162

Dodatkowo,'na'rzecz'sensownoci'mwienia'o'harmonii'w'odniesieniu'do'takich'
nurtw'jak'sonoryzm'przemawia'kontekst'kulturowy.'Nurt'ten'bezporednio'ssiaV
duje' i' wspistnieje' z' muzyk,' w' ktrej' tradycyjne' zjawiska' harmoniczne' s'wci'
obecne'i'istotne'(nurty'neoklasycyzujce,'pniejsze'postmodernistyczne,'wci'wyV
konywana' muzyka' dawna,' czy' wspczesna' muzyka' popularna).' W' takim' wanie'
kontekcie' wychowuj' si' i' nabywaj' kulturowych' kompetencji' kolejne' pokolenia'
twrcw' i' odbiorcw' muzyki.' Wyrobione' w' ten' sposb' przyzwyczajenia' suchowe'
funkcjonuj' jak' schematy' pojciowe' w' postrzeganiu' wiata.' Zgodnie' z' kognitywiV
stycznym' przesaniem' poznawana' rzeczywisto' formatowana' jest' zgodnie' z' kateV
goriami'(schematami),'ktrymi'dysponuje'poznajcy'umys.'Z'braku'innych'narzdzi'
poznawczych,'na'ktrych'wypracowanie'potrzeba'wiele'czasu,'suchacze'postrzegaV
j'now'rzeczywisto'przez'pryzmat'pewnych'przyzwyczaje'suchowych.'Jednym'z'
istotnych'w'tradycyjnej'muzyce'rdem'kategorii'poznawczych'jest'wanie'harmoV
nia.'
Zalenie' od' poziomu' szczegowoci' mwienie' o' zjawiskach' harmonicznych' w'
przypadku' muzyki' sonorystycznej' moe' mie' charakter' bd' metaforyczny,' bd'
wysoce'abstrakcyjny.'W'muzyce'tej'nie'znajdziemy'zjawisk,'odpowiadajcych'w'ciV
sym' sensie' tradycyjnym' pojciom' harmonicznym' (rozdz.' 1.2.4).' Sens' takich' poj'
moe'by'jedynie'przenony'(quasiVtonacja,'quasiVfunkcja,'quasiVakord'itp.).'Na'barV
dziej' oglnym' poziomie' refleksji' dostrzec' mona' abstrakcyjne' odpowiedniki' tych'
zjawisk,'nazwane'wczeniej'ekwiwalentami.'Na'przykad,'tzw.'rozwizanie'zwodV
nicze'mona'uoglni'na'sytuacj,'gdzie'oczekiwanie'jest'zrealizowane'nie'wprost,'
lecz' tworzy' efekt' zaskoczenia.128'Podobnie' ogln' potrzeb' poznawczego' punktu'
odniesienia' (kontekstu)' w' harmonice' systemu' funkcyjnego' durVmoll' realizuje' cenV
trum' tonalne.' W' prostym' eksperymencie' przekona' mona' si,' e' takiego' punktu'
odniesienia'dostarcza'waciwie'kade,'wystarczajco'dobrze'utrwalone'(stonikaliV
zowane)'zjawisko'dwikowe.''
128!W!powszechnie!stosowanych!w!dydaktyce!harmonii!terminach!fizykalistycznych,!jak!

cienia,!grawitacja,!rozwizanie!zwodnicze!mona!porwna!do!mikkiego!ldowa_
nia.!