Aşı Tekniği PDF

T.C.
MLL ETM BAKANLII
TARIM TEKNOLOJLER
AI TEKN
Ankara, 2014
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. AILAMANIN TEKNK YNLER .................................................................................. 3
1.1. A Yapma Nedenleri .................................................................................................... 3
1.2. A Zaman .................................................................................................................... 4
1.3. Ann Tutmasn Etkileyen Faktrler ........................................................................... 5
1.4. Alamann Snrlar ...................................................................................................... 6
1.4.1. eitler Arasnda Baarnn Snr ......................................................................... 7
1.4.2. Trler Arasnda Baarnn Snr ............................................................................ 8
1.4.3. Cinsler Arasnda Baarnn Snr .......................................................................... 8
1.5. Uyumazlk Nedenleri................................................................................................... 8
1.6. Uyumazlk Belirtileri ................................................................................................... 8
1.7. Ana Kalem likileri .................................................................................................. 11
1.7.1. Anacn Kalem zerine Etkileri ........................................................................... 11
1.7.2. Kalemin Ana zerine Etkisi .............................................................................. 12
1.7.3. Ara Anacn Kalem ve Ana zerine Etkisi ......................................................... 12
1.8. Ada Kullanlan Alet ve Malzemeler ......................................................................... 12
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 20
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 21
2. GZ AILARI ................................................................................................................... 21
2.1. Durgun Gz Alar ..................................................................................................... 22
2.2. Srgn Gz Alar...................................................................................................... 23
2.3. T Gz As ................................................................................................................. 23
2.4. Yama Gz As .......................................................................................................... 27
2.3. Yongal Gz As ....................................................................................................... 30
2.4. Flt Gz As ............................................................................................................. 32
RENME FAALYET-3 ................................................................................................... 38
3. KALEM AILARI ............................................................................................................. 38
3.1. Yarma A ................................................................................................................... 39
3.2. Kakma A .................................................................................................................. 42
3.3. oban (Kabuk) As................................................................................................... 43
3.4. ngiliz As ................................................................................................................. 47
3.4.1. Dilciksiz A ........................................................................................................ 47
3.4.2. Dilcikli A .......................................................................................................... 48
RENME FAALYET-4 ................................................................................................... 53
4. ONARMA AILARI ......................................................................................................... 53
4.1. Kemer A ................................................................................................................... 53
4.2. Kpr A .................................................................................................................... 54
4.3. Yanatrma A............................................................................................................ 56

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 60
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 61
KAYNAKA ......................................................................................................................... 62
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN
TANIMI
SRE
N KOUL
Tarm Teknolojileri
Endstriyel Sebze ve Meyve Yetitiricilii
A Teknii
Tekniine uygun olarak meyve aalarna a yaplabilmesi iin
gerekli olan a iin n hazrlklarn yaplmas, gz as, kalem
as, onarma asnn yaplmasyla ilgili bilgi ve becerilerin
kazandrld bir renme materyalidir.
40/24
YETERLK
Fidan retmek
MODLN AMACI
Genel Ama
Uygun ortam salandnda tekniine uygun olarak meyve
aalarna a yapabileceksiniz.
Amalar
1. Tekniine uygun olarak a iin n hazrlklar
yapabileceksiniz.
2. Tekniine uygun olarak gz as yapabileceksiniz.
3. Tekniine uygun olarak kalem as yapabileceksiniz.
4. Tekniine uygun olarak onarma as yapabileceksiniz.
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Donanm: Budama makas, testere, a macunu, a ba, a

ba, serpet
Ortam: Ak arazi
LME VE
DEERLENDRME
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen

lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak
modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek
sizi deerlendirecektir.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
Trkiye deiik iklim zellikleriyle bir kta manzaras gstermektedir. klimde grlen
bu deiiklik dolaysyla lkemiz, meyve tr zenginliinin yannda byk bir eit
zenginlie sahiptir ve meyvecilik kltrnn tabii bir mzesi gibidir.
Dnya meyve retim miktarnda birok rnde ilk srada yer almamza ramen verim,
d satm ve kii bana tketim miktarlarnda olduka gerilerde bulunduumuz bir gerektir.
Bunu amak ve d satmda da hak ettiimiz yere ulamak, modern teknik ve teknolojilerin
kullanlmas ve modern meyveciliin bir an nce uygulamaya konulmas ile mmkn
olabilecektir.
Meyvecilik iin modern teknikleri kullanmak, srekli ve dzenli bir retim
gerekletirmek iin alama tekniini bilmek ve yapmak gerekmektedir. Alama
yaplarak
standart, dzenli ve devaml bir retim gerekletirilir.
Bu modlde, tekniine uygun a yaplmas ve a eitleri hakknda teknik bilgiler
verilmektedir.
RENME FAALYET1
RENME FAALYET-1
AMA
Tekniine uygun olarak a iin n hazrlklar yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Etrafnzdaki meyve bahelerini geziniz, meyve aalarnn al olup

olmadklarn aratrnz.
Etrafnzdaki fidan retim iletmelerini geziniz, fidanlar nasl aladklarn

yakndan inceleyiniz.
Meyve bahesi sahiplerine neden al fidan kullandklarn sorunuz.
Meyve fidanlarna en ok hangi ann kullanldn aratrnz.
A ilerini ne zaman ve neden o dnemde yaptrdklarn reniniz.
Alama iin gerekli olabilecek malzemeleri reniniz.
Al meyve aalar ile asz aalar karlatrnz.
1. AILAMANIN TEKNK YNLER

1.1. A Yapma Nedenleri
Meyvecilikte baar elde etmek iin yaplmas gereken ilemlerden biri alamadr.
Alama, fizyolojik yaplar birbirine benzeyen iki bitki parasn bir bitkiymi gibi
kaynaacak ve onlar, bymelerine devam edecek ekilde birletirme tekniidir. A
ileminin yaplabilmesi iin iki ayr paraya gereksinim vardr. Alama sonucu oluacak
yeni bitkide, gz ya da kalem aacn tacn; ana ise kk sistemini oluturur. Bunun
sonucunda, iki sistem arasnda ortak fakat birbirine baml ve zorunlu bir yaam balam
olur.
ekil 1.1: Ana ve kalemden oluan ta ve kk sistemler
Ana: Kkleri ile topraktan su ve suda erimi gdalar, kaleme yani aacn ta ksmna
iletir.
Kalem veya gz: stediimiz eidi meydana getiren, meyve veren ksmdr. Aacn
ta ksmdr.
Meyvecilikte a ile retime bavurulmasnn birok sebebi vardr. Bunlar;
Alternatif vejetatif retim teknikleri ile oaltlmas zor olan bitkileri

oaltmak,
Peyzaj alanlarnda kullanlmak zere zel formlar elde etmek,
Tohumla oaltlm bitkilerin zerinde, istediimiz bitkiyi yetitirebilmek,
Dier retim yntemlerine gre daha hzl oaltma salamak,
zel amalar iin analar kullanabilmek,
Hastalk ve zararllara dayankl ana kullanlmasn salamak,
Farkl toprak tiplerinde yetitiricilik yapma imkn salamak,
Farkl aa bykl elde etmek,
Souklara dayanm salamak,
Erkencilik salamak,
Yeni gelitirilen eitleri hzla retmek,
Mevcut aa eitlerini deitirmek,
Zarar grm meyve aalarn onarmak,
Virslere kar dayankl bitki elde etmek,
Analarn salad avantajlardan faydalanmaktr.
1.2. A Zaman
Kalem alar, genellikle ilkbaharda vejetasyon balangcnda yaplr. Vejetasyon
balangc her blgede iklim artlarndaki deimeye paralel olarak farkllk gsterir.
Gz alarnda, alama zamann belirleyen en nemli faktr, bitkinin kabuk
vermesidir. Kabuk verme, bitkinin kabuunun btnlnn bozulmadan odun tabakasndan
ayrlmasdr. Bu ekilde bir kabuk ayrm ise bitkilere su yrd dnemde gerekleir.
Kalem alarnda ise kabuk kaldrma olay olmad iin mevsimin uygun olduu ve
kalemin bulunabildii her dnemde alama yapmak mmkndr.
Gz alarndan srgn gz alar, ilkbaharda aalara su yrynce ve a gz
olgunlat zaman yaplr. Yapld dnemde srer.
Durgun gz asna, 15 temmuzdan itibaren balanp analardan su ekilinceye kadar
devam edilir. Durgun gz asnn sona erme zaman, anacn kabuunun kalkmamas ile
anlalr. Taklan gz, o sene srmez. Bir sonraki sene ilkbaharda srer.
1.3. Ann Tutmasn Etkileyen Faktrler
Anala kalem arasnda tabii bir akrabalk olmaldr. Ancak bu ekilde ana ile
kalem arasnda tam bir kaynama mmkn olur. rnein kirazdan alnacak bir
gzn; ku kiraz, ac kiraz denilen yabaniye (idris aacna), kaysdan alnacak
bir gzn zerdaliye, armuttan alnacak bir gzn ahlata alanmas uygun olur.
A zamannda ve mevsiminde yaplmaldr.
Ana ve kalem salkl olmal; kalemlerin alnd aalar, zellikle virs ve
benzeri hastalklar ile bakteriyel hastalk etmenlerini tamamaldr.
Kullanlan kalemde en az, canl bir odun gz bulunmaldr. Bu gzler salam
ve henz uyanmam olmaldr.
Kullanlan kalemin fazla su kaybetmesini nlemek iin a kalemi ve gz
zerindeki yapraklar temizlenmeli ve serin bir yerde saklanmaldr.
A kalemleri sabah ve akam serin vakitlerde alnmal, iyi muhafaza edilmeli,
le saatlerinde ve ar scaklarda aya birka saat ara verilmelidir.
Ada kullanlan aletlerin keskin ve a bann iyi olmas, acnn da usta ve
becerikli olmas gereklidir.
A yapldktan sonra gzn oynamamas ve su kayb olmamas iin a bann
iyi sarlmas gerekir.
eit ve ana materyali birbirine tam temas etmeli, arada boluk kalmamal,
kambiyum dokular birbirine karlkl gelmelidir.
Kalemin dibi, anacn srgn tarafna yerletirilmelidir.
A yaplacak analarn, bir hafta nceden sulanarak iyi kabuk vermesi
salanmaldr. A yaplacak ksmlarda srgn ve dal varsa kesilmelidir.
A, o blgedeki hkim rzgrn estii yne yaplmaldr. Aksi takdirde yaplan
alar rzgrla abucak ayrlabilir.
Ann yapld gnlerde rlere verilecek fazla su, a seviyesini aarsa
balar gever, gze su girerek gzn kararmasna neden olur ve a tutmaz.
ekirdekten yetimi ve meyve zellikleri iyi olmayan aalar, evirme alar
yoluyla kaliteli meyve yapan verimli aalara dntrlebilir.
evirme alar genel olarak erken ilkbahar dneminde en iyi sonucu
vermektedir. Bu dnemde evirme as yapabilmek iin a kalemleri aalar
uyanmadan nce alnmal ve a zamanna kadar nemini yitirmeden 0-4 C'de
depoda saklanmaldr. nk erken ilkbaharda a yaplrken a kalemleri
"uyanmam" olmaldr. Buna karn alanacak aalar ise uyanmaya balam
(su yrm) olmaldr.
evirme as olarak kalem ya da gz alar uygulanabilir. ap 5 cm kadar

