I MIDTERM TEST IZ PREDMETA GEOPOLITIKA

1. Prema Friedrichu Ratzelu geografska

podreena nacionalnoj politici?
DA
NE

politika

mora

biti

(0,5)
2. Pojam lebensraum u geopolitiku uveo je:
a) Karl Haushofer
b) Friedrich Ratzel
c) Rudolf Kjellen
(0,5)
3. Pravac geopolitike koji analizira sistem vlasti i moi Rudolf
Kjellen naziva
a) demopolitika
b) sociopolitika
c) kratopolitika
(0,5)
4. Autarkija je, u interpretaciji nacistike geopolitike, pravo
jedne nacije na dovoljan prostor za svoje stanovnitvo:
DA
NE
(0,5)
5. Koji geopolitiar razlikuje politiku geografiju koja razmatra
dravu pod uglom prostora od geopolitike koja prouava
prostor sa gledita drave?
a) Friedrich Ratzel
b) Rudolph Kjellen
c) Nicholas Spykman
d) Karl Haushofer
(0,5)
6. Prema Defargesu u XXI. stoljeu bogatstvo i mo jedne drave
proizilaze iz posjedovanje prostora.
DA
NE
(0,5)
7. Objasnite jedno od etiri naela moderne geopolitike
imaginacije prema Johnu Agnewu!
Preobrazba vremena u prostor kao geopolitika ontologija ustrojila je svijet
u zaostale i moderne regije. Mjestima se pridaju vanost i egzotinost, a
relativne
razlike
pretvaraju
se
u
apsolutne.
.(2)
8. Pravac nauke o dravi koji izuava dravu kao teritorij Kjellen
naziva
geopolitika
(1)
9. Navedite i objasnite jedan od kriterija za odreivanje
Heartlanda prema Halfordu Mackinderu! Kontinente Evroaziju i
Afriku on naziva svjetsko ostrvo Unutranjost svjetskog ostrva koja je

teko dostupna s okeana nazvao je heartland (Rusija, Ural, Kazahstan,

Mongolija) Obje Amerike, Brizaniju i Japan nazvao je ostrvski pojas.
Heartland je nazvao stoer historije.(2)
10.
Elaborirajte kljune elemente liberalne geopolitike!
Glavnu panju posveuje ulozi tehnoloke zavisnosti odnosno teh. distance
izmeu industrijaliziranih i resursima bogatih zemalja. Fizika geografija
planete se ne mijenja no znaaj prirodnih osobnenosti planete i borba za
vojno prvenstvo i bezbjednost se mijenjaju sa tehnolokim izmjenama Bez
jakog uvstva tehnologija geopolitika se pretvara u zemaljski militarizam.
Liberali zastupaju ideju deideologizacije
kosmopolitizma i globalne
ekonomske meuovisnosti. Takva gledita odgovaraju transnacionalnim
kompanijama koje se zalau za liberalizam u svjetskoj trgovini. (4)
11.
Prema Klausu Doddsu utemeljenju geopolitike kao
posebne discipline doprinijela su tri faktora. Navedite i
pojasnite te faktore! Prvo, ekonomski nacionalizam i trgovinski
protekcionizam bili su u usponu dok su se evropske imperijalne drave
kao V.B i FRA muile kako da pristupe svjetskoj ekonomiji koja se
mjenjala i sve vie povezivala. Uspon SAD kao trgovake sile je
poveavao nelagodu tih sila. Drugo, imperijalne sile su u drugoj
polovini XIX stoljea agresivno teile osvajanju novih teritorija u Africi i
drugdje, te je dolazilo do sukoba oko posjeda izmeu FRA i V.B u Africi,
V.B i RUS u centralnoj Aziji u tzv. velikoj igri. Tree razvoj univerziteta
i stvaranje geografije kao naune discipline pruilo je naunicima nove
mogunosti da predaju i istrauju taj predmet (4)
12.
Geopolitika koja se bavi svakodnevnim pitanjima poput
upravljanja zajednikim resursima (vodom, cestama i sl.)
naziva se Mikrogeopolitika.
(1)
2. Prema Friedrichu Ratzelu nacionalna
podreena geografskoj politici?
DA
NE

politika

mora

biti

(0,5)
13.

