Professional Documents
Culture Documents
TI LIU O TO
AN TON NGI BNH
QUYT NH
Ban hnh ti liu o to an ton ngi bnh
NG CH BIN:
ThS. Phm c Mc
CC TC GI:
ThS. Phm c Mc
PGS. L Th Anh Th
TS. Nguyn c Chnh
TS. V Th Thu Hng
ThS. Phm Hoi Thu
TH K:
MC LC
Bi 1:
05
Bi 2:
19
28
45
59
71
Bi 3:
Ph lc 1
Thng t s 19/2013/TT-BYT v hng dn qun l cht lng..
79
Bi 1
TNG QUAN V S C Y KHOA KHNG MONG MUN
TRONG CC BNH VIN
MC TIU
Sau khi hc bi ny hc vin c kh nng:
1. Gii thch c cc thut ng lin quan v an ton ngi bnh
2. Trnh by c tn sut s c y khoa v hu qu
3. Phn loi c cc nguyn nhn s c y khoa khng mong mun
4. Phn bit c li c nhn v li h thng
5. Trnh by c cc gii php bo m an ton ngi bnh
NI DUNG
1. T VN
Y vn s dng cc thut ng khc nhau m t nhng ri ro trong thc
hnh y khoa nh: Bnh do thy thuc gy nn (Iatrogenics), Sai st y khoa (Medical
Error), tai bin y khoa (Medical Complication), An ton ngi bnh (Patient SafetyAEs) v hin nay thut ng S c y khoa khng mong mun (Medical Adverse
Events) c s dng ngy cng ph bin.
Lut khm bnh, cha bnh nh ngha Tai bin trong khm bnh, cha bnh l
hu qu gy tn hi n sc khe, tnh mng ca ngi bnh do sai st chuyn mn k
thut trong khm bnh, cha bnh hoc ri ro xy ra ngoi mun trong khm bnh.
Lut khm bnh, cha bnh xc nh sai st chuyn mn khi ngi hnh ngh
vi phm mt trong nhng ni dung sau: Vi phm trch nhim trong chm sc v iu
tr ngi bnh, vi phm cc quy nh chuyn mn k thut v o c ngh nghip v
xm phm quyn ca ngi bnh.
Theo nh ngha ca WHO: S c y khoa khng mong mun l tn thng lm
cho ngi bnh mt kh nng tm thi hoc vnh vin, ko di ngy nm vin hoc
cht. Nguyn nhn do cng tc qun l khm cha bnh (health care management) hn
l do bin chng bnh ca ngi bnh. S c y khoa c th phng nga v khng th
phng nga23,25.
Tiu ch xc nh s c y khoa c s dng trong cc nghin cu ca M v
cc nc gm: (1) S c nm trong danh mc cc s c nghim trng phi bo co
theo quy nh ca M nh m t ti Ph lc s 1; (2) S c trong danh mc b t chi
tr chi ph mc cao; (3) S c dn n 1 trong 4 mc nghim trng l: Ko di
ngy nm vin, ngi bnh b tn thng vnh vin, phi can thip cp cu hoc cht.
nc ta, s c y khoa xy ra gn y gy s quan tm theo di ca ton x
hi i vi ngnh y t. p lc m cc bnh vin v ngi hnh ngh ang phi i mt
l mt s ngi nh ngi bnh v nhm ngi c toan tnh li dng s c y khoa :
(a) Gy ri lon trt t x hi (BV Nam Cn); (b) Li dng gy p lc bi thng ti
chnh (BVK Thnh ph Vinh, BV Thiu Ha); (c) Gy nh hng ti uy tn, sc
khe, tnh mng ngi hnh ngh! Trong thc t, khi c s c y khoa khng mong
mun xy ra khng ch c ngi bnh, gia nh ngi bnh tr thnh nn nhn m cc
cn b y t lin quan trc tip ti s c y khoa cng l nn nhn v cng cn c h
tr v tm l.
5
S NB
NC
S
s c
T l
(%)
1984
30.195
1.133
3,7
2. M (Utah-Colorado Study)*
1992
14.565
787
5,4
1992
14.179
2.353
16,6
1992
14.179
1.499
10,6
2000
1.014
119
10,8
2000
3.745
255
7,5
7. an Mch
1998
1.097
176
9,0
2004
7.926
Nghin cu
5,7
Nm
NKBV (%)
2005
5,8
2005
5,6
2006
7,8
2013
5,4
2008
4,3
2012
8,4
2013
2,5
2011
39,4
2012
51,6
Ghi ch: Nhim trng bnh vin ti cc bnh vin Vit Nam
Nhim khun bnh vin trong cc bnh vin ca Vit Nam qua cc bo co
c ng trn cc tp ch y hc ghi nhn NKBV hin mc t 5,4% - 8% ngi bnh
ni tr, NKVM trn nhng ngi bnh c phu thut chim t 2,5% - 8,45% v vim
phi bnh vin trn cc ngi bnh c th my t 40% - 50%3,10.
2.2. Xu hng s c y khoa
Bo co ca Tng thanh tra y t M, nghin cu 780 bnh n ngu nhin ca
cc ngi bnh trong thng 10 nm 2008 cng b 13,5% ngi bnh nhp vin gp s
c y khoa (c 7 ngi bnh ra vin th c 1 ngi gp s c y khoa tha mn t nht 1
7
S c
YU T QUN L IU HNH
Chnh sch, t chc cung cp dch v, o to nhn vin, c ch vn hnh
v kim tra, gim st.
YU T MI TRNG NI LM VIC
Mi trng vt l (nh sng, nhit , ting n, ni lm vic cht hp),
qu ti cng vic, p lc tm l.
YU T CHUYN MN
Bnh bt nh, ri ro do thuc, phu thut, th thut d gy phn ng.
YU T NGI HNH NGH
Thi quen, kin thc, kinh nghim, o c ngh nghip, sc khe, tm l
S C XY RA
S 2. Cc yu t lin quan ti s c y khoa
3.4. Phn loi theo mc nghim trng i vi ngi bnh ( tham kho)
Sai st cha
xy ra
Sai st xy
ra khng gy
tn hi cho
ngi bnh
Sai st xy
ra gy tn
hi cho
ngi bnh
S c xy ra gy t vong.
Ngun: NCC MERP Index, Medication Errors Council Revises and Expended Index for
categorizing Errors, June 12,2001.
19. Rebecca J Baines, maaike Langelaan. Change in adverse event rates in hospital over time:
a longitudinal retrospective record review study.
20. Trends in adverse events events over time: why are we not improving
21. Adverse health events in Minnesota. Ninth Annual Report/Jannuaryy 2013
22. WHO (2011). Patient Safety curriculum guide. Multi-professional Edition,2011, 96-97.
23. Vincent C et al. Systems approaches to surgical quality and safety: from concept to
measurement. Annuals of Surgery , 2004, 239:475482.
24. R. Monina Klevens, Jonathan R. Edwards, Chesley L. Richards (2002). Estimating
Health Care-Associated Infections and Deaths in U.S. Hospitals
25. WHO (2002). Fifty fifth World health Assembly WHA55.
26. WHO (2011). Guidelines for Adverse Event Reporting and Learning System
27. Bates DW, Spell N et al (1997), "The costs of adverse drug events in hospitalized
patients", JAMA 1997; 277:301-34.
28. Serious Reportable Events in health care-2011 Update: A consensus report. National
Quality forum. Washington, DC: NQF,2011
15
CU HI LNG GI
A. CHN CM T THCH HP IN VO CH TRNG
Cu 1. Theo Lut khm bnh, cha bnh: Tai bin trong khm bnh, cha bnh l hu
qu gy tn hi n sc khe, tnh mng ca ngi bnh do ..(1).. chuyn
mn k thut trong khm bnh, cha bnh hoc (2) xy ra ngoi mun
trong khm bnh.
A. Vi phm
B. Sai st
C. Ri ro
D. S c
Cu 2. Theo Lut khm bnh, cha bnh: Sai st chuyn mn c xc nh khi ngi
hnh ngh vi phm mt trong nhng ni dung sau: Vi phm trch nhim trong chm
sc
v
iu
tr
ngi
bnh,
..(1)
v
(2) v xm phm quyn ca ngi bnh.
A. Cc quy nh s dng thuc
B. Cc quy nh chuyn mn k thut
C. o c ngh nghip
Cu 3. Theo nh ngha ca WHO: S c y khoa khng mong mun l tn thng lm
cho ngi bnh....(1) .. tm thi hoc vnh vin, cht hoc ko di
ngy nm vin. Nguyn nhn do (2) khm cha bnh
(health care management) hn l do bin chng ca bnh ca NB. S c y khoa c th
phng nga v khng th phng nga.
A. Mt kh nng
B. Suy gim chc nng
C. Cng tc qun l
D. Bin chng ca bnh
B. CHN 01 TR LI NG NHT
Cu 4. Tiu ch xc nh s c y khoa khng mong mun theo quy nh ca M bao
gm:
A. Cc s c trong danh sch cc s c phi bo co bt buc
B. Cc s c trong danh mc b t chi tr chi ph mc cao
C. S c dn n 1 trong 4 mc nghim trng l: ko di ngy nm vin, ngi
bnh b tn thng vnh vin, phi can thip cp cu hoc cht.
D. C A, B v C
Cu 5. Theo bo co ca T chc Y t Th gii, t l t vong lin quan ti phu thut
l:
A. 0,4% - 0,8% ngi bnh c phu thut
B. 1% - 2% ngi bnh c phu thut
C. >2% ngi bnh c phu thut
D. Tt c u sai
Cu 6. Theo bo co ca T chc Y t Th gii, t l nhim khun bnh vin i vi
16
P N
Cu 1. 1= B, 2 = C
Cu 8. D
Cu 15. S
Cu 2. 1= B, 2 = C
Cu 9. C
Cu 16. S
Cu 3. 1= A, 2 = C
Cu 10. B
Cu 17.
Cu 4. D
Cu 11. E
Cu 18. ng
Cu 5. A
Cu 12. C
Cu 19.
Cu 6. D
Cu 13. D
Cu 20.
Cu 7. D
Cu 14. S
18
Bi 2
PHNG NGA S C Y KHOA TRONG VIC XC NH NGI BNH V
CI TIN THNG TIN TRONG NHM Y T
MC TIU
Sau hc bi ny hc vin c kh nng:
1. Hiu c cc nguyn tc xc nh ng ngi bnh v ci tin thng tin
trong nhm chm sc
2. p dng c cc bin php xc nh ng ngi bnh v ci tin thng tin
trong nhm chm sc
1. T VN
Theo thng k ca y ban lin hp quc t v an ton bnh nhn, cc s c xy
ra trong trao i thng tin chim n 65% ca tt c s c. S sai lc trong trao i
thng tin thng dn n gia cc nhn vin y t (NVYT) vi nhau v gia nhn vin
y t v bnh nhn thng dn n xc nh sai ngi bnh. Do , cn ci tin v gia
tng s trao i thng tin, phng nga nhng sai st, s c y khoa trong vic xc nh
ngi bnh v ci tin thng tin trong nhm chm sc.
Cc c s y t phi nhn ra c cc ro cn i vi vic trao i thng tin hiu
qu v phi trin khai cc qui trnh trao i thng tin bng li ni hoc bng vn bn
bo m chnh xc, kp thi, v hon chnh gia y bc s v tt c nhng ngi c lin
quan n vic s dng d liu. By phn trm s ngi tr li mt cuc thm d do
Vin Thc Hnh Y T An Ton tin hnh nm 2005 cho thy rng h b sai st trong
thc hin thng tin do mnh lnh khng r rng, p t. Qun l thng tin ca c s y
t hiu qu s h tr cc cc hot ng ci tin nghip v chuyn mn, v hot ng
lin quan n chm sc, iu tr, v phc v ngi bnh, cc hot ng gim ri ro.
Ci tin thng tin gia NVYT v bnh nhn cng h tr cc hot ng an ton cho
bnh nhn. T nm 1995, chin dch Hy Pht Biu Kin ca y ban Lin Hip
Quc khuyn khch bnh nhn v gia nh trao i vi ngi chm lo sc kho cho
mnh nu h c cu hi hoc bc xc v cc kha cnh cha tr v gip gim thiu
s c do thiu thng tin.
2. NGUYN TC
2.1. Qun L Thng Tin
Qun L Thng Tin bao gm thu thp, lu tr, trch xut, chuyn ti, phn tch,
kim sot, phn phi v s dng d liu hc thng tin, c trong ni b c s v vi
bn ngoi, theo ng lut php v cc qui nh. Ngoi cc thng tin bng vn bn v
li ni, cng ngh thng tin h tr v cc dch v thng tin h tr khc cng nm trong
qui trnh qun l thng tin.
Qun l thng tin h tr cho vic ra quyt nh kp thi v hiu qu tt c mi
cp ca c s. Cc qui trnh qun l thng tin h tr cc quyt nh v mt qun l
v thc hin, cc hot ng ci tin vic thc hin, v cc quyt nh v chm sc,
iu tr, v phc v bnh nhn. Vic a ra quyt nh v chuyn mn v mang tnh
chin lc tu thuc vo thng tin t nhiu ngun khc nhau, bao gm h s bnh
nhn, thng tin da trn kin thc, d liu/thng tin c tnh so snh, v d liu/thng
tin tng th.
19
21
nhn vin iu tr khc, lnh o phi xy dng v thc hin cc h thng thng tin
chuyn ti thng tin t ngi ny qua ngi kia. Cc bo co ming trc tip v cc t
liu bng vn bn v in t l nhng th hiu qu nht. Cc bo co thu qua bng a,
mc d thng c xem l phng tin h tr, cng khng to c hi cho ngi
chm sc sau t cu hi vi ngi chm sc trc . Tuy nhin, bng a c th
c tham kho nhiu ln v bi nhiu ngi. iu cn ch l bc s v iu dng
phi nhn c tt c mi thng tin cn thit khi bt u chm sc mt ngi bnh.
Cc iu dng phi lu tr nhng im quan trng bng phng tin c trin khai
c s mnh chuyn giao cho ca trc k tip.
