MGA PARAAN NG PAGSUGPO

SA SAKIT AT PESTE NG HALAM

AN

Tulad din ng ibang halaman, ang mg

a punongkahoy at bungangkahoy ay in
aatake rin ng mga pesteng kulisap at s
akit. Kung hindi maaagapan, ang mga
halamang punla ay tuluyang mamamat
ay.

A. Tuwirang Pagpuksa (Direct Method)

1.Paggamit ng insecticides o ke
mikal n pambomba.
2.Pagpapausok (smudging o fu
migating)
3.Paglalason (poison killing)

4. Paggamit ng bitag o panghuli (tra

pping)
5. Gamit ang kamay sa pag-aalis at
pagpatay ng mga insekto (handpi
cking and killing)
6. Paghikayat sa mga ibong kumaka
in ng kulisap (attracting birds tha
t feed on moths and catterpillar)

B. Di-Tuwirang Pagpuksa (Indirect Metho

d)

1. Pag-iisterelisa ng lupa (soil sterilizati

on)
2. Pagtatanim ng ibat-ibang uri ng hal
aman (crop rotation)
3. Paglilinis ng kapaligiran (clean cultur
e)
4. Pagtatanim ng mga halamang matib
ay sa sakit (use of resistant varieties)

Mga Halimbawa ng Sakit at Pest

e ng Halaman sa Pabinhian at P
agsugpo dito

1. Aphids

. ito ay maliit ang katawan, hugis bil

og at ibat-iba ang kulay.
. Sinisipsip nito ang katas ng halam
an na nagiging sanhi ng paghina,
pangungulot at napipilipit na daho
n.
. Mamamatay sa pamamagitan ng
paggamit ng malathion, parathion
at endoin na pulbos o pambomba.

2. Uod ng Paruparo

. May ibat-ibang kulay, laki at h

ugis.
. Kinakain ng mga uod ang daho
n ng halaman.
. Sa pagsugpo, gumamit ng arse
nate, anim na kutsarita sa baw
at galon ng tubig at ibomba sa
halaman.

3. Ngusong Kabayo
. Maliliit at mabibilis sumipsip ng kata
s ng halaman, mabilis lumukso at lu
mipad kapag nabulabog, ang kulay a
y mapusyaw na luntian o maitim.
. Nagkakaroon ng mantsa ang dahon
hanggang sa manilaw at matuyo.
. Masusugpo ito sa pamamagitan ng p
agwiwisik ng 5% DDT. Gawing tuloy-t
uloy ang pagwiwisik hanggang sa ma
puksa.

4. Sowbug
. Ito ay tinatawag din na pill bugs, na m
ay malambot at mabilog na katawan a
t abuhin ang kulay.
. Ito ay may habang kulang 1.27 sentim
etro.
. Pinupuksa nito ang ugat at murang ba
hagi ng sanga.
. Mapapatay ito sa pamamagitan ng las
on tulad ng metaldehyde. Ilalagay ang
lason sa bunton na maraming kulisap.

5. Millipedes

. Ito ay lubhang nakapipinsala

sa mga murang halamang pu
nla.
. Maaari itong mapuksa sa pag
wiwisik ng metaldehyde.

Mga Kapaki-pakinabang na K
ulisap

1. Laywan (honeybee)

. Ito ang mga kulisap na sumisi

psip ng mga nektar ngmga bu
laklak at ginagawang matami
s na pulot.
. Tumutulong din ito sa polinas
yon ng mga bulaklak.

2. Silkworm

. Dito namumula ang sinulid n

a seda na hinahabi upang ga
wing tela.

3. Paru-paro at putakti

. Ang mga ito ang naglilipat ng

polen mula sa bulaklak upan
g maging bunga.

Ang mga Pinsalang Nagagawa n

g mga Pesteng Kulisap sa mga
Halaman

1. Kinakain ang mga dahon na nagigin

g sanhi ng pagkabutas ng mga ito.
2. Sinisipsip ang mga katas ng halama
n na nagiging dahilan ng pagkakulub
ot ng halaman.
3. Kinakain ang mga bulaklak at nga bu
nag ng halaman.
4. Nagdadala at naglilipat ng mga mikr
obyo sa ibang halaman.

Mga Paraan ng Paggawa ng Pes

tisidyong Gawa sa Bahay

1. Maanghang na siling pula

. Patuyuin ang sili, dikdikin at

pulbusin sa oras na gagamiti
n.
. Ibudbod ito sa mga pananim.

2. Puno ng Kamatis

. Pakuluan ang puno at dahon

ng kamatis, palamigin, ihalo a
ng isang bahagi nito sa isang
bahagi ng tubig.
. Gamiting pambomba sa uod
at langgam na itim.

3. Buto ng Atis

. Pulbusin ang buto ng atis at i

halo ang isang bahagi sa3-4 n
g bahaging tubig.
. Gamiting pambomba laban s
a mga kuto at langgam.

4. Bawang, Sibuyas at Siling pula

. Pakuluan sa tubig ang tinadtad n

a sibuyas, bawang at siling pula s
a loob ng 1-2 minuto.
. Ihalo ang isang bahagi nito sa 34 n bahaging tubig at saka idilig
o ibomba sa pananim.

5. Sabon at Tubig

. Ihalo ang isang kutsarang sab

on na pulbos sa isang tabong
tubig. Haluin mabuti at pakul
uan. Maaari na itong gamtin
pagkatapos palamigin.

6. Abo ng Kahoy at Apog

. Ihalo ang abo sa tubig at ibo

mba sa pananim.
. Ikalat ng bagong abo (huwag
mainit) sa paligid ng tanim. I
halo sa tubig na may sabon a
ng magkasindaming abo at pi
nulbos na apog. Ibomba laba
n sa cucumber beetles.

7. Tabako

. Ilagay sa isang lalagyan ang sariw

a o mga durog na tuyong dahon a
t tangkay ng tabako. Buhusan ng
pinakulong tubig at takpan agad.
Pagkaraan ng 3-4 oras, ihalo ang
isang bahaging tubig.
. Ibomba ito kung malala ang naga
wang pinsala ng mga insekto. Nak
amamatay ito sa lahat ng insekto.

8. Neemtree

. Ito ay mula sa India.

. Ang dahon at buto ay matapa
ng na pamuksa ng mga peste
ng kulisap. Ito ay napagkuku
nan ng sangkap ng pataba at
panghalo sa gamot.