Pojam lebensraum u nauku uveo je:

a) Karl Haushofer
b) Friedrich Ratzel
c) Rudolf Kjellen
(0,5)
14.
Pravac geopolitike koji istrauje dravu kao drutvo
Rudolf Kjellen naziva
a) demopolitika
b) sociopolitika
c) kratopolitika
(0,5)
15.
Lebensraum je, u interpretaciji nacistike geopolitike,
pravo jedne nacije na dovoljan prostor za svoje stanovnitvo:
DA
NE

(0,5)
16.
Koji geopolitiar razlikuje politiku geografiju koja
razmatra dravu pod uglom prostora od geopolitike koja
prouava prostor sa gledita drave?
a) Friedrich Ratzel
b) Rudolph Kjellen
c) Nicholas Spykman
d) Karl Haushofer !!!
(Zaokruite ili dopunite taan odgovor)
(0,5)
17.
Prema Defargesu u XXI. stoljeu bogatstvo i mo jedne
drave proizilaze iz posjedovanje prostora.
DA
NE
(0,5)
18.
Objasnite jedno od etiri naela moderne geopolitike
imaginacije prema Johnu Agnewu!
Pretpostavka da je meudravnomu sustavu svojstveno stanje bazvlaa te
da dominantne drave akumuliraju mo razliitom brzinom i bore se za
prevlast.
(2)
19.
Da li multinacionalne korporacije u deteritorijaliziranom
svijetu imaju nacionalnost? Pojasnite Va odgovor!
Svako mjesto poduzece ima svoju nacionalnost koju odredju je mjesto
srjedista drustva. Multinacionalne tvrtke imaju tako sredisnjicu sa svojom
nacionalnoscu, e produznice koje takodjer imaju svoju nac ionalnost
odredjenu sjedistem. Multinacionalne tvrtke se ne razvijaju u nekom
jednoobraznom i neutralnom prostoru, vec se smjestaju na brojnim
teritorijama,a svaki od njih ima svoja pravila i svoje namete. .(3)
20.
Pravac nauke o dravi koji izuava dravu kao teritorij
Kjellen naziva .
geopolitika
(1)
21.
Elaborirajte kljune elemente radikalne geopolitike!
Bavi se kritikim preosmiljavanjem meunarodnih odnosa i demistifikacijom
savremene uloge kapitalizma u svjetskoj ekonomiji. Radikali smatraju te
odnose kao jednostrane zavisnosti u kategorijama globalnog modela tj. kao
suparnittvo izmeu glavnih politiko-ekonomskih centara za dominacijom u
neravnomjerno razvijenim periferijama i poluperiferijama. Moemo izdvojiti tri
analitike dimenzije 1. politika i vojnostrateka, 2. ekonomska 3. kulturnoistorijska. Prve dvije dimenzije su uglavnom povezane sa interesima drava,
trea sa irim krugom subjekata politike djelatnosti, poto etno-kulturalni
procesi imaju transgranini karakter. (4)
22.
Geopolitika koja je prema Defargesu oblikovana teorijom
kaosa naziva se ______________________________.
(1)