- Xc nh v nh ga cc phng php trao i thng tin c s dng ti c
s, bao gm ni ming, vn bn, v in t. Nhn vin nn kho st mt cch c h
thng cc phng php trao i thng tin s c s dng xc nh nhng phng
php no c th b li. Vic chm sc da trn rt nhiu s trao i bng ming v
bng vn bn v phng php no cng c th b li. Vic lu tr h s in t v vi
tnh ho vic k n thuc l hai vic gip gim rc ri lin quan n vic a ra y
lnh.
- Trin khai v thc hin cc phng thc hiu qu lin lc vi cc chuyn gia.
Lin lc nhanh chng vi cc chuyn gia v c vn l iu rt quan trng ca c s y
t ba v ngi bnh khi nhng hu qu xu v bo m iu tr c lin tc. V
d, mt bc s cp cu cn lin lc cc chuyn gia nh bc s phu thut chn thng
v bc s phu thut tim qua my nhn tin, in thoi, hoc cc phng tin khc
chm sc ng cho bnh nhn ang trong phng cp cu vi vt thng do sng n
v cn nhi mu c tim.
- Khuyn khch thc mc khi nhn y lnh khng r rng hoc mang tch cch
cng bc. Nhn vin nn c khuyn khch t cu hi v thc mc v nhng g
khng r rng hoc nhng y lnh khng thch hp.
3. BIN PHP
3.1. Ci tin s chnh xc trong vic xc nh bnh nhn
3.1.1. Bin php 1: S dng t nht hai cng c nhn dng bnh nhn (nhng c hai
u khng phi l s phng hoc s ging ca bnh nhn) bt c khi no qun l
thuc men v cc sn phm v mu, ly mu mu v cc mu khc xt nghim,
hoc lm cng tc iu tr hc bt c cng vic no khc
- C th s dng thng tin nh tn bnh nhn, ngy sinh bnh nhn, m vch lm
cng c nhn dng.
- Khi kim tra tn vi bnh nhn, nhn vin y t khng bao gi nn c tn v
yu cu bnh nhn xc nhn n. Nhng bnh nhn b nhm ln hoc ri lon hnh vi
c th ng ngay c khi khng phi l tn ca h. Cch lm an ton hn l yu
cu bnh nhn t ni tn ca h.
- Trng hp bnh nhn hn m, thn nhn ngi bnh phi xc nh nhn thn
cho h. Nu bnh nhn hn m c a n bnh vin bi cng an hoc dch v cp
cu v khng c mt chng c no v nhn thn, hi cng an hoc nhn vin cp cu
v ngi bnh, nu c th v cho h s nhp vin hoc s cp cu hoc s h s.
22
i vi cc khoa xt nghim: S dng t nht hai cng c nhn dng bnh nhn
(nhng c hai u khng l v tr ca bnh nhn) bt c khi no ly mu cho phng xt
nghim hoc qun l thuc men v cc sn phm v mu, v s dng c hai cng c
nhn dng dn nhn cho cc vt cha mu c s hin din ca bnh nhn. Cc quy
trnh c xy dng vn gi c tn ch nhn ca cc mu trong sut qu trnh
trc phn tch, ang phn tch, v sau phn tch.
3.1.2. Bin php 2: Ngay trc khi bt u bt c th thut xm ln no, cn tin hnh
qui trnh lm r sau cng xc nh chnh xc bnh nhn, phng php, v tr, v s
sn sng cc h s thch hp. Vic lm r ny phi tin hnh ni th thut c thc
hin, ngay trc giy pht bt u. Nhn thn bnh nhn c ti xc nh nu bc s
thc hin ri khi ch nm ca bnh nhn trc khi bt u th thut. nh du v
tr thao tc l iu bt buc tr khi bc s lin tc c mt t lc quyt nh tin hnh
phng thc cho n khi bt u th thut.
Ba vn sau y cn c xc nh:
- Ngi bnh chnh xc
- Phng php chnh xc
- V tr th thut chnh xc
Qui trnh lm r sau cng s dng cc k thut trao i thng tin nng ng. Tt
c nhn vin c lin quan u phi ngng li c ngha l, dng mt cht thi
gian khng thao tc lm r rng chnh l bnh nhn chnh xc, phng
php chnh xc, v v tr chnh xc.
Tt c thnh vin ca nhm thc hin phi tham gia vo qui trnh lm r cui
cng. Tt c hot ng trong phng phi ngng li mi ngi tham gia. Mi vic s
khng c bt u cho n khi bt c v tt c cc cu hi v vn u c gii
quyt. Vic thc hin phi c c to ln, chnh xc nh trn vn bn ng thc
hin. V d, ti cuc phu thut, tt c cc bc k tip trong mt ca c nhiu bc, tt
c mi hot ng phi ngng li, v mt thnh vin c ch nh, chng hn mt iu
dng vng ngoi s c to cch thc tin hnh v v tr thc hin thao tc.
Phi c chnh sch cho vic lm r sau cng v phi theo di n c vic tun
th chnh sch ny, bo m tt c thnh vin u theo ng ng li v xc nh
ng cc lnh vc ci tin.
3.1.3. Bin php 3: a bnh nhn tham gia vo trao i thng tin.
Yu cu bnh nhn nhc nh nhn vin y t xc nh nhn thn cho h. C th
yu cu cho bnh nhn tham gia vo vic nh du v tr nh mt phn ca qui trnh
trc khi thc hin th thut.
3.2. Ci tin hiu qu trao i thng tin gia nhn vin y t
3.2.1. Bin php 1: Khng khuyn khch y lnh ming. Trng hp cp cu, nu c y
lnh ming cn phi:
- Ngi nhn phi c li hoc vit ng nguyn vn cho ngi ch nh nghe v
ngi ch nh phi xc nhn bng ming ch nh l chnh xc. S tt hn nu c
ngi th ba cng xc nh y lnh ming.
- Ngi ch nh y lnh ming qua in thoi v dng thuc trong cp cu phi
yu cu ngi nhn nh vn tn thuc hoc t nh vn tn thuc bng cch dng cc
23
25
CU HI LNG GI
A. CHN CM T THCH HP IN VO CH TRNG
Cu 1. Qun L Thng Tin bao gm (1)., lu tr, trch xut, (2) ,
chuyn ti, kim sot, phn phi, v s dng (3)hc thng tin, c trong
(4).v vi bn ngoi, theo ng lut php v cc qui nh
Cu 2. Xy dng v khuyn khch h thng bo co khng khin trch, khuyn khch
nhn vin bo co (1) ., s ngng hot ng, hoc cn-s-c. C th s
dng nhng t nh (2).hoc s ngng hot ng thay v (3).. v (4)
.. thay v khin trch.
B. CHN MT HOC NHIU CU TR LI NG NHT
Cu 3. Qun l tt thng tin i hi:
A. Khuyn khch trao i v hp tc gia bc s v iu dng hoc cc nhn vin
chm sc khc.
B. Thc hin ng vn ho theo th bc khi trao i
C. Xy dng v khuyn khch h thng bo co s c ch ng
D. A v C
Cu 4. Nhng yu cu ca phu thut chnh xc ngi bnh
A. Ngi bnh chnh xc
B. Phng php chnh xc
C. V tr th thut chnh xc
D. Thi gian chnh xc
E. A, B v C
Cu 5: Ra y lnh ming l
A. Khng khuyn khch
B. Lun cn thit
C. Cn khuyn khch cng vic nhanh hn
D. A v B
Cu 6. Khi nhn y lnh ming, cn phi:
A. Nhn vin nhn lnh ming phi vit ra v c li ng nguyn vn cho ngi
bc s ra lnh nghe.
B. Ngi bc s ra y lnh phi xc nhn bng ming rng lnh l chnh xc
C. Nhn vin nhn lnh ming vit li y lnh ming v thc hin ngay
D. A v B
Cu 7. Nhng t rt gn dng ghi trn h s bnh n cn c ghi trn danh mc
cc t rt gn v k hiu khng chnh thc
A. Sai
B. ng
26
3: D liu;
4: Ni b c s
Cu 2: 1: S c;
3: Li;
4: Trch nhim
2: Tai nn;
Cu 3: D
Cu 4: E
Cu 5: A
Cu 6: D
Cu 7: B
27
Bi 3
PHNG NGA SAI ST TRONG S DNG THUC
MC TIU
Sau hc bi ny hc vin c kh nng:
1. Hiu c v sai st trong s dng thuc.
2. Bit c cc nguyn tc phng nga sai st, s c y khoa trong s dng thuc.
3. C th p dng c cc bin php phng nga sai st, s c y khoa trong
s dng thuc.
NI DUNG
T VN
Mc tiu ca iu tr l vic t c hiu qu iu tr cao nht v ri ro t nht
ci thin cht lng cuc sng ca ngi bnh. C nhng ri ro vn c, c c
bit v cha bit, lin quan n vic dng thuc (bao gm thuc k n hoc khng k
n) v cc thit b h tr dng thuc. Cc s c, ri ro bao gm phn ng c hi c
tc dng ph (ADR) v sai st trong s dng thuc [9].
Sai st trong s dng thuc l nhng sai st c th phng trnh c thng qua
h thng kim sot hiu qu lin quan n dc s, bc s, iu dng, nhn vin y t,
ngi bnh, v nhng ngi khc trong cc thit lp t chc cng nh cc c quan
qun l v cc ngnh cng nghip dc phm. Nhng sai st ny c th gy ra tht bi
trong iu tr v phn ng c hi ca thuc hoc gy ra lng ph cc ngun lc [6].
Theo c tnh ca vin nghin cu dc phm M, mi nm c khong t
44.000 n 98.000 ngi M cht do sai st lin quan n thuc v rt nhiu ca t
vong c nguyn nhn do dng sai thuc hoc lin quan n cc s c bt li ca
thuc [11]. S dng thuc sai liu cng l mt nguyn nhn dn n cc s c bt li
ca thuc, theo mt nghin cu trn 36 trung tm chm sc sc kho ban u M, c
5 liu thuc th c xp x 1 liu c ch nh khng ng, v c ti 7% tim tng
nguy c gp s c bt li ca thuc [5]. Sai st trong dng thuc c th xy ra trong
tt c cc hot ng: K n, cp pht, s dng thuc v khng tun th iu tr ca
ngi bnh [8].
1. GII THCH THUT NG
1.1. Phn loi sai st trong s dng thuc giai on[4]
- Mt sai st trong s dng thuc c nh ngha l mt mt thuc c s
dng khc vi y lnh trong trn h s bnh n ca ngi bnh. Sai st ny bao gm
bt k sai st no xy ra trong qu trnh k n, cp pht, s dng thuc, bt k sai st
c dn n kt qu bt li hay khng.
- Sai st trong k n (Prescribing error): La chn thuc khng chnh xc (da
vo ch nh, chng ch nh, tin s d ng thuc, cc thuc c s dng v cc
yu t khc), l cc sai st v liu dng, ng dng, dng bo ch, s lng, nng
thuc, hng dn s dng ca thuc trong n hay thm quyn k n ca bc s, n
thuc hoc cc ch vit tt khng c c dn n dng sai thuc hoc sai ngi
bnh.
28
29
2. CC YU T LIN QUAN
Cc yu t
1. Thng tin v ngi bnh
(VD: Tn, tui, gii tnh, chn on,
c thai khng, d ng, cn nng,
chiu cao, cc xt nghim lm,
kt qu iu tr cc ln trc, cc
thng s chc nng sng nh mch,
nhit , huyt p, kh nng chi tr,
ngi bnh c BHYT hay khng
c)
Thng tin cn thit v BN cn c
sn v d dng tra cu khi k n,
cp pht v gim st s dng thuc
2. Thng tin thuc
Liu ti a, dng thuc, ng
dng, ch khi s dng, cnh bo
c bit, tng tc thuc
Cc thng tin thuc c bit cn
thit trong k n, cp pht, qun l
s dng thuc
3. Trao i thng tin
Trao i thng tin ci m gia bc
s, dc s v iu dng/n h
sinh
Cch thc trao i thng tin thuc
v s dng thuc l tiu chun ho
v t ng ho gim thiu cc sai
st trong s dng thuc
Sai st c th xy ra
- Tht bi trong hiu chnh liu cho ngi
bnh suy gan, suy thn
- Khng bit tin s d ng ca ngi bnh
- Ch nh cc thuc cm ch nh cho ph
n c thai
- Tht bi trong iu tr thuc nhm opioids
cho ngi bnh suy h hp
- Nhm ngi bnh
- Ngi bnh khng c kh nng chi tr chi
ph trong iu tr
- Cn nng ca ngi bnh khng ph hp
vi liu
- Khng thu thp y thng tin v cc
thuc ang s dng thuc ca ngi bnh
- Khng c y thng tin thuc dn n
k sai liu hoc sai ng dng thuc.
- Cn b y t khng gim st cht ch cc
thuc mi hoc cc thuc cn lu c
bit
- Khng bit hoc b qua cc tng tc c
hi ca thuc
- Hi khng r rng hoc yu cu thuc
khng r rng
- n thuc vit khng r rng
- Thng tin v thuc c yu cu khng
khng y : Thiu liu dng, hm
lng, ng dng hoc tng liu thuc
k n cho ngi bnh ngoi tr.
- Ch vit tt khng r rng (g v mg)
- Nghe khng r tn thuc hoc tn ngi
bnh
- Bm tim in b li
VD: Dy truyn, bm tim, thit b - Khng kim sot c tc truyn dch
cy thuc vo c th, bm tim pha do li ca dy truyn dn n sai liu
thuc, dng c theo di ng thuc
- Cc thit b truyn dch khng tng
huyt.
thch vi nhau dn n sai st trong dng
Cc thit b h tr dung thuc t thuc (kim truyn v dy truyn)
chun thng qua qu trnh mua - Cung cp thit b h tr dng thuc
sm, bo qun v s dng s gim khng y (thiu bm tim in)
thiu c cc nguy c do ngi s
dng.
7. Cc yu t mi trng lm vic - Thuc sp xp ln xn do thiu khng
nh hng n nhn vin y t.
gian hoc do mi trng lm vic khng
gn gng, hoc do qu nhiu thuc v
V d: ng nghip, sc kho, cch
khng th sp xp c.
t chc n v, nh sng, ting n,
qu ti trong cng vic, lch lm - Hiu sai n t hng do qu n v mt
tp trung
vic
- Sai st trong chun b thuc do thiu nh
Vic s dng thuc bao gm k n,
sng v thiu t ng thuc
cp pht thuc, thc hin thuc v - Nhn s khng dn n qu ti trong
gim st s dng thuc cn c
cng vic v cc th tc hnh chnh
tin hnh trong mt mi trng lm - Cn b y t mt mi gy sai st v km
vic thch hp c nh sng,
hiu qu trong cng vic.