olan dallarda ya da gvdelerde yonga veya ift kapakl gz alar yaplabilirken
daha kaln dal ve gvdelerde kalem alar uygulanmaldr.
ekil 1.1: Deitirme as yaplm gen bir meyve aac
ekil 1.2: A kalemlerinin korunmas
1.4. Alamann Snrlar

A uygulamalar sadece kambiyum tabakas bulunan ift enekli (dicotyledon) bitki
gruplarnda yaplabilir. Ancak tm ift enekli bitki gruplarnda da ada baary snrlayan
birok etmenler bulunmaktadr. Mekanik olarak bir bitkiden alnacak bir gz ya da kalem
herhangi bir bitkiye yerletirilebilir. Fakat bu ilem, adan beklenilenden ok, bir istein
tatmininden teye gitmeyen bir abadr. Alamadan beklenen, a yapldktan sonra ana ile
kalem ya da gzn ortak bir doku, salkl yeni bir bitki oluturmasdr.
Bu nedenle ada baary snrlayan ekolojik, fizyolojik, morfolojik ve kaltsal olmak

zere birok etmen vardr. Ann yapld dnemdeki scaklk, nem, a yapan kiinin
becerisi ve deneyimi, alama srasnda anacn durumu, a gz veya kalemin alnd
zaman, aa zerindeki konumu ve yaps, muhafazas, a yapma teknii, a yaplacak
bitkiler arasndaki akrabalk balar vb. birok etmen ann baarl ya da baarszl
zerinde dorudan etkili olmaktadr.
Alama sresince ya da sonrasnda 12.8 - 32C scaklkta kallus oluumu artmaktadr.
Elmalarda 0 derecenin altnda ve 40 derecenin zerindeki scaklklarda kallus hi
oluamamakta; 26-28 dereceye yakn scaklk ise hcre blnmesini hzlandrmaktadr.
Scaklk etmenini nem ile birlikte dnmek gerekir. Kallus dokusunu oluturacak paranim
hcreleri, ince zarl ve gevrek yaplaryla kurakla duyarldr. Bu nedenle ann yara
yerinde ya da evresinde yeterli nemin bulunmas hcre blnmesini hzlandrarak kallus
oluumunu kolaylatrr ve abuklatrr.
A noktasnn evresinde oksijenin bol olmas da hcre blnmesini hzlandrarak
ann tutmas zerine olumlu etki yapmaktadr. nk gerek ana, gerek gz ya da
kalemlerde ortak dokunun olumas srasnda hcre blnmesinin hzl olduu dnemde
solunum hz da yksektir. te bu aamada yara dokularnn oksijene gereksinimi ortaya
kmaktadr.
te yandan, gz ve kabuk alt kalem alarnn yaplabilmesi iin kabuun kolaylkla
kalkmas gerekmektedir. Aksi hlde scakln, nemin ve oksijenin yeterli dzeyde olmas
durumunda bile a yaplmas olas deildir. Bu nedenledir ki bir a ustasnn aya
balamadan nce anata kabuun kolaylkla ayrlp ayrlmadn kontrol etmesi gerekir.
Ana ile kalem arasnda ortak bir dokunun olumas iin bunlarn akraba olmas
gerekir. Yakn akraba olan ana ile kalem arasnda ortak bir doku kolay oluur ve baar
oran da ykselir. Aksi takdirde ada, baarl olunamaz.
Bu nedenle meyve trleri arasndaki akrabalk derecelerinin ada baar snrlar
zerine olan etkilerini aadaki ekilde zetleyebiliriz:
1.4.1. eitler Arasnda Baarnn Snr

Elma ya da armudu rnek alalm. Her iki meyve trnn ierdii yzlerce eit vardr.
Bunlardan alnacak gz ya da kalem, gerek kendi gerek dier bir eit zerine aland
zaman baar dzeyi ok yksek olmaktadr. rnein bir Amasya elmasndan alnacak para;
g.delicious, starking, hryemez vb. zerine ya da herhangi bir elma eidi zerine kolaylkla
alanabilir ve bu kombinasyonlarda baarszlk dnlemez. Ayn ekilde aka
armudundan alnan paralar, uygun a yntemleriyle william, santamaria, coscia,
passecrassane vb. eitler zerine alanabilir. Portakal, limon, kays, erik, kiraz, vine vb.
meyve trlerinin kendi eitleri arasnda baar oran yine ok yksektir ve yetitiriciyle
aratrcya herhangi bir sorun karmaz.
1.4.2. Trler Arasnda Baarnn Snr

Bir cins iine giren trler arasnda yaplacak alarda, eitler arasnda grlenler
kadar olumlu ve sonsuz bir baardan sz edilemez. Trler arasnda baar olduka snrldr.
Ancak baz cinsler iine giren trler arasnda yaplan alamada baar salanabilir. rnein
citrus cinsi iine giren farkl trler olan portakal, mandalin, limon, altntop; prunus
cinsindeki badem, erik, kays, eftali; pistacia cinsi iindeki antepfst, buttum,
melengiler birbiri zerine alanabilir.
Sonuta, cinsler iindeki trlerin birbiri zerine alama snr, bir tr iindeki eitler
arasndaki kadar geni deildir.
1.4.3. Cinsler Arasnda Baarnn Snr

Ayn familya iine giren cinsler aras alamada baar ok snrldr. Buna az sayda
rnek verebiliriz. rnein armut, ayn cinsten olan ayva, vez ve al; portakal ayn cins olan
yaprakl zerine baar ile alanabilir.
1.5. Uyumazlk Nedenleri

Daha nce de bahsedildii gibi ok yakn akraba bitkiler birbiri zerine aland
zaman, a yerinde mkemmel bir kaynama meydana gelmektedir. Bitkiler arasndaki
akrabalk derecesi azaldka buna bal olarak kaynama durumunda bir ktleme
grlmektedir. Akraba olmayan bitkiler arasnda genel olarak herhangi bir kaynama
meydana gelmemektedir. Ancak pratik uygulamalarda istisnai durumlar sz konusudur.
Bazen ana ve kalem arasndaki kaynama, ilk yllarda normal olarak grld hlde
alamadan bir sre sonra, herhangi bir mekanik etki ile ana ve kalem birbirinden olduka
dzgn bir yzeyle ayrlmaktadr. Baz hllerde bitki birka hafta veya yl normal olarak
geliir ve daha sonra kalem, kuru veya a noktasndan krlr. Bazen a hi tutmaz. te
bahsedilen hi tutmama veya sonradan kurumalarda etkili olan mekanizma uyumazlktr.
Yani iki bitkinin salkl ve dzenli olarak geliip bir bitki oluturamamasna uyumazlk
denmektedir. Uyumazlkta en nemli faktr akrabalk derecesidir. Uyumazlk tam veya
ksmi olabilir. Tam uyumazlkta ana ve kalem arasnda hibir kaynama meydana gelmez.
Ksmi uyumazlkta ise kalem ve ana elemanlarnn baz doku ksmlar arasnda kaynama
meydana gelebilir.
1.6. Uyumazlk Belirtileri

Yaplan ann tutmamasna veya tuttuktan belli bir sre sonra ann atlmasna
uyumazlk denilmektedir.
Uyumazlk belirtileri unlardr:
Baarl bir kalem veya gz as yapld hlde kaynama olmaz. A tutma

oran ok dk olur.
Fidanlar birka yl sonra kurur.

Kalem tuttuktan sonra srgnler zayf geliir, yapraklar erken sararr ve
dklr.
Aacn a noktasnn st kurur ve alttaki ana ksmnda bol miktarda srgn
meydan gelir.
A srgnleri topraa paralel olarak byr.
ekil 1.3: Uyumazlk gsteren ana ve kalemlerin farkl gelimesi
Ana ve kalemin byme hzlar farkl olur.

A noktasnda, zerinde veya altnda ar bymeler meydana gelir,
ikinlemeler oluur.
ekil 1.4: Ana ve kalem arasnda oluan ikinlikler
Aalarn a noktasnda, dzgn bir yzey oluturarak krlmalar olur.

