PROJEKT FIZIK E ZBATUAR

NDOTJA

AKUSTIKE

U ndodh t gjithve t dalin nga shtpia t qet pr t

vajtur n pun apo shkoll dhe kur mbrrijn atje, e
ndiejn veten tepr t acaruar. Borit e makinave q bien
vend e pa vend (sidomos kur ndonj shofer autobusi
tregohet bujar me zhurmn e boris s tij), trafiku i
rnduar etj. ushtojn n kok ndrsa ecim, duke na br q
mbrritja n destinacion t jet m tepr se e lodhshme.
N fakt, ndotja akustike (apo e thn n gjuhn e
prditshme: zhurmat) sht nj ndr shum problemet q
ende nuk kan gjetur zgjidhje n vendin ton. Madje edhe
n mbrmje kur do gj duket se ndalon, zhurmat mbesin.
Pr t dhna zyrtare lidhur me nivelin e ndotjes akustike
nuk mund t flasim. Kjo pr faktin se institucioni prgjegjs
pr nxjerrjen e t dhnave prkatse ka reshtur s bri
kt gj n dy vitet e fundit..

i. Ceshte ndotja akustike

ii. Zhurmat nje prej faktoreve te ndotjes akustike
iii. Intensiteti i larte i tingujve nje tjeter faktore i

ndotjes akustike. Grafiku i ndjeshmerise.

iv. Njesia matese e intensitetit te tingujve ne dB.

I=W/S [I]=Wat/m2
-12

Intensiteti relativ E= 10 log I/Io ku Io = 10 W/m2

II Vlerat minimale te pranueshme per

intensitetin e zhurmave ne vendet e

zhvilluara
Per diten 50-55 dB.
Per naten 30 dB.
Zhurmat me intensitet 80 dB shkaktojne

demtime te sistemit te ndegjimit.

Zhurmat me intensitet mbi 100-120dB
shkaktojne dhimbje dhe demtim te shpejt
te sistemit te ndegjimit.

Sot ne vendet e zhvilluara ekzistojne nje sere

masash qe kufizojne efektet negative te

zhurmave.

Keto konsistojne ne :
a)Kufizime ligjore te cilat nuk lejojne te tejkalohen

vlerat normal te intensitetit te zhurmave (50-55

dB). Ketu hyjne rregulla te caktuara por, trafiku ne
menyre te vecante per udhekryqet, levizjen e
makinave me tonazh te madh,vendosjen e
kufizuesve te zhurmave ne autostrada si dhe
normat e lejuara te shpejtesise se automobileve,
cilesise se gomave dhe autostrades, eleminimin e
gazrave te djegur (oksid karboni)

b) Ne zbatimin e teknologjive te cilat eleminojne ose

minimizojne nivelin e zhumave ne mjedise te

mbyllura ne institucione, lokale, Pub-e etj

Ndotja akustike ne vendin tone

Per shume arsye, vecanerisht ato

ekonomike por edhe niveli i njohjes

shkencore dhe i teknologjise, problemi i
ndotjes akustike nuk ka qene i konsideruar
fare si ne nivel shteteror ashtu edhe ne
fushen e kerkimeve shkencore.

Vlerat e intensitetit te zhurmave ne

disa mjedise
Aeroplani ne ulje rreth 50 m larg
140 dB
Aeroplani ne fluturim 300m larg
120dB
Cekic pneumatik
100dB
Trafik shume i dendur i automobilave ne udhekryq
90 dB
Zhurma ne mesdite 70dB
Intensitet i zerit gjate bashkebisedimit 50-60 dB
Intensitet i zerit ne bibloteke 40dB
Intensitet i zhurmave ne pyll te qete 30dB
Intensitet i zhurmave ne mjedise shume te qete
20dB
Ne laboratore te akustikes 10 dB

Ne dhjetvjecarin e fundit rritja masive e numrit

te automjeteve e, lokaleve, diskove dhe pubeve, perdorimi i gjeneratoreve ne mungese te

energjise elktrike u bene faktor te ndotjeve
akustike
Ne shume pika te kryeqytetit dhe qyteteve te
medha te vendit intensiteti i zhurmave i kalonte
vlerat 70dB. Veanerisht ne vere ne qytetin
bregdetar keto vlera gjate dites por edhe ne
mbremje tejkalohen.
Pervec monitorimit te kryer nga Instituti i
Higjenes ne pika te caktuara nuk ka monitorim
te plote te gjndjes ne te gjithe vendin.

Disa rekomndime qe mund te ndikojne ne

uljen e nivelit te zhurmave ne vendin tone
Domosdoshmeria e nje legjistacioni te pershtatur per kushtet

vendit tone dhe realisht te zbatueshem i cili do te mund te

krijonte abuzimet akustike qe ndodhin ne lokalet ne brendesi
te qendrave te banuara e vecanerishte ne oret e nates.
Vendosja e semaforeve ne udhekryqet per te rregulluar
levizjen e automjeteve pa shkaktuar ndotje te medha
Ne mjediset publike qe ndodhen prane udhekryqeve apo
rrugeve me levizshmeri te madhe automjetesh (si psh
shkolla, spitale apo institucione te tjera shteterore) te mund te
mbillen peme te dendura pereth tyre, me qellim absorbimin e
zhurmave. Ne keto ndertesa do te ishte e dobishme qe
dritaret te kene dopioxhame.
Levizja e automjeteve te renda te lejohet vetem ne periferi
te qyteteve dhe jo ne oret e gjumit te nates.
Muzika ne lokale te lejohet deri ne nje orar te pershtatshem
qe nuk shqeteson banoret perreth .Lokalet brenda duhet te
vishen me materiale absorbuse te zerave. Keto duhet te jene
kushti per lincensimin e aktiviteteve te kesaj natyre si pabet
diskot etj.