- Ngh ngi khng dn n qu ti v
tinh thn v tng kh nng gy sai st
- Thiu k hoch d phng v nhn s cho
ngh m v ngh l
- Khng chun b nhn lc cho cc dch v
k thut mi
8. Nng lc v o to ca cn b - Thiu hiu bit v cc quy tc trong thc
y t
hnh v mi trng lm vic dn n
chm tr v sai st gy ra hiu lm gia
(V d: Chuyn khoa o to, bng
iu dng v dc s.
cp, nng lc chuyn mn, k nng,
31
10. Quy trnh qun l cht lng - Thiu lnh o v chi ph h tr cho vic
v ri ro
an ton trong s dng thuc
(V d: Vn ho, lnh o, bo co - Tm l xu h, li, s trch nhim,
l ro cn cho cc bo co sai st trong h
sai st, cc chin lc an ton, )
thng.
Hi ng qun tr, cc nh lnh o - Vn ho gi b mt v li ngn cn
v cc nh qun l phi xy dng v vic thng bo cc sai st cho ngi bnh
h tr h thng khng trng pht v ngi nh ngi bnh
nhm gim cc sai st.
- T l cc sai st thng qua cc bo co
Cn b y t c khuyn khch pht khng chnh xc.
hin v bo co sai st. Mt nhm - Gii php phng trnh sai st thiu tnh
gm cc thnh vin thuc nhiu lnh ng b ca tp th nn thiu hiu qu.
vc thng xuyn phn tch cc sai - Thiu kin thc chuyn mn mt cch h
32
st xy ra nhm c cu li t
chc h tr tt nht cho s an
ton.
Thiu thng tin ngi bnh: Tn, tui (thng vi tr em nh hn 3 tui), cn nng
Ghi sai tn thuc (cc thuc tn ging nhau)
Ghi thiu hm lng thuc
Ghi thiu hng dn s dng thuc
K cc thuc c tng tc mc nguy him
Ch vit qu kh c, gy nhm ln khi cp pht v thc hin thuc (v d:
500mg thay v 0,5g, 125mcg thay v 0,125mg)
Vit tt trong n, gy nhm ln (VD: g thay v mcg, U thay v Unit)
K n bng ming
- Bo qun cht cc thuc cnh bo cao, cc thuc dng cho ngi bnh c bit, thuc
cn qun l theo quy nh.
- Khng cc dung dch in gii m c ti cc hp thuc c nhn ca ngi bnh.
- Cp pht thuc cho ngi bnh theo liu dng, khng cp pht theo tng liu iu tr.
- Loi b cc thuc s dng khng lin tc ra khi cc thit b kp thi.
- Khng vay mn thuc ca ngi bnh trong qu trnh iu tr.
- Thit lp t thuc cp cu ti cc khoa lm sng.
4.1.6. m bo la chn cc thit b h tr dng thuc ph hp vi bnh vin v
trnh chuyn mn
- Kim tra k cc thit b trc khi mua v s dng.
- Hn ch s dng nhiu loi bm tim nhm s chuyn nghip ca nhn vin y t
trong thc hnh.
- Cm s dng cc thit b truyn dch khng kim sot c tc truyn dch.
- o to k cho nhn vin y t v cc thit b mi v k thut mi trc khi s dng.
- Kim tra hai ln (double- check) khi truyn dch bao gm: Dch truyn, cc thit b
h tr, tnh trng ngi bnh trc khi truyn cc thuc cnh bo cao.
4.1.7. m bo mi trng lm vic nh hng n nhn vin y t
- m bo y nh sng khng gian, trong kho thuc bao gm t ng thuc v h
thng cp pht thuc t ng.
- Xy dng mi trng lm vic khng lm mt tp trung cho vic yu cu/t n
hng thuc.
- B tr cc khu vc thuc tim truyn, thuc ung, thuc pha ch ring bit, trnh
ting n, i li nhiu v cc tc ng gy mt tp trung.
- Trang b t lnh c din tch bo qun thuc.
- C k hoch v nhn s thay th cho cn b y t khi ngh m, ngh php v ngh l.
- Quy nh r rng v thi gian ngh gii lao v ngh n tra, n ti cho cn b y t.
- Qun l v gim st thi gian lm vic ca cn b y t, m bo c ngh ngi y
sau ca trc v khng lm vic qu 12h mi ngy.
- Hn ch ti a vic s dng nhn vin y t tm thi.
- Thng bo cho tt c cn b y t c lin quan v k hoch v thc hin dch v k
thut mi, bao gm c chi ph cn thit b sung m bo s an ton cho ngi bnh.
4.1.8. o to v nh gi thng xuyn nng ca cn b y t, b tr cng vic ph hp
- B tr cng vic ng theo chuyn ngnh o to, nh k nh gi.
- B tr cng vic hp l gim qu ti trong cng vic.
- Yu cu cc iu dng mi phi thc tp ti khoa Dc lm quen vi cng vic
cp pht thuc.
- Yu cu cc dc s mi phi thc tp ti khoa lm sng lm quen vi quy trnh
s dng thuc.
- Cung cp thng tin thuc mi trc khi a vo s dng.
- Khoa Dc dn nhn cnh bo cho iu dng cc thng tin cn lu vi cc thuc
cnh bo cao
- B tr nhn vin y t c o to v sai st trong s dng thuc trong n v
nhm ngn chn cc sai st xy ra.
- M t v nh gi cng vic c th v vi trch nhim i vi ngi bnh.
36
la chn thuc, quy trnh thng tin thuc mi, cc quy nh v qun l thuc v quy
nh k n thuc.
- n thuc cn ghi y cc thng tin: H tn ngi bnh, tn thuc (tn gc
v tn thng mi), nng /hm lng, ng dng, dng dng, liu lng, s lng,
tn sut s dng, tn bc s k n.
- n thuc c ghi r rng, d c, d hiu:
- Khng s dng ch vit tt .
- Ghi cch s dng c th cho mi loi thuc trong n.
- Ghi r s lng cn s dng ng theo n v o lng (mg, ml), khng
nn ghi theo n v ng gi (l, hp), ngoi tr cc thuc dng phi hp.
- K n tn thuc theo tn gc, trnh: K thuc tn a phng (thuc b
lang), tn ha hc, vit tt tn thuc.
- Lun s dng mt s 0 trc n v nh hn 1 (v d: 0,5 ml) . Vi n
v ln hn 1, khng c thm s 0 vo sau (v d , 5,0 ml ).
- Ghi r n v tnh, trnh nhm ln (V d: 10 units Unsulin thay v 10U,
c th nhm l 100).
- n thuc v ch k bc s phi r rng. Nu c th nn s dng my tnh
hoc k n thuc qua h thng my tnh.
- Vi cc y lnh hoc k n thuc bng ming, bc s chc chn ngi thc
hin hiu ng n thuc bng cch c li n thuc cho bc s.
- Hn ch k n thuc tim.
- Gii thch vi ngi bnh hoc ngi nh v cc lu v tc dng ph ca thuc.
- Theo di ngi bnh v nh k khm li.
4.2.2. i vi dc s
- Trin khai hot ng Dc lm sng ti bnh vin, c dc s tham gia gim
st iu tr bng thuc (tham gia t khi khm bnh, la chn thuc iu tr thch hp,
dng thuc, xem xt kh nng tng tc thuc, trng lp thuc, nh gi triu chng
lm sng v cc xt nghim thch hp vi ngi bnh), iu tra s dng thuc gip
s dng thuc an ton, hp l [4].
- Sn sng cung cp thng tin v thuc cho bc s v iu dng.
- Hiu r v cc quy trnh v quy nh trong cung ng thuc ti bnh vin, k c
thuc cp pht ni tr, ngoi tr v nh thuc bnh vin.
- m bo hiu r n thuc trc khi cp pht.
- Sp xp khu vc chun b thuc gn gng, sch s v trnh gin on khi chun b.
- Trc khi cp pht thuc hng ngy, cn kim tra k n thuc. m bo thc
hin ng quy trnh cp pht. i vi cc thuc cnh bo cao (thuc iu tr ung th,
thuc cp cu) cn kim tra 2 ln.
38
- Bo m ngi bnh ung thuc ngay ti ging bnh trc s chng kin ca
iu dng vin, h sinh vin.
- Ghi hoc nh du thuc dng cho ngi bnh v thc hin cc hnh thc
cng khai thuc ph hp theo quy nh ca bnh vin.
- Theo di, pht hin cc tc dng khng mong mun ca thuc, tai bin sau
dng thuc v bo co kp thi cho bc s iu tr. in thng tin cn thit vo mu
bo co ADR v thng bo cho dc s ph trch.
- Hng dn, gii thch cho ngi bnh tun th iu tr. Gii thch cho ngi
bnh v ngi nh v tc dng v quy trnh dng thuc. Vi ngi bnh t chi iu
tr theo y lnh, bo co cho bc s iu tr.
- Phi hp gia cc bc s, dc s, iu dng vin, h sinh vin trong dng
thuc nhm tng hiu qu iu tr bng thuc v hn ch sai st trong ch nh v s
dng thuc cho ngi b nh.
4.3. Gim st v qun l sai st trong s dng thuc [4]
4.3.1. Gim st cht cc yu t c kh nng gy sai st
- Ca trc (t l sai st xy ra cao hn khi i ca).
- Nhn vin mi (thiu kinh nghim v cha c o to y ).
- Cc i tng bnh nhn: Ngi gi, tr s sinh, bnh nhn ung th.
- Bnh nhn s dng nhiu thuc (d xy ra tng tc thuc).
- i trng lm vic (nh sng, ting n, hay b gin on).
- Cn b y t qu ti v mt mi.
- Trao i thng tin gia cc cn b y t khng y , r rng.
- Dng thuc (VD: Gim st s dng thuc tim cht ch).
- Bo qun thuc khng ng.
- Tn thuc, nhn thuc, cch ng gi d gy nhm ln.
- Nhm thuc s dng nhiu.
- Ch vit tay trong bnh n hoc n thuc khng r rng.
- Hnh thc k n, yu cu thuc bng ming d gy nhm ln.
- Cc quy trnh lm vic cha hiu qu.
- Hot ng ca Hi ng thuc v iu tr (c chc nng gim st) cha hiu qu.
4.3.2. Qun l cc sai st trong s dng thuc
- m bo h tr v cung cp cho ngi bnh cc liu php khc phc khi xy ra
sai st.
-
41
CU HI LNG GI
Cu 1. Sai st trong s dng thuc xy ra trong:
A. K n thuc
C. Thc hnh s dng thuc
B. Cp pht thuc
D. Tt c cc hot ng trn.
Cu 10. Xc nh cu ng sai
TT Gii php ngn nga sai st trong s dng thuc
1
Khng k n in t
10
11
12
13
14
15
43
P N
Cu 1: D
Cu 2: K n, cp pht, thc hin thuc
Cu 3: Dng thuc khng c k trong n, sai v thi im dng thuc, sai liu, sai
dng thuc, sai trong pha ch thuc, sai k thut trong thc hin thuc, sai st trong
tun th iu tr.
Cu 4: A-C-E-D-B-F-I-H-G
Cu 5: B,C,D,E,F,G,H,I,K,L
Cu 6: A,B,C,D,F,H,I,K
Cu 7: A,B
Cu 8:A,B,C,D,E,F,G,H,K,L,M.
Cu 9:
-
Qu ti v mt mi,
Thiu kinh nghim lm vic hoc khng c o to y , ng chuyn ngnh,
Trao i thng tin khng r rng gia cc cn b y t,
Thiu nh sng, qu nhiu ting n hay thng xuyn b gin on cng vic,
S lng thuc dng cho mt ngi bnh nhiu,
K n, cp pht hay thc hin thuc phc tp,
Nhiu chng loi thuc v nhiu dng dng,
Nhm ln v danh php, quy cch ng gi hay nhn thuc,
Thiu cc chnh sch v quy trnh qun l thuc hiu qu,
Cu 10:
1S, 2, 3, 4S, 5S, 6, 7, 8S, 9, 10, 11, 12, 13, 14S, 15S
44
Bi 4
PHNG NGA SAI ST, S C Y KHOA TRONG PHU THUT
MC TIU
1.
2.
3.
4.
NI DUNG
1. BNG CHNG NGHIN CU
Phu thut l mt k thut y t c thc hin vi mc ch chn on
bnh, iu tr, chnh hnh, ghp tng, gim au c tin hnh ph bin trong chm
sc ngi bnh. Tuy nhin trong qu trnh tin hnh phu thut, sai st v s c c th
xy ra. Mi bin c v tai bin c th xy ngay trc cuc m bt u (phn ng thuc
m, t) cho n thi gian v sau, thm ch hng nm sau khi ngi bnh ra vin
( qun trong c th ngi bnh), gy nh hng sc khe, c v th lc v tm l
lu di. Hu qu khng ch lm nh hng n cht lng cuc m, cn lm tng thi
gian iu tr v nm vin, tng chi ph iu tr, ngi bnh gim thu nhp, tng t l
mc v t vong, nhng au n m ngi bnh phi gnh chu cng nh vn kin
co v php lut .
Theo bo co ca T chc Y t th gii WHO, mi nm trn ton th gii c
chng c trn 230 triu ca phu thut c thc hin tng ng (1 : 25 ngi), gp
2 ln s tr c sinh ra. Bin chng xy ra gy nguy him n tnh mng ti 7 triu
trng hp (khong 16%), trong gn 1 triu trng hp t vong lin quan n an
ton phu thut (gn 10%) cc bin chng cht ngi xy ra ti cc phng m ln. C
150 ngi bnh nhp vin, c 1 trng hp t vong do s c y khoa v 2/3 s c xy
ra trong bnh vin lin quan n phu thut. S c y khoa tc ng n 1/10 bnh
nhn trn ton th gii.
Theo nhng bo co gn y cho tht t l s c (Adverse events) lin quan n
phu thut ch yu xy ra cc nc km v ang pht trin chim khong 18%. Cc
bnh l cn can thip phu thut ngy cng tng do: Bnh l tim mch tng, tng tai
nn thng tch v nhiu ngi bnh chn thng, bnh l ung th, tng tui th v
ng nhin nguy c xy ra s c hoc sai st y khoa lin quan hu ht n phu
thut.