Kiraz/idris kombinasyonlarnda 78 yalarndan sonra bu durumla ska
karlalabilmektedir.
ekil 1.5: Uyumazlkta ana-kalem arasnda ortak dokunun oluamamas
ekil 1.6: Ana-kalem arasnda uyumazlk
Resim 1.1: Ana-kalem arasnda uyumazlk
10
Yukarda saylan belirtilerin bir veya birkann grlmesi a kombinasyonunda

mutlaka uyumazlk olduunu gstermez. nk bu belirtilerden bazlar evre artlarndan
kaynaklanabilmektedir.
Ana ile kalem arasndaki uyumazl ortadan kaldrmak iin kalem ile ana arasna
her ikisi ile de uyuan bir ara ana konarak alama yaplabilir. Buna ifte a denir.
1.7. Ana Kalem likileri

Meyve aalarnn retilmesinde a tekniinin kullanlmas, baz a
kombinasyonlarnda yetitiricilik ynnden zerinde nemle durulmas gereken durumlar
ortaya karmtr. Bu ortaya kan durumlardan bazlar olumlu iken bazlar olumsuzdur.
Ayn meyve eidi, farkl analar zerine alandklarnda farkl tepkiler vermitir. Farkl
tepkiler vermesinin sebebini renmek iin almalar yaplm ve aac oluturan paralarn
(anaara anakalem) birbiri zerine nemli etkileri olduu ortaya konmutur.
1.7.1. Anacn Kalem zerine Etkileri

1.7.1.2. Anacn Kalemin Gelimesi zerine Etkisi
Genel olarak kuvvetli gelien bir anacn zellii, zerine al bulunan kalemde
de kendisini gsterir. Ayn meyve eidi kuvvetli analar zerinde kuvvetli
gelimekte ve byk bir ta yapmakta iken zayf analar zerine
alandklarnda ise bodur kalmaktadr.
Anacn etkisi ile ok defa aacn normal habitusunda deimeler meydana gelir.
Bu durum daha ok bodurlatrc etkiye sahip analarda grlmektedir. Anacn
etkisi ile aa dikine bir gelimeden daha ziyade yavan ve zayf bir gelime
gsterebilir.
1.7.1.2. Anacn Mahsuldarlk zerine Etkisi
Al aalar daha erken mahsule yatmakta ve daha fazla rn vermektedir.

Aalarn genlik ksrl sresi kullanlan anaca gre ksalmakta veya
uzamaktadr.
Meyve aalarndan alnan rn miktar, kullanlan ana ile yakndan alakaldr.
1.7.1.3. Anacn Meyve Kalitesi zerine Etkisi
Anacn meyve zelliklerini, zerine al olan kalemde grmek mmkn

deildir. Ana ve kalemin meyve zellikleri arasnda birbirine karma yoktur
fakat analar zerlerine alanm olan kalem meyve kalitesine olumlu ya da
olumsuz etki yapabilmektedir. rnein, armut meyvelerinde grlen iek
ukuru kararmas, baz Avrupa armutlarnn baz dou armutlar zerine
alanmas durumunda ortaya kar.
11
1.7.1.4. Anacn Bunlarn Dnda Kalan Etkileri
Analara, al meyve trnn veya eitlerinin souklara dayanmalar zerine

etkileri olur.
Aacn yaam sresi, zerine al bulunduklar anala yakndan alakaldr.
Ana, meyvelerin olgunlama zamanna da etki yapmaktadr.
Meyve trlerinin deiik toprak tiplerinde yetimelerini salamalar zerine
etkisi vardr.
Hasatlk ve zararllara kar gsterilen reaksiyonlarda etkileri olur.
1.7.2. Kalemin Ana zerine Etkisi
Kalemin gelime gc, anac da nemli lde etkilemektedir. ayet kuvvetli

gelime gsteren bir kalem, zayf gelime gsteren bir ana zerine alanrsa
anacn gelimesi uyarlarak alanmam hline gre daha fazla gelimektedir.
Tersine zayf gelien bir kalem kuvvetli bir ana zerine alanrsa anacn
gelimesi alanmam hline gre daha az olur.
Kalemler, baz meyve trlerinde kk geliimi ve ekli zerine etki yapmaktadr.
rnein, elma rleri zerine redastrachan elmas alanrsa ana bol saak
kk ve az kazk kk yapar fakat redastrachan elmas zerine oldenburg veya
fameuse elmas alanrsa sadece birka tane kazk kk yapar.
Kalem, anacn daha ksa srede olgunlamasn ve ok souklara dayanmasn
da salar.
1.7.3. Ara Anacn Kalem ve Ana zerine Etkisi
Zayf analarn (M9 gibi) kullanlmas hlinde bu analarn topraa balantlar

ok zayf olur. Hatta kkler gevrek olduu iin ok defa krlr. Bu durumda
destee ihtiya duyar. Bu sknty zmek iin kuvvetli ana zerine zayf ana
alarz, bunun zerine istediimiz eidi alarz.
Ara ana ne kadar uzun olursa bodurlatrma etkisi o kadar fazla olur.
Bodur ara analar, aalarn daha erken iek amasna ve daha ok iek
tomurcuu oluturmasna yardmc olur.
Bodur ana kullanlarak bodurlatrma saland gibi kuvvetli ana kullanlmak
suretiyle gelimeyi kuvvetlendirmek de mmkndr.
1.8. Ada Kullanlan Alet ve Malzemeler

A yapmnda a aks, serpet, budama makas, a baltas, a tokma, bilei ta,
testere, a ba, a macunu kullanlr. Bunlarn uygun ekilde kullanlmas ann tutmasn
olumlu ynde etkiler.
12
Resim 1.2: Toplu halde a malzemeleri
A Ba
Yaplacak olan gz ve kalem alarnda gz ve kalemin, anata hazrlanan bu gz ve

kalemlerin taklaca yerlerin hazrlanmasnda kullanlr.
A ekline gre deien eitli a aklar vardr. Gz as iin kullanlan a
aklarnn sapnn ucunda veya aznn arka tarafnda bir trnak bulunur. Bu ksmla anacn
kabuu kaldrlr. Cevizde uygulanan yama gz asnda ise iki azl a aklar kullanlr.
Bu aklarda, baklar aras 2,5-3 cm arasndadr.
Resim 1.3: eitli a baklar
13
Resim 1.4: ki azl a aks
Serpet
Kalem alarnda a yerinin, budamalarda ap byk olan yaralarn (kesim

yerlerinin)perdahlanp dzeltilmesinde kullanlan, azlar kavisli olarak yaplm, kuvvetli
bir akdr.
Resim 1.5: Serpet
Budama Makas
A kalemlerinin alnmas ve hazrlanmasnda, ana ve fidanlarn tuvaletinde, adan

evvel analarda a temizliinde, al analarn tepelerinin kesilmesinde ve aalarn
budanmalarnda kullanlr. Tek tarafl kesen budama makaslar, bitkiyi ezdikleri iin her iki
az keskin olan makaslar tercih edilmelidir.
14
Resim 1.6: Budama makaslar
Testere
Kalem alarn yapmak iin analarn kaln dallarnn kesilip a iin hazrlanmasnda
kullanlr. eitli ekillerde yaplmtr. nce dili ve dar ulu olanlar tercih edilmelidir.
Resim 1.7: Testereler
A Ba
A yapldktan sonra kalem ile anacn aralarnda herhangi bir boluk kalmayacak
ekilde birlemesi ve kalemin oynamamas gereklidir. Bunun iin de a yapldktan sonra
balanmaldr. Ada kullanlan ba malzemeleri rutubetten ve scaktan etkilenmemeli,
elastiki ve dayankl olmaldr. A ba olarak kullanlan en uygun malzeme rafyadr,
bundan baka pamuk, yn iplikler ve polietilen eritler kullanlabilir.
15
Resim 1.8: eitli a balar
A Macunlar
Macun, adan sonra a yarasnn rtlmesinde kullanlr. Macun kullanlmazsa a

abuk kurur, su ve havann temas ile hastalk ve rmeler grlebilir.
A macunlar kalem alarnda kullanlmaktadr. yi bir a macununun souktan
atlamamas, scaktan erimemesi ve a yerini bozmamas gerekir.
A macunlar scak ve souk olarak iki ekilde yaplr. Souk macunlarda stmaya
gerek yoktur. Srldkten sonra iinde bulunan uucu maddeler kaybolur ve macun sertleir.
Scak macunlar stlmadan kullanlamaz. A yerini yakmamas iin macun kullanlrken
scaklna dikkat edilmelidir.
Resim 1.9: A macunu
A Makinesi
Daha ok kalem alarnn yaplmasnda kullanlmaktadr.
16
Resim 1.10: A makinesi
Diken Krc
Daha ok gl gibi trlerin alanmasnda, ana zerinde yer alan dikenlerin

temizlenmesinde kullanlabilecek bir alettir.
Resim 1.11: Diken krc
A Baltas
Yarma kalem alarnda anacn yarlarak a kalemlerinin yerletirilecei yerlerin

hazrlanmasnda kullanlan tahta sapl, keskin azl, n tarafnda gen eklinde bir yark
as bulunan zel tipte bir alettir.
Resim 1.12: A baltas
A Tokma
Yarma kalem alarnda, a yerinin hazrlanmasnda kullanlan, a baltasna vurarak

onun anata bir yark amasn salayan tahta bir tokmaktr.
17
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak a yapmak iin gerekli olan n hazrlklardan aada verilen
ilem basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
A yapma nedenlerini aratrnz.
Ann nedenini tespit ediniz.
A zamann tespit ediniz.
A eitlerine gre alarn ne zaman yaplmas

gerektiini aratrnz.
Her trn ve eidin a zamann ekolojik artlara
gre tespit ediniz.
Gnn uygun saatlerinde a ilemini yapnz.
Alamada kullanlacak malzemeleri tespit ediniz
ve a malzemeleri satan yerleri aratrnz.
Keskin ve temiz malzemeler kullannz.
Malzemeleri tam olarak hazrlamadan aya
balamaynz.
Kullanlacak malzemeleri
tespit ediniz.
Analar tespit ediniz.
Her trn ve eidin alama iin kullanlacak

analarnn hangileri olduunu aratrnz.
Analarn kalnln belirleyiniz.
Anacn kabuk verip vermediini kontrol ediniz.
Ana ile kalemin uyuma zelliklerini dikkate
alnz.
18
Kalem parselinizden veya a kalemi

temin edebileceiniz yerlerden a
kalemlerini temin ediniz.
Kalem hazrlama ekillerini hatrlaynz.
Kalemleri temin ediniz.
Ana ve kalem arasndaki alama

sonras geliimi takip ediniz.
Ann tutmasn engelleyen faktrleri
Ann tutmasn engelleyen faktrleri belirleyip gerekli tedbirleri alnz.
belirleyiniz.
A kalemlerine koruyucu tedbirler
uygulaynz.
Ana kalem ilikisini tespit ediniz.
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. Meyve aalarnda niin alama yapldn rendiniz mi?