3. Njemaka geopolitika kola izmeu dva svjetska rata svijet je

dijelila na est panoblasti.
DA
NE
(0,5)
23.
Koju novu formu politike organizacije svijeta je
predviao Karl Haushofer?
a) prirodne granice
b) Lebensraum
c) Autarkiju
d) _________________
(Zaokruite ili dopunite taan odgovor)
(0,5)
24.
Pravac geopolitike koji istrauje dravu kao drutvo
Rudolf Kjellen naziva
a) demopolitika
b) sociopolitika
c) kratopolitika
(0,5)
25.
Lebensraum je, u interpretaciji nacistike geopolitike,
pravo jedne nacije na dovoljan prostor za svoje stanovnitvo:
DA
NE
(0,5)
26.
Razdoblje u kojem su europska kolonijalna carstva
nadmona regija, a pomorska sila nadmoni tip sile Halford
Mackinder naziva
a) predkolumbovsko doba
b) kolumbovsko doba
c) postkolumbovsko doba
(0,5)
27.
Geostrategija gleda na rat kao primitivno sredstvo
politike.
DA
NE
(0,5)
28.
John Agnew dijeli geopolitiku imaginaciju na tri doba
geopolitike. Objasnite civilizacijsku geopolitiku!
Civilizacijska geopolitika koju smjeta u razdoblje od kraja osamnaestog
stoljea do kraja devetnaestog. Bio je geopolitiki diskurs aristokratskih i
konzervativnih buroaziskih drava zabrinutih zbog rastueg nacionalizma
koji je rasplamsala Francuska revolucija i nastajue klasne svijesti iji je
razvoj uzrokovala industrijska revolucija. Civilizacijska geopolitika je
zamiljala svijet ustrojen civilizacijskom hijerarhijom, u kojemu
najnaprednije i najnadmonije drave imaju civilizacijsku misiju da
vladaju nad barbarskim i divljim djelovima svijeta.
29.
Ideal narodne nezavisnosti u privrednom smislu oznaava
se terminom.
autarkija
(1)
30.
Elaborirajte kljune elemente neoklasine geopolitike!

Za razliku od klasine odbacuje organsko shvatanje drave i geografski

determinizam, granice se smatraju za stabilne i ne prihvataju se promjene
putem sile ve samo putem dogovora i sporazuma. Ipak ostaje holistiko
shvatanje drave govori o nadnacionalistikim interesima i nacionalnoj
bezbjednosti. Ostaje naznaena uloga i fiziko-geografske sredine. (3)
31.
Disciplina koja prouava utjecaj geografskih inilaca na
formiranje
ljudskih
skupina
naziva
se
geostrategija.
(1)
4. Njemaka geopolitika kola izmeu dva svjetska rata svijet je
dijelila na etiri panoblasti.
DA
NE
(0,5)
32.
Podruje koje obuhvata Evropu, Aziju i Afriku Halford
Mackinder naziva:
a) Svjetskim otokom
b) Unutranjim polumjesecom
c) Rimlandom
d) Heartlandom
(0,5)
33.
Pravac geopolitike koji istrauje stanovnitvo Rudolf
Kjellen naziva
a) demopolitika
b) sociopolitika
c) kratopolitika
d) ____________________
(Zaokruite ili dopunite taan odgovor)
(0,5)
34.
Geopolitika koja tei da pojaa sopstvenu sigurnost
nameui svoje principe, ideje i vrijednosti drugim dravama
naziva se intervencionizam?
DA
NE
(0,5)
35.
Razdoblje u kojem je Heartland nadmona regija, a sile
koje kontroliraju tu regiju nadmoni tip sile Halford Mackinder
naziva
a) predkolumbovsko doba
b) kolumbovsko doba
c) postkolumbovsko doba
(0,5)
36.
Prema Defargesu klasina geopolitika poistovjeuje
bogatstvo i mo sa sposobnou proizvodnje novih vrijednosti.
DA
NE
(0,5)