Theo bo co ca B Y T Anh, trong sut 4 nm qua c ti 762 bnh nhn t
vong v nhng li sai lm ng ngn ca cc bc s trong qu trnh phu thut. Trong
s c ti 322 ngi bnh t vong v bc s b qun dng c y t trong ngi v 214
ca bnh thit mng v cc bc s ct nhm cc b phn ni tng ca bnh nhn. Ngoi
ra, 73 tai nn khc l do cc iu dng nhm ln a thc n vo dn lu mng phi
ca bnh nhn thay v a vo d dy v 58 trng hp cc bnh nhn qua i do b
45
cy ghp nhm ni tng hoc chn tay gi. Tin s Mile Durkin, Gim c Trung Tm
bo v s an ton ca bnh nhn thuc B Y T Anh cho bit bn cnh nhng li sai
ca cc bc s cc bnh vin gy nguy him ti tnh mng ca cc bnh nhn
c thng k, cn rt nhiu tai nn khc cha c cc bnh vin bo co chnh
xc. V Gim c ny cho bit Ban quan l dch v chm sc sc khe ca Anh cam
kt s khng cho php bt k s xut no gy nguy hi ti tnh mng bnh nhn xy ra
trong thi gian sp ti. Ngoi ra ng cn ni thm rng d ch l 1 li sai, mt tai nn
cng ng bo ng i bt k bnh vin no.
Nm 2011, B Y t i Loan c bo co chn ng v 5 trng hp bnh
nhn c ghp tng t mt ngi cho cht no c nhim HIV. Nguyn nhn c xc
nh sau l do sai st t trung tm iu phi ghp tng nhm ln d liu ca
bnh nhn cht no vi mt bnh nhn khc.
Vin Y hc M (Institute of Medicine) bo co gn y ti M cho thy t
1.500 n 2.500 cc trng hp phu thut sai v tr xy ra hng nm ti nc ny.
iu tra 1.050 phu thut vin bn tay thy 21% trong s h tng t nht 1 ln m
sai v tr trong s nghip ca mnh, cng nh vy s c xy ra 1/4 phu thut vin
chnh hnh c trn 25 kinh nghim lm vic c tnh hng nm ti M c gn
98.000 trng hp t vong v 1.000.000 trng hp b thng tn do s c y khoa.
Ngi ta cng c tnh nm 2000, ring chi ph gii quyt s c y khoa cng mt
khong 887 triu la.
C quan nh gi cht lng bnh vin (Joint Commission on Accreditation of
Healthcare Organization) sng lp t chc theo ri WSS Wrong Site Surgery Phu
thut sai v tr cho bit s c nhm v tr phu thut chim t xut l 1/27.686 bnh
nhn nhp vin, hoc 1/112.994 trng hp phu thut.
2. PHN LOI SAI ST, S C Y KHOA LIN QUAN TI PHU THUT
nh ngha s c, sai st y khoa lin quan ti phu thut, th thut.
a. Sai st (Error): L tht bi khi thc hin k hoch c ra trc hoc l
trin khai sai k hoch nn khng th t c mc ch. i khi l a ra
k hoch sai dn n sai st. Sai st cng c th xy ra khi lm ngc li vi k
hoch. V d, iu dng qun gc khi phu thut vin ng bng v lm
cho phu thut vin phi m li bng tm gc qun.
b. S c y khoa (Adverse event): Hoc cc tai bin/bin chng xy ra ngoi
mun, hu qu lm cho vic iu tr ko di, tng t l mc v t vong ca
ngi bnh.
Nu s c do nguyn nhn sai st, hon ton c th phng trnh c. V d,
trng hp st gc c ly ra v c th trnh c p xe trong bng. Tuy nhin
nhng trng hp sau phu thut bng c bin chng p xe nhng khng phi do
nguyn nhn st gc, th kh c th phng trnh. Theo cc chuyn gia, n hn 50%
cc trng hp s c l c th phng trnh c
-
Nhng sai st trong phn hnh chnh ca phu thut: Sai bnh nhn, sai v tr
phu thut, sai v c quan ni tng, qun dng c phu thut trong c th bnh
nhn.
Sai st trong phu thut: Phu thut vin c th ct sai hoc phm cc sai st
khc.
46
c toa thuc sai hoc sai st trong cp pht thuc, bao gm c vic ghi chp
khng r rng trong h s bnh n hoc do nhm nhn
Thiu cng c (Bng kim) chc chn mi th c kim tra k lng
Nhm Phu thut cha thc s n v gn kt
p lc gim thi gian phu thut
Phng php phu thut yu cu cc thit b hoc t th ngi bnh khc bit
Vn ha t chc/ lm vic
Mc thn thin, an ton ca mi trng lm vic
Chm sc / theo di tip tc sau phu thut
c im ngi bnh, nht l khi ngi bnh c nguy c nh: Bo ph, bt
thng gii phu,
S hiu nhm gia Ngi bnh Nhm phu thut do bt ng ngn ng:
khch du lch, dn tc thiu s
Do bn thn ngi bnh gy ra: Do ri lon thc, thiu s hp tc.
48
Hnh: Bnh nhn Donna v hnh kp phu thut b qun trong bng.
N bnh nhn 39 tui Donna c phu thut ct ti mt ti mt bnh vin
London, Anh. Thi gian di sau gia nh u khng h ngh ti vic bc s b
qun dng c y t trong bng b nn cng khng i kim tra ngay khi nhng cn au
bt u xut hin. Ngi bnh chu ng nhng cn au ny trong sut 3 thng v cho
rng nhng au n l do vt m. V cn au cng ngy cng nhiu hn nn Donna
quyt nh quay tr li bnh vin kim tra. Kt qu chp X quang cho thy mt
vt th l trong bng. Sau nhiu ln kim tra cc bc s xc nh l mt chic panh
phu tch di khong 18cm. Khi nhn c thng bo t cc bc s chn on hnh
nh, c gia nh Donna u v cng bc xc v sai lm nguy him ca cc bc s
tin hnh phu thut si mt cho b. Ngay sau khi pht hin s c, cc bc s tin
hnh phu thut a chic panh phu tch ra ngoi.
Hu qu khng mong mun :
Uy tn: Bc s phu thut b chuyn cng vic.
Kinh t: Bnh vin cam kt bi thng cho b Donna ton b chi ph iu tr,
cng nh do nh hng n cng vic.
Sc khe: V thi gian chic kp gp nm trong c th b Donna qu lu
cng vi s vn ng ca b trong sut thi gian sau khi phu thut khin cho hu
ht cc c quan ni tng trong bng b u b tn thng, v sc khe ca bnh nhn
b nh hng nhiu.
2/ Trng hp chu b b ct nhm Bng quang:
Bnh nhn Trn Anh , 21 thng tui. Ngy 23/10/2012 chu c gia nh
a n bnh vin thnh ph Cam Ranh, Khnh Ha khm v c bc s chn on
thot v bn v ch nh phu thut. Ca m c tin hnh ngy 25/10/2012 tuy nhin
sai st sy ra do bc s ct nhm vo bng quang. Bnh nhn phi tip tc chu thm
cc ln m tip theo khc ph s c ti bnh vin a khoa tnh Khnh Ha, sau
ti bnh vin Nhi ng 2 TP H Ch Minh m thng bng quang cng nm 2012.
49
50
vin thc hin (thng bng bt) nht l trong trng hp c lin quan n nhng v
tr c c hai bn (bn tri v bn phi) hoc phi hp nhiu lp, tng (ngn tay, chn,
t sng ). Vic nh du nht qun trong tt c cc trng hp, nhiu khi l c s
xc nhn ng th thut v ng ch cn phu thut.
Sau h s trao i vi bc s gy m cc vn quan tm: Nguy c mt mu,
kh th, d ng ca ngi bnh, cng nh hon tt vic kim tra ton b my mc gy
m v thuc gy m. L tng nht l phu thut vin nn c mt thi im ny v
nhng thng tin trao i s gip cho bc s phu thut bit c din bin ca m v
nhng nguy c c th xy ra nh tin lng mu mt, d ng, cc yu t bin chng
khc ca ngi bnh.
Kim tra thit b o bo ha oxy trong mu gn trn ngi bnh m bo
thit b hot ng bnh thng l mt khu quan trng, nn ch d quan st thy ca
c nhm. Vic s dng thit b o bo ha oxy mu c WHO c bit khuyn co
bo m an ton gy m. Trng hp bnh nhn cn phu thut khn cp cu tnh
mng, nhng thit b ny c vn th c nhm cn phi thng nht b qua v c s
theo di cht ch trong sut qu trnh phu thut.
Ngoi cc vn c lu nh ngi bnh c tin s d ng ? ngi bnh c
biu hin kh th/nguy c ht kh th iu chnh phng php gy m ph hp,
v d, gy m vng nu c th v chun b sn cc thit b cp cu cn thit. Vic gy
m ch c th tin hnh khi bc s gy m xc nhn c y cc thit b v s h
tr cn thit bn cnh ngi bnh i vi nhng ngi bnh c nguy c nh hng
ng th hoc c biu hin kh th.
Vic mt mu trong qu trnh phu thut c d tnh trc, c bit lu kh
nng mt trn 500ml mu (hoc tng ng 7ml/kg tr em). Trc m cn c
tnh ton d tr mu. Trong qu trnh phu thut, phu thut vin thng xuyn trao
i vi bc s gy m v nhm iu dng chun b ng truyn khi cn.
Giai on gy m v trc khi rch da :
Trc khi rach da, mi thnh vin trong nhm s gii thiu tn tui v vai tr.
Nu l nhm tham gia phu thut hng ngy th ch cn xc nhn mi ngi trong
nhm c mt y v xc nhn mi ngi trong nhm u bit nhau. Ln na
ton nhm cn xc nhn h thc hin phu thut cho ng ngi bnh v xc nhn
bng li gia cc thnh vin, sau l nhng im ch yu trong cc k hoch phu
thut s dng Bng kim lm c s hng dn.
Mi ngi cng xc nhn vic s dng khng sinh d phng trong vng 60
pht trc m. Nu khng sinh d phng cha c dng, cn cho ngay trc khi rch
da. Trng hp cho ngi bnh s dng khng sinh qu 60 pht Nhm phu
thutc th cn nhc b xung nu cn. Trng hp khng sinh d phng c cho
l khng ph hp (khng rch da, ngi bnh b nhim khun trc v dng
khng sinh ri) th s nh du vo khng p dng vi s xc nhn ca c nhm.
Tip theo , c nhm cn lin tc trao i cc thng tin nh: Tin lng cc
bin c, nhng bc chnh v d tnh c xy ra vic g bt thng trong m? Thi gian
phu thut d kin? Nhng lo ngi v pha phu thut vin, v pha bc s gy m
iu dng kim tra li tnh trng v trng ca vng m ngi bnh, cng nh cc
dng c, thit b trc khi tin hnh rch da : my ht, dao m in, dn m ni soi
52
Checklist An ton phu thut: Bin chng gim t 27,3% n 16,7%, t vong ti Bnh
vin gim t 1,5% n 0,8%. Trong khi khng thay i kt qu 5 Bnh vin kim
chng.
Theo mt nghin cu ca Armndo C.Crriostomo, ti Philippines 40 Bnh vin
/102 phng m giai on 2/ 2009 12/2009 qua 44.359 phu thut: T l x dng
Checklist = t 24 n 100%, t l bin chng = 0,38 2,3%. T l bin chng v t
vong cao hn nhng bnh vin c t l x dng Checklist thp.
Khoa phu thut, bnh vin Johns Hopkins, Baltimore M nm 2011 trin khai
an ton phu thut ton din, theo di thi gian 12 thng thy t l nhim khun vt
m gim t 27,3% xung cn 18,2% sau khi tin hnh cc bin php can thip.
Theo Eefje N de Vries, vic s dng bng kim an ton phu thut gip gim
t l bin chng t 11% xung cn 7%. Tuy nhin nhiu cc bo co cho thy hu ht
cc bin c (t 53 n 70%) li xy ra ngoi phng m, vy vic p dng bng kim
v thc hin an ton phu thut cn phi tin hnh nghim tc ngoi phng m ch
khng ch phng m v trong cuc m. Nghin cu c tin hnh ti 5 bnh vin,
cho thy t l t vong gim c 0.1% ( t 1.2 % xung 1.1% ) sau khi thc hin p
dng bng kim.
Bnh vin HN Vit c, mt trung tm ln v ngoi khoa ca c nc, cng
vi mt s cc bnh vin tin hnh p dng th Bng kim ATPT trong nm 2010
theo khuyn co ca WHO cho kt qu tt. nh gi chung l Bng kim ph hp,
n gin v d thc hin, to iu kin kim sot phu thut an ton v hiu qu. Tuy
nhin c th chnh sa mt s thng tin c th p dng tt c cc bnh vin.
Trin khai an ton trong phu thut l mt chng trnh m B Y t ra
(Thng t s 19/2013/TT-BYT v trin khai cc bin php bo m an ton ngi
bnh v nhn vin y t). Do vy mi nhn vin y t ti cc c s y t chm sc ngi
bnh cn bit v thc hin nghim tc.
Trn c s php l ny cng nh hiu qu ca p dng Bng kim trn th gii,
vic trin khai p dng Bng kim ATPT c coi nh mt trong nhng bin php hu
hiu nhm gim thiu s c, sai st y khoa lin quan n phu thut trong iu kin
ca Vit Nam hin nay.
8.
KT LUN
Bng kim ATPT c coi l cng c hiu qu p dng ngn nga s c, sai
st y khoa lin quan n phu thut trong iu kin Vit Nam hin nay.
56
CU HI LNG GI
A. La chn p n ng nht:
Cu 1. nh ngha v sai st trong y khoa:
A. L tht bi khi thc hin k hoch khng c ra trc hoc l trin khai
sai k hoch nn khng th t c mc ch.
B. L tht bi khi thc hin k hoch c ra trc hoc l trin khai sai k
hoch nn khng th t c mc ch.
C. L tht bi khi thc hin k hoch c ra trc mc d l trin khai
ng k hoch nn khng th t c mc ch.