2. Hangi dnemlerde alama iinin gerekletirildiini rendiniz
mi?
3. Alama srasnda lazm olacak malzemeleri tespit edip temin
ettiniz mi?
4. Alama iin kullanacanz analar belirlediniz mi?
5. Alama iin kullanlacak kalemleri hazrladnz m?
6. Ann tutmasn engelleyen faktrleri rendiniz mi?
7. Ann tutmasn engelleyen faktrleri rendiniz mi?
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
19
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1.
Alama, fizyolojik yaplar birbirine benzeyen iki bitki parasn bir bitkiymi gibi
ve devam edecek ekilde birletirme tekniidir.
2.
Gz alarnda, alama zamann belirleyen en nemli faktr bitkinin .dir.
3.
Anala kalem arasnda tabii bir . olmaldr.
4.
A uygulamalar sadece kambiyum tabakas bulunan . bitki gruplarnda

yaplabilir.
5.
Yaplan ann tutmamasna veya tuttuktan belli bir sre sonra ann atlmasna
denilmektedir.
6.
Al aalar, daha yatmakta ve daha fazla rn vermektedir.
7.
Kalemler, baz meyve trlerinde . ve ekli zerine etki yapmaktadr.
8.
Macun, adan sonra . rtlmesinde kullanlr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
20
RENME FAALYET2
AMA
RENME FAALYET-2
Tekniine uygun olarak gz as yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Etrafnzda bulunan meyve aalarnda hangi a tip gz alarnn kullanldn

aratrnz.
Gz alarnn yapld zamanlar aratrnz.
Gz alarnn srme zamanlarn aratrnz.
Gz alarnda kalem ve analarn llerini aratrnz.
Gz alarnda kullanlan malzemeleri ve zelliklerini aratrnz.
2. GZ AILARI
Gz alar, meyve fidan retiminde en ok kullanlan a grubu olup vejetasyon (aktif
byme) dneminde uygulanr.
Gz alar, altnda odun dokusu bulunan veya bulunmayan kk bir kabuk paras
ile bunun zerinde bulunan bir tek gzle yaplr. Sadece yongal gz as metodunda, kabuk
parasnn altnda odun dokusu bulunur.
Gz alarnn uygulanmas, pratikte ana ve a kalemlerinin kabuk vermesine
baldr. Kabuun, odundan kolaylkla ayrlabilmesi arttr. Bu durum bitkinin aktif
bymede olduu ilkbaharda yeni byme ile balar ve sonbaharda bymenin sona ermesi
ile durur. Bu periyot, kabuun odundan kolaylkla ayrlabildii mevsimi gsterir. Bununla
birlikte su noksanl, yapraklarn herhangi bir sebeple dklmesi veya zarar grmesi veya
dk scaklklar gibi artlar, kabuun skarak oduna yapmasna ve bu yzden gz
asnn ciddi ekilde zorlamasna sebep olur. Gz as metotlar iinde sadece yonga gz
as, kabuun odunla ayrlmad hllerde yaplabilir.
Gz Asnn Avantajl Ynleri
Gz alar, kurun kalemden daha ince analara dahi yaplabildiinden anacn

daha fazla kalnlamas iin beklemeye lzum yoktur.
Her anaca bir tek gz takld iin az kalem kullanlr. Kalem bulma ii
kolaylam olur.
21
Anata ok az yara aldndan ann tutmas dier alara gre daha kolay
olur. A tutma oran %80-95 arasndadr.
A tutmad takdirde, ayn dnem iinde ana zerine birka defa daha a
yaplabilir.
Gz asndan meydana gelen srgnler dier alara gre daha dzgn ve daha
kuvvetli olur. Balamak iin ayrca destee gerek yoktur.
ok kolay yaplan bir adr. Usta bir ac ve bir balayc gnde 800-1200
aras gz as yapabilir.
Durgun gz a, dier ilerin azald bir mevsimde yapldndan fidanlklarda
iyi bir i blm salanr.
Macun kullanlmaz.
ok kolaydr. Herkes birka tecrbeden sonra dikkatle alt takdirde
mkemmel bir ekilde gz as yapabilir.
Gz alar yapldklar dneme gre ikiye ayrlr:
2.1. Durgun Gz Alar

15 temmuzdan eyll sonuna kadar yaplr. Taklan gz, yapld yl srmez ancak
gelecek ilkbaharda srer. zellikle yazlar ksa, klar sert geen blgelerde uygulanr.
Fidanlklarda al fidan yetitirmede kullanlr. Durgun gz asnn sona erme zaman,
analarda su ekilmesi, yani kabuk vermemesi ile anlalr.
Durgun gz as takldktan sonra srmemesi istenir. zsuyun ok fazla faaliyette
bulunduu zamanlarda yaplan durgun gz alar genellikle srer. Bu srgnler, iyice
pikinlemeden ka girecekleri iin zarar grebilir.
A geciktirildiinde ise zsu faaliyeti sona ermi olur ki ana ve a kalemi, kabuk
vermedii iin artk a yaplamaz.
Bunun iin durgun gz asnn zsu faaliyetinin nispeten iddetin dt zamanlarda
yaplmas uygun olur. Durgun gz asnda ilk olarak zerdali, eftali, badem ve erik gibi sert
ekirdekliler alanr, sonra yumuak ekirdeklilerden armut, ayva gibi aalara tatbik edilir.
Sert ekirdeklilerden kiraz, vine, idris; yumuak ekirdeklilerden elmalara yukardakilerden
daha sonra yaplr. nk bu son aalarda zsu, dierlerine nazaran ge zamanlara kadar
devam eder, ge ekilir.
Kurak ve nispeten scak geen yllarda, zsu hareketi daha erken duraca iin byle
yllarda, normal yllara gre aya daha erken balanmaldr.
Gz alarnn yaplaca en uygun vakit, sabahleyin erkenden kulua ve leden
sonra 15.00ten hava kararncaya kadar geen zamandr. Fazla scakta yaplan alarn tutma
nispeti az olduu gibi yamur altnda da gz as yaplmamaldr.
22
Durgun gz asnda a kalemi olarak o yln srgnleri kullanlr. Alnan a

kalemleri derhl kullanlmal, fazla bekletilmemelidir. Odun gz ihtiva eden srgnler, a
kalemi olarak seilmelidir.
2.2. Srgn Gz Alar

Srgn gz alarnda gz, anaca takld yl uyanr ve bundan o yl srgn meydana
gelir. Srgn gz alar yapldktan 10-15 gn sonra tutar ve srer. Srgn gz alar daha
ok byme mevsimi uzun olan lman iklim blgelerinde uygulanmaldr. Srgn gz
alar, bir yl iinde iki ayr dnemde yaplabilir.
lkbahar erken srgn gz as: lkbaharda aalara su yrynce

yaplr. Geen yln srgnleri kullanlr. Bu a elma, dut, kiraz
aalarnda ksmen yaplabilir. klimi sert olan yerlerde yaplmaz.
nk bu sren srgnler iyi odunlamadan ka girer ve zarar
grebilir. Bu a lman blgelerde uygulanr.
lkbahar erken srgn gz asnda, adan iki hafta sonra a kaynaynca taklan gz
aktif bymeye zorlamak iin anacn, a gznn hemen zerinden kesilmesi gerekir. Bu
arada anataki uyur gzlerden kan srgnler de dipten karlr.
Haziran gz as: Mays-haziran aylarnda yeni srgnlerden gzler

alnarak yaplr. Odun gzlerini abuk olgunlatran tr ve eitlerde
kullanlr.
Bitki trlerine gre uygulanan eitli gz alar vardr.
2.3. T Gz As
Gz Hazrl
Gzler pikinlemi yllk srgnlerin orta ksmlarndan alnmaldr. Gz alnacak

daln yapraklar gz alma ileminden nce 0,5 cm sap braklarak kesilmelidir.
Gzn kartlmas iin gzn yaklak 1-2 cm kadar altndan bakla kesim
yaplmaya balanr ve yukarya doru gz 1 cm geene kadar kesime devam edilir. Burada
yatay bir kesim yaplr ve gz kartlm olur. A gz alnrken kabuk ksmna zarar
verilmemelidir. Gz kartldktan sonra byme tabakas kopartlmadan odun tabakas
kabuktan ayrlr.
23
ekil 2.1: T Gz asnda gz hazrl
Resim 2.1: T Gz asnda gz hazrl
ekil 2.2: Kalemden gz alndktan sonraki durum

( 1. Odun, 2. Kambiyum, 3. Odun, 4. Gzn byme noktas)
Ana Hazrl
A yaplacak anata alanacak ksm, zerindeki dal ve yapraklardan temizlenir.