37.
Ideal narodne nezavisnosti u privrednom smislu oznaava
se terminom.
autarkija
(1)
38.
Koji faktori determiniraju ideoloku funkciju geopolitike!
Proistie iz tri faktora politike orijentacije i ideoloke pozicije autora;
socijalnih zahtjeva valdajuih krugova i teorijsko-metodolokih refleksija iz
humanistikih nauka.
(2)
39.
Elaborirajte kljune elemente konzervativne geopolitike!
Bazirana je na holistikom shvatanju ovjeka i svijeta koje je posluilo kao
izvor
pseudoninih
mitova
kao
to
su
rasizam,
nacionalizam,
socijaldarvinizam. Konzervativci tvrde da drave nemaju druge principe osim
nacionalistikih interesa i ti interesi su odreeni poloajem i drugim
geografskim osobinama. Polazei od principa socijaldarvinizma oni ne
priznaju da je meunardona saradnja dio sistema. Zaokupljene sopstvenim
interesima drave nisu spremne da rtvuju dio svojih interesa za opte dobro
to znai da prirodno stanje u meunarodnim odnosima nije mir i suradnja
nego borba i suparnitvo. (3)
40.
Prema Gerardu Toalu izlaganje Halforda Mackindera pred
Kraljevskim geografskim drutvom 1904.godine vano je za
geopolitiku iz tri razloga. Navedite i pojasnite te razloge!
Kao prvo
iako ne koristi pojam geopolitike Mackinderov esej otkriva
geopolitiku kao povezanu perspektivu koja prouava svijet kao zatvoren
politiki prostor. Geopolitika je novi nain promatranja utrke za mo meu
dravama. On usvaja perspektivu Boijeg oka koja promatra odozgo ono to
on naziva pozornicom cijelog svijeta. Drugo znaajan je zbog karte
Prirodnih sjecita moi i uvoenja natjecanja u etiketiranju ogromnih
svjetskih teritorija jednoznanim identitetima. Da bi ilustrovao svoje teze
grafiki, oznaava ogromna teritorijalna podruja jednostavnim oznakama
poput stoerno podruje unutarnji ili rubni prste i sl. Najvea ironija
takvog oznaavanja zemlje jeste to Mackinder porie ogromne geografske
razliitosti i specifinosti. Tree je vazano za priu o geografskoj uzronosti
povjesti .U sreditu te prie nalazi se veza izmeu fizike geografije i
tehnologije transporta. On tvrdi da postoje tri epohe povjesti nazvane po
Kristoferu Kolumbu (predkolumbovska, kolumbovska i postkolumbovska era)
Sugerirao je kako svijet ulazi u treu eru, tj razdoblje zatvorenog svijeta gdje
dogaaji na jednoj strani svijeta imaju uticaj na dogaaje u cjelom svijetu.. 4)
41.
Disciplina koja pokuava objasniti utjecaj geografije na
voenje ratova naziva se ______________________________.
(1)
5. Midland Ocean Alliance je Mackinderov naziv za mogui savez izmeu
Rusije i Njemake
DA
NE
(0,5)
42.
Koji princip njemake nacistike geopolitike nedostaje
a) Lebensraum
b) granice
c) Prednost kopnene u odnosu na pomorsku silu
c) Autarkija
d) Panoblasti
(Dopunite taan odgovor)

(0,5)
43.
Pravac geopolitike koji istrauje dravu kao drutvo
Rudolf Kjellen naziva
sociopolitika
44.
Pojam geopolitike skovao je
Kjellen
(0,5)
45.
Razdoblje u kojem su europska kolonijalna carstva
nadmona regija, a pomorska sila nadmoni tip sile Halford
Mackinder naziva
a) predkolumbovsko doba
b) kolumbovsko doba
c) postkolumbovsko doba
(0,5)
46.
Geoekonomija
poistovjeuje
bogatstvo
i
mo
s
posjedovanjem teritorije.
DA
NE
(0,5)
47.
ta se podrazumjeva pod performativnim geopolitikim
skriptom!
Jeste ono na ta se vanjskopolitiki voa oslanja kako bi artikulirao,
objasnio i proglasio vanjsku politiku .esto je to tekst to ga voa
doslovce ita s pomonog ekrana kada dri vanjskopolitiki govor.To je
vanjska politika u javnoj artikulaciji i praksi.
.(3)
48.
Jesu li heartland i pivot area u Mackinderovom uenju
sinonimi ili se radi o razliitim konceptima? Pojasnite Va
odgovor!
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________.
(3)
49.
Ideal narodne nezavisnosti u privrednom smislu oznaava
se terminom
autarkija
(1)
50.
Klaus Dodds istie da je Haushofer smatrao da je za
napredak Njemake potrebno da njezino vostvo ozbiljno
razmotri pet elemenata koji su od sutinskog znaaja za svaku
dravu koja eli postati svjetska sila. Koji su to elementi?
fiziki poloaj, resursi, teritorija, morfologija i stanovnitvo .(2)
51.
Pojasnite
razliku
izmeu
izolacionistike
i
intervencionistike geopolitike!
Izolacionizam je geopolitika koja redukuje kontakte sa spoljanjim svijetom da
bi sprijeila uvoz destabilizirajuih ideja, principa i vrijednosti.