Cu 2. Trong cc v d di y, v d no c coi l s c y khoa:
A. Ngi bnh t vong do bnh qu nng d c iu tr v chm sc tn tnh.
B. Phu thut vin khng kim tra li ngi bnh trc khi phu thut dn n
phu thut sai v tr.
C. Ngi bnh vim phi do cao tui v do th my lu ngy.
Cu 3. Phn loi s c, sai st theo mc nguy hi c bao nhiu mc?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
B. in vo ch trng:
Cu 4. Nhng sai st trong phn A.: sai bnh nhn, sai v tr
B, sai v c quan ni tng, qun dng c phu thut trong c th bnh nhn.
A.
B.
Cu 5. Sai st trong A: Nhiu qu hoc t quB(au hoc tnh
dy trong lc m).
A.
B.
Cu 6. Nhng nguyn nhn chnh dn n sai st
Bt cn/.
Thiu
Chn on
C. Cu hi ng sai:
Mc tiu chnh trong vic thc hin An Ton Phu Thut:
STT
Ni dung
1.
Phu thut ng bnh nhn, ng vng m
2.
Khi lm gim au, s dng cc phng php ph hp v thun
tin cho ngi thc hin.
57
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
58
Bi 5
TNG QUAN V KIM SOT NHIM KHUN
TRONG CC C S Y T V GII PHP
MC TIU
Sau khi hc xong bi ny, hc vin c kh nng:
1.
2.
3.
4.
1. S CN THIT
Bn cht cc bnh truyn nhim l c kh nng ly nhim rt cao, duy tr s tri
dy v ti xut hin qua tng thi k. Hin nay, s xut hin ca cc tc nhn gy
bnh nguy him nh HIV, HBV, HCV; cc dch bnh do vi rt SARS, Cm AH5N1,
H1N1, H7N9 v cc vi sinh vt a khng lm cho trng tm ca cng tc kim sot
nhim khun c nhiu thay i. Trc y, ch yu tp trung vo ngi bnh v c
bit l ngi bnh c phu thut, nay cng tc phng nga nhim khun phi tp
trung cho c ngi bnh v cn b y t, khng ch c phu thut m tt c ngi bnh
c cc can thip th thut xm ln1.
Cc thut ng dng m t tnh trng nhim khun cng c thay i t
Nhim khun bnh vin - Nosocomial infection hoc Hospital Infection sang
Nhim khun mc phi trong bnh vin - Hospital Acquired Infection v nay thut
ng hay c cc nh nghin cu y hc s dng l Nhim khun lin quan ti chm
sc y t - Health Care Asociated Infection-HCAI.
Nhim khun lin quan ti chm sc y t ang lm hng triu ngi bnh trn
Th gii b nh hng hng nm v l nguyn nhn hng u lm nh hng ti s an
ton ca ngi bnh v cht lng dch v y t. V vy, cng tc Phng v kim sot
nhim khun lun l thch thc i vi h thng y t ton Th gii v l mt trong
nhng u tin hng u trong Chng trnh bo m an ton ngi bnh.
2. DCH T HC NHIM KHUN BNH VIN
2.1. nh ngha
Theo T chc Y t Th gii (TCYTTG), NKBV c nh ngha l Nhim
khun ngi bnh mc phi trong thi gian iu tr ti bnh vin v nhim khun
khng phi l l do nhp vin v/hoc nhim khun xy ra vi ngi bnh trong bnh
vin hoc c s y t khc m nhim khun ny khng hin din hoc khng trong giai
on bnh ti thi im nhp vin 6. Nhim khun bnh vin thng xut hin sau
48 gi k t khi ngi bnh nhp vin (xem s 1).
T l
NKBV
S Y t TpHCM gim st NKBV ti 4 BV
8,1
B Y t. Nhim khun bnh vin ti 11 bnh vin trc thuc B 6,8
Y t.
B Y t. Nhim khun bnh vin ti 19 bnh vin trc thuc 5,8
B Y t. (n=11.000 NB)
Nguyn Thanh H. Nhim khun bnh vin ti 6 BV Pha Nam 5,6
(n=2.671)
Nguyn vit Hng. Tnh hnh NKBV ti 36 bnh vin Pha Bc 7,8
(2TW, 17 tnh, 17 huyn); n=7.541 NB
BVK Ha Bnh. NKBV Trn bnh nhn s sinh (n=322)
6,5
BVK Bnh nh. iu tra NKBV (n=763)
5,9
BVK H Tnh. iu tra NKBV (n=353)
4,2
Bnh vin Xanh Pn H ni. Thc trng NKBV ti cc khoa 8,4
lm sng 2013 (n=414)
Cc nghin cu
Nghin cu
T l
nhim
khun
4,0
3,2
4,3
2010 BV Xanh Pn. Tnh hnh NKVM ti khoa phu thut to hnh
(n=241)
5,8
2010 Bnh vin tim h Ni. Thc trng nhim khun vt m trn bnh
nhn phu thut tim (n=1.289)
12,6
5,2
Ngy nay NKBV do Acinetobacter spp ang c chiu hng gia tng r rt. Vi khun
thuc ging Klebsiella spp thng xuyn l nguyn nhn NKBV v vi khun ny c
kh nng lan nhanh to thnh cc v dch ti bnh vin. Loi Klebsiella pneumoniae,
thng c vai tr quan trng trong nhim khun tit niu, phi, nhim khun huyt v
m mm. Nhiu nghin cu trong nc v quc t khng nh, vi khun
Escherichia coli gy nhim khun ch yu trn ng tit niu, sinh dc ca ph n
v nhim khun vt m.
Trc khun m xanh (Pseudomonas aeruginosa), l vi khun Gram (-), a kh
thuc h Pseudomonadaceae. Ngi bnh nhim khun c pht hin thy trc
khun m xanh phi, mt trong bng quang, b thn, bung t cung, thnh ng dn
lu v b mt kim loi my to nhp tim. Cc vi khun gy nhim khun huyt trn
ngi bnh bng ch yu l trc khun m xanh v t cu vng, trong trc khun
m xanh khng hu ht cc khng sinh thng thng.
Nhiu nghin cu trong nc v nc ngoi u chng minh trc khun Gram
m l cn nguyn hng u gy nhim khun c hi v cc loi thng gp l
P.aeruginosa, Acinetobacter spp, E.coli, Klebsiella spp v Enterobacter spp. iu tra
NKBV v cc yu t lin quan ti 19 bnh vin, Phm c Mc v cng s (2005)
cho thy cc tc nhn nhim khun chnh l P.aeruginosa (24%), sau l
K.pneumoniae (20%) v A.baumannii (16%). Trng Anh Th (2008), nghin cu ti
Bnh vin Bch Mai bo co nhim khun do P.aeruginosa cao nht (28,6%), sau
l A.baumannii (23,8%), K.pneumoniae (19%) v nm candida spp (14,3%). Nguyn
Vn Ha (2008), ti Bnh vin Hu ngh Vit X, t l phn lp c P.aeruginosa l
cao nht (22,3%) v ng vai tr chnh trong nhim khun ng h hp v ng
tit niu.
Vai tr gy bnh ca vi rt: Mt s vi rt c th ly NKBV nh vi rt vim gan
B (HBV), vi rt vim gan C (HCV) (ly qua ng mu nh lc mu, tim truyn, ni
soi), cc vi rt hp bo ng h hp, SARS v vi rt ng rut (Enteroviruses)
truyn qua tip xc t tay-ming v theo ng phn-ming. Cc vi rt khc cng ly
truyn trong bnh vin nh Cytomegalovirus, HIV, Ebola, Influenza, Herpes v
Varicella-Zoster.
Nhiu nghin cu cho thy HBV, HIV, cm A ng vai tr ly nhim quan trng
trong mi trng bnh vin. Vim gan B c th ly nhim gia cc ngi bnh lm
sinh thit ni tnh mch trong cng mt ngy v cng mt phng. Ngi bnh ghp
tng l i tng c nguy c ly nhim cao. Nhng ngi bnh c HBsAg-, khng
HBc-, khng HBc+ v HBV DNA+ c coi l ngi lnh mang HBV v d c nguy
c bng pht vi rt vim gan B sau khi ghp tim. Ngoi ra nhim vi rt mt cch ngu
nhin do dung dch heparin c ln mu t ngi bnh mang HCV tim n cha xc
nh cng c th l ngun ly nhim vim gan C trong bnh vin.
Bn cnh vi rt vim gan, cc nh khoa hc Php cho thy 25% ngi bnh
hi sc cp cu b nhim mt loi vi rt gy bnh ng h hp trn c lin quan n
qut thng gi. Vi rt Herpes type-1 cng c pht hin thy trn bnh phm ca
ngi bnh th my vi t l kh cao (31%).
Vai tr gy bnh ca k sinh trng v nm
Mt s k sinh trng (Giardia lamblia) c th ly truyn d dng gia ngi
trng thnh v tr em. Nhiu loi nm v k sinh trng l cc sinh vt c hi v l
63
nguyn nhn nhim khun trong khi iu tr qu nhiu khng sinh v trong trng
hp suy gim min dch (Candida albicans, Aspergillus spp, Cryptococcus
neoformans,...). Cc loi Aspergillus spp thng gy nhim bn mi trng khng kh
v cc loi ny c bt ngun t bi v t, c bit l trong qu trnh xy dng
bnh vin. Tc gi Trng Anh Th v CS (2008) cho thy cc tc nhn gy NKBV
ti Bnh vin Bch Mai, ngoi cc vi khun Gram m thng gp th t l nhim
khun do nm Candida l kh cao (14,3%).
2.5. ng ly nhim khun bnh vin
C 3 ng ly truyn chnh trong c s y t l ly qua ng tip xc, ng
git bn v khng kh.
- ng tip xc: L ng ly nhim quan trng v ph bin nht trong
NKBV (chim 90% cc NKBV) v c chia lm hai loi khc nhau l ly nhim qua
ng tip xc trc tip (tip xc trc tip vi cc tc nhn gy bnh) v ly nhim
qua tip xc gin tip (tip xc vi vt trung gian cha tc nhn gy bnh).
- Ly nhim qua ng git bn: Khi cc tc nhn gy bnh cha trong cc
git nh bn ra khi ngi bnh ho, ht hi, ni chuyn bn vo kt mc mt, nim
mc mi, ming ca ngi tip xc. Cc tc nhn gy bnh truyn nhim c trong cc
git bn c th truyn bnh t ngi sang ngi trong mt khong cch ngn (<1
mt). Cc git bn c kch thc rt khc nhau, thng >5 m, c khi ln ti 30 m
hoc ln hn. Mt s tc nhn gy bnh qua ng git bn cng c th truyn qua
ng tip xc trc tip hoc tip xc gin tip.
- Ly qua ng khng kh: Xy ra do cc git nh cha tc nhn gy bnh c
kch thc < 5m. Cc git pht sinh ra khi ngi bnh ho hay ht hi, sau pht
tn vo trong khng kh v lu chuyn n mt khong cch xa, trong mt thi gian
di ty thuc vo cc yu t mi trng. Nhng bnh c kh nng ly truyn bng
ng khng kh nh lao phi, si, thy u, u ma, cm, quai b hoc cm, SARS
khi c lm th thut to kh dung ...
2.6. Ngun ly nhim khun bnh vin
C nhiu ngun ly nhim trong cc c s y t (CSYT) v d nh: Ngun ly
t mi trng (khng kh, nc, xy dng), bnh nhn, t cc hot ng khm v
cha bnh (th thut xm nhp v phu thut, dng c v thit b, ha tr liu...).
- T mi trng: Cc tc nhn gy bnh c th gp trong mi trng (khng kh,
nc, b mt vt dng xung quanh ngi bnh) nh nm, vi khun hoc cc loi vi rt
v cc k sinh trng.
- T ngi bnh: Cc yu t t ngi bnh lm thun li cho NKBV gm tui,
tnh trng sc khe v phng php iu tr c p dng. Nguy c c th c phn
loi theo 3 mc khc nhau: Nguy c mc thp, trung bnh v mc cao. Cc
ngi bnh c nguy c thp khi khng c du hiu bnh quan trng, h min dch
khng b nh hng v khng phi iu tr can thip. Tnh trng sc khe km, c
bit l tui cao cc p ng min dch t bo v min dch dch th b suy gim; tr
em c h thng p ng min dch cha hon chnh, sc chu ng stress km v th
sc khng vi vi khun yu nn xut hin mt nguy c ton thn. Ngoi ra ngi
bnh cao tui d mc bnh cn lin quan n tnh trng dinh dng km.
64
Hn na, ngi bnh nng dn n tnh trng tng trao i cht, kh nng min
dch suy yu, kh nng chng li cc VSV ngoi sinh gim v VSV ni sinh pht trin
mnh hn. Mt s yu t khc cng gp phn NKBV nh tnh trng ngi bnh khi
nhp vin (cp tnh hay khng cp tnh), thi gian nm vin, gii tnh, kh nng kh
nhim chn lc ca ng tiu ha v cc nguy c ny mang tnh c lp vi mi loi
nhim khun. Nguy c cao NKBV cng xy ra trn nhng ngi bnh thay tng, ung
th hoc nhim khun do suy gim min dch ngi nhim HIV, ngi bnh tn
thng h min dch, ngi bnh a chn thng hoc bng nng v ngi bnh
thng xuyn phi iu tr can thip.
- T hot ng chm sc v iu tr:
+ Do s dng cc dng c, thit b xm nhp:
+ Khi s dng cc thit b xm nhp nh t ni kh qun, my tr h hp, ni
soi thm d, dn lu sau m, t cathete tnh mch trung tm, dn lu tit niu..., tt
c cc iu tr can thip ph v c ch bo v t nhin ca c th l ngn cn s
xm nhp v tn cng ca cc VSV gy bnh v lun c xem l c nguy c cao. T
l cc NKBV lin quan n quy trnh iu tr xm nhp hoc dng c xm nhp chim
xp x 80% tng s nhim khun trong bnh vin.
+ Nhim khun lin quan n thit b xm nhp c cc tc gi m t nhiu
trong cc cng trnh nghin cu, v thi gian s dng cc thit b cng ko di th
nguy c i vi tt c cc nhim khun cng tng, c bit l nhim khun huyt v t
l t vong cao thng tp trung trn ngi bnh b nhim khun phi v nhim khun
huyt.
