻬﺮ ﻋﻄﺎ‬
‫ﺑﻬﺮ ﻣﺎ ﺟﺰ ﮐﻠﻤﺎﺗﯽ ز ﺧﺪا و ز رﺳﻮل‬
‫ﺣﻤﺪ آن ﺣﻖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮﻓﯿﻖ وي از دﯾﻦ و ﺧﺮد‬
‫ﻧﺰد ﻣﺎ ﺑﺖ ﺷﮑﻨﯽ ﺳﻬﻞ وﻟﯽ ﻣﺸﮑﻞﻫﺎ‬
‫ﺑﺖ ﭼﻪ از ﺳﻨﮓ ﺑﻮد ﻫﺮ ﮐﺴﯽ آن را ﺷﮑﻨﺪ‬
‫ﺳﺨﺖ و ﻣﺸﮑﻞ ﺑﻮد اوﻫﺎم ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺑﺮ ﻣﺎ‬
‫ﻫﻨﺪﯾﺎن ﮔﺎو ﭘﺮﺳﺘﻨﺪ ﻋﺠﺐ ﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﯽﻧﺪاﻧﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺘﻨﺪ ﯾﮑﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ وز رو ﮔﻨﺎه‬
‫ﺑﺮﻗﻌﯽ ﭘﯿﺸﮥ ﺗﻮ ﺑﺖ ﺷﮑﻨﯽ ﺷﺎﮐﺮ ﺑﺎش‬
‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺷﺪ ﻣﺆﻣﻦ دﯾﻨﺪار ﮐﻨﺪ ﺑﺖ ﺷﮑﻨﯽ‬

‫ﺗﻤﺖ ﺑﻌﻮن اﷲ وﻟﻪ اﻟﺤﻤﺪ‬

‫‪ 1371‬ﻗﻤﺮي ﻫﺠﺮي‬
‫وﻟﯿﮑﻦ اﯾﻦ ﻣﻦ ﺗﺮك اﻟﻌﻨﺎدا‬ ‫ﻟﻘﺪ وﺿﺢ اﻟﺴﺒﯿﻞ ﻟﻤﻦ ارادا‬
‫راه ﺣﻖ ﭘﯿﺪا اﺳﺖ ﻟﯿﮑﻦ ﻃﺎﻟﺐ ﻫﺸﯿﺎر ﮐﻮ‬