Intervencionizam je geopolitika koja tei da pojaa sopstvenu sigurnost tako

to e nametati svoje principe, vrijednosti i ideje drugim dravama. (3)
52.
Mirko Gri u savremenoj geopolitici izdvaja tri analitike
dimenzije.
To
su_________________,
______________________,_____________________.
(1)
6. Dugaka partija aha izmeu Francuske i Rusije tokom cijelog
XIX stoljea u geopolitikoj teoriji naziva se velika igra
a) DA
b) NE
(0,5)
53.
Disciplina koja prouava utjecaj geografskih inilaca na
formiranje ljudskih skupina naziva se:
a) Geopolitika
b) Geostrategija
c) Geoekonomija
(0,5)
54.
Utemeljujuim tekstom geopolitike smatra se:
a) Drava kao oblik ivota
b) Britanija i britanska mora
c) Geografski stoer povijesti
d) Geografija mira
(0,5)
55.
Geopolitika prema kojoj drave nemaju druge principe
sem nacionalnih interesa koji su odreeni poloajem i drugim
geografskim osnovama naziva se:
a) Radikalnom
b) Liberalnom
c) Postmodernom
d) Konzervativna !!!
(Zaokruite ili dopunite taan odgovor)
(0,5)
56.
Razdoblje u kojem su azijske stepe nadmona regija, a
kopnena sila nadmoni tip sile Halford Mackinder naziva
a) predkolumbovsko doba
b) kolumbovko doba
c) postkolumbovsko doba
(0,5)
57.
Haushoferova panideja predstavlja kodifikaciju Velike igre.
DA
NE
(0,5)
58.
John Agnew dijeli geopolitiku imaginaciju na tri doba
geopolitike. Objasnite ideoloku geopolitiku!
Ideoloka geopolitika, koja se povezuje sa epohom hladnoratovskog
suparnitva izmeu SAD i Sovjetskog Savez. U toj je shemi svijet podjeljen
na atagonistike blokove, a izmeu njih je Trei svijet kao poprite
nadmetanja i delegiranih ratova.
.(3)

59.
ta je bio cilj Rusije u "Velikoj igri" tokom XIX. stoljea!
Rusija kao carstvo kopna eli razbiti svoju uglavljenost i osigurati pristup
morima: Sredozmenom, Perzijskom zaljevu, Indijskom i Tihom okeanu.Tokom
posljednje etvrtine XX stoljea. Velika igra je promjenjena zbog uticaja SSSRa na glavno podruje srednje Azije-ponovo se raa 1979 kada je Sovjetska
vojska okupirala Afganistan..(3)
60.
Halford Mackinder savez
Sjedinjenih
Drava
____________________________________.

izmeu Velike
oznaava

Britanije i
terminom
(1)

61.
ta se podrazumjeva pod geopolitikom imaginacijom?
Geopolitike imaginacije neke drave jesu samopoimanja koja su joj
svojstvena i definiraju je u odnosima jednakovrijednosti i antagonizama
prema drugim akterima u sjvetskim poslovima. Prouavanje geopolitikih
imaginacija zahtjeva da se uzimaju u obzir izgradndnja i odranje odreenih
hegemonijskih poimanja nacije; zahtjeva i da se paljivo istrae procesi
svakodnevne izgradnje identiteta koji definiraju ivot geopolitike imaginacije
kao
drutveno
nesvjesnoga.
. (3)
62.
Prema Mirku Griu predmet geopolitike moe se sagledati kroz
tri tematska kruga. To su
___________________________,____________________,_______________. (1)