- T vic s dng khng sinh khng thch hp
+ Tnh trng khng thuc ca trc khun Gram (-) gy NKBV ngy cng gia
tng v ph bin tt c cc khoa iu tr trong bnh vin v tnh trng a khng
thng xy ra vi cc khng sinh thuc nhm quinolon, cephalosporin th h 3 v
aminoglycosid. S bng n ngy cng nhiu chng trc khun m xanh v
A.baumannii a khng khng sinh trong v ngoi khoa iu tr tch cc ang l vn
thng xuyn c cp ti ngy cng nhiu hu ht cc nghin cu gn y.
+ Khi s dng khng sinh khng hp l s lm tng chng khng thuc do c s
phi hp chn lc t nhin v thay i cc thnh phn gen khng thuc ca vi khun.
Khng khng sinh xut pht im t cc c s y t, sau lan rng ra cng ng v vi
khun khng thuc tr thnh cn nguyn ca khong 70% cc NKBV. T l mc v t
vong do NKBV c lin quan n vi khun khng thuc lm tng ng k cc loi
chi ph.
+ Ngn nga s bng pht v ly lan ca cc vi khun khng thuc s hn ch
c nh hng bt li v tn km. Vic qun l v s dng khng sinh thch hp
nh la chn thuc, liu dng trong qu trnh iu tr v gim st thng xuyn tnh
khng khng sinh s hn ch c tc khng thuc ca vi khun.
* Do cha tun th cc quy nh phng nga nhim khun ca NVYT nh tun
th v sinh tay cn thp, s dng chung gng tay, x l cc dng c y t dng li
c bit l cc dng c ni soi cha ng quy nh.
2.7. V sao nhim khun bnh vin cha gim
65
iu 62 Lut khm bnh cha bnh quy nh: C s khm bnh, cha bnh c
trch nhim thc hin cc bin php KSNK (Gim st, kh khun, tit khun, v sinh,
XLCT..); bo m c s vt cht cho KSNK; t vn v cc bin php KSNK; ngi
lm vic trong c s khm bnh, cha bnh v ngi bnh phi tun th cc quy nh
v KSNK.
Thng t 18/2009/TT-BYT ngy 14 thng 10 nm 2009 v hng dn t chc
thc hin cng tc KSNK trong cc c s khm bnh, cha bnh thay th cho cc
quy nh trc y ti Quy ch bnh vin (1997) cc quy ch lin quan n cng tc
KSNK. Theo B Y t c quy nh c th 10 nhim v chuyn mn v KSNK,
quy nh cc iu kin v t chc, v nhn lc, trang thit b v trch nhim ca cc
c nhn, b phn trong vic thc hin Thng t.
Quyt nh 43/2007/BYT-Q ban hnh Quy ch Qun l cht thi y t quy
nh cht thi rn y t c chia lm 5 nhm, bao gm: Cht thi ly nhim, Cht thi
ho hc nguy hi, Cht thi phng x, Bnh cha p sut, Cht thi thng thng. Quy
ch cng quy nh tiu chun cc dng c, bao b thu gom, vn chuyn cht thi rn
trong bnh vin; phn loi, thu gom, vn chuyn cht thi rn trong bnh vin; vn
chuyn cht thi rn ra ngoi c s y t ...
Quyt nh s 1040/Q-BYT ngy 30/3/2012, B Y t ban hnh K hoch
hnh ng quc gia tng cng cng tc KSNK trong cc c s KBCB giai on t
nay n 2015.
Chng trnh, ti liu o to Phng nga chun nm 2010.
Cc hng dn phng nga NKBV nh: Phng nhim khun vt m, phng
vim phi trn ngi bnh th my, phng nga chun, Tim an ton, Kh khun-tit
khun, Phng nhim khun huyt ngi bnh t catheter.
Kim tra bnh vin hng nm a cng tc KSNK thnh yu cu thng quy
i vi tt c cc bnh vin.
5. Cc bin php tng cng kim sot nhim khun bnh vin
5.1. V chnh sch: Xy dng chnh sch quc gia v tng cng cng tc KSNK.
Ban hnh cc hng dn quc gia v thc hnh KSNK trong cc c s khm cha
bnh. Xy dng cc chun nh gi cht lng thc hnh KSNK a vo ni dung
kim tra, thm nh cht lng bnh vin.
5.2. V t chc: B Y t (Cc qun l khm cha bnh) thnh lp t chuyn gia kim
sot NKBV t vn ban hnh K hoch quc gia v cc chnh sch, cc hng dn
quc gia v cng tc KSNK. i vi cc bnh vin: Thnh lp Hi ng KSNK;
Khoa/t KSNK v mng li KSNK lm u mi tham mu cho lnh o bnh
vin thc hin cc hng dn v quy nh v KSNK. Tng cng vai tr ca hi Kim
sot nhim khun: Duy tr hot ng ca cc Hi KSNK khu vc v chun b cc iu
kin thnh lp Hi KSNK Vit Nam.
5.3. V o to kim sot nhim khun bnh vin: o to chuyn khoa KSNK:
Cn b Y t Khoa (t) KSNK phi c o to chuyn khoa v thng xuyn cp
nht kin thc, k nng thc hnh KSNK. o to ph cp: thy thuc, nhn vin ca
c s khm bnh, cha bnh phi c o to chng trnh ph cp v KSNK bao
gm cc thc hnh v Phng nga chun v Phng nga da vo ng ly, cc
hng dn thc hnh phng nga NKBV theo c quan, v tr. o to KSNK trong cc
67
68
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Nguyn Thanh H (2005), Gim st nhim khun bnh vin ti 6 tnh pha Nam.
Nguyn Vit Hng (2005). Tnh hnh nhim khun bnh vin ti cc bnh vin khu vc
pha Bc.
Trn Hu Luyn. Nhim khun bnh vin trn NB c phu thut
Phm c Mc v cng s (2005). Nhim khun bnh vin ti cc bnh vin trc
thuc B Y t nm 2005
L Anh Th. Nhim khun bnh vin trn cc bnh nhn c th my.
WHO. Patient Safety Curiculum Guideline. Multi-proesional Edition, 2011.
Ducel G et al. Prevention of hospital-acquired infections: a practical guide. 2nd ed.
Geneva, World Health Organization, 2002.
WHO guidelines on hand hygiene in health care. Geneva, World Health Organization,
2009:6-7
(http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241597906_eng.pdf;
accessed 21 February 2011).
Allegranzi B et al. Burden of endemic health care-associated infections in developing
countries: systematic review and meta-analysis.Lancet, 2011, 377:228241.
Centers for Disease Control and Prevention campaign to prevent antimicrobial resistance
in
healthcare
settings.
Atlanta,
GA,
CDC,
2003
(http://www.cdc.gov/drugresistance/healthcare/; accessed 21 February 2011).
Institute for Healthcare Improvement (IHI). The Five Million Lives campaign. Boston,
MA, IHI, 2006 (http://www.ihi.org/IHI/Programs/Campaign/; accessed 21 February
2011).
Countries or areas committed to address health care-associated infection. Geneva, World
Health
Organization,
2011
(http://www.who.int/gpsc/statements/countries/
en/index.html; accessed 16 March 2011).
Centers for Disease Control and Prevention. Universal precautions for prevention of
transmission of HIV and other bloodborne infections. Atlanta, GA, CDC, 1996
(http://www.cdc.gov/niosh/topics/bbp/universal.h tml; accessed 21 February 2011).
Burke J. Infection control: a problem for patient safety. New England Journal of
Medicine, 2003, 348:651656.
National Noscomial Infections Surveillance. (2004), National Nosocomial Infections
Surveillance (NNIS) System Report,data summary from January 1992 through June
2004, Am J Infect Control, 32, pp. 470-485.
69
CU HI LNG GI
A. IN CM T THCH HP VO CH TRNG
Cu 1. Hon thin nh ngha v Nhim khun bnh vin:
Nhim khun bnh vin l nhim khun ngi bnh (A).. trong thi gian
iu tr ti bnh vin v nhim khun ny khng (B). cng nh khng
trong giai on (C) ti thi im nhp vin.
Cu 2. C 3 ng ly trong cc c s y t, bao gm:
A. Ly qua ng tip xc
B.
C.
B. CHN MT CU TR LI NG NHT
Cu 3. Thi gian thng xut hin NKBV sau nhp vin l:
A. Sau 12 gi k t khi nhp vin
B. Sau 24 gi k t khi nhp vin
C. Sau 48 gi k t khi nhp vin
D. Sau 72 gi k t khi nhp vin
Cu 4. Ngi bnh mc NKBV l do:
A. Yu t ni sinh (bn thn ngi bnh)
B. Ngoi sinh (mi trng)
C. Can thip th thut, phu thut
D. C 3 A, B v C
Cu 5. Nguyn nhn lm cho nhn vin y t b phi nhim l do:
A. Tai nn ri ro t kim tim v vt sc nhn nhim khun
B. Bn mu v dch t ngi bnh vo nim mc mt, mi, ming khi lm th
thut
C. Da tay khng lnh ln tip xc vi mu v dch sinh hc ca ngi bnh c
cha tc nhn gy bnh
D. C A, B, C
Cu 6. Cc NKBV thng gp l:
A. Vim phi,
B. Nhim khun huyt
C. Nhim khun tit niu
D. Nhim khun vt m
E. C A,B,C v D
Cu 7. Yu t lm tng nguy c nhim khun bnh vin:
A. Thit b v dng c y t s dng trn ngi bnh
B. Phu thut
C. S dng khng sinh
D. C A,B v C
Cu 8. Cng tc kim sot NKBV l nhim v ca:
A. Gim c bnh vin
B. Cc trng khoa
70
C. Cc iu dng trng
D. Tt c nhn vin y t
C. CHN CU TR LI NG SAI
TT
Ni dung
10
11
12
13
14
15
P N
Cu 2:
Cu 3: C
B: Ly qua git bn
C: Ly qua khng kh
Cu 4. D
Cu 5. D
Cu 6. E
Cu 7. D
Cu 8. D
Cu 9. D
Cu 10. D
Cu 11. S
Cu 12.
Cu 13.
Cu 14. D
Cu 15.
Cu 1:
A: Mc phi
B: Hin din
C: bnh
71
Bi 6
PHNG NGA S C Y KHOA TRONG MI TRNG CHM SC
V S DNG TRANG THIT B VT T Y T
MC TIU
Sau hc bi ny hc vin c kh nng:
1. Trnh by c cc nguyn tc phng nga s c y khoa trong mi trng
chm sc v trong s dng trang thit b, vt t y t.
2. p dng c cc bin php Phng nga s c y khoa trong mi trng
chm sc v trong s dng trang thit b, vt t y t
NI DUNG
1. T VN
Mi trng chm sc trong cc c s y t cn t c cc tiu chun v an ton.
Cc c s y t cn nh gi, ci tin, v theo di hiu qu ca cc gii php an ton
mi trng trong khun kh chng trnh c yu cu v an ton cho bnh nhn
qui m c s. Cc hn ch trong mi trng chm sc v s dng trang thit b thng
l mt trong nhng nguyn do gc gy nn s c, chng hn nh t t, t ng, b gi
cht, bm thuc qu liu.
Theo tng kt cc bo co s c, tai nn t ng dn n t vong ng th hng
cao trong danh mc s c thng gp. Cc tai nn t ng chim khong 4,6% s c
theo bo co ca y ban an ton vo nm 2003. Chy n trong phng m cng l vn
u tin hng u cc c s cp cu v phu thut ti ch. Theo tp ch Cnh Bo
S C s 29, hn 27 triu cc cuc phu thut cho bnh nhn ngoi tr c thc hin
hng nm v ngi ta c tnh rng mi nm c khong 100 v chy n trong phu
thut.
Mc d cc nguyn do gc lin quan n mi trng chm sc c th ch l mt
trong nhiu yu t gp phn to nn s c, cc c s y t cn phi c nhng bc ch
ng nu ln cc nguyn do y cui cng tng cng s an ton cho bnh nhn. C
s y t cn xy dng v thc hin qui trnh bo co v iu tra cc s c lin quan n
mi trng chm sc v s dng trang thit b.
Cc s c lin quan n mi trng chm sc v s dng trang thit b c th bao gm:
- Cc s c v an ninh lin quan n bnh nhn, nhn vin, v nhng ngi c mt
hoc lin quan n c s vt cht.
- Vic trn ra ngoi cc nguyn vt liu nguy him v cht thi v nhng s vic
lin quan khc
- Cc vn v qun l an ton chy n, s thiu ht, v s ngng hot ng.
- Cc vn v qun l thit b, s ngng hot ng, v sai st ca ngi s dng
- Cc vn v qun l h thng tin ch cng cng, s ngng hot ng, v sai
st ca ngi s dng.
Cc s c ny c th lm cho bnh nhn v nhng ngi c mt b thng, lm
h hi c s vt cht, gy bnh ngh nghip v cc thng tn khc cho nhn vin y t.
2. NGUYN TC PHNG NGA
72
B sung phn ngn nga t ng vo chng trnh hun luyn bnh nhn v gia nh
h.
Ci tin v chun ho h thng gi iu dng.
S dng ging thp cho nhng ngi c nguy c t ng.
3.2. Gim nguy c chy n trong phu thut
C s y t c th ngn nga nguy c chy n trong phu thut v qun l tt s chy
n nu n xy ra trong phng m bng cc bin php sau:
3.2.1. Xy dng k hoch, quy trnh chng chy n trong phu thut. K hoch cn
m bo cung cp cc nhn vin c thng tin ngn nga hoc qun l hiu qu
v chy phng m. K hoch a ra c nhng vn nh chui mnh lnh trong
tnh trng khn cp, xc nh r rng trch nhim ca cc thnh vin, v cc l trnh s
tn chnh v ph ngang qua bc tng la. Cn a ra cc hng dn c th v:
- Vic s tn
- Chi tit cc ti liu lu tr, thit b, dng c, hng d tr, v nhng th khc cn
c bo v kim tra sau v ho hon.
- Bn hng dn s dng oxy gim n ti thiu tp trung oxygen di cc drap
ph
- Hng dn qun l cc dung dch c cn dng trong st trng da.
3.2.2. Khuyn khch nhn vin y t hc tp v t rn luyn v phng chng chy n.
- Bo m nhn vin c tp hun v nhng ri ro chy n c bit trong khu phu
thut v cch x l ngn nga v dp tt chy n.