Shurdhimi
Zhurmat jan t karaktereve t ndryshme dhe na shoqrojn kudo: n shtpi, n
pun, n rrug. N prgjithsi zhurmat kan dy efekte t rndsishme q japin
ndikim n organizm. E para, sht dmtimi q ka t bj me dgjimin. Zhurmat e
forta mund t sjellin probleme n dgjim si ulje t nivelit t dgjimit, dobsim t
nervit t dgjimit apo dmtim t veshit t brendshm, thot mjeku Hoxhallari.
Sipas tij, zhurmat nn 50 decibel nuk mund t thuash q japin dmtime. Kur kto
zhurma kalojn mbi 50-60 decibel, ather rritet edhe mundsia pr t psuar
dmtime n dgjim. Zhurmat mbi 50 decibel jan zakonisht zhurma q mund ti
gjesh n ambientet e puns, si: n zdrukthtari, gjat puns me makineri, n
fabrika, uzina dhe sidomos n koht e sotme zhurmat e larta t ambienteve t
argtimit, t cilat mund t shkojn mbi 70-80 decibel.
Kto jan zhurma q kalojn pragun e dhembjes, pra mund t shkaktojn
dhembje n vesh. Jo n pak raste ndodh q t ojn n nj shurdhim t plot.
Kto jan defekte q rrallher mund t qlloj q ti rikuperosh.
Qndrimi n zhurma pr koh t gjata, pavarsisht se mund t mos jen t nj
intensiteti shum t lart, si mund t jen zhurmat prshembull e ambienteve
argtuese, por q luhaten midis 60 decibelve e dmton dgjimin duke dhn
dalngadal nj ulje graduale t dgjimit, e cila bhet evidente pas 10 -15
vjetsh. Duke qen nj proces i cili ndodh ngadal, n prgjithsi njerzit
ambientohen me zhurmn dhe nuk jan n gjendje t kuptojn arsyen pse dgjimi
ka ardhur duke rn me kalimin e viteve.

Depresioni
Por ulja e dgjimit apo shurdhimi nuk sht efekti i vetm negativ
q shkaktojn zhurmat e prditshme t cilave u nnshtrohemi.
Mjeku Hoxhallari thot se efekti i dyt q shkaktojn zhurmat
sht efekt psikologjik, i cili shoqrohet me uljen e nivelit
intelektual, uljen e gjendjes emocionale, me rregullim nervor etj.
Kjo ndodh sepse zhurmat bjn q t humbas prqendrimi dhe
pr pasoj krijohet irritimi tek individt.
Sipas mjekut, n vendin ton njerzit kan vite q nuk kujdesen m
pr zhurmat dhe efektet e tyre negative n shndet. Ndodh q n
ambientet e puns, kur u thua puntorve q duhet t mbash kufje
pr tu ruajtur nga intensiteti i lart i zhurms, sepse t dmton, i
duket si udi dhe bezdi. Pra, n vendin ton nuk ekziston nj
edukat e t ruajturit t shndetit vetjak. Shpeshher puna sht
ambienti i par q mund t na shkaktoj dmtime n dgjim.
Kur tek ne paraqiten raste me probleme n dgjim, pyetja e par
q ne i drejtojm sht se ku ka punuar, prandaj duhet t jemi t
kujdesshm ndaj vetes.

T rinjtSipas mjekut, nj target grup shqetsues mbeten t rinjt.

Studime t veanta t realizuara rreth tyre tregojn se edhe dgjimi i
muziks me kufje n nivele t larta volumi sjell dmtim n dgjim.
Sipas studimeve t kryera, sht vn re nj shtim i rasteve me
dgjim t ult dhe dmtim t nervit t dgjimit tek t rinjt q
dgjojn muzik me volum t lart pr nj koh t gjat. Dmtimet n
dgjim jan dme t pariparueshme q shoqrohen me zhurma n
vesh dhe pacienti irritohet aq sa nuk mund t flej gjum ose jan
dmtime q ulin kapacitetin intelektual dhe i bjn t rinjt nervoz.
Kto irritime i shoqrojn ata prgjat gjith jets dhe individt nuk
kan m nj sjellje normale n familje apo n shoqri etj.

Disa nga efektet negative te

zhurmave ne shendetin e njeriut
Dhimbje dhe lodhje ne ndegjim
Demtim te sistemit te ndegjimit duke perfshire

dhe zhurmat ne vesh

Merzi (prishje e humorit)
Ndryshime ne menyren e te sjellurit ne jeten e
perditshme (agresivitet, pazotesi, mefshtesi)
Frenim ne shpejtesine e komunikimit
Shqetesime ne gjume dhe gjithe pasojat e kesaj
Efektet kondiovaskulore
Ndryshime hormonale (hormonet qe shkaktojne
stresin dhe pasojet e mundeshme te tyre ne
metabolizmin e njeriut, net e ushqyerit ) dhe
sistemi imunitar
Menyra e te sjellurit ne pune dhe ne shkolle

Punoi: Elsa Sahiu

Pranoi:
Profesor
Fatos Mustafaj