Keskin bir a ba ile T eklinde toprak seviyesinden 15-20 cm yukardan anacn kabuu
kesilir.
izim srasnda odun tabakasnn kesilmemesine dikkat edilir. lk nce Tnin st
ksm daha sonra alt ksm oluturulur ve a bann tersi ile Tnin kanatlar alr.
24
ekil 2.3: T Gz asnda ana hazrl
Resim 2.2: T Gz asnda ana hazrl
Gzn Anaca Yerletirilmesi
Kalemden kartlan gz odunlu veya odunsuz olarak alnr, anata alan kabuun
ular hafife kaldrlarak gz yukardan aaya doru yerletirilir. Gz mutlaka yukar
doru bakmaldr.
Ana zerinde alm olan Tnin kanatlar arasna gz yerletirilir ve aa doru
itilir. Gzn tabakasnn st ksm ile Tnin st ksmndaki kabuk tabakas st ste getirilir.
Daha sonra kanatlar gzn zerine kapatlr. Bylece ana ve gzn daha sk kaynamas
salanm olur.
25
Yamurlu blgelerde yamur sularnn alan T iine girmemesi ve a noktasnda

kaynamaya engel olmamas iin ters T gz as yaplr.
Daha sonra hava almayacak ekilde rafya veya dier a balar ile a balanr.
Macunlamaya gerek yoktur. A ba, 15 gn sonra gevetilir veya kesilir.
A yaplmadan 34 gn nce ve yapldktan sonra al bitkilerin sulanmas ada
tutma baarsn arttrmaktadr.
ekil 2.4: T gz asnn yaplma aamalar
Ann Korunmas
1015 cm uzunluundaki a ba kopartlr. A ba ile gz darda kalacak ekilde

a noktas sarlr. Sarlma srasnda ne ok sk ne de gevek sarlmaldr. Bylece a
kurumaya kar korunmu olur. 15 gn sonra a kontrol edilir ve a ba zlr. A
tutmu ise gz zerinde braklan yaprak sap kolayca der. Tutmam ise yaprak sap sk
bir ekilde gze bal kalr.
26
ekil 2.5: T gz asnn yapl aamalar
2.4. Yama Gz As
Yama gz as ceviz ve pikan gibi kabuklar kaln olan meyve trlerinde geni lde
baarl olarak uygulanmaktadr. Bu trlerin a elikleri genellikle daha kalndr (1,25 -2,5
cm). Bu tr alarda ana zerinde, kare veya dikdrtgen eklinde kabuk tabakas
tomurcuklar ile birlikte kartlr. Ana ve a kaleminin her ikisinin de ok iyi kabuk
vermesi gerekir.
Ana ve a kalemleri zerinde bir gz ortalayacak ekilde kabuk paralarnn
alnmasn kolaylatrmak iin enlemesine paralel kesim yapan iki azl baklar kullanlr.
27
ekil 2.6: Yama a
Anacn Hazrlanmas

Keskin ift azl zel bir a ba ile toprak seviyesinden 15-20 cm yukardan yama
eklinde anacn kabuu kesilir.
Resim 2.7: Yama gz asnda ana hazrl
28
Resim 2.3: Yama ann yapm aamalar
Gzn Hazrlanmas
htiya duyulan a kalemi gnlk olarak kesilip kullanlmal, mecbur olmadka

kalem stoku yaplmamaldr. A kalemleri nemli bir uvala sarlm olarak a parselinin
glge bir yerinde muhafaza edilmelidir.
Keskin ift azl zel bir a ba ile anatan karlan yama byklnde,
zerinde gz bulunan bir yama alnr. A gz alnrken kabuk ksmna zarar
verilmemelidir.
Resim 2.8: Yama gz asnda gz hazrl
29
Gzn Anaca Yerletirilmesi
Kalemden kartlan, zerinde gz bulunan yama, anatan kartlan yama boluuna

oturtulur. Gz mutlaka yukar doru bakmaldr. Eer para bykl tam olarak
ayarlanamam ise tam oturmaz ve ann tutma baars der.
Daha sonra hava almayacak ekilde rafya veya dier a balar ile a balanr.
Macunlamaya gerek yoktur. A ba, 15 gn sonra gevetilir veya kesilir.
A yaplmadan 34 gn nce ve yapldktan sonra al bitkilerin sulanmas ann
Resim 2.4: Yama gz asnda gzn anaca yerletirilmesi
Ann Korunmas
Gzn ana zerine yerletirilmesinden sonra a ba ile balanr ve a macunu

srlr.
2.3. Yongal Gz As
Yonga gz as, olgun gzn bulunduu her dnemde gerekletirilebilecek bir
tekniktir. nk kabuk vermesi olayn beklemeye gerek yoktur. Bu teknikte alama sezonu
T gz asna gre uzundur. Kolay kabuk vermeyen (akaaa gibi) trlerin oaltlmasnda
T gz asna gre daha baarl bir ekilde uygulanr.
Anacn ve Gzn Hazrlanmas
T gz as ve yonga gz asnn temel mant ayndr fakat kesimleri son derece

farkldr. Ada kullanmak istediimiz bir gz, altnda bir odun paras (yonga) tayacak
biimde a gz ubuundan karlr ve benzer bir kesimle anatan karlan ayn
byklkteki yongann yerine yerletirilir.
30

Anacn kabuu, odunu ile birlikte keskin bir a bayla toprak seviyesinden 15-20 cm
yukardan gvdeye dik olarak 0,2-05 cm derinlikte kesilir. Kesilen ksmn 3-4 cm
yukarsndan kesiin arka ksmna doru gvdeye paralel olarak odunlu ksm ile kesilerek
karlr.
Gzn Yerletirilmesi
Ana ve a kalemi zerinde gerekletirilen kesimler genellikle ayn byklktedir.

Bununla birlikte her zaman ayn byklkte olmayabilir. Bu durumda genellikle kesimin
balangcndan balayarak aa doru 1/3lk ksma yerletirilir. Eer gz daha dar ise ana
zerinde bir tarafa yerletirilir. Gz mutlaka yukar doru bakmaldr.
ekil 2.9: Yongal gz asnn yaplma biimleri
ekil 2.10: Yongal gz asnda gzn anaca yerletirilmesi ve balanmas
31
Ann Korunmas
Hava almayacak ekilde rafya veya dier a balar ile a balanr. Macunlamaya
gerek yoktur. A ba, 15 gn sonra gevetilir veya kesilir.
A yaplmadan 34 gn nce ve yapldktan sonra al bitkilerin sulanmas ann
Resim 2.5: Yongal gz asnda gzn anaca yerletirilmesi ve balanmas
Resim 2.6: Tutmu ve srm yongal gz as
2.4. Flt Gz As
Ceviz ve pikan benzeri sert kabuklu meyvelerde daha ok kullanlr. Bu tip ada ana
zerinden tm boru eklinde bir para karlr. karlan bu para flte benzediinden bu
isimle anlr. Pratik kulanm ok yaygn deildir.
32
ekil 2.11: Flt a
Anacn Hazrlanmas
ift azl bak ile gz tam orta ksma gelecek ekilde kabuk tabakas dairesel olarak
izilir. Daha sonra gzn arkasndan dikey bir kesim yaplarak kabuk kartlr.
Gzn Hazrlanmas
Anata olduu gibi burada da ift azl bakla dairesel kesim yaplr ve kabuk
tabakas bozulmadan ve tam olarak yerinden kartlr.
Gzn Yerletirilmesi
Ana ile kalemden kartlan para byklkleri ayn olaca iin gz ieren para
sorunsuz bir ekilde yerine oturacaktr. Eer para bykl tam olarak ayarlanamam ise
para tam oturmaz ve ann tutma baars der.
Ann Korunmas
Gzn ana zerine yerletirilmesinden sonra a ba ile balanr ve a macunu

srlr.
33
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak gz as yapabilmek iin aada verilen ilem basamaklarn
uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
Anac yapacanz aya uygun ekilde
hazrlaynz.
Anac hazrlaynz.
A iin gz hazrlaynz.
Gz hazrlaynz.
Gz anaca yerletiriniz.
Gz anaca yerletiriniz.
A ba ile balaynz.
A ba ile balaynz.
34
A yerini a macunu ile kaplaynz.

Srgn aya balaynz.
Ay koruyucu tedbirler alnz.
Ay yaptktan 2-3 hafta sonra ay
kontrol ediniz.
Ann tutup tutmadn kontrol ediniz.
A gzn balamaynz.
Balama ilemini ok sk yapmaynz.
Yara yerlerine macun srnz.
A ban znz.
A ban kontrolden sonra znz.
Anatan kan srgnleri temizleyiniz.
Adan sonra sk sk kontrol ediniz.

A yerinin altndan kan srgnleri
temizleyiniz.
Anacn tepesini, kan srgnn hemen
stnden trnak brakmadan kesiniz.
Anacn tepesini kesiniz.
35
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. almaya balamadan nce anac hazrladnz m?

2. almaya balamadan nce gz hazrladnz m?
3. Gz, ana zerindeki yerine uygun bir ekilde yerletirdiniz mi?
4. Alama ilemi bittikten sonra a ba ile baladnz m?
5. Al ksm d etkenlere kar koruyucu tedbirler aldnz m?
6. Alamadan 2-3 hafta sonra anzn tutup tutmadn kontrol
ettiniz mi?
7. Anz tutmu ise a balarn zdnz m?
8. Anatan kan srgnleri temizlediniz mi?
9. A tutmu ise anacn tepesini vurdunuz mu?
DEERLENDRME
36
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Gz alarnn uygulanmas, pratikte ana ve a kalemlerinin

baldr.
2.
Gz alar kurun kalemden daha ince analara dahi yaplabildiinden anacn

beklemeye lzum yoktur.
3.
Gz alarnda tutma oran .. arasndadr.
4.
Durgun gz alarnda taklan gz yapld .. ancak gelecek ilkbaharda

srer.
5.
Erken srgn gz as ilkbaharda aalara yaplr.
6.
Yamurlu blgelerde yamur sularnn alan T iine girmemesi ve a noktasnda

kaynamaya engel olmamas iin ..as yaplr.
7.
htiya duyulan a kalemi . olarak kesilip kullanlmaldr.
8.
as ceviz ve pikan benzeri sert kabuklu meyvelerde daha ok kullanlr.
DEERLENDRME
37
RENME FAALYET3
RENME FAALYET-3
AMA
Tekniine uygun olarak kalem as yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Etrafnzda bulunan meyve aalarnda hangi a tip kalem alarnn

kullanldn
aratrnz.
Kalem alarnn yapld zamanlar aratrnz.
Kalem alarnn srme zamanlarn aratrnz.
Kalem alarnda kalem ve analarn llerini aratrnz.
Kalem alarnda kullanlan malzemeleri ve zelliklerini aratrnz.
3. KALEM AILARI
Kalem alar, alanacak anacn zerine retilecek meyve tr ve eidine ait zerinde
bir veya birka a gz bulunan bir a kaleminin tanp uygulanmas eklinde yaplan
alardr.
Kalem alar daha ok gz as yaplamayacak kadar kaln olan analara veya durgun
T gz as yaplm fakat as tutmam olan kaln analara yaplr.
Kalem, zerinde birka uyur gz bulunan ve bir yllk srgnlerden alnm bir
paradr. A kalemi bir veya iki boumlu olabilir.
Kalem alarnn yapmna, ilkbaharda anaca su yrmeden biraz nce balanr, su
yrdkten 5-10 gn sonraya kadar devam edilir. Bu devrede kalem zerindeki gzlerin
uyanmam olmas gerekir. Bu nedenle aalarn durgun devresinde alnan a kalemleri a
zamanna kadar saklanr.
K dneminde alnan kalemler, a zamanna kadar 50 100 adetlik demetler yaplp
zerine eidi yazlarak balanr.
Fazla scak veya souk olmayan, serin yerlerde nemli kum veya tala iinde saklanr.
Arada kontrol edilerek s, nem ve kuruma durumlar incelenir.
Kalemler kesildikten birka gn sonra kullanlacaksa ii su dolu bir kovaya konabilir
veya slak uvala sarl olarak da muhafaza edilebilir.
38
A yapmnda kullanlacak kalem srgnleri, damzlk olarak seilen iyi kaliteli,