- Khuyn khch nhn vin tham gia vo tm hiu cc hot ng t hng dn, bao
gm:
o tng ngi cn ghi nh v tr bnh cha la, hp ko chung bo ng, ca
thot him, bnh th oxygen, v l trnh s tn kh thi;
o t hc kch hot h thng bo ng v ghi nhn chy n
o cho nhn vin cm bnh cha chy v s dng; hoc trnh by mt tnh
hung chng chy gi nh cho mt nhm nh (t 8 n 10 ngi) cho h
ng vai nh tht v sau tho lun.
- Nhn vin phi bit ni ct gi v bit s dng bnh cha chy, cng nh chun b
tinh thn n nhn ri ro cho tng trng hp phu thut m h tham gia.
3.2.3. Hun luyn tt c nhn vin qun l 3 yu t chy n.
Cc yu t c bn ca mt v chy lun lun hin din trong sut cuc phu
thut v hnh thnh chy n: kh, oxygen, v ngun nhit. Cc nh phu thut phi
kim sot c ngun nhit (cc dng c m nh thit b t in, dao m laser,
ngun nh sng quang hc, v cc tia cao p tnh in) bng cch dng cc bao che
hoc s dng cc phng tin d tr v ngn chng tip xc kh. Cc iu dng c
th gii hn s hin din ca nhng cht d chy (chng hn nh cc tc nhn
prepping, cn, thuc nhum, thuc m, v cc cht gy m) trnh bng pht ho
hon. Cc chuyn gia gy m c th gim n ti thiu vic to ra oxygen, c cha
nitrous oxide, v cc loi kh hi khc bng cch s dng cc k thut to nt chn .
75
Hun luyn nhn vin, phu thut vin v chuyn vin gy m v cch kim sot
ngun nhit v qun l kh: (1) Theo ng cc qui tc an ton ti khu vc c tia
laser v in, (2) Qun l kh bng cch cho thi gian chun b bnh nhn,
v (3) Xy dng bng hng dn gim n ti thiu vic tp trung oxygen di
tm vi ph.
Tin hnh cc kho hun luyn c bit v (1) vic s dng cc thit b chng chy
n, (2) cc phng php ng cch cu nn v thot him, v (3) s xc nh
ng v tr ca h thng ga y t, gi, v in, v cc nt iu khin, cng nh khi
no, u, v bng cch no tt cc h thng ny li.
Khng che ph bnh nhn cho n khi tt c cc vt chun b d chy u kh.
Trong phu thut hu hng, ngm ming gc hoc ming bt bin dng vi nhng
ci ng thng kh qun gim n ti thiu s r r O2 vo hu hng, v gi cho
chng lun m. Cn lm m cc ming bt bin, gc, v nt gc (v cc si dy ca
chng) chng khng bt la.
3.2.4. Tin hnh cc bui tp luyn lp i lp li. Nhn vin phng m phi tp luyn
chng chy n lp i lp li. Tp trung vo cc thit b chng chy n, cu nn
v thot him, khi no v bng cch no ng nt ngun gas y t, h thng
thng gi, v h thng phng m v nt kim sot, v h thng v chnh sch
bo ng ca c s lin lc vi s cu ho a phng. Thc hin v kim
tra cc cch thc bo m tt c cc thnh vin ca kp m c phn ng thch
hp trc s chy n trong phng m.
3.2.5. u tin ngn nga chy n. Nhc nh v thng tin v an ton chy n thng
xuyn. R sot li cc phng thc x l khn cp nh l mt phn ca vic
kim tra trc khi phu thut. Tt c mi ngi trong phng m, gi cho cc
yu t gy chy n khng tip xc ln nhau.
3.2.6. Bo m thit b c bo tr v s dng hp l. Tt c cc thit b m bng
in phi c nh lng v kim tra thng xuyn.
3.3. Gm nguy c t vong do b gi cht.
Nhng vt dng gi cht nh o lt hc o chn c bit i khi c dng
kim sot hoc bo v nhng ngi ln tui, m yu, khng bnh thng, hay lo u,
v thm ch b hn m. Mt s s c lin quan n nhng v b gi cht c th pht
xut t mt s yu t nh sau:
S dng nhng tay vn m khng c b phn bo v tay vn.
S dng thit b gi cht khng ng
S dng o khoc c cao.
S dng khng chnh xc thit b gi cht
Khng dng mt thit b iu khin hoc mt chung bo ng mt cch thch
hp.
C mt b iu khin hoc mt chung bo ng khng chu hot ng.
Cc t chc y t phi xem xt cc bin php sau y gim bt nguy c t vong
v b gi cht:
Thc hin chng trnh gim thiu n mc thp nht vic s dng cc vt dng
gi cht.
76
Trin khai nhng phng thc qui nh cho vic p dng mt cch cht ch vt
gi cht.
Quan st lin tc bt c c nhn no ang b gi cht v l do ri lon hnh vi.
Nu cn gi cht bn trong lc ang v tr nm nga, phi bo m rng u ca
bn c thoi mi xoay qua xoay li v, khi c th, u ging c nng ln
gim n ti thiu nguy c v h hp.
Nu cn gi cht bn trong lc ang v tr nm sp, phi bo m rng ng i
ca khng kh lun lun khng b tc nghn (v d, ng che khun mt bn). Phi
bo m s dn n hai l phi ngi bnh khng b hn ch bi sc p qu nng
trn lng (c bit lu trng hp tr con, ngi gi, v nhng ngi bo ph).
Khng gi cht bn trn ging c nhng chn song ngang khp m khng an ton.
Bo m rng nhn vin y t c th nhanh chng ni lng v di tn ngi bnh
ang b gi cht khi c m chy hoc tai nn do thin tai. Cc bi tp hun thc
hnh phi bao gm tnh hung ny.
Bo m rng bnh nhn ang b gi cht khng c trong ngi hoc khng c th
n gn bt c vt sc bn hoc vt bt la no
Khuyn khch s dng cc liu php thay th cho vic gi cht. Tp hun cho
nhn vin s dng cc k thut can thip bng li ni gip ch ng ngn nga
v/hoc gim tnh hung khng hong tim n. Cc liu php thay th khc gm
chng trnh iu chnh hnh vi; thay i mi trng chm sc bng cch to nn
bu khng kh nh nh; gim ting n; i phng chuyn bnh nhn hung d
tim n xa khi ngi lm h kch ng; to c hi cho vic th gin, tp th dc,
v nhiu hot ng a dng khc.
3.4. Ci tin an ton trong vic dng bm truyn dch
Thiu kim sot mc chy v khng gii hn dch truyn v/hoc thuc vo
c th bnh nhn s dn n t vong hoc thng tn nghim trng. Cn bo m tt
c cc bm truyn dch tnh mch thng thng v bm truyn dch tnh mch lu
thng thng sut. Cn bo v bnh nhn khi nhng hu qu bt li tim n lin quan
n vic s dng bm truyn dch thng thng v bm truyn dch bng cch yu cu
kim sot cc dng dch truyn t do bn trong c th.
Khi s dng bm truyn dch, cn h thng khng bao gi cho php dch truyn
chy vo bnh nhn m khng chy qua mt thit b bo v dng chy trc . Do
, thit b bo v dng chy phi c gn vo bn trong dng c, lun lun trong
tnh trng s dng a dch truyn t bm tim vo c th bnh nhn. Nu thit b
bo v ch l dng c gn thm vo, c th c hin tng s dng bm truyn dch v
b iu khin khng c dng c bo v dng chy, t c th to ra dng chy t do
v dn n thng tn hoc t vong. V vy, thit b bo v dng truyn dch phi nm
bn trong ca chnh bm truyn hoc b iu khin lun lun trong tnh trng s dng
trong ci bm. Mt dng c bo v gn thm vo khng nm bn trong bm truyn
dch hoc b iu khin l khng p ng yu cu.
kim tra xem bm truyn dch c thit b bo v dng chy hay khng, tt
n nhng gi cho b phn truyn vn truyn v ti trong thit b. Trong khi tt c
cc ci kp ca h thng bm m v bnh cha dch truyn c gi trn cao n mc
c th c, phi khng c cht dch truyn no chy ra ngoi b phn ny khi n treo
thng ng. Sau , tho ri b phn truyn ra khi thit b (vi cc ci kp vn m)
77
v mt ln na kim tra rng hon ton khng c dch truyn no chy ra khi b phn
truyn.
TI LIU THAM KHO
1. Mc. Carthy P.M., Gaucher K. A.: Home study program: Fire in the OR: Developing a fire
safety plan. AORN Journal 79: 588 600, Mar. 2004.
CU HI LNG GI
A. CHN CM T THCH HP IN VO CH TRNG
Cu 1. Cc tiu chun an ton trong qun l mi trng chm sc i hi cc c s y
t phi thu thp (1) v nhng ..(2) v nhng c hi . mi
trng chm sc.
Cu 2. Ngi c b nhim gim st mi trng c nhim v thu thp thng tin
..(1) v nhng .(2) v nhng c hi (3) trong mi trng
chm sc,
(4) cc ngun thng tin, chng hn nh cc thng bo nguy him
hoc cc bo co s vic xy ra.
B. CHN 01 HOC NHIU CU TR LI NG NHT
Cu 3. Cc bin php ci tin mi trng gim t ng:
a. Lp t chung bo ng ti ging, cc li ra vo.
b. M ca s
c. S dng ging thp cho nhng ngi c nguy c t ng.
d. Lau sn sch
Cu 4. Nu cn gi cht bn trong lc ang v tr nm nga, phi bo m:
a. u ca bn c thoi mi xoay qua xoay li
b. u ca bn phi c nh cht
c. u ging thp
d. u ging c nng ln gim n ti thiu nguy c v h hp
Cu 5. Nhm gim nguy c chy n trong khi thc hin phu thut, nhn vin phi:
a. Che ph bnh nhn ngay, khng ch n khi tt c cc vt chun b d chy
u kh.
b. Theo ng cc qui tc an ton ti khu vc c tia laser v in
c. Thi gian chun b bnh nhn qun l kh
d. Xy dng bng hng dn gim ti thiu vic tch t oxygen di vi
ph.
Cu 6. Khi s dng bm truyn dch, cn phi ch
a. Dch truyn chy vo bnh nhn phi qua thit b bo v dng chy
b. Thit b bo v dng chy phi c gn vo bn trong dng c, lun
trong tnh trng s dng
c. Gn thm pha ngoi thit b bo v bo v dng chy
78
2: thiu st;
3: ci tin
Cu 2: 1: lin tc;
2: thiu ht;
3: ci tin;
4: ph bin
Cu 3: a,c,d
Cu 4: a,d
Cu 5: b,c,d
Cu 6: a,b
Cu 7: a,b,e
79
PH LC 1
B Y T
S: 19 /2013/TT-BYT
1. Bnh vin xy dng, ban hnh, ph bin mc tiu cht lng nhn vin y
t, ngi bnh v cng ng c bit. Mc tiu cht lng ph hp vi chnh sch,
php lut lin quan n cht lng v ngun lc ca bnh vin.
2. Bnh vin xy dng, ph duyt k hoch v lp chng trnh bo m, ci
tin cht lng thng qua vic xc nh cc vn u tin. Ni dung ca k hoch
cht lng c lng ghp vo k hoch hot ng hng nm v 5 nm, ph hp vi
ngun lc ca bnh vin.
iu 4. Duy tr quy chun k thut quc gia v bnh vin
1. Bnh vin bo m cc iu kin c cp giy php hot ng theo l
trnh quy nh ti Ngh nh s 87/2011/N-CP ngy 27 thng 9 nm 2011 ca Chnh
ph.
2. Bnh vin c cp giy php c trch nhim tip tc duy tr cc hot
ng bo m p ng quy chun k thut quc gia v cc iu kin khc do B Y
t quy nh.
iu 5. Xy dng ch s cht lng, c s d liu v o lng cht lng
bnh vin
1. Xy dng b ch s cht lng bnh vin da trn hng dn ca B Y t v
tham kho cc b ch s cht lng bnh vin trong nc hoc nc ngoi.
2. Thc hin o lng ch s cht lng trong bnh vin.
3. T chc thu thp, qun l, lu tr, khai thc v s dng d liu lin quan n
cht lng bnh vin.
4. Lng ghp bo co cht lng vo bo co hot ng chung ca bnh vin.
5. ng dng cng ngh thng tin xy dng c s d liu, phn tch, x l
thng tin lin quan n qun l cht lng bnh vin.
iu 6. T chc trin khai cc quy nh, hng dn chuyn mn trong
khm bnh, cha bnh
1. T chc trin khai thc hin cc quy nh, hng dn chuyn mn do B Y
t v bnh vin ban hnh, bao gm hng dn chn on v iu tr, hng dn quy
trnh k thut, hng dn quy trnh chm sc v cc vn bn hng dn chuyn mn
khc.
2. T chc trin khai thc hin kim nh cht lng nhm nh gi vic thc
hin cc quy nh, hng dn chuyn mn ca bnh vin; tin hnh phn tch c h
thng cht lng chn on, iu tr, chm sc ngi bnh, bao gm cc quy trnh k
thut lm sng, cn lm sng s dng trong chn on, iu tr, chm sc ngi bnh.
iu 7. Trin khai cc bin php bo m an ton ngi bnh v nhn vin
y t
1. Thit lp chng trnh v xy dng cc quy nh c th bo m an ton
ngi bnh v nhn vin y t vi cc ni dung ch yu sau:
a) Xc nh chnh xc ngi bnh, trnh nhm ln khi cung cp dch v;
b) An ton phu thut, th thut;
c) An ton trong s dng thuc;
d) Phng v kim sot nhim khun bnh vin;
81
) Phng nga ri ro, sai st do trao i, truyn t thng tin sai lch gia nhn
vin y t;
e) Phng nga ngi bnh b ng;
g) An ton trong s dng trang thit b y t.
2. Bo m mi trng lm vic an ton cho ngi bnh, khch thm v nhn
vin y t; trnh tai nn, ri ro, phi nhim ngh nghip.
3. Thit lp h thng thu thp, bo co sai st chuyn mn, s c y khoa ti cc
khoa lm sng v ton bnh vin, bao gm bo co bt buc v t nguyn.
4. Xy dng quy trnh nh gi sai st chuyn mn, s c y khoa xc nh
nguyn nhn gc, nguyn nhn c tnh h thng v nguyn nhn ch quan ca nhn
vin y t; nh gi cc ri ro tim n c th xy ra.
