Geometrijske karakteristike

popre nih presjeka nosa a

9. dio

Sile presjeka (unutarnje sile):

Uzduna sila
Popre na sila
Moment uvijanja
Moment savijanja

N
Tz
Mt
My

Naprezanja
1. Normalno naprezanje
2. Posmi no naprezanje
unutarnja sila u popre nom presjeku
naprezanje =
geometrijska karakteristika popre nog presjeka

sila
naprezanje =
povrina

moment
naprezanje =
?
4

Vano:
Vla na sila:

N>0
N
=
A

N
m2

A povrina popre nog presjeka (m2)

Tla na sila:

N <0
N
=
A

N
2
m
5

Vano:
Moment uvijanja torzije:

Mt 0
Mt
=

I0

Mt 0
Mt
=
W0

I0 polarni moment tromosti (cm4)

W0 polarni moment otpora (cm3)
6

Vano:
Moment savijanja isto savijanje:
My 0

My 0

x =

My
Iy

x =

My
Wy

Iy aksijalni moment tromosti (cm4)

Wy aksijalni moment otpora (cm3)
7

Vano:
Moment savijanja popre nim silama:
Tz 0

My 0

x =

My
Iy

Tz S y
I y by

Iy aksijalni moment tromosti (cm4)

Sy stati ki moment povrine presjeka (cm3)
8

Popre ni presjeci nosa a

Drvo i beton
Pravokutni presjek

elik
Kruni presjek
Valjani profili

Valjani profili - elik

10

VANO:

A = b h (cm 2 )
bh
4
Iy =
cm
12
3

d 2
cm 2
A=
4

d
Io =
cm 4
32
4

)
11

Geometrijske karakteristike
popre nih presjeka
1. Povrina popre nog presjeka A (cm2)
2. Stati ki moment povrine presjeka S (cm3)
3. Momenti tromosti I (cm4)
4. Polumjeri tromosti i (cm)
5. Momenti otpora W (cm3)

12

1. Povrina popre nog

presjeka A (cm2)
2. Stati ki moment
povrine presjeka
Sy i Sz (cm3)
3. Aksijalni,
centrifugalni i polarni
moment tromosti
Iy ; Iz ; Iyz i Io (cm4)
4. Polumjer tromosti
iy i iz (cm)
5. Momenti otpora
Wy ; Wz i Wo (cm3)
13

1. Povrina popre nog presjeka

A (cm2)
A = b.h

A=B.H-b.h
14

1. Povrina popre nog presjeka

A (cm2)
d
A=
4
2

(
D
A=

d
4

)
15

Teite lika
Varignon-ov teorem:
Stati ki moment rezultante obzirom na
neki pol jednak je sumi stati kih
momenata komponenata obzirom na taj
isti pol.
16

Odre ivanje koordinata teita

sloenih presjeka
Varignonov teorem
yT =

zT =

Ai yTi
Ai

Ai zTi
Ai
17

2. Stati ki moment povrine

presjeka Sy (cm3)
Sy =
Sz =

z dA
( A)

y dA
( A)

18

dA = b dz

Sy =

z dA =
A

dA = b . dz

z b dz
A

h
2

z
b h2
b h2
3
0 =
S y = b z dz = b / 0 =
cm
2
2 4
8
0
2

h
2

)
19

zT

(h/2-z)
z

Ti

h/2

dA

b
h
h 1 h
z b
z
Sy =
2
2 2 2

( )

1 h
h
b h2
=
z b
+z =
z2 = f z2
2
2 2
2 4

20

Pravokutnik
Stati ki moment povrine presjeka je funkcija od z2;
Sy= f (z2) - (oblik dijagrama posmi nih naprezanja
od popre nih sila - kvadratna parabola)
2

b h
2
z
Sy =
2 4

bh
Sy =
8

; za z = 0
3

(cm )
21

3. Momenti tromosti
a) Aksijalni

Iy i Iz

b) Centrifugalni

Iyz

c) Polarni

IO

22

3a. Aksijalni moment tromosti

Iy i Iz (cm4)
- oko osi y:

Iy =

z dA
2

( A)

Iy > 0
- oko osi z:

Iz =
Iz > 0

y dA
2

( A)
23

3b. Centrifugalni ili devijacijski

moment tromosti Jyz (cm4)

I yz =

z y dA
( A)

I yz < 0
I yz = 0
I yz > 0
24

Aksijalni moment tromosti Iy

dA = b dz

25

Iy =

z 2 dA =
A

z 2 b dz
A

h
2

h
3 2

z
2
I y = b z dz = b
3
h

h
2

b h3
h3
=

3 8
8

b h3
=
cm 4
12

)
26

Iz =

hb
4
y dA =
cm
12
2

)
27

Pravokutnik, osi y i z osi simetrije

bh
Iy =
= I 1 = I maks
12
3

hb
Iz =
= I 2 = I min
12
3

(I

yz

= 0)

28

Savijanje
bh
Iy =
= I 1 = I maks
12
3

29

Savijanje

b h3
Iy =
= I 1 = I maks
12
30

Izvijanje
hb
Iz =
= I 2 = I min
12
3

31

Glavne osi tromosti su centralne osi jer

prolaze teitem lika;
Osi simetrije su glavne osi tromosti

32

Popre ni presjeci nosa a

33

I - presjek
I yz = 0

I y = I maks. = I1
I z = I min = I 2
34

U - presjek
I yz = 0
I y = I maks. = I1
I z = I min = I 2

35

Kutni profil

36

Kutni profil L 455

Osi: y i z - nisu osi simetrije

I y = 7,83cm 4
I z = 7,83cm 4

I yz 0
I yz = 4,58 cm 4
37

Kutni profil L 455

Os simetrije: os u
- glavne osi tromosti: os u i v

I uv = 0
4

I u = 12,4cm = I maks. = I1
4

I v = 3,26 cm = I min = I 2
38

Prva invarijanta momenata tromosti

Iy + Iz = Iu + Iv = konst.
Suma aksijalnih momenata tromosti je konstantna.
Za kutni profil L 455

7,83 + 7,83 = 12,4 + 3,26

15,66 = 15,66

39

Kutni profil L 455

Osi: y i z - nisu osi simetrije

I y = 7,83cm 4
I z = 7,83cm 4

I yz

Iu Iv
12,4 3,26
=
=
= 4,58 cm 4
2
2
40

Centrifugalni moment tromosti

J yz > 0

J yz < 0

41

Centrifugalni moment tromosti

Os z os simetrije

J yz = 0

42

3c) Polarni moment tromosti IO (cm4)

ipka:

I o = dA
2

43

I o = dA
2

dA = 2 d
D
2

D
2

I o = 2 2 d = 2 3 d

Io = 2 /
4

D
2
0

( )

D
D
4
=
=
cm
2 16
32

44

Cijevni profil

IO

(
D
=

d 4
32

45

I o = dA
2

I O = 2 dA = z 2 + y 2 dA
A

I O = z 2 dA + y 2 dA = I y + I z
A

IO = I y + I z
Polarni moment tromosti jednak je zbroju
aksijalnih momenata tromosti.
46

Ponavljanje vano

A = b h cm

bh
4
Iy =
cm
12
3

d 2
cm 2
A=
4

d
Io =
cm 4
32
4

)
47

4. Radijus tromosti
obzirom na os y

I y = z dA =
A

iy =

obzirom na os z:
(kod izvijanja
tla na sila N<0)

i (cm)
2
iy

Iy
A

imin = iz =

I min
=
A

Iz
A
48

5. Momenti otpora W (cm3)

a) Aksijalni
b) Polarni

49

a) Aksijalni momenti otpora Wy (cm3)

Wy =

Iy
z

50

a) Aksijalni momenti otpora Wy (cm3)

bh
2
Iy
bh
12
Wy =
=
=
h
z
6
2
3

51

Wz (cm3)
Iz
Wz =
y

52

b) Polarni moment otpora WO (cm3)

4

d
3
IO
d

32
WO =
=
=
d

16
2
d3
WO =
(cm3 )
16

53

b) Polarni moment otpora WO (cm3)

IO

(
D
=

IO
WO =
=

WO

(
D
=

d 4
32

(D

d4
32
D
2

d4
(cm3 )
16 D

54