verimli, hastalksz, standart meyve eitlerinin aalarndan alnmaldr. Srgn dallar
pikinlemi, zerinde yeterli sayda salkl gz bulunan, gne gren taraftaki kurun
kalem kalnlnda olan bir yl nceki srgnlerden alnmaldr.
Obur dallardan a kalemi alnmamaldr. nk bu dallarn verime yatmalar zor olur.
3.1. Yarma A
Meyve aac (elma, kiraz, eftali, kays vb.) trlerinde ve iekilikte eit deitirme
amacyla yaplan kalem alarnn yaygn ve en basit olandr. Yarma a, kklenmesi zor
olan eitlerin oaltlmasnda kullanlr. Kalem asnn bu tipi, kalem ve gzn hl uyur
olduu genellikle erken ilkbahar ya da k aylar srasnda yaplr. Yarma a ana dallar, yan
dallar ve ana gvde zerine yaplabilir.
Yarma a ilkbaharda anaca su yrd zaman yaplr. Anacn kaln olduu,
yumuak ekirdekli trler (elma, armut vb.) ile ceviz, asma aalarnda uygulanmas tavsiye
edilen ve eit deitirme as olarak bilinen bir alama metodudur.
Anacn Hazrlanmas
A yaplacak ana testere ile yatay olarak kesilir. Kesilen anata srtnmenin
etkisiyle kabuk ve kambiyum tabakas ypranr. Ypranan bu ksmlar a aksyla ince bir
tabaka hlinde kesilerek dzeltilir.
Ana, a baltas ve tokmak kullanlarak anacn merkezinden ve aaya doru 5 -7,5
cm uzunluunda yarlr. Yarma srasnda anacn aalara doru yarlp yara yzeyinin
artmamas iin yarma yerinin az aasndan iple balanr.
Kalemin Hazrlanmas
Kalem alarnda, yarn her bir ucuna tek kalem yerletirilir. Bu nedenle her bir a
iin 2 kalem hazrlanr. Seilen kalemler 3-4 tane iyi gz ihtiva etmelidir. Keskin bir alama
ba kullanlarak en alttaki gzn yanndan ve kalemin alt ksmna doru 2,55 cm
uzunluunda iki taraftan dzgn ve uca doru incelecek ekilde kesime balanr. Kesim
neticesinde, en alttaki gzn yzeyi kart yzeylerden hafife kalndr. Bu yzden kalemin
alt ksmnda, her iki yzeyden ileriye gidildike yavaa incelir.
Kalemler zerinde 2 gz kalacak ve bu gzlerin ucu yukar bakar pozisyonda iki
tarafndan da meyilli olacak ekilde kesilir.
39
ekil 3.1: Yarma a
Resim 3.1: Yarma a yapm aamalar
40
Kalemin Yerletirilmesi
Hazrlanan kalemler, anala kalemin kambiyum tabakalar akacak ekilde

yerletirilir. Ana ve kalemde alan yara yerleri havayla temas etmeyecek ekilde
macunlanr. A ba ile a yeri balanr.
Her anaca en fazla iki kalem taklabilir.
ekil 3.2: Kalemin anaca yerletirilmesi
A Balanmas
Kamann ince ucu yarktan kartlr, bunun neticesinde ana kapanabilir. Anatan
gelen basn, kalemleri yerinde tutacaktr. Kurumaya engel olmak ve su kaybn nlemek
iin a boyas ya da a macunu ile tm kesim yzeyleri titiz bir ekilde kapatlr. Eer
yarktaki her iki kalem de tutacak olursa genellikle bunlardan biri dierinden ok daha hzl
byyecektir. lk byme sezonundan sonra gl kalem seilir ve zayf olan kartlr. A
macununun scakl nemlidir. Onun scakl akclk iin yeterli fakat bitki dokularn
ldrecek scaklkta olmamaldr. Son gnlerde a boyalar macunlarn yerini almtr.
nk onlarn kullanm kolaydr ve stlmalar gerekli deildir.
Resim 3.2: Tutmu ve srm yarma a
41
ekil 3.3: A kalemlerinin korunmas
3.2. Kakma A
Fidanlarda, gzden kam veya gz alar tutmayanlara ilkbaharda kakma a yaplr.
Kakma a kaln gvdeli analara uygulanmaktadr. Kakma a 7,510 cm ve daha kaln
dallara ve gvdeye uygulanabilir.
Kakma a, kalemler iyi muhafaza edildikleri takdirde ilkbaharda byme dneminin
balangcna kadar yaplabilir.
Anacn Hazrlanmas
Ana, a yaplacak yerden ana eksene dik, dzgn ve temiz bir ekilde testere ile
kesilmelidir. Yara yeri bak veya serpetle dzeltilir. Anacn st ksmnda 4-5 cm uzunlukta
(V) eklinde bir yuva alr. Bu yuvann enine kesiti bir gen eklindedir.
A yaplacak dal ve gvdenin kalnlna gre taklacak kalem says dolaysyla
alacak V eklindeki yuva says artabilir.
Kalemin Hazrlanmas
V eklindeki olua tek kalem yerletirilir, bu nedenle hazrlanan V eklindeki oluk

adedince kalem hazrlanr. Kalemler 1012 cm uzunlukta ve iki gzl olarak hazrlanr.
En alt gzn kar istikametinde ortalama 3 cmden balanlarak aa doru incelecek
ekilde gen kesim yaplr.
42
Kalem, alan V eklindeki olua tam olarak oturacak ekilde anaca yerletirilir. Her
bir kalemin kambiyumu anacn kambiyumu ile temas etmelidir.
Anataki kesim ile kalemdeki kesimin ayn boyutlarda olmas kalemin ana zerine
iyi oturmas ve boluk kalmamas asndan nemlidir.
A Balanmas
Kalemler takldktan sonra a ba ile kalemler yerlerine sabitlenir. Kurumaya engel

olmak ve su kaybn nlemek iin a boyas ya da a macunu ile tm kesim yzeyleri titiz
bir ekilde kapatlr. lk byme sezonundan sonra gl kalem seilir ve zayf olanlar
kartlr. A macununun scakl nemlidir. Onun scakl akclk iin yeterli fakat bitki
dokularn ldrecek scaklkta olmamaldr. Son gnlerde a boyalar macunlarn yerini
almtr. nk onlarn kullanm kolaydr ve stlmalar gerekli deildir.
ekil 3.4: Kakma ann yapm aamalar
3.3. oban (Kabuk) As

Kabuk alar, meyve aalarnda ve iekilikte ok kullanlmaktadr. Yarma aya
gre bu teknii daha geni apl (1030 cm) analara uygulayabiliriz. Erken ilkbaharda
odunun kolayca kabuk verdii fakat gvdede ok gl su aknn olmad dnemde
yaplr. Ana, yarma ada olduu gibi keskin bir testere ile dzgn bir ekilde kesilmelidir.
Anacn Hazrlanmas
Anacn a yaplacak dal gvde eksenine dik olarak testere ile kesilir. Kesilen yzey
serpet ile dzeltilir. Anacn kabuu, a aks ile yukardan aaya doru odun tabakasna
kadar ve 5-6 cm uzunlukta izilir. Kabuklar kaldrlr.
43
Kalemin Hazrlanmas
Kalemlerin zerinde en az bir gz olmaldr.

Kalemin anaca yerletirilecei taraf, tek yne meyilli olarak keskin bir a aksyla
bir seferde kesilir. Burada dikkat edilecek husus kalemin ilk gznn da bakmasdr.
ekil 3.5: A kalemlerinin hazrlan
Hazrlanan kalem, kabukla odun dokusu arasna yerletirilir. Bir anaca, kalnlna
gre 2den fazla kalem taklabilir.
ekil 3.6: Anata a yerleri
Hazrlanan kalem, kabukla odun dokusu arasna yerletirilir.

Anacn kabuu ar kaln ise kabuk, odun ksmndan ayrlacak ekilde kaldrlr.
Kalem, kaldrlan kabuun altna ince bir ivi ile aklr.
44
Resim 3.3: Anacn tepesinin testere ile dzgnce kesilmesi
Resim 3.4: Ar kaln kabuklu anata kalem yerletirilecek yerin hazrlanmas
Resim 3.5: Usulne uygun hazrlanm kalemin anaca yerletirilmesi
45
Resim 3.6: Kalemlerin anaca yerletirilmesi
Resim 3.7: Kalemler yerletirildikten sonra macunla yara yerlerinin kapatlmas
A Balamas
Kar karya getirilen btn yzeyler, a macunu ya da a boyas ile kaplanr.

Kalemler bymeye balad zaman her bir ktk iin en gl olan seilir ve dierleri
kesilerek kartlr. Kabuk alar, zayf birlemeye eilimlidir bu yzden genellikle bir
kaza balanr ya da ilk birka yl boyunca desteklenir.
46
ekil 3.7: Kabuk alar
3.4. ngiliz As
Gz asnn baar orannn dk olduu (ceviz, asma, kiraz, elma gibi) baz trlerde
uygulanan kalem as yntemidir. Ada tutma oran yksektir. Bu yntemde kalem ve
anacn ayn kalnlkta olmas gerekir. Ana ile kalemin ayn kalnlkta olmad durumlarda
a tutsa bile ilerleyen zamanlarda kaynama problemlerinden dolay a yerinde ikinlikler
ve uyumazlklar grlr.
3.4.1. Dilciksiz A
ngiliz as bir kk paras veya gvde zerine bir kalem eklemesinde kullanlr. Bu
basit metot, genellikle birleme ya da kallus oluumun kolay olduu otsu bitkilerde veya 1,5
cm ya da daha az apa sahip olan gvde ieren bitkilerde kullanlmaktadr. ngiliz alarnda,
ana ve kalemin her ikisinin ap ayn olmaldr.
47
Kalem Hazrl
Kalemlerin zerinde en az bir gz olmaldr.