5. X l sai st chuyn mn, s c y khoa v c cc hnh ng khc phc i
vi nguyn nhn gc, nguyn nhn c tnh h thng v nguyn nhn ch quan gim
thiu sai st, s c v phng nga ri ro.
iu 8. p dng b tiu chun qun l cht lng bnh vin
1. Bnh vin cn c vo cc b tiu ch, tiu chun qun l cht lng do B Y
t ban hnh hoc tha nhn la chn b tiu ch, tiu chun ph hp v trin khai
p dng ti bnh vin.
2. Quy trnh trin khai p dng b tiu ch, tiu chun qun l cht lng c
thc hin theo hng dn ca c quan ban hnh b tiu ch, tiu chun hoc t chc
chng nhn cht lng.
3. Sau khi bnh vin c cp giy chng nhn cht lng cn tip tc duy tr
v ci tin cht lng.
iu 9. nh gi cht lng bnh vin
1. Trin khai thc hin nh gi cht lng ni b ca bnh vin da trn b
tiu ch, tiu chun qun l cht lng do B Y t ban hnh hoc tha nhn.
2. nh gi hiu qu p dng cc tiu ch, tiu chun, m hnh, phng php v
qun l cht lng ti bnh vin a ra quyt nh la chn tiu ch, tiu chun, m
hnh, phng php ph hp.
3. Bnh vin thc hin ly kin thm d v nh gi s hi lng ca ngi
bnh, ngi nh ngi bnh, nhn vin y t thng xuyn t nht l 03 thng mt ln,
lm c s cho vic ci tin nng cao cht lng phc v ngi bnh v s hi lng ca
nhn vin y t.
4. Bnh vin xy dng cc bo co cht lng v t cng b bo co cht lng
theo hng dn ca B Y t.
5. Cc c qun l tin hnh nh gi cht lng bnh vin hoc thm nh bo
co cht lng da trn b tiu ch, tiu chun qun l cht lng do B Y t ban hnh
hoc tha nhn theo nh k hng nm hoc t xut.
Chng III
H THNG QUN L CHT LNG TRONG BNH VIN
iu 10. T chc h thng qun l cht lng trong bnh vin
1. H thng qun l cht lng trong bnh vin gm: hi ng qun l cht
lng bnh vin do gim c bnh vin lm ch tch v ph gim c ph trch
82
chuyn mn lm ph ch tch; phng/t qun l cht lng; nhn vin chuyn trch v
qun l cht lng; mng li qun l cht lng ph hp vi quy m ca bnh vin.
2. Bnh vin hng c bit v bnh vin a khoa hng I thnh lp phng qun l
cht lng; cc bnh vin khc ty theo quy m, iu kin v nhu cu ca tng bnh
vin quyt nh thnh lp phng hoc t qun l cht lng. Phng/t qun l cht
lng phi hp cht ch vi cc khoa, phng chc nng thc hin nhim v qun l
cht lng bnh vin.
3. Mng li qun l cht lng bnh vin: c thit lp t cp bnh vin n
cc khoa, phng, n v trong bnh vin, do phng/t qun l cht lng lm u mi
iu phi cc hot ng.
4. Hot ng ca hi ng qun l cht lng bnh vin:
a) Ch tch hi ng phn cng nhim v cho cc thnh vin v xy dng quy
ch hot ng ca hi ng qun l cht lng bnh vin;
b) Ch tch hi ng thit lp h thng qun l cht lng, xy dng v ban
hnh cc vn bn v qun l cht lng trong bnh vin;
c) Hi ng qun l cht lng bnh vin t chc cc cuc hp nh k v t
xut nhm h tr, gim st v a ra cc khuyn ngh lin quan n qun l cht
lng.
5. T chc v nhim v ca hi ng qun l cht lng; phng/t qun l cht
lng; nhim v v quyn hn ca trng phng/t trng qun l cht lng v nhn
vin, thnh vin mng li qun l cht lng thc hin theo hng dn ti cc iu
11, iu 12, iu 13, iu 14, iu 15 ca Thng t ny.
iu 11. T chc v nhim v ca hi ng qun l cht lng
1. T chc:
Hi ng qun l cht lng trong bnh vin do gim c bnh vin ban hnh
quyt nh thnh lp, quy ch v duy tr hot ng; th k thng trc l trng
phng/t trng qun l cht lng bnh vin. S lng thnh vin hi ng ty thuc
vo quy m ca bnh vin, gm i din cc khoa, phng c lin quan n hot ng
ci tin cht lng bnh vin v an ton ngi bnh.
2. Nhim v:
a) Pht hin cc vn cht lng, cc nguy c tim n i vi an ton ngi
bnh, xc nh cc hot ng u tin v xut cc n bo m, ci tin cht lng
v an ton ngi bnh vi gim c bnh vin;
b) Gip cho gim c trin khai b tiu ch, tiu chun qun l cht lng do
B Y t ban hnh hoc tha nhn, ph hp vi iu kin ca bnh vin;
c) Tham gia t chc thc hin vic p dng b tiu ch, tiu chun cht lng,
nh gi ni b cht lng bnh vin v thng qua bo co cht lng bnh vin;
d) H tr k thut cho cc khoa, phng trin khai cc hot ng ca cc
n bo m, ci tin cht lng do gim c bnh vin ph duyt.
iu 12. T chc v nhim v ca phng/t qun l cht lng
1. T chc:
a) Phng qun l cht lng bnh vin c trng phng, ph trng phng v
cc nhn vin, ty thuc quy m bnh vin v do gim c quyt nh;
b) T qun l cht lng bnh vin do gim c trc tip ph trch hoc l b
phn ca mt phng chc nng do lnh o phng ph trch.
83
2. Nhim v:
L n v u mi trin khai v tham mu cho gim c, hi ng qun l cht
lng bnh vin v cng tc qun l cht lng bnh vin:
a) Xy dng k hoch v ni dung hot ng qun l cht lng trong bnh
vin trnh gim c ph duyt;
b) T chc thc hin, theo di, gim st, nh gi, bo co, phi hp, h tr
vic trin khai cc hot ng v qun l cht lng v cc n bo m, ci tin cht
lng ti cc khoa phng;
c) Lm u mi thit lp h thng qun l sai st, s c bao gm pht hin,
tng hp, phn tch, bo co v nghin cu, xut gii php khc phc;
d) Lm u mi phi hp vi cc khoa, phng gii quyt cc n th, khiu
ni, t co v cc vn lin quan n hi lng ngi bnh;
) Thu thp, tng hp, phn tch d liu, qun l v bo mt thng tin lin quan
n cht lng bnh vin. Phi hp vi b phn thng k, tin hc ca bnh vin tin
hnh o lng ch s cht lng bnh vin;
e) Trin khai hoc phi hp t chc o to, hun luyn, tp hun, bi dng v
qun l cht lng;
g) T chc nh gi cht lng ni b ca bnh vin da trn cc b tiu ch,
tiu chun qun l cht lng do B Y t ban hnh hoc tha nhn;
h) Thc hin nh gi vic tun th cc quy nh v hng dn chuyn mn ca
B Y t;
i) Xy dng v trin khai thc hin chng trnh an ton ngi bnh.
iu 13. Nhim v v quyn hn ca trng phng/t trng qun l cht
lng
1. Nhim v:
a) T chc thc hin y cc nhim v ca phng/t qun l cht lng v
chu trch nhim v cc hot ng ca phng/t qun l cht lng.
b) Tng kt, bo co hot ng ca phng/t qun l cht lng, kt qu cng
tc ci tin cht lng bnh vin v an ton ngi bnh;
c) H tr cc nhm cht lng ti cc khoa, phng thc hin cc n bo
m, ci tin cht lng;
d) Tham gia nh gi cht lng bnh vin;
) Lm th k ca hi ng qun l cht lng bnh vin.
2. Quyn hn:
a) Kim tra v yu cu cc khoa, phng, c nhn thc hin ng k hoch qun
l cht lng ca bnh vin;
b) xut vi gim c vic khen thng, k lut i vi cc c nhn v tp
th trong thc hin nhim v qun l cht lng.
iu 14. Nhim v v quyn hn ca nhn vin phng/t qun l cht
lng bnh vin
1. Nhim v:
a) Thc hin cc nhim v theo bn m t v tr vic lm ca phng/t qun l
cht lng v cc cng vic khc theo s phn cng ca trng phng/t trng qun
l cht lng bnh vin;
b) Thu thp, phn tch, qun l, bo mt cc d liu lin quan n qun l cht
lng bnh vin trong lnh vc c phn cng;
84
85
a) u t ngun nhn lc cho qun l cht lng, thnh lp phng hoc t qun
l cht lng, phn cng nhn vin y t chuyn trch, kim nhim v qun l cht
lng;
b) T chc hoc c nhn vin y t tham gia cc kho o to, hun luyn, tp
hun, bi dng v qun l cht lng do cc c quan, t chc trong v ngoi nc
thc hin;
c) C nhn vin y t chuyn trch v qun l cht lng bnh vin tham gia cc
kha o to chuyn su v qun l cht lng bnh vin.
6. Bo m iu kin v trang thit b v phng tin:
a) Trang b phng tin phn tch, x l, lu tr d liu qun l cht lng;
b) Xy dng cc cng c v vn bn hng dn v qun l cht lng.
7. Ch o nghin cu khoa hc, kim tra, gim st thc hin cng tc qun l
cht lng.
8. Tham gia cc lp o to, hun luyn, tp hun, bi dng v qun l cht
lng do cc c quan, t chc trong v ngoi nc thc hin.
iu 17. Trch nhim cc trng phng chc nng ca bnh vin
1. Ph bin ni dung Thng t ny ti ton th nhn vin trong phng.
2. Xy dng mc tiu cht lng, lng ghp cc hot ng qun l cht lng
vo k hoch hot ng ca phng v lnh vc c phn cng ph trch.
3. Trin khai v phi hp vi khoa, phng khc p dng cc tiu ch, tiu chun
qun l cht lng do B Y t ban hnh hoc tha nhn ti phng v lnh vc c
phn cng ph trch.
4. Phi hp vi phng/t qun l cht lng xy dng k hoch v trin khai
cc hot ng bo m v ci tin cht lng bnh vin.
5. Tham gia cc lp o to, hun luyn, tp hun, bi dng v qun l cht
lng do cc c quan, t chc trong v ngoi nc thc hin.
6. Tham gia nh gi cht lng bnh vin.
iu 18. Trch nhim ca cc trng khoa
1. Ph bin ni dung Thng t ny ti ton th nhn vin trong khoa.
2. Xc nh cc vn cht lng cn u tin ca khoa ch ng ci tin
hoc xut vi hi ng qun l cht lng bnh vin.
3. Trin khai v phi hp vi khoa, phng, n v khc nghin cu, p dng cc
tiu ch, tiu chun qun l cht lng do B Y t ban hnh hoc tha nhn ti khoa
c phn cng ph trch.
4. Phn cng nhn vin trin khai cc hot ng bo m v ci tin cht lng
v nh gi kt qu thc hin.
5. Bo co kt qu hot ng bo m v ci tin cht lng cho hi ng qun
l cht lng bnh vin.
6. Phi hp vi phng/t qun l cht lng v cc n v thc hin n bo
m, ci tin cht lng c lin quan.
7. Tham gia cc lp o to, hun luyn, tp hun, bi dng v qun l cht
lng do cc c quan, t chc trong v ngoi nc thc hin.
8. Tham gia nh gi cht lng bnh vin.
iu 19. Trch nhim ca cc nhn vin y t trong bnh vin
86
1. Tham gia cc chng trnh, k hoch, hot ng ci tin cht lng ty theo
chc trch, nhim v ca mnh.
2. Tham gia cc lp o to, hun luyn, tp hun, bi dng v qun l cht
lng do cc c quan, t chc trong v ngoi nc thc hin.
Chng V
IU KHON THI HNH
iu 20. L trnh thc hin cng tc qun l cht lng bnh vin
1. Giai on I: 2013-2015
a) Hon thin h thng t chc qun l cht lng ti cc S Y t, Y t ngnh
v cc bnh vin;
b) Mi bnh vin t chc hoc c nhn vin tham d cc kha o to, hun
luyn, tp hun, bi dng v qun l cht lng do cc c quan, t chc trong v
ngoi nc thc hin;
c) Bnh vin p dng b tiu ch, tiu chun qun l cht lng do B Y t ban
hnh hoc tha nhn t nh gi v ci tin cht lng;
d) Khuyn khch cc bnh vin p dng th im cc m hnh, phng php
cht lng v cc b tiu chun qun l cht lng.
2. Giai on II: 2016 - 2018
a) Bnh vin nh gi hiu qu vic p dng cc b tiu ch, tiu chun, ch s,
m hnh, phng php cht lng;
b) o to cn b chuyn trch qun l cht lng bnh vin;
c) T nguyn ng k vi t chc chng nhn cht lng nh gi cht
lng bnh vin;
d) Cc c quan qun l tin hnh nh gi, thm nh v cng nhn cht lng
bnh vin.
3. Giai on III: Sau nm 2018
Bnh vin tip tc p dng cc b tiu ch, tiu chun, ch s, m hnh, phng
php cht lng v ng k chng nhn cht lng theo hng dn ca B Y t v cc
t chc chng nhn cht lng c lp.
iu 21. Hiu lc thi hnh
Thng t ny c hiu lc t ngy 15 thng 9 nm 2013.
iu 22. T chc thc hin
1. Cc Qun l Khm, cha bnh c trch nhim:
a) Lm n v u mi t chc trin khai thc hin, kim tra nh gi vic thc
hin Thng t ny ca cc bnh vin trc thuc v cc a phng;
b) Ch tr hoc phi hp vi cc n v lin quan xy dng quy chun, quy
nh, tiu ch, tiu chun, ch s v cht lng bnh vin;
c) Thc hin cc nhim v khc lin quan n qun l cht lng bnh vin
theo s phn cng ca B trng B Y t.
2. Cc V, Cc c lin quan, ty theo chc nng nhim v c phn cng
tham gia ch o v trin khai cc hot ng qun l cht lng bnh vin.
3. S Y t tnh, thnh ph trc thuc Trung ng; Y t ngnh c trch nhim:
87
B TRNG
88