Kalemin anaca yerletirilecei taraf, tek yne meyilli olarak keskin bir a aksyla
bir seferde kesilir. Burada dikkat edilecek husus kalemin ilk gznn da bakmasdr.
Ana Hazrl
Kalemin yerletirilecei taraf, 22,5 cm uzunluunda meyilli olarak ve kalemdeki

kesik ile ayn uzunlukta olacak ekilde kesilir.
Hazrlanan kalem ve anacn kesilen yzeyleri kambiyum tabakalar akacak ekilde

kar karya getirilerek lastik a band ya da a ba ile balanr. A yeri, a macunu veya
parafin ile kapatlr.
Ann Korunmas
A kaynayana kadar anaca sprey eklinde su verilir. Fazla sulama kalemde lme
sebep olabilir. A iyiletikten hemen sonra mutlaka a band ya da ba kartlmaldr.
ekil 3.8: Dilciksiz ngiliz as
3.4.2. Dilcikli A
Dilcikli ngiliz as en ok meyve aac ya da ss aac alarnda kullanlmaktadr.
Ana ve kalemin her ikisi de eit lde ve tercihen aplar 1,5 cmden az olmaldr. Kesilen
kalem ve ana yzeylerine birbirine kar gelecek ekilde dilcik alr. Dilcikler birbirine
48
geecek ekilde karlkl olarak yerletirilir. Bu ekilde yaplan aya dilcikli ngiliz as
denir.
Kalem ve Anacn Hazrlanmas
Anacn kesiminde apraz kesim yaplr. Kesim yzeyinin uzunluu, a yaplacak

anacn apndan 4-5 kere daha uzun olmaldr. Kalemin taban ksmnda ayn tipte bir kesim
yaplr.
Daha sonra kabuk ile zn ortasna, anacn kesim yaplan ucuna aprazlama ban
az yerletirilir. z ve odunun merkezinden a yapacak ekilde ban az aa doru
tek seferde kullanlr. lk apraz kesimin sonuna gelindiinde durulur. kinci kesim odunun
parasn takip etmemeli fakat ilk kesime paralel yaplmaldr.
Kalem de ayn ekilde hazrlanr. Ana iine kalem yerletirilir. Bylece kam ve dil
birbirine balanr. Mutlaka onlarn kambiyumlarnn ayn hizada olmas salanr.
Ann Korunmas
A yeri, a ba ya da band ile balanr ve a boyas veya a macunu ile kaplanr.

Asla balama materyallerinin gvdeyi skmasna izin verilmez.
ekil 3.9: Dilcikli ngiliz as
49
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak kalem as yapabilmek iin aada verilen ilem
basamaklarn uygulaynz
lem Basamaklar
neriler
Anac hazrlaynz.
Anaca zarar vermeyiniz.
Kalemi hazrlaynz.
A iin kalem hazrlaynz.
Kalemi anaca yerletiriniz.

Kambiyum tabakalarnn
akmasn salaynz.
A macunu srnz.
A macununu srnz.
birbiri
ile
A ban ok sk veya gevek
olmayacak ekilde balaynz.

A ba ile balaynz.
A ban znz.
Anatan kan srgnleri temizleyiniz.
Anacn tepesini kesiniz.
A gzn balamaynz.
Yara yerlerine macun srnz.
Kambiyum tabakalarnn birbiri ile
akmasn salaynz.
Kalem zerindeki alt gzn dar
bakmasna dikkat ediniz.
Gerekli ise ay korumak iin tedbir
alnz.
kontrol ediniz.
A balarn ana ve kaleme zarar
vermeden znz.
Tutmayan analara zaman varsa yeniden
gz veya kalem yerletiriniz.
A ban kontrolden sonra znz.
Adan sonra sk sk kontrol ediniz.
A yerinin altndan kan srgnleri
temizleyiniz.
A yaplan ksmn stnden anac
kesiniz.
Turnak brakmaynz.
50
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet Hayr

2. almaya balamadan nce kalemi hazrladnz m?
3. Kalemi ana zerindeki yerine uygun bir ekilde yerletirdiniz mi?
4. A yaplan yerlere macun srdnz m?
7. Alamadan 2-3 hafta sonra anz kontrol edip tutup tutmadn
kontrol ettiniz mi?
DEERLENDRME
51
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Meyve aac (elma, kiraz, eftali, kays vb.) trlerinde ve iekilikte eit deitirme
amacyla
yaplan
kalem
alarnn
yaygn
ve
en
basit
olan
tercih edilir.
2.
Yarma ada, alama aletlerinden kama ve tokmak kullanlarak anacn merkezinden

ve aaya doru ..cm uzunluunda yarlr.
3.
Yarma ada her anaca en fazla ..kalem taklabilir.
4.
..daha ok 10-30 cm gvde geniliine sahip olan

analarda kullanlmaktadr.
5.
Yaplan alamalar sonrasnda a yerleri . Veya

ile kaplanr.
6.
ngiliz
alar..ve.olmak
zere ikiye ayrlr.
DEERLENDRME
52
RENME FAALYET4
RENME FAALYET-4
AMA
Tekniine uygun olarak onarma as yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Etrafnzda
bulunan
meyve
aalarnda
hangi
onarma
alarnn
kullanldn
aratrnz.
Onarma alarnn yapld zamanlar aratrnz.
Onarma alarnn srme zamanlarn aratrnz.
Onarma alarnda kalem ve analarn llerini aratrnz.
Onarma alarnda kullanlan malzemeleri ve zelliklerini aratrnz.
Onarma alarnn yaplma nedenlerini aratrnz.
4. ONARMA AILARI
Meyve aalarnda kklerin ve gvdenin toprak ileme aletleri, kemirgen hayvanlar ve
hastalklarla zarar grdklerinde aacn mrn uzatmak amacyla tamir alar
uygulanmaktadr.
4.1. Kemer A
Genellikle tamir as olarak aalarn kk ve kk boazlarnda zarar meydana
gelmise uygulanr. Aacn yanna dikilen rler veya aa dibinden kan srgnler
gvdeye alanr. Zarar ok fazla ise aacn etrafna 1015 cm aralkla rler dikilir ve
bunlar alanr. Alamada kabuk as yntemi uygulanr.
Kalem Hazrl
Ana yaralandktan sonra yan taraflarna 10-15 cm aralklarla rler dikilir.

rn (kalem) ucu anaca yerletirilecek hizada tek yne meyilli olarak (kesilen
yzey i tarafa bakacak ekilde) keskin bir a aksyla bir seferde kesilir.
53
Ana Hazrl
nce l ve yrtlm kabuk kaznp atlr. Yara yeri temizlenir, yaralanm blgenin
st tarafndaki kabuk, a ba ile kalemin (r) kesik tarafnn iine yerleebilecei
boyutta izilir.
Kalemin Anaca Yerletirilmesi
Bir anaca kalnlna gre birden fazla kalem taklabilir.

Hazrlanan kalemin (r) ucu, kabukla odun dokusu arasna yerletirilir.
Anacn kabuu ar kaln ise kabuk odun ksmndan ayrlacak ekilde kaldrlr.
Kalem, kaldrlan kabuun altndan ince bir ivi ile anaca aklr.
Daha sonra a ba ile balanp a macunu ile yara yerleri kapatlr.
ekil 4.1: Kemer ann yanatrma a eklinde yaplmas
4.2. Kpr A
Aalarn gvde ve dallarndaki kabuklarn kemirgenler (tavan, fare) alet, ekipman,
ila vb. etkilerle zarar grmesi sonucunda mevcut yaray onarmak amacyla yaplan adr.
Kpr a, bir boru hatt gibi alr, bylece su ve besin maddeleri zarar grm
alann bir tarafndan dier tarafna tanr. Kpr alar, genellikle aktif byme balamadan
nce erken ilkbaharda bitmi olmaldr.
Kpr a deiik birka yntemle yaplabilir.
Birinci yntemde, kalemlerin ular dzgn ve dikdrtgen ekilde yontulur. Anata
onarlmas gereken kabuk silinir ve temizlenir. Yara yerlerinin alt ve st tarafnda her kalem
iin 5-7 cm uzunlukta kabuk paras izilerek kartlr. Kabuk, a kaleminin yarasna eit
54
olarak dikdrtgen eklinde izilir. izilen kabuun 1-1,5 cmlik dil ksm braklp gerisi
kesilip atlr. Bu ilem alanacak kalemlerin says kadar tekrarlanr. Hazrlanan kalemler 57 cm uzunluunda yzlek olarak kesilir ve aksi ynde 1-1,5 cmlik ikinci bir kesim yaplr ve
kalemin iki ucu da bu ekilde kesilir. Bu kalemler anata hazrlanan yerlerine sokulur, kk
ivilerle sabitlenir ve macunlanr.
ekil 4.2: Kpr asnn yapl
kinci yntem, kabuk alt as gibi yaplr. A yaplmadan nce onarlmas gereken
kabuk silinir, temizlenir ve dzeltilir. Yara yerinin st tarafndaki kabukta ters T, alt
tarafnda ise T eklinde yaralar alr. Anata alan yaralarn uzunluuna eit olacak ekilde
kalemler kesilir. Kalemlerin ularnda gzlerin alt tarafndan kabua paralel olacak ekilde
dzgn kesimler yaplr. Anaca yerletirildikten sonra ya ufak iviler ya da rafya ile
tutturulduktan sonra macunlanr.
nc yntemde ise gvdedeki yarann alt tarafnda gelimi olan srgnler, a
kalemi olarak kullanlarak a yaplr. Bu durumda yalnz yara yerinin st ksmnda ters T
eklinde yara alr.
ekil 4.3: Kpr ann yapl
55
4.3. Yanatrma A
Yanatrma a, gnmzde genellikle kozalakl aalarn alanmasnda kullanlr,
zellikle cce ya da daha sk formlar iindir. Yanatrma a, genellikle saksdaki analara
yaplr.
Anacn Hazrlanmas
Alama sezonu ncesinde ana, saks iinde bytlr, dinlenmeye girmesine izin
verilir. En az 6 hafta souk havaya maruz braktktan sonra ana kk geliimini tevik etmek
iin alamadan birka gn nce bir seraya alnr. Bitki bu dnemde sulanmamaldr.
Saksdaki anacn gvdesinin taban ksmnda 22,5 cm uzunluunda aa doru inen
yzeysel bir kesim yaplr ve kabuk paras ile odun anatan beraber ayrlabilir.
Kalemin Hazrlanmas
Seilen kalemin ap anatan biraz kk ya da ayn olmaldr. Kalemin taban

ksmnda 22,5 cm uzunluunda ekil 3te gsterilen ekilde eimli kesim yaplr.
Kalemin kesim yzeyi anacn kesim yzeyi ile kar karya getirilerek yerletirilir.
Mutlaka birbirlerinin kambiyumlar temas etmelidir.
Ann Korunmas
Kalem lastik a band ya da a ba ile balanr. Kaynamadan hemen sonra bant

veya ba kartlr. Aksi hlde gvdede boulmalara neden oluruz.
ekil 4.4: Yanatrma asnn yapl
56
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Tekniine uygun olarak onarma as yapabilmek iin aada verilen ilem
basamaklarn uygulaynz.
lem Basamaklar
neriler
Anac hazrlaynz.
Anac aya hazrlaynz.
Kalemi hazrlaynz.
A iin kalem hazrlaynz.
A macunu srnz.
A macununu srnz.
A ba ile balaynz.
Gerekiyor ise a ba ile balaynz.

Gerekli ise ay korumak iin tedbir
alnz.

kontrol ediniz.
A ban znz.
A ba ile baladnz ise a ban

kontrolden sonra znz.
57
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet Hayr

2. almaya balamadan nce kalemi hazrladnz m?
3. Kalemi ana zerindeki yerine uygun bir ekilde yerletirdiniz mi?
4. A yaplan yerlere macun srdnz m?
7. Alamadan 2-3 hafta sonra ay kontrol edip ann tutup tutmadn
kontrol ettiniz mi?
DEERLENDRME
58
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
1.
Kpr a, genellikle aa gvdesinin taban veya st ksmnda, bitkinin

. vealanlarnda kullanlmaktadr.
2.
Kpr alarda, zararlanm alanda kprler aras mesafe yaklak olarak

cm olmaldr.
3.
Kemer ada kalemin her ucu ..cm uzunluunda dmdz olacak ekilde
sivriltilir.
4.
Yanatrma
alarnda
kalem..
. ile balanr.
5.
Kemer alarnda kalem olarak. veya ..

sren srgnler kullanlr.
veya
DEERLENDRME
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki Modl Deerlendirmeye geiniz
59
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri
Evet
Hayr
1. A yapma nedenlerini rendiniz mi?

2. Alamann snrlarn rendiniz mi?
3. Ana ve kalem arasndaki uyumazlk nedenlerini rendiniz mi?
4. Ada kullanlan alet ve malzemeleri hazr hale getirdiniz mi?
5. Gz asnn avantajlarn rendiniz mi?
6. lkbaharda erken srgn gz alarnn yaplma zamann
rendiniz mi?
7. Yaplan gz alarn koruma altna aldnz m?
8. Kalem alarnn eitlerini rendiniz mi?
9. Yarma ada anacn hazrlanmasn rendiniz mi?
10. oban asnda kalemin hazrlanmasn rendiniz mi?
11. Onarma alarnn ne zaman yaplacan rendiniz mi?
12. Kpr asnn yapln rendiniz mi?
DEERLENDRME
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
60
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
Kaynaacak ve
bymelerine
Kabuk vermesi
Akrabalk
ift enekli
Uyumazlk
Erken mahsule
Kk geliimi
A yarasnn
RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1
Kabuk vermesine
Daha fazla kalnlamas iin
3
4
5
6
7
8
% 80-95
Yl srmez
Su yrynce
Ters T gz
Gnlk
Flt gz

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Yarma
5 7,5
ki
oban
A macunu
A boyas
Dilcikli
Dilciksiz

1.
2.
3.
4.
5.
Hastalkl, zararl
8-10
45
A band a ba
Kk sistemi, kk boaz
61
KAYNAKA
KAYNAKA
YAZGAN A., Bahe Bitkilerine Giri, Tokat, 1997.
GEREKOLU Resul, kriye BLGNER, Arif SOYLU, Genel Meyvecilik,

Nobel Yayn Datm, Ankara, 2008.
ZKAN Yakup, Ilman klim Meyveleri, Gaziosmanpaa niversitesi Ziraat

Fakltesi, Tokat, 1998.
YAPICI Muhittin, Meyve Fidan retim Teknii (Kn Yapran Dken
Trler), T.C. Tarm ve Kyileri Bakanl, TGEM, Ankara, 1992.
AAOLU Sabit, Hasan ELK, Ylmaz FDAN, Genel Bahe Bitkileri, A..
Ziraat Fakltesi, Ankara, 1997.
ANAMER Mnir, Genel Meyvecilik Ders Kitab, Tarm Orman ve Kyileri
Bakanl, Yayn No:4, Ankara,1986.
ZBEK Sebahattin, Genel Meyvecilik, .. Ziraat Fakltesi, Ders Kitab:6, Adana,
1975.
KTEVN Ziya-Eshar, Meyvecilik, nklap Kitapevi, stanbul, 1995.
ZAIRAN R., Meyve Aalarnda Ana ile Kalem Arasndaki Fizyolojik
likiler, zmir, 1974.
ANAMER, Mnir, Genel Meyvecilik, Ders Kitab, 1. Snf. Tarm Orman ve
Kyileri Bakanl, Yayn No:4, Ankara,1986.
www.tarim.gov.tr
62

Aşı Tekniği PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aşı Tekniği PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 57

Donanm: Budama makas, testere, a macunu, a ba, a

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen

Etrafnzdaki meyve bahelerini geziniz, meyve aalarnn al olup

Etrafnzdaki fidan retim iletmelerini geziniz, fidanlar nasl aladklarn

Meyve bahesi sahiplerine neden al fidan kullandklarn sorunuz.

Meyve fidanlarna en ok hangi ann kullanldn aratrnz.

A ilerini ne zaman ve neden o dnemde yaptrdklarn reniniz.

Alama iin gerekli olabilecek malzemeleri reniniz.

Al meyve aalar ile asz aalar karlatrnz.

1. AILAMANIN TEKNK YNLER

ekil 1.1: Ana ve kalemden oluan ta ve kk sistemler

Alternatif vejetatif retim teknikleri ile oaltlmas zor olan bitkileri

1.3. Ann Tutmasn Etkileyen Faktrler

evirme as olarak kalem ya da gz alar uygulanabilir. ap 5 cm kadar

ekil 1.1: Deitirme as yaplm gen bir meyve aac

ekil 1.2: A kalemlerinin korunmas

1.4. Alamann Snrlar

Bu nedenle ada baary snrlayan ekolojik, fizyolojik, morfolojik ve kaltsal olmak

1.4.1. eitler Arasnda Baarnn Snr

1.4.2. Trler Arasnda Baarnn Snr

1.4.3. Cinsler Arasnda Baarnn Snr

1.5. Uyumazlk Nedenleri

1.6. Uyumazlk Belirtileri

Baarl bir kalem veya gz as yapld hlde kaynama olmaz. A tutma

Fidanlar birka yl sonra kurur.

ekil 1.3: Uyumazlk gsteren ana ve kalemlerin farkl gelimesi

Ana ve kalemin byme hzlar farkl olur.

ekil 1.4: Ana ve kalem arasnda oluan ikinlikler

Aalarn a noktasnda, dzgn bir yzey oluturarak krlmalar olur.

ekil 1.5: Uyumazlkta ana-kalem arasnda ortak dokunun oluamamas

ekil 1.6: Ana-kalem arasnda uyumazlk

Resim 1.1: Ana-kalem arasnda uyumazlk

Yukarda saylan belirtilerin bir veya birkann grlmesi a kombinasyonunda

1.7. Ana Kalem likileri

1.7.1. Anacn Kalem zerine Etkileri

1.7.1.2. Anacn Mahsuldarlk zerine Etkisi

Al aalar daha erken mahsule yatmakta ve daha fazla rn vermektedir.

1.7.1.3. Anacn Meyve Kalitesi zerine Etkisi

Anacn meyve zelliklerini, zerine al olan kalemde grmek mmkn

1.7.1.4. Anacn Bunlarn Dnda Kalan Etkileri

Analara, al meyve trnn veya eitlerinin souklara dayanmalar zerine

1.7.2. Kalemin Ana zerine Etkisi

Kalemin gelime gc, anac da nemli lde etkilemektedir. ayet kuvvetli

1.7.3. Ara Anacn Kalem ve Ana zerine Etkisi

Zayf analarn (M9 gibi) kullanlmas hlinde bu analarn topraa balantlar

1.8. Ada Kullanlan Alet ve Malzemeler

Resim 1.2: Toplu halde a malzemeleri

Yaplacak olan gz ve kalem alarnda gz ve kalemin, anata hazrlanan bu gz ve

Resim 1.3: eitli a baklar

Resim 1.4: ki azl a aks

Kalem alarnda a yerinin, budamalarda ap byk olan yaralarn (kesim

Resim 1.5: Serpet

A kalemlerinin alnmas ve hazrlanmasnda, ana ve fidanlarn tuvaletinde, adan

Resim 1.6: Budama makaslar

Resim 1.7: Testereler

Resim 1.8: eitli a balar

Macun, adan sonra a yarasnn rtlmesinde kullanlr. Macun kullanlmazsa a

Resim 1.9: A macunu